Wspólne posiedzenie Zespołów problemowych TRÓJSTRONNEJ KOMISJI DO SPRAW SPOŁECZNO –

GOSPODARCZYCH:

- ds. ubezpieczeń społecznych - ds. polityki gospodarczej i rynku pracy

Informacja o pracach Zespołu Ekspertów Medycyny i Ochrony Pracy

dotyczących wykazu prac o szczególnym charakterze

Prof. dr hab. med. Danuta KoradeckaCPS „DIALOG”, ul. Limanowskiego 23, 18 lipca 2008 r.

Zespół Ekspertów Medycyny i Ochrony Pracy został powołany na wniosek połączonych zespołów

ds. ubezpieczeń społecznych oraz polityki gospodarczej i rynku pracy Komisji Trójstronnej

w związku z przekazanym w dniu 19 czerwca 2008 r.

do konsultacji projektem ustawy

o emeryturach pomostowych.

Do prac Zespołu zgłoszonych zostało 88 ekspertów ze stron dialogu:

• ze strony rządowej w liczbie 30 osób (w tym: Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Urząd Dozoru Technicznego, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Łódzki, Instytut Transportu Samochodowego, Instytut Elektrotechniki, Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej, członkowie Sieci Ekspertów BHP)

• ze strony pracodawców w liczbie 6 osób (w tym: Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Konfederacja Pracodawców Polskich, Business Centre Club)

• ze strony związkowej w liczbie 52 osób (w tym: NSZZ Solidarność, Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Forum Związków Zawodowych).

Zespół Ekspertów

odbył cztery posiedzenia

w dniach: 4, 7, 9 i 17 lipca 2008 r.

Prace Zespołu przebiegały dwuetapowo:

1. w ramach Zespołu jako całości

2. w ramach grup tematycznych

Wyłoniono 4 następujące grupy tematyczne:

I. Grupa ds. transportu (powietrzny, morski, lądowy)Przewodniczący: doc. dr hab. inż. Wiktor M. Zawieska

II. Grupa ds. przemysłu (energetyka, chemia, hutnictwo i koksownictwo, gosp. morska i przemysł stoczniowy, budownictwo, gospodarka komunalna, itd.)Przewodniczący: dr inż. Daniel Podgórski

III. Grupa ds. ochrony zdrowia i pomocy społecznejPrzewodniczący: dr med. Joanna Bugajska

IV. Grupa ds. oświaty, kultury i sztukiPrzewodniczący: doc. dr hab. Maria Konarska

Zasadnicza dyskusja ekspertów stron dialogu dotyczyła:

1. Pojęć, które stanowiły kryteria kwalifikacji do prac o szczególnym charakterze, w tym takich jak: bezpieczeństwo publiczne, szczególna sprawność psychofizyczna, szczególna odpowiedzialność

2. Wpływu wieku okołoemerytalnego na wzrost zagrożenia bezpieczeństwa publicznego z tytułu wykonywania prac o szczególnym charakterze

3. Uściślenia wykazu rodzajów prac spełniających kryteria szczególnego charakteru.

Zasady ogólne kwalifikacji prac o szczególnym charakterze :

• nie bierze się pod uwagę warunków szkodliwych (regulowanych prawem – NDS, NDN), tylko warunki szczególne

• nie powinno się znaleźć nic:

• co nie spełnia kryteriów kwalifikacji do prac o szczególnym charakterze

• czego negatywne oddziaływanie nie ma szczególnego związku z wiekiem okołoemerytalnym

• czemu można zapobiec metodami profilaktyki technicznej, medycznej i organizacyjnej

oraz

• czego nie było w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 1983 roku

Definicja prac o szczególnym charakterze, na podstawie projektu ustawy

o emeryturach pomostowych (czerwiec 2008)

Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, rozumianemu jako brak zagrożenia zdrowia lub życia własnego i innych osób, obniża się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, spowodowanego naturalnym procesem starzenia się.

Definicja prac o szczególnym charakterze, ustalone w trakcie negocjacji w 2007 r. (24.07.2007)

Prace o szczególnym charakterze są to prace w pełnym wymiarze czasu pracy, związane ze szczególną odpowiedzialnością |oraz wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, zdrowiu lub życiu własnemu lub innych osób obniża się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej spowodowanego procesem starzenia się.

Propozycja definicji prac o szczególnym charakterze, sformułowana na podstawie:

• uzgodnień projektu ustawy z 2007 r.• dyskusji Zespołu Ekspertów Medycyny i Ochrony Pracy z 2008 r.

Prace o szczególnym charakterze są to prace wykonywane w pełnym wymiarze czasu pracy związane ze

szczególną odpowiedzialnością oraz i wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość

należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu

własnemu lub i innych osób obniża się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, spowodowanego naturalnym procesem

starzenia się.

1) „Bezpieczeństwo publiczne” w aspekcie prac o szczególnym charakterze oznacza brak bezpośredniego zagrożenia środowiska, w tym zdrowia lub życia ludzi, także niebędących pracownikami danego zakładu.

Pojęcia ujęte w proponowanej nowej definicji prac o szczególnym charakterze określono następująco:

2) „Szczególna odpowiedzialność” w aspekcie prac o szczególnym charakterze oznacza wynikający z charakteru pracy obowiązek odpowiedzialności za takie czynności, których niewłaściwe wykonanie może spowodować bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa publicznego.

3) „Szczególna sprawność psychofizyczna” w aspekcie prac o szczególnym charakterze oznacza sprawność niezbędną do wykonania danej pracy ze względu na związane z nią szczególne wymagania wynikające zwłaszcza z presji czasu oraz nieprzewidywalności sytuacji, które mogą spowodować bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa publicznego, w tym zdrowia lub życia własnego i innych osób.

Wykaz prac

o szczególnym charakterze

Nr Proponowany zapis

1 Prace pilotów1 statków powietrznych

2 Prace kontrolerów ruchu lotniczego

3 Prace nawigatorów na statkach morskich oraz

pilotów morskich.

1) pilot, instruktor

4 Prace maszynistów2 pojazdów trakcyjnych i kierowników pociągów

5 Prace bezpośrednio przy ustawianiu drogi przebiegu pociągów i pojazdów metra3

2) maszynista pojazdów trakcyjnych, maszynista instruktor, maszynista wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejowej sieci trakcyjnej, pomocnik maszynisty pojazdów trakcyjnych3) dyżurny ruchu, nastawniczy, zwrotniczy, dyspozytor ruchu metra, dyżurny ruchu i stacji metra

6 Prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym

7 Prace kierowców pojazdów uprzywilejowanych

8 Prace kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne4

4) wymagające oznakowania pojazdu tablicą ostrzegawczą barwy pomarańczowej, zgodnie z przepisami ADR

9 Prace operatorów reaktorów jądrowych

10 Prace operatorów żurawi wieżowych, do obsługi których wymagane są uprawnienia kategorii I Ż lub równorzędne oraz dźwignic portowych lub stoczniowych

11 Prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi mogącymi stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego, w tym środowiska

12 Prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi mogącymi spowodować awarię techniczną z poważnymi skutkami dla bezpieczeństwa

publicznego, w tym środowiska5

5) określone w odniesieniu do osób, środowiska oraz mienia w rozporządzeniu ministra środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. (Dz. U. 2003 r. nr 5 poz. 58).

13 Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów wybuchowych, środków strzałowych, wyrobów pirotechnicznych oraz ich konfekcjonowaniu

14 Prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną

15 Prace elektromonterów bezpośrednio przy usuwaniu awarii oraz eksploatacji napowietrznych sieci elektroenergetycznych w warunkach prac pod napięciem

16 Prace członków zespołów ratownictwa medycznego

17 Prace członków zawodowych ekip ratownictwa (chemicznego, górskiego, morskiego, górnictwa otworowego)

18 Prace członków zakładowych jednostek ochrony przeciwpożarowej uczestniczących bezpośrednio w akcjach ratowniczych

19 Prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych6

6) wg ustawy z dnia 26 października 1982 o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz.U. z 2002, nr 11, poz. 109).

20 Prace personelu bezpośrednio sprawującego opiekę nad mieszkańcami domów pomocy społecznej dla: przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych umysłowo dorosłych, niepełnosprawnych umysłowo dzieci i młodzieży

21 Prace personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami

Propozycje nowych pozycji do „Wykazu prac w szczególnych warunkach”

35 Prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy

36 Prace na wodzie wykonywane przez personel statków morskich

1 Prace funkcjonariuszy straży ochrony kolei

2 Prace kierowców wykonujących przewozy w ramach transportu drogowego1

(pkt. 7 z Wykazu prac o szczególnym charakterze z 2006 r.)1) w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. nr 204, poz.2088)

3 Prace personelu jednostek pomocy społecznej i placówek opieki zdrowotnej związani z bezpośrednią opieką nad nieuleczalnie i przewlekle chorymi, umysłowo upośledzonymi dorosłymi i dziećmi

4 Prace personelu medycznego oddziałów intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologii, leczenia oparzeń oraz leczenia ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami

Prace o szczególnym charakterze – propozycje nowych pozycji do wykazu

zgłoszone przez stronę związkową (nieuwzględnione lub częściowo uwzględnione)

5 Prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych

6 Prace personelu medycznego lecznictwa zamkniętego w bezpośrednim kontakcie z chorym.

7 Prace personelu medycznego w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej, w bezpośrednim kontakcie z chorym.

8 Prace w prosektoriach i zakładach anatomopatologicznych, histopatologicznych, medycyny sądowej i sterylizacji.

Prace o szczególnym charakterze – propozycje nowych pozycji do wykazu

zgłoszone przez stronę związkową (nieuwzględnione lub częściowo uwzględnione)

Prace o szczególnym charakterze – propozycje nowych pozycji do wykazu

zgłoszone przez stronę związkową (nieuwzględnione lub częściowo uwzględnione)

9 Prace przy pobieraniu prób i pomiarach w warunkach i na stanowiskach pracy szkodliwych dla zdrowia wykonywane przez personel stacji sanitarno-epidemiologicznych oraz laboratoriów środowiskowych.

10 Prace pracowników medycznych służb mundurowych, z uwzględnieniem służby więziennej.

11 Prace w kontakcie z preparatami cytostatycznymi, otwartymi źródłami promieniotwórczymi w pracowniach klasy I i II.

12 Prace związane ze stosowaniem promieniowania jonizującego do celów diagnostycznych i terapeutycznych w ZOZ, z wyjątkiem przypadków dotyczących ratowania życia ludzkiego.

13 Prace nauczycieli i wychowawców, związane z wychowaniem i kształceniem dzieci i młodzieży

Prace o szczególnym charakterze – propozycje nowych pozycji do wykazu

zgłoszone przez stronę związkową (nieuwzględnione lub częściowo uwzględnione)

14 Prace artystów (muzyków, tancerzy, piosenkarzy, artystów cyrku, itp.)

15 Pracownicy kapitanatów portów i latarnicy

16 Pracownicy wewnętrznych służb ochrony (Prace specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i wewnętrznych służb ochrony)

17 Prace operatorów samojezdnych ciężkich maszyn budowlanych i maszyn drogowych

18 Prace maszynisty wiertniczego i operatora maszyn podstawowych w kopalniach odkrywkowych

PODSUMOWANIE

Wykaz opracowany w ramach prac Zespołu Ekspertów Medycyny i Ochrony Pracy

w dniu 17 lipca 2008 r. zawiera 21 pozycji:

• 12 pozycji zostało uzgodnionych (poz. 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 15, 17, 18)

• 9 pozycji nie zostało zaakceptowanych przez stronę związkową

(poz. 4, 5, 10, 13, 14, 16, 19, 20, 21)

W stosunku do wykazu, który jest załącznikiem do projektu ustawy z czerwca 2008 r.:

• zaproponowano wprowadzenie do wykazu 4 nowych pozycji (poz. 12, 19, 20, 21)

• nie znaleziono podstaw merytorycznych do ujęcia w wykazie prac o szczególnym charakterze dla 18 nowych propozycji zgłaszanych w trakcie obrad

• wnioskuje się do ujęcia w wykazie prac w szczególnych warunkach dwóch pozycji:

Prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy

Prace na wodzie wykonywane przez personel statków morskich

• do ewentualnego rozważenia uznano ujęcie w wykazie prac w szczególnych warunkach pozycji:

Praca tancerzy związana z bardzo dużym wysiłkiem fizycznym