2014-05-12

1

Podstawy prawne• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie p. pożarowej (Dz. U. z

2002 r. Nr 147, poz. 1229 oraz z 2003 r. Nr 52, poz. 452)

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719)

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 kwietnia 2006 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80,poz.563)

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 121, poz.1139)

• Rozporządzenie Ministra Spraw wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 147, poz. 1229 z późn. zm. )

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie /Dz.U.02.75.690./

• Zarządzenie Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 17 lipca 1987r. w sprawie szczegółowych zasad eksploatacji sieci elektroenergetycznych /Monitor Polski z 1987r.Nr25,poz. 200/

• Polska Norma PN-92/N-01256-01 - Znaki bezpieczeństwa -ochrona przeciwpożarowa

• Polska Norma PN-92/N-01256-02 - Znaki bezpieczeństwa –ewakuacja

• Polska Norma PN-70/B-02852 - Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie. Obliczanie obciążenia ogniowego oraz wyznaczanie względnego czasu trwania pożaru.

2014-05-12

2

• Polska Norma PN-B-02865:1997 - Ochrona przeciwpożarowa budynków. Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne. Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa

• Polska Norma PN-68/B-02859 - Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie. Hydrant wewnętrzny 25

• Polska Norma PN-71/B-02864 - Ochrona przeciwpożarowa w budownictwie. Zasady obliczania zapotrzebowania wody do celów ppoż. do zewnętrznego gaszenia pożaru.

• Polska Norma PN-B-02863:1997 - Ochrona przeciwpożarowa budynków. Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne. Sieć wodociągowa przeciwpożarowa.

• Polska Norma PN-86/E-05003/01 - Sieć odgromowa obiektów budowlanych. Wymagania ogólne.

• Polska Norma PN-M.-51520:1965 - Sprzęt pożarniczy. Pożarnicze tablice informacyjne.

Zgodnie z zapisami Kodeksu Pracy wymóg zatrudniania inspektorów ochrony przeciwpożarowej został zniesiony.

Pozostaje jednak zapis, iż każdy pracodawca jest zobowiązany wyznaczyć pracowników

odpowiedzialnych za wykonywanie czynności w zakresie zwalczania pożarów ewakuacji

pracowników oraz udzielania pierwszej pomocy przed medycznej.

2014-05-12

3

Pojęcie ochrony przeciwpożarowej można rozpatrywać wdwojakim znaczeniu funkcjonalnym i instytucjonalnym. Odstrony funkcjonalnej ochrona przeciwpożarowa stanowi sferędziałalności społecznej, której podstawowym celem jestochrona życia i zdrowia ludzkiego oraz dorobku materialnego ikulturalnego społeczeństwa przed pożarami. Od stronyinstytucjonalnej przez pojęcie ochrony przeciwpożarowejrozumie się zarówno wyodrębnioną organizacyjnie częśćdziałalności organizatorskiej Państwa jaki zespół przepisów i norm oraz zasad normujących instytucjęochrony przeciwpożarowej od strony formalno-prawnej.Aktualnie obowiązującym aktem prawnym regulującymzagadnienia ochrony przeciwpożarowej w naszym kraju jestUstawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24.08.1991 r.gdzie art. I rozdziału I określa:

"Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięćmających na celu ochronę życia, zdrowia i mienia przed pożarem,klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

• Zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęskiżywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

• Zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

• Prowadzenie działań ratowniczych.

W oparciu o powyższą Ustawę opracowano szereg rozporządzeń i norm, dzięki, którym zagadnienia związane z ochroną przeciwpożarową regulowane są w sposób szczegółowy. Należy do nich między innymi rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.

Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem (...)

2014-05-12

4

OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELI, UŻYTKOWNIKÓW BUDYNKÓW I TERENÓW W ZAKRESIE PRAWIDŁOWEGO ICH ZABEZPIECZENIA.

Właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków oraz placówskładowych i wiat, z wyjątkiem budynków mieszkalnychjednorodzinnych:

1) utrzymują urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice w staniepełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej;

2) wyposażają obiekty, zgodnie z wymaganiami przepisówtechniczno-budowlanych, w przeciwpożarowe wyłączniki prądu;

3) umieszczają w widocznych miejscach instrukcje postępowaniana wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych;

4) oznakowują, znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymiznaków bezpieczeństwa:

• drogi ewakuacyjne (z wyłączeniem budynków mieszkalnych) orazpomieszczenia, w których w myśl przepisów techniczno-budowlanychwymagane są co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne, w sposóbzapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji,

• miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic,

• miejsca usytuowania elementów sterujących urządzeniamiprzeciwpożarowymi,

• miejsca usytuowania przeciwpożarowych wyłączników prądu, kurkówgłównych instalacji gazowej oraz materiałów niebezpiecznych pożarowo,

• pomieszczenia, w których występują materiały niebezpieczne pożarowo,

• drabiny ewakuacyjne, rękawy ratownicze, pojemniki z maskamiucieczkowymi, miejsca zbiórki do ewakuacji, miejsca lokalizacji kluczy dowyjść ewakuacyjnych,

• dźwigi dla ekip ratowniczych (przeciwpożarowych),

• przeciwpożarowe zbiorniki wodne.

2014-05-12

5

Wokół placów składowych, składowisk przy obiektach orazobiektach tymczasowych o konstrukcji palnej powinien byćzachowany pas ochronny o szerokości minimum 2 mi nawierzchni z materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej.

Składowanie materiałów palnych pod ścianami obiektu związanychz jego funkcją, z wyjątkiem materiałów niebezpiecznych pożarowo,jest dopuszczalne pod warunkiem:

• nie przekroczenia maksymalnej powierzchni strefy pożarowej,określonej dla tego obiektu;

• zachowania dostępu do obiektu na wypadek działańratowniczych;

• nienaruszenia minimalnej odległości od obiektów sąsiednich,wymaganej z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe.

PONADTO:

Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, opracowują instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające:

• warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych, w tym zagrożenia wybuchem;

• sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;

2014-05-12

6

• sposoby postępowania na wypadek pożaru i innegozagrożenia;

• sposoby wykonywania prac niebezpiecznych podwzględem pożarowym, jeżeli takie prace sąprzewidywane;

• sposoby praktycznego sprawdzania organizacjii warunków ewakuacji ludzi;

• sposoby zaznajamiania użytkowników obiektuz treścią przedmiotowej instrukcji oraz z przepisami

przeciwpożarowymi.

2014-05-12

7

PODZIAŁ BUDYNKU ZE WZGLĘDU NA PRZEZNACZENIE I SPOSÓB UŻYTKOWANIA ORAZ KATEGORIE

ZAGROŻENIA LUDZI.

Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe, ze względu na przeznaczenie i sposób użytkowania dzieli się na:

1) mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi - ZL

2) produkcyjne i magazynowe - PM,

3) inwentarskie (służące do hodowli zwierząt –inwentarza) - IN

2014-05-12

8

Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefypożarowe, zalicza się do następujących kategorii zagrożenialudzi:

1) ZL I – budynki zawierające pomieszczenia przeznaczone dojednoczesnego przebywania ponad 50 osób nie będących ichstałymi użytkownikami

2) ZL II – budynki lub ich części przeznaczone przede wszystkimdo użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, takiejak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osób starszych,

3) ZL III – budynki użyteczności publicznej, niezakwalifikowane doZL I i ZL II

4) ZL IV – budynki mieszkalne,

5) ZL V – budynki zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane doZL I i ZL II

WYKAZ CZYNNOŚCI ZABRONIONYCH Z UWAGI NA OCHRONĘ PRZECIWPOŻAROWĄ.

W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronionewykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jegorozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działaniaratowniczego lub ewakuacji tj.:

1) używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanieinnych czynników mogących zainicjować zapłon występującychmateriałów:

- w strefie zagrożenia wybuchem, z wyjątkiem urządzeńprzeznaczonych do tego celu,

- w miejscach występowania materiałów niebezpiecznychpożarowo,

- w miejscach występowania innych materiałów palnych,określonych przez właściciela lub zarządcę i oznakowanychznakami bezpieczeństwa;

2014-05-12

9

2) użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnychtechnicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem albowarunkami określonymi przez producenta bądź niepoddawanych okresowym kontrolom, jeżeli może się toprzyczynić do powstania pożaru, wybuchu lubrozprzestrzenienia ognia;

3) garażowanie pojazdów silnikowych w obiektachi pomieszczeniach nie przeznaczonych do tego celu, jeżeli nieopróżniono zbiornika paliwa pojazdu i nie odłączono na stałezasilania akumulatorowego pojazdu;

4) rozgrzewanie za pomocą otwartego ognia smoły i innychmateriałów w odległości mniejszej niż 5 m od obiektu,przyległego do niego składowiska lub placu składowegoz materiałami palnymi, przy czym jest dopuszczalnewykonywanie tych czynności na dachach o konstrukcjii pokryciu niepalnym w budowanych obiektach,a w pozostałych, jeżeli zostaną zastosowane odpowiednie,przeznaczone do tego celu podgrzewacze;

5) rozpalanie ognisk lub wysypywanie gorącego popiołu i żużla,w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnychalbo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tychobiektów niż 10 m;

6) składowanie poza budynkami, w odległości mniejszej niż 4 mod granicy działki, materiałów palnych, w tym pozostałościroślinnych, gałęzi i chrustu;

7) użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionychbezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeńeksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przezproducenta;

2014-05-12

10

8) przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanieelementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałówpalnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od:

- urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogąnagrzewać się do temperatury przekraczającej 100 °C,

- linii kablowych o napięciu powyżej 1 kV, przewodówuziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacjipiorunochronnej oraz czynnych rozdzielnic prąduelektrycznego, przewodów elektrycznych siłowych i gniazdwtykowych siłowych o napięciu powyżej 400 V;

9) stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałówpalnych, z wyjątkiem materiałów trudno zapalnychi niezapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości conajmniej 0,05 m od żarówki;

10) instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacjielektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe,bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja niezabezpiecza podłoża przed zapaleniem;

11) składowanie materiałów palnych na drogach komunikacjiogólnej służących ewakuacji lub umieszczanie przedmiotówna tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość albowysokość poniżej wymaganych wartości;

12) składowanie materiałów palnych na nieużytkowychpoddaszach oraz na drogach komunikacji ogólnej w piwnicach;

13) zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ichnatychmiastowe użycie;

14) lokalizowanie elementów wystroju wnętrz, instalacjii urządzeń w sposób zmniejszający wymiary drogi ewakuacyjnejponiżej wartości wymaganych w przepisach techniczno-budowlanych;

2014-05-12

11

15) wykorzystywanie drogi ewakuacyjnej z sali widowiskowej lubinnej o podobnym przeznaczeniu, w której następujejednoczesna wymiana publiczności (użytkowników), jakomiejsca oczekiwania na wejście do tej sali;

16) uniemożliwianie lub ograniczanie dostępu do:

- gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych,

- przeciwwybuchowych urządzeń odciążających,

- źródeł wody do celów przeciwpożarowych,

- urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimiinstalacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stanbezpieczeństwa pożarowego obiektu,

- wyjść ewakuacyjnych albo okien dla ekip ratowniczych.

- wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurkówgłównych instalacji gazowej;

17) napełnianie gazem płynnym butli na stacjach paliw, stacjachgazu płynnego i w innych obiektach nie przeznaczonych do tegocelu

STAN TECHNICZNY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ.

Pomiary instalacji elektrycznej.

Okresowe pomiary instalacji elektrycznej należy prowadzić w następujących terminach:

− nie rzadziej niż raz na pięć lat

→ pomiar skuteczności ochrony przeciwporażeniowej (zerowania lub uziemienia urządzeń elektrycznych);

→ pomiar rezystancji (oporności) izolacji przewodów roboczych instalacji elektrycznej.

2014-05-12

12

Stan techniczny bezpieczników prądu.

Eksploatacja uszkodzonych i nieoryginalnychbezpieczników prądu elektrycznego jest zabroniona.

Do najczęstszych przypadków niewłaściwej eksploatacjibezpieczników prądu elektrycznego należy zaliczyć:

→ naprawianie (watowanie) bezpieczników drutem;

→ eksploatacja bezpieczników o nieodpowiednimnominale;

→ nieodpowiednie śruby stykowe bezpieczników lub ichobluzowanie;

→ eksploatacja uszkodzonych opraw bezpiecznikowych.

Stan techniczny przewodów zasilających i odbiorników energii elektrycznej.

Najczęstsze nieprawidłowości w tym zakresie to:

→ eksploatacja uszkodzonych przewodów zasilających, niezaizolowanych lub prowadzonych w pojedynczej izolacji;

→ brak zabezpieczenia przewodów zaciskami do konstrukcji ścian, stropów itp.;

→ niewłaściwy dobór przewodów elektrycznych do występujących warunków pracy;

→ korzystanie z obluzowanych gniazdek wtyczkowych powodujących nadmierny pobór energii elektrycznej, prowadzący do silnego nagrzewania przewodów;

→ korzystanie z uszkodzonych odbiorników energii elektrycznej, np. grzejników elektrycznych, grzałek, kuchenek, kserokopiarek itp.

2014-05-12

13

CZYSZCZENIE PRZEWODÓW DYMOWYCH I SPALINOWYCH.

Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów ogrzewanychpaliwem stałym, ciekłym lub gazowym są obowiązani dousuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych:

1) od palenisk opalanych paliwem stałym - co najmniej 4 razyw roku,

2) od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym - conajmniej dwa razy w roku,

3) od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usługgastronomicznych - co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisymiejscowe nie stanowią inaczej.

Zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych należy usuwać conajmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynikaz warunków użytkowych.

STAN TECHNICZNY URZĄDZEŃ PIORUNOCHRONNYCH.

Badania okresowe urządzeń piorunochronnych.

Urządzenia piorunochronne zamontowane na budynkach w celuochrony przed skutkami wyładowań atmosferycznych należyutrzymywać we właściwym stanie technicznym i poddawać jeokresowym badaniom.

• raz na pięć lat przy ochronie podstawowej

• raz w roku przed okresem burzowym, nie później jednak niż do30 kwietnia przy ochronie odgromowej obostrzonej

Badania okresowe obejmują:

→ oględziny części nadziemnej;

→ sprawdzenie ciągłości połączeń części nadziemniej;

→ sprawdzenie stanu uziomów.

Budynki powinny mieć założone metryki urządzeńpiorunochronnych oraz gromadzone protokoły badań.

2014-05-12

14

STAN TECHNICZNY INSTALACJI GAZOWEJ.

Okresowa kontrola stanu technicznej sprawności instalacjigazowej.

Okresowe kontrole stanu technicznej sprawności instalacjigazowej należy prowadzić nie rzadziej niż raz w roku.

Lokalizacja głównego zaworu (kurka) gazu.

Zawór (kurek) główny gazu powinien być zainstalowany nazewnątrz budynku w wentylowanej szafce przy ścianie, we wnęceściennej lub w odległości nie przekraczającej 5 m od zasilanegobudynku, w miejscu łatwo dostępnym i zabezpieczonym przedwpływami atmosferycznymi i dostępem osób niepowołanych.

Oznakowanie głównego zaworu (kurka) gazu.

Szafkę z głównym zaworem (kurkiem) gazu należy pomalować farbąkoloru żółtego i umieścić na środku napis czarnymi literami

SPOSÓB PODDAWANIA PRZEGLĄDOM TECHNICZNYM I CZYNNOŚCIOM KONSERWACYJNYM STOSOWANYCH W

OBIEKCIE URZĄDZEŃ PRZECIWOPZROWYCH I INSTALACJACH

LP Rodzaj instalacji / urządzenia Czasookres konserwacji / przeglądu

1. Instalacja elektryczna Co 5 lat i po remoncie

2. Instalacja odgromowa Co 5 lat i po remoncie

3. Instalacja gazowa Co rok

4. Czyszczenie przewodów dymowych ispalinowych

paliwo stałe - 4 razy w rokupaliwo płynne i gazowe - 2 razy w rokuprzy zbiorowym żywieniu i gastronomii - co miesiąc

5. Instalacja wentylacji Co rok

6. Hydranty i podręczny sprzętgaśniczy

Co rok

2014-05-12

15

PRACE NIEBEZPIECZNE POŻAROWO ORAZ OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM.

PRACE NIEBEZPIECZNE POŻAROWO.

Prace niebezpieczne pożarowo, nie przewidzianeinstrukcją technologiczną lub prowadzone pozawyznaczonym na stałe do tego celu miejscem, jakprace remontowo-budowlane związane z użyciemotwartego ognia, prowadzone wewnątrz obiektów, naprzyległych do nich terenach oraz placach składowych,a także wszelkie prace remontowo-budowlanewykonywane w strefach zagrożonych wybuchem,należy prowadzić w sposób uniemożliwiającypowstanie pożaru lub wybuchu.

Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pod względempożarowym, mogących powodować bezpośrednieniebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu, właściciel,zarządca lub użytkownik obiektu jest obowiązany:

1) ocenić zagrożenie pożarowe w miejscu, w którym prace będąwykonywane;

2) ustalić rodzaj przedsięwzięć mających na celu niedopuszczeniedo powstania i rozprzestrzeniania się pożaru lub wybuchu;

3) wskazać osoby odpowiedzialne za odpowiednie przygotowaniemiejsca pracy, za przebieg oraz zabezpieczenie miejsca pozakończeniu pracy;

4) zapewnić wykonywanie prac wyłącznie przez osoby do tegoupoważnione, posiadające odpowiednie kwalifikacje;

5) zaznajomić osoby wykonujące prace z zagrożeniami pożarowymiwystępującymi w rejonie wykonywania prac oraz zprzedsięwzięciami mającymi na celu niedopuszczenie do powstaniapożaru lub wybuchu.

2014-05-12

16

Przy wykonywaniu prac należy przestrzegać następujących zasad:

1) zabezpieczyć przed zapaleniem materiały palne występujące w miejscuwykonywania prac oraz w rejonach przyległych, w tym równieżelementy konstrukcji budynku i znajdujących się w nim instalacjitechnicznych;

2) prowadzić prace niebezpieczne pod względem pożarowymw pomieszczeniach (urządzeniach) zagrożonych wybuchem lubw pomieszczeniach, w których wcześniej wykonywano inne pracezwiązane z użyciem łatwo palnych cieczy lub palnych gazów,jedynie wtedy, gdy stężenie par cieczy lub gazów w mieszaniniez powietrzem w miejscu wykonywania prac nie przekracza 10% ich

dolnej granicy wybuchowości;

3) mieć w miejscu wykonywania prac sprzęt umożliwiający likwidacjęwszelkich źródeł pożaru;

4) po zakończeniu prac poddać kontroli miejsce, w którym prace byływykonywane, oraz rejony przyległe;

5) używać do wykonywania prac wyłącznie sprzętu sprawnego techniczniei zabezpieczonego przed możliwością wywołania pożaru.

INSTALACJA SYGNALIZACYJNO-ALARMOWA.

Rodzaje obiektów, w których jest wymagana instalacjasygnalizacyjno-alarmowa.

Systemy sygnalizacji pożarowej obejmujące urządzeniasygnalizacyjno-alarmowe wymagane są w :

1) budynkach handlowych lub wystawowych:

a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej5000 m2

b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej2500 m2

2) teatrach o liczbie miejsc powyżej 300;

3) kinach o liczbie miejsc powyżej 600;

4) budynkach o liczbie miejsc służących celom gastronomicznympowyżej 300;

2014-05-12

17

5) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej1500;

6) szpitalach, z wyjątkiem psychiatrycznych, oraz w sanatoriach —o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku;

7) szpitalach psychiatrycznych o liczbie łóżek powyżej 100w budynku;

8) domach pomocy społecznej i ośrodkach rehabilitacji dla osóbniepełnosprawnych o liczbie łóżek powyżej 100 w budynku;

9) zakładach pracy zatrudniających powyżej 100 osóbniepełnosprawnych w budynku;

10) budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;

11) budynkach zamieszkania zbiorowego, w których przewidywanyokres pobytu tych samych osób przekracza 3 doby, o liczbiemiejsc noclegowych powyżej 200;

12) budynkach zamieszkania zbiorowego niewymienionych w pkt11, o liczbie miejsc noclegowych powyżej 50;

13) archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora ArchiwówPaństwowych;

14) muzeach oraz zabytkach budowlanych, wyznaczonych przezGeneralnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniuz Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej;

15) ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o zasięgukrajowym, wojewódzkim i resortowym;

16) centralach telefonicznych o pojemności powyżej 10 000numerów i centralach telefonicznych tranzytowycho pojemności 5 000—10 000 numerów, o znaczeniu miejscowymlub regionalnym;

2014-05-12

18

17) garażach podziemnych, w których strefa pożarowaprzekracza 1 500 m2lub obejmujących więcej niż jednąkondygnację podziemną;

18) stacjach metra (kolei podziemnych);

19) dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnegoprzebywania powyżej 500 osób;

20) bankach, w których strefa pożarowa zawierająca salęoperacyjną ma powierzchnię przekraczającą 500 m2

21) bibliotekach, których zbiory w całości lub w części tworząnarodowy zasób biblioteczny.

Stosowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego,umożliwiającego rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczychi komunikatów głosowych dla potrzeb bezpieczeństwaosób przebywających w budynku jest wymagane w:

1) budynkach handlowych lub wystawowych:

a) jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowejpowyżej 10 000 m2

b) wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowejpowyżej 8 000 m2

2) salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejscpowyżej 1 500;

3) kinach i teatrach o liczbie miejsc powyżej 600;

2014-05-12

19

4) szpitalach i sanatoriach o liczbie łóżek powyżej 200w budynku;

5) budynkach użyteczności publicznej wysokichi wysokościowych;

6) budynkach zamieszkania zbiorowego:

a) wysokich i wysokościowych lub

b) o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;

7) stacjach metra (kolei podziemnych);

8) dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnegoprzebywania powyżej 500 osób.

DROGI POŻAROWE

Drogi pożarowe o utwardzonej i odpowiedniowytrzymałej nawierzchni umożliwiającej dojazd o każdejporze roku powinny być doprowadzone do:

1) budynku zawierającego strefę pożarowązakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL l lubZL II;

2) budynku należącego do grupy wysokości:średniowysokie, wysokie lub wysokościowe,zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną dokategorii zagrożenia ludzi ZL III, ZL IV lub ZL V;

2014-05-12

20

3) budynku zawierającego strefę pożarową produkcyjną lubmagazynową oraz do strefy pożarowej poza budynkiem,obejmującej urządzenia technologiczne, plac składowy lubwiatę, jeżeli gęstość obciążenia ogniowego wymienionychstref pożarowych przekracza 500 MJ/m2 i zachodzi conajmniej jeden z warunków:

- powierzchnia strefy pożarowej przekracza 1 000 m2

- występuje pomieszczenie zagrożone wybuchem;

4) budynku niskiego:

- zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategoriizagrożenia ludzi ZL III o powierzchni przekraczającej 1 000m2 obejmującą kondygnację nadziemną inną niż pierwsza,lub

- zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategoriizagrożenia ludzi ZL V i mającego ponad 50 miejscnoclegowych;

5) obiektu budowlanego innego niż budynek,przeznaczonego do użyteczności publicznej lubzamieszkania zbiorowego, w którym przewiduje sięmożliwość jednoczesnego przebywania w strefie pożarowejponad 50 osób;

6) stanowiska czerpania wody do celów przeciwpożarowych.

Droga pożarowa powinna przebiegać wzdłuż dłuższegoboku budynku, o którym mowa w punktach 1—3, a wprzypadku gdy szerokość budynku jest większa niż 60 m z jegodwóch stron, przy czym powinna być oddalona od ścianybudynku o 5—15 m, a pomiędzy tą drogą i ścianą budynkunie powinny występować stałe elementy zagospodarowaniaterenu o wysokości przekraczającej 3 m lub drzewa.

2014-05-12

21

Minimalna szerokość drogi pożarowej powinna wynosić 4m, a jej nachylenie podłużne nie powinno przekraczać 5%na całej długości budynku, o którym mowa oraz na odcinku 10m przed i za tym budynkiem

Pomiędzy obiektem a drogą pożarową nie powinnywystępować stałe elementy zagospodarowania terenu orazdrzewa i krzewy o wysokości przekraczającej 3 m.

Droga pożarowa powinna być zakończona placemmanewrowym o wymiarach co najmniej 20 m x 20 m lubw inny sposób umożliwiać dojazd do obiektu budowlanegoi powrót pojazdu bez cofania. Wymaganie to nie dotyczykońcowego odcinka drogi pożarowej o długości do 15 m..Najmniejszy promień zewnętrznych łuków drogi pożarowejpowinien wynosić co najmniej 11 m.

PRZECIWPOŻAROWE ZAOPATRZENIE WODNE

Zasilanie instalacji

Instalacja zasilana z sieci wodociągowej przeciwpożarowej, powinna mieć co najmniej podwójne zasilanie, w przypadku gdy:

- liczba pionów w budynku jest większa niż trzy;

- na sieci obwodowej znajduje się więcej niż pięć hydrantów wewnętrznych.

Zawór hydrantowy – ręczny zawór odcinający umieszczony na instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, wyposażony w nasadę pożarniczą umożliwiającą podłączenia węży pożarniczych

2014-05-12

22

Hydrant wewnętrzny – zespół obudowany składający się z zaworu hydrantowego, węża pożarniczego i z prądownicy wodnej, zasilany bezpośrednio z instalacji

Rodzaje punktów poboru wody do celów przeciwpożarowych w budynkach

• hydrant wewnętrzny 52,

• hydrant wewnętrzny 25,

• zawór hydrantowy 52 bez wyposażenia, umieszczony na pionie nawodnionym w budynkach wysokich i wysokościowych

Hydranty 25 powinny być stosowane:

•na każdej kondygnacji budynku wysokiego i wysokościowego,z wyjątkiem kondygnacji obejmującej wyłącznie strefę pożarowązakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV;

•na każdej kondygnacji budynku innego niż tymczasowy:

-obejmującej strefę pożarową zakwalifikowaną do kategoriizagrożenia ludzi ZL l, ZL II lub ZL V — z wyjątkiem budynku ojednej kondygnacji nadziemnej, którego powierzchnia wewnętrznanie przekracza 200m2

-w strefie pożarowej zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludziZL III:

-w budynku średniowysokim,

-w budynku niskim o powierzchni wewnętrznej przekraczającej

1000 m2

2014-05-12

23

Hydranty 52 powinny być stosowane:

• w strefie pożarowej produkcyjnej i magazynowej o gęstościobciążenia ogniowego przekraczającej 500 MJ/m2 i powierzchniprzekraczającej 200 m2

• w strefie pożarowej produkcyjnej i magazynowej o gęstościobciążenia ogniowego nieprzekraczającej 500 MJ/m2 w którejznajduje się pomieszczenie o powierzchni przekraczającej 100 m2 igęstości obciążenia ogniowego przekraczającej 1 000 MJ/m2

• przy wejściu do pomieszczeń magazynowych lub technicznych opowierzchni przekraczającej 200 m2 i gęstości obciążeniaogniowego przekraczającej 500 MJ/m2 usytuowanych w strefiepożarowej zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL l, ZLII, ZL III lub ZL V, znajdującej się w budynku niskim albośredniowysokim;

• w garażu jednokondygnacyjnym zamkniętym o więcej niż 10stanowiskach postojowych;

• w garażu wielokondygnacyjnym.

Hydranty 25 i 52 oraz zawory 52 powinny być umieszczane przydrogach komunikacji ogólnej, a w szczególności:

1) przy wejściach do budynku i klatek schodowych na każdejkondygnacji budynku, przy czym w budynkach wysokichi wysokościowych zaleca się lokalizację zaworówhydrantowych w przedsionkach przeciwpożarowych,a dopuszcza na klatkach schodowych;

2) w przejściach i na korytarzach, w tym w holach i na korytarzachposzczególnych kondygnacji budynków wysokichi wysokościowych;

3) przy wejściach na poddasza;

4) przy wyjściach na przestrzeń otwartą lub przy wyjściachewakuacyjnych z pomieszczeń produkcyjnych i magazynowych,

w szczególności zagrożonych wybuchem.

2014-05-12

24

ODPORNOŚĆ POŻAROWA BUDYNKÓW

R - nośność ogniowa (w minutach), określona zgodnie z Polską Normą dotyczącą zasad ustalania klas odporności ogniowej elementów budynku,

E - szczelność ogniowa (w minutach), określona jw.,

I - izolacyjność ogniowa (w minutach), określona jw.,

2014-05-12

25

STREFY POŻAROWE

Strefę pożarową stanowi budynek albo jego część oddzielona od innych budynków lub innych części

budynku elementami oddzielenia przeciwpożarowego, bądź też pasami wolnego

terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalne odległości od innych budynków.

2014-05-12

26

WYMAGANIA STAWIANE DROGOM EWAKUACYJNYM.

DŁUGOŚĆ PRZEJŚCIA

W pomieszczeniach, od najdalszego miejsca, w którym możeprzebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego na drogęewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrzbudynku, powinno być zapewnione przejście, zwane dalej"przejściem ewakuacyjnym", o długości nieprzekraczającej:

1) w strefach pożarowych ZL - 40 m,

2) w strefach pożarowych PM o gęstości obciążenia ogniowegoprzekraczającej 500 MJ/m2 w budynku o więcej niż jednejkondygnacji nadziemnej - 75 m,

3) w strefach pożarowych PM, o obciążeniu ogniowymnieprzekraczającym 500 MJ/m2 w budynku o więcej niż jednejkondygnacji nadziemnej oraz w strefach pożarowych PM wbudynku o jednej kondygnacji nadziemnej bez względu nawielkość obciążenia ogniowego - 100 m.

2014-05-12

27

WYJŚCIA I DROGI EWAKUACYJNE

Z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinnabyć zapewniona możliwość ewakuacji w bezpiecznemiejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefypożarowej, bezpośrednio albo drogami komunikacjiogólnej, zwanymi drogami ewakuacyjnymi

Wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny byćzamykane drzwiami.

Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynkuprzeznaczonego dla więcej niż 50 osób powinnyotwierać się na zewnątrz. Wymaganie to nie dotyczybudynku wpisanego do rejestru zabytków.

Pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne oddalone od siebie o co najmniej 5 m w przypadkach, gdy:

1) jest przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 50 osób, a w strefie pożarowej ZL II - ponad 30 osób,

2) znajduje się w strefie pożarowej ZL, a jego powierzchnia przekracza 300 m2

3) znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m2, a jego powierzchnia przekracza 300 m2

4) znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m2, a jego powierzchnia przekracza 1.000 m2

2014-05-12

28

5) jest zagrożone wybuchem, a jego powierzchnia przekracza 100 m2

Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne powinny otwierać się na zewnątrz pomieszczeń:

1) zagrożonych wybuchem,

2) do których jest możliwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybuchowych lub substancji trujących, duszących bądź innych, mogących utrudnić ewakuację,

3) przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób,

4) przeznaczonych dla ponad 6 osób o ograniczonej zdolności poruszania się.

Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji budynku, przyjmując co najmniej 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1,4 m.

Dopuszcza się zmniejszenie szerokości poziomej drogi ewakuacyjnej do 1,2 m, jeżeli jest ona przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób.

Wysokość drogi ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej 2,2 m, natomiast wysokość lokalnego obniżenia 2 m, przy czym długość obniżonego odcinka drogi nie może być większa niż 1,5 m.

2014-05-12

29

Łączną szerokość drzwi w świetle, stanowiącychwyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia, należy obliczaćproporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać wnim równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 mszerokości na 100 osób, przy czym najmniejszaszerokość drzwi w świetle ościeżnicy powinna wynosić0,9 m, a w przypadku drzwi służących do ewakuacji do3 osób - 0,8 m.

ELEMENTY WYKOŃCZENIA WNĘTRZ I WYPOSAŻENIA STAŁEGO.

W strefach pożarowych ZL I, ZL II, ZL III i ZL V stosowanie do wykończenia wnętrz materiałów łatwo zapalnych, których produkty rozkładu termicznego są bardzo toksyczne lub intensywnie dymiące, jest zabronione.

Na drogach komunikacji ogólnej, służących celom ewakuacji, stosowanie materiałów i wyrobów budowlanych łatwo zapalnych jest zabronione.

2014-05-12

30

OŚWIETLENIE AWARYJNE

Budynek, w którym zanik napięcia w elektrycznej siecizasilającej może spowodować zagrożenie życia lubzdrowia ludzi, poważne zagrożenie środowiska, a takżeznaczne straty materialne, należy zasilać co najmniejz dwóch niezależnych, samoczynnie załączających sięźródeł energii elektrycznej, oraz wyposażaćw samoczynnie załączające się oświetlenie awaryjne(bezpieczeństwa i ewakuacyjne). W budynkuwysokościowym jednym ze źródeł zasilania powinienbyć zespół prądotwórczy.

Oświetlenie bezpieczeństwa należy stosowaćw pomieszczeniach, w których nawet krótkotrwałewyłączenie oświetlenia podstawowego możespowodować następstwa wymienione powyżej, przyczym czas działania tego oświetlenia powinien byćdostosowany do warunków występującychw pomieszczeniu i wynosić nie mniej niż 1 godzinę.

2014-05-12

31

Oświetlenie ewakuacyjne należy stosować:

1) w pomieszczeniach:

a) widowni kin, teatrów i filharmonii oraz innych sal widowiskowych,

b) audytoriów, sal konferencyjnych, lokali rozrywkowych oraz sal sportowych

przeznaczonych dla ponad 200 osób,

c) wystawowych w muzeach,

d) o powierzchni ponad 1.000 m2 w garażach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,

e) o powierzchni ponad 2.000 m2 w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego,

2) na drogach ewakuacyjnych:

a) z pomieszczeń wymienionych w pkt 1,

b) oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,

c) w szpitalach i innych budynkach przeznaczonych przede wszystkim do pobytu ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,

d) w wysokich i wysokościowych budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.

2014-05-12

32

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być poddawanaokresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata, a także potakich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesutechnologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochronyprzeciwpożarowej.

Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego nie są wymagane dlaobiektów lub ich części, jeżeli:

1) kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębnąstrefę pożarową i nie występuje w nich strefa zagrożeniawybuchem nie przekracza 1 000 m3

2) kubatura brutto budynku inwentarskiego nie przekracza 1 500 m3

3) powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nieprzekracza 1 000 m2

§ 6. 1. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewniają i wdrażają instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zawierające:

1. Warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem;

2. Określenie wyposażenia wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym;

2014-05-12

33

3. Sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;

4. Sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane;

5. Warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne ich sprawdzania;

6. Sposób zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji;

7. Zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami;

8. Plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, oraz teren przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących w szczególności:

a) Powierzchni, wysokości i liczby kondygnacji budynku,

b) Odległości od budynków sąsiadujących,

c) Parametrów pożarowych występujących substancji palnych,

d) Występującej gęstości obciążenia ogniowego w strefie pożarowej lub w strefach pożarowych,

e) Kategorii zagrożenia ludzi, przewidywanej liczby osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach,

2014-05-12

34

f) Lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem,

g) Podział obiektu na strefy pożarowe,

h) Warunków ewakuacji, ze wskazaniem kierunków i wyjść ewakuacyjnych,

i) Miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, kurków głównych instalacji gazowej, materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi,

j) Wskazania dojść do dźwigów dla ekip

ratowniczych,

k) Hydrantów zewnętrznych oraz innych źródeł

wody do celów przeciwpożarowych,

l) Dróg pożarowych i innych dróg dojazdowych,

z zaznaczeniem wjazdów na teren ogrodzony,

9. Wskazanie osób lub podmiotów opracowujących

instrukcję

2014-05-12

35

Dopuszcza się, aby instrukcja, o której mowa w ust.

1, stanowiła w obiektach produkcyjnych

i magazynowych część instrukcji technologiczno-

ruchowej.

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna

być poddawana okresowej aktualizacji, co

najmniej raz na dwa lata, a także po takich

zmianach sposobu użytkowania obiektu lub

procesu technologicznego, które wpływają na

zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.

2014-05-12

36

ŚRODKI GAŚNICZE

Mechanizm przerywania palenia jest zjawiskiemskomplikowanym i zależy między innymi od zastosowanegośrodka gaśniczego.

Działanie środków gaśniczych może być chłodzące, izolujące,rozcieńczające i inhibicyjne.

W praktyce wyróżnia się następujące grupy środków gaśniczych:

• woda i jej roztwory

• piany gaśnicze

• proszki gaśnicze

• gazy gaśnicze

• halony (jako środek gaśniczy są stosowane tylko wspecjalistycznych dziedzinach przemysłu, ponieważ zostały wycofanez ogólnego stosowania jako powszechny środek gaśniczy.

2014-05-12

37

WODA I JEJ ROZTWORY.

Mechanizm działania wody polega przede wszystkim nachłodzeniu materiału palnego w strefie spalania. Zewzględu na swoje właściwości, przy odpowiedniejintensywności i sposobie podawania, może ona przenikaćw głąb palącego się materiału. Bardzo dobrewłaściwości chłodzące wody wynikają z jej dużego ciepłaparowania, które wynosi 2260 kJ/kg. Mechanizmdziałania gaśniczego wody może być również oparty nadziałaniu tzn. woda w postaci pary wodnej, powstałej pojej odparowaniu w wysokiej temperaturze pożaru,„blokuje” dostęp powietrza i palnych gazów do strefyspalania.

Dzięki dodaniu do wody pewnych związków uzyskujemyzmiany jej właściwości fizycznych. Zmiany te wyrażają sięmiędzy innymi zwiększeniem możliwości pochłanianiaciepła, obniżeniem temperatury krzepnięcia poniżej 0⁰Ci obniżeniem napięcia powierzchniowego. Ta ostatniacecha powoduje, że taką wodą można gasić materiałyhydrofobowe (trudno nasiąkliwe), takie jak bawełna, pyłwęglowy, torf, węgiel brunatny.

Woda nie jest jednak środkiem uniwersalnym

Dla ustalenia zakresu stosowania wody jako środkagaśniczego można wykorzystać stosowaną klasyfikacjępożarów na grupy.

2014-05-12

38

Wyróżniamy:

• Pożary grupy A - pożary ciał stałych pochodzeniaorganicznego, przy spalaniu których występuje zjawiskożarzenia, np. drewno, papier, węgiel, tworzywa sztuczne.

• Pożary grupy B - pożary cieczy palnych i substancjistałych topiących się wskutek ciepła wydzielonegopodczas pożaru, np. benzyna, oleje, pak, naftalen orazpożary cieczy rozpuszczalnych w wodzie - alkohol.

• Pożary grupy C - pożary gazów, np. gaz ziemny, metan,acetylen.

• Pożary grupy D - pożary metali, np. magnez, sód, lit, glin,żelazo.

• Pożary grupy F – pożary tłuszczów i olejóww urządzeniach kuchennych.

Tak więc można stwierdzić, że woda nadaje sięprzede wszystkim do gaszenia pożarów klasy A .

Wodę można stosować do gaszenia pożarów klasy Bi C ale tylko w określonych warunkach przy czymefekt gaśniczy zostanie osiągnięty przypodawaniu wody w odpowiedni sposób, np.przez podanie prądów rozproszonych i mgłowych.

2014-05-12

39

WODĄ, A TAKŻE ŚRODKAMI JĄ ZAWIERAJĄCYMI, NIE NALEŻY GASIĆ:

→ Metali alkalicznych, do których należą sód, potas, lit, rubid i cez.Metale te w zetknięciu z wodą lub parą wodną silnie reagujątworząc wodór, który z tlenem z powietrza wytwarza mieszaninęwybuchową.

→ Metali, które spalając się wysokiej temperaturze powodują dysocjacjęwody i tworzenie się mieszaniny wybuchowej - typu glin i jego stopy,wapń, żelazo,

→ Pożarów w pomieszczeniach, gdzie magazynowany jest karbid(węglik wapnia), który reagując z wodą powoduje wydzielanie sięacetylenu - gazu palnego, stwarzającego zagrożenie wybuchem.

→ Olejów i innych cieczy palnych o wysokiej temperaturze wrzenia. Cieczesilnie nagrzane w zetknięciu się z wodą, wskutek szybkiego parowaniawody, kipią lub mogą być gwałtownie wyrzucane na zewnątrz naczynia,w którym się znajdują.

→ Materiałów palnych w obrębie urządzeń będących pod napięciem,DO PODAWANIA WODY SŁUŻĄ: węże pożarnicze, prądownice wodne, hydronetki,hydranty wewnętrzne, stałe urządzenia gaśnicze (tryskaczowe i zraszaczowe)

PIANY GAŚNICZE.

Wyróżnia się dwa rodzaje piany gaśniczej: chemiczną i mechaniczną.

Ponieważ piana chemiczna ma obecnie ograniczone zastosowanie,na uwagę zasługuje przede wszystkim piana mechaniczna - Jest tokoloid, który powstaje wskutek mechanicznego zmieszania powietrzai wodnego roztworu środka pianotwórczego.

Pianę charakteryzuje między innymi liczba spienienia [Ls], stosunekobjętości piany do objętości wodnego roztworu środkapianotwórczego zużytego do wytworzenia tej piany, jeśli z 10dm 3

(10 litrów) roztworu środka pianotwórczego wytworzymy 1 m 3

piany to będzie to 100 razy większa objętość uzyskanej piany odobjętości roztworu (z którego wytworzyliśmy tą pianę) i liczbaspienienia Ls będzie wynosić 100.W zależności od liczby spienienia piany dzielimy na:

• → pianę ciężką Ls < 20,

• → pianę średnią 20 < Ls < 200,

• → pianę lekką Ls > 200.

2014-05-12

40

Istnieje bardzo dużo środków pianotwórczych. Ogólniemożna je podzielić na dwie grupy: proteinowei syntetyczne. W zależności od rodzaju środkapianotwórczego, a także sprzętu do wytwarzania piany,otrzymuje się piany o różnej liczbie spienieniai właściwościach, które należy uwzględniać, dobierającpianę do odpowiedniego materiału palnego i sytuacjipożarowej. Na ogół, stężenie środka pianotwórczego nieprzekracza 5% objętościowych.

DO PODAWANIA PIANY SŁUŻĄ: prądownice pianowe,wytwornice pianowe, generatory piany, gaśnice iagregaty pianowe

Działania gaśnicze piany polegają na działaniu izolującymi chłodzącym oraz rozcieńczającym.

Właściwości izolujące piany wynikają z oddzieleniamateriału palnego od utleniacza warstwą pianyo odpowiedniej strukturze i grubości.

Właściwości rozcieńczające piany związane są ze sposobemjej podawania - jest to wypełnienie pianą pomieszczenia lubobiektu.

Ponieważ piany mechaniczne zawierają wodę, nie należyich stosować tam gdzie zabrania się stosowania wody.

Skuteczność gaśnicza pian widoczna jest szczególnie przygaszeniu pożarów klasy B. W zależności od rodzaju środkapianotwórczego i spienienia można nią gasić węglowodory,a także ciecze polarne i rozpuszczalne w wodzie.

2014-05-12

41

PROSZKI GAŚNICZE.

Proszki gaśnicze to rozdrobnione związki chemiczneotoczone błonką hydrofobową.

W zależności od składu proszki dzielimy na:

→ węglanowe,

→ węglanowo-mocznikowe,

→ fosforanowe,

→ specjalne.

DO PODAWANIA PROSZKÓW SŁUŻĄ: gaśnice i agregaty proszkowe

Mechanizm gaśniczy proszku polega na inhibicji hetero-i homofazowej Inaczej mówiąc, na przejmowaniu przez proszekenergii aktywacji od wolnych rodników odpowiedzialnych zaproces spalania. Rezultatem powyższego jest spowolnienie reakcjispalania.

W przypadku proszków węglanowych dodatkowym działaniemgaśniczym jest obniżenie stężenia utleniacza w strefie spalania przezwydzielający się dwutlenek węgla. Natomiast proszki fosforanowemają dodatkowo zdolność wytwarzania szklistej, jednolitejwarstewki, pokrywającej powierzchnię gaszonego ciała stałego.

Zakres stosowania proszków jest uzależniony od ich składu. I tak,proszki węglanowe stosuje się do gaszenia pożarów klasy B i C,proszki fosforanowe - klasy A, B, C, a proszki specjalne - klasy D.

Proszki można również stosować do gaszenia pożarów urządzeń podnapięciem, przestrzegając zasad bezpieczeństwa, związanychz zachowaniem określonych odległości.

2014-05-12

42

GAZY GAŚNICZE

Gazy gaśnicze to takie gazy, które przy normalnym ciśnieniu iw granicach temperatur, jakie mogą powstać podczas pożaru,są niepalne, nie podtrzymują palenia i nie wchodzą w reakcjechemiczne z gaszonymi materiałami. Działanie gaśniczegazów polega przede wszystkim na obniżeniu stężenia tlenuw powietrzu do wartości, przy której proces palenia ustaje.

Gazy gaśnicze stosowane są przede wszystkim w stałychinstalacjach gaśniczych do przerywania procesu palenia wobjętościach zamkniętych (aparaty, rurociągi, pomieszczeniaprodukcyjne itp.)

Najpowszechniej stosowanym gazem gaśniczym jest CO2

(dwutlenek węgla). Stanowi on wypełnienie tzw. gaśnicśniegowych.

Znakomicie nadaje się do gaszenia węgla kamiennego,koksu, siarki i metali, takich jak sód, potas, wapń orazżelazo i cynk.

Z uwagi na niską temperaturę (-780⁰C) CO2,wydobywającego się w postaci śniegu z dyszy

gaśnicy, należy zachować szczególną ostrożność w raziegaszenia nim na przykład płonącej odzieży na człowiekulub urządzeń, które nie są odporne na ciągłe, duże zmianytemperatury.

DO PODAWANIA GAZÓW SŁUŻĄ: gaśnice i agregatyśniegowe(CO2), stałe urządzenia gaśnicze

2014-05-12

43

HALONY.

Halony to węglowodory, w których atomy wodoruwymienione zostały częściowo lub całkowicie na

atomy chlorowców, takich jak: fluor, chlor i brom. Efektgaśniczy ujawnia się w fazie gazowej objętej reakcjąspalania, po osiągnięciu stężenia gaśniczego. W tychwarunkach następuje rozkład halonu i wydzielenie sięwolnych chlorowców, które łącząc się z wolnymiatomami i rodnikami, przerywają ogniwa reakcjiłańcuchowej

Z dużą skutecznością halony mogą być stosowane dogaszenia pożarów grupy A, B i C. Nadają się wszędzietam, gdzie środek gaśniczy nie może niszczyć urządzeńi przedmiotów - a więc urządzeń elektronicznychi precyzyjnych, dzieł sztuki, archiwów, a takżewszelkich urządzeń elektrycznych pod napięciem. Jakośrodek gaśniczy halony stanowią wypełnienie gaśnic,agregatów oraz stałych urządzeń gaśniczych. Szczególnąostrożność należy zachować stosując halonyw zamkniętych pomieszczeniach. W pewnychwarunkach wykazują one szkodliwe działanie naorganizm ludzki.

2014-05-12

44

PODAWANIE ŚRODKÓW GAŚNICZYCH - PRĄDY GAŚNICZE.

W działaniach interwencyjnych straży pożarnej istotneznaczenie ma skuteczne podanie środka gaśniczegow określone miejsce. Środkami gaśniczymi, które podaje sięna pewną odległość, są woda, piany oraz proszki.W przypadku podawania wody wyróżnia się prądy gaśniczezwarte i rozproszone, które z kolei dzielą się na kroplistei rozpylone. Cechy charakterystyczne prądu zwartego to:

→ możliwość podania wody na znaczną odległość,

→ ułatwienie przenikania wody do strefy spalania,

→ działanie dynamiczne prądu - możliwość rozbicia słabychelementów konstrukcyjnych,

→ możliwość podania dużych ilości wody w jednostce czasu,

→ małe wykorzystanie działania chłodzącego w porównaniuz prądami rozproszonymi.

Woda podawana w postaci prądów kroplistychi rozpylonych odznacza się wyższą skutecznością gaśniczą.Wynika to z możliwości większego odbioru ciepła przezkropelki wody wprowadzane do strefy spalaniai oddziaływania cieplnego. Ograniczeniem w stosowaniuprądów kroplistych i rozpylonych jest ich niewielkizasięg. Dla prądów kroplistych, zasięg poziomy wynosikilkanaście metrów, a prądów rozpylonych - kilka metrów.Wybór właściwego prądu gaśniczego zależy od sytuacjipożarowej i decyzji kierownika akcji ratowniczej.

2014-05-12

45

Prądy piany gaśniczej zależą głównie od rodzaju piany.W przypadku ciężkiej charakteryzują się możliwościąpodania piany na znaczne odległości (do kilkudziesięciumetrów dla działek). Zasięg piany średniej jest niewielkii waha się w granicach kilku metrów. Z tego powoduratownik, podający pianę średnią z wytwornicy w ogniskopożaru, winien pracować w specjalnym ubraniuochronnym.

Ponieważ piana lekka stosowana jest do gaszenia,polegającego na wypełnieniu określonej przestrzeni,trudno mówić w tym przypadku o prądzie gaśniczym.

Proszek gaśniczy wyrzucany jest ze zbiornika ciśnieniemsprężonym gazu - azotu. Z uwagi na właściwościfizykochemiczne proszku może on być podawanyw postaci prądu (chmury) w strefę spalania odległą o:

→ kilka metrów w przypadku podręcznego sprzętugaśniczego

→ 15 - 25 m w przypadku samochodów proszkowych

2014-05-12

46

PODRĘCZNY SPRZĘT GAŚNICZY.

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PODRĘCZNEGO SPRZĘTU GAŚNICZEGO.

Podręczny sprzęt gaśniczy jest najpowszechniej stosowanym sprzętem pożarniczym używanym do zwalczania ognisk oraz lokalizacji pożarów.

Na podręczny sprzęt gaśniczy składają się:

→ gaśnice,

→ hydronetki,

→ sprzęt tłumiący.

Szeroko stosowanym podręcznym sprzętem sągaśnice. Wyróżniają się szczególnie dzięki swejfunkcjonalności i dużej skuteczności gaśniczej. Gaśnice sąto ręczne aparaty przenośne służące do gaszenia pożaróww zarodku. Działanie ich jest półautomatyczne, tzn. po

ręcznym uruchomieniu samoczynnie

wyładowują swoją zawartość,

wymagają jedynie kierowania

strumienia środka gaśniczego na ogień.

Gaśnice należą do podręcznego

sprzętu gaśniczego uruchamianego

ręcznie o masie całkowitej nie

przekraczającej 20kg.

2014-05-12

47

Konieczność stosowania gaśnic o większych rozmiarachpociągnęła za sobą tworzenie agregatów gaśniczych.Zasada działania agregatów jest zbliżona do gaśnic, sąone jednak (ze względu na swoją masę) wyposażone wpodwozia na kołach.

Hydronetki są to zbiorniki na wodę o pojemności 15 -20 l wyposażone w pompkę ssąco - tłoczącą, napędzanąręcznie, służącą do wyrzucenia środka gaśniczego napożar, za pośrednictwem węża i prądownicy.

W zależności od stosowanego środka gaśniczego (woda,wodny roztwór środka pianotwórczego) oraz użycieodpowiedniej prądownicy rozróżniamy hydronetki wodnei pianowe. Z hydronetek wodnych dzięki zastosowaniurozpryskiwacza możliwe jest podawanie prądów zwartychlub rozproszonych.

Obecnie stosowane bardzo rzadko.

2014-05-12

48

Sprzęt tłumiący stanowią: koce gaśnicze, tłumice i sita kominowe.

Działanie koca gaśniczego polega na odcięciu dopływupowietrza do płonącego materiału. Użycie kocagaśniczego sprowadza się do narzucenia go na płonącymateriał i zlikwidowaniu nieszczelności tak, aby materiałpłonąc zużył tlen zawarty w powietrzu. Spadekzawartości tlenu poniżej ilości niezbędnej do paleniaspowoduje samoistne wygaszenie płomieni. Kocgaśniczy wykorzystuje się również

do ewakuacji ludzi i mienia.

Tłumice znajdują zastosowanie szczególnie w obiektach o palnym pokryciu i niskiej zabudowie (dotyczy szczególnie obszarów wiejskich), do gaszenia ogni lotnych, zarzewia i iskier przenoszonych przez wiatr. Można używać ją także do tłumienia przyziemnych pożarów leśnych itp. Wykonane są z blachy stalowej o grubości 0,8 mm zabezpieczonej przed korozją.

Sita kominowe służą do lokalizacji pożarów wywołanych zapaleniem sadzy zgromadzonej w przewodach kominowych. Wykonana są z kątownika 25x25x4 do którego zamocowano sito siatkowe tkane. Do ramy przyspawane są dwa uchwyty. Całość zabezpieczona jest przed działaniem korozji. W zależności od rodzaju środka gaśniczego zawartego w gaśnicy wyróżnia się następujące typy gaśnic.

2014-05-12

49

2014-05-12

50

WYMAGANIA W ZAKRESIE WYPOSAŻENIA I ROZMIESZCZENIA PODRĘCZNEGO SPRZĘTU GAŚNICZEGO W OBIEKTACH.

Obiekty powinny być wyposażane w podręczny sprzęt gaśniczyi agregaty, w zależności od zagrożenia wybuchem, kategoriizagrożenia ludzi, wielkości obciążenia ogniowego oraz powierzchni.

WYPOSAŻENIE BUDYNKU W PODRĘCZNY SPRZĘT GAŚNICZY.

Obiekty powinny być wyposażone w gaśnice przenośnespełniające wymagania Polskich Norm będących odpowiednikaminorm europejskich (EN), dotyczących gaśnic, lub w gaśniceprzewoźne.

Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych gruppożarów, określonych w Polskich Normach dotyczących podziałupożarów, które mogą wystąpić w obiekcie.

Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3dm3) zawartego w gaśnicach powinna przypadać,z wyjątkiem przypadków określonych w przepisachszczególnych:

1) na każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowejw budynku, niechronionej stałym urządzeniemgaśniczym:

a) zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL l, ZL II,ZL III lub ZL V,

b) produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążeniaogniowego ponad 500 MJ/m2

c) zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;

2) na każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowejniewymienionej w punkcie 1,

2014-05-12

51

W strefie pożarowej zakwalifikowanej do kategoriizagrożenia ludzi ZL IV gaśnice NIE SĄ WYMAGANE .

Miejsca omłotów, niezależnie od wymaganegosprzętu, należy wyposażyć w beczkę z wodąo pojemności min. 200 dm3 z wiadrem lub w innyrównorzędny sposób.

ROZMIESZCZENIE PODRĘCZNEGO SPRZĘTU GAŚNICZEGO.

Przy rozmieszczaniu sprzętu w obiektach należy stosować następującezasady:

• sprzęt powinien być umieszczany w miejscach łatwo dostępnychi widocznych, przy wejściach i klatkach schodowych, przy przejściachi korytarzach, przy wyjściach na zewnątrz pomieszczeń,

• w obiektach wielokondygnacyjnych sprzęt należy umieszczać w tychsamych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli warunki techniczne na topozwalają,

• oznakowanie miejsc usytuowania sprzętu powinno być zgodnez Polskimi Normami,

• do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej1m,

• sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych nauszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki),

• odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30 m

2014-05-12

52

2014-05-12

53

Zgodnie z art. 2091 znowelizowanej Ustawy Kodeks Pracy(Dz. U. Nr 223, poz. 1460 z 2008 r.) pracodawca jestobowiązany do wyznaczenia oraz przeszkoleniapracowników do wykonywania czynności w zakresieochrony przeciwpożarowej oraz ewakuacji zgodniez przepisami o ochronie przeciwpożarowej.

• obowiązki wynikające z Ustawy z 24 sierpnia 1991r.o ochronie przeciwpożarowej (z późniejszymizmianami),

Przepisy prawne w zakresie ochrony przeciwpożarowej:

EWAKUACJA PRACOWNIKÓW

2014-05-12

54

• obowiązki wynikające z Rozporządzenia Ministra SprawWewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r.w sprawie ochrony przeciwpożarowej,

• budynków, innych obiektów budowlanych i terenów,obowiązki wynikające z Kodeksu Pracy

• Warunki ewakuacji wynikające z przepisów techniczno-budowlanych (na podstawie Rozporządzenia MinistraInfrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawieWarunków technicznych, jakim powinny odpowiadaćbudynki i ich usytuowanie / Dz. U. Nr 75, poz. 690z późniejszymi zmianami).

2014-05-12

55

2014-05-12

56

2014-05-12

57

2014-05-12

58

2014-05-12

59

POŻAR, JEGO ROZWÓJ I ROZPRZESTRZENIANIE.

Najczęściej spotykaną definicją pożaru jest:

„Pożar to trwający proces spalania w miejscu do tego

celu nie przeznaczonym.”

SPALANIE I ZJAWISKA MU TOWARZYSZĄCE.

Spalanie to złożony, fizykochemiczny proces wzajemnego oddziaływania materiału palnego

(paliwa) i powietrza (utleniacza), charakteryzujący się wydzielaniem ciepła i światła.

2014-05-12

60

2014-05-12

61

W zależności od stanu skupienia paliwa wyróżniasię dwa rodzaje spalania: spalanie bezpłomieniowei płomieniowe.

• Ze spalaniem bezpłomieniowym spotykamy się w przypadku takich substancji, które w czasie spalania nie przechodzą w stan lotny. Tak spalają się: węgiel drzewny, koks, torf.

• Spalanie płomieniowe ma miejsce podczas spalania substancji, które podczas ogrzewania przechodzą w stan lotny. Tak spala się większość materiałów, np. drewno, guma, ciecze palne, gazy palne.

Czynnikami uczestniczącymi w procesie spalania są:

→ materiał palny (paliwo),

→ ciepło (każdy impuls cieplny o określonej mocy lub energii mogący zainicjować proces

spalania),

→ utleniacz (tlen z powietrza lub inne związki czy pierwiastki mogące zastąpić funkcje tlenu),

2014-05-12

62

W warunkach pożaru szybkość spalania się substancjipalnej uzależniona jest przede wszystkim od szybkościdyfuzji powietrza do strefy spalania, czyli cienkiejzewnętrznej warstwy płomienia, gdzie następujespalanie. W powyższym przypadku mamy do czynieniaze spalaniem dyfuzyjnym.

Wyróżniamy również spalanie kinetyczne, czyli takie,w którym substancja palna jest wstępnie zmieszanaz utleniaczem. Tak mogą się palić mieszaniny gazówpalnych i cieczy palnych z powietrzem.

W ciałach stałych pod wpływem ciepła zachodzitermiczny rozkład materiału z wydzieleniem substancjilotnych palących się płomieniem, a jednocześnie napowierzchni tego materiału utworzona jest powłokawęglowa ulegająca żarzeniu. Bez płomieni spalać siębędą takie ciała stałe, które są pozbawione gazównp. koks, węgiel drzewny. Niektóre z ciał stałych,o niskiej temperaturze topnienia, pod wpływem ciepłaprzechodzić będą w stan ciekły a następnie gazowyi zaczną palić się płomieniem. Każde ciało stałerozdrobnione zwiększa swoją powierzchnię i pozwalana łatwiejsze łączenie się z utleniaczem.

2014-05-12

63

Zapalenie cieczy przebiega inaczej niż ciał stałych. Najpierwciecz paruje i pary te mieszają się z powietrzem z otoczenia.Zapalenie nastąpi z chwilą gdy osiągnięte zostanieodpowiednie stężenie par cieczy w otaczającym powietrzu (nieniższe od odpowiadającego dolnej granicy zapalności danejcieczy, natomiast zawartość tlenu w mieszaninie powietrzai par cieczy nie może być niższa od 12% obj.) i pojawi siębodziec energetyczny o odpowiedniej wartości cieplnej.Odbywa się to przy stosunkowo niskich temperaturach (nieniższych jednak niż temperatura zapłonu danej cieczy).

Największą szybkością spalania, a także zdolnością dozapalenia charakteryzują się gazy palne. Spalaniu towarzyszywydzielanie dużych ilości ciepła. Gazy palą się płomieniem,którego intensywność i temperatura zależą od składuchemicznego gazu i jego stężenia w mieszaniniez powietrzem.

STREFA SPALANIA.

Strefa spalania występuje zarówno w pożarachzewnętrznych i wewnętrznych i jest to przestrzeń,w której następuje spalanie materiałów palnych(wytworzona faza lotna - płomień).

W przypadku pożarów wewnętrznych strefa taograniczona jest elementami konstrukcyjnymi obiektu.Rozmiary strefy spalania mogą być różne w zależnościod rodzaju materiału palnego oraz warunkówmeteorologicznych w przypadku pożarów zewnętrznych.

Przykładowo: przy spalaniu wydobywającego się gazupod ciśnieniem, wysokość płomieni może dochodzić dook. 30m, a podczas spalania się cieczy palnej na odkrytejprzestrzeni do ok. 15m.

2014-05-12

64

Parametrami charakteryzującymi strefę spalania, istotnymi z punktu widzenia sytuacji pożarowej, są:

• temperatura płomieni (wpływa na temperaturę pożaru)

• szybkość spalania się materiałów palnych

• wielkość strefy spalania, tj. jej objętość i wysokość

STREFA ODDZIAŁYWANIA CIEPLNEGO.

Strefa oddziaływania cieplnego to część przestrzeni wokółstrefy spalania, w której wydzielające się ciepło stwarzaniebezpieczeństwo zmian w sytuacji pożarowej i zagrożenieludzi. Rozmiary strefy oddziaływania cieplnego zależąw głównej mierze od:

→ rodzaju pożaru (zewnętrzny, wewnętrzny),

→ wielkości strefy spalania,

→ ciepła właściwego pożaru,

→ temperatury spalania,

→ sposobów rozchodzenia się ciepła.

Za graniczną temperaturę, która określa wielkość strefyoddziaływania cieplnego, przyjmuje się temperaturę tg<600

2014-05-12

65

STREFA ZADYMIENIA.

Strefa zadymienia to przestrzeń wypełniona dymem,w której prowadzenie działań jest utrudnione i występujezagrożenie zdrowia i życia ludzi. Dymem nazywamy gazoweprodukty spalania materiałów organicznych, w którychrozproszone są małe cząsteczki gazowe i ciekłe.

W przypadku pożarów zewnętrznych strefa zadymieniaznacznie przekracza objętość strefy oddziaływaniacieplnego. Jej rozmiary zależą od wielkości pożaru,ilości dymu oraz warunków meteorologicznych. Dlapożarów wewnętrznych natomiast, w początkowej faziestrefa zadymienia tworzy się powyżej strefy spalania. Dymmoże mieć różny skład w zależności od rodzaju palącej się

substancji.

2014-05-12

66

PARAMETRY ROZWOJU I ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ POŻARU.

Rozwój pożaru to intensyfikacja procesów spalania.Charakteryzuje go szybkość spalania, temperatura orazintensywność wymiany gazowej.

Szybkość spalania to ilość substancji palnej spalającej sięw jednostce czasu na powierzchni spalania. Dlauproszczenia, szybkość spalania odnosi się o powierzchnipożaru i nazywa się wagową uśrednioną szybkością spalania.

Parametrem charakteryzującym rozwój pożaru jest równieżjego temperatura. Temperatura pożaru wewnętrznego(w pomieszczeniu) jest zmienna i zależy od wielu czynników.Zmienia się ona również w czasie trwania pożaru.Uwzględniając powyższe, pożar wewnętrzny możnapodzielić na trzy fazy.

Faza I - od chwili zainicjowania pożaru, spalający sięmateriał ogrzewa otoczenie, powodując rozprzestrze-nianie się ognia. W wyniku spalania powstaje coraz więcejgorących produktów spalania.

Kiedy stężenie gazów palnych w mieszaninie z powietrzem,a także temperatura przekraczają pewne granicznewartości - następuje zjawisko rozgorzenia. jest to przejściez lokalnego pożaru (o określonej powierzchni) do sytuacji,w której palą się wszystkie materiały w pomieszczeniu.Wydzielanie ciepła gwałtownie rośnie, rośnie równieżtemperatura.

2014-05-12

67

Faza II - w tej fazie spala się materiał palnyz nieomal jednakową intensywnością - nieobserwuje się gwałtownego wzrostu temperatury.Czas trwania tej fazy zależy od dopływu powietrzado strefy spalania i ilości materiału palnego. Kiedyzostanie ograniczony dopływ powietrza lubwyczerpie się materiał palny, intensywność paleniaulega zmniejszeniu. Pożar przechodzi w następnąfazę.

Faza III - charakteryzuje się stałym spadkiemtemperatury, dopalają się resztki materiałupalnego.

2014-05-12

68

PRAWA I OBOWIĄZKI KAR.

Akcję ratowniczą organizuje i kieruje nią Państwowa StrażPożarna. W akcjach ratowniczych Państwowa StrażPożarna może wykorzystywać zwierzęta.

Kierujący akcją ratowniczą m.in. ma prawo do:

1. wydawania rozkazów i poleceń,

2. zarządzenia ewakuacji ludzi z rejonu objętegodziałaniami ratowniczymi jeżeli:

• występuje zagrożenie życia lub zdrowia

• istnieje prawdopodobieństwo powstania paniki

• istnieje prawdopodobieństwo odcięcia drogiewakuacyjnej

3. zarządzenia ewakuacji mienia, jeżeli:

• istnieje możliwość rozprzestrzenienia się pożaru lub innegozagrożenia

• rozmieszczenie mienia utrudnia prowadzenie skutecznych działańratowniczych

4. wprowadzenia zakazu przebywania na terenie objętymdziałaniami ratowniczymi dla osób postronnych orazutrudniających prowadzenie działań ratowniczych,

5. zarządzenia prac wyburzeniowych oraz rozbiórkowych, jeżeliwystępuje:

• zagrożenie ludzi, zwierząt lub mienia

• konieczność dotarcia do źródeł zagrożenia w celuprzeprowadzenia rozpoznania i jego lokalizacji

• konieczność użycia środków gaśniczych i neutralizatorów orazodprowadzenia substancji toksycznych

• konieczność zapewnienia dróg dojścia ewakuacji

2014-05-12

69

6. wstrzymania komunikacji w ruchu lądowym, w celu:

• zapewnienie właściwego ustawienia i eksploracji sprzętu ratowniczego,

• zapewnienie dróg komunikacyjnych na potrzeby działania ratowniczego,

• eliminacja zagrożeń powodowanych przez środki komunikacji,

• realizacji zadań określonych w pkt. 4-8

7. przyjęcia w użytkowanie, na czas niezbędny doprowadzenia działań ratowniczych:

• środków transportu,

• środków technicznych,

• ujęć wody i środków gaśniczych będących własnościąprywatną lub komunalną,

• nieruchomości przydatnych w działaniu ratowniczym,z wyjątkiem misji dyplomatycznych, urzędu konsularnegolub instytucji międzynarodowych, korzystającychz immunitetu dyplomatycznego lub konsularnegow których należy uzyskać zgodę właściwego szefa lubkierownika tej placówki,

• innych przedmiotów i urządzeń niezbędnych doprowadzenia skutecznych działań ratowniczych

2014-05-12

70

STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI pozwala na odstąpienie odzasad działania uznanych powszechnie za bezpieczne,z zachowaniem wszelkich dostępnych w danych warunkachzabezpieczeń, jeżeli w ocenie kierującego działaniemratowniczym, dokonanej w miejscu i czasie zdarzenia, istniejeprawdopodobieństwo uratowania życia ludzkiego,w szczególności w przypadkach, gdy:

1. z powodu braku specjalistycznego sprzętu występujekonieczność zastosowania sprzętu zastępczego,

2. fizyczne możliwości ratownika mogą zastąpić brakmożliwości użycia właściwego sprzętu,

3. jest możliwe wykonanie określonej czynności przez osobęzgłaszającą się dobrowolnie.

PROWADZENIE DZIAŁAŃ W OBRĘBIE ZAGROŻENIA DYMEM I GAZAMI POŻAROWYM

Gdy sytuacja nie pozwala na zwłokę ze względu na konieczność ratowania ludzi, a stężenie dymów jest nieznaczne, dopuszcza się wprowadzanie do pomieszczeń zadymionych osób nie zabezpieczonych izolacyjnym sprzętem ochrony dróg oddechowych, jednak należy wtedy:

• jak najszybciej oddymić i przewietrzyć pomieszczenia,

• posuwać się w pozycji schylonej ku podłodze (posadzce), jeżeli dym unosi się ku górze.

2014-05-12

71

Właściwy przełożony ma obowiązek:

• po założeniu masek przez podwładnych sprawdzić funkcjonowanieizolacyjnego sprzętu ochrony dróg oddechowych, a zwłaszczaotwarcie dopływu tlenu lub powietrza z butli, szczelność przyleganiamaski, szczelność połączeń i złącz oraz wskazania przyrządówokreślających ciśnienie tlenu lub powietrza w butlach,

• zwracać uwagę, aby linki oraz inny sprzęt ubezpieczający, jak równieżuzbrojenie osobiste oraz wyposażenie nie powodowało lub nie mogłospowodować unieruchomienia izolacyjnego sprzętu ochrony drógoddechowych,

• przestrzegać ściśle zasady nie przekraczania dopuszczalnego czasupracy ustalanego dla danego typu aparatu oddechowegoz jednoczesnym zachowaniem niezbędnej rezerwy czasu działaniaochronnego,

• w przypadkach trudnych warunków pracy zmniejszyć w odpowiednimstopniu dopuszczalny czas przebywania osób w obszarze zagrożonym,

• posługiwać się wcześniej ustalonymi umownymi znakamisygnalizacyjnymi.

Każda osoba pracująca w pomieszczeniach zadymionych powinnabyć wyposażona w sprawnie działający sprzęt oświetleniowy i innyodpowiedni do warunków akcji.

W pomieszczeniach zadymionych lub o słabej widoczności należyposuwać się rzędem. Dowódca powinien badać przed sobą drogę,obecność przeszkód i miejsc niebezpiecznych, sygnalizować orazostrzegać o niebezpieczeństwach.

Przerwanie pracy i wyjście roty ze strefy zagazowanej,zadymionej, poza rozkazem właściwego dowódcy, może nastąpić wszczególności w razie:

• wystąpienia złego samopoczucia u uczestników akcji,

• stwierdzenia uszkodzeń izolacyjnego sprzętu ochrony drógoddechowych,

• stwierdzenia naruszenia rezerwy tlenu lub powietrza niezbędnego naczas powrotu,

• zaistnienia niebezpieczeństwa zagrażającego życiu lub zdrowiuratowników.