Prawa autorskie do grafiki internetowej

Co to za prawa?

Prawie każda grafika, zdjęcie, tekst, utwór, znajdujące się w internecie są chronione prawami

autorskimi. Bezpiecznie jest zakładać, że jeśli coś nie zostało oznaczone jako nie chronione,

to podlega ochronie przed prawa autorskie.

Prawa autorskie można podzielić na osobiste i majątkowe. Prawo autorskie osobiste są

niezbywalne i stanowią przede wszystkim o twórcy. To znaczy, że autor zawsze pozostaje

autorem. Nie może nikomu autorstwa przekazać ani się go zrzec. Może co najwyżej

zobowiązać się do nie wykonywania tych praw np. pozostać anonimowym.

Prawa majątkowe z kolei mogą być przekazywane, dziedziczone i sprzedawane. To one

pozwalają nabywcom korzystać z grafiki i zarabiać na niej zgodnie z umową zawartą z jej

autorem.

Kiedy łamiemy prawa autorskie?

Każde wykorzystanie (również modyfikacja) grafiki znalezionej w internecie bez wiedzy i

zgody jej autora (właściciela praw majątkowych) jest naruszeniem praw autorskich. Będzie

tak niezależnie od tego, czy zrobimy to w celach komercyjnych, reklamowych czy po prostu

zamieścimy na stronie drużyny, żeby zaproszenie na zbiórkę ładniej wyglądało. Wyjątkiem

jest sytuacja gdy wykorzystujemy grafikę w celach osobistych, a osobami, którym ją

pokazujemy będzie rodzina, najbliżsi przyjaciele.

Nie pomoże też podanie źródła czy podpisanie autora, bo mimo, że nie łamiemy wtedy praw

autorskich osobistych, to majątkowe owszem. Nawet jeśli autor jest nieznany, jego dzieło

nadal jest chronione prawami autorskimi (zawsze może przestać być anonimowym).

Co grozi za naruszenie praw autorskich?

Zgodnie z ustawą o ochronie praw autorskich, w przypadku naruszenia praw autorskich

osobistych autor może żądać od nas: zaniechania bezprawnego działania, usunięcie skutków

naruszenia, zadośćuczynienia lub wpłaty na cel społeczny.

Przy naruszeniu praw autorskich majątkowych do powyższych możliwości dochodzi jeszcze

zapłata autorowi sumy równej dwu- lub trzykrotności wynagrodzenia, które byłoby należne

gdyby autor wyraził zgodę na wykorzystanie grafiki.

O naruszeniu praw autorskich stanowi także prawo karne:

Art. 115: "kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości

lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze

ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Takiej samej karze podlega, kto

rozpowszechnia bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji

oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie albo publicznie zniekształca

taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie".

Jak unikać łamania tych praw?

Są dwa wyjścia jeśli chcemy wykorzystać grafikę za darmo i legalnie. Albo uzyskać zgodę

autora na użycie jego grafiki w tym konkretnym celu albo znaleźć taką grafikę, która nie

podlega prawu autorskiemu.

Jeśli wybierzemy pierwszy wariant, wystarczy napisać maila do autora grafiki z odpowiednim

pytaniem. Gdy autor jest nieznany powinniśmy skontaktować się z właścicielem grafiki bądź

administratorem strony, na której ją znaleźliśmy.

Druga opcja dotyczy grafik, których twórcy zrzekli się praw majątkowych, prawa te wygasły

(70 lat po śmierci twórcy) lub nigdy nie obowiązywały (symbole i dokumenty urzędowe,

patenty). Wchodzą one w skład tzw. domeny publicznej, czyli puli, w której znajduje się

twórczość nie chroniona prawami autorskimi. Organizacja Creative Commons promuje

przenoszenie utworów do domeny publicznej wolą autorów. Jest to tzw. licencja CCO. W

Polsce z powodu odmiennego prawa odbywa się to przez oświadczenie twórcy o nie

wykonywaniu praw autorskich.

Gdzie szukać darmowej grafiki?

Istnieje wiele serwisów internetowych, które gromadzą i udostępniają za darmo zdjęcia i

grafiki:

pixabay.com (menu w języku polskim)

foter.com

sxc.hu

flickr.com/search/advanced/ (pamiętaj, żeby zaznaczyć opcję "Only search within

Creative Commons-licensed content")

Bardzo wygodnym narzędziem, umożliwiającym wyszukiwanie darmowej grafiki na licencji

CCO za pomocą wielu popularnych wyszukiwarek (m.in. google) jest strona:

search.creativecommons.org

Zawsze upewnij się, że grafika, którą pobierasz z powyższych portali jest udostępniana na

licencji CCO i może być przez ciebie wykorzystana.