183Nefrologia i Dializoterapia Polska � 2009 � 13 � Numer 4

Prof. Boles³aw RUTKOWSKIKonsultant Krajowy w dziedzinie NefrologiiKierownik Katedry i Kliniki Nefrologii,Transplantologii i Chorób WewnêtrznychGdañskiego Uniwersytetu Medycznego

Prof. Andrzej WIÊCEKPrezes Polskiego Towarzystwa NefrologicznegoKierownik Katedry i Kliniki Nefrologii,Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii�l¹skiego Uniwersytetu Medycznego

Prof. W³adys³aw SU£OWICZRedaktor Naczelny Nefrologii i DializoterapiiPolskiejKierownik Katedry i Kliniki NefrologiiUniwersytetu Jagielloñskiego, Collegium Medicum

Profesor Franciszek Kokot� Laudacja na 80-lecie urodzinProfessor Franciszek Kokot� laudation of his 80th birthday

Ca³e �rodowisko nefrologiczne w Polsce�wiêtuje kolejny jubileusz, jednego z najzna-mienitszych pionierów nefrologii polskiej iEuropy �rodkowowschodniej, Prof. Dr hab.med. Franciszka Kokota.

Profesor Kokot urodzi³ siê 24 listopada1929 roku w Ole�nie �l¹skim. W latach1948-1953 studiowa³ na Wydziale Lekar-skim Akademii Lekarskiej w Rokitnicy By-tomskiej któr¹ przemianowano nastêpnie na�l¹sk¹ Akademiê Medyczn¹, a obecnie na�l¹ski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.Ju¿ w czasie studiów rozpocz¹³ pracê nauczelni pocz¹tkowo w Zak³adzie ChemiiOgólnej a nastêpnie w Zak³adzie Farmako-logii w Zabrzu Rokitnicy. W 1957 roku Pro-fesor Kokot uzyska³ stopieñ naukowy kan-dydata nauk medycznych (doktorat) i prze-szed³ z Zak³adu Farmakologii do pracy w IIIKlinice Chorób Wewnêtrznych kierowanejprzez Profesora Kornela Gibiñskiego. W1962 roku uzyska³ stopieñ naukowy docen-ta a w 1969 roku tytu³ naukowy profesoranadzwyczajnego.

W 1975 roku Profesor Franciszek Ko-kot obj¹³ funkcjê kierownika Kliniki Nefrolo-gii Instytutu Chorób Wewnêtrznych. W 1981

roku utworzono Katedrê Nefrologii a w 1982roku uzyska³ tytu³ profesora zwyczajnego.Szerokie zainteresowania naukowe profe-sora i zakres realizowanych badañ nauko-wych i �wiadczeñ leczniczych spowodowa-³y, ¿e w 1997 roku przemianowano jednost-kê na Katedrê i Klinikê Nefrologii, Endokry-nologii i Chorób Przemiany Materii �l.AM.Funkcjê kierownika pe³ni³ do roku 2000, tj.do czasu przej�cia na emeryturê.

Profesor Kokot pe³ni³ równie¿ znacz¹cefunkcje w macierzystej uczelni. I tak w 1980roku obj¹³ funkcjê prorektora do spraw szko-lenia podyplomowego, a w 1982 roku zo-sta³ powo³any przez Ministra Zdrowia i Opie-ki Spo³ecznej do pe³nienia funkcji rektora�l¹skiej Akademii Medycznej w Katowicach.Funkcjê tê sprawowa³ do 1984 roku.

Pomimo up³ywu czasu od przej�cia naemeryturê Profesor Kokot jest wci¹¿ aktyw-nym badaczem i na dodatek jako nietuzin-kowy cz³owiek wykazuje nadal m³odzieñcz¹wrêcz fascynacjê problemami wspó³czesnejmedycyny. Szacowny Jubilat zadziwia jed-nocze�nie wszystkich doskona³¹ kondycj¹,dziêki której odwiedza kolejne miejsca wkraju prezentuj¹c podczas w³asnych wyst¹-pieñ najbardziej aktualne dane z najnowsze-

Laudacja184

go pi�miennictwa. Mo¿na zatem bez prze-sady stwierdziæ, ¿e ka¿dy rok aktywno�ciProfesora Franciszka Kokota jest swoiste-go rodzaju warto�ci¹ dodan¹ dla dorobkuca³ego �rodowiska nefrologicznego. A jestdo czego tê warto�æ dodawaæ, jako ¿e kapi-ta³ osi¹gniêæ Naszego Jubilata jest niezwy-kle poka�ny.

Dorobek naukowy Profesora Francisz-ka Kokota jest imponuj¹cy. �wiadczy o tymnie tylko liczba, ponad 700 opublikowanychprac, z których znaczna czê�æ ukaza³a siêw renomowanych czasopismach zagranicz-nych ale równie¿ kilka tysiêcy ich cytowañ

w literaturze �wiatowej. Tematyka publika-cji obejmuje wiele nowatorskich koncepcji iopracowañ nie tylko w skali krajowej ale rów-nie i miêdzynarodowej. I tak Profesor Kokotjako jeden z pierwszych w Polsce opubliko-wa³ w³asne rejestry przypadków pierwotne-go hiperaldosteronizmu, pierwotnej nad-czynno�ci przytarczyc oraz dog³êbne anali-zy zaburzeñ hormonalnych w ostrej lub prze-wlek³ej niewydolno�ci nerek lub po trans-plantacji nerki jak równie¿ czynno�ci hormo-nalnej nerki niedokrwionej. Na szczególnepodkre�lenie zas³uguje fakt, ¿e te znacz¹-ce publikacje by³y oparte na wynikach ba-

dañ laboratoryjnych z wykorzystaniem me-tod radioimmunologicznych opracowanychw ca³o�ci przez Profesora Kokota. Tylkodziêki temu by³o mo¿liwe prowadzenie tychtak szeroko zakrojonych, kompleksowoobejmuj¹cych poszczególne zagadnieniabadañ, pozwala³o to bowiem na pominiecieistniej¹cych wówczas barier finansowych.

Do znacz¹cych osi¹gniêæ ProfesoraKokota nale¿y równie¿ zredagowanie wielukluczowych podrêczników dla studentów ilekarzy m.in. takich jak: �Metody badañ la-boratoryjnych stosowanych w klinice�, �Go-spodarka wodno-elektrolitowa i kwasowo-

Rycina 1Prof. Franciszek Kokot otwiera obrady Nephrology Summer School w Krakowiew 1999 r. Po prawej stronie Prof. Eberhardt Ritz.Prof. Franciszek Kokot opens session at the Nephrology Summer School in Kra-kow (1999). On the right side � Prof. Eberhardt Ritz.

Rycina 2Prof. Franciszek Kokot jako Prezes Polskiego Towarzystwa Nefrologicznegoprzemawia podczas uroczysto�ci otwarcia XIII Danau Symposium on Nephro-logy w Krakowie w 1996 roku.Prof. Franciszek Kokot as the President of the Polish Society of Nephrologyspeaking during Opening Ceremony of the XIIIth Danube Symposium on Neph-rology in Krakow (1996).

Rycina 3Prorektor ds. Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielloñskiego Prof. Stanis³awKonturek wrêcza Prof. Franciszkowi Kokotowi pami¹tkowy medal Uniwersyte-tu Jagielloñskiego podczas uroczysto�ci otwarcia XIII Danau Symposium onNephrology w Krakowie.Rektor of the Colegium Medicum Prof. Stanis³aw Konturek awards Prof. Franci-szek Kokot with a Memory Medal of the Jagiellonian University during the Ope-ning Ceremony of the XIIIth Danube Symposium on Nephrology in Krakow(1996).

Rycina 4Profesor Franciszek Kokot podczas ceremonii pasowania na honorowego gór-nika w Kopalni Soli w Wieliczce (1996 r.).Prof. Franciszek Kokot during the nominating ceremony of the honorary minerat Wieliczka Salt Mine (1996).

185Nefrologia i Dializoterapia Polska � 2009 � 13 � Numer 4

zasadowa w stanach fizjologii i patologii�,�Choroby wewnêtrzne�, �Interpretacja wa¿-niejszych wyników badañ biochemicznychw surowicy krwi i moczu�, �Diagnostyka ró¿-nicowa objawów chorobowych�. �Ostre sta-ny zagro¿enia ¿ycia w chorobach wewnêtrz-nych�. Podrêczniki te doczeka³y siê licznychwznowieñ, a miar¹ ich warto�ci i przydatno-�ci niech bêdzie fakt uznania przez studen-tów medycyny podrêcznik �Choroby we-wnêtrzne� za najlepszy w Polsce. Bieg³aznajomo�æ jêzyków obcych umo¿liwi³a Pro-fesorowi Kokotowi perfekcyjne redagowanieprzek³adów na jêzyk polski wielu podrêcz-ników zagranicznych z zakresu biochemii,interny czy nefrologii co w znacz¹cym stop-niu wp³ynê³o na efektywno�æ nauczania tychdziedzin.

Profesor Franciszek Kokot aktywnieuczestniczy³ w licznych zjazdach i konferen-cjach krajowych i zagranicznych (rycina 1).Jako cz³onek komitetu organizacyjnegosympozjów nefrologicznych krajów naddu-najskich (Donausymposium für Nephrologie)nie tylko aktywnie uczestniczy³ w tworzeniuprogramu naukowego tych spotkañ ale by³zawsze cenionym wyk³adowc¹ i dyskutan-tem poruszanych podczas wyst¹pieñ pro-blemów (ryciny 2-4).

Nie bêdziemy siê skupiaæ na szczegó-³owym omówieniu tre�ci licznych publikacji,czy te¿ wymienianiu tytu³ów kolejnych two-rzonych przez F. Kokota rozdzia³ów czy pod-rêczników. Wystarczy stwierdziæ, ¿e zarów-no w jednym, jak te¿ w drugim zakresie dzia-³alno�ci nie ma On sobie równych.

Profesor Kokot wypromowa³ a¿ 76 dok-torów nauk medycznych oraz 22 habilitan-tów krajowych i 6 zagranicznych, z których14 uzyska³o nastêpnie tytu³ naukowy profe-sora. Oprócz tego by³ opiekunem licznegogrona internistów, nefrologów, endokryno-logów i diagnostów laboratoryjnych. By³twórc¹ nie tylko Kliniki Nefrologii Sl.AM wKatowicach ale równie¿ wielu o�rodkównefrologicznych na terenie województwa �l¹-skiego, by³ równie¿ twórc¹ pierwszego wPolsce o�rodka sanatoryjnego dializ poza-ustrojowych w Wysowej.

Warto zatem u�wiadomiæ spo³eczno�cinefrologicznej co zawdziêcza aktywno�ciSzanownego Jubilata. Pierwszy fakt to stwo-rzenie �l¹skiej szko³y nefrologicznej opartejo solidn¹ wiedzê patofizjologiczn¹ ale te¿ odoskona³y warsztat kliniczny. Obecnie wsiedmiu jednostkach akademickich �l¹skie-go Uniwersytetu Medycznego kierownikamis¹ wychowankowie Franciszka Kokota. Do-datkowo zdecydowana wiêkszo�æ ordyna-torów oddzia³ów nefrologicznych oraz stacjidializ w tym regionie to Jego uczniowie.

W opinii wychowanków Pan ProfesorKokot nie rozdawa³ gotowych sukcesów,tylko da³ ka¿demu szansê � kto chcia³ móg³dziêki du¿ej ¿yczliwo�ci i pomocy Pana Pro-fesora z niej skorzystaæ. Taka to by³a Jegonauka � prosta ale skuteczna � taka jak ca³e¿ycie Profesora Kokota. Bo Profesor Kokotnigdy nie wymaga³ od innych niczego wiê-cej ni¿ od samego siebie. A sobie stawia³zawsze wysoko poprzeczkê, wymagaj¹c¹wyrzeczeñ i po�wiêcenia � kosztem w³asne-go czasu i kosztem czasu spêdzonego zrodzin¹. Nie wszyscy mogli pod¹¿aæ za Jego

sposobem pracy i warunkami spartañskie-go ¿ycia � wszyscy Go jednak w równy spo-sób podziwiali i nadal podziwiaj¹.

Oddzia³ywanie szko³y F. Kokota nie jestograniczone jedynie do regionu �l¹skiegoalbowiem wielu prominentnych aktualniepolskich nefrologów przyznaje, i¿ by³ On dlanich zawsze wzorcem i Mistrzem. Nie jestto przy tym tylko grzeczno�ciowa formu³ka,a stwierdzenie oparte na g³êbokim przeko-naniu oraz pe³ne wdziêczno�ci.

Kolejnym efektem dzia³alno�ci Francisz-ka Kokota, za które ca³a spo³eczno�æ ne-frologiczna jest Mu winna najg³êbsze wyra-zy wdziêczno�ci to istnienie i rozwój Polskie-go Towarzystwa Nefrologicznego. Nale¿yprzy tym uzmys³owiæ, ¿e w momencie two-rzenia PTN nie by³o korzystnej atmosferywokó³ tej inicjatywy. Franciszek Kokot by³natomiast �spiritus movens� tego pomys³u ikonsekwentnie wraz z grup¹ pozosta³ychza³o¿ycieli d¹¿y³ do utworzenia naszegoTowarzystwa. Warto tak¿e z perspektywy�wiadków zdarzeñ przypomnieæ, ¿e Prof.Franciszek Kokot od momentu powstaniaPTN przez sze�æ trzyletnich kadencji(osiemna�cie lat!) uczestniczy³ w dzia³alno-�ci Zarz¹du G³ównego. Pocz¹tkowo by³cz³onkiem Zarz¹du, nastêpnie V-ce Preze-sem, Prezesem (przez 3 kadencje!; lata1989-1998), a nastêpnie Past-Prezesem.Mia³ zatem ogromny wp³yw na tworzeniecharakteru Towarzystwa oraz formu³y jegodzia³ania. Dzisiejsza si³a i zwarto�æ Polskie-go Towarzystwa Nefrologicznego, to w du-¿ym stopniu Jego zas³uga. Istotnym faktem,na który koniecznie nale¿y zwróciæ uwagê,to wyprowadzenie polskiej nefrologii na sa-lony miêdzynarodowe. To w³a�nie Franci-szek Kokot by³ pierwszym polskim nefrolo-giem rozpoznawalnym szeroko w�ród gre-miów nefrologicznych w Europie i na ca³ym�wiecie. Profesor Kokot by³ trzykrotnie cz³on-kiem Zarz¹du G³ównego Europejskiego To-warzystwa Dializ i Transplantacji (ERA-EDTA) oraz pe³ni³ równie¿ znacz¹ce funk-cje w Miêdzynarodowym Towarzystwie Ne-frologicznym (ISN). Rozliczne kontakty miê-dzynarodowe, udzia³ w wielu konferencjachw charakterze zaproszonego wyk³adowcyzaowocowa³y nadaniem Profesorowi Koko-towi cz³onkostwa honorowego towarzystwnefrologicznych w wielu krajach europej-skich m.in. w NRD, RFN, Jugos³awii, Cze-chos³owacji, Bu³garii, Rumunii, Macedonia,we W³oszech oraz na Wêgrzech.

Nale¿y u�wiadomiæ, ¿e znaczna czê�ædzia³añ Profesora Kokota dotyczy czasów�¿elaznej kurtyny�, co w znacz¹cy sposóbutrudnia³o kontakty miêdzynarodowe. Mo¿-na bez przesady stwierdziæ, ¿e FranciszekKokot ukaza³ wielu z nas drogê, któr¹ nale-¿y pod¹¿aæ aby staæ siê cz³onkiem elit miê-dzynarodowych. St¹d obecna silna pozycjapolskiej nefrologii na forum miêdzynarodo-wym jest w du¿ym stopniu Jego zas³ug¹.Nawi¹zuj¹c i trawestuj¹c strofy polskiegohymnu mo¿na by zawo³aæ: �uczy³ nas Kokotjak zwyciê¿aæ mamy�. Nawiasem mówi¹cJego dzia³ania w tym zakresie okaza³y siêbardziej skuteczne ani¿eli �Cesarza Fran-cuzów�. Niew¹tpliwie zarówno Nauczycielby³ lepszy, no a mo¿e i uczniowie lekko po-jêtniejsi.

Profesor Kokot jest wspania³ym wyk³a-dowc¹ i nauczycielem, posiadan¹ ogrom-n¹, nowoczesn¹ wiedzê umie przekazaæ wsposób prosty i przystêpny. Wywar³ równie¿istotny wp³yw na rozwój kadry naukowo-ba-dawczej w Polsce bêd¹c wieloletnim, kom-petentnym przewodnicz¹cym Sekcji Me-dycznej Centralnej Komisji do spraw Stopnii Tytu³ów Naukowych w latach 1993-2006.

Za swoje wspania³e osi¹gniêcia nauko-wo-badawcze i dydaktyczne Profesor Ko-kot uzyska³ wiele nagród i wyró¿nieñ. Miê-dzy innymi otrzyma³: Nagrodê J. �niadec-kiego Polskiej Akademii nauk, Medal Ludwi-ka Pasteur'a Uniwersytetu w Strassburgu,Medal J. Purkyni'ego Czechos³owackiejAkademii Nauk, Z³oty Medal F. VolhardaNiemieckiego Towarzystwa Nefrologiczne-go, cz³onkostwo 'Ordo St. Silvestri Papae" -nominowany przez papie¿a Jana Paw³a II,z³oty medal "Medicus Magnus" Polskiej Aka-demii Nauk, International DistinguishedMedal National Kidney Foundation USA. W1998 roku Profesor Kokot zosta³ odznaczo-ny Krzy¿em Wielkim Orderu OdrodzeniaPolski.

Miar¹ uznania zas³ug Profesora w roz-wój polskiej medycyny by³o przyznanie Muzaszczytnych tytu³ów doktora honoris cau-sa 8 uczelni polskich i 1 zagranicznej (Ko-szyce) oraz przyjêcie do grona wybitnychosobisto�ci nauki. Profesor Kokot jest cz³on-kiem rzeczywistym Polskiej Akademii Naukoraz Polskiej Akademii Umiejêtno�ci ( od1991 roku).

D³ugo nale¿a³oby wymieniaæ osi¹gniê-cia prof. Franciszka Kokota, ale te któreomówiono powy¿ej wystarczy³y do zapew-nienia Mu nale¿nego miejsca w Panteoniepolskiej nefrologii. Natomiast ukute przezProfesora F. Kokota stwierdzenia, i¿ �nefro-logia stanowi soczewkê, w której skupiaj¹siê g³ówne problemy wspó³czesnej medy-cyny� lub ¿e �nefrologia jest ko³em zama-chowym medycyny� stanowi¹ i stanowiæbêd¹ motto przy�wiecaj¹ce dzia³aniom wie-lu, coraz to m³odszych pokoleñ polskich ne-frologów.

Profesor jest ci¹gle, a mo¿e teraz jesz-cze bardziej ni¿ przed przej�ciem na eme-ryturê, ikon¹ polskiej nefrologii a ka¿de Jegowej�cie na mównicê jest po³¹czone z owa-cj¹ na stoj¹co. Pan Profesor Kokot ciê¿koprzez ca³e swoje ¿ycie zapracowa³ i zas³u-¿y³ sobie na taki aplauz. Jest nadal wielkimpolskim lekarzem, oddanym bez reszty cho-rym, uczonym �wiatowej s³awy i niedo�ci-gnionym wzorem i nauczycielem. Nale¿y zdu¿ym naciskiem podkre�liæ, ¿e pomimo takogromnego dorobku, licznych nagród i wy-ró¿nieñ Profesor Kokot pozostaje cz³owie-kiem niezwykle skromnym, wiernym swoimniezmiennym zasadom ¿yciowym i niez³om-nej wiary.

�rodowisko nefrologiczne serdeczniedziêkuje Panu Profesorowi Kokotowi zaJego wspania³e, twórcze dokonania ¿ycz¹cMu z okazji 80-lecia urodzin jeszcze bardzowielu lat szczê�liwego ¿ycia w dobrym zdro-wiu, w�ród samych przyjació³.

Ad multos Annos Drogi Profesorze