prof. zw. dr hab. Marek Cetwiński

Imię i nazwisko

Marek Cetwiński

Tytuł lub stopień naukowy profesor

Stanowisko profesor zwyczajny

adres e-mail

telefon

[email protected]

34-361-41-14

dyscyplina naukowa historia wieków średnich

zakres prac badawczych

nauki pomocnicze historii, historia historiografii,

epistemologia historii, historia Śląska i Polski

w średniowieczu

DOROBEK NAUKOWY

Książki i publikacje zwarte:

1. Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Pochodzenie, gospodarka, polityka, Wrocław 1980, ss. 243.

2. Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Biogramy i rodowody, Wrocław 1982, ss. 232 + tabl.

genealogiczne.

3. Herby, legendy, dawne mity, Wrocław 1987, ss. 318 (wyd.II-1989). (współautor M. Derwich).

4. Dzieje Wrocławia w datach, Wrocław 1992 (wydanie I i II), ss. 89 + 7 nlb (współredakcja i autorstwo s.

5-53).

5. Ideologia i poznanie. Społeczne funkcje mediewistyki śląskiej po 1945 roku, Częstochowa 1993,

ss. 123

6. Wrocławskie anegdoty, Wrocław 1996, ss. 121+ 5 nlb (współautorzy T. Bogacz, E. Kościk).

7. Historia Wrocławia w datach, red. R. Gelles, Wrocław 1996, autorstwo s. 9-101.

8. Śląski tygiel. Studia z dziejów polskiego średniowiecza, Częstochowa 2001, ss. 318

9. Metamorfozy śląskie. Studia źródłoznawcze i historiograficzne, Częstochowa 2002 (wł. 2003),

ss. 459.

10. Historia i polityka. Teoria i praktyka mediewistyki na przykładzie dziejów badań Śląska, Kraków 2008,

ss. 273+ 1 nlb.

11. Drogi i bezdroża dziejopisarstwa, Olsztyn 2017, ss. 456, ISBN 978-83-936476-1-3.

Artykuły naukowe:

1. Uwagi o egzaminach wstępnych, „Agora”, red. L. Herbst, R.5: 1968, nr 22, s. 6-10.

2. Herby, „Informator Krajoznawczy”, R.3: 1972, nr 2, s. 1-13.

3. Heraldyka Piastów śląskich, „Informator krajoznawczy”, R.4: 1973, s. 1-11.

4. Ze studiów nad Strzegomiami, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia XXVI, Wrocław 1974,

s. 17-29.

5. Piotr Włostowic czy Piotr Rusin?, „Sobótka”, R.29: 1974, s. 429-443.

6. Głos w dyskusji, [w:] Problemy nauk pomocniczych historii, Katowice 1976, s. 242-243

7. Pochodzenie i rola dziejowa rycerstwa śląskiego do końca XIII wieku, „Sprawozdania Wrocławskiego

Towarzystwa Naukowego”, seria A, t. 32 za 1977, Wrocław 1978, s. 65-66.

8. Głos w dyskusji, [w:] Powstawanie, przepływ, gromadzenie informacji. Materiały I Sympozjum nauk

dających poznać źródła historyczne. Problemy warsztatu historyka, Kazimierz Dolny-Lublin 23-25 IX

1976, Toruń 1978, s. 212-214, s. 249-251.

9. Historia Dolnego Śląska. Materiały szkoleniowe przewodników PTTK, Wrocław 1978, ss. 51.

10. Udział możnych z okolic Henrykowa w rządach nad księstwem wrocławskim, [w:] Dolny Śląsk

w kręgu kultury polskiej-Henryków. Materiały z sesji popularnonaukowej w Henrykowie 22 V 1978,

Wrocław-Wałbrzych-Henryków 1978, s. 38-45.

11. Uwagi nad biografiami średniowiecznych mieszczan świebodzickich, [w:] 700 lat Świebodzic.

Materiały z sesji popularnonaukowej w Świebodzicach 2.09.1979, Świebodzice-Wałbrzych- Wrocław

1979, s. 1-10 (brak ciągłej paginacji)

12. Uwięzienie Henryka V Grubego w 1293 roku, „Mówią Wieki”, R.22: 1979, nr 11 (263), s. 24-28.

13. Dolny Śląsk w XXXV-leciu PRL. Materiały szkoleniowe przewodników PTTK, Wrocław 1980,

ss. 17.

14. Pochodzenie etniczne i więzy krwi rycerstwa śląskiego, [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej,

red. S.K. Kuczyński, t. 1, Warszawa 1981, s. 40-85.

15. Żywoty świętych jako źródła do genealogii rycerstwa śląskiego w XIII w., „Acta Universitatis

Wratislaviensis”, Historia XXXIII, Wrocław 1981, s. 51-75; także z uzupełnieniami w: Śląski tygiel,

Częstochowa 2001, s. 77-101.

16. Jeszcze o fundacji opactwa benedyktynów w Lubiniu, „Sobótka”, R.36: 1981, s. 455-463; także

z uzupełnieniami w: Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 102-113.

17. Historyk w walce o społeczeństwo myślące, „De facto. Seria Do wszystkich”, nr 2, 1981, s. 3-4

(to samo [w:] „Warsztat. Pismo teoretyczno-szkoleniowe SZSP”, Warszawa, sierpień 1981, s. 83-88).

18. Kryterium chronologiczne i zagadnienia pokrewne w genealogii, [w:] Genealogia-metody badań nad

polskim społeczeństwem średniowiecznym na tle porównawczym, Toruń 1982, s. 48-71; także

z uzupełnieniami w: Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 13-32.

19. Czy historyk jest politykiem?, „Informacje i Opinie. Biuletyn KW PZPR Wrocław”, 1982, nr 39, s. 7.

20. Kto i dlaczego tęskni za Wodzem?, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, s. 1,4.

21. Regesty śląskie, t. II 1349-1354, red. W. Korta (autorstwo: s. 280-339, nr 785-961), Wrocław etc. 1983.

22. Święty czy ślepy (polemika z: A. Krzemiński, Dwa narody w świetle podręczników), „Sprawy

i Ludzie”, R.2:1983, nr 5 (45), s. 9.

23. Człowiek, którego nie było, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 13 (53), s. 5.

24. Od łatwowierności do manipulacji, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 18 (58), s. 8.

25. Czemu służą falsyfikaty, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 26 (66), s. 8.

26. Jeszcze o legnickim micie, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr31 (71), s. 8.

27. Sztuka czytania, “Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 48 (88), s. 10.

28. Dramat na Ziemi Świętej, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 51-52 (91-92), s. 1,4.

29. Czyje są „Klejnoty” (rozmowę prowadził R. Goszczyński), „Nowości” (toruńskie), R.17: 1984,

nr 4711.

30. W cieniu Korony Brytyjskiej, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 9 (101), s. 7, 10.

31. Barbara Ubryk, czyli tajemnice klasztoru, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 11 (103) s. 7, 10.

32. Jeszcze o postawach historyków, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 17 (109), s. 7.

33. Ułamek procenta, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 29 (121), s. 8.

34. Sól ziemi naszej?, „Sprawy i Ludzie”, R.3;1984, nr 43 (135), s. 13.

35. Co wiemy o bitwie pod Legnicą?, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia L, Wrocław 1985,

s. 75-94.

36. Rycerstwo śląskie, „Kalendarz wrocławski”, Wrocław 1985, s. 319-323.

37. Gladiatorzy na stadionach (głos w dyskusji redakcyjnej), „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 23 (167),

s. 10-11.

38. Częstochowskie rymy, „Sprawy i Ludzie’, R.4;1985, nr 28 (172), s. 5 (sprawozdanie z konferencji

„Częstochowa i jej miejsce w kulturze polskiej”, Częstochowa 24-25 V 1985).

39. Poważna rozmowa czy „sklep z gadaniną”, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 38 (182), s. 5.

40. Technika łagodzenia konfliktów, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 41 (185), s. 11.

41. Gra o większą stawkę (głos w dyskusji redakcyjnej nt. filmu C. Lanzmanna „Shoah”), „Sprawy

i Ludzie”, R.4: 1985, nr 45 (189), s. 9.

42. „Czarna śmierć” feudalnej Europy, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 49 (193), s. 11.

43. Polak Albert i Niemiec Mroczko. Zarys przemian etnicznych i kulturalnych rycerstwa śląskiego

do połowy XIV w., [w:] Niemcy-Polska w średniowieczu, red. J. Strzelczyk, Poznań 1986, s. 157-169;

także z uzupełnieniami [w]: Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 62-74.

44. Ideologia „szarych mnichów”, „Sprawy i Ludzie”, R.5:1986, nr 17 (213), s. 5,6.

45. Dwa groby św. Wojciecha, „Sprawy i Ludzie”, R.5:1986, nr 22 (218), s. 10.

46. Prawda i prawdopodobieństwo historii, „Sprawy i Ludzie”, R.5:1986, nr 51-52 (247-248), s. 21.

47. Wokół „Klejnotów”, [w:] Genealogia-studia nad wspólnotami krewniaczymi i terytorialnymi

w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, Toruń 1987, s. 127-148.

48. Walter Kuhn i dzieje osadnictwa śląskiego, „Sobótka”, R.42:1987, s. 59-71.

49. Polacy w „Quo vadis”, „Sprawy i Ludzie”, R.6:1987, nr 13 (260), s. 10.

50. W oczach Zachodu, „Sprawy i Ludzie”, R.6:1987, nr 16 (263), s. 1,15.

51. „Młot na czarownice”- pięćset lat potem, „Sprawy i Ludzie”, R.6;1987, nr 26 (273), s. 1,4.

52. Rodowód współczesnych czarownic, „Sprawy i Ludzie”, R.6;1987, nr 27 (2740) , s. 6.

53. Strach i pożądanie, „Sprawy i Ludzie”, R.6;1987, nr 29 (276), s. 10.

54. Mydło „Jeleń”, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 33 (332), s. 10.

55. W sprawie „opium”, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 39 (338), s. 3.

56. Kasztelanowie i kasztelanie śląskie w XIII w., „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia LXIX,

Wrocław 1989, s. 3-20; z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 255-275.

57. Świadkowie dokumentów prywatnych na Śląsku w XIII wieku, [w:] Genealogia - kręgi zawodowe

i grupy interesu w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, Toruń 1989, s. 37-54;

z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 211-224.

58. ”Chronica abbatum beatae Virginis in Arena” o początkach klasztoru, „Acta Universitatis

Wratislaviensis”, Historia LXXVI, Wrocław 1989, s. 211-218; z uzupełnieniami także, [w:]

Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 87-94.

59. Jeszcze o Całunie turyńskim, „Sprawy i Ludzie”, R.8:1989, nr 14 (365), s. 10.

60. „Taki pejzaż, taki pejzaż...”, „Sprawy i Ludzie”, R.8:1989, nr 27 (378), s. 11.

61. Niech pan będzie bogaty!, „Sprawy i Ludzie”, R.8:1989, nr 29 (380), s. 9.

62. Dorobek i potrzeby z zakresu wydawnictw źródłowych do dziejów Śląska-średniowiecze (akta

i dokumenty), [w:] Stan i potrzeby śląskoznawczych badań humanistycznych, red. K. Bobowski,

R. Gładkiewicz, W. Wrzesiński, Wrocław-Warszawa 1990, s. 215-226.

63. Kłodzko przed 1324 rokiem, [w:] Studia z dziejów ziemi kłodzkiej, red. R. Gładkiewicz „Acta

Universitatis Wratislaviensis”, Historia LIII, Wrocław 1990, s. 45-72.

64. Las w polskiej legendzie heraldycznej, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”, nr 2, 1990,

s. 4-10.

65. Mityczna historia polskiej szlachty, „Herald. Historia, genealogia, heraldyka”, Kolonia-Wrocław, 1990,

nr 1, s. 8-13.

66. Młynarz, młyn i żarna w genealogii i heraldyce polskiej, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia

LXXXII, Wrocław 1991, s. 47-58.

67. Początki Dzierżoniowa (Rychbachu), „Sobótka”, R.46:1991, s. 285-300.

68. Apoteoza klęski. Z dziejów mitu legnickiego, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”, red. J. Janczak,

Wrocław 1991, s. 47-58; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 153-

169.

69. Potomkowie „leśnych ludzi”, „Herald. Historia, genealogia, heraldyka”, Kolonia-Wrocław, 1991, nr 1

(2), s. 30-33.

70. Wędrówka w Zaświaty, „Herald. Historia, genealogia, heraldyka”, Kolonia-Wrocław, 1991, nr 2 (3),

s. 37-40.

71. Svatá Hedvika - patronka Slezska, „Dĕjiny a současnost”, R.13:1991, nr 1, s. 17-22 (tłum.

R. Krasnický).

72. Opat Piotr o rycerstwie śląskim, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Historia XXVI, Toruń 1992,

s. 45-54.

73. Ród Jeszka Poduszki i kościół w Brzezimierzu, [w:] Ludzie dawnej Oławy. Studia, szkice i materiały,

red. K. Matwijowski „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia IXC, Wrocław 1992, s. 11-26;


74. Mityczne wzorce i społeczne funkcje legend herbowych Czartoryskich i Czetwertyńskich, „Genealogia.

Studia i Materiały Historyczne”, t. 1:1991 (wł. 1992), s. 43-58.

75. Legenda herbu z żubrzą głową. Przyczynek do kontaktów polsko-czeskich w heraldyce, „Biuletyn

naukowy Instytutu Filologii Polskiej WSP w Częstochowie”, 1992, nr 1, s. 57-59.

76. Sudeckie fantazje historyczne, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”, red. J. Janczak, t 4:1992, s. 99-108;

z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 283-297.

77. Legendarne początki Orła Białego, „Miesięcznik Częstochowski”, 1992, nr 1, s. 2-3.

78. Legenda herbu Abdank, „Miesięcznik Częstochowski”, 1992, nr 2, s. 6-7.

79. Słowiańska corrida, „Miesięcznik Częstochowski”, 1992, nr 3, s. 5. .

80. „Najokrutniejszy miesiąc”- czas i przestrzeń w legendzie legnickiej, [w:] Kultura średniowieczna

Śląska. Pierwiastki rodzime i obce. Zbiór studiów, red. K. Bobowski „Acta Universitatis

Wratislaviensis”, Historia XCVIII, Wrocław 1993, s. 77-92; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy

śląskie, Częstochowa 2002, s. 111-128.

81. Kilka uwag o imionach rycerstwa śląskiego w XII-XIII wieku, [w:] Opuscula minora in memoriam

Iosepho Spors, red. J. Hauziński, Słupsk 1993, s. 97-105; z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel,


82. Hieroglify kultury słowiańskiej. Heraldyka w poglądach Zoriana Dołęgi Chodakowskiego,

„Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”, t.2:1992 (wł.1993), s. 65-76.

83. Panowie von Reichenbach: problem tożsamości elity śląskiej, [w:] Genealogia - elita polityczna

w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, red. J. Wroniszewski, Toruń 1993, s. 163-174;


84. Góra Ślęża jako zagadnienie historiograficzne, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”, red. J. Janczak,

t.5:1993, s. 63-70; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 257-266.

85. Bohater polskiej legendy heraldycznej, „Acta Univeritatis Wratislaviensis”, Historia CVI, Wrocław

1993, s. 41-52

86. Od “Grande Armee” do patrolu. Liczebność armii mongolskiej i polskiej w bitwie pod Legnicą 9

kwietnia 1241 roku, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia CVI, Wrocław 1993, s. 91-110

(współautor J. Maroń).

87. Wokół legendy heraldycznej Starych Koni, „Zeszyty Historyczne WSP w Częstochowie”, t. 1,

Częstochowa 1993 (wł. 1995), s. 41-50.

88. ”Rody” piastowskiej „marchii zachodniej”. Władysław Semkowicz o średniowiecznym rycerstwie

śląskim, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”, t.3:1993 (wł. 1994), s. 83-93;


89. Nie ten problem, „Tama. Pismo wrocławskiej lewicy”, 1993, nr 3 (13), s. 7.

90. Dla „ubogich duchem”, „Sprawy i Ludzie”, R.11:1993, nr 34 (445), s. 12.

91. Niekatolickie źródła polskości, ”Dziś. Przegląd Społeczny”, R.4:1993, nr 8 (35), s. 50-56.

92. „Post octavam Pasche”. Najazd Tatarów z 1241 roku a kalendarz liturgiczny, [w:] Bitwa legnicka.

Historia i tradycja, red. W. Korta, Wrocław-Warszawa 1994, s. 200-220; z uzupełnieniami także [w:]


93. Czesi i Morawianie w polskich legendach heraldycznych, „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-

historycznego WSP w Częstochowie”, 1994 (wł. 1995), nr 4, s. 5-16.

94. Lekarz Emeryk. Z dziejów Miłonowa pod Oławą w I połowie XIV w., [w:] Studia z przeszłości Oławy

(Prace Historyczne, t. XI), red. K. Matwijowski, Wrocław 1994, s. 9-21; z uzupełnieniami także [w:]

Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 244-254.

95. Wikingowie na Śląsku: przyczynek do historii historiografii śląskiej, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”,

red. J. Janczak, t.6:1994, s. 41-52; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa

2002, s. 267-281.

96. Bóg, Szatan i człowiek w „Księdze henrykowskiej”, „Nasza Przeszłość”, t.83: 1994, s. 77-91.

97. Klientela władzy (na przykładzie Śląska przed panowaniem Luksemburgów), [w:] Pamiętnik XIV

Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, t. 2, Warszawa-Toruń 1994, s. 105-116.

98. Odległe sąsiedztwo. Kilka uwag o stosunku Polaków do kultury czeskiej, [w:] Prowincja

i prowincjonalizm, red. Z. Jakubowski, Częstochowa 1994, s. 12-16..

99. Stary Koń, czyli Szafraniec albo Zaprzaniec, „Herald”, nr 8, 1994, s. 25-30.

100. Manifest Lipcowy - 50 lat później, „Tama. Pismo wrocławskiej lewicy”, 1994, nr 3, s. 5.

101. Powtórka z historii Strzegomia, „Magazyn Tygodniowy Gazety Robotniczej”, 1994, nr 31 (69), s. 2.

102. To nie był żart, „Sprawy i Ludzie”, R.13:1994, nr 44 (455), s. 2-3.

103. Pogromy Żydów na Śląsku w XIV-XV wieku. Narodziny antysemickich stereotypów, „Biuletyn

Instytutu Filozoficzno-historycznego WSP w Częstochowie”, 1995, nr 5, s. 8-19; z uzupełnieniami

także [w: Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 299-314.

104. Wachlarzyk świętej Jadwigi, [w:] Polska, Prusy, Ruś (Gdańskie studia z dziejów średniowiecza, nr 2),

red. B. Śliwiński, Gdańsk 1995, s. 31-35; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie,


105. Rycerstwo pogranicza łużycko - śląskiego w XIII-XIV wieku, [w:] Die Besiedlung der Neisseregion.

Urgeschichte, Mittelalter, Neuzeit (Mitteilungen des Zittauer Geschichte- und Museumsvereins,

B. 22), Zittau 1995, s. 22-27 ( to samo też [w:] “Zeszyty Historyczne WSP w Częstochowie”, t. II,

Częstochowa 1994 (wł. 1995), s. 99-106); z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001,

s. 155-162.

106. Klasztory śląskie a rozwój średniowiecznej historiografii śląskiej, [w:] Klasztor w kulturze

średniowiecznej Polski, red. A. Pobóg-Lenartowicz, Opole 1995, s. 173-180; z uzupełnieniami także

[w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 29-35.

107. Las w polskiej legendzie heraldycznej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego”, t. II (XIII),

1995, s. 27-40.

108. ”Przewodnik wyborny”. Początki kryterium imionowego w badaniach nad społeczeństwem Polski

piastowskiej, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”, t.5:1995, s. 87-106; z uzupełnieniami także


109. Tukidydes, Machiavelli, Soplica. Ze studiów nad społeczną funkcją historii, „Filozofia - Socjologia”

(Prace Naukowe WSP w Częstochowie), t. IV, Częstochowa 1995, s. 61-76.

110. „Per totam civitatem ludos scenicos agi”. Teatr na Pomorzu w XII wieku?, [w:] Pomorze słowiańskie

i jego sąsiedzi X-XV w., red. J. Hauziński, Gdańsk 1995, s. 19-24; z uzupełnieniami także [w:]


111. Πоранені під Сновськом (з досліджень рускої тематики в старопольских гербовниках), [w:] П’ята

наукова геральдична конференція, ред. Α. Гречило, Львів 1995, с. 84-86.

112. Rycerz Halka i król Bolesław Śmiały. Wątki religijne w legendach heraldycznych Bartosza

Paprockiego, [w:] 400-lecie Unii Brzeskiej. Tło polityczne, skutki społeczne i kulturalne, red.

A. J. Zakrzewski i J. Fałowski, Częstochowa 1996, s. 211-218.

113. ”Wulebrucke” - Zbutwiały Most. Początki drogi podsudeckiej a kolonizacja niemiecka

w średniowieczu, [w:] Drogi i powiązania komunikacyjne na obszarach Euroregionu Nysa, Jelenia Góra

1996, s. 42-48; z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 145-154.

114. „Synowie Beliala”. Z dziejów rycerstwo śląskiego w I połowie XIV wieku na przykładzie dziejów

zamku Friedberg i jego właścicieli, [w:] Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. Zamek, red.

K. Wachowski, Wrocław 1996, s. 21-25; z uzupełnieniami także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001,

s. 290-298.

115. Długosz przeciwko Šimakowi: polonizacja dziejów średniowiecznego Kłodzka w historiografii

polskiej, w: J. V. Šimak a posláni regionálni historiografie v dnešni dobĕ, Semily 1996, s. 124-128 („Z

Českého Ráje a Podkrkonoši” - Supplementum 2); z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie,


116. „Quo vadis” a staropolskie herbarze, [w:] Henryk Sienkiewicz i jego twórczość, red. Z. Przybyła,

Częstochowa 1996, s. 181-190; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002,

s. 317-328; skrócona wersja [w:] Z Rzymu do Rzymu, red. J. Axer przy współpracy M. Bokszczanin,

Warszawa 2002, s. 131-139.

117. Krewni czy rówieśnicy? Rozważania o mechanizmach życia publicznego na Śląsku w XIII-XIV wieku,

[w:] Genealogia - rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej

na tle porównawczym, red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski, Toruń 1996, s. 181-190; z uzupełnieniami

także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 46-54.

118. Rozbój rycerski na pograniczu śląsko-łużyckim w XIV i XV wieku, [w:] Vědecká pojednani.

Wissenschaftliche Abhandlungen. Prace naukowe, II-2, Liberec 1996, s. 35-39; z uzupełnieniami także

[w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 203-208.

119. ”Anna beatissima”. Wokół średniowiecznej biografii dobrodziejki benedyktynów krzeszowskich, [w:]

Krzeszów uświęcony Łaską, red. H. Dziurla, K. Bobowski, Wrocław 1997, s. 31-37; z uzupełnieniami

także [w:] Śląski tygiel, Częstochowa 2001, s. 132-142.

120. Reichenbach - Dzierżoniów. Pradzieje i średniowiecze śląskiego miasta, „Zeszyty Historyczne WSP w

Częstochowie”, t. III, Częstochowa 1996 (wł. 1997), s. 21-65.

121. Aleksander Macedoński i Śląsk w „Kronice” Wincentego Kadłubka, [w:] Tradycje kultury antycznej na

Śląsku, red. J. Rostropowicz, Opole 1997, s. 195-203; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy


122. „Nowy Izrael”. Księga henrykowska i kształtowanie poczucia wspólnoty mnichów z Henrykowa, [w:]

Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej, red.

A. Radzimiński, A. Supruniuk, J. Wroniszewski, Toruń 1997, s. 71-76.

123. Beginki w Jaworze. Przyczynek do dziejów śląskiego miasta, „Zeszyty Historyczne WSP

w Częstochowie”, t. IV, Częstochowa 1997, s. 239-242.

124. Poza dobrem i złem? O etosie rycerskim nieco inaczej, [w:] Etos rycerski w Europie środkowej

i wschodniej X-XV w., red. W. Peltz, J. Dudek, Zielona Góra 1997, s. 9-14.

125. Polski orzeł i czeski lew. Wymowa ideowa legend o początkach herbów państwowych według Bartosza

Paprockiego, [w:] Konsekwencje sąsiedztwa polsko-czeskiego dla rozwoju języka i literatury, red.

T.Z. Orłoś i J. Damborský, Wrocław1997, s. 135-140.

126. Imperium Lechitów. Polityczna doktryna czy opowieść ku pokrzepieniu serc?, [w:] Europa środkowa

i wschodnia w polityce Piastów, red. K. Melkowska-Zielińska, Toruń 1997, s. 243-248;


127. Masłów i początki archeologii śląskiej. Leonard Dawid Hermann i jego „Maslographia oder

Beschreibung des schlesischen Massel”, „Śląski Labirynt Krajoznawczy”, t. 9, red. K.R. Mazurski,

Wrocław 1997, s. 101-114; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002,

s. 237-255.

128. Dzierżoniów. Zarys monografii miasta, red. S. Dąbrowski, Wrocław-Dzierżoniów 1998, autorstwo:

s. 37-77 (rozdz. pt. Pradzieje i średniowiecze).

129. Kłodzko. Dzieje miasta, red. R. Gładkiewicz, Kłodzko 1998, autorstwo: s. 11-20 (Kłodzko

w historiografii); s. 33-56 (Pradzieje i średniowiecze); s. 217-222 (Wykaz władców i władz); s. 265-268

(Kladsko-dĕjiny mésta, Glatz. Geschichte der Stadt).

130. Tatarzy w legendach heraldycznych i genealogicznych, „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-historycznego

WSP w Częstochowie”, nr 12, 1998, s. 5-11.

131. Łużyce i Łużyczanie w „Księgach Rodu Słowiańskiego”. Wokół pewnej książeczki Pawła Stalmacha

wydanej w Cieszynie w 1889 roku, [w:] Serbołużyczanie, Łużyce. Badania historyczne i fascynacje,

red. T. Jaworski, W. Pyżewicz, Zielona Góra 1998, s. 143-150; z uzupełnieniami także w: Metamorfozy


132. Chłopi - lud czy naród? Historia wsi polskiej na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Podil Františka

Kutnara a agrárniho dĕjepisectvi na formovani obrazu české minulosti („Z Českého Ráje

a Podkrkonoši”- Supplementum 4), Semily 1998, s. 125-133.

133. „Hexenwelten”: przyczynek do demokratycznego obrazu dziejów, [w:] Z dziejów stosunków polsko-

niemieckich, red. T. Dubicki, K. A. Kuczyński, Łódź 1998, s. 45-53.

134. List w sprawie „Pytania dnia: kim był Stach Świstacki?”, „Gazeta Wyborcza”(Gazeta Dolnośląska),

1998, nr 2334, s. 2.

135. „Tatarzyn zacnego rodu i wielkiego serca”. Wątki tatarskie w polskich legendach heraldycznych,

„Zeszyty Historyczne WSP w Częstochowie”, t. V, 1999, s. 81-93.

136. Kazimierz Odnowiciel: mit wiecznego powrotu w dziejopisarstwie polskim, „Biuletyn Instytutu

Filozoficzno-historycznego WSP w Częstochowie”, nr 17, 1999 r., s. 3-7; z uzupełnieniami także [w:]


137. (z L. A. Tyszkiewiczem), Prawda historii i racja stanu (mediewiści wrocławscy o średniowiecznym

Śląsku. Pół wieku badań), „Sobótka”, R.54:1999, s. 147-164; także [w:] Metamorfozy śląskie,


138. Czesi w „Dziejach Narodu polskiego” Józefa Grabca, [w:] Polacy - Czesi. Czasy, ludzie, wydarzenia,

red. Z. Jakubowski, Częstochowa 1999, s. 10-15.

139. Wątki prawne w polskich legendach herbowych, [w:] „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”,

t. III, red. J.S. Matuszewski, Łódź 1999, s. 25-36.

140. Sołtys Menold, czyli fiasko książęcych planów (z „Księgi henrykowskiej”), [w:] „Studia z Dziejów

Państwa i prawa Polskiego”, t. IV, red. J.S. Matuszewski, Łódź 1999, s. 29-35.

141. Od „bastionu” do „mostu”. Mediewistyka śląska po 1989 roku, [w:] Historyk i historia, red.

J. Walczak, Częstochowa 1999, s. 29-39; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie,


142. Porwanie Henryka Grubego. Próba interpretacji, [w:] Genealogia. Władza i społeczeństwo w Polsce

średniowiecznej na tle porównawczym, red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski, Toruń 1999, s. 29-45;


143. Kadłubek i Pitagoras. Recepcja filozofii Zachodu w polskich kronikach średniowiecznych, [w:]

Tradycje duchowe Europy Środkowej i Wschodniej, red. S. Chazbijewicz, Słupsk 1999, s. 119-128;


144. Problem „Innego” w historiografii śląskiej XX wieku, „Szkice Legnickie”, t.20:1999, s. 79-88;


145. Ze studiów nad historiografią Wrocławia XVI/XVII wieku, [w:] Znaczenie ośrodka wrocławskiego

w kulturze Polski, Niemiec i Czech na przełomie XVI i XVII wieku, red. I. Świtała, Częstochowa 1999,

s. 52-61; z uzupełnieniami jako „Idee dziejopisarstwa wrocławskiego na progu czasów nowożytnych”


146. Śląsk średniowieczny w polskich syntezach historycznych, „Slezsky sbornik”, R.97:1999, s. 265-276;


147. Kilka uwag na marginesie książki o Podiebradach, „Genealogia. Studia i materiały Historyczne”,

t.11:1999 (wł. 2002), s. 137-142.

148. Najważniejsze wydarzenia w dziejach Wrocławia. Kalendarium, „Kalendarz Wrocławski”, R. 41: 2000,

Wrocław 1999, s. 72-95.

149. Afrykańskie „analogie piastowskiego zarania” (wypisy historiograficzne), „Biuletyn Instytutu

Filozoficzno-historycznego WSP w Częstochowie”, nr 24, 2000, s. 23-31; z uzupełnieniami także [w:]


150. Staropolskie herbarze- uboczny produkt jezuickiej dydaktyki, [w:] Minulost, současnost, budoucnost

gymnazijniho vzděláváni („Z Českeho Ráje a Podkrkonoši”- Supplementum 5), Semily 2000, s. 23-29.

151. Samobójstwo Teodoryka Prusa (z „Kroniki wielkopolskiej”), [w:] Nihil superfluum esse, red.

J. Strzelczyk, J. Dobosz, Poznań 2000, s. 237-245.

152. Klasztor w oczach sąsiadów. Ze studiów nad „Księgą henrykowską”, [w:] Cystersi w społeczeństwie

Europy środkowej, red. A.M. Wyrwa, J. Dobosz, Poznań 2000, s. 696-704.

153. Historia: nauka, sztuka czy akt wiary?, [w:] Filozofia II (Prace Naukowe WSP w Częstochowie), red.

R. Miszczyński, Częstochowa 2000, s. 35-51.

154. Biskup wrocławski Magnus: amplifikacja i metafora jako sposoby narracji dziejopisarskiej, [w:]

Tysiącletnie dziedzictwo kulturowe diecezji wrocławskiej, red. A. Barciak, Katowice 2000, s. 53-65;


155. Vratislavšti medievalisté a politika v letech 1953-1963, [w:] Vĕda v Československu v letech 193-63,

red. A.Kostlan, Praha 2000 (Prace z dĕjin vĕdy, sv.1), s. 367-372; po polsku z uzupełnieniami także


156. Kłopoty z metodologią historii w ostatniej dekadzie tysiąclecia, „Czasopismo Prawno-Historyczne”,

t. LII, zeszyt 1-2, Poznań 2000, s. 445-450; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie,


157. Sudety w historiografii, [w:] Człowiek i środowisko w Sudetach, red. M. Boguszewicz,

A. Boguszewicz, D. Wiśniewska, Wrocław 2000, s. 139-145.

158. Czesława Miłosza koncepcja historii kultury, w: Zdenĕk Kalista a kulturni historie („Z Českého Ráje

a Podkrkonoši”- Supplementum 6), Semily 2000, s. 59-64.

159. „Bolezlaus fatuorum opera exercuit”. Z dziejów poczucia humoru średniowiecznych Ślązaków, [w:]

Viae historicae, red. M. Golinski, Wrocław 2001, s. 288-299 „Acta Universitatis Wratislaviense”,

Historia CLII.

160. Juliusz Cezar w Lubiążu: wokół pewnej wizji dziejopisarstwa śląskiego, [w:] Lux Romana w Europie

środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, red. A. Barciak, Katowice 2001, s. 29-36;


161. Śmierć w starej kuchni. Parabola „Księgi henrykowskiej” o pożytkach z gościnności, „Nasza

Przeszłość”, t.96:2001, s. 209-216.

162. Spór o istotę historii: dyskusja wokół bitwy legnickiej w najnowszej historiografii, „Szkice Legnickie”,

t. XXII, 2001, s. 33-48; z uzupełnieniami także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa 2002, s. 171-

184.

163. Książęta, prałaci, tyrani: idea państwa i władzy państwowej w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Wieki

stare i nowe, t 2, red. I. Panic, M.W. Wanatowicz, Katowice 2001 (Prace Naukowe Uniwersytetu

Śląskiego, nr 1991), s. 43-51.

164. Las i zamek w polskich legendach heraldycznych, [w:] Wokół archeologii słów i ich funkcjonowania,

red. S. Podobiński, M. Lesz-Duk, Częstochowa 2001, s. 751-755; to samo w języku niemieckim jako

„Wald und Burg in den polnischen Wappensagen” [w:] „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-historycznego

WSP w Częstochowie”, nr 32, 2003, s. 3-7.

165. Bal Irokezów. Kilka uwag o przenikaniu kultur i wierzeń, [w:] Origines mundi, gentium et civitatem,

red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2001 „Acta Universitatis Wratislaviensis”. Historia CLIII, s. 58-

61.

166. Čechy a Čési v dilech vratislavskich historiků (1963-1970), tłum. B. Zilynskyj, [w:] Česká vĕda

a pražske jaro (1963-1970), red. A. Kostlan, Praha 2001, s. 345-349.

167. „Halka” Stanisława Moniuszki i jej historyczne tło, „Z Českého Ráje a Podkrkonoši”, Sv. 14: 2001,

s. 184-188.

168. Głos w dyskusji, [w:] Origines mundi, gentium et civitatem, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław

2001, s. 77 „Acta Universitatis Wratislaviensis”. Historia CLIII.

169. Zakład Historii Starożytnej i Średniowiecznej, [w:] Księga jubileuszowa 10-lecia Instytutu

Filozoficzno-Historycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, red. J. Związek,


170. Vita magistra historiae. O „wolności” nauki historycznej na marginesie XVI Powszechnego Zjazdu

Historyków Polskich we Wrocławiu słów kilka, [w:] „Studia z Dziejów Państwa i prawa Polskiego”,

t. VII, red. J. S. Matuszewski, Łódź 2002, s. 289-301 (współautor J. S. Matuszewski).

171. Katowice i górnośląska aglomeracja a historiografia, [w:] Katowice w 136. rocznicę uzyskania praw

miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2002, s. 15-26.

172. „Ara demonis”. Od pogańskiego miejsca kultu do cysterskiego klasztoru w Lubiążu, [w:] Pelplin 725

rocznica powstania opactwa cysterskiego. Kulturotwórcza rola cystersów na Kociewiu, red. D.A.

Dekański (i inni), Pelplin-Tczew 2002, s. 101-105.

173. Andrzej z Morawicy w pruskim labiryncie. Na marginesie „Cudów św. Stanisława”, [w:] Rycerstwo

Europy środkowo-wschodniej wobec idei krucjat, red. W. Peltz, J. Dudek, Zielona Góra 2002

(Uniwersytet Zielonogórski, Historia 5), s. 39-46.

174. Między historią a poezją: walory edukacyjne śląskich kronik, [w:] Kultura edukacyjna na Górnym

Śląsku, red. A. Barciak, Katowice 2002, s. 228-237; także [w:] Metamorfozy śląskie, Częstochowa

2002, s. 47-56.

175. Podstępem czy siłą? „Działania specjalne” i ich moralna ocena w kronikach śląskich, [w:]

Średniowiecze polskie i powszechne, t. 2, red. I. Panic, J. Sperka, Katowice 2002, s. 138-166.

176. Czytanie herbów, [w:] Imago narrat. Obraz jako komunikat w społeczeństwach europejskich, red.

S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2002 „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia CLXI, s. 329-

335.

177. .Josefa Pekařa “Kniha o Kosti” jako model monografii kastelologicznej, [w:] Zamki i przestrzeń

społeczna w Europie środkowej i wschodniej, red. M. Antoniewicz, Warszawa 2002, s. 605-608.

178. Wielkopolska podróż henrykowskiego mnicha (z „Księgi henrykowskiej”), „Piotrkowskie Zeszyty

Historyczne”, red. A. Wałkówski, t.5:2003, s. 25-32.

179. Franciszkanin Pakosław, pani Klemencja i pawie (ze studiów nad „Żywotem św. Salomei”), [w:]

Katowice w 137. rocznicę uzyskania praw miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 254-261.

180. Zając na polu walki. Motyw wędrowny i sytuacja typowa w narracji historiograficznej, „Zeszyty

Historyczne WSP w Częstochowie”, t.7:2003, s. 21-24.

181. Praca i pracowitość w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Korzenie środkowoeuropejskiej i górnośląskiej

kultury gospodarczej, red. A. Barciak, Katowice 2003, s. 94-99.

182. Historiografia polska o roli świętych, [w:] Drogi i rozdroża chrześcijańskiej Europy, red. U. Cierniak,

J. Grabowski, Częstochowa 2003, s. 185-189.

183. F. L. Rieger w encyklopediach polskich, [w:] F. L. Rieger a česká společnost 2. poloviny 19. stoleti („Z

Českeho Ráje a Podkrkonoši”- Supplementum 8), Semily 2003, s. 46-53.

184. Metodologii genealogii zarys krytyczny, [w:] Genealogia – stan i perspektywy badań nad

społeczeństwem Polski średniowiecznej na tle porównawczy, red. J. Pakulski, J. Wroniszewski, Toruń

2003, s. 347-358.

185. Wstęp, [w:] “Biuletyn Instytutu Filozoficzno-historycznego WSP w Częstochowie”, nr 32, 2003, s. 3-7.

186. Przydatność prosopografii w badaniach nad historią miast, [w:] Katowice. W 138. rocznicę uzyskania

praw miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2004, s. 13-20.

187. Opieka nad biednymi i jej rola w sprawowaniu władzy w świetle średniowiecznych źródeł śląskich, [w:]

Curatores pauperum – źródła i tradycje kultury charytatywnej Europy Środkowej, red.

A. Barciak, Katowice 2004, s. 31-38.

188. Kronikarze o zamachach stanu na średniowiecznym Śląsku, [w:] Zamach stanu w dawnych

społecznościach, red. Arkadiusz Sołtysiak, Warszawa 2004, s. 315-322.

189. Dieta św. Jadwigi. Ze studiów nad semiotyką pożywienia średniowiecznych Ślązaków, [w:] Cysterki w

dziejach ziem polskich, dawnej Rzeczypospolitej i Europy, red. Andrzej M. Wyrwa, A. Kiełbasa,

J. Swastek, Poznań 2004, s. 530-539.

190. Sedebat in castello rusticus. Śląskie źródła pisane o uzbrojeniu i fortyfikacjach plebejskich, [w:]

Średniowiecze polskie i powszechne, t. 3, red. I. Panic, J. Sperka, Katowice 2004, s. 103-109.

191. ”Potężniejszy od Boga”? Historyk a granice naukowego poznania przeszłości, [w:] Ad fontes.

O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2004, s. 17-25.

192. „Rex insulsus” i „parasitis exercitus”, czyli pycha Rusina ukarana (Gall,I, 10; Kadłubek,II, 12), [w:]

Europa środkowo-wschodnia. Ideologia, historia, społeczeństwo, red. J. Dudek, D. Janiszewska,

U. Świderska-Włodarczyk, Zielona Góra 2005, s. 323- 334.

193. Człowiek i przyroda w „Dziejach Słowiańszczyzny północno-zachodniej” Wilhelma Bogusławskiego,

[w:] Kultura krajobrazu Europy środkowej, red. T. Jaworski (Zielonogórskie Studia Łużyckie - 4),

Zielona Góra 2005, s. 57- 64.

194. „Identitas est mater societatis”. Kadłubek o zawiązkach kultury i społeczeństwa, [w:] Źródła kultury

umysłowej w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska, red. A. Barciak,

Katowice 2005, s. 15- 21.

195. Tożsamość jednostki w warunkach wielokulturowości, [w:] Katowice w 139. rocznicę uzyskania praw

miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2005, s. 15-26.

196. Kilka uwag o monografii Jana Baszkiewicza na tle czasów, w których powstała, „Czasopismo

Prawno_Historyczne”, t.57: 2005, z. 1, s. 129- 134.

197. Arnošt w śląskiej tradycji historiograficznej, [w:] Arnošt z Pardubic (1297- 1364). Osobnost-okruh-

dědictvi. Postać- środowisko - dziedzictwo, red. L. Bobkova, R. Gładkiewicz, P. Vorel, Wrocław –

Praha – Pardubice 2005, s. 115-123.

198. Biskup, róże i śmierć (ze studiów nad katalogami biskupów wrocławskich), [w:] Tekst źródła, krytyka,

interpretacja, red. B. Trelińska, Warszawa 2005, s. 89- 97.

199. O kłamstwie historiograficznym w pozamoralnym sensie, [w:] Causa creandi. O pragmatyce źródła

historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2005, s. 239- 245.

200. Obraz Katowic w historiografii polskiej, [w:] Katowice w 140. rocznicę uzyskania praw miejskich, red.

A. Barciak, Katowice 2006, s. 19- 30.

201. Formularz dokumentów a opis rzeczywistości w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Formuła, archetyp,

konwencja w źródle historycznym, red. A. Górak, K. Skupieński, Lublin 2006, s. 73- 82.

202. Gustaw Adolf Harald Stenzel i jego wizja ustroju Polski piastowskiej, [w:] Studia z Dziejów Państwa

i Prawa Polskiego, t. IX, cz. 1, red. J. S. Matuszewski, Łódź 2006, s. 9- 19.

203. Wpływ kultury niemieckiej na polską. Spory historiograficzne, [w:] Związki prawa polskiego

z prawem niemieckim, red. A. Liszewska, K. Skotnicki, Łódź 2006, s. 23- 28.

204. Przestępcy i sprawiedliwość w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Kultura prawna w Europie środkowej,

red. A. Barciak, Katowice 2006, s. 300- 307.

205. Pierwsze pokolenie Bibersteinów na ziemiach polskich, czyli drogi i manowce genealogii, [w:]

Bibersteinowie w dziejach pogranicza śląsko-łużyckiego, red. T. Jaworski, Zielona Góra 2006, s. 39-

46.

206. Wokół kroniki klasztoru cystersów w Stams, [w:] Piśmiennictwo pragmatyczne w Polsce do końca

XVIII wieku na tle powszechnym, red. J. Gancewski, A. Wałkówski, Olsztyn 2006, s. 63-68.

207. ”Corizabant mulieres et puelle in pomerio nostro”. „Księga henrykowska” o słabościach natury

ludzkiej, [w:] Mundus hominis - cywilizacja, kultura, natura, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław

2006 (wł. 2007), s. 221- 229.

208. „Equus maculis”, czyli jak czytać Kadłubka, [w:] Mundus hominis- cywilizacja, kultura, natura, red.

S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2006 (wł. 2007), s. 487- 493.

209. Śmierć Wichmana: rzeczywistość czy literacka konwencja? Przyczynek do najdawniejszych dziejów

Wolina, [w:] Wojskowość ludów Morza Bałtyckiego. Mare Integrans. Studia nad dziejami wybrzeży

morza Bałtyckiego, red. M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk, Toruń 2007, s. 218- 227.

210. Miejsce pogranicza w dziejach rycerstwa, [w:] Człowiek pogranicza polsko-niemieckiego, red.

W. Hładkiewicz, T. Jaworski, Zielona Góra 2007, s. 25- 40 ( Zielonogórskie Studia Łużyckie 5).

211. Teorie modernizacji a historia Katowic, [w:] Katowice w 141. rocznicę uzyskania praw miejskich, red.


212. Europejskie kontakty Piastów śląskich w relacjach kronik śląskich, [w:] Piastowie śląscy w kulturze

i europejskich dziejach, red. A. Barciak, Katowice 2007, s. 310- 317.

213. Początki Dzierżoniowa (Rychbachu) na tle epoki, „Rocznik Dzierżoniowski”, t. 17: 2007, s. 5- 9

214. Życie codzienne jako problem historiograficzny: od opisu obyczajów do antropologii historycznej, [w:]

Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRl-u (1944- 1989), red. E. Kościk, T. Głowiński (Wrocławskie

spotkania z historią gospodarczą - spotkanie II), Wrocław 2007, s. 10- 18.

215. Kronikarz i wikingowie: Thietmar o reakcji ofiar pirackich najazdów, [w:] Kultura ludów Morza

Bałtyckiego, red. M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk, Poznań 2008, t. I, s. 50- 57.

216. Sceny małżeńskie w „Żywocie św. Jadwigi”: miłość obowiązku czy obowiązek miłości?, [w:] Cor

hominis. Wielkie namiętności w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością, red. S. Rosik,

P. Wiszewski, Wrocław 2008, s. 315- 323, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia CLXXVI.

217. „Trudny ciężar pamięci”: nowe publikacje i spory o Władysława Opolczyka, „Ziemia Częstochowska”,

t. XXXIV, 2008, s. 223- 229.

218. Arystokracja górnośląska a dobroczynność: etos i socjotechnika, [w:] Katowice w 142. rocznicę

uzyskania praw miejskich. Dzieje medycyny i działalności charytatywnej na terenie Katowic, red.


219. Demoniczni Etiopowie, mąż w bieli i wrota śmierci. Świat wyobraźni w „Żywocie św. Jacka”, [w:]

Święty Jacek Odrowąż i dominikanie na Śląsku, red. A. Barciak, Katowice 2008, s. 21- 25.

220. Kilka uwag o zdaniach autobiograficznych Janka z Czarnkowa, [w:] Hominem querere. Człowiek

w źródle historycznym, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2008 „Acta Universitatis

Wratislaviensis”, Historia CLXXVII, s. 169- 178.

221. Kościół, państwo, rewolucja papieska. Wokół wizji Harolda J. Bermana i jej znaczenie dla interpretacji

najstarszej polskiej kroniki, [w:] Kościół i państwo w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością,

red. M. Stawski, Warszawa 2008, s. 55- 60.

222. Piastowie śląscy w opinii „Kroniki wielkopolskiej”, [w:] Historia u Piastów. Piastowie w historii.

Z okazji trzechsetlecia śmierci ostatniej z rodu, księżnej Karoliny, red. B. Czechowicz, Brzeg 2008,

s. 77- 88.

223. Historiografia polska jako dziedzictwo zaborów, [w:] Gospodarcze i społeczne skutki zaborów Polski,

red. J. Chumiński, K. Popiński (Wrocławskie spotkania z historią gospodarczą- spotkanie III), Wrocław

2008, s. 7-18.

224. Norweski wielorybnik. Przyczynek do dziejów handlu bałtyckiego we wczesnym średniowieczu, [w:]

Gospodarka ludów Morza bałtyckiego, t. I. Starożytność i średniowiecze. (Mare Integrans. Studia nad

dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego), red. M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk, Toruń 2009, s. 24-

32.

225. Czechy Przemyslidów w „Kronice książąt polskich”. Przyczynek do „polityki historycznej”?, [w]:

Kościół w monarchiach Przemyślidów i Piastów, red. J. Dobosz, Poznań 2009, s. 385- 390.

226. Mediewista wobec źródeł, [w:] Drugie polsko-czeskie forum młodych mediewistów, red. J. Dobosz,

Poznań 2009, s. 15- 22.

227. Problemy modernizacji w historiografii polskiej. „Rewolucja XIII wieku”?, [w:] Między zacofaniem

a modernizacją. Społeczno-gospodarcze problemy ziem polskich na przestrzeni wieków (Wrocławskie

spotkania z historią gospodarczą- spotkanie IV), red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2009, s. 11- 17.

228. ”Ubrani w szaty weselne”. Źródło ruskie o zdobyciu Sandomierza przez Tatarów, [w:] Scriptura,

diploma, sigillum. Prace ofiarowane K. Bobowskiemu, red. J. Zdrenka, J. Karczewska, Zielona Góra

2009, s. 341- 347.

229. Ziemia kłodzka w państwie czeskim Przemyślidów (koniec XI w.- 1310 r.), [w:] 500 let Hrabstvi

Kladskeho/ 500 lat Hrabstwa Kłodzkiego / 1459-2009 („Kladský sbornik-supplementum 6), Trutnov

2009, s. 17-40.

230. Lokacja Dzierżoniowa na tle kolonizacji Śląska: średniowieczna symbolika i barokowe fantazje, [w:]

Dzierżoniów - wieki minione, red. D. Adamska, S. Ligarski, T. Przerwa, Dzierżoniów 2009, s. 35- 39.

231. ”Sąd Boży” w 1031 roku na pograniczu sasko-wieleckim i inne pojedynki, [w:] Silva rerum

antiquarum. Księga pamiątkowa dedykowana prof. zw. dr hab. Bartłomiejowi Szyndlerowi, red.

R. W. Szwed, Częstochowa 2009, s. 37-41.

232. ”Śląska wieża Babel”? Ludy, języki i kultury w „Księdze henrykowskiej”, [w:] Korzenie

wielokulturowości Śląska ze szczególnym uwzględnieniem Śląska Górnego, red. A. Barciak, Katowice

2009, s. 13-22.

233. Die Beziehungen der schlesischen Adel, [w:] Adel in Schlesien, Band 1: Herrschaft, Kultur,

Selbstdarstellung, red. J. Harasimowicz, M. Weber, München 2010, s. 293-304.

234. Śląskie echa zjazdu gąsawskiego: teraźniejszość a przeszłość - fikcja wyjaśniająca, [w:] Gąsawa w

pamięci historycznej. W związku z 620. rocznicą lokacji miasta, Inowrocław 2009, s. 61- 79.

235. (z J. S. Matuszewskim), Metodologia wyrażania pożądanej koncepcji ustrojowej w kronice Wincentego

i jej współczesne implikacje, [w:] Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego, red.

A. Dąbrówka, W. Wojtowicz, Warszawa 2009, s. 416-422.

236. Wpływ metodologii na zmiany obrazu dziejowego, [w:] Człowiek w średniowieczu. Między biologią

a historią, red. Alicja Szymczakowa, Łódź 2009, s. 237-247.

237. „Nikczemnie sprzedane psy”: historia sztuki wojennej czy antropologia historyczna? Rozważania na

marginesie rocznicy bitwy pod Leuthen, [w:] Bitwa pod Lutynią (1757). Historia i tradycja, red.

R. Żerelik, S. Rosik, J. Borowski, Wrocław 2010, s.45-57.

238. Radków, grudzień 1425 roku: wspólnota w godzinie próby, [w:] In memoriam honorem que Casimiri

Jasiński, red.J.Wenk, P.Oliński, Toruń 2010, s.167-180.

239. Głos w dyskusji panelowej, [w:] Wokół „Pamięci i tożsamości”, red. A. Olech, M. Rembierz, Poznań

2010, s. 21- 23.

240. Ślązacy w kronikach polskich (Anonima tzw. Galla i Wincentego zwanego kadłubkiem), [w:] Ślązacy

w oczach własnych i obcych, red. A. Barciak, Katowice - Zabrze 2010, s. 68- 75.

241. Henryk Samsonowicz - Doctor Honoris Causa Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, [w:]

Doctor Honoris Causa Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Profesor dr hab. Henryk

Samsonowicz, Częstochowa 2010, s. 3-8.

242. Głogów w kronikach polskich, [w:] Glogovia Maior. Wielki Głogów miedzy blaskiem dziejów

i cieniem ruin, red. B. Czechowicz i M. Konopnicka, Głogów- Zielona Góra 2010, s. 17- 23.

243. Wrocław i „rzeczpospolita kościelna”: dwa światy czy jeden? Na marginesie opisu Bartłomieja Steina,

[w:] Duchowieństwo i laicy, red. A. Wałkówski, Warszawa 2010, s. 13- 19.

244. Jak pisać rozprawy genealogiczne?, [w:] Rody na Śląsku, Rusi Czerwonej i w Małopolsce:

średniowiecze i czasy nowożytne, red. W. Zawitkowska, A. Pobóg-Lenartowicz, Rzeszów 2010, s. 9-

19.

245. Język „Księgi henrykowskiej” i problemy z jego tłumaczeniem i zrozumieniem, „Klio. Czasopismo

Poświęcone dziejom Polski i Powszechnym”, nr 13: 2009 [wł. 2010], s. 81-89.

246. Wojna i gospodarka w okresie piastowskim: X- XII wiek, w: Gospodarka i społeczeństwo na ziemiach

polskich, red. T. Głowiński, K. Popiński, Wrocław 2010, s. 13- 18.

247. Grzech czy prawomocny wyrok? Tragedia Zbigniewa w opisach średniowiecznych kronik, [w:]

In tempore belli et pacis. Ludzie, miejsca, przedmioty. Księga pamiątkowa dedykowana prof. Janowi

Szymczakowi, Warszawa 2011, s. 57- 64.

248. Historia i pamięć - emocje czy wiedza o przeszłości, w: Katowice w 145. rocznicę uzyskania praw

miejskich, red. A. Barciak, Katowice 2011, s. 20- 26.

249. Jakiej historiografii potrzeba dziś Polsce?, [w:] Człowiek w Europie. Migawki z podróży człowieka

poprzez dzieje, red. M. Franz, B. Siek, Toruń 2011, s. 11- 21.

250. Piastowie rodowitymi Ślązakami: średniowieczna „tradycja wynaleziona”, [w:] Radices Silesiae -

Silesiacae Radices, red. S. Rosik, Th. Wűnsch, Wrocław 201, s. 129- 134.

251. Nie samym mieczem: broń heraldycznych bohaterów, [w:] Non sensistis gladios. Księga jubileuszowa

Prof. Mariana Głoska, Łódź 2011, s. 79- 85.

252. „Najstarszy zwód prawa polskiego” źródłem poznania realiów codzienności, [w:] Realia życia

codziennego w Europie środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, red. A. Barciak, Katowice-

Zabrze 2011, s. 23- 31.

253. Gnieźnieńskie koronacje w przekazach rocznikarskich, [w:] Gnieźnieńskie koronacje królewskie i ich

środkowoeuropejskie konteksty, red. J. Dobosz, M. Matla, L. Wetesko, Gniezno 2011, s. 235- 242.

254. Zanim odkryto Zakopane: pańskie wojaże, chłopskie pielgrzymki, [w:] Społeczny wymiar turystyki,

red. E. Kościk, Wrocław 2011, s. 41- 59.

255. Mordercy „ubrani w maszkary”. W poszukiwaniu sensu opowieści Bartosza Paprockiego, w: Sic erat in

fatis. Studia i szkice historyczne dedykowane prof. Bogdanowi Jerzemu Rokowi, t. II, red. E. Kościk,

R. Żerelik, P. Badyna, F. Wolański, Toruń 2012, s. 286- 294.

256. „Śląsk” Gustawa Morcinka. Przyczynek do polityki kulturalnej Polski międzywojennej, [w:] Katowice

w rocznice uzyskania praw miejskich. Katowice w kulturze pogranicza, red. A. Barciak, Katowice

2012, s. 20- 30.

257. Benedykta Polaka podróż z Wrocławia na dwór Wielkiego Chana- trudny dialog kultur, [w:] Podróże

i migracje w Europie Środkowej, red. A. Barciak, Katowice- Zabrze 2012, s. 213- 221.

258. Jerzy Strzelczyk - Doctor honoris causa Akademii im. Jana Długosza, [w:] Doctor Honoris Causa

Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Profesor Jerzy Strzelczyk, Częstochowa 2012, s. 24-38.

259. Katowice w niewoli stereotypów dawnych i współczesnych: historiograficzne mity

i nieporozumienia, [w:] Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, red.

A. Barciak, E. Chojecka, S. Fertacz, Katowice 2012, t. I, s. 25- 39.

260. Vita Sancti Severini: żywot nietypowy?, [w:] Piśmiennictwo sakralne w dziejach Polski do końca XVIII

wieku na tle powszechnym, red. S. Bałujewski, J. Gancewski, A. Wałkówski, Józefów 2012,

s. 135-144.

261. Latrunculus Christianus - człowiek pogranicza w kronice Piotra z Dusburga, [w:] Rycerze, wędrowcy,

kacerze. Studia z historii średniowiecznej i wczesno nowożytnej Europy Środkowej, red.

B. Wojciechowska, W. Kowalski, Kielce 2013, s. 57-63.

262. Komes Wojsław i inni: rany, choroby i lekarze w polskich kronikach średniowiecznych, [w:] Zdrowie

i choroba. Wpływ jakości życia na kulturę w Europie Srodkowej, red. A. Barciak, Katowice-Zabrze

2013, s. 62-69.

263. Styl „Księgi henrykowskiej”, „Historia Slavorum Occidentis” 2012, nr 1 (2), s. 118-125.

264. Czesi w rocznikach polskich, „Historia Slavorum Occidentis” 2012, nr 2 (3), s. 180-188

265. Karol Miarka pisze prequel „Księgi henrykowskiej”. Miedzy apokryfem a wychowaniem

patriotycznym? (Nieco o społecznej funkcji historii), [w:] Argenti fossores et alii. Znaczenie

gospodarcze wschodnich części Górnego Śląska i zachodnich krańców Małopolski w późnej fazie

wczesnego średniowiecza (X-XI wiek), red. Piotr Boroń, Chronicon, Wrocław 2013, s. 359-367.

266. Elity księstwa opolskiego za panowania Bolesława I, „Opolski Rocznik Muzealny” 2014, t. 20, s. 11–

28;

267. Średniowiecznych Ślązaków pojmowanie wolności (z „Księgi henrykowskiej”) [w:] Wolność i jej

ograniczenia w kulturze Europy Środkowej, red. A. Barciak, Katowice – Zabrze 2014, s. 21–28;

268. Zanim powstało Hrabstwo: co i skąd wiemy o aktywności kłodzkich elit w pierwszej połowie XIV

wieku, „Kladsky Sbornik” 2014, t. 10, s. 7–17;

269. „…ut quondam Ioseph In Egypto…” („Księga henrykowska” o notariuszach książąt śląskich) [w:]

Ecclesia, Regnum, Fontes. Studia z dziejów średniowiecza, Warszawa 2014, s. 182–190;

270. -„Nie tylko Walgierz i Helgunda”, czyli Paprocki jako historyk krytyczny, „Rocznik Polskiego

Towarzystwa Heraldycznego” 2014, t. 13(14), s. 5–13;

271. Oswajanie przeszłości: historycy wrocławscy po 1945 roku [w:] Uniwersytet Wrocławski w kulturze

europejskiej XIX i XX wieku. Księga Pamiątkowa Jubileuszu 200-lecia państwowego Uniwersytetu we

Wrocławiu, red. J. Harasimowicz, t. 4, Wrocław 2015, s. 511-516;

272. Zmienność, naprawa czy postęp? Średniowieczni Ślązacy o historii i upływającym czasie [w:] Postęp

i zacofanie w kulturze Europy Środkowej, red. A. Barciak, Katowice- Zabrze 2015, s. 19-28;

273. Autobiografia i historia - strategie pisarskie. Wokół ksiązki Karola Modzelewskiego, „Prace Naukowe

AJD. Zeszyty Historyczne” 2015, s. 247-260 (współautor: A. Stroynowski).

274. Od deklaracji wiary do opowieści o przeszłości: desakralizacja symboli heraldycznych [w:] Znaki

i symbole w przestrzeni publicznej od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Jaworska,

R. Jop, K. Madejska, Warszawa 2016, s. 27-35.

275. Sosnowiec-Zagłębie- Polska. Geneza „Czerwonego Zagłębia” w historiografii [w:] Sosnowiec. Obraz

miasta i jego dzieje, t. I, red. A. Barciak, A.T. Jankowski, Sosnowiec 2016, s. 25-39.

276. Sosnowiec i Zagłębie w świadomości Polaków [w:] Sosnowiec. Obraz miasta i jego dzieje, t. II, red.

A. Barciak, A.T. Jankowski, Sosnowiec 2016, s. 651-663.

277. Jan Długosz o początkach Gniezna i tamtejszego „delubrum primarium” Plutona-Nyji [w:] Na szlakach

dwóch światów. Studia ofiarowane Profesorowi Jerzemu Hauzińskiemu, red. A. Teterycz-Puzio, Słupsk

2016, s. 407-419.

278. Kościół i blade widmo pogaństwa: średniowieczna historiografia o chrystianizacji ziem polskich [w:]

Wolińskie Spotkania Mediewistyczne III. Kościoły w dobie chrystianizacji, red. M. Rębkowski,

Szczecin 2016, s. 103-114.

279. Początki chrześcijaństwa w pamięci „Młodszej Europy” [w:] Chrystianizacja „Młodszej Europy”, red.

J. Dobosz, J. Strzelczyk, M. Matla, Poznań 2016, s. 305-315.

280. Prawda pamięci? (o szkodliwości „nieklasycznej historiografii”) [w:] Nil nisi veritas, red.

M. Głuszak, D. Wiśniewska-Jóźwiak, Łódź 2016, s. 463-472.

281. Opat Piotr o upływie czasu (z „Księgi henrykowskiej”) [w:] Stilo et animo, red. M. Dorna, M. Matla,

M. Sosnowski, E. Syska, Poznań 2016, s. 171-177.

282. Absolutyzm książąt czy „rządy rycerzy”? Średniowieczni Ślązacy o mechanizmach władzy [w:] Kultura

Europy Środkowej, t. 19: Systemy reprezentacji i parlamentaryzm w Europie Środkowej w

rozwoju historycznym, red. A. Barciak, Katowice-Zabrze 2016, s. 22-31.

283. „Port i brama ziem litewskich i ruskich”: kilka epizodów z dziejów średniowiecznej żeglugi na Bugu

i Narwi, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2016,

t. 15, s. 25-34.

284. „Fortis et heroicus vir”: wokół symboliki herbu Rak zawołania Warnia, [w:] Pomerania et alia.

Opuscula Joachimo Zdenka derdicata, red. J. Karczewska, M. Tureczek, Toruń 2017, s. 211-218.

285. Marek Barański jako historyk średniowiecza, [w:] Kościół w Polsce a sąsiedzi, red. J. Grabowski,

T. P. Rutkowski, Warszawa 2017, s. 33-41.

286. Koronowo 1410 rok. Długosz w gąszczu kombatanckich wspomnień i waśni, [w:] Historia na źródłach

oparta. Studia ofiarowane Profesorowi Tadeuszowi Srogoszowi w 65. Rocznicę urodzin, red.

A. Stroynowski, Częstochowa 2017, s. 419-430.

287. Idee gregoriańskie w „Kronice” Anonima tzw. Galla, [w:] Nobis operique favete. Studia nad Gallem

Anonimem, red. A. Dąbrówka, E. Skibiński, W. Wojtowicz, Warszawa 2017, s. 111-117.

288. Chrzest Polski w historiografii i świadomości Polaków w XIX-XX wieku, [w:] Chrzest Mieszka I

i chrystianizacja państwa Piastów, red. J. Dobosz, M. Matla, J. Strzelczyk, Poznań 2017, s. 303-313.

289. Napoleon o historii. Kilka uwag na marginesie „Memoriału ze Św. Heleny”, [w:] Napoleon w Środzie

Śląskiej (1813). Wydarzenie w kontekście epoki, historii wojskowości i pamięci historycznej, red.

G. Borowski, S. Rosik, R. Żerelik, Wrocław 2017, s. 155-165.

290. Chrzest Mieszka I: przemiany opowieści, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza

w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2017, t. XVI, s. 265-276.

Artykuły recenzyjne:

1. Rec.: W. Myślenicki, Piastowski nurt Odry, „Sobótka”, R.28: 1973, s. 511-513.

2. Historia sztuki dla każdego (rec. K. Estreicher, Historia sztuki w zarysie, Warszawa 1973), „Więź”,

R.16: 1973, nr 9 (185), s. 136-139

3. U początków świadomości narodowej Polaków (rec. J. Stabińska, Mistrz Wincenty, Kraków 1973),

„Więź”, R.17: 1974, nr 2 (190), s. 135-138.

4. Rec.: K. Mączewska-Pilch, Tympanon fundacyjny z Ołbina na tle przedstawień o charakterze

donacyjnym, „Sobótka”, R.30: 1975, s. 105-107.

5. Czas ludzi w habitach (rec. E. Potkowski, Rycerze w habitach, Warszawa 1974), „Więź”, R.18: 1975,

nr 2 (202), s. 134-139.

6. Rec.: B. Zientara, Henryk Brodaty i jego czasy, „Sobótka”, R.31: 1976, s. 487-493.

7. Rec.: S. Rybandt, Średniowieczne opactwo cystersów w Rudach, „Sobótka”, R.33: 1978, s. 405-410

(współautor S. Solicki).

8. Rec.: J. Rosen-Przeworska, Spadek po Celtach, „Sobótka”, R.35: 1980, s. 105-108.

9. Dwie współczesne utopie polskie, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 7, s. 9 (rec. A. Wierzbicki, Naród

- państwo w polskiej myśli historycznej dwudziestolecia międzywojennego, Wrocław 1981).

10. Kostium historyczny i teraźniejszość, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 13, s. 8 ( rec. S.T. Bębenek,

Myślenie o przeszłości, Warszawa 1980).

11. Jaka Polska i jacy Polacy?, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 17, s. 1,4 (rec. B. Suchodolski, Polska

i Polacy, Warszawa 1981).

12. Kruche fundamenty Przedmurza, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 23, s. 11 (rec. J. Matuszewski,

Relacja Długosza o najeździe tatarskim w 1241. Polskie zdania legnickie, Łódź 1980).

13. Rewolucja i kameleony, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, s. 1,4 (rec. J. Cabanis, Karol X. Król ultras,

Warszawa 1981).

14. Burżuazyjne rewolucje i współczesne aluzje, „Sprawy i Ludzie”, R.1:1982, nr 38, s. 3 (rec.

J. Baszkiewicz, Wolność, Równość, Własność. Rewolucje burżuazyjne, Warszawa 1981).

15. Lekcja sprzed 30 lat, „Sprawy i Ludzie”, R.2:1983, nr 47 (87), s. 11 (rec. O. Groehler, Der Koreakrieg

1950 bis 1953, Berlin 1982).

16. Na dnie studni, „Sprawy i Ludzie”, R.3:1984, nr 25 (117), s. 1,4 (= rec. I. Wilson, Całun turyński,

Warszawa 1983).

17. Nie konieczność, lecz szansa, „Sprawy i ludzie”, R.3:1984, nr 47 (139), s. 11 (rec.; B. Brentjes, Vom

Stamm zum Staat, Leipzig 1983).

18. W okowach feudalizmu, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 9 (153), s. 6 (rec.; J. Goćkowski, Autorytety

świata uczonych, Warszawa 1984).

19. Glosa do „Szoguna”, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 19 (163), s. 10 (rec.: J. Needham, Nauka

i społeczeństwo w Chinach i na Zachodzie, Warszawa 1984).

20. Nieznany kuzyn Isaury, „Sprawy i Ludzie”, R.4;1985, nr 25 (169), s. 12 (rec.: M. Barnet, Biografia

niewolnika, Warszawa 1972).

21. Niezwykły prezent mikołajowy, „Sprawy i Ludzie”, R.4:1985, nr 49 (193), s. 12 (rec.:

B. A. Uspieński, Kult św. Mikołaja na Rusi, Lublin 1985).

22. Rzeczywistość czy mit?, „Sprawy i Ludzie”, R.5:1986, nr 26 (222), s. 10 (rec.: B. Zientara, Świt

narodów europejskich. Powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej,

Warszawa 1985).

23. Bunt w świecie marzeń, „Sprawy i Ludzie”, R.6;1987, nr 30 (277), s. 10 (rec.: Hexenwelten. Magie

und Imagination, hrsg. von R. van Dülmen, Frankfurt a/ Main 1987).

24. Jakiego człowieka?, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 6 (305), s. 5 (rec.; J. Dobraczyński, O każdego

człowieka, Warszawa 1987).

25. Trzy filary historii objawionej, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 10 (309), s. 5,10 (rec.:

K. Modzelewski, Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław 1987).

26. Sobótka - gra wyobraźni, „Sprawy i Ludzie”, R.7:1988, nr 29 (328), s. 10 (rec.: W. Korta, Tajemnice

góry Ślęży, Katowice 1988).

27. Proroctwa i przepowiednie, „Sprawy i Ludzie”, R.8:1989, nr 9 (360), s. 1,13 (rec.: Przepowiednie dla

Polski i świata, opr. J. N. Olizarowski, Warszawa 1988).

28. Dziedzictwo średniowiecza, „Sprawy i Ludzie”, R.10/11:1991, nr 19 (430), s. 12 (rec.

H. Samsonowicz, Dziedzictwo średniowiecza. Mity i rzeczywistość, Wrocław 1991).

29. Rec. J. Piechowski, Ukryte światła herbów, Warszawa 1991, „Genealogia. Studia i Materiały

Historyczne”, t.3:1993 (wł. 1994), s. 111-115

30. Rec. J. Burchardt, Kosmologia i psychologia Witelona, Wrocław etc. 1991, „Medycyna Nowożytna.

Studia nad historią medycyny”, t. 1, zeszyt 1, Warszawa 1994, s. 130-133

31. Rec.: M. Kazańczuk, Staropolskie legendy herbowe, „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne”,

t. 2:1992 (wł. 1993), s. 109-112.

32. Chrześcijaństwo wątpiących, „Tama. Pismo wrocławskiej lewicy”, 1994, nr 5, s. 12 (rec. U. Ranke-

Heineman, Nie i Amen, Gdańsk 1994).

33. Przemysła Ottokara II „życie po życiu”: przyczynek do dziejów czeskiej tradycji historycznej (na

marginesie monografii Vaclavy Kofránkovej, „Zlatý král a chudý hrabě. Přemysl Otakar II. a Rudolf

Habsburský v historické tradici”, Praha 2012, ss. 158), (współautor: Tadeusz Srogosz), „Prace

Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2016, t. 15, s. 283-

291.

34. Michał Przeperski, Nieznośny ciężar braterstwa. Kontakty polsko-czeskie w XX wieku, „Prace

Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2017, t. XVI, s. 449-

451.

Prace redakcyjne i wydawnictwa źródłowe:

1. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 1993, t. I, ss. 320.

2. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 1994, t. II, ss. 324.

3. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 1996, t. III, ss. 220.

4. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 1998, t. V, ss. 271.

5. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2000, t. VI, ss. 440.

6. „Prace Naukowe WSP w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2003, t. VII, ss. 494.

7. „Prace Naukowe AJD w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2006, t. IX, ss. 346.

8. Prace Naukowe AJD w Częstochowie. Zeszyty Historyczne” 2009, t. X, ss. 386.

Hasła encyklopedyczne i biogramy:

1. Żyrosław II, biskup wrocławski, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, Wrocław 1982, t. 7, zeszyt

1, s. 276-277

2. Piotr Stoszowic, w: Polski słownik biograficzny, Kraków 1982, t. 36|2, zeszyt 109, s. 371-372.

3. Radsław, sędzia opolski, [w:] Polski słownik biograficzny, Wrocław 1986, t. 39, s. 756.

4. Radwan, [w:] Polski słownik biograficzny, Wrocław 1987, t. 30, zeszyt 124, s. 1-2.

5. Raszyca, [w:] Polski słownik biograficzny, Wrocław 1987, t. 30, zeszyt 127, s. 618.

6. Hasła, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000: Kazimierz Wielki we

Wrocławiu, s. 344-345; Spór jurysdykcyjny 1367-1370, s. 774; Sauerman Georg von (1493-1527),

s. 729; Sejm Rzeszy 1420, s. 750; Rządy kaznodziejów, s. 719; Oblężenie Wrocławia 1474, s. 563;

Pokój w Ołomuńcu 1479, s. 646; Jagiellonowie we Wrocławiu, s. 299 (współautor J. Harasimowicz);

Luksemburgowie we Wrocławiu, s. 470 (współautor J. Harasimowicz); Habsburgowie we

Wrocławiu, s. 249 (współautor J. Harasimowicz).

7. Kazimierz Wielki we Wrocławiu, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław

2000, s. 344-345.

8. Spór jurysdykcyjny 1367-1370, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000,

s. 774.

9. Sauerman Georg von (1493-1527), [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław

2000, s. 729.

10. Sejm Rzeszy 1420, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s. 750.

11. Rządy kaznodziejów, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s. 719.

12. Oblężenie Wrocławia 1474, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000,

s. 563.

13. Pokój w Ołomuńcu 1479, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s.

646.

14. Jagiellonowie we Wrocławiu, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000, s.

299 (współautor J. Harasimowicz).

15. Luksemburgowie we Wrocławiu, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław

2000, s. 470 (współautor J. Harasimowicz).

16. Habsburgowie we Wrocławiu, [w:] Encyklopedia Wrocławia, red. J. Harasimowicz, Wrocław 2000,

s. 249 (współautor J. Harasimowicz).

17. Andrzej Stefanowic, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 11.

18. Błażej, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 13.

19. Detko, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 39.

20. Dobiesław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 42.

21. Gosław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 64-65.

22. Grzymisław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 70.

23. Janusz, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 103.

24. Jaśko Złotousty, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 106.

25. Klemens Świętopełkowic, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 115-

116.

26. Sobiesław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 243-244.

27. Stefan Strzała, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 252.

28. Strzeżysław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 255.

29. Witosław, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 280.

30. Zbrosław Andrzejowic Wilczek, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004,

s. 284-285.

31. Ziemięta z Ziemięcic, [w:] Bytomski słownik biograficzny, red. J. Drabina, Bytom 2004, s. 286.

32. Józef Matuszewski (1911- 2003), [w:] Mediewiści, red. J. Strzelczyk, Poznań 2011, s. 187-195.

33. Josef Pekar (1870-1937), [w:] Mediewiści II, red. J. Strzelczyj, Poznań 2013, s. 119-125.

Tłumaczenia prac naukowych:

1. Tłumaczenie z francuskiego: Największe wydarzenia w historii świata, red. J. Marseille, N. Laneyrie-

Dagen, Diepholz 1996, ss. 325 (wydanie II-2000).

2. Tekst polski na podstawie tłum. D. Demidowicz-Domanasiewicz, Największe procesy w historii

świata (tytuł oryginału: Les grands Procés, red. N. Laneyrie-Dagen), Diepholz 1997, ss. 319.

Artykuły i książki popularno-naukowe:

1. (+ ilustracje B. Kasza), Od drewnianej do murowanej, Wrocław 1994, ss. 60 (wydanie II zmienione-

Wrocław 1995, ss. 48).

2. (+ ilustracje J. Kuźma), W czasach Jana Długosza, Wrocław 1995, ss. 60.

3. (+ ilustracje B. Kasza), Od Piasta do Kadłubka, Wrocław 1993, ss. 62 (wydanie II zmienione -

Wrocław 1995, ss. 48, wydanie III).

4. Kim byli Lugiowie? Czy Ligia była Polką? Po co zmyślał Wincenty Kadłubek?, [w:] E. Künzl,

Starożytny Rzym, Wrocław 2000, s. 4-7.

Przynależność do towarzystw naukowych:

1. Polskie Towarzystwo Historyczne

2. Polskie Towarzystwo Heraldyczne

3. Polsko-Czeskie Towarzystwo Naukowe

Udział w konferencjach naukowych (od 2010 r.):

1. Wojna i gospodarka, Polanica, czerwiec 2010 r., organizatorzy: IH UWr. i Uniwersytet Ekonomiczny

we Wrocławiu; referat: Wojna i gospodarka za Piastów.

2. Katowice w kulturze pamięci, org. Muzeum Historii Katowic PAN Oddział w Katowicach, 8-9

września 2010 r.; referat: Historia i pamięć - emocje czy wiedza o przeszłości.

3. Czeskie wpływy kulturowe w tradycji duchowej i materialnej państwa Piastów (X-XIV w.), org. IH i

Instytut Kultury Europejskiej UAM w Poznaniu, 22- 24 września 2010 r.; referat: Czesi w rocznikach

polskich.

4. Sesja naukowa z okazji 600-lecia bitwy z Krzyżakami pod Koronowem, 9 października 2010 r. , org.

Urząd Miejski w Koronowie i Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UKW

w Bydgoszczy; referat: O co chodziło Długoszowi w jego opisie bitwy koronowskiej.

5. XIV Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu Kultura Europy Środkowej, „realia życia

codziennego w Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Śląska, 18- 19 listopada 2010 r.-

org. Urząd Miejski w Zabrzu, Komisja Historyczna PAN Oddział w Katowicach, PTH Oddział

w Katowicach; referat: „Najstarszy zwód prawa polskiego” źródłem poznania realiów codzienności.

6. Książę Bolko I opolski (zm. 1313)-postać, epoka, dziedzictwo, krajowa- Muzeum Śląska Opolskiego

w Opolu, PTH Oddział w Opolu, 19 IV 2013 r. Opole- ref. Elity Księstwa Opolskiego u schyłku XIII

wieku

7. Herb i heraldyka w kulturze staropolskiej (XVI-XVIII w.), krajowa, ZG PTHer, ZG PTH, IH PAN,

Warszawa 12-13 IV 2013 r.- „Nie tylko Walgierz i Helgunda”, czyli Paprocki jako historyk krytyczny

8. XVII Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Wolność i jej ograniczenia w kulturze Europy

Środkowej, Zabrze 14-15 XI 2013 r., UM w Zabrzu, Komisja Historyczna PAN Oddział

w Katowicach, PTH Oddział w Katowicach- Średniowiecznych Ślązaków pojmowanie wolności

9. Civitas et regio w Europie Środkowej. Problematyka tożsamości i władzy ze szczególnym

uwzględnieniem dawnego Śląska, międzynarodowa, Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku

i Wczesnego Średniowiecza Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Pracownia Badań nad

Najdawniejszymi Dziejami Europy Środkowej IH UWr., Historische Kommission fur Sclesien, 16 XI

2013- Swoi czy obcy?- Ślązacy w kronikach polskiego średniowiecza

10. XII Sympozjum Nauk Dających Poznawać Źródła Historyczne: Znaki i symbole w przestrzeni

publicznej od średniowiecza do czasów współczesnych, Kazimierz Dolny, 18-20 IX 2013 r.,

międzynarodowa, IH UMCS- Od deklaracji wiary do opowieści o przeszłości: desakralizacja symboli

heraldycznych

11. Klęski elementarne na przestrzeni wieków, Stary Gierałtów 17-18 V 2013 r., IH UWr.,

UEkonomiczny we Wrocławiu, IPN we Wrocławiu, międzynarodowa- „Fuit Maxima pestilencia

quasi In omnibus terris”: klęski elementarne w kronikach i rocznikach polskiego średniowiecza

12. Tożsamość regionalne w regionach pogranicznych na przykładzie Ziemi Kłodzkiej, Polanica Zdrój

24-25 X 2013 r., Polsko-Czeskie Towarzystwo Naukowe, UWr, Uniwersytet w Hradec Kralove,

Euroregion Glacensis, Europejski Fundusz rozwoju regionalnego, międzynarodowa- Ewolucja

pogranicza polsko-czesko-niemieckiego a historia regionalna

13. Kościół w Polsce a sąsiedzi, Warszawa 11 X 2013 r., Warszawa, Szkoła Wyższa przymierza Rodzin-

Marek Barański jako historyk średniowiecza

14. ,,Co nowego w badaniach nad Gallem?” - 27 Spotkania Mediewistyczne, Instytut Badań Literackich

Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 4-6.06.2014, referat: Idee gregoriańskie w kronice Anonima tzw.

Galla.

15. Ziemie nad Dolną Wisłą: historia i współczesne wyzwania rozwojowe. W 550. Rocznicę II Pokoju

Toruńskiego, krajowa, organizatorzy: Elbląska Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna w Elblągu,

Instytut Kaszubski, Elbląg 10.VI. 2016 r., ref.: Sytuacja w Królestwie Polskim za czasów pierwszych

Jagiellonów.

16. Chrzest Mieszka I i chrystianizacja państwa Piastów, międzynarodowa, organizatorzy: IH UAM,

PTPN, Poznań 21-23 IX 2016 r., ref.: Chrzest Polski w historiografii i świadomości historycznej

Polaków w XIX-XX wieku.

17. Dziedzictwo Piastów Mazowieckich. Stan badań i postulaty badawcze, krajowa, organizatorzy:

AGAD, Zamek Królewski - Muzeum, Warszawa 27-28 X 2016 r., ref. Czy tylko genealogia? Związki

Piastów mazowieckich z Piastami śląskimi.

18. 20. Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu Kultura Europy Środkowej. Rola arystokracji w

Europie Środkowej ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska, organizatorzy: Miasto Zabrze,

PAN - Oddział w Katowicach, PTH Oddział w Katowicach, Zabrze 17-18 XI 2016, ref. „Parentibus

non valde nobilibud”: „Księga henrykowska” o mechanizmach wyłaniania śląskich elit.

19. Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Czeska historia Śląska. Ze szczególnym uwzględnieniem

Oleśnicy i Księstwa Oleśnickiego, Biblioteka i Forum Kultury w Oleśnicy, Instytut Historyczny

Uniwersytetu Wrocławskiego,, Oleśnica 6-8.IV. 2017, ref.: Czeskie małżeństwa Piastów i Piastówien

20. Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Projektowanie historii. Historiografia ziemi kłodzkiej od

średniowiecza do współczesności, Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Instytut Historii Uniwersytetu

Opolskiego, Regionalni muzeum v Nachode, Kłodzko 8-9. VI. 2017 r., ref.: Dębowina: o niektórych

problemach dziejów ziemi kłodzkiej

21. I Kongres Heraldyki Polskiej, Polskie Towarzystwo Heraldyczne, Zamek Królewski w Warszawie,

Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa 22-24. VI. 2017 r., ref.: Ars heraldica - klucz do

średniowiecznej mentalności

22. Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Kosmas, Gallus Anonymus a Nestor v transkulturni

perspektive. Kronikari a jej ich dilo jako inspiracje pro vetu, Umei, politiku a historickou tradici,

Historicky ustav AV CR, IH AJD, UAM, Kijowsko-Pieczerski Uniwersytet, Praha 25-26 X 2017 r.,

ref.:Ustanowienie tradycji: Gall, Kosmas, Nestor

23. 21. Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Kultura Europy Środkowej. Praca, jej rola i funkcje

społeczne na przestrzeni wieków w kontekście Europy Środkowej, Urząd Miejski w Zabrzu, PAN-

Oddział w Katowicach, PTH- Oddział w Katowicach, Zabrze 16- 17 XI 2017 r., ref.: Praca i jej

znaczenie w „Rocznikach” Jana Długosza

24. Multidyscyplinarne Badania nad Przeszłością. Seminarium 2: Podążać śladami poprzedników?,

Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa 21. XI. 2017 r., ref. Co

daje większe korzyści- „stan badań” czy „historia problemu”?

25. Przez epoki na przełaj i na przekór. Jubileusz 60. Rocznicy Urodzin prof. Jerzego Maronia, Instytut

Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 8-9 XII 2017 r., ref.: Jubilat jako mediewista.

Documents

prof. zw. dr hab. Marek Cetwiński