72
Тематско процесно планирање за VI одд. Деведгодишно основно образование Наставник: Димова Силвија Тема бр.1 ПЛАНЕТАТА ЗЕМЈА ВО ВСЕЛЕНАТА Реден број Структура на темата Време на реализаци ја 1. Вовед-запознавање со целите, содржините и начинот на реализација на планираните активности 09.2011 2. Вселена (Космос) 09.2011 3. Повторување (вежба) за Вселената 09.2011 4. Сонцето како наша најблиска ѕвезда 09.2011 5. Сончев систем 09.2011 6. Повторување за Сонцето и Сончевиот систем 09.2011 7. Соѕвездија 09.2011 8. Галаксија (Млечен пат-Кумова слама) 09.2011 9. Повторување за соѕвездија и Галаксија 10.2011 10. Месечина и месечеви мени 10.2011 11. Комети и метеори (Халиева комета) 10.2011 12. Повторување (вежба) за 10.2011

Prirodni Nauki Sesto Devet

Tags:

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Prirodni Nauki Sesto Devet

Тематско процесно планирање за VI одд.Деведгодишно основно образование Наставник: Димова Силвија

Тема бр.1 ПЛАНЕТАТА ЗЕМЈА ВО ВСЕЛЕНАТА

Реден број

Структура на темата Време на реализација

1. Вовед-запознавање со целите, содржините и начинот на реализација

на планираните активности

09.2011

2. Вселена (Космос) 09.2011

3. Повторување (вежба) за Вселената 09.2011

4. Сонцето како наша најблиска ѕвезда 09.2011

5. Сончев систем 09.2011

6. Повторување за Сонцето и Сончевиот систем

09.2011

7. Соѕвездија 09.2011

8. Галаксија (Млечен пат-Кумова слама) 09.2011

9. Повторување за соѕвездија и Галаксија 10.2011

10. Месечина и месечеви мени 10.2011

11. Комети и метеори (Халиева комета) 10.2011

12. Повторување (вежба) за природните сателити и другите небески тела во

Вселената

10.2011

13. Човекот и Вселената 10.2011

14. Систематизација на темата 10.2011

Page 2: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр.1 Вовед- Запознавање со целите, содржините и начинот на реализација на планираните активности

Цели: ученикот/ученилката

- Да се запознае со целите на наставата по биологија за VI одд. и престојните активности низ кои ке ги усвојува знаењата, способностите и вештините.- Да се запознае со наставните содржини за престојната учебна година (наставните теми, активностите и постапките во наставата)- Да разбере како и кога и со кои инструменти и критериуми ке биде оценувано неговото знаење и напредување.

Час бр.2 Вселена (Космос)Час бр.3 Повторување (вежба) за Вселената

Цели: ученикот/ученилката

-Да знае што е Вселена-Да добие представа за Вселената и вселенскиот простор

Поими-Вселена-Астрономи-Вселенски простор

Активности и методи- Се води дискусија за предходните знаења на учениците за Вселената- Се насочуваат учениците да размислуваат за просторот кој не опкружува и за тоа што го исполнува или сочинува тој простор- Интернет презентација за Вселената и нејзиното настанување- Се изработуваат шеми на кои учениците ке го претстават она што ја сочинува Вселената- Графички организер за Вселената

Page 3: Prirodni Nauki Sesto Devet

ВСЕЛЕНА

НЕБЕСКИ ТЕЛА

*ЅВЕЗДИ – СОНЦЕ (СОНЧЕВ СИСТЕМ) *ПЛАНЕТИ *ПРИРОДНИ САТЕЛИТИ- МЕСЕЧИНА *АСТЕРОИДИ *КОМЕТИ *МЕТЕОРИ *ГАЛАКСИИ-МЛЕЧЕН ПАТ (КУМОВА СЛАМА)

Наставни средства- Учебник, интернет презентации

Методи на оценување- Сумативно-усна повратна информација* Што е Вселена?* Како настанала Вселената?* Што ја сочинува Вселената?* Дали бескрајниот простор што не опкружува е Вселена?

Page 4: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр.4 Сонцето како наша најблиска ѕвездаЧас бр.5 Сончев системЧас бр.6 Повторување за Сонцето и Сончевиот систем

Цели: ученикот/ученилката

- Да разбере што е Сонцето и неговата положба во Вселената- Да ги објаснува карактеристиките на Сонцето- Да знае што е Сончев систем - Да ја разбере градбата и улогата на Сонцето за животот на планетата Земја

Поими- Сончев систем- Видлива површина- Сончева атмосфера-Ккорона

Активности и методи- Се води разговор за Сонцето ,неговата улога на живите организми, местоположбата на Сонцето и неговото влијание на сите други небески тела- Се изработува модел од пластелин за градбата на Сонцето- Интернет презентација за градбата на Сонцето и Сончевиот систем- Изработка на модел за Сончевиот систем

Наставни средства- Уебник, интернет презентации

Методи на оценување - Сумативно-усна повратна информација* Што е Сонцето и како е изградено?* Што е Сончев систем и што го сочинува?* Која е улогата на Сонцето на живиот свет на планетата Земја?- Дијагностичко- наставни ливчиња- Формативно- самооценување

Page 5: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр. 7 СоѕвездијаЧас бр.8 Галаксија(Млечен пат – Кумова слама)Час бр 9 Повторување за соѕвездија и галаксија

Цели: ученикот/ученилката- Да знае што е соѕвездие- Да набројува соѕвездија- Да знае и да опишува што е Галаксија – Млечен пат (Кумова слама)

Поими- Соѕвездие- Галакасија- Млечен пат

Активности и методи- Дискусија за ѕвезди и созвездија-Интернет презентација за видови созвездија и галаксија-Изработка на цртежи за некои созвездија

Методи на оценување- Формативно-дискусија- Сумативно – усна повратна информација* Што е соѕвездие?* Наброј кој видови на соѕвездија ги познаваш?* Објасни што е Галаксија?

Page 6: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр. 10 Месечина и месечеви мениЧас бр. 11 Комети и метеори (Халиева комета)Час бр. 12 Повторување (вежби)за природните сателити и другите небески тела во Вселената

Цели :ученикот/ученилката- Да знае што е Месечина и да ги опишува нејзините карактеристики- Да го разбира појавувањето на месечевите мени- Да ги опишува појавите на метеори и комети

Поими- Месечина- Месечеви мени- Метеор- Комета- Кратери

Активности и методи- Дискусија за месечината и комети и метеори- Интернет презентација- Слики, шеми и атласи- Изработка на табела за месечеви мени- Изработка на пано за различни форми на Месечината- Изработка на шеми за составните делови на Вселената

Методи на оценување- Сумативно- усна повратна информација* Што е Месечина? * Објасни што се месечеви мени и наброј ги?* Што е метеор, а што комета?- Крстозбор со поими за Вселената и деловите кои ја сочинуваат

Page 7: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр. 13 Човекот и Вселената

Цели: ученикот/ученилката- Да развива сопствени претстави за местото на човекот и животот во Вселената

Активности и методи- Дискусија за местото на човекот во Вселената и за животот во Вселената- Дискусија за влијанието на човекот врз изгледот на Вселената- Истражување за првото патување на човекот на Месечината и презентација од истражувањето

Наставни средства- Учебник, интернет презентација

Методи на оценување- Сумативно-усна повратна информација* Кое е местото на човекот во Вселената?* Објаснија улогата на човекот во Вселената?

Page 8: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр. 14 Систематизација на темата

Цели: ученикот/ученилката

- Да знае што е Вселена- Да добие представа за Вселената и вселенскиот простор- Да разбере што е Сонцето и неговата положба во Вселената- Да ги објаснува карактеристиките на Сонцето- Да знае што е Сончев систем - Да ја разбере градбата и улогата на Сонцето за животот на планетата Земја- Да знае што е соѕвездие- Да набројува соѕвездија- Да знае и да опишува што е Галаксија – Млечен пат (Кумова слама)- Да знае што е Месечина и да ги опишува нејзините карактеристики- Да го разбира појавувањето на месечевите мени- Да ги опишува појавите на метеори и комети

Активности и методи- Наставникот изработува инструменти за проверување на постигањата на учениците-тест- со кој ја согледува ефикасноста на наставата. Тој води белешки за активноста на учениците (нивната мотивираност, учество, редовност и креативност).

Методи на оценување- Сумативно оценување – Тест

Констатации од реализација на темата

Page 9: Prirodni Nauki Sesto Devet

2. ТЕМА : ЗЕМЈАТА Е ДИНАМИЧЕН СИСТЕМ (18 часови)

Ред.брСТРУКТУРА НА ТЕМАТА

ВРЕМЕ НА РЕАЛИЗАЦИЈА

месец недела час1. Внатрешна градба на Земјата2. Земјини сфери -/- 3.

Вежби: Изработка на цртежи за внатрешната градба на Земјата

-/-

4. Повторување за внатрешна градба на Земја

-/-

5. Природни појави на Земјата – земјотреси и цунами

-/-

6. Вулкани и гејзери -/- 7. Бури и ерозија8. Плима и осека -/- 9. Врнежи и видови на врнежи на Земјата -/-10. Активност: Изработка на фотоалбум за

природните појави на Земјата-/-

11. Повторување за природни појави на Земјата( мини тест)

-/-

12. Настанок на карпите -/-13. Видови карпи -/-14. Вежби и повторување за карпи -/-15. Настанок на почвите -/-16. Видови почви и ерозија -/- 17. Активност: Изработка на модел на

почвени слоеви и истражување за ерозија

-/-

18. Систематизација на темата

Час: 1, 2, 3 и 4

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- да ја препознава внатрешната градба на Земјата со помош на графика/

модел

- да ги објаснува внатрешните и надворешните промени на Земјата

Page 10: Prirodni Nauki Sesto Devet

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- Учебник, енциклопедии, научно-популарни списанија, текстови, слики,

- албуми со графика за внатрешната градба на Земјата и за промените

кои се случуваат на Земјата

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки.

- Упатства за работа за групите.

АКТИВНОСТИЧас 5,6, 7,8,9,10 и 11: Природни појави на Земјата – земјотреси и тсунами Вулкани и гејзери Бури и ерозија Плима и осека Врнежи и видови на врнежи на Земјата Активност: Изработка на фотоалбум за природните појави на Земјата Повторување за природни појави на Земјата( мини тест)ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- да ги препознава и селектира природните појави: земјотреси, цунами,

вулкани, бури, плима, осека, врнежи , ерозија

- да го објаснува настанувањето на природните појави

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- Учебник, енциклопедии, научно-популарни списанија, текстови, слики,

- албуми со графика за природните појави на Земјата

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки.

- Упатства за работа за групите.

- Бура на идеи: Дали знаеш какви појави можат да се појават на планетата Земја и кои се причините за тоа (Сум чул, прочитал, видел, знам и слично) ?

Page 11: Prirodni Nauki Sesto Devet

Работа во групи ( читање и обработка на соодветни текстови; пребарување од Интернет, ). Учениците се делат во групи , секоја група добива задача да истражува за појавувањето на одредена појав. Притоа се нагласува учениците да ги истражат местата каде најчесто се појавува одредена појава и причините за нејзиното често појавување. Учениците истражуваат, изработуваат фотоалбуми и на крај го презентираат својот труд , а за тоа добиваат усна и писмена повратна информација од наставникот. По активностите следи проверка на знаењата со мини тест спроведен на дел од часот

- Презентирање од работата на одделните групи.

- Дискусија и заклучок (Заклучокот од дискусијата може да се претстави во форма на графички организер).

Час 12, 13 и 14 : Настанок на карпите Видови карпи Вежби и повторување за карпиЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- да ги набројува влијанијата и причините за настанокот на карпите

- да ги разликува видовите карпи(напластени, магматски и изменети)

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- Учебник, енциклопедии, научно-популарни списанија, текстови, слики,

- албуми со графика за настанокот на карпите, причината за тоа и

видовите карпи

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки.

- Упатства за работа за групите.

- Алтернатива – Набљудување на различни видови на карпи и притоа наставникот им ја објаснува градбата, составот и потеклото на карпите. Потоа учениците се делат во групи и добиваат задача да истражуваат за староста и составот на карпите на одредени области на Земјата и вметнување на податоците во табели.

- Презентирање на резултатите од табелите во одделните групи и дискусија со заклучоци.

Домашна задача Истражувај!

Page 12: Prirodni Nauki Sesto Devet

Прошетај во твојата блиска околина, пронајди примероци од камења и карпи и направи своја збирка.

ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- индивидуалното учеството на поединецот во работата на групата

и

- добиени резултати поединечно и на ниво на група.

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 15, 16 и 17

Час 15: Настанок на почвите

Час 16: Видови почви

Час 17: Активност: Изработка на модел на почвени слоеви и

истражување за ерозија , причините поради кои таа настанува и штетите

за земјоделството кои таа ги предизвикува

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- да го објаснува настанокот на почвениот слој

- да ги разликува и класифицира почвите ( песокливи, глинести,

варовнички)

- да го објаснува стопанското значење на почвите и штетите

предизвикани од процесот ерозија

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- учебник, научно-популарни списанија, текстови

- компјутер, Интернет, компјутерски апликации од областа на

природните науки;

- упатства за работа за групите

Page 13: Prirodni Nauki Sesto Devet

АКТИВНОСТИ

Истражување: Што е тоа ерозија, кои се причините за нејзино

настанување и кои се штетите кои таа ги предизвикува во стопанството?

Учениците се делат во групи и секоја група истражува за ерозијата

- Домашна задача: Наставникот ги дели учениците во групи и

секоја група треба да изработи модел на почвените слоеви и

збирка од видови почви

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- активното учество во дискусиите;

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 18. Систематизација на темата

(контролен тест и оценување)

АКТИВНОСТИ- Изработка на тест со комбинирани прашања( објективни прашања кои

носат по еден поен и есејски кои носат повеќе поени според тежината)со

заокружување, со дополнување и прашања на кои треба да се дадат

кратки или подолги одговори. Тестот ги опфаќа и мери сите нивоа на

знаење кај ученикот ( декларативно и процедурално) и опфаќа поширок

обем на содржини.

Page 14: Prirodni Nauki Sesto Devet

3. ТЕМА : ОРГАНИЗАЦИЈА НА ЖИВИТЕ ОРГАНИЗМИ (40 часови)

Ред.брСТРУКТУРА НА ТЕМАТА

ВРЕМЕ НА РЕАЛИЗАЦИЈА

месец недела час1. Живите организми се одликуваат со

клеточна градба 2. Клетка3. Истражување: Набљудување на клетки

под микроскоп и нивно скицирање4. Едноклеточен и повеќеклеточен

организам-/-

5. Истражување: Набљудување на едноклеточни организми во барска застоена вода

-/-

6. Повторување и утврдување за едноклеточни и повеќеклеточни организми

-/-

7. Храна и исхрана8. Истражување: Како до правилна

исхрана?-/-

9. Растенијата создаваат храна -/-10. Истражување: Докажување на присуство

на шеќерот скроб во некое растение-/-

11. Животните се потрошувачи на храна -/- 12. Истражување: Набљудување на

начините на исхрана кај различни видови животни

-/-

13. Синџири на исхрана -/-14. Истражување: Видео материјали ,

изработка на синџири на исхрана и повторување за исхрана

-/-

15. Дишењето – основна биолошка одлика -/-16. Истражување: Дишење кај животни -/- 17. Истражување. Дишење кај растенија -/-18. Повторување и утврдување за дишење19. Излачување – ослободување од штетни

материи-/-

20. Истражување: Изработување на едноставен механизам за филтрирање на обоен раствор

-/-

21. Повторување и утврдување за излачување

-/-

22. Движење на живите организми -/-23. Истражување: Набљудување на -/-

Page 15: Prirodni Nauki Sesto Devet

органите за движење кај различни животни

24. Истражување: Набљудување на движењето кај растенијата

-/-

25. Повторување и утврдување за движење -/-26. Осетливост на дразба -/-27. Органи за примање на дразби -/-28. Истражување: Осетливост на дадено

растение во услови на променета осветленост и променета температура

-/-

29. Истражување: Набљудување на сопствените сетилни органи со исклучување на по едно сетило

-/-

30. Животен циклус кај растенијата -/-31. Истажување: Изведување на обид за

р`тење на семка од грав или од житна култура и изработка на фенолошки дневник со табели

-/-

32. Бесполово размножување кај растенијата

-/-

33. Истражување: Следење на растењето на растенијата во училницата , одредување на динамика на мерење и запишување на податоци во табели

-/-

34. Бесполово и полово размножување кај животните

-/-

35. Истражување: Видеозапис за размножувањето кај одредени групи животни и пишување на есеј

-/-

36. Животен циклус кај животните -/-37. Истражување: Набљудување на

видеозапис за развитокот кај одредени групи животни и пишување на есеј

-/-

38. Развојни фази на човекот -/-39. Истражување: Набљудување на

видеозапис за растот и развитокот кај човек и пишување на есеј

-/-

40. Систематизација на ТЕМА 3 -/-

Page 16: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час: 1, 2, 3, 4, 5 и 6

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- да ја открие разновидноста и сродноста на живите организми

- да ги разбере одликите на живите организми

- да ја разбира клеточната градба на организмите, едно и

повеќеклеточноста

- да ги именува формите и составните делови на клетката (растителна и

животинска) и нивните функции со помош на графика

- да ги воочува и наведува сличностите и разликите во градбата меѓу

животинската и растителната клетка

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- Учебник, енциклопедии, научно-популарни списанија, текстови,

микроскоп, лупа, табели, скици, слики,

- збирки од конзервиран материјал,

- албуми со графика за различни облици на живи организми и животни

процеси,

- модел на клетка

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки.

- Упатства за работа за групите.

АКТИВНОСТИЧас 1,2 и 3: Живите организми се одликуваат со клеточна градба Клетка Истражување: Набљудување на клетки под микроскоп и нивно скицирање

- Бура на идеи: Како се изградени животните и растенијата и дали сите нивни делови можеме да ги видиме (Сум чул, прочитал, видел, знам и слично) ?

Page 17: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Работа во групи ( читање и обработка на соодветни текстови; пребарување од Интернет, микроскопирање на препарат од клетка и скицирање на видно поле).

- Презентирање од работата на одделните групи.

- Дискусија и заклучок (Заклучокот од дискусијата може да се претстави во форма на графички организер).

Домашна задача: Изработете модел на клетка со нејзините основни делови од различни материјали.

Час 4, 5 и 6: Едноклеточен и повеќеклеточен организам Истражување: Набљудување на едноклеточни организми во барска застоена вода Повторување и утврдување за едноклеточни и повеќеклеточни организми

- Алтернатива – Набљудување на готов микроскопски прапарат од едноклеточни организми и ткива од повеќеклеточни организми и нивно споредување(работата се одвива во групи), потоа се изработуваат табели во кои учениците треба да вметнат некои едноклеточни и повеќеклеточни организми

- Презентирање на резултатите од табелите во одделните групи и дискусија со заклучоци.

Домашна задача Истражувај!Прошетај во твојата блиска околина и пронајди застоена вода. Земи малку примерок од водата во тегла во која претходно си ставил сува слама.Остави да отстои два дена и донеси го во училиштето на микроскопско истражување ( пронајди парамециум и камшичеста алга, набљудувај дали тие се движат?) !

ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- индивидуалното учеството на поединецот во работата на групата

и

Page 18: Prirodni Nauki Sesto Devet

- добиени резултати поединечно и на ниво на група.

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 7,8,9,10,11,12,13 и 14

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- да го открива значењето на храната во однос на сите други

животни особини и процеси

- да разбере дека растенијата ја произведуваат храната во своите

зелени делови, од материи кои ги примаат од почвата, од воздухот

и сончевата светлина

- да осознае дека животните се потрошувачи на храната

- да ја објаснува поврзаноста на растенијата и животните преку

исхраната (синџири на исхрана).

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- учебник, научно-популарни списанија, текстови-рецепти за

производство на храна, пирамида на исхраната, табела со

хранливи состојки и продукти;

- компјутер, Интернет, компјутерски апликации од областа на

природните науки;

- табели и графици направени наменски за внес на податоци за

калории во одредени видови храна;

- упатства за работа за групите

АКТИВНОСТИ

Час 7: Храна и исхрана

Час 8 : Истражување: Како до правилна исхрана?

- интерактивна дискусија за неопходните компоненти кои се

присутни во храната и кои се неопходни за секојдневното

функционирање на организмот

- разговор и изработка на шеми и табели за калоричната вредност

на одредени хранликви продукти

Page 19: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Домашна задача: истражување на интернет и разговор со

постари лица за правилна и здрава исхрана и изготвување на

Power point презентација.

Час 9: Растенијата создаваат храна

Час 10 : Истражување: Докажување на присуство на шеќерот скроб

во некое растение

- Видеозапис за создавањето на органска материја од страна на

растенијата

- Изведување на обид за докажување на присуство на скроб во

компир и житни култури со помош на јоден раствор

Час11: Животните се потрошувачи на храна

Час 12 : Истражување: Набљудување на начините на исхрана кај

различни видови животни

Час 13 : Синџири на исхрана

Час 14 : Истражување: Видео материјали , изработка на синџири на

исхрана и повторување за исхрана

- наставникот објаснува за начините на исхрана кај животните што

ги прави потрошувачи на храна

- потоа заедно со учениците се поврзуваат животните и растенијата

во синџири на исхрана, а потоа секој ученик добива задача да изработи

свој синџир на исхрана и да го објасни.

- Домашна задача: истражи го начинот на исхрана кај едно

растение и кај едно животно

Page 20: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час: 15, 16, 17 и 18

- Дишењето – основна биолошка одлика

- Истражување: Дишење кај животни

- Истражување. Дишење кај растенија

- Повторување и утврдување за дишење

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- Да го разбира дишењето како размена на гасовите помеѓу организмот и

животната средина

- да сфати дека растенијата дишат со помош на сите органи

- да осознае дека животните дишат со помош на органи за дишење кои се

различни во зависност од средината на живеење

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- Учебник, енциклопедии, научно-популарни списанија, текстови

- Изработен модел на бели дробови ( пластично шише, цевки, балони)

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки.

- Упатства за работа за групите.

АКТИВНОСТИ- Бура на идеи: Што е дишење?Кои се органи за дишење кај

животните и растенијата? (Сум чул, прочитал, видел, знам и слично) ?

- Работа во групи ( читање и обработка на соодветни текстови; пребарување од Интернет, изработка на модел на бели дробови).

- Презентирање од работата на одделните групи.

- Дискусија и заклучок

Домашна задача: Изработете модел на бели дробови од пластично шише и направете шема за фазите на процесот дишење.

Page 21: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час: 19, 20 и 21

- Излачување – ослободување од штетни материи

- Истражување: Изработување на едноставен механизам за

филтрирање на обоен раствор

- Повторување и утврдување за излачување

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- Да разбере дека организмот има механизам преку кој се ослободува од

штетните и непотребни материи

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- Учебник, енциклопедии, научно-популарни списанија, текстови

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки.

- Упатства за работа за групите.

АКТИВНОСТИ- Работа во групи ( изработка на едноставен механизам за

филтрирање на обоен раствор).

- Презентирање од работата на одделните групи.

- Дискусија и заклучок

Час: 22,23,24 и 25

- Движење на живите организми

- Истражување: Набљудување на органите за движење кај

различни животни

- Истражување: Набљудување на движењето кај растенијата

Page 22: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Повторување и утврдување за движење

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- Да го поврзува движењето кај животните со исхраната

- Да разбере дека начините на движење зависат од животната средина

- да ги споредува начините и органите за движење кај познати

претставници со животните средини и нивната исхрана

- да разбере дека растенијата ограничено се движат

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- Учебник, енциклопедии, научно-популарни списанија, текстови

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки, видеозаписи за начините на движење кај растенијата и животните

- Упатства за работа за групите.

АКТИВНОСТИ- Бура на идеи: Што е движење?Кои се органи за движење кај

животните и растенијата?Дали растенијата се движат? (Сум чул, прочитал, видел, знам и слично) ?

- Работа во групи ( читање и обработка на соодветни текстови; пребарување од Интернет за различни начини на движење кај растенија и животни во различни животни средини).

- Презентирање од работата на одделните групи.

- Дискусија и заклучок

Домашна задача: Изработете табела во која ке вметнете различни органи за движење кај различни животни , во различни животни средини

Час: 26,27,28 и 29

- Осетливост на дразба

- Органи за примање на дразби

- Истражување: Осетливост на дадено растение во услови на

променета осветленост и променета температура

Page 23: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Истражување: Набљудување на сопствените сетилни органи

со исклучување на по едно сетило

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- Да ја свати осетливоста кај животните како врска на организмот со

средината

- Да го разбира значењето и да ги применува поимите поврзани со

осетливоста

- да ги опишува своите претстави за врските меѓу сетилата, исхраната,

начинот на движење и одбрана од опасности

- да ги објаснува врските (осетливоста) на едно животно и средината

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- Учебник, енциклопедии, научно-популарни списанија, текстови

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки, видеозаписи за начините на движење кај растенијата и животните

- Природен материјал(семки, растенија, саксии и др.материјал потребен

за истражување)

- Упатства за работа за групите.

АКТИВНОСТИ- Бура на идеи: Што е осетливост? Дали растенијата осеќаат дразби

од надворешната средина? Кои сетила постојат кај животните? (Сум чул, прочитал, видел, знам и слично)

Проектна активност :

- Работа во групи ( засадување на семиња од грав, житни култури и нивно одгледување при различни услови.). При истражувањето групите подготвуваат план за проектот, водат дневници со сите податоци од истражувањето, даваат извештај на наставникот и на крај презентираат што истражиле.

- Презентирање од работата на одделните групи ( хамер, Power point презентација).

- Дискусија и заклучок

Page 24: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час: 30,31,32 и 33

Час 30: Животен циклус кај растенијата

Час 31: Истажување: Изведување на обид за р`тење на семка од

грав или од житна култура и изработка на фенолошки дневник со

табели

Час 32: Бесполово размножување кај растенијата

Час 33: Истражување: Следење на растењето на растенијата во

училницата , одредување на динамика на мерење и запишување на

податоци во табели

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- Да го разбира растењето, размножувањето и умирањето како

фази од животниот циклус на секој жив организам

- да го сфаќа растењето и бесполовото размножување кај

растенијата

- да го сфаќа размножувањето кај организмите како начин за

опстанок

- да ги осознава развојните фази во тек на растењето кај човекот

- да го прифаќа стареењето и умирањето како природни фази во

животниот циклус на секоја единка.

НАСТАВНИ СРЕДСТВА:

- учебник, енциклопедии, хербаризиран фенолошки дневник

- компјутер, интернет, ЛЦД проектор;

- подготвени видеозаписи.

АКТИВНОСТИ:

- наставникот објаснува за животниот циклус кај растенијата и за

начините на нивно размножување

Page 25: Prirodni Nauki Sesto Devet

- учениците добиваат задача за изработка на микроскопски

препарати каде ќе го следат пупењето кај квасните габички, да

изработа фенолошки дневник за фазите на развиток кај

растенијата

- интерактивна дискусија меѓу учениците и наставникот.

Подготовка за нареден час: Подготвување на учениците за дебата

на тема „ Размножување и животен циклус кај животните“. Се делат

учениците, се формира жири-комисија, се утврдуваат правилата за

дебатирање, се одредуваат ставовите околу кои ќе се дебатира и се

даваат примери на прашања за дебатата.

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- активното учество во дискусиите;

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 34,35,36, 37,38 и 39

Час 34: Бесполово и полово размножување кај животните

Час 35: Истражување: Видеозапис за размножувањето кај одредени

групи животни и пишување на есеј

Час 36: Животен циклус кај животните

Час 37: Истражување: Набљудување на видеозапис за развитокот

кај одредени групи животни и пишување на есеј

Час 38: Развојни фази на човекот

Час 39: Истражување: Набљудување на видеозапис за растот и

развитокот кај човек и пишување на есеј

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

Page 26: Prirodni Nauki Sesto Devet

- да го сфаќа размножувањето кај организмите како начин за

опстанок

- да ги осознава развојните фази во тек на растењето кај човекот

- да го прифаќа стареењето и умирањето како природни фази во

животниот циклус на секоја единка.

НАСТАВНИ СРЕДСТВА:

- учебник, енциклопедии, хербаризиран фенолошки дневник

- компјутер, интернет податоци, ЛЦД проектор;

- подготвени видеозаписи.

АКТИВНОСТИ:

- наставникот објаснува за животниот циклус кај животните и

човекот и за начините на нивно размножување, а потоа следи и

видеозапис за животниот циклус кај некои групи на животни и кај

човекот

- учениците добиваат задача да напишат есеј, со однапред

определени критериуми според кои ќе се оценува есејот

- интерактивна дискусија меѓу учениците и наставникот.

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- индивидуалното учеството на поединецот во работата на групата

и

- добиени резултати поединечно и на ниво на група.

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Сумативно оценување на тестот по претходно утврдени и познати за учениците критериуми.

Час: 40. Систематизација на темата

(контролен тест и оценување)

Page 27: Prirodni Nauki Sesto Devet

АКТИВНОСТИ- Изработка на тест со комбинирани прашања( објективни прашања кои

носат по еден поен и есејски кои носат повеќе поени според тежината)со

заокружување, со дополнување и прашања на кои треба да се дадат

кратки или подолги одговори. Тестот ги опфаќа и мери сите нивоа на

знаење кај ученикот ( декларативно и процедурално) и опфаќа поширок

обем на содржини.

Тематско – процесно планирање

за наставата по природни науки и техника за шесто

одделение 27

IV. ТЕМА: Е К О Л О Г И Ј А (14 часови)

Ред.брСТРУКТУРА НА ТЕМАТА

ВРЕМЕ НА РЕАЛИЗАЦИЈА

месец недела час1. Нивоа на еколошка поделба 3 3 12. Вежби и повторување на нивоа на

еколошката поделба (еколошки категории)

-/- 3 2

3. Екосистем – шума во умерениот појас -/- 3 34. Дождовна шума -/- 4 15. Вежби и повторување за шума во

умерениот појас и за дождовната шума-/- 4 2

6. Пустина -/- 4 37. Морски екосистем 4 1 18. Поларен екосистем -/- 1 29. Вежби и повторување за пустината,

морскиот и поларниот екосистем -/- 1 3

10. Односи во живиот свет (симбиоза, паразитизам, предаторство)

-/- 2 1

11. Вежби и повторување за односите во живиот свет

-/- 2 2

12. Систематизација со тестирање на содржините од темата

-/- 2 3

Час бр.1 Животна средина и нивоа на еколошка организација

Page 28: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр.2 ЕкологијаЧас бр.3 Повторување

Цели: ученикот/ученичката - Да ги именува и објаснува основните еколошки поими;- Да ги набројува основните услови на животните средини кои влијаат на живиот свет;- Да наведува примери за животни заедници, живеалишта;- Да го разбира местото на единката во животната заедница;

Поими

- Животна средина- Животна заедница- Единка- Екологија- Популација

Активности и методи - - Се води дискусија за претходните знаења на учениците за тоа како човекот е поврзан со средината што го опкрузува- Набљудување и откривање на видовите животни што не опкружуваат- Дискусија на тема екологија- Посета на училишниот парк и разговор за природното опкружување- Набљудување и откривање на видовите на животни заедници во опкружувањето

Наставни средства- учебник, интернет презентации

Методи на оценување - Формативно оценување-усна повратна информација- Дијагностичко- наставни ливчиња

* Што е животна средина?* Каква може да биде животната средина?* Што единка, а што популација?* Каква наука е екологијата?

Час бр.4 Екосистем

Цели: ученикот/ученичката

- Да го разбере поимот екосистем;

Page 29: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Да прави разлика меѓу природени вештачки екосистем;- Да свати шемата за синџирот на исхрана;- Да свати која е причината што доаѓа до промена на екосостемот;- Да ја разбере целата на човекот во промената на некои екосистеми;

Поими- Екосостем-( природен, вештачки)- Синџир на исхрана

Активности и методи - - Се води дискусија за екосистемите- дали во блиската средина постои изменет екосистем од старна на човекот- Изработка на цртеж на шумски или ливадски екосистем-

Наставни средства- учебник, слики, интернет презентации

Методи на оценување - Формативно оценување-усна повратна информација

* Што екосистем?* Какви може да бидат екосиемите?* Какво е влијанието на човекот врз екосистемите?

Час бр.5 Шумски екосистем

Цели: ученикот/ученичката - Да го разбере поимот шума;- Да прави разлика меѓу поделбите на шумите;- Да ги разбере одликите на шумите во умерениот и шумите во тропскиот појас ;- Да разбере каква е поделбата на шумите во умерениот и тропскоит појас според сезонската распределба на врнежи;

Поими- Шуми- Шуми во мерен појас- Тропски дождовни шуми шуми

Активности и методи - Изработка на цртеж на шумски екосистем со слики од типичните претставници од растителниот и животински свет

Page 30: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Користење на интернет за пребарување на различните видови шуми со нивните растителни и животински претставници

Наставни средства- учебник, слики, интернет презентации

Методи на оценување - Формативно оценување-усна повратна информација

* Што е шумски еко систем?* Какви може да бидат шумите според одликите и местотот каде се јавуваат?* Какви може да бидат шумите според сезонската распреелбана врнежите?

Час бр.6 Повторување

Цели: ученикот/ученичката

- Да наведува примери за видови животни заедници, живеалишта и екосистеми;- Да го разбира местото во животната заедница- Да набројува видови на шуми во зависнот од климатските услови;- Да ги навесува еколошките услови и животните заедницина шумите во умерениот појас и тропските дождовни шуми- Да го разбере поимот екосистем;- Да прави разлика меѓу природени вештачки екосистем- Да го разбере поимот шума;

Поими- Шуми- Шуми во мерен појас- Тропски доздовни шуми шуми - Екосостем-( природен, вештачки)

Активности и методи - Изработка на цртеж на шумски екосистем со слики од типичните претставници од растителниот и животински свет- Користење на интернет за пребарување на различните видови шуми со нивните растителни и животински претставници

Наставни средства- учебник, слики, интернет презентации

Page 31: Prirodni Nauki Sesto Devet

Методи на оценување - Формативно оценување-усна повратна информација* Што екосистем?* Какви може да бидат екосиемите?* Какво е влијанието на човекот врз екосистемите* Што е шумски еко систем?* Какви може да бидат шумите според одликите и местотот каде се јавуваат?* Какви може да бидат шумите според сезонската распреелбана врнежите?

Час бр.7 Пустински и морски екосистемЧас бр.8 Поларен екосистемЧас бр.9 Повторување

Цели: ученикот/ученичката

- Да разберат учениците што е тоа пустина;- Кои растенија и животни живеат во пустинските предели- Да научат каков е морскиот еко систем;- Да научат каов е поларниот екосисте;- Да можат да ја опишат областа на тундрата;

Поими- Пустина- Тундра- Поларни области

Активности и методи - Истаржување за прилагодбите на растенијата и животните кои живеат во пустините и поларните екосистеми- Изработка на хамер со слики и црежи од трите вида на еко системи т.е. прикажувњње на претставниците што живеат во исите.

Наставни средства- учебник, слики, интернет, хамер

Методи на оценување - Формативно оценување-усна повратна информација* Кои се одликите на поларниот, морскиот и пустинскоит екосистем?* Какви се прилагодбите на жителите на овие екосистеми?* Каква облас е тундрата?

Page 32: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр.10 Односи во живиот светЧас бр.11 Повторување

Цели:ученикот/ученичката

- Да разберат учениците како се поврзани живите организми во едно живеалиште;- Да научат каков однос претставува симбиозата;- Да научат каков тип на врска претставува коменсализмот;- Даја сватат врската на и паразитизам мутуализам;- Да можат да го објаснат одност предатор-плен

Поими- Симбиоза- Коменсализам- Мутоализам- Парзаитизам- Предтор- Плен

Активности и методи - Опишување на сите видови односси на живеење- Наведување а примери за секој од нив- Примери за одностопредатор-плен

Наставни средства- учебник, слики, интернет

Методи на оценување - Формативно оценување-усна повратна информација- Дијагностичко- наставни ливчиња

* Што е симбиоза?* Какви се типови на односи на живеење постојат?* Каква е целта на ваквите здружувања помеѓу животните?

Page 33: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час бр.12 Систематизација на темата

Цели : ученикот/ученичката

- Да знае да ги именува основните еколошки поими;- Да ги набројува основните животни заедници, условите и живиот свет во нив;- Да наведува примери за животни средини, заедници и екосистеми;- Да прави разлика помеѓу шумите од умерениот и шумите од тропскиот дождовен појас;- Да ги набројува одликите на поларниот, пустинскоит и морскоиот екосистем; - Да ги набројува жителитена горенаведените екосистеми;- Да знае да ја описе областа на тундрата;- Да знае да ги објаснува видовите односи на живеење: симбиоза, мутуализам, комесализам, паразитиза, прдатор-плен;- Да знае да наведе примери за секој од нив;

Активности и методи-наставникот изработува инструменти за проверување на постигањата на учениците-тест- со кој ја согледува ефикасноста на наставата. Тој води белешки за активноста на учениците (нивната мотивираност, учество, редовност и креативност).

Методи на оценување-Сумативно оценување – Тест

Констатации од реализација на темата

Page 34: Prirodni Nauki Sesto Devet

Тематско – процесно планирање

за наставата по природни науки и техника за шесто

одделение

Училиште: ООУ „Ј. Б. ТИТО” Валандово

Наставен предмет: Природни науки и техникаНаставник: Димова Силвија

V. ТЕМА: ПРИРОДНИТЕ НАУКИ ВО СЕКОЈДНЕВНИОТ ЖИВОТ (24 часови)

Ред.брСТРУКТУРА НА ТЕМАТА

ВРЕМЕ НА РЕАЛИЗАЦИЈА

месец недела час1. Примена на науките во секојдневниот

живот 4 3 1

2. Постапки на мерење во секојдневниот живот

-/- 3 2

3. Следење на временски карти на интернет

-/- 3 3

4. Истражување: Неделна потрошувачка на вода во нашето семејство

-/- 4 1

5. Природните науки и производството на храна – производство на леб : (пренесување на искуство или посета на пекарска работилница)

-/- 4 2

6. Истражување: Зошто во смесата за добивање на леб се додава и квасец?

-/- 4 3

7. Од вино до оцет 5 1 18. Производство на млечни производи -/- 1 29. Зачувување на храната во исправна

состојба-/- 1 3

10. Повторување и систематизирање за производство на храна

-/- 2 1

11. Природните науки и производството на материјали корисни за човекот- Добивање на стакло

-/- 2 2

12. Пластиката и синтетичките влакна – -/- 2 3

Page 35: Prirodni Nauki Sesto Devet

материјали на денешнината13. Дебата: пластиката за и против човекот -/- 3 114. Рециклирање и повторна употреба на

производите-/- 3 2

15. Природните науки и лековите -/- 3 116. Истражување: Од историјата на

аспиринот и пеницилинот-/- 4 2

17. Систематизирање на содржините од 11 -16 преку пополнување на мапа

-/- 4 3

18. Загадување на водата за пиење -/- 4 119. Прочистување на водата за пиење 6 1 220. Истражувачки активности: изработка на

модел за прочистување на водата-/- 1 3

21. Движење низ водена и воздушна средина

-/- 1 1

22. Добивање на енергија во различни облици и нејзината употреба

-/- 2 2

23. Примената на светлината во новите технологии

-/- 2 3

24. Систематизирање на темата -/- 2 1

Час: 1, 2, 3 и 4

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- да сфати дека природните науки имаат голема примена во секојдневниот

живот;

- да ја согледа поврзаноста помеѓу природните науки и технолошките

откритија;

- да сфати дека до големи откритија човекот најчесто доаѓал преку

долготрајни истражувања, а понекогаш и случајно;

- да ја согледа важноста на мерењето, читањето и толкувањето на

резултатите како битни фактори за нови откритија;

- да врши мерења на температура, маса и должина и да отчитува

податоци од водомер ( или струјомер);

- да препознава и чита елементарни податоци од временски карти;

- да евидентира податоци од мерење (или превземени од интернет),

претставува во табела и график, коментира и извлекува закллучок.

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

Page 36: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Учебник, енциклопедии, историски читанки, атласи, научно-популарни

списанија, текстови и др.

- Компјутер, Интернет, комјутерски апликации од областа на природните

науки.

- Термометри, штоперица или часовник со секундарник, апарат за

притисок, вага, водомер, сантиметар, лабораториски чаши, шпиритусна

ламба, мерен сад (кујнска мерица).

- Табели, графици од различен вид (готови или направени наменски за

внес на податоците), временски карти.

- Упатства за работа за групите.

АКТИВНОСТИЧас 1: Примена на науките во секојдневниот живот

- Бура на идеи: Која е улогата и значењето на природните науки во секојдневниот живот (Сум чул, прочитал, видел, знам и слично) ?

- Работа во групи ( читање и обработка на соодветни текстови; пребарување од Интернет).

- Презентирање од работата на одделните групи.

- Дискусија и заклучок (Заклучокот од дискусијата може да се претстави во форма на графички организер).

Домашна задача: Следете ја дневната потрошувачка на вода во вашето семејство следните 5 дена така што ќе ги отчитувате податоците од Вашиот водомер и истите ќе ги запишувате во тетратка.

Час 2: Постапки на мерење во секојдневниот животАлтернатива 1: Мерење на висoчина на учениците во паралелката. - Дискусија: Што може да се мери? Што ни е потребно за да извршиме мерење?

- Мерење на височината на учениците - (работа во пар - едниот мери, а другиот ги евидентира податоците во табелата).

Задача: Измерете колку сантиметри сте високи и колку килограми сте тешки така што ќе работите во пар по дваjца. Резултатите потоа внесете ги во веќе приготвените табела хистограм.

Page 37: Prirodni Nauki Sesto Devet

Табела 1: Податоци за тежината и височината на учениците подредени според редните бреви на учениците во дневникот.Реден број на ученикот во дневник

Име и презиме

Тежина во килограми

Висина во сантиметри

Реден број според

височината123

- Дискусија и подредување на податоците во последните две колони од табелата според големината на добиените вредности. (фронтална работа).

Заклучоци:- Може да се мерат различни својства (должина, височина, маса-

тежината, температурата, времето и друго.

- Својството што се мери се изразува во единици

Највисок ученик во VI - X е: __________________________Најнизок ученик во VI - X е: __________________________

Алтернатива 2: Мерење на температура, време, маса и должина- Дискусија: Што може да се мери? Што ни е потребно за да

извршиме мерење?

1, 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..28 .....................................29

Висина

Реден број на ученикот во дневникот

Page 38: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Работа во групи: Мерење на температурата на воздухот и на водата; масата и должината на различни предмети

Групи: 1– Мерење на температурата на примероци од вода Групи: 2 - Мерење на температурата на воздухот на сонце и под сенка. Групи: 3 - Мерење на големината на различни предметиГрупа: 4 - Мерење на времето потребно водата да се загрее до определена температура.

- Презентирање на резултатите од мерењата во одделните групи и дискусија.

- Заклучоци:

Може да се мери: маса, должина и височина, температура, притисок, време и друго.- Мерењето се врши со справи и со инструменти.

- Резултатите од мерењето се претставуваат во соодветни единици кои може да бидат помали и поголеми.

Домашна задача Истражувај!Колку вода ќе истече за време од еден час, ако чешмата во вашата кујната капе 15 минути. Направи план и изведи го експериментот. Резултататите од твоето истражување донеси ги по наредниот час.

Час 3: Следење на временски карти - Воведни прашања: (Какво е времето денес? Зошто е важно да

може да пронајдеме податоци какво беше времето вчера во . . . , или пак какво ќе биде утре и во наредните денови во . . . Од каде може да ги добиеме тие податоци? На кој начин се определуваат податоците со кои се опишува какво е или какво ќе биде времето? и други прашања).

- Читање на текст за елементарна непогода (торнадо, цунами и др.).

- Објаснување на поимот временска карта преку демонстрирање на различни видови на временски карти.

- Пребарување и евидентирање на податоци за временските услови во определени денови и место (какво е времето, температурата на воздухот, струење на воздухот, ветрови, штетни зрачења и друго) од различни видови временски карти и извори (дневен весник, Интернет и др.) – Работа во групи

Page 39: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Презентирање на резултатите од пребарувањето со дискусија

Група 1:Ден Место Какво е

времетоТемпература на воздухот

Температура на водата

Штетно зрачење

Вчера

Денес

УтреЗаклучок:

- Со помош на мерења кои се вршат со различни инструменти, современите технолошки и технички средства овозможуваат да се добијат податоци за временските услови во определено место и време.

- Временските карти ни ги претставуваат временските услови во определено место и подрачје на појасен и посфатлив начин.

- Улогата на природната група на предмети е значајна за добивање на податоци за временските услови (какво било, какво е или какво ќе биде во определено место и време).

Час 4:Истражување: Неделна потрошувачка на вода /струја- Презентирање на податоците од индивидуалното истражување (извршено дома) за количеството на истечена вода ако чешмата капе 15 минути.- Давање на насоки за работа:Работа во групи (4-5): Обработка на податоците кои учениците ги прибрале од петдневното следење на потрошувачката на вода во семејството.

- Внесување на податоците во табела (1) според потрошувачка за конкретен ден.

Група 1 (2,3,4, 5 )Табела 1: Потрошувачка на вода во групата по денови

УченикДен

1 2 3 4 51........2 .......3 .......4 ...........

Page 40: Prirodni Nauki Sesto Devet

5 ......Вкупно во еден денВкупно

б) Пресметување на вкупна потрошувачка во групата по денови.в) Пресметување на потрошувачка на ниво на конкретна група.

Најмалку потрошило вода (струја) семејството на : ___________________Најмногу потрошило .......................... ___________________Вкупно потрошено: ___________________

- Презентирање на податоците од одделни групи преку пополнување на табелата, дискусија и сумирање на резултатите

Табела 2: Потрошувачка на вода по денови и групи

Група Ден (дата)1 2 3 4 5

12345Вкупно по деновиВкупно за 5 дена

Заклучок: Потрошувачка на вода во семејствата од нашата паралелка за пет денаНајмалку потрошено вода во ________________________Најмногу потрошено во ________________________Вкупно потрошено __________________Најмалку потрошило вода семејството на ученикот __________Најмногу потрошило вода семејството на ученикот ____________

Домашна задачa:- Податоците од табела 2 претставете ги на график.

ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Page 41: Prirodni Nauki Sesto Devet

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- индивидуалното учеството на поединецот во работата на групата

и добиени резултати поединечно и на ниво на група.

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 5, 6, 7, 8, 9 и 10

ЦЕЛИ - ученикот/ученичката:

- да го согледа значењето на природните науки во добивањето и

зачувувањето на храната во исправна состојба;

- да го поврзе добивањето на леб, оцет, кисело млеко, зимница, со

присуството на некои микроорганизми;

- да опишува постапки за добивање на леб, кисело млеко и оцет;

- да наведува примери за позитивниот и негативниот ефект на

микроорганизмите;

- да наведува постапки за зачувување на храната во исправна

состојба (сушење, замрзнување, скиселување)

НАСТАВНИ СРЕДСТВА

- учебник, научно-популарни списанија, текстови-рецепти за

производство на храна;

- компјутер, Интернет, компјутерски апликации од областа на

природните науки;

- лабораториски чаши и садови, квасец, брашно, шеќер, вино,

различни видови на оцет, кисело млеко;

- табели и графици направени наменски за внес на податоци;

- упатства за работа за групите

АКТИВНОСТИ

Час 5: Природните науки и производството на храна – производство

на леб

Page 42: Prirodni Nauki Sesto Devet

- интерактивна дискусија за неопходните компоненти потребни за

производство на леб;

- разговор со стручно лице (пекар) за неговото искуство во

производството на леб;

- Домашна задача: истражување на интернет и разговор со

постари лица за влијанието на квасецот при произведувањето на

леб и пишување на краток есеј „Од жито до леб“.

Час 6: Истражување – Зошто во смесата за добивање на леб се

додава и квасец

- читање на есеите;

- дискусија за истражувањето што го имаат направено учениците

Час 7: Од вино до оцет

- наставникот објаснува за начините на производство на оцет;

- дискусија за примената на оцетот - како додаток или зачин, како

важна состојка при производство на некои прехрамбени

производи, како средство за конзервирање на храна, како

средство за чистење или како природен лек во традиционалната

медицина

Час 8: Производство на млечни производи

- објаснување за начините на добивање на кисело млеко;

- истражување на интернет за корисните млечни бактерии и

нивната улога во производството на млечни производи;

- експеримент - одвојување на мастите и белковините од млекото со

помош на оцет или сириште.

- Домашна задача: истражување за различните начини за

конзервирање на храната

Час 9: Зачувување на храната во исправна состојба

- учениците ги презентираат резултатите од истражувањето;

Page 43: Prirodni Nauki Sesto Devet

- наставникот ја нагласува штетната улога на одредени

микроорганизми и нивниот негативен ефект врз храната;

- дискусија за различните начини на конзервирање на храната;

- дискусија за тоа кој е најдобриот начин за конзервирање на

одредени производи;

- доаѓање до заклучок кои супстанции се користат за конзервирање

и зошто;

- наставникот ја потенцира важноста од конзервирањето на храната

за луѓето.

Час 10. Повторување и систематизација за производство на храна: (контролен тест и оценување)

- Изработка на два различи теста со различна тежина на

прашањата(со заокружување, со дополнување и прашања на кои

треба да се дадат кратки одговори)

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- индивидуалното учеството на поединецот во работата на групата

и

- добиени резултати поединечно и на ниво на група.

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Сумативно оценување на тестот по претходно утврдени и познати за учениците критериуми.

КОНСТАТАЦИИ ОД РЕАЛИЗАЦИЈАТА НА ЧАСОВИТЕ: 5, 6, 7, 8, 9 и 10

Час: 11, 12

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- да опишува како се добива стакло и стаклени производи;

Page 44: Prirodni Nauki Sesto Devet

- да разбира дека преку истражувањата се добиваат нови

материјали (пластични материјали и лекови);

- да научи каде наоѓаат примена полимерните материјали;

- да ја сфати опасноста од употреба на лекови без препорака од

лекар;

- да знае кој може да произведува лекови.

НАСТАВНИ СРЕДСТВА:

- учебник, енциклопедии, каталози за производи од стакло и

пластични маси;

- компјутер, интернет, ЛЦД проектор;

- подготвени видеозаписи.

АКТИВНОСТИ:

Час: 11. Природните науки и производството на материјали корисни

за човекот – Добивање на стакло

- наставникот ја објаснува историјата на стаклото и начинот на

производство;

- учениците гледаат видеозапис за добивање на стакло и стаклени

производи;

- интерактивна дискусија меѓу учениците и наставникот.

Час: 12. Пластиката и синтетичките влакна – материјали на

денешнината

- наставникот објаснува за откривањето на првиот полимер и за

големата практична примена на различните пластични материјали;

- учениците гледаат видеозапис за примената на пластичните

материи;

- дискусија за гледаниот материјал.

Подготовка за нареден час: Подготвување на учениците за дебата

на тема „ Пластика за и против човекот“. Се делат учениците, се

формира жири-комисија, се утврдуваат правилата за дебатирање, се

Page 45: Prirodni Nauki Sesto Devet

одредуваат ставовите околу кои ќе се дебатира и се даваат примери

на прашања за дебатата.

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- активното учество во дискусиите;

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 13. Дебата: Пластиката за и против човекот

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- Ја сфаќа позитивната и негативната страна на пластиката за

животот на луѓето;

- Се оспособува да соработува и работи во тим;

- Учи како да собере материјал за одредена тема, истиот да го

преточи во кратко излагање и да ги одбрани своите ставови;

- Се оспособува да се спротистави на други ставови со соодветни

аргументи;

- Го совладува начинот на дебатирање.

АКТИВНОСТИ:

- Учениците се делат во две групи (за и против);

- Се одбираат тројца ученици за жири комисија;

- Во секоја група се избираат тројца презентери кои ќе ги

изнесуваат ставовите и аргументите на групата;

- Членовите на жирито треба добро да ги познаваат правилата на

дебатирање и да водат сметка тие да не се прекршуваат; Во

работата на жири-комисијата учествува и наставникот со свои

коментари и забелешки и на тој начин им помага на учениците во

проценката на аргументите и во спроведување на правилата;

Page 46: Prirodni Nauki Sesto Devet

- Распоредот на зборување на групите се прави според случаен

избор;

- Учениците во групите се договараат по кој редослед ќе

презентираат и кои аргументи ќе ги изнесуваат;

- Секоја група има 3 пати по 5 минути, во кои наизменично ги

изнесуваат аргументите;

- Потоа следат уште 2 пати по 5 минути за контра аргументи и

поставување прашања за другата група;

- На крајот жири-комисијата заседава неколку минути и

образложува за предностите и недостатоците на презентирањето

и на аргументите кај двете групи;

- На крај се завршува со дискусија во која се вреднуваат

аргументите на двете групи.

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Наставникот ја следи и вреднува:

- Подготвеноста на ученикот за дебатата;

- активноста и ангажираноста на ученикот во групата;

- начинот на презентирање на ставовите на групата;

- прикажаните аргументи и контра аргументи за дадената

тема;

- учеството во дискусиите.

Оценувањето е формативно со усна повратна информација.

Заемно оценување – учениците ја оценуваат работата на своите

соученици, споредувајќи ги аргументите и контра аргументите на групите.

Час: 14. Рециклирање и повторна употреба на производите

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- да објаснува за потребата и користа од рециклирањето;

Page 47: Prirodni Nauki Sesto Devet

- да стекнува навики за класирање на употребените материјали

(хартија, стакло, метал и пластика) за рециклирање;

- да набројува производи кои можат повторно да се искористат;

- да го објаснува значењето и потребите на чиста вода за пиење;

- да го опишува прочистувањето на морската вода во вода за пиење

НАСТАВНИ СРЕДСТВА:

- учебник, научно-популарни списанија, еколошки брошури за

рециклирање

- компјутер, интернет, ЛЦД проектор, видеозапис за рециклирање

на различни материјали во другите земји

АКТИВНОСТИ:

- дискусија за материјалите и начините на рециклирање;

- гледање на видеозапис за начините на рециклирање на различни

материјали во другите земји;

- дискусија за изгледаниот видеозапис;

- изработување на табела со материјали кои може да се

рециклираат, или повторно да се употребат.

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- активното учество во дискусиите;

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 15, 16.

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- да научи што е лек;

- да знае кој може да произведува лекови;

Page 48: Prirodni Nauki Sesto Devet

- да осознае дека секој лек покрај позитивните ефекти има и

несакани последици;

- да сфати дека за откривање на секој лек се потребни долготрајни

истражувања.

НАСТАВНИ СРЕДСТВА:

- учебник, брошури за различни лекови;

- различни видови на лекови (капсули, таблети, гранули идр.);

- компјутер, ЛЦД проектор, компјутерска презентација, видеозапис

за добивање на аспиринот, пеницилинот и некои други лекови

АКТИВНОСТИ:

Час: 15. Природните науки и лековите

- наставникот им објаснува на учениците за тоа што претставуваат

лековите и кои се должностите на секој производител на лекови;

- се дискутира за лековите и нивното влијание врз организамот на

човекот;

- учениците ја гледаат презентацијата од различни лекови и како

делуваат, подготвена од наставникот;

- наставникот ја подтикнува и води дискусијата за оваа тема.

Домашна задача: наставникот ги дели учениците на групи и им дава

задача да истражуваат за откривањето на аспиринот и пеницилинот.

Час: 16. Истражување: Од историјата на аспиринот и пеницилинот

- учениците ги презентираат резултатите од своите истражувања за

откривањето на аспиринот и пеницилинот;

- наставникот го презентира видеозаписот за овие два лека;

Page 49: Prirodni Nauki Sesto Devet

- дискусија за начините на истражување и тестирање на новите

лекови.

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- индивидуалното учеството на поединецот во работата на групата

- начинот на излагање на истржувањето;

- учество во дискусиите

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 17. Систематизација на содржините од 11 – 16 час

(контролен тест и оценување)ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- да опишува како се добива стакло и стаклени производи;

- да разбира дека преку истражувањата се добиваат нови

материјали (пластични материјали и лекови);

- да научи каде наоѓаат примена полимерните материјали;

- да ја сфати опасноста од употреба на лекови без препорака од

лекар;

- да знае кој може да произведува лекови.

- Ја сфаќа позитивната и негативната страна на пластиката за

животот на луѓето;

- да објаснува за потребата и користа од рециклирањето;

- да стекнува навики за класирање на употребените материјали

(хартија, стакло, метал и пластика) за рециклирање;

- да набројува производи кои можат повторно да се искористат;

- да го објаснува значењето и потребите на чиста вода за пиење;

- да го опишува прочистувањето на морската вода во вода за пиење

- да научи што е лек;

Page 50: Prirodni Nauki Sesto Devet

- да знае кој може да произведува лекови;

- да осознае дека секој лек покрај позитивните ефекти има и

несакани последици;

- да сфати дека за откривање на секој лек се потребни долготрајни

истражувања.

АКТИВНОСТИ- Изработка на два различи теста со различна тежина на

прашањата(со заокружување, со дополнување и прашања на кои

треба да се дадат кратки одговори)

ОЦЕНУВАЊЕ

Сумативно оценување на тестот по претходно утврдени и познати за учениците критериуми.КОНСТАТАЦИИ ОД РЕАЛИЗАЦИЈАТА НА ЧАСОВИТЕ: 11, 12, 13, 14,

15 16

Час: 18, 19, 20

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- да го објаснува значењето и потребата на чиста вода за пиење;

- да го опишува прочистувањето на морската вода во вода за

пиење;

- да ги набројува природните извори на водата за пиење;

- да се запознае со начините за прочистување на водата за пиење;

- да научи дека чистата вода за пиење треба да се штеди и како да

се штеди водата.

НАСТАВНИ СРЕДСТВА:

- учебник, научно-популарни списанија, еколошки брошури за

прочистување на водата за пиење

- компјутер, интернет, ЛЦД проектор, видеозапис за процесот на

прочистување на водата

АКТИВНОСТИ:

Час: 18. Загадување на водата за пиење

Page 51: Prirodni Nauki Sesto Devet

- наставникот објаснува за улогата на водата за човекот;

- дискусија за различни начини на загадување на водата;

- претпоставки за иднината, ако човекот продолжи да ја троши и

загадува водата.

- Домашна задача: учениците да спроведат истражување за

потрошувачката на вода во домаќинството и да наведат неколку

начини за заштеда.

Час: 19. Прочистување на водата за пиење

- Изведување експеримент со кој се прикажува отстранување на сол

од водата со загревање;

- Видеозапис за процесот на прочистување на водата

- Дискусија

Час: 20. Истражувачки активности: изработка на модел за

прочистување на вода

- Изработување на модел за филтрирсње на водата, како

сврзани садови, при што во едниот се става слој од чакал,

песок и земја;

- Дискусија за начинот на филтрирањето на водата

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се вреднуваат:

- самостојно извршените активности (задачи);

- индивидуалното учеството на поединецот во работата на групата

- начинот на излагање на истржувањето;

- учество во дискусиите

Page 52: Prirodni Nauki Sesto Devet

Самооценување според претходно јасно поставени критериуми.

Час: 21. Движење низ водена и воздушна средина

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- да открие дека објекти со хидро/аеродинамичен облик побрзо се

движат во средината;

- да научи како се движат различни превозни средства во воздухот

и водата.

НАСТАВНИ СРЕДСТВА:

- учебник, енциклопедии, компјутер, интернет, ЛЦД проектор,

комјутерска презентација на превозните средства

АКТИВНОСТИ:

- наставникот ја презентира предходно подготвената презентација

со историјата на настанување на превозните средства во вода и

воздух;

- наставникот ги објаснува хидродинамичките сили на водата и

аеродинамичките сили на воздухот кои објектите што се движат

треба да ги совладат;

- дискусија

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се оценува активното

учество во дискусиите.

Час: 22, 23

ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- да научи што е енергија;

Page 53: Prirodni Nauki Sesto Devet

- да знае да ги наброи изворите на енергија на Земјата;

- да наведува примери на претворање на енергијата од еден во

друг облик во секојдневниот живот (ветерница, воденица, сончев

колектор, ласер, динамо на точак, сијалица, миксер, греалка);

- да ја осознае примената на светлината во новите технологии

(ласери)

НАСТАВНИ СРЕДСТВА:

- учебник, енциклопедии, компјутер, интернет, ЛЦД проектор,

комјутерска презентација за развитокот на енергетските извори и

нивната примена во секојдневниот живот и зас откривањето и

употребата на ласерот.

АКТИВНОСТИ:

Час: 22. Добивање на енергија во различни облици и нејзина

употреба

- интерактивна дискусија на наставникот и учениците за различните

видови на енергија;

- учениците ја гледаат презентацијата за енергетските извори и

нивната примена во секојдневниот живот;

- дискусија за начините на претворање на енергијата

Час: 23. Примена на светлината во новите технологии

- наставникот преку видеозапис објаснува за откривањето и

примената на ласерот од човекот;

- дискусија

ПРОВЕРКА, ПРИМЕНА НА ЗНАЕЊЕТО, ОЦЕНУВАЊЕ

Во сите фази на часот, како во истражувањата така и во

презентирањето, се применува формативното оценување.

Врз основа на одговорите на поставените прашања (формулирани

според стандардите на знаење за овој наставен предмет), наставникот

дава усна повратна информација. При тоаа се оценува активното

учество во дискусиите.

Page 54: Prirodni Nauki Sesto Devet

Час: 24. Систематизација на темата

Час: 17. Систематизација на содржините од 11 – 16 час

(контролен тест и оценување)ЦЕЛИ – ученикот/ученичката:

- да го објаснува значењето и потребата на чиста вода за пиење;

- да го опишува прочистувањето на морската вода во вода за

пиење;

- да ги набројува природните извори на водата за пиење;

- да се запознае со начините за прочистување на водата за пиење;

- да научи дека чистата вода за пиење треба да се штеди и како да

се штеди водата.

- да открие дека објекти со хидро/аеродинамичен облик побрзо се

движат во средината;

- да научи како се движат различни превозни средства во воздухот

и водата.

- да научи што е енергија;

- да знае да ги наброи изворите на енергија на Земјата;

- да наведува примери на претворање на енергијата од еден во

друг облик во секојдневниот живот (ветерница, воденица, сончев

колектор, ласер, динамо на точак, сијалица, миксер, греалка);

- да ја осознае примената на светлината во новите технологии

(ласери)

АКТИВНОСТИ- Изработка на два различи теста со различна тежина на

прашањата(со заокружување, со дополнување и прашања на кои

треба да се дадат кратки одговори)

ОЦЕНУВАЊЕ

Сумативно оценување на тестот по претходно утврдени и познати за учениците критериуми.

КОНСТАТАЦИИ ОД РЕАЛИЗАЦИЈАТА НА ЧАСОВИТЕ: 18 - 24

Page 55: Prirodni Nauki Sesto Devet