Upload
others
View
10
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
2
1. Probleemstelling
Marshmallows zijn zeer lekker als je ze opwarmt en bestrooit met
chocoladekorrels.
Hoe kunnen we deze snoepjes opwarmen?
……………………………………………………………………………………………
Voor een oven hebben we natuurlijk dure elektriciteit (of gas) nodig.
Elektriciteit kunnen we opwekken op drie manieren:
1. Langs chemische weg = elektrische energie uit een batterij.
2. Met mechanische of bewegingsenergie = elektriciteit uit een
generator zoals de dynamo of alternator.
3. Met licht = elektrische energie langs de zonnecel.
www.spreekbeurten.info/elektriciteit.html
www.electrabel.nl
www.elektriciteit.2link.be
3
2. Zelf elektriciteit opwekken
De elektrische energie die in het vorige punt besproken werd kunnen
we ook zelf opwekken.
1. Langs chemische weg
Plaats twee plaatjes van verschillende metalen,
liefst zink en koper, in een geleidende vloeistof.
Hoe zuurder de vloeistof hoe beter.
We prikken de twee plaatjes in een aardappel of
citroen en
verbinden deze dan met een voltmeter.
Lees af op de voltmeter hoeveel spanning we kunnen
opwekken: …………………………….. volt
Let er wel op dat je de rode geleider van de voltmeter met
het koperen plaatje verbindt en de zwarte geleider met het
zinken plaatje.
Hierbij maken we gelijkstroom = we hebben een vaste + en
een vaste – pool. (vgl met een batterij)
2. Langs mechanische weg
a. een fietsdynamo
b. een generator om een GSM op te laden.
Een soortgelijk toestel zit onder de motorkap van een
wagen, maar daar ontstaat dan wisselstroom .
Dit toestel noemen we een alternator.
3. Met zonlicht
We plaatsen onze rekenmachine
in het licht.
Dat levert gelijkspanning op.
a. b.
4
Wij maken zelf een oventje dat geen elektriciteit nodig heeft maar
de warmte van de zon gebruikt tijdens de les TO.
Zo’n oven noemen we een zonneoven wordt gebruikt in
ontwikkelingslanden.
Een zonneoven bestaat uit een grote paraboolspiegel waar in het
midden een pan staat. De spiegel weerkaatst het licht (en dus ook
warmte) van de zon waardoor de pan opwarmt. Aangezien wij geen
paraboolspiegel gebruiken maar gebogen vlak kunnen we maar een
klein gedeelte verwarmen en maken we een zonnebarbecue.
Innovatief project in Nepal: koken op zonne-energie!
Stichting vluchteling steunt in Nepal een innovatief project
waarbij Bhutanese
vluchtelingen koken op zonne-
energie. De vluchtelingen
krijgen daarvoor een
zogenoemde zonneoven: een
kooktoestel dat er uitziet als
een enorme satellietschotel
waarmee je kunt koken zonder
petroleum, hout of kolen te
gebruiken. Dus geen houtkap
meer, geen giftige dampen en
vluchtelingen hoeven geen
brandstof meer te kopen voor
het koken. dat is beter voor het milieu en beter voor de
vluchtelingen Na een korte training kunnen rijst klaarmaken in
slechts 20 minuten en eieren en aardappels koken zonder water.
Het grootste deel van de bevolking van Nepal kookt op hout. In
totaal komt 80% van de verbruikte energie uit de bossen. En
door de gestage bevolkingsgroei wordt dat alleen maar meer
waardoor er veel bos met erosie verdwijnt. Het eindresultaat
is dat Nepal één van de snelst ontbossende landen ter wereld
is geworden. Hout is schaars en petroleum en kolen zijn duur.
De meeste vluchtelingen kunnen dat niet betalen en gassen die
vrijkomen bij het opstoken van deze brandstoffen zijn
Lees het onderstaande
krantenartikel eens
aandachtig.
5
schadelijk voor het milieu en de gezondheid: de luchtwegen en
de ogen worden er door aangetast.
De zonneoven is een goed alternatief.
In het zuidoosten van Nepal leven 106 000 Buthanese
vluchtelingen in kampen. Dankzij Europese steun krijgen deze
mensen zonneovens zodat ze op klimaatverantwoorde wijze gezond
kunnen koken.
Zo werkt de zonneoven
De vluchtelingen maken gebruik van een zogenoemde parabolische
zonneoven. De werking van deze
oven is gebaseerd op reflectie
en absorptie van
zonnestraling. Twee
vluchtelingengezinnen maken
samen gebruik van één
zonneoven. Daarnaast krijgen
ze twee grote zwarte pannen.
De pan met eten komt op een
ijzeren plateau te staan in
het middelpunt van de oven
waar alle opgevangen
zonnestralen worden
geconcentreerd. De temperatuur kan hierbij tot meer dan 200°C
oplopen. Tijdens het koken kun je van de pan weglopen en iets
anders gaan doen. Om de tien minuten moet je wel controleren
of de zonneoven nog optimaal naar de zon gedraaid is. Volgens
de eerste ruwe berekeningen kan de zonneoven gemiddeld
ongeveer 60% van de tijd worden gebruikt. In Nepal regent het
ook wel eens en ’s ochtends staat de zon niet hoog genoeg
waardoor er alleen ’s middags en ’s avonds op gekookt kan
worden.
Opdracht: (groepswerk)
Haal uit het bovenstaande artikel 5 voordelen die een zonneoven
geeft t.o.v. andere manieren van voedsel bereiden.
- ……………………………………………………………………………………………………………………
- ……………………………………………………………………………………………………………………
- ……………………………………………………………………………………………………………………
- ……………………………………………………………………………………………………………………
- ……………………………………………………………………………………………………………………
www.09722.07sc.thinkquest.nl/index.php?id=32
www.vluchteling.org/pagina/buthnan-koken-op-zonne-energie
6
3. Zonne-energie
De zon is een milieuvriendelijke energiebron.
Leg uit (groepswerk)
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
Van de zon kunnen we zowel het licht als de warmte gebruiken.
1. Het zonlicht gebruiken we om elektriciteit te maken via
zonnecellen of fotovoltaïsche cellen.
Het zonlicht wordt direct omgezet in elektriciteit.
Wanneer er licht op de zonnecel valt wordt het geheel een :
wisselstroombron/gelijkstroombron (schrap wat fout is)
Het zonlicht wordt niet alleen gebruikt om elektriciteit op
te wekken.
Waarvoor nog?
a. ……………………………………………………………
b. ……………………………………………………………
Opdracht
Geef drie voorbeelden waar men zonnecellen gebruikt :
a. …………………………………………………………………….
b. …………………………………………………………………….
c. …………………………………………………………………….
7
2. De zonnewarmte gebruiken we om (water) op te warmen.
Denk maar eens aan een tuinslang met water die een paar uur in
de tuin op het gras ligt.
Zo een systeem om water op te warmen met de zon noemen we
een zonnecollector.
De meest toegepaste vorm van collector is de zonneboiler.
Dat is een installatie die water verwarmt met de zon.
De installatie bestaat uit een zonnecollector die op het dak van
een woning wordt geplaatst en de warmte opvangt.
De collector is een grote zwarte bak waarin kleine buisjes met
een transportvloeistof lopen. Die vloeistof wordt door de zon
opgewarmd en stroomt door het opslagvat. De transportvloeistof
geeft haar warmte af aan het water in het vat zodat het water
opgewarmd wordt en in de badkamer of keuken kan gebruikt
worden.
8
4. Zonnebarbecue
1. Materiaal
Wat hebben we nodig?
1. stuk karton (A4 formaat)
2. aluminiumfolie
3. schoenendoos
4. boog-sjabloon
5. breekmes, naald
6. lijm
2. bewerkingen
Om onze barbecue te maken moeten we een aantal bewerkingen
uitvoeren in de juiste volgorde.
De tekeningen laten de verschillende bewerkingen en volgorde
zien, de tekst geeft een juiste beschrijving van wat je moet doen.
www.zonne-energie.com
www.zonne-energie.startkabel.nl
www.top50solar.nl
9
Kleef aluminiumfolie op het karton
met de meest blinkende kant naar
boven.
Neem het sjabloon en teken in het
midden van de twee zijkanten een
gebogen lijn. Zorg dat de lijnen
mooi tegenover elkaar staan. Prik
met een naald in het brandpunt
door de schoenendoos.
Snij met het breekmes de twee
gebogen gleuven open.
Schuif het stuk karton met de
blinkende kant naar boven door
de gleuven.
Prik je barbecuestokjes door
de schoenendoos, steek hierop
een marshmallow met daarop
wat chocoladekorrels.
10
Plaats je zonnebarbecue in de zon
of onder een halogeenlamp en
wacht tot je een heerlijk warme
marshmallow hebt, overgoten met
een jasje van gesmolten chocolade.
5. Een woordje uitleg
De energie van de zon bestaat uit licht en warmte. De sterkte van
de straling kan op de middag tot 1000 watt per vierkante meter
bedragen. Dat is dus twintig keer meer dan een gewone gloeilamp van
50 watt.
Door een gebogen spiegel te gebruiken, wordt al de energie
weerkaatst naar het centrum van de spiegel. Daardoor stijgt de
temperatuur aanzienlijk. De marshmallow met chocolade wordt
gloeiend heet en smelt.
6. Wist je dat
Vandaag wordt de zonnebarbecue in ontwikkelingslanden gebruikt ter
vervanging van andere energiebronnen zoals brandhout en butaangas.
In 1870 al gebruikte het Franse vreemdelingenlegioen dergelijke
toestellen om voedsel te bereiden.
11
7. De voedingsdriehoek
De voedingsdriehoek is een piramide waar we al ons voedsel kunnen in
onderbrengen.
Het belangrijkste voedsel vormt de basis van de piramide en is
onmisbaar (we moeten het zeker dagelijks gebruiken), hoe meer het
voedsel naar boven gerangschikt is hoe minder belangrijk.
Helemaal bovenaan staat de restgroep, dit voedsel is niet zo gezond
en je mag er niet te veel van eten.
De driehoek bestaat uit acht groepen.
We beginnen bovenaan.
1. restgroep : zoetigheden, snoepjes, frisdranken, mayonaise, …
2. vetstoffen : margarine, boter, olie,…
3. vlees, vis, eieren of vervangproducten
4. melkproducten : melk, kaas, yoghurt,…
5. fruit : banaan, appel, peer, kiwi, …
6. groenten : sla, tomaat, erwten, …
7. graanproducten een aardappelen : brood, ontbijtgranen, pasta, …
8. water : thee, koffie, soep, water, …
De eigenlijke basis is geen voedingsgroep maar wel de
lichaamsbeweging.
12
De marshmallows bestaan uit :
- glucosestroop
- suiker
- gelatine
- aroma’s
- kleurstoffen
In welke groep kan je ze onderbrengen?
…………………………………………………………………………………
De snoepjes zijn dus niet erg gezond en zeker niet noodzakelijk.
(maar wel erg lekker)
8. Gezondheid
De lekkernij die we met onze zonnebarbecue kunnen maken zijn niet
zo gezond voor de tanden, we moeten ze dus heel goed verzorgen.
Hoe doen we dat?
1. goede mondhygiëne: - gebruik tandpasta met fluor
- poets na elke maaltijd je tanden
- poets je tanden vooral van boven naar beneden
2. suikerverbruik beperken: elk snoepje valt je tanden 45 min lang aan
3. bezoek je tandarts minstens twee maal per jaar
www.gezondheid.be
www.vig.be
13
9. Bespreking
Opdracht
Geef enkele voordelen van een zonnekoker als kooktoestel :
- ………………………………………………………………..
- ………………………………………………………………..
- ………………………………………………………………..
Geef enkele nadelen:
- ……………………………………………………………..
- ……………………………………………………………..
Probeer ook eens een gezond gerechtje te bedenken voor in je
zonnekoker.
Vb: ………………………………………………………………………………………………
Zou je eventueel nog verbeteringen aan je zonnebarbecue kunnen
aanbrengen?
- …………………………………………………………………………………………………………………
- …………………………………………………………………………………………………………………
14
10. Beroepen
Opdracht
Geef 3 beroepen die met zonne-energie te maken hebben.
- …………………………………………………………………………………..
- …………………………………………………………………………………
- ………………………………………………………………………………..
Opdracht
Kleef op een A4 blad 3 prentjes van beroepen die met
elektriciteit of zonne-energie te maken hebben.
Welke richtingen op school (of een andere school) kan je volgen
om één van bovenstaande beroepen te kunnen uitoefenen?
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
15
11. Kruiswoordraadsel
Horizontaal 2. Zonlicht zet men om in elektriciteit dmv ...
3. Toestel om langs mechanische weg elektriciteit op te wekken.
4. Stof in tandpasta aanwezig om onze tanden te beschermen.
6. Voorwerp om gelijkstroom op te wekken.
7. Welke strijdmacht gebruikt reeds lang zonnebarbecue's om hun voedsel op te warmen?
8. Toestel om zonnewarmte om te zetten in warm water.
9. Andere benaming voor piramide die ons voedsel naar belangrijkheid rangschikt.
10. Onze grootste energiebron.
Verticaal 1. Een zonnecel produceert ... stroom.
5. Wat vormt de basis van onze voedingspiramide?
16
12. Evaluatie
Hieronder vind je een evaluatiefiche, geef jezelf een beoordeling en zet
een kruisje onder een gezichtje.
Ik ken er alles van en kan zo de leerkracht zijn plaats
innemen.
Ik weet er veel van, mits een beetje oefenen gaat het
zeker nog beter.
Ik weet voldoende om me uit de slag te kunnen trekken,
veel oefenen is de boodschap.
Het kan veel beter, ik deed mijn best niet of moet
eens met de leerkracht praten over een extra oefening.
Ik kan vertellen op welke
drie manieren dat je
energie kan opwekken.
Ik kan vertellen welke 2
energievormen we van de
zon kunnen gebruiken.
Ik kan zelfstandig een
eenvoudig stappenplan
volgen om een
zonnebarbecue te maken
Ik kan een
voedingsdriehoek
gebruiken.
Opmerkingen leerkracht:
17
Moeilijk woord
Woordverklaring
13. Moeilijke woorden
Moeilijke woorden die je niet begrijpt schrijf je in de eerste
kolom. Daarna zoek je met de ganse groep in een
woordenboek of op het internet naar een verklaring, je
bevindingen schrijf je in een groene kleur in de
verklaringskolom. Woordjes die dan nog niet gevonden zijn
leggen we voor aan de ganse klas en verduidelijken we in een
zwarte kleur.