Primer JJWA Bata

SSSSSi Bi Bi Bi Bi Bibibibibiboooooyyyyy,,,,, si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging,,,,,atatatatat ang Jang Jang Jang Jang Juuuuuvvvvveeeeenile Jnile Jnile Jnile Jnile Justustustustusticiciciciceeeee

and and and and and WWWWWeeeeelfarlfarlfarlfarlfare e e e e AAAAAcccccttttt

Praymer para sa mga Bata

SSSSSi Bi Bi Bi Bi Bibibibibiboooooyyyyy,,,,, si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging,,,,, at ang J at ang J at ang J at ang J at ang Juuuuuvvvvveeeeenile Jnile Jnile Jnile Jnile Justustustustusticiciciciceeeeeand and and and and WWWWWeeeeelfarlfarlfarlfarlfare e e e e AAAAAcccccttttt ay isang serye ng limang praymer nanagkukuwento ng karanasan ng dalawang batang nahulingnagnakaw. Tinatalakay din nito ang ilang mahahalagangbahagi ng Republic Act No. 9344, isang batas na naglalayongpangalagaan ang karapatan ng mga bata, lalo na ang mgabatang may suliranin sa batas.

Isinulat ang mga praymer na ito para sa mgapulis, social worker, magulang, opisyal ng barangay,at mga bata.

Ang praymer na ito ay para sa mga Ang praymer na ito ay para sa mga Ang praymer na ito ay para sa mga Ang praymer na ito ay para sa mga Ang praymer na ito ay para sa mga batabatabatabatabata.....

2007 Plan Philippines

Ang praymer na ito ay di maaring kopyahin o ilimbag paraibenta o pagkakitaan. Maaring makakuha ng libreng kopya ngakdang ito sa anumang opisina ng Plan Philippines. Ang mgabahagi nito ay maaring sipiin para sa mga pananaliksik opagtuturo kung kikilalanin ang mga nagsulat at naglimbag nito.

Inilimbag ng Plan Philippines

7th Floor Salustiana Dy Tower,104 Paseo de Roxas,Legaspi Village, Makati City PhilippinesTEL NO (632) 8173871FAX NO (632) 8403940www.plan-international.org

Ang Plan ay isang international at humanitarian organizationna nagsusulong ng kapakanan ng mga bata sa pamamagitan ngchild sponsorship. Itinatag noong 1937 sa Espanya, ito ay lumagoat naging isa sa mga pinakamalalaking international NGO sabuong mundo. Ito ay matatagpuan sa 48 na mga bansa sa Africa,Asia, South and Central America, at Carribean. Naisasagawa ngPlan ang kaniyang mga programa sa tulong at suporta mula samga indibidwal, grupo at mga institusyon mula sa 16 namauunlad na bansa.

Ang praymer na ito ay nabuo sa tulong ng mga mula samananaliksik ng Psychosocial Support and Childrens RightsResource Center (PST CRRC). Para sa karagdagang kaalamanukol sa PST CRRC, bumisita sa www.pstcrrc.org.

ISINULAT PARASA PLAN NINA Arnie C. Trinidad

at Jay A. YacatCOORDINATOR Arnie C. Trinidad

GUHIT Aldy C. AguirreLAYOUT Ariel G. Manuel

Karapatan ko bilang Batang maySuliranin sa Batas na...1 .1 .1 .1 .1 . Huwag saktan, tortyurin, o isailalim saHuwag saktan, tortyurin, o isailalim saHuwag saktan, tortyurin, o isailalim saHuwag saktan, tortyurin, o isailalim saHuwag saktan, tortyurin, o isailalim sa

malupit o nakakapahiyang kaparusahan.malupit o nakakapahiyang kaparusahan.malupit o nakakapahiyang kaparusahan.malupit o nakakapahiyang kaparusahan.malupit o nakakapahiyang kaparusahan.2 .2 .2 .2 .2 . Hindi bigyan ng capital punishment oHindi bigyan ng capital punishment oHindi bigyan ng capital punishment oHindi bigyan ng capital punishment oHindi bigyan ng capital punishment o

ibilanggo habambuhay.ibilanggo habambuhay.ibilanggo habambuhay.ibilanggo habambuhay.ibilanggo habambuhay.3 .3 .3 .3 .3 . Huwag ibilanggo ng walang matibay naHuwag ibilanggo ng walang matibay naHuwag ibilanggo ng walang matibay naHuwag ibilanggo ng walang matibay naHuwag ibilanggo ng walang matibay na

dahilan.dahilan.dahilan.dahilan.dahilan.4 .4 .4 .4 .4 . Protektahan at respetuhin ang aking mgaProtektahan at respetuhin ang aking mgaProtektahan at respetuhin ang aking mgaProtektahan at respetuhin ang aking mgaProtektahan at respetuhin ang aking mga

karapatang pantao, ihiwalay sa mgakarapatang pantao, ihiwalay sa mgakarapatang pantao, ihiwalay sa mgakarapatang pantao, ihiwalay sa mgakarapatang pantao, ihiwalay sa mganakatatandang bilanggo, at tumanggap ngnakatatandang bilanggo, at tumanggap ngnakatatandang bilanggo, at tumanggap ngnakatatandang bilanggo, at tumanggap ngnakatatandang bilanggo, at tumanggap ngbisita sa bilangguan.bisita sa bilangguan.bisita sa bilangguan.bisita sa bilangguan.bisita sa bilangguan.

5 .5 .5 .5 .5 . Magkaroon ng abogado.Magkaroon ng abogado.Magkaroon ng abogado.Magkaroon ng abogado.Magkaroon ng abogado.6 .6 .6 .6 .6 . Karapatan kong mabigyan ng piyansa oKarapatan kong mabigyan ng piyansa oKarapatan kong mabigyan ng piyansa oKarapatan kong mabigyan ng piyansa oKarapatan kong mabigyan ng piyansa o

recognizance. Ang recognizance ayrecognizance. Ang recognizance ayrecognizance. Ang recognizance ayrecognizance. Ang recognizance ayrecognizance. Ang recognizance aypaglalagay sa mga bata sa pangangalagapaglalagay sa mga bata sa pangangalagapaglalagay sa mga bata sa pangangalagapaglalagay sa mga bata sa pangangalagapaglalagay sa mga bata sa pangangalagang kanilang mga magulang ong kanilang mga magulang ong kanilang mga magulang ong kanilang mga magulang ong kanilang mga magulang otagapangalaga habang nililitis sila kaysatagapangalaga habang nililitis sila kaysatagapangalaga habang nililitis sila kaysatagapangalaga habang nililitis sila kaysatagapangalaga habang nililitis sila kaysasilay ipiit sa bilangguan.silay ipiit sa bilangguan.silay ipiit sa bilangguan.silay ipiit sa bilangguan.silay ipiit sa bilangguan.

7.7.7.7.7. Tumestigo para maipagtanggol ko angTumestigo para maipagtanggol ko angTumestigo para maipagtanggol ko angTumestigo para maipagtanggol ko angTumestigo para maipagtanggol ko angsarili ko.sarili ko.sarili ko.sarili ko.sarili ko.

8.8.8.8.8. Panatilihin ang aking privacy sa kabuuanPanatilihin ang aking privacy sa kabuuanPanatilihin ang aking privacy sa kabuuanPanatilihin ang aking privacy sa kabuuanPanatilihin ang aking privacy sa kabuuanng aking paglilitis.ng aking paglilitis.ng aking paglilitis.ng aking paglilitis.ng aking paglilitis.

9.9.9.9.9. Bigyan ng alternatibong kaparusahanBigyan ng alternatibong kaparusahanBigyan ng alternatibong kaparusahanBigyan ng alternatibong kaparusahanBigyan ng alternatibong kaparusahanmaliban sa pagkabilanggo.maliban sa pagkabilanggo.maliban sa pagkabilanggo.maliban sa pagkabilanggo.maliban sa pagkabilanggo.

10.10.10.10.10. Bigyan ng makataong parusa ayon saBigyan ng makataong parusa ayon saBigyan ng makataong parusa ayon saBigyan ng makataong parusa ayon saBigyan ng makataong parusa ayon sabigat ng naging pagkakasala ko.bigat ng naging pagkakasala ko.bigat ng naging pagkakasala ko.bigat ng naging pagkakasala ko.bigat ng naging pagkakasala ko.

11.11.11.11.11. Huwag pagtagalin sa bilangguan. MaariHuwag pagtagalin sa bilangguan. MaariHuwag pagtagalin sa bilangguan. MaariHuwag pagtagalin sa bilangguan. MaariHuwag pagtagalin sa bilangguan. Maariakong patawan ng multa kaysa ibilanggo.akong patawan ng multa kaysa ibilanggo.akong patawan ng multa kaysa ibilanggo.akong patawan ng multa kaysa ibilanggo.akong patawan ng multa kaysa ibilanggo.

12.12.12.12.12. Bigyan ng awtomatikong pagsuspinde saBigyan ng awtomatikong pagsuspinde saBigyan ng awtomatikong pagsuspinde saBigyan ng awtomatikong pagsuspinde saBigyan ng awtomatikong pagsuspinde sakahatulan.kahatulan.kahatulan.kahatulan.kahatulan.

13.13.13.13.13. Bigyan ng probation sa halip na ikulong.Bigyan ng probation sa halip na ikulong.Bigyan ng probation sa halip na ikulong.Bigyan ng probation sa halip na ikulong.Bigyan ng probation sa halip na ikulong.14.14.14.14.14. Hindi hatulan dahil sa panunumpa ngHindi hatulan dahil sa panunumpa ngHindi hatulan dahil sa panunumpa ngHindi hatulan dahil sa panunumpa ngHindi hatulan dahil sa panunumpa ng

walang katotohanan, pagtatago ngwalang katotohanan, pagtatago ngwalang katotohanan, pagtatago ngwalang katotohanan, pagtatago ngwalang katotohanan, pagtatago ngimpormasyon, o misrepresentasyon.impormasyon, o misrepresentasyon.impormasyon, o misrepresentasyon.impormasyon, o misrepresentasyon.impormasyon, o misrepresentasyon.

SSSSSi Bi Bi Bi Bi Bibibibibiboooooyyyyy,,,,, si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging si Ging-Ging,,,,,at ang Jat ang Jat ang Jat ang Jat ang Juuuuuvvvvveeeeenile Jnile Jnile Jnile Jnile Justustustustusticiciciciceeeee

and and and and and WWWWWeeeeelfarlfarlfarlfarlfare e e e e AAAAAcccccttttt

Praymer para sa mga Bata

Plan Philippines2007

ANG PAGKAKAMALI

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Disisais anyos na ako. Nag-iisang anak.Inaasahan ako ni nanay na tumulong paraumahon kami sa kahirapan. Ulila na ako sa ama.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Katorse na ako ngayong taon.Solong anak na babae. Iba ako sa karaniwangkaedad ko. Ewan ko ba. Ayokong makulong sabahay. Mas gusto ko iyong gumagala. Yan angmahigpit na pinag-aawayan namin sa bahay.Kababaeng tao ko raw, gala ako ng gala. Ilanglinggo na akong hindi umuwi sa amin. Sumamaako sa barkada namin ni Biboy.

2 Si Biboy, si Ging-Ging at ang Juvenile Justice and Welfare Act (RA 9344) Praymer para sa mga Bata 3

M Sabi nila, salot kami sa lipunan. Mga batangkriminal. Mga batang naliligaw ng landas. Sa murang edad, kaaway na ng batas. Bagoninyo kami husgahan, pakinggan ninyo angaming kuwento. Kami sina Biboy at Ging-Ging.

Mga PasasalamatMga PasasalamatMga PasasalamatMga PasasalamatMga Pasasalamat

Nais naming pasalamatan sina:

ARNIE C. TRINIDAD at JAY A. YACAT na nagsulat ng primer at nagsalinng batas mula sa Ingles patungong Filipino;

ATTY. CLARE M. CLEMENTIR para sa pagbibigay ng mga mahahalagangkomento at pagseseguro na tama ang pagkakasalin at interpretasyonng batas;

ALDY C. AGUIRRE para sa pagguhit ng mga larawan;

ARIEL G. MANUEL para sa lay-out;

MICHELLE G. ONG at WILL ORTIZ para sa editing ng mga praymer;

LEONY MELENDREZ para sa pagsubaybay sa proyekto at ang PlanPhilippines staff ng San Jose, Mindoro Occidental at Catbalogan,Western Samar na tumulong sa pagkalap ng mga kalahok sa pre-testng primers;

ANG MGA BATA, MAGULANG, BARANGAY OFFICIAL, SOCIALWORKER, at PULIS mula sa San Jose Mindoro Occidental at Catbalogan,Western Samar na lumahok sa pre-test at nagbigay ng mahahalagangkomento para maiayos ang mga primer; at

Ang DUTCH GOVERNMENT sa ilalim ng Ministry of DevelopmentCooperation at ang mga mamamayan ng Netherlands sapakikipagtulungan ng Plan International The Netherlands para sapagpopondo ng proyektong Comprehensive Program on JuvenileJustice and Protection.

M

M

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Sa totoo lang, hindi talaga kamibarkada. Gang ang pinasukan namin. Kamingdalawa ang bagong miyembro ng gang. Sumaliako dahil sawa na ako sa pambubugbog atpangingikil ng mga siga sa may amin.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Nahila naman ako ng isangkaibigan na miyembro rin ng gang. Para daw maykasangga ako. Kung alam ko lang na ito pala angmagpapahamak sa akin, hindi na sana ako sumali.

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Ako rin, nagsisisi. Akala ko ang gangang magiging proteksiyon ko sa gulo. Lalo langpalang gugulo ang buhay ko. Dahil bago kamingdalawa, kailangan daw naming dumaan sa isangpagsubok. Initiation daw. Trip-trip lang. Lahatdaw sila dumaan sa ganun.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Ang grocery ni Mang Gustingang puntirya namin. Sabado ng gabi.

BBBBBibibibibiboooooyyyyy: Kilala si Mang Gusting sa aming lugar.Bukod sa siya lang ang nag-iisang may malakingtindahan sa may amin, kilala din siya sa pagigingmasungit. Balita din namin, malakas din siyangtumubo sa paninda. Hinintay naming magsara siMang Gusting ng tindahan. Nang wala ng ilawmaging sa kabahayan, umaksiyon na kami.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Pumasok ako sa may bintana salikod ng tindahan. Ako lang ang kasya. Tapos,pinagbuksan ko si Biboy. Ang usapan, mgapagkain lang ang iiskorin namin. Saka rugby kungmayroon. Kaso sa sobrang dilim, nasagi ko angmga bote na nasa iskaparate. Nabasag. Hindi nakami nakakilos ni Biboy. Ambilis ng pangyayari.

BBBBBibibibibiboooooyyyyy: Biglang bumukas ang ilaw. Nasa pinto


si Mang Gusting. May hawak na dos por dos.Kasunod niya si Mando, dating siga na ngayoytanod na. Mga magnanakaw! sigaw sa amin niMang Gusting. Sipa, suntok at batok angnatanggap ko mula kay Mando.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Sinampal naman ako ni MangGusting. Hinila ang buhok ko at isinalya ako sapader. Maya-maya kumuha sila ng lubid atiginapos kami. Ikinulong kami sa bodega. Akalako di na kami lalabas nang buhay.

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Dumating ang pulis makalipas angilang oras. May dalawang pulis ang nagdala saamin sa presinto. Tinanggal nila ang lubid peropinosasan kami. Sinakay kami sa dala nilangowner na jeep. Nagpatunog pa ng wangwang kayanaglabasan ang mga kapitbahay para mag-usyoso.

SA PRESINTOGing-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Sa presinto, ininterbyu kami ng

isang babaeng pulis. Hindi siya nagpakilala saamin. Tinanong kung saan kami nakatira at sinoang mga magulang namin. Tapos si Mang Gustingang nagkuwento sa kanila kung paano niya kaminahuli at kung bakit dapat kaming makulong.

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Tinanong ko kung pwede nangtanggalin ang posas namin. Aba, nagalit ang isangmamang pulis at nagsermon na kesyo, ang mgabatang tulad namin ay dapat tinuturuan ngleksyon. Di daw kami kasi tinakot o dinisiplina ngmga magulang kaya tumigas ang ulo. Pagnanakawat bagansya daw kaso namin. Pinapirma kami sa


dokumento. Hindi namin alam kung anongnakasulat doon. Tinanggal ang posas namin.Pinirmahan namin ang dokumento. Ipinasok akosa selda ng mga matatanda. May limang lalakiang nakakulong doon. Ako ang pang-anim.Nilapitan ako nung isa. Nakakatakot. Puro tatooang katawan. Siya daw ang boss sa selda. Lahatdaw ng sasabihin niya, susundin ko. Napatangona lang ako sa takot.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging; Pinaupo na lang ako malapit samesa ni tsip. Tapos, may isang pulis na lumapit saakin. Ang lakas mang-trip. Pinasayaw ako naparang babae sa klab. Nakakahiya pero sumayawnaman ako na parang Sex Bomb. Hiyang-hiyaako sa sarili ko. Pagkatapos nun, pinalabas siBiboy at inutusan kaming dalawa na linisin angmaruming kubeta nila. Hindi kami binigyan ngpagkain at natulog kami na gutom.

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Lunes ng umaga, dumating ang nanayko. Umiiyak habang nag-uusap kami sa pagitanng rehas. Naluha na rin ako nang nakita ko si inay.Kanina lang daw niya nalaman. Kung hindi paniya ako hinanap, di niya malalaman ang nangyarisa amin. Sa labas, nakita kong andamingnanonood sa bukas na pintuan ng detachment.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Kasunod ng nanay ni Biboy angtatay ko. Kita ko sa mukha niya ang galit. Paglapitniya ay isang sampal at mahabang sermon anginabot ko. Hindi ko na pinakinggan dahil sapagod, takot at sama ng loob. Alam ko naman namali ang nagawa ko. Nakita ko pa yung pulis nanang-trip sa akin na ngumingisi-ngisi habang nag-uusyoso.

SA LSWDO (Local Social Welfareand Development Office)

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Malapit nang magtanghali nangdumating ang social worker. Sabado pa kami nasapresinto. Wala atang pasok ang mga socialworker kaya ganoon. Pinalabas ako sa selda atisinama kami ni Ging-Ging ng social worker sakanilang opisina kasunod ng aming mgamagulang.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Sinabi sa amin na kailangankaming ilipat sa isang youth home. Dun dawipinapadala ang mga batang may mga kaso.

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Tinanong ni Inay kung gaano kamikatagal doon. Sabi ng social worker, hindi niyaalam. Depende daw kung gaano kabilis itomaaaksiyunan ng korte. Ayaw ni Mang Gustingna iurong ang kaso. Para daw magtanda kami.

SA YOUTH HOMEGing-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Sa Youth Home, magkahiwalay

kami ni Biboy. Dun siya sa mga lalaki. Kasama konaman ang mga babae. Mas kaunti ang mga babaesa Youth Home. Siguro mga 20 kami nanagsisiksikan sa isang kuwarto.

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Halos 30 ata kami sa isang medyomalaki-laking kuwarto. May tatlo pang kuwartopara sa mga lalaki. Nakita ko marami na rin palaang mga batang naghihintay ng aksiyon sa mgakaso nila. Tuwing umaga, kakain kami ng almusal.Walang kubyertos kasi daw ginagamit itongarmas kapag may riot sa loob. Kaya kahit maysabaw ang ulam, kinakamay na rin namin. Parehoang sistema sa tanghalian at hapunan. Okey narin kahit na minsan walang lasa ang pagkain.


Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Sabi ng tatay ko, kahit iurongdaw ni Mang Gusting ang kaso, dapat dawkaming makulong para madisiplina kami.Masakit ang sinabi niyang iyon pero hindi na akokumibo. Maya-maya, sakay ng isang mobile,dinala kami sa youth home. Umuwi ang mgamagulang namin para kumuha ng mga gamitnamin.

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Inisip ko minsan kung maynakatakas na kaya. Pero mahigpit ang bantay atmataas ang mga bakod. Nag-iiba lang kapag maybisita kami. Si Biboy madalas dito ang nanay niya.Ang nanay ko nakailang beses na rin. Pero si Itayhindi na uli nagpakita mula nung pinuntahan akosa presinto. Hindi na rin ako nagtatanong kayNanay.

BBBBBibibibibiboooooyyyyy::::: Ang kalaban dito sa Youth Home aypagkaburyong. Yung bang ang pakiramdam mo,paulit-ulit lang ang nangyayari sa iyo araw-araw?Para sa isang bata, nakakasira ng ulo iyon. Kayasiguro madalas ang rambol dito. Nabuburyongna kaming lahat. Awa ng Diyos di pa kaminadadamay ni Ging-Ging.

Ging-Ging: Ging-Ging: Ging-Ging: Ging-Ging: Ging-Ging: Bukod sa kamag-anak,pinakahihintay namin ang pagdating ng mgabisita tulad ng mga madre at iba pang mga grupona nagbibigay ng kung anu-ano. Nagpapalaro,nagpapadasal o may feeding program. Kaya langhindi lahat kami nakakasali. Kaya nganagpapakabait ako para ako yung isa sa palagingnapipiling sumali. Yung mga pasaway kasi naiiwansa selda.

BiboyBiboyBiboyBiboyBiboy: Hindi ko alam kung hanggang kailanpa kaming dalawa dito ni Ging-Ging. Balita komula sa iba naming kasama dito, may iba na taonna ang binibilang dito. Yung iba naman atadiretso na daw sa Bilibid. Totoo kaya yun?

M

Sina Biboy at Ging-Ging ay kabilang sa mgakinikilalang mga batang may suliranin sa batas (BSB).Sila ay mga batang pinaghihinalaan, inaakusahan onapatunayang lumabag sa batas. Tulad nina Biboy atGing-Ging, pagnanakaw ang pangunahing kaso ng mgabatang ito. Ang iba pang karaniwang kaso ng mga bata:pangho-holdap/snatching, illegal posession of drugs/paggamit ng rugby, rape, physical injuries, pagpatay, atbagansiya o paglalaboy.

Maraming kaso ng pang-aabuso ang naiuulat nanararanasan ng mga kabataang ito sa kamay ng mgaumaarestong pulis o barangay tanod: pambubugbog,pagpapahirap, pamamahiya, at sekswal na pang-aabuso.Dahil ang turing sa kanila ay mga kriminal (kahit walapang desisyon ang kanilang mga kaso), hindi rininaalintana ang kanilang mga karapatan sa loob ngpresinto, habang nasa kamay ng mga pulis, at mula samga tagapangasiwa ng youth detention centers.

ANG BANG BANG BANG BANG BAAAAAWWWWWAAAAAT BT BT BT BT BAAAAATTTTTA A A A A AAAAAY MAY MAY MAY MAY MAYYYYYKKKKKARARARARARAPAPAPAPAPAAAAATTTTTANANANANAN. Ito ang isinusulong ng United NationsConvention on the Rights of the Child (UN CRC) simulapa noong 1989. Isa sa mga prinsipyong sinasandalan ngkasunduang ito ay ang prinsipyo ng non-discriminationo ang pagkakaroon ng karapatan ng lahat ng bata.Mayaman o mahirap, lalaki man o babae, bastat bataay kinikilalang may angking karapatan. Hindikailangang maging mabait na bata para magkaroon ngkarapatan. Kahit batang lumalabag sa batasKahit batang lumalabag sa batasKahit batang lumalabag sa batasKahit batang lumalabag sa batasKahit batang lumalabag sa batasay may karapatan.ay may karapatan.ay may karapatan.ay may karapatan.ay may karapatan.

Isa pang sandigan ay ang prinsipyo ng bestbestbestbestbestinterestinterestinterestinterestinterest. Ibig sabihin, sa mga desisyong kaugnaysa mga desisyong kaugnaysa mga desisyong kaugnaysa mga desisyong kaugnaysa mga desisyong kaugnayngngngngng kapakanan ng bata, palaging isinasaalang- kapakanan ng bata, palaging isinasaalang- kapakanan ng bata, palaging isinasaalang- kapakanan ng bata, palaging isinasaalang- kapakanan ng bata, palaging isinasaalang-alang kung ano ang ikabubuti nito.alang kung ano ang ikabubuti nito.alang kung ano ang ikabubuti nito.alang kung ano ang ikabubuti nito.alang kung ano ang ikabubuti nito. Sa kaso ngmga BSB, kailangang pagtuunan ng pansin angkonteksto ng bata (hal. edad) at ang pagtingin niya sapagkakasalang ginawa. Nasa ikabubuti rin niya ang


makaiwas sa pagkakakulong at ang hindi makulongkasama ang nakatatandang bilanggo.

Ang mga prinsipyong ito ay nakapaloob sa bagongbatas na naglalayong baguhin ang sistemangpangkatarungan na may kinalaman sa mga kabataan:ang Republic Act No. 9344.

Ano ang Republic Act 9344?

ANG RA 9344 o ang Juvenile Justice and Welfare Actay nilagdaan noong 28 Abril 2006 at sinimulangipatupad noong 20 Mayo 2006. Ito ang unang batas nanagbibigay ng malawakang proteksiyon sa mgakarapatan ng mga BSB. Layon ng batas na baguhin angpagtingin at trato ng mga tao sa mga batang ito.

Sa bagong batas, hindi na maaring ibilanggo angbatang 15 taong gulang pababa at ang mga batang mayedad na higit sa 15 taong gulang pero mababa sa 18taong gulang ngunit hindi pa alam ang pagkakaiba ngtama sa mali. Sa halip na ikulong ang bata, isasailalimsiya sa intervention at prevention programs na maaringmakatulong sa kaniya na magbagong buhay. Samantala,ang mga batang may edad na mataas sa 15 taong gulangpero mababa sa 18 taong gulang ay sasailalim sa diversionprograms.

Kung sakaling may nagawangpaglabag sa batas ang bata, ano angprosesong nararapat na mangyari?

Sa pag-aresto

1. Kailangang magpakilala ang pulis at ipakitaang kanyang badge o identification card sapag-aaresto.


2. Kailangang sabihin sa bata sa paraangnauunawaan ang dahilan kung bakit syahinuli, ang paglabag na nagawa niya at angmga karapatan niya na nakasulat saSaligang Batas.

Ako si SPO2 Magalang mula saMapagkalinga Detachment.Inireklamo kayo ni Mang Gustingna nagnakaw ng kaniyang mgapaninda. Kailangan kayongsumama sa presinto paramagpaliwanag.

Karapatan niyongmanahimik. Ano mangsasabihin niyo ay maaringgamitin laban sa inyo. Bagokayo magbigay ng pahayagay kailangang may kasamakayong abogado, socialworker, o mga magulang.

3. Hindi pwedeng gamitan ng baril, posas, obatuta ang bata sa pag-aresto lalo na kunghindi ito kinakailangan.

4. Kailangang maipaalam nang agaran samagulang o tagapangalaga at sa mga socialworker at sa Public Attorneys Office(PAO)ang katayuan ng bata nang dilalampas sa walong oraswalong oraswalong oraswalong oraswalong oras matapos mahuli.

5. Kailangang alamin ang tunay na edad ngbata.

6. Kailangang dalhin ang bata sa pagamutano sa health center para sa isang pisikal at


mental na eksaminasyon, mayroon man owalang nakikitang galos o sugat.

7. Kailangang ibigay ang bata sa Local SocialWelfare and Development Office (LSWDO)o sa mga accredited na NGO imbes na sapresinto ang tuloy pagkaraan ng check-up.

Sa paunang imbestigasyon

1. Kailangang opisyal ng Women andChildrens Concerns Desk (WCCD) angkukuha ng pahayag mula sa bata.

2. Maaari lang kunan ng pahayag ang batakung kasama ang abogado, magulang(kamag-anak o tagapangalaga), o socialworker. Kung wala ang mga ito, dapatisagawa ang imbestigasyon sa harap ng isangkasapi ng NGO, religious organization, oisang miembro ng Barangay Council for theProtection of Children (BCPC).

3. Kailangang maisagawa ang pagtatanong saisang lugar na malayo sa pandinig ngkaramihan at kung saan malaya itongmakapagsasalita.

4. Kailangang siguraduhin na ang magulang,tagapagalaga, social worker, o abogado aykasama kapag pinirmahan ng bata angpahayag. Ang kasamang nakatatanda aykailangan ding pumirma sa isinulat napahayag ng bata. Siguraduhingnauunawaan ng bata at nakatatanda angkanilang pinipirmahan.

Saan dapat i-refer ang kaso ng batapagkatapos ng paunang imbestigasyon?

AYON SA RA 9344, kung ang bata ay 15 anyospababa, kailangang ibigay ang bata sa kaniyangmagulang. Dapat ay ibinigay si Ging-Ging sa kaniyangmga magulang. Samantala, dapat i-refer sa LSWDO angkaso ni Biboy na lagpas naman ng 15 taon ngunit hindihigit ng 18 taong gulang. Kailangang ibigay ang bata saLSWDO sa loob ng walong oras matapos siyang mahuli.Ang bata ay ibibigay sa LSWDO kahit hindi pa lubusangnapapatunayan ang edad ng bata.

Dapat bang inilagak sa youth homeang dalawang bata?

DAPAT AY IBINIGAY ng social worker si Ging-Gingsa kaniyang ama nang dumating ito imbes na dalhin paito sa youth home. Ito ay dahil ayon sa bagong batas,ang lahat ng batang may edad 15 pababa, ay sasailalimna sa mga alternatibong pamamaraan ng interventionat prevention program tulad ng counseling, paghinging tawad, pagbabayad ng nasirang kasangakapan, atmarami pang iba.

??SA MGA NARANASANSA MGA NARANASANSA MGA NARANASANSA MGA NARANASANSA MGA NARANASANnina Biboy at Ging-ging,nina Biboy at Ging-ging,nina Biboy at Ging-ging,nina Biboy at Ging-ging,nina Biboy at Ging-ging,aling mga hakbang angaling mga hakbang angaling mga hakbang angaling mga hakbang angaling mga hakbang anghindi nasunod?hindi nasunod?hindi nasunod?hindi nasunod?hindi nasunod?


Hindi dapat ikinulong si Biboy kasama angHindi dapat ikinulong si Biboy kasama angHindi dapat ikinulong si Biboy kasama angHindi dapat ikinulong si Biboy kasama angHindi dapat ikinulong si Biboy kasama angnakatatandang mga bilanggo!nakatatandang mga bilanggo!nakatatandang mga bilanggo!nakatatandang mga bilanggo!nakatatandang mga bilanggo! Pwede ringipagkatiwala ang bata sa isang rehistrado o kinikilalangNGO ng DSWD, isang religious organization, barangayofficial, o miyembro ng Barangay Council for theProtection of Children.

Paano si Biboy?Makakasuhan ba siya?

AYON SA BAGONG batas, si Biboy, bagamat lagpas15 anyos na, ay puwede pa ring ilagak pansamantala saLSWDO o ibalik sa magulang dahil siya ay hindi palagpas ng 18 taong gulang. Maraming mgakonsiderasyon bago makasuhan ang isang bata na lagpas15 taong gulang:

1. Kailangang matiyak na mayroon na siyangdiscernment discernment discernment discernment discernment o kakayahang malaman angpagkakaiba ng tama at mali at ang ibubungang mga ginawa niyang paglabag. Kungmayroon, posible siyang managot sakaniyang nagawa. Subalit ang social workerat huwes pa rin ang mayroongkapangyarihan upang ideklara kung maydiscernment nga ang isang bata o walaupang siya ay papanagutin sa krimengkanyang nagawa.

2. Kung matiyak na wala pang discernment angbata kahit lagpas 15 taon na, maaring i-referang bata sa LSWDO, sa pulis, sa prosecutor,o sa barangay depende kung gaanokaseryoso ang nagawa nitong paglabag.Batay sa rekomendasyon, ang mga batangito ay maaring sumailalim sa isang diversionprogram.

Hindi man siya kakasuhan sa korte, kailangannamang sumailalim ni Ging-Ging sa isang interventionprogram na itatalaga ng LSWD Officer ng kanilangLokal na Pamahalaan.

Saan dapat ilagay ang bata kunghindi maaaring ibigay agad samagulang o LSWDO?

KUNG HINDI AGAD maibibigay ang bata sakaniyang magulang, tagapag-alaga, o sa LSWDO dahilsiya ay nahuli ng gabi o ng Sabadot Linggo, dapat ilagaypansamantala ang bata sa lugar na walang kontak sanakatatandang bilanggo. Hindi rin dapat ilagay angbatang babae na kasama ang mga lalaking bilanggo oang batang lalaki kasama ang mga babaeng bilanggo.


Ano ang diversion?

ANG DIVERSION ay mga programang ibinibigaysa mga batang natagpuang may pananagutan sa isangkrimen sa halip ng pagdaan sa pormal na mga prosesong korte. Ilan sa mga halimbawa nito ay mediation,family conferencing, conciliation, at mga indigenousmodes of conflict resolution. Ang mga ito ay pawangmga paraan ng pakikipagkasundo.

Paano isinasagawa ang diversion?

BAGO ISAGAWA ang diversion, kailangan matiyakkung may biktima o wala ang paglabag na ginawa. Kungwala at ang paglabag ay may parusang pagkabilanggong mababa sa anim na taon, ang LSWDO angmangangasiwa sa pagbubuo ng diversion program parasa bata matapos ang pagsang-ayon ng bata at mgamagulang. Tutulong ang BCPC sa pagbubuo ng mgaprograma para sa mga salang walang biktima.

Kung may biktima naman ang pagkakasala, tuladng sa kaso ni Biboy, ang punong barangay, kasama ngLupong Barangay at BCPC, ang magtutulong-tulongsa pagbubuo ng diversion program matapos angpagsang-ayon ng bata at kaniyang mga magulang.

Sa mga pagkakataon na hindi pumayag ang bataat mga magulang nito, ang pulisya na ang hahawak sakaso ng bata. Kung mabibigo ang diversion, mayopsiyon pa rin ang biktima na magsampa ng kaso.

Ano ang mangyayari sa isang batana kinasuhan at mapapatunayangnagkasala?

INIREREKUMENDA ng batas ang isang suspendedsentence, pinakamaikling panahon ng pagkakakulong,o kayay probation.

MKASALUKUYAN

Ging-GingGing-GingGing-GingGing-GingGing-Ging: Wala na ako sa youth home.Pinauwi na ako. Buti na lang. Ayoko naman dune. Kahit marami akong naging kaibigan dun, ayawko namang andun lang ako. Sabi sa akin ng socialworker na humahawak sa kaso ko, kailangan kopa rin daw sumailalim sa isang programa. Angbalita ko, gustong makipag-ayos ng mgamagulang ko kay Mang Gusting. Palagi din akongdinadalaw ng social worker na assigned sa akin.Friends na nga kami. Wala pa akong balita kayBiboy.

20 Si Biboy, si Ging-Ging at ang Juvenile Justice and Welfare Act (RA 9344)

Biboy: Biboy: Biboy: Biboy: Biboy: Ilang araw makalipas kunin si Ging-Ging ng magulang niya mula sa youth center,sinabihan ako na papasok daw ako sa isangdiversion programdiversion programdiversion programdiversion programdiversion program. Ito daw ay pagkatapos ngpaghaharap namin ni Mang Gusting kasama angmga magulang ko, ang punong barangay sabarangay nila at ang social worker na assigned saakin. Kinakabahan ako sa bagay na iyon. Anokaya ang mangyayari sa akin sa diversion na ito?A, basta. Pag nagkaharap kami ni Mang Gusting,hihingi ako ng tawad sa kaniya. Nagsisisi ako athindi na uulit. Sana maging okey na ang lahat.

M

Documents

Primer JJWA Bata