8
ปที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557 Postharvest Technology Innovation Center www.phtnet.org ศูนยนวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว เอกภาพ ป้านภูมิ 1,2,3 และ ชัยยันต์ จันทร์ศิริ 1,2,3 บทคัดย่อ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทาง การใช้อุปกรณ์ขนย้ายมันสำาปะหลังแบบติดตั้งบนรถบรรทุก ภายหลังการเก็บเกี่ยว โดยมีขั้นตอนการศึกษาแบ่งเป็น 2 ขั้นตอน คือ 1) ศึกษารูปแบบการเก็บเกี่ยวและขนย้ายมันสำาปะหลังขึ้นรถ บรรทุกตามแบบที่เกษตรกรนิยมปฏิบัติในปัจจุบัน 2) ศึกษารูป แบบเบื้องต้นของขั้นตอนการขนย้ายมันสำาปะหลังโดยใช้อุปกรณ์ ขนย้ายมันสำาปะหลังแบบติดตั้งบนรถบรรทุกเพื่อช่วยลดเวลา และแรงงานในระบบการเก็บเกี่ยว ผลการศึกษาในขั้นตอนที่1 พบว่าระบบการเก็บเกี่ยวมันสำาปะหลัง ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน หลักคือ การขุด การรวบรวมกอง การตัดเหง้า และการขนย้าย มันสำาปะหลังขึ้นรถบรรทุก โดยขั้นตอนที่ใช้เวลามากที่สุดคือ ขั้นตอนการขนย้ายมันสำาปะหลังขึ้นรถบรรทุก คิดเป็น 51 เปอร์เซ็นต์ ของขั้นตอนการเก็บเกี่ยวมันสำาปะหลังทั้งระบบ และมีความต้องการ แรงงานสูงที่สุดในระบบคือ 5.67 คน-ชั่วโมง/ไร่ ซึ่งในการขนส่ง มันสำาปะหลังสู่โรงงาน ต้องกระทำาให้เสร็จภายในวันเดียว ขั้นตอน การลำาเลียงมันสำาปะหลังจึงเป็นปัญหาคอขวดของกระบวนการ เก็บเกี่ยว จากปัญหาดังกล่าวจึงมีการศึกษาต่อในขั้นตอนที่ 2 คือ ศึกษารูปแบบเบื้องต้นของขั้นตอนการขนย้ายมันสำาปะหลัง 1 ภาควิชาวิศวกรรมเกษตร คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 40002 2 ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว สำานักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา กรุงเทพ 10400 3 กลุ่มวิจัยวิศวกรรมฟาร์มและเทคโนโลยีการควบคุมอัตโนมัติ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 40002 The Study of Transporting Cassava Equipment Installed on the Truck at Post Harvesting งานวิจัยเด่นประจำฉบับ การศึกษาแนวทางการใช้ อุปกรณ์ขนย้ายมันสำปะหลัง แบบติดตั้งบนรถบรรทุก ภายหลังการเก็บเกี่ยว (อ่านต่อหน้า 2) งานวิจัยเด่นประจำฉบับ สารจากบรรณาธิการ งานวิจัยของศูนย์ฯ นานาสาระ ข่าวประชาสัมพันธ์ ข่าวสารเทคโนโลยี หลังการเก็บเกี่ยว 1.-3. 2. 4. 5.-7. 7. 8. ในฉบับ โดยใช้อุปกรณ์ขนย้ายมันสำาปะหลังแบบติดตั้งบนรถบรรทุกเพื่อช่วยลดเวลาและ แรงงานในระบบการเก็บเกี่ยว ผลการศึกษาพบว่า สามารถลดเวลาในการทำางาน ทั้งระบบลงได้ 29 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งในส่วนของขั้นตอนการขนย้ายมันสำาปะหลัง ขึ้นรถบรรทุกสามารถลดเวลาลงได้ 79 เปอร์เซ็นต์ และ มีความต้องการแรงงาน ในการขนย้ายมันสำาปะหลังขึ้นรถบรรทุกคือ 1.2 คน-ชั่วโมง/ไรคำ�สำ�คัญ : มันสำาปะหลัง, รถบรรทุก, อุปกรณ์ขนย้าย คำนำ มันสำาปะหลังเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำาคัญอีกชนิดหนึ่งของประเทศไทย โดยหัวมันสำาปะหลังจะมีการแปรรูปเป็น มันเส้น มันอัดเม็ด แป้งมันสำาปะหลัง และ เอธานอล ใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมต่อเนื่อง ได้แก่ อาหารสัตว์ อุตสาหกรรม อาหาร สารความหวาน ผงชูรส กระดาษ สิ่งทอ ฯลฯ ในปี 2554 ปริมาณการใช้ ภายในประเทศ คิดเป็นร้อยละ 26 ที่เหลือร้อยละ 74 เป็นการส่งออก สูงถึง 5.92 ล้านตัน มูลค่าประมาณเจ็ดหมื่นล้านบาท (สำานักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2556) ระบบ

Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

  • Upload
    phtnet

  • View
    395

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Postharvest Newsletter จัดทำโดยศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว

Citation preview

Page 1: Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

ปท 13 ฉบบท 3 กรกฎาคม-กนยายน 2557 Postharvest Technology Innovation Center

www.phtnet.org ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

เอกภาพ ปานภม 1,2,3 และ ชยยนต จนทรศร1,2,3

บทคดยอ การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาแนวทาง การใชอปกรณขนยายมนสำาปะหลงแบบตดตงบนรถบรรทก ภายหลงการเกบเกยวโดยมขนตอนการศกษาแบงเปน2ขนตอนคอ1)ศกษารปแบบการเกบเกยวและขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทกตามแบบทเกษตรกรนยมปฏบตในปจจบน 2) ศกษารปแบบเบองตนของขนตอนการขนยายมนสำาปะหลงโดยใชอปกรณขนยายมนสำาปะหลงแบบตดตงบนรถบรรทกเพอชวยลดเวลา และแรงงานในระบบการเกบเกยว ผลการศกษาในขนตอนท 1พบวาระบบการเกบเกยวมนสำาปะหลงประกอบดวย4ขนตอนหลกคอการขดการรวบรวมกองการตดเหงาและการขนยาย มนสำาปะหลงขนรถบรรทก โดยขนตอนทใชเวลามากทสดคอ ขนตอนการขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทกคดเปน51เปอรเซนต ของขนตอนการเกบเกยวมนสำาปะหลงทงระบบและมความตองการแรงงานสงทสดในระบบคอ5.67คน-ชวโมง/ไรซงในการขนสงมนสำาปะหลงสโรงงานตองกระทำาใหเสรจภายในวนเดยวขนตอนการลำาเลยงมนสำาปะหลงจงเปนปญหาคอขวดของกระบวนการเกบเกยวจากปญหาดงกลาวจงมการศกษาตอในขนตอนท2คอ ศกษารปแบบเบองตนของขนตอนการขนยายมนสำาปะหลง

1 ภาควชาวศวกรรมเกษตรคณะวศวกรรมศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน400022 ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวสำานกงานคณะกรรมการอดมศกษากรงเทพ104003 กลมวจยวศวกรรมฟารมและเทคโนโลยการควบคมอตโนมตมหาวทยาลยขอนแกน40002

The Study of Transporting Cassava Equipment Installed on the Truck at Post Harvesting

งานวจยเดนประจำ ฉบบ

การศกษาแนวทางการใชอปกรณขนยายมนสำ ปะหลงแบบตดตงบนรถบรรทกภายหลงการเกบเกยว

(อานตอหนา 2)

งานวจยเดนประจำ ฉบบ สารจากบรรณาธการ งานวจยของศนยฯ นานาสาระ ขาวประชาสมพนธขาวสารเทคโนโลยหลงการเกบเกยว1.-3. 2. 4. 5.-7. 7. 8.

ในฉบบ

โดยใชอปกรณขนยายมนสำาปะหลงแบบตดตงบนรถบรรทกเพอชวยลดเวลาและ แรงงานในระบบการเกบเกยว ผลการศกษาพบวา สามารถลดเวลาในการทำางาน ทงระบบลงได 29 เปอรเซนต ซงในสวนของขนตอนการขนยายมนสำาปะหลง ขนรถบรรทกสามารถลดเวลาลงได 79 เปอรเซนต และ มความตองการแรงงาน ในการขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทกคอ1.2คน-ชวโมง/ไร

คำ�สำ�คญ :มนสำาปะหลง,รถบรรทก,อปกรณขนยาย

คำ นำ มนสำาปะหลงเปนพชเศรษฐกจทสำาคญอกชนดหนงของประเทศไทย โดยหวมนสำาปะหลงจะมการแปรรปเปนมนเสนมนอดเมดแปงมนสำาปะหลงและ เอธานอล ใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมตอเนอง ไดแก อาหารสตว อตสาหกรรมอาหาร สารความหวาน ผงชรส กระดาษ สงทอ ฯลฯ ในป 2554 ปรมาณการใช ภายในประเทศคดเปนรอยละ26ทเหลอรอยละ74เปนการสงออกสงถง5.92ลานตน มลคาประมาณเจดหมนลานบาท (สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2556) ระบบ

Page 2: Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

2

Figure 1 Showmethods of cassava collection from field a) conventional b) equipped with conveyor mounted to harvesting truck

สาร...จากบรรณาธการ

งานวจยเดนประจำ ฉบบ

สวสดครบ ผานไปแลวสำาหรบงานประชมวชาการวทยาการหลงการเกบเกยวแหงชาต ครงท 12 เมอวนท 16-18 ก.ค. 2557ณ โรงแรมดเอมเพรส จงหวดเชยงใหม โดย นบเปนการรวมตวของบคคลในแวดวงเทคโนโลยหลง การเกบเกยวทยงใหญเปนประจำาทกปและในปหนาซงจะ จดเปนครงท13นนทางมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรซงรบเปนเจาภาพการจดงานไดกำาหนดเอาไวระหวางวนท18-19มถนายน2558ณกรนเนอรรสอรทเขาใหญยงไงคอยตดตามรายละเอยดของงานตอไปนะครบ สวนเนอหาของPostharvestNewsletterฉบบนกยงมความเขมขนเหมอนเดมสามารถตดตามอานไดเลมครบและหากมขอสงสยหรอตองการเสนอแนะตชมประการใดทางกองบรรณาธการยนดนอมรบฟงจากทกทานเสมอครบ

แลวพบกนฉบบหน�ครบ ...

(ตอจากหนา 1)

การผลตมนสำาปะหลงในประเทศไทยในปจจบน ประกอบดวยขนตอนหลายขนตอน ซงขนตอนการเกบเกยวมนสำาปะหลงเปนขนตอนทตองใชแรงงานและคาใชจายสง และสงผลกระทบตอคณภาพและปรมาณของผลผลตคอนขางมาก(เสรและพศาล,2556) โดยระบบการเกบเกยวมนสำาปะหลงของเกษตรกรไทยทนยมในปจจบนมลกษณะการทำางานอย 2 แบบคอแบบดงเดม โดยจะมการใชแรงงานคนในการขดหรอถอนมนสำาปะหลง และตดหวมนสำาปะหลงออกจากเหงาดวยแรงงานคน และแบบท เรมมความนยมใชงาน คอ การใชเครองขดมนสำาปะหลง และตดหวมนสำาปะหลง ออกจากเหงาดวยแรงงานคน ในสวนของขนตอนการขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทกยงคงใชวธการทำางานโดยการใชแรงงานคนในการทำางานเปนหลกซงสงผลใหขนตอนการขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทกเปนขนตอนทมความตองการแรงงานสงทสดและมอตราการทำางานต ำาทสดในระบบการเกบเกยว (เชดพงษ, 2548) และเนองจากเปอรเซนตของแปงจะลดลงทนทเมอมการเกบไวขามวนจงตองมการขนยาย มนสำาปะหลงสโรงงานใหเสรจภายในวนเดยวโดยอตราการทำางานของขนตอนการลำาเลยง มนสำาปะหลงจะตำากวาขนตอนการเกบเกยวคอนขางมากทำาใหอตราการทำางานไมสอดคลองกน ดงนนขนตอนการลำาเลยงมนสำาปะหลงจงเปนปญหาคอขวด ของกระบวนการเกบเกยว จากการศกษาและพฒนาอปกรณลำาเลยงมนสำาปะหลง ขนรถบรรทก(ชยยนตและเสร,2556)โดยอปกรณการลำาเลยงทพฒนาขนมาทำาการตอพวง กบรถแทรกเตอร พบวามอตราการทำางาน2.36 ไร/คน-ชวโมง และมประสทธภาพการทำางาน 57 เปอรเซนต เนองจากรถแทรกเตอรตองเขาแปลงคกบรถบรรทก หากอปกรณลำาเลยงสามารถตดกบรถบรรทกไดจะเพมประสทธภาพและความสามารถไดเพมขน ดงนนจงมการศกษาตอเนองโดยการศกษาแนวทางการใชอปกรณขนยายมนสำาปะหลงแบบตดตงบนรถบรรทก เพอเพมอตราการทำางานและประสทธภาพการทำางานใหสงขน

อปกรณและวธการ ศกษารปแบบการเกบเกยวและขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทกตามแบบ ทเกษตรกรนยมปฏบตในปจจบนโดยการเกบรวบรวมขอมลการทำางานและรายละเอยด ขนตอนการทำางานของเกษตรกรในพนทตำาบลโพนเพกอำาเภอมญจาครจงหวดขอนแกน โดยทำาการวดพนทแปลงททำางานในแตละขนตอนของระบบการเกบเกยวและเกบขอมล จำานวนแรงงานทใชในแตละขนตอนการเกบเกยวจบเวลาทใชในการทำางานและเวลา ทสญเสย เพอหาอตราการทำางานในแตละขนตอนการเกบเกยว โดยมคาชผล

(a) (b)

คอ 1) ขนตอนการดำาเนนงานในการเกบเกยวมนสำาปะหลง 2) อตราการทำางาน (ไร/คน-ชวโมง)3)ความตองการแรงงานในแตละขนตอน(คน-ชวโมง/ไร)ใชอปกรณขนยายมนสำาปะหลงแบบตดตงบนรถบรรทกโดยมหลกการทำางานคลายกบการทำางาน ของกะพอลำาเลยง ซงชดลำาเลยงจะตดตงทดานขางของรถบรรทก และขนยาย หวมนสำาปะหลงในภาชนะ(เขง) ทมโซลำาเลยงคอยยกเขงขนไปเททขอบกระบะ โดยใชตนกำาลงเปนเครองยนตเบนซนขนาด 6.7 แรงมา ซงเปนตนกำาลงทมราคาถก และเปนทนยมของเกษตรกรเมอเทยบกบตนกำาลงชนดอน โดยเปรยบเทยบกบ การขนยายแบบทเกษตรกรนยมปฏบต(Figure 1)

การทดสอบเพอหาแนวทางการขนยายมนสำาปะหลง ทเหมาะสม โดยหาอตราการทำางาน ความตองการแรงงาน ประสทธภาพของการทำางานและความเสยหายของการรวงหลน ซงมรปแบบในการขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทกคอรปแบบท1 รถบรรทกจอดอยกบท โดยขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทก ดวยวธทเกษตรกรนยมปฏบต และแบบใชอปกรณชวย ขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทก (Figure 2) รปแบบท 2 ใหรถบรรทกเคลอนทเขาหากองมนสำาปะหลงโดยขนยาย

Page 3: Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

3

Figure 2 Patternsusedincollectingcassavafromfield.

Figure 3 Conventional practice on cassava harvesting andloadingintotransporttruck.

Table1 Comparison on harvesting performance between the conventional and thedevelopedmethods.

มนสำาปะหลงขนรถบรรทกดวยวธทเกษตรกรนยมปฏบต และ แบบใชอปกรณชวยขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทก(Figure 2)

ผล 1) ผลจ�กก�รก�รศกษ�รปแบบก�รเกบเกยวและ ขนย�ยมนสำ�ปะหลงขนรถบรรทกต�มแบบทเกษตรกรนยม ปฏบต ผลการศกษาพบวาขนตอนในการเกบเกยวมนสำาปะหลงมการทำางานอย4ขนตอนและมอตราการทำางานคอ1)การขดมนสำาปะหลงโดยใชเครองขด 2) การรวมกอง 3) การตดเหงามนสำาปะหลง 4) การเกบหวมนใสเขงและขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทก ซงในขนตอน การรวมกองและตดเหงาจะกระทำาไปในขนตอนเดยว โดยมอตราการทำางาน การขด การรวมกองและตดเหงา การเกบหวมนใสเขงและขนยายมนฯขนรถบรรทกคอ1.72,0.19,0.18ไร/คน-ชวโมงตามลำาดบ(Figure 3) 2. ผลก�รศกษ�รปแบบเบองตนของขนตอนก�รขนย�ย มนสำ�ปะหลงโดยใชอปกรณขนย�ยมนสำ�ปะหลงแบบตดตงบนรถบรรทก การทดสอบเพอหาแนวทางการขนยายมนสำาปะหลง ทเหมาะสม โดยเปรยบเทยบอตราการทำางาน ความตองการ แรงงาน ประสทธภาพของการทำางาน และความเสยหายของ การรวงหลนในรปแบบทไดทำาการทดสอบทง2รปแบบ

วจารณผล ผลการศกษาในขนตอนท1พบวาระบบการเกบเกยว มนสำาปะหลง ประกอบดวย 4 ขนตอนหลกคอ การขด การรวบรวมกอง การตดเหงา และการขนยายมนสำาปะหลง ขนรถบรรทกโดยขนตอนทใชเวลามากทสดคอขนตอนการขนยาย มนสำาปะหลงขนรถบรรทกคดเปน51%ของขนตอนการเกบเกยว มนสำาปะหลงทงระบบ และมความตองการแรงงานสงทสด ในระบบคอ 5.67 คน-ชวโมง/ไร จงมอตราการทำางานตำา ทสด ในระบบการเกบเกยว ซงจะเหนวาอตราการทำางานนนแตกตางกบขนตอนการขดมาก ถง 9.56 เทา แตยงมการตดเหงา และรวบรวมกองทมความตองการแรงงานทสงใกลเคยงกบ ขนตอนการขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทก ซงกระบวนการรวบรวมกองและตดเหงาเปนขนตอนทสามารถใชแรงงาน ผหญงและเดกได โดยมคาจางทถกวาแรงงานชายทขนยาย มนสำาปะหลงขนรถบรรทก และการเดนแบกเขงขนบนได กมโอกาสเกดอบตเหตขนได ดงนนการขนยายมนสำาปะหลง ขนรถบรรทกจงเปนปญหาทควรมการศกษา เพอหาแนวทาง ทเหมาะสมในการขนยายมนสำาปะหลงขนรถบรรทก โดยเลอกศกษารปแบบเบองตนของขนตอนการขนยายมนสำาปะหลง โดยใชอปกรณขนยายมนสำาปะหลงแบบตดตงบนรถบรรทก ผลการศกษาพบวารปแบบการทำางานทเหมาะสมทสดคอ รปแบบท 2.2 (table 1) โดยมอตราการทำางานคอ 0.81 ไร/ คน-ชวโมง และมประสทธภาพสงถงรอยละ 83 เนองจาก การเคลอนรถบรรทกเขาหากองจะสามารถทำางานเรวขน

โดยลดเวลาการสญเสยลง ตางจากรปแบบท 1.2 ถงแมจะมประสทธภาพสงกวา เพราะใชเวลาในการปรบแตงอปกรณนอยกวาแตมอตราการทำางานทตำากวามาก

คำ ขอบคณ ผวจยขอขอบพระคณศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว สำานก คณะกรรมการอดมศกษากรงเทพ10400และกลมวจยวศวกรรมฟารมและเทคโนโลยการควบคมอตโนมตมหาวทยาลยขอนแกนทใหทนสนบสนนงานวจยน

เอกสารอางองชยยนตจนทรศรและเสรวงสพเชษฐ.2556.การศกษาและพฒนาอปกรณลำาเลยง มนสำาปะหลงขนรถบรรทก.วารสารวจยมข.18(2):212-220.เชดพงษ เชยวชาญวฒนา. 2548. การออกแบบและพฒนาอปกรณชวยลำาเลยง มนสำาปะหลงหลงการเกบเกยว. วทยานพนธปรญญาวศวกรรมศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมเครองจกรกลเกษตร. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2556. สถานการณสนคาเกษตรทสำาคญ และ แนวโนมป 2556 :มนสำาปะหลง [ระบบออนไลน]. แหลงทมา:http:// www.oae.go.th/ewt_news.php?nid=13577.(2ตลาคมคม2556).เสร วงสพเชษฐ และพศาล หมนแกว. 2556. การเกบเกยวมนสำาปะหลง ในประเทศไทย.ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว.Postharvest Newsletter12(1):5-6.

Page 4: Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

4

งานวจยของศนยผลของการลดอณหภมดวยนำ เยนรวมกบการเกบรกษาในสภาพบรรยากาศดดแปลงตอการเปลยนแปลงคณภาพของผลพรกขหนแดงพนธซเปอรฮอท

การเปรยบเทยบวธการเตรยมตวอยางเพอประเมนสารตกคางในผลสมสายนำ ผงดวยเทคนคเนยรอนฟราเรดสเปกโทรสโกป

พนดา บญฤทธธงไชย 1,2 เฉลมชย วงษอาร1,2 และ ศรชย กลยาณรตน1,2

ดนย บณยเกยรต 1,2,3 รงนภา ไกลถน 2,3 พเชษฐ นอยมณ 2,3 และ ปารชาต เทยนจมพล 2,3

บทคดยอ การศกษาผลของการลดอณหภมหลงการเกบเกยวโดยนำาเยน จนกระทงอณหภมภายในผลพรกเทากบ5องศาเซลเซยสแลวนำามาเกบรกษาทอณหภม4องศาเซลเซยสโดยใชฟลมพลาสตกพอลไวนลคลอไรด(PVC)ถงพลาสตกพอลเอทลน(PE)และชดควบคมตอคณภาพของผลพรกขหนแดงพนธซเปอรฮอทพบวาการใชบรรจภณฑ ถงPEสามารถรกษาคณภาพและลดการเปลยนแปลงทางสรรวทยาของผลพรกขหนไดดทสดโดยผลพรกทเกบรกษาในถงPEมอายการเกบรกษา28วนในขณะทผลพรก ทเกบโดยใชฟลมพลาสตกPVCหอหมมอายการเกบรกษา20วนและในชดควบคมมอายการเกบรกษา 16 วน โดยผลพรกทเกบในถง PE สญเสยนำาหนกนอยทสด ตลอดระยะเวลาในการเกบรกษา รองลงมาไดแก PVC และชดควบคมตามลำาดบ ซงสญเสยนำาหนกเทากบรอยละ4.968.15และ9.01ตามลำาดบนอกจากนการเกบในถงPE

บทคดยอ การหาวธเตรยมตวอยางในการตรวจหาสารตกคางในผลสมพนธสายนำาผง ดวยเทคนคเนยรอนฟราเรดสเปกโทรสโกปโดยเตรยมตวอยางดวย3วธคอวธท1 นำาสารละลายมาตรฐานสารกำาจดศตรพชผสมในนำาคนจากผลสมทระดบความเขมขน0.1,1.0,10และ50ppmมาหยดบนกระดาษกรองผงใหแหงแลวบรรจในstandardcupวธท2ของผสมนำาคนผลสมทเตรยมเชนเดยวกบวธท1บรรจในpastingcell และวธท3นำาสารละลายมาตรฐานสารกำาจดศตรพชทความเขมขนตางๆหยดลงบน เปลอกสมทควนใหมขนาดเสนผานศนยกลาง 37 มลลเมตร ผงใหแหง บรรจใน standard cup แลวจงนำาตวอยางทเตรยมดวย 3 วธ ไปวดสเปกตรมดวยเครองNIRSystem 6500 ในชวงความยาวคลน 400-2500 นาโนเมตร นำาขอมลทได ไปสรางสมการเทยบมาตรฐานปรมาณสารตกคางดวยเทคนคpartialleastsquaresregression(PLSR)พบวาสมการเทยบมาตรฐานปรมาณสารไซเปอรเมทรนและสารคลอไพรฟอสทเตรยมดวยวธท 1 ใหผลดทสด โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ (R) เทากบ 0.99, คาผดพลาดมาตรฐานในกลมสรางสมการ (SEC) เทากบ 2.06 และ

1 หลกสตรเทคโนโลยหลงการเกบเกยว คณะทรพยากรชวภาพและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรกรงเทพฯ101402 ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว สำานกงานคณะกรรมการการ อดมศกษากรงเทพ10400

1 ภาควชาพชศาสตรและทรพยากรธรรมชาต คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลย เชยงใหมเชยงใหม502002 สถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเชยงใหมเชยงใหม502003 ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กรงเทพฯ10400

สามารถชะลอการเกดขวดำาของพรกขหนโดยมคาสaซงแสดงถง สแดง และมการยอมรบของผบรโภคสงกวาชด PVC และ ชดควบคมทงนการลดอณหภมโดยใชนำาเยนรวมกบการเกบรกษา ในถง PE สามารถลดอตราการหายใจและการผลตเอทลนได เมอเปรยบเทยบกบชดทดลองอน

คำ�สำ�คญ: การลดอณหภมโดยนำาเยน,สภาพบรรยากาศดดแปลง, พรกขหน

2.37 ppm ตามลำาดบ, คาผดพลาดมาตรฐานในกลมทดสอบ สมการ(SEP)เทากบ2.17และ2.45ppmตามลำาดบ,คาเฉลยของผลตางระหวางคาทไดจากวธอางองกบคาทไดจากNIR(bias)เทากบ-0.03และ-0.74ppmตามลำาดบดงนนเทคนคเนยรอนฟราเรดสเปกโทรสโกปใชในการตรวจวดปรมาณสารตกคางในสมพนธสายนำาผงไดโดยการนำานำาคนจากผลสมหยดลงบนกระดาษกรอง

คำ�สำ�คญ : การเตรยมตวอยาง,สารตกคาง, เนยรอนฟราเรดสเปกโทรสโกป

Page 5: Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

5

ผกและผลไมนบเปนสนคาเกษตรทสำาคญของประเทศไทยโดยมรายไดจากการสงออกสตลาดโลกนบเปนจำานวน หลายพนลานบาทตอป (สำานกงานเศรษฐกจการเกษตร,2552) แตปจจบนยงคงพบวามงบประมาณสวนหนงทตองสญเสยไป จากการนำาเขาตนทนการผลตของเกษตรกรไดแกปยเคมและสารปองกนกำาจดศตรพชทมราคาแพงและมแนวโนมการนำาเขา ทเพมสงขนทกปโดยสวนหนงเปนผลมาจากการดอยาของแมลง ศตรพชวชพชและจลนทรยสาเหตโรคพชทำาใหเกษตรกรเขาใจผดวาจะตองใชสารเคมในปรมาณทมากขน(http://th.wikipedia.org/wiki/สารกำาจดศตรพช)นอกจากนปญหาเรองสารพษตกคาง ในผลผลตทางการเกษตรยงเปนอปสรรคตอการสงออกและมผลเสย ตอสขภาพของผบรโภคและสงแวดลอมอกดวยดงนนจงมนกวจยใหความสนใจในการหาวธปองกนไมใหผลผลตพชถกศตรเขาทำาลายการใชจลนทรยในการปองกนกำาจดโรคพชเปนอกแนวทางหนง ทมการศกษาวจยกนอยางแพรหลายโดยเฉพาะอยางยงการใชราทเปนประโยชนในการควบคมโรคพชโดยชววธซงมความเปนไปได ทจะพฒนาสงเสรมใหเกษตรกรนำามาใชในการผลตพชปลอดสารพษ เพอการสงออกและบรโภค ราเปนจลนทรยกลมหนงทมจำานวนมากพบไดทวไป ในดนนำาอากาศ รวมทงเปนสาเหตโรคของพชคนและสตว รามความสำาคญกบระบบนเวศเปนอยางยง เนองจากสามารถ ยอยสลายเศษซากพชซากสตวใหเปนอนทรยสารทำาใหดน อดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลกพช ราหลายชนดสามารถสรางเอนไซม และสารออกฤทธทางชวภาพทเปนประโยชน ราบางกลมอาศยอยรวมกบสงมชวตชนดอนแบบพงพาอาศย(symbiosis) เชน ไมคอรไรซา (mychorhiza) และ ไลเคน (lichen) ราบางชนดอาศยอยในเนอเยอพชโดยไมทำาใหพช แสดงอาการของโรคซงไดประโยชนรวมกนทงสองฝายรากลมน

การใชราเอนโดไฟท ควบคมโรคพช หลงการเกบเกยว

นานาสาระ

เรยกวา“ร�เอนโดไฟท” (endophytic fungi) (Petrini and Carroll, 1981) พบไดทวไปในพชมากกวา300ชนดไดแกพชไมดอก(angiosperms)พชจำาพวกตนสน (gymnosperms)สาหรายนำาเคม(marinemacroalgae)มอส(mosses)และเฟรน (ferns)(Strobel.,2006) ปจจบนมนกวชาการใหความสนใจศกษาราเอนโดไฟทเปนจำานวนมากเนองจากมศกยภาพสงในการสรางสารออกฤทธทางชวภาพเพอนำามาใชประโยชน ในดานตางๆทงทางการแพทยอตสาหกรรมและการเกษตรในการใชประโยชนจากราเอนโดไฟทควบคมโรคพชโดยชววธนนมรายงานวาราเอนโดไฟทบางชนดสามารถควบคมโรคผลเนาหลงการเกบเกยว (Mercier and Jimenez, 2004;Mercierand Smilanick, 2005) จากขอมลงานวจยในตางประเทศพบวามรายงานการใช ราเอนโดไฟทเพอควบคมโรคผลเนาหลงการเกบเกยวของเชอรและองนโดยผลทดสอบในหองปฏบตการพบวาราเอนโดไฟทAureobasidium pullulans ทแยกไดจาก ผลเชอรและองนสดในสวนผลไมทางตะวนออกเฉยงใตของประเทศอตาลมประสทธภาพสงในการควบคมโรคเนาของผลเชอรสาเหตจากราBotrytis cinereaและโรคเนาของ องนสาเหตจากราMonilinia laxaโดยมเปอรเซนตการเกดโรคลดลงถง100เปอรเซนต และเมอนำาราA. pullulans มาทดสอบการยบยงราสาเหตโรคพชทงสองชนด โดยการปลกเชอบนผลเชอรและองนสดหลงจากราเขาทำาลายพช612และ24ชวโมง พบวาสามารถลดอาการผลเนาของเชอรและองนได60และ80เปอรเซนตตามลำาดบ(Schenaet al.,2003)

ดร. อรอมา เพยซายภาควชาโรคพช คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน กรงเทพฯ

Page 6: Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

6

นานาสาระ นอกจากนยงมรายงานการใชสารระเหย(volatileorganiccompounds,VOCs) จากราเอนโดไฟท ในการควบคมโรคพชหลงการเกบเกยวดวยวธรมควน(mycofumigation) ตวอยางเชน การใชสารระเหยจากราเอนโดไฟท Oxyporus latemarginatusสายพนธEF069ทแยกไดจากผลพรกหยวก(Capsicum annuum L., วงศ Solanaceae) ในการควบคมราสาเหตโรคพชหลงการเกบเกยวของผลไม ไดแกAlternaria alternata, Botrytis cinerea, Colletotrichum gloeosporioides และ Fusarium oxysporum f.sp.lycopersici ซงสารดงกลาวมโครงสรางทางเคม แบบ 5-pentyl-2-furaldehyde (PTF) โดยสามารถแยกสารนไดดวยการเลยงรา O. latemarginatusในเปลอกขาวสาลและสกดดวยสารละลายhexaneจากนนแยกสารใหบรสทธโดยใชวธ repeated silica gel column chromatography (Leeet. al.,2009)ในประเทศเกาหลมรายงานการใชสารระเหยไดแกสารประกอบß-elemene, 1-methyl-1,4-cyclohexadiene, ß-selinene และ⍺-selineneจากราNodulisporium sp. สายพนธ CF016 ซงเปนราเอนโดไฟททแยกไดจากลำาตนอบเชย(Cinnamomum loureirii Nees,วงศLauraceae)ในการควบคมการเกดโรคหลงเกบเกยวของผลไมดวยวธการรมควนพบวาสารประกอบทงสองชนด สามารถยบยงการเจรญของเสนใยราBotrytis cinerea สาเหตโรค graymold และรา Penicillium expansum สาเหตโรค bluemold ของแอปเปลไดผลด (Parket. al., 2010) และราเอนโดไฟทบางชนดยงสามารถชกนำาใหพชตานทาน

เอกสารอางองสำานกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2552. สถตการคาสนคา เกษตรไทยกบตางประเทศ. เอกสารสถตการเกษตร เลขท405.กระทรวงเกษตรและสหกรณ.130หนา.Lee,S.O.,H.Y.Kim,G.J.Choi,H.B.Lee,K.S.Jang,Y.H. ChoiandJ.C.Kim.2009.Mycofumigationwith Oxyporus latemarginatusEF069forcontrolof postharvestappledecayandRhizoctoniaroot rotonmothorchid.AppliedMicrobiology106: 1213-1219.Mercier, J. and J.I. Jimènez. 2004. Control of fungal decay of apple and peaches by the biofumi gant fungus Muscodor albus. Postharvest BiologyandTechnology31:1-8.

ตอการเขาทำาลายของราสาเหตโรคดวย เชน ราTrichoderma theobromicola และT. paucisporumซงเปนสายพนธใหมแยกไดจากลำาตนของโกโก(Theobroma cacaoL.,วงศMalvaceae)ในประเทศเปรเมอนำาไปทดสอบการเกดโรคกบโกโกพบวาราทงสองชนดนไมทำาใหพชเปนโรคและยงพบการสรางสารnonanoicacid บนอาหารเลยงเชอในหองปฏบตการ ซงสารนมรายงานพบเฉพาะในพชเทานน จงสรปไดวาราเอนโดไฟท T. theobromicola และT. paucisporum สามารถ ชกนำาใหพชสรางสาร nonanoic acid ขนมาเพอใหโกโกมความตานทานตอ การเขาทำาลายของราMoniliophthora roreri(Samuels et. al.,2006) สำาหรบในประเทศไทยมรายงานการศกษาการใชราเอนโดไฟทในการควบคมโรคพชหลงการเกบเกยวเชนกน ไดแกการศกษาการใชราCordana sp.สายพนธ KPP-3 และราNodulisporium sp. ซงเปนราเอนโดไฟททแยกไดจากใบกลวยปา (Musa acuminateColla,วงศMusaceae)ควบคมราColletotrichum musae สาเหตโรคแอนแทรกโนสของกลวย โดยราสรางปฏชวนะสารทมผลยบยงการงอก ของสปอรราC. musae และเมอทดสอบโดยการจมผลกลวยในสารละลายสปอรของราเอนโดไฟททงสองชนดพบวาผลกลวยมเปอรเซนตการเกดโรคแอนแทรกโนส ลดลง (Nuangmek et al., 2008) นอกจากนยงมการศกษาการใชสารระเหย จากราMuscodor albusสายพนธCMU-Cib462ซงเปนราเอนโดไฟททแยกไดจาก ใบอบเชย(Cinnamomum bejolghota)จงหวดเชยงใหมเพอยบยงการเจรญของ

โคโลนของราเอนโดไฟทบนอาหารเลยงเชอ

รา Penicillium digitatum ทกอใหเกดโรคผลเนาในสม พนธสายนำาผงไดอยางมประสทธภาพโดยสารระเหยทรานสราง ไดแกสารประกอบเอสเทอร แอลกอฮอล และกรดอนทรย ทมนำาหนกโมเลกลขนาดเลก(Suwannarachet al.,2011) ดงนนราเอนโดไฟทจงเปนทรพยากรทางธรรมชาต ทมคณคายงในการสรางสารออกฤทธทางชวภาพเพอนำามาใช ทดแทนสารเคมในการปองกนกำาจดโรคพชหลงการเกบเกยว เพอชวยลดตนทนการผลต สงเสรมสขภาพทดใหแกเกษตรกร อกทงยงเปนผลดตอผบรโภคอกดวย ซงนบเปนอกกาวหนง ของการพฒนาประเทศทสามารถนำาทรพยากรทางชวภาพรา มาใชประโยชนทำาใหผลผลตทางการเกษตรมคณภาพและ ปลอดภยจากสารเคมดวยวธทางชวภาพไดอยางลงตวและ ยงยน

Page 7: Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

7

ทม�หนงสอพมพเดลนวสวนท18สงหาคม2557

http://www.dailynews.co.th/Content/agriculture/252517/

เครองลดความชนกาแฟแบบโรตาร+-+หลากเรองราว

เครองลดคว�มชนก�แฟ เปนระบบถงหมนทเรยกกนวาโรตาร เปนเทคโนโลยทนยมใชอบกาแฟในประเทศบราซล ซงเปนประเทศทผลต กาแฟเปนอนดบหนงของโลก แตมลคาการนำาเขาสง เพราะยงไมมการผลต ในประเทศไทย เราจงนำามาศกษาและพฒนาเครองอบความชนแบบโรตารสำาหรบการอบแหงกาแฟในประเทศไทย โดยพยายามออกแบบและพฒนา ใหเหมาะสมในการลดความชนกาแฟกะลาโรบสตา ใหสามารถสรางไดงาย แขงแรง ราคาถก ประสทธภาพสง และสามารถประยกตใชกบการอบแหง เมลดพชไดหลากหลายชนด น�ยเวยง อ�กรช วศวกรการ เกษตรชำานาญการพเศษ ศนยวจยเกษตรวศวกรรมขอนแกน สถาบนวจยเกษตรวศวกรรม กรมวชาการเกษตร ซงเปนผพฒนาเครองอบกาแฟกะลาโรบสตาแบบโรตารประกอบดวย5สวนหลกๆ คอ1.ถงอบความชน2.ระบบขบเคลอนการหมนถงอบ3.พดลมเปาลมรอน4.แหลงกำาเนดความรอนและ5.อปกรณลำาเลยงถงกาแฟเขาและออกจากถง ผลการทดสอบการอบแหงกาแฟกะลา อณหภมทใชอบเรมตนท 100องศาเซลเซยสและปรบลดตามอณหภมเมลดทสงขนซงไมควรเกน45องศาเซลเซยส ใชเวลาอบแตละครงประมาณ 16-18 ชวโมง ทความชนเมลดกาแฟ 55เปอรเซนตและอบลดจนเหลอ12เปอรเซนตจากวธการอบแหงแบบการเวยน ลมรอนบางสวนกลบมาใชใหมมคาประสทธภาพความรอนประมาณ80เปอรเซนต สามารถประยกตใชอบแหงเมลดพชไดเกอบทกชนดเชนกาแฟโรบสตาอาราบกาอบไดแบบเปลอกหรอกะลาเมลดขาวโพดถวชนดตางๆและเมลดพรกไทยเปนตนเพยงแตเปลยนตะแกรงชองระบายความชนใหมขนาดเหมาะสม กบขนาดเมลดพชชนดนนๆ สนใจสอบถ�มขอมลเพมเตมไดทศนยวจยเกษตรวศวกรรมขอนแกน สถ�บนวจยเกษตรวศวกรรม กรมวช�ก�รเกษตร โทรศพท 0-4325-5038.

ขาวสารเทคโนโลยหลงการเกบเกยวMercier,J.andJ.L.Smilanick.2005.Controlofgreen mold and sour rot of stored lemon by biofumigation with Muscodor albus.BioControl 32:401-407.Nuangmek,W.,E.H.C.McKEenzieandS.Lumyong.2008. Endophytic fungi fromWild Banana (Musa acuminatumColla)worksagainstanthracnose disease caused by Colletotrichummusae. ResearchJournalofMicrobiology3(5):368-374.Park,M.S.,J.Ahn,G.J.Choi,Y.H.Choi,K.S.Jangand J.-C. Kim. 2010. Potential of the volatile- producing fungus Nodulisporium sp. CF016 forthecontrolofpostharvestdiseasesofapple. PlantPathology26(3):253-259.Petrini, O. and G.C. Carroll. 1981. Endophytic fungi in foliageof someCupressaceae inOregon. CanadianJournalofBotany59:629-636.Samuels, G.J., C. Suarez, K. Solis, K.A. Holmes, S.E. Thomas, A. Ismaiel and H.C. Evans. 2006. Trichoderma thebromicola and T. paucisporum: two new species isolated from cacao in South America.MycologicalResearch110:381–392.Schena, L., F. Nigro, I. Pentimone, A. Ligorio and A. Ippolito.2003.Controlofpostharvestrotsof sweet cherries and table grapes with endophytic isolates of Aureobasidium pullulans.Posthavest BiologyandTechnology30:209–220.Strobel,A.G.2006.Harnessingendophytesforindustrial microbiology.Microbiology9:240-244.Suwannarach, N., B. Bussaban,W. Nuangmek,W. Pithakpol and S. Lumyong. 2011. Inhibition of green mold by volatile compounds from anendophyticfungi,Muscodor albusCMU-Cib 462.AgriculturalSci.J.42:3(Suppl.):125-128.http://th.wikipedia.org/wiki/สารกำาจดศตรพช

เครองลดความชนกาแฟแบบโรตาร

Page 8: Postharvest Newsletter ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 กรกฎาคม-กันยายน 2557

Postharvest Technology Innovation Centerศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

ผอำนวยการศนยฯ : รองศาสตราจารย ดร.วเชยร เฮงสวสดคณะบรรณาธการ : รองศาสตราจารย ดร.สชาต จรพรเจรญ ดร.ธนะชย พนธเกษมสข ผชวยศาสตราจารย ดร.อษาวด ชนสต นางจฑานนท ไชยเรองศรผชวยบรรณาธการ : นายบณฑต ชมภลย นางปณกา จนดาสน นางสาวปยภรณ จนจรมานตย นางละอองดาว วานชสขสมบต ฝายจดพมพ : นางสาวจระภา มหาวนสำนกงานบรรณาธการ : PHT Newsletter ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม239 ถนนหวยแกว ตำบลสเทพ อำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 50200 โทรศพท +66(0)5394-1448 โทรสาร +66(0)5394-1447 E-mail : [email protected] http://www.phtnet.org

ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว : หนวยงานรวมสถาบนวจย

เทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเชยงใหมจดการประชมวชาการวทยาการ

หลงการเกบเกยวแหงชาต ครงท 12 ระหวางวนท 16-18 กรกฎาคม 2557

ณโรงแรมดเอมเพรสจงหวดเชยงใหมโดยรศ.ดร.ไพโรจน วรยจ�ร รองอธการบด

ฝายบรหารและทรพยากรบคคลมหาวทยาลยเชยงใหมใหเกยรตเปนประธานกลาวเปด

งานและบรรยายพเศษเรอง"ความเชอมโยงเทคโนโลยหลงการเกบเกยวกบอตสาหกรรม

อาหารสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC)" และในการประชมครงนมการนำาเสนอ

ผลงานทางวชาการจำานวนทงสน160เรองและมผเขารวมประชมประมาณ300คน

รศ.ดร.ไพโรจน วรยจาร

ขาวประชาสมพนธ

งานประชมวชาการวทยาการหลงการเกบเกยวแหงชาต ครงท 12

ระหวางวนท 16 - 18 ก.ค. 2557

รองอธการบดฝายบรหารและทรพยากรบคคล มหาวทยาลยเชยงใหม ประธานกลาวเปดงาน