ห น า | 55

บทท 4ทกษะพนฐานในการผลตสอการสอน

ในการผลตสอใหไดคณภาพ ผผลตจะตองมความร และทกษะเกยวกบวสดอปกรณชนดตางๆ ทใชในกระบวนการผลตสอนน และวสดอปกรณ ทนำามาใชบอยๆ ในการผลตสอ ไดแก                 1. กระดาษ                  2. เครองมอตดแตง ไดแก ใบมด หรอ กรรไกร เปนตน                 3. เครองมอขดเขยน ไดแก ดนสอ ปากกา พกน                 4. เครองมอชวยขดเขยน ไดแก ไมสามเหลยม ไมโคง ไมท ไมบรรทด แผนโครงรางสญลกษณเปนตน                  5. หมกและสตางๆ ไดแก หมก ส แผนส เปนตน

กระดาษและการเลอกใชกระดาษกระดาษทนำามาใชในการผลตสอการเรยนการสอนมหลายชนด

ดวยกนไดแก1.กระดาษเขยน

    กระดาษวาดเขยนมทงแบบหนา - บาง โดยทวไปมความหนาตงแต 60 ปอนด

ถง 100 ปอนด(ยงปอนดมาก  กระดาษกยงหนา)  ผวหนาของกระดาษวาด

เขยนมทงแบบเรยบ  และเปนเมดใหเลอกใชใหเหมาะกบงาน   ชนดผวหนา

หยาบเปนเมดเหมาะกบงานวาดรปและระบายสทงสนำา  และสโปสเตอร  แตไมเหมาะกบงานเขยนอกษร

2.กระดาษผนก   บางทเรยกวากระดาษขาว - เทา  หรอกระดาษกลองซงจะมสขาวทดานหนา  และ

ห น า | 56

สเทาดานหลง   มความหนาใหเลอกใชหลายขนาด  ทนยมใช คอ  ชวงประมาณ

310 - 500 แกรม  ใชในการผลตสอไดหลายอยาง เชน  ผนกภาพ  บตรคำา   ตด

ตวอกษร  สรางแบบจำาลองของสงตาง ๆ เขยนปายประกาศตาง ๆ 3.กระดาษไขเขยนแบบ   มลกษณะโปรงแสง   ชวยในงานลอกภาพ   หรองานตนฉบบตาง ๆ ทถายดวย

แสงในงานพมพบางชนด

                                              

4.กระดาษโปสเตอร    มสสดใส   ทงชนดสหนาเดยว  และสสองหนา  เหมาะสมกบงานโปสเตอร

ตกแตงสใหสวยงาม  แตมขอเสย  คอ  หากเขยนผดแลวมการแกไข   จะ

เกดรอยลบเปนตำาหนใหเหนงายเหมาะสมกบงานเขยนดวยพกนและ

ปากกาสปดบอล                                                      

5.กระดาษอารตมน   เปนกระดาษผวมน  เหมาะสมกบงานออกแบบทวไป  และทำาภาพตนแบบ

สำาหรบงานถายงานทำาเพองานพมพ   เพราะผวกระดาษไมซม  ทำาใหภาพท

ถายไดมความคมชดด   เหมาะกบงานเขยนดวยปากกาสปดบอล  และปากกาเขยนแบบ

ห น า | 57

6.กระดาษอารตดานส   เปนกระดาษเนอหนา   สเดยวกนทงสองดาน  เหมาะสำาหรบทำาเปนปกรายงาน

หรอปกหนงสอ  และงานตกแตงปายนเทศ  การจดนทรรศการ

เครองมอตดแตงและการเลอกใชเครองมอตดแตง (Cutting Tools) 

        มหลายชนดทถกนำามาใชในงานผลตสอซงพบวา บางครงทำาความเสยหายใหแกงานและเครองมออนๆ ถาเรานำามาใชอยางไมถกตองหรอขาดทกษะในการใชเครองมอเหลานน เครองมอตดแตงทใชกนมากในงานผลตสอทวไปม 3 ประเภทคอ 1. ประเภทใบมด ใบมดทใชงานบางชนดมคมเดยว ไมมดาม หรอมดามจบแตปลายคมแหลมเปนชายธง บางชนดปลายคมตรง บางชนดปลายคมเฉลยง ใบมดเหลานเหมาะสำาหรบงานตดกระดาษ, แผนฟลม, พลาสตกบาง โดยทวไปใชตดเสนตรงบางชนดใชตดงานละเอยดๆ (แบบ ค) บางชนดเหมาะกบงานตดวสดบางๆ เชน กระดาษยน, กระดาษเยอ, ฟลมบางๆ (แบบ ง) สวนเครองตดแบบวงเวยน (แบบ จ) เหมาะกบการตดกระดาษ, พลาสตกบาง หรอแผนฟลมใหเปนวงกลม หรอสวนโคง โดยสามารถใหสวนโคง ทมรศมตงแต 1 ซม. ถง 15 ซม.

การใชใบมดตดแตง    -  เลอกใชใบมดใหเหมาะกบงานตด และชนดของวสด    -  กอนใชงาน  ควรตรวจดความคมของใบมดกอน  ถาไมคมควรเปลยนใบมดใหม  เพราะใบมดทคมเทานนจะใหงานตดทมคณภาพ    -  จรดใบมดกบงานตด ใหมมมประมาณ 30 องศา การถอใบมด

ห น า | 58

ตงตรงหรอทำามมมากไปจะทำาใหไดรอยตดทไมเรยบ แตการเอยงใบมดราบกบพนมากไป ใบมดจะสมผสผวกระดาษมากไป ทำาใหยากตอการบงคบทศทางของรอยตด และมกพลาดตดเอาไมบรรทด ทำาใหไมบรรทดเสยหาย และงานตดไมตรงอกดวยการกดนำาหนกลงบนใบมด ขนอยกบความหนาของสงทตด ถาหนามากควรตดซำาหลายๆ ครง โดยลงนำาหนกอยางเบากอน แลวเพมนำาหนกกดในครงหลง -  ควรใชกระดาษแขงหรอวสดทไมแขงมากรองตดทกครง เพอปองกนใบมดขดขดกบพนเปนรอย

2.  ประเภทกรรไกร ไดแกกรรไกรและเครองตดแทน การใชเครองตดแทน จะตองอาศยทกษะในการตดมากกวากรรไกร                             

เครองตดแทน เหมาะกบงานตดกระดาษทไมบางเกนไป และรอยตดในแนวดงมากกวาแนวโคงการตดขาดอาศยการเสยดสของใบมดกบแทนตดขณะกดผานกระดาษการใชเครองตดแทน ควรระมดระวงในเรองตอไปน  คอ       -  เครองตดแตละอน เหมาะสำาหรบกระดาษทมความยาวไมเกนความยาวของคมมด       -  อยาตดกระดาษทหนามากเกนไป หรอซอนกนมากเกนไป เพราะจะทำาใหตดไมตรง  และแรงกดมากๆ ยงมผลทำาใหใบมดบดงอได       -  ขณะตดใหดงคนมดทางขอบแทนเลกนอย จะชวยใหการตดไดผลดขน      -  รกษาใบมดดวยนำามนจกรหรอนำามนเครองจะชวยใหไมเปนสนม และคมอยเสมอ      -  รกษาสปรงบนแทนตดใหสะอาดเสมอ อยาใหเปนสนมได 3.  ประเภทลวดความรอน อปกรณตดแตงประเภทนตองใชกระแสไฟฟา เพอผานเสน

ลวดและเกดความรอนขน การตดแตงอาศยความรอนเปนตวทำาละลายวสด การ

ห น า | 59

เคลอนทในขณะทมการละลายเกดขน ทำาใหเกดรอยตดตามทศทางทเราเคลอนท

ไปเครองมอประเภทนจะใชในงานการตดแตงโฟมใหเปนรปรางตางๆ เปนตวหนงสอสำาหรบการจดนทรรศการ การแสดงตางๆ เปนตน

เครองมอสำาหรบขดเขยนและการเลอกใชเครองมอสำาหรบขดเขยน ไดแก ดนสอ ปากกา และพกน แตละ

ประเภทมหลายชนดสำาหรบการใชงานทแตกตางกน1.  ดนสอ หมายถงดนสอดำาและดนสอสตางๆ

                 ก.  ดนสอดำา เปนเครองเขยนทคนเคยกนจนกระทงขาดความพถพถนใน

การนำามาใช อยางไรกตามการเลอกใชดนสอทมความออน-แขง หรอดำา มาก-นอยของไสดนสอ ไดเหมาะสมกบลกษณะของงาน ยอมชวยใหงานนนมคณภาพยงขนไดความออน-แขง หรอสดำามาก-นอย ของไสดนสอ กำาหนดไวใหทราบบนแทงดนสอทกชนดดวยตวอกษร H และ B H คอสญลกษณของไสดนสอทใหเสนคม เรยบ เทากนตลอด จงเหมาะกบงานเขยนแบบ ขดเสน B คอสญลกษณของไสดนสอทมความออน จงใหนำาหนกเขม และสดำามาก เหมาะกบงานวาดรป ทง H และ B ยงมความมาก-นอย ของความแขงหรอความออนของไสกำากบไวดวยตวเลขใหทราบ เชน 3H, 5H กหมายถง ไสดนสอนนมแกนแขงมากขน หรอ 6B จะมแกนไสออนกวา 2B เปนตน  ดนสอทมสญลกษณ HB หมายถง ดนสอทแกนไสแขง และออนปานกลาง ใชกนมากทวไปในงานขดเขยนตางๆ เชน การเขยนตวหนงสอ เปนตน                ข.  ดนสอส ดนสอสทนำามาใชในงานผลตสอมมากมายหลายชนด ทควรรจกไดแกดนสอสชนดธรรมดา คอ ดนสอสทเดกนกเรยนทวไปใชในงานระบายสรปบนพนกระดาษ ดนสอสทม

ห น า | 60

คณภาพด คอ มความออนของไสดนสอจงใหสทเขม และระบายไดเรยบกวาดนสอทมแกนไสแขง   ดนสอสชนดละลายนำา เปนดนสอสทใหความสะดวกในการระบายส ยงขนกวาดนสอสธรรมดา เพราะเมอระบายแลวสามารถใชพกนชบนำาลบไลสใหเรยบ หรอเลนสแก-ออน หรอทำาสใหกลมกลนกนได นอกจากนยงสามารถใชพกนลบไลดนสอสแลวผสมกบนำาใชระบายสแทนสนำาไดอกดวย แตดนสอสชนดนจะมราคาแพงกวาดนสอสธรรมดา    ดนสอสเครยอง สเครยองเปนสวนผสมของดน ส และไข อาจอยในรปของแทงสหรอดนสอสกได ชนดเปนแทงส เหมาะกบงานระบายสมากกวาเขยนตวอกษรชนดดนสอส ใชในการขดเขยนบนพนแกว โลหะ พลาสตก อาซเตท และกระดาษ บางชนดมการพฒนาใหมคณสมบตเปนสโปรงแสง จงใชสำาหรบงานวาด และระบายสบนแผนภาพโปรงใส แตชนดหลงนจะมราคาแพงกวา                 การใชดนสอสเพอระบายใหเรยบนน จะตองใชความระมดระวง ขณะระบายสจะตองเอยงดนสอสใหมาก เพอใหดนสอแตะกบกบกระดาษใหมากทสด และควรใชนำาหนกในการระบายสมำาเสมอกน เมอระบายสทวแลวอาจใชสำาลลบไลใหทวอยางเบาๆ อกครง จะชวยใหสเกลยกระจายสวยงามขน 2.  ปากกา มปากกามากมายหลายชนดทใชในงานผลตสอ ไดแก                     ก. ปากกาคอแรง เปนปากกาปลายปากแหลม ใหเสนเลกทหนกเบาได

เหมาะกบงานทมความละเอยด เชน การลากเสน การเขยนตวหนงสอขนาด

เลกๆ ซงตองใชความชำานาญในการเขยน จงจะเขยนไดสวยงาม                     ข.  ปากกาปลายสกหลาด เปนปากกาทปลายปากทำาดวยสกหลาดแขง มทง

ห น า | 61

ชนดปลายกลมและปลายตด ชนดปลายปากกลมเหมาะกบการเขยนตวอกษรประดษฐ ตเสนระบายส สวนปลายปากตด เหมาะกบการเขยนตวอกษรชนดไมมหว มสตางๆ ใหเลอกใชมากมาย ใชเขยนไดบนพนกระดาษ ผา กระจก อาซเตท บางชนดสามารถลบออกไดโดยงาย เพยงใชผาชบนำาหมาดๆ เทานน แตบางชนดใชนำาลบไมได ตองใชแอลกอฮอล  หรอคารบอนเตรทตาคลอไรด จงจะลบทำาความสะอาดได ปากกาปลายสกหลาดเปนวสดเครองเขยนทสามารถจดหาซอไดสะดวก และใชไดอยางงายๆ ทำาใหไดรบความนยมสง โดยเฉพาะการนำาปากกาปลายปากตดมาเขยนตวอกษร ปจจบนจงมการพฒนาเรองขนาดใหใหญขนจนสามารถเขยนในงานแผนปายประกาศหรอแผนโฆษณาขนาดใหญ                     ค.  ปากกาปากไฟเบอร หรอไนลอนแขง เปนปากกาทไดรบการววฒนาการมาจากปากกาปลายสกหลาด ใหมขนาดของปากเลกลง และใชงานคลองตวยงขน มทงชนดปลายปากกลม และปลายปากตดเชนกนการใชปากกาปลายสกหลาด และปากกาไฟเบอร หรอไนลอนแขง -  การถอปากกาจะตองใหแนนกระชบในอมมอ ไมปลอยใหเลอนขนลงได -  ขณะเขยนใหเลอนขนลงทงแขน ไมใชนวหรอขอมอ และไมมจดศนยกลางของการเลอนขนลง -  ตองใชความเรวในการลาก มฉะนนหมกจะซมออกมาทำาใหสหมกไมเรยบเสมอกน -  การใชในงานระบายส ไมนยมใชกบงานบรเวณกวางๆ เพราะสแหงเรว ทำาใหระบายสใหเรยบยาก จงเหมาะกบงานระบายสในบรเวณเลกๆ มากกวา -  เมอไมใชควรสวมปลอกปากกาไวเสมอ มฉะนนหมกจะระเหยแหงทำาใหเขยนไมตด หรอหมกไหลไมสมำาเสมอ

ห น า | 62

                    ง.  ปากกาหมกซมเขยนแบบ ปจจบนมหลายยหอ และมปากใหเลอกใชหลายขนาด  โดยเรม

ตงแตขนาดเลกสดคอ .01 มม. ขนไป ใชไดทงงานวาดรป เขยนตวอกษร

และงานตเสนบางชนดสามารถนำาไปใชกบเครองเขยนตวอกษรเลอรอย

ดวย ปากกาชนดนใหความสะดวกแกผใชเรองของนำาหมก เพราะมกระ

เปราะเกบหมกทำาใหไมตองเสยเวลาจมหมก และหมกยงไหลสมำาเสมออกดวย เนองจากขนาดของปากเลกมากจงตองพถพถนเรองนำาหมกมากกวาปากกาชนดอนๆ คอตองเลอกใชหมกทมคณภาพด ซงไมมคราบหมกแหงกรงจบตดปากกางายและไมมการตกตะกอนของนำาหมก จงจะไมกอใหเกดการอดตนขนทสวนของปากได

การใชปากกาหมกซมเขยนแบบ             -  ปากกาชนดวางขายโดยทวไป เหมาะกบงานบนพนกระดาษเทานน หากเปนวสดอน เชน พลาสตก และอาซเตท ควรเลอกใชปากกาททำาดวยทองแดง (ควรตดตอถามจากตวแทนจำาหนายยหอนนๆ) ซงมความคงทนตอการใชงานมากกวา               -   เมอไมใชงานควรสวมปลอกปากกาไวเสมอ เพอปองกนหมกแหงกรง บรเวณปากของปากกา             -  หามใชกบหมกชนดไมละลายนำา เพราะคราบหมกทลางไมออกจะจบเปนคราบและกอใหเกดการอดตนของหมกในการใชคราวตอๆ ไป              -  หากไมใชเปนระยะเวลานาน หรอไมไดใชตดตอกน ไมควรเกบหมกไวในตวปากกา ควรเทออก และลางใหสะอาดดวยนำาสบ เพอใหแนใจควรใชนำายาสำาหรบการลางหมกนนโดยเฉพาะกอนเกบสวนตางๆ ของปากกา ควรทำาการเชดใหสะอาดใหแหงกอนทกครง

ห น า | 63

            จ. ปากกาสปดบอล เปนปากกาททำาดวยโลหะ ม 4 แบบ (Type) คอแบบ A, B, C และ D แตละแบบใหเสนทแตกตางกน และมใหเลอกใชหลายขนาด (ดภาพประกอบ)

การใชปากกาสปดบอล              - ปากกาสปดบอล ทมขนาดปากกากำากบดวยเลขตำา ความกวางของปากกาจะมากกวาเลขสงๆ ซงมปากเลกลงตามลำาดบ ปากใหญเหมาะกบตวอกษรขนาดใหญและตวหนา การเลอกใชจงขนกบขนาดของตวอกษรทตองการเปนสำาคญ              - ปากกาสปดบอลใชไดทงนำาหมกและสโปสเตอร เหมาะกบการเขยนบนพนกระดาษมากกวาพนผวอน             - เมอเลอกใชงานแลวทกครง ควรลางใหสะอาด ถามคราบหมกจบปากกามากควรใชใบมดโกนสอดเขาบรเวณปลายปากกาแลวรดเขาออก ทำาเชนนหลายๆ ครงจนสะอาดเมอลางเสรจแลว ตองเชดใหแหงกอนเกบทกครง              - เมอไมใชเปนเวลานาน ควรแชตวปากกาไวในขวดเลกๆ แชนำามนไวจะชวยปองกนสนม ทำาใหปากกาใชไดทนทานขน

ห น า | 64

                     ฉ. ปากกาตเสน เปนปากกาโลหะ ทสามารถปรบขนาดของปากกา

ไดตามตองการ ใชในงานขดเสนบนพนผวกระดาษ กระดาษไข

เขยน แบบ และอาซเตท มทงชนดตเสนตรงและขดเสนโคงหรอ

วงกลม

3. พกน เปนเครองมอเขยนประเภทปลายปากออน ทำาจากขนสตวหลายชนด เชน ขนหวว

ขนแกะ ขนกระตาย ราคาของพกนแตกตางกนตามชนดของวสดทใชพกน ชนดททำามาจาก

ขนหวว จะมราคาแพงกวาขนแกะ และขนกระตายตามลำาดบพกนม 2 ชนด คอ ชนดปากปลายกลม และชนดปลายตดหรอพกนแบน แตละชนดมใชเลอกใชตงแตเลกสดคอเบอร 0 จนถงขนาดใหญเบอร 16    พกนชนดปลายกลม เหมาะกบงานระบายสและลากเสนเลกๆ สวนชนดปลายแบนเหมาะกบงานเขยนตวอกษรใชไดทงสนำา สโปสเตอร และสนำามน การเลอกใชพกนชนดใด หรอขนาดใด ยอมขนอยกบลกษณะงาน และขนาดของงานททำา เชน ระบายสบรเวณกวาง ยอมตองเลอกใชพกนเบอรใหญ ซงจะใหงานทเรยบรอยสวยงาม และเสรจเรวกวาเปนตน แตการระบายส และเขยนตวอกษรดวยพกนตองอาศยความชำานาญมากกวาเครองเขยนประเภทอนๆ ทกลาวมาแลว พกนปลายแบนจะใหตวษรในแบบเดยวกบตวอกษรทเขยนดวยปากกาสปดบอลแบบ C การใชพกนใหไดงานคณภาพด และมความคงทนในการใชงานควรปฏบตดงน           - เลอกพกนทมการอมสด ซงดไดจากการทปลายพกนรวมตวกนสนท เมอจมนำาหรอจมส ถาขนพกนบานกระจายออกจากกน ยอมใหเสนทไมเรยบสมำาเสมอกน งานเขยน หรองานระบายยอมขาดคณภาพ

ห น า | 65

            - เลกงานแลวทกครงควรลางทำาความสะอาดพกนใหเรยบรอยกอนเกบ           - ขณะใชงานหรอเมอเลกใชงานแลว ไมควรทงพกนในลกษณะจมแชไว ในภาชนะเพราะจะเปนการทำาใหขนแปรงบานกระจาย หรองอเสยรปใชงานครงตอไปไมได

เครองมอชวยขดเขยนและการเลอกใชเครองมอชวยการขด-เขยน (Drawing Aid) เปนวสดทชวยให

เกดความคลองตวในการทำางานเกยวกบสอ ไดแก1.ไมท (T-Square) อาจทำาดวยโลหะ พลาสตก

หรอไมกได ใชสำาหรบขดเสนตรง เสนขนาน หรอใชตวกำาหนดแนวระดบของการเขยนตวอกษรหรอสญลกษณตางๆ บนสอ การใชไมททกครงจะตองใหสวนหวของไมทขนานรมโตะดานซายมอ แลวจบกดไวใหแนนดวยมอซาย ในขณะทมอขวาลากเสนไปตามแนวนอน ถาตองการลากหลายๆ เสน ใหคอยๆ เลอนไมทลงไปเรอยๆ ในแนวระดบทตองการ 2. ไมสามเหลยม (Set Square หรอ Triangle) มลกษณะเปนรปสามเหลยมในลกษณะ

สามเหลยมดานเทา และสามเหลยมมมฉาก ใชในการลากเสนตง

ฉาก หรอสรางมมในงานททำา การใชไมสามเหลยมจะใชคกบ

ไมท โดยวางไมสามเหลยมบนแนวระดบของไมท มอซายกดไม

ทและไมสามเหลยมไวดวยกนอยาใหเคลอนจากกน แลวลากเสนตงฉากจากแนวซายไปทางขวามอ โดยคอยๆ เลอนไมสามเหลยมไปทางขวามอเรอยๆ ตามแนวทตองการ

เมองานททำาตองใชหมกในการลากเสน ควรระมดระวงขณะเลอนไมสามเหลยมและเพอเปนการปองกนมใหหมกเปรอะเป อนขณะเลอนไมท

ห น า | 66

ควรใชเหรยญเลกๆ ตดเปนระยะๆ ไวใตไมสามเหลยมกอนใชงาน (ตามรป)

3. ไมโคง (Irregular curve) ใชสำาหรบลากเสนโคง ซงไมสามารถจะใชวงเวยนสรางได ไมโคงอาจทำาดวยโลหะ, พลาสตก หรอไมกได การใชไมโคง ในขนตนจะตองกำาหนดโครงรางของแนวทตองการดวยดนสอกอน แลวจงทาบไมโคงไปตามแนวนน และลากเสนทตองการดวยดนสอ หรอปากาอกครงหนง

4. โคงปรบได (Flexible Curve) ทำาดวยพลาสตก, โลหะหรอยางทสามารถโคงงอใหเปน

สวนโคงแบบทตางๆ ไดตามตองการ ขอบทมลกษณะเรยบเสมอ

กนจะชวยใหเสนโคงทลากดวยดนสอหรอปากกา มลกษณะ

เรยบสมำาเสมอกนโดยตลอด

5. แผนโครงรางสญลกษณตางๆ (Symbol Templates) เปนแผนพลาสตกใส มโครงรางรปตางๆ เชน วงกลม รปสเหลยม รปสามเหลยม รปร และสญลกษณตางๆ ทำาใหสะดวกตอการวาดรปในลกษณะดงกลาว เพราะเพยงการใชดนสอหรอปากกาลากไปตามรอยเทานน ไมตองเสยเวลาในการสรางรป, วดมมใดๆ ทงสน

หมกและการเลอกใชหมก มความใสมากกวาส แยกออกเปนชนดตางๆ ตามการใชงาน

ไดดงน

ห น า | 67

1. หมกดำาหรอหมกอนเดยน เปนนำาหมกทมความดำาจด มลกษณะทบแสงและตดทน ถกนำา

ไมลอก ใชในในงานระบายสทบ และงานเขยนลายเสน นยมใชในงานทำา

ตนแบบเพอการถายทำาและงานพมพ 2. หมกจน เปนลกษณะเปนแทง เวลาใชตองฝนกบจานส ใชพกนจน หรอ พกนปลายตด ในงานเขยนตวอกษร

ใหความดำาเขมกวาหมกอนเดยน และทบแสงเชนกน3. หมกโปรงแสง เปนหมกเคม ใชกบปากกาสกหลาด

สำาหรบเขยนแผนใส แสงสองผานทะลได ทำาใหเกดสบนภาพขณะฉายไดเชนเดยวกบตนฉบบ หมกโปรงแสง บางชนดลบออกดวยผาหมาดๆ บางชนดลบไมออกตองใชแอลกอฮอลหรอคารบอนเตรทตาคลอไรด จงจะลบออก 4. หมกส เปนนำาหมกสตางๆ สำาหรบปากกาหมกซม หรอเขยนดวยปากกาชนดอน เปนหมก

โปรงแสง ยกเวนสขาวจะเปนหมกทบแสง 5. หมกเตมปากกาเขยนแบบ เปนหมกทมคณสมบตพเศษกวาหมกอน คอไม

เกาะตดปากกา จงไมมการอดตนในการใชกบปากกาเขยนแบบ แตมราคา

คอนขางแพงกวาหมกอนๆ 6. หมกประทบตรายาง ไมเหมาะกบงานเขยน เพราะมลกษณะเปนนำามนแหงยาก เหมาะกบงานประทบตรายาง

ขอจำากดของการใชหมก เนองจากหมกมลกษณะใส ถานำาไปเขยนบนกระดาษพนสเขมแลว

สของกระดาษจะทำาใหสหมกลดความชดเจนลง

ห น า | 68

สและการเลอกใช1. สนำา เปนสผสมนำา มทงชนดหลอด เปนแทงบรรจ

ในกลองและเปนแผนๆ เยบรวมเปนเลม เวลาใชจะตองใชนำาเปนสวนผสมในจานส สนำาใชงาย และลางออกไดงายใชไดดกบวสดประเภทกระดาษ แตมขอเสยคอระบายใหเรยบยาก 2. สนำามน เปนสหลอดหรอสกระปอง เวลาใชนยมใชผสมกบนำามนสน เพอใหแหงชา ใชกบงานทตองการความคงทนถาวรของส เหมาะกบวสดประเภทผา, โลหะและไม

3. สโปสเตอร มลกษณะเปนขวด มทงสธรรมดาและสสะทองแสงใชนำาผสมและใชงาย ใชใน

งานตวอกษร และงานระบายส แตมขอเสยคอหลดลอนไดงายเมอแหงแลว

ขอดคอใชงาย และสทระบายจะเรยบไมเปนคลนเหมอนสนำา

4. สพมพ ใชในงานพมพตางๆ เชน พมพซลดสกรนบนผนผา, กระดาษ,

พลาสตก, โลหะ, กระจก, ไม เปนตน แตละชนดมคณลกษณะในการเกาะตดผวตางกน จงตองเลอกใชใหเหมาะกบวสดในการพมพ มทงชนดทบแสง, โปรงแสง, ชนดสะทอนแสง และไมสะทอนแสง บางชนดเปนสนนเมอแหงแลว แผนส (Color Sheet) เปนสททำาไวสำาเรจบนพนพลาสตกบางๆ ดานหลงเคลอบกาวไวสำาหรบนำาไปตดบนบรเวณทตองการสไดทนท มทงชนดโปรงแสง และสทบแสง แมราคาจะคอนขางจะแพงกวาสประเภทอนๆ แตกใหความสวยงามและความสะดวกแกผใชมาก ขนตอนในการใชแผนส 1. ใชหมกตดเสนภาพใหเรยบรอยกอนใชแผนส ถาเปนงานภาพแผนใส (Transparency) จะตองตดเสนดานหลง

ห น า | 69

2. แยกแผนสออกจากแผนรองหลงโดยใชใบมดโกนบางๆ เผยออกจากกน 3. วางทาบบนบรเวณทตองการใชสแลวใชใบมดโกนกรดแผนสใหมขนาดใหญ กวาบรเวณทตองการใชเลกนอย ลบแผนสตดใหสนท 4. ใชใบมดคอยๆ กรดสวนทเกนออก สวนทเหลอนนำากลบไปตดบนแผนรองหลงเกบไวใชตอไปใหมได

กาวและการเลอกใชกาวเปนอปกรณชนดทใชในการผลตสอ ซงมหลายชนดใหเลอกใช

ใหเหมาะสมกบงาน คอ 1.กาวยางนำา (Rubber  Cement)     เปนสวนผสมของยางพาราดบกบนำามนเบนซนในสดสวน 5 กรม : 250 ซซ

โดยประมาณ  ในการเตรยมทำากาวยางนำา  ควรจดทำาในภาชนะทสามารถปด

ไดมดชด  และไมเปนวสดประเภทพลาสตก  เหมาะสมกบงานผนกประเภท

กระดาษกบพนผวตาง ๆ ทมลกษณะผวเรยบ  เชน กระดาษ  หนงแกว

โลหะ  ไม  จงเปนทนยมใชกบงานสอวสดทางการศกษา  เชน  การผนกภาพประกอบการสอน  ผนกวสดสำาหรบการจดปายนเทศหรอนทรรศการตาง ๆ นกออกแบบชอบใชกาวยางนำาในการผนกภาพและสงอน ๆ ทตองการ เพราะเมอผนกแลวภาพไมยนงอ กาวไมเลอะขอบภาพเพราะลบออกไดเมอกาวแหงแลว กาวชนดนยงมคณสมบตทไมซมเขาไปในเนอกระดาษ และแมลงจะไมกดกนกระดาษททากาวดวย กาวยางนำาตดไฟได เพราะทำาดวยยางดบผสมนำามนเบนซน 2. กาวลาเทกซ (Latex  Mounting)   กาวลาเทกซเปนกาวทเกดจากการกระจายตวของ

ห น า | 70

โพลเมอรในนำาดวยขบวนการอมลชนโพลเมอรไรเซชน ดงนนในการผลตกาวชนดนจงขนอยกบสารทเตมลงไปเพอใหเหมาะกบชนดของงานทจะนำาไปใช กาวลาเทกซเปนกาวทใชกบงานผนกบนพนวสดเรยบ  เชนเดยวกบกาวยางนำา เชน  บนผวกระดาษ  ไมอด  กระดาษอด  เปนตน  เนองจากกาวลาเทกซมคณสมบตแหงเรว  ในการผนกจงตองผสมนำาลงไปในกาวเลกนอย  โดยเหตนขณะทากาวลาเทกซบนผวกระดาษจงตองดวยความรวดเรวมฉะนนกระดาษจะยน  และทำาใหภาพผนกขาดความสวยงามได

3. กาวเรซนชนดแขงตวเมอรอน (Thermo-Setting Resins) เปนกาวเรซนทแขงตวโดยการทำาปฏกรยาทางเคมเกดเปนโมเลกลทม

โครงสรางสามมต กลายสภาพเปนของแขงในเวลาเดยวกนกบเกดการยดตด.

กบไม กาวชนดนแบงออกไดเปน 4 กลม 1. กาวเรซนชนดทเกดจากการทำาปฏกรยาระหวางฟอรมลดไฮดกบยเรย เมลา

มน ฟนอลหรอสารอน2. กาวชนดทเกดจากการทำาปฏกรยาแทนนนกบฟนอลหรอฟอรมลดไฮด3. การเรซนชนดไอโซไซยาเนต4. การอพอกซ

1.1 กาวยเรย-ฟอรมลดไฮด (UF, Urea Formaldehyde)

กาวชนดแรกทไดรบการพฒนาอยางกวางขวาง ซงมการใชกนมารวม 60 กวาปแลว เปนกาวทนยมใชกนอยางแพรหลาย เรมจากใชฟอรมลดไฮดผสมกบยเรยใหความรอนในสวนผสมทเปนดางทำาใหเกดเมธลอลยเรย แตยงไมเปนกาว แลวทำาปฏกรยาในสวนผสมทเปนกรด จงหยดปฏกรยาโดยเตมดางใหมสภาพเปนกลาง แลวกำาจดนำาออกจากสวน

ห น า | 71

ผสมทมากขนจากการเกดปฏกรยาควบแนน จนไดสวนผสมกาวทเขมขนหรอจะระเหยนำาตอไปจนไดเปนผงโดยนำากาวเขมขนไปพนผานรเลกๆ ในปลองความรอนทใหความรอนสงถง 200 องศาเซลเซยส กาวยเรยฟอรมลดไฮด มการจำาหนายกนทงในสภาพของเหลว และเปนผง เปนผงกจะเปนทง ถงเดยวและชนด 2 ถง โดยถงเดยวกจะมการผสมสารเรงแขงดวย หากชนด 2 ถง กจะแยกเปนถงกาวผงยเรยฟอรมลดไฮด 1 ถง อกถงหนงกจะเปนสารเรงแขงทอาจจะผสมสารเพมอนไดดวย เชน แปงสาล แปงอนๆ หรอ ผงดนขาว (kaolin) หรอแคลเซยมซลเฟต การเตรยมกาวโดยนำากาวผงหลกหรอกาวนำา มาผสมกบนำา แลวผสมกบสารชวยใหกาวแขงตว (hardener) เมอเขากนไดดแลว จงนำาไปทาบนผวไมทจะทำาการยดตด สารชวยใหกาวแขงตวจะมสภาพเปนกรด ซงจะไปรกเรมใหปฏกรยาทางเคมเชอมตวทางขวาง ทหยดปฏกรยาไวขณะทำาการสงเคราะหกาวเกดปฏกรยาสมบรณขน โดยมการใหความรอนกบแนวกาวเปนตวเรงใหแขงตวยงขน สารชวยใหกาวแขงตวทใชกบกาวยเรยฟอรมลดไฮดควรเปนชนดกรดออนมากๆ เนองจากหากใชกรดแกจะทำาใหผวไมเกดปฏกรยาไฮโดรไลซเปนผลใหแนวกาวเสยหาย การลดการปลดปลอยสารฟอรมลดไฮดจากผลตภณฑไมทใชกาวยเรยฟอรมลดไฮด ควรลดสดสวนโมล F:U ในการสงเคราะหกาวเรซนจาก 1.8:1 หรอ 2.0:1 ใหตำากวา 1.6:1 หรอในบางกรณตำาถง 1.2:1 การใชสดสวนโมล F:U ตำาๆ นอกจากจะทำาใหตองเพมระยะเวลาในการสงเคราะหเรซนแลว กาวทไดจะตองใชระยะเวลาในการทำาใหแขงตวนานขนดวย และยงทำาใหความแขงแรงของการยดตดมแนวโนมตำาลง ความตานทานความชนลดลง ระยะเวลาการเกบรกษา (ความเสถยร) ลดลง การลดสารฟอรมลดไฮดของกาวยเรยฟอรมลดไฮดในการปฏบตงานนนสามารถทำาไดโดยเตมสารเพมอน เชน ยเรย เมลามน แทนนน โซเดยมไดซลไฟต และกรดอนนทรยอยางออนๆ แตกจะทำาใหการคงทนตอนำาและอณหภมทสงขนตำาลง ซงกจะไมแนะนำาใหใชในการ

ห น า | 72

ตอไมทตองใชในทๆ มความชนและมความรอน        กาวเรซนยเรยฟอรมลดไฮด พบมการใชโดยทวไปในการผลตแผนไมอด แผนปารตเกล แผน MDF แผนไสไมระแนง และนยมใชกนมากในการปดผวไมบางบนงานเครองเรอน แตกตองระมดระวงวาเปนกาวทเหมาะตอการใชงานเพยงพอทนทานตอความชนแตไมตานทานนำา         1.2 กาวเมลามน-ฟอรมลดไฮด (MF, Melamine Formaldehyde)           เปนกาวทคลายคลงกบกาว UF มการ นำามาใชหลงกาว UF ประมาณ 20 กวาป กาว UF และ MF จะเกด

จากการทำาปฏกรยา ของสวนอะมโน (amino) กบสารฟอรมลดไฮด ภายในสภาวะทใหความรอนกบ สารละลายผสมทเหมอนกน แตฟอรมลดไฮดจะทำาปฏกรยารวดเรวกบ MF มากกวา UF ดวยเหตนการทำากาว MF จงมการปลดปลอยสารระเหยฟอรมลดไฮดทนอยกวากาว UF กาว UF และ MF ใชสารชวยใหแขงตวทเหมอนกน แมแตสารเตมและสารเพมกจะใชสารเหมอนกน ลกษณะของกาว จะเปนกาวขาวใส เหมอนกน ซงกจะทำาใหแนวกาวทใส กาว MF จำาเปนตองใชอณหภมททำาใหแขงตวทสงกวา UF แตมความตานทานนำาและอณหภมทสงไดดกวา ขอเสยคอราคา MF สง ซงสงกวาราคา UF ถง 4–5 เทา จงมการนำามาผสมกบกาว UF เพอลดตนทนราคาลง เรยกวา MUF glues ซงคณสมบตของกาว MUF ขนอยกบสดสวนของการผสมระหวาง MF และ UF ยกตวอยางเชน สดสวนการผสมของกาว MF ตอ UF = 40:60 กจะชวยปรบปรงความตานทานตอสภาวะเรงในการบมรนแรงไดอยางเหนไดชด กาวเมลามนมกนยมใชในการผลตแผน PB ทมคณสมบตพเศษ โดยเฉพาะการตานทานตอความชนและสภาพฝนฟาอากาศรอนของแผน MDF กาวเมลามน ยงมการใชในการตอไมทตองการใชชนงานในสภาพทเปยกชนดวย

1.3 กาวฟนอล-ฟอรมลดไฮด (PF, Phenol Formaldehyde)

ห น า | 73

กาวเรซน PF มการผลตใชกอน UF และ MF เรซน แตกลบนำาเขามาใชในงานไมในราว ป ค.ศ.1930 มการใชกนมากในการผลตแผนไมอดชนดใชงานในทะเล (Marine Plywood) และ FB และ OSB สำาหรบใชงานในการกอสราง กาว PF ม 2 ชนด คอ รโชล (Resoles) และโนโวแลค (Novolacs) ชนด Resoles เปนชนดทใชในการผลตแผนบอรดเชน ไมอด PB MDF Resoles เกดจากการทำาปฏกรยาระหวางฟอรมลดไฮดกบ ฟนอล ในสารละลายดาง Resoles ตองใชอณหภมในการแขงตวทสงและไดแนวกาวทมความตานทานนำาและความรอนและเชอรา สำาหรบกาว PF ชนด Novolacs สงเคราะหขนในสภาวะทเปนกรดและมสดสวนของ F ทตำา หากจะตองทำาใหเปนกาวอดรอนจะใชHexamethylene Tetramine ผสม สวนใหญใชในงานประดษฐกรรมไมเพอผลตชนงานทพเศษ ใชผลต Wafer board ชนดพเศษโดยใช Novolacs และใชในการผลต densified wood Densified wood ผลตโดยการนำาไมบางคลายกบการทำาไมอด แตแทนทจะทากาวบนไมบางระหวางชนไมบางกใชไมบางแช impregnate อดกาวในสารละลายกาว แลวปลอยใหไหลกาวออก แลวนำามาเรยงประกบกนตามความหนาทตองการ แลวอดดวยแรงดนสงมาก เพอลดความหนาและไดไมเพมความแนนทมสมบตทนทานตอการสกหลอไดดมาก

1.4 กาวฟนอล-เรซอซนอล ฟอรมลดไฮด (P-RF, Phenol-Resorcinol Formaldehyde)

P-RF resins ผลตโดยการเตม resorcinol ผสมในกาว resole ทระยะสดทายของการสงเคราะห เปนกาวสนำาตาลเขมใชในการผลตคานไมประสาน (laminated beams) โดยมขอด 2 ลกษณะ คอ มความตานทานนำา และมความไวในการทำาปฏกรยาซงหมายความวาสามารถใชเปนกาวทอณหภมตำามากๆ ซงบางครงตำาถง 5 องศาเซลเซยส ใช paraformaldehyde เปนสารเรงปฏกรยา (catalyst) และรอยตอไมจะแขงตวทอณหภมไดถง 70 องศาเซลเซยส และมมก

ห น า | 74

นยมใชผงไมผสมในกาวเพอ ปรบปรงคณสมบตการอดชองวางไมในการตดไมแปรรป

1.5 กาวแทนนน (Tannin Resins ) สารแทนนนเปนสารฟนอลประเภทหนงตาม

ธรรมชาตเกดอยในเนอไมและเปลอกไมในปรมาณมาก โดยเฉพาะในเปลอกไม

โอก และวอตเตล แทนนนทำาปฏกรยากบ PF resin หลงจากกำาจด

สารอนแลว เชน นำาตาล และ gums จากการสกด การใชงานกาวแทนนนยงไม

แพรหลายนก แตกมการนำาไปใชในบางประเทศเพอผลต PB และ MDF ซงจะทำาใหมความตานทานความชนไดด

1.6 กาวไอโซไซยาเนต (Isocyanate Resins ) แมวาจะถกใชเปน casting resins และตวกลางของส

(paint media) ตงแตราวป ค.ศ.1950 แตทางดานงานไมกลบมการใชกนนอยหรอไมไดรบความสนใจในการนำามาใชเลย จนถงป ค.ศ.1975 ปจจบนถกใชในการผลต PB,MDF และ OSB เมอตองการชนงานทมความทนทานสง โดยมนจะเกดการยดเหนยวทางเคมกบ ลกนน และเซลลโลสในไม มราคาสงแตเมอเทยบปรมาณการใชในการผลต PB แลวใชในปรมาณทตำาและถกพสจนวาคมคา เชน เนองจากการยดเหนยวแบบธรรมชาตนจะชวยลดการใชไมวตถดบไดถง 15% โดยจะใหความแขงแรงทางกลทระดบเดยวกน

1.7 กาวเรซนอพอกซ (Epoxy Resins)อพอกซ เกดจากการทำาปฏกรยาระหวาง bisphenol-A

กบ epichlorhydrin ไดเปน resin ทมนำาหนกโมเลกลตางๆกน จงมคณสมบตตางกนไป สารหลายชนดสามารถนำามาใชเปนสารเรงแขง (สารทำาใหแขงตว) แตทใชกนมากแพรหลายในขณะนคอ polyamides

ห น า | 75

อพอกซเรซน จะแขงตวทอณหภมหองโดยใชแรงดนอดขอตอไมเลกนอย มนมคณสมบตในการอดชองวางไดด โดยหากใชในงานไมจะใช Epoxy ทเปนของเหลวมนำาหนกโมเลกลตำา และไมใสตวทำาละลายอนซงจะแขงตวโดยปฏกรยาแบบรวมตว (addition reaction) ซงไมมการสญเสยผลผลตจากปฏกรยาจงมการสญเสยปรมาณเพยงเลกนอย ขณะทมนแขงตว