Ο Ρόλος της επιμόρφωσης των

εκπαιδευτικών στην επιτυχία της

συμπεριληπτικής εκπαίδευσης

Θεματικές ενότητες:

• Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

• Συνεργατική έρευνα δράσης.

• Ανάπτυξη πρακτικών συμπερίληψης.

• Εμπόδια στη συμπεριληπτική εκπαίδευση των εκπαιδευτών.

• Υπερπήδηση των εμποδίων.

Προοργανωτής

• Συνήθης πρακτική.

• Εκπαίδευση από τα Πανεπιστήμια/ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο .

• Διαλέξεις – Σεμινάρια – Αμφιθέατρα.

• Αυτή η προσέγγιση δεν έχει άμεσο αντίκτυπο στην πρακτική των εκπαιδευτικών.

Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (1)

• Η εισήγησή μας είναι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών να γίνεται στα σχολεία και στις τάξεις.

• Συνεργατική έρευνα δράσης.

• Οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν περισσότερα απ’ όσα μπορούν να αρθρώσουν.

• Πολλές φορές κάνουν πράγματα, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι τα κάνουν.

Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών (2)

• Το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί εντοπίζουν ποιο είναι το πρόβλημα που θέλουν να λύσουν, π.χ. Ανάπτυξη πρακτικών συμπερίληψης.

• Εθελοντική συμμετοχή.

• Οι εκπαιδευτικοί οργανώνονται σε τριάδες, ο ένας παρακολουθεί τον άλλο και μετά συζητούν και οργανώνουν το επόμενο μάθημα μαζί.

• Στοχασμός.

• Άμεσο και απευθείας αντίκτυπο στην πρακτική τους.

Πώς λειτουργεί η συνεργατική έρευνα δράσης;

• Μεταφέρουν αυτή την εμπειρία σε μια συνεδρία προσωπικού.

• Μορφή σκιαγράφησης / ιστορίας.

• Τι μπορούμε να μάθουμε από αυτό το περιστατικό;

Σε ένα επόμενο στάδιο…

• Το σχολείο, αν θέλει, μπορεί να καλέσει ένα φίλο σύμβουλο (ακαδημαϊκό) για να βοηθήσει το σχολείο.

Αυτή η διαδικασία παράγει γνώση.

Εκπαιδευτικοί – Ερευνητές – Επαγγελματίες.

Φίλος σύμβουλος

Παιδαγωγική γνώση

Η παρουσίαση που ακολουθεί στηρίζεται στο κείμενο:

«Η εφαρμογή ενός μοντέλου συνεργατικής έρευνας δράσης για την ανάπτυξη

πρακτικών συμπεριληπτικής εκπαίδευσης» (2009)

• Πώς μπορεί η έρευνα δράσης να βοηθήσει στην ανάπτυξη πρακτικών συμπερίληψης και πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί, ώστε να επιφέρει βελτίωση στις πρακτικές των εκπαιδευτικών και του σχολείου;

Στόχος κεφαλαίου

• Ερευνητική ομάδα: τρεις ερευνητές.

• Διάρκεια προγράμματος: 16 εβδομάδες.

• Αναστοχαστικό ημερολόγιο.

• Δημοτικό με 164 μαθητές και 16 εκπαιδευτικούς.

• Η ΣΕΔ εφαρμόστηκε στην Γ΄τάξη, στην οποία φοιτούσαν 17 παιδιά.

• Ο ένας ερευνητής παρακολουθούσε τη διδασκαλία του άλλου και στο τέλος των μαθημάτων συζητούσαν, ανέλυαν και εξέταζαν τα δεδομένα αυτής της έρευνας.

Μεθοδολογία

• Διαφοροποίηση της προετοιμασίας.

• Διαφοροποίηση της διδασκαλίας.

• Η εκπαιδευτικός ως ηγέτης.

Ανάπτυξη πρακτικών συμπερίληψης

• Οργάνωση της διδασκαλίας με βάση τις ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά.

• Προγραμματισμός ημερήσιων στόχων και δραστηριοτήτων.

• Εντοπισμός μαθητών από τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι περιθωριοποιούνται λόγω του δικού τους τρόπου διδασκαλίας.

• Δραστηριότητες που να απευθύνονται σε όλους τους μαθητές και στον κάθε ένα ξεχωριστά.

• Συνεργατικός προγραμματισμός.

Διαφοροποίηση της προετοιμασίας

• Εναλλακτικά/ποικίλα μέσα και μέθοδοι διδασκαλίας για κάθε μάθημα.

• Χρήση πολλαπλών μέσων διδασκαλίας.

• Περισσότερη χρήση Η/Υ .

• Προώθηση συνεργατικής μάθησης, αφού αυξάνει την αποδοχή και τη συμμετοχή των παιδιών.

• Διαφοροποίηση κάποιων μαθημάτων για κάλυψη όλων των αναγκών των μαθητών.

Διαφοροποίηση της διδασκαλίας

• Η εκπαιδευτικός ανέλαβε πρωτοβουλίες:

• Συνεργασία γονιών με τους εκπαιδευτικούς για συν-προγραμματισμό της μάθησης του παιδιού τους.

• Εμπλοκή των γονιών στη διαδικασία της μάθησης.

• Ανάπτυξη πρωτοβουλιών μεταξύ άλλων εκπαιδευτικών.

Η εκπαιδευτικός ως ηγέτης

Η παρουσίαση που ακολουθεί στηρίζεται στο κείμενο:

«Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στη συμπεριληπτική εκπαίδευση»

Κεφ. 7 (2011)

• Πώς ανταποκρίνονται τα πανεπιστημιακά ιδρύματα που εκπαιδεύουν τους εκπαιδευτικούς στην πρόκληση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης;

• Ποια είναι τα εμπόδια που παρεμποδίζουν τους υποψήφιους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν πρακτικές συμπεριληπτικής εκπαίδευσης;

Στόχοι κεφαλαίου

• Μελέτη του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και του Τμήματος Παιδαγωγικών Σπουδών.

• Παρατήρηση φοιτητών κατά τη διάρκεια της πρακτικής τους άσκησης στα σχολεία.

• 20 συνεντεύξεις με διάφορους εμπλεκόμενους:

• 8 καθηγητές – 5 άνδρες και 3 γυναίκες.

• 8 τριτοετείς και τεταρτοετείς – 6 γυναίκες και 2 άντρες.

• 4 λειτουργοί Υπουργείου Παιδείας – 3 άντρες και 1 γυναίκα.

Μεθοδολογία

• Αναλυτικά προγράμματα (Α.Π.)

• Έννοια της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης

• Δύο πολιτισμικά επίπεδα

Εμπόδια στη συμπεριληπτική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών

• Σε κανένα Α.Π. δεν αναφέρεται ο όρος «συμπεριληπτική εκπαίδευση», αλλά ο όρος «ειδική εκπαίδευση».

• Στα Α.Π. ορισμένων μαθημάτων υπάρχουν οι όροι «αποκλίνοντες» και «κανονικοί» μαθητές. Αυτό περισσότερο διαχωρίζει παρά ενισχύει την ιδέα της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης.

Αναλυτικά προγράμματα (1)

• Υπονοούν πρακτικές συμπερίληψης, αλλά δεν είναι σίγουρο κατά πόσο διδάσκονται στους υποψήφιους εκπαιδευτικούς.

• Η πολιτική του κράτους δεν είναι συμπεριληπτική, γεγονός που επηρεάζει τη διδασκαλία των καθηγητών και τους οδηγεί στην «παραδοσιακή» διδασκαλία.

Αναλυτικά προγράμματα (2)

• Πολύπλοκος όρος.

• Επικρατεί σύγχυση για το νόημα του όρου.

Για κάποιους η συμπεριληπτική εκπαίδευση ασχολείται:

• Με την ειδική εκπαίδευση.

• Με την εκπαίδευση των αναπήρων.

• Με τα παιδιά που έχουν κατηγοριοποιηθεί ως να έχουν ειδικές ανάγκες.

• Με τη μετακίνηση κάποιων παιδιών από τα «ειδικά» στα «συνηθισμένα» σχολεία.

• Με τους αλλοδαπούς ή με όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα στο σχολείο.

Έννοια της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης (1)

• Αυτή η σύγχυση στις ερμηνείες που δίνονται για τη συμπεριληπτική εκπαίδευση οδηγεί τους διδάσκοντες να μη διδάσκουν τη φιλοσοφία της συμπερίληψης, αλλά να μεταδίδουν συγκεχυμένα μηνύματα στους υποψήφιους εκπαιδευτικούς.

• Δημιουργία συναισθημάτων ανασφάλειας στην προσπάθεια των εκπαιδευτικών να παρέχουν συμπεριληπτική εκπαίδευση εξαιτίας της σύγχυσης αυτής.

Έννοια της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης (2)

• Πολιτισμικό επίπεδο των σχολείων.

• Πολιτισμικό επίπεδο των πανεπιστημίων .

Δύο πολιτισμικά επίπεδα

• Σύγκρουση κουλτούρων σχολείου και πανεπιστημίου

• Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί άλλα μαθαίνουν στο πανεπιστήμιο και άλλα βρίσκουν στα σχολεία.

• Οι αξίες και τα πιστεύω των διευθυντών, των εκπαιδευτικών και των μαθητών δρουν ως εμπόδιο στην ανάπτυξη συμπεριληπτικών πρακτικών από τους υποψήφιους εκπαιδευτικούς.

Πολιτισμικό επίπεδο σχολείων και πανεπιστημίου

• Έμφαση των Α.Π. στη διδασκαλία θεωρητικών και φιλοσοφικών γνώσεων, που σχετίζονται με θέματα διαφορετικότητας.

• Ικανότητα εκπαιδευτικών να αναλύουν κριτικά την πρακτική τους, ώστε να μπορούν να εντοπίζουν παράγοντες που δρουν ως εμπόδια στη συμπεριληπτική εκπαίδευση.

• Προβληματισμός από τους εκπαιδευτικούς στο θέμα του ρόλου της ειδικής εκπαίδευσης.

Υπερπήδηση των εμποδίων (1)

• Η πολιτική και τα Α.Π. να καθορίζονται με βάση τις αρχές της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης.

• Ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ πανεπιστημίων – σχολείων και ακαδημαϊκών – εκπαιδευτικών.

Υπερπήδηση των εμποδίων (2)

Ευχαριστώ!

Angelides.p@unic.ac.cy