UNIVERZITET U ISTOČNOM SARAJEVU EKONOMSKI FAKULTET BRČKO

SEMINARSKI RAD IZ PREMETA: PORESKI SISTEM I POLITIKA

TEMA: POREZI NA IMOVINU

Profesor: Student:

1

1. Pojam imovine u nauci o porezima

Porezi na imovinu obuhvataju više poreskih oblika koji za poreski objekat imaju imovinu.Imovina se može definisati sa građanskopravnog, poreskopravnog, i računovodstvenog stanovišta.

Sa građanskopravnog stanovišta posmatrano, imovinu čine sva subjektivna imovinska prava i sve imovinske obaveze nekog lica. Subjektivna imovinska prava obuhvataju stvarna prava (npr. Pravo svojine, pravo službenosti, žaložno pravo), druga apsolutna prava (prava intelektualne svojine, poput autorskog prava ili patenta), i obligaciona prava (potraživanja.).

Sa poreskopravnog stanovišta posmatrano, definisanju imovine prilazi se uz pomoć koncepta aktive i pasive. Pri tome treba razlikovati način na koji se iskazuje imovina fizičkog lica od načina na koji se iskazuje imovina pravnog lica.

Aktivu fizičkog lica čine sva njegova apsolutna i obligaciona prava, a pasivu dugovi. Virtualnim oduzimanjem pasive od aktive dobijemo neto imovinu fizičkog lica.

Neto imovina fizičkih lica = (apsolutna prava + obligaciona prava) – dugovi

Neto imovina se javlja i kod pravnih lica,međutim da bi se definisala potrebno je predhodno oderditi koncept bruto imovine. Podsjetimo se da pravna lica vode poslovne knjige i sastavljaju bilans stanja.

Aktiva na lijevoj strani bilansa pokazuje imovinu u računovodstvenom smislu tj.(stalna sredstva,obrtna sredstva).

Pasiva na desnoj strani bilansa pokazuje kapital tj. Porijeklo sredstava(sopstveni kapital,pozamljeni kapital).

2

Aktiva Pasiva1.Stalna sredstva 1. Sopstveni kapital 900001.1. Zemljište 15000 2. Pozamljeni kapital 850001.2. Zgrade 75000 UKUPNO 1750001.3. Mašine 350001.4. Patenti 50002. Obrtna sredstva2.1. Zalihe 100002.2. Potraživanja 300002.3. Gotovina 5000UKUPNO 1750000

Između aktive i pasive uvijek mora postojati ravnoteža.Bruto imovina predstavlja zbir svih obaveznikovih imovinskih prava,iskazanih u aktivi.

U zavisnosti od toga da li pravno lice predstavlja društvo lica, odnosno inokosno preduzeće, s jedne strane ili društvo kapitala, s druge strane, bruto imovina se ne mora poklapati sa aktivom, u svjetlu postojanja eventualnog gubitka.

Ako je u pitanju društvo lica, odnosno inokosno preduzeće, gubitak, koji predstavlja pokazatelj smenjenja kapitala i imovine kojom je kapital pokriven, jednostavno se odbija od sopstvenog kapitala (u pasivi), dok se dobitak njemu pripisuje.

Razlika između stanja kapitala na kraju i na početaku preioda pokazuje uspjeh preioda.Gubitak se, dakle, uopšte ne pojavljuje u aktivi bilansa, pa je bruto imovina uvijek jednaka zbiru pozicija aktive.

Ako je u pitanju društvo kapitala, postoji zakonska obaveza da se u bilansu posebno iskaže osnovni (garantni) kapital, čiji je iznos upisan u registar prilikol osnivanja. Zbog ove obaveze ovakva pravna lica ne pripisuju neraspodjeljeni dobitak računu kapitala, nego ga unose u pasivu bilansa, bilo kao rezerve, bilo u okviru posebne pozicije „neraspodjeljeni dobitak“, povećavajući tako ukupan iznos sopstvenog kapitala.

Ako se pojavi gubitak (npr. U visini od 10.000 KM), on se ne odbija od sopstvenog kapitala, nego se unosi u aktivu, da bi se sačuvala vrijednost osnovnoh kapitala u okviru pozicije „sopstveni kapital“ u pasivi.

Zaključak je, dakle, da je bruto imovina društva kapitala manja od zbira aktive bilansa za iznos gubitka. Stvarna vrijednost sopstvenog kapitala jednaka je razlici između njegove

3

nominalne visine, iskazane u pasivi (100.000) i gubitka, iskazanog u aktivi (10.000) i iznosi 90.000KM.

Aktiva Pasiva1. Stalna sredstva 130000 1. Sopstveni kapital 1000002. Obrtna sredstva 45000 2. Pozamljeni kapital 850003. Gubitak 10000 UKUPNO 185000UKUPNO 185000

2. Vrste poreza na imovinu

Kao objekat oporezivanja imovina se može naći u različitim pozicijama: u statici i u dinamici.Posmatrajući poreske oblike koji se sreću u savremenim poreskim sistemima,klasifikaciju na osnovu pozicije imovine možemo sprovesti ovako:

Porezi na imovinu u statici obuhvataju: -preiodične poreze na nepokretnosti, -periodične poreze na neto imovinu, i –jednokratne realne poreze iz imovine.

Porezi na imovinu u dinamici obuhvataju: -poreze za prenos imovine uz naknadu,odnosno poreze na finansijske i kapitalne transakcije gdje spada: porez na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima i hartijama od vrijednosti, kao i prava intelektualne svojine. – poreze na prenos imovine bez naknade, gdje spadaju porez na naslijeđe i porez na poklon.

Porez koji za objekat ima imovinu je sintetički,jer per definitionem pogađa cjelokupnu neto imovinu obveznika- fizičkog ili pravnog lica. U isto vrijeme on je i subjektivan, jer se u njegovoj primjeni vodi računa o obaveznikom ličnim i porodičnim prilikama, a progresivne stope omogućuju da se primjerenije ostvari vertikalna pravičnost. Takav je i vanredni realni porez iz imovine.

Porez na nasleđe i porez na ostavninu takođe su sintetički, a zajedno sa porezom na poklon i subjektivni porezi. Sintetički su zato što za objekat oporezivanja uzimaju imovinu koja je predmet nasljeđivanja u cjelosti, a subjektni jer im visina zavisi od veličine osnovice i od nasljednog reda.

4

Porez na poklon je po pravilu, analitički, jer za objekt ima određenu stvar koju poklonodavac prenosi na poklonoprimca bez naknade, mada se ne može isključiti ni mogućnost da obim poklona postane sintetički. Porezi na nepokretnosti i porezi na finansijske i kapitalne transakcije su objektni i analitički porezi.S stanovišta podjele poreza na neposredne i posredne, porezi na imovinu u statici spadaju u klasične neposredne poreze. Porez na naslijeđe i poklon bi, ako se za kriterijum klasifikacije uzme tehnika naplate, mogao da se svrsta među posredne(jer se naplaćuje prema tarifi). No ovaj se kriterijum ocjenjuje kao neprimjeren zbog svoje formalne prirode, pa porez na naslijeđe, suštinski posmatrano, možemo klasifiklovati kao neposredan porez, jer pogađa imovinu u cjelosti, imovinu koja svojim prelaskom na nasljednika postaje indikcija za neposredno ocjenjivanje jedne nove poreske snage.

Porezi na finansijske i kapitalne transakcije su,međetim, posredni porezi, jer su ne samo potencijalno prevaljivi, nego su i vezani za jednu trenutnu manifestaciju poreske sposobnosti – za transfer određenih imovinskih prava.

5

3. Porezi na imovinu u statici

Ovdje spadaju: porez na neto imovinu, porez na nepokretnosti i realni porez iz imovine. Prva dva fiskaliteta – jedan sintetički, a drugi analitički – predstavljaju redovne poreze, dok je realni porez iz imovine, kod kojeg je imovina ne samo poreski objekt, nego i izvor, vandredni porez.

3.1. Porez na neto imovinu

Porez na neto imovinu je sintetički i subjektan porez, koji pogađa imovinu kako fizičkih lica tako i preduzeća. Kada je u pitanju neto imovina fizičkih lica, među zemljama – članicama OECD on se u formi progresivnog poreza javlja u Finskoj, Francuskoj, Norveškoj, Španiji i Švicarskoj, dok u formi proporcionalnog poreza postoji na Islandu, u Luksemburgu, Holandiji i Švedskoj. Kada je u pitanju neto imovina preduzeća, ovaj porez se sreće u Kanadi, Finskoj, Švajcarskoj, Luksemburgu i na Islandu, a stope su mu proporcionalne.Odstustvo ovog poreza iz poreskih sistema Australije, Austrije, Belgije, Danske, Njemačke, Grčke, Irske, Italije, Japana, Novog Zelanda, Portugalije, Turske, Velike Britanije i SAD – a nema ga ni u poreskim sistemima Srbije i Crne Gore.

Učešće poreza na neto imovinu u ukupnim fiskalnim prihodima zemalja koje su ga uvele je skromno: Kanada – 1,02%; Finska – 0,12%; Francuska – 0,41%; Luksemburg – 4,19%; Holandija – 0,48%; Norveška – 1,45%; Španija – 0,43%; Švedska – 0,52%; Švajcarka – 3,70%.Stopa poreza na neto imovinu su niske, najčešće ispod 1%, a često se predviđaju i noporezivi minimumi.

3.1.1. Porez na nepokretnosti

-Mjesto poreza na nepokretnosti u savremenim poreskim sistemima-

Porez na nepokretnosti je analitički i u načelu objektivan porez. U nekim situacijama on se „subjektivizuje“ utoliko što se prilikom utvrđivanja poreske obaveze uzimaju u obzir neke okolnosti koje su u vezi sa poreskim obveznikom (npr. Da li stanuje u stanu koji je predmet oporezivanja).

6

Okolnost da je predmet oporezivanja per definitionem nemobilan doprinjela je da porez na nepokretnosti najčešće predstavlja lokalni javni prihod: obveznici, jednostavno ne mogu da izbjegnu da ga plate jer nepokretnost uvijek ostaje na teritoriji opštine. Štaviše čak i kada se poreske stope razlikuju od opštine do opštine(u granicama koje se najčešće ustanovljavaju od strane viših nivoa vlasti)., ne postoji rizik od seobe ekonomskih resursa, rizik koji se inače, redovno javlja ako postoje međuopštinske razlike u visini poreskog opterećenja rada, kapitala, dobara ili usluga.

Kada je u pitanju porez na nepokretnosti (preciznije „porez na imovinu“ kako glasi zakonska formulacija) u primjeni je metoda zajednice prihoda između republike i opština. Sistem ovog poreza u cjelini je uređen republičkim zakonom a cio prihod naplaćen od oporezivanja zemljišta i 25% prihoda naplaćenogod oporezivanja zgrada, pripada opštini na čijoj se teritoriji nalazi nepokretnost. Učešće poreza na nepokretnosti u ukupnim poreskim prihodima država – članica OECD prilično je neravnomjerno. Na jednom polu su anglosaksonske zemlje i Japan: u Velikoj Britaniji 10,71%, SAD 9,38% i Kanadi 7,87% udio ovog poreza je značajan: u Novom Zelandu 5,70% i Japanu 5,32% i Australiji 4,43% takođe se ne može zanemariti. U sredini je nekoliko država u kojima je učešće poreza na nepokretnosti u zoni između 2,5% - 1%: Irska 2,5%, Danska 2,39%, Francuska 2,27%, Holandija 1,58%, Njemačka 1,04%, Švedska 1,04%. Na drugom polu su one zemlje u kojima je udio ovog poreza u ukupnim fiskalnim marginalno Austrija 0,69%, Norveška 0,61%, Švicarska 0,44%, Luksmburg 0,44%, Finska 0,23%, Grčka 0,12%, Španija 0,06%, Belgija 0,03%, te Italija, Portugalija i Turska 0%.

3.2 Realni porez na imovinu

Realni porez na imovinu je, vanredni porez koji imovinu uzima ne samo kao objekat, nego i kao izvor iz kojeg se plaća. Time se on suprostavlja ekonomskom načelu oporezivanja da se smiju oporezivati samo oni izvori koji se neprestalno obnavljaju, a ne imovina, koja predstavlja neutrošeni dohodak ranijeg perioda. Plaćanje poreza iz imovine dovelo bi do njenog smanjivanja, pa bi obveznici izgubili motivaciju da rade i štede.

7

4. Porezi na imovinu u dinamici

Porezi koji pogađaju imovinu u dinamici se još nazivaju saobraćajnim porezima. Prenos imovine može se vršiti uz naknadu ili bez nje: prva vrsta transvera oporezuje se porezima na finansijske i kapitalne transakcije, a druga porezima u slučaju smrti i na poklon.

Porezi na finasijske i kapitalne transakcije obuhvataju različite poreske oblike koji za svoj objekat imaju akte pravno-ekonomskog saobraćaja (prometa) teretnog karaktera-ugovor o kupoprodaji nepokretnosti, ugovor o prenosu prava intelektulne svojine, berzanske zaključnice, ugovor kojim se zasniva hipoteka,mjenica, lombard i dr.

Porezi u slučaju smrti i na poklon za objekt oporezivanja uzimaju transfer imovine bez naknade: mortis causa (u slučaju smrti), odnosno inter vivos (između živih).

Kod prenosa imovine mortis causa, porez se može dvojako postviti. Prvi pristup predstavlja oporezivanje nasljeđa: kod njega su poreska osnovica i poreska stopa određeni iznosom koji je nasljednik primio.

Drugi pristup naziva se oporezivanjem ostavnine: kod njega su poreska osnovica i poreska stopa određeni iznosom koji je ostavilac iza sebe ostavio. Pošto su stope ovih poreza po pravilu progresivne, poreski teret neće biti isti.

Kod prvog pristupa osnovica je manja, ako postoji više nasljednika, pa se zato primjenjuju niže stope.Kod drugog pristupa osnovica je veća, jer se oporezivanje sprovodi prije nego što ostavina bude raspodiljena na nasljednike. Otuda se primjenjuju više poreske stope.

4.1. Porezi na finasijske i kapitalne transakcije

1. Mjesto poreza na finansijske i kapitalne transakcije u savremenim poreskim sistemima

Porez koji pogađa finansijske i kapitalne transakcije je analitički porez,jer su oporezivanju podvrgnute samo određene, zakonom specifikovane, činjenice pravno-ekonomskog saobraćaja. On je i jednokratan, a ne periodičan porez, jer se za razliku od poreza na imovinu u statici,ne gleda u imovinu kao na stalan izvor prihoda, nego je usmjeren na prenos imovine uz naknadu, u kojem se činu sagledava trenutna manifestacija poreske sposobnosti. Štaviše ,pojedini autori ukazuju da osnov

8

oporezivanja predstavlja onaj uvećani ekonomski potencijal koji se pojavljuje prilikom transfera imovine, koji je izraženiji od prosječne poreske snage koja se pokazuje u dohotku.

Pri prenosu imovine s jednog lica na drugo, kao i pri zasnivanju imovinskih prava, često je potrebna saradnja državnih organa(npr. Ugovor o kupoprodaji nepokretnosti smatra se zaključenim tek pošto su potpisi stranaka uovjereni u sudu.). Za usluge koje pružaju ovi organi plaća se taksa, pa se otuda porezi javljaju u kombinaciji sa taksama. Nisu rijetki slučajevi da se i u budžetskoj praksi i u literaturi oni klasifikuju kao takse (taksa na prenos imovine). No , podsjećam da je ovakav pristup pogrešan, jer se porez na finansijske i kapitalne transakcije plaća i kada zainteresovana lica nisu tražila usluge od državnih organa, dok kod takse to nije slučaj.Visina takse se odmjerava ili prema veličini prouzrokovanih troškova, ili prema vrijednosti usluge koju takseni obveznik dobija od državnog organa; visina saobraćajnog poreza uvijek se određuje prema vrijednosti prenijetih imovinskih prava.

Prilikom izbora finansijskih i kapitalnih transakcija koje se uzimaju za poreski objekat, poreska politika treba da povede računa o tome da su za oporezivanje podesni samo oni transferi imovine koji zaista pokazuju da postoji da postoji “jaka poreska snaga“ . To praktično, znači da porez treba da prije svega pogodi kupoprodaju nepokretnosti, te prenos akcija, udjela u društvu sa ograničenom odgovornošću i prava intelektualne svojine. Ove transakcije obavljaju lica koja raspolažu većim ili manjim slobodnim kapitalom, plasirajući ga na duži ili na kraći rok i tako ispoljavajući postojanje takve „jake poreske snage“.Drugi akti pravno-ekonomskog saobraćaja, kao što su transakcije preko tekućih računa,hipoteka, lombard, mjenica i drugo, spadaju u redovne poslovne opreracije trgovačkih društava ili banaka, te se iz preduzimanja takvih,inače redovnih radnji, po pravilu ne može izvoditi nikakav pouzdan zaključak o postojanju ili ne postojanju “jake poreske snage“.Fiskalni efekti poreza na finansijske i kapitalne transakcije su skromni: neponderisani prosjek za zemlje- članice OECD iznosi 1,7% ukupnih poreskih prihoda (od 0% u Kanadi do 4% u Australiji).Učešće ovog poreza u poreskoj strukturi nekih većih evropskih država je slijedeće:Francuska - 1,3%; Njemačka – 0,7%; Italija – 2,1%; Velika Britanija – 1,1%.

9

4.1.1 Porez na prenos apsolutnih prava

a) Objekt oporezivanja

ZPI predviđa da se porez na prenos apsolutnih prava plaća kod prenosa uz naknadu: Stvarnih prava na nepokretnosti koja su predmet poreza na imovinu Prava intelektualne svojine(autorska prava i prava svojine) Udjela u pravnom licu i hartija od vrijednosti sa pravom učešća Trajnog prava korišćenja gradskog građevinskog zemljišta koji vrši

opština fizičkom ili pravnom licu radi izgradnje objekta Trajnog prava korišćčenja i prava gradnje na gradskom

građevinskom zemljištu koji se obavlja između fizički,odnosno pravnih lica

Prava na ekspropisanoj nepokretnosti, ako se ekspropijacija vrši radi izgradnje stambenih ili priverednih objekata.

Prenos uz naknadu najčešće se donosi na kupoprodaju, ali se u praksi sreću i drugi pravni poslovi – razmjena, ugovor o doživotnom izdržavanju i dr.Potrebno je imati u vidu da je izraz „udio u pravnom licu“ širi od izraza „udio u društvu sa ograničenom odgovornošću“. Dakle predmet poreza na imvinu je samo udio u društvu sa ograničenom odgovornošću, dok je predmet poreza za prenos apsolutnih prava transfer uz naknadu udjela u svim pravnim licima(pored udjela u društvu sa ograničenom odgovornošću i udjela članova ortačkog društva, udjela komanditora i komplementara u komanditnom društvu, udjela društvenom kapitalu društvenog preduzeća). Takođe treba zapaziti da je izraz „hartije od vrijednosti sa pravom učešća“ širi od izraza „akcije izdate na ime“, koji se koristi kod definisanja predmeta poreza na imovinu. Objekat poreza na prenos apsulutnih prava je transfer uz naknadu svih akcija.

b.) Poreski obveznik

ZPI predstavlja pravilo da je obveznik poreza na prenos apsulutnih prava, u načelu prodavac, odnosno prenosilac prava koja su objekat oporezivanja. Kupac je međutim zakonski jamac.

c.) Poreska osnovica

ZPI propisuje da je osnovica poreza na prenos apsulutnih prava ugovorena cijena u trenutku nastanka poreske obaveze ali samo ukoliko nije niža od tržišne vrijednosti. Ako nadležni poreski organ ocijeni da je ugovorena cijena niža od tržišne ovlašten je da u roku od 10 dana od dana prijema ugovora utvrdi poreksu osnovicu u visini tržišne vrijednosti primjenujući službenu metodu. No ako zbog utvrđivanja činjenica nije moguće utvrditi tržišnu vrijednost u navedenom roku, poreski organ može rješenjem

10

produžiti rok najduže do 20 dana od dana prijema ugovora. Ukoliko međutim, poreski organ ni u tom roku ne utvrdi poresku osnovicu u visini tržišne vrijednosti, za poresku osnovicu će se ipak uzeti ugovorena cijena ma koliko izgledala niskom.

d.) Poreske stope

Stope poreza na prenos apsulutnih prava su proporcionalne, ali su diferencirane s obzirom na objekat oporezivanja. U načelu stopa ovog poreza je 3%. Na prenos udjela u pravnom licu i hartija vrijednosti sa pravom učešća porez se plaća po stopi od 0,3%.

e.) Poreske olakšice

ZPI propisuje nekoliko olakšica u vidu izuzimanja od oporezivanja (kada se apsulutno pravo prenosi radi izmirenja obaveza po osnovu javnih prihoda u postupku prinudne naplate, kada se prenosi pravo svojine na nepokrentosti dipolomatskih i konzularnih predstavništava stranih država, pod uslovom reciprociteta, kod ulaganja apsolutnih prava u kapital akconarskih društava odnosno društva sa ograničenom odgovornošću i dr.)

4.2. Porezi u slučaju smrti i na poklon

1. Mjesto poreza u slučaju smrti i na poklon u savremenim poreskim sistemima

Porezi koji za svoj predmet imaju prenos imovine bez naknade obuhvataju porez na nasleđe, porez na ostavninu i porez na poklon.Porez na nasljeđe i porez na ostavinu nazivaju se porezima u slučaju smrti (eng. Death taxes); razlikuje se po tome što se kod poreza na naslijeđe (eng. Inheritance tax), za osnovicu uzima iznos koji je određeni naslijednik primio, dok se kod poreza na ostavinu (eng. Estate tax), za osnovicu uzima cjelokupna nasljedna masa (od koje su odbijeni dugovi)- iznos koji je de cuius (ostavilac) iza sebe ostavio.

Poterebno je još jednom pomenuti da su porez na nasljieđe i porez na ostavninu sintetički porezi, a zajedno sa porezom na poklon i subjektni porezi. Sintetički su zato što za objekat oporezivanj uzimaju imovinu koja je predmet naslijeđivanja u cjelosti, a subjektni jer im visina zavisi od veličine osnovice i od nasljednog reda. Porez na poklon je po pravilu analitički, jer za objekat ima određenu stvar koju poklonodavac prenosi na poklonoprimca bez naknade, mada postoji mogućnost da obim poklona bude takav da porez na poklon postane sintetički.

11

Odnos poreza u slučaju smrti i poreza na poklon

Porezi u slučaju smrti uvijek su komplementarni sa porezom na poklon: kada bi prenos imovine bez naknade mortis causa bio oporezovan, a prenos imovine bez naknade inter vivis ostao izvan poreskog zahvata, otvorio bi se prostor za poresku evaziju, jer bi vlasnik mogao da za života poklonima razdijeli imovinu potencijalnim nasljednicima, a da porez ne plati.

Razlozi za oporezivanje

Porezi u slučaju smrti poavili su se još u antičko doba i do danas su zadržali mjesto u poreskim sistemima najvećeg broja država.Istina njihovi fiskalni efekti su skromni: u strukturi poreskih prihoda zemalja- članica OECD porezi u slučaju smrti i na poklon u poresku učestvuju tek sa 0,4% (od 0% u Australiji i Kanadi do 1,6% u Japanu). Njihovo učešće u poreskoj strukturi nekih većih evropskih država je sljedeće:Francuska – 0,9%; Njemačka – 0,2%; Italija – 0,2%; Velika Britanija – 0,6%.

RASPROSTRANJENOST POREZA U SLUČAJU SMRTI MOŽE SE OBJASNITI DEJSTVOM VIŠE FAKTORA:

Finansijskih

Jer nasljeđe predstavlja vanredan događaj koji dovodi do povećanja nesljednikovog bogastva, povećanja kojem nasljednik nije doprinio. Prilokom utvrđivanja osnovice poreza u slučaju smrti ostaviočevi dugovi redovno odbijaju (sem ukoliko se odnose na stvarm koja je izuzeta od oporezivanja).Fikus može iskoristiti činjenicu da je došlo do uvećanja bogastva nekog lica kao osnov za uvođenje dadžbine koja će povećati obim javnih prihoda. Ako su nasljednici i sami učestvovali u stvaranju nasljedne mase, živeći, na primjer, u privrednoj zajednici sa ostaviocem, onda im se različitim poreskopolitičkim mjerama pružaju odgovarajuće olakšice(izdašniji neoporezivi minimum, poresko oslobođenje ili snižena poreska stopa).

12

Ekonomskih

Jer su ovi porezi manje destimulativni od poreza na dohodak, pošto pogađaju bogastvo koje je „nezarađeno“. Naravno, ne može se zanemariti dejstvo poreza u slučaju smrti na sklonost štednji de cuiusa za njegovog života.

Socijalnopolitičkih

Jer se vanredno sticanje bogastva pokazuje ne samo kao znak povećane poreske sposobnosti koju bi u skladu sa abiliti-to-pay principom trebalo oporezivati, nego i kao povod da se progresivnim oporezivanjem donekle sprovede nivelacija nejednakosti u raspodjeli imovine.

Administrativnih

Jer su mogućnosti za evaziju poreza u slučaju smrti male, pošto se poreska obaveza utvrđuje uporedo sa ostavinskim postupkom. Ovi porezi odgovaraju i zahtjevu za ugodnošću plaćanja, pošto se oporezivanje sprovodi u momentu koji je za obveznika najpogodniji – kada je stekao novo bogastvo.

Razloga kontrole

Jer porezi u slučaju smrti vrše korektivnu ulogu, ispravljajući eventualne propuste do kojih je, na štetu fiskusa, dolazilo prilikom utvrđivanja poreza na dohodak i poreza na imovinu de cuiuca.Okolnost da je porez na nasljeđe primjereniji načelu pravičnosti nego porez na ostavinu presudno je uticala da se znatna većina zemalja – članica OECD opredjelila za taj oblik poreza u slučaju smrti.Krajem osamdesetih godina situacija je u vom pogledu bila sljedeća:

Bez poreza u slučaju smtri ----------------- Australija, KanadaPorez na ostavinu --------------------------- Novi Zeland,Velika Britanija,SAD,ItalijaPorez na nasljeđe----------------------------- Australija, Belgija, Danska, Finska, Italija, Irska, Španija, Turska.

Sadržaj:

13

1. Pojam imovine u nauci o porezima -------------------------------------------- 2 2. Vrste poreza na imovinu -------------------------------------------------------- 43. Porezi na imovinu u statici ----------------------------------------------------- 6

3.1. Porez na neto imovinu -------------------------------------------------- 63.1.1. Porez na nepokretnosti ---------------------------------------------- 6

3.2. Realni porez na imovinu ------------------------------------------------ 74. Porez na imovinu u dinamici --------------------------------------------------- 8

4.1. Porezi na finansijske i kapitalne transakcije -------------------------- 84.1.1. Porez na prenos apsolutnih prava --------------------------------- 10

4.2. Porezi u slučaju smrti i na poklon ------------------------------------- 11

Literatura:

14

Poreski sistem i politikaDejan PopovićBeograd 1999.

15