RYS HISTORYCZNYTelewizja wystartowała w Polsce w roku 1952.

W grudniu nadano po raz pierwszy fragment przedstawienia teatralnego – monolog Izabeli z „Lalki” Prusa.

06.11.1953 r. – „Okno w lesie”, pierwszy pełen spektakl.Po seansie wystosowano apel do odbiorców –

„Mili widzowie, dziś po raz pierwszy pokazaliśmy Wam przeszło godzinne przedstawienie teatralne. Napiszcie do nas,

czy chcielibyście w przyszłości zobaczyć więcej takich pokazów, czy może program był za długi i przez to nużący.

Czekamy na Wasze uwagi.„

(legenda głosi, że czekają na te uwagi po dziś dzień)

Hanuszkiewicz przez lata zastanawiał się czym jest Teatr

Telewizji, co widać na obu zdjęciach. Odpowiedzi nie znalazł. Za to przyczynił się do niezwykłego

rozwoju tejże sztuki jako Główny Reżyser (lata 57-63).

ADAM HANUSZKIEWICZ(1924 – 2011)

Był prawdziwym pionierem Teatru TV.

JERZY ANTCZAK(1929)

Antczak przejął stanowisko Hanuszkiewicza w 1963 r. (do roku 1976).

Miał kompletnie inną wizję artystyczną teatru niż jego poprzednik, co

niejednokrotnie podkreślał w swych wypowiedziach prasowych.

Główny Reżyser po lewej jeszcze w szarzyźnie PRL-u, a po prawej już

w kolorach III RP.

„MASOWA PROPAGANDA!”:- Programy okolicznościowe poświęcone np. Stalinowi- Rocznicowe konkursu na widowiska telewizyjne z okazji np.

XXV-lecia PRL-u- Dopasowywanie programu inscenizacji do wydarzeń

politycznych

„SZTUKA WYZWOLENIA!”:- Współpraca z Kazimierzem Dejmkiem w 1969 r.- Bojkot aktorów i reżyserów po wprowadzeniu stanu wojennego- Argument „dokształcania żołnierzy”- Wzór na rozwalony telewizor Towarzysza (następny slajd)

TEATR TV A POLITYKA

+ +

„Asfaltowa droga”Reż.

Tadeusz Aleksandrowicz

=

Kto? Co? Kiedy?W repertuarze Teatru Telewizji wyróżnić możemy:I. klasykę światową (m.in.):

• inscenizacje szekspirowskie- „Poskromienie złośnicy” w reż. Zygmunta Hubnera z 1971 r.- „Otello” w reż. Andrzeja Chrzanowskiego z 1984 r.- „Makbet” w reż. Andrzeja Wajdy z 1969 r. • literatura rosyjska- "Trzy opowiadania" Czechowa w reż. Gieorgija Towstonogowa z 1966 r.- "Ożenek" Gogola w reż. Ewy Bonackiej z 1976 r.- "Żywy trup" Tołstoja w reż. Andrzeja Łapickiego z 1970 r.- "Bracia Karamazow" Dostojewskiego w reż. Jerzego Krasowskiego z 1969 r.- "Dni Turbinów" Bułhakowa w reż. Jerzego Antczaka z 1965 r. • inne- "Mieszczanin szlachcicem" Moliera w reż. Jerzego Gruzy z 1969 r.- "Pani Bovary" Flauberta w reż. Jerzego Gruzy z 1959 r.

II. Klasykę polską (m.in.):- "Zemsta" Fredry w reż. Adama Hanuszkiewicza z 1961 r.- "Nie-boska komedia" Krasińskiego w reż. Zygmunta Hubnera z 1982 r.- "Kordian" Słowackiego w reż. J. Antczaka z 1963 r., i Gustawa Holoubka z 1980 r.- "Pan Tadeusz" Mickiewicza realizowany odcinkowo - księga co miesiąc - w reż.

Adama Hanuszkiewicza na przełomie lat 1970/71

III. Osiągnięcia współczesne (m.in.):- wiele dzieł np. Sławomira Mrożka- "Niemcy" Leona Kruczkowskiego w reż. Adama Hanuszkiewicza z 1961 r.- "Drewniany talerz" Amerykanina Edmunda Morrisa w reż. Jana Bratkowskiego z 1968 r.- "Chłopcy" Stanisława Grochowiaka w reż. Ryszarda Bery z 1966 r.- "Mistrz" Zdzisława Skowrońskiego w reż. Jerzego Antczaka z 1966 r.- "Epilog norymberski" według scenariusza i reżyserii Jerzego Antczaka z 1969 r.- "Nasza mała stabilizacja" Tadeusza Różewicza w reż. Adama Hanuszkiewicza z 1963 r.- „Apollo z Bellac” Francuza Jeana Giraudouxa w reż. Adama Hanuszkiewicza z

roku 1958 (pierwsze przedstawienie nagrane na telerecording – inscenizacja z 1961 r.)

IV. Twórczość młodych i zdolnych (m.in.):- „Śluby powszednie” Jarosława Abramowa-Newerlego w

reż. Ludwika Rene- „Pół godziny na stacji” Mariana Brandysa w reż. Andrzeja Konica,

Bohdana Radkowskiego- „Troja miasto otwarte” Kazimierza Brandysa w

reż. Andrzeja Szafiańskiego- „Pola Elizejskie 1945” Stanisława Dygata

w reż. Andrzeja Łapickiego- „Pasażerka” Zofii Posmysz w reż. Andrzeja Munka

V. Eksperymenty (m.in.):- Parakabaretowy „Mężczyzna w damskim kapeluszu”K. I. Gałczyńskiego w reż. Andrzeja Brzozowskiego

WSZYSTKIE PRZYKŁADY Z IV. ORAZ V. TYLKO Z ROKU 1960!

Trzeba też podkreślić, że Teatr Telewizji zebrał w swych kręgach twórców wybitnych.I jeśli chodzi o PISARZY - S. Mrożek, E. Bryll, A. Mularczyk, J. Iwaszkiewicz, T. Różewicz,

REŻYSERÓW- A. Munk, J. Majewski, J. Gruza, A. Wajda, K. Kutz, L. Zamkow, Z. Hubner, O. Lipińska, M. Wojtyszko, K. Kieślowski, M. Piwowski, A. Holland, T. Kantor, S. Różewicz, F. Falk,

i, przede wszystkim,

AKTORÓW - E. Dziewoński, B. Kobiela, B. Pawlik, M. Kociniak, W. Gołas, M. Zawadzka, B. Krafftówna, D. Szaflarska, T. Łomnicki, J. Englert, A. Łapicki, Z. Zapasiewicz, G. Holoubek, Z. Cybulski, K. Janda, K. Opaliński, J. Barańska, J. Gajos, D. Olbrychski, P. Fronczewski, J. Trela, K. Jędrusik

i wielu innych.

„APOLLO Z BELLAC” z 1961 r.CZYLI PIERWSZY Z PIERWSZYCH

Autor: Jean Giraudoux

Reżyseria: Adam Hanuszkiewicza

Aktorzy:Adam HanuszkiewiczKalina JędrusikJacek Woszczerowicz

„MISTRZ” z 1966 r.CZYLI DOCENIONY Z DOCENIONYCH

Autor: Zdzisław Skowroński

Reżyseria: Jerzy Antczak

Aktorzy:Janusz WarneckiIgnacy GogolewskiZbigniew Cybuslki

„MIESZCZANIN SZLACHCICEM” z 1969 r.CZYLI AKTUALNY Z AKTUALNYCH

Autor: Molier

Reżyseria: Jerzy Gruza

Aktorzy:Bogumił KobielaBarbara KrafftównaEdward Dziewoński

„PAN TADEUSZ” z 1970/71 r.CZYLI KLASYCZNY Z KLASYCZNYCH

Autor: Adam Mickiewicz

Reżyseria: Adam Hanuszkiewicz

Aktorzy:Andrzej ZaorskiKrzysztof ChamiecZbigniew Zapasiewicz

Jednakże w repertuarze tym znalazło się także miejsce dla

Teatru Sensacji „Kobra”.

Był to telewizyjny cykl sztuk sensacyjnych, początkowo również fantastycznych, emitowany w wieczory czwartkowe od 6 lutego 1956 do końca lat 80. XX wieku. W latach 50. i 60. jeden z najpopularniejszych

polskich programów.

Przykłady przedstawień Teatru „Kobra”:

1956 – Zatrute litery, według Agathy Christie – premierowe przedstawienie wyemitowane 6 lutego 1956, reż. Józef Słotwiński. 1956 – Było 10 murzynków, według Agathy Christie, reż. Józef Słotwiński, 1961 – Gasnący płomień – emisja 28 września 1961 (najstarszy zachowany w całości spektakl "Kobry"), reż. Andrzej Łapicki. 1962 – Znowu "Łut Szczęścia”, premiera 26 kwietnia 1962, scen. Janusz Jaxa, reż. Janusz Morgenstern, 1964 – Samolot do Londynu– scen. Joe Alex, reż. J. Słotwiński 1964 – Pomyłka, proszę się wyłączyć!– według Lucille Fletcher, reż Jerzy Gruza 1964 – Głos mordercy - według Williama Fairchilda, reż. Henryk Drygalski 1968 – Iryd - autorstwa Ryszarda Dońskiego i Barbary Nawrockiej, reż. Mieczysław Waśkowski 1970 – Alicja prowadzi śledztwo – scen. Robert Thomas, reż. Edward Dziewoński; 1972 – Umarły zbiera oklaski – scen. Joe Alex, reż. Andrzej Zakrzewski, 1972 – Amerykańska guma do żucia „Pinky” – scen. Jerzy Janicki, reż. Józef Słotwiński 1972 – Kto zabił Świętego Mikołaja? – reż. Anna Minkiewicz;

„POMYŁKA, PROSZĘ SIĘ WYŁĄCZYĆ” z 1964 r.CZYLI STARY, DOBRY… HITCHCOCK!

Autor:Lucille Fletcher Reżyseria: Jerzy GruzaAktorzy:Aleksandra ŚląskaMirosława DubrawskaEmilia Krakowska

Oryginał, p.t. Sorry, Wrong Number, był amerykańskim słuchowiskiem radiowym.Po raz pierwszy emitowanym w 1943, a w 1948 został zekranizowany.

„STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE”CZYLI J-23 ZNÓW (SIĘ) NADAJE

Polski 14-odcinkowy spektakl telewizyjny, emitowany od stycznia 1965 do lutego 1967 w jedynym wówczas programie TVP. Główną rolę, szpiega co

to był Niemcem, co był Ruskim, co był Polakiem (prawdziwe aktorskie wyzwanie!), zagrał Stanisław Mikulski.

Seria 11. "Wróg jest wszędzie" - 28.01.19652. "Łączniczka z Londynu" - 25.02.19653. "W pułapce" - 25.03.19654. "E-19 działa" - 22.04.19655. "Kryptonim Edyta" - 20.05.19656. "Okrążenie" - 17.06.19657. "Tajemnica zamku Edelsberg" - 21.10.19658. "Ostatnia broń Führera" - 18.11.19659. "Koniec gry" - 16.12.1965 Seria 21. "Czarny wilk von Hubertus" - 20.10.19662. "Noc w szpitalu" - 24.11.19663. "Człowiek, który stracił pamięć" - 22.12.19664. "Partia domina" - 26.01.19675: "Cicha przystań" - 23.02.1967

Odbiór

DOCIERANIE DO WIDZA

MASOWEGO

POBUDZANIE DO DYSKUSJI

I MYŚLENIA

Adam Hanuszkiewicz:

„Zwolennikom kultury masowej dodać jeszcze mogę, że w ankiecie […] teatr telewizji – obok dziennika telewizyjnego – znalazł się bezapelacyjnie na pierwszym miejscu, przy czym zarówno w środowisku inteligenckim jak i robotniczym, 97 procent ankietowanych stwierdziło, że przedstawienia te ogląda stale.” 1973 r.

"Telewizja jest medium kameralnym, dla rodziny w domu. To nie jest teatr dla czterdziestu milionów rodaków, ale parę milionów teatrów domowych granych dla kilku osób w pokoju." 2008 r.

ISTOTA TEATRU TV

A. Hanuszkiewicz – pokreślenie istoty słowa i autentyzmu

J. Gruza – możliwość kierowania wzrokiem i odbiorem widza teatralnego

J. Limon – oddzielna od teatru „sztuka telewizji”