Program nauczania j´zyka niemieckiego w klasach I–III ...uploads.wszpwn.com.pl/uploads/oryginal/5/4/3217e22e_Program... · Ponadto w gabinecie j´zyka niemieckiego nale˝y wygospodarowaç

Program nauczaniaj´zyka niemieckiego

w klasach I–III gimnazjum

poziom podstawowy

Autorzy programu:

Irena Nowicka – absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, dyplomowany na-uczyciel j´zyka niemieckiego i były egzaminator CKE. W ramach szwajcarskiego projektu doskonalenia nauczycieli j´zyka niemieckiego uzyskała tytuł teacher trainera. Pracowała w Powiatowym Zespole Szkół Nr 1 w Trzebnicy na stanowisku nauczyciela oraz w DolnoÊlàskim OÊrodku Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu na stanowisku metodyka j´zyka niemieckiego. Jako edukator j´zyka niemieckiego przez wiele lat prowadziła szkolenia w zakresie metodyki nauczania tego j´zyka oraz szkolenia dla kandydatów na egzaminatorów j´zyka niemieckiego w zakresie egzaminu gimnazjalnego i maturalnego.

Jest współautorkà kilku publikacji do nauczania j´zyka niemieckiego, w tym serii do nauki j´zyka niemieckiego dla szkół ponadgimnazjalnych Expedition Deutsch, Neue Expedition Deutsch oraz Repety-torium maturalnego z j´zyka niemieckiego. Poziom podstawowy i Repetytorium maturalnego z j´zyka niemieckiego. Poziom rozszerzony.

Dorota Wieruszewska – absolwentka WydziaΠu Filologicznego Uniwersytetu WrocΠawskiego. Na co dzieƒ pracuje jako nauczyciel j´zyka niemieckiego w Zespole SzkóΠ OgólnoksztaΠcàcych w Strzelinie. Jest dyplomowanym nauczycielem, jak równie˝ teacher trainerem, wyksztaΠconym w ramach szwajcar-skiego projektu doskonalenia nauczycieli j´zyka niemieckiego, specjalistà w zakresie wczesnoszkolnego nauczania j´zyka niemieckiego oraz egzaminatorem CKE.

Od wielu lat prowadzi ró˝ne formy doskonalenia zawodowego dla nauczycieli j´zyka niemieckiego w zakresie metodyki nauczania j´zyka obcego, a tak˝e szkolenia dla egzaminatorów maturalnych i gim-nazjalnych w zakresie j´zyka niemieckiego.

Jest współautorkà kilku publikacji do nauczania j´zyka niemieckiego, w tym współautorkà serii do nauki j´zyka niemieckiego dla szkół ponadgimnazjalnych Expedition Deutsch, Neue Expedition Deutsch oraz Repetytorium maturalnego z j´zyka niemieckiego. Poziom podstawowy i Repetytorium maturalne-go z j´zyka niemieckiego. Poziom rozszerzony.

Warszawa, 2013/2015

Program nauczania języka niemieckiego w klasach I–III gimnazjumpoziom podstawowy

Copyright © by Wydawnictwo Szkolne PWN2

Spis treÊci

1. Koncepcja programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2. Charakterystyka programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32.1. U˝ytkownicy programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32.2. Warunki realizacji programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

3. Cele nauczania j´zyka niemieckiego w gimnazjum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43.1. Cele wychowawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43.2. Cele ksztaΠcenia – wymagania ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53.3. TreÊci nauczania – wymagania szczegóΠowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53.4. Opis umiej´tnoÊci wedΠug Europejskiego Systemu Opisu KsztaΠcenia J´zykowego . . 63.5. Wymagane umiej´tnoÊci szczegóΠowe po ukoƒczeniu gimnazjum . . . . . . . . . . . . . . . 83.6. Europejskie portfolio j´zykowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

4. MateriaΠ nauczania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174.1. Zagadnienia tematyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174.2. Rodzaje tekstów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224.3. Role w sytuacjach komunikacyjnych, w jakich uczeƒ mo˝e si´ znaleêç . . . . . . . . . . . 224.4. Zagadnienia gramatyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

5. Realizacja materiaΠu nauczania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265.1. Dostosowanie programu do grupy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265.2. Formy socjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275.3. Techniki çwiczenia umiej´tnoÊci (4 sprawnoÊci) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285.4. Gramatyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295.5. SΠownictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295.6. Wymowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305.7. Ortografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305.8. Strategie uczenia si´ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

6. Metody oceniania ucznia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336.1. BΠ´dy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336.2. Samoocena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336.3. Kryteria oceniania bie˝àcego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416.4. Ocenianie semestralne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496.5. Ocenianie zewn´trzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496.6. Diagnozy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

7. Planowanie zaj´ç lekcyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507.1. Wybór programu nauczania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

7.2. Plany wynikowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507.3. Konspekt lekcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527.4. Fazy lekcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

8. Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Program nauczania języka niemieckiego w klasach I–III gimnazjumpoziom podstawowyCopyright © by Wydawnictwo Szkolne PWN

3

1. Koncepcja programuNiniejszy program powstaΠ na bazie nast´pujàcych dokumentów: podstawa programowa ksztaΠcenia ogólnego dla gimnazjów i szkóΠ ponadgimnazjalnych, których ukoƒczenie umo˝liwia uzyskanie Êwiadectwa dojrzaΠoÊci po zdaniu egzaminu maturalnego [Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. nr 4, poz. 17 z dnia 15 stycznia 2009 r.)] oraz Europejski System Opisu KsztaΠcenia J´zykowego: uczenie si´, nauczanie, ocenianie.

W pierwszym z dokumentów opisane zostaΠy cele ksztaΠcenia i treÊci nauczania na danym etapie edukacyjnym. Drugi z dokumentów opisuje poziomy biegΠoÊci j´zykowej w skali od A1 i A2 (poziom podstawowy), poprzez B1 i B2 (poziom niezale˝noÊci) do C1 i C2 (poziom biegΠoÊci j´zykowej).

Nasz program skierowany jest do nauczycieli j´zyka niemieckiego uczàcych od podstaw, czyli interesowaç nas b´dzie osiàgnićie przez uczniów podstawowego poziomu biegΠoÊci j´zykowej A1-A2.

Wymagania ogólne dla danego etapu edukacyjnego obejmujà pi´ç obszarów: znajomoÊç Êrodków j´zykowych (wiedza), umo˝liwiajàca realizacj´ pozostaΠych wymagaƒ: rozumienie wypowiedzi (recepcja), tworzenie wypowiedzi (produkcja), reagowanie na wypowiedzi (interakcja) i przetwarzanie wypowiedzi (mediacja). Dla ułatwienia realizacji celów kształcenia do ka˝dego z tych obszarów podajemy przykłady.

Uczniowie, którzy sà na etapie uczenia si´ j´zyka niemieckiego w gimnazjum na poziomie III.0, posiadajà jedynie fundamentalnà wiedz´ i umiej´tnoÊci j´zykowe, tj. znajà cz´sto u˝ywane wyra˝enia, posiadajà bardzo podstawowe in-formacje dotyczàce ̋ ycia codziennego, potrafià posΠugiwaç si´ j´zykiem w prostych sytuacjach oraz formuΠowaç proste pytania i udzielaç na nie odpowiedzi.

Do uzyskania tych celów przydatne b´dà podane przez nas strategie uczenia si´, podzielone na trzy obszary: przed naukà, w trakcie nauki i po nauce.

Aby pomóc nauczycielom w przygotowaniu i prowadzeniu zaj´ç, przedstawiamy równie˝ najwa˝niejsze zasady me-todyki nauczania j´zyka obcego, techniki oraz zasady planowania zaj´ç lekcyjnych.

Innym problemem, na który chcemy zwróciç uwag´, jest ocenianie, rozumiane w szeroki sposób – jako samoocen´ ucznia, ocenianie bie˝àce, ocenianie semestralne/roczne oraz diagnozowanie osiàgni´ç uczniów. Wa˝ne jest przy tym obiektywne ocenienie wiedzy i umiej´tnoÊci uczniów, ale w taki sposób, by ocena motywowaΠa ucznia do dalszej nauki, wskazujàc mu jego mocne strony.

Tworzàc niniejszy program korzystałyÊmy równie˝ z pracy Profile Deutsch, która uÊciÊla i doprecyzowuje wymagania edukacyjne sformuΠowane w Europejskim Systemie Opisu KsztaΠcenia J´zykowego.

Niniejszy program jest zgodny z ustawà nowelizujàcà z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o systemie oÊwiaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 811).

2. Charakterystyka programu2.1. U˝ytkownicy programu

BezpoÊrednimi u˝ytkownikami programu b´dà nauczyciele j´zyka niemieckiego, pracujàcy z uczniami gimnazjum, którzy rozpoczynajà nauk´ j´zyka niemieckiego jako poczàtkujàcy. Ponadto program mo˝e sΠu˝yç równie˝ autorom podrćzników do nauczania j´zyka niemieckiego w gimnazjum.

• Uczniowie rozpoczynajàcy nauk´ w gimnazjum (1 lub 2 godziny tygodniowo)Uczniowie rozpoczynajà nauk´ j´zyka niemieckiego jako drugiego j´zyka obcego.W zwiàzku z tym mogà wykorzystaç nabytà ju˝ wczeÊniej, przy nauce pierwszego j´zyka obcego, wiedz´ i techniki uczenia si´ do nauki j´zyka niemieckiego jako drugiego j´zyka. Majà mo˝liwoÊç wyszukiwania podobieƒstw i ró˝-nic w systemach j´zykowych (j´zyka polskiego, j´zyka angielskiego lub innego j´zyka obcego, nauczanego jako j´-zyk pierwszy) oraz j´zyka niemieckiego, co znacznie uΠatwi nauk´ drugiego j´zyka obcego. Dodatkowo uczniowie mogà korzystaç ju˝ z wΠasnych doÊwiadczeƒ szkolnych, zwiàzanych z naukà j´zyka obcego.Uczniowie, dla których program zostaΠ stworzony, to mΠodzie˝ w wieku od 12 do 16 lat, dlatego te˝ trzeba tak do-braç tematyk´ zaj´ç, ˝eby ucznia zachćiç i zmotywowaç do nauki. Nale˝y przy tym pami´taç, ˝e nauczyciel ma do dyspozycji tylko 1 lub 2 godziny tygodniowo, czyli zajćia powinny byç tak interesujàce i dokΠadnie zaplanowane, ˝eby uczeƒ niejako czekaΠ na kolejne lekcje.

• NauczycieleProgram zostaΠ stworzony, by pomóc nauczycielowi w okreÊlaniu celów nauczania, wyborze podrćznika i doborze pomocy dydaktycznych.Nauczyciele korzystajàcy z programu powinni dysponowaç aktualnà, nowoczesnà wiedzà metodycznà i dydakty-cznà, co oznacza, ˝e nauczyciel z pomocà podrćznika powinien umieç optymalnie zaplanowaç i przeprowadziç



swoje zajćia, zwracajàc szczególnà uwag´ na rozwijanie komunikatywnoÊci i przeΠamanie bariery strachu przed mówieniem w j´zyku obcym.Ponadto powinien odpowiednio dobraç metody pracy z uczniem do czasu, jakim dysponuje w cyklu nauczania, tj. poΠo˝yç gΠówny Êrodek ci´˝koÊci na mówienie, treÊci gramatyczne zaÊ realizowaç przy okazji çwiczeƒ komuni-kacyjnych. Tak prowadzone lekcje powodujà znacznie mniej stresów u ucznia i przeΠamujà l´k przed komunikowa-niem si´ w j´zyku obcym.Nauczyciel powinien byç na tyle elastyczny, by rozpoznaç u uczniów zainteresowanie i ch´ç pogΠ´bienia jakiegoÊ problemu i poszerzyç ten temat lub zmotywowaç uczniów do samodzielnej pracy, która mo˝e potem, w trakcie lek-cji, byç wykorzystana do podzielenia si´ zdobytymi informacjami z innymi uczniami w klasie.Nauczyciele uczàcy w klasach na poziomie III.0. dla poczàtkujàcych powinni zdawaç sobie spraw´ z tego, ˝e ucznia nale˝y jak najcz´Êciej oceniaç: za aktywnoÊç na lekcji, za samodzielnà prac´, za prac´ w grupach, itp., tak, aby przy ocenie semestralnej lub rocznej móc uwzgl´dniç nie tylko oceny ze sprawdzianów, ale caΠoksztaΠt pracy ucznia. Nauczyciele dysponujàcy tylko 1 godzinà nauczania powinni szczególnie przemyÊleç sposób oceniania wie-dzy i umiej´tnoÊci ucznia. Na poczàtku cyklu nauki nauczyciel powinien rozpoznaç, jakimi strategiami uczenia si´ uczniowie ju˝ dysponujà i potrafià je wykorzystaç. Nast´pnie w dalszym cyklu ksztaΠcenia powinno si´ je rozwijaç i stopniowo wprowadzaç nowe.

• Autorzy podrćzników w cyklu trzyletnim w wymiarze 1 lub 2 godzin tygodniowoZ zaproponowanego programu korzystaç mogà równie˝ autorzy podrćzników szkolnych do j´zyka niemieckie-go. Program uwzgl´dnia podstaw´ programowà na poziomie III.0 dla poczàtkujàcych i dostosowany jest do nauki j´zyka niemieckiego w wymiarze 1 lub 2 godzin tygodniowo w trzyletnim cyklu nauczania.

2.2. Warunki realizacji programu

• LiczebnoÊç grupZe wzgl´du na wymiar godzin nauki j´zyka niemieckiego (1 lub 2 h/tyg.) szkoΠa powinna zapewniç uczniom opty-malne warunki pracy. Dlatego te˝ program przewidziany jest do realizacji w maΠych grupach (maksymalnie 15 osób). Pozwoli to nauczycielowi na lepsze poznanie zespoΠu klasowego oraz zindywidualizowanie pracy z uczniem, zarówno sΠabym, jak i szczególnie uzdolnionym.

• Wyposa˝enie szkoΠyPodstawowym warunkiem efektywnego nauczania j´zyka niemieckiego, który byΠby dostosowany do naszego programu, jest dobre wyposa˝enie szkoΠy w techniczne Êrodki nauczania. Przez dobre wyposa˝enie techniczne szkoΠy rozumiemy umo˝liwienie nauczycielom korzystania z odtwarzacza pΠyt CD, sΠowników dwuj´zycznych oraz (w miar´ mo˝liwoÊci) dost´p do odtwarzacza DVD, rzutnika multimedialnego, tablicy interaktywnej i pracowni komputerowej z dost´pem do Internetu oraz zakupienie materiaΠów pomocniczych w postaci map, ilustracji, plansz. Ponadto w gabinecie j´zyka niemieckiego nale˝y wygospodarowaç miejsce na prezentacje prac uczniów (np. tablice korkowe).

• MateriaΠy dydaktycznePodstawà efektywnej pracy z uczniem jest dobrze dobrany podrćznik, który realizuje zaprezentowane w programie zagadnienia tematyczne i gramatyczne. Podrćznik powinien pozwalaç na zrealizowanie wszystkich celów zawar-tych w podstawie programowej nauczania j´zyka obcego dla danego etapu ksztaΠcenia. Nale˝y przy tym uwzgl´dniç iloÊç godzin w cyklu nauki w gimnazjum, jakà nauczyciel ma do dyspozycji.Podrćznik powinien mieç odpowiednià obudow´ w postaci pΠyt CD oraz zawieraç mo˝liwie wiele materia-Πów autentycznych.

3. Cele nauczania j´zyka niemieckiego w gimnazjum

3.1. Cele wychowawcze• Rozwijanie w uczniach poczucia wΠasnej wartoÊci oraz wiary we wΠasne mo˝liwoÊci j´zykowe, mi´dzy innymi po-

przez pozytywnà informacj´ zwrotnà dotyczàcà indywidualnych umiej´tnoÊci j´zykowych.• Stopniowe przygotowanie ucznia do samodzielnoÊci w procesie uczenia si´ j´zyka niemieckiego.• Zapewnienie uczniom mo˝liwoÊci stosowania j´zyka niemieckiego jako narz´dzia przy wykonywaniu zespoΠowych• projektów, zwΠaszcza interdyscyplinarnych.• Rozwijanie w uczniach postawy ciekawoÊci, otwartoÊci i tolerancji wobec innych kultur.• Rozbudzanie i rozwijanie indywidualnych zainteresowaƒ ucznia.• Wprowadzanie ucznia w Êwiat kultury i sztuki.


5

• Rozwijanie umiej´tnoÊci spoΠecznych ucznia przez zdobywanie prawidΠowych doÊwiadczeƒ we wspóΠ˝yciu i wspóΠ-dziaΠaniu w grupie rówieÊniczej.

3.2. Cele ksztaΠcenia – wymagania ogólne

I. ZnajomoÊç Êrodków j´zykowych.Uczeƒ posΠuguje si´ bardzo podstawowym zasobem Êrodków j´zykowych (leksykalnych, gramatycznych, ortogra-ficznych oraz fonetycznych), umo˝liwiajàcym realizacj´ pozostaΠych wymagaƒ ogólnych w zakresie tematów wska-zanych w wymaganiach szczegóΠowych.

II. Rozumienie wypowiedzi.Uczeƒ rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne artykuΠowane wyraênie i powoli, w standardowej od-mianie j´zyka, a tak˝e krótkie i proste wypowiedzi pisemne w zakresieopisanym w wymaganiach szczegóΠowych.

III. Tworzenie wypowiedzi.Uczeƒ samodzielnie formuΠuje bardzo krótkie, proste i zrozumiaΠe wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisa-nym w wymaganiach szczegóΠowych.

IV. Reagowanie na wypowiedzi.Uczeƒ uczestniczy w prostej rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiaΠy, adekwatnie do sytu-acji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegóΠowych.

V. Przetwarzanie wypowiedzi.Uczeƒ zmienia form´ przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegóΠowych.

3.3. TreÊci nauczania – wymagania szczegóΠowe

1. Uczeƒ posΠuguje si´ bardzo podstawowym zasobem Êrodków j´zykowych (leksykalnych, gramatycznych, ortogra-ficznych oraz fonetycznych), umo˝liwiajàcych realizacj´ pozostaΠych wymagaƒ ogólnych w zakresie nast´pujàcych tematów: 1) czΠowiek (np. dane personalne, wyglàd zewn´trzny, uczucia i emocje, zainteresowania); 2) dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeƒ domu i ich wyposa˝enia); 3) szkoΠa (np. przedmioty nauczania, ˝ycie szkoΠy); 4) praca (np. popularne zawody i zwiàzane z nimi czynnoÊci, miejsce pracy); 5) ̋ ycie rodzinne i towarzyskie (np. czΠonkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynnoÊci ˝ycia codziennego, formy

sp´dzania czasu wolnego); 6) ˝ywienie (np. artykuΠy spo˝ywcze, posiΠki, lokale gastronomiczne); 7) zakupy i usΠugi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, kupowanie, korzystanie z usΠug); 8) podró˝owanie i turystyka (np. Êrodki transportu, orientacja w terenie, informacja turystyczna, zwiedzanie); 9) kultura (np. dziedziny kultury, uczestnictwo w kulturze);10) sport (np. popularne dyscypliny sportu, sprz´t sportowy, imprezy sportowe);11) zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);12) technika (np. korzystanie z podstawowych urzàdzeƒ technicznych);13) Êwiat przyrody (np. pogoda, roÊliny i zwierz´ta, krajobraz);14) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego j´zyka oraz o kraju ojczystym z uwzgl´dnieniem kontekstu

mi´dzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.

2. Uczeƒ rozumie ze sΠuchu bardzo proste, krótkie wypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty, rozmowy) artykuΠowane powoli i wyraênie, w standardowej odmianie j´zyka:1) reaguje na polecenia;2) okreÊla gΠównà myÊl tekstu;3) znajduje w tekÊcie okreÊlone informacje;4) okreÊla intencje nadawcy/autora tekstu;5) okreÊla kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuacj´, uczestników).

3. Uczeƒ rozumie krótkie, proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, listy, ulotki reklamowe, jadΠospisy, ogΠoszenia, rozkΠady jazdy i proste teksty narracyjne):1) okreÊla gΠównà myÊl tekstu;2) znajduje w tekÊcie okreÊlone informacje;3) okreÊla intencje nadawcy/autora tekstu;4) okreÊla kontekst wypowiedzi (np. nadawc´, odbiorc´, form´ tekstu).



4. Uczeƒ tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiaΠe wypowiedzi ustne:1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynnoÊci;2) opowiada o wydarzeniach ˝ycia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszΠoÊci i teraêniejszoÊci;4) opisuje swoje upodobania;5) wyra˝a swoje opinie i uczucia;6) przedstawia intencje i plany na przyszΠoÊç.

5. Uczeƒ tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiaΠe wypowiedzi pisemne w formie prostych wyra˝eƒ i zdaƒ (np. wiadomoÊç, e-mail, krótki opis):1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynnoÊci;2) opisuje wydarzenia ˝ycia codziennego;3) przedstawia fakty z przeszΠoÊci i teraêniejszoÊci;4) opisuje swoje upodobania;5) wyra˝a swoje opinie i uczucia;6) opisuje intencje i plany na przyszΠoÊç.

6. Uczeƒ reaguje ustnie w prosty i zrozumiaΠy sposób, w typowych sytuacjach:1) nawiàzuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita si´ i ˝egna, udziela podstawowych

informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) stosuje formy grzecznoÊciowe;3) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaÊnienia;4) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;5) wyra˝a swoje opinie i ˝yczenia, pyta o opinie i ˝yczenia innych;6) wyra˝a swoje emocje (np. radoÊç, niezadowolenie, zdziwienie);7) wyra˝a proÊby i podzi´kowania oraz zgod´ lub odmow´ wykonania proÊby;8) prosi o powtórzenie bàdê wyjaÊnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedziaΠ rozmówca.

7. Uczeƒ reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. e-mail, wiadomoÊç) w typowych sytuacjach:1) nawiàzuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, udziela podstawowych informacji na swój

temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);2) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaÊnienia (np. wypeΠnia formularz);3) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;4) wyra˝a proÊby i podzi´kowania oraz zgod´ lub odmow´ wykonania proÊby.

8. Uczeƒ przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:1) przekazuje informacje zawarte w materiaΠach wizualnych (np. mapach, symbolach, piktogramach);2) przekazuje w j´zyku polskim gΠówne myÊli lub wybrane informacje z prostego tekstu w j´zyku obcym.

9. Uczeƒ dokonuje samooceny (np. przy u˝yciu portfolio j´zykowego) i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad j´zykiem (np. korzystanie ze sΠownika, poprawianie bΠ´dów, prowadzenie notatek, zapami´tywanie nowych wyrazów, korzystanie z tekstów kultury w j´zyku obcym).

10. Uczeƒ wspóΠdziaΠa w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych j´zykowych pracach projektowych.

11. Uczeƒ korzysta ze êródeΠ informacji w j´zyku obcym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsΠugi) równie˝ za pomocà technologii informacyjno-komunikacyjnych.

12. Uczeƒ stosuje strategie komunikacyjne (np. domyÊlanie si´ znaczenia wyrazów z kontekstu, rozumienie tekstu zawierajàcego nieznane sΠowa i zwroty) i strategie kompensacyjne (np. opis, zastàpienie innym wyrazem) w przy-padku, gdy nie zna lub nie pami´ta jakiegoÊ wyrazu.

13. Uczeƒ posiada ÊwiadomoÊç j´zykowà (np. podobieƒstw i ró˝nic mi´dzy j´zykami).

3.4. Opis umiej´tnoÊci wedΠug Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia J´zykowego

Europejski System KsztaΠcenia J´zyków Obcych dzieli opanowanie j´zyka obcego na trzy poziomy: poziom podsta-wowy, poziom samodzielnoÊci j´zykowej oraz poziom biegΠoÊci j´zykowej. Ka˝dy z tych poziomów podzielony zostaΠ na dwie grupy: bardziej i mniej zaawansowanà. Poni˝ej prezentujemy ten podziaΠ. Nas interesowaç b´dzie poziom podstawowy


7

Poziompodstawowy

A1 Osoba posΠugujàca si´ j´zykiem na tym poziomie rozumie i potrafi stosowaç potoczne wyra˝enia i bardzo proste wypowiedzi dotyczàce konkretnych potrzeb ˝ycia codzien-nego. Potrafi formuΠowaç pytania z zakresu ˝ycia prywatnego, dotyczàce np.: miejsca, w którym mieszka, ludzi, których zna i rzeczy, które posiada oraz odpowiadaç na tego typu pytania. Potrafi przedstawiaç siebie i innych. Potrafi prowadziç prostà rozmow´ pod warunkiem, ˝e rozmówca mówi wolno, zrozumiale i jest gotowy do pomocy.

A2 Osoba posΠugujàca si´ j´zykiem na tym poziomie rozumie wypowiedzi i cz´sto u˝ywane wyra˝enia w zakresie tematów zwiàzanych z ˝yciem codziennym (sà to np.: bardzo pod-stawowe informacje dotyczàce osoby rozmówcy i jego rodziny, zakupów, otoczenia, pracy). Potrafi porozumiewaç si´ w rutynowych, prostych sytuacjach komunikacyjnych, wymagajàcych jedynie bezpoÊredniej wymiany zdaƒ na tematy znane i typowe. Potrafi w prosty sposób opisywaç swoje pochodzenie i otoczenie, w którym ̋ yje, a tak˝e poruszaç sprawy zwiàzane z najwa˝niejszymi potrzebami ˝ycia codziennego.

PoziomsamodzielnoÊci

B1 Osoba posΠugujàca si´ j´zykiem na tym poziomie rozumie znaczenie gΠównych wàtków przekazu zawartego w jasnych, standardowych wypowiedziach, które dotyczà znanych jej spraw i zdarzeƒ typowych dla pracy, szkoΠy, czasu wolnego itd. Potrafi radziç sobie w wi´kszoÊci sytuacji komunikacyjnych, które mogà zdarzyç si´ w czasie podró˝y w regionie, gdzie mówi si´ danym j´zykiem. Potrafi tworzyç proste, spójne wypowiedzi ustne lub pisemne na tematy, które sà jej znane bàdê jà interesujà. Potrafi opisywaç doÊwiadczenia, zdarzenia, nadzieje, marzenia, zamierzenia, krótko uzasadniajàc bàdê wyjaÊniajàc swoje opinie i plany.

B2 Osoba posΠugujàca si´ j´zykiem na tym poziomie rozumie znaczenie gΠównych wàtków przekazu zawartego w zΠo˝onych tekstach na tematy konkretne i abstrakcyjne, Πàcznie z rozumieniem dyskusji na tematy techniczne z zakresu jej specjalnoÊci. Potra-fi porozumiewaç si´ na tyle pΠynnie i spontanicznie, by prowadziç normalnà rozmow´ z rodzimym u˝ytkownikiem j´zyka, nie powodujàc przy tym napićia u którejkolwiek ze stron. Potrafi – w szerokim zakresie tematów – formuΠowaç przejrzyste i szczegóΠowe wypowiedzi ustne lub pisemne, a tak˝e wyjaÊniaç swoje stanowisko w sprawach b´dàcych przedmiotem dyskusji, rozwa˝ajàc wady i zalety ró˝nych rozwiàzaƒ.

PoziombiegΠoÊci

C1 Osoba posΠugujàca si´ j´zykiem na tym poziomie rozumie szeroki zakres trudnych, dΠu˝-szych tekstów, dostrzegajàc tak˝e znaczenia ukryte, wyra˝one poÊrednio. Potra-fi si´ wypowiadaç pΠynnie, spontanicznie, bez wi´kszego trudu odnajdujàc wΠaÊciwe sformuΠowania. Skutecznie i swobodnie potrafi posΠugiwaç si´ j´zykiem w kontaktach towarzyskich i spoΠecznych, edukacyjnych bàdê zawodowych. Potrafi formuΠowaç ja-sne, dobrze zbudowane, szczegóΠowe, dotyczàce zΠo˝onych problemów wypowiedzi ust-ne lub pisemne, sprawnie i wΠaÊciwie posΠugujàc si´ reguΠami organizacji wypowiedzi, Πàcznikami, wskaênikami zespolenia tekstu.

C2 Osoba posΠugujàca si´ j´zykiem na tym poziomie mo˝e z ΠatwoÊcià zrozumieç prak-tycznie wszystko, co usΠyszy lub przeczyta. Potrafi streszczaç informacje pochodzàce z ró˝nych êródeΠ, pisanych lub mówionych, w spójny sposób odtwarzajàc zawarte w nich tezy i wyjaÊnienia. Potrafi wyra˝aç swoje myÊli pΠynnie, spontanicznie i precyzyjnie, sub-telnie ró˝nicujàc odcienie znaczeniowe nawet w bardziej zΠo˝onych wypowiedziach.



A1

Interakcja – ustnie

Potrafi zrozumieç i zareagowaç na podstawowe zwro-ty dotyczàce pozdrowieƒ i po˝egnaƒ.

Potrafi pozdrowiç i po˝egnaç grup´ znajomych lub przyjacióΠ, kole˝ank´/koleg´.

Potrafi przedstawiç siebie i innych i zareagowaç na przedstawienie osób trzecich.

Potrafi podaç swoje imi´ i nazwisko, pochodzenie i zawód.Rozumie i odpowiednio reaguje na przedstawienie in-nej osoby.

Potrafi zapytaç o samopoczucie i odpowiedzieç na za-dane pytania.

Potrafi odpowiedzieç na pytanie dotyczàce samopoczucia znajomych, nauczyciela.

Potrafi w prosty sposób opowiedzieç o swoich upodo-baniach i antypatiach.

Potrafi opowiedzieç o swoim hobby.Umie zapytaç o zainteresowania innych.Potrafi opowiedzieç o swoich przyzwyczajeniach ˝ywieniowych.Opowiada o ulubionej muzyce i rodzaju muzyki, której nie lubi.

Potrafi poprosiç znajomych o rzeczy codziennego u˝ytku i za nie podzi´kowaç.

Umie poprosiç kole˝ank´/koleg´ o dΠugopis, kartk´ papieru i podzi´kowaç za nie.Podczas jedzenia potrafi poprosiç o chleb.

Potrafi w prosty sposób zareagowaç na proste pytania skierowane do niej/niego.

Potrafi odpowiedzieç znajomej, w jakiej szkole si´ uczy.Potrafi powiedzieç, jakiego jest pochodzenia i jaki jest jego j´zyk ojczysty.Potrafi odpowiedzieç kole˝ance/koledze, co zamierza robiç po szkole.

Potrafi w sytuacjach ˝ycia codziennego rozumieç i po-dawaç informacje, które bazujà na liczbach.

Potrafi zrobiç proste zakupy, pokazujàc gestem towar, który chce kupiç.Potrafi podaç swój numer telefonu.Potrafi zrozumieç informacj´ dotyczàcà terminu spot-kania i przekazaç go dalej.

Potrafi w sytuacjach ˝ycia codziennego za pomocà gestów prosiç o powtórzenie.

Potrafi poprosiç kole˝ank´/koleg´ o opisanie drogi, np. do basenu.Potrafi poprosiç nauczyciela o wyjaÊnienie niezro- zumiaΠego çwiczenia.Potrafi poprosiç kole˝ank´/koleg´ o wyjaÊnienie niezrozumiaΠego sΠowa.

Interakcja – pisemnie

Potrafi wypeΠniaç proste formularze i ankiety, podajàc swoje dane osobowe.

Potrafi po przybyciu do hotelu wypeΠniç formularz meldunkowy, podajàc imi´ i nazwisko, adres, po-chodzenie i daty.Potrafi wypeΠniç ankiet´ dotyczàcà swojej osoby, po-dajàc zawód, wiek, miejsce zamieszkania, zainter-esowania.Potrafi wypeΠniç zgΠoszenie na kurs j´zykowy, poda-jàc informacje dotyczàce dotychczasowej nauki j´zyka (miejsce kursu, czas trwania).

3.5. Wymagane umiej´tnoÊci szczegóΠowe po ukoƒczeniu gimnazjum: (wedΠug Profile Deutsch)


9

Potrafi podaç w formie pisemnej podstawowe dane osobowe i zapytaç o nie.

Potrafi opisaç siebie w prostych sΠowach w liÊcie ski-erowanym do szkoΠy partnerskiej i poprosiç kogoÊ o kontakt listowny.Potrafi w prostych sΠowach przedstawiç si´ kole˝ance/ koledze i poprosiç jà/go o opowiedzenie o sobie.Potrafi przedstawiç si´ na tzw. chacie i zapytaç innych u˝ytkowników o dane.

Potrafi przekazaç na piÊmie proste informacje. Potrafi w formie notatki podzi´kowaç za kwiaty otrzy-mane na urodziny.Potrafi w formie notatki poprosiç kole˝ank´/koleg´ o ustalenie terminu spotkania.

Potrafi napisaç prostà kartk´ pocztowà lub e-mail. Potrafi zredagowaç do kole˝anki/kolegi kartk´ np.: na urodziny.Potrafi napisaç pozdrowienia z wakacji.Potrafi przesΠaç przyjacióΠce/przyjacielowi krótki e-mail z informacjà, co aktualnie robi.

A2

Interakcja – ustnie

Potrafi znaleêç si´ w sytuacjach ˝ycia codziennego, tj. w sklepach i zakΠadach usΠugowych.

Potrafi kupiç na poczcie znaczki.Potrafi kupiç w piekarni ró˝nego rodzaju gatunki chleba.

Potrafi uzyskaç informacje na temat podró˝y i Êrod-ków komunikacji.

Potrafi uzyskaç informacje na temat poΠàczenia auto-busów i pociàgów.Potrafi kupiç bilet.Potrafi zapytaç i udzieliç informacji o drog´, wyko-rzystujàc do tego plan miasta.

Potrafi w znanych, codziennych sytuacjach udzieliç in-formacji.

Umie w prosty sposób opowiedzieç o swojej rodzinie.Potrafi przekazaç goÊciom podstawowe informacje o swoim mieÊcie rodzinnym i odpowiedzieç na ich py-tania dotyczàce miejscowoÊci.

W sytuacjach ˝ycia codziennego potrafi zapytaç o dane dotyczàce iloÊci i cen.

Potrafi w sklepie z obsΠugà zrobiç zakupy, pytajàc o towary i ceny.Umie zamówiç coÊ do jedzenia i picia i poprosiç o ra-chunek.

Potrafi zasygnalizowaç podstawowe potrzeby. Potrafi w sklepie, w którym towary sà wyΠo˝one, poprosiç o konkretny towar.Umie poprosiç nauczyciela (kole˝ank´/koleg´)o pomoc przy problemach z komputerem.

Potrafi podczas rozmowy odpowiedzieç na proste py-tania i zareagowaç na proste wypowiedzi.

Umie podczas rozmowy w prosty sposób powiedzieç o swoim wyksztaΠceniu i obecnym zajćiu.Potrafi zareagowaç na informacje o kraju ojczystym rozmówcy i opowiedzieç w prosty sposób o swoim kraju.

Potrafi zrozumieç i odpowiednio zareagowaç na najwa˝niejsze informacje przekazane w prostych rozmo-wach telefonicznych.

Umie poinformowaç rozmówc´, ˝e wspóΠlokator wró-ci za dwie godziny.

Potrafi w ró˝nych sytuacjach ˝ycia codziennego zastosowaç proste formy pozdrowieƒ, próÊb, przepro-sin i podzi´kowaƒ.

Potrafi w restauracji grzecznie poprosiç obsΠug´ o jadΠospis.Potrafi zagadnàç nieznajomego na ulicy i podzi´kowaç za udzielonà informacj´.



Potrafi w typowych sytuacjach zaproponowaç i na pro-pozycj´ innych zareagowaç, np. zgodziç si´, odmówiç lub zaproponowaç alternatywne rozwiàzanie.

Potrafi podczas rozmowy zaproponowaç przyjacio-Πom wieczorne wyjÊcie.Potrafi podczas rozmowy nie zgodziç si´ na wyjÊcie do lokalu na obiad.

Potrafi wyraziç w prosty sposób uczucia radoÊci lubstrachu.

Potrafi wyraziç radoÊç z prezentu urodzinowego.Potrafi powiedzieç kole˝ance/koledze, ˝e boi si´ na-uczyciela.Potrafi wyraziç radoÊç z powodu pracy w grupie.

Potrafi w rozmowie przekazaç swoje zdanie na temat ulubionych i niech´tnie wykonywanych zaj´ç.

Potrafi wyraziç swoje zdanie na temat jedzenia i zapy-taç innych o ich zdanie.Potrafi wyjaÊniç, dlaczego nie chce wykonywaç danej czynnoÊci w wolnym czasie (np. jazda na rowerze).Potrafi powiedzieç, jakich czynnoÊci nie lubi wykony-waç w domu, a jakie sprawiajà mu przyjemnoÊç.

Potrafi w sytuacjach ˝ycia codziennego poprosiç o wyjaÊnienie niezrozumiałych kwestii.

Potrafi poprosiç nauczyciela o wyjaÊnienie niezrozu-miałego zadania.Potrafi poprosiç kole˝ank´/koleg´ o powtórzenie.

Interakcja – pisemne

Potrafi napisaç krótkie, proste informacje, dotyczàce spraw codziennych.

Potrafi w krótkiej notatce poprosiç o precyzyjne infor-macje.Potrafi zostawiç wspóΠlokatorowi notatk´ z informa-cjà, o której wróci.Umie nadaç e-mail do kole˝anki/kolegi, informujàc o umówionym terminie spotkania.

Potrafi przekazaç na piÊmie proste informacje doty- czàce spraw osobistych.

Potrafi opisaç kole˝ance/koledze, gdzie mieszka i jak do niego dotrzeç.Potrafi napisaç notatk´ z informacjà, w którym pokoju mieszka.

Potrafi wypeΠniç proste, typowe formularze dotyczàce danych osobowych.

Umie podaç w ankiecie informacje o dodatkowych umiej´tnoÊciach (np. znajomoÊç drugiego j´zyka, itp.)

Potrafi napisaç prosty list nieformalny, kartk´ pocz- towà i e-mail oraz przekazaç w nich informacje dotyczàce spraw osobistych.

Umie zaprosiç kole˝ank´/koleg´ na swojà imprez´ urodzinowà.Potrafi w krótkim liÊcie podzi´kowaç za okazanà pomoc.Potrafi napisaç do kole˝anki/kolegi e-mail z nowinka-mi z ˝ycia osobistego.

A1

Produkcja – ustnie

Potrafi w prostych sΠowach i wyra˝eniach opisaç sie-bie, co robi i gdzie mieszka.

Potrafi na lekcji powiedzieç, skàd pochodzi i gdzie teraz mieszka.Umie powiedzieç kole˝ance/koledze, co robi i jakie jest jej/jego hobby.Opowiada rozmówcy o swoim rozkΠadzie dnia.

Potrafi w prostych sΠowach opowiedzieç o sobie, in-nych osobach i swoim otoczeniu.

Potrafi na przyjćiu opowiedzieç, jak du˝a jest jej/jego rodzina.Umie w prosty sposób opisaç swojà przyjacióΠk´/przy-jaciela.Opisuje szkoΠ´, do której ucz´szcza i czego si´ tam uczy.

Potrafi poprawnie okreÊlaç liczby, czas, miary i daty. Potrafi tak wyraênie podaç swój numer telefonu, aby go mo˝na byΠo zapisaç.Umie podaç w urz´dzie poprawnie swoje dane: data urodzenia, adres.Potrafi podaç w sklepie dane dotyczàce iloÊci i wielkoÊci.


11

Produkcja – pisemnie

Potrafi zapisaç nazwiska, pojedyncze sΠowa i krótkie zwroty.

Potrafi zapisaç autora, tytuΠ i cen´ ksià˝ki.Potrafi na lekcji zapisaç z tablicy, folii polecenia na-uczyciela.Potrafi zapisaç tytuΠ pΠyty kompaktowej, którà poleciΠ mu kolega.

Potrafi zrobiç krótkie notatki, zawierajàce miejsce i czas.

Potrafi stworzyç sobie rozkΠad dnia zawierajàcy dni ty-godnia, daty, godziny.

Potrafi zanotowaç w punktach, zapisaç fakty i daty do-tyczàce codziennych zaj´ç.

Potrafi w prostej formie zanotowaç plan i tras´ podró˝y.Potrafi zapisaç plan zaj´ç dla czΠonków rodziny.

Potrafi zapisaç dane dotyczàce jej/jego osoby. Umie w prostych zdaniach zapisaç, gdzie i jak mieszka.Potrafi opisaç czynnoÊci wykonywane przez inne oso-by.Umie zapisaç dane poszczególnych osób w klasie.

A2

Produkcja – ustnie

Potrafi opisaç w prostej formie rzeczy osobiste lub osoby.

Potrafi opisaç siebie i swojà rodzin´.Potrafi opisaç swojà poprzednià szkoΠ´.Potrafi opisaç gdzie i jak mieszka.

Potrafi informowaç w prosty i krótki sposób o oso-bistych doÊwiadczeniach, wydarzeniach i wΠasnych zajćiach.

Potrafi opisaç wΠasnà drog´ ksztaΠcenia.Opowiada na lekcjach o swoich przyzwyczajeniach w wolnym czasie.Potrafi opowiedzieç o wa˝niejszym wydarzeniu rodzin-nym, np. przeprowadzce.

Potrafi wyraziç swojà opini´ na temat spraw dnia co-dziennego.

Potrafi wyjaÊniç, jakie potrawy ch´tnie jada, a których nie jada lub nie mo˝e jeÊç.Potrafi powiedzieç, dlaczego okreÊlonà dyscyplin´ sportowà lubi szczególnie.Potrafi powiedzieç, jakie czynnoÊci ch´tnie wykonuje w domu.

Potrafi mówiç w prosty sposób o planach i ustaleniachz innymi.

Potrafi opisaç kole˝ance/koledze zajćia zaplanowane na nast´pny tydzieƒ.

Potrafi w prosty sposób wyraziç przypuszczenia. Potrafi na przyjćiu wyraziç przypuszczenie, dlaczego przyjaciel jest nieobecny.Potrafi wyraziç nadziej´, ˝e otrzyma dobrà ocen´.

Potrafi opowiedzieç krótkà historyjk´, zachowujàc chronologi´ wydarzeƒ.

Potrafi opowiedzieç chronologicznie o krótkiej pod- ró˝y.Potrafi opowiedzieç krótki epizod z lat szkolnych.

Potrafi wyraênie i zrozumiale podaç dane dotyczàce lat, dat i wa˝nych numerów.

Potrafi podaç dat´ urodzenia, u˝ywajàc liczebników porzàdkowych.Potrafi podaç bez problemów kole˝ance/koledzeswój numer telefonu.

Potrafi zaprezentowaç podstawowe informacje, u˝ywajàc prostych struktur j´zykowych na bliskie mu tematy.

Potrafi na lekcji przy pomocy mapy lub plakatu przedstawiç swoje miejsce zamieszkania.Potrafi na podstawie fotografii opowiedzieç krótko o ˝yciu codziennym przedstawionych tam osób.

Potrafi w prosty sposób powiedzieç, jak si´ coÊ robi. Umie wyjaÊniç, jak dojÊç do umówionego miejsca spo-tkania.Potrafi powiedzieç kole˝ance/koledze, co powinna/ powinien zaΠatwiç.



Produkcja – pisemnie

Potrafi zrozumiale opisaç bliskie mu osoby lub rzeczy. Potrafi opisaç osoby, które dobrze zna.Umie opisaç, jakie jest jego/jej ulubione hobby i czego do tego potrzebuje.Potrafi napisaç, gdzie znajduje si´ jego mieszkanie i jak wyglàda.

Potrafi w prosty sposób opisaç sytuacje ˝ycia codzien-nego.

Umie podaç krótkie informacje na temat czynnoÊci w domu i w szkole.Potrafi opisaç, do której klasy chodzi i jakich ma kolegów oraz atmosfer´ w klasie.Opisuje swojà codziennà drog´ do szkoΠy.

Potrafi informowaç pisemnie, w prosty i krótki sposób,o osobistych doÊwiadczeniach, wydarzeniachi wΠasnych zajćiach.

Potrafi opisaç swoje minione wakacje.Umie w prosty sposób opisaç imprez´ (gdzie, kiedy, co).Potrafi opisaç wybranà przez siebie uroczystoÊç rodzinnà (Wielkanoc, Bo˝e Narodzenie).

Potrafi w prosty sposób pisaç o sprawach codziennych i wyra˝aç swojà opini´.

Potrafi opisaç swoje miejsce zamieszkania i podaç jego zalety i wady.Potrafi opisaç swoje nowe hobby i co mu si´ w nim po-doba.Potrafi opisaç, co mu si´ nie podoba w nowej szkole.

Potrafi zanotowaç informacje dotyczàce spraw osobistych.

Potrafi zrobiç list´ zakupów.

Potrafi zapisaç plany i zadania w prostej i krótkiej for-mie.

Potrafi zanotowaç zadania, które zostaΠy mu przydzie-lone w grupie.Umie zanotowaç swój plan pracy na nast´pny tydzieƒ.

A1

Recepcja – ustnie

Potrafi w znanych mu sytuacjach zrozumieç proste in-formacje dotyczàce czasu i miejsca.

Potrafi zrozumieç krotkà informacj´ dotyczàcà spo-tkania z przyjacióΠmi (piàtek, godz.10.00).Potrafi zrozumieç przekazane przez mikrofon infor-macje (np. o czasie rozpoczćia imprezy).

Potrafi w ustnym przekazie zrozumieç cz´sto u˝ywanezwroty, np. pozdrowienia, po˝egnania, przeprosiny.

Potrafi zrozumieç powitania przekazane w telewizji na poczàtku audycji.Umie zrozumieç w przekazie radiowym podzi´kowania i po˝egnanie.Rozumie przywitanie goÊci przez gospodyni´/gospo-darza.

Potrafi w prostych, krótkich, wolno wypowiadanych tekstach zrozumieç internacjonalizmy, nazwiska i licz-by.

Potrafi zrozumieç prostà zapowiedê na lotnisku.

Potrafi w znanych sobie sytuacjach zrozumieç krótkie polecenia.

Potrafi zrozumieç polecenie nauczyciela, dotyczàce korzystania z podrćznika, zwΠaszcza, jeÊli jest to wi-zualizowane gestem.Potrafi zrozumieç proste polecenia dotyczàce obsΠugi komputera.Potrafi zrozumieç kole˝ank´/koleg´, która/który wyjaÊnia drog´ do konkretnego miejsca.


13

Potrafi w wiadomoÊciach telewizyjnych okreÊliç temat,szczególnie, jeÊli zawiera internacjonalizmy dotyczàcenazwy, czasu i miejsca.

Potrafi, jako widz, okreÊliç temat wiadomoÊci.Potrafi w sprawozdaniu dotyczàcym znanego mu te-matu okreÊliç ogólnie, które informacje sà nowe.Potrafi w sprawozdaniach sportowych zrozumieç wyni-ki swoich ulubionych dru˝yn.

Recepcja – pisemnie

Potrafi w krótkich, prostych tekstach zrozumieç bie- ˝àce informacje dotyczàce nazw, liczb, sΠów.

Potrafi w programie kursu zrozumieç informacje dotyczàce terminu, liczby zaj´ç, czasu ich trwania i ceny kursu.Wyszukuje z oferty wakacyjnej informacje dotyczàceterminu, czasu wycieczki i celu wycieczki.

Potrafi zrozumieç treÊç prostych tekstów informacyj-nych.

Umie wyszukaç w repertuarze filmowym film na wie-czór, miejsce i godzin´ rozpoczćia seansu.Potrafi wyszukaç z tekstu informacje o akcesoriach, które sà jej/jemu potrzebne przy jej/jego zaintereso-waniach.Potrafi z rozkΠadu jazdy wyszukaç informacje dotyczàce czasu odjazdu i przyjazdu pociàgu.

Potrafi z krótkich tekstów informacyjnych wyszukaç dane dotyczàce osób i miejsc.

Potrafi z artykuΠu prasowego zrozumieç dane dotyczàce wieku, miejsca zamieszkania i zajćia wybranej osoby.Potrafi wyszukaç w rubryce sportowej informacje na temat wyniku interesujàcego jà/go meczu.Potrafi wyszukaç na wkΠadce pΠyty kompaktowej dane dotyczàce muzyków.

Potrafi zrozumieç informacje na szyldach, które mo˝na spotkaç w ˝yciu codziennym, zwΠaszcza, jeÊli zawierajà logo i odpowiednie kolory.

Umie zrozumieç najwa˝niejsze znaki informacyjne (dworzec, parking, postój taksówek).Potrafi zrozumieç na tablicy informacyjnej w domu towarowym poszczególne hasΠa (artykuΠy sportowe, artykuΠy spo˝ywcze, odzie˝).Potrafi zrozumieç tablice informacyjne w miejscach publicznych (palenie wzbronione, zakaz parkowania).

Potrafi zrozumieç krótkie instrukcje obsΠugi, szczegól-nie, jeÊli sà poparte obrazkiem.

Potrafi zrozumieç krótkie instrukcje dotyczàce orien-tacji w terenie (drugie pi´tro, pokój 24).Potrafi na ulotkach do lekarstw zrozumieç proste pole-cenia (dawkowanie, czas za˝ywania leku).

Potrafi w krótkich listach, kartkach pocztowych i mai- lach wyszukaç gΠównà informacj´.

Potrafi zrozumieç pozdrowienia z wakacji.Potrafi zrozumieç powód napisania kartki (uroczystoÊç, gratulacje).Umie zrozumieç e-mail dotyczàcy spotkania.

Potrafi zrozumieç podstawowe polecenia dotyczàce obsΠugi komputera.

Potrafi w kafejce internetowej korzystaç z programue-mailowego.

A2

Recepcja – ustnie

Potrafi w typowych sytuacjach zrozumieç informacje i dane dotyczàce liczb.

Potrafi w sklepie z obsΠugà zrozumieç ceny podane ust-nie.

Potrafi zrozumieç krótkie i proste ogΠoszenia i zapo-wiedzi.

Potrafi zrozumieç w domu towarowym zapowiedê o zamknićiu sklepu.Potrafi zrozumieç w supermarkecie informacje doty- czàce promocji.



Potrafi w sytuacjach ˝ycia codziennego zrozumieç proste polecenia.

Potrafi zrozumieç opis drogi i mo˝liwoÊç korzystania ze Êrodków komunikacji miejskiej.Umie zrozumieç polecenie dotyczàce jej/jego pracy w grupie.Potrafi zrozumieç wskazówki lekarza, jak cz´sto i w ja-kiej dawce ma za˝yç lekarstwo.

Potrafi podczas rozmowy rozpoznaç temat rozmowy, jeÊli jest prowadzona powoli i wyraênie w standardo-wym j´zyku.

Potrafi zrozumieç, jako przysΠuchujàcy si´ rozmowie, informacje na temat rodziny rozmawiajàcych.Potrafi rozpoznaç temat w trakcie przysΠuchiwania si´ rozmowie.

Potrafi z krótkich, wyraênie mówionych tekstów zrozumieç istotne informacje.

Potrafi wychwyciç z radiowych informacji sportowych interesujàce jà/go wyniki.Potrafi zrozumieç z usΠyszanej prognozy pogody tempe-ratury zapowiadane na nast´pny dzieƒ.

Potrafi zrozumieç istotne fakty dotyczàce prezentacji na znane jej/mu tematy, jeÊli sà wspierane wizualnie.

Potrafi zrozumieç w samolocie informacje dotyczàce bezpieczeƒstwa, przekazywane przez stewardessy.Potrafi zrozumieç proste informacje podczas oprowa-dzania turystów po mieÊcie.

Recepcja – pisemnie

Potrafi w prostych tekstach, dotyczàcych ˝ycia co-dziennego wyszukaç i zrozumieç specyficzne i przewi-dywalne informacje.

Potrafi w ogΠoszeniu w supermarkecie zrozumieç, któ-re artykuΠy sà wΠaÊnie w promocji.

Potrafi zrozumieç informacj´ gΠównà w tekstach zawierajàcych ilustracje lub kombinacje sΠowno-ob- razkowe.

Potrafi przy pomocy mapy pogody zrozumieç pogod´.Potrafi rozpoznaç w programie telewizyjnym tematy audycji przy pomocy zdj´ç lub logo.

Potrafi zrozumieç w miejscach publicznych szyldy i napisy.

Potrafi zrozumieç podstawowe piktogramy znajdujàce si´ na drogach (np. droga zamkni´ta).Potrafi orientowaç si´ na poczcie za pomocà szyldów i napisów.

Potrafi wyszukaç w krótkich i jasno sformuΠowanych ogΠoszeniach zawierajàcych maΠo skrótów podstawo-we informacje.

Umie w ogΠoszeniach drobnych dotyczàcych wynajmu mieszkania wyszukaç: liczb´ pokoi, wielkoÊç mieszka-nia i cen´.Potrafi w ogΠoszeniach drobnych wyszukaç infor-macji dotyczàcych u˝ywanych komputerów (cena, wyposa˝enie, moc).

Potrafi wyszukaç najwa˝niejsze informacje w krótkich artykuΠach prasowych zawierajàcych du˝o nazw, liczb, nagΠówków i zdj´ç.

Potrafi po zawodach sportowych, które jà/go interesowaΠy znaleêç w gazecie rezultat zawodów.Umie, czytajàc notatk´ o jakimÊ wydarzeniu, wyszukaç informacje dotyczàce pytaƒ, co?, gdzie? i kiedy?

Potrafi zrozumieç proste instrukcje obsΠugi, jeÊli sà kolejno wprowadzane i wsparte rysunkami.

Potrafi przy pomocy instrukcji obsΠugi skorzystaç z au-tomatu, np. do napojów.Potrafi zrozumieç objaÊnienia dotyczàce przyrzàdzania potraw, np. makaronu.

A1

Mediacja – ustnie

Potrafi z krótkich niemieckoj´zycznych wypowiedzi przekazaç innym osobom w j´zyku ojczystym wa˝ne informacje, które bazujà na nazwach i liczbach.

Potrafi przekazaç znajomym w j´zyku ojczystym infor-macje uzyskane w recepcji hotelu np. na temat godzin wydawania Êniadania.Potrafi przekazaç kole˝ance/koledze w sklepie w Szwaj-carii informacje dotyczàce ceny sukni.


15

Potrafi przekazaç kole˝ance/koledze wa˝ne informa-cje uzyskane w sekretariacie szkoΠy j´zykowej w Niem-czech na temat kursu (ceny, daty rozpoczćia kursu).

Potrafi z krótkich niemieckoj´zycznych wypowiedzi przekazaç innym osobom w j´zyku ojczystym infor-macje dotyczàce ˝ycia codziennego.

Umie przetΠumaczyç kole˝ance/koledze na przyjćiu proste pytania dotyczàce pochodzenia, miejsca za-mieszkania, czasu pobytu.Potrafi w restauracji przetΠumaczyç kole˝ance/koledzekrótkie uwagi kelnera, np. „z makaronem czy bez?”, „z cytrynà czy bez?”Potrafi przetΠumaczyç w sklepie proste pytania nie-mieckiego sprzedawcy, np. „PΠaci Pan kartà?”

Potrafi przekazaç innym pojedyncze informacje z krótkich tekstów pisanych dotyczàcych znanych mu tematów i bazujàcych na podstawowym sΠownictwie, internacjonalizmach i elementach wizualizujàcych.

Potrafi koledze/kole˝ance przekazaç najwa˝niejsze informacje z zaproszenia, np. miejsce, dzieƒ, godzina.Potrafi przetΠumaczyç polskiemu turyÊcie najwa˝-niejsze sΠowa z niemieckoj´zycznego prospektu, np. dzieci, rodzice, pociàg, restauracja.Potrafi przetΠumaczyç z codziennej gazety niemiecko- j´zycznej proste zwroty dotyczàce pogody, np. sΠoƒce, deszcz.

Potrafi w znanych mu sytuacjach ˝ycia codziennego przekazaç bie˝àce ustne informacje lub pytania.

Potrafi w niemieckiej restauracji pomóc polskiemu ko-ledze/polskiej kole˝ance w zamówieniu napoju.Umie przekazaç niemieckiemu turyÊcie opis drogi, po-danej przez polskiego policjanta.Potrafi w polskim sklepie pomóc niemieckoj´zycznemu turyÊcie w zrozumieniu cen towarów.

Potrafi przetΠumaczyç proste polskie informacje z szyldów i napisów na j´zyk niemiecki.

Potrafi przetΠumaczyç szyld na sklepie, np. „zamkni´- te”.Potrafi w hotelu przetΠumaczyç proste sΠowa z tablicy informacyjnej, np. Êniadanie, kolacja.

A2

Mediacja – ustnie

Potrafi z krótkiej, niemieckoj´zycznej wypowiedzi przekazaç proste informacje na znane mu tematy.

Potrafi przekazaç istotne informacje nagrane na se-kretark´, np. przesunićie terminu spotkania.Umie przekazaç polskiemu turyÊcie istotne informacje dotyczàce opisu drogi, podane w j´zyku niemieckim.Potrafi przekazaç kole˝ance/koledze istotne infor-macje dotyczàce oglàdanej niemieckoj´zycznej zapo-wiedzi programu telewizyjnego, np. rozpoczćie, czas trwania programu.

Potrafi z krótkich niemieckoj´zycznych wypowiedzi przekazaç istotne informacje o osobach w j´zyku ojczy-stym (pochodzenie, zainteresowania, wyksztaΠcenie).

Potrafi zapoznaç niemieckiego koleg´/kole˝ank´ z polskà kole˝ankà/kolegà i przetΠumaczyç proste py-tania dotyczàce miejsca zamieszkania, zawodu, zain-teresowania.Potrafi polskiej kole˝ance/koledze przekazaç proste informacje niemieckiego turysty dotyczàce jego podró- ˝owania, np. gdzie byΠ, dokàd chce jechaç.Potrafi przetΠumaczyç proste pytania niemieckiego ucznia skierowane do polskiego kolegi, np. gdzie si´ uczysz, jak dΠugo, jak nazywa si´ Twój nauczyciel.



Potrafi przetΠumaczyç proste ˝yczenia, polecenia i ˝àdania innym osobom w j´zyku ojczystym.

Potrafi przetΠumaczyç polskiemu koledze/ kole˝ance proste polecenia niemieckich gospodarzy, np.: usiàdê, zdejmij pΠaszcz, tu nie wolno paliç.

Potrafi przekazaç innym niektóre wa˝ne informacje z niemieckich szyldów na znane mu tematy.

Umie przetΠumaczyç z jadΠospisu w restauracji polskiej kole˝ance/koledze nazwy niektórych daƒ.Potrafi przetΠumaczyç na dworcu kolejowym polskie-mu turyÊcie niektóre informacje z rozkΠadu jazdy.Potrafi polskiemu kierowcy przetΠumaczyç cz´sto spo-tykane napisy na znakach drogowych, np. objazd, dro-ga zamkni´ta.

Potrafi przekazaç w sposób ogólny proste informacje z niemieckoj´zycznych tekstów pisanych, pod warun-kiem, ˝e posiadajà przejrzystà struktur´ i sà wsparte zdjćiami/obrazkami.

Potrafi przekazaç z niemieckoj´zycznego czasopisma gΠówne informacje dotyczàce katastrof, np. kiedy, gdzie, kto.Potrafi przekazaç krótkie informacje z magazynu spor-towego na temat np. piΠki siatkowej (miejsce, czas, wy-nik).Potrafi z niemieckoj´zycznego programu telewizyjne-go przekazaç informacje dotyczàce zespoΠu muzyczne-go, np. styl muzyki, wykonawca.

Potrafi przekazaç z krótkich niemieckoj´zycznych tek-stów pisanych pojedyncze, wa˝ne informacje na znane mu tematy.

Potrafi przekazaç koledze/kole˝ance najwa˝niejsze informacje zawarte w niemieckoj´zycznej notatce, np. kto, gdzie, kiedy, dlaczego.Potrafi przekazaç informacje dotyczàce koncertu z niemieckoj´zycznych stron internetowych, np. miej-sce, dzieƒ i czas koncertu.Potrafi przetΠumaczyç niektóre fragmenty niemiecko- j´zycznego listu prywatnego, np. sytuacja rodzinna, py-tania o zdrowie.

Potrafi przetΠumaczyç z j´zyka ojczystego niemiecko- j´zycznemu rozmówcy bie˝àce informacje, pytania, ˝yczenia, dotyczàce ˝ycia codziennego.

Potrafi przekazaç w prosty sposób w sklepie ˝yczenia kupujàcego niemieckoj´zycznej sprzedawczyni.Potrafi przekazaç niemieckoj´zycznemu turyÊcie pro-ste polecenia, np. zalecenia dotyczàce parkowania.Potrafi przekazaç w urz´dach proste zalecenia portie-ra niemieckiemu koledze/kole˝ance, np. gdzie nale˝y poczekaç.

Potrafi przekazaç poszczególne fragmenty ustnych poleceƒ lub zapowiedzi niemieckoj´zycznemu roz-mówcy.

Potrafi przetΠumaczyç niemieckiemu turycie najwa˝-niejsze informacje z zapowiedzi na dworcu, np. opóênienie pociàgu.Potrafi przetΠumaczyç polecenie polskiego policjanta skierowane do niemieckiego turysty, np. krótsza dro-ga, w lepszym stanie.Potrafi przekazaç usΠyszane, wa˝ne zapowiedzi na dworcu autobusowym niemieckiemu turyÊcie, np. go-dzina odjazdu, numer autobusu.

Potrafi przekazaç niemieckoj´zycznemu rozmówcy wa˝ne informacje z teksów pisanych i napisów.

Potrafi przekazaç niemieckiemu goÊciowi hotelowemu niektóre informacje z prospektu zawierajàcego ofert´ sp´dzenia wolnego czasu, np. miejsce, czas i dyscypli-na sportowa.Umie wyjaÊniç niemieckiemu koledze/kole˝ance w prosty sposób typowe polskie dania z karty daƒ.Potrafi w prosty sposób po niemiecku przekazaç gΠówne informacje z gazety na temat aktualnego wy-darzenia.


17

Potrafi podczas prostej rozmowy pomi´dzy polskim i niemieckim rozmówcà przetΠumaczyç proste infor-macje dotyczàce tych osób, u˝ywajàc na przemian j´-zyka polskiego i niemieckiego (pochodzenie, zainte-resowania, wyksztaΠcenia).

Potrafi w urz´dzie poÊredniczyç w rozmowie mi´dzy niemieckim urz´dnikiem a polskim znajomym, tΠumaczàc proste pytania dotyczàce miejsca zamiesz-kania, zawodu, pracy.Potrafi w trakcie rozmowy przy stole poÊredniczyç w rozmowie mi´dzy niemieckimi gospodarzami a pol-skim kolegà/kole˝ankà, tΠumaczàc i udzielajàc odpo-wiedzi na temat ˝ycia codziennego (rodzina, hobby, pochodzenie).

3.6. Europejskie portfolio j´zykowe

Europejskie portfolio j´zykowe jest wa˝nym dokumentem, który uΠatwia nauk´ j´zyków obcych. PowstaΠo ono, by sΠu˝yç mieszkaƒcom zjednoczonej Europy. Stworzenia tego dokumentu podj´Πa si´ Rada Europy, by wspieraç i umacniaç jednoÊç kontynentu europejskiego, jak równie˝, by rozwijaç zrozumienie dla ró˝norodnoÊci j´zykowej i kulturowej mieszkaƒców ró˝nych krajów Europy.

Europejskie portfolio j´zykowe skΠada si´ z trzech cz´Êci:1. paszportu j´zykowego, który zawiera informacje o Radzie Europy i o samym paszporcie, dane wΠaÊciciela, jego

portret j´zykowy, tabel´ samooceny na poziomach: rozumienie, czytanie, mówienie – interakcja i produkcja ustna. Paszport zawiera równie˝ wykaz dyplomów, jakie wΠaÊciciel uzyskaΠ na swojej drodze rozwoju j´zykowego.

2. biografii j´zykowej, w której uczàcy si´ j´zyka obcego mo˝e zapisaç swoje doÊwiadczenia w poznawaniu j´zyków i kultur, opisaç sposoby uczenia si´ j´zyka, swoje potrzeby i post´py w nauce.

3. dossier – przypomina teczk´ artysty, w której uczeƒ gromadzi i rejestruje wykonane przez siebie prace: projekty, wypracowanie, wiersze, listy, prace plastyczne, notatki, pami´tniki z podró˝y po obcych krajach lub miastach, jak te˝ inne prace, które uczeƒ pragnie zachowaç, a które majà zwiàzek z naukà j´zyka obcego. W dossier znaj-duje si´ równie˝ miejsce na dyplomy z konkursów j´zykowych, zaÊwiadczenia i Êwiadectwa, które dokumentujà osiàgnićia ucznia w poznawaniu j´zyka i kultury danego kraju.

W ramach projektu Rady Europy, Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu opracowaΠo we wspóΠpracy z Cen-tralnym OÊrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Warszawie polskà wersj´ Europejskiego Portfolio J´zykowego dla uczniów od 10 do 15 roku ˝ycia.

4. MateriaΠ nauczania4.1. Zagadnienia tematyczne

Proponowany przez nas zakres tematyczny powinien byç realizowany przez caΠy cykl nauki j´zyka niemieckiego. Ozna-cza to, ˝e uczeƒ powinien mieç mo˝liwoÊç systematycznego powtarzania, odÊwie˝ania i sukcesywnego przyswajania sΠownictwa dotyczàcego danego tematu. Najlepszym wić sposobem jest metoda spiralna realizowania poni˝szych zagadnieƒ tematycznych:

TematykaSzczegóΠowe zagadnienia

tematycznePrzykΠadowe intencje komunikacyjne

czΠowiek nawiàzywanie kontaktów (powitanie, po˝egnanie, przedstawianie si´)

interakcja ustnie: Potrafi pozdrowiç i po˝egnaç grup´ znajomych i przyjacióΠ.Potrafi podaç swoje imi´ i nazwisko, pochodzenie i zawód.Potrafi powiedzieç, skàd pochodzi i jaki jest jego j´zyk ojczysty.Potrafi wyraziç w prosty sposób uczucia radoÊci i strachu.Umie opowiedzieç o swoim hobby.interakcja pisemnie: Potrafi po przybyciu do hotelu wypeΠniç for-mularz meldunkowy.Potrafi przedstawiç si´ na chacie i zapytaç innych o ich zaintere-sowania.produkcja ustnie: Potrafi powiedzieç kole˝ance/koledze, co robii jakie jest jego hobby.Potrafi na lekcji powiedzieç, skàd pochodzi i gdzie mieszka.

dane personalne (imi´, nazwisko, wiek, adres za-mieszkania)

wyglàd zewn´trzny i cechycharakteru

uczucia i emocje

zainteresowania





produkcja pisemnie: Potrafi opisaç, jakie jest jego ulubione hobby i co jest mu potrzebne do jego realizacji.Potrafi zapisaç autora, tytuΠ i cen´ ksià˝ki.Potrafi opisaç osob´, którà dobrze zna.Potrafi w krótkim liÊcie podzi´kowaç za okazanà pomoc.Potrafi napisaç do kole˝anki/kolegi e-mail z nowinkami z ˝ycia osobistego.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieç, jako przysΠuchujàcy si´ rozmo-wie, informacje na temat rodziny rozmawiajàcych.Potrafi zrozumieç proste informacje dotyczàce zainteresowaƒ mΠodzie˝y w Niemczech.recepcja pisemnie: Potrafi z artykuΠu prasowego zrozumieç dane dotyczàce wieku, miejsca zamieszkania i zajćia wybranej osoby.Potrafi w kafejce internetowej korzystaç z programu e-mailowego.mediacja ustnie: Potrafi w urz´dzie poÊredniczyç w rozmo-wie pomi´dzy niemieckim urz´dnikiem a polskim znajomym, tΠumaczàc proste pytania.Potrafi zapoznaç niemieckiego koleg´ z polskà kole˝ankà i przetΠumaczyç proste pytania dotyczàce zainteresowaƒ.

dom informacje o miejscu za-mieszkania

interakcja ustnie: Potrafi powiedzieç, jakich czynnoÊci nie lubi wykonywaç w domu, a jakie sprawiajà mu przyjemnoÊç.interakcja pisemnie: Potrafi opisaç kole˝ance/koledze, gdzie mieszka i jak do niego dotrzeç.produkcja ustnie: Potrafi opisaç, gdzie i jak mieszka.produkcja pisemnie: Potrafi napisaç, gdzie znajduje si´ jego mieszkanie i jak wyglàda.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieç informacje dotyczàce pomieszczeƒ w mieszkaniu niemieckiego kolegi.recepcja pisemnie: Potrafi w ogΠoszeniach drobnych dotyczàcych wynajmu mieszkania wyszukaç liczb´ pokoi, wielkoÊç mieszkania i cen´.mediacja ustnie: Potrafi przetΠumaczyç proste pytania dotyczàce poΠo˝enia i wielkoÊci mieszkania.

opis domu

wyposa˝enie domu

pomieszczenia w miesz-kaniu

opis pomieszczeƒ

przyporzàdkowanie czyn- noÊci do pomieszczeƒ

obowiàzki domowe

szkoΠa przedmioty nauczania interakcja ustnie: Potrafi odpowiedzieç znajomej, w jakiej szkole si´ uczy.Potrafi poprosiç nauczyciela o wyjaÊnienie niezrozumiaΠego çwiczenia.Potrafi poprosiç kole˝ank´/koleg´ o wyjaÊnienie niezrozumiaΠego sΠowa.interakcja pisemnie: Potrafi opisaç siebie i swojà klas´ w prostych sΠowach, skierowanych do szkoΠy partnerskiej.produkcja ustnie: Potrafi opisaç swojà poprzednià szkoΠ´.Potrafi opisaç szkoΠ´, do której ucz´szcza i czego si´ tam uczy.produkcja pisemnie: Potrafi opisaç, do której klasy chodzi, jakich ma kolegów i atmosfer´ w klasie.Potrafi opisaç, co mu si´ nie podoba w nowej szkole.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieç polecenie dotyczàce jego pracy w grupie.recepcja pisemnie: Potrafi w programie kursu zrozumieç informa-cje dotyczàce terminu, liczby zaj´ç, czasu ich trwania.mediacja ustnie: Potrafi przetΠumaczyç proste pytania niemiec-kiego ucznia do polskiego kolegi, np. gdzie si´ uczysz, jak dΠugo, jak si´ nazywa twój nauczyciel?

plan lekcji

oceny w szkole

czynnoÊci wykonywanew szkole i na zajćiachlekcyjnych

przybory szkolne

orientacja w szkole


19



praca popularne zawody interakcja ustnie: Umie podczas rozmowy w prosty sposób powiedzieç o swoim wyksztaΠceniu i obecnym zajćiu.Potrafi wyraziç radoÊç z powodu pracy w grupie.interakcja pisemnie: Potrafi opisaç w prostych sΠowach swojà prac´ dorywczà w czasie wakacji.produkcja ustnie: Potrafi opisaç swoje miejsce wakacyjnej pracy.produkcja pisemnie: Potrafi zanotowaç zadania, które zostaΠymu przydzielone w grupie.Umie zanotowaç swój plan pracy na nast´pny tydzieƒ.recepcja ustnie: Umie zrozumieç polecenie dotyczàce jej/jego pra-cy w grupie.recepcja pisemnie: Potrafi w ogΠoszeniu o prac´ zrozumieç istotne informacje dotyczàce rodzaju pracy, liczby godzin i zarobków.mediacja ustnie: Potrafi przekazaç istotne informacje nagrane na sekretark´, np. przesunićie terminu spotkania.Potrafi przetΠumaczyç niemieckiemu koledze/kole˝ance proste py-tania dotyczàce zawodu.Potrafi w urz´dzie poÊredniczyç w rozmowie mi´dzy niemiec-kim urz´dnikiem a polskim znajomym, tΠumaczàc proste pytania dotyczàce zawodu lub pracy.

czynnoÊci zwiàzane z pracà

miejsca pracy

˝ycie rodzinnei towarzyskie

czΠonkowie rodziny interakcja ustnie: Potrafi w prosty sposób opowiedzieç o swojej rodzinie.interakcja pisemnie: Potrafi zaprosiç kole˝ank´ na urodziny.produkcja ustnie: Potrafi opowiedzieç o wa˝niejszym wydarzeniu rodzinnym.Potrafi opisaç siebie i swojà rodzin´.produkcja pisemnie: Potrafi opisaç wybranà przez siebie uroczystoÊç rodzinnà.Potrafi zapisaç plan zaj´ç dla czΠonków rodziny.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieç informacje dotyczàce wielkoÊci rodziny kolegi z Niemiec.recepcja pisemnie: Potrafi zrozumieç informacje w zaproszeniu na uroczystoÊç rodzinnà.mediacja ustnie: Potrafi przetΠumaczyç informacje niemieckiego kolegi na temat jego rodziny.

opis postaci

Êwi´ta i uroczystoÊci rodzinne

czynnoÊci ˝ycia codzien-nego

formy sp´dzania wolnegoczasu

˝ywienie artykuΠy spo˝ywcze interakcja ustnie: Potrafi zamówiç coÊ do jedzenia i piciai poprosiç o rachunek.Potrafi opowiedzieç o swoich przyzwyczajeniach ˝ywieniowych.interakcja pisemnie: Potrafi napisaç prosty przepis kulinarny.produkcja ustnie: Potrafi wyjaÊniç, jakie potrawy ch´tnie jada,a których nie jada lub nie mo˝e jeÊç.produkcja pisemnie: W liÊcie do niemieckiego kolegi potrafi wymieniç swoje ulubione dania.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieç w supermarkecie informacj´ dotyczàcà promocji artykuΠów spo˝ywczych.recepcja pisemnie: Potrafi zrozumieç objaÊnienia dotyczàce przyrzàdzenia potraw.mediacja ustnie: Potrafi w hotelu przetΠumaczyç proste sΠowa z tablicy informacyjnej, np. Êniadanie, kolacja.Potrafi wyjaÊniç niemieckiemu koledze w prosty sposób typowe polskie dania z karty daƒ.

posiΠki

jadΠospis

w restauracji

zakupy artykuΠów spo˝ywczych

przepisy kulinarne





zakupy i usΠugi rodzaje sklepów interakcja ustnie: Potrafi w sklepie, w którym towary sà wyΠo˝one poprosiç o towar.Potrafi kupiç na poczcie znaczki.Potrafi w sklepie z obsΠugà zrobiç zakupy, pytajàc o towary i ceny.interakcja pisemnie: Potrafi napisaç list´ zakupów.produkcja ustnie: Potrafi podaç w sklepie dane dotyczàce iloÊcii wielkoÊci.Potrafi powiedzieç kole˝ance/koledze, co powinien/powinna za-Πatwiç.produkcja pisemnie: Potrafi zrobiç list´ zakupów.recepcja ustnie: Potrafi w ogΠoszeniu w hipermarkecie zrozumieç informacje dotyczàce artykuΠów w promocji.recepcja pisemnie: Potrafi w ulotce z hipermarketu zrozumieç in-formacje dotyczàce artykuΠów w promocji.Potrafi w ogΠoszeniach drobnych wyszukaç informacje dotyczàce u˝ywanych komputerów (cena, wyposa˝enie, moc).Potrafi zrozumieç na tablicy informacyjnej w domu towarowym po-szczególne hasΠa (artykuΠy sportowe, odzie˝, artykuΠy spo˝ywcze).Potrafi orientowaç si´ na poczcie za pomocà szyldów i napisów.mediacja ustnie: Potrafi przekazaç kole˝ance w sklepie w Szwajca-rii informacje na temat ceny sukni.Potrafi przetΠumaczyç szyld na sklepie, np. „zamkni´te”.

towary (ubranie, artykuΠyszkolne)

sprzedawanie i kupowa-nie

pieniàdze

ceny

korzystanie z usΠug

podró˝owaniei turystyka

wycieczki interakcja ustnie: Potrafi poprosiç kole˝ank´ o opisanie drogi, np. na basen.Potrafi kupiç bilet.interakcja pisemnie: Potrafi napisaç kartk´ z wakacji.produkcja ustnie: Potrafi opowiedzieç chronologicznie krótkà podró˝.produkcja pisemnie: Potrafi w prostej formie zanotowaç plani tras´ podró˝y.Potrafi opisaç swojà codziennà drog´ do szkoΠy.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieç w samolocie informacje dotyczàce bezpieczeƒstwa, przekazywane przez stewardess´.Potrafi zrozumieç krótkà informacj´ na lotnisku.recepcja pisemnie: Potrafi zrozumieç pozdrowienia z wakacji.Potrafi z rozkΠadu jazdy wyszukaç informacje dotyczàce czasu od-jazdu i przyjazdu pociàgu.Wyszukuje z oferty wakacyjnej informacje dotyczàce terminu, cza-su wycieczki i celu wycieczki.mediacja ustnie: Potrafi przetΠumaczyç niemieckiemu turyÊcie najwa˝niejsze informacje z zapowiedzi na dworcu, np. opóênienie pociàgu.Potrafi przetΠumaczyç na dworcu kolejowym polskiemu turyÊcie niektóre informacje z rozkΠadu jazdy.

wakacje

orientacja w mieÊcie i w terenie

Êrodki transportu

na dworcu

na granicy

plany wakacyjne

informacja turystyczna

zwiedzanie

kultura dziedziny kultury interakcja ustnie: Potrafi opowiedzieç o ulubionej muzyce i rodza-ju muzyki, której nie lubi.produkcja ustnie: Potrafi opowiedzieç o swojej ulubionej dziedzi-nie sztuki.produkcja pisemnie: Potrafi napisaç zaproszenie na imprez´ muzycznà w swojej szkole.recepcja ustnie: Potrafi wyszukaç na wkΠadce pΠyty kompaktowej dane dotyczàce muzyków.

uczestnictwo w kulturze


21



sport popularne dyscyplinysportowe

interakcja ustnie: Potrafi powiedzieç, dlaczego nie chce jeêdziç na rowerze.interakcja pisemnie: Potrafi podaç w ankiecie informacje o upra-wianych dyscyplinach sportowych.produkcja ustnie: Potrafi powiedzieç, dlaczego okreÊlonà dyscy-plin´ sportowà lubi szczególnie.produkcja pisemnie: Potrafi opisaç w liÊcie do niemieckiego kole-gi, jaka jest jego ulubiona dyscyplina sportowa.recepcja ustnie: Potrafi z radiowych informacji sportowych wychwyciç interesujàce go wyniki.recepcja pisemnie: Potrafi wyszukaç z tekstu informacje o akceso-riach, które sà jemu potrzebne przy jego zainteresowaniach.Potrafi po zawodach sportowych, które go interesujà znaleêç w ga-zecie rezultat zawodów.mediacja ustnie: Potrafi przetΠumaczyç niemieckiemu goÊciowi hotelowemu niektóre informacje z prospektu zawierajàce ofert´ sp´dzania wolnego czasu, np. dyscyplina sportowa, miejsce i czas.

zalety i wady ró˝nych dys-cyplin sportowych

sprz´t sportowy

imprezy sportowe

zdrowie i choroby

cz´Êci ciaΠa interakcja ustnie: Potrafi powiedzieç, ˝e boli go gΠowa.Potrafi odpowiedzieç na pytanie dotyczàce samopoczucia.interakcja pisemnie: Potrafi podaç w ankiecie informacj´ o prze-bytych chorobach.produkcja ustnie: Potrafi w aptece poprosiç o leki.produkcja pisemnie: Potrafi zanotowaç sobie sposób za˝ywania leku.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieç polecenie lekarza, jak cz´stoi jakiej dawce ma za˝yç lekarstwa.recepcja pisemnie: Potrafi na ulotkach do leków zrozumieç proste polecenia (dawkowanie, czas za˝ywania leku).mediacja ustnie: Potrafi przetΠumaczyç niektóre fragmen-ty niemieckoj´zycznego listu prywatnego, np. dotyczàce pytaƒ o zdrowie.

choroby i dolegliwoÊci

w aptece

u lekarza

samopoczucie

technika korzystanie z podstawo-wych urzàdzeƒ technicz-nych

produkcja ustnie: Potrafi zapytaç o sposób obsΠugi lub uruchomie-nia sprz´tu elektronicznego.recepcja ustnie: Potrafi zrozumieç polecenie nauczyciela dotyczàceobsΠugi komputera.recepcja pisemnie: Potrafi zrozumieç ilustrowanà instrukcj´ obsΠugi np. iPoda.mediacja ustnie: Potrafi przetΠumaczyç niektóre fragmenty niemieckoj´zycznej instrukcji obsΠugi sprz´tu elektronicznego.

Êwiat przyrody pogoda interakcja ustnie: Potrafi opowiedzieç, jaka jest pogoda.interakcja pisemnie: Potrafi opisaç ulubionà por´ roku.Potrafi opisaç widok z okna.produkcja ustnie: Potrafi w prosty sposób opisaç swoje ulubione zwierz´.produkcja pisemnie: Potrafi w prosty sposób napisaç na kartcez wakacji, jak jest pogoda.recepcja ustnie: Potrafi z usΠyszanej prognozy pogody wychwyciç temperatury zapowiadane na nast´pny dzieƒ.recepcja pisemnie: Potrafi przy pomocy mapy pogody zrozumieç pogod´.mediacja ustnie: Potrafi przetΠumaczyç z niemieckiej gazety proste zwroty dotyczàce pogody, np. sΠoƒce, deszcz.

zwierz´ta

roÊliny

krajobraz

Elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego j´zyka oraz o kraju ojczystym,z uwzgl´dnieniem kontekstu mi´dzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.



4.2. Rodzaje tekstów

Rodzaje tekstów przeznaczone do opanowania biernego (sΠuchania):

– instrukcje,– komunikaty,– rozmowy.

Rodzaje tekstów przeznaczone do opanowania biernego (czytania):

– jadΠospis,– bilet,– krótki tekst literacki,– krótki artykuΠ prasowy,– formularz,– kalendarz,– reklama,– ogΠoszenie,

Rodzaje tekstów przeznaczone do opanowania czynnego (pisania):

– pocztówka z pozdrowieniami,– krótka notatka,– polecenie,– ˝yczenia,– krótki list nieformalny,

4.3. Role w sytuacjach komunikacyjnych, w jakich uczeƒ mo˝e si´ znaleêç

– turysta,– klient,– pacjent,– uczeƒ,– kolega,– przechodzieƒ,– przyjaciel,– zawodnik.

4.4. Zagadnienia gramatyczne

Poni˝ej prezentujemy list´ zagadnieƒ gramatycznych, z którymi uczeƒ spotka si´ w czasie trzech lat nauki, zarówno czynnie, jak i biernie. Zagadnienia podzieliΠyÊmy, zgodnie z poziomem biegΠoÊci j´zykowej, na A1 i A2.

– krótka instrukcja,– polecenie komputerowe,– etykietki,– szyld,– komiks,– rozkΠad jazdy,– napisy informacyjne,– listy.

– ogΠoszenie,– zaproszenie– e-mail,– wiadomoÊç,– krótki opis.

Poziom A1 Poziom A2

Skła

dnia

Zdania pojedyncze: oznajmujàce, pytajàce,rozkazujàcenp. Ich komme aus Deutschland. Kommst du ausDeutschland?Komm hier!

Zdanie rozkazujàce z czasownikami rozdzielnie zΠo-˝onyminp. Räume dein Zimmer auf!

Klamra zdaniowa w zdaniach z czasownikiem modal-nym, w czasie Perfekt i z czasownikami rozdzielnie zΠo˝onyminp. Ich möchte nach Österreich fahren.Er hat Gitarre gespielt.Ich räume mein Zimmer auf.

Szyk wyrazów: prosty, przestawnynp. Ich gehe spazieren. Gehst du spazieren?

Szyk wyrazów: szyk zdania podrz´dnie zΠo˝onegonp. Er sagt, dass er Schüler ist.


23

Poziom A1 Poziom A2Sk

ładn

ia

Przeczenia: nein, nicht, kein i ich miejsce w zdaniunp. Nein, ich gehe nicht in die Schule. Das ist keinHamburger.

Zdania zΠo˝one wspóΠrz´dnie ze spójnikami: aber,denn, oder, und, sondern, deshalb, sonstnp. Er lernt und seine Schwester hört Radio. Ichbin krank, deshalb bleibe ich zu Hause.

Zdania podrz´dnie zΠo˝one ze spójnikami: dass,weil, obnp. Er isst. Pizza, weil er sie mag.

Zdania warunkowe rzeczywiste, zdanie wzgl´dne, zdania poboczne bezspójnikowe, zdanie porównaw-cze z „als”np. Wenn ich Zeit habe, besuche ich dich.Habe ich Zeit, besuche ich dich.Er ist größer als ich.

Cza

sow

nik

Formy czasowe:– Präsensnp. Ich wohne in Berlin.

Formy imiesΠowowe czasownika: Partizip IInp. gewohnt, besucht, gefahren

Formy czasowe:– Perfekt: gehen, fahren, nehmen, schlafen, essen,trinken, kommen, machennp. Anna ist ins Kino gegangen.Er hat Tee getrunken.

Formy czasowe:– Präteritum czasowników modalnych oraz haben i seinnp. Ich war in Spanien.Er hatte Englisch.

Czasowniki posiΠkowe: sein, habennp. Ich bin zu spät gekommen.Ich habe dich gesehen.

Czasowniki zwrotnenp. Das Kind wäscht sich.

Czasowniki rozdzielnie i nierozdzielnie zΠo˝onenp. Er erzählt ein Märchen.Mark lädt Eva zur Party ein.

Czasowniki modalne: mögen, müssen, wollen, kön-nen, nicht dürfennp. Ich mag Bananen.Wir müssen die Übung schreiben.

Czasowniki modalne: dürfen, sollennp. Darf ich ins Kino gehen? Ihr sollt pünktlich sein.

Tryb rozkazujàcynp. Geh ins Bett!

Rekcja najcz´Êciej u˝ywanych czasownikównp. Ich interessiere mich für Sport.

Rodzaj rzeczownikanp. der Tisch, die Tante, das Heft

Deklinacja rzeczownika w celowniku po rodzajniku okreÊlonym np. dem Kind

Odmiana rzeczownika Deklinacja rzeczownika w celowniku po rodzajniku nieokreÊlonym np. einem Kind



Poziom A1 Poziom A2R

zczo

wni

k

U˝ycie rodzajnika okreÊlonego, nieokreÊlonego, u˝y- cie rzeczownika bez rodzajnika np. Das ist ein Junge. Der Junge ist groß.Ich höre Radio.

Rzeczowniki zdrobniaΠe np. das Mädchen, dasBlümlein

Deklinacja rzeczownika w mianowniku i biernikupo rodzajniku okreÊlonymnp. der Schüler, den Schüler

Rzeczowniki z przyrostkaminp. die Pünktlichkeit, die Übung

Deklinacja rzeczownika w mianowniku, celownikui bierniku po rodzajniku nieokreÊlonymnp. ein, Kind, einem Kind, ein Kind

Rzeczowniki tworzone od nazw miast, krajów i cz´- Êci Êwiatanp. der Berliner, der Engländer, der Afrikaner

Rzeczowniki zΠo˝onenp. das Wohnzimmer

Rzeczowniki tworzone od bezokolicznikównp. das Lesen

Liczba pojedyncza rzeczownikanp. der Kuli

Rzeczowniki tworzone od przymiotników, imiesΠowówi liczebnikównp. das Schöne, der Lesende, der Erste

Liczba mnoga rzeczownikanp. die Türen

Rzeczownik po okreÊleniu miary i waginp. 2 Kilo Mehl, zwei Stunden Unterricht

Rzeczowniki okreÊlajàce zawód i wykonawcńp. der Informatiker

Odmiana imion wΠasnych: -s, i z przyimkiem „von” np. Evas Buch, das Buch von Eva

Prz

ymio

tnik

Przymiotnik jak orzeczniknp. Sie ist klein.

Przymiotnik w mianowniku i w bierniku jako przy-dawka:– z rodzajnikiem okreÊlonym,– z rodzajnikiem nieokreÊlonym, zaimkiem dzier-˝awczym i przeczeniem kein– bez rodzajnika:np. Das ist ein interessantes Buch. Das interessante Buch ist teuer.Mein interessantes Buch liegt auf dem Tisch. Das ist kein interessantes Buch.

Regularne i nieregularne stopniowanie przymiotni-ka np. schön – schöner – am schönsten/ der, die das schönstegut – besser – am besten/ der, die das beste

Przymiotniki w porównaniachEr ist so fleißig wie ich.Anna lernt besser als ich.Olaf lernt am besten.

Rekcja przymiotnikanp. zufrieden sein mit

Przymiotniki z przedrostkiem „un-”np. unglücklich

Zai

mek

Odmiana zaimków osobowych w mianownikui biernikunp. Er ist gut. Ich finde ihn gut.

Odmiana zaimków osobowych w celownikunp. Ihm helfe ich gern.

Odmiana zaimków dzier˝awczych w mianownikui biernikunp. Das ist mein Kuli. Brauchst du meinen Kuli?

Odmiana zaimków dzier˝awczych w celownikunp. Er schreibt mit seinem Kuli gern.


25

Poziom A1 Poziom A2Z

aim

ek

Zaimek nieosobowy „es”np. Es regnet.

Zaimki pytajàce: wer?, was?, wo?, woher?, wie?, …np. Woher kommst du? Wo wohnst du?

Zaimki pytajàce: welcher?, welche?, welches?, wa-rum?, was für ein?, …np. Warum lernst du nicht?

Odmiana zaimków zwrotnychnp. Ich freue mich. Er freut sich.

Zaimek nieokreÊlony „man”np. In der Schule lernt man.

Zaimki nieokreÊlone: alles, viele, etwas, jeder, jede,jedes np. Jeder muss lernen.

Zaimki wskazujàce: dieser, diese, diesesnp. Dieser Mantel gefällt mir.

Zaimek wzgl´dnynp. Das ist der Mann, der in der Schule arbeitet.

Lic

zebn

ik

Liczebniki gΠównenp. zwei, hundert

U˝ycie liczebników przy oznaczeniu miary i waginp. zwei Kilo, hundert Meter

Liczebniki porzàdkowenp. der erste Mai

Prz

ysłó

wek PrzysΠówki okreÊlajàce czas i miejsce,

np. gestern, heute, dort, hierRegularne i nieregularne stopniowanie przysΠówkównp. gut – besser – am bestenspät – später – am spätesten

Prz

yim

ek

Przyimki czasowe: um, von – bis, vor, nach orazzwroty: am Dienstag, …, am Vormittag, …np. Am Dienstag habe ich Mathe.Von 9 bis 13 bin ich in der Schule.

Przyimki z celownikiem:aus, bei, mit, nach, seit, von, zu, gegenübernp. Nach der Pause, der Schule gegenüber

Przyimki z biernikiem:durch, gegen, für, ohne, um, entlang, bisnp. durch den Park, ohne Zucker

Przyimki z celownikiem i biernikiem:an, auf, hinter, neben, unter, über, vor, zwischen, innp. neben der Lampe



5. Realizacja materiaΠu nauczania5.1. Dostosowanie programu do grupyMateriaΠ, który proponujemy Paƒstwu, jest dostosowany do nauczania j´zyka niemieckiego w wymiarze jednej lub dwóch godzin tygodniowo od podstaw. Jednak nauczyciel sam musi zdecydowaç, z jakà intensywnoÊcià b´dzie go realizowaΠ, poniewa˝ jest to uzale˝nione od mo˝liwoÊci intelektualnych uczniów, liczebnoÊci grupy oraz wΠasnej in-wencji i kreatywnoÊci.

W ka˝dej grupie uczàcych si´ rozró˝niç mo˝na cztery podstawowe typy osobowoÊci uczniów, którzy w ró˝ny spo-sób przyswajajà wiedz´. Nauczyciel powinien to sobie uÊwiadomiç i odpowiednio przygotowaç zajćia lekcyjne, aby umo˝liwiç uczniom optymalny sposób nauki.

Istnieje wiele kryteriów podziaΠu uczàcych si´, my proponujemy podziaΠ uczniów na nast´pujàce cztery grupy: typ myÊliciela, typ odkrywcy, typ podejmujàcego decyzje oraz typ aktywisty. Ka˝dy z nich charakteryzuje si´ innymi cecha-mi i w ró˝ny sposób zdobywa wiedz´, stàd te˝ wynikajà dla nauczyciela konsekwencje dydaktyczne:

Cechy Sposób uczenia si´ Wskazówki dla nauczyciela

MyÊliciel – skΠania si´ ku perfekcjonizmo-wi,

– poszukuje powszechnie obo- wiàzujàcych reguΠ,

– poszukuje obiektywizmu, logi-ki i dokΠadnoÊci,

– potrafi bez emocji szeregowaç zjawiska,

– ukrywa uczucia,– tylko wtedy potrafi byç sponta-

niczny, gdy pozwala na to lo-gika

– z lekcji, z materiaΠu, który sta-nowi cz´Êç jakiegoÊ systemu,

– z jednostki lekcyjnej, w której sà jasno zbudowane cele,

– jeÊli mo˝na stworzyç zwiàzki miedzy pomysΠami, sytuacjà i wydarzeniami,

– kiedy mo˝na postawiç pytanie „dlaczego?”, dotyczàce logi-ki i filozofii przerobionego materiaΠu

Lekcje powinny byç klarownie, przejrzyÊcie zbudowane. Domi- nowaç powinna praca samo-dzielna lub w plenum.Nale˝y stosowaç jasne reguΠy na zajćiach.Na poczàtku lekcji nale˝y podaçcele nauczania.Zagadnienia gramatyczne poda- waç w formie przejrzystych reguΠ.Mo˝na stosowaç dΠu˝sze, pro-blemowe zadania.

Podejmujàcydecyzje

– chce zrealizowaç w praktyce pomysΠy i teorie,

– rozwiàzuje wszelkie problemy bezpoÊrednio i rzeczowo,

– podà˝a prosto do celu,– szybko podejmuje decyzje,– nie poszukuje kontaktów spo-

Πecznych

– gdy teoria mo˝e byç wdro˝ona w praktyk´ i przetestowana,

– jeÊli istnieje zwiàzek mi´dzy materiaΠem nauczanym a pro-blemem we wΠasnym ̋ yciu (do- tyczàcym wΠasnej praktyki),

– jeÊli zastosowane sà techniki, które owocujà praktycznym wynikiem,

– poprzez uczenie modelowe

Nale˝y stosowaç jasne, przejrzy-ste zasady.Lekcje muszà byç sprawnie pro-wadzone, bez dΠugich zadaƒ.Nale˝y podawaç reguΠy, poparte praktycznymi zadaniami.Cz´sto stosowaç indywidualne projekty edukacyjne.Dominowaç powinna praca sa-modzielna.

Aktywista – otwarty na wszystko, szczegól-nie na nowe doÊwiadczenia,

– elastyczny,– pokonuje przeszkody i prze-

ciwnoÊci,– lubi wyzwania i ryzyko,– szybciej dziaΠa ni˝ myÊli

– poprzez wyzwanie i ciekawe zadania, które wymuszajà ry-walizacj´

– kiedy program jest ró˝norod-ny, a formy pracy wymagajà od uczniów aktywnoÊci,

– w grupie, w której jest miejsce na humor i Êmiech,

– kiedy mogà staç w centrum uwagi, prezentujàc wyniki gru-py lub przyjmujàc funkcje przy-wódcze

Na lekcjach dominowaç powin-ny krótkie, ró˝norodne zadania.Dominowaç powinna praca w grupach lub parach.Wskazane cz´ste stosowanie konkursów i zabaw.Praca w grupach musi zostaç zaprezentowana w plenum i na-grodzona.

Odkrywca – wyraênie postrzega otoczenie,– posiada wielkà siΠ´ wyobraêni

i fantazj´,– zbiera niezmordowanie fakty,– odkrywa wsz´dzie nowe rze-

czy,– tworzy nowe idee,– rozpoznaje problemy

– wΠasne doÊwiadczenie i doÊ- wiadczenia innych,

– wizualizacje,– porównywanie opinii i stano-

wisk innych osób,– jeÊli majà wystarczajàco du-

˝o miejsca i czasu, by przetwo- rzyç zebrane wra˝enia i spos- trze˝enia

Nale˝y stosowaç zadania pro-blemowe, ale niezbyt dΠugie.Wskazana jest praca w grupach lub w plenum.Nale˝y cz´sto stosowaç prac´ z obrazkiem.Cz´sto nale˝y stosowaç zada-nia pozwalajàce na kreatywnoÊç ucznia (wiersze, opowiadania, collage, itp.)


27

OczywiÊcie w jednej klasie mogà si´ znaleêç osoby z ka˝dej z grup. Ale nauczyciel powinien sprawdziç, który typ uczàcego si´ dominuje w klasie i do niego dostosowaç zajćia.

W jaki sposób dowiedzieç si´, z jakim typem uczàcego si´ mamy do czynienia? Proponujemy przeprowadzenie poni˝szego testu:

• Porównaj w ka˝dej linijce cztery stojàce obok siebie wyrazy.• Przy ka˝dej linijce odpowiedz sobie na pytanie, który z czterech wyrazów najbardziej odpowiada Twojemu stylowi

uczenia si´.• SΠowu, które najbardziej do Ciebie pasuje przyznaj 4 punkty, nast´pnemu 3 punkty, nast´pnemu 2, najmniej

pasujàcemu przyznaj 1 punkt.• Wa˝ne, ˝ebyÊ przyznaΠ punkty w ka˝dej z 9 linijek.• Uwaga: nie ma „dobrych” ani „zΠych” odpowiedzi. Celem tego testu jest ustalenie Twojego osobistego stylu uczenia si´.• W ostatniej linijce zsumuj punkty z ka˝dej kolumny.

zainteresowany tymczasowy praktyczny rozró˝niaç

analizowaç wa˝ny niezale˝ny wra˝liwy

myÊleç przyglàdaç si´ dziaΠaç odczuwaç

osàdzaç ryzykowaç Êwiadomy akceptowaç

logika produkcja pytanie intuicja

konkretny postrzeganie aktywny abstrakcja

przyszΠoÊç refleksja po˝yteczny teraêniejszoÊç

tworzenie poj´ç obserwacja sprawdzaç doÊwiadczenie

uzasadniaç ostro˝ny odpowiedzialny intensywny

JeÊli uczeƒ uzyska najwićej punktów w 1 kolumnie oznacza to, i˝ jest „myÊlicielem”, w 2 kolumnie – „podejmujàcymdecyzje”, w 3 kolumnie – „aktywistà”, w ostatniej – „odkrywcà”.

5.2. Formy socjalne

Przygotowujàc zajćia lekcyjne nauczyciel powinien dobrze zastanowiç si´, która z form socjalnych nadaje si´ najlepiej do przeprowadzenia lekcji i jakie formy socjalne b´dà dla uczniów najbardziej atrakcyjne i przyniosà efekty w postaci dobrych ocen i pochwaΠ.

Prac´ zbiorowà, tzn. plenum najcz´Êciej stosujemy przy wprowadzaniu nowego materiaΠu, przy wyjaÊnianiu lub tΠumaczeniu niezrozumiaΠych lub nowych rzeczy i wàtpliwoÊci. W plenum powinniÊmy oceniaç i omawiaç z uczniami, to, co wykonywali w grupach, jak równie˝ podsumowaç wykonane przez uczniów prezentacje i collage. Wszystkie zaba-wy te˝ powinny odbywaç si´ przy udziale wszystkich uczniów. Podczas zabawy dobrym pomysΠem jest przemeblowanie klasy (np. ustawienie krzeseΠ w kole), tak, by ka˝dy ka˝dego widziaΠ.

Praca w grupach, praca w parach, formy te najcz´Êciej stosujemy przy opracowaniu i prezentowaniu dialogów, krót-kich rozmówek, przy sprawdzaniu lub utrwalaniu sΠownictwa, kiedy chcemy porównaç wyniki samodzielnej pracy uczniów oraz przy wprowadzaniu projektów, gier i zabaw.Uczenie si´ w parach lub grupach jest bardzo cennym uzupeΠnieniem pracy indywidualnej ucznia i bardzo korzystnie wpΠywa na motywacj´.

W parach uczniowie majà mo˝liwoÊç skontrolowania i porównania wykonanych przez siebie zadaƒ, napisa-nych krótkich prac lub dyktanda. Motywuje ich to do omówienia rozwiàzaƒ i problemów, które powstaΠy w trakcje rozwiàzywania zadaƒ.

Natomiast przy pracy w grupie, nale˝y zwróciç uwag´ na liczebnoÊç grupy (od 3 do 5 osób). Cennà wskazówkà byΠoby to, by wszyscy w grupie reprezentowali podobny poziom wiedzy. Nauczyciel powinien wczeÊniej ka˝dà grup´ wprowadziç w temat, zapoznaç za sΠownictwem i tak kierowaç pracà, by wszyscy uczniowie mieli jasno sprecyzowane cele. W ka˝dej grupie nale˝y wyznaczyç tego, kto b´dzie grup´ reprezentowaΠ, nale˝y sobie odnotowaç tych uczniów, by te same osoby nie reprezentowaΠy grupy ponownie.

Praca indywidualna – jest najcz´Êciej stosowana przy wyszukiwaniu informacji, uczeniu si´ nowych sΠówek i zwrotów oraz robieniu notatek w trakcie lekcji. Ta forma nadaje si´ najlepiej przy opracowaniu wczeÊniej poznanego materiaΠu, uczeniu si´ piosenek, wierszy, rymowanek, zapami´tywaniu dat i faktów.



ChciaΠybyÊmy zachćiç wszystkich korzystajàcych z tego programu do cz´stego stosowania pracy w parach i gru-pach. Uczniowie lepiej si´ czujà, gdy pracujà w maΠym zespole, sà bardziej pewni siebie, ch´tniej zabierajà gΠos i prze-Πamujà bariery j´zykowe. Tego rodzaju zajćia wpΠywajà bardzo korzystnie na rozwój kompetencji spoΠecznej i przyzwyczajajà uczniów do odpowiedzialnoÊci, jakà ponoszà za wykonanà prac´.

5.3. Techniki çwiczenia umiej´tnoÊci (4 sprawnoÊci)Nie trzeba nikogo ju˝ przekonywaç, ˝e uczàc j´zyka obcego nale˝y ksztaΠciç wszystkie cztery sprawnoÊci j´zykowe: ro-zumienie ze sΠuchu, mówienie, czytanie ze zrozumieniem oraz pisanie. Ka˝dà ze sprawnoÊci çwiczymy, wykorzystujàc inne techniki:

Rozumienie ze s Πuchu:Ka˝de çwiczenie rozumienia ze sΠuchu musi byç bardzo dokΠadnie zaplanowane, a szczególny nacisk powinien byç po-Πo˝ony na polecenia, które majà byç bardzo dokΠadne i precyzyjne. Rozumienie ze sΠuchu jest jednà z najwa˝niejszych sprawnoÊci, która jest niezb´dna do komunikacji j´zykowej. SprawnoÊç ta powinna byç systematycznie rozwija-na, stopieƒ trudnoÊci sΠuchanych tekstów powinien byç stopniowo podwy˝szany. W miar´ mo˝liwoÊci starajmy si´ korzystaç z ró˝norodnych materiaΠów.

Wa˝nym elementem jest przygotowanie ucznia do sΠuchania poprzez wprowadzenie go w temat. Mo˝e to odbywaç si´ poprzez prezentacj´ obrazka, zdjćia lub hasΠa. Uczniowie zaczynajà interesowaç si´ tym, czego b´dà sΠuchaç, stawiajà wΠasne hipotezy i przypuszczenia. Jest to bardzo ciekawy moment lekcji, gdy˝ uczniowie zaciekawieni czekajà z niecierpliwoÊcià na sΠuchanie, by porównaç, czy ich domysΠy byΠy sΠuszne.

Podczas sΠuchania uczniowie wykonujà i rozwiàzujà zadania do tekstu. Podczas çwiczenia rozumienia ze sΠuchu stosujemy dwie techniki:Rozumienie ogólne polegajàce na ukΠadaniu historyjek obrazkowych, rozpoznawaniu sytuacji i osób oraz Πàczeniu wypowiedzi z tekstem lub obrazkiem.Rozumienie szczegóΠowe polega na zrozumieniu konkretnych informacji. Stosowaç tu mo˝emy nast´pujàce techniki:

– udzielanie odpowiedzi na pytania,– rysowanie,– przyporzàdkowanie usΠyszanych informacji,– zaznaczanie, co jest prawdà, a co faΠszem.

Niektóre teksty na rozumienie ze sΠuchu mogà byç wykorzystane do çwiczenia i rozwijania innych sprawnoÊci j´zykowych, takich jak pisanie, czy mówienie. Mogà te˝ staç si´ bodêcem do poszerzania i utrwalania sΠownictwa i struktur gramatycznych.

MówienieAby poprawnie posΠugiwaç si´ j´zykiem obcym uczeƒ musi nabyç wiele umiej´tnoÊci. Nie wystarczy tylko sama znajomoÊç sΠownictwa, uczeƒ musi równie˝ dysponowaç wiedzà z zakresu gramatyki, poznaç wymow´ i intonacj´. Na mówienie skΠadajà si´ dwie fazy. Faza pierwsza, to faza çwiczeƒ, która powinna daç uczniowi mo˝liwoÊç opanowania materiaΠu j´zykowego poprzez çwiczenia leksykalne i gramatyczne. Faza druga, to faza komunikacyjna, w której uczeƒ powinien mówiç i rozmawiaç. Rola nauczyciela polega na zachćaniu uczniów do mówienia, w myÊl powiedzenia: „Je-stem aktywny – jestem gotowy dawaç, jestem otwarty – jestem gotowy braç, jestem tolerancyjny – nie robi´ wszystkich bΠ´dów sam, pozwalam te˝ innym robiç bΠ´dy”.

SprawnoÊç mówienia mo˝emy rozwijaç poprzez:– formuΠowanie krótkiej wypowiedzi,– stawianie hipotez i przypuszczeƒ,– konstruowanie pytaƒ, udzielanie odpowiedzi,– prezentowanie krótkich rozmówek,– recytacje wierszy i rymowanek,– Êpiewanie piosenek,– odgrywanie ról.

Czytanie ze zrozumieniem:Rozpoczynajàc nauk´, uczeƒ ju˝ od pierwszych lekcji musi zaznajamiaç si´ z tekstem pisanym. Sà to ró˝norodne teksty, poczynajàc od podpisów pod obrazkami, haseΠ, szyldów, formularzy, ogΠoszeƒ, widokówek, wpisów w komik-sach, krótkich rozmówek czy dialogów. Ju˝ od pierwszych lekcji nauczyciel powinien uczyç czytania ze zrozumieniem i zapoznaç uczniów ze strategiami uΠatwiajàcymi rozumienie tekstu czytanego.Czytajàc tekst uczeƒ mo˝e posΠu˝yç si´ nast´pujàcymi technikami:

– rozpoznaç temat, patrzàc na obrazek,– z kontekstu zrozumieç znaczenie sΠów,


29

– znaleêç w tekÊcie internacjonalizmy i wyrazy kluczowe,– rozpoznaç nazwy wΠasne lub sΠowa „hasΠa”.Tak, jak w rozumieniu tekstu sΠuchanego, tak i w tekÊcie czytanym mamy faz´ wst´pnà. Zaliczamy do niej analiz´

tytuΠu, stawianie przypuszczeƒ i proste opisy ilustracji do tekstu.Natomiast ju˝ podczas samego czytania do zadaƒ uczniów nale˝y rozumienie ogólne, rozumienie selektywne oraz

rozumienie szczegóΠowe.Rozumienie ogólne polega na dopasowaniu tytuΠu do obrazka lub tekstu oraz logicznym uΠo˝eniu fragmentów tekstu.Rozumienie selektywne polega na wyszukaniu w tekÊcie konkretnych informacji, takich jak terminy, daty, iloÊci, nazwy geograficzne, itp. Uczeƒ nie musi przy tym rozumieç szczegóΠowo caΠego tekstu.Rozumienie szczegóΠowe polega na wyszukaniu w tekÊcie informacji szczegóΠowych i rozwiàzywaniu zadaƒ technikà przyporzàdkowania i okreÊlenia informacji prawdziwej i faΠszywej.

Tekst czytany mo˝e byç te˝ dla ucznia inspiracjà do rozwijania innych sprawnoÊci i umo˝liwiç nauczycielowi reali-zacj´ ró˝nego rodzaju pomysΠów do dalszej pracy, takich jak:

– wcielanie si´ w rol´ bohaterów tekstu,– uzupeΠnianie luk w tekÊcie,– udzielanie odpowiedzi na pytania,– napisanie streszczenia,

P isanie :Nauczyciel realizujàcy 1 lub 2-godzinny program nauczania powinien przeznaczaç na pisanie stosunkowo niewiele czasu.Aby t´ sprawnoÊç rozwinàç, powinien wyçwiczyç z uczniami nast´pujàce formy pisemne:

– ogΠoszenie,– krótka pocztówka,– komunikat,– hasΠa reklamowe,– formularz,– zaproszenie,– list prywatny.Pisanie jest wspierajàcym elementem zapami´tywania, dlatego nauczyciel powinien zachćaç uczniów do notowa-

nia nowych sΠów i zwrotów j´zykowych.

5.4. Gramatyka

Uczniowie, uczàcy si´ j´zyka niemieckiego powinni poznawaç struktury gramatyczne w trakcie lekcji. Nale˝y jednak pami´taç, ˝e nie jest to celem nadrz´dnym. Wprowadzajàc nowe zagadnienia gramatyczne, powinniÊmy dà˝yç do takiej sytuacji, w której uczeƒ sam znajduje reguΠ´ gramatycznà i dzieli si´ swojà wiedzà z innymi. W ten sposób po-znane reguΠy na dΠu˝ej zachowajà si´ w pamići naszych uczniów. Nauczyciel mo˝e te˝ korzystaç z gotowych plansz i tablic gramatycznych, które powinny wisieç w klasie, w widocznym miejscu i sΠu˝yç w razie koniecznoÊci pomocà. Wprowadzajàc nowe pojćia gramatyczne, musimy pami´taç, ˝e ta cz´Êç lekcji nie powinna zajmowaç zbyt wiele czasu, gdy˝ uczniowie szybko si´ nudzà na lekcji. Najlepiej przeçwiczyç nowowprowadzonà struktur´ gramatycznà na nast´pnej lekcji w formie pićiominutowego sprawdzianu, po którym uczniowie sami korygujà swoje bΠ´dy lub zamieniajà si´ karteczkami z kole˝ankà/kolegà. Zabiera to nauczycielowi wićej czasu, ale mo˝e on te˝ skorzystaç z gotowych çwiczeƒ, które ma w podrćzniku i które nie zostaΠy przerobione na lekcji.

Opanowanie struktur gramatycznych mo˝na sprawdziç poprzez:– uzupeΠnienie koƒcówki (np. czasownika),– ukΠadanie zdaƒ z rozsypanki,– przeksztaΠcanie zdaƒ,– uzupeΠnianie tabelki,– wybieranie poprawnej odpowiedzi.

5.5. SΠownictwo

Uczeƒ jest komunikatywny, gdy zna i ciàgle wzbogaca swój zasób sΠownictwa. Starajmy si´ uczyç naszych uczniów zapami´tywania nowych sΠówek i zwrotów na lekcji. Na zajćiach lekcyjnych powinni te˝ poznawaç ró˝norodne tech-niki zapami´tywania, nale˝à do nich:– pogrupowanie wyrazów wedΠug rodzajnika,– porównywanie wyrazów polskich i niemieckich,– przyporzàdkowanie wyrazów do przedmiotów,– rozpisywanie karteczek ze sΠówkami do konkretnych haseΠ,



– rozwiàzywanie rebusów i krzy˝ówek,– uczenie si´ rymowanek,– rysowanie usΠyszanych sΠów.Ponadto mo˝na zapoznaç ucznia i zachćaç do stosowania jednej z wielu strategii uczenia si´. Strategie uczenia si´

sΠówek podajemy w dalszej cz´Êci tego rozdziaΠu.

5.6. Wymowa

WΠaÊciwa wymowa jest nieodzownym elementem nauczania j´zyka niemieckiego. Od pierwszych lekcji powinniÊmy zwracaç uczniom uwag´ na specyfik´ fonetyki j´zyka niemieckiego, wskazywaç podobieƒstwa do rodzimej wymowy, lecz przede wszystkim çwiczyç z nimi wymow´ wyrazów zawierajàcych obce naszemu j´zykowi elementy. Nauczyciel powinien w czasie pierwszych zaj´ç stale kontrolowaç wymow´ swoich uczniów i sΠu˝yç im jako wzór poprawnej wy-mowy niemieckiej. Cz´sto te˝ powinien pozwalaç swoim uczniom zetknàç si´ z wymowà rodzimych u˝ytkowników j´zyka niemieckiego, poprzez prezentowanie nagraƒ z wymowà niemieckà. Nauczyciel powinien te˝ zwróciç uwag´ na regionalne ró˝nice w wymowie w ró˝nych rejonach Niemiec oraz w Szwajcarii i Austrii.

Wymow´ mo˝na równie˝ çwiczyç poprzez nauk´ piosenek, deklamowanie wierszy, odgrywanie scenek i okreÊlonych przez nauczyciela ról (np. babcia, policjant itp.).

5.7. Ortografia

Ju˝ od pierwszych lekcji powinniÊmy bacznà uwag´ zwracaç na pisanie. Poprawne pisanie jest ÊciÊle zwiàzane z naucza-niem ortografii. Dlatego powinniÊmy jak najcz´Êciej w trakcie pisania na tablicy, informowaç i przypominaç naszym uczniom podstawowe zasady ortografii (na przykΠad rzeczowniki piszemy du˝à literà, szt to st, cz to tsch, dΠugie i to ie itd.). Uczniowie mogà takie informacje zapisywaç na marginesie. B´dzie to bardzo pomocne i pozwala uczniowi na sprawdzenie tego, co robiΠ na lekcji.

Poniewa˝ nasi uczniowie rozpoczynajà nauk´ j´zyka, wić uczymy ich nowych zasad ortografii. Bardzo wa˝nym elementem w nauczaniu ortografii i interpunkcji jest korekta wszystkich prac pisemnych, które uczniowie wykonujà sami, jako zadanie domowe, jak równie˝ sprawdzianów i prac klasowych.

Nauczyciel powinien po ka˝dej pracy pisemnej dokonaç analizy bΠ´dów, które wystàpiΠy w pracach uczniów. Je˝eli czas na to pozwoli, to powinno si´ na lekcji çwiczyç poprawne pisanie, poprzez u˝ywanie wyrazów, w których uczniowie popeΠnili najwićej bΠ´dów. Zdania takie, zwroty lub krótkie teksty mogà byç wywieszone w klasie, by uczniowie mogli sobie w trakcie lekcji przypomnieç, jak dany wyraz si´ pisze.

Ortografii i interpunkcji mo˝emy uczyç poprzez zabaw´. Mo˝e to odbywaç si´ w plenum, gdzie nauczyciel pokazuje przedmioty, a uczniowie zapisujà ich nazwy. Po kilku usΠyszanych wyrazach sprawdzajà swojà pisowni´, porównujà z zapisami innych uczniów, nie poprawiajà jednak swoich/cudzych bΠ´dów.

Nauczyciel odsΠania na tablicy poprawnie napisane wyrazy i dopiero teraz uczniowie dokonujà korekty. Uczniowie, którzy bezbΠ´dnie napisali swoje wyrazy, powinni byç ocenieni. Zabawa ta nie powinna trwaç dΠu˝ej ni˝ kilka minut.

Innà zabawà mo˝e byç uzupeΠnienie krzy˝ówek, identyfikacja wyrazów w ciàgu liter, uzupeΠnianie luk w wyrazach lub pisanie krótkiego dyktanda.

Dobrà zabawà, w którà nasi uczniowie lubià si´ bawiç, jest rysowanie usΠyszanych wyrazów, a nast´pnie ich pod-pisywanie. W koƒcowej fazie tego zadania uczniowie sami i przy pomocy nauczyciela poprawiajà swoje bΠ´dy. Jest to bardzo przyjemna i niestresujàca forma poprawiania swoich bΠ´dów. Uczniowie sà bardziej pewni, nie bojà si´ i ch´tnie uczestniczà w takiej zabawie.

5.8. Strategie uczenia si´

Zaprezentowane przez nas strategie uczenia si´ przyczynià si´ z pewnoÊcià do uzyskania optymalnych efektów uczenia si´ j´zyka obcego. W wi´kszoÊci podrćzników wprowadzane sà sukcesywnie przez caΠy cykl ksztaΠcenia.Nauczyciel mo˝e je równie˝ wprowadzaç indywidualnie w innych, dla niego najodpowiedniejszych etapach nauczania.Wa˝ne jest jednak, by zapoznaç z tymi strategiami uczniów, gdy˝ to znacznie uΠatwi im przyswajanie j´zyka obcego.

Przed naukà

Skompletuj wszystkie niezb´dne przybory do nauki: sΠownik, folie, pisaki, …

Zaplanuj, co chcesz osiàgnàç (zrealizowaç) w nast´pnym tygodniu, zapisz wyraênie na kartce i powieÊ nad swoim biurkiem.

Przygotuj swoje miejsce pracy tak, byÊ ch´tnie przy nim pracowaΠ: porzàdek, oÊwietlenie, …


31

ZaΠó˝ skoroszyt podzielony na rozdziaΠy, w którym b´dziesz gromadziç sΠownictwo, przykΠady z gramatyki, zwroty i wyra˝enia…

W spisie treÊci podrćznika zaznacz rozdziaΠy, które szczególnie przydadzà ci si´ w ˝yciu codziennym.

Opracuj swój tygodniowy plan nauki j´zyka niemieckiego, w którym dokΠadnie zaplanujesz czas przeznaczony na nauk´, czytanie tekstów niemieckich i çwiczenia gramatyczne.

Zastanów si´, jakie bli˝sze i dalsze cele sobie zakΠadasz, jeÊli chodzi o nauk´ j´zyka niemieckiego: co chcesz umieç po pierwszym semestrze, jaki materiaΠ chcesz opanowaç do nast´pnego testu. Zapisz je.

Zanotuj swoje pozytywne i negatywne doÊwiadczenia zwiàzane z dotychczasowà naukà j´zyka obcego. Porównaj z obecnà sytuacjà i wybierz dla siebie optymalne formy nauki.

Zanotuj wszystkie czynnoÊci (szkoΠa, obowiàzki, czas wolny), jakie masz zaplanowane w miesiàcu i zabezpiecz w planie czas przeznaczony na nauk´ j´zyka niemieckiego.

Staraj si´ po ka˝dym rozdziale, który ci´ szczególnie zainteresowaΠ, poszerzaç sΠownictwo w tym zakresie, czytajàc notatki, krótkie artykuΠy z gazety dotyczàce sportu, Êrodowiska, samochodów, komputera, itp.

Przed napisaniem listu przypomnij sobie, jak zaczynaΠy si´ i koƒczyΠy listy, które otrzymaΠeÊ.

WyΠàcz w domu telewizor i radio.

Zaplanuj sobie miΠe zajćie po skoƒczeniu nauki.

Zamknij oczy i przez trzy minuty skoncentruj si´ wyΠàcznie na swoim oddechu.

Przeprowadê kilka prostych çwiczeƒ gimnastycznych.

W trakcie nauki

Zanotuj na karteczkach argumenty pro i kontra na konkretne tematy do dyskusji.

JeÊli jesteÊ zmćzony, wstaƒ i za˝yj ruchu.

JeÊli boli ci´ gΠowa, pij du˝o pΠynów i odpocznij przez godzin´.

JeÊli odczuwasz brak koncentracji, nie si´gaj po nowy materiaΠ.

Tworzàc asocjogram korzystaj ze sΠownika.

Podczas sΠuchania i czytania na lekcji skoncentruj si´ na pytaniach rozpoczynajàcych si´ od zaimków pytajàcych. (W-Fragen).

åwiczàc mówienie, wypowiadaj sΠowa, zdania, teksty w ró˝ny sposób, jakbyÊ mówiΠ do kolegi, nauczyciela, dyrek-tora, dziadka, itp.

Wypróbuj strategie uczenia si´, jakie oferuje twój podrćznik, jeÊli uwa˝asz je za sensowne.

Zamieƒ swój pokój w „sΠownik obrazkowy”, wieszajàc na meblach, na Êcianach i innych przedmiotach ich nazwy w j´zyku niemieckim.

NoÊ przy sobie kieszonkowy notesik, w którym b´dziesz miaΠ najwa˝niejsze sΠownictwo i struktury. Czytaj i powta-rzaj je w ka˝dej wolnej chwili, np. w poczekalni u lekarza, w autobusie.

Zrób list´ niezrozumiaΠych sΠówek z wczeÊniej przeczytanego tekstu i poproÊ na nast´pnej lekcji nauczyciela o wyjaÊnienie.

Pogrupuj sΠownictwo wedΠug haseΠ, np. warzywa i owoce wedΠug kolorów.

ZaΠó˝ kartotek´ sΠówek i korzystaj z nich regularnie.

Popatrz przez 30 sekund na zdanie w podrćzniku, nast´pnie zamknij ksià˝k´ i spróbuj je napisaç z pamići.

Naucz si´ na pami´ç przysΠowia lub wiersza i postaraj si´ go przez tydzieƒ powtarzaç.

Zrób plakat ze sΠówkami i zwrotami i powieÊ go nad biurkiem i postaraj si´ go cz´sto czytaç.

Zrób sobie list´ najcz´Êciej u˝ywanych czasowników.

Wizualizuj (poprzez rysunek, collage) reguΠy gramatyczne.

Notuj sobie najcz´Êciej u˝ywane czasowniki z pasujàcymi do nich rzeczownikami.



Wymieniaj lub konsultuj poprzez e-mail zadania domowe ze swoim kolegà/kole˝ankà.

Poszerzaj informacje zdobyte na lekcji, szukajàc dalszych w Internecie.

Trenuj w parach najpopularniejsze wyra˝enia stosowane podczas rozmowy telefonicznej.

UkΠadaj w parze lub w grupie dialogi i zaprezentuj je.

Stwórz kartotek´ trudnych zasad gramatycznych, którà b´dziesz miaΠ zawsze pod r´kà (tabele, odmiany, itp.).

SformuΠuj w grupie pytania do ró˝nych sytuacji lub tekstów (wer, was, wo, wie, …).

Trenuj mini dialogi do konkretnych sytuacji.

Naucz si´ codziennie 7 nowych sΠówek.

Po dΠu˝szym uczeniu si´ idê na spacer.

Pogrupuj nowe sΠowa wedΠug znaczeƒ: co widz´, co sΠysz´, co czuj´.

Przedstaw za pomocà obrazka zastosowanie przyimków (za domem, w domu, do domu, …)

Zanotuj zwroty i wyra˝enia dotyczàce zgody i odmowy.

Zanotuj zwroty dotyczàce konkretnych sytuacji (np. w sklepie).

Odgrywaj scenki, zdania, przyjmujàc ró˝ne role (smutny czΠowiek, wesoΠy, spiker, ksiàdz na kazaniu, nauczycielka,itp.)

Rozwiàzuj oΠówkiem trudne dla ciebie çwiczenia.

U˝ywaj trudnych dla ciebie sΠów w zdaniach i notuj je na karteczkach.

Postaraj si´ zapami´taç z danego rozdziaΠu 10 nowych sΠówek, zamknij ksià˝k´ i spróbuj je zapisaç z pamići.

Podajàc partnerowi przedmiot, nazwij go.

Dyktuj koledze wyrazy, które on musi narysowaç i wspólnie dokonajcie kontroli.

Sprawdê nieznane sΠówka w sΠowniku internetowym on-line.

Uporzàdkuj zwroty i wyra˝enia wedΠug wΠasnych upodobaƒ (np. czynnoÊci w domu, zainteresowania).

Przedstaw jako pantomim´ sΠówka i nowe wyra˝enia (czasowniki, przymiotniki, …)

Rysuj nowe sΠówka (np. dom, krzesΠo).

Zanotuj sΠownictwo na zasadzie przeciwieƒstw na dwóch stronach karteczki.

Przyporzàdkuj hasΠom nadrz´dnym wyrazy (np. jedzenie, Êrodki komunikacji)

Po nauce

Po ka˝dym rozdziale oceƒ, co ju˝ potrafisz.

PoproÊ koleg´/kole˝ank´ o przepytanie ci´ z przerobionego materiaΠu.

Daj nauczycielowi do sprawdzenia samodzielnie wykonane prace.

WyjaÊnij kole˝ance/koledze nowe zagadnienie, które poznaΠeÊ na lekcji.

PoproÊ nauczyciela o pomoc i wytΠumaczenie niezrozumiaΠych dla ciebie kwestii.

Stwórz sobie list´ rzeczy, których ch´tnie si´ uczysz, Πatwo si´ uczysz i które sprawiajà ci trudnoÊç.

Oceƒ wΠasne umiej´tnoÊci poprzez portfolio j´zykowe.


33

6. Metody oceniania ucznia

6.1. BΠ´dy

BΠ´dy – to hasΠo, którego uczniowie bojà si´ najbardziej. Jednak, kiedy uÊwiadomimy naszym uczniom, ˝e ka˝dy je popeΠnia i nie jest to powodem do tragedii, a jedynie wskazuje uczniom, czego powinni si´ nauczyç, wówczas robienie bΠ´dów nie b´dzie czynnikiem wywoΠujàcym l´k czy stres. Uczeƒ musi wiedzieç, ˝e na bΠ´dach uczy si´ i wΠaÊnie bΠ´dy, które popeΠniΠ, wskazujà na jego niewiedz´ i braki w materiale. BΠ´dy b´dà mu sygnalizowaΠy, czego musi si´ jeszcze nauczyç.

6.2. Samoocena

Bardzo wa˝na jest równie˝ samoocena pracy uczniów. Pozwala ona uczniom sprawdziç swój stan wiedzy i oceniç swoje umiej´tnoÊci. Samoocen´ mo˝na przeprowadziç w ró˝ny sposób. Mo˝emy po ka˝dej lekcji przypomnieç uczniom, cze-go mieli si´ nauczyç na danej lekcji, i pozwoliç im samym oceniç swoje osiàgnićia. Temu sΠu˝yç b´dà odpowiedzi do postawionych na poczàtku lekcji celów, np.:

Tak Nie wiem Nie

Umiem si´ przedstawiç.

Po zakoƒczonym rozdziale dobrze jest przygotowaç uczniom test z zadaniami sprawdzajàcymi wszystkie umiej´tnoÊci, które potem b´dziemy sprawdzaç na teÊcie kontrolnym. Test taki musi posiadaç klucz, z którym uczniowie b´dà mogli porównaç wΠasne odpowiedzi. Dzi´ki temu uczniowie b´dà w stanie oceniç swoje przygotowanie do testu kontrolnego.Wiele podrćzników oferuje taki test po ka˝dym rozdziale. Poni˝ej prezentujemy przykΠad z podrćznika dla klasy 1. gimnazjum Klasse! Super! Toll!

20

17 1 Ein Interview. Hör zu und wähle die richtige Antwort A, B oder C.Wywiad. Wysłuchaj nagrania i wskaż poprawną odpowiedź A, B lub C.

1. Michael kommt aus 2. Er wohnt in 3. Er ist ... Jahre alt. A. Deutschland. A. Berlin. A. 16B. Österreich. B. Graz. B. 6C. der Schweiz. C. Linz. C. 14

4. Monika kommt aus 5. Sie wohnt in 6. Sie ist ... Jahre alt. A. Deutschland. A. Basel. A. 15B. der Schweiz. B. Berlin. B. 14C. Österreich. C. Bern. C. 12

2 Lies den Text und schreib die Sätze ins Heft.Przeczytaj tekst i zapisz uzupełnione zdania w zeszycie.

Cornelia Reider ist eine junge Sportlerin. Sie trainiert Skispringen. Sie kommt aus Österreich und wohnt in Oberndorf. Sie ist erst 17 Jahre alt aber sie ist schon in der österreichischen Nationalmannschaft.

1. Sie heißt… 3. Sie wohnt in…2. Sie kommt aus… 4. Sie ist … Jahre alt.

3 Lies Mini-Dialoge vor. Welche Frage A, B oder C passt zu welcher Antwort 1–4.Przeczytaj minidialogi. Które z pytań A, B, C pasuje do wypowiedzi 1–4?

1. w … 3. w … t Er wohnt in Deutschland. t Er ist 13 Jahre alt.

A. Wie wohnt er? A. Wie heißt er? B. Wo wohnt er? B. Wo wohnt er? C. Wie alt ist er? C. Wie alt ist er?

2. w … 4. w … t Sie kommt aus Österreich. t Danke, gut.

A. Wie heißt sie? A. Wie geht’s? B. Wie alt ist sie? B. Und du? C. Woher kommt sie? C. Ist da 7-0-3-5-9-2-7?

Ich und du Wiederholung 1

Kapitel 1_009-024.indd 20 6/3/15 10:15 AM



20

17 1 Ein Interview. Hör zu und wähle die richtige Antwort A, B oder C.Wywiad. Wysłuchaj nagrania i wskaż poprawną odpowiedź A, B lub C.

1. Michael kommt aus 2. Er wohnt in 3. Er ist ... Jahre alt. A. Deutschland. A. Berlin. A. 16B. Österreich. B. Graz. B. 6C. der Schweiz. C. Linz. C. 14

4. Monika kommt aus 5. Sie wohnt in 6. Sie ist ... Jahre alt. A. Deutschland. A. Basel. A. 15B. der Schweiz. B. Berlin. B. 14C. Österreich. C. Bern. C. 12

2 Lies den Text und schreib die Sätze ins Heft.Przeczytaj tekst i zapisz uzupełnione zdania w zeszycie.

Cornelia Reider ist eine junge Sportlerin. Sie trainiert Skispringen. Sie kommt aus Österreich und wohnt in Oberndorf. Sie ist erst 17 Jahre alt aber sie ist schon in der österreichischen Nationalmannschaft.

1. Sie heißt… 3. Sie wohnt in…2. Sie kommt aus… 4. Sie ist … Jahre alt.

3 Lies Mini-Dialoge vor. Welche Frage A, B oder C passt zu welcher Antwort 1–4.Przeczytaj minidialogi. Które z pytań A, B, C pasuje do wypowiedzi 1–4?

1. w … 3. w … t Er wohnt in Deutschland. t Er ist 13 Jahre alt.

A. Wie wohnt er? A. Wie heißt er? B. Wo wohnt er? B. Wo wohnt er? C. Wie alt ist er? C. Wie alt ist er?

2. w … 4. w … t Sie kommt aus Österreich. t Danke, gut.

A. Wie heißt sie? A. Wie geht’s? B. Wie alt ist sie? B. Und du? C. Woher kommt sie? C. Ist da 7-0-3-5-9-2-7?

Ich und du Wiederholung 1

Kapitel 1_009-024.indd 20 6/3/15 10:15 AM

21

4 Lies die richtige Reaktion vor.Przeczytaj poprawną reakcję.

1. Jak się przedstawisz?A. Ich bin Michael. • B. Ich wohne in Zürich. • C. Ich komme aus der Schweiz.

2. Jak powitasz koleżankę z Niemiec?A. Guten Tag! • B. Tschüs! • C. Hallo!

3. Jak zapytasz kolegę, z którego kraju pochodzi?A. Und du? • B. Woher kommst du? • C. Wie geht’s?

4. Jak zapytasz kolegę o wiek?A. Wie heißt du? • B. Wie alt bist du? • C. Wer bist du?

5. Jak podziękujesz koleżance?A. Entschuldigung. • B. Auf Wiedersehen. • C. Danke.

6. Jak zasygnalizujesz niezrozumienie pytania?A. Ich verstehe nicht. • B. Wie geht’s? • C. Wer bist du?

5 Ordne den Ländern die Unterschriften zu. Lies die Sätze wie im Beispiel vor.Dopasuj do siebie kontury oraz nazwy państw. Przeczytaj uzupełnione zdania według przykładu.

A

B C DE

1. Polen • 2. Österreich • 3. Liechtenstein • 4. die Schweiz • 5. Deutschland

6 Lies den Text. Wähle A, B oder C.Przeczytaj tekst. Wybierz poprawne uzupełnienie luk A, B lub C.

Hallo,ich (1.) Markus. (2.) komme aus der Schweiz und wohne in Luzern. Ich (3.) 14 Jahre alt. Ich suche einen Brieffreund. Ich warte auf Post von dir.Markus

1. A. heißt 2. A. Du 3. A. binB. heiße B. Er B. istC. heißen C. Ich C. bist

A ist Deutschland.

Kapitel 1_009-024.indd 21 6/3/15 10:15 AM


35

21

4 Lies die richtige Reaktion vor.Przeczytaj poprawną reakcję.

1. Jak się przedstawisz?A. Ich bin Michael. • B. Ich wohne in Zürich. • C. Ich komme aus der Schweiz.

2. Jak powitasz koleżankę z Niemiec?A. Guten Tag! • B. Tschüs! • C. Hallo!

3. Jak zapytasz kolegę, z którego kraju pochodzi?A. Und du? • B. Woher kommst du? • C. Wie geht’s?

4. Jak zapytasz kolegę o wiek?A. Wie heißt du? • B. Wie alt bist du? • C. Wer bist du?

5. Jak podziękujesz koleżance?A. Entschuldigung. • B. Auf Wiedersehen. • C. Danke.

6. Jak zasygnalizujesz niezrozumienie pytania?A. Ich verstehe nicht. • B. Wie geht’s? • C. Wer bist du?

5 Ordne den Ländern die Unterschriften zu. Lies die Sätze wie im Beispiel vor.Dopasuj do siebie kontury oraz nazwy państw. Przeczytaj uzupełnione zdania według przykładu.

A

B C DE

1. Polen • 2. Österreich • 3. Liechtenstein • 4. die Schweiz • 5. Deutschland

6 Lies den Text. Wähle A, B oder C.Przeczytaj tekst. Wybierz poprawne uzupełnienie luk A, B lub C.

Hallo,ich (1.) Markus. (2.) komme aus der Schweiz und wohne in Luzern. Ich (3.) 14 Jahre alt. Ich suche einen Brieffreund. Ich warte auf Post von dir.Markus

1. A. heißt 2. A. Du 3. A. binB. heiße B. Er B. istC. heißen C. Ich C. bist

A ist Deutschland.

Kapitel 1_009-024.indd 21 6/3/15 10:15 AM

22

7 Du bist Reporter. Interviewe deinen Partner/deine Partnerin. Nimm dein Interview auf dein Handy auf.Jesteś reporterem. Przeprowadź wywiad z koleżanką/kolegą. Wywiad nagraj na telefonie komórkowym i odtwórz w klasie.

Zapytaj o: • imię • kraj, z którego pochodzi • miejsce zamieszkania • jej/jego wiek.

8 Erzähle über das Mädchen auf dem Foto.Opowiedz o dziewczynie przedstawionej na zdjęciu.

Emma Kleist

Selbstevaluation Samoocena

Powiedz: J – które zadania wykonałaś/wykonałeś bezbłędnie?K – w których popełniłaś/popełniłeś nieliczne błędy?L – które zadania sprawiły ci trudności i miałaś/miałeś problemy z ich rozwiązaniem?

Kapitel 1_009-024.indd 22 6/3/15 10:15 AM



22

7 Du bist Reporter. Interviewe deinen Partner/deine Partnerin. Nimm dein Interview auf dein Handy auf.Jesteś reporterem. Przeprowadź wywiad z koleżanką/kolegą. Wywiad nagraj na telefonie komórkowym i odtwórz w klasie.

Zapytaj o: • imię • kraj, z którego pochodzi • miejsce zamieszkania • jej/jego wiek.

8 Erzähle über das Mädchen auf dem Foto.Opowiedz o dziewczynie przedstawionej na zdjęciu.

Emma Kleist

Selbstevaluation Samoocena

Powiedz: J – które zadania wykonałaś/wykonałeś bezbłędnie?K – w których popełniłaś/popełniłeś nieliczne błędy?L – które zadania sprawiły ci trudności i miałaś/miałeś problemy z ich rozwiązaniem?

Kapitel 1_009-024.indd 22 6/3/15 10:15 AM

Kurs Kompass neu zawiera testy do samooceny Teste dich selbst z dokładnà punktacjà poszczególnych zadaƒ. Obok przedstawiamy przykładowy test z materiałów çwiczeniowych Kompass 1 neu.


37




39



Po sprawdzeniu wyników uczeƒ mo˝e oceniç swój faktyczny stan wiedzy, wypeΠniajàc TABEL¢ SAMOOCENY.Porównujàc wΠasny wynik z wynikiem mo˝liwym do zdobycia, uczeƒ wie, którà umiej´tnoÊç/parti´ materiaΠu opanował bardzo dobrze, którà zadowalajàco, a czego musi si´ jeszcze nauczyç.JeÊli test kontrolny b´dzie zawierał zadania sprawdzajàce takie same umiej´tnoÊci jak w teÊcie do samooceny i zadania b´dà tak samo punktowane, wtedy po teÊcie kontrolnym uczeƒ otrzymuje natychmiast informacj´ zwrotnà, czy jego ocena wΠasna pokrywa si´ z ocenà z testu kontrolnego.

Tabela samooceny

a) Zapisz swoje wyniki, a nast´pnie oceƒ, czy jesteÊ przygotowany/przygotowana do testu.b) Wpisz swoje wyniki z testu kontrolnego.

Maksymalna liczba punktów

Twój wynik Tekst

kontrolnyRozumienie ze słuchuPotrafię znaleźć w tekście słuchanym potrze-bne informacje.

8 8/.........

Czytanie ze zrozumieniemPotrafię wyszukać potrzebne informacje czytając tekst.

8 8/.........


41

6.3. Kryteria oceniania bie˝àcego

Uczniowie powinni byç systematycznie oceniani, a ocenianie uczniów zaplanowane i obiektywne.Ka˝da szkoΠa, w myÊl reformy edukacji, ma swój wΠasny wewnàtrzszkolny system oceniania. System ten powinien

byç tak skonstruowany, by umo˝liwiΠ ocenianie porównywalne, zwΠaszcza mi´dzy nauczycielami tego samego przed-miotu. Je˝eli b´dzie on porównywalny, to wówczas uczeƒ mo˝e mówiç o obiektywnej ocenie swoich umiej´tnoÊci. Taka ocena b´dzie dla ucznia informacjà o tym, co ju˝ wie i umie. Ocena b´dzie te˝ motywowaΠa ucznia do dalszej pracy. Ocena jest równie˝ istotnà informacjà dla rodziców, gdy˝ b´dzie informowaΠa o post´pach ich dziecka, a nauczycielowi pozwoli planowaç i doskonaliç oraz wzbogacaç swój proces dydaktyczny.

Oceny majà dwie funkcje: diagnostycznà i wychowawczà, obydwie te funkcje mogà byç speΠnione pod warunkiem, ˝e uczeƒ ma mo˝liwoÊç dokonania samooceny, a nauczyciel b´dzie dysponowaΠ jasnym i zrozumiaΠym dla ucznia schematem kryteriów oceniania. Z kryteriami oceniania uczeƒ powinien byç zapoznany ju˝ na pierwszych lekcjach. Kryteria te powinny byç wklejone do zeszytu i dokΠadnie omówione przez nauczyciela.

Gramatyka1. Znam odmianę czasowników regularnych. 2. Znam odmianę czasowników mögen, sein. 3. Znam szyk wyrazów w zdaniu pytającym. 4. Umiem odpowiadać przecząco.

(12)3 324

12/.........

Leksyka1. Znam stałe zwroty i wyrażenia. 2. Potrafię nazwać czynności. 3. Potrafię dobrać słowa do kontekstu. 4. Znam liczebniki 1–20.

(12)2,5 4

3,5 2

12/.........

PisaniePotrafię napisać podstawowe informacje o sobie.

1010/.........

Razem za „Teste dich selbst 1” 50

Mówienie1. Umiem reagować bez przygotowania. 2. Umiem prowadzić rozmowę. 3. Umiem opowiadać.

153/..... 6/..... 6/.....

Razem za test kontrolny 65/......

Kryteria oceniania proponujemy podzieliç na 4 sprawnoÊci:I. MówienieII. Rozumienie tekstu czytanegoIII. Rozumienie tekstu słuchanegoIV. Pisanie

I. Mówienie:

Ocena:

Celujàcy WiadomoÊci i umiej´tnoÊci wykraczajà poza program nauczania. Uczeƒ speΠnia wymagania na ocen´ bdb i dodatkowo poszerza swojà wiedz´. Jest bardzo aktywny na lekcjach. Bierze udziaΠ w konkursach, zajmujàc w nich czoΠowe miejsca.

Bardzo dobry Uczeƒ wypowiada si´ pΠynnie i swobodnie na tematy przewidziane programem. Poprawnie re-aguje w sytuacjach j´zykowych oraz prawidΠowo u˝ywa konstrukcji gramatycznych. Ma du˝y za-sób sΠownictwa. Wymowa bez zastrze˝eƒ.

Dobry Uczeƒ doÊç pΠynnie wypowiada si´ na tematy obj´te programem. PrawidΠowo stosuje konstruk-cje gramatyczne i reaguje na sytuacje j´zykowe.

Dostateczny Uczeƒ ma trudnoÊci w wypowiadaniu si´ na zadany temat. Cz´Êciowo poprawnie reaguje w sytu-acjach j´zykowych. Uczeƒ ma maΠy zasób sΠownictwa i niepoprawnie u˝ywa konstrukcji grama-tycznych. Jego wymowa zakΠóca komunikacj´.



Po ka˝dym rozdziale nale˝y równie˝ przeprowadziç sprawdzian ustny, dzi´ki któremu sprawdzimy opanowanà przez uczniów umiej´tnoÊç mówienia. Sprawdzian taki najlepiej jest podzieliç na trzy cz´Êci: reakcje, dialogi i monologi. Niemo˝liwe jest oczywiÊcie przepytanie wszystkich uczniów na jednej lekcji, proponujemy wić przeprowadzenie sprawdzianu ustnego na poczàtku kilku kolejnych lekcji.

Poni˝ej omówimy sprawdzian ustny prezentowany w materiałach çwiczeniowych Kompass 1 neu.

Do sprawdzenia umiej´tnoÊci reagowania j´zykowego przygotowujemy karteczki z trzema reakcjami ka˝da, które uczeƒ losuje i wykonuje bez przygotowania. Reakcje uczniów oceniamy na bie˝àco, stosujàc nast´pujàce kryteria:1 pkt – reakcja komunikatywna,0 pkt – brak reakcji lub bΠ´dy uniemo˝liwiajà jej zrozumienie.Za wykonanie caΠego zadania uczeƒ mo˝e uzyskaç maksymalnie 3 pkt.

SPRAWDZIAN USTNY 1

REAKCJE 3 x 1 pktWylosuj kart´ z 3 zadaniami i wykonaj je bez przygotowania.

Dopuszczajàcy Uczeƒ posΠuguje si´ ubogim sΠownictwem, ma trudnoÊci w wypowiadaniu si´. Na pytania reaguje pojedynczymi wyrazami. PopeΠnia liczne bΠ´dy j´zykowe, które zakΠócajà komunikacj´.

Niedostateczny Uczeƒ nie speΠnia wi´kszoÊci warunków na ocen´ dopuszczajàcà. Nie rozumie pytaƒ i nie udziela odpowiedzi.

1.• Powiedz, ˝e jesteÊ wysportowany• Powiedz, ˝e nie masz 14 lat.• Zapytaj koleg´, jak si´ nazywa.

2.• Powiedz, ˝e lubisz graç w piΠk´

no˝nà.• Powiedz, ˝e nie sΠuchasz muzyki

rockowej.• Zapytaj koleg´, ile ma lat.

3.• Powiedz, ˝e twój kolega (u˝yj

imienia) jest wesoΠy.• Powiedz, ˝e nie lubisz hambur-

gerów.• Zapytaj koleg´, gdzie mieszka.

4.• Powiedz, ˝e ch´tnie chodzisz do

kina.• Powiedz, ˝e twój kolega (u˝yj

imienia) nie gra na gitarze.• Zapytaj koleg´, skàd pochodzi.

5.• Powiedz, ˝e twoja kole˝anka

(u˝yj imienia) jest blondynkà.• Powiedz, ˝e nie uczysz si´ nie-

mieckiego.• Zapytaj kole˝ank´, ile lat ma

Maciej.

6.• Powiedz, ˝e twój kolega (imi´)

lubi fotografowaç.• Powiedz, ˝e nie chodzisz na kon-

certy.• Zapytaj nauczyciela, gdzie miesz-

ka.

7.• Powiedz, ˝e ch´tnie grasz w sza-

chy.• Powiedz, ˝e Martin i Max nie

uprawiajà sportu.• Zapytaj dorosΠà osob´, czy lubi

pizz´.

8.• Powiedz, ile masz lat.• Powiedz, ˝e Marie nie gra w te-

nisa.• Zapytaj swoich kolegów, czy uczà

si´ niemieckiego.

9.• Powiedz, gdzie mieszkasz.• Powiedz, ˝e nie nazywasz si´

Werner.• Zapytaj koleg´, czy ch´tnie

taƒczy.


43

10.• Powiedz, ̋ e pochodzimy z Polski.• Powiedz, ˝e Ewa i Monika, nie

grajà w karty.• Zapytaj kole˝ank´, czy uprawia

sport.

11.• Powiedz, ˝e mieszkamy w War-

szawie.• Powiedz, ˝e nie lubisz frytek.• Zapytaj nauczyciela, czy gra

w tenisa.

12.• Powiedz, ˝e grasz na gitarze.• Powiedz, ˝e oni nie mieszkajà

w Hamburgu.• Zapytaj dorosΠà osob´, czy upra-

wia jogging.

13.• Powiedz, ˝e lubisz graç w piΠk´

no˝nà.• Powiedz, ˝e ona nie surfuje w In-

ternecie.• Zapytaj kolegów, czy ch´tnie

chodzà do kina.

16.• Powiedz, ˝e ch´tnie sΠuchasz hip

hopu.• Powiedz, ˝e nie pochodzisz z

Niemiec.• Zapytaj koleg´, czy chodzi na

koncerty.

14.• Powiedz, ˝e Monika ch´tnie si´

Êmieje.• Powiedz, ˝e nie lubisz czekolady.• Zapytaj koleg´, co ch´tnie robi.

17.• Powiedz, ˝e lubisz uprawiaç

sport.• Powiedz, ˝e nie masz 16 lat.• Zapytaj dorosΠà osob´, czego

sΠucha.

15.• Powiedz, ˝e twój kolega (imi´)

gra na pianinie.• Powiedz, ˝e nie lubisz kina.• Zapytaj kolegów, czy lubià

sΠuchaç jazzu.

18.• Powiedz, ˝e lubisz hamburgery.• Powiedz, ˝e Klaus nie gra w sza-

chy.• Zapytaj kolegów, czy sΠuchajà

muzyki.

Drugà cz´Êcià sprawdzianu ustnego sà dialogi. Nauczyciel dzieli uczniów w pary. Dla ka˝dej z nich przygotowuje opis lub diagram, na podstawie którego pary w ciàgu 5–10 min. majà przygotowaç dialog. Dialogi prezentowane sà klasie. Uczniów oceniamy pojedynczo, kierujàc si´ nast´pujàcymi kryteriami:

TreÊç: (max. 2 pkt)2 pkt – wypowiedê na temat, w peΠni zgodna z poleceniem,1 pkt – wypowiedê cz´Êciowo na temat lub niepeΠna,0 pkt – wypowiedê niezgodna z poleceniem lub brak wypowiedzi.

Komunikacja: (max. 2 pkt)2 pkt – prawidΠowe reakcje na wypowiedê partnera, umiej´tnoÊç podtrzymania rozmowy,1 pkt – cz´Êciowo prawidΠowe reakcje na wypowiedê partnera lub brak reakcji na niektóre wypowiedzi partnera,0 pkt – brak komunikacji z partnerem lub nieprawidΠowe reakcje na wypowiedê partnera.

PoprawnoÊç j´zykowa: (max. 2 pkt)2 pkt – bardzo dobra znajomoÊç sΠownictwa i struktur gramatycznych, nieliczne bΠ´dy,1 pkt – zadowalajàca znajomoÊç sΠownictwa i struktur gramatycznych, bΠ´dy j´zykowe cz´Êciowo zakΠócajà komunikacj´,0 pkt – niewystarczajàca znajomoÊç sΠownictwa i struktur leksykalnych, ra˝àce bΠ´dy znacznie utrudniajà lub uniemo˝-liwiajà komunikacj´.

Poni˝ej prezentujemy przykΠady takich dialogów. JeÊli mamy do czynienia z klasà o niezró˝nicowanym poziomie, wów-czas wszystkie dialogi powinny mieç podobny ukΠad i stopieƒ trudnoÊci. Natomiast jeÊli nasza klasa jest zró˝nicowana wewn´trznie, wówczas dialogi mogà mieç ró˝ny stopieƒ trudnoÊci tak, by sΠabszym uczniom przyznaç dialogi o mniej-szym stopniu trudnoÊci, bardziej sterowane, uczniom zdolniejszym – bardziej otwarte. Mo˝na równie˝ zró˝nicowaç czas na przygotowanie tak, by uczniowie sΠabsi mieli go wićej i mogli spokojnie przygotowaç si´ do prezentacji.




45

Ostatnià cz´Êcià sprawdzianu ustnego sà monologi. Tu równie˝ przygotowujemy karteczki z zadaniami do wylosowania przez uczniów. Ka˝dy z uczniów losuje zadanie i przygotowuje si´ do prezentacji tematu. Ka˝dego ucznia oceniamy bezpoÊrednio po prezentacji, stosujàc nast´pujàce kryteria:

TreÊç: (max. 2 pkt)2 pkt – wypowiedê na temat, w peΠni zgodna z poleceniem,1 pkt – wypowiedê cz´Êciowo na temat, nieznacznie odbiegajàcà od polecenia,0 pkt – wypowiedê niezgodna z poleceniem lub brak wypowiedzi.

Prezentacja: (max. 2 pkt)2 pkt – prezentacja spójna, logiczna i w peΠni samodzielna,1 pkt – wypowiedê nie w peΠni spójna i logiczna, prezentacja z pomocà nauczyciela,0 pkt – prezentacja niespójna i nielogiczna, uczeƒ nie potrafi zaprezentowaç tematu, mimo pomocy nauczyciela.

PoprawnoÊç j´zykowa: (max. 2 pkt)2 pkt – bardzo dobra znajomoÊç sΠownictwa i struktur gramatycznych, nieliczne bΠ´dy,1 pkt – zadowalajàca znajomoÊç sΠownictwa i struktur gramatycznych, bΠ´dy j´zykowe cz´Êciowo zakΠócajà komuni-kacj´,0 pkt – niewystarczajàca znajomoÊç sΠownictwa i struktur leksykalnych, ra˝àce bΠ´dy znacznie utrudniajà lub uniemo˝liwiajà komunikacj´.




47

III. Rozumienie tekstu sΠuchanego:

Ocena:

Celujàcy WiadomoÊci i umiej´tnoÊci wykraczajà poza program nauczania. Uczeƒ speΠnia wymagania naocen´ bdb i dodatkowo poszerza swojà wiedz´. Jest bardzo aktywny na lekcjach. Bierze udziaΠw konkursach, zajmujàc w nich czoΠowe miejsca.

Bardzo dobry Uczeƒ bardzo dobrze rozumie usΠyszany tekst, jest w stanie z kontekstu domyÊliç si´ znaczenianowych sΠów. W 95% rozwiàzuje zadania do tekstu.

Dobry Uczeƒ nie zrozumiaΠ szczegóΠów, ale w znacznym stopniu zrozumiaΠ tekst. RozwiàzaΠ zadaniado tekstu w 75%.

Dostateczny Nie rozumie szczegóΠów. Cz´Êciowo zrozumiaΠ treÊç tekstu. Potrafi rozwiàzaç 50% zadaƒ dotekstu.

Dopuszczajàcy Uczeƒ bardzo sΠabo zrozumiaΠ usΠyszany tekst. RozwiàzaΠ zadania do 40%.

Niedostateczny Uczeƒ nie zrozumiaΠ tekstu.

II. Rozumienie tekstu czytanego:

Ocena:


Bardzo dobry Uczeƒ bardzo dobrze rozumie tekst, który przeczytaΠ. Zadania do tekstu wykonaΠ w 95%.

Dobry Uczeƒ w znacznym stopniu zrozumiaΠ tekst i wykonaΠ do niego zadania w 75%.

Dostateczny Uczeƒ ogólnie zrozumiaΠ tekst. Potrafi rozwiàzaç proste zadania do tekstu w 50%.

Dopuszczajàcy Uczeƒ bardzo sΠabo zrozumiaΠ tekst i rozwiàzaΠ w 40% zadania do tekstu.

Niedostateczny Uczeƒ nie jest w stanie rozwiàzaç prostych zadaƒ do tekstu.

Wyniki z poszczególnych cz´Êci sprawdzianu ustnego uczniowie wpisujà do swoich indywidualnych kart oceny prezen-towanych na stronie 41.

Kryteria oceniania pozostałych umiej´tnoÊci j´zykowych przedstawiamy poni˝ej.II.

IV. Pisanie:

Ocena:


Bardzo dobry Uczeƒ pisze prace zgodne z poleceniem. Stosuje bogaty zasób sΠownictwa i struktur gramatycz-nych. Potrafi dostosowaç styl i sΠownictwo do formy (widokówka, ogΠoszenie, list). PopeΠnianieliczne bΠ´dy, które nie zakΠócajà komunikacji.

Dobry Uczeƒ pisze prac´ zgodnà z tematem. Potrafi zastosowaç du˝y wybór struktur gramatycznych.PopeΠnia nieliczne bΠ´dy gramatyczne i leksykalne, które nie zakΠócajà komunikacji.

Dostateczny Uczeƒ pisze prac´ cz´Êciowo zgodnà z tematem i cz´Êciowo spójnà. PopeΠnia bΠ´dy j´zykowe,które cz´Êciowo zakΠócajà zrozumienie. Stosuje ubogie sΠownictwo i podstawowe struktury gra-matyczne.

Dopuszczajàcy Uczeƒ pisze prac´ cz´Êciowo zgodnà z poleceniem. U˝ywa bardzo ubogiego sΠownictwa. PopeΠ-nia bardzo liczne bΠ´dy, które zakΠócajà zrozumienie.

Niedostateczny Uczeƒ nie zrozumiaΠ polecenia.

Aby uΠatwiç nauczycielom trudne zadanie ocenienia pracy pisemnej, proponujemy doprecyzowanie kryteriów oce-niania tak, aby uczniowie piszàc prace doskonale wiedzieli, ile punktów za co otrzymajà. W tym celu nale˝y równie˝



bardzo dokΠadnie sprecyzowaç nasze oczekiwania i opisaç uczniowi, co ma zrobiç. Proponujemy nast´pujàcy zapis polecenia:

Opisz swoje zwierz´. Uwzgl´dnij:• jakie to zwierz´,• jak wyglàda (2 informacje),• gdzie mieszka,• co jada,• jak si´ nazywa,• co najch´tniej lubi robiç (2 informacje).Za to zadanie uczeƒ mo˝e uzyskaç maksymalnie 10 punktów.Za ka˝dy zrealizowany element treÊci (podpunkt w poleceniu) przyznaje si´ 0 – 1 pkt:

1 pkt – informacja zgodna z poleceniem,0 pkt – brak informacji lub informacja niezgodna z poleceniem – brak realizacji podpunktu.Dodatkowo przyznajemy 0–2 pkt za poprawnoÊç:

2 pkt – praca poprawna, dopuszcza si´ 1–2 bΠ´dy j´zykowe lub ortograficzne,1 pkt – drobne bΠ´dny, które nie zakΠócajà zrozumienia treÊci (3–4 bΠ´dy),0 pkt – wićej ni˝ 4 bΠ´dy j´zykowe lub ortograficzne.BΠ´dów interpunkcyjnych nie bierzemy pod uwag´.

Uczeƒ powinien mieç mo˝liwoÊç naniesienia swoich wyników z testu kontrolnego na indywidualnà kart´ oceny. W ten sposób uzyska informacj´ o umiej´tnoÊciach, które ju˝ opanowaΠ. Taka ewaluacja umo˝liwi uczniowi krytycznà i obiektywnà ocen´ swoich umiej´tnoÊci. Po teÊcie mo˝e wić stwierdziç, czy jest z siebie zadowolony, czy te˝ nie przyΠo˝yΠ si´ dostatecznie dobrze do pracy i nie osiàgnàΠ oczekiwanych przez siebie wyników.

Razem za test kontrolny 65/......

Wa˝nym elementem podczas nauki j´zyka jest ocenianie bie˝àce, o którym nauczyciel nie mo˝e zapomnieç. Oce-nianie bie˝àce powinno obejmowaç wszystkie cztery sprawnoÊci. Uczniowie muszà wiedzieç, ˝e na ka˝dej lekcji mogà zostaç odpytani i ocenieni w skali 1–6 lub mogà otrzymaç plusy za aktywnoÊç na lekcji. Oceny czàstkowe pozwalajà uczniowi Êledziç jego post´py oraz informujà go o jego brakach. Starajmy si´ odpytywaç naszych uczniów na ka˝dej lekcji. Nie mo˝emy przy wystawianiu ocen kierowaç si´ tylko ocenami, które uczeƒ otrzymaΠ z testów i sprawdzianów. Jednak˝e przy sprawdzaniu umiej´tnoÊci mówienia, nale˝y unikaç sytuacji stresujàcych dla ucznia, czyli tzw. „odpy-tywania przy tablicy”. Nie jest to dobra forma sprawdzenia nabytych przez ucznia umiej´tnoÊci, gdy˝ zdenerwowany uczeƒ mo˝e znacznie mniej zaprezentowaç, ni˝ w rzeczywistoÊci potrafi. Znacznie lepiej jest skorzystaç z propozycji prezentowanych przez nas wy˝ej.

PowinniÊmy równie˝ na poczàtku roku szkolnego w przyst´pny sposób zaprezentowaç uczniom nasze wymagania i sposób oceniania. Uczeƒ powinien si´ dowiedzieç, w jaki sposób b´dzie oceniany za prac´ na lekcji, aktywnoÊç, prac´ w grupie, czy nauczyciel stosuje tzw. „plusy” i „minusy” w ocenie i za co mo˝na je otrzymaç. Powinno si´ równie˝ podaç stosowanà punktacj´ za dΠu˝szy test oraz za krótkie sprawdziany/kartkówki.

Proponujemy zastosowanie nast´pujàcej skali, wedΠug której oceniany jest test:

0–39 % niedostateczny

40–54% dopuszczajàcy

55–69% dostateczny

70–84% dobry

85–100% bardzo dobry

Je˝eli nauczyciel ma we wΠasnym przedmiotowym systemie oceniania zapisany inny przelicznik procentowy na danà ocen´, powinien oczywiÊcie zastosowaç wΠasne kryteria.

Natomiast krótkie sprawdziany, pozwalajàce sprawdziç, czy uczeƒ pracuje systematycznie, proponujemy oceniaç wedΠug nast´pujàcej skali procentowej:


49

0–59 % niedostateczny

60–69% dopuszczajàcy

70–79% dostateczny

80–89% dobry

90–100% bardzo dobry

6.4. Ocenianie semestralne

Po zapoznaniu uczniów z kryteriami oceniania, musimy ich poinformowaç o zasadach wystawiania ocen semestral-nych i o mo˝liwoÊci poprawienia oceny. Ocena semestralna i koƒcowa nie mo˝e byç Êrednià arytmetycznà wszystkich otrzymanych ocen czàstkowych. Ârednia arytmetyczna byΠaby ocenà niesprawiedliwà, poniewa˝ ka˝da z ocen ma ró˝nà wartoÊç. Prace, które uczeƒ wykonuje w grupie, w domu, powinny mieç wartoÊç ni˝szà ni˝ prace, które uczeƒ wykonuje samodzielnie w klasie, podczas sprawdzianów. Te prace kontrolne majà wartoÊç wy˝szà i powinny obejmowaç wi´kszà parti´ przerobionego materiaΠu. Dobrà metodà byΠaby tak zwana metoda Êrednich wa˝onych. WedΠug tej metody wszystkie oceny, które uczeƒ uzyskaΠ za opanowanie materiaΠu bie˝àcego, b´dziemy liczyç x 1. Oceny ze sprawdzia-nów, testów i powtórzeƒ, które obejmowaΠy wi´kszà parti´ materiaΠu, b´dziemy liczyç x 2 lub x 3.PrzykΠad:

Uczeƒ uzyskaΠ w semestrze nast´pujàce oceny:MateriaΠ bie˝àcy – 4, 5, 6, 2 x 1Powtórzenia ustne – 3, 2 x 2Testy, sprawdziany – 3, 4 x 3Ârednia wa˝ona = 4 + 5 + 6 + 2 +( 3 x 2) + (2 x 2) + ( 3 x 3) + (4 x 3) = 48: 14 = 3,4Ârednià obliczamy do pierwszej liczby po przecinku. Uczeƒ ten otrzymaΠby na semestr ocen´ dostatecznà.

6.5. Ocenianie zewn´trzne

Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 wrzeÊnia 2006 r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i sΠuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkoΠach pu-blicznych, wprowadza trzecià czeÊç egzaminu gimnazjalnego, czyli egzamin z j´zyka obcego nowo˝ytnego nauczanego jako j´zyk obowiàzkowy.

Dla nauczycieli oznacza to koniecznoÊç przygotowania uczniów do tego egzaminu, czyli wyçwiczenia przez cykl nauki w gimnazjum tych umiej´tnoÊci, które b´dà sprawdzane na egzaminie zewn´trznym.

Nale˝y wić od pierwszych dni „oswajaç” uczniów z zadaniami takiego typu, jakie spotkajà póêniej na egzaminie gimnazjalnym.

6.6. Diagnozy

Diagnoza jest bardzo wa˝nym narz´dziem sΠu˝àcym nauczycielowi do ustalenia stanu osiàgni´ç uczniów. JeÊli pra-cujemy z uczniami, którzy uczyli si´ danego przedmiotu na wczeÊniejszym etapie edukacji, wówczas diagnoz´ nale˝y przeprowadziç na poczàtku kolejnego etapu ksztaΠcenia oraz po kolejnym roku nauki.

W przypadku rozpoczynajàcych dopiero nauk´ j´zyka niemieckiego w gimnazjum sens ma jedynie diagnozowanie ich osiàgni´ç po kolejnym roku nauki.

Przygotowujàc test diagnozujàcy nale˝y pami´taç o zbadaniu wszystkich czynnoÊci opanowanych przez ucznia, opi-sanych przez B. Niemierko jako kategorie celów: kategoria I: wiadomoÊci: A – zapami´tanie wiadomoÊci, B – rozumie-nie wiadomoÊci, kategoria II: C – zastosowanie wiadomoÊci w sytuacjach typowych oraz D – zastosowanie wiadomoÊci w sytuacjach problemowych.

Kiedy ju˝ ustalimy, które umiej´tnoÊci i w jakim zakresie sprawdzimy pierwszym testem, pami´taç nale˝y, ˝e przy kolejnych diagnozach sprawdzaç nale˝y te same umiej´tnoÊci za ka˝dym razem, przez kolejne lata. Tylko wtedy mo- ˝emy ustaliç rzeczywisty przyrost wiedzy uczniów.

Po przeprowadzonym teÊcie nale˝y zestawiç wyniki mo˝liwe do uzyskania za poszczególne zadania z wynikami uzyskanymi przez uczniów. Obliczamy tzw. ΠatwoÊç poszczególnych zadaƒ:

¸ATWOÂå ZADANIA = suma punktów zdobytych przez uczniów za dane zadanie

suma punktów mo˝liwych do zdobycia za dane zadanie



7. Planowanie zaj´ç lekcyjnych

7.1. Wybór programu nauczania

Wybór programu nauczania jest sprawà niezwykle istotnà. Zale˝y on od tego, czy b´dziemy j´zyka niemieckiego nauczaç jako kontynuacji po szkole podstawowej, czy od podstaw. Program powinien słu˝yç doskonaleniu procesu dydaktyczno-wychowawczego. Jego celem jest poprawa jakoÊci pracy nauczyciela, co powinno si´ przeło˝yç na sukcesy uczniów w nauce j´zyka niemieckiego.

7.2. Plany wynikowe

Stworzenie planu wynikowego jest dla nauczyciela bardzo pomocne. Dzi´ki temu mo˝e on na bie˝àco kontrolowaç efekty ksztaΠcenia. Plan wynikowy ukierunkowany jest bezpoÊrednio na umiej´tnoÊci ucznia, te podstawowe, niezb´dne do kontynuowania nauki oraz ponadpodstawowe, wykraczajàce poza niezb´dne minimum, czyli przy tworzeniu tego dokumentu interesujà nas bezpoÊrednio wyniki ucznia. Zawiera on uporzàdkowany wykaz efektów ksztaΠcenia. W pla-nie wynikowym materiaΠ nauczania i zagadnienia gramatyczne peΠnià niejako rol´ sΠu˝ebnà w stosunku do tego, jakie umiej´tnoÊci uczeƒ powinien nabyç.

Plan wynikowy powinien byç spójny z wewnàtrzszkolnymi dokumentami, tj. szkolnym planem pracy, wewnàtrz- szkolnym systemem oceniania oraz przedmiotowym systemem oceniania. Powinien równie˝ uwzgl´dniaç wybrany pro-gram nauczania, mo˝liwoÊci intelektualne klasy, warunki nauczania oraz wΠasne preferencje nauczyciela.

Wielu wydawców proponuje nauczycielom gotowe plany wynikowe do konkretnego podrćznika i nauczyciele mogà naturalnie z nich korzystaç. Istotne jest jednak, aby dokΠadnie si´ z nim zapoznali i dostosowali do wΠasnych potrzeb i mo˝liwoÊci. Dla nauczycieli, którzy pragnà sami opracowaç plany wynikowe, przygotowaΠyÊmy pomoc w postaci krótkiego poradnika tworzenia planów wynikowych.

Proponujemy uwzgl´dnienie w planach wynikowych nast´pujàcych informacji:a. nazw´ szkoΠy,b. imi´ i nazwisko nauczyciela,c. klas´,d. numer programu nauczania,e. informacje o realizowanym podrćzniku,f. rok szkolny,g. wymiar nauczania.

W cz´Êci zasadniczej (tabeli) proponujemy umieÊciç:1. tematyk´ / problematyk´ zaj´ç,2. wymagania edukacyjne podstawowe (P),3. wymagania edukacyjne ponadpodstawowe (PP),4. Êrodki dydaktyczne,5. procedury sprawdzania i oceniania osiàgni´ç uczniów: zadania sprawdzajàce, kryteria sukcesu (wskaêniki),6. liczba godzin.

Tematyka zaj´ç wynika z realizowanego materiału w podrćzniku.

Wymagania edukacyjne jest to katalog niezb´dnych osiàgni´ç ucznia przewidzianych programem nauczania. Za-zwyczaj wymagania dzieli si´ w skali dwu lub pićiostopniowej. Ta druga dokΠadniej hierarchizuje wymagania. Dzielà si´ one na:

Im wynik jest bli˝szy liczbie „1”, tym badana umiej´tnoÊç byΠa lepiej opanowana przez uczniów. Natomiast, jeÊli wynik jest bli˝szy „0”, nale˝y zastanowiç si´, dlaczego wynik jest niezadowalajàcy i co nale˝y zrobiç, by ten stan poprawiç.

Kolejnym krokiem jest wynotowanie, które umiej´tnoÊci sà opanowane przez uczniów w stopniu dobrym i bardzo dobrym, a które wrćz przeciwnie.

Nast´pnie nale˝y zastanowiç si´ i sformuΠowaç wnioski stàd wynikajàce dla ucznia, dla nauczyciela i dla szkoΠy, i wnioski te wprowadziç w ˝ycie.

Przy kolejnych diagnozach sprawdzamy, na ile nasz tzw. „program naprawczy” odniósΠ pozytywny skutek.


51

wymagania konieczne (K) – na ocen´ dopuszczajàcà,wymagania podstawowe (P) – na ocen´ dostatecznà,wymagania rozszerzajàce (R) – na ocen´ dobrà,wymagania dopeΠniajàce (D) – na ocen´ bardzo dobrà,wymagania wykraczajàce (W) – na ocen´ celujàcà.

Jednak bardzo trudne, a szczególnie czasochΠonne byΠoby stworzenie planu wynikowego, który dokΠadnie opisywaΠby tych pi´ç obszarów, dlatego te˝ proponujemy podziaΠ dwustopniowy, dzielàcy wymagania na: wymagania podstawowe (P), w których zawarte sà wymagania konieczne i podstawowe oraz wymagania ponadpodstawowe (PP), odnoszàce si´ do wymagaƒ rozszerzajàcych i dopeΠniajàcych.

Podane przez nas wymagania odpowiadajà równie˝ ocenom szkolnym, i tak:za opanowanie 50% wymagaƒ podstawowych uczeƒ otrzymuje ocen´ dopuszczajàcà,za opanowanie 75% wymagaƒ podstawowych uczeƒ otrzymuje ocen´ dostatecznà,za opanowanie 50% wymagaƒ ponadpodstawowych uczeƒ otrzymuje ocen´ dobrà,za opanowanie 75% wymagaƒ ponadpodstawowych uczeƒ otrzymuje ocen´ bardzo dobrà.Wymagania edukacyjne opisujemy za pomocà czasowników operacyjnych, np.: uczeƒ potrafi, wie, zna, nazywa,

wymienia, definiuje, rozumie, wyjaÊnia, opisuje, okreÊla, wylicza, streszcza, rozró˝nia, ilustruje, rozwiàzuje, stosuje, posΠuguje si´, uzasadnia, charakteryzuje, ocenia, podsumowuje, planuje, pyta, proponuje, itp.

By rozpoczàç konstruowanie planu wynikowego musimy wybraç problematyk´ zaj´ç, okreÊliç cele nauczania, opisaç dokΠadnie wymagania edukacyjne na poziomie podstawowym (P) i na poziomie ponadpodstawowym (PP). Nast´pnie planujemy Êrodki dydaktyczne, niezb´dne do osiàgnićia zamierzonych celów oraz planujemy zadania sprawdzajàce osiàgnićia ucznia. Na koniec zapisujemy wskaêniki sukcesu (zgodnie z naszym przedmiotowym systemem oceniania) i planujemy liczb´ godzin przeznaczonà na realizacj´ danej tematyki i wymagaƒ edukacyjnych.

Poni˝ej prezentujemy wzór tak skonstruowanego planu wynikowego na podstawie 1. rozdziału podrćznika Kompass 1 neu.

PLAN WYNIKOWY Z J¢ZYKA NIEMIECKIEGO DLA KLASY I GIMNAZJUMNA PODSTAWIE PROGRAMU NAUCZANIA …………… I PODR¢CZNIKA „………”

NAZWA SZKO Y̧: ................................................................................................NAUCZYCIEL: ......................................................................................................ROK SZKOLNY: ...................................................................................................KLASA: ....................................................................................................................WYMIAR NAUCZANIA: ………. GODZINY/ TYDZIE¡ = ………. GODZINY

Tematyka/ problematyka

zajęć

Ścieżki edukacyjne

Wymagania edukacyjne Środkidydaktyczne,

materiałnauczania

Procedury sprawdzaniai oceniania osiągnięć ucznia Liczba

godzin2h/tyg.Podstawowe (P) Ponad-

podstawowe (PP)Zadania

sprawdzające

Kryteriasukcesu

(wskaźniki)

ROZDZIAŁ I Przedstawiamy się

Kraje w EuropieFormy pozdrowieńPrzedstawienie sięZainteresowaniaUpodobaniaLiczebniki 0–20Czasowniki w 1., 2. i 3. os. l. poj. i w 1. i 3 os. l. mn.Szyk prostySzyk przestawnyZaimek osobowy

Uczeń potrafi:– wymienić kilka

krajów europejskich– wymienić kraje

niemieckojęzyczne– powiedzieć, skąd po-

chodząróżne osoby– użyć podstawowych

form pozdrowień i pożegnań

– powiedzieć, jak się nazywa

– podać swoje miejsce zamieszkania

– podać swój wiek– podać swój kraj pocho-

dzenia– zapytać o nazwisko– zapytać

o pochodzenie

Uczeń potrafi:– wymienić kraje euro-

pejskie– wymienić kraje

niemieckojęzyczne– zrozumieć i powie-

dzieć, skąd pochodzą dane osoby

– użyć różnorodnych form pozdrowień i pożegnań, zwracając się do rówieśników i osób dorosłych

– podać swoje imię i nazwisko

– podać swoje miejsce zamieszkania

– podać swój wiek– podać swój kraj pocho-

dzenia

Podręcznik,rozdział 1,podrozdziały:Länder in Eu-ropa,Hallo, Grüezi,Servus!Was machst dugern?Er treibt nichtgern Sport.Essen Sie gernHamburger?Wir suchenFreunde.

Materiały ćwicze-niowe,rozdział 1,ćwiczenia 1–41

Zadania sprawdza-jące umiejętność mówienia:podręcznik:rozdział 1, ćw. 6,7rozdział 2, ćw. 5rozdział 3, ćw. 6rozdział 4, ćw. 6

Materiały ćwiczeniowe:rozdział powtórze-niowy

Zadania sprawdzają-ce umiejętność rozu-mienia ze słuchu:podręcznik:„Länder in Europa”– ćw. 3,rozdział 1, ćw. 2

Kryteria wypowie-dzi wskazanew PSO

Zaliczenie wyma-gań pisemnychzadań sprawdzają-cych opanowanie słownictwa i struk-tur gramatycznych wg PSO

8 + 2



Tematyka/ problematyka

zajęć

Ścieżki edukacyjne

Wymagania edukacyjne Środkidydaktyczne,

materiałnauczania

Procedury sprawdzaniai oceniania osiągnięć ucznia Liczba

godzin2h/tyg.Podstawowe (P) Ponad-

podstawowe (PP)Zadania

sprawdzające

Kryteriasukcesu

(wskaźniki)

ROZDZIAŁ I Przedstawiamy się

– zapytać o miejsce zamieszkania,

– zapytać o wiek– powiedzieć,

czym się interesuje– zapytać o hobby innych

osób– opisać wygląd

innych osób,– wymienić cechy charak-

teru innych osób– powiedzieć, czym

się ktoś interesuje– zapytać dorosłą osobę

o miejsce zamieszkania, pochodzenie, wiek i zainteresowania

– liczyć od 0 do 20– przedstawić własną

klasę– dowiedzieć się podsta-

wowych informacji od grupy

– czytać na głos, stosując poprawną wymowę i intonację

– powiedzieć, do której klasy chodzi

– zapytać o nazwisko– zapytać o pochodzenie– zapytać o miejsce

zamieszkania– zapytać o wiek– opowiedzieć

o swoich zaintereso-waniach

– dowiedzieć się o zainteresowania innych

– opowiedzieć dokładnie o wyglądzie innych osób,

– opowiedzieć o cechach charakteru innych osób

– opowiedzieć o upodobaniach innych osób

– dowiedzieć się od osoby dorosłej o miejsce zamieszka-nia, pochodzenie, wiek i zainteresowania

– liczyć w zakresie 0–20 – przedstawić własną

klasę uwzględniając liczbę uczniów, miejsce zamieszkania, kraj pochodzenia, wiek i zainteresowania

– dowiedzieć się od innej grupy podstawowych informacji na jej temat

– czytać ze zrozumie-niem, stosując niena-ganną wymowę i intonację

Realioznawstwo:Länder in Europa

rozdział 2, ćw. 1rozdział 3, ćw. 2rozdział 4, ćw. 3, 4, 5

Materiały ćwiczeniowe:rozdział powtórze- niowy – zad. 1

Zadania sprawdza-jące umiejętność pisania:podręcznik:rozdział 2, ćw. 4rozdział 3, ćw. 4rozdział 4, ćw. 7rozdział 5, ćw. 7

Materiały ćwiczeniowe:rozdział 1, ćw. 4rozdział 2, ćw. 9, 15rozdział 3, ćw.18b, 19, 21, 24 rozdział 4, ćw. 25, 26, 28rozdział 5, ćw. 36rozdział powtórze- niowy – zad. 5

Zadania sprawdza-jące umiejętność rozumienia tekstu pisanego:podręcznik: rozdział 1, ćw. 5rozdział 2, ćw. 3,6rozdział 3, ćw. 1,5rozdział 4, ćw. 1,2rozdział 5, ćw. 1,5,6

Materiały ćwiczeniowe:rozdział 1, ćw. 6rozdział 2, ćw. 7rozdział 3, ćw. 19,22rozdział 4, ćw. 27, 28, 29rozdział 5, ćw. 32rozdział powtórze- niowy, ćw.2

7.3. Konspekt lekcji

Przed ka˝dymi zajćiami nale˝y zaplanowaç lekcj´ krok po kroku. Pozwoli nam to najpeΠniej wykorzystaç czas prze-znaczony na danà jednostk´ lekcyjnà. Pierwszym krokiem jest sformuΠowanie celów, nast´pnie planujemy lekcj´ krok po kroku i notujemy, jakie materiaΠy b´dà nam potrzebne i ile czasu zajmie nam ka˝dy z kroków lekcji. Proponujemy Paƒstwu dwa wzory konspektu lekcji, które mogà byç pomocne w pracy nauczyciela:


53

L.p. Kroki lekcji Formy socjalneMateriaΠy/pomoce

dydaktyczneCzas

1. Powitanie i rozgrzewka j´zykowa. Plenum 2 min.

2. Przedstawienie problemu/tematu lekcji, wyjaÊnienie zada-nia.

Plenum Zapis na tablicy 5 min.

3. Zebranie sΠownictwa do podanego tematu. Plenum Zapis na tablicy 3 min.

4. Praca z tekstem. Wyszukanie w tekÊcie informacji na temat…

Praca indywidu-alna

Podrćznik,str. X, zad. Y.

8 min.

5. Prezentacja wyników pracy i dyskusja na ten temat. Plenum 7 min.

6. Tworzenie w grupach tekstów dotyczàcych… Praca w grupach. Materiały çwiczeniowe, str. X, çwiczenie Y.

10 min.

7. Prezentacja najciekawszych prac. Ocena pracy uczniów. Plenum 5 min.

8. åwiczenia leksykalne. Praca indywidu-alna

Materiały çwiczeniowe,çwiczenie, Y

3 min.

9. Podsumowanie pracy. Zadanie domowe. Podrćznik, str. X, zad. Y

2 min.

KONSPEKT LEKCJI J¢ZYKA NIEMIECKIEGO

TEMAT: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KLASA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

DATA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CELE LEKCJI: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

KONSPEKT LEKCJI J¢ZYKA NIEMIECKIEGO

CELE NAUCZANIA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CELE OGÓLNE: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CELE SZCZEGÓ¸OWE: Uczniowie powinni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

CzasFaza lekcji/treÊci

nauczaniaCzynnoÊci

nauczycielaCzynnoÊci uczniów

Forma socjalna MateriaΠy

2 min. Rozgrzewka Pyta o… Opowiadajà o… Plenum

5 min. Wst´p do lekcji WyjaÊnia zada-nie, rozdaje materiaΠy, tworzy grupy

Zastanawiajà sińad…

Praca w grupach Szary papier,zdjćia, pisaki

8 min. Praca ze sΠownictwem

Stawia pytanie: „…?”

Zapisujà na pa-skach papieru…

Praca indywidu-alna/plenum

Paski papieru,pisaki

10 min Dyskusja Prezentuje slajdz… Stawia pyta-nie „…?”

Pytajà koleg´/kole˝ankó…, nast´pnietworzà …i omawiajà…

Praca w grupach/ plenum

Rzutnikmultimedialny

5 min. Praca z tekstem WyjaÊnia zada-nie, rozdzielateksty

Czytajà teksti…

Praca indywidu-alna/plenum

Tekst

TEMAT: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .SZKO¸A: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .KLASA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

LICZBA UCZNIÓW: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .DATA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CZAS TRWANIA: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



7.4. Fazy lekcji

Planujàc zajćia dydaktyczne, nale˝y pami´taç o odpowiedniej budowie jednostki lekcyjnej. Pierwszym elementem jest ustalenie celu globalnego (ogólnego) i celów szczegóΠowych lekcji. Gdy ju˝ ustalimy, co uczniowie powinni umieç po zajćiach, planujemy, jakimi Êrodkami te cele osiàgniemy.

Wa˝ne jest równie˝, by wszelkie czynnoÊci prowadzàce do realizacji celów byΠy odpowiednio dobrane. Ka˝da jed-nostka lekcyjna powinna byç zbudowana z nast´pujàcych etapów:

1) czynnoÊci organizacyjne,2) rozgrzewka,3) wst´p do lekcji,4) wykΠad lub wprowadzenie nowego materiaΠu,5) praca ze sΠownictwem,6) praca wΠasna uczniów,7) prezentacja, 8) podsumowanie, 9) zadanie domowe,10) ewaluacja.Nauczyciel powinien przed i w trakcie lekcji kontrolowaç nast´pujàce swoje dziaΠania:

W zakresie motywowania uczniów:– podanie tematu lekcji,– przedstawienie celów szczegóΠowych lekcji,– uzasadnienie potrzeby opanowania tych wiadomoÊci i umiej´tnoÊci,– prezentowanie spodziewanych efektów uczenia si´,– utrzymywanie przyjaznej atmosfery zaj´ç,– obserwowanie reakcji uczniów i reagowanie na nie.

W zakresie rozpoznawania poziomu wiedzy i umiej´tnoÊci:– organizacja çwiczeƒ rozpoznawczych,– odpytywanie uczniów,– sprawdzenie zadania domowego,– anga˝owanie wszystkich uczniów.

W zakresie dostarczania nowego materiaΠu:– prowadzenie wykΠadu,– dostarczanie materiaΠów êródΠowych,– przydzielanie ról,– wyznaczanie zadaƒ,– ukierunkowanie percepcji, porzàdkowanie informacji,– uruchomienie bodêców podtrzymujàcych zainteresowanie,– pobudzanie do wyprowadzania wniosków.

W zakresie çwiczeƒ doskonalàcych i utrwalajàcych:– organizacja çwiczeƒ w operowaniu nowym materiaΠem,– obserwowanie, pomoc, korekta,

CzasFaza lekcji/treÊci

nauczaniaCzynnoÊci

nauczycielaCzynnoÊci uczniów

Forma socjalna MateriaΠy

10 min. Praca twórcza(np. kreatywnepisanie)i prezentacja

Dzieli klas´ na trzy grupy, roz-dziela materiaΠyi wyjaÊnia zada-nia

Piszà wiersz natemat…

Praca grupowa Szary papier,karteczki, pisaki

3 min. Posumowanie Omawia wyniki Prezentujà wyniki

Plenum

2 min. Ewaluacja Rozdaje ankietyewaluacyjne

Piszà odpowiedzi Praca indywidu-alna

Ankiety ewalu-acyjne


55

– udzielanie informacji zwrotnych,– stopniowe zwi´kszanie poziomu trudnoÊci çwiczeƒ,– wzmacnianie pozytywnych zachowaƒ,– inicjowanie dyskusji.

W zakresie rozpoznawania efektów edukacyjnych:– podsumowanie i porzàdkowanie informacji,– stwarzanie sytuacji do pomiaru osiàgni´ç zakΠadanych celów,– wystawianie ocen i ich uzasadnienie,– organizacja samooceny uczàcych si´.

W zakresie ewaluacji ksztaΠcenia:– porównanie planowanych wyników z osiàgni´tymi,– okreÊlenie treÊci dobrze i niedostatecznie opanowanych,– informowanie, czego b´dzie wymagaΠ po tej lekcji,– doradzanie, jak si´ uczyç i utrwalaç wiedz´,– zbieranie opinii uczniów na temat sposobu prowadzenia zaj´ç.

8. Bibliografia

1. Rozporzàdzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wycho-wania przedszkolnego oraz ksztaΠcenia ogólnego w poszczególnych typach szkóΠ.

2. Council of Europe: Daniel Coste, Brian North, Joseph Sheils, John Trim, Europejski System Opisu KsztaΠcenia J´zykowego: uczenie sie, nauczanie, ocenianie, Wydawnictwa Centralnego OÊrodka Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa, 2003

3. Glaboniat, Müller, Rusch, Schmitz, Wertenschlag, Profile deutsch, Lernzielbestimmungen, Kannbeschreibungen, Kommunikative Mittel, Niveau A1, A2, B1, B2, Langenscheidt, Berlin 2002

4. Niemierko BolesΠaw, Mi´dzy ocenà szkolnà a dydaktykà, WSiP, Warszawa 19915. Ochenduszko Julian, Pomiar dydaktyczny w mierzeniu jakoÊci pracy szkoΠy. MateriaΠy edukacyjne Niepublicznej

Placówki Doskonalenia Nauczycieli EKO-TUR, Warszawa 20016. Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 wrzeÊnia 2006r. w sprawie warunków i sposobu oceniania,

klasyfikowania i promowania uczniów i sΠuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkoΠach publicznych.

Documents

Program nauczania j´zyka niemieckiego w klasach I–III ...uploads.wszpwn.com.pl/uploads/oryginal/5/4/3217e22e_Program... · Ponadto w gabinecie j´zyka niemieckiego nale˝y wygospodarowaç