PROCES TWORZENIA DOKUMENTU - Tadeusz Łubazpt2.tele.pw.edu.pl/~andrzej/TP/wyklad/wyklad-pdf/TP04-prawo_etyka.pdf · PRAWO A ETYKA . A.Kraśniewski 2019 Analiza aspektów prawnych

4.1 Analiza aspektów prawnych i etycznych A.Kraśniewski 2019

1. PLANOWANIE

2. ANALIZA ASPEKTÓW PRAWNYCH I ETYCZNYCH

3. GROMADZENIE INFORMACJI

4. ORGANIZOWANIE (STRUKTURALIZOWANIE)

INFORMACJI

5. TWORZENIE PLANU (STRUKTURY) DOKUMENTU

6. TWORZENIE TEKSTU

7. WŁĄCZANIE ELEMENTÓW GRAFICZNYCH

8. FORMATOWANIE

9. SPRAWDZANIE I POPRAWIANIE

PROCES TWORZENIA DOKUMENTU


TEST

Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić

zeskanowany wykres/schemat z książki:

a) na slajdzie w prezentacji przedstawianej na

seminarium dyplomowym?

b) w swojej pracy dyplomowej?


fragment tekstu dostępnego w Internecie

(w domenie publicznej)

a) w sprawozdaniu z projektu realizowanego w

ramach przedmiotu z oferty WEiTI?



aspekty prawne – czego robić nie wolno?

bo grozi kara opisana w aktach prawnych

(wykroczenie przeciw prawu)

aspekty etyczne – czego robić nie należy/nie wypada?

bo grozi „potępienie” przez środowisko, a przynajmniej jego część

(wykroczenie przeciw „wartościom”)

PRAWO A ETYKA


ochrona własności intelektualnej - prawo autorskie (copyright law)

– różne przepisy w różnych krajach

ochrona znaków firmowych (trademark law)

odpowiedzialność producenta za szkody powstałe w wyniku wad produktu oraz błędów w instrukcji jego użytkowania (liability law)

odpowiedzialność producenta za wprowadzenie w błąd: niemające pokrycia w rzeczywistości sformułowania charakteryzujące produkt, np. niezawodny, bezpieczny itp., lub implikujące jego cechy (contract law)

ANALIZA ASPEKTÓW PRAWNYCH


wyborcza.biz, 29 września 2011 r.

Pośladki nie będą piękniejsze

- Reebok zapłaci klientom 25 mln dol.

Informacje zawarte w reklamach Reeboka były nieprawdziwe - orzekła Federalna

Komisja Handlu. Należący do Adidasa koncern zgodził się zwrócić pieniądze

nabywcom swoich "rewolucyjnych" butów.

Linia EasyTone jest zdaniem producenta przełomową technologią. Każdy krok w tym

obuwiu wzmacnia mięśnie nóg i pośladków. Wszystko dzięki podkładce balansującej w

podeszwie buta, która - jak wyjaśniał Reebok - wytwarza naturalną chwiejność

wymuszającą większy wysiłek mięśni. EasyTone generuje 28 proc. więcej aktywności

mięśni pośladków, 11 proc. mięśnia na udach i tyle samo na łydkach - informowano w

reklamach od 2009 roku.

Zdaniem Federalnej Komisji Handlu (FTC) przedstawione dane nie są wiarygodne.

Podczas śledztwa Reebok nie był w stanie ich w żaden sposób potwierdzić.

Koncern zgodził się zapłacić 25 mln dol. w formie zwrotów dla klientów.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WPROWADZENIE W

BŁĄD


http://metro.gazeta.pl, 25 lutego 2015 r.

Domowe obiady kupione w sklepie.

Co można w nich znaleźć?

Jeśli producent sprzedaje "domowe" makarony lub zupy, a w składzie są

substancje dodatkowe - łamie prawo - orzekł sąd

Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie potwierdził, że sprzedawanie żywności

zachwalanej jako "domowy smak", ale mającej w składzie substancje dodatkowe … to

wprowadzanie klientów w błąd i oferowanie produktów o niewłaściwej jakości.

Wszystko zaczęło się od ketchupu, którego producent dostał 500-złotowy mandat od

Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Inspektorzy ukarali firmę

za to, że umieszczając na etykiecie określenie "domowy smak", a w składzie - dodatki

zagęszczające E 412 i E 422, była nierzetelna. Firma zaskarżyła tę decyzję …

Główny inspektor IJHARS potrzymał jednak decyzję swoich pracowników.

W kolejnych instancjach producent ketchupu również poległ. Sędziowie uznali, że

oznakowanie i opis produktu nie powinny budzić wątpliwości, …, a NSA potwierdził, że

to łamanie prawa. Na ten wyrok można powoływać się w innych podobnych sprawach.


BŁĄD


http://wyborcza.pl/7,155287,22810777,26-mln-zl-kary-za-reklame-

suplementow-diety-to-dopiero-poczatek.html

22 grudnia 2017 r.

26 mln zł kary za reklamę suplementów diety to

dopiero początek porządków? Producenci zmieniają

scenariusze reklam

"Pani Jola wsypuje saszetkę z napisem 'RenoPuren ZATOKI HOT' do kubka z gorącą

wodą. Pani Kasia, widząc to, pyta: – RenoPuren Zatoki HOT?

- Tak, nowość, saszetki do rozpuszczania w gorącej wodzie. RenoPuren wspiera

funkcjonowanie zatok i ułatwia oddychanie, a do tego RenoPuren podnosi odporność,

przez co pozwala utrzymać zdrowe zatoki na długo".

To wykonany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opis reklamy

emitowanej jeszcze w 2015 i 2016 r. Urząd wziął spot pod lupę i wlepił producentowi

suplementu - firmie Aflofarm - 26 mln zł kary. Powód? Zbiorowe naruszenie praw

konsumentów. Zdaniem UOKiK reklama sprawiała mylne wrażenie, że suplement diety

RenoPuren Zatoki HOT ma własności lecznicze.


BŁĄD


Trudności z definicją

pojęcie z zakresu prawa autorskiego (jako takie nie

występuje w aktach prawnych):

skopiowanie cudzego utworu (lub jego części) wraz

z przypisaniem sobie prawa do autorstwa poprzez

ukrycie pochodzenia splagiatowanego utworu

pojęcie z zakresu etyki: kradzież intelektualna (idei,

pomysłu, …)

PLAGIAT


http://www.ox.ac.uk/students/academic/guidance/skills/plagiarism#

PLAGIAT


https://www.ieee.org/publications/rights/plagiarism/plagiarism-faq.html

PLAGIAT

5 „kategorii” plagiatu

(wielkość skopiowanych

fragmentów utworu)


w kontekście tworzenia, a nie np. powielania dokumentu

zasada:

ochronie podlega sformułowanie ("słowo"), a nie idea

wykroczenie - plagiat

wykorzystanie fragmentu tekstu lub elementu graficznego w

opinii, komentarzu, wiadomościach, wykładzie, seminarium,

materiałach dydaktycznych (na prawach rękopisu), raporcie

naukowym (na prawach rękopisu) lub dokumencie

wewnętrznym

podanie źródła, wyraźne wyróżnienie (w przypadku tekstu)

i, ewentualnie, odpowiednia notka (acknowledgment)

wykorzystanie fragmentu tekstu lub elementu graficznego w

dokumencie mającym charakter komercyjny (książka,

materiały reklamowe produktu)

podanie źródła + zgoda właściciela praw autorskich (na

piśmie)

PRAWO AUTORSKIE


prawa autorskie osobiste

prawa autorskie majątkowe

PRAWO AUTORSKIE

Przepisy dotyczące praw autorskich majątkowych

- różne w różnych krajach


PLAGIAT W „USTAWODAWSTWIE AKADEMICKIM”

Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (2018) Art. 76 ust. 4

Jeżeli praca dyplomowa jest pracą pisemną, uczelnia sprawdza ją przed egzaminem dyplomowym z wykorzystaniem Jednolitego Systemu Antyplagiatowego, ….

Art. 77 ust. 5

W przypadku gdy w pracy dyplomowej stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego, rektor, w drodze decyzji administracyjnej, stwierdza nieważność dyplomu.



Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (2018) Art. 312

3. W przypadku podejrzenia popełnienia przez studenta czynu, o którym mowa w art. 287 ust. 2 pkt 1–5, rektor niezwłocznie poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego.

4. Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego zebrany materiał potwierdza popełnienie czynu, o którym mowa w ust. 5, rektor wstrzymuje postępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną oraz składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

5. W przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez studenta przestępstwa, rektor jednocześnie z poleceniem przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego może zawiesić studenta w prawach studenta do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną. Art. 287 ust. 2

Postępowanie wyjaśniające wszczyna się z urzędu w przypadku czynu polegającego na:

1) przywłaszczeniu sobie autorstwa albo wprowadzeniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania;

2) rozpowszechnieniu, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego utworu w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania;

3) rozpowszechnieniu, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego artystycznego wykonania albo publicznym zniekształceniu takiego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania;

4) naruszeniu cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych w sposób inny niż określony w pkt 1–3;

5) sfałszowaniu badań naukowych lub ich wyników lub dokonaniu innego oszustwa naukowego;



Zarządzenie 28/2016 Rektora PW (zał. 3)

OŚWIADCZENIE

Świadomy/-a odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań

oświadczam, że przedkładana praca dyplomowa została napisana

przeze mnie samodzielnie, pod opieką kierującego pracą dyplomową.

Jednocześnie oświadczam, że:

niniejsza praca dyplomowa nie narusza praw autorskich w rozumieniu

ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach

pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) oraz dóbr

osobistych chronionych prawem cywilnym,

…,

.........................................

czytelny podpis studenta


PLAGIAT – przykłady

Forum Akademickie 6/2010

Profesorskie Plagiaty - Dymisja Pani Rektor (Marek Wroński)

... W kwietniowym numerze (Plama na gronostajach, „FA” nr 4/2010)

opisałem sprawę dwóch plagiatów z Internetu, jakie popełniła rektor Wyższej Szkoły Handlu i Rachunkowości w Poznaniu, prof. Aldona Kamela-Sowińska. Druga rozprawa przed poznańskim sądem odbyła się 21 maja br. i doszło na niej do ugody z poszkodowanym, Jakubem Banasiem z Krakowa. Pani Rektor uznała swoją winę i za „ukradzione” 38 wierszy tekstu zgodziła się zapłacić 10 tysięcy złotych odszkodowania oraz zamieścić przeprosiny w dzienniku „Rzeczpospolita”. Łatwo obliczyć, że jeden ukradziony wiersz tekstu kosztował około 250 złotych.

... Ważne jest, że prof. Kamela-Sowińska złożyła rezygnację z funkcji rektora WSHR i z końcem roku akademickiego przestanie tam pracować. W rozmowie z red. Piotrem Żytnickim z poznańskiej „Gazety Wyborczej” stwierdziła: „Nie podjęłam tej decyzji dzisiaj. Po prostu nie chciałam działać pod presją sądu i mediów. Czekałam z podaniem się do dymisji do zakończenia tej sprawy. Dzisiaj chciałabym tylko, żeby moja historia stała się przestrogą dla kolegów-naukowców i studentów”.


PLAGIAT – powszechny problem

IEEE Institute (Sept. 2006) This month’s question: Borrowed Rules In May, William Swanson,chief executive of Raytheon, in Waltham, Mass.,

publicly apologized and was docked approximately US $1 million in pay by

the company after it was revealed that he had plagiarized sections of his

popular 2004 book, Swanson’s Unwritten Rules of Management.

It seems that 16 of Swanson’s 33 rules were lifted word for word from W.J.

King’s Unwritten Laws of Engineering, published in 1944 by the American

Society of Mechanical Engineering.

Was Swanson’s punishment appropriate, too severe, or not severe

enough?


PLAGIAT – powszechny problem

PAP, 1 marca 2011

Guttenberg odchodzi z rządu. Afery plagiatowej ciąg dalszy

Minister obrony Niemiec Karl-Theodor zu Guttenberg podał się

we wtorek do dymisji. To kolejny skutek ujawnienia plagiatu,

jakiego polityk dopuścił się pisząc doktorat.

W zeszłym tygodniu gazeta "Sueddeutsche Zeitung" ujawniła, że

Guttenberg wykorzystał w swojej pracy doktorskiej dosłowne

fragmenty tekstu z innych publikacji, nie podając źródła ich

pochodzenia. Minister został pozbawiony tytułu naukowego, a

niemiecka opozycja zażądała w środę jego dymisji. Kłamca nie

może być ministrem i zwierzchnikiem sił zbrojnych - apelowali

politycy SPD, Zielonych i Lewicy.


naruszenia norm etycznych

– przykłady związane z tworzeniem dokumentów

„naginanie” wyników eksperymentów - przy ich

dokumentowaniu

podawanie nierzetelnych danych w aplikacjach - o

zatrudnienie, finansowanie, ...

przemilczanie niewygodnych informacji - ograniczeń

metody, niepożądanych cech produktu, ...

ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH


naruszenia norm etycznych

– przykłady związane z tworzeniem dokumentów

sformułowania "na wyrost" (cliche)

"ekologiczny” spełniający normy zawartości elementów

szkodliwych

"badanie rynku" wykonanie kilku rozmów telefonicznych

eufemizmy „naukowe”

„wiadomo od dawna” (czytaj) „nie znalazłem odpowiedniej

literatury”

„typowe wyniki przestawiono w tabeli" (czytaj) „w tabeli

przedstawiono najlepsze wyniki, jakie udało mi się uzyskać”

ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH

podstawowe zasady etyki przy tworzeniu dokumentów:

- "mów prawdę”

- "nie wprowadzaj w błąd"


KODEKSY ETYCZNE

IEEE Code of Ethics

We, members of the IEEE, ..., do hereby commit ourselves

to the highest ethical and professional conduct and agree:

...

3. to be honest and realistic in stating claims of

estimates based on available data;

...

7. to ... credit properly the contributions of others;


The European Code of Conduct for Research Integrity ALLEA (All European Academies), 2017

Research & Innovation Ethics European Commission, 2017

Ethics of Science and Technology UNESCO, 2017

Kodeks Etyki Pracownika Naukowego Polska Akademia Nauk, 2017

Obejmują niekiedy także kwestie będące przedmiotem regulacji prawnych

KODEKSY ETYCZNE


Kodeks Etyki Pracownika Naukowego przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne PAN, 2017

4. Nierzetelność w badaniach naukowych

4.1. Rażące przewinienia

…

1. Fabrykowanie wyników polega na zmyślaniu wyników badań i przedstawianiu ich jako prawdziwych;

2. Fałszowanie polega na zmienianiu lub pomijaniu niewygodnych danych, przez co wyniki badań nie zostają prawdziwie zaprezentowane;

3. Plagiatowanie polega na przywłaszczeniu cudzych idei, wyników badań lub słów bez poprawnego podania źródła, co stanowi naruszenie praw własności intelektualnej;

KODEKSY ETYCZNE


Nierzetelność w badaniach naukowych


Zbiór dobrych praktyk w badaniach naukowych Senacka Komisja ds. Etyki Zawodowej PW, 2007

I. Uchybienia w badaniach naukowych

5. Do uchybień i występków przeciwko dobrej praktyce w badaniach naukowych należą

a) zmyślanie, polegające na preparowaniu, rejestrowaniu i publikowaniu wyników nieuzyskanych w trakcie badań …;

b) fałszowanie, polegające na manipulacji materiałem badawczym, doświadczalnym, aparaturą lub metodami badawczymi w ten sposób, że wyniki nie odpowiadają prawdzie, której poszukiwanie jest celem nauki,

c) ”plagiatorstwo”, polegające na przywłaszczaniu i przypisywaniu sobie autorstwa cudzych idei, metod, wyników lub określeń bez właściwego odniesienia, także przez nieautoryzowane wykorzystanie informacji pozyskanych w trakcie poufnego recenzowania wniosków o finansowanie badań bądź prac przewidzianych do publikacji,

d) konflikty interesów.

na PW


na PW

https://www.biuletyn.pw.edu.pl/Odpowiedzialna-uczelnia/Z-zycia-spolecznosci-

PW/Etyka-w-badaniach-naukowych


a na WEiTI

przedmiot dla doktorantów (od 2013 r.)

Methodological and Ethical Aspects of Research (poprzednio Metodologiczne i etyczne aspekty badań naukowych)

prof. dr hab. inż. Roman Z. Morawski


TEST


zeskanowany wykres/schemat z książki:

a) na slajdzie w prezentacji przedstawianej na

seminarium dyplomowym?



fragment tekstu dostępnego w Internecie

(w domenie publicznej)

a) w sprawozdaniu z projektu realizowanego w

ramach przedmiotu z oferty WEiTI?


Documents

PROCES TWORZENIA DOKUMENTU - Tadeusz Łubazpt2.tele.pw.edu.pl/~andrzej/TP/wyklad/wyklad-pdf/TP04-prawo_etyka.pdf · PRAWO A ETYKA . A.Kraśniewski 2019 Analiza aspektów prawnych