PREDAVANJE D.djelovic Skraceno

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat

PREDAVANJE 3:SREDSTVA MEHANIZACIJE PRETOVARA. TEHNOLOGIJA PRETOVARA. DIMENZIONISANJE TERMINALA.3.1 SREDSTAVA MEHANIZACIJE PRETOVARA KONTEJNERA Pretovarni mostovi za kontejnere razvoj specijalizovanih kontejnerskih dizalica i pretovarnih mostova za prenos kontejnera (Slika 3.1) posljedica je brzog poveanja kontejnerskog prometa. Budui da se pretovar kontejnera esto ne moe obaviti bez skladitenja, upotrebljavaju se razliita prevozno-pretovarna sredstva za prenos i slaganje kontenera na skladitu.

Slika 3.1 Pretovarni mostovi za kontejnere Efikasnost funkcionisanja kontejnerskih terminala podrazumijeva koordiniran rad kontejnerskih pretovarnih mostova i kontejnerskih prevozno-pretovarnih sredstava (mosne dizalice na tokovima ili inama transtainers; portalni prenosnici malog raspona stradle carriers; itd.). Intenzivno poveanje obima pretovara kontejnera zahtijevalo je poveanje brzine protoka kontejnera kroz luku to se postiglo automatizacijom radnih procesa, uvoenjem cjelovitog upravljakog sistema i kontrole kompletnog pretovarno-prevoznog sistema (Slika 3.2).

INTEGRALNI TRANSPORT Predavanje 3

31

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat

Slika 3.2 Automatizovani protok kontejnera kroz luku Savremena organizacija pretovarno-prevoznih operacija na kontejnerskom terminalu temelji se na primjeni raunara i novom vrednovanju tehnolokih postupaka i upravljanja. Sve veom primjenom elektronske opreme kod kontejnerskih dizalica je postignuta automatska kontrola dinamikih optereenja dizalica, njenih pojedinih radnji i zahvatnog sredstva uz ustaljeni algoritam koji prati kretanje zahvatnog sredstva od broda do iskrcajnog mjesta i obratno. Glavna tehnika obiljeja obalne kontejnerske dizalice su: nosivost sa sprederom, dohvat prema moru (od obalne kranske staze), visina podizanja tereta, brzina vonje voznog vitla i brzina podizanja tereta. Veliina dohvata prema moru je osnovna karakteristika kontejnerskih dizalica, prema kojem se razlikuju sljedei tipovi dizalica: Panamax dohvat prema moru do 44 m; Standard Post Panamax dohvat prema moru u rasponu od 44 do 48 m; Extra Post Panamax dohvat prema moru vei od 48 m; Dohvat od 44 m omoguava pretovar Panamax kontenerskih brodova (16 redova kontenera u irinu). Extra Post Panamax dizalice s dohvatnom iznad 48 m, mogu opsluivati Super Post Panamax brodove (18 redova kontenera u irinu). Kontejnerski pretovarni mostovi se svrstavaju u jedne od najskupljih pretovarnih sredstava i ujedno se karakteriu velikom sopstvenom masom. Napajanje elektrinom energijom se izvodi pomou gumenog fleksibilnog kabla napona 10 kV, 50 Hz, sa maksimalno instalisanom snagom od 600 kW. eljezniki kontenerskih mostovi su jednostavnije konstrukcije, opremljeni odgovarajuim ureajima za dizanje i pokretanje mosta i voznog vitla na kojem je postavljen spreder. Raspon portala eljeznikih mostova je razliit, zavisno od potrebe da se premosti jedan ili vie kolosjeka, odnosno jedna ili vie drumskih saobraajnica i vie kolosjeka. eljezniki kontejnerski mostovi se mogu upotrebljavati i za opsluivanje otvorenih skladita za kontejnere. Prevozno pretovarna sredstva za kontejnere transtainer mogu se kretati po gumenim tokovima (RTG dizalice) ili po inama (RMG dizalice). Konstrukciono su izvedeni u obliku portala po ijem se gornjem dijelu kree vozno vitlo sa zahvatnim ureajem za kontejnere (Slika 3.3).

Slika 3.3 Transtainer INTEGRALNI TRANSPORT Predavanje 3 32

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat Prevozno pretovarna sredstva za kontenere straddle carrier (Slika 3.4).

Slika 3.4 Prevozno pretovarna sredstva za kontejnere side loader (Slika 3.5).

Slika 3.5 Side loader Prevozno pretovarna sredstva za kontejnere reach stackers (Slika 3.6).

Slika 3.6 Reach stacker INTEGRALNI TRANSPORT Predavanje 3 33

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat Sprederi - Sprederi su zahvatna sredstva za rukovanje sa kontenerima u operacijama lo lo (lift on lift off). Razvrstavaju se prema razliitim kriterijumima: s obzirom na pogon, konstrukciju i izvedbu. S obzirom na pogon, razlikuju se sprederi s elektromotornim pogonom, sprederi s hidraulinim pogonom i sprederi s kombinovanim elektro-hidraulinim pogonom. Prema konstrukciji, dijele se na spredere lake, srednje i teke konstrukcije. S obzirom na izvedbu, razlikuju se: sprederi za zahvatanje jednog kontenera istog tipa (standardni sprederi), sprederi za zahvatanje jednog kontenera razliitih tipova (univerzalni spreder), sprederi koji mogu zahvatati dva kontenera od 20 stopa (dvostruki sprederi) ili samo jednog od 40 stopa. Univerzalni spreder (Slika 3.7) moe mijenjati duinu po potrebi, a podeavanje se obavlja elektrohidrauliki iz kabine rukovaoca kranom. Ova izvedba spredera je tee i sloenije konstrukcije i posjeduje sve potrebne upravljake i sigurnosne ureaje za brz i siguran rad. Mogu se prikljuiti na sve vrste mehanizacije koja se koristi pri pretovaru kontenera.

Slika 3.7 Univerzalni spreder 3.1.1 Izbor sredstava mehanizacije Proces izbora sredstava mehanizacije je kompleksan, prvenstveno zbog brojnosti faktora uticaja koji se pri tome moraju uzeti u obzir. Pomenuti faktori uticaja, koji se na adekvatan nain moraju respektovati u procesu izbora sredstava mehanizacije i samim tim u procesu planiranja i razvoja luke (i/ili terminala), mogu da se klasifikuju u pet pet glavnih grupa (Roach, 1987): razvojni faktori uticaja; faktori u odnosu na eksploataciju sredstva; faktoru u odnosu na odravanje sredstva; zahtjevi rukovanja sredstvom mehanizacije; tehnoloko-operativni faktori; Svaka od pobrojanih grupa faktora uticaja se sastoji od vie elemenata. Npr.: razvojni faktoru uticaja: o iskorienje raspoloivih razvojnih povrina; o iskorienje raspoloivog skladinog prostora (npr. dostizanje maksimalne visine slaganja kontenera na terminalu); o pouzdanost rada pri poveanju stepena efektivnog iskorienja (sposobnost da odgovori zahtjevima koji se pojavljuju sa poveanjem obima pretovara); o optereenje po jedinici povrine; o mogunost komplementarnog korienja sa drugim sredstvima mehanizacije; itd. faktori u odnosu na eksploataciju sredstva o trokovi po asu rada; o trokovi goriva i/ili pogonske energije; itd. Faktori u odnosu na odravanje sredstva o operativna gotovost sredstava; o vrijeme izmeu dva otkaza; o trokovi odravanja; INTEGRALNI TRANSPORT Predavanje 3 34

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat o pogodnost za odravanje;

o potrebna kvalifikaciona struktura radnika odravanja; o potrebna oprema za odravanje; itd. zahtjevi rukovanja sredstvom o potreban broj rukovalaca sredstvom u smjeni; o potrebne kvalifikacije rukovalaca sredstvom; itd. tehnoloko-operativni faktori o tehnoloki zahtjevi koji se javljaju u procesu manipulisanja sa teretom; o stepen fleksibilnosti sredstva; o brzina kretanja pod punim optereenjem; o brzina kretanja bez tereta; o brzina dizanja/sputanja tereta; o stepen zadovoljenja bezbjedonosnih standarda; itd.

U skladu sa razmatranjima iz (Dobner, Rijsebrij, 1999), u procesu izbora sredstava mehanizacije treba uzeti u obzir i sledee faktore uticaja: karakter postojeih i oekivanih zahtjeva korisnika usluga; postojei i oekivani stepen iskorienja vezova; stepen efektivnog iskorienja raspoloivih sredstava mehanizacije; karakteristike transportnih sredstava (brodova, kamiona, vagona) kojim se teret doprema u luku (ili otprema iz luke); ogranienja uslovljena karakteristikama postojeih infrastrukturnih objekata; rezultate analiza postojeeg kapaciteta; oekivano poveanje obima pretovara u narednim periodima; Investiranje u nabavku novih pretovarnih sredstava potrebno je maksimalno ograniiti na sluajeve u kojima: dalji rad postojeih pretovarnih sredstava nije mogu zbog zastarjelosti sredstava; nabavka pretovarnog sredstva omoguava znatno unapreenje tehnologije rada; opremanje novih obala pretovarnim sredstvima uslovljava bolje korienje obale u cjelini; 3.2 TEHNOLOGIJA PRETOVARA KONTEJNERA Tehnologija pretovara kontejnera obuhvata skup resursa (radna snaga, sredstva mehanizacije pretovara, zahvatni ureaji, ...) i metoda i postupaka korienja tih resursa u procesu premjetanja kontejnera na malim rastojanjima. Definisanje tehnologije rada, u sutini, predstavlja proces usklaivanje odnosa izmeu tehnolokih elemenata i tehnolokih zahtjeva koji se u procesu rada pojavljuju. Osnovni ulazni parametri toga procesa su: - karakteristike tereta (kontejnera); - vrsta (i varijanta) manipulacije sa teretom (kontejnerom); - karakteristike transportnog sredstva (vagona, kamiona, broda); - karakterisitike raspoloivih infrastrukturnih objekata (gatovi, vezovi, saobraajnice, ...); - karakteristike raspoloivih sredstava mehanizacije; - karakteristike raspoloivih zahvatnih ureaja; itd. Na osnovu pobrojanih (glavnih) polaznih elemenata, definie se tehnologija rada koja obuhvata: - nain izvrenja karakteristinih faza procesa pruanja luke usluge; - broj i kvalifikacionu strukturu potrebnih izvrilaca po fazama i mikro lokacijama rada (u brodskom skladitu, ...); - broj i precizno odreenje pretovarnog sredstva (sredstva mehanizacije) kao tehnolokog elementa; - nain skladitenja tereta; itd.


35

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat U narednoj tabeli (Tabela 3.1) su, u pojednostavljenoj formi, prikazani elementi korelacija izmeu tehnolokih zahtjeva koji se pojavljuju u procesu pretvoara kontejnera i sredstava mehanizacije ijim se korienjem ispunjavaju odnosni tehnoloki zahtjevi. Tabela 3.1 Elementi korelacije izmeu tehnolokih zahtjeva i sredstava mehanizacijeManipulacija Brod obala Tehnoloki zahtjev Premjetanje kontejenra iz brodoskog skladita na operativnu obalu Sredstva mehanizacije Pretovarni most za kontejnere

Spreder

Horizontalni transport kontejnera od operativne obale do skladine pozicije

Teglja sa prikolicom

Manipulisanje sa kontejnerom na skladitu

Straddle carrier

Reach stacker

... ...

3.3 DIMENZIONISANJE KONTEJNERSKIH TERMINALA U procesu dimenzionisanja kontjenerskih terminala se, pored projektovanog obima prometa (iskazanog u TEU), mora uzeti u obzir i itav niz drugih faktora uticaja, veoma raznorodnog karaktera i intenziteta dejstva: dominantan pravac kretanja kontejnera (uvoz ili izvoz), da li terminal predstavlja sponu sa gravitacionom zonom ili dominira transhipment koncept, da li u strukturi pretovara dominiraju prazni ili puni kontejneri, koliko je procentualno uee frigo kontejnera, koji su zahtjevi za ostalim ureajima i opremom (ro-ro rampama, kolskim vagama, ...).


36

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat Znaajne podloge za definisanje dimenzija elemenata terminala su odreeni standardi koji su rezultat teorijskih i eksperimentalnih istraivanja u domenu planiranja i razvoja kontejnerskih temrinala. Navode se neki od njih (Terminal capacity and productivity, Port of Antwerp, 2007): mogui godinji obim prometa po 1 ha skladine povrine, ukoliko se primijenjuje tehnologija bazirana na straddle carrier-ima je izmeu 15 000 i 17 500 TEU; mogui godinji obim prometa po 1 ha skladine povrine, ukoliko se primijenjuje tehnologija bazirana na rail mounted gantries i rubber tyred gantries je izmeu 17 500 i 35 000 TEU; mogui godinji obim promera po 1 m duine raspoloive operativne obale je izmeu 900 i 1000 TEU; najvei kontejnerski brodovi imaju gaz izmeu 14 i 15 m, a zahtijevana rezervna dubina akvatorijuma je +10% od navedenih vrijednosti; duina najveih kontejnerskih brodova se kree do 350 m; itd.

Teorijski kapacitet skladita, Ct, na kontejnerskom terminalu je odreen sljedeom relacijom: Ct = (Np x Hs x ng)/(tp x ks) (3.1)

gdje su: Np broj lokacija za skladitenje kontejnera (povrina za smjetaj 1 TEU); Hs broj visina skladitenja kontejnera na skladitu); ng broj dana u godini; tp srednje vrijeme zadravanja kontejnera na terminalu; ks faktor neravnomjernosti (vrijednost ovog faktora je obino izmeu 1 i 1,3); Stvarni kapacitet terminala zavisi od: prostora koji je zauzet administrativnim zgradama, radionicima, ...; prostorom koji zauzima Containr Fregiht Station; soabraajnih tokova unutar terminala (raspodjele izmeu vidova transporta pri dopremi i otpremi kontejnera sa terminala); carinskih procedura koje se sprovode na terminalu; primijenjenog informacionog sistema; Preporuka je da oblik terminala bude to je mogue blii pravouganoniku. U idealnoj situaciji, duina operativne obale treba da bude jednaka sa irinom skaldita. 3.3.1 Indikatori karakteristika terminala Indikatori karakteristika terminala se mogu grupisati na sljedei nain: indikatori ostvarenog obima i strukture prometa; o ostvareni obim i struktura (20 ft. i 40 ft.; puni, prazni) prometa u TEU po jedinici perioda; o ostvareni obim prometa u broju kontejnera po jedinici perioda; o otvareni obim i struktura prometa po pravcima kretanja kontejnera (uvoz, izvoz, tranzit); ... indikatori produktivnosti; o produktivnost po brodu; o produktivnost po dizalici; o produktivnost po operativnoj obali; o produktivnost terminala; o produktivnost radnika; ... indikatori iskorienja raspoloivih resursa; o stepen iskorienja operativne obale (veza); o stepena iskorienja skladita; o stepena iskorienja opreme; ... INTEGRALNI TRANSPORT Predavanje 3 37

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat indikatori kvaliteta pruenih usluga; o ukupno vrijeme opsluivanja broda na terminalu; o ukupno vrijeme opsluivanja kamiona na terminalu; o ukupno vrijeme opsluivanja vagona na termnalu;

3.3.1.1 Mjerenje produktivnosti na terminalu Osnovni razlozi zbog kojih se mjeri produktivnost na terminalu su: obezbjeuje se efikasan sistem praenja uspjenosti realizacije kompletnog radnog procesa; omoguava se uporeenje sa prethodnim periodima; obezbjeuje se uporeenje sa ostalim terminalima; osigurava bazu za mjerenje stepena zadovoljstva korisnika usluga; itd. Produktivnost po brodu se iskazuje pomou sljedea tri parametra: pb1 = (broj radnih ciklusa)/(ukupan broju sati boravka broda u luci) pb2 = (broj radnih ciklusa)/(ukupan broju sati boravka broda na vezu) (3.2) (3.3) (3.4)

pb3 = (broj radnih ciklusa)/(ukupan broj produktivnih sati rada na pretovaru broda) Produktivnost po dizalici se definie na bazi sljedee relacije: pd = (broj radnih ciklusa)/(broj sati rada dizalice) (3.5)

Produktivnost po dizalici zavisi od: vrste dizalice; konstrukcije i veliine broda; broja ukrcanih,iskrcanih kontejnera, od broja kontejnera koji su za transhipment, i sl.; odnosa izmeu punih i praznih kontejnera; broja luka ticanja broda; itd. Generalno uzevi, produktivnost sredstva mehanizacije se rauna prema relaciji: psm = (broj radnih ciklusa)/(broj radnih sati sredstva mehanizacije) (3.6)

Kao primjer se navode, oekivane vrijednosti ovog parametra za neke kategorije sredstava mehanizacije: teglja: 4-5 radnih ciklusa po asu rada; straddle carrier: 12 15 radnih ciklusa po asu rada; rubber tyred gantry: 20 radnih ciklusa po asu rada; rail mounted grantry: 25 radnih ciklusa po asu rada; Produktivnost po operativnoj obali se odreuje polazei od jednaine koja slijedi; pob = (broj radnih ciklusa)/(duina operativne obale) [po jedinici perioda] Produktivnost terminala ima sljedeu matematiku interpretaciju: pT = (broj radnih ciklusa)/(povrina terminala) [po jedinici perioda] Produktivnost radnika ima sljedei matematiki iskaz: INTEGRALNI TRANSPORT Predavanje 3 38 (3.8) (3.7)

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat pr = (broj radnih ciklusa)/broj sati rada radnika) (3.9)

Broj sati rada radnika moe da se odnosi na: ukupan broj zaposlenih; broj zaposlenih u operativnom sektoru; broj zaposlenih angaovanih na pretvoaru jednog broda; ... 3.3.1.2 Definisanje indikatora iskorienja raspoloivih resursa Stepen iskorienja operativne obale (veza) se definie na sljedei nain: ko = (vrijeme boravka brodova na vezu)/(ukupno raspoloivo vrijeme) (3.10)

Vrijednosti stepena iskorienja veza u odreenom vremenskom periodu predstavljaju osnovu za zakljuak da li je kapacitet raspoloive operativna obala dovoljan da primi sve brodove bez znaajnijeg ekanja. Na narednim dijagramima (Tabela 3.2 i Slika 3.8; Tabela 3.3 i Slika 3.9) su prikazani primjeri varijacija stepena iskorienja vezova, ko primjeri se odnose na vezove za kontejnerske brodove u Luci Bar, za 2001.g. (Analiza 1, 2002). Tabela 3.2 Vrijednosti koeficijenta iskorienja veza I/1godina mjesec ko I 0,210,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 001 - I 01 - II 01 - III 01 - VI 01 - V 01 - VII 01 - XI 01 - VIII 99 - VIII 00 - VIII 01 - XII 01 - IV 01 - IX 99 - II 99 - III 99 - VI 00 - III 00 - VI 99 - VII 99 - XII 00 - VII 00 - XI 00 - XII 99 - IV 99 - IX 00 - IV 00 - IX 01 - X 99 - I 00 - I 99- XI 99 - V 99 - X 00 - II 00 - V 00 - X

II 0,06

III 0,28

IV 0,35

V 0,52

VI 0,16

2001. VII 0,08

VIII 0,18

IX 0,10

X 0,20

XI 0,23

XII 0,06

koef. iskorienja

koef.iskori.

mjeseci

Slika 3.8 Grafiki prikaz vrijednosti iz Tabele 3.2 Tabela 3.3 Vrijednosti koeficijenta iskorienja veza I/2godina mjesec K I 0,10 II III 0,18 IV 0,19 V VI 2001. VII VIII IX 0,10 X 0,05 XI XII 0,08


39

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat0,3 0,25 koef. iskorienja 0,2 0,15 0,1 0,05 001 - I 01 - II 01 - III 01 - VI 01 - VII 01 - VIII 01 - XI 01 - V 99 - VIII 00 - VIII 01 - XII 01 - IV 01 - IX 99 - II 99 - III 00 - III 99 - VI 99 - VII 99 - XII 00 - VI 00 - VII 00 - XI 00 - XII 99 - IV 99 - IX 00 - IV 00 - IX 01 - X 99 - I 00 - I 99- XI 00 - II 00 - V 00 - X 99 - V 99 - X

koef.iskori.

mjeseci

Slika 3.9 Grafiki prikaz vrijednosti iz Tabele 3.3

Stepen iskorienja skladita se izraunava pomou sljedee jednaine: kskl = (broj kontejnera koji se nalaze na skladitu)/(stvarni kapacitet skladita) 3.3.1.3 Definisanje indikatora kvaliteta pruenih usluga Vrijeme opsluivanja broda na terminalu predstavlja ukupno vrijeme boravka broda na terminalu (u luci) i obuhvata ekanje na sidritu, vrijeme priveza, vrijeme provedeno na vezu, vrijeme odveza. Cilj je da ovo vrijeme bude to je mogue blie vremenu boravka broda na vezu, odnosno da ostale komponente vremena budu minimalne ili jednake nuli. Vrijeme opsluivanja broda, inae, zavisi od sljedeih parametara: produktivnosti dizalice; broja sredstava mehanizacije koja su angaovana na pretovaru broda; raspoloivosti veza; ukupne efikasnosti terminala; itd. Radi ilustracije se navode referentne vrijednosti produktivnosti za razliite kategorije kontejnerskih brodova: kontejnerskih brodovi kapaciteta 4000 TEU: 50 radnih ciklusa po satu; kontejnerski brodovi kapaciteta 8000 TEU: 77 radnih ciklusa po satu; Vrijeme opsluivanja kamiona predstavlja ukupno vrijeme koje kamion provede na terminalu. Vrijeme opsluivanja vagona zavisi od vie parametara: injenice da vrijeme dolaska vagona na terminal, izmeu ostalog, zavisi i od eljeznikih kompanija; injenice da se istovar ili utovar vagona planira van perioda kada je intenzitet zahtjeva za izvrenje operacija maksimalan; ... 3.3.2 Primjer analize kapaciteta vezova Parametar koji adekvatno opisuje kapacitet vezova je stepen iskorienja vezova. Vrijednosti ovog parametra ulaze u kritinu zonu u momentu kada se smanji sposobnost terminala da primi brodove koji pristiu, odnosno kada se pone formirati red ekanja brodova. U daljem dijelu su prikazani rezultati saete analize kapaciteta vezova na operativnoj obali Kontejnerskog terminala u Luci Bar. U ovom trenutku, Kontenerski terminal u Luci Bar posjeduje operativnu obalu duine 330 m. Uzimajui u obzir injenicu da duina fider brodova (feeder ships) do 150 m, slijedi da je operativna obala moe jednovremeno da primi 2 fider broda. Sa druge strane, kapacitet postojee operativne obale je dovoljan za prijem jednog velikog broda (LOA vee od 150 m). INTEGRALNI TRANSPORT Predavanje 3 40 (3.11)

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat Poveanje stepena iskorienja postojee operativne obale, iznad odreene granine vrijednosti, deteminie potrebu produenja postojee operativne obale, radi poveanja njenog kapaciteta. Tako, npr. ukoliko se postojea operativna obala produi za 120 m, do ukupne duine od 450 m, obezbijedio bi se dovoljan kapacitet za istovremeni prijem 1 velikog i jednog fider broda. U narednoj tabeli (Tabela 3.4) su prikazane vrijednosti parametara koji karakteriu kapaciteta vezova, po godinama iz izabranog planskog perioda. Tabela 3.4 Parametri koji karakteriu kapacitet vezovaGodina iz planskog perioda Faza razvoja Broj raspoloivih vezova za velike brodove Broj raspoloivih fider vezova Teorijsko raspoloivo vrijeme vezivanja po vezu (h) Max. stopa zauzetosti za vezove za velike brodove Max. stopa zauzetosti vezova za fider brodove ... 1. 1 1 2 8,760 40% 65% 4. 1 1 2 8,760 40% 65% 5. 2 1 2 8,760 40% 65% 14. 3 1 2 8,760 40% 65% 15. Zavrna 1 2 8,760 40% 65% 16. Zavrna 1 3 8,760 40% 65%

3.3.3 Primjer analize kapaciteta dizalica U ovom dijelu su prikazani segmenti analize potrebnog kapaciteta dizalica na Kontejnerskom terminalu u Luci Bar. Polazite analize predstavlja trini zahtjev da se po satu rada na pretovaru velikog broda treba dostii produktivnost od 80 radnih ciklusa. Ispunjenje zahtjeva se moe postii sa najmanje tri angaovane dizalice tokom cjelokupnog procesa pretovara. Fider brodovi se mogu opsluivati sa jednom ili dvije dizalice. U Tabeli 3.5 su dati elementi prorauna. Tabela 3.5 Elementi prorauna potrebnog broja dizalicaGodina iz planskog perioda Faza razvoja Projekcija broja radnih ciklusa (pretovar kontejnera) Projekcija broja radnih ciklusa (ponovno slaganje, pomjeranje, poklopci grotla, ...) Projekcija ukupnog broja radnih ciklusa Projektovani broj radnih ciklusa godinje/mobilna luka dizalica Projektovani broj radnih ciklusa godinje /pretovarni mostovi za kontejnere Broj pretvoarnih mostova za kontejnere koje bi trebalo angaovati 1. 1 38,077 5% 1,904 39,981 79,000 108,000 2 4. 1 86,130 5% 4,306 90,436 79,000 108,000 2 5. 2 104,895 5% 5,245 110,140 79,000 108,000 4 12. 3 249,142 5% 12,457 261,599 79,000 108,000 4 16. Zavrna 310,199 5% 15,510 325,709 79,000 108,000 4

3.4 UTICAJ LUKE PRODUKTIVNOSTI NA TROKOVE PUTOVANJA VELIKIH KONTEJNERSKIH BRODOVA Reziltati relevantnih istraivanja potvruju da se jednini trokovi po kontejneru mogu redukovati korienjem veih kontejnerskih brodova, a da se poveanjem produktivnosti u procesu pretovara, takoe, ostvaruje smanjenje trokova, uz skraenje vremena opsluivanja brodova u luci. Na dijagramima (Slika 3.9 i Slika 3.10) su prikazane karakteristine korelacije izmeu cijene plovidbe po TEU, kapaciteta broda i razdaljine transportnog pravca na tri glavna transportna pravca. Jedinina cijena se smanjuje po opadajuoj stopi onako kako se poveava kapacitet broda. Kod izvoenja ovih jedininih trokova, istraivai pretpostavljaju da luko vrijeme za razliite dimenzija broda odraava trenutnu produktivnost pretovara tereta, to je u stvari funkcija broja dizalica koje su dodijeljene za rad brodu i brzine pretovara po dizalici. Iskustvo je da se obino angauje jedna do dvije dizalice na brodovima iji je kapacitet ispod 1000 TEU; tri do etiri dizalice na brodovima iji je kapacitet 3000 do 4000 TEU i pet dizalica na brodovima sa 6000 TEU.


41

Fakultet za mediteranske poslovne studije - Tivat Pretpostavlja se da je produktivnost dizalice prosjeno oko 22 kretanja na sat. Na temelju ovoga, pet dizalica koje rade na kontejnerskom brodu iji je kapacitet 6000 TEU mogu ukrcati i iskrcati 2000 20-stopnih i 2000 40-stopnih kontenera po stopi od 110 radnih ciklusa na sat, a brod moe biti kompletno iskrcan i ukrcan za 72 sata. Rezultati istraivanja uticaja skraenja lukog vremena putem poveane brzine pretovara tereta pokazuju da sa, npr., poveanjem brzine pretovara (produktivnosti) za 100% znatno smanjuju jedinini trokovi, budui da je brod u stanju da prevozi vie kontejnera u datom vremenskom periodu. Na primjer, dvostruko poveanje brzine pretovara tereta e smanjiti jedininu cijenu broda iji je kapacitet 6000 TEU sa 114 $ na 91$ po TEU na transatlanskom pravcu. Jedinina cijena takvog broda na transpacifikom pravcu bi se spustila sa 180 $ na 159 $ po TEU a na evropskom pravcu sa 242 $ na 218 $ (Port reform Toolkit, Modul II, 2001).

Slika 3.9

Slika 3.10


42

Documents

PREDAVANJE D.djelovic Skraceno