22

Praktyczny Kurs Pisarstwa

Embed Size (px)

Citation preview

  • 1. Niniejszy darmowy ebook zawiera fragmentpenej wersji pod tytuem: "Praktyczny kurs pisarstwa"Aby przeczyta informacje o penej wersji, kliknij tutajDarmowa publikacja dostarczona przez ZloteMysli.pl Niniejsza publikacja moe by kopiowana, oraz dowolnierozprowadzana tylko i wycznie w formie dostarczonejprzez Wydawc. Zabronione s jakiekolwiek zmianyw zawartoci publikacji bez pisemnej zgody wydawcy.Zabrania si jej od-sprzeday, zgodnie z regulaminemWydawnictwa Zote Myli. Copyright for Polish edition by ZloteMysli.pl Data: 11.05.2009 Tytu: Praktyczny kurs pisarstwa fragment utworu Autor: Piotr Rosik i Wojciech Rudny Projekt okadki: Marzena Osuchowicz Korekta: Magda Wasilewska, Sylwia Fortuna Skad: Marcin Grniakowski Internetowe Wydawnictwo Zote Myli sp. z o.o. ul. Daszyskiego 5 44-100 Gliwice WWW: www. ZloteMysli.pl EMAIL: [email protected] Wszelkie prawa zastrzeone. All rights reserved.

2. SPIS TRECIDROGA AUTORA DO DEBIUTU.........................................................5O czym pisa?...................................................................................................................9Jak pisa?........................................................................................................................12 JAK ZACZ.....................................................................................17Naczelna zasada: zaciekawi czytelnika.....................................................................21Rozpoczcie ruchu fabularnego.....................................................................................22Cechy dobrego stylu.......................................................................................................23Pierwsze zdania.........................................................................................................24wiczenia...................................................................................................................24 TECHNIKI NARRACJI.....................................................................28Typy narracji...................................................................................................................29Narrator pierwszoosobowy............................................................................................36Narrator trzecioosobowy................................................................................................37Rodzaje ogranicze...................................................................................................38wiczenia...................................................................................................................39 POSTACI..........................................................................................40Imi dla bohatera...........................................................................................................43Charakterystyka..............................................................................................................43Posta bohatera posiada dwa aspekty......................................................................44Dwa typy charakterystyk...........................................................................................44Siedem technik tworzenia postaci............................................................................45Elementy skadowe postaci literackiej.....................................................................45wiczenia...................................................................................................................46 DIALOGI..........................................................................................47Dwa rodzaje kontekstw narracyjnych.........................................................................50Konwencje zapisu dialogw......................................................................................52Style wypowiedzi bohaterw.....................................................................................52wiczenia...................................................................................................................52 BUDOWA SCEN...............................................................................56Wewntrzna struktura sceny.........................................................................................56Chwyty........................................................................................................................59wiczenia...................................................................................................................62 PROBLEMY KOMPOZYCJI..............................................................64Kompozycja wtkw..................................................................................................65Kompozycja....................................................................................................................66Cechy powieci postmodernistycznej............................................................................70wiczenie....................................................................................................................72 PRZEBIEG FABUY.........................................................................74Konstrukcja fabularna....................................................................................................76Wzorce strukturalne..................................................................................................79Chwyty........................................................................................................................79wiczenia...................................................................................................................80 STEREOTYPY..................................................................................85Metody przesaniania pustki stereotypw....................................................................87Typy stereotypw............................................................................................................87Romans...........................................................................................................................90Powie sensacyjna.........................................................................................................92Powie kryminalna.......................................................................................................93Odmiany kryminau..................................................................................................94Powie science-fiction..................................................................................................95Horror.............................................................................................................................96Powie fantasy...............................................................................................................97wiczenia...................................................................................................................97 3. PRZESTRZE FABULARNA...........................................................101 wiczenia.................................................................................................................104 ZAKOCZENIA FABULARNE........................................................105 Dwa rodzaje zakocze................................................................................................107 wiczenia.................................................................................................................108 NA ZAKOCZENIE.........................................................................110 4. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 5 Katarzyna Krzan PostaciFabua to nastpujce kolejno po sobie wydarzenia. Byyby one jed- nak czym abstrakcyjnym, gdyby nie dziaajce postaci. Fabua ska- da si z postaci, ktre tworz wydarzenia, posuwajc zarazem ca akcj do przodu. Nie moe tego czyni narrator, ale wanie dziaaj- ce postaci.POSTACI musz by konkretne, charakterystyczne, wyrnia-jce si z tumu, by czytelnik zechcia si do nich przywiza i za-pamita je na duej, ni trwa czytanie ksiki. Oczywicie czyn-nikiem wyrniajcym posta moe by jego nieokrelono.Wane jednak, by wyrnia si czym godnym zapamitania. Niejest to atwe, ale dobrze obmylona posta moe zacz y wa-snym yciem, a wtedy mona ju pozostawi jej pen swobodw dziaaniu. Posta jest nierozerwalnie zwizana z fabu. To ona dziaa, podej- muj decyzje, walczy, przemawia, posuwajc tym samym akcj do przodu.Wyrazisty, oryginalny bohater potrafi tchn ycie w najbardziej ba- naln opowie. Posta nie tylko dziaa, ale musi take si rozwija na skutek zdarze, ktre jej si przytrafiaj. Jeli nic w niej nie b- dzie ulega zmianie, jeli wci bdzie popenia te same bdy, nie wycigajc z nich adnych wnioskw (jak dzieje si w operach my- dlanych), doprowadzimy czytelnika do takiej irytacji, e nie pozosta- nie nic innego, jak tylko j umierci. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 5. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 6 Katarzyna KrzanPosta jest interesujca nie tylko poprzez to, kim jest, ale dziki temu, co robi. Nie tyle samo dziaanie postaci budzi zainteresowanie, co jego antycypowanie. Czytelnik musi stale zastanawia si, co posta teraz zrobi, jak zareaguje. Trzeba zatem rozpala emocje czy- telnika tak, by nieustannie przejmowa si losami bohatera. Gdy czy- telnik zacznie porwnywa opisywane wydarzenia z wasnymi do- wiadczeniami, oznacza to bdzie, e fabua zacza go wciga. Czytelnik musi czu si zwizany z bohaterem na poziomie emocjo- nalnym, nawet jeli chodzi o zwierz czy kosmit. Posta musi posia- da ludzk natur, by mona byo si z ni identyfikowa. Sedno sukcesu powieci tkwi w identyfikowaniu si czytelnika z postaciami. Identyfikacja dokonuje si poprzez: empati, czyli rozpoznanie w postaci czego wasnego, sympati, oznaczajc, e podoba nam si to, z czym mamy do czynienia.Protagonista musi posiada przekonujce cechy charakteru, a przy tym musi by wiarygodny w tym, co robi, dziaajc zgodnie ze swo- imi przekonaniami. Nawet antagonista powinien posiada ujmujce cechy. Seryjny morderca moe by przecie byskotliwy, inteligentny, oczytany, charyzmatyczny, przystojny, by tym trudniej bohaterowi byo si z nim rozprawi.Naczeln zasad fabuy jest konflikt. Podtrzymuj go dwa typy ry- walizujcych ze sob bohaterw: protagonista i antagonista (lub antagonizm). Innymi sowy: protagonista to nasz bohater pozytyw- ny, kto, za kogo trzymamy kciuki, kto jest gwn si napdow fa- buy. Z kolei antagonista jest jego przeciwnikiem, osob majc wszelkie negatywne cechy i konkretny powd, by nie znosi gwne-Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 6. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 7 Katarzyna Krzango bohatera. W filmach jest to zwykle psychopatyczny morderca, ktry wyjtkowo nie lubi prowadzcego ledztwo w jego sprawie gli- niarza. Na walce midzy tymi dwoma postaciami opiera si caa ak- cja. Bez nich fabua nie miaa by sensu. Przeciwnikiem protagonisty moe by rwnie bezosobowa sia (tzw. antagonizm), np. natura, ale take Bg, honor, spoeczestwo, kultura, szkoa itd. Niekoniecz- nie wrogiem jest konkretna osoba, cho wwczas konflikt ma bar- dziej realny charakter, szczeglnie, gdy jest dobrze umotywowany.Wyrnia si trzy typy postaci:1. Postaci gwne (pierwszoplanowe) protagonici i antago- nici.2. Postaci uboczne (drugoplanowe).3. Postacie epizodyczne (trzecioplanowe).FABUA = AKCJA + POSTACIBohater jest postaci, ktra czy wszystkie ogniwa acucha fabular- nego.Bohater pozytywny reprezentuje postaw moraln autora.Porte-parole wzorcowa posta, ktra wypowiada myli i przeko- nania autora.Podstaw budowania wiarygodnych postaci jest oczywicie osobiste dowiadczenie yciowe pisarza. Nie naley jednak przekopiowywa realnych osb, konieczne s pewne literackie poprawki, czasem uproszczenia, a czciej wzbogacanie obserwowanych zjawisk. Cho- dzi tu o twrcze znieksztacanie, przetwarzanie, wyolbrzymianie lub pomniejszanie pewnych faktw, obserwowanych cech charakteru czy Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 7. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 8 Katarzyna Krzanwygldu. Literatura nie ma by kopi rzeczywistoci, ale jej twr- czym przetworzeniem.Imi dla bohateraWanym elementem budowania postaci jest rzecz, wydawa by si mogo, najprostsza nadanie bohaterowi imienia i nazwiska. Jest to jednak zabieg nieatwy, biorc pod uwag to, e nazwy wasne maj swoje zakresy skojarzeniowe. Trzeba zwraca uwag na dobr imion postaci. Kade imi moe si z czym kojarzy i mie jakie konkret- ne znaczenie. Dobr imienia jest elementem charakterystyki postaci. Wic jeli damy bohaterowi na imi Zdzichu, to nie mona si po nim spodziewa spektakularnych czynw w roli kochanka. Cho i na to nie ma reguy: dobierajc bowiem imi nieadekwatne do penionej roli, moemy osign interesujcy efekt humorystyczny. Gorzej, je- li nie jest to naszym celem. Wwczas lepiej wybra imi bardziej godne dziaa bdcych udziaem naszego bohatera.Wskazwka techniczna: lepiej unika na pocztku tekstu duej iloci imion postaci bez ich charakterystyk. Wprowadza to zamt i zniechca do czytania. Cay tum postaci w pierwszej scenie to nie jest dobry pomys. Czytelnik od pocztku musi wiedzie, z kim ma si identyfikowa, za kogo trzyma kciuki.CharakterystykaCharakterystyka postaci polega na nadawaniu jej cech wizualnych oraz biografii. Bdem jest ograniczenie si do wyliczenia przymiot- nikowych cech postaci. Bd to tylko puste sowa. Pisanie, e bohater jest przystojny znaczy niewiele. Kady z nas ma inny wzorzec przy- Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 8. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 9 Katarzyna Krzanstojnoci. Jeli jednak pokae si, w jaki sposb na jego wygld re- aguj inni, efekt bdzie znacznie bardziej wyrazisty.Warto take pamita, e jeeli szczegy wygldu postaci nie s istotne dla przebiegu fabuy (dugie wosy bohatera nie odegraj ad- nej roli), nie warto ich w ogle podawa, zostawiajc czytelnikowi swobod.Znacznie waniejsze od wygldu zewntrznego s cechy charakteru postaci. Cechy te powinny ulega modyfikacjom pod wpywem kolej- nych wydarze. Bohater pokonujc kolejne przeszkody w drodze do celu, zdobywa nowe dowiadczenia, ktre nie mog pozosta bez wpywu na jego charakter.Bohater nie moe by na kocu powieci taki sam, jak na pocztku. Co musiao ulec w nim zmianie, inaczej caa podr nie miaaby sensu.Posta bohatera posiada dwa aspekty1. Typ bohater reprezentuje cechy typowe dla danej grupy spoecz- nej, narodowoci, zawodu, wieku itp.2. Charakter indywidualne cechy bohatera, odrniajce go od innych.Dwa typy charakterystyk1. Bezporednia dokonywana przez samego autora.2. Porednia tworzona poprzez wypowiedzi innych postaci i dziaania bohatera Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 9. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 10 Katarzyna Krzan Siedem technik tworzenia postaci 1.Opis wygldu liczy si jako, a nie ilo szczegw. 2.Sdy narratora komentarz tego, co widzimy. 3.Dziaanie pokazanie bohatera w dziaaniu. 4.Skojarzenia z rnymi sytuacjami. 5.Przedstawienie myli bohatera. 6.Mowa sposb wypowiadania si. 7.Myli i opinie innych na temat bohatera.Przy tym wszystkim pamita naley, e bohater powinien by zmo- tywowany, musi wiedzie, czego chce, do czego dy, jaki jest jego cel.Elementy skadowe postaci literackiej 1.Zachowania w okrelonych sytuacjach. 2.Motywacje, intencje, motywy. 3.Przeszo zdarzenia z przeszoci, ktre wpyny na jej osobo- wo, nie chodzi tu bynajmniej o szczegow biografi. 4.Reputacja opinia innych postaci na temat bohatera, moe by ona rna od wasnego o sobie wyobraenia, ktre ma nasz bohater. 5.Wygld zewntrzny cecha drugorzdna, chyba, e ma ona wpyw na zwizki z innymi postaciami lub na przebieg fabuy. Tak cech wygldu, ktra budowaa kolejne sceny fabuy by dugi nos Pinokia. 6.Stereotypy uproszczone obrazy postaci, ktre pomagaj szybciej je zidentyfikowa. Stereotypowe cechy mog mie wycznie postaci trzecioplanowe. Nigdy za gwny bohater, ktry zawsze powinien by kim oryginalnym, niepowtarzalnym (o stereotypach czytaj da- lej). 7.Sie powiza bohater ma znajomych, rodzin, pracodawcw, wrogw. aden czowiek nie jest samotn wysp Hemingway. 8.Zwyczaje, nawyki, naogi.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 10. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 11 Katarzyna Krzan9.Uzdolnienia, zainteresowania, talenty. 10.Saboci, kompleksy, problemy.Powieci popularne budowane s zwykle na zasadzie konfliktu: pro- tagonista antagonista. Ten pierwszy jest zwykle wyposaony we wszelkie pozytywne cechy, podczas gdy drugi jest morderc, sadyst, szalecem, porywaczem, terroryst itd. Walka dobra ze zem pod rnymi postaciami jest staym wtkiem w literaturze i filmie. W wikszoci przypadkw opiera si na stereotypach. Mona jednak uzyska cakiem nieze efekty, wiadomie posugujc si stereotypa- mi, mieszajc je ze sob, naginajc, odwracajc ich znaczenie.wiczenia1. Charakterystyka znanej postaci z popkultury przez pryzmat sytu- acji, w ktrych si znajduje.2. Prosz stworzy par opozycyjnych bohaterw, ktrych czy kon- flikt, np. anio i diabe, policjant i przestpca, matka i crka, przeo- ony i podwadny. Nastpnie prosz uoy plan fabuy.3. Prosz znale w dowolnej powieci fragmenty charakteryzujce posta.Przykad:Nic sztuczniejszego nad opisy modych dziewczt i wyszukane po- rwnania, jakie tworzy si przy tej okazji. Usta jak winie, piersi ryczki, o, gdyby wystarczyo kupi w sklepie troch owocw i kwiatw! I gdyby usta rzeczywicie miay smak dojrzaej wini, kt miaby odwag si kocha? Kog skusiby karmelek do- sownie sodki pocaunek?1 1 Gombrowicz W., Dziewictwo [w:] Bakakaj. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 11. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 12 Katarzyna Krzan DialogiDialog w powieci, tym rni si od dialogw w mowie potocznej, e jest zapisany. Nie moe przy tym by dokadnym zapisem jzyka m- wionego, ktry cechuje si brakiem poprawnoci stylistycznej, niedo- powiedzeniami, pauzami, ktrych nie mona odda w peni w tekcie.Punktem odniesienia dialogu jest zawsze narracja. Dialog jest mow okrelon przez sytuacj narracja ni nie jest.Narracja musi respektowa reguy jzyka literackiego, musi by po- prawna. W dialogu mog si znale te elementy, ktre normalnie w narracji maj wstp zabroniony (dialekty, slangi, mowa archaicz- na) normalnie pisarz by zobowizany do posugiwania si jzy- kiem literackim (usankcjonowanym w wiadomoci zbiorowej).Dialog, uwarunkowany przez sytuacj, musia si czym wyrnia upodobnienie jzyka narracji do jzyka postaci traktowane byo jako bd.Dla czytelnika dialog jest oznak sam sposb wypowiadania si bohatera przynosi o nim czsto wicej wiedzy ni bezporedni przed- miot jego rozwaa. Dialog znaczy zawsze co wicej, ni znaczy. In- terpretowanie dialogu jako oznaki jest moliwe dziki zaoeniu, e jest on zgodny z reguami mwienia, ksztatowany tak jak ywa mowa poprzez naladowanie spoecznie utrwalonych sposobw m- wienia. Kolokwialno i potoczno dialogu jest efektem wypracowa- nia takiej konwencji, ktra tworzy zudzenie naturalnoci i potoczno- ci (a nie tylko reprodukowanie mowy). Zudzenie to ujawnia si, gdy pisarz wychodzi poza jzyk literacki swojej epoki, gdy siga po slang czy gwar.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 12. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 13 Katarzyna KrzanNarracyjno sprawia, e dialog moe by przytaczany lub fingowa- ny, podany w mowie zalenej lub pozornie zalenej, streszczany lub niby streszczany, omawiany (informuje o treci wypowiedzi oryginal- nej poprzez wyraenia charakteryzujce te treci). Moe by na rne sposoby komentowany przez narratora opisuje zachowanie i spo- sb mwienia bohatera.Czym byaby akcja, gdyby postaci nie prowadziy ze sob oywionych dialogw?Dialogi s najprzyjemniejszym elementem powieci nie tylko do czy- tania, ale do pisania. Staje si tak, poniewa rozmowy bohaterw s czym dynamicznym, co posuwa akcj do przodu. Jeli za dialog okae si nudny i pozbawiony znaczenia, czytelnik zacznie go pomi- ja wzrokiem.Sztuka pisania dobrych dialogw polega na stworzeniu iluzji praw- dziwej mowy. Sprawnie skonstruowana rozmowa musi sprawia wraenie pisanej z atwoci. Czytelnik powinien podziela przyjem- no pisarza tworzcego dialogi.Jzyk dialogw powinien zatem brzmie naturalnie, a ton wypowie- dzi pasowa do cech bohaterw. To, jak postaci mwi, jest jednym z elementw ich charakterystyki.Dialogi powieciowe musz:1. Posuwa akcj naprzd kada wypowied powoduje jaki skutek. 2. Dostarcza informacji podczas rozmowy bohaterowie mognp. opowiada o swojej przeszoci, planach na przyszo, zamie-rzeniach, uczuciach, motywacjach. 3. Uzupenia charakterystyki sowa wypowiadane przez bohaterapokazuj, jakim jest czowiekiem.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 13. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 14 Katarzyna KrzanPostaci literackie, podobnie jak zwykli ludzie, rni si midzy sob. Rni ich take sposb mwienia, formuowania myli, wyraania uczu. Jest to zatem dobry element ich charakterystyki. Wiadomo, e inaczej mwi student medycyny, a inaczej gospodyni domowa, rol- nik, czy kierowca samochodu wycigowego. Warto wic wykorzysta specyficzne zwroty, ktrymi mog si posugiwa rne grupy spo- eczne i zawodowe.Poza tym trzeba pamita, e ywa mowa jest chaotyczna. Nie spo- sb jej przekaza w pimie w formie dosownej, trzeba dokonywa li- terackich obrbek tak, by nie zagin gdzie sens wypowiedzi. Doty- czy to szczeglnie slangu i gwary. Czytelnik nie moe przecie przy kadym zdaniu szuka znacze pojedynczych sw w sownikach czy Internecie. Jzyk dialogw wystarczy jedynie stylizowa na gwarowy, dorzucajc do wypowiedzi bohaterw pojedyncze sowa i zwroty cha- rakterystyczne dla danej gwary czy slangu.Dialogi bohaterw musz by zrozumiae. Nie naley uywa argo- nu czy dialektu w penej formie. Wystarcz tylko wtrcone zwroty. Podobnie jest w przypadku stylizacji na jzyk historyczny. Naley take unika przypisw. Powie nie jest rozpraw naukow. Mona take stworzy jzyk specjalny (np. Mechaniczna pomaracza czy Finnegans Wake). Jest to ryzykowne posunicie, ale prowadzi moe do ciekawych, niezapomnianych efektw.PARTIA DIALOGOWA= WYPOWIED POSTACI + KONTEKST NARRACYJNY czyli komentarz narratora, wpleciony midzy bezporednie wypo- wiedzi bohaterw. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 14. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 15 Katarzyna KrzanDwa rodzaje kontekstw narracyjnych1. cznik narracyjny rozpoczynajcy si od czasownika opis wypowiedzi bohatera typu: powiedzia, rzek, zapyta. Wprowadza si go po mylniku zaczynajc ma liter. Na kocu wypowiedzi nie ma wwczas kropki! Kropk stawia si wycznie po czniku narra- cyjnym oraz na samym kocu wypowiedzi, np.: Witam powiedziaa Karolina. Przyszam. To dobrze odpar i umiechn si lekko.2. Wtrcenie narracyjne komentarz narratora na temat sytu- acji, w ktrej toczy si rozmowa. Wtrcenie zaczyna si wielk liter, np.: Tak, masz racj. Dziewczyna spucia gow. A wic zrobisz to? Mczyzna by wyranie zadowolony. Wiedziaem, e tak bdzie.3. Skrt narracyjny nowy akapit oznaczajcy przeskok czasowy, zmian miejsca czy czasu akcji itp. W ten sposb dokonuje si zmia- ny ustawienia kamery, ktra za chwil pokae co innego.Narracja bdzie mie szybkie tempo, jeli skrcimy czniki narracyj- ne, pozostawiajc wypowiedzi bohaterw jedynie z krtkim komen- tarzem.Pamitaj: si napdow dialogu s wyranie zarysowane rnicezda bohaterw. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 15. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 16 Katarzyna KrzanKomentarz narracyjny dotyczy nie tylko sposobu wypowiadania i uytkowania rodkw; moe stwierdza, co w danej wypowiedzi jest wiarygodne, a co stanowi zudzenie lub majaczenie postaci (moe si myli, przekazywa fasze). Prawda nie jest kategori odnoszc si do wiata zewntrznego ustala stosunek wypowiedzi dialogowych do przyjtych w narracji zaoe, wprowadza je w jej oglny porz- dek.W obrbie przytocze narrator dziaa zawsze jako nadawca z ograni- czon odpowiedzialnoci. Wypowiedzi bohatera nie musz zatem obcia konta narratora ani tym bardziej autora. Bohater-rezoner wyraa idee, ktre mog nalee do narratora lub by traktowane jako ekspresja mniema autora konstrukcja odczuwana jako odejcie od norm dominujcych w danym utworze. Bohater jako porte-parole narratora kwestionuje zasad powiecio- w, e wypowiedzenie wystpujce w dialogu ma charakter nieobo- wizujcy bohaterowie tego rodzaju czsto zbliaj si do dyskursu ni do odpowiednika potocznego mwienia.Punkt widzenia czytelnika z czasem przestaje si identyfikowa z punktem widzenia narratora. Stosunek narracji i dialogu ksztatuje si w zalenoci od poetyki powieci, obowizujcej w danym czasie.W powieci trzecioosobowej swobodne i nieograniczone przytacza- nie dialogw jest nastpstwem przyjtej formy i nie wymaga odpo- wiedniej motywacji. W powieci pierwszoosobowej natomiast wyma- gane s pewne zaoenia dodatkowe: konwencja doskonaej pami- ci silny czynnik motywujcy, ale nie przeciwstawia si zaamaniu regu mimetyzmu formalnego; bez zaoe tylko krtkie przytoczenia w mowie zalenej wypowied podporzdkowana mowie opowiada- jcego. Przytaczajc szersze wypowiedzi narrator wychodzi ze swojej konwencji w kierunku narracji w 3 osobie.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 16. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 17 Katarzyna KrzanObecno dialogu wiadczy o tym, e sta si on jednym z elementw koniecznych formy powieciowej, swojego rodzaju sygnaem powie- ciowym.Konwencje zapisu dialogw 1. stawia przed kad kwesti mylnik; 2. zaczyna zdania wielk liter, koczy kropk, wykrzyknikiem,znakiem zapytania lub wielokropkiem; 3. komentarze narracyjne dawa po mylniku ma liter; 4. wypowiedzi kolejnych postaci umieszcza w odrbnych akapi-tach.Style wypowiedzi bohaterw Jzyk ceremonialny skada si z pewnych formu magicznych, obrzdowych. Stosowany gownie w powieciach historycznych, fan- tasy. Jzyk formalny w sytuacjach publicznych (powie obyczajowa, sensacyjna). Jzykkonwersacyjny pynny i poprawny, rni si od jzyka zwykych rozmw wanie swoj gramatyczn i stylistyczn popraw- noci. Jzykpotoczny literacki przekad codziennego jzyka, ale nie jego bezporedni zapis. Moliwe s bdy skadniowe, argon. Jzykintymny nieformalny, prywatny, zrozumiay przez bliskie sobie osoby, skadajcy si z unikalnych okrele, specyficznych, ce- lowych bdw.wiczenia1. Prosz napisa krtkie opowiadania oparte na dialogach i rnych stylach wypowiedzi: Rozmowa diaba i anioa na temat duszy czowieka. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 17. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 18 Katarzyna Krzan Dialog kata z ofiar. Dyskusja sprawcw przed dokonaniem zbrodni. Rozmowa ziomali podczas imprezy. Akademicka dyskusja podczas zaj na studiach.2. Prosz nagra na tam, dyktafon czy inny nonik prawdziw roz- mowy, by potem j dosownie przepisa. Czy taki dialog, cho wzity z rzeczywistoci, bdzie naturalny? Co naley zmodyfikowa?Przykad:Prezentacja i charakterystyka postaci za pomoc dialogw w pierw- szych partiach powieci. Jest to zarazem parodia romansw z lat 20-tych XX wieku. Parodii suy choby samo pospolite nazwisko gwnego bohatera, ktry ma sta si kochankiem Czy pan nie widzi, e tu jest tabliczka z napisem Nie wychyla si? Czy dla pana zakaz wadz jest niczym?Tak uwag zwrci modziecowi, ktry wychyla si przez okno, starszy, wyblaky pan w binoklach. Dziao si to w pocigu, gdzie za Lublinem. Mody czowiek wycofa gow z okna i odwrci si. Nie wie pan, jaka teraz bdzie stacja? zapyta. Jeeli ja pana zapytuj, czy znany panu jest zakaz wychylania si z okna pocigu bdcego w ruchu, to naleaoby chyba naprzd odpowiedzie na pytanie, a dopiero potem samemu zadawa pyta- nia rzek ostrzej formalistyczny jegomo o rybiej twarzy i szcze- cinowatych wosach, ze zot dewizk w okolicy odka. Modzie- niec odpowiedzia natychmiast atwo i lekkomylnie: A przepraszam.Ta atwo i lekkomylno jeszcze bardziej zirytoway rybiego pana. Radca Szymczyk niezmiernie lubi poucza i musztrowa lu- Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 18. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 19 Katarzyna Krzandzi, ale nie znosi, jeli uwagi jego przyjmowane byy nie do po- wanie. Obrzuci niechtnym wzrokiem swoj ofiar.By to ciemny blondyn, lat moe dwudziestu, o budowie wyjtkowo zrcznej. Aczkolwiek lato miao si ku kocowi i wieczory byway chodne mia na sobie tylko niebiesk siatkow koszulk bez rka- ww, szare spodnie i pantofle tenisowe na goych nogach. Kto by to mg by? myla radca. Wiezie ze sob a dwie rakiety, wic moe syn jakiego obywatela z tych stron? Ba, ale rce ma zgrubiae, o le utrzymanych paznokciach, jak od fizycznej pra- cy. Zreszt wosy niezbyt wypielgnowane i gos raczej gminny. Wic proletariat? Nie, proletariat nie miaby takich uszu i oczu. Ale znowu usta i podbrdek nieomal ludowe... i w ogle jest w nim co podejrzanego... jaka mieszanina.Inni pasaerowie musieli by tego samego zdania, gdy rwnie przygldali si spod oka modziecowi, ktry sta plecami oparty o cian. Radca Szymczyk wreszcie tak si zaciekawi, e postano- wi zrezygnowa na razie z dalszej polemiki w przedmiocie nie do powanego przyjmowania wskazwek i nauk, udzielanych przez ludzi kompetentnych. Przystpi do ustalania personaliw niezna- jomego, co zreszt przyszo mu tym atwiej, e nawet na urlopie czu si zawsze urzdnikiem, przyzwyczajonym do wypeniania ru- bryk w formularzach. Pan czym si trudni? zapyta. Trener tenisowy. Wiek? Dwadziecia. Dwadziecia? Co dwadziecia? Dwadziecia lat? Prosz od- powiada wyranie! zniecierpliwi si i zirytowa. Dwadziecia lat.Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 19. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 20 Katarzyna Krzan A dokd pan jedzie? zapyta podejrzliwie radca. Coraz mniej podoba mu si ten osobnik. Czul zawsze pewn podejrzliwo w stosunku do osb, ktre zbyt popiesznie i ulegle odpowiadaj na pytania, dugoletnia praktyka biurowa nauczya go, i zazwyczaj takie indywidua albo maj ju co na sumieniu, albo zamierzaj mie... Chopak odpar: Jad tu niedaleko, do jednego majtku, gdzie jestem zgodzony, jako trener. A zawoa radca to moe pan jedzie do Poyki Ochotow- skich? Co? Oczywicie! Domyliem si od razu, gdy panna Ocho- towska to podobno zawoana, panie, tenisistka. Pan tam na dugo?Nieeee... A zreszt nie wiem jak wypadnie. Mam wyreperowa rakiety, odwiey kort i wiczy z t pann, bo podobno nie ma z kim gra. Ja te tam jad uzna za stosowne wyjawi radca i wyci- gnwszy do rzek abstrakcyjnie: Szymczyk, Na co trener odpowiedzia z ukonem: Walczak.2 2 Gombrowicz W., Optani. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 20. PRAKTYCZNY KURS PISARSTWA darmowy fragment kliknij po wicej str. 21 Katarzyna Krzan Jak skorzysta z wiedzy zawartej w penej wersji ebooka?Skoro dotare do tego miejsca, to najprawdopodobniej wanie roz- poczynasz swoj przygod z pisarstwem. Twoja wyobrania szaleje, a Ty marzysz o przelaniu swoich myli i stworzeniu niesamowitego dziea. To, co przed chwil przeczytae, to zaledwie wycinek facho- wej wiedzy, ktrej potrzebujesz, aby zacz pisa bestsellery.http://jak-pisac.zlotemysli.pl Zrb pierwszy krok w stron literackiej kariery, wykorzystujc wreszcie odpowiednio swj potencjai talent. Copyright by Wydawnictwo Zote Myli & Katarzyna Krzan 21. Polecamy take poradniki: Poznaj sekret, jak pisa ebooki Pawe Sygnowski Poznaj sekret, jak pisa ebooki i naucz si na nich zarabia, korzystajc z dowiadczenia au- tora bestsellerw. Autor kilku bestsellerw, Pawe Sygnowski, ktrego ebooki sprzeday si ju w cznym nakadzie ponad 2 tys. egzemplarzy i ktrego zarobki z tego tytuu wy- nosz setki zotych miesicznie dzieli si swoj wie- dz zdobyt metod prb i bdw w cigu swojej kil- kuletniej praktyki w tworzeniu ebookw.Ta ksieczka to masa praktycznej wiedzy i po prostuciekawa tre do wielu informacji trudno dotrze, bo s zawarte w anglojzycznych, komercyjnych ebookach, a autor przebi si przez wiele ciekawych rde. Dla autorw ebookw to lektura obowizkowa. Pawe Wimmer dziennikarz prasy komputerowej (PC World Komputer).Sztuka pisania Wiktoria Nester Co zrobi, aby teksty, ktre napiszesz, byy po- prawne i ciekawe dla czytajcych?Ebook Sztuka pisania pomoe Ci szybciej i bezpro-blemowo napisa dowolny tekst. Nawet jeli teraz niewiesz, od czego zacz pisanie listu motywacyjnego, tokorzystajc z tego poradnika i gotowych wzorw w nimumieszczonych, bdziesz mg natychmiast zacz pi-sa. Pozwoli Ci to pisa potrzebne teksty o wieleszybciej i atwiej ni do tej pory. Koniec z szukaniemsprawdzonych wzorw tekstw w Internecie i zgady-wank, co powinno si znale w wanych dokumen- tach. Od dzisiaj wszystkie wzory i najwaniejsze wskazwki masz zawarte w prak- tycznym poradniku. Ksika jest bardzo dobrze opracowana, w zupenoci spenia swoje przesanie, jest godna polecenia. Teresa Curzytek jestem wykadowc.