Profil migracyjny absolwentów szkół ponadgimnazjalnych

województwa podkarpackiego.

Profil migracyjny absolwentów szkół ponadgimnazjalnych

województwa podkarpackiego.Paulina Betleja

W prezentacji zostaną omówione wyniki badań uczniów szkół ponadgimnazjalnych województwa podkarpackiego. Zostały one zrealizowane w ramach projektu „Trajektorie migracyjne województwa podkarpackiego” finansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oraz środków budżetu państwa. Projekt jest realizowany na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie, w ramach Priorytetu VI, Poddziałanie 6.1.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Projekt powstał jako odpowiedź na potrzebę pogłębionej analizy zjawiska migracji zarobkowych na terenie województwa podkarpackiego. Jego głównym celem jest przeprowadzenie szczegółowej diagnozy ścieżek migracyjnych mieszkańców Podkarpacia oraz wyjaśnienie ich trajektorii i skali w oparciu o obiektywne i subiektywne motywacje indywidualne oraz uwarunkowania zewnętrzne.

W myśl projektu, badanie uczniów szkół ponadgimnazjalnych jest jednym z dziewięciu, obok klientów Eures, pracodawców, studentów, księży, bezrobotnych, klientów urzędów miast i urzędów gmin, dokumentów (agencji zatrudnienia, powiatowych urzędów pracy, Terenowego Banku Danych) oraz lokalnych uwarunkowań – obszarów, jakie podlegają dogłębnym analizom.

Najważniejsze informacje o przeprowadzonym badaniu:

- realizowane w losowo dobranych oddziałach szkół z każdego powiatu województwa podkarpackiego,

- przeprowadzone zostało za pomocą ankiety audytoryjnej,

- próba wynosiła 6320 uczniów – stanowili oni ok. ¼ wszystkich uczniów kształcących się w oddziałach kończących szkół ponadgimnazjalnych,

- było realizowane w marcu i kwietniu 2009 roku

Przystępując do analizy wyników badania i jednocześnie stworzenia profilu migracyjnego ucznia szkoły ponadgimnazjalnej na Podkarpaciu, należy pamiętać, że zadawane respondentom pytania:

- dotyczyły ich przyszłości,

- odpowiedzi były udzielane w warunkach niepewności,

- odpowiedzi są wypadkową aktualnej wiedzy uczniów, ich oczekiwań odnośnie swojej przyszłości oraz osobistych pragnień i obaw,

- jest to odzwierciedlenie aktualnego stanu świadomości respondentów,

- nie ma potwierdzenia czy deklarowane wybory rzeczywiście zostały dokonane.

Ocena miejscowości zamieszkania

Z punktu widzenia twórców badania bardzo ważne było poznanie stosunku ucznia do swojego aktualnego miejsca zamieszkania. Ocena miejscowości, w której uczniowie mieszkali, została potraktowana jako jeden z głównych wskaźników.

Założono, że jednostki niezadowolone będą silniej motywowane do wyjazdu, w porównaniu z tymi, które odczuwają satysfakcje, z faktu zamieszkiwania w danej miejscowości.

Zadowolenie Częstość Procentzdecydowanie nie 591 9,4raczej nie 1385 22,0ani tak, ani nie 1338 21,2raczej tak 2057 32,7zdecydowanie tak 927 14,7Ogółem 6298 100,0

Ocena zadowolenia z miejscowości zamieszkania

Uwaga: Nie uwzględniono braków danych.

Ocena sytuacji materialnej rodziny a zadowolenia z miejscowości zamieszkania

Zadowolenie

Sytuacja materialna rodziny

Ogółembardzo zła lub raczej zła

ani dobra, ani zła

bardzo dobra lub raczej

dobra

zdecydowanie nie83 225 273 581

17,4% 10,6% 7,6% 9,4%

raczej nie111 500 762 1373

23,3% 23,6% 21,1% 22,1%

ani tak, ani nie96 486 737 1319

20,2% 22,9% 20,4% 21,3%

raczej tak131 656 1236 2023

27,5% 30,9% 34,3% 32,6%

zdecydowanie tak55 255 596 906

11,6% 12,0% 16,5% 14,6%

Ogółem476 2122 3604 6202

100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

Ocena zadowolenia z miejscowości zamieszkania a powiat

Najlepsze miejsce do życia w opinii uczniów a typ szkoły

Opinia uczniów pochodzących z różnych powiatów na temat najlepszego miejsca do życia

Przyszłe miejsce zamieszkania – preferowane kierunki migracji.

Decyzje podejmowane przez młodych ludzi kończących szkoły średnie są w wielu przypadkach kluczowe dla przebiegu ich późniejszego życia oraz kariery zawodowej. Dzisiejsze deklaracje dotyczące planów migracyjnych, są w tym rozumieniu wiarygodnym wskaźnikiem przyszłych, rzeczywistych decyzji dotyczących wyjazdów.

Ocena miejscowości zamieszkania a plany dotyczące migracji

Zamiar

Czy miejscowość zamieszkania jest dobrym miejscem do życia

Ogółemzdecydowa

nie nieraczej nie

ani tak, ani nie

raczej takzdecydowa

nie tak

chce pozostać

3,4% 4,7% 7,7% 21,4% 39,8% 15,8%

jeszcze nie wie

9,5% 22,5% 35,8% 36,2% 24,0% 28,8%

chce wyjechać

87,1% 72,8% 56,4% 42,4% 36,2% 55,4%

Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

Plany uczniów związane z obecnym miejscem zamieszkania a płeć

ZamiarPłeć

Ogółemkobieta mężczyzna

chce pozostać367 614 981

10,9% 21,5% 15,8%

jeszcze nie wie1045 753 1798

31,1% 26,4% 29,0%

chce wyjechać1946 1484 3430

58,0% 52,1% 55,2%

Ogółem3358 2851 6209

100,0% 100,0% 100,0%

Uwaga: Nie uwzględniono braków danych.

Deklaracje dotyczące przyszłego miejsca zamieszkania a powiat

Miejsce Liczebność Procent

inna miejscowości na terenie powiatu 609 17,8

inny powiat województwa podkarpackiego

861 25,2

inne województwo 1406 41,1

zagranica 1146 33,5

Preferowane miejsce zamieszkania w przyszłości

Uwaga: Ze względu na możliwość wyboru kilku odpowiedzi, procenty nie sumują się do 100.Nie uwzględniono braków danych.

Deklaracje dotyczące przyszłego miejsca zamieszkania a powiat

Powiat

Miejsce zamieszkania w przyszłości

inna miejscowość na terenie powiatu

inny powiat województwa

podkarpackiego

Inne województwo

zagranica

% % % %

bieszczadzki 15,0 35,0 53,8 30,0

brzozowski 19,4 36,5 34,7 24,1

dębicki 20,9 24,6 30,6 38,1

jarosławski 17,4 31,1 38,3 34,1

jasielski 12,8 16,8 62,4 24,8

kolbuszowski 14,5 24,8 29,1 46,7

krośnieński grodzki 14,9 23,4 51,1 38,3

krośnieński 24,2 20,9 43,1 34,0

leski 12,8 27,5 38,5 37,6

leżajski 15,1 22,7 42,9 37,0lubaczowski 13,8 33,1 43,8 23,1łańcucki 20,4 32,7 41,8 22,4mielecki 26,7 15,2 37,1 44,8niżański 15,1 27,0 36,5 39,0przemyski 15,8 24,7 47,4 32,1przemyski grodzki 4,6 17,4 65,1 32,1przeworski 23,2 28,2 40,1 29,4

ropczycko-sędziszowski

26,0 26,0 26,9 35,6

rzeszowski 32,4 22,5 25,2 30,6

rzeszowski grodzki 15,4 13,5 42,3 40,4

sanocki 12,8 24,0 44,8 30,4stalowowolski 10,2 20,4 57,4 36,1strzyżowski 20,0 34,2 25,8 31,7

tarnobrzeski grodzki 7,3 16,4 65,5 32,7

tarnobrzeski 11,5 22,9 41,2 48,1

poza woj. podkarpackim

20,4 10,2 53,1 28,6

Uwaga: ze względu na możliwość wyboru kilku odpowiedzi, procenty nie sumują się do 100.Kolorem szarym zaznaczono najpopularniejszy kierunek migracji w danym powiecie.

Deklaracje dotyczące przyszłego miejsca zamieszkania a powiat (c.d.)

Deklaracje dotyczące przyszłego miejsca zamieszkania (województwo)

Preferencje dotyczące przyszłego kraju zamieszkania

Preferencje dotyczące kontynuowania nauki –

edukacyjne podstawy ruchów migracyjnych

Rzeszów, z trzema najbardziej znaczącymi uczelniami na Podkarpaciu – Politechniką Rzeszowską, Uniwersytetem Rzeszowskim oraz Wyższą Szkołą Informatyki i Zarządzania nie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowania na kształcenie wśród uczniów w regionie. To, oraz – w wielu przypadkach – chęć podjęcia edukacji w bardziej prestiżowych uczelniach, ma wpływ na decyzje młodych ludzi dotyczące przyszłych wyjazdów. Należy przy tym pamiętać, że kilkuletnia edukacja na poziomie wyższym poza miejscem zamieszkania, dla wielu uczniów zakończy się osiedleniem w miejscu kształcenia.

Zamiar kontynuowania nauki a płeć

Zamiar kontynuowania nauki

PłećOgółem

kobieta mężczyzna

nie133 371 504

4,0% 13,0% 8,1%

jeszcze nie wiem486 814 1300

14,5% 28,6% 21,0%

tak2733 1665 4398

81,5% 58,4% 70,9%

ogółem3352 2850 6202

100,0% 100,0% 100,0%

Uwaga: Nie uwzględniono braków danych.

Zamiar kontynuowania nauki a typ szkoły

Zamiar kontynuowania nauki przez uczniów z różnych powiatów

Preferencje dotyczące miejsca przyszłego kształcenia a powiat

Powiat

Preferowane miejsce kształcenia Ogółem

w województwie

w województwie lub poza

województwem

poza województwem

bieszczadzki 43,4% 13,1% 43,4% 100,0%

brzozowski 66,1% 9,4% 24,6% 100,0%

dębicki 50,0% 10,8% 39,2% 100,0%

jarosławski 57,4% 6,2% 36,4% 100,0%

jasielski 37,0% 10,1% 52,9% 100,0%

kolbuszowski 52,3% 23,1% 24,6% 100,0%

krośnieński grodzki 50,0% 10,3% 39,7% 100,0%

krośnieński 52,4% 4,8% 42,8% 100,0%

leski 51,4% 11,7% 36,9% 100,0%

leżajski 43,4% 11,6% 45,0% 100,0%

lubaczowski 58,8% 10,7% 30,5% 100,0%

łańcucki 57,0% 7,5% 35,5% 100,0%

mielecki 57,3% 8,9% 33,9% 100,0%

niżański 51,2% 8,8% 40,0% 100,0%

przemyski 50,0% 9,6% 40,4% 100,0%

przemyski grodzki 23,3% 7,8% 69,0% 100,0%

przeworski 57,0% 10,2% 32,8% 100,0%

ropczycko-sędziszowski

65,3% 9,9% 24,8% 100,0%

rzeszowski 78,1% 5,1% 16,8% 100,0%

rzeszowski grodzki 68,7% 10,8% 20,5% 100,0%

sanocki 40,5% 4,5% 55,0% 100,0%

stalowowolski 36,4% 11,9% 51,7% 100,0%

strzyżowski 77,8% 6,9% 15,3% 100,0%

tarnobrzeski grodzki 32,1% 12,5% 55,4% 100,0%

tarnobrzeski 47,9% 10,9% 41,2% 100,0%

poza woj. podkarpackim

23,3% 14,0% 62,8% 100,0%

Uwaga: Kolorem szarym zaznaczono odpowiedzi najbardziej typowe w poszczególnych powiatach.

Preferencje dotyczące miejsca przyszłego kształcenia a powiat (c.d.)

Migracja zarobkowa – oczekiwania i motywacje wyjazdów zarobkowych

Oprócz emigracji związanej z kontynuacją nauki innym ważnym motywem migracji z terenu województwa podkarpackiego jest podjęcie pracy. Możemy tu mieć do czynienia z efektem synergii, gdy obydwa motywy będą się wzajemnie wzmacniać. Jedną z typowych strategii rozwojowych młodego pokolenia jest bowiem kontynuowanie nauki połączone z pracą zarobkową.

Zamiar podjęcia pracy stałej a chęć kontynuowania nauki

Zamiar podjęcia stałej pracy po ukończeniu obecnej szkoły

Zamiar kontynuowania nauki po ukończeniu obecnej szkoły

nie jeszcze nie wie tak

nie38 58 1693

2,1% 3,2% 94,6%

jeszcze nie wie115 670 1662

4,7% 27,4% 67,9%

tak357 584 1023

18,2% 29,7% 52,1%

Ogółem510 1312 4378

8,2% 21,2% 70,6%

Uwaga: nie uwzględniono braków danych.

Zamiar podjęcia stałej pracy w zależności od typu szkoły

Typ szkołyZamiar podjęcia stałej pracy po szkole

nie jeszcze nie wie tak

liceum ogólnokształcące1302 1119 480

44,9% 38,6% 16,5%

liceum profilowane118 233 169

22,7% 44,8% 32,5%

technikum286 750 854

15,1% 39,7% 45,2%

ZSZ96 363 474

10,3% 38,9% 50,8%

Ogółem1802 2465 1977

28,9% 39,5% 31,7%

Uwaga: nie uwzględniono braków danych.

Zamiar podjęcia stałej pracy przez uczniów z różnych powiatów Podkarpacia

Ocena szans znalezienia stałej pracy po szkole

Ocena Częstość Procent

na pewno nie znajdę 114 3,6

raczej nie znajdę 315 10,0

trudno powiedzieć 1619 51,2

raczej znajdę 699 22,1

na pewno znajdę 222 7,0

mam już obiecaną pracę 191 6,0

Uwaga: Nie uwzględniono braków danych.

Ocena szans znalezienia stałej pracy po szkole w zależności od typu szkoły

Szanse podjęcia stałej pracy po szkole

Typ szkoły

liceum ogólnokształcące

liceum profilowane

technikum ZSZ

na pewno nie znajdę43 8 30 33

4,5% 2,8% 2,5% 4,7%

raczej nie znajdę139 26 100 50

14,5% 9,2% 8,3% 7,1%

trudno powiedzieć514 164 613 328

53,5% 58,2% 50,7% 46,3%

raczej znajdę176 58 294 171

18,3% 20,6% 24,3% 24,1%

na pewno znajdę52 11 90 69

5,4% 3,9% 7,5% 9,7%

mam już obiecaną pracę

37 15 81 58

3,9% 5,3% 6,7% 8,2%

Uwaga: nie uwzględniono braków danych.

Miejsca gdzie uczniowie chcieliby podjąć pracę

Miejsce gdzie chciałby podjąć pracę Częstość Procent

Praca we własnej miejscowości 436 24,7

Praca w innej miejscowości w powiecie 512 29,1

Praca w innym powiecie województwa 243 13,8

Praca w innym województwie 300 17,0

Praca za granicą 634 36,0

Uwaga: ze względu na możliwość wskazania kilku odpowiedzi procenty nie sumują się do 100.Nie uwzględniono braków danych.

Miejsca, gdzie uczniowie chcieliby podjąć pracę w zależności od powiatu, w którym mieszkają

Profil migracyjny ucznia – podsumowanie

• uczniowie z ponadgimnazjalnych szkół województwa Podkarpackiego prezentują ambiwalentne postawy wobec swoich miejscowości zamieszkania. Jedynie co drugi badany zaznaczył, że miejscowość, w której mieszka jest dobrym miejscem do życia;• największym sceptycyzmem charakteryzuje się postawa uczniów wobec możliwości znalezienia na terenie miejscowości zamieszkania satysfakcjonującej pracy. Blisko 84% badanych nie wierzy, że taka szansa istnieje;• co drugi uczeń chce opuścić swoją obecną miejscowość. Co trzeci badany jest niezdecydowany a tylko blisko 16,0% deklaruje chęć pozostania w obecnym miejscu zamieszkania;• najwięcej osób chcących pozostać w miejscu zamieszkania pochodzi z Rzeszowa;

•

• prawie sześciu na dziesięciu uczniów wybierających inne województwo, chciałoby osiedlić się w Małopolsce. Co czwarty uczeń bierze pod uwagę województwo mazowieckie, natomiast co dziesiąty – Dolny Śląsk. Są to trzy najpopularniejsze kierunki migracji w obrębie Polski;• w wyjazdach zagranicznych dominują Wyspy Brytyjskie – ten kierunek emigracji jest najbardziej atrakcyjny dla blisko czterech na dziesięciu uczniów; • dużą popularnością cieszą się również kraje basenu Morza Śródziemnego (głównie Francja, Hiszpania i Włochy) oraz Ameryka Północna (przede wszystkim USA, ale również Kanada).•najchętniej wybieranym miejscem przyszłej nauki był Rzeszów. Blisko połowa wszystkich uczniów chciałaby właśnie tam kontynuować edukację;

•ogólność charakteru kształcenia jest mocno skorelowana z odległością pożądanego miejsca kontynuowania edukacji, od obecnej miejscowości zamieszkania. Z dala od domu najchętniej kształcić się będą absolwenci LO, najrzadziej natomiast osoby kończące zasadnicze szkoły zawodowe.• ponad jedna trzecia osób, które chciałyby szukać lub podjąć pracę po ukończeniu szkoły, wskazywała gotowość wyjazdu za granicę;• większe możliwości zatrudnienia i zatrzymania młodych ludzi miały grodzkie powiaty Podkarpacia – rzeszowski, krośnieński, przemyski i tarnobrzeski. W powiatach tych więcej osób rozważało pozostanie w swoich rodzinnych stronach i znalezienie pracy na miejscu;

Paulina Betleja