8/17/2019 PRB PAM kel 4

1/28

LAPORAN PRA RANCANGAN BANGUNAN

PENGOLAHAN AIR MINUM PADA AIR TANAH DENGAN

KANDUNGAN BESI DAN MANGAN TINGGI

DISUSUN OLEH

CINDY KTUT AKHYAR (14314688)

FEBY HIDAYANI (14314694)

GIGIH SATRIA FIRGIANTO (14314695)

HAJJAR KHOIRUNNISA (14314)

WORSA RIFANO (14314733)

INSTITUT TEKNOLOGI YOGYAKARTA

YAYASAN LINGKUNGAN HIDUP

YOGYAKARTA

2016

8/17/2019 PRB PAM kel 4

2/28

KATA PENGANTAR 

Se!"! #$%& '!! *e#!+! T$'! Y,E !-!. &/& +! #e-$%$* +!0&N! "!' #e$"&.

+!#!- 2ee"e.!&*! #e$.$! 2!*!"!' +e! %$+$" “ PENGOLAHAN Fe DAN Mn

AIR DARI AIR TANAH MENJADI AIR MINUM DENGAN PENGOLAHAN

OKSIDASI ” .e!!& .!"!' .!-$ -$!. 2!-! *$"&!' RB e"!'! A&0 ,&$2

e$.$! 2!*!"!' && %$! +!#!- -e0.e"e.!&*! e0*!- !+!! &2&! *e0%! .!2!

!0!'! +!0& I$ I0ee A0$2 AS ST ,T +! I$ Re- S ST, .e"!*$ +.e

 #e2&2& Se"!& &-$ #e$"&. %$! 2e$!#*! !!* -e0&2! *!.&' *e#!+! .e2$! #&'!* 

! 2e2e0&*! !-$! -e*&. .!0! +! 2-&!.& +!"!2 #ee"e.!&! 2!*!"!' &&

Se2! 2!*!"!' && e02!:!!- +! +!#!- 2e2e0&*! &"!& -!2!' !& #!0!

 #e2!!

Y!*!0-! A#0&" ;

8/17/2019 PRB PAM kel 4

3/28

8/17/2019 PRB PAM kel 4

4/28

BAB I

PENDAHULUAN

1.1 L$%$& Be'$($n)

,!*'"$* '&+$# +& +$&! && -!#! -e0*e$!"& .!!- 2e!-$*! '&+$#!

 #!+! !&0 U-$* 2!$.&! !&0 .e"!& .e!!& *.$2.& 2!*! +! 2&$2 %$!

+&!+!"*! $-$* *e#e0"$! #e0-!&! &+$.-0& +! "!&"!& De!

 #e0*e2!! #e0!+!! .e0-! 2!*& e0-!2!'! %$2"!' #e+$+$* +& +$&!

&& +e! .e+&0&! 2e!2!' !*-&&-!. *e'&+$#!! ! 2!$ -&+!* 2!$

2e!2!' #e-0! !-!$ #ee2!0! !&0 ! #!+! '!*&*!-! +&$-$'*!

Bee0!#! !!+ ! "!"$ 2!$.&! +!"!2 2e2e$'& *e$-$'! !*! !&0 

(*'$.$.! !&0 2&$2) $*$# 2e!2&" +!0& .$2e0.$2e0 !&0 ! !+! +&+e*!-! +e! 2e$!*! #e0!"!-! ! .!!- .e+e0'!! N!2$ .e*!0!

&& *'$.$.! +& *-! ! .$+!' "!*! !*! .$2e0 !&0 2&$2 ! e0.&'

-&+!* 2$*& 2e2#e0$!*! !0! +e2&*&! D&2!!2!! !&0 .$+!' -e0e2!0

+! && e0!0-& '!0$. 2e2#e0$!*! .$!-$ #e0!"!-! ! 2+e0 $-$* 

2e+!#!-*! !&0 2&$2 !!0 -e0e!. +!0& e0!!& #e!*&-

A&0 -!!' !-!$ !&0 .$2$0 2e0$#!*! .$2e0 !&0 e0.&' -e0e.!0 ! +&$!*!

Ke+!"! ! #!"& .e0& +&-e2$& +!"!2 2e$!*! !&0 -!!' !+!"!' *!+$! /!-

 e.& (Fe) +! 2!! (,) ! -e0+!#!- +!"!2 !&0 !*$ A&0 -!!' .e0& 2e!+$

/!- e.& (Fe) +! 2!! (,) $*$# e.!0 A+!! *!+$! Fe +! , +!"!2 !&0 

2ee!*! >!0! !&0 -e0.e$- e0$!' 2e%!+& *$&*"!- .e-e"!' ee0!#! .!!-

*-!* +e! $+!0! D&.!2#& +!#!- 2e!$ *e.e'!-! *!+$! Fe +! ,

2e&2$"*! !$ #!+! !&0 .e0-! 2ee!*! >!0! *$& #!+! +&+& !* .e0-!

2e&2$"*! +! >!0! *e*$&! #!+! #!*!&! Be0+!.!0*! e0!-$0! ,e-e0&

Ke.e'!-! Re#$"&* I+e.&! N49; T!'$ ;

8/17/2019 PRB PAM kel 4

5/28

.!!- e0!0&!.& -e0!-$ +!0& *+&.& e0!:&.! Se!0! !.&!" !*& .e!!&

 e0&*$- @ Y! 2e$!*! !&0 "e+& 1

8/17/2019 PRB PAM kel 4

6/28

BAB II

TINJAUAN PUSTAKA

2.1 A& T$n$

A&0 -!!' !+!"!' !&0 ! e0!+! +& !>!' #e02$*!! -!!' +& +!"!2

/! %e$' +&2!! -e*!! '&+0.-!-&*! .!2! !-!$ "e&' e.!0 +!0& -e*!!

!-2.:e0 (S$1993@1) A&0 -!!' -e0!& !-!. !&0 -!!' +!*!" +! !&0 

-!!' +!"!2 A&0 -!!' +!*!" -e0%!+& *!0e! !+!! +!! #0.e. #e0e.!#!

!&0 +!0& +!"!2 #e02$*!! -!!' A&0 -!!' +!*!" && #!+! *e+!"!2! 15<

2; .e!!& .$2$0 !&0 2&$2 !&0 +!*!" && +&-&%!$ +!0& .e& *$!"&-!. !!0 

 !&* .e& *$!-&-!. *$0! $*$# +! -e0!-$ #!+! 2$.&2 A&0 -!!'

+!"!2 -e0+!#!- .e-e"!' "!#&. 0!#!- !&0 ! #e0-!2! e!2&"! !&0 -!!'

+!"!2 -&+!* .e2$+!' !&0 -!!' +!*!" *!0e! '!0$. +&$!*! 0 +!

2e2!.$**! #! *e+!"!2!! .e'&! +!"!2 .$!-$ *e+!"!2! &!.!!

 &!.!! !-!0! 1! !&0 -!!'

!+!"!' !&0 ! -e0.&2#! !-!$ -e0-!*!# +& +!"!2 "!#&.! !-$! !

2e!"!2& #e&.&!?#e!2!'! .e!0! -e0$. 2ee0$. "e' !"!2 K+&.&

.$!-$ "!#&.! -!!' 2e2$!- .$!-$ #e2!&! /! !&0 -!!' 2e%!+& ; /!

 e.!0@

8/17/2019 PRB PAM kel 4

7/28

1 ! !&0 e0$+!0!

! && !+!"!' .$!-$ "!#&.! -!!' ! 2e!+$ !&0 ! 2!.&'

2e+!#!- *-!* +e! $+!0! !+! /! && -e0+!#!- 3 "!#&.! -!!'

!&-$ "!#&.! !&0 -!!' #e02$*!! "!#&.! &-e02e+&e- ! e0&.& !&0 

0!&-!.& "!#&.! *e #e02$*!! $2&

; ! !&0 %e$' (e : S!-$0!-&)

! && !+!"!' .$!-$ "!#&.! -!!' ! 2e!+$ !&0 -!!' !

0e"!-&: -&+!* e0'$$! +e! $+!0! "$!0 .e+!*! "!#&.! -!!'!

+&.e$- !$&:e0 e!.

A. K$&$(%e&/%( $& %$n$

K$!"&-!. !&0 -e0!-$ #!+! "!#&.! -!!' ! +&"!"$&!

U2$2! %e$' +! -&+!* 2e!+$ #!+!-! -e0.$.#e.& !-!$-$2$'! -$2$'! 2!-& *!0e! !&0 -!!' 2e"!"$& #0.e. #e!0&!

!"!2&

K$!"&-!. !&0 -!!' +!*!" 0!-! 0!-! *$0! !&* +! *!+! *!+!

-e0*-!2&!.& !&0 #e02$*!! ! e0!+! +&.e*e"&"&! U2$2!

*!+$! e.& +! 2!! -&&

!+! !&0 -!!' +!"!2 2e!+$ 2&e0!" +!"!2 %$2"!' ! .!!-

-&& +! e0!-$ #!+! +!e0!' -!!' 0e.!#!!

Se2!*& +!"!2 !&0 -!!' .e2!*& 0e+!' *!+$! *.&e -e0"!0$-!

2.2 Sen$$ Be/ $'$3 A&

A+!! $.$0$.$0 e.& +!"!2 !&0 +e0"$*! $-$* 2e2e$'&

*e$-$'! -$$' !*! $.$0 -e0.e$- !- e.& 2e0$#!*! .$!-$ $.$0 !

 #e-& +! e0$! $-$* 2e-!"&.2e -$$' U-$* *e#e0"$! && -$$'

2e2$-$'*! 7 35 2 $.$0 -e0.e$- #e0 '!0& ! -&+!* '!! +e0"e'!

+!0& !&0 K.e-0!.& $.$0 && +!"!2 !&0 ! 2e"e&'& ; 2?" !*! 2e&2$"*!

+!+! #!+! #e0!"!-! +! !'!!'! ! e0>!0! #$-&' A+!! $.$0 

&& +!#!- #$"! 2e&2$"*! !$ +! >!0! #!+! !&0 2&$2 +! >!0! *"&+

 #!+! !&0

Se"!& &-$ *.e-0!.& ! "e&' e.!0 +!0& 1 2?" +!#!- 2ee!*!

>!0! !&0 2e%!+& *e2e0!'2e0!'! 2e2e0& 0!.! ! -&+!* e!* #!+!

2&$2! *e$!"& +!#!- 2e2e-$* e+!#! #!+! #!#! "!2 +! !'!

$&! D!"!2 %$2"!' *e&" $.$0 && +e0"$*! -$$' $-$* #e2e-$*! .e"

+!0!' 2e0!' 5) A-!. +!.!0 #e0-&2!! -e0.e$- +& !-!. 2!*! +&-e-!#*!"!'

.-!+!0 *.e-0!.& 2!*.&2$2 e.& +!"!2 !&0 2&$2 "e' De#Ke.RI .ee.!0 

8/17/2019 PRB PAM kel 4

8/28

!

!-!$ !0!2 &*!0!- !0!2 .$":!- '&+0*.&+! +! %$! +!"!2 e-$* *"&+ !-!$

+!"!2 *e!+!! e0!$ +e! .e!>! 0!&* O"e' *!0e! &-$ !0!

 #e"!'!!#$ '!0$. +&.e.$!&*! +e! e-$* .e!>! e.& +! 2!! +!"!2 !&0 

! !*! +&"!' A+! ee0!#! !0! $-$* 2e'&"!*! /!- e.& +! 2!! +!"!2

!&0 .!"!' .!-$ +&!-!0!! !*& +e! !0! *.&+!.& +e! !0! *!$"!.& !0!

e"e*-0"&-&* !0! #e0-$*!0! & !0! :&"-0!.& *-!* #0.e. .+! "&2e #e"!'!

+e! !*-e0& e.& +! !0! "!&!

0.e. #e'&"!! e.& +! 2!! +e! !0! *.&+!.& +!#!- +&"!*$*!

+e! -&! 2!!2 !0! !*& *.&+!.& +e! $+!0! !-!$ !e0!.& *.&+!.& +e!

*'"0&e (*'"0&!.&) +! *.&+!.& +e! *!"&$2 #e02!!!- Se"!& +e! !0!

*.&+!.& #e'&"!! .e!>! e.& +! 2!! +!"!2 !&0 ! $2$2 +&$!*!

*'$.$.! $-$* .*!"! 0$2!' -!! !*& +e! 2e!"&0*! *e .$!-$ :&"-e0 +e!

2e+&! 2!! /e"&-

A. Men)'$n)($n Be/ $n M$n)$n Den)$n C$&$ O(/$/.

8/17/2019 PRB PAM kel 4

9/28

0.e. #e'&"!! e.& +! 2!! +e! !0! *.&+!.& +!#!- +&"!*$*!

+e! -&! 2!!2 !0! !&-$ @

1# O*.&+!.& +e! U+!0! (Ae0!.&)A+!! *!+$! !"*!"&&-& (HCO3) ! $*$# e.!0 +!"!2 !&0 !*!

2ee!*! .e!>! e.& !-!$ 2!! e0!+! +!"!2 e-$* .e!>! :e00 &*!0!- Fe(HCO3);  !-!$ 2!! &*!0!- ,(HCO3); O"e' *!0e!

 e-$* CO;  e!. "e&' .-!&" +!0!+! (HCO3)2!*! .e!>! &*!0!-

e+e0$ e0$!' 2e%!+& .e!>! *!0!-

Fe(HCO3) ;  FeCO3  CO;  H;O

,(HCO3) ;  ,CO3  CO;  H;O

D!0& 0e!*!.& -e0.e$- +!#!- +&"&'!- %&*! CO ; e0*$0! 2!*! *e.e-&2!!

0e!*.& !*! e0e.e0 *e *!! +! .e"!%$-! 0e!*.& !*! 2e%!+& .e!!&

 e0&*$-@

FeCO3  CO;  Fe(OH) ;  CO;,CO3  CO;  ,(OH) ;  CO;

B!&* '&+0*.&+! e.& (II) 2!$#$ '&+0*.&+! 2!! (II) 2!.&' 2e2#$!&

*e"!0$-! ! $*$# e.!0 .e'&! %&*! -e0$. +&"!*$*! *.&+!.& +e! $+!0!

!-!$ !e0!.& !*! -e0%!+& 0e!*.& (&) .e!!& e0&*$-@

Fe;  O;  1< H;O 4 Fe(OH)3 8 H

,;  O;  ; H;O ; ,O;  4 H

Se.$!& +e! 0e!*.& -e0.e$- 2!*! $-$* 2e*.&+!.& .e-&!# 1 2?" /!- e.&

+&$-$'*!

8/17/2019 PRB PAM kel 4

10/28

T!e" 1

e!0$' #H -e0'!+!# *.&+!.& e.& +e! $+!0!

A& B$(* K5n/en%&$/ Fe /e%e'$ $e&$/

7H A& Fe "773# 18 3en% ,0 3en% 60 3en%

5< 12e-e0 !-!$ +.&2e-e0 !

8/17/2019 PRB PAM kel 4

11/28

+&.e$- *'"0&!-0 e2!*!&! *!#0&- !-!$ *!".&$2 '*'"0&- $-$* 

2e*.&+!.& !-!$ 2e'&"!*! e.& +! 2!! 0e"!-&: .!!- 2$+!' *!0e!

*!#0&- e0$#! .e0$* !-!$ -!"e- ! 2$+!' "!0$- +!"!2 !&0

3) O*.&+!.& +e! *!"&$2 #e02!!!-U-$* 2e'&"!*! e.& +! 2!! +!"!2 !&0 +!#!- #$"! +&"!*$*! +e!

2e*.&+!.&! +e! 2e2!*!& *.&+!-0 *!"&$2 #e02!!!- +e!

 #e0.!2!! 0e!*.& .e!!& e0&*$- @

Fe;  K,O4  7 H;O 3 Fe(OH)3  ,O;  K   5 H

,;  ; K,O4  ; H;O 5 ,O;  ; K   4 H

Se!0! .-*'&2e-0& $-$* 2e*.&+!.& 1 2?" e.& +e0"$*! ! /!- e.& +! 2!!

 !!* -e0+!#!- +!"!2 !&0 -!!' +! #!+! $2$2! e0!+! +!"!2 e-$* 

.e!>! !"e.& ; !-!$ +!"!2 e-$* & Fe ;  +! ,; =!& '!"! %&*! e.&

+! 2!! -e0.e$- e0!+! +!"!2 !&0 +!"!2 e-$* .e!>! 0!&* +!

*""&+ 2&.!"! e0.e!>! +e! /!- >!0! 0!&* !-!$ !.!2 '$2$.

('$2& !&+) 2!*! *e!+!! ! +e2&*&! .$.!' +&'&"!*! !&* +e! !0!

!e0!.& #e!2!'! *'"0&e 2!$#$ +e! #e!2!'! *!"&$2

 #e02!!!- A+!! #!0-&*e"#!0-&*e" '!"$. Fe(OH)3 H;O !&0 %$! .$*!0 

2ee+!# +! 2ee!*! !&0 2e%!+& *e0$'

U-$* 2e'&"!*! /!- e.& +! 2!! .e#e0-& #!+! *!.$. -e0.e$- +& !-!. #e0"$ +&"!*$*! *!$"!.& +e! 2e2$$'*! !'! *!$"! 2&.!"!

!"$2&&$2 .$":!- A";(SO4)H;O +!"!2 !&0 ! 2e!+$ *""&+ De!

 #e2$$'! *!$"! -e0.e$- *""&+ +!"!2 !&0 2e%!+& e0!$ +!

2e2e-$* $2#!"! (:"*) *e2$+&! 2ee+!# Se-e"!' *""&+ .e!>!

 e.& +! 2!! 2ee+!# *e2$+&! !&0 +&.!0& +e! .!0&! #!.&0 e#!-

!-!$ .!0&! #!.&0 "!2!-

2# 0.e. K!$"!.& +e! C!0! E"e*-0"&-&* 

Ke +!"!2 !&0 !*$ +&2!.$**! e"e*-0+! +!0& "e2#e! "!2 !"$2&&$2 (A")

! +&!"&0& +e! "&.-0&* !0$. .e!0!' De! !+!! !0$. "&.-0&* -e0.e$- 2!*!

8/17/2019 PRB PAM kel 4

12/28

e"e*-0+! "!2 A" -e0.e$- .e+&*&- +e2& .e+&*&- !*! "!0$- *e +!"!2 !&0 

2e2e-$* & A"3 ! "e' 0e!*.& '&+0"&.! !&0 !*! 2e2e-$* A"(OH) 3

2e0$#!*! *!$"! ! .!!- e:e*-&: De! -e0e-$*! A"(OH)3H;O

+! e.& 0!&* .e0-! #!0-&*e"#e0-&*e" *""&+ "!& ! e02$!-! e!-&: !*!

-e0-!0&* "e' & A"3  .e'&! 2e$2#!" 2e%!+& #!0-&*e" ! e.!0

2ee+!# +! +!#!- +&.!'*! C!0! && .!!- e:e*-&: -e-!#& 2!*& e.!0 

.*!"!! 2!*! *e$-$'! "&.-0&*! 2!*& e.!0 #$"!

C. Men)'$n)($n Fe $n Mn Den)$n C$&$ Pe&%*($&$n I5n

e'&"!! e.& +! 2!! +e! !0! #e0-$*!0! & !&-$ +e! !0!

2e!"&0*! !&0 !*$ ! 2e!+$ Fe +!?!-!$ , 2e"!"$& .$!-$ 2e+&!

 #e$*!0! & Se'&! Fe +! , !*! e0e!*.& +e! 2e+&! #e$*!0! &!

Se!!& 2e+&! #e$*!0! & ! .e0& +!*!& /e"&-e !"!2& ! 2e0$#!*!

.e!>! '+0$. .&"&*!- !"$2&&$2 +e! !".&$2 +! !-0&$2 (N!) D&.!2#&

 !'! #e$*!0 & !"!2& !+! %$! #e$*!0 & -&0$! (0e.& .&-e-&.) ! 2e2#$!&

.&:!-.&:!- ! "e&' *'$.$.

D&-&%!$ +!0& .&*"$. #e$*!0! &! !+! ; (+$!) -e !&-$ @ #e$*!0! &

+e! .&*"$. N! ! 0eee0!.&! +e! 2e2!*!& "!0$-! N!C" +! e$*!0!

& +e! .&*"$. H ! 0eee0!.&! +e! 2e$!*! "!0$-! HC"

Re!*.&! +!#!- +&-$"&. . @

1# De! S&*"$. $-$* N!

$. ,e$!*! e"&-e

Pen)'$n)$n Fe $n

Mn ) 9e5'%

 N!; Fe(HCO3);  Fe ; N!(HCO3)

 N!; ,(HCO3);  , ; N!(HCO3)Re)ene&$/ ) N$C' Fe N!C" N!; FeC"; 

, N!C" N!; ,C";

  ,e$!*! Re.& S&-e-&.

Pen)'$n)$n Fe $n

Mn

RN!;  Fe(HCO3); RFe ; N!(HCO3)

RN!;  ,(HCO3); R, ; N!(HCO3)

Re)ene&$/ ) N$C' R 

Fe

F

eC"; 4 N!C" ; RN!; 

8/17/2019 PRB PAM kel 4

13/28

R 

,

,

C";

;) De! S&*"$. H&+0e (H)

! De! ,e+&! e$*!0 I e"&-e

Pen)'$n)$n

Fe $n Mn 

Fe(HCO3);

F

e

;

H;

 

4

H;(CO3)

 

,(HCO3);

,

Re)ene&$/ )

HC'F

e

F

eC";

  4 HC" ; H; ,

,

C";

  De! ,e+&! e$*!0 I Re.&

Pen)'$n)$n Fe

$n Mn

RH;  ,(HCO3);  R, ; H;O ; CO; 

RH;  Fe(HCO3);  RFe ; H;O ; CO;Re)ene&$/ )

HC'

R, ; HC" RH;  ,C"; 

RFe ; HC" RH;  FeC";

D&"&'!- +!0& #e0.!2!! 0e!*.&! 2!*! #0.e. #e'&"!! e.& +! 2!! +e!

 #e0-$*!0! & .!!- 2$+!' #e0!.&! -e-!#& %&*! !&0 !*$! 2e2#$!&

*e*e0$'! *!+$! /!- 0!&* .e0-! *!+!0 Fe 3 +! ,; #e$*!0 &! "e'

*-0! -e0.e$- .e'&! +!! #e$*!0 &! 2e%!+& e#!- %e$' H!" &&

2e!*&!-*! 0eee0!.& '!0$. "e&' .e0& +&"!*$*!

D. Pen)'$n)$n Be/ $n M$n)$n en)$n F'%&$/ K5n%$( 

A+! +$! !0! ! !!* +!*!& !&-$ @

1) F&"-0!.& +e! 2e+&! :&"-e0 ! 2e!+$ ,O;A&0 !*$ ! 2e!+$ Fe +! , +&!"&0*! *e .$!-$ :&"-e0 ! 2e+&!!

2e!+$ ,O;H;O Se"!2! 2e!"&0 2e"!"$& 2e+&! -e0.e$- Fe +! ,

! -e0+!#!- +!"!2 !&0 !*$ !*! -e0*.&+!.& 2e%!+& e-$* Fe(OH) 3  +!

,;O3 *.&e -e0"!0$- +!"!2 !&0 +e! *.&e .e!!& *.&+!-0 Re!*.&!!+!"!' .e!!& e0&*$- @

8/17/2019 PRB PAM kel 4

14/28

Fe;  O;  1< H;O 4 Fe(OH)3  8 H

,;  ,O;H;O ,O;,OH;O H

U-$* 0e!*.& #e'&"!! e.& -e0.e$- +&!-!. !+!"!' 2e0$#!*!

0e!*.& *!-!"&-&* +e! ,O;  .e!!& *!-!"&. .e+!*! $-$* 0e!*.&

 #e'&"!! , !+!"!' 2e0$#!*! 0e!*.& !-!0! ,; +e! '&+0!-

2!!+&*.&+! J&*! *!+$! 2!! +!"!2 !&0 !*$ e.!0 2!*! '&+0!-

2!!+&*.&+! ! !+! +!"!2 2e+&! :&"-e0 !*! '!&. +! -e0e-$* .e!>!

,O;,OH;O .e'&! *e2!2#$! #e'&"!! Fe +! , ! 2!*&

"!2! 2!*& e0*$0!

U-$* 2e2#e0!'!0$& +!! 0e!*.& +!0& 2e+&! :&-e0! +!#!-

+&"!*$*! +e! 2e2e0&*! *'"0&e *e+!"!2 :&"-e0 ! -e"!' %e$' -e0.e$-

Re!*.&! !+!"!' .e!!& e0&*$- @

,O;,OH;O ; H;O C";  ; ,O;H;O ; H  ;C"

;) De! ,!! e"&-e

A&0 !*$ !2 2e!+$ e.& +! 2!! +&!"&0*! 2e"!"$& .$!-$ :&"-e0 e+

! 2e+&! :&"-e0! -e0+&0& +!0& 2!!/e"&-e (K ;,O,;O7) ,!!

e"&- e0:$.& .e!!& *!-!"&. +! #!+! >!*-$ ! e0.!2!! e.& +!

2!! ! !+! +!"!2 !&0 -e0*.&+!.& 2e%!+& e-$* :e00&*.&+! +!

2!!+&*.&+! ! -!* "!0$- +!"!2 !&0

Re!*.&! !+!"!' .e!!& e0&*$- @K ;,O,;O7  4 Fe(HCO3);  K ; 3 ,O;  ; Fe;O3  8 CO;  4 H;O

K ;,O,;O7  ; ,(HCO3);  K ; 5 ,O;  4 CO;  ; H;O

Re!*.& #e'&"!! e.& +! 2!! +e! 2!! /e&-e -&+!* .!2! +e!

 #0.e. #e0-$*!0! & -e-!#& 2e0$#!*! 0e!*.& +!0& Fe; +! ,; +e! *.&+!

2!! -&& ('&'e0 2!! &+e)

F&"-0!- ! -e0%!+& 2e!+$ 2e!+$ :e00&*.&+! +! 2!!+&*.&+!

! -!* "!0$- +!"!2 !&0 +! +!#!- +&.!'*! +e! #ee+!#! +!

 #e!0&! Se"!2! #0.e. e0"!.$ *e2!2#$! 0e!*.&! 2!*& "!2!

2!*& e0*$0! +! !*'&0! 2e%!+& %e$' U-$* 0eee0!.&! +!#!-

+&"!*$*! +e! 2e!2!'*! "!0$-! K!"&$2#e02!!!- *e+!"!2 /e"&-e

! -e"!' %e$' -e0.e$- .e'&! !*! -e0e-$* "!& 2!! /e"&-e

(K ;,O,;O7)

! 0.e. S+! =&2e

0.e. && !+!"!' 2e0$#!*! !$! !-!0! #0.e. #e2e0&! /!- !"*!"&

$-$* 2e!&**! #H +e! #0.e. !e0!.& De! 2e!&**! #H !&0 !*$

.!2#!& '!0! -e0-e-$ 2!*! 0e!*.& *.&+!.& e.& +! 2!! +e! !0!

!e0!.& +!#!- e0%!"! "e&' e#!- !- !"*!"& ! .e0& +!*!& !&-$ *!#$0 

8/17/2019 PRB PAM kel 4

15/28

(C!O) !-!$ "!0$-! *!#$0 C!(OH); +! .+! !#& N!(OH) !-!$ !2#$0!

!-!0! *e+$!! C!0! #e!2!'! /!- !"*!"& !*& .ee"$2 #0.e. !e0!.&

U-$* *.&+!.& e.& .!!- e:e*-&: #!+! #H 89 .e+! $-$* *.&+!.&

2!! !0$ e:e*-&: #!+! #H 1!*-$

! .!!- .&*!- !*! -e0*.&+!.& 2e%!+& Fe3 +e! /!- *.&e ! -e0"!0$-

(DO) .e!!& *.&+!-0

8/17/2019 PRB PAM kel 4

16/28

Te-!#& %&*! *!+$! *.&e ! -e0"!0$- +!"!2 !&0 !*$ *e&" 2&.!"! !&0 -!!'

2!*! !&0 !*$! '!0$. +&*-!**! +e! $+!0! +e! !0! *-!* &!.! !-!$

2e$!*! #e0!"!-! -e0-e-$ $-$* .$#"!& *.&e ,e*!&.2e 0e!*.&

 #e'&"!! e.& +e! *.&+!.& *-!* !+!"!' 2e0$#!*! 0e!*.& !$-*!-!"&-&* 

+e! *.&:e00&'&+0*.&+! (FeOOH) .e!!& *!-!"&. ! !!* -e0+!#!- #!+!

 &%&' "&2&-e J&*! +&!+&*! +e! !0!!0! ! "!& #e'&"!! e.&

+e! !0! && 2e2#$!& *!0!*-e0&.-&* ! .!!- e0e+! C!0! *.&+!.& *-!* 

&& 2e2#$!& *e$-$!@

1 T!#! #0.e. K!$"!.& +! ee+!#!

; Kee#!-! :&"-0!.& e.!0

3 W!*-$ #!*!& 2e+&! :&"-e0 (#e!0&!) ? *!-!"&. "!2!

4 T!#! #0.e. 0eee0!.&

A. K$&$(%e&/%( A& B$(*

K!0!*-e0&.-&* .!2#e" !&0 +&.!%&*! +!"!2 T!e" 1 S!2#e" !&0 -!!' 2e!+$

Fe +! , .!!- -&& (T!e" 1) D!"!2 .!"!' .!-$ .!2#e" !&0 *.e-0!.& Fe (15

2?=) 5 *!"& !*$ 2$-$! (

8/17/2019 PRB PAM kel 4

17/28

T!e" ;

E:&.&e.& e"!'! Y! H!0$. D&!#!&

P$&$3e%e& S$%*$n M$(/3*3: H$/' U(*& E-/en/

Pen)5'$$n

B!$ T&+!* e0!$ Be0!$ e.& T&+!* e0!$

R!.! T&+!* e0!.! Be0!.! e.& T&+!* e0!.!

Fe 2?= !*-$

 #e*e0%!! .e0-! +e2& 2e%!! *e&+!'! 2!*! !* #e!2#$ ! !*!

+&$!*! +!"!2 #0! 0!!! && !+!"!' !* #e!2#$ ! -e0$!- +!0&

:&e0 ! -e"!' !+! +& #!.!0!

B. Ae&$/

Ae0!.& +&$!*! $-$* 2e&.&'*! !. ! -e0"!0$- +& !&0 #e02$*!! !-!$

$-$* 2e!2!' *.&e *e !&0 $-$* 2e$!' .$.-!.& ! +&

 #e02$*!! 2e%!+& .$!-$ *.&+! D!"!2 *e!+!! -e0*.&+!.& e.& +!

2!! -e0"!0$- +& !&0 Be-$* .e!>! +e! "!0$-! & *e+$!! -e0"!0$-

 #!+! &"!! *.&+!.& ; !&-$ Fe;  +! ,; Ke-&*! *-!* +e!

*.&e !-!$ *.&+!-0 "!& e.& +! 2!! !*! -e0*.&+!.& 2e%!+& !"e.&

! "e&' -&& e-$* & *2#"e*. !0$ ! -&+!* "!0$- *e -&*!- !

$*$# e.!0 O"e' *!0e! &-$ 2!! +! e.& +&'&"!*! +e!

 #ee+!#! .e-e"!' !e0!.& Re!*.&! +!#!- +&-$"&. .e!!& e0&*$- @

4Fe;  O;  1< H;O 4 Fe (OH)3  8 H

,

;

  O;  ; H;O

; ,O;  4 H

8/17/2019 PRB PAM kel 4

18/28

A+! e2#!- -e !e0!-0 ! .e0& +&$!*! !&-$  gravity aerator, spray

aerator, air diffuser +!  mechanical aerator  F$.& +!0& #0.e. !e0!.&

!+!"!' 2e&.&'*! 2e-'!! ( CH4  ) 2e&.&'*! *!0 +&*.&+! (CO;)

2e&.&'*! H;S 2e&.&'*! !$ +! 0!.! 2e&.&'*! !.!. "!&

( F!&0 1968)

C. Se3en%$/

Se+&2e-!.& !+!"!' #e2&.!'! #!0-&*e" .e!0! 0!&-!.& ee+!#!

*!+$! /!- #!+!- +& +!"!2 !&0 +!#!- +&"*! 2e%!+& #ee+!#!

+&.*0&- ( *"e!. 1 ) #ee+!#! :"*$"e ( *e"!. ; ) #ee+!#! /e

 #ee+!#! *2#0e.& ? -e0-e*! ( 2!0-& D ;

8/17/2019 PRB PAM kel 4

19/28

Air baku

Sedimentasi Filtrasi

Reservoar

DesinfeksiAerasi

Distribusi

 #0.e. *!$"!.& -&+!* #e0"$ +&"!*$*! 2!*! !&0 !*$ +!#!- "!.$

+&.!0& +e! .!0&! %e&. !#! .!%! -e02!.$* .!0&! #!.&0 "!2!-

2!$#$ .!0&! #!.&0 e#!-

G!2!0 1 S!0&! #!.&0 "!2!-

E. D/n-e(/

B!* +e.&:e*.& e0:$.& $-$* 2e2!-&*! 2&*00!&.2e +& +!"!2 !&0

Se!>! ! +&$!*! !&-$ *"0 +! .e!>!!D&.&:e*.& +!"!2

 #e$0$! *!+!0 Fe +! , +!"!2 !&0 && 2e$!*! *!#0&- S-!+!0 !

+&$!*! +& "!#!! !+!"!' ;< 2=? 15 2e&- Be0!- %e&. *!#0&-

8/17/2019 PRB PAM kel 4

20/28

8/17/2019 PRB PAM kel 4

21/28

2$"-&2e+&! :&"-e0 +&!+&*! %e&. "!&! !&-$ #e!0&! ! "e&' !&* .e'&! !&0 

! *e"$!0 2e2&"&*& *$!"&-!. ! "e&' !$.  D! #0.e. -e0!*'&0 +e.&:e*.& +e!

 #e2$$'! *"0 $-$* 2e2!-&*! !-!$ 2e2$$' 2&*00!&.2e #!-e ! !+! +!"!2

!&0 0.e. && -!#! 2e2e0"$*! ee0& ! e.!0 *!0e! e*e0%! +e! .&.-e2 0!&-!.&  

8/17/2019 PRB PAM kel 4

22/28

BAB III

PROYEKSI PENDUDUK > KRITERIA DESAIN

1.1 P&5e(/ Pen**( D&*e-!'$&@

• J$2"!' #e+$+$* -!'$ *e " () ;75! 15< "-?'0?0 43

8/17/2019 PRB PAM kel 4

23/28

  H&+0! U2$2 (HU)

1) e+$+$* -e0"!!& +e! -&*!- #e"!!! ;<

3591! ;!

;) Ke$-$'! A&0 HU

718;1 %&>! 3< "-?'0?0 ;154654 "-?'0 

;493 "-?+e-

3) J$2"!' S!2$! HU

718;1 %&>! @ 1

8/17/2019 PRB PAM kel 4

24/28

•  N&"!& !*'&0 2!* 8;95;4 "-?+e- && +&$!*! $-$* +e.!& BA,!2$

&"!& -e0.e$- !0$ +&!#!& #!+! !*'&0 -!'$ 0e!! (;5 -!'$ ! !*! +!-!)

• e2!$! +&"!*.!!*! .e!0! e0-!'!# +! +&0e!!*! +&"!*$*!

.e!!* 3 -!'!#! #e2!$! 2!* 8;95;4 "-?+e-

8/17/2019 PRB PAM kel 4

25/28

J $ 2 " ! ' ;5< 33

8/17/2019 PRB PAM kel 4

26/28

BAB I!

PERHITUNGAN DESAIN

8/17/2019 PRB PAM kel 4

27/28

8/17/2019 PRB PAM kel 4

28/28

BAB !I

KESIMPULAN