PRAVILA ZA OBAVLJANJE INVESTICIONIH USLUGA U … · Pravila za obavljanje investicionih usluga u Odjeljenju kastodi i depozitarnih usluga 8NLB Banke AD Podgorica Ugovor o pružanju

ZA JAVNO OBJAVLJIVANJE

PRAVILA ZA OBAVLJANJE INVESTICIONIH USLUGA

U ODJELJENJU KASTODI I DEPOZITARNIH POSLOVA NLB BANKE AD PODGORICA


Pravila za obavljanje investicionih usluga u Odjeljenju kastodi i depozitarnih usluga NLB Banke AD Podgorica

2

SADRŽAJ I OPŠTE ODREDBE....................................................................................................................3 II VRSTE HARTIJA OD VRIJEDNOSTI I FINANSIJSKIH INSTRUMENATA........................4 III VRSTE POSLOVA KOJE OBAVLJA BANKA......................................................................4

IV KLIJENTI BANKE, USLOVI ZAKLJUČENJA I ELEMENTI UGOVORA O PRUŽANJU INVESTICIONIH USLUGA..........................................................................................................5

V KATEGORIZACIJA KLIJENATA............................................................................................9 VI VRSTE NALOGA KLIJENATA, POSTUPANJE SA NALOGOM, NAČIN I REDOSLJED NJIHOVOG IZVRŠENJA............................................................................................................11 VII NAČIN POSTUPANJA SA HARTIJAMA OD VRIJEDNOSTI I NOVČANIM SREDSTVIMA KLIJENATA.................................................................................................................................14 VIII NAČIN VOĐENJA JEDINSTVENE EVIDENCIJE HARTIJA OD VRIJEDNOSTI I NJIHOVIH NOVČANIH RAČUNA.................................................................................................................15 IX PRAVA I OBAVEZE BANKE I NJENIH KLIJENATA..........................................................15 X ODGOVORNOST BANKE I KLIJENATA ZA ŠTETU...........................................................18 XI OSNOVNA NAČELA PROFESIONALNE ETIKE..................................................................19 XII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE.....................................................................................21

HRONOLOGIJA IZMJENA

Izdanje Datum Opis

1.izdanje Mart 2019. Prvo izdanje



3

I OPŠTE ODREDBE

Član 1

Pravila za obavljanje investicionih usluga Odjeljenja kastodi i depozitarnih poslova NLB Banka AD Podgorica (u daljam tekstu: Pravila poslovanja) uređuju međusobne odnose i predstavljaju sastavni dio Ugovora o pružanju investicionih usluga između ovlašćene kreditne institucije NLB Banka AD Podgorica (u daljem tekstu: Banka) i Nalogodavca (u daljem tekstu: Klijent) kod pružanja investicionih usluga. Pravilima poslovanja Odjeljenja kastodi i depozitarnih poslova, kao posebnog organizacionog dijela koji obavlja djelatnost Banke u dijelu pružanja investicionih usluga utvrđuju se:

1) Vrste hartija od vrijednosti i finansijskih instrumenata sa kojima Banka posluje 2) Vrste investicionih poslova koje Banka obavlja 3) Klijenti Banke, uslovi zaključenja i elementi Ugovora o pružanju investicionih usluga 4) Kategorizacija klijenata 5) Vrste naloga klijenta, postupanje sa nalogom, način i redosljed njihovog izvršenja 6) Način postupanja sa hartijama od vrijednosti i novčanim sredstvima klijenta 7) Način vođenja jedinstvene evidencije hartija od vrijednosti i njihovih novčanih računa 8) Prava i obaveze Banke i njenih klijenata 9) Odgovornost Banke i klijenata za štetu 10) Osnovna načela profesionalne etike.

Član 2

Sklapanje Ugovora o investicionim uslugama i obavljanje investicionih poslova obavlja odvojeno Odjeljenje kastodi i depozitarnih poslova, koje posluje u okviru Sektora upravljanje bilansnim odnosima i operacijama na finansijskim tržištima.

1. Objavljivanje opštih akata

Član 3

Pravila poslovanja i Tarife Banke su istaknuta na internet stranici Banke (www.nlb.me/me/stanovnistvo/proizvodi/kastodi-poslovi) i na vidnom i dostupnom mjestu u poslovnim prostorijama Banke u kojima se posluje sa klijentima. Banka je dužna da o svakoj izmjeni Pravila poslovanja i Tarifa obavijesti klijente, objavljivanjem tih izmjena na svojoj internet stranici i poslovnim prostorijama Banke.

http://www.nlb.me/me/stanovnistvo/proizvodi/kastodi-poslovi



4

II VRSTE HARTIJA OD VRIJEDNOSTI I FINANSIJSKIH INSTRUMENATA

Član 4

Pod hartijama od vrijednosti i finansijskim instrumentima sa kojima Banka radi, u skladu sa ovim Pravilima poslovanja, podrazumijevaju se isprave koje vlasnicima daju prava u odnosu na emitente u skladu sa zakonom i pod uslovima emisije, odnosno emitovani prenosivi dematerijalizovani dokumenti emitenta, iz kojih za zakonite imaoce proizilaze jednaka prava i obaveze u skladu sa zakonom, kao i drugi finansijski instrumenti koji su propisima Komisije tržište kapitala određeni kao hartije od vrijednosti.

Član 5

Prenosive hartije od vrijednosti su vrste hartija od vrijednosti koje su prenosive na tržištu kapitala, osim platnih instrumenata, kao što su:

1) akcije akcionarskog društva i druge hartije od vrijednosti koje predstavljaju udio u kapitalu ili članskim pravima u društvima ili drugim subjektima i potvrde o deponovanim akcijama;

2) obveznice i drugi oblici sekjuritizovanog duga, uključujući i potvrde o tim deponovanim hartijama od vrijednosti; i

3) druge hartije od vrijednosti koje daju pravo na sticanje ili prodaju prenosivih hartija od vrijednosti koje omogućavaju kupovinu ili prodaju ili isplatu u gotovom novcu, čiji iznos se utvrđuje upućivanjem na prenosive hartije od vrijednosti, valute, kamatne stope, prinose, robu, ili druge indekse ili jedinice.

Vlasničke hartije od vrijednosti su akcije i druge prenosive hartije od vrijednosti, ekvivalentne akcijama društva koje predstavljaju udio u kapitalu, kao i druge vrste prenosivih hartija od vrijednosti koje daju pravo njihovog sticanja na osnovu konverzije ili uživanja prava koja iz njih proizilaze, ako ih izdaje emitent osnovnih akcija ili lice koje pripada grupi tog emitenta.

III VRSTE POSLOVA KOJE OBAVLJA BANKA

1. Poslovi i djelatnosti

Član 6 Banka, u skladu sa zakonom i posebnim propisima obavlja sledeće usluge: Osnovne: 1. Prijem i prenos naloga koji se odnose na jedan ili više finansijskih instrumenata. Pomoćne: 2. Čuvanje i administriranje finansijskih instrumenata za račun klijenata, uključujući kastodi usluge i sa tim povezane usluge, kao što je upravljanje novčanim sredstvima i kolateralima. U sklopu pomoćnih usluga Banka:



5

a) otvara i vodi račune hartija od vrijednosti kod Centralnog klirinškog depozitarnog društva (u daljem tekstu: CKDD) u ime i za račun zakonitih imalaca – svojih klijenata (vlasnički račun klijenta);

b) otvara i vodi račune hartija od vrijednosti kod CKDD, u ime Banke, a za račun zakonitih imalaca – svojih klijenata, odnosno u ime svojih klijenata koji nisu zakoniti imaoci tih hartija, a za račun zakonitih imalaca (zbirni kastodi račun);

c) izvršava naloge za prenos prava iz hartije od vrijednosti (saldiranje hartija) i naloge za upis prava trećih lica na hartijama od vrijednosti i stara se o prenosu prava iz tih hartija;

d) otvara i vodi zbirne račune hartija od vrijednosti kod strane kastodi banke ili depozitara u ime NLB Banka ad Podgorica, a za račun zakonitih imalaca – svojih klijenata;

e) otvara i vodi namjenske račune novčanih sredstava klijenata; f) naplaćuje potraživanja od izdavalaca po osnovu dospjelih hartija od vrijednosti, kamata i

dividendi, za račun zakonitih imalaca tih hartija i stara se o ostvarivanju drugih prava koja pripadaju zakonitim imaocima hartija od vrijednosti koji nisu njeni klijenti;

g) obavještava akcionare o godišnjim skupštinama akcionarskih društava i zastupa ih na tim skupštinama, po ovlašćenju;

h) prati sve korporativne radnje vezane za hartije od vrijednosti o kojima vodi brigu i obavještava klijenta o istim, i događajima koji utiču na poslovanje emitenta;

i) obavještava o zakonskim promjenama koje posredno ili neposredno utiču na prava klijenta ili njegova sredstva;

j) obavještava klijenta o stanju sredstava na njegovom računu kod Banke.

Član 7

Banka može u toku svog postojanja mijenjati svoje djelatnosti u skladu sa odredbama Zakona i drugih podzakonskih akata.

Član 8

Za obavljanje djelatnosti Banka mora ispunjavati uslove u pogledu kadrovske i organizacione osposobljenosti i tehničke opremljenosti, kao i druge uslove u skladu sa Zakonom i aktima Komisije tržište kapitala.

IV KLIJENTI BANKE, USLOVI ZAKLJUČENJA I ELEMENTI UGOVORA O PRUŽANJU INVESTICIONIH USLUGA

1. Klijenti Banke

Član 9

Svojstvo klijenta po navedenim investicionim uslugama stiče svako domaće i strano, pravno i fizičko lice koje sa Bankom potpiše Ugovor o pružanju investicionih usluga i daje nalog za obavljanje jednog ili više poslova navedenih u Članu 6. ovog akta i koji istovremeno ispunjava uslove za sticanje statusa klijenta Banke navedenih u Članu 10. ovog akta.



6

Član 10

Lice koje namjerava da zaključi Ugovor o pružanju investicionih usluga i stekne status klijenta dužno je da podnese zahtjev (formulari dati od strane Banke) koji sadrži sledeće podatke:

a) ime, odnosno naziv i sjedište podnosioca zahtjeva; b) JMBG ili drugi lični identifikacioni broj za fizičko lice, odnosno matični broj i poresko

identifikacioni broj (PIB) za pravno lice podnosioca zahtjeva; c) vrsta računa koji se namjerava otvoriti; d) e-mail, poštanska adresa i telefonski broj podnosioca zahtjeva; e) datum podnošenja zahtjeva; f) potpis podnosioca zahtjeva.

Zahtjev iz prethodnog stava smatra se ponudom za zaključenje ugovora. Zahtjev može biti dostavljen neposredno ili putem pošte ili elektronskim putem. Banka je dužna da u roku od 5 (pet) radnih dana od dana prijema zahtjeva obavijesti podnosioca zahtjeva o prihvatu, odnosno odbijanju zahtjeva da zaključi Ugovor o pružanju investicionih usluga i da ga, ako zahtjev prihvati, pozove radi zaključenja tog Ugovora. Banka može odbiti zahtjev da zaključi Ugovor sa podnosiocem zahtjeva ako bi takav Ugovor bio u suprotnosti sa poslovnom politikom Banke, procedurom o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, propisima, poslovnim i opštim etičkim principima.

Član 11

Uz zahtjev za sticanje statusa klijenta domaće pravno lice podnosi sledeću dokumentaciju:

a) rešenje o registraciji u Centralnom registru privrednog suda (ne starije od tri mjeseca); b) izvod iz poreske evidencije koji sadrži poreski identifikacioni broj (PIB); c) OP obrazac; d) karton deponovanih potpisa ovlašćenih lica za raspolaganje sredstvima na navedenim

računima i fotokopije ličnih isprava; e) akt o imenovanju ovlašćenog lica (zastupnik) podnosioca zahtjeva i fotokopija lične

isprave zastupnika; f) listu ovlašćenih investicionih društava (brokera) preko kojih namjerava da obavlja

investicione usluge; g) popunjen obrazac za identifikaciju politički eksponiranog lica h) drugu dokumentaciju koju odredi Banka.

Uz zahtjev za sticanje statusa klijenta domaće fizičko lice podnosi sledeću dokumentaciju:

a) lični dokument; b) popunjen obrazac za identifikaciju politički eksponiranog lica c) ovlašćenih investicionih društava (brokera) preko kojih namjerava da obavlja investicione

poslove; d) drugu dokumentaciju koju odredi Banka.

Uz zahtjev za sticanje statusa klijenta strano pravno lice podnosi sledeću dokumentaciju:



7

a) ovjerenu od strane notara kopiju izvoda iz registra matične zemlje (ne stariji od tri

mjeseca), i ovjereni prevod na crnogorski jezik; b) ukoliko račun otvara zakonski zastupnik potrebno je podnijeti dokumenat (odluka,

ovlašćenje) o imenovanju lica za zastupanje stranog pravnog lica, ovjeren od strane notara, i ovjereni prevod na crnogorski jezik;

c) ukoliko račun otvara lice opunomoćen od strane zakonskog zastupnika, punomoćje sa ovjerenim prevodom na crnogorski jezik;

d) karton deponovanih potpisa ovjeren na propisanom obrascu; e) ovjerene kopije pasoša vlasnika, zakonskih zastupnika, kao i ovlašćenih lica; f) listu ovlašćenih investicionih društava (brokera) preko kojih namjerava da obavlja

poslove; g) drugu dokumentaciju koju odredi Banka.

Uz zahtjev za sticanje statusa klijenta strano fizičko lice podnosi sledeću dokumentaciju:

a) pasoš na uvid i ovjerenu kopiju istog (stranicu sa ličnim podacima i stranicu sa adresom); b) drugu dokumentaciju koju odredi Banka; c) listu ovlašćenih investicionih društava (brokera) preko kojih namjerava da obavlja

poslove.

Član 12

Podaci iz dokumentacije navedene u Članu 10. unose se u IT sistem Banke koji klijentu dodjeljuje jedinstven identifikacijski broj za potrebe obavljanja navedenih poslova.

2. Ugovor sa klijentom (uslovi za zaključenje i elementi ugovora)

Član 13

Osnov za vršenje navedenih poslova su zakonski propisi, pravila Komisije za tržište kapitala, Centralnog klirinškog depozitarnog društva i regulisanog tržišta, unutrašnji akti Banke i Pravila poslovanja.

Član 14

Prije prijema prvog naloga svakog pojedinačnog klijenta, Banka mora s klijentom sklopiti Ugovor o pružanju investicionih usluga, koji se zasniva na Pravilima poslovanja Banke, a na koje je Komisija za tržište kapitala dala saglasnost.

Član 15 Pravila poslovanja Banke Klijentu se daju na uvid prije zaključivanja Ugovora o pružanju investicionih usluga i prije posredovanja kod prijema prvog naloga od strane klijenta za kupovinu ili prodaju hartija od vrijednosti i na raspolaganju su Klijentu tokom važenja Ugovora o pružanju investicionih usluga. Klijent može imati uvid u Pravila poslovanja Banke u prostorijama Banke, kao i na internet stranici Banke.



8

Ugovor o pružanju investicionih usluga je Ugovor kojim se Banka obavezuje izvršavati poslove iz Člana 6. Pravila poslovanja Banke po nalogu i za račun klijenta, a klijent se obavezuje da će plaćati proviziju za obavljene usluge.

Uz Ugovor Klijent je dužan da na posebno propisanom obrascu izjavi:

a) da su mu prije zaključenja Ugovora bila dostupna Pravila poslovanja i da je upoznat sa njihovim sadržajem;

b) da je upoznat sa Tarifama Banke za pružanje investicionih usluga; c) da ovlašćuje Banku da u njegovo ime i za njegov račun, odnosno, u svoje ime i za njegov

račun čuva i rukuje hartijama od vrijednosti, a Klijent se obavezuje da će za tu uslugu platiti proviziju;

d) da druga lica ne polažu bilo kakva prava na hartijama od vrijednosti na vlasničkom računu klijenta, te da će klijent bez odlaganja obavjestiti Banku u slučaju da se steknu bilo kakva prava na hartijama od vrijednosti koja bi u bilo kom vidu ograničila klijenta u raspolaganju hartijama na vlasničkom računu.

Ugovor sa klijentom i sva prateća dokumentacija mora biti na crnogorskom jeziku, a ukoliko je klijent strano lice, Ugovor i dokumentacija mogu biti izrađeni i na engleskom jeziku.

Prije potpisivanja Ugovora, Banka će izvršiti kategorizaciju klijenta u skladu sa kriterijumima koje je propisala, a koji se oslanjaju na Zakon o tržištu kapitala i o istom ga obavijestiti, kao i o tome da će telefonska komunikacija ili razgovori izmedju Banke i njenih klijenata biti zabilježeni.

U slučaju izmjene Pravila poslovanja ili Tarifa, Banka je dužna da omogući klijentu uvid u izmjene u roku od sedam dana od dana stupanja na snagu tih izmjena.

Član 16

Ugovor o pružanju investicionih usluga mora sadržati sljedeće podatke:

- Podatke o Banci - Podatke o klijentu, a koje klijent dostavlja Banci - Ime i prezime (za fizičko lice), kao i jedinstveni matični broj, odnosno broj pasoša za

strano pravno lice. - Naziv firme (za pravno lice), matični broj firme - Adresu klijenta (za fizičko lice), odnosno sjedište (za pravno lice) - Naziv banke i broj bankovnog računa na koji će se vršiti uplata - Nedvosmislen navod predmeta ugovora - Identifikacijski broj klijenta u IT sistemu Banke - Način dostave naloga - Način i rok obavještavanja klijenta o izvršenom nalogu - Način i rok dostavljanja obračuna provizije klijentu, kao i elementi obračuna - Način i rok plaćanja provizije - Uslovi raskida ugovora - Način rješavanja eventualnih sporova - Datum zaključenja ugovora i potpisi.



9

Član 17 Klijent je u potpunosti odgovoran za tačnost i potpunost podataka koje daje Banci prilikom sklapanja Ugovora o pružanju investicionih usluga. Ukoliko klijent odbije dati podatke, Banka može odbiti sklapanje Ugovora o pružanju investicionih usluga.

V KATEGORIZACIJA KLIJENATA

Član 18

Banka je dužna da prije pružanja usluga klijenta razvrsta u kategoriju malih klijenata, profesionalnih klijenata i kvalifikovanih nalogodavaca i da o tome na trajnom mediju obavijesti nove i postojeće klijente, kao i o nivou zaštite interesa koja će im biti pružena.

Banka je takodje dužna da klijenta obavijesti da može da zatraži izmjenu ugovorenih uslova radi postizanja višeg nivoa zaštite. Klijent je dužan da zatraži viši nivo zaštite ako smatra da ne može pravilno da procijeni ili upravlja uključenim rizicima. Kada Banka utvrdi da klijent više ne pripada početno utvrđenoj kategoriji klijenata, preduzeće odgovarajuće mjere radi promjene kategorije klijenta

1. Profesionalni investitor

Član 19

Profesionalnim investitorom, smatra se:

1) subjekat koji ima odobrenje za rad ili subjekat nadzora u poslovanju na finansijskim

tržištima i to: a) kreditne institucije; b) investiciona društva; c) druge finansijske institucije koje imaju dozvolu za rad ili su subjekti nadzora; d) društva za osiguranje; e) subjekti za zajednička ulaganja i njihova društva za upravljanje; f) penzioni fondovi i njihova društva za upravljanje; g) trgovci robom i robnim derivatima; h) drugi institucionalni investitori. 2) veliko društvo koje ispunjava dva od sljedećih uslova: a) ima ukupnu aktivu od najmanje 20.000.000 eura; b) ima godišnji neto prihod od najmanje 40.000.000 eura; c) ima kapital od najmanje 2.000.000 eura. 3) vlada, centralna banka, međunarodne organizacije kao što su Svjetska banka,

Međunarodni monetarni fond, Evropska centralna banka, Evropska investiciona banka i druge slične međunarodne organizacije;

4) drugi investitori čija je pretežna djelatnost ulaganje u finansijske instrumente, uključujući subjekte koji se bave sekjuritizacijom imovine ili drugim finansijskim transakcijama.



10

2. Mali investitor

Član 20

Klijent koji nije profesionalni investitor smatra se malim investitorom, u skladu sa Zakonom.

3. Kvalifikovani nalogodavac

Član 21

Kvalifikovani nalogodavac je lice za čiji račun ili sa kojim Banka izvršava naloge i/ili prima i prenosi naloge i/ili trguje za vlastiti račun i/ili joj pruža pomoćne usluge direktno povezane sa tim transakcijama. Kvalifikovani nalogodavci su investiciona društva, investicioni fondovi i njihova društva za upravljanje, ovlašćene kreditne institucije, društva za osiguranje, penzioni fondovi i njihova društva za upravljanje, druge finansijske institucije, državni organi, uključujući organe nadležne za upravljanje javnim dugom, centralne banke, međunarodne organizacije i drugi ovlašćeni organi. Kvalifikovani nalogodavac može od Banke da zatraži status profesionalnog ili malog klijenta.

Zaštita imovine klijenata

Član 22

Banka je dužna da, u svrhu zaštite prava klijenata, u vezi sa finansijskim instrumentima i novčanim sredstvima klijenata:

- vodi evidencije i račune potrebne da u svakom trenutku bez odlaganja može da

razlikuje imovinu pojedinog klijenta od imovine drugog klijenta, kao i od svoje imovine;

- održava evidencije i račune na način koji obezbjeđuje njihovu tačnost, a posebno one koje se odnose na finansijske instrumente i novčana sredstva koja drže za klijente;

- redovno vrši usklađivanja između svojih internih računa i evidencija sa računima i evidencijama trećih lica.



11

Ugovor zaključen na daljinu

Član 23

Prije zaključenja ugovora na daljinu, Banka je dužna da klijentu pruži informacije o:

1) pravu klijenta da odustane od ugovora na daljinu u skladu sa zakonom koji reguliše zaštitu korisnika finansijskih usluga kod ugovaranja na daljinu;

2) roku trajanja ugovora na daljinu, ako je predmet ugovora na daljinu trajno ili povremeno pružanje finansijskih usluga;

3) pravu ugovornih strana da jednostrano raskinu ili otkažu ugovor na daljinu prije isteka roka njegovog trajanja, u skladu sa zakonom i odredbama ugovora, kao i o eventualnoj obavezi plaćanja kazne, naknade i drugih troškova u tom slučaju;

4) propisima koji se primenjuju na ugovor na daljinu i/ili o nadležnosti suda za rješavanje sporova iz tog ugovora;

5) postupku i načinu zaključivanja ugovora na daljinu i

6) informacije o jeziku na kojem se može zaključiti ugovor na daljinu i na kojem bi se

obavljala komunikacija tokom trajanja ugovornog odnosa, ako korisnik zahtijeva zaključenje ovog ugovora i obavljanje komunikacije na jeziku koji nije crnogorski.

Banka je dužna da obezbijedi da sadržina ugovora na daljinu koji je zaključen sa klijentom, odnosno potencijalnim klijentom odgovara informacijama koje su mu dostavljene prije zaključenja tog ugovora.

VI VRSTE NALOGA KLIJENATA, POSTUPANJE SA NALOGOM, NAČIN I REDOSLJED NJIHOVOG IZVRŠENJA

Član 24

Banka može da prima, prenosi i izvršava (saldira) naloge klijenata za obavljanje investicionih poslova samo u skladu sa zaključenim Ugovorom o pružanju investicionih usluga. Klijent je dužan da prije davanja naloga:

a) zaključi Ugovor o pružanju investicionih usluga; b) ima otvoren vlasnički ili zbirni kastodi račun hartija od vrijednosti sa kog i na koji će

Banka biti ovlašćena da vrši prenos prava hartija od vrijednosti po osnovu kupovine i prodaje tih hartija i upis prava trećih lica na hartijama od vrijednosti;

c) ima otvoren novčani račun kod Banke, sa kog će Banka biti ovlašćena da vrši isplate, odnosno prima uplate novčanih sredstava po osnovu kupovine i prodaje hartija od vrijednosti, kao i izvršenja korporativnih aktivnosti po osnovu tih hartija.



12

1. Vrste naloga

Član 25

Osnovne vrste naloga za prenos prava iz hartija od vrijednosti koje prima Banka su: - nalog za saldiranje; - nalog za izvršenje korporativne akcije; - nalog za naplatu potraživanja od izdavalaca hartija od vrijednosti po osnovu vlasništva nad hartijama od vrijednosti; - nalog za upis prava trećih osoba; - nalog za zastupanje na skupštinama akcionara.

2. Način prijema naloga

Član 26 Nalog može biti dat u pisanom obliku potpisano od strane ovlašćenog lica, ili elektronskim putem (email) direktno Banci. Banka vrši prijem naloga klijenata u svojim poslovnim prostorijama, na adresi: Bulevar Stanka Dragojevića 46, 81000 Podgorica.

3. Postupanje sa nalogom klijenta

Član 27

Banka je dužna da nakon prijema naloga klijenta, isti, bez odlaganja ispravno evidentira i proslijedi investicionom društvu (brokeru), a ako se klijent prvo obratio investicionom društvu (brokeru) Banka je dužna da nalog koji dobije od investicionog društva (brokera) potvrdi istom, bez odlaganja, kako bi nalog bio izvšen.

4. Sadržaj evidencije o izvršenim uslugama ili transakcijama

Član 28

Banka je dužna da najkasnije do kraja radnog dana u kojem je nalog izvršen klijentu izda na trajnom mediju pisanu potvrdu o izvršenju naloga. Obavještenje o izvršenom nalogu sadrži:

a) podatke o klijentu; b) identifikacioni broj finansijskog instromenta (ISIN); c) izdavatelj hartije od vrijednosti;

d) dan trgovanja, dan saldiranja e) prirodu naloga, ukoliko se ne radi o prodajnom ili kupovnom nalogu; f) napomenu kupovine ili prodaje, cijenu jedinice, oznaku cijene, oznaku količine, oznaku



13

valute u kojoj je trgovina obavljena; g) ukupnu cijenu po jedinici i količini; h) ime investicionog društva (brokera) koje je zaključilo transakciju na regulisanom tržištu i) način i mjesto izvršenja naloga; j) obračun pripadajućih troškova realizacije naloga; k) potpis ovlaštenog lica Banke.

Obavještenje o izvršenju naloga se dostavlja na način predviđen Ugovorom. Banka je dužna da vodi u pisanoj ili elektronskoj formi knjigu naloga, u koju se upisuju nalozi klijenata za kupovinu ili prodaju kao i opozivi tih naloga, na način kojim se bilježi vrijeme naloga, bez odlaganja nakon prijema naloga i koji sprečava naknadnu izmjenu naloga na nači koji nije odobrio klijent. Banka preko svog kompjuterskog sistema vodi elektronsku knjigu naloga koja sadrži sve podatke u vezi naloga koje je Banka primila od svojih klijenata. Kod neposrednog primanja naloga Banka prima i upisuje naloge klijenata samo u svojim poslovnim prostorijama

5. Odbijanje naloga

Član 29 Banka može da odbije prijem naloga, odnosno izvršenje naloga:

a) kada je nalog nepotpun, nejasan, pogrešan ili nije blagovremeno dostavljen; b) kada nije potpisan od strane ovlaštenog lica; c) kada se mora izvršiti određenog dana trgovanja, kada je rok za predaju tog naloga radi

njegovog izvršenja istekao u skladu sa pravilima regulisanog tržišta na kojem su te hartije od vrijednosti uključene u trgovanje;

d) kada bi izvršenjem naloga bilo učinjeno djelo kažnjivo po zakonu kao krivično djelo, privredni prestup ili prekršaj;

e) ako utvrdi da klijent na računu hartija od vrijednosti nema dovoljno hartija od vrijednosti koje su potrebne da se izvrši prodajni nalog;

f) ako utvrdi da klijent na novčanom računu nema dovoljno sredstava potrebnih da se izvrši kupovni nalog;

g) ako postoji sumnja da se radi o pranju novca i finansiranju terorizma; h) ako postoji sumnja da se izvršenjem naloga može doći do manipulacije na regulisanom

tržištu; i) kada Banka nema tehničke mogućnosti da izvrši konkretan nalog.

Ukoliko Banka primijeti neki od nedostataka, dužna je obavijestiti Klijenta da takav nalog neće izvršiti, pisano ili elektronskim putem najkasnije narednog dana od dana prijema naloga, uz navođenje razloga zbog kojeg je nalog odbijen.



14

6. Izmjena i opoziv naloga

Član 30

Klijent može opozvati ili izmijeniti naloga u roku od jednog radnog dana nakon prijema obavještenja, ukoliko isti već nije izvršen.

VII NAČIN POSTUPANJA SA HARTIJAMA OD VRIJEDNOSTI I NOVČANIM SREDSTVIMA

KLIJENATA

Član 31

Prenos prava iz hartija od vrijednosti i instrumenata iz člana 4. Pravila poslovanja između računa istog imaoca i prenos na račun novog imaoca, kao i upis i brisanje prava trećih lica na hartijama od vrijednosti, vrši Banka u ime i za račun svojih klijenata, odnosno u svoje ime, a za račun klijenata, unosom naloga za prenos hartija od vrijednosti, odnosno naloga za upis prava trećih lica kod Centralnog klirinškog depozitarnog društva ili drugog nadležnog državnog organa.

Član 32 Banka, u ime i za račun Klijenta, odnosno u svoje ime, a za račun klijenta, vrši prenos novčanih sredstava sa namjenskih računa klijenata koji su namijenjeni isključivo trgovanju sa hartijama od vrijednosti, obezbeđujući blagovremeno plaćanje i naplatu klijentovih obaveza i potraživanja, kao i prenose novčanih sredstava po nalogu klijenta.

Član 33

Sredstva sa računa za plaćanje klijenta Banka može da koristi samo za plaćanje obaveza u vezi sa investicionim uslugama i poslovima koje obavlja za klijenta i ne smije da ih koristi za plaćanje obaveza drugog klijenta.

Član 34 Sredstva na računu za plaćanje klijenta, kao i hartije od vrijednosti klijenta nisu sredstva Banke i ne ulaze u njenu imovinu, ne mogu biti predmet prinudne naplate niti potraživanja od strane povjerilaca, ne mogu se uključiti u likvidacionu ili stečajnu masu, niti koristiti za plaćanje obaveza Banke.



15

VIII NAČIN VOĐENJA JEDINSTVENE EVIDENCIJE HARTIJA OD VRIJEDNOSTI I NJIHOVIH NOVČANIH RAČUNA

Član 35

Banka je dužna za svakog klijenta vodi posebnu evidenciju o samom Klijentu, o hartijama od vrijednosti koji su predmet investicionih poslova i otvori poseban račun za novčana sredstva klijenta koja Klijent doznači u svrhu plaćanja hartija od vrijednosti i naplati od prodaje hartije od vrijednosti.

Član 36 Unos podataka o klijentu i hartijama od vrijednosti u informacioni sistem Banke unosi ovlašeni zaposleni Odjeljenja kastodi i depozitarnih poslova. Unosom potrebnih podataka o klijentu sistem automatski dodjeljuje identifikacijski broj (partiju) koji je jedinstven za svakog Klijenta i ne može se desiti da dva klijenta dobiju isti identifikacijski broj. U slučaju da iz nekih razloga dođe do promjene identifikacijskog broja klijenta u sistemu Banke, Klijent se obavještava bez odlaganja. Evidencija o hartijama od vrijednosti o kojima je Banka dobila nalog da vodi brigu zasniva se na otvaranju računa u sistemu (aplikaciji) Banke na kojem će biti evidentirani hartije od vrijednosti klijenta prema emitentu i knjižen promet istih po njegovom obavljanju. Ova evidencija se periodično usklađuje sa odgovarajućom evidencijom kod Centralnog klirinškog depozitarnog društva, ili strane kastodi banke ili depozitara. Dokumentacija korištena za unos podataka o klijentu i hartijama od vrijednosti, original Ugovora i nalozi klijenta, potvrde i obavijesti vezane za naloge arhiviraju se za svakog klijenta pojedinačno. Banka je dužna da svu dokumentaciju čuva najmanje pet godina.

Član 37

Banka zaračunava naknadu za obavljanje investicionih poslova po važećem cjenovniku, kojim se određuje visina provizije Banke uzimajući u obzir veličinu naloga, veličinu portfelja i druge poslovne relacije.

IX PRAVA I OBAVEZE BANKE I NJENIH KLIJENATA

1. Obaveze Banke

Član 38

Banka je dužna da klijenta, inicijalno prije uspostavljanja poslovne saradnje upozna sa sledećim:

1) nazivom i adresom Banke i drugim podacima potrebnim klijentu da ostvari komunikaciju sa Bankom;

2) naznaku jezika na kojem klijent može da ostvaruje komunikaciju sa Bankom i prima dokumenta i druge informacije;



16

3) načinom komunikacije sa klijentom; 4) izjavom da ima dozvolu za pružanje investicionih usluga, kao i naziv i adresu organa

koji je izdao tu dozvolu; 5) vrstu, rokove i vrijeme dostavljanja izvještaja o pružanju usluge; 6) vrstama usluga koje vrši na osnovu dozvole za obavljanje djelatnosti; 7) okolnostima koje su od značaja za ispostavljanje klijentovog naloga; 8) okolnostima koje su od značaja za donošenje odluke u vezi drugih usluga koje pruža

Banka kao i rizicima koji su povezani sa tim uslugama; 9) Pravilima poslovanja i Tarifama Banke.

Član 39

Pravila poslovanja i Tarife Banke koja se primjenjuju u radu sa klijentima, objavljuju se na internet stranici Banke i u prostorijama Banke na adresi: Bulevar Stanka Dragojevića 46, 81000 Podgorica.

Član 40

Banka je dužna da u obavljanju poslova sa klijentima poštuje odredbe Zakona, pravila i drugih podzakonskih akata i ovih Pravila poslovanja.

U slučaju izmjene Pravila poslovanja ili Tarifa, Banka je dužna da omogući klijentu uvid u izmjene u roku od sedam dana od dana stupanja na snagu tih izmjena.

Banka je dužna da obavijesti Komisiju za tržište kapitala u pisanoj formi kada nastupi promjena podataka na osnovu kojih je dozvola izdata, u roku od sedam dana od dana nastupanja promjene podataka na osnovu kojih je dozvola izdata.

Član 41

Prilikom pružanja investicionih i pomoćnih usluga klijentima, Banka je dužna da interese svojih klijenata stavlja ispred sopstvenih interesa i posluje pravično, ravnopravno i profesionalno, u skladu sa najboljim interesima klijenata. Sve informacije, uključujući i promotivne materijale, koje Banka upućuje klijentima ili potencijalnim klijentima moraju biti istinite, jasne i ne smiju da dovode u zabludu.

Član 42 Banka se obavezuje da će na dan saldiranja obaveza iz hartija od vrijednosti koje su kupljenje za račun klijenta, te hartije prenijeti na vlasnički račun hartija od vrijednosti tog klijenta, odnosno na zbirni kastodi račun. Banka se obavezuje da redovno i ažurno evidentira sve promene u vezi sa računom Klijenta, i da po zahtjevu Klijenta istom dostavlja na adresu njegovog sjedišta odnosno prebivališta, informacije i izvod prometa o stanju na računu hartija od vrijednosti klijenta, po svakoj vrsti hartija od vrednosti po nominalnoj ili poslednjoj poznatoj tržišnoj vrijednosti, kao i izvod promjena na novčanom računu klijenta kod banke prema važećim Tarifama Banke.



17

Član 43 Banka je dužna da, kao poslovnu tajnu, čuva podatke o identitetu klijenata, stanju i prometu na računima hartija od vrijednosti klijenata, na novčanim računima namenjenim poslovanju sa hartijama od vijednosti, kao i druge podatke do kojih dođe u obavljanju poslova i koji bi mogli ugroziti tajnost podataka klijenata Banke ili bi mogli ugroziti ekonomske i poslovne interese Banke i neće ih saopštavati trećim licima, niti koristiti ili omogućavati trećim licima da ih koriste. Arhiva i elektronske baze podataka koje sadrže tajne podatke moraju biti označene određenom vrstom i stepenom tajnosti te osigurane lozinkom ili mehanički od neovlašćenog pristupa. Pristup ovoj vrsti podataka imaju samo ovlaštena lica Odjeljenja kastodi i po potrebi: interna revizija i lice ovlašćeno za praćenje i izvještavanje o usklađenosti poslovanja Banke. Poslovne tajne i podaci regulisani su Statutom NLB Banka AD Podgorica.

Podaci o klijentima mogu se saopštavati i stavljati na uvid:

1) uz pisanu saglasnost klijenta;

2) prilikom nadzora Komisije, CKDD-a ili regulisanog tržišta;

3) na osnovu sudskog naloga;

4) na osnovu naloga organa nadležnog za sprječavanje pranja novca i finansiranja teorizma.

Član 44

Banka je dužna da uspostavi i sprovodi djelotvorne i transparentne postupke za brzo rješavanje prigovora postojećih i potencijalnih investitora kao i da vodi evidenciju o primljenim prigovorima i mjerama preduzetim sa ciljem njihovog rješavanja.

2. Obaveze klijenata

Član 45

Klijenti su dužni da u obavljanju poslova sa Bankom poštuju odredbe Zakona, pravila i drugih podzakonskih akata i ovih Pravila poslovanja. Klijenti su dužni da svoje obaveze izvršavaju na način i pod uslovima utvrđenim Ugovorom o pružanju investicionih usluga.

Član 46

Klijent je u obavezi da Banci pruži dokaze o neograničenom pravu raspolaganja nad hartijama od vrijednosti, te ukoliko na navedenim hartijama od vrijednosti druga lica imaju bilo kakva prava koja bi u bilo kom vidu ograničavala klijenta u raspolaganju sa istim, dužan je da o tome bez odlaganja obavijesti Banku. Klijent se obavezuje da, kada daje investicionom društvu (brokeru) ili ovlašćenoj banci nalog za prodaju hartija od vrijednosti koje se nalaze na računu koji vodi Banka, odnosno kada daje nalog



18

za kupovinu hartija od vrijednosti koje želi da budu prenijete na račun koji vodi Banka, u tom nalogu navede naziv i sjedište Banke i broj računa Banke.

Član 47 Klijent se obavezuje da blagovremeno pruži informacije Banci o svim podacima koji su neophodni za postupanje Banke u skladu sa Ugovorom, kao i da obavijesti Banku o svim promjenama koje nastanu u vezi sa datim podacima. Klijent je dužan da u pisanoj formi, odmah po nastaloj promjeni, obavijesti Banku o:

a) izmjenama, odnosno dopunama akta o osnivanju, b) promjeni rukovodioca i drugih lica ovlašćenih za poslovanje sa Bankom; c) statusnim promjenama; d) promjeni većinskih vlasnika; e) kada je nad klijentom pokrenut postupak prinudnog poravnanja, stečaja ili likvidacije; f) drugim podacima bitnim za poslove koje Banka obavlja za klijenta.

Član 48

Klijent se obavezuje da promptno plaća proviziju i druge naknade koje su u skladu sa Tarifom Banke za usluge koje su predmet ovih Pravila poslovanja i koje su definisane Ugovorom o pružanju investicionih usluga.

X ODGOVORNOST BANKE I KLIJENATA ZA ŠTETU

Član 49 Banka je obavezna da štiti interese klijenata i podatke o investicionim poslovima klijenata. U cilju zaštite povjerljivih podataka i sprečavanja nedozvoljenog protoka informacija, investicioni poslovi u Banci organizuju se i obavljaju se kroz posebnu fizičku cjelinu i formacijsku cjelinu uređenu aktom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u NLB Banci a.d. Podgorica. Banka je odgovorna za štetu koju prouzrokuje svojim klijentima, u skladu sa Zakonom, a naročito za štetu koju prouzrokuje:

povredom povjerljivosti podataka do kojih dođe u obavljanju poslova sa tim klijentom; neizvršenjem, odnosno nepravilnim ili neblagovremenim izvršenjem naloga.

Banka ne snosi odgovornost za nastalu štetu u slučajevima:

ako klijent nije blagovremeno dao ili opozvao nalog; ako se uzrok greške desio u Centralnog depozitarnog klirinškog društva ili na

regulisanom tržištu, a Banka je pravilno i blagovremeno postupila; vanrednih okolnosti (prirodnih nepogoda).



19

Član 50 Klijenti su odgovorni za štetu:

a) ako se ispostavi da dostavljeni podaci i dokumentacija uz nalog nisu tačni i vjerodostojni; b) zbog nepridržavanja zakonskih propisa, Pravila poslovanja, ugovora iz člana 14. ovih

Pravila i akata Banke; c) ako su nanijeli štetu namjerno ili grubom nepažnjom; d) ako su zloupotrebom postigli zabranjeni cilj koji je za njih kao pojedince zabranjen; e) ako su zloupotrebom oštetili svoje povjerioce i Banku.

XI OSNOVNA NAČELA PROFESIONALNE ETIKE

Član 51 Zaposleni u Banci dužni su da se u svom radu i ponašanju, pri obavljanju djelatnosti, pridržavaju sledećih osnovnih načela profesionalne etike: Zaštita ličnog ugleda, Banke i struke Zaposleni su dužni da postupaju u skladu sa načelima i pravilima etičkog kodeksa profesionalnog – strukovnog udruženja, kao i da u radu sa klijentima ne štete svom ugledu, ugledu Banke, kao i ugledu cjelokupne djelatnosti na tržištu kapitala. Sprečavanje sukoba interesa Banka je dužna da preduzme mjere za utvrđivanje i sprječavanje sukoba interesa. U cilju sprečavanja sukoba interesa Banka je dužna da uspostavi i sprovodi pisane procedure upravljanja sukobom interesa. Banka je dužna da vodi i redovno ažurira evidencije investicionih usluga ili aktivnosti koje pruža, u kojima je nastao sukob interesa, koji može dovesti do rizika nastanka štete za intrese klijenta. Načelo postupanja sa pažnjom dobrog stručnjaka Zaposleni u Banci prilikom obavljanja poslova koje su im povjerili klijenti, postupaju sa pažnjom dobrog stručnjaka. Načelo jednakog tretmana svih klijenata Banka, odnosno, zaposleni u Banci kod izvršenja naloga neće stavljati nijednog klijenta u privilegovan položaj u odnosu na druge klijente, odnosno, dužni su da sve klijente tretiraju na isti način. Načelo osiguranja prava i interesa klijenata Banka prilikom obavljanja poslova koje su joj povjerili klijenti, u svemu vodi računa o interesima klijenata i da zaštiti interese klijenata, kao i o tome da njihove interese stavlja ispred svojih interesa i posluje pravično i profesionalno.



20

Načelo obavještavanja klijenata Banka po svom najboljem saznanju, a na način regulisan Ugovorom sa klijentom, klijentu redovno obezbeđuje tačne i pouzdane informacije o stanju na regulisanom tržištu hartija od vrijednosti i o pojedinim hartijama od vrijednosti, kao i druge informacije koje bi mogle uticati na klijentove odluke u vezi poslovanja sa hartijama od vrijednosti, s tim što su na isti način dužni da postupaju i prema licima sa kojima još nisu uspostavljeni poslovni odnosi. Načelo povjerenja Odnos sa klijentom zasniva se na međusobnom povjerenju, Banka i ovlašćena lica, ne smiju da iznevjere ili zloupotrebe povjerenje klijenta Banke. Banka i ovlašćena lica dužna su podatke iz poslovanja klijenta Banke čuvati kao poslovu tajnu i podatke iz evidencije o poslovanju klijenta Banke moraju zaštititi od neovlašćenog korišćenja, izmjena ili gubitaka. Pravila sigurnog i dobrog poslovanja Banka ne može obavljati poslove sa hartijama od vrijednosti koji bi ugrozili stabilnost regulisanog tržišta, a naročito:

a) raspolagati sa hartijama od vrijednosti koje su u vlasništvu klijenta bez njegove saglasnosti;

b) izvršavati naloge klijenata na način koji nije u skladu sa propisima i ovim Pravilima; c) podsticati klijente na učestalo obavljanje transakcija isključivo radi naplate provizije;



21

XII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 52

Pravila poslovanja Banke - NLB Banka AD Podgorica stupaju na snagu odmah nakon usvajanja na Upravi. Ovaj dokument stupa na snagu dana, 26.03.2019. godine.

Documents

PRAVILA ZA OBAVLJANJE INVESTICIONIH USLUGA U … · Pravila za obavljanje investicionih usluga u Odjeljenju kastodi i depozitarnih usluga 8NLB Banke AD Podgorica Ugovor o pružanju