1

“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,

i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite”

Kur’an

Bajram mubarek!

• Podgorica • godina VII • broj 46 • decembar 2007. • viti VII • numri 46 •dhjetor 2007.

Lebbejke'llahumme lebbejk!Lebbejke la šerike lekelebbejk!Inne'lhamde ve'nni'mete lekeve'lmulk!La šerike lek!

"Odazivam Ti se Bože, odazi-vam!Odazivam Ti se, Ti nemašdruga, odazivam!Tebi je hvala i tvoja je blago-dat i vlast!Ti druga nemaš!"

Mubarek usta Muhammeda,a.s., izgovarala su ove riječi,pred više od sto hiljada oku-pljenih muslimana. Riječikoje se od tada izgovarajubez prestanka i izgovaraćese do Sudnjega dana.Ovaj početak se desio desetegodine po Hidžri...

Str. 3,4

Poslanikov oproštajni hadždž

Kurban"Ko bude u mogućnosti da zakolje kurban, a to ne uradineka se ne približava našem džematu."

Str. 6,7

Putopis iz Irana

„Isfahan je pola svijeta”

Isfahan je grandiozno zdanje ljepote koja se ne poredi, kojune možete opisati, koja se opire komparacijama. Jedinstvenaljepota, usamljena u svojoj dovršenosti i mirnoći. Str.8,9

Održana sjednica Mešihata

Radovi na medresi tekuplaniranomdinamikom

Str. 2

REPORTAŽA

Si shërohen sëmundjet e zemrës?Faqe 10

Obnovljena Husein-pašina džamijaStr. 2

DODATAK

Spisakhadžija iz

Crne Gore

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 2DRUGA STRANA

Redakcijski kolegijum – urednici: Jusuf Đoković, Bajro Agović, Omer Kajoshaj, Džemo Redžematović Stručni konsultant: Idris Demirović Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jezikuAdresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: redakcijaelif@cg.yuUplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (63784049)

Izdavač: Mešihat Islamske zajednice uRepublici Crnoj GoriGlavni i odgovorni urednik: Muharem DEMIROVIĆ

Podgorica, 17. novembar -- Naredovnoj sjednici Mešihata, održa-noj 17. novembra, analiziran jerad odbora u toku mjeseca rama-zana. Prema izvještajima članovaMešihata, konstatovano je da suse aktivnosti glavnih imama, ima-ma, predsjednika odbora i drugihaktivista, u odnosu na prethodnugodinu, odvijale organizovanije,što ukazuje na veće prisustvodžematlija u džamijama. Pri tometreba istaći uspješne vjerske pro-grame koji su se organizovali usvim džamijama tokom mubarekramazana, s posebnim programi-ma, za 17 i 27 noć ramazana.

Posebno je zadovoljstvo ovogramazana džematima na terenupruženo od dvojice hafiza iz Kairakoji su, u pratnji reisa Fejzića,muftije Đokovića, sekretara BajraAgovića i službenika, Omera Ka-joševića, obišli sve odbore, klan-jali teravije i završetkom namazaučili Kur'ani-kerim. U Rožajama,Bijelom Polju, Ulcinju, Podgorici iTuzima posjetili su više džemata.U svim mjestima džamije su bilepune. Tako je bilo i u Baru, Ostro-su, Petnjici, Dinoši, Pljevljima,Plavu, Gusinju, Beranama, Tivtu i

Nikšiću. Glavni imami su na svo-jim područjima dali puni doprin-os u organizaciji rada vjerske akti-vnosti.

Završnica mubarek dana ra-mazani-šerifa je uslijedila u Baru,Rožajama, Podgorici i Tuzima.Džamije sve više postaju male daprime sve zainteresovane, pa sesvečanosti organizuju u Domovi-ma kulture. U prepunoj sali Domakulture u Baru, organizovano jeveče Kur-ana, ilahija i kasida. U

programu su učestvovali hafizi izIrana i Egipta, sa horom ilahija ikasida iz Dubrovnika, a u sali Do-ma u Podgorici sa horom ilahija ikasida iz Zagreba. Ova poznatagrupa hafiza je izvela isti programi u džamiji u Tuzima, koja je bilamala da primi sve zainteresovane.Slične svečanosti organizovane sui u domovima kulture u Rožaja-ma, Bijelom Polju, Plavu i Ulci-nju.

Zajednička je konstatacija da

je ramazani-šerif protekao mnogoorganizovanije od ranijih godina,da je bilo više zijareta, vjerskihprograma, svečanosti... Treba na-glasiti vrlo uspješne posjete dže-matima dvojice hafiza iz Kaira,kao i hafiza iz Irana i Turske, idruge posjete iz islamskih zajedni-ca iz okruženja. Sve je to uticalona brojno prisustvo džematlija unašim džamijama, zaključeno jena sjednici Mešihata.

Završetkom ovog dijela sjed-nice, reis Rifat ef. Fejzić je upoz-nao prisutne o nastavku radovana medresi. On je sa zadovoljs-tvom konstatovao da se radovi namedresi odvijaju prema planira-noj dinamici. Radovi treba da sezavrše do kraja mjeseca 2008. go-dine. U toku je prikupljanje doku-mentacije kod nadležnih državnihorgana, saglasnosti i odobrenja,mada se dosta od toga odrađeno.Takođe se radi koordinirano saislamskim zajednicama u okru-ženju oko nastavnog plana i pro-grama koji će se prilagoditi posto-jećim medresama islamskih zajed-nica u susjedstvu.

Na sjednici je donešeno i ne-koliko odluka: Odluka o raspisi-

vanju izbora za izbor članovaodbora i Sabora; Odluka o brojučlanova odbora; Odluka o brojučlanova Sabora; Odluka o izboruGlavne izborne komisije i izbor-na pravila.

U vezi s tim zakazani su i ter-mini održavanja izbora: Izbor dže-matskih odbora i predstavnikadžemata u izbornoj skupštini zaizbor članova odbora Islamske za-jednice održaće se dana 30. nove-mbra 2007. godine, (petak), udžamijama u kojima su postavl-jeni imami; Izbor za članove Od-bora Islamske zajednice održaćese 2. decembra, 2007. godine, (ne-djelja) u svim izbornim jedinica-ma, u sjedištima odbora Islamskezajednice, sa početkom u 10. sati;Izbori za članove Sabora Islamskezajednice održaće se 8. decembra2007. godine (subota) u svimodborima, odnosno izbornim je-dinicama sa početkom u 10. sati.Zaključeno je da se odluke na vri-jeme dostave Odborima Islamskihzajednica, kako bi se isti sproveliu terminu, a prije odlaska na Ha-dždž. (O toku izbora u sljedećembroju Elifa).

Bajro Agović

U organizaciji agencije „MËR-GIMI AIR“ iz Tirane, posredstvo-m Mešihata IZ CG ove godine naobavljanje pete islamske dužnosti -hadža, odlaze 64 osobe. Prvi put,ove godine na ovu relaciju su seodlučili vjernici sa svih krajeva Cr-ne Gore, od Rožaja i Pljevalja doBara i Ulcinja.

Najveći broj hadžija u ovoj gr-upi je sa područja opštine Ulcinj -33, zatim 18 iz opštine Podgorica(Tuzi, Dinoša, Milješ, Vladne), 7 izBara, 5 iz Rožaja i 1 iz Pljevalja.37 su muškarci a 27 žene. Za se-

be, hadž obavljaju 43 lica, a 21 subedeli. Među bedele su 12 imama,među kojima i reis i muftija.

Što se tiče starosne dobi, naj-veći broj hadžija čine oni između61-70 godina, njih 23. Zatim oniizmeđu 71-80 godina, njih 15, paoni od 51-60 njih 12, itd. Najmlađiima 30, a najstariji hadžija 85 god-ina.

Pri svakom Odboru IZ iz kojegsu hadžije, prije polaska proučićese ikrar-hadžijska dova, a polazakhadžija predviđen je za četvrtak,13. 12. 2007., godine u prijepod-

nevnim satima. Hadžije će krenutiautobusom iz Tuzi, ispred džamije,pa će usput preuzeti hadžije iz Ba-ra i Ulcinja, pa preko graničnogprelaza Sukobin do aerodroma uTirani. Po redu voženje, čarter letna relaciji Tirana-Džida predviđenje za 16:55, a predviđeni dolazak uDžidu je oko 23:00 po saudijskomvremenu. Povratak hadžija plani-ran je za 01. 01. 2008.

Svim hadžijama želimo hairliput i da im dragi Allah ukabulihadž i njihove dove za sebe i za svemuslimane. Suad Ukoshata

Održana sjednica Mešihata

Radovi na medresi tekuplaniranom dinamikom

Hadžije iz Crne Gore Obnovljena Husein-pašinadžamija u Pljevljima

U Pljevljima je, 14. decembra, na svečan način predana na upotre-bu Husein-pašina džamija čija je restauracija trajala više od pet godina.

Svečanosti su prisustvovale brojne visoke političke, državne i vjer-ske ličnosti Crne Gore.

Svečanosti je prisustvovao i reisu-l-ulema IZ u BiH, dr MustafaCerić. Nakon pozdravnih riječi predsjednika Odbora IZ Pljevlja, Bah-rije Brahića te obraćanja ministra Jusufa Kalamperovića i izaslanikareisa Crne Gore, Rifata Fejzića, skupu se obratio i reisu-l-ulema IZ uBiH dr Mustafa Cerić. On je čestitao kako Pljevljacima, tako i svimaonima koji su učinili da se Husein-pašina džamija u Pljevljivamadovede u onaj vid postojanja tako da je, kako je rekao, trenutno najl-jepša džamija na Balkanu dok se ne obnovi Ferhadija u Banja Luci.

Svečanost u Pljevljima označila je predaju džamije na upotrebu, aotvorenje će biti po dovršenju ograde oko džamije, uređenja mezarja ijoš nekih radova čiji se završetak očekuje na proljeće 2008. godine.

(MINA)

SSjjeeddiiššttee MMeeššiihhaattaa

EELLIIFFdecembar 2007.islamske novine

gazetë islame3 HADžDž

Mubarek usta Muha-mmeda, a.s., izgovar-ala su ove riječi, pred

više od sto hiljada okupljenihmuslimana. Riječi koje se od ta-da izgovaraju bez prestanka iizgovaraće se do Sudnjegadana.

Ovaj početak se desio dese-te godine po Hidžri.

Sokacima Medine odjeknu-la je vijest da će Poslanik obasvijeta otići na hadždž. Za kra-tko vrijeme vijest se proširilado najudaljenijih mjesta... Ispu-njeni emocijama od predstoje-ćeg putovanja sa svojim Posla-nikom, muslimani se žurno pri-premiše i okupiše se u Medini.

U subotu, nakon podne na-maza, tog 22. februara 632.g.,odnosno 25. Zul-ka'de desetegodine po hidžri, Allahov Pos-lanik krenu iz Medine. Te noćije prenoćio u Zul-Hulejfe, 10km od Medine. Sjutradan seokupao, obukao ihram i kren-uo dalje učeći «Lebbejke...»

Bijahu ga okružili sviashabi koji će mu se pridružitina časnom putu.

Ovaj veličanstveni prizorhz. Džabir opisuje:

”Allahov Poslanik bješe uz-jahao svoju devu Kasvu. Kadaje izašao na prostranu ravnicuBejda, posmatrao sam širomprizor, svuda oko njega. Ni ujednom pravcu nijesam mogaovidjeti kraj koloni hodočasni-ka. Neko je jahao, neko je pje-ške hodao. Muhammed, a.s., senalazio u sredini. Što bi onradio radili bi i mi. On izgo-varaše «Lebbejke...», a mi smoza njim ponavljali”.

Putovanje do Mekke trajaloje devet dana. Četvrti dan Zul-hidžeta, u nedjelju ujutro, Alla-hov poslanik stigao je u Me-kku. Ulazeći s gornje strane gr-ada, na podne je stigao kod Ka-be. Učinio je tavaf. Svaki put

kad bi izašao naspram Hadže-rul-esveda, proučio bi tekbir iizgovarao «Lebbejke...». Po za-vršetku tavafa, prošao je izaMekami Ibrahima i klanjao dvarekata namaza. Potom izađe nauzvišenje Safa. PosmatrajućiKabu proučio je tevhid, doniotekbir i izgovorio:

”Nema drugog boga osimAllaha, On je jedan, nema dru-ga! Slava i vlast pripadaju samoNjemu! Njegova moć je dovoljnasvemu! Nema drugog boga osimAllaha! On izvrši obećanje,Svome robu dade pobjedu,neprijateljska grupašenja, jednopo jedno, odveo je u poraz! ”

Resulullah je na početkuubrzanim hodom prošao iz-među Safa i Merve. Međutim,kada su ga ljudi zapazili počelisu uzvikivati «Muhammed jeovdje!». Zatim su ga u velikimgrupama opkolili, a žene i djecasu izašli iz svojih kuća da bi gavidjeli. Oni su ispunili prostoru potpunosti, pa je Poslanik bioprinuđen da uzjaše devu da biga ljudi vidjeli.

Ostao je u Mekki četiri da-na. U četvrtak, 8. Zul-hidžeta,izašao je iz grada i krenuo zaMinu, gdje je i proveo noć. Sju-tradan, u petak, produžio je kr-oz Muzdelifu za Arefat. Kratkoje odmorio u svom šatoru po-dignutom u Nemire. Kada jenastupilo vrijeme podneva uz-jahao je Kasvu i stigao u zonuUrene, usred doline. Tu je od-ržao poznatu hutbu. Nakon štoje završio besjedu predvodio jepodne i ikindiju namaz sa podva rekata. Zatim je došao uDžebelur-Rahmet gdje je sa de-ve, okrenut prema Kibli, činiodovu do zalaska sunca.

Izvori navode da je Allahovposlanik podigao ruke naspramgrudi, poput prosjaka koji tražihranu, i izgovarao dove skru-šeno i čista srca. Evo nekih dje-lova iz te dove:

- Nema drugog boga osimAllaha! On je Jedan, nema dru-ga! Slava i vlast pripadajusamo Njemu! Njegova moć jedovoljna svemu!

- Allahu moj! Svaka izgov-orena ili neizgovorena zahval-nost samo Tebi pripada, samosi Ti dostojan nje!

- Allahu moj! Moj namaz,moj hadždž, moje rođenje i mo-ja smrt su radi Tvojeg zadovo-ljstva; tebi se vraćam, moja dje-la su u Tvoje ime, Allahu moj!Tebi se utječem za zagrobne pa-tnje, kolebanje srca i za manjk-

avost djela! Tebi se utječem odpatnji i nesreća koje vjetardonosi!

- Allahu moj! Ti čuješ mojuriječ i vidiš gdje sam. Ti znaš išto ispoljavam i što krijem. Tiznaš sve o meni!

- Allahu moj! Ja sam sirot itrebam Te. Rob sam koji tražipomoć i spas, koji drhti i boji se,

koji priznaje greške i grijehe!Skrušenom molbom za grijeho-ve se u Tebe uzdajem, u suza-ma, spuštene glave i predan sv-im svojim bićem Tebe zovem,Allahu moj!

- O Ti koji si me stvorio i po-digao, Allahu moj! Nemoj meodrediti sa nekima kojima nije-su primljene dove i pokajanja,pokaži milost i samilost za me-ne, o Ti najmilostiviji!

Dok se Poslanik nalazio naArefatu, u stanju vakfe-stajanja,objavio mu se ovaj ajet:

”Danas sam vam vjeruvašu usavršio i blagodat Svojuprema vama upotpunio i zado-voljan sam da vam islam budevjera.” (El-Ma'ide, 3)

U tim trenucima pade sadeve i izdahnu jedan vjernikodjeven u ihrame. Poslaniknaredi da ga okupaju sapuni-

com i vodom, da ga zamotaju uihram bez ikakvih mirisa, damu ostave otkriveno lice, i rečeda će na Sudnjem danu bitiproživljen izgovarajući «Lebbe-jke'llahumme lebbejk!...».

Toga dana, navečer, Muha-mmed, a.s., je napustio Arefat isišao u Muzdelife, gdje je pro-veo noć.

Na dan Bajrama, nakon sa-bah-namaza, došao je u Meša-rul-Haram i učinio vakfu-staja-nje; i ovdje je činio dovuAllahu. Prije izlaska sunca, iz

Muzdelife je pošao na mjestogdje se bacaju kamenčići na šej-tana i obavio tu dužnost. Kadaje došao na Minu, naredi da sezajednica vjernika smjesti uredove na sljedeći način: Muha-džiri s desne strane Kible, En-sarije s lijeve, a ostali između

Poslanikov oproštajni hadždžLebbejke'llahumme lebbejk!Lebbejke la šerike leke lebbejk!Inne'lhamde ve'nni'mete leke ve'lmulk!La šerike lek!

"Odazivam Ti se Bože, odazivam!Odazivam Ti se, Ti nemaš druga, odazivam!Tebi je hvala i tvoja je blagodat i vlast!Ti druga nemaš!"

Nastavak na sljedećoj strani

SSkkiiccaa oobbiillaasskkaa ssvveettiihh mmjjeessttaa

KKaabbaa

njih. Sa deve se obratio musli-manima kojih je bilo preko stohiljada. Njegove riječi, kao mu-džizu, čuli su svi prisutni bezičijeg posredovanja. Zatim odena mjesto klanja kurbana. Za-klao je stotinu deva, obrijao jeglavu i skinuo ihrame. Došao jeu Kabu, učinio tavaf i popiovode sa Zemzema. Vratio se po-novo na Minu, gdje je u danimaTešrika završio preostali činbacanja kamenčića. Drugi danBajrama, na Mini, održao je tre-ću hutbu, kraću od dvije pre-thodne, u kojoj je od muslima-na ponovo zatražio poštovanjeneprikosnovenosti imetka, ži-vota i časti.

U utorak četvrtog dana Baj-rama, Muhammed, a.s., je oti-šao u mjesto Ebtah (Muhassab)i tu proveo noć. U srijedu uju-tro došao je u Mekku i, prije izl-aska sunca, obavio Oproštajnitavaf. Toga dana, Poslanik iostale hadžije započele su da sevraćaju svojim domovima.

Na kurban-bajram, 10. H. go-dine (632. g.), Kaba je privlačilaviše od sto hiljada muslimana sa

svih strana Arapskog poluostrvakoji su tada predstavljaliIslamski Svijet. Pošto je ujedinilasrca i duše hodočasnika, i očisti-la ih Božijom milošću, pustila ihje širom, na sve strane svijetakao medije širenja islama.

U ovom sjedinjavanju i ras-tajanju - zvijezde sa melecimana nebu, Muhammed, Poslanikoba svijeta, sa muslimanima naZemlji, a s njima i brda i dolinei kamenje - učili su istu dovubez prestanka i veličali su Alla-ha na isti način ””LLeebbbbeejjkkeell--llaa--hhuummmmee lleebbbbeejjkk!!……””..

Danas, četernaest vjekovakasnije, činimo istu dovu. Mi-lijardu i po muslimana sjevernei južne poluhemisfere privlačiisti božanski mehanizam, na istinačin. Sjedinjuje naša srca, čistinam duše provodeći ih kroz des-tilaciju Svoje milosti... I opet, do-lazimo i vraćamo se koncentri-čno, na sve strane svijeta i krozsvo vrijeme, sa dovom:

Odazivam Ti se Bože, oda-zivam!

MMuuhhaarreemm DDeemmiirroovviićć

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 4HADžDž

"...Danas sam vam vjeru vašu usavršio i blagodatSvoju prema vama upotpunio i zadovoljan sam davam Islam bude vjera...'' (El-Ma'ide, 3)

"Hvala Allahu, dž.š., Njemu se zahvaljujemo, odNjega pomoć i oprost tražimo. Njemu se utječemo odporoka i ružnih djela svojih. Onoga koga Allah, dž.š.,na pravi put uputi, niko ga u zabludu ne može odve-sti, a onoga koga On u zabludi ostavi, niko ga na praviput ne može uputiti. Svjedočim da je samo Allah,dž.š., bog, koji nema sudruga i da je Muhammed Nje-gov rob i Njegov poslanik. Ja vam oporučujem, roboviAllahovi, da se Allaha samo bojite i da Mu u poko-rnosti budete.

Počinjem ovaj govor sa onim što je najbolje. Oljudi, čujte što ću vam reći, jer ne znam hoću li se višes vama sastati na ovom svijetu. O ljudi, vaš život, vašimetak i vaša čast nepovredivi su sve dok se ne sas-tanete sa vašim Gospodarom, baš kao što je nepovre-div ovaj vaš dan, u ovom vašem mjesecu, u ovomvašem gradu.

Da li sam bio dovoljno jasan? O moj Allahu, budi mi svjedok. Stvari koje su vam

date u emanet, vratite ih na vrijeme onome čije su.Kamate iz doba džahilijjeta se ukidaju, osim glavnicena koju imate pravo. Time nećete nikoga oštetiti, nitićete oštećeni biti. Allah je dokinuo kamatu, a prvadokinuta kamata je kamata moga amidže, Abbasa ibnAbdulmutaliba. Krvna osveta iz doba džahilijjeta sedokida, a prva dokinuta krvna osveta je krvna osvetamoga sinovca, Amira ibn Rebi'a ibn el- Harisa ibn el-Muttaliba. Sve privilegije iz doba džahilijjeta se doki-daju, osim službe čuvara Hrama (sidanet) i dužnostiopskrbe hadždžija vodom (sikajet). Ubistvo sa predu-mišljajem kazniće se odmazdom, dok će ubistvo bezpredumišljaja, kamenom ili štapom, koštati počinitel-

ja stotinu deva. Ko zatraži više od toga, on pripadavremenu džahilijjeta.

Da li sam bio dovoljno jasan? O moj Allahu, budi mi svjedok. O ljudi, šejtan je

izgubio svaku nadu da će biti obožavan u vašoj sredi-ni, ali će biti zadovoljan ako mu se budete pokoravaliu stvarima koje smatrate manje vrijednim ili značajn-im. Čuvajte vjeru svoju. O ljudi, kaže Allah: "Premje-štanjem svetih mjeseci samo se povećava nevjerovan-je čime se nevjernici dovode u zabludu, jedne godinega proglašavaju običnim, a druge godine ga smatrajusvetim da bi ispunili broj onih mjeseci koje je Allahučinio svetim, pa drže običnim one koje je Allah uči-nio svetim...'' (Tevbe, 37), a svete one koje je On uči-nio običnim. Vrijeme se računa na isti način od danakada je Allah stvorio nebesa i Zemlju. "Broj mjeseci uAllaha je dvanaest, prema Allahovoj Knjizi od danakada je nebesa i Zemlju stvorio, a četiri su sveta...''(Tevba, 36). Tri su uzastopna: Zul-ka'de, Zul-hidždžei Muharrem, a četvrti, Redžeb, pada izmedu Džu-madel-uhra i Ša'bana.

Da li sam bio dovoljno jasan? O moj Allahu, budi mi svjedok. Što se tiče vaših

žena, vi imate pravo na njih i one imaju pravo na vas.Vaše žene ne smiju u vašu postelju primiti nikoga,osim vas. One ne smiju u vašu kuću primiti nikogakoga vi ne volite, osim sa vašom dozvolom. Nikakvaneposlušnost nije im dozvoljena, ako ipak učine,Allah vam dozvoljava da ih udaljite od sebe, da se odnjih u postelji rastavite, da ih udarite, ali ne prejako.Ako se toga prođu i budu opet poslušne, trebate imdati pristojnu hranu i odjeću. Oporučujem vam daprema ženama budete pažljivi, jer su one pod vašombrigom i nije im dozvoljeno da bilo šta same naprave.Allah vam je žene u emanet dao i On vam je dozvolio

da im se približite. Bojte se Allaha u pogledu žena iprema njima budite pažljivi.

Da li sam bio dovoljno jasan? O moj Allahu, budi mi svjedok. O ljudi, vjernici

su zaista braća, a bratovo imanje je nepovrjedivo, os-im ako to on sam dopusti.

Da li sam bio dovoljno jasan? O moj Allahu, budi mi svjedok. Nemojte se

nakon moje smrti vratiti u bezboštvo, te jedan dru-gog ubijati. Ostavljam vam u emanet nešto, zbogčega nećete skrenuti sa pravog puta dok god se bu-dete toga držali, a to su Allahova, dž.š., Knjiga,Kur'an i moj sunnet.

Da li sam bio dovoljno jasan? O moj Allahu, budi mi svjedok. O ljudi, vi imate

samo jednog Gospodara i jednog pretka. Svi ste vi odAdema, a.s., a Adem je od zemlje. Najbolji je kodAllaha onaj koji je najpobožniji. Nikakve prednostinema Arap nad nearapom, osim u pobožnosti.

Da li sam bio dovoljno jasan? O moj Allahu, budi mi svjedok".''Da'', rekoše ashabi. Dalje nastavi Allahov

Poslanik:"Neka prisutni obavijesti odsutnog. O ljudi, Allah,

dž.š., je odredio koji dio nasljedstva kojem nasljed-niku pripada. Nije vam dozvoljeno da pravite oporu-ku u nečiju korist. Oporuka u korist strane osobe nesmije prelaziti trećinu ukupnog nasljedstva. Dijetepripada bračnom drugu, a preljubnik se kamenuje.Ko bude izjavljivao da pripada nekom drugom osimsvome ocu, ko bude izjavljivao da pripada nekomdrugom osim svome Gospodaru, stići će ga prokletst-vo od Allaha, meleka i svih ljudi. Od njega se na Su-dnjem danu neće primiti ni otkup, ni naknada. Nekaje na vas mir i Allahova, dž.š., milost."

Hutba na oprosnom hadždžu

AArreeffaatt -- BBrrddoo MMiilloossttii

EELLIIFFdecembar 2007.islamske novine

gazetë islame5 BAŠTINA

Uvod

Više od hiljadu godina Al-Az-har je bio u službi svjetionika isla-mskog svijeta. Kordoba, Granada iBagdad, svi su imali ulogu centraislamske kulture još prije Kaira učijem srcu je Al-Azhar. Oni su sa-mi izkazivali tu prednost i razliku.Sada je Al-Azhar prepoznatljiv kaointernacionalno stjecište islam-skog učenja. Al-Azhar je iznjedrioveliki broj učenjaka koji su svojimriječima i djelima ostavili jak uticajna čovječanstvo. Tokom svoje sla-vne historije, Al-Azhar je bio i ost-ao simbol mudrosti, istine, pravdei vjere, pružajući jak otpor svimpokušajima oskrnjavljanja svetostiislama.

Period Fatimija (969. – 1171.)

Četvrti fatimijski halifa El-Mu'iz Li-dinillahi je 969. preoteoEgipat od abbasijske kontrole hal-ifata. Komandant njegove vojske,Dževher es-Sikili je odmah otpo-čeo izgradnju novog gradskog cen-tra za svoga gospodara. Grad jepostao poznat pod imenom Kairo,kojeg je fatimijska elita napravilada bude administrativni centarnjihove imperije. Izgradnjadžamije Al-Azhar završena je 972.Prvo je nazvana Džami'a-l-kahire(Kairska džamija), ali je potom toime promijenjeno u Al-Azhar učast Poslanikove, a.s., kćerkeFatime ez-Zehre od koje suFatimije uzeli svoje ime. Fatimijesu bili šije, pa su stoga tokomfatimijske ere, ezan i hutba na Al-Azharu bili po ši'ijskom modelu.Glavni obred petkom (hutba) sekazivao na Al-Azharu pa je zatoAl-Azhar postao centar vjerskogživota u tom području. Međutim,od samog početka Al-Azhar je biocentar edukacije i bogosluženja.Prvi dersovi su se održavali rane975. kada je Ebu el-Hasan Ali ibnen-Nu'man predstavljao pojašn-jenje El-Ihtisara (Sažetak) knjigekoja se ticala određenih aspekataislamskog prava. Fatimijski halifaEl-Aziz Billah je 988. osnovao zva-ničnu strukturu obrazovanja. Onje zaposlio nekoliko renomiranihučenjaka da predaju na Al-Azharui sagradio konačišta (internate) bl-izu džamije kako bi smjestio pre-davače i studente iz cijelog islam-skog svijeta. U to vrijeme preda-vanja na Al-Azharu su se baziralana teologiji šija, pored nekih osno-vnih informacija o gramatici, knji-ževnosti i historiji koje su se prou-čavale. Sve dok se nije formiraladruga škola Daru-l-hikme koja je1005. pridodata Al-Azharu, spom-enute oblasti i nekoliko naučnihtema postale su prepoznatljive unastavnom programu. Na kraju fa-timijskog perioda, Al-Azhar je većbio formiran kao vitalna kompo-nenta egipatske kulture. Zahvalju-

jući njemu, znatno je povećan sta-ndard obrazovanja u zemlji. On jebio odgovoran za obučavanje ka-drova poput Bin Zulaka, autora„Fadail Misr“ (Imovina Egipta) i„Qudat Misr“ (Suci Egipta); IbnAbdullah el-Masbahija; Ebu Ab-dullah el-Quda'ija koji je napisaobiografiju Šafije i Ibn el-Hajsama.

Period Ejjubija (1171. – 1250.)

Salahuddin el-Ejjubi (na Zapa-du poznat kao Saladin) poveo je si-rijsku armiju koja je porazila Fati-mije 1171. vraćajući zemlju podsunnijskom kontrolom. Kada je si-rijski sultan Nuruddin 1176. pre-selio na Ahiret, Salahuddin je pos-tao sultan Sirije i Egipta. On jenastojao da otkloni uticaj šija izegipatske kulture i naredio da sehutba petkom kazuje iz El-Hakimidžamije, umjesto iz Al-Azhara. Odtada je prošlo više od jednog stol-jeća da se hutba opet kazuje sa Al-Azhara. Salahuddin je, takođe, us-postavio veliku mrežu islamskihškola sunnijskog prava (hanbelije,šafije, malikije i hanefije). Te noveejjubijske škole, potpomognute odvlade, počele su da se nadmeću saAl-Azharom koja će od njih imatibolje predavače i studente.

Period Memluka(1250. – 1517.)

Posljednji sultani Ejjubija fo-rmirali su elitnu gardu ratnika ko-ja se sastojala od robova poznatihpod imenom Memluci. Bilo je ja-sno da je snaga Ejjubija slabila, paje jedan od tih vojnika dobio vlasti postao sultan Sirije i Egipta. Mo-ngoli su se rasuli po istočnom isla-mskom svijetu. Usput su opljačkaliBagdad, pa su ih nakon toga pot-ukli Memluci kod Ajnu Džaluta usjevernoj Palestini. Španjolci suporušili većinu islamskih škola uAndaluziji. Destrukcija tako veli-kog broja kulturnih centara je okr-enula islamske znanstvenike pre-ma Kairu, naročito prema Al-Azh-aru kao mjestu studiranja i prouča-vanja. Povećana važnost Al-Azharaje rezultirala renoviranjem i izgra-dnjom dodatnih objekata. Tokomperioda Ejjubija, Al-Azhar se goto-vo jedno stoljeće uopšte nije ren-ovirao, tako da je njegovim zgra-dama bila potrebna restauracija.Drugi memlučki sultan, Ez-ZahirBajbars, ovlastio je princa Izuddi-na Aidamura da obnovi džamiju inapravi novu prostoriju u kojoj ćese proučavati. Kada je to završeno,hutba se opet kazivala iz Al-Azha-ra. Za vrijeme Memluka puno togaje renovirano a mnoga zdanja su

se izgrađena, uključujući konačiš-ta za studente, kancelarije za edu-kaciju siročadi, restorane u kojimasu se hranili siromašni studenti inekoliko novih škola koje su pri-male sve veći broj đaka. Najpozna-tija od tih škola bila je Tajbarsijakoju je sagradio Alauddin Tajbars1309. godine u kojoj se proučavalašafijska pravna škola. U Akbagijaškoli koju je 1339. god. sagradioAlauddin Akbaga učila se šafijska ihanefijska pravna škola. Poznataje Dževherija škola koju je 1440.sagradio Dževher el-Kankabai. Al-Azhar je tokom ovog perioda igraosve značajniju ulogu u svakodnev-nom egipatskom životu. Postao jeglavni izvor informacija u Kairu.Praktično, svaka se novost prvoobjavljivala na Al-Azharu. Period ukojem su vladali Memluci se nazi-va zlatnom erom Al-Azhara. Tadase njegov uticaj protezao kroz isla-mski svijet i zadobijao renome kodvećine uticajnih muslimanskihučenjaka koji su na njemu studi-rali i proučavali. Bilo je vrlo malibroj onih koji ga nijesu na duževrijeme posjećivali. Vjerovatno naj-poznatiji učenjak koji je u to vrije-me učio na Al-Azharu bio je istori-čar i sociolog, Ibn Haldun koji jetamo formirao školu proučavanjahistorije. Drugi eminentni azhars-ki učenjaci iz tog perioda uključu-ju El-Makrizija, Es-Sehavija, Šem-suddina el-Asbahanija, vodećegmislioca, logičara u njegovom vre-menu i Šerifuddina el-Malikija.

Period Osmanlija(1517. – 1798.)

Al-Azhar je nastavio stajati načelu islamskog učenja u perioduOsmanlija. Naročito je sultan Se-lim el-Evel pokazao veliko intere-sovanje za rad Al-Azhara. On jekupio mnogo poznatih rukopisasa Univerziteta, uključujući ra-dove El-Makrizija, Es-Sujutija iEs-Sehavija. Njegov nasljednikSulejman el-Kanuni ih je kasnijevratio u Kairo. Al-Azhar je nas-tavio svoja izučavanja sunnijskogislama, ali je takođe pružio šansustudentima da proučavaju astron-omiju, matematiku, fiziku ibiologiju, pored davanja lekcija izreligije, književnosti i lingvistike.Najpoznatiji učenjaci su dolazilina Al-Azhar, uključujući vrsnogpoznavaoca hadisa, ŠihabuddinaEbu el-Abbasa Ahmeda bin Mu-hammeda bin Ahmeda, koji jekasije bio poznat kao El-Makri,Abdulgani Ismail bin Ahmed en-Nablusi, takođe, poznat kaoŠejhu-l-islam koji je 1694. god.posjetio Al-Azhar, Muhammedbin Abdurrazik, koji je bio eks-pert arapske književnosti i hadi-sa, te autor jednog od najvećihrječnika arapskog jezika. Boravioje na Al-Azharu od 1754. pa svedo 1791. kada je umro; Šihab ibnAhmed bin Kasim el-Hidžazi kojije iz Andaluzije došao u Kairo1636.

Moderna era (1798.

– sadašnjica)

Dolazak francuskog koloni-jalizma uzrokovao je proširenjeegipatskih kulturnih granica štoje imalo odraza na Al-Azhar. Naj-veći akcenat je stavljen na izuča-vanje praktičnih znanosti, a nesamo vjerskih i teorijskih. Kadaje Muhammed Ali 1801. god.postao vicekralj Egipta, izmeđuostalog je podsticao izmjenu egi-patskog obrazovnog sistema. Onje vjerovao da Al-Azhar ne možeproučavati moderne znanosti paje, u toj namjeri, otvorio noveškole. To je stvorilo novu genera-ciju studenata tadašnjih vladinihškola čiji obrazovni backgroundnije baš duboko ukorijenjen uislamsku kulturu. Kada je Mu-hammed Ali umro, Al-Azhar jepočeo reformatorski proces ireorganizaciju obrazovne struk-ture kako bi se što bolje uklopiou narodne standarde. Eminentnimislilac i reformator, šejh Muha-mmed Abduhu, čije su se idejerazvile u liniji sa prijašnjom dvo-jicom učenjaka Al-Azhara, Hasa-nom el-Attarom i šejh Džemalud-dinom el-Afganijem, zahtijevalesu osvježavanje obrazovnog sis-tema, uključujući izučavanje mo-dernih nauka u nastavnom pro-gramu. U nadi stvaranja čvršćegjedinstva među mnogim učenja-cima Al-Azhara, izbornim putemosnovan je Bord imama četirisunnijske škole i šejhova Al-Az-hara. Ovaj proces reorganizacijeje naišao na jak otpor tradicional-nih članova azharske postave,koji su smatrali da dalji fokusproučavanja mora biti usmjerenka religiji a ne ka „modernimsvjetovnim naukama“. Muha-mmed Abduhu je 1905. godineizbačen iz Uprave a imenovan jenovi šejhu-l-azhara. Sve do 1911.godine predstavnici Al-Azharanijesu našli način da inkorporira-ju ideje Muhammeda Abduhuasa tradicijom Al-Azhara. Zakoniz 1911. godine je iznio planoveAl-Azhara da obnovi tradici-onalne metode učenja dok su senove teme modernih nauka pre-davale. Drugi važan dio ovog za-kona je formiranje Vrhovnog sav-jeta. Od 1911. pa nadalje, pred-stavljeno je nekoliko novihzakona koji su uvjeravali da Al-Azhar ide u korak sa posljednjimrazvojima obrazovanja, zadržava-jući ujedno svoj jedinstveni ka-rakter. U prošlosti Al-Azhar jeodlučio da sebe izoluje kako bisačuvao svoju kulturu od spol-jašnjih uticaja. Ovih dana, među-tim, na Al-Azharu je puno višezastupljena politika progresa irazvitka.

S engleskog,Dž. Redžematović

Istorija Al-AzharaAAll--AAzzhhaarr

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 6KURBAN

Kurban je vrsta ibadetakoja podrazumijeva žrt-vu određene vrste život-

inja, brava ili goveda u odre-đeno vrijeme s ciljem pribli-žavanja Allahu, dž.š.

Ova vrsta ibadeta je vadžib,a ustanovljena je naredbom Ku-r'ana i Hadisa Božijeg Poslan-ika.

Uzvišeni kaže:"Zaista smo ti mi dali najve-

će dobro, ovog i budućeg svije-ta. Pa klanjaj svome Gospo-da-ru i kolji kurban. Zaista je onajkoji te mrzi bez spomena". (El-Kevser, 1-3)

"Do Allaha neće stići njiho-vo meso ni njihova krv, nego ćedo njega stići vaša bogobojaz-nost. Tako vam ih je On potčin-io da veličate Allaha zato štovas je uputio na Pravi put. I ob-raduj dobročinitelje". (El-Ha-dždž, 27)

"Reci, Moja molitva, mojkurban, moj život i moja smrtpripadaju samo Allahu Gospod-aru svjetova". (El-En'am, 162)

Ebu Rafi, r.a., prenosi da jeBožiji Poslanik, a.s., kada bikupovao kurban, tražio da izab-ere najljepšeg, a kada završi sahutbom na Bajram, izabrao biod dva kupljena kurbana jed-nog i zaklao ga izgovarajući:"Bože, ovo je od mog čitavogummeta, za svakog onog ko svj-edoči da si Ti samo Jedan i kosvjedoči meni da sam prenioObjavu", a potom bi uzeo dru-gog i zaklao ga izgovarajući:"Ovo je od Muhammeda i Muh-ammedove porodice."

Kada su upitali Poslanika,a.s., šta predstavljaju ovi kurba-ni, odgovorio je: "Sunnet vašegoca Ibrahima, a.s." Upitali su:"A šta mi od tih kurbana dobije-mo?" Odgovorio je: "Za svakudlaku kurbana piše vam se do-bro djelo." Upitali su: "A šta akoje vuna?" "I za svaku dlaku vu-ne piše vam se dobro djelo", od-govorio je.

"Ko bude u mogućnosti dazakolje kurban, a to ne uradineka se ne približava našemdžematu."

"Neka niko ne kolje kurba-na dok ne klanja bajram-na-maz." (Buhari, Muslim)

Mudrost propisivanja kurbana

Ovom vrstom ibadeta pos-tiže se:

a) udovoljenje Božijoj na-redbi, odnosno slijeđenje pra-kse Božijeg Poslanika;

b) oživljavanje prakse Ibra-hima, a.s., i sjećanje na njegovuspremnost da žrtvuje ono štonajviše voli, sina Ismaila, kao ispremnost Ismaila, a.s., da žrt-vuje najviše što ima, život;

c) socijalno zbrinjavanjeugroženih u islamskoj zajedni-ci, briga prema njima da sebajramski dani provedu u pot-punoj sreći i zadovoljstvu, kao ipovezivanje i učvršćivanje odn-osa unutar rodbinskih i prijate-ljskih krugova;

d) zahvala Allahu, dž.š., naopskrbi i blagodatima kojimanas je počastio.

Vrste kurbana

Postoje više vrsta kurbana, i

to:- redovni kurban koji se ko-

lje svake godine. O ovoj vrstikurbana se govori u daljem tek-stu;

- zavjetni kurban, koji se ko-lje nakon ispunjenja datog zav-jeta, kao, na primjer: "Zaklaćukurban ako mi projekat uspije";nakon što je projekat uspio, du-

žnost je ispuniti zavjet i zaklatikurban, ova vrsta kurbana semora u potpunosti podijeliti;

- kurban po oporuci, štoznači ako jedan ili oba roditeljaostave u emanet svojoj djeci ilise u testamentu vakifa spomin-je da se za njega nakon smrtikolje kurban, ova vrsta kurba-na se takođe u potpunosti di-jeli;

- kurban koji se kolje u sklo-pu propisa nijjeta hadža, teme-tu', kiran (hedjun).

Ko je obavezan klati kurban

Zekat i kurban su dvije isla-mske obaveze koje muslimanine samo da slabo poznaju, negoih vrlo malo praktikuju. Premaislamskim propisima, svaki mu-sliman i muslimanka koji posje-duju određenu količinu imo-vine (nisab) na dan Bajramadužni su da godišnje kolju kur-ban.

Šta se može zaklatikao kurban

Kurban može biti goveče,vo, bik ili krava, bravče, ovan,ovca, koza ili jarac. Za goveče jeuslov da je napunilo dvije go-dine. U ovu vrstu kurbana mo-že se udružiti do sedam osobapod uslovom da su svi zanijjetilikurban, dok bravče ne smijebiti mlađe od godinu dana,osim ako po izgledu, veličini itežini odgovara onom od god-inu dana. U svakom slučaju,prilikom kupovine i odabiratreba paziti da kurban nemaodređenih nedostataka i mana.

Za kurban se ne može zak-lati bravče ili goveče koje imajednu od sljedećih fizičkih ma-na:

- ako je slijepo u oba ili usamo jedno oko,

- ako je hromo i mršavo dane može doći na mjesto klanja,

- ako mu je obrezano polauha i repa, ali ako je rođenozakržljalih ušiju ili repa - može,

- ako je odbijen rog tako dapovređuje moždani živac,

- ako je bolesno da nećepreživjeti,

- ako je polomljenih zuba iliodsječenog vimena da ne možehraniti mladunče.

El-Bera ibni Ajib, r.a., pre-nosi da je Poslanik, a.s., rekao:"Četvero nije dopušteno klati zakurban: ćoravu životinju čija jesljepoća jasna, bolesnu životin-ju čija je bolest jasna, hromuživotinju čija je hromost jasna iživotinju slomljene kosti na ko-

Kurban

EELLIIFFdecembar 2007.islamske novine

gazetë islame7 AKTUELNO

Od napada 11. septembraislamofobija je u stalnom poras-tu i muslimani koji žive u Ev-ropi suočavaju se sa rastućimpoteškoćama u izvođenju svo-jih vjerskih praksi i u osnivan-ju džamija, kaže UN-ov ekspertza rasizam.

“U trenutnom kontekstu,islamofobija predstavlja najoz-biljniji oblik vjerke klevete,” pi-še Doudou Diene, UN-ov speci-jalni izvjestilac o rasizmu, ras-noj diskriminaciji, ksenofobiji idrugim oblicima srodnim neto-leranciji, za UN-ovo vijeće zaljudska prava.

Diene kaže da su musli-mani na Zapadu nakon 11. sep-tembra u centru oluje.

„Političke partije sa otvore-nim anti-islamskim platforma-ma su se pridružili vladajućimkoalicijama u nekoliko država ipočele da sprovode svoje poli-tičke programe,“ kaže on.

„Sumirano, islamofobija jeu procesu prožimanja u svesfere društvenog života.“

Diene, koji je imenovankao nezavisni UN-ov ekspert u2002., prezentirao je izvještaj odiskriminaciji religije vijećukoje broji 47 članova.

Izvještaj uključuje i oblastza anti-semitizam i druge obl-ike vjerske ili rasne diskrimi-nacije u svijetu.

On je rekao da su nedavnekarikature o poslaniku Muha-medu a.s. dokaz rastuće islam-ofobije na Zapadu.

Takve karikature su dokazda je „temeljni princip koegzis-tencije različitih kultura i raz-ličitih vjera, što je trajni temeljza mir, sada pod prijetnjom.“

„Sloboda izražavanja nemože biti upotrijebljena kao iz-govor za podsticanje rasne ilivjerske mržnje,“ rekao je on.

18. augusta su jedne lokal-ne švedske novine objavile ka-rikaturu psa sa ljudskom glav-om koja treba da predstavljaMuhameda a.s., izazivajućiproteste muslimana širom svi-jeta.

UN-ov ekspert je rekao dase muslimani koji žive u Evropisuočavaju sa rastućim poteškoć-ama u uspostavljanju svojih

mjesta za bogoslužje i u izvođ-enju svojih vjerskih praksi.

On kaže da desničarske gr-upe i mediji pokušavaju da poi-stovjete Islam sa nasiljem iterorizmom.

Neki traže „tihu (neprimjet-nu) religijsku praksu kroz zab-ranu izgradnji džamija“, kažeon.

Iako je Islam druga vjera poredu u Evorpi, muslimani seširom Evrope suočavaju sa zlo-bnim kampanjama protiv grad-nji dostojanstvenih džamija.

U Švajcarskoj, desničarskaŠvajcarska narodna partija(SVP/UDC) pokrenula je kam-panju za zabranu gradnji mi-nareta u toj državi.

Slična kampanja je već u to-ku u njemačkom gradu Kelnu.

Neke evropske partije prib-jegavaju govoru straha i isključ-ivosti, uzimajući za žrtvu etni-čke ili vjerske manjine general-no, a imigrante i izbjeglice po-sebno,“ kaže Diene.

„Vidimo inicijative i aktivn-osti mnogih grupa i organizaci-ja koje marljivo rade da dovedudo rata civilizacija.“

Nedavni izvještaj Evropsk-og centra za nadgledanje rasiz-ma i ksenofobije pokazao je dase muslimanske manjine uEvropi suočavaju sa dubokoukorijenjenom diskriminacij-om u poslu, obrazovanju i sta-novanju kroz razne barijere ko-je dovode do osjećaja bezna-dežnosti i isključenosti.

Španija planira u oktobruorganizovati konferenciju nakojoj bi se diskutovala diskrim-inacija i netolerancija naspram

muslimana.Konferencija, koja će se

održati pod vođstvom Organi-zacije za sigurnost i saradnju uEvropu, će istražiti „putevenetolerancije naspram musli-mana, posljedice i ulogu medi-ja“, stoji u saopštenju španskogministarstva vanjskih poslova.

Organizacija islamske kon-ferencije (OIC) je saopštila da jerastuća islamofobija na Zapaduzabrinjavajuća.

„Nedavna djela klevete uobliku blasfemijskih crteža uŠvedskoj i plakati u Švajcarskojpojačavaju ovaj zaključak“,kaže pakistanski diplomata Ma-sood Khan, govoreći ispredOIC-a.

„Takva blasfemija ne bi tre-bala biti potaknuta u ime slo-bode izražavanja,“ optužujućimedije za ulijevanje straha odmuslimana.

„Međunarodni mediji nas-tavljaju koristiti neprimjerenadjela male ekstremne manjinekao izgovor da bi se oklevetaočitav islamski svijet, kao i vjeraIslam,“ rekao je on.

Nedavna britanska studijaoptužila je medije i filmsku in-dustriju za ukorjenjivanje isla-mofobije i predrasuda demo-nizirajući muslimane i Arapekao nasilne, opasne i one kojipredstavljaju opasnost.

Američki akademik Ste-phen Schwarz je takođe kriti-kovao zapadne medije jer nisuuspjeli u izazovu izvještavanjao islamskim i arapskim pitanji-ma nakon napada 11. septem-bra.

(Islamonline)

UN: Islamofobijau stalnom porastu

ju se ne može oslanjati."Alija, r.a., prenosi da je Pos-

lanik, a.s., zabranio da kurbanbude oštećenog uha, sloml-jenog roga više od četvrtine ilida ne-ma veći dio uha ili roga.

Ako nakon kupovine primi-jeti jedan od spomenutih nedo-stataka vjernik je dužan da kur-ban zamijeni, ako pak nije umogućnisti zbog siromaštva itakav kurban je valjan.

Vrijeme klanja kurbana

Vrijeme klanja kurbana po-činje nakon klanjanja bajram-namaza i traje do pred zalazakSunca trećeg dana Bajrama.

Muhammed, a.s., kaže: "Kozakolje kurban prije bajram-na-maza, onda je to samo mesokoje je podijelio svojoj porodi-ci." (Buhari)

Džundub ibni Sufjan jerekao: "Jednom prilikom samklanjao bajram namaz za Pos-lanikom i kada je završio na-maz, vidio je nekoliko zaklanihkurbana, pa je rekao: 'Ko je za-klao kurban prije namaza, ne-ka sada zakolje drugi, a ko ni-je, neka sada kolje u ime Alla-ha." (Buhari)

Način klanja kurbana

Ranije smo kazali da je kur-ban vrsta ibadeta, pa je stoganeophodno da onaj ko koljekuban to lično uradi, kao i sveostale vrste ibadeta.To je prak-sa Božijeg Poslanika, i on je li-čno klao kurban za sebe, po-rodicu i cijeli Ummet.

Džabir prenosi: "Kada biMuhammed, a.s., klanjao baj-ram-namaz, tada bi proučio hu-tbu, odmah bi naredio da se do-vedu njegovi kurbani, koje bizaklao izgovarajući:

‘U ime Allaha, Allah je naj-veći! Ovo je kurban za mene iza onog od mojih sljedbenikakoji nije kurban zaklao’."

Aiša, r.a., prenosi kako jePoslanik, a.s., klao kurban:"Muhammed, a.s., bi naredioda mu se dovede kurban namjesto gdje će ga zaklati. Kadamu je doveden rogat ovan, cr-nih nogu i ispod trbuha, crnihočiju, zatražio je da mu donesuoštar nož. Nakon toga bi oborioovna i izgovarao: 'U ime Allaha,Bože, Ti primi ovaj ibadet odMuhammeda, njegove porodicei svih sljedbenika.'"

Lijepo je prilikom klanjakurbanu povezati noge, oboritiga na lijevu stranu i okrenutiprema Kibli, naoštriti nož i

obazrivo postupati. Poslanik jegovorio: "Allah je naredio da sečini dobročinstvo prema sva-kom i svačemu, ako se nečemuoduzima život, činite to na oba-zriv način, ako koljete kurban,koljite ga pažljivo. Naoštritedobro svoje noževe, olakšajtekurbanu i ne mučite ga."(Muslim)

Najbolje je da čovjek svo-jom rukom izvrši klanje, a akonije vičan tom poslu ili se boji,to će povjeriti stručnoj i pobo-žnoj osobi. Svakako da će bitiprisutan prilikom izvršavanjatog čina. Poslanik, a.s., rekao jekćerki Fatimi:

"Idi i prisustvuj klanju svo-ga kurbana, sa svakom njegov-om kapi krvi biće ti oproštensvaki grijeh koji si počinila!"

Prilikom klanja treba pazitida se oštrim nožem presijekudvije glavne krvne žile, dušniki grkljan.

Ebu Davud prenosi da jePoslanik, a.s., prije klanja kur-bana klanjao dva rekata nafila-namaza.

Podjela kurbanskoga mesa

U ovoj vrsti ibadeta ogledase i socijalni momenat, njimese želi pomoći ugroženo stano-vništvo u danima opšte radostii raspoloženja.

Uzvišeni kaže: "Da bi koris-ti imali i da bi u određene daneprilikom klanja kurbana, kojimih je Allah opskrbio, Njegovoime spominjali. Jedite meso nji-hovo, a nahranite siromahagladnog". (El-Hadždž, 28)

Poslanik, a.s., kaže: "Jediteod kurbana, zadržite za sebe ipodijelite sadaku." (Muslim)

U prethodnom ajetu i ha-disu navodi se određena količi-na koja se zadržava za sebe i po-rodicu, kao i količina koja se di-jeli. Meso od ove vrste kurbanase dijeli na tri dijela: jedna tre-ćina porodici, druga trećinaprijateljima i ostatak ugrože-nim i potrebitim.

Ibni Abbas prenosi da jePoslanik, a.s., rekao: "Trećinomneka čovjek nahrani svoju po-rodicu, drugom trećinom nekanahrani svoje komšije i nekatreću trećinu podijeli potrebiti-ma, na taj dan."

"Jedite, nahranite druge iostavite što pretekne." (Buhari,Muslim)

Dopušteno je podijeliti ci-jeli kurban, u nuždi dopuštenoga je zadržati cijelog, ali nije do-pušteno prodati ništa od njega.

Priredio:M. Demirović

ZZggrraaddaa UUjjeeddiinnjjeenniihh nnaacciijjaa uu NNjjuujjoorrkkuu

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 8REPORTAžA

SULJO MUSTAFIĆ

Put do Isfahana vodio nasje preko ogromne visora-vni po kojoj su se smjenji-

vali pustinja i plodna zemlja sanepreglednim poljima ječma ikukuruza. Moderni autoput, sa-mo je jedan u nizu saobraćajnicakoje vam omogućavaju da hil-jade kilometara geografske udal-jenosti savladavate gotovo neosj-etno. Mjera uspješnosti jedne dr-žave su i njeni putevi. Kako sa-da, tako i milenijumima ranije.Bili oni karavanske staze ili aut-oceste. Današnji Iran samo jekontinuitet uspješne i moćne dr-žave koja, u neprekinutom nizu,traje duže od dvije i po hiljadegodina.

Širaz je ostao iza nas. Ljepo-ta i miris đulistana, cvrkut ptica,šapat vode u zavičaju najvećihpoeta u povijesti islamske i svje-tske civilizacije - Sadija i Hafiza,ponjeli smo duboko u nama. Do-ista, ruže nigdje ljepše ne mirišukao tamo gdje i danas osjećatežubor stihova i šapat srca, u hil-jada mladih ljudi, koji zijaretemjesta ovozemaljskog smirajapjesnika ljubavi.

Čuli smo za staru persijskuizreku: „Isfahan je pola svijeta“.Čitali smo kod mnogih da se saljepotom Isfahana ne može mjer-iti nijedan drugi grad. Niti naIstoku, niti na Zapadu. Susret sanjim dodao nam je još nešto -Isfahan je grandiozno zdanje lje-pote koja se ne poredi, koju nemožete opisati, koja se opire ko-mparacijama. Jedinstvena ljepo-ta, usamljena u svojoj dovršenos-ti i mirnoći.

Isfahan obgrljuje na stotinelijepih i bogatih sela, koja snabd-jevaju svim životnim namirnica-ma gradsko jezgro od preko os-am miliona stanovnika. Plodn-ost i ljepota ovih predjela je nev-jerovatna Klima je, kažu, zdravi-ja od svakog drugog mjesta nasvijetu. Poznata je izreka: „Kozdrav dođe u Isfahan tu ne možeoboljeti / ali ko dođe bolestan,tu će mu se zdravlje povratiti.“Zrak je suv i prozračan. Hla-dnoća i vrelina su izražajne, alizima ne traje duže od tri mjese-ca. Kiša je najizdašnija u martu iaprilu. Tokom cijelog ljeta razga-ljuje vas blagi zapadnjak.

Grad su izgradili Šah Abas i

drugi safavidski kraljevi. Stolje-ćima je bio prijestonica Persije.Meidan-e Emam (Imamov trg )čini njegov centar. Prostranstvoi širina trga, na kome su se ne-kad takmičili u poeziji, govorni-štvu, ali i na kome su održavanei konjske trke, šarenilo i ljepota iveličina građevina oko njega,čini da ostanete bez daha. Kudgod da pogledate, slike vas odva-jaju od zemlje. Krenuli smo uŠah Abasovu, danas - Imamovudžamiju. Znamo da ima većihdžamija od ove. Čak i u vrijemekonačnog dovršetka njene izgr-adnje, oko 1620.godine, prostorza molitvu za četiri hiljade ljudi,nije bio najveći u islamskom svi-jetu. Međutim, sigurni smo dani do danas nigdje na svijetu nijenapravljena ljepša džamija. Bojafasade je prvo što zaokupi posje-tioca i probudi njegovo oduševl-jenje. Ali proporcije zgrade, kojuokružuje veliko dvorište, ima jošjače dejstvo. Projektant i gradi-telj ovog monumentalnog zdanjabio je Ali Akbar Isfahani. Neznamo šta je sve imao na raspo-laganju da napravi ovakvu gra-đevinu. Neponovljivu i najfasci-nantniju, od Magriba do Mašri-ka - kažu putopisci. Prvi utisakkoji vas obuzima je osjećaj pre-laska u jedan drugi svijet. Drugise sastoji u jednoj vrsti vrtoglav-ice prouzrokovane ogromnimrazmjerama i prazninom ovogprostora.

Treći se ogleda u osjećaju po-

tištenosti pred ovim zaključan-im, bezglasnim svijetom, oko ko-jeg se do u beskraj smjenjujuarkadne udubine, a nad njimaimpozantna minareta. Potom sli-jedi radost pri otkrivanju mnošt-va pojedinosti, zaobljeni stubovitirkizne boje koji ističu arkadnelukove, veličanstveni natpisi kojiprekrivaju pervaz, kompliciranešare, geometrijska stilizacija....

Veliki svod ima vanjsku vis-inu 54 metara, a unutrašnju 38metara čime nastaje prazan pro-stor od 12 metara. Posljedica to-ga je neobična akustika, tako dase govor iz mihraba može čutipo cijeloj džamiji. Džamija imajedanaest mihraba. Za svaku odvjerskih škola tadašnjeg safavid-skog carstva, poznatog po mno-štvu svojih kultura i harmonijirazličitosti. Persijski graditelji, izislamskog i predislamskog perio-da poštovali su simetriju i par,koji postoji u prirodi i prenjeliga u graditeljstvo. Zato svaka odnjhovih džamija ima dvije iden-tične minare, svaki svod dvije is-to ukrašene strane, kao i ostalegrađevine - sve je u znaku – spa-rivanja i simetrije. Graditelj ovogzdanja je i u tome bio origi-nalan. Nije ispoštovao simetrijuu stranama svoda i njihovomukrašavanju. Mogao je naravno,ali to ne bi bio Ali Akbar Isfa-hani. Svoju originalnost objas-nio je riječima: “Allah dž.š. stv-ara u paru, a ja sam samo običansmrtni čovjek“. Mermer za dža-

miju dovlačen je iz Ardestanakoji je danima jahanja daleko.Boje, keramika i mozaici, koji idanas čuvaju svoju prirodnostrad su ruku majstora iz različtihdijelova safavidskog carstva. Nasvodu i u unutrašnjoj stranikupole, jedinstvenom ornamen-tikom ispisani su ajeti iz Ku-r'ana, hadisi i imena dvanaestšiitskih imama. Njen ulaz imasedam nivoa stalaktita. Graditeljje htio da, i ovom simbolikom,ukaže na sedam nebesa. Napu-štamo ovo veličanstveno zdanje.Prvo odlazimo u palatu Ali Ka-pu, neobičnu građevinu kojakad gledate s jedne strane imadva sprata, s druge uočavate pet,a kada se nađete iza nje viditeda, zapravo, ima sedam sprato-va. U isto vrijeme služila je ŠahAbasu i njegovim nasljednicima,za državne poslove, prijeme, od-mor i stanovanje. Suprotno odnje na drugom kraju trga nalazise džamija Šejh Lutfullaha ilikako je drugačije nazivaju Žen-ska džamija. Ona se od svih dru-gi džamija razlikuje. Dok tirkiz-na, plava i ružičasta boja oživlja-vaju fasadne motive, dotle kupo-lom, kako svana tako i unutra,dominira žuta boja. Ova kupolaje označena kao najsavršenija uIranu. Na njoj je umjetnik vještonaslikao fino upletene vriježe scrnim i plavim cvijećem. Posta-vljeni prozor na osnovi zdanja ši-ri nestvarnu svjetlost. Ovu dža-miju bez dvorišta i munara iz-gradio je, takođe, Šah Abbas sa-mo za sebe i svoju porodicu. Da-kle 15 godina prije Imamovedžamije posvetio ju je pobožnom

čovjeku učitelju šiitske doktrineŠejhu Lutfullahu. Od Ali kapupalate do ove džamije vodi pod-zemni tunel, dug nekoliko stoti-na metara kroz koji su prolazilešahove žene. One su obavljalemolitvu isključivo u ovoj džami-ji, pa je po njima i nazvana Že-nska džamija. I njen je projekta-nt bio iz porodice Isfahani - Hu-sein Bas, otac graditelja Imamo-ve džamije. U ovom gradu je višeod dvjesta džamija i na desetinemedresa, škola, palata i drugihgrađevina koje plijene svojomljepotom i neobičnošću. Dža-mija Imama Alija r.a. izdvaja sesa svojom monumentalnom mi-narom od žute cigle, visokom 52metra, najvisočijom u čitavomIsfahanu.

Džumanska džamija je najs-tarija. Veći dio današnjeg zdanjapotiče s kraja 12. stoljeća. Krozovu džamiju možemo sagledatirazvoj sakralne iranske arihtek-ture. Pažnju posjetioca prije sve-ga zaokuplja zapadni svod zbogsvoje pješčane boje i umjerenihšara. Arihtektura ovog svoda raz-likuje je od one koja se može vid-jeti u drugim safavidskim džami-jama nema visećih lukova nitikompliciranih stalaktita. Južnopredvorje otvara se u jednomveoma širokom zanosnom luku.Ova rijetka izvedba je znak mon-golskog uticaja. Mozaici bočnihzidova obrazuju zvijezde, rozetei stilizirane cvjetne motive orgi-nalne ljepote. Plavi tonovi supreovlađujući. Raritet ove dža-mije je očuvani mihrab iz vreme-na Timurida. Ova prostorijaobrubljena je vanrednom deko-racijom u sedri od cvijeća, ljup-ka kaligrafija i geometrijskevriježe objedinjene su na jednojpovršini, a da pri tome svakipojedini element ne gubi svojuosobenost. Rad je naručen odUldžaita, Džingis Kanova unukakoji je Persijom vladao od 1304.do 1316. godine. Najinteresan-tnija, a ujedno i najstarija sala jeona na sjevenom dijelu džamijekoju je 1088. godine izgradioseldžučki Šah Melik.

Džamija sa minaretima kojise ljuljaju predstavlja svojevrsnuatrakciju. Ni danas se ne znakoje je zakone statike poštovaonjen graditelj minareta, iz 15.stoljeća, kada je uspio napravitidvije građevine koje se stalno

Putopis iz Irana (3)

„Isfahan je pola svijeta”

IIssffaahhaann jjee ggrraannddiioozznnoo zzddaannjjee lljjeeppoottee kkoojjaa ssee nnee ppoorreeddii,, kkoojjuu nneemmoožžeettee ooppiissaattii,, kkoojjaa ssee ooppiirree kkoommppaarraacciijjaammaa.. JJeeddiinnssttvveennaa lljjeeppoottaa,,

uussaammlljjeennaa uu ssvvoojjoojj ddoovvrrššeennoossttii ii mmiirrnnooććii..

PPaannoorraammaa cceennttrraa IIssffaahhaannaa

EELLIIFFdecembar 2007.islamske novine

gazetë islame9 REPORTAžAljuljaju. Naime, napravljene sutako da ako zaljuljate jednu po-kreće se i druga. Uvjerili smo seu to i svojim očima, ali i ušimajer je na vrhu obješeno zvoncekoje zazvoni označavajući trenu-tak kada se druga minara počnepomjerati nakon što se zanjišeprva. Opčinjenost vještinama itajnama graditelja, ali i sposob-nost da naprave građevine fasci-nantne ljepote prati vas i kadarazgledate Medresu Šahove ma-jke ili impresivnu Šahovu pa-latu. Ova palata nosi naziv – Ku-ća od četrdeset stubova. Na prvipogled vidite samo dvadeset. Aliu ogromnom bazenu ispredpalate, ogleda se ova građevina,pa vidite još dvadeset stubova.Njeni svodovi su od prekrasnihmozaika i slika na kojima su pri-zori iz ratova i sjajnih pobjedaŠah Abasa. Golemi bazen okru-žuje prelijepi ružičnjak. Teško jenapraviti priču koja može do-čarati ljepotu i monumentalnostisfahanskih građevina. Jedan odnjenih najljepših dijelova je po-glavlje o mostovima u ovom gra-du. Može li se o vodenom toku,koji nestaje u pijesku, pričatikao o jednoj rijeci? Ali, ova rije-ka duga je 400 km. Premda nijeplovna desetinama oaza donosiživot. Isfahan njoj duguje svojusvježinu i vegetaciju.

Svugdje u svijetu mostovisluže za brže i lakše prebacivan-je ljudi i robe s jedne na drugustranu. Međutim, u Isfahanuima još nešto, a to je skrivenismisao na koji oni, svojim izgle-dom, upućuju. Pet mostova upu-ćuje na pet namaza. Dakle kaošto se mostom izbjegavaju opas-nosti rijeke tako će i sa nama-zom, prelaziti sigurno sa prolaz-nog svijeta u vječni i bolji život.Svaki od ovih mostova je neo-bičan i ima posebnu simboliku.

Najstariji most (12. stoljeće)leži uzvodno 7 km. van grada.Most Šahrestan, nazvan po obli-žnjem naselju, je lijepo zasvođe-na građevina, lagano spuštena.Njegovi lukovi su nejednaki.Preko njega kola ne mogu voziti.U tom kvartu se rodio poznatiashab, hazreti Selman Farisi.

Most je Sio-Seh-Pol podignut1600. godine. Most je dug goto-vo 300 metara. Njegov donji dioima 33 luka, o čemu govori i nje-gov naziv. To upućuje na poslijenamaski zikr kada se po 33 putaizgovara subhanallah,elhamduli-llah i allahu ekber. Pred samugradnju ovog mosta jermenskazajednica je bila naselila desnuobalu Zajandehrud. Pošto je mu-slimane i hrišćane vezuje Isaa.s., graditelj je, simbolički, s 33luka htio ukazati na godinu Isa-ova a.s. života u kojoj je uzdign-

ut na nebo. I ovaj arhitektonskibiser izgradio je pripadnik poro-dice genijalnih graditelja najlje-pših građevina isfahana-Muha-med Reza Isfahani, djed gradi-telja Imamove džamije.

Kada je u Azerbejdžanu ŠahAbbas razorio jedan trgovačkicentar koji je bio pod turskimuticajem, 30.000 Jermena jemoralo napustiti grad Džolfu isvoju domovinu. Sljedeći nared-bu Šah Abbasa došli su u Isfa-han. U novom gradu ovim mar-ljivim i vještim podanicima vla-dar je na svim poljima pomo-gao. Ubrzo potom i njihovizaostali sunarodnjaci počeli sumasovno dolaziti u Isfahan.Kvart koji su naselili nazvali suDžolfa. Prva crkva tu podignutajeste St. Jakoba. Uz crkveBetlehem, St. Džordž i Vanknajinteresantnija je za raz-gledanje. Na njenoj vanjštini iunutrašnjosti zapaža se rijetkamješavina latinskog, ruskog iperzijskog uticaja. Zidni ćilimi,mozaici i slike otkrivaju orijen-talna porijekla, ali biblijsketeme koje predočavaju, nisustrane zapadnom čovjeku. I da-nas Jermeni, usred islamskogIrana, slobodno ispovijedajusvoju vjeru i školuju se u svojimškolama koje finansira država.

Isfahan je osvojen još u 7.stoljeću, za vrijeme halife Ome-ra r.a.. U gradu se nalaze brojnaturbeta na mjestima gdje supokopani ashabi Muhammedaa.s, sejjidi-potomci Resulullaho-vi i brojni imami. Kao i svugdjeu Iranu, to su mjesta od poseb-nog poštovanja i i značaja. Isfa-han je grad neobjašnjive ljepote,neobične i uzbudljive istorije inajživopisnijih predanja o lično-stima i događajima koji su obil-ježili povijest islama. A u ovomgradu islamska arhitektura do-živjela je svoj vrhunac.

Kom - duhovni centar šiitskog islama

Umor od gotovo osam satiputa od Isfahana, uglavnomkroz pustinju, noć koja je bilapodmakla i san koji neminovnoophvrva, sve to nestalo je kadasmo ugledali plamene buktinjeminara kao izniklih iz pijeska.Kom je najljuća duhovna šiitskatvrđava.

Kom je mjesto u kome naj-bolje osjetite duh šiizma. To jecentar vjerskog obrazovanja –najjači univerziztetki centar. Svaznačajnija imena šiitskog islamaprošla su kroz stoljećima staremedrese Koma.

Kom na persijskom jezikuznači pijesak. I zbilja kao da jeiznikao iz pijeska. Pojavljuje seiznenada u svom blještavilu mi-nara - prizor nestvaran i očarava-jući u isto vrijeme. Tačno vrije-me nastanka grada nije poznato.Kada su ga Arapi 644. godineosvojili i islamizirali mjesto jebilo već uveliko naseljeno. Nedu-go potom, u 8. stoljeću, razvija seu centar šiitskog učenja. Od 816.godine, kroz Fatimu Ma'sumu(Čistu), sestru osmog imamaReze r.a., Kom postaje hodočas-no mjesto. Predanje kaže da se,putujući bratu u Tus, hazreti Fa-tima razboljela u mjestu Saveh.Odatle je prebačena u Kom gdjeje kratko po tom ispustila svojuplemenitu dušu u 16. godini živ-ota. Prostorija u kojoj je preselilasačuvana je sve do danas i zovese „Bejtun-nur“ (kuća svjetla).

Safavidski vladari su restau-rirali i proširili mauzolej hazretiMa'sume, kao i turbeta drugih„Imamzadeh“ u njenoj blizini.U 19. stoljeću kadžarski vladarFeth Ali Šah je časni haremdalje izgradio i ukrasio. Visokizid od cigle okružuje ogroman

kompleks s mnoštvom objekata.Vanjska vrata koja vode u Ha-rem ukrašena su mozaičkimpločicama i na obje straneparom vitkih munara. Odavdese dospijeva u prostrano dvo-rište nepravilne forme. Iznadsobe u kojoj je kabur uzdiže sezlatna kupola, koja počiva najednom širokom pozlaćenomzidnom prstenu. Na poticaj FethAli Šaha kupola je 1803. godineprekrivena sa 12.000 zlatnihpločica. Raspon od poda dovrha kupole je 32 metra. Kaburje ograđen srebrenom ogradomvisokom 2 metra.

Cjelokupnom kompleksu pr-ipadaju i kaburi četvorice sa-favidskih vladara.

Tokom stoljeća oko haremasu nikle brojne džamije i me-drese. Početkom 20. stoljeća ov-dje je osnovana Fejzija na kojojse izučavala šiitska duhovnost.Njen poznati učenik, a kasnije iučitelj bio je Imam Homeini. Tuje on 4. juna 1963. godine u sv-om čuvenom govoru pozvao naobaranje Šahova režima. Od togtrenutka, pod njegovim duhovn-im vođstvom počela se razvijatiideja o Islamskoj Republici Iran.

U ovom „svetom“ gradu ioko njega ima mnoštvo mauzole-ja i turbeta u kojima su pokopa-ne historijske ličnosti ili duho-vni dostojanstvenici. Po predan-ju na ovom području počiva višeod 300 Pejgamberovih s.a.v.s.potomaka-sejida

Ovdje nikada nije bilo turis-tičkih atrakcija. Zapravo tu zna-tiželjni turista nema šta da traži.Šiitska usplamtjelost i predanostvjeri nijesu motiv za slikanje.Sav grad je u znaku pobožnosti iizgaranja što ne poznaje novac iovozemaljske mjere. Ovdje, zapr-avo novac i materijalna dobra neznače ništa. Njihove svetinje ni-jesu na prodaju! Već je duboko u

noć, a prostor oko turbeta i dža-mija je prepuna. Ljudi obavljajunafilu namaz, uče Kur'an ilizijarete grob hazreti Ma'sume.Oko turbeta u razapetim šatori-ma spava na hiljade „hodočasni-ka“, koji žele makar i noć prov-e-sti u blizini njenog kabura. Mno-gi traže lijeka i duhovnog smirajana ovom mjestu. Uz turbeImama Reze u Mešhedu (jedinogod dvanaest imama čiji je kaburu Iranu), ovo je najveća šiitskasvetinja u ovoj zemlji. Međutim,Kom je i nešto više od toga - pla-men ideje duhovne obnoveIrana, plamen revolucije zapal-jen je u Komu. Zapravo, on ni-kada nije ni bio ugašen u ovomgradu. Stalni sukobi sa vlastimastoljećima su karakterisali odnosnjegovih žitelja spram nametanjabilo kakvih stega države.

Moguće je da je i nama stra-na i daleka ta šiitska vezanost zasvoje svetinje. Njihova žalost nijetoliko zbog nasilne smrti nji-hovih imama, koliko zbog ne-pravdi i ljudske nemoći da zlospriječi. Njihova strast u vjeri,okrenutost ka svetinjama praznii rasterećuje njihovo srce, ogor-čeno zbog nepravdi koje su imse kroz povijest dešavale. Šiizamje protest protiv koketiranja savlašću koja je uzurpatorska inasilnička, to je težnja za doslje-dno sprovođenje principa vjer-ske države. Šiizam je sav zasno-van na srcu i bolu, ali i nadi udolazak novog imama, na krajuvremena. Ulaz u svetinju zabran-jen je nemuslimanima. Čak i uvrijeme šaha Pahlavija, Kom nijepretvoren u turističko mjesto.Najčvršći bedem šiitskog islamanije za turizam, poručili su sta-novnici i vjerski vođe ovog mil-ionskog grada.

Poslije par sati provedenih uKomu, napuštamo ovaj grad igorde i fanatične hodočasnike.Iza nas ostaju plamteće minare injegove medrese i fakulteti ukojima mogu predavati samo onikoje studenti žele slušati. Idemoprema aerodromu u Teheranu.Vatre iz Koma dugo će gorjeti unašoj svijesti. Tek ovdje možeteosjetiti šta je plameni duh šiiz-ma. I razumjeti ga, ukoliko umi-jete, u njegovoj punoći.

O tome smo i razmišljaliopraštajući se od naših prijateljaAbdul Reze i Amsara, vjernihpratilaca na ovom putu poIranu. Naš pokušaj da im zahval-imo bio je uzaludan. »Naša jedužnost da vas ugostimo, sada iuvijek kada poželite doći u našuzemlju!« Ubrzo, inšallah. Iran jezemlja kojoj se treba stalno vra-ćati. Iranci su narod koji trebadobro upoznati, ukoliko želiteda ih razumijete.

UU hhaarreemmuu ddžžaammiijjee MMaassuummee uu KKoommuu

dhjetor 2007. 10

""AA tt''jjuu ttrreeggoojj uunnëë ssee kkuujjtt iivviijjnnëë ddjjaajjttëë?? AAttaa ii vviijjnnëë ççddooggëënnjjeesshhttaarrii ee mmëëkkaattaarrii..""

(Shuara: 221-222)

Secili trup që sëmuretduhet të shërohet.

Papastërtia e trupit ështëshkak për shumë sëmundje,ndërsa papastërtia e zemrëssonë është shkaku i vuajtje-ve, mjerimit dhe pakënaqësi-së sonë në këtë dhe në botëntjetër.

All-llahu i Madhërishëm,njeriun që ka zemër të pas-tër, njeriun e drejtë, si dhenjeriun që kërkon ndihmëdhe i lutet vetëm All-llahut,atë e ndihmon dhe e ngrit nëgrada të larta si në këtë botëashtu edhe në tjetrën, ndërsagënjeshtarët dhe mëkatarëtAll-llahu i Madhërishëm dot'i dënojë për mëkatet e tyre,zemrat e tyre do të ngelin tëpapastra, sepse All-llahu nëKur'an thotë:

""...... AAllll--llllaahhuu nnuukk ddeesshhiitt''iiuu ppaassttrroojjëë zzeemmrraatt (prejkufrit).. JJaannëë aattaa qqëë nnëë kkëëttëëjjeettëë kkaannëë ppoosshhttëërriimm,, kkuurrssee nnëëjjeettëënn ttjjeettëërr kkaannëë ddëënniimm ttëëmmaaddhh.."" (Maide: 41)

Nëse njeriu dëshiron qëta përmirësojë veten, rrugamë e lehtë e më e afërt ështëqë të gjejë veten ndërmjet dykohërave, ngase të gjendeshndërmjet dy kohërave, të ka-luarës dhe të ardhmes, në tëvërtetë është jeta jote. Atëmund ta përmirësosh me pe-ndim, keqardhje për atë qëke vepruar në kundërshtimme dispozitat e sheriatit dhetë kërkosh falje nga Ai qëdënimin e ka shumë të rrep-të për mëkatarët.

Këto tre veprime që u pë-rmendën nuk kërkojnë prejteje punë të madhe dhe lod-hje, ngase janë veprim i zem-rës dhe i gojës.

Ndërsa sa i përket kohës sëardhme, atë do ta përmirësoshduke mos vepruar atë që All-llahu i Madhërishëm e ka

ndaluar. Edhe ky veprim ështëi lehtë, ngase prej teje kërko-het mosveprim e jo punë.

Kjo do të thotë se të kalu-arën e përmirëson me pen-dim (teube), ndërsa të ard-hmen duke u larguar ngandalesat, me qëllim të pastër,për të respektuar ligjin e Kr-ijuesit tënd dhe duke vazhd-uar këtë rrugë. Në të dy ve-primet trupi është i qetë,ndërsa veprimin e ka zemradhe goja.

Mirëpo ajo që ka rolinvendimtar është shfrytëzimii përpiktë i kohës së tashme,ngase nëse e ke humbur, eke humbur lumturinë dheshpëtimin, nëse e ruan nëpërmirësimin e kohës së ka-luar dhe të ardhmes, në më-nyrë siç u cek më lart, atë-herë ke shpëtuar dhe ke fitu-ar rehatinë dhe kënaqësinë.

Gjithashtu, duhet të keshparasysh se ruajtja e kohës sëtashme është më e vështirëse sa përmirësimi i kohës sëkaluar dhe të ardhmes. Nga-

se ruajtja e kohës së tashmebëhet duke obliguar veten qëtë veprosh atë që është më evlefshme dhe më e dobishmedhe me të cilën arrihet shpë-rblimi më i madh, dhe pikër-isht në këtë dallojnë njerëzit,ngase varet nga ata se si kanëditur ta shfrytëzojnë kohën,për atë se koha e tashme ësh-të fletë e bardhë në të cilën tii shënon veprat tua, ose ve-prat të cilat të dërgojnë nëXhennet, ose ato vepra të ci-lat të dërgojnë për në zjarr.

Duhet të jemi të vetëdi-jshëm se jeta e kësaj boteështë shumë e shkurtër dhekalon shpejtë, e nëse e lejonveten që ta kalosh në gjumëapo në punë të kota, atëherëpas saj vjen dhembja e ma-dhe e përgjithmonshme, e ci-la është më e rëndë se shfry-tëzimi i kohës me vepra tëmira dhe ndalimi nga ndale-sat për ata që kuptojnë.

Nëse të keqes me të mirëia kthejmë, armiku ynë do takuptojë butësinë dhe pastërt-inë e zemrës sonë dhe me ka-limin e kohës do të na ba-

shkëngjitet neve si një besim-tar dhe shok i sinqertë. Përkëtë All-llahu i Madhërishëmnë Kur'an thotë: ""NNuukk ëësshhttëë eebbaarraabbaarrttëë ee mmiirraa ddhhee ee kkee--qqjjaa.. AAnnddaajj,, (të keqen) kktthheejjeennëë mmëënnyyrrëënn mmëë ttëë mmiirrëë,, sseeaattëëhheerrëë aaii,, mmee ttëë cciilliinn kkiisshhiittnnjjëëffaarrëë aarrmmiiqqëëssiiee,, ddoo ttëë bbëëhheettmmiikk ii aaffëërrtt.. MMiirrëëppoo kkëëttëë nnuukkmmuunndd ttaa aarrrriijjëë kkuusshh,, ppooss aattyy--rree qqëë jjaannëë ttëë dduurruueesshhëëmm,, ddhheennuukk mmuunndd ttaa aarrrriijjëë kkuusshh,, ppoossaattyyrree qqëë kkaannëë vviirrttyytt ttëë llaarrttëë..""(Fusilet: 34-35)

All-llahu i Madhërishëmna porositi të jemi të duru-eshëm, sepse mos durimiështë punë e djallit, njeriu ës-htë nën ndikimin e shejtanitdhe për t'u larguar duhet tëkërkojë mbrojtjen e All-lla-hut të Madhërishëm.

All-llahu i Madhërishëmnë Kur'an thotë: ""EE nnëëssee ttëëggooddeett sshheejjttaannii mmee nnddoonnjjëë vveess--vveessee,, ttii kkëërrkkoo ssttrreehhiimm ttee AAllll--llllaahhuu,, sseeppssee vvëërrtteett AAii ddëëggjjoonnee ddii.."" (El-A'raf: 200)

Ata të cilët janë të pajisur

me devotshmëri, All-llahu undihmon që ta dallojnë tëmirën nga e keqja. Kurse dja-lli është ai i cili njeriut iaparaqet të gjitha të këqijat ekësaj bote si gjëra më të miradhe më të nevojshme dhenjerëzit me besim (iman) tëlehtë bien shumë shpejtënën ndikimin e tij, devijojnënga rruga e drejtë, e pasi qët'i arrijë qëllimet e veta, djal-li thotë: ""...... VVëërrtteett,, AAllll--llllaahhuujjuu ppaatt pprreemmttuuaarr pprreemmttiimm ttëëvvëërrtteettëë,, ee uunnëë jjuu ppaattaa pprreemmttuu--aarr ddhhee,, qqee,, nnuukk ee zzbbaattoovvaapprreemmttiimmiinn nnddaajj jjuusshh.. PPoo uunnëënnuukk ppaattaa kkuurrrrffaarrëë ppuusshhtteettiinnddaajj jjuusshh (që t'ju detyroj),,ppëërrppooss qqëë jjuu tthhiirrrraa (në rrugëtë gabuar),, ee jjuu mm''uu ppëë--rrggjjiiggjjëëtt;; aattëëhheerrëë pprraa mmooss mmëëqqoorrttoonnii mmuuaa,, ppoo qqoorrttoojjeenniivveetteenn.. UUnnëë nnuukk mmuunndd tt''jjuusshhppëëttoojj jjuuvvee,, ee aass jjuu nnuukkmmuunndd ttëë mmëë sshhppëëttoonnii mmuuaa..UUnnëë mmoohhoojj sshhooqqëërriimmiinn ttuuaajjqqëë mmaa bbëëttëë mmuuaa mmëë ppaarrëë (mëadhuruat në vend të Zotit)..SS''kkaa ddyysshhiimm,, jjoobbeessiimmttaarrëëttkkaannëë ddëënniimm ttëë ddhheemmbbsshhëëmm..""(Ibrahim: 22)

HHaassaann BBaaffttiijjaarrii

Si shërohen sëmundjet e zemrës?

1111 dhjetor 2007. EELLIIFFislamske novinegazetë islameKURBANI

Njeriu të cilin Allahu iLartë e ka nderuar me cilës-inë e “të dërguarit të Vet” nësipërfaqen e tokës, ështëshpërblyer duke u pranuar si :“thirrës i shpalljes hyjnore”.Pikërisht për këtë për të ud-hëzuar njerëzit në rrugë tëdrejtë janë dërguar pejgambe-rë dhe libra. “rruga më e dre-jtë” u është treguar atyre. For-ma më e mrekullueshme dhemë e fundit e këtij zinxhiriudhëzimi e ardhur që nganjeriu dhe pejgamberi i parë ederi në ditët tona, pa dyshimqë është Islami. Dhe kjo ështënë të gjitha principet e Islam-it... Këtë e shohim edhe nëprerjen e kurbanit.

- Ç’është kurbani, psepritet ?

- Çfarë kërkohet të na shp-jegohet me anë të ngjarjes sëhasreti Ibrahimit që ështëedhe fillimi i Kurbanit?

Të përpiqemi t’u japimpërgjigje pyetjeve.

Ndërkohë që të ndash mi-shin e kurbanit në tre pjesëdhe të japish dy të tretat ështësynet. Pse është vaxhib të leshtë rrjedhë gjaku?

Kafsha që blihet me parahallall që muslimani i ka fitu-ar dhe që pritet në emër tëAllahut dhe për hir të Tij nëditë të caktuara, është kur-ban.

DDiissaa nnggaa mmiirrëëssiittëë qqëë qqëënn--ddrroojjnnëë nnëë tthheellbb ttëë kkëëssaajj ççëësshhtt--jjee ddhhee ddoobbiittëë qqëë rrrrjjeeddhhiinn pprreejjssaajj..

Është shumë kuptimplotëdhe më rendësi të madhesakrifica e hasreti Ibrahimitpër të bërë kurban të birin etij duke iu bindur urdhrit hy-jnor. Kjo përbën bazën e çës-htjes së kurbanit, pasi fëmijaështë pjesë e prindit. Ështëvazhdim i qenieve materialeedhe i atyre shpirtërore. Pra,fëmija duke i mbledhur nëvetvete të gjitha sakrificat eprindërve të tij, është bërë sinjë pjesë e pandarë e tyre. Përkëtë arsye marrja e iniciativëspër të bërë kurban të birin etij, Ismailin, si një urdhër hy-jnor, është një madhështi për

të arritur për të këputur fry-tin më të mirë dhe pjesën mëtë vlefshme të jetës. Dhe kjongjarje ka qenë e mjaftuesh-me që babai dhe biri të bëhenshembuj të pashoq të durimitdhe të sakrificës për të bërëatë që u është urdhëruar.

Në ajetin Kur’anor që etransmeton këtë, Allahu iLartë urdhëro e thotë: Në atëkohë që kur erdhi në moshëne pjekurisë atij i tha: “biri im,ty të shohë në ëndrrën timese jam duke të bërë kurban.Tash më shih, si thua?” (fëmi-ja i tha) “baba i dashur, si tëjetë urdhëruar ashtu vepro.Shpresoj me ndihmën e Zotitse unë do të jem prej tëdurueshmëve”. (Safat 102)

Ja pra kurbani vërshonnga një burim dashurie hyj-nore dhe nga nje ngjarje kaqmadhore. Me begatinë e kësajdashurie ai u paraqet të gjithëbesimtarëve të mirën, dashur-inë dhe begatinë.

KKuuppttiimmii ii mmëënnyyrrëëss ssëë pprree--rrjjeess ssëë bbaaggëëttiivvee ppëërr kkuurrbbaann..

Prerja e kurbanit të blerëme para është si një pjesë ngajeta e njeriut. Kjo është si tëpranosh të presësh fëmijëntënd që tashmë është si njëpjesë e jotja pasi ke dhënëshumë për të. Ja pra, edhekurbani ynë pikërisht në këtëaspekt ka ngjashmëri meçështjen e hasreti Ibrahimit.

Edhe hasreti Ibrahimi ësh-të nxitur nga dashuria përAllahun. Kjo vazhdon edhetek ne si një edukatë drejtëdashurisë hyjnore. Këtu ini-ciativa e hasreti Ibrahimit përtë bërë kurban të birin dhepërpjekjet tona për të bërëkurban një dele e ka ndarë nëshkallë dashurinë që kemi nëbotën materiale. Ne përpiqe-mi që ta meritojmë dashurinëhyjnore të cilën hasreti Ibra-himi e kishte merituar plotë-sisht duke sakrifikuar dashur-inë tonë nga shkalla e parëdhe e dyte që janë paraja dhemalli. Kjo tregon që çdo llojdashurie me mundime dhesakrifica është e mundur tëkthehet në dashurinë hyjnoreideale. Allahu nuk ka nevojëas për mishin dhe as përgjakun e kurbanit. Këta nukkanë asnjë vlerë përpara da-shurisë që kemi ne ndaj Tij.

Allahu i lartë nëpërmjetngjarjes së hasreti Ibrahimitna kujton se : dashuria hyj-nore është mbi çdo dashuritjetër, të gjitha ato “dashurikryesore” burojnë nga dashu-ria hyjnore, askush në asnjëmënyrë nuk do të pasojëndonjë dëm nga kjo dashuri,kjo dashuri do të sjellë vetëmmirësi dhe dhembshuri dhedo të jetë shpëtimtare.

Qënja synet e shpërndar-jes së mishit të kurbanit, më-nja vaxhib e derdhjes së gja-

kut, mënja e dobishme e pre-rjes vetë të kurbanit, domos-doshmëria për të qëndruar nëkrye nëse s’mundesh vet aponëse je grua... dhe vijuesh-mëria e kësaj etike çdo vit nëmënyrë të rregullt u mësonmuslimanëve se duhet të jeto-jnë si njerëz si në luftë ashtuedhe në paqe.

Allahu i Lartë në këtë ajeturanor e thekson hapur se teknjeriu ekziston ajo ndjenja ebrendshme për të derdhurgjak.

(Përkujto o Muhamed)kur Zoti yt u tha engjëjve:“Unë po përcaktoj në tokë njëzëvendës!” ata thanë : “a dotë vësh në të atë që bën çrreg-ullime dhe që derdh gjak, ene të madhërojmë Ty me lavd-ërimin Tënd dhe plotësisht tëadhurojmë!” Ai tha: “Unë diatë që ju nuk e dini!”

Këtu mund të nxjerrimkëto përfundime:

1 – Derdhja e gjakut ështënë natyrën e njeriut.

2 – Allahu i Lartë u kathënë melekëve se këtë ndjen-jë tek robërit besimtarë do takurojë me ilaçin e kurbanitnë mënyrën më të bukur.

3 – popujt që nuk presinkurban do të shijojnë këtëndjesi me rrugë jo të lejuaraduke derdhur gjak të tepërt nëluftë, në paq dhe në dëfrim.

Kurbani i afron musli-manët drejt Allahut. EdheAllahu u afron atyre mirësi tëshumta që vijnë nga kurbani.Kështu që muslimani fitoncilësinë: “njeri i formuar dhe ipjekur që u jep vlerë të gjithënjerëzve pasi janë njerëz dheka mëshirë për të gjitha qeni-et.”

Në hadith thuhet : Allahuçdo gjë dhe çdo sjellje të mirëe shkuan për të mirë. Prandajkur ta merrni hakun si zbat-ues të merrni në mënyrë mëtë mirë të mundshme. Dhekur të pritni një kafshë taprisni sa më mirë. Merrenithikën tuaj. Qetësojeni kaf-shën që do të prisni.”

Nga këtu kuptojmë që nëprerjen e kurbanit nuk ështëqëllimi të shpërndash mishinpor të derdhësh gjak. Dhe “taderdhësh gjakun në mënyrënmë të mirë të mundshme”.Kjo do të thotë ta kurosh këtëndjenjë ekzistuese tek njeriunë mënyrë që të ketë dobi përnjerëzit. Do të thotë të pres-ësh që shërbimi të ktheheshnë një dashuri për njerëzit. Tëkërkosh rrugët për të arrituritnë dashurinë hyjnore mesakrificat e dashurive të vogla.

Detyrat që do të bëjmë megjuhë në adhurime të tillajanë të kufizuara. Përbëhennga tekbire dhe besmele. Kur-se punët që do të bëjmë metrup përfshijnë një pjesë tëkohës që zgjat me ditë të tëra,si: të fitosh para, të blesh kur-banin, ta sjellësh, ta shohësh,ta presësh, ta ndash mishin.Me këtë feja jonë na kakëshilluar të jemi fjalë pak, tëjemi thelbësor dhe për punëtë dobishme.

Qetësia dhe begatia e paf-undme që vjen nga kurbanizgjat plot një vit. Dhe çdo vitky lloj adhurimi përsëritet meshpresën dhe besimin e shen-jës më të mirë të dorëzimit.Kështu që muslimanët bëhendëshmitarë vetë të vërtetës:“E vërteta e vdekjes dhe kthi-mi i përkasin vetëm Atij”.

Xhafer DurmushMarrë nga revista Etika,

nr. 9.

Mirësitë e kurbanit

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 12SHOQËRI dhjetor 2007.

Do të flas sot për Shkod-rën, qytetin e lashtë e mahni-tës, dhe kufijtë e saj në bashk-ëjetesën ndërfetare. Do të flaspër një pjesë të historisë ndër-fetare të këtij qyteti, ku tëshumta kanë qenë provok-imet që i janë bërë kësaj ba-shkëjetese, por që përherë kaditur t'i superojë ato, nëpërm-jet burrave të urtë dhe men-dimeve produktive të tyre.

Por, përpara se të flas përbashkëjetesën ndërfetare nëqytetin tim të lindjes, më le-joni të paraqes para jush njëtabllo të mendimit dhe qyte-tërimit islam në raport mebashkëjetesën ndërfetare, përtë qenë si një hyrje e domos-doshme për të kuptuar shpi-rtin e bashkëjetesës ndërfet-are në qytetin e Shkodrës, kuminaret e xhamiave dhe kam-panelet e kishave historikishtkanë folur dhe kanë rrëfyernjë histori të gjatë bashkëjete-se, me elementë të shumtë pë-rbërës të saj…

Bashkëjetesa ndërfetare nëpeshoren islame

Bashkëjetesa ndërmjetmuslimanëve dhe jomusli-manëve, gjatë 14 shekujve tëkaluar e deri më sot, është njëprej çështjeve me një rëndësitë veçantë në historinë e qyte-tërimeve, që ka njohur për-shkallëzime dypolare dhe kaarritur kulme interesante.Për muslimanët, kjo dukurishoqërore është shumë e njo-hur, sepse buron nga Kur'aniFamëlartë, libri i tyre i shen-jtë. Vetë Profeti Muhammed(a.s.) e praktikoi këtë bashkë-jetesë në jetën e tij dhe urd-hëroi pasuesit e tij ta prak-tikonin.

Muslimanët e parë, i ftuanjomuslimanët në bashkëje-tesën e pastër të udhëzuarnga mësimet qiellore, e cilanë krahët e shekujve të gjatë

pati lëkundjet e veta, me rrit-je dhe ulje, për shkak të strik-ticizmit, fanatizmit e mbi tëgjitha nga injoranca e mosku-ptimi i fesë së pastër qiellore,ose nga komentimet e mangë-ta, verbërimi ekstremist, egoi-zmat apo interesat e ndry-shme.

Kur'ani Famëlartë dhe tra-dita profetike, vendosën rreg-ullat dhe bazat e bashkëjete-sës së muslimanëve me jomu-slimanët, rregulla që bazohenmbi një të drejtë të shenjtë qëështë e drejta e fisnikërisënjerëzore. Në Kur'anin Famë-lartë, All-llahu (xh.sh) thotë:""NNee,, vvëërrtteett ii ffiissnniikkëërruuaamm ppaassaa--rrddhhëëssiitt ee AAddeemmiitt ((nnjjeerrëëzziitt))"".(Kur’ani 17:70)

Ai vërtetoi, gjithashtu, senjerëzit janë të barabartë përnga njerzillëku i tyre, dukethënë: ""OO jjuu nnjjeerrëëzz,, vvëërrtteettëë NNeejjuu kkrriijjuuaamm jjuuvvee pprreejj nnjjëë mmaa--sshhkkuullllii ddhhee nnjjëë ffeemmrree,, jjuu bbëëmmëëppooppuujj ee ffiissee qqëë ttëë nnjjiihheennii nnddëërr--mmjjeett vveettee,, ee ss''kkaa ddyysshhiimm ssee tteeAAllll--llllaahhuu mmëë ii nnddeerrsshhmmii nnddëërrjjuu ëësshhttëë aaii qqëë mmëë tteeppëërr ëësshhttëërruuaajjttuurr""..(Kur’ani 49:13)

Këtë shpirt bashkëjetese egjejmë edhe në çertefikatën emadhe islame të të drejtavenjerëzore, nga goja e vetë Pro-fetit Muhammed (a.s.), disamuaj para se të ndërronte jetë,në pelegrinazhin e lamtumirësnë Mekke, kur thoshte: "Me tëvërtetë Zoti juaj është Një dhebabai juaj është një, të gjithë jujeni të Ademit dhe Ademi ështëprej dheut. Më fisniku ndër jutek All-llahu, është më i ruaj-turi. Nuk ka epërsi një arabmbi një të huaj, as një i huajmbi një arab, as një i kuq mbinjë të bardhë dhe as një i bard-hë mbi një të kuq, vetëm se medevotshmëri. A e kreva mision-in? O Zot dëshmo! Të pranish-mit të lajmërojnë ata qëmunguan".(Transmetohet ngaAhmedi)

Ndërsa khalifi i drejtëOmer ibn Abdul-Aziz, i shkroinjërit prej mëkëmbësve të tij:"Shiko mirë njerëzit e besësdhe sillu me butësi me ta, ekur ndonjëri prej tyre të pla-ket e të mos ketë para, jepi".(shih librin “Et Tabakatul Ku-bra” të Ibni Sa’dit, 5/380.)

Në marrëveshjen që bërikhalifi Omer ibnul-Khattab,me kristianët e Kudsit, thuhet:"Kjo është besa që i dha robi iZotit, prijësi i besimtarëve,banorëve të Iljas: U dha atyrebesën në vetet e tyre, pasuritë etyre, kishave të tyre, kryqavetë tyre dhe gjithë besimtarëvetë tyre se nuk do u banohenkishat, as nuk do u rrënohen,as nuk do prishet gjë prej tyreas prej kryqave, as ndonjë gjëtjetër prej mallrave që posedo-jnë, as nuk do dhunohen përfenë e tyre, as nuk do keqtraj-tohet asnjëri ndër ta".(shih lib-rin: “Tarikhur Rusul velMuluk”, 2/449).

Kufijtë e bashkëjetesës ndërfetare nëShkodër

"Është ky qytet me bukuri tërrallë, me Kështjellën e tij që daton nga kohët pararo-make, me shtëpi të ndërtuarame hijeshi…

me kuvendet katolike exhamitë muslimane dhe menjë histori të gjatë e tëstuhishme"

Faik Konica

Shkodra, është një qytet ilashtë e i vjetër, që ndodhetnë veriperëndim të Shqipëri-së, ku fryma e bashkëjetesësnë mes të muslimanëve e jo-muslimanëve (kryesisht kato-likë e orthodhoksë) ka qenëpërherë prezente.

Shpirti i Shkodrës rreza-ton bashkëjetesë ndërfetare eharmoni qytetare, për të cilënduhet të jemi krenarë e qëduhet të përpiqemi ta ruajmëe ta konsolidojmë çdo ditë emë shumë, në kuadrin e per-feksionimit të ushtrimit tëlirisë së praktikimit të mësi-meve fetare, të cilat burojnënga një vend i vetëm.

Historia e këtij qytetiështë e mbushur me shembujkonkretë në këtë drejtim, qënga kohët e hershme e derinë ditët e sotme.

Bashkëjetesa e muslima-nëve me jomuslimanët nëShkodër, nuk është në vetëve-te një fe e re, por është trupë-zim i paraqitjes së familjes sëmadhe ibrahimite, rreth sëcilës pjesëtarët e saj mblidhenpër të jetuar në paqe e në har-

moni me njëri-tjetrin, duke re-spektuar kufijtë e njëri-tjetritdhe duke mos prekur aty kus'preket, e duke mos kërkuarnë emër të lirive, atë që s'du-het kërkuar e që s'mund tëjepet në emër të asnjë lirie!

Realiteti shumëshekullorka dëshmuar edhe përplasjetë ndryshme në mes të musli-manëve dhe katolikëve tëShkodrës, por që shpejt janëshuar a janë zhgjidhur në mëtë mirën mënyrë falë urtësisëdhe bujarisë së pastër hyjno-re.

Në vitin 1921, Dom LazërShantoja do të shkruante: "Athue se me Qeveri të re do tëpritet mâ derdha e gjakut vlla-znuer ndër ne, si edhe zakonime sha myslimani të krisht-enin e i krishteni myslimanin,sikur mjerisht kemi ba deritash vonë? Jena segure se po,ne i ndihmoshim na vetë Qe-veris, sikuerse e kena detyrëprej Zotit prej natyret e prejligjes të gjytetnimit." (LazerShantoja, "Vepra", punuar nganjë grup autorësh, Shkodër,2005, fq.37.)

Ky arsyetim i tij tregon du-kshëm për një fenomen nega-tiv prezent në kohën e tij, porqë ka për tendencë të zgjasëtentakulat e tij shkatërrueseedhe në mileniumin e ri; mo-

Shkodra një realitet në kufi…(Bashkëjetesa islamo-kristiane në peshore)

""Vendlindja nuk zgjidhet, ajo është e rastësishme,se po të ishte e mundur për t'u zgjedhur, shumë kushdo të zgjidhte Shkodrën për vendlidje,ashtu siç e kanë zgjedhur për vendbainim"

EELLIIFFislamske novinegazetë islame13 MESIMdhjetor 2007.

... E diel... Në skajin e rrugës gjendet një ma-nushaqe e vyshkur nga fëllënzat që blegërojnë nëqershor. Flutura e skuqur thërret bilbilin nëkëngën e tij të soditur si një puritan i shekullit qëkaloi. Në të majtë shikoj veturat që me shpejtës-inë më të madhe thërrasin drejtë cakut final. On-dulimet e shpirtit, frymëmarrjet, etjet, përfund-imet, rikthimi, sfidojnë drejtë thyerjes së shoqë-risë së klasave. Monotonia e shkronjave dhe thirr-ja për të vërtetën në të vërtetën kalon nën ombr-ellën e padukshme të lumit blu. Për thirrjet e një-pasnjëshme agjërimi zgjaten deri në agimin e her-shëm dhe orën e vonshme. Çudi, përzierje e iden-titetit me mentalitetin skizofrenik të konfliktit ri-goroz. Zhurma e turmave dëgjohet si një këngë evjetër miskine. Sufizëm i harruar nën fondin efjalëve! Nga mbrapa më thërret një zë trishtues injohur në kohërat e vjetra prej kur përfundova"dashurinë". Të duash dhe të urresh, një filozofiqë rrallë herë gjendet në syrealizmat e shkruesitgri. Ai zë që më thërret në vallen e dendur tëAskundësisë më kthen mbrapa me shekuj, çastetë përjetuara nën hirin e imanit. Kohë fantazmë,u ndal për një moment protagonisti. Mori frymëthellë dhe prapë vazhdoi: Ti je ai që në mesnatëne errët kur fishekzjarrët marrin hovë për në gjit-hësi, fshihesh nën orenditë e librave si i çmenduri Orientit. Ti je ai që në fushëbetejën e burraveparaqitesh si vetëtimë me bajrakun në dorë për tëmbrojtur atë për të cilën edhe flijohet. Ti je ai.....Oh zemër, më ndihmo të lutem, më ndihmo tëlutem. I habitur nga ky person i çuditshëm thër-ras djathtas në ndihmë personat që më ndihmu-an ta dërgojmë deri në spital. Edhe pse prej atijvendi spitali ishte shumë afër, mua më kujtohejse udhëtova një jetë të tërë me atë person të çudit-shëm që më shikonte me syrin e vëzhguesit tërëndë. Frymëmarrjet e tij të thella dëshmonin përambientimin e shpirtit në botën e shpirtrave. Nëato çaste mu kujtua duaja të cilën ma patë mësuare dashura ime natën e Kadrit:

"" OO ZZoott ,, ii sshhiikkoojj mmee ddhhiimmbbjjee ttëë ggjjiitthhëë aattaa qqëëppëërrvveeçç TTeejjee kkaannëë ggjjiitthhççkkaa.. OO ZZoott,, kkuurr ttëë nnggaaddhhëënn--jjeejjëë mmbbii ttookkëë,, mmëë bbëë qqëë ttëë mmooss hhaarrrroojj ssee nnjjëë ddiittëëpprreejj ddiittëësshh ddoo ttëë bbëëhheemm ttookkëë..""

Në rrudhat e këtij njeriu të çuditshëm shohmahnitjen e tij me kënaqësinë e flijimit në rru-

gën e All-llahut. Një horizont i hapur në gjithësisi engjëll që thërret ndjenjat e soditësit drejtë pa-fundësisë. Dëgjoheshin disa të rrahurash të zem-rës së këtij njeriu të harruar në mesin e qytetit tëimanit. U orvat të më thoshte një fjalë, por shpir-ti i ngurtësuar në ato çaste e pengonte të thotë lir-shëm gjithë atë çka e bartë. Sikur dashuria për tëVërtetën do të vërshonte botën të tërë nga ato sytë etur për soditjen në All-llahun e Madhërishëm.Vijat e fytyrës së tij flisnin pandalshëm. Mbrapafizionomisë së tij sikur fshihej një botë e tërë sak-rificash, mundimesh e maltretimesh për diç që iavlen edhe sfondin e fjalëve ta ç’kyejmë. Arritëmnë spital! Mjekët me vrap e morën protagonistintonë dhe e futën në sallën e operimit duke mosmë lejuar që të futem brenda. Shumë orë prita ja-shtë në korridorin e spitalit dhe ja erdhi lajmi igëzueshëm i pështjellur me ndryshim shpirtrash.Mjeku më njoftoi se gjithçka është në rregull meprotagonistin tonë, por ai nuk ishte i vetëdijshëmse gjatë procesit të operimit kishte bërë një çrreg-ullim që do të kushtojë një jetë të tërë. Futembrenda te personi i panjohur dhe në formë dedu-ktive e pyes se si ndjehet? Mu përgjigj: “Paskaardhur çasti që më krahët e hapur të fluturojë nëxhennetet e Adnit, me sytë e ënjtur ta takoj ujine Kevtherit, me gojën e lodhur ti jap selam Pejga-mberëve të Zotit.”

I hutuar dhe i pasionuar pas atyre fjalëve tëmëdha nuk munda t’i them asnjë fjalë, por e vës-htroja si një i çmendur. Protagonisti mori frymëthellë, u ndal një kohë duke pushuar dhe më tha:“Kujto o bir Ismailin a.s. dhe Ibrahimin a.s. Kurduhej që urdhri i Zotit të jetësohet në familjen etij, me lot në sy e me zemrën plotë iman Ibrahimia.s. vendosi që të çojë në vend urdhrin e Zotit tëtij. E na frikohemi ta themi të vërtetën kur jeto-jmë me të karshi dy vetave të vetëm. Kujto vendo-smërinë e Ismailit a.s. , kujto vendosmërinë e Is-mailit a.s. i cili babait të vet i tha ....” Protagon-isti filloi të kollitet rëndë dhe në vend të saj tha:“Dëshmoj dhe Deklaroj se nuk ka Zot tjetërpërvec All-llahut dhe se Muhammedi a.s. ështërob dhe i Dërguar i All-llahut...”

Mirë u takofshim o shpirt i çuditur, ty të tako-va në dynja, ndërsa babain tim shpresoj ta takojme ty në xhennet. Amin. HHaammddii NNUUHHIIJJUU

Filozofia e flijimitsrespektimi reciprok islamo-kristian dhe debatet shterpënë mes bijve të dy feve ko-nkrete, të përbashkëta nëorigjinë.

Nga këtu them, se nësendonjëri prej nesh është për-plasur a ka fyer ndonjërinprej besimtarëve të ndonjërësprej feve ibrahimite prezentenë vendin tonë, feja e tij ështëe pastër prej sjelljeve të tijanormale dhe jofetare. A mëlejohet mua si musliman që tëfyej dhe të përçmoj një krist-ian, se kështu thotë kapriçojaime, pa asnjë të drejtë legjit-ime a argument bindës? Dhe,a i lejohet një kristiani, që ba-zohet në mësimet e Jezusit(a.s) që ii jjeepp ssiihhaarriiqq nnddëërrttuu--eessvvee ttëë ppaaqqeess, të fyejë e të abu-zojë me besimin dhe bindjetfetare të më se 1 miliard e gjy-sëm muslimanëve në botë, ja-shtë çdo logjike të shëndo-shë? Arsyeja e shëndoshë e re-fuzon atë dhe këtë!

Në Shkodër, bashkëjetesandërfetare ka qenë dhe vazh-don të jetë prezente në çdohallkë të jetës..

Bashkëjetesën ndërfetarenë Shkodër e kanë forcuarshkuesitë e ndryshme, tregë-tia, marrëdhëniet familjare,gëzimet, hidhërimet, kulturaqytetare, etj.

Kjo bashkëjetesë ka buru-ar dhe është forcuar edhe ngavetë njerëzit e fesë, hoxhallarëa priftërinj, prej atyre që e ka-në kuptuar thellësisht burimine përbashkët të feve ibrahi-mite. Në qytetin e Shkodrës, tëvjetërit të thonë se At GjergjFishta ka patur miqësi të ma-dhe me Hafiz Jusuf Kara-kaçin, që ka qenë një njeri eru-dit dhe me kulturë të gjerë.

Për Hafiz Jusuf Karakaçinshkruhet se ai ishte "i bindurse dashuria mes njerëzvendërtonte një jetë të qetë e tëmirë.... Ai ishte ideatori qërrugës së Çakajve-Karakaçi, t'ivihej emri "Bashkimi", propo-zim që u miratua nga organete pushtetit vendor…" (SmajlBala, "Institucionet islamedhe hoxhallarët e Shkodrës",Shkodër, 2005, fq. 288.) (Çu-ditërisht emri i tij, sot, ështëlënë në harresë nga pushte-tarët tanë lokalë!?)

Poashtu edhe Hafiz Ali

Kraja, i cili me rastin e vdek-jes së poetit Gjergj Fishta,mbajti fjalimin e tij të njohurte varri i mikut të tij tëkrishterë, në të cilin ndër tëtjera i thotë: "Të jesh i bin-dun, o poet i madh, se shqip-tari me "Lahutën e Malcisë"ka për të qenë gjithmonë kry-enaltë, siç janë Helenët me"Iliadën" e Persianët me "Sha-hnamenë"…"( Shih: F. Luli, I.Dizdari, N. Bushati, "Në kuj-tim të brezave", Shkodër,1997, fq. 542.)

Poashtu Dom Lazër Sha-ntoja, më 15.10.1915 shkruannjë poezi me 15 strofa kushtu-ar heroit dhe trimit të shquar,komandantit Hasan RizaPasha, të cilën e përfundonkështu:

Ktu mi ket vorr, ku i rrebtiHasan luftar,

Lshon rreze atdhedashtni-jet permi ne,

Xeni prej të huejit, xenima' j herë, Shqyptar,

Me dekë p'r atdhe!

Historia e Shkodrës dësh-mon sesi muslimanët e të kri-shterët, njerëzit e thjeshtë, ka-në bashkëpunuar e janë inter-esuar për njëri-tjetrin. Kështunë tregimet e popullit thuhetse: "Në Pazar kishte 6 (gjas-htë) xhami dhe sipas dëshmi-ve të disa të moshuarve, kurmuslimanët shkonin në xha-mi, i linin dyqanet e hapuranë mirëbesim të tregtarëve ka-tolikë dhe të tregtarëve mysli-manë të cilët nuk shkonin nëxhami…". (Agim Parruca,"Shkodra bastion i qytetërimitshqiptar", botimi i 4- t, Tir-anë, 2004, fq. 190.)

Sot, pasi kanë kaluar shu-më vite të vështira mbi fenëdhe besimtarët shqiptarë, rea-liteti i Shkodrës ka ndryshuardisi, por trashëgimia e breza-ve të shkuar vazhdon të refle-ktojë edhe te rinia, e cila ndo-nëse e palidhur si duhet mefenë, vazhdon të besojë të ba-shkëjetesa ndërfetare dhe ma-rrëdhëniet respektuese ndajtjetrit.

Shkodra dhe bijtë e sajshikojnë drejt së ardhmes, mebesimin dhe përkushtimin etyre! Besimi i tyre i sinqertë itejkalon kapriçot provinciale!

MMuuhhaammeedd SSyyttaarriiThirrës islam- Shkodër

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 14PËRKUJTIM dhjetor 2007.

- Shënime për librin: ““Hafiz Qamil Tresi – në gjurmët e

një biblioteke që sfidon heshtjen ekohës” (monografi) të autorit Muha-med Sytari

Thirrësi islam Muhamed Sytaribrenda një harku kohor prej tetëvjetësh na ka dhuruar shtatë libra.Vepra kushtuar figurës së Hafiz QamilTresit, për nga mënyra e konceptimit egjerësia e vështrimit, shtrirja kohorenë dhënien e figurës së Hafizit, thurjaartistike e arkitektura e veprës, kom-petenca shkencore e bazuar në shkol-lën e Thirrjes islame, bëjnë që autori ikësaj monografie të ngrihet në njëlartësi të re të talentit të tij.

Gjatë leximit të monografisë evi-dentojmë disa veçanti, të cilat men-dojmë se janë:

1. Historia e Hafizit që iu përkus-htua dijes dhe diturisë islame. 2.Hafiz Qamil Tresi sufist në shpirt. 3.Zbërthimi dhe vlerësimi i personali-tetit të tij në përkushtimin ndaj lib-rit, mirënjohjes ndaj dijetarëve, mik ifjalës së All-llahut, i dashuruar pasResulull-llahit. 4. Kontributi i HafizQamil Tresit dhe biblioteka e tij eçmueshme janë një pasuri që duhetnderuar dhe respektuar.

“Gjurmët e tyre, - thotë autori nëmonografinë e tij – janë të thella nëhistorinë e madhe të vetë diturisë.Asgjë nuk mund t’i fshijë ato. Sepsebrezat i ruajnë e i trashëgojnë me ze-mrat dhe punët e tyre. Ata breza që ijanë dorëzuar Krijuesit të tyre për tëmbajtur amanetin e Thirrjes më tëlashtë të njerëzimit; atë të besimit nëNjësinë e Zotit!”- (fq. 156).

MMoonnooggrraaffiiaa zzhhvviilllloohheett bbrreennddaaddiissaa rrrraaffsshheevvee,, ttëë cciillaatt jjaannëë: HafizQamil Tresi dhe xhamia e lagjes “Nd-ocej”, Hafiz Qamil Tresi në marrëd-hënie me Haxhi Muhamed Bekte-shin (njohim ixhazeti i tij dhe më pasgjejmë një zbërthim analitik për t’upasur zili i këtij ixhazeti nga ana eautorit të librit); bota sufiste e Hafi-zit, fjalorthi i tij arabisht-shqip meshkronja arabe, letërkëmbimet e tij,figura e Hafizit në kujtimet e bashkë-kohësve, Hafizi dhe biblioteka, gjur-mët dhe përjetësia e tij.

E në të gjithë këtë përmbledhje ehapësira rrafshesh, qofshin ato ver-

tikale apo horizontale, nocioni i ko-hës mbetet tipari themelor i kësajmonografie. Moduli i saj është: Kohalëviz, koha tregon, koha s’harron. Nëkëtë dimension qëndron dhe univer-saliteti i saj, si një domosdoshmëri qëmbart peshën e ngjarjeve të saj, tëcilat ndikojnë direkt ose indirekt nëfigurën dhe misionin e Hafiz QamilTresit.

KKoohhaa ssii ddëësshhmmii.. Sipas autoritMuhamed Sytari, dëshmia më baza-mentale, që e ndrit të plotë figurën eHafizit, është Ixhazeti dhënë nga H.Muhamed Bekteshi. Po, përsëri, si-pas autorit Sytari lexojmë: “Në fundtë kësaj broshure-diplomë, H. Muha-med Bekteshi i jep një këshillë shu-më të vlefshme Muzhazit të tij, HafizQamil Tresi, e cila përqendrohet nënxitjen për vijueshmërinë e kësajrrugë; asaj të diturisë islame, ruajtjessë kësaj bese të shenjtë dhe lartësi-min në shkallët e përkushtimit dheurtësisë”- (fq. 21). Dhe Hafizi, siçmësojmë nga monografia, mbeti inderuar gjatë gjithë veprimtarisë sëtij, sepse arma e tij e vetme dhe bes-nike qe dituria dhe besimi tek Zoti.Kudo ku shkoi la gjurmë të vlefshmedhe dobiprurëse, të cilat reflektojnëedhe në monografi.

Në vazhdën e dëshmive, si reliktetë çmuara janë: disa fletë mbi të cilatHafizi ka shkruar shqip me alfabetinme bazë arabe, fjalorthi arabisht-shqip me shkronja arabe të shoqëru-ara me disa rregulla gramatikore, bll-oku i hytbeve dhe biblioteka.

Të gjitha elemente janë analizuar

me imtësi, duke evidentuar dukuridhe detaje e, për të arritur në përfu-ndimin e autorit, i cili thotë: “Atolibra janë dëshmitarë të një historietë madhe, të cilën s’mund ta sfidojëas vetë heshtja e kohës! Ato libra ja-në gjurmë të Thirrjes Islame shu-mëshekullore ndër shqiptarë!”-(fq.157).

Tek ato libra jeton Hafiz QamilTresi!

KKoohhaa ssii uurrëë lliiddhhëëssee mmeess bbrreezzaavvee.Krahas përjetimit të kohës si individ,autori e ka parë dhe konceptuar vep-rimtarinë e Hafizit të pashkëputurdhe në raporte lidhjeje e bashkëpuni-mi edhe me hoxhallarët e tjerë.Shkon edhe më larg në brezni, jovetëm për t’u përulur me respektpara misionit të tyre, por edhe për tëevidentuar Shkollën e Thirrjes Isla-me. Kudo, në ato pasazhe, ku fletpër gjeneratat e hoxhallarëve qëshkëlqejnë si një kurorë lavdie, ështëe pamundur të mos vesh re medita-cionin poetik të autorit, me sa patos,ndjeshmëri e figuracion përshkru-hen. E, duke iu rikthyer figurës sëHafizit, shpirtit e gjurmëve të tijsufiste, Muhamed Sytari konkludon:“... janë argument i besnikërisë ndajtraditës së mësuesve dhe hoxhallarë-ve që e kanë mësuar dhe e kanë dip-lomuar më ixhazete të ndryshme.”-(fq.43). Ngulmimi i autorit tek ixha-zeti i H. Muhamed Bekteshit, men-doj që autori e ka parë me vend dhesi domosdoshmëri, pa të cilën figurae Hafizit do ishte jo e plotë.

Gjatë analizës autori thotë se,Hafizi me veprimtarinë e tij, i mbetibesnik traditës. Dhe ixhazeti ishteburimi i parë që piu lëngun e ditur-isë, vatra e parë, nga ku mori bekime mësim, për të dhënë vlera e kon-tribute të rëndësishme në rrugën eThirrjes islame. Për të vërtetuar me-ndimin e mësipërm, po shkëpus njëmoment nga libri, ku plot emocionH. Muhamed Bekteshi shprehet: “Idhashë ixhazet të transmetojë prejmeje atë që dëshiron, nga të gjitha di-turitë; teorike e praktike, të transme-tuara e logjike, sikurse më dha ixh-azet edhe mua Mësuesi im, e ashtusiç i dha atij ixhazet Mësuesi i tij...”-(fq. 28).

Dhe koha nuk është parë vetëm siurë lidhëse mes brezave të hoxhal-

larëve. Ajo ka dhe një vlerë më të“prekshme” e ky është realitet ditur-or, që është bartës i trashëgimisë kul-turore islame të lënë prej tyre, ku njëpjesë e saj është dhe biblioteka eshënimet e Hafizit, që u bënë objek-ti kryesor dhe rruga hulumtuese përtë rikrijuar figurën, botën, kontri-butin dhe diturinë e Hafiz Qamil Tr-esit, që vijnë të gjalla, me një diskursinteresant nga ana e autorit, me ngj-yra shpesh herë edhe poetike, gjë qëi ka dhënë freski dhe emocion ve-prës.

Thamë më sipër se, koha nuk ës-htë parë vetëm si urë lidhëse mes br-ezave të hoxhallarëve. Kjo e vërtetëecën më tej. Se autori nuk është nda-lur vetëm në caqet apo kufijtë e kësajkohë që merr në studim e analizë,por hedh vështrimin edhe në drej-timin perspektiv. Jo vetëm si një ele-ment dëshmie, por duke ardhur derinë kohën e autorit, si një vazhdimësie motivuar. Ja, se si e përshkruankëtë çast autori: “Takimi im i parëme këtë bibliotekë ishte i rrethuarnga emocioni dhe kureshtja. Emoci-on, që të kaplon kur zakonisht tako-hesh me librat e hoxhallarëve të shk-uar, ku nëpërmjet librave të duket setakohesh me secilin prej tyre dhe fil-lon të marrësh e të japësh. Ku dukeshfletuar këto libra, ndjen prekjen eduarve të tyre, sikur bashkohen meduart e tua dhe së bashku bëjnëshfletimin e brezave të librave tëdijes islame, duke e kthyer shfleti-min në dëshmi..!”- (fq.110).

Tek këto libra jeton edhe HafizQamil Tresi!

KKoohhaa ee ppeerrssoonnaazzhhiitt ddhhee kkoohhaa eemmoonnooggrraaffiissëë.. Në çdo faqe të mono-grafisë na shfaqet i gjallë HafizQamil Tresi. Në çdo faqe na duket seflet e bisedon me ne... Dhe ky por-tretizim i kësaj figure i bërë me mje-shtri nga ana e autorit të librit, men-doj, se është bërë nga disa pika shiki-mi: 1. Hafizi jetoi në kohëra që e de-shën dhe s’e deshën. 2. Hafizi jetoinë kohëra të femohimit, dhe të epi-tetit: “jabanxhi nga Tetova”. 3. Ha-fizi, urtësia dhe humanizmi i tij, di-turia dhe besimi në Islam.

Hafiz Qamil Tresi jeton “i gjallë”në kohën e monografisë!

XXhhaahhiidd BBuusshhaattii,,shkrimtar

Hafiz Qamil Tresi „i gjallë” në një monografi

EELLIIFFislamske novinegazetë islame15 NE NË KOHËdhjetor 2007.

Zelli për krijimtari shken-core gjatë Mesjetës fren-ohej nga pushteti që im-

pononte Kisha. Përkthimi i ve-prave të autorëve muslimanësi të Ibn Sinës, Ibn Razit, IbnRushdit, Kajamit, el Hejthe-mit, që do të bëheshin alfadhe omega e dijeve evropiane,do të nxisnin një lëvizje intele-ktuale në Evropë. Evropamori dijet nga muslimanët,por ajo refuzoi të merrte edheIslamin.

Krishterizmi nuk ështëfeja origjinale që solli Isai a.s.Shumica e autorëve atë e kon-siderojnë si fe të Palit. Biblanuk është shkruar në kohën eIsait a.s. por u mor prej apos-tujve. Më saktësisht ajo ështënjë sintezë e mbeturinave tëfesë së vërtetë të përziera meshume elemente pagane dhendryshime që bëri Kisha.

Në Mesjetë njerëzit e Ki-shës ushtronin një pushtet tëfuqishëm në emër të fesë. Nëbotën islame ekzistonte një at-mosferë tolerante dhe e favor-shme për njerëzit e dijes dheshkencëtarët ishin të pavarurdhe inkurajoheshin që të mer-reshin me studime, ndërkaqnë Evropë ata që merreshinme dije ishin anëtarë të klerit,dhe si rrjedhim, studimi nëtërësi kontrollohej nga Kisha.

Për intelektualin musli-man soditja dhe studimi igjithësisë dhe fenomeneve tësaj e përforconte besimin e tijtek Krijuesi. Përdorimi i men-djes për studim të natyrës dhedukurive të saj sipas klerikëvetë krishterë do të thoshtekeqpërdorim i saj! Gjithë ajoqë kërkonte Kisha ishte bind-ja absolute ndaj dogmavekrishtere dhe besimi i verbërdhe pa kundërshtim në auto-ritetin e saj.

Historia e Evropës ështëshënuar gjatë shekujve të fun-dit nga një betejë e pareshturndërmjet forcave të fesë dheatyre të shekullarizmit qëarriti ta ndajë filozofinë dheshkencën nga universi i kupti-mit fetar. Shkenca islameështë e rrënjosur thellë në di-je të mbështetur në njësinë eAllahut, kurse krejt ndrysheprej saj, shkenca perëndimorembështetet në të konsideruar-it e botës natyrore si realitettë ndarë nga Krijuesi.

Dhuna që ushtroi Kishanë çdo fushë të jetës si dheqëndrimi i saj kundër shke-ncës bëri që bartësit e rene-sancës të punonin që ta la-rgonin dogmatizmin shkatër-rues të Kishës dhe obskuran-tizmin e klerit dhe për të gje-tur një burim iu kthyer tra-ditës greko/romake. Pra u bërilindja e elementeve të paga-nizmit greko/romak, sepse nëveprat e tyre në plan të parëishin natyra dhe njeriu, kursezotat ishin thjesht njëfarëdekori interesant i ngjarjeve!Kështu që nga Renesanca,Perëndimi ka lëvizur në drej-tim të shekullarizmit dhe hu-mbjes së influencimit të fesënë jetën e përditshme. Pra,lufta për ta çliruar njeriunnga tutoria e Kishës solli derite margjinalizimi dhe mëvonë edhe deri te flakja e ndi-kimit të fesë.

Krishterizmi si fe e shtre-mbëruar e fesë së shpallurnga Krijuesi, me dogma siku-rse ishte mëkati i trashëguar,larja e mëkateve në kryq, dheTriniteti kishte ndikuar qëbesimi i shumë intelektualëvetë Evropës të mos mbështetejnë Shpalljen e Zotit, por nëpërsiatje dhe në vrojtimin enatyrës. Si rezultat i këtyredogmave, shumë njerëz jo vet-ëm që do të largoheshin ngaKisha e tyre por edhe ngavetë religjioni. Kisha e kishtengulfatur jetën intelektualenë mesin e ithtarëve të saj.Ajo e luftonte dijen dhe e fre-nonte mendimin e lirë duke enënçmuar atë dhe duke eçuar Evropën në një errësirëtë vërtetë.

Urrejtja e klerit ndaj shke-ncës u përpoq t'i shuajë dritate dijes, dhe kjo do të arrihejsikur të mos ishin kontaktetme botën islame dhe shken-cat e saj të cilat ndikuan qëEvropa të dalë nga ajo ngu-rtësi intelektuale, duke e uji-tur truallin e saj të thatë, ash-tu sikurse shiu lulen e vysh-kur. Mirëpo ndërmjet shke-ncës perëndimore dhe asajislame nuk ekziston vetëm vi-jueshmëri, por edhe një mos-vazhdimësi e thellë. Në Perë-ndim, krejt ndryshe me botënislame, filloi një kundërvëniendaj autoritetit të fesë e ve-çanërisht ndaj katolicizmit

dhe në një masë edhe vlefsh-mërisë dhe legjitimitetit tëfesë.

Feja e krishterë duke pre-dikuar murgërinë dhe absten-imin nga kjo botë predikontepasivitetin dhe nuk përpiqejpër përmirësimin e gjendjessë njerëzve dhe luftimin e pa-drejtësive. Madje ishte vetëkleri i saj që ushtronte dhunëdhe që predikonte të durohejndaj vështirësive të kësaj botesepse "Kush iu shërben dyzotërinjve në këtë botë ështëmë i mirë se ai që i shërbennjë zotërie!"

Kisha me hegjemoninë esaj absolute ishte bërë pen-gese për zhvillimin dhe për-parimin e njerëzve. Prandaj,Rilindja erdhi si reagim dhekundërveprim ndaj Kishësdhe shtypjes që ushtronte ajo.Duke mos arritur ta kuptontefenë e vërtete – Islamin, Evro-pa në rrugën e saj për t'u liru-ar nga dhuna dhe terrori i Ki-shës, iu kthye trashëgimisë sësaj të vjetër romake. Hyjnitë eromakëve ishin imitim i zbe-htë i mitologjisë greke. Ajo ungrit kundër ndikimit të fesënë përgjithësi, duke iu kthyernjë injorance dhe dhunemadje edhe më të madhe.

Kisha kërkonte që njerëzittë punonin vetëm për jetën eardhshme duke e anashkaluardhe nënçmuar këtë botë. Ev-ropa si kundër reagim ndajkëtij qëndrimi të Kishës filloiqë në vend të mësimeve fetaretë vendoste mësimet njerë-zore. Në vend të burimit hyj-nor njeriu do të mbështetej nëmendjen e tij, duke punuarvetëm për këtë botë dhe dukeinjoruar botën tjetër dhemësimet metafizike.

Si reagim ndaj absolutiz-mit të Kishës dhe për shkaktë dhënies pas filozofisë gre-ke, karakteristikë dhe shenjëdalluese e mendimit evropianqë nga Rilindja është luftakundër Kishës dhe në njëmasë edhe kundër vetë fesë.Kështu gjatë kohës sësundimit të Kishës në jetën enjerëzve dominonte mendimise njeriu nuk duhet të men-dojë vetë, por duhet t'i marrëmendimet e gatshme ngaBibla dhe komentimet enjerëzve të Kishës. Çfarëdopërpjekje jashtë tyre do tëcilësohej si e papranueshmedhe blasfemi!

Në anën tjetër si kundërreagim ndaj kësaj kemi njëmendim krejt të kundërt si-

pas të cilit njeriu duhet të jetëautonom, i pakufizuar dhe ipavarur. Kështu njeriu gradu-alisht filloi të zërë vendin eZotit, duke menduar vetë dheduke përdorur mendjen e tijpër çdo çështje larg ndikimittë fesë. Mendja njerëzore fil-loi të shihej si masë për të gji-tha çështjet dhe ajo në më-nyrë të pavarur duhet të mer-rte vendime.

Ashtu si Kisha që mundo-hej ta mbante të nënshtruardhe nën diktatin e saj mend-jen njerëzore duke mos lejuarqë ajo të luante rolin e saj, ma-dje as edhe në ato fusha kumendja është kompetente,edhe klasa intelektuale në Ev-ropë kur filloi të lirohej ngaabsolutizmi dhe nga prangat eKishës kërkoi që të zaptonteçdo fushë larg ndikimit të fesënë tërësi madje edhe atofusha ku mendja nuk ështëkompetente.

Kështu gjitha ajo që kishtetë bënte me Zotin, fenë dheme botën metafizike u kuptuasi projeksion dhe iluzion qëkishte krijuar mendja njerë-zore në kohën kur ajo nukkishte mendim të lirë, pran-daj kishte ardhur koha që me-ndja e lirë ti flakte ato e t'ialinte religjionin shtresave tëulëta!

Lufta për t'u çliruar ngatutoria e Kishës edhe pse is-hte me karakter antikishtardhe jo me karakter antifetarme kalimin e kohës do tëshprehte pasiguri ndaj çdogjëje metafizike që nuk mundtë dëshmohet në mënyrëempirike.

Prandaj sikurse konludonedhe Murad Hoffman Perën-dimi do të bëhet i vetmi qy-tetërim që beson se mund tëekzistojë pa Transcendencë n,duke bërë eliminimin e plotëtë religjionit nga jeta publike.

Një mohim i këtillë i fesëdhe një mosinteresim i njeri-ut ndaj religjionit do të rezul-tonte me një zbrazëtishpirtërore për Perëndimin,një pjesë e së cilës është evi-dente edhe në pjesë të tjera tëbotës. Përfaqësuesi i botësislame jeton në një botë kuështë i pranishëm dimensionitranscendental.

AAjjnnii SSIINNAANNII

Renesanca dhe margjinalizimi i fesë

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 16IZ VJERSKOG žIVOTA

Radovi na sanaciji Husein-pašine džamije u Pljevljima, kojisu započeti u aprilu prošle go-dine, biće završeni do prvog de-cembra, kada će džamija bitipredata vjernicima na upotre-bu.

Svečanost povodom završet-ka radova na džamiji planiranaje 14 decembra u 14 sati. Da biovaj istorijski događaj bio pot-pun, na svečanost će biti poz-vani najviši zvaničnici državeCrne Gore, predstavnici poje-dinih ministarstava, predstavni-ci Islamske zajednice Crne Gorena čelu sa reisom Rifatom ef.Fejzićem, predstavnici Islams-kih zajednica u Srbiji, BiH i Hr-vatskoj, predstavnici crkveneopštine Pljevlja sa sveštenstvom,gradonačelnik Pljevalja dr FilipVuković sa saradnicima, pred-stavnici političkih partija u Plje-vljima, predstavnici udruženjaPljevljaka iz okruženja, kulturnii javni radnici i donatori.

Projekat rekonstrukcije isanacije Husein-pašine džamijeje počeo još 2003 godine kadaje izvršeno geotehničko istraži-vanje i analiza lokacije i terenaoko objekta, nakon čega je ura-đen projekat postojećeg stanja.

U rekonstrukciju džamije dosada je uloženo oko 500.000 eu-ra, a za završetak svih planira-nih poslova potrebno je obezbi-

jediti još značajan dio sredstava.Najviše novca u kompletan

projekat je uložio pljevaljskiRudnik uglja - 350.000 eura.Značajnom donacijom projekatrekonstrukcije je podržala VladaCrne Gore preko svojih resora,kao i brojni privredni subjekti i

pojedinci, a značajna sredstvasu uplatili: Opština Pljevlja, Plje-valjska banka, Mešihat IZ CrneGore, Mešihat IZ u Srbiji, Islam-ska zajednica iz Zagreba, Udru-ženje Pljevljaka u Sarajevu i Za-grebu, Šarik Tara – biznismeniz Turske, Džemaludin Mušović

- selektor fudbalske reprezenta-cije Katara, inače Pljevljak idrugi. Ono što posebno radujeje različita etnička i vjerska pri-padnost donatora pojedinacašto multietničkoj sredini kakvasu Pljevlja, daje pečat suživota,kakav je vjekovima krasio oveprostore.

Za obnovu šadrvana ispredHusein-pašine džamije, američ-ki ambasador u Crnoj Gori,Roderik Mur, početkom okto-bra, uručio je donaciju od 30hiljada dolara .

Kako je saopšteno iz amer-ičke ambasade restauracija šadr-vana je jedan od 57 projekata iz54 države koji su ove godinepomognuti kroz Ambasadorovfond za očuvanje kulturnognasljeđa.

Radovi predviđeni projek-tom, koji su trenutno prekinuti,a biće nastavljeni na proljeće ilikad vremenske prilike bududozvoljavale su: izrada kameneograde oko džamijskog komple-ksa i uređenje harema sa nad-grobnim spomenicima, nivelaci-ja terena, izrada prilaznih stazasa kapijama i hortikulturno ure-đenje prostora.

Konstruktivnu sanaciju ob-jekta radila je sarajevska firmaza tehnologiju i materijale „Si-kra“ a konzervatorsko-restaura-torske radove obavila je sarajevs-

ka firma „Restauro“ pod stru-čnim nadzorom restauratora mrEsada Veskovića.

Umjetnički potpis na ovomvelelepnom objektu ostavili su:Pavle i Marija Janković, DraganSučević, Dragan Ristić, SandroRašuo iz Zavoda za zaštitu spo-menika kulture Srbije iz Beo-grada, Esad Vesković, SenadKrajina, Boro i Drago Žuža, Mu-hamed Karkelja i Emir Kapeta-nović iz Sarajeva i Ksenija Se-kulić sa Cetinja.

Nadzor nad građevinskimradovima vršili su Građevinskifakultet iz Podgorice i sarajevs-ka firma ŽGP, a nadzor nadkonzervatorsko-restauratorskimradovima vršili su Zavod za za-štitu spomenika kulture sa Ce-tinja i Zavod za zaštitu spomeni-ka kulture iz Sarajeva.

Nadzor nad svim radovimavršio je Zavod za zaštituspomenika kulture sa Cetinja,koji je ujedno izdavao i saglas-nost za pojedine faze izvođenjaradova.

Prije nekoliko dana je poslatzahtjev Ministarstvu za ekonom-ski razvoj Crne Gore za formi-ranje komisije za tehnički pri-jem objekta, koje je i izdalo ur-banističku saglasnost i građevin-sku dozvolu za sanaciju dža-mije.

Jakub Durgut

Uskoro otvaranje Husein-pašine džamije

U centralnoj džamiji Su-ltan Murat II, u Rožajama je30. novembra proučena dovau šast ispraćaja rožajskih ha-džija. Nakon džume namaza,koju je prdvodio Rahman ef.Kačar, prisutnima se obratioglavni imam, Ernad ef. Ra-mović, koji je istakao vrijed-nosti hadža i upoznao budućehadžije o propisima njegovogizvršavanja. Kazao je da jehadž ogledalo društvenog pol-ožaja muslimana u svijetu,obima i stepena vjerskih idruštvenih sloboda koje ost-varuju i uživaju na tom mil-ionskom međunarodnomdruženju u pokornosti Allahudž.š. Hadž je manifestacija za-jedništva na temelju svih raz-lika i suprotnosti, trijumf lju-dskog bratstva i povezanosti

nad svim mržnjama i nesug-lasicama, nad svim razilaže-njima i protivrječnostima,kazao je on.

Redžep ef. Murić je izvrš-io prozivku hadžija i proučio

ikrar dovu. Iz Rožaja se ove godine

njih dvadeset odlučilo na ov-aj hairli put, a među njimasu i četiri bračna para.

Dž. Dacić

Ikrar dova za hadžije iz Rožaja

Šerijatska vjenčanja u Plavu- Fuad Feratović

(1983) iz Plava i NisaMusić (1986) iz Bera-na šerijatski su se vje-nčali 11. novembra2007. godine.

- Rafet Purišić(1981) i Ismeta Camo-vić, oboje iz Plava, šer-ijatski su se vjenčali25. novembra 2007.godine.

- Esad Šehović(1965) iz Plava i AlmaRadončić (1974) iz Sa-rajeva, šerijatski su sevjenčali u novembru2007. godine.

S.Latić

SSaa uuččeennjjaa ddoovvee

EELLIIFFdecembar 2007.islamske novine

gazetë islame17 IZ VJERSKOG žIVOTA

- Duševni i psihički problemimogu se liječiti samo istinskimvjerovanjem u Allaha dž. š. ipraktikovanjem vjere – rečeno jena predavanju “Otrovi duše i ka-ko ih odstraniti” koje je 1. dece-mbra održano u prepunoj saliKIC “Malesija” u Tuzima. Go-voreći o u uticaju materijalizmana čovječanstvo, poznati saraje-vski daija SSaanniinn MMuussaa je istakaoda bez vjere nema zdrave duše.On je kazao da moderni trendovipostavljaju materiju i tijelo kaonajvažnije, zbog čega ih ljudi sveviše obožavaju.

- Kao što tijelo ima otrove ko-ji ga ubijaju, i duša ima svoje otr-ove. Tijelo ubijaju droga, alko-hol, kocka i ostali poroci, dok suza dušu najveće opasnosti zavist,oholost i mržnja. Prvi grijeh nazemlji i nebu učinjen je zbog zav-isti. Počinili su ga Iblis koji jezavidio Ademu na najljepšem li-ku i Kabil koji je zbog zavisti ub-io brata – kazao je Musa.

On je upozorio da je zavistposebno izražena među muslim-anima, istakavši da su zbog raš-irenih bolesti duše, muslimanidanas na začelju čovječanstva.

- Kada se sultan Mehmed Fa-tih spremao za borbu protiv krša-nske vojske, otišao je jednog jut-ra u neku od prodavnica zatraž-

ivši nešto od potrepština. Proda-vac mu je rekao da je on već zara-dio svoju nafaku, uputivši ga kodkomšije kako bi i on nešto zara-dio za taj dan. Takvi ljudi donije-li su islam na ove prostore - ka-zao je Musa.

Istakavši štetne uticaje alko-holizma, narkomanije, kocke istresa na psihu, doktor psihijatri-je, BBaassrrii MMuujjaa,, ukazao je na na-čine liječenja psihičkih oboljen-ja. On je rekao da se lijek za du-ševne probleme ne može naći ualkoholu, drogi ili muzici.

- Psihijatrija ima razne nači-ne za liječenje bolesti duše, alibez vjere ljekovi ne pomažu. Mo-žemo mi pacijentu prepisati lje-

kove koji će ga činiti mirnim 10dana, ali to ne rješava problem.Kada dejstvo ljekova prođe, ima-mo isti problem, samo deset da-na stariji. Duša se bez vjere nemože liječiti, i zbog toga je islamsve više izazov za modernu psihi-jatriju – kazao je Basri.

Ističući veliku rasprostranje-nost depresivnosti u modernomdruštvu, Basri je upozorio damusliman ne može biti depresi-van i pesimista. On je pozvaomuslimane da se ne liječe hama-jlijama, već da lijek traže kodljekara ili u Kur’anu.

Predavanje je organizovalaNVO “Internacionalni naučnicentar” iz Tuzi. S.K.

U Tuzima održana tribina “Otrovi duše i kako ih odstraniti”

Nema lijeka bez islama Nova džamija u Grahovu

Prelijepi vitki minaret na novoj dzamiji u Grahovu bice sahid dace se ime Bozije cuti , ali isto tako ce svjedociti vakat u kojem devami-mo , vjeru onih koji je pokrecu i bastine i kuvet dina na ovom nasemvatanu.

Sa izgradnjom nove džamije u Grahovu krenulo se u septembru2005. godine i već se uspjelo doci do završetka svih grubih radova,kao i munare. Dosadašnja izgradnja obavljena je donacijom, sada većrahmetlije Idriza Murića, porijeklom iz ovog mjesta a koji je živio iradio duzi niz godina u Istanbulu, kao i prilozima i dobrovoljnimakcijama samih mještana.

Ljudi koji su preuzeli teret i obavezu oko izgradnje džamije suhadži Hivzo, Mehdija i Rasim Murić, koji su svojom požrtvovanošćui hizmetom opravdali preuzeti emanet i potvrdili koliko im je stalo dobožijeg zadovoljstva. Svečano otvaranje džamije očekuje se krajemljeta naredne godine. Ovom prilikom se pozivaju svi koji su umogućnosti da pomognu da se džamija završi u planiranom roku.

Dž. Dacić

Radio IlmihalOpštinska radio stanica, radio Rožaje, svake srijede, sa pocetkom

u 10h održava program a u kojem se nude vjerski sadržaji namijenjeniinformisanju mladih o religiji. Emisiju Radio ilmihal uređuje već dvijegodine prof. Ramiz ef. Luboder, a od nedavno su mu se pridružile idvije studentkinje teologije: Sanija Kurtagić i Selma Mehović. Emisijatakođe tretira zbivanja u islamskoj zajednici i odnos mladih premavjeri. Direktor radia Zlatko Tutić je svakako najzaslužniji za postojan-je pomenute emisije. Dž.D.

Između podne i ikindije na-maza u Islamskom Kulturnomcentru u Frankfurtu, 2. decem-bra, održana je kraća mevluds-ka svečanost i proučena ikrardova povodom odlaska na hadždvojice članova ovog Centra.

Na hadždž su se odlučili Sa-hit Ćehaja i h. Sinan Ismajljaj,

koji ovog puta ide kao bedel zasvoju suprugu.

Ispraćaju hadžija prisustvo-vao je veći broj posjetilaca izŠvajcarske.

Svečani program predvodioje h. Ahmed ef. Kajošević, a unjemu je učestvovao uglavnommladi naraštaj, polaznici vjer-

ske pouke iz ovog Centra. Prog-ram se sastojao od recitacija po-svećenih hadžu, a izveden je nanjemačkom, bosanskom i alban-skom jeziku.

Od odraslih koji su pripo-magali mlađima, bili su: HadžiVahid Behrić na bosanskom iSabri Saliji na albanskom jezi-ku, koji je ašaretom počeo i za-vršio mevludski program. Sabr-iju se pridružio i njegov sin Rej-han koji je proučio jednu suruiz Časnog Kur´ana.

Na kraju programa ikrar do-vu proučio je Ahmed ef. Kajo-šević, a zatim je svako od prisut-nih poželio da se halali i oprostiod naših hadžija. Red za oprostbio je veoma dug a za cijelo vri-jeme oproštaja h. Vahid Behrićsa još nekoliko džematlija dono-sio je tekbire. Poslije ikindija-namaza priređen je ručak kojisu pripremili dvojica hadžija.

Meho Dogić

Hadžska dova u IKC-u u Frankfurtu

Aldino u Rožajama

U organizaciji foto studia “Emir”, 10. novembra, u prepunomDomu kulture u Rožajama održan je humanitarni koncert za izgrad-nju džamije na Bandžovom Brdu. Glavni gost bio je poznati sarajevs-ki solista Aldino.

Svi koji su u mogućnosti da pomognu izgradnju ovog objekta obav-ještavaju se da novčane priloge mogu uplatiti na žiro račun 510-5492-54 CKB Rožaje, sa naznakom Odbor za izgradnju džamije na Ba-ndžovom Brdu.

SSaanniijjaa KKuurrttaaggiićć ii SSeellmmaa MMeehhoovviićć

ŠŠaaddrrvvaann uu TTuuzziimmaa

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 18OKO NAS

Bijelo Polje - Viši državnitužilac u Bijelom Polju, RifatHadrović, podnio je 11. decem-bra, istražnom sudiji bjelopoljs-kog Višeg suda, Miloradu J.Smoloviću, zahtjev za pokre-tanje istrage protiv sedam oso-ba osumnjičenih da su 1992 . i1993. godine u Bukovici kodPljevalja počinili zločin protivčovječnosti, iz člana 427 . Kriv-ičnog zakona Crne Gore, u vezičlana 7 . stav 2. Evropske kon-vencije o ljudskim pravima.

Prema podacima iz Udru-ženje prognanih Bukovčana, uperiodu 1992-95. godine u ov-om kraju je ubijeno šest ljudi,oteto 11 osoba, a više od 70podvrgnuto fizičkoj torturi, za-

paljeno je najmanje osam kuća,džamija u selu Planjsko, ekspl-ozivom je porušen kameni mi-naret u selu Raščići, protjeranoje 95 porodica sa 270 članova,sve kuće su opljačkane i demo-lirane, a zatim porušene.

Zahtjev za pokretanje istr-age o ovom slučaju, za koji sečinilo da pada u zaborav, uslije-dio je samo nekoliko dana na-kon susreta glavnog tužiocaHaškog tribunala Karle Del Po-nte i vrhovnog državnog tuži-oca Vesne Medenice.

Predsjednik NVO Crnogo-rski komitet pravnika za zašti-tu ljudskih prava, Velija Murić,ranije je ocijenio za "Vijesti" daje slučaj Bukovica "najteži zlo-

čin izvršen na prostoru CrneGore".

- Taj zločin je izvršen u vri-jeme i na prostoru gdje nije bi-lo ratnih dejstava, a premaraspoloživim svjedočenjima,zločin su uglavnom izvršili pri-padnici rezervnog sastava crn-ogorske policije. Žrtve su isklj-učivo Bošnjaci-Muslimani, a upitanju je klasični vid etničkogčišćenja, jer su žrtve ubijane ipljačkane bez razloga, njihovaimovina i vjerski objekti uniš-tavani, što se u pravnom smis-lu može kvalifikovati kao geno-cid nad tim narodom - kazao jeMurić, navodeći da podržavanapore vrhovnog državnog tu-žioca da se rasvijetli taj zločin.

- Ali, ne opravdavam činje-nicu što se to čini tek sada, štodo sada tužilaštvo i policija kojaje nadležna za otkrivanje izvrši-laca zločina nijesu preduzimalibaš ništa, odnosno nijednu ra-dnju iz koje bi se moglo za-ključiti da u Crnoj Gori postojiistinska volja za rasvjetljavanjetog zločina - kazao je Murić.

O zločinima u Bukovici na-pisano je mnogo novinskih čla-naka, objavljeno bezbroj potre-snih ispovjesti ljudi koji sužrtve zločina, a Fond za human-itarno pravo je sve raspoloživepodatke sabrao i objavio knjigu.

Murić je postavio pitanje dali tužilac može javnosti da obja-sni zbog čega, na osnovu knji-

ge Jakupa Durguta i drugogobjavljenog materijala, nije dosada preduzeo ono što je Zako-nom i Ustavom bio obavezan.

- Uvjeren sam da prilike udruštvu još nijesu takve da bise moglo kazati da će svi zloči-ni iz prethodne decenije u Crn-oj Gori biti efikasno i valjanoistraženi, odnosno da će vinov-nici zločina biti izvedeni predlice pravde. Za to nema dovol-jno niti političke, niti policijs-ke, tužilačke i pravosudne voljeda se suoče sa prošlošću - ocije-nio je ranije za "Vijesti" VelijaMurić.

Dobar poznavalac ovogslučaja objasnio je da je riječ ojednom dugotrajnom procesu.

Slučaj Bukovica - istražnom sudiji podnijet zahtjev za sprovođenje istrage

Tužilaštvo tereti sedam osoba

Herceg Novi - U hercegnovs-kom naselju Topla, 10. decem-bra, oko 18 časova, dok je šetaopsa, napadnut je bivši policijskifunkcioner Slobodan Pejović.

Zbog sumnje da je na njeganasrnuo metalnom šipkom, uha-pšen je Vuk Selić (45) fizički rad-nik iz Bijelog Polja, koji godina-ma živi u Herceg Novom.

Nakon privođenja u prostori-je hercegnovske policije, Pejovićje prepoznao Selića, kojem će,nakon konsultacija sa tužiocem,biti odlučeno koje krivično djeloće biti stavljeno na teret.

Nakon hapšenja, Selić nijekazao motiv zbog čega je napaona Pejovića, međutim, bivši poli-cijski funkcioner je uvjeren da je"riječ o klasičnoj sačekuši".

Policija još ne saopštava de-talje istrage, već će motiv saopš-titi tek nakon opsežne kriminalis-tičke obrade.

Prije dvije godine, još nepoz-

nate osobe, Pejoviću su ispredkuće razbile šoferšajbnu na autu.To se desilo, neposredno nakonšto je pred crnogorskim pravosu-đem, otvoren slučaj deportacijemuslimana iz Crne Gore 1992.godine.

Devedesetih godina prošlogvijeka Pejović je radio kao inspe-ktor za kriminalistiku u herceg-novskoj policiji i u nekoliko navr-ata je javno osudio zločin nadmuslimanima.

I sam je, po nalogu, učestvo-vao u jednoj policijskoj raciji po-slije koje je na svoju ruku pustiodvojicu privedenih muslimana.

O tom slučaju je više puta ja-vno svjedočio.

Pejović je uvjeren da su na sc-eni opet "mračne sile, kao one,koje su odgovorne za deportacijumuslimana iz Herceg Novog iCrne Gore".

- Niko me neće uplašiti, a niućutkati - kategoričan je Pejović.

Sarajevo, 4. decembar 2007. (MINA) - Obn-ova vanjske strane Careve džamije u Sarajevumogla bi otpočeti na proljeće 2008. godine.Period do tada iskoristiće se za pribavljanjepotrebne dokumentacije. Obnovu i uređenjefinansijski će pomoći TIKA - Turska uprava zameđunarodnu saradnju i razvoj.

Direktora ove uprave, Nevzata Yesilera, zaj-edno sa imamom Careve džamije, hafizom Sad-rudinom ef. Išerićem i predstavnicima MedžlisaIZ Sarajevo i Zavoda za zaštitu kulturno-istori-jskih spomenika primio je reisu-l-ulema dr.Mustafa Cerić. Oni su reisu-l-ulemu upoznali opripremama za izvođenje ovog projekta.

Stanje u kojemu se danasnalaze Bošnjaci, odnosno mu-slimani Mostara i Hercegovi-ne je deprimirajuće i bezizla-zno - kazao je mostarski mufti-ja Seid ef. Smajkić govoreći, 2.decembra, na simpozijumu oMehmed-begu Karađozbegu,kojim se obilježava 450-godi-na Karađoz-begove medrese.On je istakao da danas Bošn-jaci cijele Hercegovine slobod-no i bez straha žive samo na

uskom dijelu Neretve. - Bošnjaci, muslimani su

na ovim prostorima postalimanjina. Trebinje, Bileća, Ga-cko, Nevesinje, Ljubinje, gdjeje nekada bilo sjedište kadilu-ka, gradovi su u RS-u, koji suzbog etničkog čišćenja pustiod muslimana. Muslimani supostali manjinski narod i u Ča-pljini i Stocu, dok se Mostar,nakon svega što je proživio,želi pretvoriti u hrvatski prije-

stoni grad. Nama u Hercegovini ovo

okruženje nije nimalo naklon-jeno - rekao je muftija Smaj-kić. Uz sve to, kako je rekaomuftija Smajkić, bošnjačkipolitički lideri u Hercegovinisa ovog područja su korumpi-rani i inferiorni i gledaju samolični interes. Kada se svemudoda teška ekonomska situaci-ja i izmoreno stanovništvo, za-ključuje muftija Smajkić, malesu perspektive za opstanak!

- Da bi zaustavili ove opas-ne tendencije, bošnjačke insti-tucije i pojedinci moraju nap-raviti strateški plan i pronaćimetode i sredstva za edukaci-ju bošnjačke omladine i širihmasa u svim segmentima živo-ta, posebno u političkom pro-mišljanju. Ako je cilj da uHercegovini ostanemo i opsta-nemo kao muslimani, ondasva naša nastojanja moraju bi-ti tome podređena - rekao jemuftija Smajkić, a prenosiDnevni avaz.

Obnova Careve džamije

Stanje muslimana uHercegovini je deprimirajuće

U Herceg Novom napadnut bivši policijskifunkcioner Slobodan Pejović

Napad na svjedokadeportacije

MMoossttaarr

HHeerrcceegg NNoovvii

EELLIIFFdecembar 2007.islamske novine

gazetë islame19 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Uzvraćajući na gest dobrevolje 138 islamskih učenjaka,više od 300 kršćanskih učen-jaka i klerika iz cijeloga svije-ta je potpisalo pismoizvinjavajući se muslimanimaza krstaške ratove i reperkusi-je američkog tzv. Rata protivterorizma.

«Želimo početi sa prizna-vanjem da su u prošlosti (u kr-staškim pohodima), i u sadaš-njosti (u ekscesima u ratu pro-tiv terorizma), mnogi kršćanibili krivi zbog griješenja nasp-ram naših muslimanskih sus-jeda,» stoji u pismu koje je ob-javljeno na medijskoj konfer-enciji u Abu Dhabiju, 26. no-vembra.

“Prije nego što “rukuje-mo vašu ruku” u odgovoruna vaše pismo, tražimo

oprost od Svemislostivog i odmuslimanske zajednice širomsvijeta,” navodi se u pismu“Voljeti Boga i susjeda zajed-no”.

Krstaški ratovi su bili seri-ja vojnih konflikara vjerskogkaraktera, pokrenuti od veli-kog dijela kršćanske Evropeizmeđu 1095 i 1291. godine, avećina ih je odobrena od paperimokatoličke crkve kako bise preuzeo Al-Kuds iz musli-manskih ruku.

Vatikan se nikada nije izvi-nio za te kršćanske ekspedici-je.

“To je jedan besprimjernigest kako bi se premostio jazizmeđu muslimana i kršćana,koji čine 55% svjetske popu-lacije,” rekao je islamski učen-jak Al-Habib Ali Al-Jafri na

medijskoj konferenciji.Početkom oktobra, 138

islamkih učenjaka i ugledni-ka, uključujući i Jafrija, posla-lo je pismo svjetskom kršćan-skom kleru, uključujući i papiBanediktu XVI, s pozivom nadijalog baziran na zajedni-čkim osnovama između isla-ma i kršćanstva.

Taj poziv je već naišao naodobravanje kod mnogih ne-katoličkih lidera, uključujući ianglikanskog nadbiskupa Ca-nterburya Rowana Williamsa,vođu Luteranske svjetske org-anizacije biskupa Mark Han-sona, vođu Svjetskog vijeća cr-kava Rey Samuel Kobia i vođuameričke prezbiterijanske cr-kve Clifton Kirkpatrick.

Potpisnici novog pisma, ve-ćinom klerici iz SAD-a, kazali

su da su duboko “ohrabreni” i“izazvani” muslimanskim pis-mom.

“Primili smo otvoreno pis-mo kao muslimansku rukudruželjubivosti i saradnje, pru-ženu kršćanima cijeloga svije-ta,” napisali su oni.

“U ovom odgovoru mi za-uzvrat pružamo našu vlastitukršćansku ruku, tako dazajedno sa svim ostalim živimbićima, mi možemo živjeti umiru i pravdi kao što nastoji-mo da volimo Boga i naše sus-jede.”

Miroslav Volf, osnivač i di-rektor Yale centra za religiju ikulturu, koji je sastavio ovo pi-smo odgovora, rekao je da seoni nadaju da će smanjiti raz-like između muslimana i krš-ćana.

On se nada da će musli-mansko i kršćansko pismo po-služiti kao odskočna daska zajedan više ozbiljan i učtiv ne-go “uglađeni ekumenski” dija-log između te dvije religije.

“Mi smo uvjereni da ćenaš naredni korak biti na na-šim liderima da se susreću nasvakom nivou i da započnu oz-biljan posao određivanja kakobi Bog želio da ispunimo zaht-jev da volimo Boga i jedan dr-ugog.”

Al-Jafri, muslimanski uče-njak, rekao je da će muslimanipreduzeti više pozitivnih kora-ka u danima koje dolaze.

“Održavaćemo više konfer-encija i susreta na svim nivo-ima kako bi obogatili među-vjerski dijalog.”

(Islamonline)

Klerici se izvinuli za krstaške ratove

Vođa Muslimanskog savje-ta u Velikoj Britaniji,Muhamad Abdul Bari, pozvaoje vlasti da spriječe stvaranjenegativne atmosfere premamuslimanima, slične onojkoja je tokom tridesetih godi-na XX vijeka stvarana u nacis-tičkoj Njemačkoj.

Bari je kazao da politikaVelike Britanije koja se vodi ustrahu od Al Kaide i teroriz-ma, umnogome utiče na lošpoložaj britanskih muslimanai njihovu ulogu u društvu.

"Svako društvo mora bitiobazrivo kako ne bi došli usituaciju da ljudske mislipostanu zatrovane kao što suto bile tridesetih godina",rekao je lider britanskih mus-limana u intervjuu za london-ski "Dejli telegraf". On jeistakao da bi Britanija moralada bude svjesna da "postajekao nacistička Njemačka".

Šef britanske obavješta-jne službe, Džonatan Evans,izjavio je nedjelju ranije dase sve veći broj teroristaregrutuje iz redova musli-manske djece uzrasta od 15godina.

Reagujući na tu izjavu,

Bari je kazao da je Evansovgovor "stvorio strah u (musli-manskoj) zajednici i društvuu cjelini". "Vazduh je ispun-jen sumnjom i situacija nijelaka. To nije dobro za musli-mansku zajednicu, to nijedobro za naše društvo",izjavio je Bari, istovremenoukazujući da retorika kojukoristi Dauning strit i britan-ska obavještanja služba MI5samo pomaže u stvaranjutakve atmosfere.

Bivši šef Združenogkomiteta za obavještajneslužbe u Britaniji, Pol Lever,smatra, međutim, da priče ougrožavanju bezbjednostinijesu pretjerane, ukazujućina činjenicu da je 200 ljudiosuđeno zbog umiješanosti uterorizam. "Moramo voditiračuna o proporciji, moramovoditi računa o tome da nedemonizujemo sve musli-mane. Ali isto tako, ne smije-mo doći u situaciju da ustrahu od toga da ćemo uvri-jediti ljudi ne govorimo onečemu što su, nažalost,veoma zabrinjavajuće činje-nice", izjavio je Lever.

(Beta)

Iranski predsjednik, Mah-mud Ahmadinedžad, koji opt-užuje Zapad za monopol moćiu svjetskim organizacijama,predložio je u uspostavljanjemeđunarodnog islamskog su-da koji bi sudio ratnim zločin-icima i ostalim prekršiocimaljudskih prava.

Predsjednik je dao oskud-ne detalje o svom prijedlogukoji je objavio na sastanku še-fova pravosuđa islamskih ze-malja. On je, međutim, po-novio svoje tvrdnje da tijelimapoput Vijeća sigurnosti UN-amanipuliše Zapad, javio je Re-uters.

"Danas je neophodno stvo-riti međunarodni islamski sudkoji bi proganjao i pratio me-đunarodne zločince, one kojikrše prava nacija, ratne zloč-ince i vlade", izjavio je Ahmad-inedžad u govoru koji je pren-osila televizija.

Međunarodna zajednicaveć ima dva suda, jedan koji sebavi ratnim zločincima i drugikoji rješava sporove među dr-žavama. Oba imaju sjedište uHagu.

Međunarodni krivični suduspostavljen je 1998. kako bisudio za slučajeve ratnih zloči-

na. Međunarodni sud pravdeuspostavljen je u 1946. kakobi rješavao sporove među ze-mljama i najviša je pravna vla-st Ujedinjenih nacija.

"Neke međunarodne orga-nizacije, posebno Vijeće sigur-nosti, nijesu stvorene na osno-vu pravde. Način na kojim tovijeće vlada simbol je neprav-de s globalnim posljedicama",izjavio je iranski predsjednik.

"U tom vijeću neke članiceimaju posebna prava da pod-

nose tužbe, budu tužioci i suciu isto vrijeme. One uživaju po-tpuni imunitet", kazao je.

Ahmadinedžad, čija zemljaprovodi islamsko pravo ili šer-ijat (prema šiitskim načelima),optužio je SAD i njegove save-znice, poput Britanije, da zlo-upotrebljavaju svoja ovlašćen-ja dobijena nakon Drugogsvjetskog rata nametanjem svj-etskog poretka koji zanemaru-je prava ostalih.

(FENA)

„Britanija postajekao nacistička

Njemačka”

Ahmadinedžad: Potreban svjetski islamskisud za ratne zločine

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 20OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

“Nadam se da ću otvoriti očinaroda u činjenici da bi Kur´antrebao biti zabranjen kao “MeinKampf” (Knjige Adolfa Hitlera),”izjavio je Wilders za novinskuagenciju ANP, 28. novembra.

On kaže da će film podržatinjegov pogled da je Kur´an je-dna “strašna i fašistička knjiga”koja podstiče ljude da čine “uža-sna djela”.

“Ja ću napraviti taj film i vi-djeti kakve će reakcije proizv-esti.”

Prema lokalnim medijima,Wilders planira da film pusti ueter na televiziji u januaru, noholandski javni emiteri su saop-štili da nisu dobili nikakav zaht-

jev da prikažu film.Druga mogućnost bi mogla

biti da se film prikaže u specijal-nom vremenu emitiranja za svepolitičke partije.

Ultra-desničarski zastupnikje poznat po svojima antiislam-skim stavovima.

U avgustu je opisao Kur´ankao “fašistički” tekst koji nagov-ora sljedbenike da ubijaju i silu-ju, upoređujući ga sa Mein Ka-mpfom, u kojoj se opisuje Hi-tlerova rasistička ideologija.

U jednom otvorenom pismuholandskim novinama, Wildersje pozvao na zabranu Kur´anau Holandiji.

On se takođe kampanjski

borio da se zabrani gradnja no-vih džamija u toj evropskoj drž-avi i da se zaustavi muslimans-ka imigracija.

Njegova antiislamska kam-panja je pomogla njegovoj ultra-desničarskoj partiji da dobije 9sjedišta na posljednjim parlame-ntarnim izborima.

Planovi o filmu Wildersa suodmah izazvali zabrinutosti.

Ministar vanjskih poslova,Maxime Verhagen, susreo se saultra-desničarskim zastupnikomkako bi diskutovao o tom pitan-ju.

“Nakon što je Wilders saopš-tio da snima jedan antiislamskifilm, minister Verhagen se sus-

reo s njim kako bi upozorio naopasnosti u snimanju takvogjednog filma za njega i njegovuokolinu, i za Holandiju i holan-dske interese u inostranstvu,”izjavio je glasnogovornik BartRijs za AFP.

Planirani film podsjeća nadvodjelni film “Submission”,kontroverzne Somalijke AyaanHirsi, o navodnom ponižavanjužena od strane islama.

Taj dokumentarac, opisankao “ekstremno uvredljiv” odstrane holandskih muslimana,doveo je do ubistva njegovog re-ditelja Theo van Gogha u nove-mbru 2004. Ubistvo je izvršiojedan musliman marokanskog

porijekla, i ono je osuđeno odstrane muslimanske zajednice utoj državi.

Ministar pravde Hirsch Ba-llin je izjavio da sve partije mo-raju pokazati poštovanje premasvim religijama i prema onomešto je drugima sveto.

“Mi dugujemo poštovanjejedni prema drugima.”

Ministar je naglasio da uko-liko se ova granica prekorači, daće se vlada suprotstaviti filmu.

Glasnogovornik ministrapravde, Wim van der Weegen, jeizjavio da vlada “preduzima mj-ere” prije emitovanja Wilderse-vog filma, odbijajući da dodatnopojasni. (Islamonline)

Britanske obavještajneslužbe, kako bi ušle u tragpojedincima koji predstavljajuopasnost za nacionalnubezbjednost, regrutuju ičlanove britanske musli-manske zajednice...

Da bi privukli nove ljudeemitovani su razgovori sa age-ntima čuvenih MI5 i MI6 izmuslimanske zajednice u koji-ma govore o problemima vođ-enja dvostrukog života.

Oni međutim i objašnjava-ju da se ovdje ne radi o špiju-niranju ili izdaji sopstvene zaj-ednice, ili nečem sličnom, većo zaštiti običnih ljudi kao što

su oni sami i da to nije u sur-potnosti sa načelima islamskevjere.

Njihova poruka je da svioni koji vjeruju da mogu neštoda promijene treba to zaista ida urade i da je ovdje u pitan-ju borba protiv ekstremizma,bilo islamskog ili nekog dru-gog.

Britanske obavještajne slu-žbe namjeravaju da do 2011.povećaju broj zaposlenih sa3.000 na 4.000, i da međunjima bude znatno više pri-padnika manjina koji trenut-no čine 6,5 posto zaposlenih utim službama.

U Saudijskoj Arabiji, 28. no-vembra, uhapšeno je 208 osobazbog (navodnog) planiranja napa-da na naftna postrojenja, imame ipripadnike snaga bezbjednosti,objavila je državna televizija Sau-dijske Arabije.

U izvještaju je navedeno kakoje jedna od grupa planirala daprokrijumčari projektile u ovumonarhiju, inače saveznicu Sjed-injenih Država, suočenu s kam-panjom simpatizera Al-Qaide od2003. godine.

Grupa od osam osoba kojupredvode stranci planirala je na-pad na objekte za preradu nafte uIstočnoj provinciji, gdje se nalazeglavna postrojenja u ovoj naftombogatoj zemlji.

U izvještaju se kaže da 18 uh-apšenih pripada grupi koju pred-

vodi jedan "stručnjak za ispalji-vanje projektila" koji se ubacio uSaudijsku Arabiju.

Uhapšene su i 22 osobe iz gr-upe koja je planirala atentate na

vjerske zvaničnike i bezbjedno-sne snage.

Među uhapšenima je i 16 lju-di koji su imali cilj da promovišu“tekfiri ideologiju”. (Fena)

Fašizam među holandskim desničarima

Film o Kur´anu kao „fašističkoj knjizi”

Ambasador OSCE-a, Omur Orhun, izjavio jena kraju svoje trodnevne posjete Bernu, da musli-mani sve više dobijaju osjećaj da nijesu dobrodošliu Švajcarskoj.

Ambasador OSCE-a, porijeklom iz Turske, kri-tikovao je inicijativu desničarskih krugova da sezabrane minareti. „Minaret je sastavni dio dža-mije, kao što toranj pripada crkvi.“ Zabrana grad-nje nije u duhu ljudskih prava, rekao je Orhun ipozvao nadležne vlasti da ne zabrane gradnjudžamija. „Džamije moraju biti vidljive i otvoreneza sve.“ Zabrana šteti ugledu Švajcarske u svijetu,

rekao je Orhan. Nepovoljnu atmosfera za slikuŠvajcarske u svijetu stvara i novi zakon o stranci-ma.

U Švajcarskoj, međutim, muslimani imajudobre uslove kada je u pitanju obrazovanje i finan-sijska situacija. Getoa ima malo, kao i nasilja idiskriminacije. Zadnjeg dana njegovog boravkabilo je još rano da se donese definitivan stav (otome), rekao je Orhun. Ambasador će svoja viđen-ja do januara 2008. sročiti u jedan izvještaj. Da liće se on onda objaviti, zavisi od švajcarskih vlasti.

(IGMG)

Britanski obavještajciregrutuju muslimane

Rastuća islamofobija u Švajcarskoj

S. Arabija: Uhapšeno više od 200 osoba

RRiijjaadd

SSjjeeddiiššttee MMII66 uu LLoonnddoonnuu

EELLIIFFdecembar 2007.islamske novine

gazetë islame21 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Prema švedskim dnevnimnovinama, sve više Šveđanaprelazi na islam. Švedska (pro-testantska) crkva je izblijedilaza Šveđane. Sada sve više njihprelazi na islam, katoličanstvoi judeizam. Ali je ljubav poredsvega najjači magnet koji udal-java od prijašnje vjere.

- To je usko povezano sadoseljeništvom. „Etnički Šve-đani imaju više muslimanskihdrugova i partnera, kaže AnneSofie Roald (muslimanka), do-cent na predmetu istorija vje-ra na fakultetu u Malmeu. Sanjom se slaže i Abdallah Sa-lah, predsjednik u islamskomsavezu u Stockhomu gdje pri-maju oko 80 konvertita god-išnje.

- Veliki dio švedskih omla-

dinaca ima muslimansko dru-štvo i želi da živi na isti načinkao i oni. Oni sebe vide kroznaša pravila da se ne jede svin-jsko meso i ne pije alkohol,kaže on.

Anne Sofie Roald procjen-juje da je oko 3500 osoba ost-avilo švedsku crkvu prelazećina islam poslije 60-tih godina,kad su prvi islamski doseljeni-ci došli u Švedsku. U toku 70-tih godina radilo se samo o de-stinama konvertita. Poslije to-ga se brojka stalno povećavala.

Pored toga što većina kon-vertita sa kršćanstva na islampominju kritiku društva i du-boku filozofiju kao razlog danapuste svoju prijašnju vjeru,radi se često o nečemu dru-gom.

„Kada sve dođe na površ-inu vidi se da su se oni (kon-vertiti) zaljubili u neku musli-manku ili muslimana“, kažeAnne Safie Roald.

Madeleine Sultan Sjökvistje ”vjerski sociolog” na unive-rzitetu u Uppsali. Ona konsta-tuje da se kod mladih čestoradi o želji za sistemom sa višerituala i jedinstva nego što toprotestantska crkva može daponudi.

„Oni žele više reda i sigur-nosti u našem zaljuljanom po-st-modernom društvu. Religijasačinjava jedan oslonac, bezobzira radilo se o islamu, kato-ličanstvu ili judeizmu“, kažeona i dodaje da je pokret”New Age –Nova Era” ojačaoiz istog razloga.

Njemački muslimani sukritikovali kancelarku, Ane-gelu Merkel, zbog njenih pr-imjedbi da džamijski min-areti ne bi trebali biti veći odcrkvenih tornjeva, navodećida su njene opaske političkimotivisane.

«Moramo biti oprezni odizazivanja vještačkih diskusi-ja u političke svrhe, a kojeimaju malo veze sa stvarno-šću», rekao je Bekir Alboga,glasnogovornik Koordinacio-nog vijeća muslimana, vrho-vne organizacije muslimanau Njemačkoj, u izjavi objavl-jenoj 6. decembra za Re-uters.

Merkel, kćerka luterans-kog pastora, rekla je na kon-gresu njene konzervativneKršćanske demokratskeunije da “moramo pripazitida džamijske minare nebudu demonstrativno gra-đene veće od crkvenih torn-jeva“.

Alboga je izjavio da jezabrinut da bi džamije moglepostati kampanjsko pitanje udržavnim izborima koji ćebiti održani u nekim djelovi-ma Njemačke.

No, on kaže da su takveopaske beznačajne kada je

pitanju povećanje autoriteta.Alboga kaže da muslima-

ni i kršćani imaju punu važ-nija pitanja od visine minare-ta i crkvenih tornjeva s koji-ma se moraju suočiti.

“Djelovi svijeta gore,” ka-že on. “Umjesto da njih gasi-mo mi se borimo oko drugo-razrednih pitanja.”

Islamofobične opaske su

dobile na zamahu otkako jeMerkelova konzervativna str-anke došla na vlast izborimau 2005.

U Njemačkoj ima oko 3.2miliona muslimana, više odpola ih je turskog porijekla.Njemačka ima drugu najvećumuslimansku manjiinu nak-on Francuske.

(Islamonline)

TTeehheerraann - Nova procjenaameričke obavještajne agenci-je u kojoj se zaključuje da jeIran obustavio razvoj progra-ma nuklearnog naoružanja još2003. znači "proglašenje pob-jede" iranskog nuklearnog pro-grama, izjavio je predsjednikIrana, Mahmud Ahmadine-džad. "Ovo je proglašenje pob-jede iranskog naroda protivsvjetskih sila u vezi s nuklear-nim naoružanjem", rekao jeon u obraćanju hiljadama ljudiprilikom posjete provincijiIlam na zapadu Irana.

"Ovo je konačni udaraconima koji su u proteklihnekoliko godina širili strah izabrinutost u svijetu govorećilaži o nuklearnom naoruža-nju. Zahvaljujući vašoj istra-jnosti zadat je fatalni udaracsnovima zlobnika, a samizlobnici još jednom sudokazali iskrenost iranskenacije", dodao je iranski pred-sjednik.

Kina, koja ima pravo vetau Savjetu bezbjednosti UN ikoja se nevoljno složila s pre-thodnim američkim sankcija-ma protiv Irana, izjavila je da"su se stvari promijenile" poj-avom najnovijeg izvještaja. Na-suprot tome, Francuska i Bri-tanija, dvije stalne članice Sa-vjeta, izjavile su da treba nas-taviti pritisak na Iran.

SAD su saopštile da Iranmora da obustavi program ob-ogaćivanja urana prije negošto počnu bilo kakvi formalnipregovori. Teheran je odbioovakve zahtjeve izjavivši da sutakve aktivnosti nacionalnopravo Irana i da Iran nikadaneće odustati. SAD su, među-tim, naglasile da će nastavitipritisak da se uvede treći pa-ket sankcija Iranu. Iran hvalinovi izvještaj američke obav-ještajne službe kao dokaz tvrd-nji da njegov nuklearni progr-am nema vojne ciljeve, a irans-

ki zvaničnici insistiraju da Va-šington zauzme manje ratobo-ran stav i da odbaci nastojanjada uvede nove sankcije poslijerazmatranja iznenađujućih za-ključaka iz izvještaja da je Te-heran obustavio razvoj nuklea-rnog programa prije četiri go-dine.

Teheran već duže vremenegira optužbe SAD i nekihnjihovih saveznika da razvijanuklearni program i tvrdi dacilj obogaćivanja urana jesteproizvodnja električne struje.Portparol ministarstva inostra-nih poslova Irana, MohamedAli Hoseini, rekao je da noviizvještaj američke obavješta-jne agencije znači da je nasto-janje Vašingtona da se ovajslučaj o iranskom nuklearnomprogramu povjeri Bezbjednos-noj službi UN 2006. bio "nele-galan".

LAVROV: Nemadokaza da je Iranobogaćivao uran

MMoosskkvvaa - Ruski ministarinostranih poslova Sergej La-vrov izjavio je da nema dokazada je Iran ikada razvijao nuk-learni program naoružanja ipohvalio Teheran za spremn-ost da sarađuje s nadzornikomUN. "Podaci koje smo vidjelinijesu dovoljni da bismo moglisa sigurnošću da tvrdimo da jeIran ikada imao nuklearniprogram naoružanja", rekao jeLavrov kada su ga novinari pi-tali za komentar povodom izv-ještaja američke obavještajneslužbe da je Iran suspendovaosvoje napore da proizvodi nuk-learno oružje 2003. On je ta-kođe istakao da priznanjeSAD da je Iran prestao s proi-zvodnjom nuklearnog naoru-žanja 2003. umanjuje pritisakVašingtona da se donese re-zolucija o uvođenju trećeg pa-keta sankcija Iranu.

Sve više kršćana u Švedskojprelaze na druge vjere

Džordž Buš ne odustaje od novih sankcijai pored obavještajnih izvještaja da je Iranobustavio nuklearni program

Teheran proslavlja pobjedu nadAmerikancima

Merkel: Minareti da budumanji od crkvenih tornjeva

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 22SA MINBERE

dr Jusuf el-Karadavi

Kloniranje ljudi i posljedicena čovječanstvo (II)

Izlaganje ubitačnimbolestima

Kloniranje takođe, izlaže ljudemnogim rizicima i opasnostima.Kada jedan od njih oboli ili gazadesi virus, zadesiće sve. Jednabolest može uništiti sve ljude.

Eksploatacija kloniranja od strane zlih sila

S druge strane, neke negativ-ne grupacije mogu ovo uzeti zazlo. Svjetska mafija može kloniratizlotvorne ljude. Ljudi su jadikovalizbog jednog Hitlera, međutim da-nas su u stanju reprodukovatimnoštvo Hitlera, što je velika štetapo čovječanstvo. Postoji još mnogoopasnosti na koje nijesmo u prilicinapomenuti. Sve su one proizvodgubljenja svojstva prepoznavanja iraznolikosti koji je u prirodi ljudi.

Kloniranje je u koliziji sa dualizmom

Allah, dž.š., stvorio ovaj svijetparnim.

On u Kur'anu veli: "I vas kaoparove stvorili." (Nebe: 8)

"Neka je hvaljen Onaj koji usvemu stvara pol: u onome što izzemlje niče, u njima samima, i uonome što oni ne znaju!" (Jasin: 36)

Ranije su ljudi mislili da je du-alizam, koji se ogleda u muškosti iženskosti, prisutan u svijetu ljudi iživotinja. Što se tiče botanike, saz-nali su da u palmi takođe postojeove dvije komponente, muška i že-nska. Dolaskom suvremene naukesaznalo se da sve biljke u sebi sad-rže mušku i žensku komponentu.Ovo sadrže čak sva bića. U strujipostoji pozitivna i negativna ene-rgija. U atomu, koji je osnova stva-ri, postoji elektron i proton. Cio ži-vot i cio kosmos su bazirani na za-konu dualizma. Ovo i Kur'an pot-vrđuje:

"I od svega po par stvaramo dabiste vi razmislili! (Az-Zarijat: 49)

Zagovarači kloniranja hoćeuništiti i negiraju zakon dualizmau kosmosu i životu. Oni govore daljudi apsolutno mogu bez muško-sti i ženskosti i da pri tom ostanesamo jedna vrsta. Jedna američkaspisateljica kaže: "U stanju smoučiniti našu planetu samo za žene.Zemlja će biti samo za žene. Nema

potrebe za muškarcima."Allah, dž.š., je stvorio par:

muškarca i ženu, pa kako moguživjeti jednovrsno?!

Kada je Allah, dž.š., stvorioAdema, nije ga ostavio samog, većje stvorio od njegove vrste ženu,kako bi se uz nju smirio. Tada muje rekao:

"O Ademe, živite, ti i žena tvo-ja, u džennetu i jedite u njemu kol-iko god želite i odakle god hoćete,ali se ovom drvetu ne približavajtepa da sami sebi nepravdu nane-sete!" (Al-Bekare: 35)

Jer ne bi bilo značaja živjeti udžennetu bez ikoga. Od tada jeAllah, dž.š., stvorio par, odnosno,stvorio je ljude od toga para, mu-škarca i žene.

Oni žele da se otarase jednevrste, a to bi značilo uništenje ži-vota i koliziju sa Allahovim zako-nom u kojem je ljude stvorio.

Ranije su to isto pokušali su-vremenici Luta, a.s., pa im je onrekao:

"Zar zbilja sa strašću općite samuškarcima umjesto sa ženama?Vi ste, uistinu, bezumnici." (Neml:55)

"Vi sa strašću prilazite muška-rcima, umjesto ženama. Ta vi stenarod koji sve granice zla pre-lazi!"(Al-A'raf: 81)

"Zašto vi, mimo sav svijet, samuškarcima općite, a žene svoje,koje je za vas Gospodar vaš stvo-rio, ostavljate? Vi ste ljudi koji sva-ku granicu zla prelazite" (Aš-Šu'ara: 165-166)

Allah ih je oslovio neznanjem,pretjerivanjem, neprijateljstvom,remećenjem reda: "Gospodarumoj," - reče on - "pomozi mi protivnaroda grešnog!" (Ankebut: 30),zločincima i svim reziletima i neg-ativnostima, jer su oponirali Alla-hovom zakonu, želeći da se otar-ase žena i zadovolje sa muškarci-ma. To je digresija od prirode,istine i vjere. Zato je Allah, dž.š.,kaznio Lutov narod sa dvije kaz-ne: srušio je njihovo selo nad nji-ma i učinio vrh sela njegovim dn-om. Druga kazna je bila užarenakamena kiša. Svaki kamen jepogađao određenu osobu, a to nijedaleko od zulumćara.

Odricanje odporodice

Allah, dž.š., je učinio porodicunukleusom ljudske zajednice. Di-

jete se mora odgajati pod plaštomporodice; majke i oca. Čovjek mo-ra živjeti u domu u kojem će gapaziti i nadgledati. Djetinjstvo kodljudske vrste traje najduže od svihvrsta drugih bića. Ko će čuvati ipaziti dijete u toku tolikih godina?Mora ga majka paziti i otac čuvati,a braća sa njim sarađivati. Kroz tusaradnju odgaja se osjećaj za lju-bav, sažaljenje, pomaganje, saos-jećanje, itd. Sve se to može postićikroz ovu neprekidnu dnevnu su-radnju. Ko će se brinuti o djetetuako ono nema oca i majke? Nekinaučnici sada razmišljaju o izradivještačke maternice u kojoj će seinstalirati spomenuta ćelija. Želeda se apsolutno riješe maternicežene. Naravno sa ovim se slažuglumice, pjevačice i umjetnice, ka-ko bi sačuvale vitkost i eleganciju.Ovo je vrlo opako.

Gdje je majčinstvo? Majčinstvo označava potporu,

a ne samo davanje sjemena ili ja-jne ćelije za vještačku oplodnju.Majčinstvo je da žena nosi svoje di-jete u stomaku devet mjeseci. Ka-da je Allah, dž.š., naredio dobro-činstvo rekao je:

"Mi smo naredili čovjeku dabude poslušan roditeljima svojim.Majka ga nosi, a njeno zdravlje tr-pi, i odbija ga u toku dvije godine.Budi zahvalan Meni i roditeljimasvojim, Meni će se svi vratiti." (Lu-kman: 14)

Ovo je materinstvo.Stvarno materinstvo jeste živj-

eti sa djetetom i podnositi bolovezbog njega.

Kada je došla jedna razvedenažena da se požali Poslaniku, a.s.,rekla je da njen muž želi da joj od-uzme dijete. Ona je rekla Resulu:"O Božji Poslaniče, ovom mojem si-nu je moj stomak bio zdjela, a mo-ja dojka mješina, moje krilo mu jebilo jastuče, a njegov otac me jeotpustio i želi da ga od mene otr-gne." Poslanik, a.s., joj tada reče:"Ti nad njim imaš više prava svedok se ne udaš."

Šta će reći žena čiji stomak ni-je bio zdjelica njenom djetetu, nje-na dojka mješina za piće, nitinjeno krilo djetetovo jastuče?

Ona ga nije dojila, niti ga je no-sila do vremena kada bi imala mli-jeka. Dakle, gdje je majčinstvo?Zato su islam i sve druge religijeučinile brak osnovom porodice, aspomenuti ljudi žele eliminisatibrak iz života čovjeka. To je upra-

vo razlog što su ljudi počeli živjetikao životinje. Nijesu se vratili hu-manom ponašanju kojim će uprav-ljati zakoni i moralni kodeksi. Sveovo označava destrukciju i rušenježivota. U životu mora postojati fa-milija u kojoj će obitavati supružn-ici ili roditelji. Dijete mora odrastiu sjenci ovakve porodice kako bise u njoj odgajalo.

"Svi ste vi pastiri i svi ćete bitidogovorni za svoje stado. Čovjek jepastir u svojoj porodici i bit će od-govoran za svoje stado. Žena je pa-stirica u kući svojeg muža i bićeodgovorna za svoje stado."

Ako bi svakojakim ljudima do-zvolili da nam određuju stan-darde, onda bi se život deformisaoi red u svemiru bi se poremetio.Zbog svega navedenog, ustajemoprotiv ove opasne kampanje kojuforsiraju neki naučnici.

Takođe, puno biologa i hemi-čara nam se pridružilo u našemnegativnom stavu prema kloniran-ju.

Izražavamo riječidobrodošlice discipliniranoj nauci

Mi se ne suprotstavljamo na-uci, već zovemo ka njoj i radujemojoj se. Naš ummet nije napredo-vao, osim sa naukom. Ali mi smoprotiv nauke koja destruira i šteti.Zato kažemo ako iz ovog naučnogpokreta u domenu genetike, mož-emo izvući beneficije tako što će-mo uz njenu pomoć izliječiti neketeške i nasljedne bolesti koje naslj-eđuju sinovi od očeva i unuci oddjedova, ako možemo izliječiti ne-plodnost (sterilnost) na koju semnogi žale, onda za to nema pre-preke, jer gdje god postoji benefi-cija, onda je šerijat toleriše, ali uzuslove da to ne bude otvor ljudskeopasnosti. Ako se pribojavamo, ato bude naučno opravdano, da seotvore vrata kritičnosti koja će seteško zatvoriti, onda nam je prior-itet da ih od prvog maha zatvo-rimo.

Kod nas u šerijatu postoji prav-ilo koje se naziva "Pravilo otklan-janja isprika". To znači da ako pos-toji dozvoljena radnja koja će, akose bude tolerisala, voditi ka činjen-ju neblagotvornosti i štete ljudima,onda ona biva zabranjena radi otk-lanjanja isprika nakon učinjene

negativnosti. To se najbolje ilustruje u

sljedećem ajetu: "Ne grdite one kojima se oni,

pored Allaha, klanjaju, da ne bi ioni nepravedno i ne misleći šta go-vore Allaha grdili. – Kao i ovima,tako smo svakom narodu lijepimpostupke njihove predstavljali. Oniće se, na kraju, Gospodaru svomevratiti, pa će ih On o onom što suradili obavijestiti. (Al-An'am: 108)

Dakle, ne grdite kipove ispredmušrika da ne bi grdili Allaha,iako je grđenje njih dozvoljeno, aliako to uzrokuje grđenje Allaha,dž.š., onda ćemo tu radnju otkloni-ti bojeći se negativnih posljedica.

Ako bi otvaranje ovog naučn-og domena donijelo zlo kojeg sa-mo Allah zna, i pored kojim ćemonailaziti na opasnosti čije početkeznamo, ali završnice ne, onda mo-ramo zatvoriti vrata tom djelokr-ugu. Rečeno je " Zatvori vrata sakojih ti vjetar dolazi, pa se odmo-ri." Nalazimo se ispred velikih opa-snosti, iza kojih se ne zna šta sesve krije.

Mi smo samo naveli nekolikoreferenci ali to možda nije sve.

Mi ne možemo vraćati sve štanam one mogu darivati.

Ovaj naučni pokret vode ljude,ali oni ljudi koji njime uništavaju,kao što Allah, dž.š., veli:

"Život na ovom svijetu je sličanbilju zemaljskom na koje Mi spusti-mo s neba kišu s kojim se ona izmi-ješa, kojim se onda hrane ljudi istoka. Pa kad se Zemlja ukrasi sv-ojim ruhom i okiti i kad stanovnicinjezini pomisle da su oni togagospodari, dođe zapovijed Naša,noću ili danju, i Mi to pokosimo,kao da prije ničeg nije ni bilo. Eto,tako Mi potanko izlažemo dokazenarodu koji hoće da razmisli.(Junus: 24)

Molim Allaha, dž.š., da namosvijetli naš put i da nas uputi nadobro kao i da uputi učenjake naproučavanje koje će donijeti dobročovječanstvu.

On je blizu i on sve čuje.Ovo kažem i molim Allaha,

dž.š., da meni i vama oprosti. Molite Ga i vi, On je Milostivi,

Samilosni.Molite Ga, odazvat će vam se.

Iz knjige „Džumanski biseri“Preveo:

Džemo Redžematović

EELLIIFFdecembar 2007.islamske novine

gazetë islame23 MOZAIK EELLIIFF

Oj lijepa Stara Podgorice

Šume vali biserne RibniceMiju lice mlade beginiceMajka kćeri tiho zbori:

Eno idu podgorički begovi

Sahat-kulo svetinjo staraKaži ime tvoga neimara

Kaži vjekovima što te muči Kaži kudret ko ti umori

Na munari kandilji goreEzan uči Suljaga stari

Po baščama rasuli se đuli U sabah poju veseli bulbuli

Selman Ljačević, Tuzi

POEZIJA

Tokom proteklog četvoro-godišnjeg razdoblja vladavinekonzervativne stranke AK, umuslimanskoj, ali istovreme-no i sekularnoj Turskoj, sve vi-še žena počelo je glave pokri-vati maramama.

Prema istraživanju što gaje sprovela agencija Konda,čiji su rezultati objavljeni 3.decembra u listu Milliyet, da-nas 69 posto Turkinja pokrivaglavu nekom vrstom marame,u odnosu na 64 posto koliko

ih je maramu nosilo 2003. Odspomenutog broja 16 posto upotpunosti pokriva kosu mara-mama, u odnosu na 3,5 postoprije četiri godine, pokazalo jeistraživanje.

Mnoge druge Turkinje no-se marame kao tradicionalnidio odijevanja, posebno u ru-ralnim područjima zemlje, ane nužno iz vjerskih ili ideolo-ških razloga. Marame koje upotpunosti prekrivaju kosunajviše nose mlade žene u do-bi od 18 do 28 godina. Istra-živanje je takođe pokazalo daobrazovanije Turkinje rjeđepokrivaju glave maramama.

AK stranka desnog centra,koja je na vlasti od novembra2002. želi ublažiti striktnuzabranu nošenja marama nauniverzitetima i državnimuredima širom zemlje, nosuočena je s otporom seku-larne elite, među kojom suvojni zapovjednici i rektoriuniverziteta.

Malezijski proizvođač automobila Protonnajavio je da uskoro počinje proizvodnju prvog"muslimanskog" automobila, koji će, između osta-log, imati kompas koji će uvijek pokazivati ukojem se pravcu nalazi Meka. Prvi "muslimanski"automobil će takođe imati posebnu kasetu ukojoj će stajati Kur’an i feredža. Ideja da počne dase proizvodi takav automobil potekla je iz Irana,a Proton planira da ga proizvodi u kooperaciji saviše kompanija iz Malezije i Turske.

U automobilskoj industriji ključnu ulogu igra-ju ekonomičnost i bezbjednost vozila, ali u Proto-nu smatraju da postoji velika praznina u ispunja-vanju potreba muslimana.

Vozila tog proizvođača dominiraju na male-zijskim ulicama, ali je Proton nedavno pretrpiovelike gubitke jer su vlasti dozvolile veći uvozstranih automobila. Vlasnici kompanije očeku-ju da će proizvodnjom muslimanskog automo-bila vratiti primat na tržištu.

Turski advokat Baris Kaska, veliki fanFenerbahčea, obratiće se Uefi i Fifi zahtjevomda se meč između Intera i turskog kluba, odi-gran prošlog mjeseca u Milanu (3 :0), registru-je službenim rezultatom u korist gostiju. Očemu se radi? Kaska smatra da novi Interovidresovi u bijelo-crvenoj varijanti, izrađenipovodom 100-godišnjice kluba, vrijeđaju musli-mane širom svijeta zbog velikog crvenog krstana bijeloj pozadini. - Dok sam posmatrao meču Milanu, osjećao sam veliki bol u duši - kazaoje Kaska katalonskom dnevniku "Vangardija".

- Ti dresovi su me podsjećali na neke krvave

dane iz prošlosti. Slično su osjećali i ostali nav-ijači Fenerbahčea. Kaska, koji je stručnjak zaevropsko pravo, obratiće se Disciplinskojkomisiji Uefe sa tužbom protiv Intera zbog"povrede religijskih osjećanja". Inter je, s drugestrane, pokazao veliku senzibilnost, jer je upra-va "nerazura" odlučila da na sljedećem meču uIstanbulu protiv Fenerbahčea ekipa zaigra uprepoznatljivim crno-plavim bojama. Rezervnidresovi milanskog kluba urađeni su specijalnoza ovu sezonu, povodom 100- godišnjice kluba.Dvije crvene pruge koje se sjeku pod pravimuglom predstavljaju simbol grada Milana.

Nedjeljno 120američkih vojnikaizvrši samoubistvo

Sve više Turkinja pokrivaglave maramama

Američka vojska se suoča-va sa „epidemijom samuobis-tava“ njenih veterana kojih se,u prosjeku, ubije 120 svakenedjelje, prema istraživanjuameričke televizije CBS. Naj-manje 6.256 američkih veter-ana je izvršilo samoubistvo u2005.- prosječno 17 na dan -izvještava ta televizija. Veter-ani su više nego duplo skloni-ji oduzeti svoj vlastiti životnego neko iz opšte populacije.

Dok je stopa samoubistavameđu opštom populacijombila 8,9 na 100.000, stopa me-đu veteranima je bila između18,7 i 20,8 na 100.000. Tajbroj je narastao sa 22,9 na31,9 samoubistava na 100.000među veteranima starosti izm-eđu 20 i 24 godine - skoro

četiri puta veći nego broj me-đu neveteranima iste starosti.

“Ti brojevi jasno ukazujuna epidemiju problema men-talnog zdravlja,” citira CBSadvokata veterana, Paula Su-llivana. CBS citira oca jednog23-godišnjeg vojnika koji seubio u 2005., da vojska ne želida se zna sa stvarni obim togproblema.

U SAD-u ima 25 milionaveterana, od toga je 1,6 milio-na služilo u Afganistanu i Ira-ku, navodi CBS.

“Ne vraća se svako kući ra-njen, ali je osnova da se nikone vraća nepromijenjen,” ka-že Paul Rieckhoff, bivši mari-nac i osnivač Veterana Afgani-stana i Iraka, za CBS.

(Herald Sun)

Prvi automobil za „muslimane”

Navijač Fenerbahčea tuži Inter

Jubilarni dres uvreda za muslimane

EELLIIFF decembar 2007.islamske novinegazetë islame 24ZADNJA STRANAEELLIIFF

TRAGOM NEKADAŠNJIH DžAMIJA

Džamija u OdžakuKada je podignuta ova dža-

mija nije nam poznato. Iz arhivaOdbora Islamske zajednice Plje-valja i dosijea starih imama kojeposjeduje Mešihat Islamske zaje-dnice Crne Gore u Podgorici,imamsku službu u ovoj džamijivršio je: Huzeir Čengić, rođen uOdžaku 1885. godine. Završio jeibtidaiju u Odžaku, a sedam god-ina medrese u Pljevljima. Nekoje vrijeme službovao u ovoj dža-miji zamjenjujući imama u nje-govom odsustvu. Mustafa Bajro-vić je bio ovlašćeni imam dža-mije u Odžaku, Jusuf HamidaČengić, rođen u Odžaku 1877.godine obavljao je službu u ovojdžamiji, a bio je i muallim sibjanmekteba i vjeroučitelj u osnov-noj školi. Na dužnost imama po-stavljen je dekretom Ulema Me-džlisa iz Skoplja 1932. godine.Od imama u džamiji Odžak pom-inje se i Adem Mešić, rođen uOdžaku 1868. godine.

Džamija u Odžaku srušena jeu toku balkanskih ratova. Va-kufsko povjerenstvo u Pljevljima1912. godine vodilo je spor saorganima vlasti oko utvrđivanjaratne štete ove džamije Odža-čkom džematu pripadala su slje-deća sela: Kruševo, Tikova, Ko-mani, Vidre, Baščinovići, Katun,Odžak, Alići, Dubočica i Patrli-ca. Broj domova bio je 146 i uku-pno stanovništva 901 (ove cifrese odnose samo na muslimanskedomove i stanovništvo).

Džamija u HoćeviniU selu Hoćevini, po kome je

i šira regija dobila ime, živjeli su

prije 300 godina muslimani, kojisu se zvali Toske. Imali su svojudžamiju, koja se nalazila sa de-sne strane rijeke Volodera. U ha-remu džamije bilo je i mezarje,koje je i danas vidljivo ostatkomnišana. Kada je džamija srušenai kada su Toske nestale iz sela, zasada se ne zna. Najstarije dana-šnje bratstvo Borovića doselilo seprije 200 godina u selo i našlo jedžamiju srušenu, a od prethod-nih žitelja sela nije bilo ni traga,ni glasa.

Ko su bili njeni službenici ida li je imala vakufa nije pozna-to.

Džamija u PodboroviPodborova je prostor okruž-

en selima Maoče, Vrulja i Vodno.Nalazi se sa desne strane starogputa Bijelo Polje - Pljevlja u pra-vcu od Vrulje do Kovrena. U ma-očkoj kotlini, za vrijeme osman-ske uprave, sagrađena je dža-mija. Ko ju je i kada sagradio nijenam poznato, kao što nam nije

poznato ko su bili njeni imami ida li je imala vakufa.

Džamija je srušena poslijebalkanskih ratova. Pored džami-je nalazi se mezarje koje je i sadau funkciji.

Džamija uBorčanima

U Borčanima je takođe pos-tojala džamija. Prema nekim izv-orima, ova je džamija sagrađenaod materijala omanje crkve kojusu Osmanlije srušili poslije Veli-ke seobe pod Čarnojevićem, kra-jem XVII ili početkom XVIII vije-ka.

Džamija je srušena poslijebalkanskog rata 1912. godine.

Ko su bili imami i da li je im-ala svoga vakifa nije nam pozna-to.

Džamija uPušanskom Dolu

Kada je podignuta ova dža-mija za sada nemamo podataka.Prema podacima, koje navodi

publicista Uzeir Bećović, poreddžamije nalazio se i mekteb, čijise ostaci i sada prepoznaju. Ponjemu se i ovo mjesto zove Mej-tef.

Džamija je srušena nakoniseljenja muslimanskog življa saovog područja.

Ko su bili imami ove džami-je, za sada nemamo podataka,kao i da li je imala svoga vakufa.

Džamija u ataru sela Cerovaca

U ataru sela Cerovaca posto-jala je džamija na mjestu zvanom''Džaminska luka'', sa lijeve stra-ne rijeke Ćehotine. Kada je po-dignuta ova džamija, za sada ne-mamo podataka.

U vezi ove džamije vezan je ijedan dokumenat kojeg prenosi-mo u cjelosti:

''Opština meljačkaSrez pljevaljskiMeljakNo 318- 7. marta, 1936.

Na osnovu akta Vakufsko-mearifskog

Džematskog Medžlisa džema-ta Podgorskog,

upravaOpštine Meljačke izd-aje ovo:

U V J E R E N J E

Da je zaista postojala džami-ja na mjestu zvanom ''Džaminskaluka'' sa leve strane rijeke Ćeho-tine, a u ataru sela Cerovaca ida je ista džamija za vrijeme Evr-opskog rata 1914. godine sago-rela.

Uvjerenje se izdaje po zvani-čnoj dužnosti za koje taksa nijenaplaćena.

Delovođa, Predsjednik Opšti-nskog suda

Vučetić M.Starčević

M.P. Članovi:Pirić Hasan

Miloš Zečević''.

Na osnovu ovog dokumentamože se zaključiti da je džamijazapaljena 1914. godine.

Ko su bili njeni službenici ida li je imala svoga vakufa za sa-da nemamo podataka.

Istražujući ovu oblast da sezaključiti da je na ovom podru-čju nekada postojalo 29 džamija,sa onim u Pljevljima. Ovo ukazu-je na nekada veliku naseljenostmuslimanskog stanovništva uPljevljima i njegovoj okolini. Urazličitim istorijskim periodima,bunama, ustancima, ratovima,uzurpacijama od strane opštin-skih vlasti pedesetih godina, ne-stale su 24 džamije, a sa njima imuslimansko stanovništvo. Navelikom prostoru pljevaljske opš-tine, na seoskom području, osta-la je jedino sačuvana džamija uRosuljama. Ali, i ona je oronula,jer je ostala bez džematlija. Ugradu je porušeno 5, a ostale 4džamije, koje su u funkciji.

(Zahvaljujem Jakubu Durgu-tu i Uzeiru Bećoviću iz Pljevalja,koji su mi bili na pomoći u real-izaciji ove tematike, pljevaljskihdžamija i njegove okoline.)

BBaajjrroo AAggoovviićć

Pljevlja - od trga do šehera (VII)Srušene džamije na seoskom području

„Islam Channel“ iz V. Britanije je izabraonajbolju džamiju godine.

Casting-Show „Model Mosque“ je nacional-no takmičenje za najbolju džamiju V. Britanije.Cilj je poboljšanje standarda džamija unutar V.Britanije i razmjena uspješnih praksi međudžamijama.

Predstavnici svake džamije imaju 20 minu-ta vremena kako bi publiku ubijedili u uspješ-nost usluga koje nudi džamija. Zadnju riječ ima

TV-publika koja od kuće glasa putem SMS-a.Veličina, izgled i arhitektura džamije je u dru-gom planu. Najviše se ocjenjuju usluge kojedžamija pruža, uprava džamije, te odnosi sa ve-ćinskim dijelom društva.

Džamija koja pobijedi dobija 50.000 eura.Novac se mora upotrijebiti za mjere koje pod-stiču integraciju. Za „Model Mosqeu“ je oda-brana džamija „Madni Jamia Masjid“ iz sjever-noengleskog Bradforda. (IGMG)

Velika Britanija: Bira se džamija godine

JJeeddnnaa oodd ddžžaammiijjaa uu LLoonnddoonnuu

PPlljjeevvlljjaa