Upload
dangdang
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
Skuteczność wczesnych badań przesiewowych oraz interwencji wśród dzieci z ryzykiem dysleksji
Profesor Angela Fawcett
Nowe trendy w diagnozie specyficznych zaburzeń uczenia się
Warszawa, 25-26 listopada 2014 r.
2
Plan wykładu
• Argumenty przemawiające za przeprowadzaniem badań
przesiewowych • Deficyty uczenia się proceduralnego • Znaczenie testów przesiewowych • Bateria Dyslexia Screening Tests (3,5-75!) • Powiązanie badań przesiewowych i interwencji • Wnioski – kierunki przyszłych działań!
Podziękowanie: Rod Nicolson Psychological Corporation, Leverhulme Trust, Nuffield Foundation
3
Definicje
• „Poziom umiejętności czytania jest znacząco poniżej oczekiwanego na podstawie poziomu inteligencji”.
• „Zaburzenie występujące u dzieci, które pomimo typowych doświadczeń szkolnych doświadczają niepowodzeń w opanowaniu sprawności językowych w zakresie czytania, czynności pisania i poprawnej pisowni, niezależnie od ich zdolności intelektualnych”. Światowa Federacja Neurologów (1968)
• „enigma” • chaos
– Niepowodzenia przez dwa lata, zanim diagnoza była możliwa – „ Nauczyliście go czytać, więc nie może mieć dysleksji…” – Objaw nie przyczyna
Copyright Angela Fawcett i Rod Nicolson 2013
4
Dzieci z dysleksją…..
• największa grupa dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych w szkołach podstawowych.
• doświadczają zaburzenia w przynajmniej jednym obszarze uczenia się, najczęściej w uczeniu się czytania.
• mogą doświadczać powiązanych z dysleksją trudności w pisaniu odręcznym, opanowaniu poprawnej pisowni, mowie i nabywaniu języka, matematyce, koordynacji i tempie pracy, pisaniu wypracowań, pamięci, niższą samooceną, a u niektórych z nich może występić ADHD i problemy ze sprawnościami społecznymi, wykraczające daleko poza trudności w czytaniu!
• Zdarza się, że ich problemy są źle rozumiane - rodzice i nauczyciele myślą, że dzieci po prostu się nie starają!
5
Problemy wśród młodszych dzieci z dysleksją
Wiele spośród nich dobrze posługuje się językiem, ale ma subtelne
problemy werbalne i językowe
• Przestawianie szyku słów i liter w wyrazach (np. po angielsku “par cark”
zamiast “car park”)
• Trudności w nazywaniu, znajdywaniu i kategoryzowaniu wyrazów
• Trudności z użyciem prawidłowych wyrazów np. niewłaściwe nazywanie i
zamiana wyrazów
• Wolniej przetwarzają i reagują na język mówiony i pisany
• Kłopoty ze zrozumieniem instrukcji, wykonywaniem złożonych poleceń
6
Umiejętności językowe i słuchowe
Niektóre dzieci z dysleksją ma trudności w posługiwaniu się językiem
• trudności w rozwoju mowy – rozumienie słów, które słyszą, lub wypowiadaniu się
Wiele z nich ma trudności ze słuchaniem • różnicowaniem wyrazów i liter podobnie brzmiących,
np. dog/god, van/fan, v/f/th • rozpoznawaniem rymu i rytmu • W pokonaniu tych trudności może pomóc terapia
logopedyczna
7
Zaburzenia przetwarzania wzrokowo-przestrzennego
7
• Niektóre dzieci z dysleksją (ale nie wszystkie) mają zaburzenia
przetwarzania wzrokowo-przestrzennego, które wpływają na czytanie
• Problemy z ruchami gałek ocznych podczas czytania od lewej do prawej
• Trudności ze śledzeniem czytanego tekstu (utrzymaniem się w wierszu na stronie)
• Litery mieszają się i zlewają na stronie • Związane z tym zmęczenie i bóle głowy • Zlewanie się liter
• Skutki tych zaburzeń mogą łagodzić kolorowe szkła kontaktowe lub
nakładki (folie)
8
Trudności w zapamiętywaniu oraz sekwencjonowaniu
U wielu dzieci z dysleksją mogą występować trudności z pamięcią krótkotrwałą lub roboczą i porządkowaniem sekwencyjnym
• Zapamiętywanie informacji, które widzą lub słyszą • Przypominanie sobie określonych sekwencji (miesiące, tabele) • Zapamiętywanie instrukcji (poleceń), piosenek powiązanych z ruchem, wyliczanek, rymowanek • Liczby, w tym układ w tabelach • Nawlekanie i łączenie kolorowych koralików według wzoru • Ubieranie się
9
Zaburzenia sprawności motorycznej
U wielu dzieci z dysleksją mogą występować zaburzenia sprawności motorycznej
• Rzucanie, kopanie i łapanie piłki • Podskakiwanie lub przeskakiwanie • Częste potykanie się, wpadanie na rzeczy i przewracanie się • Trudności w sprawnym ubieraniu się i wkładaniu butów na
odpowiednią nogę • Mylenie prawej i lewej strony i strzelanie goli do własnej bramki! • Nawlekanie itp. – i inne umiejętności w zakresie motoryki małej
10
Wpływ na uczenie się Trudności z nabywaniem języka oraz czytania i pisania
Trudności te prowadzą do problemów we wczesnym uczeniu się, w
tym do trudności w: • Nazywaniu liter i liczb • Rozpoznawaniu liter (grafemów) i wiązaniu ich z głoskami
(fonemami) • Dzieleniu wyrazów na głoski przy czytaniu • Rozpoznawaniu prawidłowych głosek przy literowaniu • Znajomości wyrazów i alfabetu • Szybkości mówienia – widocznego w zadaniach takich jak szybkie
nazywanie
11
Jak trudności te wpływają na naukę w szkole?
11
Większość dzieci z dysleksją ma trudności w opanowaniu pisania
• Kreślenie liter • Zbyt dużo przekreślania i wymazywania • Zniekształcone i chaotyczne pismo Niektóre z nich mają problemy z uwagą • Utrzymanie koncentracji • Uwaga i wytrwanie w wykonaniu zadania • Może to wynikać z tego, że jest to dla nich trudne lub ponieważ
mają konkretny problem z uwagą • Dzieci dyslektyczne mogą być niespokojne i przeszkadzać
innym, a ich niepowodzenia wpływają na samoocenę • Problemy dotyczą wszystkich obszarów programu nauczania
12
Typowe dziecko z dysleksją…
• Trudności w opanowaniu czytania, pisania odręcznego i prawidłowej pisowni
• Wolno kończy zadania • Wydaje się, że popełnia bezmyślne błędy • Jednego dnia coś wie, a następnie szybko to zapomina! • Wydaje się, że nie słucha • Może być źle zorganizowane i niestaranne • Powoli przebiera się na zajęciach wychowania fizycznego• Może „chodzić z głową w chmurach” lub pajacować! • U większości dzieci występują trudności w więcej niż
jednym obszarze
13
Mocne strony osób z dysleksją
• Trudności mogą być zaskakujące! Dzieci te często mają encyklopedyczną wiedzę z zakresu swoich zainteresowań!
• Często mają wysokie umiejętności werbalne • Są kreatywne i artystycznie uzdolnione • Dobrze sobie radzą z łączeniem wzorów i rozumowaniem
niewerbalnym • Mają tzw. „szersze spojrzenie” • Mogą podać właściwą odpowiedź i jednocześnie nie
wiedzieć, jak do niej doszli! • Wybitni dorośli dyslektycy – np. Jacek Kuroń, Jacek
Żakowski, Mikołaj Trzaska
14
Główne teorie dysleksji
1. Teoria deficytu fonologicznego (lata 80. XX wieku) Bryant, Snowling, Stanovich
2. Teoria deficytu automatyzacji (1990) Nicolson i Fawcett
3. Teoria podwójnego deficytu (lata 90. XX wieku) Wolf i Bowers
4. Teoria deficytu sensorycznego (wielkokomórkowego) (lata 90. XX wieku) Tallal, Stein
5. Teoria deficytu móżdżkowego (1995, 2001) Nicolson i Fawcett
6. Deficyt uczenia się proceduralnego (2007) Nicolson i Fawcett
15
Stymulowanie uczenia się proceduralnego
Automatyzm proceduralny
Optymalizacja warunków
Ciągłe mapowanie Szybsza konsolidacja
Brak zakłóceń Noc/rano
Uwydatnić „motherese”1
Optymalizacja sekwencji
Optymalizacja warunków
Uczenie się statystyczne Niepokój
Zmniejszenie niepokoju
Psychologia pozytywna
Sukces!
Copyright AF i RIN 2014 1- specyficzna mowa matki do dziecka – przypis G.Krasowicz-Kupis
16
Wsparcie – najlepsza metoda uczenia się
Uczenie się deklaratywne
Stosowanie wizualizacji – mnemotechniki
Funkcja wykonawcza
gotowa? Copyright AF i RIN 2014
17
Kluczowe pytania w badaniu dysleksji
• P1. Czy można rozpoznać dysleksję oraz inne zaburzenia uczenia się zanim dziecko doświadczy porażki w nauce czytania?
• P2. Czy można pomóc tym dzieciom w dorównaniu rówieśnikom i zrobić to w sposób opłacalny?
• P3. Czy można rozpoznać dzieci, których rozwój trudno będzie przyspieszyć?
• P4. Czy potrzebne są różne metody nauczania dzieci dyslektycznych? Jeśli tak, to jakie?
• P5. Jakie należy podjąć następne kroki?
18
Dlaczego prowadzić badania przesiewowe w kierunku dysleksji?
• Najczęściej występujące zaburzenie rozwojowe • Uwarunkowania genetyczne, 50% ryzyka, że dziecko będzie miało
dysleksję, jeśli jego rodzic jest dyslektykiem, zaburzenie utrzymuje się w dorosłym życiu
• Odpowiednie wsparcie w nauczaniu poprawia umiejętności czytania, fonologiczne, pisownię i zwiększa pewność siebie (Rack, 1994)
• Brak wsparcia prowadzi do ciągłych niepowodzeń, problemy się pogłębiają i uogólniają
• Im wcześniej zapewni się wsparcie, tym bardziej jest opłacalne. Utrafienie w optymalny moment w czasie.
• Ma to szczególne znaczenie w krajach, gdzie dzieci zaczynają szkołę w wieku 6 lat, a jakość edukacji przedszkolnej jest różna, i dzieci, które doznają niepowodzeń, mogą przerwać naukę w szkole średniej.
• Nasz cel- rozpoznać problemy, zanim dziecko dozna niepowodzenia!
19
Terapia/intwerwencja w USA (Torgesen, 2001)
• 10-letnie programy finansowane przez rząd/ NICHD - instytucję państwową działającą na rzecz zdrowia dzieci i rozwoju człowieka [National Institute for Child Health and Human Development] (o wartości ok. $1 miliarda)
• i) „Pure” – „czyste” interwencje fonologiczne (Metoda A vs B) - efekty nie generalizują się na czytanie - rozczarowujące! Zmiana w podejściu – nacisk na płynność (por. Wolf)
• ii) „Closing the gap” – „Zamknięcie luki” na poziomie szkoły ponadpodstawowej. Edukacja specjalnie dostosowana poprawia wyniki czytania jedynie o 0,04 odchylenia standardowego (wielkość klas!)
• iii) „Junior” poziom klas szkoły podstawowej (8-11) Potrzebują intensywnej terapii indywidualnej, 67,5 h Poprawa jako efekt po godzinie terapii - 0,2 ss
• iv) Profilaktyka skuteczniejsza i bardziej opłacalna niż terapia!
20
Interwencja fonetyczna najskuteczniejsza dla czytania w pierwszej klasie
Dane z Krajowego Panelu ds. Umiejętności Czytania National Reading Panel
(0,2, 0,5, 0,8 mały, umiarkowany i duży ES)
21
Testy przesiewowe do badania dysleksji
• Wymagania • Mają oparcie w teorii – na podstawie badań 8-17-latków,
obejmujących szeroką baterię testów • Trafne, obiektywne, rzetelne, znormalizowane • Możliwe do praktycznego zastosowania • Szybkie, proste, zrozumiałe • Akceptowalne politycznie
– Rodzice, dzieci, szkoły, nauczyciele, władze lokalne, psycholodzy szkolni, struktury rządowe
• Konflikty między tymi różnymi wymaganiami oznaczają, że każdy test przesiewowy to kompromis między gruntownością badań a ich kosztem!
22
Badanie przesiewowe, wsparcie, polityka Strategia
Our 1992 Proposal The 1994 UK Code of Practice
Stage 1 Screening of whole cohort at 5
School Stage 1: Identification Info gathering (S h l)
Extra Support at school. Performance monitored
carefully
Normal Schooling School
Stage 2: Recognition of need for intensive action (SENCO) [IEP]
Dyslexia Speech difficulties Sensory problems Emotional diffs
etc.
Stage 3 Appropriate
counselling and action
Low IQ
School or Special Centre
Stage 5: Completion of statutory assessment
Screening Test?
Teaching Method?
Stage 2 Further testing of the 'at risk' children by trained
psychologists or cliniciansLEA
Stage 3: Early intensive help (external support + SENCO)
Stage 4: Considering the need for a statutory assessment (all parties)
How effective?
23
Podejście zastosowane w tworzeniu testów
• Opracowano 10 podtestów, 30-minutową baterię testów diagnostycznych, dobrze ugruntowanych w teorii, obejmujących szeroki zakres sprawności: poznawcze, czytanie i pisanie, fonologiczne, szybkość, wiedza i motoryka)
• Musi być szybki i łatwy do przeprowadzenia, w formie papieru i ołówka
• Zebrano dane (wyniki) od ponad 1000 „normalnych” dzieci dla DEST, 800 dzieci i 60 dzieci dyslektycznych dla DST, oraz 1100 osób dorosłych dla DAST
• Analiza danych normalizacyjnych i dostosowanie instrukcji oraz zawartości na podstawie informacji zwrotnych od badających
• Opracowano normy dla testów DEST (4:6 do 6:5 lat), DST (6:6-16:5 lat, drugie edycje rozdzielono na podstawowe i ponadpodstawowe), oraz DAST (16:6 do 75!).
• Opublikowano przez Psychological Corporation 1996/8/2004 – obecnie to bestseller
24
The Dyslexia Early Screening Test (DEST)
Testy DST i DAST mierzą płynność, w tym czytanie przez 1 minutę i przepisywanie, czytanie nonsensownego tekstu, dyktando, płynność werbalną i semantyczną.
Phonological Skill Rhyme
Discrimination
Speed of processing Rapid Naming
Temporal processing
Working Memory Digit span
Cerebellar tests Balance
Motor Skill Beads
Shape copying
Early literacy letter names
Early Indicators of
Dyslexia
25
Próby wchodzące w skład DEST i DST
DEST (4:6-6:5) Umiejętności niezbędne do opanowania czytania
Poznawcze/fonologiczne/szybkość Test 1 Szybkie nazywanie Test 3 Rozróżnianie fonemów Test 5 Wykrywanie rymów Test 6 Powtarzanie cyfr Test 7 Cyfry Test 8 Litery Test 9 Kolejność głosek Motoryczne Test 2 Koraliki Test 4 Stabilność pionowej postawy
ciała Test 10 Kopiowanie kształtów
DST (6:6-16:5) Czytanie i pisanie Poznawcze/fonologiczne/szybkość Test 1 Szybkie nazywanie Test 3 Czytanie przez jedną minutę Test 5 Segmentacja fonemów Test 6 Dyktando przez dwie minuty Test 7 Powtarzanie cyfr wspak Test 8 Czytanie nonsensownego tekstu Test 9 Pisanie przez jedną minutę Test 10 Płynność werbalna (S) Test 11 Płynność semantyczna Motoryczne Test 2 Koraliki Test 4 Stabilność pionowej postawy
ciała
26
Umiejętności fonologiczne: DEST i DST
• Cykl testów fonologicznych opracowanych , aby ocenić bardziej złożone umiejętności, w miarę jak dziecko dojrzewa i staje się dorosłym
• I )a) Rym i b) Różnicowanie DEST – A) Czy dziecko potrafi powiedzieć, czy wyrazy rymują się ze sobą czy nie? – leg hen pin win cup pup hop doll toe toad – B) Czy dziecko potrafi powiedzieć, czy wyrazy są takie same czy różne? – bad, dad cap, cap. Odwróć się, żeby dziecko nie mogło czytać z ruchu warg.
• 2) Segmentacja DST – Powiedz stake Powiedz to jeszcze raz, ale bez /st/ – Powiedz stake Powiedz to jeszcze raz, ale tym razem bez /s/
27
DEST i DST: Szybkie automatyczne nazywanie
28
DEST Test 9: Kolejność dźwięków
• Dziecko słyszy pary dźwięków (pisk [mysz] i kwakanie[kaczka]) z odtwarzacza, i ma powiedzieć, co było pierwsze, mysz czy kaczka. Odstęp pomiędzy dźwiękami jest stopniowo zmniejszany, co coraz bardziej utrudnia zadanie.
• Test powstał na podstawie prac Pauli Tallal, który wskazuje, że dzieci z zaburzeniami językowymi często mają trudności z szybkim przetwarzaniem czasowym.
29
DEST: Wiedza i pamięć robocza
DEST Test 7: Nazywanie cyfr • Dziecko ma podać nazwy następujących cyfr. Bezpośredni test
wiedzy. • 4, 8, 3, 9, 5, 7, 6
DEST Test 8: Nazywanie liter • Dziecko ma podać nazwy następujących liter • t, s, d, e, w, o, b, q, n, y
• DEST Test 6: Powtarzanie cyfr. • DST Test 7: Powtarzanie cyfr wspak • Standardowe testy sprawdzające zapamiętywanie ciągu cyfr
30
Pamięć wzrokowa: żaby Corsi’ego
• Przestrzenna gra pamięciowa, skakanie żabą po liściach lilii wodnych. • Rozrywkowa wersja AJF, tradycyjnego testu pamięciowego Corsi’ego z
użyciem pudełek.
31
DEST Test 10: Kopiowanie kształtów
DEST i DST Nawlekanie koralików. Ile koralików potrafisz nawlec w ciągu 30 sekund?
32
DEST i DST: Stabilność pionowej postawy ciała
• Tester równowagi • Nie wspinać się!
• Jak bardzo dziecko się chwieje, gdy zostanie lekko popchnięte w plecy?
• Standardowy test funkcji móżdżku (równowaga) punktacja 0-6
Knurled nut to adjust pressure.
Collar slides this way along the shaft
Pommel. Rest this against child's back
Collar: Rest your hand on it and slide it towards the pommel.
33
Słownictwo DEST i DST
33
• Test ten opracowano dla DEST-2, aby zapewnić prosty pomiar słownictwa biernego i zdolności rozumowania, i może być przeprowadzony indywidualnie lub w grupie. Test na słownictwo ma formę testu wielokrotnego wyboru, podobnie jak brytyjski test Picture Vocabulary Scale (BPVS, Dunn i wsp., 1982). Stworzono go w celu wzbogacenia testu DEST o przybliżony pomiar zdolności werbalnych, aby ukierunkować planowanie IEP – indywidualnego programu edukacji.
• Proszę zwrócić uwagę, że niektóre pytania są związane z IQ – nie oczekuje się od nikogo, że będzie wiedział co oznacza słowo „nawyk”, ale można domyślić się znaczenia tego słowa na podstawie kontekstu innych obrazków.
34
Płynność czytania (DST)
• DST Czytanie przez jedną minutę (przykład)
• Przeczytaj poniższe wyrazy najszybciej jak potrafisz! Jeśli nie znasz danego wyrazu, powiedz „pas”
• pat • fog • king • oil • golf • tea • fun • gear
• Fragm. z nonsensownymi wyrazami (przykład)
• Wiek 6:6- 8:5 • One day a mib fell into the feg. He
was so sup and tid that he cried. • Wiek 12:6-16:5 • In the olden days, a rennifer set
out to craiberg an enormous dollitroy that threatened his country.
• Punktuje się czas i dokładność. Bonus za dobry czas i kary.
• 2 punkty za nonsensowne wyrazy
35
DST 2-minutowe dyktando
• Ile wyrazów dziecko może zapisać prawidłowo w ciągu 2 minut, jeśli osoba testująca dyktuje następny wyraz jak tylko dziecko skończy pisać poprzedni.
• • Zacząć tutaj dla 6,5 - 9 bus cat • day five • Zacząć tutaj dla 9,5+ morning school • tonight tomorrow • tongue laugh • Wednesday foreign • Dodatkowe wyrazy • dla dorosłych separate receipt
36
DST: Płynność pisania
• Test opracowany do oceny szybkości pisania. Dzieci dyslektyczne piszą wolniej i mniej starannie. Szybkość pisania to obecnie jeden z kluczowych czynników powodzenia na egzaminach. Punkty przyznaje się za liczbę wyrazów zapisanych w ciągu jednej minuty, z dodatkowym czasem na poprawki błędów.
• Przepisuję krótki fragment, aby sprawdzić jak szybko potrafię pisać. Mam jedną minutę na zapisanie jak największej ilości tekstu. Powinienem pracować szybko, ale dokładnie, żeby moje pismo było czytelne.
37
Ocenianie testu DEST
• Każdy wynik testu przekształcany jest na wynik przeliczony odpowiednio dla wieku dziecka, z zastosowaniem norm powstałych w krajowym programie badań.
• Stworzono odrębne normy dla wieku 4:6 - 4:11, 5:0 - 5:5, 5:6 - 5:11, 6:0 - 6:5
38
Wsparcie – zastosowane podejście ogólne
• Wyodrębnić dzieci z potencjalnymi problemami na podstawie opinii nauczycieli lub testów przesiewowych
• Opracować Indywidualny Plan Edukacyjny (IEP) dla każdego dziecka na podstawie profilu mocnych i słabych stron, osiągnięć i celów
• Utworzyć grupy składające się z 2-3 dzieci o podobnym IEP
• Zapewniać dzieciom ustrukturyzowane wsparcie w grupach – 2 spotkania tygodniowo po pół godzinie
• Ocena postępów na koniec 10-tygodniowego okresu wsparcia
39
Badanie 1 Badanie przesiewowe i wsparcie (małe dziecko) Nicolson, Fawcett, Nicolson, Moss i Reason, 1997
• Szkoły w niezamożnych i zamożnych dzielnicach w 2 miastach – 16 dzieci zdiagnozowano jako zagrożone ryzykiem w każdej
szkole [64 dzieci, wiek 6,0 (5,5-7,0), RA 5,6 (5,3-6,0)], oraz grupa kontrolna
• Pretest (badanie poprzedzające) – Testy WORD w zakresie czytania i pisania, ocena słownika BPVS,
Dyslexia Early Screening Test (DEST)
• Interwencja – Interaktywna interwencja w zakresie oceniania i nauczania
(Interactive Assessment & Teaching) w grupach czteroosobowych, sesje 20-30- minutowe, trzy razy w tygodniu przez 10 tygodni
• Postest (badanie końcowe) – Test WORD w zakresie czytania i pisania
40
Badanie 1 Efekty interwencji
Reading Spelling
80
85
90
95
100
105Pre-test TrainedPost-test Trained
Pre-test ControlPost-test Control
Stan
dard
Sco
re
Trained Control Trained Control
Znacząca poprawa w grupie poddawanej interwencji, standaryzowane wyniki dla czytania -„Przyspieszenie” z 88,9 do 93,2. W grupie kontrolnej nieznaczne pogorszenie
41
Badanie 2. Skuteczność interwencji dla starszych dzieci [Junior]
Fawcett, Nicolson, Moss, Nicolson i Reason (2000)
Szkoły dobrano w niezamożnych i zamożnych dzielnicach w 2 miastach 16 dzieci zdiagnozowano jako „zagrożone” w każdej szkole [36 dzieci, wiek 7,6;
standaryzowany wynik czytania 79,9; pisania - 82,6]. 51 dzieci w grupie kontrolnej
• Pretest • Testy WORD w zakresie czytania i pisania, ocena słownika BPVS, Dyslexia Early
Screening Test (DEST)
• Interwencja – Interaktywna interwencja w zakresie oceniania i nauczania (Interactive Assessment &
Teaching) w grupach dwuosobowych, sesje 30- minutowe, dwa razy w tygodniu przez 10 tygodni
• Postest (badanie końcowe) – WORD czytanie i pisanie (umiejętności czytania na podstawie programu nauczania)
• Follow-up (6 miesięcy później) – WORD czytanie i pisanie
42
Wyniki ewaluacji w szkołach podstawowych
• Znacząca poprawa w czytaniu i pisowni (odpowiednio 3,4; 5,7) utrzymała się 6 miesięcy później.
• Grupa kontrolna poprawa o 1 i 2 punkty (NB Godzina przeznaczona na kształcenie umiejętności czytania i pisania!)
75
80
85
90
Stan
dard
sco
re
Pre
Post
Follo
w-u
p
Pre
Post
Follo
w-u
p
Reading Spelling
Effects of intervention on reading and spelling
Control
Intervention
43
Cele badania walijskiego
• Wszystkie dzieci, które w rozpoczęcia badań miały 5 lat, zostały poddane badaniu DEST, i te, które uzyskały wynik 0,6 (czyli umiarkowane zagrożenie), otrzymały wsparcie w grupach 4-osobowych
• Opracowana przez nas interwencja objęła wczesne umiejętności czytania i pisania, rozwój fizyczny oraz gotowość do uczenia się, jest podejściem, w którym dziecko traktuje się holistycznie a nauka odbywa się poprzez zabawę.
Wdrożono ją pod nazwą „Hands on Literacy” • Poostępy oceniono na podstawie porównania z podobnymi
dziećmi w szkole kontrolnej, które nie brały udziału w interwencji (jednak otrzymała wsparcie później).
44
Wyniki!
Poprawa w grupie poddanej interwencji we wszystkich podtestach DEST Poziom ryzyka zmniejszony o 0,4 w grupie poddanej interwencji, a w grupach kontrolnych
o 0,2 (ćwiczenia doprowadziły do podwojenia poprawy, która wynika z dojrzewania i zwykłego nauczania). Istotny efekt (1-kierunkowy)
71% dzieci z grupy kontrolnej pozostało zagrożonych dysleksją, podczas gdy w grupie poddanej interwencji tylko 25%
Kluczowe umiejętności niezbędne do opanowania czytania poprawiły się w grupie poddanej interwencji
Znacząca poprawa w zakresie nazywania pierwszej litery w grupie poddanej interwencji (słabiej niż grupa kontrolna przed testem)
Znacząca poprawa w zakresie nazywania liter Badania wykazują, że te dwie umiejętności to istotne predyktory umiejętności czytania i
pisania Obecnie 151 dzieci bierze udział w programie w 36 szkołach, a u 78% dzieci z grupy
poddanej interwencji obniżył się poziom ryzyka, 77% dzieci, które poddano obserwacji po badaniu, utrzymało swój postęp
Podsumowując, niezbędne jest poparcie dla interwencji! Obecnie opracowujemy ten sam model w Pembrokeshire
45
Czy program jest skuteczny dla wszystkich?
Dzieci z najsilniejszymi trudnościami (Dziecko 2 i 3) dokonały największych
postępów! Tylko 1 dziecko osiągnęło niewielkie korzyści (Dziecko 1)
46
Hands on Literacy
4646
Pakiet ten jest dostępny do wykorzystania w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym. Zastosowano kolorowe kody dla różnych umiejętności: językowych, motorycznych, wzrokowo-przestrzennych i słuchowych
Zawiera szeroki zakres praktycznych pomysłów, z których mogą korzystać nauczyciele, aby zapewnić wsparcie dzieciom stosownie do różnic indywidualnych
Zadania są przystępne, zabawne i atrakcyjne dla dzieci! Pakiet zawiera następujące komponenty:
• Świadomość fonologiczna • Pamięć słuchowa • Pamięć wzrokowa • Zręczność manualna • Motoryka duża • Gry przeznaczone są do łącznego stosowania, ale nauczyciele mogą dostosować
je do swoich potrzeb i według ich opinii - to jedna z najlepszych cech pakietu
47
Kluczowe pytania w badaniu dysleksji
• P1. Czy można rozpoznać dysleksję oraz inne zaburzenia uczenia się zanim dziecko doświadczy niepowodzenia w nauce czytania? Tak!
• P2. Czy można pomóc tym dzieciom dorównać rówieśnikom i zrobić to w opłacalny ? Tak!
• P3. Czy można rozpoznać dzieci, których rozwój będzie trudno przyspieszyć? Tak!
• P4. Czy potrzebne są różne metody nauczania dzieci dyslektycznych? Jeśli tak, to jakie? Myślę, że tak
• P5. Jakie należy podjąć następne kroki? Więcej badań
48
Wnioski teoretyczne i praktyczne
Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że rośnie liczba dzieci dyslektycznych mających zaburzenia uczenia się proceduralnego
• Zaburzenia pojawiają się zanim dzieci rozpoczną naukę w szkole
• Wczesne badania przesiewowe oraz interwencja są skuteczne • Musimy oceniać mocne i słabe strony oraz zapewnić spójne
środowisko uczenia się, z bezpośrednim feedbackiem i ciągłym monitorowaniem, zanim dziecko dozna niepowodzenia
• Musimy zapewnić różnorodne podejścia w oparciu o mocne strony, aby doprowadzić do pozytywnych rezultatów
Czeka nas wiele pracy!
Copyright AF and RIN 2014
49
Dalsze informacje Artykuły itd. Fawcett, A. J. i Nicolson, R. I. (2001). Invited chapter. Systematic Screening and Intervention for Reading
difficulty. W Badian, N. Preschool prediction and prevention of reading failure. York Press. Z Low-progress Early Readers, Dyslexia, 17, 19-37 Franceschini, S., Gori,S Ruffino,M Viola, S Molteni, M i Facoetti1, (2013) A. Action Video Games Make
Dyslexic Children Read Better. Current Biology 23, 462–466 Kyle, F, Kujala, J, Richardson, U, Lyytinen, H, & Goswami, U. (2013). Assessing the Effectiveness of Two
Theoretically Motivated Computer-Assisted Reading Interventions in the United Kingdom: GG Rime and GG Phoneme. Reading Research Quarterly, 48, 61-76, doi:10.1002/rrq.038
Nicolson, R.I., Fawcett, A.J., Moss, H, Nicolson, M. K., i Reason, R. (1999). An Early Reading Intervention
Study: Evaluation and Implications. British Journal of Educational Psychology, 69, 47-62. Jones, N i Fawcett, A.J. (2013). Screening and intervention in South Wales. Dyslexia handbook, BDA
Bracknell. Testy przesiewowe Testy DEST2, DST-J, DST-S, DAST oraz PREST zostały opublikowane przez Pearson Education Kontakt Angela Fawcett, [email protected]
50
Wyniki naszych badań
Trudności u 8-17-letnich dyslektyków nie ograniczają się do czytania i fonologii. Wyraźne deficyty w szybkości i sprawnościach motorycznych. Występowanie niespodziewanych problemów można powiązać z częścią mózgu znaną jako móżdżek, który jest zaangażowany w procesy uczenia się. Badania wskazują, że wszystkie teorie wnoszą wkład do problemów związanych z dysleksją