Program nauczania przeznaczony dla III etapu edukacyjnego. · 5) tworzy prost baz danych w postaci jednej tabeli i wykonuje na niej podstawowe operacje bazodanowe; 6) tworzy dokumenty

Program nauczania przeznaczony dla III etapu edukacyjnego.

Program nauczania dostosowany do nowej podstawy programowej(zgodnie z Rozporz�dzeniem Ministra Edukacji Narodowejz dnia 23 grudnia 2008 r.) zosta� pozytywnie zaopiniowanyprzez mgr. in�. W�odzimierza Kruszwickiego.

Wszelkie prawa zastrze�one. Nieautoryzowane rozpowszechnianieca�o�ci lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jestzabronione. Wykonywanie kopii metod� kserograficzn�, fotograficzn�,a tak�e kopiowanie ksi��ki na no�niku filmowym, magnetycznymlub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki wyst�puj�ce w tek�cie s� zastrze�onymi znakamifirmowymi b�d� towarowymi ich w�a�cicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION do�o�yli wszelkich stara�, by zawartew tej ksi��ce informacje by�y kompletne i rzetelne. Nie bior� jednak �adnejodpowiedzialno�ci ani za ich wykorzystanie, ani za zwi�zane z tymewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor orazWydawnictwo HELION nie ponosz� równie� �adnej odpowiedzialno�ciza ewentualne szkody wynik�e z wykorzystania informacji zawartych w ksi��ce.

Redaktorzy prowadz�cy: Joanna Zar�ba, Joanna Stopi�ska

Projekt ok�adki: Maciej PasekIlustracja na ok�adce podr�cznika: Agnieszka Lodzi�ska

Wydawnictwo HELIONul. Ko�ciuszki 1c, 44-100 GLIWICEtel. 32 231 22 19, 32 230 98 63e-mail: [email protected]: http://helion.pl (ksi�garnia internetowa, katalog ksi��ek)

Drogi Czytelniku!Je�eli chcesz oceni t� ksi��k�, zajrzyj pod adreshttp://helion.pl/user/opinie?prongmMo�esz tam wpisa swoje uwagi, spostrze�enia, recenzj�.

ISBN: 978-83-246-1859-0

Copyright © Helion 2010

Printed in Poland.

Spis tre�ci

1. Wprowadzenie 5

2. Informatyka w szkole 6

3. Podstawa programowa kszta�ceniaogólnego — informatyka 8

4. Charakterystyka programu nauczaniadla gimnazjum „InformatykaEuropejczyka” 12

5. Cele edukacyjne programu 17

6. Zagadnienia tematyczne 18

7. Tre�ci nauczania, szczegó�owe celekszta�cenia, planowane celei kontrola ich osi�gni�cia 18

8. Materia� nauczania 47

9. Metody i zasady nauczania informatyki— propozycje 58

10. Jak sprawdza� i ocenia� osi�gni�ciauczniów — propozycje 61

4 PR O G R A M N A U C Z A N I A I N F O R M A T Y K I W G I M N A Z J U M

1. WprowadzenieWprowadzenie

Proces nauczania b�dzie mo�na uzna za w pe�ni zrealizowany, je�lizostan� spe�nione pewne przes�anki, wskazuj�ce na to, �e osi�gni�tocele zak�adane na pocz�tku procesu dydaktycznego jako ca�o�ci.W�a�ciwe przygotowanie nauczycieli, dobrze wyposa�ony warsztatpracy, konsekwentne wype�nianie zada� stawianych dzisiejszej szkolewspomagaj� proces dydaktyczno-wychowawczy i umo�liwiaj�wszechstronny rozwój m�odego cz�owieka.

Tre�ci programowe powinny by przekazywane nie tylko w spo-sób werbalny w formie typowego wyk�adu. Kszta�cenie wspoma-gane obrazem, d�wi�kiem, muzyk�, animacj� umo�liwia pe�niejszezrozumienie tre�ci oraz wykorzystanie ich w celach poznawczychi wychowawczych. Tym bardziej, �e warsztatowy charakter przedmio-tu predysponuje w�a�nie niewerbalne metody nauki. Zadanieminteraktywnego uczestnictwa w nauczaniu jest wskazywanie drogido odnalezienia rozwi�zania, a nie podanie gotowego przepisu.Dzisiejszy system edukacji powinien uwzgl�dnia tak�e zapotrze-bowanie rynku pracy na nowe specjalno�ci i tak kierowa procesemdydaktyczno-wychowawczym, aby w pe�ni przygotowa do tegom�ode pokolenie.

Jednym z najwa�niejszych zada� szko�y na III etapie edukacyj-nym jest kontynuowanie kszta�cenia umiej�tno�ci zdobytychwcze�niej. Niezb�dne jest wi�c pe�ne wspó�dzia�anie na wszystkichpoziomach edukacji ucznia, by proces jego kszta�cenia mia� charakterci�g�y, a wiedza i umiej�tno�ci zdobyte na etapie wcze�niejszymby�y wykorzystywane i rozwijane na poziomach wy�szych.

W �wietle nowej podstawy programowej bardzo wa�ne jestkszta�towanie u uczniów postaw warunkuj�cych sprawne i od-powiedzialne funkcjonowanie we wspó�czesnym �wiecie. Jednymz naczelnych zada� stoj�cych przed nauczycielem winno by wy-pracowanie u podopiecznych umiej�tno�ci wykorzystania zdo-bytych w szkole wiadomo�ci podczas wykonywania zada� �ycio-wych i rozwi�zywania problemów napotkanych poza szko��.

Kolejnym wa�nym zadaniem szko�y na III etapie edukacyjnymjest przygotowanie uczniów do �ycia w szeroko rozumianym spo�e-cze�stwie informacyjnym. Nauczyciele winni stwarza uczniomwarunki do nabywania umiej�tno�ci wyszukiwania, porz�dkowania


i wykorzystywania informacji pochodz�cych z ró�nych �róde�, z za-stosowaniem technik informacyjno-komunikacyjnych na zaj�ciachró�nych przedmiotów.

Nauczyciele wszystkich przedmiotów powinni odwo�ywa si�do zasobów biblioteki szkolnej i wspó�pracowa z nauczycielamibibliotekarzami w celu wszechstronnego przygotowania uczniówdo samokszta�cenia i �wiadomego wyszukiwania, selekcjonowa-nia i wykorzystywania informacji.

Poniewa� �rodki spo�ecznego przekazu odgrywaj� coraz wi�ksz�rol� w codziennym �yciu, powinni�my po�wi�ci du�o uwagi edu-kacji medialnej, czyli przygotowaniu uczniów do w�a�ciwegoodbioru i wykorzystania wspó�czesnych mediów.

Wa�nym celem dzia�alno�ci szko�y na III etapie edukacyjnymjest skuteczne nauczanie j�zyków obcych. Nie bójmy si� wi�c si�gana lekcjach do obcoj�zycznych zasobów internetowych czy niespolsz-czonych aplikacji posiadaj�cych graficzny interfejs komunikacjiz u�ytkownikiem.

2. Informatyka w szkoleInformatyka w szkole

Celem stawianym wspó�czesnej edukacji jest przygotowanie doaktywnego i odpowiedzialnego �ycia w spo�ecze�stwie informa-cyjnym. Ucze� powinien zdoby wiedz� i umiej�tno�ci umo�-liwiaj�ce swobodne pos�ugiwanie si� komputerem i jego oprogra-mowaniem.

Informatyka jest stosunkowo m�od� dziedzin� nauki. Zajmujesi� przede wszystkim przetwarzaniem informacji oraz technologia-mi i systemami do tego s�u��cymi. G�ównym narz�dziem informa-tyki jest komputer. To jednak nie komputer jest podmiotem procesuedukacyjnego, jest on jedynie narz�dziem w r�kach cz�owieka. Niezapominajmy o tym na �adnej lekcji.

Realizuj�c zadania szko�y, do których nale�y stworzenie warun-ków do osi�gni�cia umiej�tno�ci pos�ugiwania si� komputerem,jego oprogramowaniem i technologi� informacyjn�, nale�y stalemie na uwadze aktywizowanie uczniów w procesie kszta�cenia,wzbudzanie zainteresowania wiedz� informatyczn�, wskazywanieró�norodnych �róde� informacji i zapewnianie dost�pu do nich,

IN F O R M A T Y K A W S Z K O L E 7

pokazywanie sposobów komunikowania si� oraz odkrywaniew�asnych uzdolnie� i rozwijanie zainteresowa� uczniów.

Praca z komputerem umo�liwia aktywny udzia� ucznia w proce-sie dydaktyczno-wychowawczym i wspomaga poznawanie otacza-j�cej go rzeczywisto�ci. M�odzie� uczy si� wyszukiwania, gromadze-nia, przechowywania, przetwarzania i analizowania informacji.Nauczyciel powinien ukierunkowywa uczniów i u�wiadomi im,�e komputer jest narz�dziem s�u��cym poznaniu.

Szybki rozwój technologii informacyjnej wymusza w�a�ciweprzygotowanie nauczycieli oraz stosowanie programów nauczanianad��aj�cych za zmieniaj�c� si� rzeczywisto�ci�. Tre�ci powinny bydostosowane do mo�liwo�ci uczniów i na tyle atrakcyjne, aby wy-zwala zaanga�owanie i aktywno�.

W ci�gu ostatniego pó�wiecza dokona�a si� prawdziwa rewolucjaw zakresie konstrukcji i funkcjonalno�ci komputerów, a jednakpodwaliny ich architektury, sformu�owane i przedstawione poraz pierwszy w 1945 roku przez Johna von Neumanna, przetrwa�ydo dzi�. Maj�c na uwadze szybko zmieniaj�cy si� �wiat mediówi technologii, pami�tajmy, by uczy przede wszystkim uniwersalnychzasad pos�ugiwania si� dost�pnymi narz�dziami. Przed uczniemjeszcze wiele lat nauki, nim stanie si� pe�noprawnym uczestnikiemspo�ecze�stwa i rynku pracy. Przez ten czas zarówno sprz�t, jaki oprogramowanie ulegn� zapewne ogromnym przeobra�eniom.Uniwersalne zasady pozostan�.

Atrakcyjne dla uczniów zaj�cia dydaktyczne polegaj� na:� wykorzystaniu multimedialnych programów dydaktycznych

z zakresu ró�nych przedmiotów;� opracowywaniu projektów interdyscyplinarnych,

takich jak prospekty i prezentacje;� rozwi�zywaniu problemów z ró�nych dziedzin

z wykorzystaniem komputera i dost�pnych narz�dzi;� przewidywaniu, kalkulowaniu i planowaniu przedsi�wzi�,

takich jak analiza wyników za pomoc� wykresu, obliczanieodsetek bankowych, tworzenie prostych kosztorysów;

� rozwijaniu w�asnych zainteresowa� uczniów, na przyk�adpoprzez tworzenie grafiki, animacji, projektowanie szkolnejlub klasowej strony internetowej czy redagowanie szkolnejgazetki.


Nauczyciel informatyki powinien by w�a�ciwie przygotowanypod wzgl�dem merytorycznym i dydaktycznym, zna �rodowiskosprz�towe oraz dost�pne oprogramowanie. Powinien tak�e byotwarty na nowe rozwi�zania i szeroko czerpa z dorobku ruchuwolnego oprogramowania poprzez korzystanie z oprogramowaniaopen source i zach�canie uczniów do samodzielnego szukania tegooprogramowania i korzystania z niego, tym bardziej �e oprogramo-wanie to dost�pne jest zazwyczaj na wiele platform sprz�towych, macharakter konsumencki i antymonopolistyczny. Je�li nauczycielinformatyki jest tak�e administratorem pracowni czy szkolnej sieci,powinien wspó�pracowa z nauczycielami innych przedmiotów,umo�liwiaj�c im wykorzystanie podczas zaj� dydaktycznych mul-timedialnych programów edukacyjnych. Powinien równie� przy-gotowywa m�odzie� do realizacji zada� szko�y przy u�yciu nowo-czesnych technologii informacyjnych.

3. Podstawa programowa kszta�ceniaogólnego — informatyka

Podstawa programowa kszta�cenia ogólnego

Cele kszta�cenia — wymagania ogólne

I. Bezpieczne pos�ugiwanie si� komputerem i jegooprogramowaniem, wykorzystanie sieci komputerowej,komunikowanie si� za pomoc� komputera i technologiiinformacyjno-komunikacyjnych.

II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacjiz ró�nych �róde�, opracowywanie za pomoc� komputera:rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów,animacji, prezentacji multimedialnych.

III. Rozwi�zywanie problemów i podejmowanie decyzjiz wykorzystaniem komputera z zastosowaniem podej�ciaalgorytmicznego.

IV. Wykorzystanie komputera oraz programów i gieredukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiej�tno�ciz ró�nych dziedzin oraz do rozwijania zainteresowa�.

PO D S T A W A P R O G R A M O W A K S Z T A � C E N I A O G Ó L N E G O 9

V. Ocena zagro�e� i ogranicze�, docenianie spo�ecznychaspektów rozwoju i zastosowa� informatyki.

Tre�ci nauczania — wymagania szczegó�owe

1. Bezpieczne pos�ugiwanie si� komputerem i jegooprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej.Ucze�:1) opisuje modu�ow� budow� komputera, jego podstawowe

elementy i ich funkcje, jak równie� budow� i dzia�anieurz�dze� zewn�trznych;

2) pos�uguje si� urz�dzeniami multimedialnymi, naprzyk�ad do nagrywania i odtwarzania obrazu i d�wi�ku;

3) stosuje podstawowe us�ugi systemu operacyjnegoi programów narz�dziowych do zarz�dzania zasobami(plikami) i instalowania oprogramowania;

4) wyszukuje i uruchamia programy, porz�dkujei archiwizuje dane i programy, stosuje profilaktyk�antywirusow�;

5) samodzielnie i bezpiecznie pracuje w sieci lokalneji globalnej;

6) korzysta z pomocy komputerowej oraz z dokumentacjiurz�dze� komputerowych i oprogramowania.

2. Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie,selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z ró�nych�róde�, wspó�tworzenie zasobów w sieci. Ucze�:1) przedstawia typowe sposoby reprezentowania

i przetwarzania informacji przez cz�owieka i komputer;2) pos�uguj�c si� odpowiednimi systemami wyszukiwania,

znajduje informacje w internetowych zasobach danych,katalogach, bazach danych;

3) pobiera informacje i dokumenty z ró�nych �róde�, w tyminternetowych, ocenia pod wzgl�dem tre�ci i formy ichprzydatno� do wykorzystania w realizowanychzadaniach i projektach;

4) umieszcza informacje w odpowiednich serwisachinternetowych.


3. Komunikowanie si� za pomoc� komputera i technologiiinformacyjno-komunikacyjnych. Ucze�:1) zak�ada konto pocztowe w portalu internetowym

i konfiguruje je zgodnie ze swoimi potrzebami;2) bierze udzia� w dyskusjach na forum;3) komunikuje si� za pomoc� technologii informacyjno-

-komunikacyjnych z cz�onkami grupy wspó�pracuj�cejnad projektem;

4) stosuje zasady netykiety w komunikacji w sieci.

4. Opracowywanie za pomoc� komputera rysunków, tekstów,danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacjimultimedialnych. Ucze�:1) przy u�yciu edytora grafiki tworzy kompozycje z figur,

fragmentów rysunków i zdj�, umieszcza napisy narysunkach, tworzy animacje, przekszta�ca formatyplików graficznych;

2) przy u�yciu edytora tekstu tworzy kilkunastostronicowepublikacje, z nag�ówkiem i stopk�, przypisami, grafik�,tabelami itp., formatuje tekst w kolumnach, opracowujedokumenty tekstowe o ró�nym przeznaczeniu;

3) wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do rozwi�zywaniazada� rachunkowych z programu nauczania gimnazjum(np. z matematyki lub fizyki) i z codziennego �ycia(np. planowanie wydatków), pos�uguje si� przy tymadresami bezwzgl�dnymi, wzgl�dnymi i mieszanymi;

4) stosuje arkusz kalkulacyjny do gromadzenia danychi przedstawiania ich w postaci graficznej,z wykorzystaniem odpowiednich typów wykresów;

5) tworzy prost� baz� danych w postaci jednej tabelii wykonuje na niej podstawowe operacje bazodanowe;

6) tworzy dokumenty zawieraj�ce ró�ne obiekty(np. tekst, grafik�, tabele, wykresy itp.) pobranez ró�nych programów i �róde�;

7) tworzy i przedstawia prezentacj� z wykorzystaniemró�nych elementów multimedialnych, graficznych,tekstowych, filmowych i d�wi�kowych w�asnychlub pobranych z innych �róde�;

PO D S T A W A P R O G R A M O W A K S Z T A � C E N I A O G Ó L N E G O 11

8) tworzy prost� stron� internetow� zawieraj�c�: tekst,grafik�, elementy aktywne, odsy�acze, korzystaj�cewentualnie z odpowiedniego edytora stron; wyja�niaznaczenie podstawowych polece� j�zyka HTML.

5. Rozwi�zywanie problemów i podejmowanie decyzjiz wykorzystaniem komputera, stosowanie podej�ciaalgorytmicznego. Ucze�:1) wyja�nia poj�cie algorytmu, podaje odpowiednie

przyk�ady algorytmów rozwi�zywania ró�nych problemów;2) formu�uje �cis�y opis prostej sytuacji problemowej, analizuje

j� i przedstawia rozwi�zanie w postaci algorytmicznej;3) stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwi�zywania prostych

problemów algorytmicznych;4) opisuje sposób znajdowania wybranego elementu

w zbiorze nieuporz�dkowanym i uporz�dkowanym,opisuje algorytm porz�dkowania zbioru elementów;

5) wykonuje wybrane algorytmy za pomoc� komputera.

6. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gieredukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiej�tno�ciz ró�nych dziedzin. Ucze�:1) wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne,

wspomagaj�ce i wzbogacaj�ce nauk� ró�nych przedmiotów;2) wykorzystuje programy komputerowe, na przyk�ad

arkusz kalkulacyjny, do analizy wyników eksperymentów,programy specjalnego przeznaczenia, programy edukacyjne;

3) pos�uguje si� programami komputerowymi s�u��cymido tworzenia modeli zjawisk (takich jak zjawiska fizyczne,chemiczne, biologiczne) i ich symulacji, korzystaz internetowych map;

4) przygotowuje za pomoc� odpowiednich programówzestawienia danych i sprawozdania na lekcje z ró�nychprzedmiotów.

7. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno--komunikacyjnych do rozwijania zainteresowa�, opisywanieinnych zastosowa� informatyki, ocena zagro�e�i ogranicze�, aspekty spo�eczne rozwoju i zastosowa�informatyki. Ucze�:


1) opisuje wybrane zastosowania technologiiinformacyjno-komunikacyjnej, z uwzgl�dnieniemswoich zainteresowa�, oraz ich wp�yw na osobistyrozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny;

2) opisuje korzy�ci i niebezpiecze�stwa wynikaj�cez rozwoju informatyki i powszechnego dost�pudo informacji, wyja�nia zagro�enia zwi�zanez uzale�nieniem si� od komputera;

3) wymienia zagadnienia etyczne i prawne zwi�zanez ochron� w�asno�ci intelektualnej i ochron� danychoraz przejawy przest�pczo�ci komputerowej.

4. Charakterystyka programunauczania dla gimnazjum„Informatyka Europejczyka”

Charakterystyka programu nauczania dla gimnazjum

Prezentowany program nauczania wraz z podr�cznikiem, p�yt�DVD i poradnikiem metodycznym dla nauczyciela stanowi zestawedukacyjny pod tym samym tytu�em: Informatyka Europejczyka. Zawar-te w programie nauczania tre�ci, zgodne z podstaw� programow�,przygotowuj� ucznia do aktywnego i odpowiedzialnego �yciaw spo�ecze�stwie informacyjnym. Nauczyciel ma tak ukierunko-wa m�odego cz�owieka, aby ten umiej�tnie porusza� si� w g�sz-czu informacji, stosowa� ró�ne multimedialne �ród�a informacjii narz�dzia informatyczne do rozwi�zywania problemów, do-strzega� warto�ciowe �ród�a i korzysta� z nich, jednocze�nieunikaj�c zagro�e� zwi�zanych z rozwojem komputeryzacji.

G�ówne za�o�enia programu

Program nauczania Informatyka Europejczyka:� realizuje podstaw� programow� i przygotowuje uczniów

do samodzielnego pos�ugiwania si� sprz�tem komputerowymi oprogramowaniem;

� umo�liwia indywidualne podej�cie do ucznia w procesienauczania;

CH A R A K T E R Y S T Y K A P R O G R A M U N A U C Z A N I A D L A G I M N A Z J U M 13

� pozwala pozna popularne systemy operacyjne i programyu�ytkowe ró�nych typów;

� k�adzie nacisk na zrozumienie podstawowych zasad korzystaniaz narz�dzi technologii informacyjnej ró�nego rodzaju;

� wskazuje drogi, metody i �ród�a pozyskiwania informacjioraz ich gromadzenia i przetwarzania;

� zach�ca uczniów do samodzielnego poszukiwania rozwi�za�i odniesienia ich do realnych sytuacji �yciowych;

� uczy i zach�ca do stosowania algorytmicznego rozwi�zywaniaproblemów;

� pobudza zainteresowanie uczniów rozwojem wiedzyinformatycznej, wyszukiwaniem informacji i dzieleniem ichna tre�ci pozytywne i negatywne oraz umo�liwia poszerzeniewiedzy w zakresie w�asnych zainteresowa�;

� umo�liwia tworzenie projektów;� realizuje �cie�ki edukacyjne, które zaznaczono w materiale

nauczania (§ 8);� uwzgl�dnia zakres tre�ci nauczania, szczegó�owe cele

i osi�gni�cia ucznia (§ 7);� uwzgl�dnia metody pomiaru dydaktycznego, ró�nicuj�c je,

oraz okre�la dla poszczególnych bloków tematycznych, jakieosi�gni�cia nauczyciel poddaje obserwacji i ocenie (§ 7);

� zawiera uwagi dotycz�ce realizacji zagadnie� tematycznych (§ 7);� uwra�liwia m�odych ludzi na konieczno� dbania o sprz�t

komputerowy, jego bezpieczne u�ytkowaniei respektowanie prawa autorskiego.

Program nauczania umo�liwia realizacj� tre�ci nauczania w cyklutrzyletnim w wymiarze jednej godziny tygodniowo o ��cznejliczbie 106 godzin lekcyjnych. Jest zgodny z podstaw� programow�kszta�cenia ogólnego oraz z podstaw� programow� informatykidla gimnazjum. Tre�ci nauczania maj� uk�ad spiralny i s� u�o�onew okre�lonym porz�dku. W ka�dym roku s� poszerzane, aktu-alizowane i uzupe�niane. Podczas pierwszego roku nauki zapla-nowano opanowanie nast�puj�cych umiej�tno�ci:� pos�ugiwanie si� typowym zestawem komputerowym, co jest

niezb�dne do opracowywania kolejnych zagadnie�;� edytowanie grafik w podstawowym zakresie w wybranych

programach narz�dziowych tego typu;


� redagowanie i formatowanie tekstów;� korzystanie z arkusza kalkulacyjnego.

Ju� na pocz�tkowych zaj�ciach warto stwarza sytuacje, w którychuczniowie b�d� mogli poczu si� swobodnie w zetkni�ciu z bymo�e nowym dla nich sprz�tem. Wi�kszo� z nich ju� zetkn��a si�z tego typu urz�dzeniami, ale dla niektórych mo�e to by pierwszeklikni�cie mysz�, wskazanie ikony lub otwarcie programu, pierwszespotkanie z macintoshem. Na zaj�ciach w wi�kszo�ci b�d� korzystaz platformy systemowej odmiennej od MS Windows, co powodujekonieczno� modyfikacji ewentualnie nabytych wcze�niej przy-zwyczaje�, ale jednocze�nie pobudza ciekawo� i umiej�tno�syntetycznego my�lenia. Wa�ne jest równie� wczesne opanowanieumiej�tno�ci korzystania z internetu. Uczniowie ju� po pierw-szym roku nauki powinni umie wyszukiwa informacje na stro-nach internetowych, wykorzystuj�c ró�ne �ród�a, wprowadzi dokomputera i w podstawowy sposób sformatowa tekst, wykonaproste obliczenia czy zaprojektowa kompozycj� graficzn�.

Uczniowie w wi�kszo�ci przypadków zetkn�li si� ju� z systememtypu MS Windows. Na lekcjach w pracowni Macintosh maj� mo�-liwo� poznania systemu alternatywnego, stanowi�cego pierwowzórinnych systemów z graficznym interfejsem. Dzi�ki elastyczno�cisystemu Mac OS X maj� mo�liwo� poznania elementów pracyw trybie tekstowym, u�wiadamiaj� sobie znaczenie warstwy gra-ficznej interfejsu i dostrzegaj� obecno� w ich komputerach Uniksapod pow�ok� przyjaznej grafiki. Praca z macintoshem daje im wyj�t-kow� mo�liwo� porównania i dostrze�enia elementów zbie�nych,uniwersalnych w konstrukcji ró�nych systemów operacyjnych. Do-datkowo �rodowisko Mac OS wr�cz prowokuje do si�gania po alter-natywne aplikacje z nurtu wolnego oprogramowania i nie tylko.

Warto zach�ci uczniów do zapoznania si� tak�e z zaprezento-wanym na do��czonej do podr�cznika p�ycie systemem operacyj-nym Linux. Powinni oni zdawa sobie spraw�, �e istnieje wielesystemów operacyjnych, których obs�uga jest mniej lub bardziejintuicyjna i wygodna. Wi�kszo� z nich posiada graficzny interfejsoparty na tych samych uniwersalnych zasadach pracy z myszk�i systemem menu, które w latach 70. opracowa�a firma Xerox.Uczniowie powinni by �wiadomi, �e wybór systemu nale�y do nichi jest ich prywatn� spraw�, a szko�a ma za zadanie nauczy ich jedy-

CH A R A K T E R Y S T Y K A P R O G R A M U N A U C Z A N I A D L A G I M N A Z J U M 15

nie ogólnych zasad pos�ugiwania si� wspó�czesn� technologi� in-formacyjn�. Zawarte na p�ycie opisy i ilustracje z pewno�ci� pomo-g� uczniom poszerzy wiedz� na temat systemów operacyjnych i do-strzec ró�nice pomi�dzy nimi, a realizacja zada� w oparciu o systeminny ni� MS Windows da im mocne podstawy do podejmowaniasamodzielnych wyborów w przysz�o�ci.

W kolejnym roku nauki tre�ci s� poszerzane o operacje na ba-zach danych, algorytmy i symulacje, co jest zwi�zane ze stopniemtrudno�ci tych zagadnie�. Trzeci rok nauki przeznaczony jest napog��bianie i aktualizowanie tematyki poznanej w poprzednichlatach edukacji.

Stosowanie na lekcjach metody wicze� praktycznych, metodyproblemowej i metody projektów umo�liwia ��czenie okre�lonychtre�ci z zadan� sytuacj�, która nie jest oderwana od rzeczywisto�ci.Przyk�adowo podczas realizacji projektu „Planujemy wycieczk�klasow�” ucze� musi wykona nast�puj�ce zadania:� sprawdzi w internecie, dok�d warto pojecha;� zaprojektowa prezentacj� przedstawiaj�c� atrakcje turystyczne

wybranej miejscowo�ci;� oszacowa i skalkulowa koszty przedsi�wzi�cia.

Podczas nauki poprawnego pisania i formatowania tekstów ucze�powinien doskonali swoje umiej�tno�ci z innych dziedzin, naprzyk�ad poprzez redagowanie gazetki szkolnej lub tworzenie pro-spektu o szkole, nie powinien natomiast przepisywa przypadko-wych tekstów s�abo koreluj�cych z projektem. Poznaj�c mo�liwo�ciarkusza kalkulacyjnego, powinien realnie i wiarygodnie bilansowakoszty imprezy klasowej czy oblicza �redni� ocen w rzeczywistejklasie itp.

Podczas realizacji zagadnie� zwi�zanych z poznawaniem danejaplikacji nale�y zach�ca uczniów do wypróbowania innych pro-gramów z tej dziedziny, by mogli dostrzec uniwersalne funkcje na-rz�dzi tego typu. Warto zwróci uwag� uczniów na to �e pakiet MSOffice jest tylko jedn� z wielu propozycji i ma coraz wi�ksz� kon-kurencj� w�ród bezp�atnych pakietów biurowych opartych na licen-cji GNU. Zamierzeniem nauczyciela powinno by przygotowanieucznia do bardziej �wiadomego wyboru narz�dzi TI w przysz�o�ci.Warto zwróci uwag�, �e wspó�czesne zadania konkursowe czy


maturalne szczególnie promuj� samodzielne decyzje uczestnikóww tym zakresie. Opisy dotycz�ce poszczególnych programów pakie-tu NeoOffice, który trafi� do szkó� wraz z pracowniami Macintosh,wpleciono w tre�ci podr�cznika oraz zaprezentowano na p�yciew folderze NeoOffice. S� to zagadnienia dotycz�ce programów: gra-ficznego Draw, do edycji tekstów Writer, do tworzenia prezentacji Im-

press, do wykonywania oblicze� Calc i do tworzenia baz danych Base.Nauczyciel sam zdecyduje, czy w przypadku sprz�tu dost�p-nego w jego szkole nie b�dzie wygodniejsze u�ycie najnowszejwersji identycznie dzia�aj�cego i b�d�cego pierwowzorem pakietuOpenOffice. Aktualn� wersj� mo�na bezp�atnie pobra ze strony:http://ooopackages.good-day.net/pub/OpenOffice.org/MacOSX/. Pakiet ten,w przeciwie�stwie do NeoOffice, nie wymaga instalacji.

W celu wykonania za�o�e� programowych szko�a musi zapewni:� w�a�ciwe wyposa�enie pracowni w sprz�t komputerowy oraz

licencjonowane oprogramowanie (stanowiska komputerowepo��czone w sie lokaln�, standardowe oprogramowanie:�rodowisko Mac OS X Tiger lub Leopard, pakiet iLife ’06

lub nowszy, pakiet iWork ’06 lub nowszy, aktualny pakietNeoOffice lub OpenOffice, program Parallels Desktop 3 lub nowszy,inny emulator wirtualnej maszyny, pakiet algorytmiczny Eli 2.0

Multi Plus, interpreter j�zyka Logo, np. ACSLogo);� mo�liwo� korzystania z ró�norodnych �róde� informacji,

w tym z internetu i multimedialnych programówedukacyjnych z zakresu ró�nych przedmiotów.

Cechy programu

� Zgodno� z za�o�eniami podstawy programowej.� Spiralne powracanie w cyklu nauczania do tre�ci ju�

omówionych w celu ich uzupe�nienia i aktualizacji.� Spójno� z podr�cznikiem, do��czon� p�yt� DVD

i przewodnikiem metodycznym.� Przejrzysty uk�ad tre�ci nauczania.

CE L E E D U K A C Y J N E P R O G R A M U 17

5. Cele edukacyjne programuCele edukacyjne programu

Cel g�ównyCelem g�ównym jest przygotowanie m�odego cz�owieka do aktyw-nego i odpowiedzialnego �ycia w spo�ecze�stwie informacyjnym.

Cele szczegó�owe 1. Przygotowanie do bezpiecznego, samodzielnego pos�ugiwaniasi� zestawem komputerowym, oprogramowaniemi korzystania z zasobów sieci.

2. Omówienie podstawowych poj� informatycznychi narz�dzi realizuj�cych typowe zadania z praktyki szkolneji �ycia codziennego.

3. Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie,selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji pochodz�cychz ró�nych �róde�, w tym internetu.

4. Komunikowanie si� za pomoc� komputera i technologiiinformacyjnej.

5. Opracowywanie za pomoc� komputera rysunków, tekstów,danych liczbowych, animacji i prezentacji multimedialnych.

6. Rozwi�zywanie za pomoc� komputera problemówpraktycznych z zakresu ró�nych przedmiotów, stosowaniepodej�cia algorytmicznego.

7. Realizacja projektów z wykorzystaniem ró�nych programówu�ytkowych.

8. Ukazywanie spo�ecznych, etycznych i ekonomicznych aspektówrozwoju informatyki oraz ocena zagro�e� i ogranicze�.

9. Uwra�liwienie na zagro�enia p�yn�ce z niew�a�ciwegolub nieostro�nego korzystania z dost�pu do sieci globalneji narz�dzi multimedialnych.

10. Umo�liwienie realizacji w�asnych zainteresowa�.

Uwaga

W tre�ciach nauczania cele szczegó�owe programu Informatyka Euro-pejczyka oznaczono jako C1, C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9, C10.


6. Zagadnienia tematyczne

1. Bezpieczny i legalny komputer. 2. Praca z plikami katalogami. 3. Obróbka grafiki i retusz zdj�. 4. Redagowanie dokumentów tekstowych. 5. Przetwarzanie ruchomych obrazów i d�wi�ku. 6. Komunikowanie si� w internecie. 7. Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym. 8. Zarz�dzanie zbiorem informacji. 9. Projektowanie prostych algorytmów. 10. Modelowanie i symulacje.

7. Tre�ci nauczania, szczegó�owecele kszta�cenia, planowane celei kontrola ich osi�gni�cia

Tre�ci nauczania, szczegó�owe cele kszta�cenia

UwagaZagadnienia uj�te w kolumnie Zakres tre�ci nauczania zapisane po-grubion� czcionk� zawieraj� tre�ci rozszerzaj�ce.

1. U�ytkowanie wspó�czesnego zestawukomputerowegoOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� opisuje modu�ow� bu-

dow� komputera, jego podstawowe elementy i ich funkcje, jak równie� budow�i dzia�anie urz�dze� zewn�trznych, opisuje korzy�ci i niebezpiecze�stwa wy-nikaj�ce z rozwoju informatyki i powszechnego dost�pu do informacji, wyja�nia

zagro�enia zwi�zane z uzale�nieniem si� od komputera, wymienia zagadnie-nia etyczne i prawne, zwi�zane z ochron� w�asno�ci intelektualnej i ochron�danych oraz przejawy przest�pczo�ci komputerowej.

TR E � C I N A U C Z A N I A , S Z C Z E G Ó � O W E C E L E K S Z T A � C E N I A 19

Lp. Zakres tre�cinauczania Szczegó�owe cele Osi�gni�cia ucznia

1. Regulaminpracownikomputerowej.Bezpiecznai higieniczna pracaz komputerem (C1).

Omówieniei uzasadnienie zalece�regulaminu pracownikomputerowej.Wyja�nienie, na czympolega bezpiecznai higieniczna pracaz komputerem.

Ucze�:� zna i rozumie

regulamin pracownikomputerowej,

� potrafi wyja�ni,na czym polegahigienicznai bezpieczna pracaz komputerem.

2. Znaczeniekomputera wewspó�czesnym�wiecie (C8).Dziedziny �ycia,w którychkomputer znajdujezastosowanie (C6).

Omówieniezastosowaniakomputera w ró�nychdziedzinach �ycia.

Ucze�:� wie, jakie

zastosowaniema komputerwe wspó�czesnym�wiecie,

� rozumie potrzeb�wykorzystywanianarz�dzia, jakimjest komputer.

3. Zagro�eniai korzy�ciwynikaj�ce zestosowaniakomputerówi powszechnegodost�pu doinformacji (C8, C9).

U�wiadomieniezagro�e� i korzy�ciwynikaj�cychze stosowaniakomputerówi powszechnegodost�pu doinformacji.Wyja�nienie poj�informatyka i technologiainformacyjna.

Ucze�:� rozumie korzy�ci

i zagro�eniawynikaj�cez zastosowa�komputerówi powszechnegodost�pu doinformacji.

4. Reprezentacjadanych w pami�cikomputera (C2).

Poznanie zale�no�cimi�dzy systememdziesi�tkowymi dwójkowym.

Ucze�:� wie, na czym polega

binarny zapis liczby,� potrafi dokona

konwersji liczbypomi�dzysystemami liczenia.



5. Prawo autorskie (C3).Co jest w�asno�ci�intelektualn�w internecie i kogodotyczy ochronapraw autorskich?Zagadnieniaetyczne i prawnezwi�zane z ochron�w�asno�ciintelektualneji ochron� danych(C3, C8).

Poznanie poj�licencja, piractwokomputerowe.U�wiadomieniekonieczno�ci prawnejochrony w�asno�ciintelektualnej.Zaznajomieniez rodzajami licencjina oprogramowanie:public domain, freeware,GNU, adware, cardware,shareware, demo, trial.Zrozumieniekonieczno�ciu�ywania legalnegooprogramowania.

Ucze�:� zna poj�cia prawo

autorskie, licencja,piractwo komputerowe,

� rozumiekonieczno� prawnejochrony twórczo�ci,

� dostrzega potrzeb�poszanowaniai ochrony pracyinnych osób,

� wie, jak zgodniez prawem korzystaz oprogramowania.

6. Informatykajako dziedzinawiedzy (C8).

Wyja�nienie poj�ciainformatyka.Zapoznanie z histori�rozwoju informatyki.

Ucze�:� potrafi wyja�ni

poj�cia informatykai technologiainformacyjna,

� wie, jakie znaczeniema rozwójkomputeryzacjii internetu.

7. Budowa komputera(C1, C2).Urz�dzeniawewn�trz jednostkicentralnej orazurz�dzeniaperyferyjne.Jednostki pami�ci.

Poznaniepodstawowychelementów zestawukomputerowego i ichprzeznaczenia.Rozró�nianie, którecz��ci zestawu s�u�� dowprowadzania, a któredo wyprowadzaniadanych.

Ucze�:� zna elementy zestawu

komputerowego,� wie, w jaki sposób

po��czy elementyzestawu,

� potrafi wymienielementy wn�trzakomputera.



8. Pod��czanieelementów zestawukomputerowego.

Zapoznaniez wn�trzemkomputera.Rozró�nianierodzajów pami�ci,jednostek pami�cii no�ników informacji.Umiej�tno�poprawnegopo��czenia cz��cizestawukomputerowego.

� potrafischarakteryzowaelementy wn�trzakomputera,

� umie dokonapodzia�u naurz�dzenia wej�ciowei wyj�ciowe,

� rozró�nia rodzajei jednostki pami�ci,

� zna rodzajei zastosowanieno�ników informacji.

Uwaga

Na pocz�tkowych zaj�ciach nauczyciel zapoznaje uczniów z regula-minem pracowni komputerowej, przedmiotowym systemem ocenia-nia, uwra�liwia ich na konieczno�� dbania o sprz�t komputerowy, b�d�-cy w�asno�ci� szko�y lub innych osób. Omawiaj�c zagadnienia zwi�zanez rol� komputera we wspó�czesnym �wiecie, podkre�la znaczenie po-zytywnych skutków rozwoju informatyki i wynikaj�ce z tego konsekwen-cje. Realizuj�c zagadnienia zwi�zane z prawem autorskim, u�wiadamiaspo�eczn� szkodliwo�� piractwa komputerowego.

Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� poprawno� rozumienia poj� informatyka i technologia

informacyjna oraz poj� zwi�zanych z prawem autorskimi licencjami;

� przestrzeganie przez uczniów regulaminu pracownikomputerowej;

� zachowania uczniów uwzgl�dniaj�ce bezpiecze�stwoi higien� pracy;

� wypowiedzi na temat zastosowa� komputerówwe wspó�czesnym �wiecie;

� przestrzeganie zasad prywatno�ci wobec zapisanychna komputerze plików innych osób;


� wiedz� dotycz�c� wn�trza komputera, urz�dze� wej�ciowychi wyj�ciowych, rodzajów i jednostek pami�ci;

� w�a�ciwe pod��czanie cz��ci zestawu komputerowego.

2. Praca z plikami i katalogamiOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� stosuje podstawowe

us�ugi systemu operacyjnego i programów narz�dziowych do zarz�dzania zaso-

bami i instalowania oprogramowania, wyszukuje i uruchamia programy, ko-rzysta z pomocy systemowej, porz�dkuje i archiwizuje dane, stosuje profilaktyk�antywirusow�.

Lp.Zakres tre�cinauczania

Szczegó�owe celeOsi�gni�ciaucznia

1. Poj�cie systemuoperacyjnego(C1, C2).Biurko, ikonybiurka.Rozpoczynaniei ko�czenie pracysystemui programów (C1).Szukanie plikówi katalogów (C1, C3).

Poznanie poj� systemoperacyjny, aplikacja, interfejs

u�ytkownika, ikona.Umiej�tno�uruchamianiai wy��czania systemu,logowaniai wylogowywania,rozpoczynaniai ko�czenia pracyprogramów.Znajomo� elementówsystemu Mac OS X,porównanie z innymisystemami.Umiej�tno�odszukiwaniaokre�lonych zasobów.Umiej�tno�pos�ugiwania si�archiwami danych.

Ucze�:� zna i rozumie

poj�cia systemoperacyjny,aplikacja, interfejs

u�ytkownika,ikona,

� umie zalogowasi� do systemui wylogowa si�,

� zdaje sobiespraw�z ró�norodno�cisystemówoperacyjnychi ma �wiadomo�wolnego wyborustosowanegosystemu,

� potrafiodszukiwa plikii teczki,

� umie spakowai rozpakowapliki i foldery.




2. Okna w MacOS X (C1).Budowa okna,praca z kilkomaoknami.Podstawoweoperacjena plikachi katalogach (C1).Tworzeniestrukturykatalogów (C1).Korzystaniez zasobów siecilokalnej (C1, C4).

Praca w siecilokalnej Mac OS X.

Umiej�tno� pracyz kilkoma otwartymioknami.Umiej�tno� tworzeniaplików i teczek orazstruktury katalogów.Zasady korzystaniaz zasobów sieci lokalnej.Zapoznanie z zasadamiudost�pniania zasobówinnym u�ytkownikom.

Ucze�:� potrafi pracowa

jednocze�niez kilkomaotwartymioknami,

� tworzy teczkioraz ichstruktur�,

� wie, jak korzystaz zasobów siecilokalnej,

� potrafiudost�pniswoje plikiinnym i pobrapliki od innegou�ytkownika.

3. Zarz�dzanieplikamizapisanymina dyskach.Przeszukiwaniesystemu plików(C3). Archiwizacjadanych (C3).

Umiej�tno� zarz�dzaniaplikami zapisanymi nadyskach. Umiej�tno�przeszukiwania systemuplików.Umiej�tno� stosowaniaznaków wieloznacznychdo przeszukiwaniasystemu plików.

Ucze�:� potrafi zarz�dza

danymi na dysku,� potrafi

wyszukiwarzeczy na dyskachkomputera,

� stosuje znakiwieloznacznew celuwyszukaniarzeczy na dyskachkomputera,

� wie, na czympolega kompresjai dekompresjadanych,

� umie pakowai rozpakowywapliki.




4. Rodzaje plików.Atrybuty plików.

Poznanie ró�nychrodzajów plikówi skojarzenie ichz domy�lnymi ikonami.Umiej�tno� odczytaniaatrybutów pliku i ichzmiany.

Ucze�:� zna ró�ne

rodzaje plików,� potrafi powi�za

pliki wybranegotypuz reprezentuj�c� jedomy�ln� ikon�.

5. Wirusykomputerowe(C8, C9).

Poznanie poj�cia wirus

komputerowy.Zrozumienie roliprogramówantywirusowych.U�wiadomieniekonieczno�ci ochronydanych przed wirusami.Poznanie rodzajówwirusów.

Ucze�:� wie, w jaki

sposób chronikomputer przedwirusami,

� dostrzegapotrzeb�stosowaniaprogramówantywirusowych,

� potrafiprzestrzegazasadbezpiecznejpracy,

� pracujez programemantywirusowym.

6. Samodzielnerozwi�zywanieproblemóww pracy z systememoperacyjnym.Pomoc systemowa(C6, C7).

Omówienie sposobukorzystania z pomocysystemowej.

Ucze�:� wie, jak

korzystaz pomocysystemowej.

Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� poprawno� rozumienia poj� system operacyjny, biurko, ikona,

znaczek, menu, skrót, pseudonim, okno programu, wirus komputerowy,program antywirusowy;


� umiej�tno� poprawnego rozpoczynania i ko�czenia pracyprogramów i systemu;

� poprawno� wykonywania podstawowych operacjina plikach i katalogach;

� umiej�tno� pracy z wieloma oknami systemu i aplikacji;� umiej�tno� wyszukiwania rzeczy na dyskach komputera;� wypowiedzi na temat zagro�e� wirusami komputerowymi

oraz przeciwdzia�ania im;� umiej�tno� korzystania z udost�pniania plików w sieci lokalnej.

Uwaga

Zapoznaj�c si� z tre�ciami dotycz�cymi systemu operacyjnego, ucznio-wie mog� przygotowa� referaty na temat ró�nic i podobie�stw pomi�dzyró�nymi systemami operacyjnymi. Podczas omawiania zagadnie� zwi�-zanych z wirusami komputerowymi pracuj� z dost�pnym programemantywirusowym lub korzystaj� z propozycji na p�ycie CD-ROM do��czo-nej do podr�cznika, instaluj� go z pomoc� nauczyciela, skanuj� dyski,poznaj� funkcje programu.

3. Obróbka grafiki i retusz zdj��Odniesienie do podstawy programowej: Ucze� przy u�yciu edytoragrafiki tworzy kompozycje z figur, fragmentów rysunków i zdj��, umieszczanapisy na rysunkach, tworzy animacje, przekszta�ca formaty plików graficznych,pos�uguje si� urz�dzeniami multimedialnymi, tworzy dokumenty zawieraj�ceró�ne obiekty, wykorzystuje programy specjalnego przeznaczenia.


1. Rodzaje grafiki (C2).Formaty graficzne (C2).

Zapoznaniez rodzajami grafikikomputerowej.Zaznajomieniez podstawowymiformatamigraficznymi.

Ucze�:� rozumie poj�cia

grafika rastrowai grafika wektorowa,

� zna podstawoweformaty graficzne,

� potrafi sprawdzirozmiar plikugraficznego.



2. Program graficzny(C1, C5).Znajomo� innychprogramów dotworzenia grafikii �róde� ichpochodzenia.

Tworzeniekompozycjigraficznych (C5).

Poznanie metodi sposobów pracyz typowym prostymprogramem grafikirastrowej.Omówienieprzyk�adów innychprogramówgraficznych.

Ucze�:� zna elementy okna

typowego programugrafiki rastroweji podstawowezasady pracy w nim,

� stosuje podstawowefunkcje programu,

� tworzy prosterysunkiw programie.

3. Importowanie grafiki(C3, C5).

Poznanie mo�liwo�cipobierania obrazówz ró�nych �róde�.

Ucze�:� wie, w jaki sposób

pobra obrazz serwera, skanera,internetu,

� zapisuje pobranyplik do pami�cimasowej.

4. Przetwarzanieobrazów. Fotomonta�(C5). Skanowaniezdj�.

Poznanie mo�liwo�cizwi�zanychz komputerowymprzetwarzaniemobrazówi fotomonta�em.Omówienieskanowania obrazów.

Ucze�:� wie, na czym

polegaprzetwarzanieobrazówi fotomonta�.

Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� umiej�tno� praktycznego u�ywania ró�nych formatów

graficznych stosownie do przeznaczenia pliku graficznego;� umiej�tno� optymalnego wykorzystania narz�dzi

programu graficznego;� umiej�tno� importowania grafiki;� umiej�tno� tworzenia kompozycji graficznych;� estetyk� wykonania projektu kartki �wi�tecznej,

okoliczno�ciowej.


Uwaga

Uczniowie zapisuj� pliki graficzne w ró�nych formatach, projektuj�kartk� �wi�teczn�, okoliczno�ciow�. Wykorzystuj� skaner, gotowe grafikipobrane z internetu czy pliki udost�pnione na szkolnym serwerze.

4. Redagowanie dokumentów tekstowychOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� przy u�yciu edytoratekstu tworzy kilkunastostronicowe publikacje, z nag�ówkiem i stopk�, przypi-sami, grafik�, tabelami itp., formatuje tekst w kolumnach, opracowuje do-kumenty tekstowe o ró�nym przeznaczeniu, korzysta z pomocy komputerowejoraz z dokumentacji urz�dze� komputerowych i oprogramowania, pobierainformacje i dokumenty z ró�nych róde�, w tym internetowych, ocenia pod wzgl�-dem tre�ci i formy ich przydatno�� do wykorzystania w realizowanych zada-niach i projektach, przygotowuje za pomoc� odpowiednich programów spra-wozdania na lekcje z ró�nych przedmiotów.


1. Podstawowezasady pracyz dokumentamitekstowymi(C1, C2).

Zapoznaniez podstawowymizasadami pracyz dokumentamitekstowymi.

Ucze�:� zna zasady

poprawnegowpisywania tekstui pracyz dokumentamitekstowymi.

2. Podstawowefunkcje edytoratekstu (C1). Edycjatekstu. Atrybutyczcionki.Atrybutyakapitu (C5).

Poznanie typowychnarz�dzi edytora tekstu.Umiej�tno�stosowania w�a�ciwychustawie� strony.Rozró�nianiecharakterystycznychelementów dokumentutekstowego.

Ucze�:� zna typowe elementy

okna edytora tekstui podstawowe jegofunkcje,

� rozpoznaje i nazywacharakterystyczneelementydokumentutekstowego,



Korzystanie z funkcjiprogramu oraz systemupomocy. Zapoznaniez metodami zmianyatrybutów czcionki.Przedstawienie poj�ciaakapitu. Korzystaniez systemu pomocy.

� stosuje ró�neustawienia strony,

� zna poj�cie akapitui potrafi zmienijego ustawienia,

� potrafi zmieniatrybuty czcionki,

� potrafi wykorzystaw pracy funkcjeprogramu i systempomocy.

3. Realizacjaprojektów„Tworzymygazetk� klasow�”oraz „Prospekto mojej szkole”(C1, C4, C5).Wprowadzanietekstu: kolumny,tabulatory.

Zgromadzeniemateria�u do gazetkiklasowej.Umiej�tno�poprawnegowprowadzania tekstu.Poznanie zasadstosowania kolumni tabulacji.Umiej�tno� w��czeniado tekstu obrazów i zdj�.

Ucze�:� wie, w jaki sposób

zgromadzi materia�do pracy,

� poprawnie wpisujei formatuje tekst,

� umiej�tnie stosujekolumny i tabulatory.

4. �czenie tekstuz grafik�.Nag�óweki stopka,numerowaniestron.Wydruk (C1, C5).

Poznanie zasadpoprawnego stosowanianag�ówka, stopki,numerowania stron.Umiej�tno�sprawdzeniapoprawno�ciortograficznejdokumentu.Umiej�tno�drukowania.

Ucze�:� w��cza do tekstu

zdj�cia i elementygraficzne, stosujew�a�ciwe ichosadzenie,

� stosuje autokszta�ty,napisy ozdobne,

� umie zastosowanag�ówek, stopk�,numeracj� stron,

� wie, w jaki sposóbwydrukowa ca�ydokument lub jegowybrane strony.



5. Tworzenietabel (C5).

Umiej�tno� tworzeniatabel i zestawie�.Umiej�tno�stosowania ró�negorodzaju wyrówna�w tabeli, scalaniakomórek, dzielenia ichi ustalania ich wielko�ci.

Ucze�:� umie tworzy tabele

o ró�nej liczbiewierszy i kolumn,

� umie wyrównywaw tabeli tekstw poziomiei w pionie,

� potrafi scala, dzielikomórki tabelii ustala ich rozmiary.

6. Wstawianiedo dokumentu:wzorów, symbolii multimediów(C5).

Stosowanie w tek�cieobiektów typu: wzory,symbole, d�wi�ki.

Ucze�:� potrafi wstawi

do tekstu wzory,symbolei multimedia.

7. Pracaz dokumentemwielostronicowym.Zak�adkii odsy�acze (C5).

Omówienie metodpracy z dokumentemwielostronicowym.Wstawianie zak�adkii odsy�acza.

Ucze�:� potrafi edytowa

dokumentwielostronicowy,

� umie pos�u�y si�zak�adkamii odsy�aczamiw dokumencietekstowym.

8. Realizacja projektu.„Zaproszenie naimprez� klasow�”(C1, C5).Redagowanietre�ci dokumentu.�czenie tekstuz grafik�.Ustawienia strony,rozmieszczenieelementówna stronie.

Zaprojektowanie grafikioraz zredagowaniei sformatowanie tekstuzaproszenia.Umiej�tno� w�a�ciwegorozmieszczeniawszystkich elementówna stronie.Umiej�tno�drukowania gotowychdokumentów.

Ucze�:� redaguje tre�

zaproszenia,� ��czy tre� zaproszenia

z pasuj�cymtematycznieobrazem,

� stosuje w�a�ciwedla zaproszeniaustawienia strony,

� drukujezaprojektowanezaproszenie.


Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� umiej�tno� stosowania zasad poprawnej edycji tekstów;� umiej�tno� praktycznego stosowania ró�nych funkcji

i narz�dzi programu dotycz�cych ustawie� tekstu na stroniedokumentu;

� umiej�tno� ��czenia tekstu z grafik�;� estetyk� realizowanych projektów.

UwagiUcze� poznaje podstawowe funkcje edytora podczas wykonywaniakonkretnych zada�, na przyk�ad podczas pisania �yciorysu, redagowa-nia notatki, poprawiania tekstu itp.Realizacja projektu „Tworzymy gazetk� klasow�” umo�liwia poznaniekolejnych zasad edycji, takich jak tworzenie kolumn, zastosowanietabulacji, w��czanie do tekstu elementów graficznych, poprawne sto-sowanie nag�ówka, stopki i numerowania stron, sprawdzanie popraw-no�ci ortograficznej dokumentu, drukowanie.Realizuj�c tre�ci dotycz�ce tworzenia tabel, uczniowie podczas �wicze�praktycznych tworz� „Plan lekcji mojej klasy” oraz tabelaryczne zesta-wienie zatytu�owane „Moje oceny z poszczególnych przedmiotów”. Pod-czas projektowania zaproszenia na imprez� klasow� doskonal� umie-j�tno�ci rozmieszczania tekstu na stronie, ��czenia tekstu z grafik�,drukowania.

5. Przetwarzanie ruchomych obrazów i d�wi�kuOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� tworzy i przedstawia

prezentacj� z wykorzystaniem ró�nych elementów multimedialnych, graficznych,

tekstowych, filmowych i dwi�kowych w�asnych lub pobranych z innych róde�,tworzy dokumenty zawieraj�ce ró�ne obiekty pobrane z ró�nych programówi róde�, wykorzystuje urz�dzenia multimedialne do nagrywania i odtwarzania

obrazu i dwi�ku, wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne,wspomagaj�ce i wzbogacaj�ce nauk� ró�nych przedmiotów, umieszcza informacjew odpowiednich serwisach internetowych.




1. Multimedia (C1, C2).Multimedialneprogramy edukacyjne.

Zrozumienie poj�ciamultimediai multimedialne ród�ainformacji.U�wiadomienieznaczeniamultimedialnychprogramówedukacyjnychwspomagaj�cychprac�.


multimedia

i multimedialne

ród�a informacji,� wie, jakie

dokumenty mo�nanazwamultimedialnymi,

� dostrzegapotrzeb�stosowaniamultimedióww nauczaniu.

2. Pobieranie informacjiz ró�nych �róde�.Encyklopedieinternetowe (C3, C10).

Omówienie �róde�i sposobów dost�pudo informacjiz ró�nych �róde�.

Ucze�:� wie, gdzie szuka

informacji,� umie pobiera

informacje nadysk komputera,

� dostrzega korzy�ciz powszechnegodost�pu doinformacji.

3. Programy i narz�dziado przekazumultimedialnego(C1, C10). ProgramiMovie.

Poznaniewspó�czesnychmo�liwo�ci narz�dziobróbki materia�umultimedialnego.Praca w programieiMovie.


multimedia, przekaz

multimedialny,� zna podstawy

pracy z materia�emmultimedialnym.

4. Cyfrowy obrazi d�wi�k (C1, C10).Programy dost�pnew Mac OS X.

Przedstawienieimportu i prostejobróbki cyfrowegoobrazu i d�wi�ku.Poznanie popularnychnarz�dzi dost�pnychw Mac OS X.

Ucze�:� potrafi

importowamultimedialnymateria� cyfrowy,




� zna podstawowemo�liwo�ciprogramówobróbki materia�ucyfrowego,

� umie wykonapodstawoweoperacje namaterialecyfrowym.

5. Tworzenie prezentacjimultimedialnych(C5). ProgramKeynote. Wstawianienowych slajdów,do��czanie grafiki,d�wi�ku, wprawianiew ruch obiektów naslajdach. Podk�admuzycznyw prezentacji.

Realizacja jednegospo�ród projektów(praca w grupachdwuosobowych):„Moje miasto”,„Organizujemywycieczk� klasow�do…”,„Najpi�kniejszemiejsca �wiata”,„Oferty biurapodró�y”.

Poznanie funkcjiprogramu dotworzenia prezentacjimultimedialnych.Omówieniemo�liwo�ci programuKeynote.Umiej�tno�tworzenia prezentacjimultimedialnychoraz samodzielnegowyszukiwania,gromadzeniai analizowaniainformacji potrzebnychdo prezentacji danegozagadnienia.

Ucze�:� zna i stosuje

funkcje programudo tworzeniaprezentacjimultimedialnych,

� tworzy dokumenty��cz�ce tekst,d�wi�k, obraz,

� wyszukuje,gromadzi,analizujeinformacjepotrzebne dowykorzystaniaw prezentacji,

� w��cza doprezentacji obrazy,d�wi�ki, ustalaprzej�cia slajdów,

� rozumie, w jakichsytuacjach mo�nawykorzystadokumentmultimedialny,

� potrafi zapisaprezentacj�w ró�nychformatach.




6. Prezentacjew internecie,przesy�aniemultimediówdo telefonukomórkowego(C1, C3, C7, C10).

U�wiadomienieznaczeniaprezentowania w�asnejtwórczo�ci w sieci.Umiej�tno�przesy�ania danychza pomoc� ró�nychmediów.

Ucze�:� dostrzega potrzeb�

autoprezentacji,� szanuje cudz�

twórczo�,� umie zastosowa

urz�dzenia typuIrda, Bluetooth.

U�wiadomienieetycznych i prawnychprzes�anek zwi�zanychz poszanowaniemw�asno�ciintelektualnej innychosób oraz z ochron�danych.

� rozumie etycznei prawneprzes�ankizwi�zanez poszanowaniemw�asno�ciintelektualnejinnych osób orazochron� danych.

Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� zrozumienie podstawowych poj� zwi�zanych z multimediami;� umiej�tno� korzystania z multimedialnych programów

edukacyjnych wspomagaj�cych nauczanie ró�nychprzedmiotów;

� umiej�tno� tworzenia prezentacji i dokumentówmultimedialnych;

� w�a�ciwe rozumienie etycznych i prawnych przes�anekzwi�zanych z poszanowaniem w�asno�ci intelektualnejinnych osób i ochron� danych;

� umiej�tno� prezentowania informacji w internecie;� umiej�tno� korzystania z ró�nych mediów

komunikacyjnych.


Uwagi

Uczniowie, przegl�daj�c edukacyjne programy multimedialne, okre�laj�ich znaczenie i oceniaj� przydatno�� ich zastosowania w nauczaniu.Realizacja projektów umo�liwia, oprócz stworzenia prezentacji multime-dialnej, tak�e korzystanie z ró�nych róde� informacji (w tym z internetu),rozwijanie w�asnej twórczo�ci graficznej i umiej�tno�� wspó�pracyw zespole.Tworzenie prezentacji ma s�u�y� zdobyciu podstawowych umiej�tno-�ci korzystania z funkcji programów narz�dziowych tego typu.Podczas tworzenia multimedialnych dokumentów nauczyciel zwracauwag� uczniów na zachowanie formy odpowiedniej dla dokumentówo charakterze osobistym i dokumentów o charakterze oficjalnym.

6. Komunikowanie si� w internecieOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� samodzielnie i bez-

piecznie pracuje w sieci lokalnej i globalnej, pos�uguj�c si� odpowiednimi sys-temami wyszukiwania, znajduje informacje w internetowych zasobach danych,

katalogach, bazach danych, korzysta z internetowych map, zak�ada kontopocztowe w portalu internetowym i konfiguruje je zgodnie ze swoimi potrze-bami, bierze udzia� w dyskusjach na forum, komunikuje si� za pomoc� tech-

nologii informacyjno-komunikacyjnych z cz�onkami grupy, stosuje zasady netykietyw komunikacji w sieci, opisuje wp�yw technologii na osobisty rozwój, rynek pracyi rozwój ekonomiczny, tworzy prost� stron� internetow� zawieraj�c�: tekst, grafi-

k�, elementy aktywne, linki, korzystaj�c ewentualnie z odpowiedniego edy-tora stron, wyja�nia znaczenie podstawowych polece� j�zyka HTML.



1. Internet jako sieglobalna. Dzia�anieserwisówwyszukiwawczych.Sie lokalna. Pocztaelektroniczna (C2).Sieci komputerowe,ich rodzajei topologie.

Poznanie poj� internet,serwis wyszukiwawczy, sie�,poczta elektroniczna.Zaznajomieniez rodzajami siecikomputerowychi ich topologiami.Udost�pnianiezasobów w sieci.

Ucze�:� rozumie

podstawowepoj�cia zwi�zanez dzia�anieminternetu,

� umie korzystaz wybranych us�uginternetowych,



Szczegó�owe cele Osi�gni�cia ucznia

Podstawowe zasadydzia�ania internetu(C1, C6). Praca w siecilokalnej.

� potrafi sprawniewyszukiwainformacje,

� zna rodzaje siecii ich topologie,

� rozumie zasadyudost�pnianiazasobów w sieci.

2. Us�ugi internetowe:strony WWW, pocztaelektroniczna.Rozmowy w siecii zasady bezpiecznejobecno�ci w sieci.Zak�adanie kontapocztowego,przesy�aniewiadomo�ci.E-nauka, e-praca,e-banki (C3, C8, C6).

Kszta�cenieumiej�tno�cikorzystaniaz wybranych us�uginternetowych.Omówienie sposobuzak�adania kontapocztowego.Zapoznanie z zasadamiprzesy�ania i odbieraniawiadomo�ci.Uwra�liwienie nazachowania bezpiecznei zgodne z netykiet�.Ukazanie mo�liwo�cinauki, pracy,dokonywania operacjibankowych orazzakupów na odleg�o�.

Ucze�:� zna podstawowe

us�ugi internetowe,� potrafi za�o�y

konto pocztowe,wys�a i odebrawiadomo�elektroniczn�,

� potrafi bezpieczniekorzysta z us�uginternetowych,

� rozumie i potrafiwyja�ni, na czympolegaj� e-praca,e-nauka,dzia�alno�e-banku.

3. Mapy internetowe. Umiej�tno�korzystania z serwisówoferuj�cych dost�p domap internetowych, jakna przyk�ad Zumii Google Mapy.

Ucze�:� potrafi odnale�

zadane obiektyna mapie,

� potrafi okre�litras� ��cz�c� dwapunkty na mapie,

� potrafi wyszukainformacjew serwisachtypu Zumi.




4. Praca nad projektem„Prezentacjamojego regionu”.Prowadzeniedyskusji na foruminternetowymz zachowaniemzasad netykiety(C1, C3).

Poznanie korzy�ciz dost�pu do foruminternetowego.Zapoznaniez poprawnymizachowaniami w sieci.Gromadzeniei selekcjonowanieinformacji pobranychz ró�nych �róde�.

Ucze�:� potrafi wzi�

udzia� w dyskusjina foruminternetowym,

� zna zasadypoprawnegozachowania,

� potrafi gromadzii selekcjonowainformacje.

5. Tworzenie witrynyinternetowej (C4, C5):podstawy tworzeniastron internetowychw j�zyku HTML,wybrane znaczniki,grafika na stronachWWW, publikacjaw�asnej strony.

Tworzenie klasowejlub szkolnej stronyinternetowej.Opanowanie podstawtworzenia stron WWWw j�zyku HTML.

Ucze�:� potrafi utworzy

i przes�a na serwerstworzon� przezsiebie prost�stron�internetow�,

� wie, na czympolega tworzenieprostych stronw j�zyku HTML.

6. Zagro�eniai korzy�ci wynikaj�cez obecno�ci w sieci,zasady zachowaniaw sieci (C3, C4,C8, C10).

U�wiadomieniezagro�e� orazpozytywnych stronkorzystania z internetu.Zapoznanie z zasadamiw�a�ciwego zachowaniaw spo�eczno�ciinternetowej.

Ucze�:� dostrzega

pozytywnei negatywneskutki korzystaniaz internetu,

� wie, w jakisposób mo�na si�ustrzec przedniebezpiecze�stwamiwynikaj�cymiz pracy w sieci,

� zna i rozumiezasady netykiety.


Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� zrozumienie podstawowych poj� zwi�zanych z dzia�aniem

sieci internetowej i lokalnej;� umiej�tno� wyszukiwania informacji na stronach WWW

i przetwarzania ich oraz gromadzenia;� umiej�tno� korzystania ze specjalistycznych serwisów

internetowych;� umiej�tno� zak�adania konta pocztowego i korzystania

z jego funkcji;� znajomo� podstaw j�zyka HTML;� umiej�tno� przes�ania plików na zdalny serwer;� estetyk� wykonania strony WWW;� wiedz� na temat zagro�e� oraz pozytywnych stron

korzystania z internetu.

Uwagi

Uczniowie podczas zaj�� powinni pozna� ró�ne sposoby oraz ród�awyszukiwania informacji, a tak�e nauczy� si� korzystania z serwisówwyszukiwawczych, us�ug katalogowych i baz wiedzy typu Wikipedia.Tworz�c witryn� internetow� w�asnej klasy lub szko�y, powinni w��czy�do niej zdj�cia, opracowane wcze�niej w programie graficznym logoszko�y, t�o, ozdobne nag�ówki.Omawiaj�c poj�cia e-nauka, e-praca, e-bank, e-zakupy, nauczycielpowinien pos�ugiwa� si� konkretnymi przyk�adami.

7. Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnymOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� wykorzystuje arkusz

kalkulacyjny do rozwi�zywania zada� rachunkowych z programu nauczaniagimnazjum i z codziennego �ycia, pos�uguje si� przy tym adresami bezwzgl�dnymi,wzgl�dnymi i mieszanymi, stosuje arkusz kalkulacyjny do gromadzenia danych

i przedstawiania ich w postaci graficznej, z wykorzystaniem odpowiednich typówwykresów, wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do analizy wyników eksperymentów,przygotowuje zestawienia danych i sprawozdania na lekcje z ró�nych przed-miotów, wykonuje wybrane algorytmy za pomoc� komputera.


Lp. Zakres tre�cinauczania Szczegó�owe cele Osi�gni�cia

ucznia

1. Arkusz kalkulacyjny,poj�cia: adres, komórka,formu�a (C2).

Zapoznaniez podstawowymipoj�ciami zwi�zanymiz arkuszemkalkulacyjnym: adres,komórka, formu�a, wierszwprowadzania.Poznaniepodstawowychfunkcji arkuszakalkulacyjnego.


zwi�zanez arkuszemkalkulacyjnym,

� zna zastosowaniaarkuszai wypowiada si�na ich temat.

2. Edycja danych (C5).Adresowaniewzgl�dne, bezwzgl�dneoraz mieszane.Rozwi�zywanieprostych zada�problemowychw arkuszukalkulacyjnym.

Umiej�tno�wprowadzaniai usuwania danychoraz tworzenia tabelw arkuszukalkulacyjnym.Stosowaniew obliczeniachadresowaniawzgl�dnego,bezwzgl�dnegoi mieszanego,kopiowanie formu�.Umiej�tno�wykorzystaniaarkusza do prostychoblicze�.

Ucze�:� wprowadza dane

do arkusza,� wie, w jaki sposób

nanie� poprawki,� kopiuje i usuwa

dane, zmienia krójczcionki i wielko�komórek,

� stosujew obliczeniachadresowaniewzgl�dne,bezwzgl�dnei mieszane,

� wykorzystujearkusz do oblicze�.

3. Realizacjarozpocz�tegow edytorze tekstuprojektu dotycz�cegotworzenia prospektuo szkole lub gazetkiklasowej (C5, C6),polegaj�ca nakalkulacji kosztówjego wytworzenia.Stosowanie prostychfunkcji wbudowanychw program arkusza.

Umiej�tno�wykonania oblicze�do rozpocz�tegoprojektu.

Ucze�:� stosuje

do oblicze�w arkuszukalkulacyjnymfunkcjematematyczne,statystyczne,procentowe.



ucznia

4. Stosowanie prostychfunkcjimatematycznych,statystycznych,procentowych.

Umiej�tno�zastosowaniaprostych funkcjimatematycznych,statystycznych,procentowych.

Ucze�:� rozwi�zuje

zadania zapomoc� arkuszakalkulacyjnego.

5. Graficzna prezentacjadanych (C5, C6).Formatowaniewykresu.

Umiej�tno�graficznej prezentacjidanych za pomoc�wykresu.Umiej�tno�wprowadzania zmiani poprawek do wykresu,formatowaniewykresu.

Ucze�:� prezentuje dane

za pomoc�wykresu,

� potrafiformatowawykres.

Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� zrozumienie podstawowych poj� zwi�zanych z arkuszem

kalkulacyjnym;� umiej�tno� wprowadzania i edycji danych;� umiej�tno� obrazowania prostych zada� problemowych

w arkuszu kalkulacyjnym;� stosowanie adresowania wzgl�dnego, bezwzgl�dnego

i mieszanego do rozwi�zywania problemów;� prezentacj� danych za pomoc� wykresu.

Uwaga

Wskazane jest, by dobiera� tre�� zada� do wcze�niej realizowanychprojektów, tak aby ich rozwi�zania by�y kontynuacj� wcze�niejszychzagadnie�.


8. Zarz�dzanie zbiorem informacjiOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� tworzy prost� baz�

danych w postaci jednej tabeli i wykonuje na niej podstawowe operacje bazo-

danowe, przedstawia typowe sposoby reprezentowania i przetwarzania in-formacji przez cz�owieka i komputer, przygotowuje za pomoc� odpowiednichprogramów zestawienia danych i sprawozdania na lekcje z ró�nych przed-

miotów, wykorzystuje programy specjalnego przeznaczenia, opisuje wybranezastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej oraz ich wp�yw na rynekpracy i rozwój ekonomiczny.



1. Podstawowe poj�ciazwi�zane z bazamidanych: pole, rekord,filtrowanie, sortowanie,wyszukiwanie, raport,formularz (C2).Przyk�ady ró�nychrodzajów baz danych(C5, C6).

Przedstawieniepodstawowych poj�zwi�zanych z bazamidanych.Umiej�tno�dostrzegania bazdanych w ró�nychdziedzinach.

Ucze�:� zna podstawowe

poj�cia zwi�zanez bazami danych,

� wie, jakiezastosowanie maj�bazy danych,

� wymieniai omawia rodzajebaz danych.

2. Wykonywanieoperacji nautworzonej baziedanych (C3). Importdanych do bazy.

Umiej�tno�wyszukiwania,sortowania,filtrowania, zmianydanych w bazie.Importowaniedanych do bazy.

Ucze�:� wykonuje

podstawoweoperacje w baziedanych,

� potrafizaimportowadane do bazy.

3. Tworzenie nowejbazy danych (C4).Tworzenie zapyta�,formularzy,raportów.

Umiej�tno�tworzenia prostejbazy danych.Umiej�tno�tworzenia zapyta�,formularzy,raportów.

Ucze�:� umie utworzy

prost� baz�danych,

� tworzy prostezapytania,



ucznia

Umiej�tno�wprowadzaniazmian do istniej�cejbazy za pomoc�formularza i ichprezentacja jakoraportu.Umiej�tno�projektowaniaformularza.

� potrafizaprojektowaformularzi zmodyfikowa go,

� wykonujezestawieniaw formie raportu.

Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� zrozumienie podstawowych poj� zwi�zanych z bazami danych;� wypowiedzi uczniów na temat zastosowania ró�nych

rodzajów baz danych;� wykonywanie operacji na utworzonej bazie danych;� umiej�tno� tworzenia prostych zapyta�;� umiej�tno� tworzenia i modyfikacji formularza;� umiej�tno� tworzenia zestawienia w formie raportu.

Uwaga

Najpierw przedstawiamy uczniom gotowe bazy danych i na nich wyko-nujemy proste operacje. Nast�pnie tworzymy w�asn� baz�, na przyk�adbaz� uczniów klasy.

9. Projektowanie prostych algorytmówOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� wyja�nia poj�cie algo-rytmu, podaje odpowiednie przyk�ady algorytmów rozwi�zywania ró�nych pro-blemów, formu�uje �cis�y opis prostej sytuacji problemowej, analizuje j� i przed-stawia rozwi�zanie w postaci algorytmicznej, stosuje arkusz kalkulacyjny dorozwi�zywania prostych problemów algorytmicznych, opisuje sposób znajdowaniawybranego elementu w zbiorze nieuporz�dkowanym i uporz�dkowanym, opisujealgorytm porz�dkowania zbioru elementów, wykonuje wybrane algorytmy zapomoc� komputera.



1. Poj�cie algorytmu.Sposoby zapisualgorytmów.Przyk�adyalgorytmówz ró�nych dziedzin(C2, C6).

Zaznajomieniez poj�ciem algorytmu.Umiej�tno� podaniaspecyfikacjiproblemu.Zapoznanie zesposobami zapisualgorytmu.Dostrzeganiealgorytmóww otoczeniu(przyk�ady).

Ucze�:� wyja�nia poj�cie

algorytmu,� podaje przyk�ady

algorytmicznegorozwi�zywaniaproblemów,

� zna sposoby zapisualgorytmówi wypowiada si�na ten temat,

� potrafi przedstawialgorytm w postacis�ownej,

� zna rodzaje skrzynekdo przedstawianiaalgorytmu zapomoc� schematublokowego.

2. Rodzaje algorytmów(C2): algorytmliniowy i algorytmz rozga��zieniem.Schemat blokowyalgorytmuz rozga��zieniamizagnie�d�onymi,na przyk�ad wybórnajwi�kszej z trzechliczb.

Omówienie rodzajówalgorytmów wrazz przyk�adami.Umiej�tno�przedstawieniaalgorytmów w postacis�ownej i za pomoc�schematu blokowego.Umiej�tno�wykonania symulacjidzia�ania algorytmu.

Ucze�:� tworzy schematy

blokowealgorytmów,

� zna rodzajealgorytmówi obja�nia jena konkretnychprzyk�adach,

� sprawdzapoprawno�algorytmów,przeprowadzaj�csymulacj� ichdzia�ania,

� opisuje sposóbznajdowaniawybranego elementuw zbiorzenieuporz�dkowanymi uporz�dkowanym,



� opisuje algorytmporz�dkowaniazbioru elementów.

3. Algorytmyporz�dkowaniaelementów zbioru.

Poznaniepopularnychsposobówodnajdywaniaelementów w zbiorze.Przedstawieniewybranychalgorytmówsortowania.

Ucze�:� potrafi

algorytmicznieodnale� elementyzbioru,

� rozumie zasadysortowaniawybranymimetodami.

4. Tworzeniealgorytmóww programie Eli 2.0(C5, C6).

Umiej�tno�tworzenia prostychalgorytmóww programie Eli 2.0.

Ucze�:� zna przeznaczenie

poszczególnychklockóww programie Eli 2.0,

� umie utworzyproste algorytmyw programie Eli 2.0,

� tworzy algorytmy,uruchamia jei sprawdzapoprawno� ichdzia�ania,

� wprowadzapoprawki i zapisujeutworzone algorytmy.

5. �rodowiskoACSLogo (C6).Podstawyprogramowaniaw Logo.Tworzenie procedurz parametrem.Procedury w�asnew Logo.

Zapoznanie z cechamigrafiki �ó�wia.Umiej�tno�programowaniaprostych rysunkóww Logo.Umiej�tno�tworzenia procedurz parametrem i bezparametru.

Ucze�:� zna �rodowisko ACS

Logo,� zna podstawowe

komendy j�zykaLogo,

� umie wykonaproste rysunkiza pomoc� grafiki�ó�wia,



Znajomo� instrukcjijawnego przypisaniawarto�ci dla zmiennej.

� testuje i wprowadzapoprawki, zapisujeefekty swojej pracy,

� tworzy proceduryw�asne z parametremi bez parametru,

� potrafi pos�ugiwasi� zmiennymi.

Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� zrozumienie poj�cia algorytm;� umiej�tno� algorytmicznego przedstawiania

i rozwi�zywania problemów;� umiej�tno� tworzenia algorytmów za pomoc� opisu

s�ownego oraz schematu blokowego;� znajomo� sposobów znajdowania wybranego elementu

w zbiorze nieuporz�dkowanym i uporz�dkowanym;� umiej�tno� opisania sposobu uporz�dkowania zbioru

elementów;� umiej�tno� tworzenia algorytmów w programie Eli 2.0;� znajomo� �rodowiska ACSLogo i komend steruj�cych

�ó�wiem;� umiej�tno� tworzenia prostych rysunków za pomoc�

grafiki �ó�wia;� umiej�tno� tworzenia procedur z parametrem i bez parametru

oraz pos�ugiwania si� zmiennymi.

Uwaga

Uczniowie, którzy s�abiej sobie radz� z algorytmicznym rozwi�zywaniemproblemów oraz z tworzeniem rysunków w Logo, wykonuj� �wiczeniaprzy pomocy nauczyciela. Uczniowie zdolniejsi wykonuj� �wiczenia bar-dziej z�o�one i realizuj� w�asne inicjatywy.


10. Modelowanie i symulacjeOdniesienie do podstawy programowej: Ucze� pos�uguje si� programami

komputerowymi s�u��cymi do tworzenia modeli zjawisk i ich symulacji, takich

jak zjawiska: fizyczne, chemiczne, biologiczne, wykorzystuje programy specjalnegoprzeznaczenia, programy edukacyjne, opisuje wybrane zastosowania technologiiinformacyjno-komunikacyjnej, z uwzgl�dnieniem swoich zainteresowa�, oraz

ich wp�yw na osobisty rozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny, opisuje wybranezastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnej.


ucznia

1. Modelowaniea symulacja (C2).Zastosowaniasymulacji.

Przedstawienie poj�modelowanie, symulacja.Poznanie zastosowa�symulacji w ró�nychdziedzinach.


modelowanie,symulacja,

� wie, w jakichdziedzinach �yciai w jakim celustosuje si�symulacje.

2. Tworzenie symulacjiza pomoc�programówu�ytkowych (C5).Symulacje w fizyce,matematyce.

Umiej�tno�wykorzystaniaprogramówu�ytkowychdo symulacji.Umiej�tno�symulowaniaprocesów z ró�nychdziedzin.

Ucze�:� potrafi

wykorzystaznane programyu�ytkowedo symulacji,

� rozwi�zujezadania, opieraj�csi� na symulacji.

3. Symulacjew internecie (C6).Gry symulacyjne,symulatory.

Wyszukaniew internecieinformacji na tematsymulacji i giersymulacyjnych.Poznanie zastosowa�symulatorów.

Ucze�:� potrafi wyszuka

w internecieinformacje natemat symulacji,giersymulacyjnych,

� wie, w jakichdziedzinach �yciamaj� zastosowaniesymulatory.



ucznia

4. Emulacja, maszynawirtualna.

Umiej�tno�zastosowaniaemulatora wirtualnejmaszyny.

Ucze�:� potrafi uruchomi

i zako�czy prac�emulatora,

� potrafi pracowaw �rodowiskudwusystemowym.

Kontrola osi�gni�tych celówNauczyciel obserwuje i ocenia:� zrozumienie poj� modelowanie, symulacja;� umiej�tno� tworzenia symulacji za pomoc� programów

u�ytkowych;� rozwi�zywanie zada� problemowych z zakresu ró�nych

dziedzin (np. matematyki, fizyki) z wykorzystaniemsymulacji;

� wiedz� na temat zastosowa� i celowo�ci przeprowadzaniasymulacji procesów i zjawisk;

� umiej�tno� pracy z wykorzystaniem emulatora;� sprawno� pracy ze specjalistycznymi serwisami

internetowymi.

Uwaga

Zagadnienia modelowania i symulacji omawiamy na konkretnych przy-k�adach, opieraj�c si� na dost�pnych programach u�ytkowych. Instala-cj� wirtualnej maszyny pozostawiamy oczywi�cie nauczycielowi. Ucze�powinien jedynie umie� pos�u�y� si� emulatorem. Praca z mapamiinternetowymi powinna dotyczy� zarówno miejsc znanych uczniowi,jak i tych bardziej odleg�ych.

MA T E R I A � N A U C Z A N I A 47

8. Materia� nauczaniaMateria� nauczania

UwagaPoni�ej przedstawiamy dwie propozycje rozplanowania tematyki zaj��:dla cyklu 2-godzinnego i 3-godzinnego.

Tematyka zaj�� w dwugodzinnym cyklu kszta�cenia

Zagadnienietematyczne I rok nauki II rok nauki

Bezpiecznyi legalnykomputer

1. Regulamin szkolnejpracowni komputerowej.Przedmiotowy systemoceniania wiadomo�cii umiej�tno�ci ucznióww zakresie informatyki.2. Znaczenie komputerawe wspó�czesnym �wiecie.3. Co to jest informatykai jakie s� jej aspekty rozwoju?4. Jak s� przechowywanedane w pami�ci komputera?5. Bezpieczna i higienicznapraca z komputerem.6. Ochrona w�asno�ciintelektualnej.Prawo autorskie.7. Budowa komputera.8. Urz�dzenia s�u��cedo komunikowania si�z u�ytkownikiem.Przygotowanie zestawukomputerowego do pracy.

1. Organizacja pracy nazaj�ciach z informatyki.Przedmiotowy systemoceniania wiadomo�cii umiej�tno�ci uczniówz zakresu informatyki.2. Zagro�enia i korzy�ciwynikaj�ce ze stosowaniakomputerówi powszechnego dost�pudo informacji.


Tematyka zaj�� w dwugodzinnym cyklu kszta�cenia


Pracaz plikamii katalogami

9. System operacyjny.Okna Mac OS X. Biurko,ikony biurka.10. Podstawowe operacjena plikach i katalogach.

11. Zarz�dzanie danymi.Kompresja danych.

12. Rodzaje plików. Atrybutyplików. Wyszukiwanieinformacji w systemie.

13. Ochrona przed wirusami.

3. Jak zadbao bezpiecze�stwokomputera i danychw nim zgromadzonych.4. Mechanizm pomocysystemowej. Wyszukiwanieodpowiedzi na pytaniazwi�zane z prac� systemu.

Obróbkagrafikii retusz zdj�

14. Narz�dzia i poleceniaaplikacji Paintbrush.15. Projekt graficznegologo szko�y.16. Projekt kartkiokoliczno�ciowej.

5. Rodzaje grafiki.Podstawowe formatygraficzne.6. Importowanie grafikido programu. Retuszobrazów. Fotomonta�.

Redagowaniedokumentówtekstowych

17. Wprowadzeniedo edycji tekstów.18. Atrybuty czcionki.Formatowanie akapitu.19. Wstawianie symbolido tekstu. Tworzenie tabel.20. Realizacja projektu„Tworzymy gazetk�klasow�”. Uk�ad kolumnowytekstu. Mechanizm tabulacji.21. Ci�g dalszy projektu.Grafika w tek�cie. Nag�óweki stopka, numeracja stron.Wydruk.

7. Wstawianie do tekstuwzorów, symbolii multimediów.8. Praca z dokumentemwielostronicowym.Zak�adki i odsy�acze.9. i 10. Realizacja projektu„Prospekt o mojej szkole”.Uk�ad kolumnowy strony.�czenie grafiki z tekstem.Sprawdzanie pisowni.Wydruk.11. Projekt zaproszenia.�czenie tekstu i grafiki.Pola tekstowe.

Przetwarzanieruchomychobrazówi d�wi�ku

22. Formy przekazumultimedialnego. Programyedukacyjne. Pobieranieinformacji z ró�nych �róde�.Encyklopedie internetowe.

12. Przetwarzanie cyfrowegoobrazu i d�wi�ku.13. Prezentacje multimedialne.Praca w programie Keynote.



23. i 24. Programy inarz�dzia przekazumultimedialnego. Praca zprogramem iMovie.

14. i 15. Realizacja projektu(w grupach dwuosobowych):„Organizujemy wycieczk�klasow� do...”, „Moje miasto”,„Najpi�kniejsze miejsca �wiata”,„Oferta biura podró�y”.Wstawianie nowych slajdów,animowanie obiektów,przej�cia mi�dzy slajdami,wstawianie d�wi�ków. Pokazwykonanych prezentacji.

Komu-nikowanie si�w internecie

25. Sieci komputerowe.Rodzaje sieci, topologie,protoko�y transmisji danychw sieci. Internet jako sierozleg�a. Praca w sieci.26. Bezpieczna obecno�w sieci. Zagro�enia i korzy�ciwynikaj�ce z korzystaniaz internetu.27. Tworzenie dokumentutekstowego na podstawieinformacji z internetu.Kopiowanie, wklejaniei formatowanie tekstui obrazów.

16. Us�ugi internetowe.Zak�adanie kontapocztowego. Przesy�aniei odbieranie wiadomo�ci.17. Program pocztowy.18. Praca nad projektem„Prezentacja mojegoregionu”. Dyskusjana forum. Zasady netykiety.19. Gromadzenie,selekcjonowaniei przetwarzanie informacjipochodz�cych z ró�nych�róde�.20. Podstawy j�zyka HTML.21. Projektowanie stronyinternetowej. Grafikai muzyka na stronie.

Obliczeniaw arkuszukalkulacyjnym

28. Wst�p do arkuszakalkulacyjnego. Budowaarkusza, edycja danych,tworzenie tabel.29. Rozwi�zywanieproblemów z wykorzystaniemarkusza. Formu�y.30. Rozwi�zywanie zada�w arkuszu z zakresu ró�nychprzedmiotów. Kopiowanieformu�. Adresowaniebezwzgl�dne i mieszane.

22. Obliczenia w arkuszu.Kalkulacja kosztówwytworzenia gazetki klasowej,prospektu reklamowego,kosztów wycieczki klasowej.Kontynuacja projektówrozpocz�tych w edytorzetekstu.



31. Podstawy tworzeniawykresów w arkuszu.Formatowanie wykresu.

23. i 24. Rozwi�zywaniew arkuszu zada�problemowychz zastosowaniem funkcjiwbudowanych w arkusz.

Zarz�dzaniezbioreminformacji

32. Bazy danych. Poj�ciapodstawowe. Operacjena gotowej bazie.Program FileMaker.

25. Importowanie danychdo bazy. Tworzenie bazyinformacji o uczniach klasy.26. Wyszukiwanie informacjiw bazie. Tworzenie uk�adów(zagadnienie rozszerzaj�ce).27. Tworzenie formularzyi raportów (zagadnienierozszerzaj�ce).

Projektowanieprostychalgorytmów

33. Poj�cie algorytmu.Rodzaje algorytmówi sposoby ich opisu. Przyk�adywykorzystania algorytmówdo rozwi�zywania zada�.34. Algorytmicznerozwi�zywanie problemóww arkuszu kalkulacyjnym.

28. Porz�dkowanie elementówzbioru. Przyk�ady ró�nychmetod.29. Testowanie algorytmóww programie Eli 2.0.30. Programowanie prostychrysunków w Logo. Procedurypierwotne.31. Tworzenie w�asnychprocedur.32. Procedury z parametrem.

Modelowaniei symulacje

33. Modelowanie i symulacja.Wykorzystanie programówkomputerowych. Pracaz mapami internetowymi.34. Symulacje procesówz ró�nych dziedzin.Wykorzystanie modeludo symulacji.

Dla nauczycieli dysponuj�cych trzema godzinami nauczania in-formatyki w cyklu gimnazjalnym przedstawiamy alternatywne roz-planowanie tre�ci programowych. Obok niektórych tematów pro-ponujemy te� w��czenie ich do wybranych �cie�ek edukacyjnych.


Tematyka zaj�� w trzygodzinnym cyklu kszta�cenia

Zagadnienietematyczne I rok nauki II rok nauki III rok nauki

Bezpiecznyi legalnykomputer

1. Regulaminszkolnej pracownikomputerowej.Przedmiotowysystem ocenianiawiadomo�cii umiej�tno�ciuczniów w zakresieinformatyki.2. Bezpiecznai higieniczna pracaz komputerem.3. Znaczeniekomputerawe wspó�czesnym�wiecie.4. Ochronaw�asno�ciintelektualnej.Prawo autorskie.5. Budowakomputera.6. i 7. Urz�dzenias�u��ce do komu-nikowania si�z u�ytkownikiem.8. Przygotowaniezestawu kompute-rowego do pracy.

1. Organizacjapracy na zaj�ciachz informatyki.Przedmiotowysystem ocenianiawiadomo�cii umiej�tno�ciuczniów z zakresuinformatyki.2. Zagadnieniaetyczne i prawnezwi�zanez ochron�w�asno�ciintelektualnej.

1. Organizacjapracy na zaj�ciachz informatyki.Przedmiotowysystem ocenianiawiadomo�cii umiej�tno�ciuczniów z zakresuinformatyki.2. Zagro�eniai korzy�ciwynikaj�ceze stosowaniakomputerówi powszechnegodost�pu doinformacji.

Pracaz plikamii katalogami

9. Systemoperacyjny.10. Okna Mac OS X.Biurko, ikonybiurka.11. Podstawoweoperacje na plikachi katalogach.

3. Rodzaje plików.Atrybuty plików.4. Operacjena plikachi katalogach.5. Archiwizacjadanych.

3. Zapobieganiezawirusowaniukomputera.4. Pracaw systemiesieciowym.




Strukturakatalogów.

6. Udost�pnianiedanych w siecilokalnej.

12. Wyszukiwanieplików na dyskachkomputera.13. Ochronaprzed wirusamikomputerowymi.

7. Profilaktykaantywirusowa.Ró�ne aspektypowszechnegodost�pudo informacji.

5. Szyfrowaniedanych.

Obróbkagrafikii retusz zdj�

14. Podstawy pracyw edytorze grafiki.Narz�dzia i pole-cenia przyk�ado-wych aplikacjigraficznych.

8. Rodzaje grafiki.9. Importowaniegrafiki.10. Tworzeniew�asnej kompozycjigraficznej.

6. Podstawoweformaty graficzne.7. Przetwarzanieobrazów.Fotomonta�.

15. i 16. Tworzenierysunków w pro-gramie grafikirastrowej.Optymalnewykorzystywaniemo�liwo�ciprogramu.17. Tworzymy logoszko�y.18. Projektujemykartk�okoliczno�ciow�(�wi�teczn�).

Redagowaniedokumentówtekstowych

19. Edytor tekstu— wprowadzenie.Zasady pracyz edytorem tekstu.

11. Pracaz dokumentemwielostronicowym.Zak�adkai hiper��cze.

8. Wstawianiedo dokumentuwzorów i symboli.


20. Edycja tekstu.Atrybuty czcionki.Akapity.

12. Realizacjaprojektu „Prospekto mojej szkole”.Uk�ad strony.Kolumny.

9. Tworzeniemultimedialnegodokumentu.

21. Wstawianiesymboli do tekstu.Tworzenie tabel.22. Realizacjaprojektu„Tworzymygazetk� klasow�”.Kolumnyi tabulatory.23. Ci�g dalszyprojektu — ��czenietekstu z grafik�.24. Ci�g dalszyprojektu — nag�ó-wek i stopka,numerowanie stron,wydruk.

13. Ci�g dalszyprojektu— gromadzeniezdj� i informacji,��czenie tekstuz grafik�.14. Ci�g dalszyprojektu —monta� ca�o�ci,sprawdzaniepisowni, wydruk.

10. i 11.Projektujemyzaproszenie naimprez� klasow�.Ustawieniastrony.12. Redagowanietre�ci. �czenietekstu z grafik�.13. Rozmiesz-czenie ca�o�cina stronie.

Przetwarzanieruchomychobrazówi d�wi�ku

25. i 26.Multimedialneprogramyedukacyjne. Pracaz programemedukacyjnym.27. Przyk�adyserwisówoferuj�cychprogramyedukacyjne online.28. Wyszukiwanieprogramówedukacyjnychw serwisach typuPure-Mac.

15. Prezentacjemultimedialne— wprowadzenie.Zasady pracyz programem doprezentacji.16. Realizacjaprojektu dowyboru (pracaw grupachdwuosobowych):„Organizujemywycieczk� klasow�do …”, „Mojemiasto”,„Najpi�kniejszemiejsca �wiata”,

14. Tworzeniedokumentówmultimedialnych.15. Formyprezentacjiw internecie.Poszanowaniew�asno�ciintelektualnejinnych osób.16. Umieszczanieprezentacjiw internecie.




29. Pobieranieinformacji z ró�-nych �róde�.Encyklopedieinternetowe.30. Obróbkad�wi�ku i eksportmateria�u.31. Praca z kamer�internetow�, foto-grafie i krótkiefilmy.32. Przesy�aniemultimediówdo telefonukomórkowego.33. i 34. Podstawymonta�u materia�ufilmowego.35. Udost�pnianiefilmóww internecie.

„Oferty biurapodró�y”.U�o�enie planu.Dobór t�a, grafiki.Redagowanietekstu.17. Ci�g dalszyprojektu — wsta-wianie nowychslajdów, animacjeobiektów, przej�ciami�dzy slajdami,d�wi�ki.18. Ci�g dalszyprojektu — pokazwykonanychprezentacjimultimedialnych.

Komu-nikowanie si�w internecie

36. Siecikomputerowe.Rodzaje sieci,topologie, protoko�ytransmisji danychw sieciach.37. Internet jakosie rozleg�a WAN.38. Rozmowyprzez internet.Jak zachowabezpiecze�stwow sieci?

19. Us�ugiinternetowe.20. Zak�adaniekonta pocztowego.Przesy�aniei odbieraniewiadomo�ci.

17. Us�ugiinternetowe:e-nauka, e-praca,e-banki, e-zakupy.18. i 19. Projekto-wanie klasowejlub szkolnejwitryny inter-netowej.Podstawy j�zykaHTML.


39. Wyszukiwanieinformacjiw internecie i ichpobieranie.

21. i 22. Wyszuki-wanie w internecieinformacji na temat„Bezpiecze�stwow sieci”. Pisaniereferatu z wyko-rzystaniem infor-macji znalezio-nych na stronachWWW.

20. Ci�g dalszyprojektowaniastrony WWW.Grafika i muzykana stronie WWW.

40. Praca z map�internetow�.Wyszukiwaniemiejsc i trasw popularnychserwisach.41. Tworzeniedokumentutekstowegona podstawieinformacjiz internetu.Kopiowanie,wklejaniei formatowanietekstu i obrazów.

23. Protokó� FTP,popularneprogramyklienckie.24. i 25. Forai grupy dyskusyjne,subskrybowanie,udzia� w dyskusji.26. Kana�y RSS,subskrybowaniew przyk�adowymprogramieklienckim.

21. Jak opubli-kowautworzon�stron�w internecie?

Obliczeniaw arkuszukalkulacyjnym

42. Arkuszkalkulacyjny —wprowadzenie.Podstawowepoj�cia. Budowaarkusza.43. Edycja danych.

Tworzenie tabelw arkuszu.Adresowaniewzgl�dne.Kopiowanieformu�.

27. i 28. Rozwi�zy-wanie prostychzada�problemowychw arkuszukalkulacyjnymz zastosowaniemadresowaniabezwzgl�dnegoi mieszanego.29. Obliczeniaw arkuszukalkulacyjnym.Kontynuacjarozpocz�tegow edytorze tekstu

22. Rozwi�zywaniew arkuszukalkulacyjnymzada� z zakresuró�nychprzedmiotów.23. i 24. Rozwi�zy-wanie w arkuszukalkulacyjnymzada�problemowychz zastosowaniemfunkcji wbudowa-nych (funkcjematematyczne,statystyczne).




44. i 45. Rozwi�zy-wanie prostychzada�problemowychw arkuszukalkulacyjnym.

projektudotycz�cegotworzeniaprospektu o szkolelub gazetkiklasowej (C4, C5),polegaj�ca nakalkulacji kosztówwytworzenialub na przyk�adkalkulacja kosztówwycieczki klasowej.30. i 31. Podstawytworzenia wykresóww arkuszukalkulacyjnym.Formatowaniedanych wykresu.

25. Graficznaprezentacjadanych w tabeliarkusza.

26. Przenoszeniedanych z arkuszakalkulacyjnego doinnych aplikacji.27. i 28. Referatyuczniów z ró�nychprzedmiotówszkolnych wyma-gaj�ce zebraniaw jednym doku-mencie wynikówpracy w ró�nych�rodowiskach.

Zarz�dzaniezbioreminformacji

32. Bazy danych— wprowadzenie.Podstawowepoj�cia. Przyk�adyi rodzaje bazdanych.33. Wykonywanieoperacji na danychgotowej bazydanych.

29. Importowaniebazy danych.Wyszukiwanie,sortowanie, filtro-wanie, zmianadanych w bazie.30. Tworzeniebazy danychuczniów klasy.31. Kwerendy,czyli tworzeniezapyta� doutworzonej bazydanych.32. Tworzenie(w widokuprojektu)formularzydo bazy danychuczniów klasy.


34. Poj�ciealgorytmu.Rodzajealgorytmów.Sposoby zapisualgorytmów.

Do��czanieobrazów doformularzy.

33. Prezentowaniedanych z bazyprzy u�yciuraportu.

Projektowanieprostychalgorytmów

35. Rodzajealgorytmów.Przyk�ady wyko-rzystaniaalgorytmóww rozwi�zywaniuzada�.36. Prezentacjaw�asnychprzyk�adówalgorytmówniezwi�zanychz przedmiotamiszkolnymi,przygotowanychprzez uczniów.

34. Algorytmicznerozwi�zywanieproblemóww arkuszu kalku-lacyjnym. Algo-rytm liniowyi algorytmz rozga��zieniami.35. i 36. Tworzeniei analizowaniedzia�aniaalgorytmóww programieEli 2.0.

37. i 38. Tworzeniealgorytmóww programieEli 2.0. Symulacjedzia�aniaalgorytmów.39. i 40.�rodowiskoACSLogo.Podstawyprogramowaniaw Logo.

37. Programowanieprostych rysunkóww Logo. Procedurypierwotne.38. Tworzeniew�asnychprocedur w Logo.39. Programowaniewst�puj�ce.40. Tworzenieprocedurz parametrem.41. Programowaniezst�puj�ce.




Modelowaniei symulacje

46. Moje hobby— konkurs nanajciekawsz�stron� internetow�znalezion� w sieci.

41. Modelowaniea symulacja.Zastosowaniesymulacjiw ró�nychdziedzinach.42. Symulacjezjawisk losowychprzygotowanew arkuszukalkulacyjnym.43. Symulacjew internecie.Wyszukiwaniew internecieinformacji natemat symulacji,gier symulacyjnych.44. i 45. Emulatory,praca w �rodowiskumaszynywirtualnej.

42. i 43. Modelo-wanie i symulacja.Wykorzystanieprogramówu�ytkowychdo symulacji.44. i 45. Symulo-wanie procesówz ró�nych dziedzin— matematyki,fizyki, biologii,ekonomii.

9. Metody i zasady nauczaniainformatyki — propozycje

Metody i zasady nauczania informatyki

Informatyka jest m�od� dyscyplin� wiedzy, dlatego te� nale�y wy-pracowa takie metody osi�gania celów edukacyjnych, które umo�-liwi� przygotowanie ucznia do aktywnego i odpowiedzialnego �y-cia w spo�ecze�stwie informacyjnym oraz pomog� rozwin� jegozainteresowania.

Specyfika przedmiotu wymusza stosowanie przez nauczycielitakich metod pracy na lekcji, które b�d� aktywizowa�y uczniów, niezniech�caj�c tych mniej zaanga�owanych i jednocze�nie nie nudz�ctych bardziej zdolnych, dla których informatyka jest przedmiotemzainteresowania.

ME T O D Y I Z A S A D Y N A U C Z A N I A I N F O R M A T Y K I 59

Na lekcjach informatyki mo�na zastosowa metody wymienionew dalszej cz��ci rozdzia�u.

Metody podaj�ce stosowane s� podczas omawiania nowych poj�i wprowadzania w nowe zagadnienia.

Metody �wicze� praktycznych stosuje si� na ka�dej lekcji informa-tyki podczas:� rozwi�zywania problemów z wykorzystaniem

odpowiedniego oprogramowania;� korzystania z ró�nych �róde� informacji;� prezentowania efektów pracy.

Metody eksponuj�ce znajduj� zastosowanie na zaj�ciach, podczasktórych za pomoc� komputera wykonuje si� pokaz czynno�ci,programów, zjawisk, przebiegu procesów. Pokaz wykonanych przezuczniów prezentacji multimedialnych i stron WWW zamieszczo-nych w internecie to tak�e sposób na wyeksponowanie osi�gni�-tych przez nich umiej�tno�ci.

Za�o�eniem metod problemowych jest rozwi�zywanie problemów.Na lekcjach informatyki mo�e to by na przyk�ad poszukiwanierozwi�zania algorytmu poprzez tworzenie schematów blokowych,algorytmiczne rozwi�zywanie problemów w arkuszu kalkulacyj-nym czy symulacje.

Podczas zaj� z arkuszem kalkulacyjnym, maj�cych na celu roz-wi�zywanie zada� z zakresu ró�nych przedmiotów, mo�na wyko-rzysta metod� nauczania programowego, która polega na zwi�ksza-niu trudno�ci przy rozwi�zywaniu danego problemu poprzezracjonalne zmniejszanie liczby wskazówek naprowadzaj�cych. Tametoda jest zalecana podczas pracy z uczniami bardziej zdolnymi.

Ciekaw� grup� metod s� metody aktywizuj�ce ucznia. Metodaprojektów ma pobudza aktywno� i zaanga�owanie. Uczniowierealizuj�cy dany projekt mog� by podzieleni na grupy. Ka�daz grup mo�e przygotowywa inne zadanie. Koordynatorem wspie-raj�cym i ukierunkowuj�cym prac� uczniów jest nauczyciel. Pra-ca w poszczególnych grupach ko�czy si� zaprezentowaniem jejefektów. Przyk�adem mo�e tu by realizacja jednego projektu dowyboru (praca w grupach dwuosobowych): „Organizujemy wy-cieczk� klasow� do…”, „Moje miasto”, „Najpi�kniejsze miejsca�wiata”, „Oferty biura podró�y”.


Praca nad projektem polega na uk�adaniu planu dzia�ania, do-bieraniu materia�ów, redakcji tekstów, obróbce obiektów, ��czeniumniejszych elementów w jednolit� ca�o�. Uczniowie mog� korzy-sta z ró�nych �róde� i u�ywa ró�nych programów. Jedne grupymog� przygotowa projekt pod k�tem historycznym, inne podk�tem statystycznym (z zaprezentowaniem oblicze� i wykresówwykonanych w arkuszu kalkulacyjnym), jeszcze inne pod k�temgeograficznym itd.

Na zaj�ciach z informatyki mo�na zastosowa równie� metod�debaty. Zmierzamy wówczas do tego, by wywi�za�a si� dyskusja, pod-czas której prezentowane b�d� pogl�dy „za” i „przeciw”. Nie ozna-cza to, �e ca�a jednostka lekcyjna ma by prowadzona w ten sposób.Zagadnieniami, które mo�na wykorzysta do takich zaj�, s�:� zagro�enia i korzy�ci wynikaj�ce ze stosowania komputerów;� ró�ne aspekty powszechnego dost�pu do informacji;� rozmowy przez internet, czyli jak zachowa bezpiecze�stwo

w sieci;� prawo autorskie.

Zasady nauczania informatykiPodczas zaj� z informatyki powinno wyst�powa stopniowanietrudno�ci, czyli przechodzenie od zagadnie� prostych, zrozumia�ych,do trudniejszych i bardziej z�o�onych, wymagaj�cych wcze�niejszegozaznajomienia z podstawami. Nie mo�na sobie wyobrazi na przy-k�ad symulacji dotycz�cej wysoko�ci odsetek bankowych bez wcze-�niejszego zaznajomienia uczniów z arkuszem kalkulacyjnym.

Wa�n� zasad� jest równie� ��czenie teorii z praktyk�. Po zaznajo-mieniu z podstawowymi poj�ciami dotycz�cymi danego zagadnie-nia nale�y przej� do wicze� praktycznych. Uczniowie powinnirównie� dostrzega celowo� wykonywania wicze�. Wa�ne jest, abynie by�y one oderwane od rzeczywisto�ci, lecz �eby dotyczy�y sprawbliskich uczniom, na przyk�ad klasowych, szkolnych („Tworze-nie klasowej lub szkolnej witryny WWW”, „Koszty wycieczkiklasowej do…”).

Bezpo�rednie poznawanie programów, zaznajamianie si� z ichfunkcjami i rozwi�zywanie konkretnych problemów to stosowaniezasady pogl�dowo�ci. Systematyczno�� w nauczaniu ka�degoprzedmiotu jest nie tylko zasad�, ale wa�nym zadaniem.

JA K S P R A W D Z A � I O C E N I A � O S I � G N I � C I A U C Z N I Ó W 61

10. Jak sprawdza� i ocenia�osi�gni�cia uczniów — propozycje

Jak sprawdza� i ocenia� osi�gni�cia uczniów

Ocenianie osi�gni��Ocenianie uczniów na lekcjach informatyki, tak jak w przypadkuinnych przedmiotów, powinno spe�nia okre�lone warunki. Wa�-na jest systematyczno� oceniania. Jak pokazuje praktyka naucza-nia, mobilizuje to uczniów. Jawno� ocen pozwala unikn� niedo-mówie�. Zawsze powinien by okre�lony zakres pomiaru osi�gni�.Ocena powinna by równie� sprawiedliwa i obiektywna. Nale�yunika kierowania si� uprzedzeniami i subiektywizmem.

Osi�gni�cia uczniów mo�emy diagnozowa w zakresie wiado-mo�ci i umiej�tno�ci praktycznych. Podczas oceny uwzgl�dni nale-�y przede wszystkim:� umiej�tno� obs�ugi komputera i programów u�ytkowych;� rozwi�zywanie problemów za pomoc� komputera;� korzystanie z osi�gni� informatyki i zasobów internetu;� w�a�ciwe zachowanie podczas pracy z komputerem,

oprogramowaniem i ró�nymi �ród�ami informacji.

Ocenianie na lekcjach informatyki powinno by zgodne z za�o-�eniami systemów oceniania — szkolnego i przedmiotowego.Uczniowie ka�dej klasy powinni zosta z nimi zapoznani. Przed-miotowy system oceniania powinien uwzgl�dnia, co ucze� po-winien umie i jakie umiej�tno�ci osi�gn� z zakresu poszczegól-nych bloków tematycznych, które b�d� realizowane na zaj�ciachz informatyki.

Sprawdzanie osi�gni� uczniów polega na obserwacji i ocenie:� zrozumienia podstawowych poj� i znajomo�ci zagadnie�

informatycznych zawartych w programie nauczania(testy, odpowiedzi uczniów);

� wykonywania wicze� praktycznych na lekcji(praca z komputerem);

� u�ytkowania sprz�tu komputerowego i korzystaniaz programów u�ytkowych (praca z komputerem).


Sprawdzanie osi�gni�� — propozycje

Propozycja I (klasa I, sprawdzian teoretyczny)

Test

1. Informatyka jest nauk� o:a. komputerach,b. oprogramowaniu,c. komputerach i oprogramowaniu,d. przetwarzaniu informacji.

2. Pami� RAM jest pami�ci�:a. nietrwa��,b. trwa��,c. zewn�trzn�,d. wewn�trzn�.

3. Edytor tekstu s�u�y do:a. wykonywania prostych oblicze�,b. tworzenia tabel,c. rysowania,d. (wpisz) …………………………………………….

4. Arkusz kalkulacyjny umo�liwia:a. formatowanie tekstów,b. przegl�danie stron WWW,c. wykonywanie oblicze�,d. symulacj� gier.

5. Jednostk� pami�ci komputera jest:a. 1 Hz,b. 1 MB,c. 1 ROM,d. 1 g.

6. Klawisz Shift na klawiaturze s�u�y do:a. wstawiania polskich znaków,b. wstawiania litery „�”,c. wstawiania niewielkich liter,d. modyfikacji dzia�ania innych klawiszy.


7. Najcz��ciej u�ywanymi funkcjami edytora tekstu s�:a. ……………………………………………………b. ……………………………………………………c. ……………………………………………………

8. System pomocy w programach u�ytkowych s�u�y do:a. wprowadzania specjalnych polece�,b. wyszukiwania informacji o programie,c. wzywania serwisu w przypadku awarii,d. (wpisz) ………………………………………………

9. Prawo autorskie:a. umo�liwia wykorzystanie programu w celach

komercyjnych,b. pozwala rozpowszechnia wytwory innych osób,c. daje autorom specjalne przywileje do korzystania

z internetu,d. ……………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

10. Podczas korzystania z internetu mamy prawo do:a. kopiowania prac innych,b. komunikacji i wyszukiwania informacji,c. kopiowania filmów, muzyki i programów,d. nabywania towarów bez ponoszenia kosztów.

Propozycja II (klasa I, sprawdzian praktyczny)

�wiczenia sprawdzaj�ce z zakresu obs�ugi edytora grafiki

1. Zaprojektuj w edytorze grafiki kartk� imieninow�dla kole�anki (kolegi). Na kartce umie� tekst �ycze�.Wykorzystaj jak najwi�cej znanych Ci mo�liwo�ci edytoragrafiki. Zapisz swoj� prac� na dysku twardym. Wydrukuj.

2. Narysuj w programie Paintbrush schematyczn� mapk�obrazuj�c� Twoj� drog� do szko�y. U�yj linii krzywej,narz�dzia do pisania tekstu oraz paska narz�dzi tekstowychdo zmiany wielko�ci i rodzaju czcionki.


Propozycja III (klasa I, sprawdzian praktyczny)

�wiczenia sprawdzaj�ce z zakresu obs�ugi edytora tekstu

1. Zastosuj graficzne punktory i sformatuj tekst wed�ugpodanego poni�ej wzoru (mo�esz zastosowa zbli�onerozwi�zania):a. praca z akapitamib. wstawianie punktorów graficznych� praca z akapitami� wstawianie punktorów graficznycho praca z akapitamio wstawianie punktorów graficznych

2. Wstaw w edytorze tekstu tabel� wygl�daj�c� jak pokazanaponi�ej.

Tytu�5

Tekst umieszczonyna górze

3. Napisz w edytorze tekst uzupe�niony symbolami, podobnydo przedstawionego poni�ej.

Jutro o � wyje�d�am do Krakowa. Czeka mnie m�cz�ca �.Mam nadziej�, �e przestanie wreszcie pada deszcz i za�wieci�. Kiedy dojad� na miejsce, � do Ciebie lub � �. Ciesz� si��, �e mog� cho na troch� wyjecha. Tymczasem �egnamCi� �. Przywioz� Ci drobny �.


Uwagi

W klasie I podsumowaniem pracy z edytorem tekstu jest ocena reali-zacji projektu „Tworzymy gazetk� klasow�”. Prac� uczniów oceniamypod k�tem poprawnego zastosowania kolumn, tabulatorów, ��czenia tek-stu z grafik�, wykorzystania nag�ówka i stopki oraz numerowania stron.W klasie II do sprawdzenia zamierzonych osi�gni�� w zakresie obs�ugiedytora tekstu mo�e pos�u�y� realizacja projektu „Prospekt o mojejszkole”. Estetyczne wykonanie i poprawno�� zastosowania funkcji pro-gramowych umo�liwiaj� okre�lenie stopnia umiej�tno�ci ucznia i w�a-�ciwego zastosowania ich w praktyce.Klasa III to budowa stron internetowych i ich publikacja w sieci. Bardzowskazane jest zaplanowanie nowego projektu zespo�owego zwi�zanegoz budow� w�asnej witryny internetowej.

Propozycja IV (klasa I, sprawdzian praktyczny)

�wiczenia w pos�ugiwaniu si� arkuszem kalkulacyjnym

1. Oblicz warto�ci wyra�e� arytmetycznych dla podanych liczba, b, c.

a = 5,85b = –1,42c = 1,424a – 2b + 5c

(2a – c)(a – 3)2a – ab – 2b – c / 10(5c – 5b + 25a) / 5a

2. Oblicz pole i obwód prostok�ta o danych bokach a i b.

a b

4 4,53,5 2,61,6 6,2


Pole Obwód

3. Skalkuluj koszty imprezy klasowej, okre�laj�c wydatki,i oblicz saldo ko�cowe.

FUNDUSZ KLASOWY 135,50

WYDATKI KOSZT

NapojeS�odyczeDekoracja saliZaproszeniaNagrody

RAZEM WYDATKI

SALDO KOCOWE

4. Oblicz warto� wydatków, wpisuj�c w�a�ciw� formu��.

NAZWA ARTYKUU LICZBA CENA WARTO��

Breloczek do kluczy 2 4,20

Dezodorant 3 7,30

Bluza 1 27,50

P�yta muzyczna CD 1 42,00

Bilety na dyskotek� 2 10,00

Prasa 4 2,99

Guma do �ucia 4 1,35

Pasta do z�bów 2 6,99

Czasopismo 1 5,61

S�odycze 4 3,26

RAZEM


Propozycja V (klasa III)

�wiczenia sprawdzaj�ce umiej�tno�� tworzenia rysunkóww �rodowisku ACSLogo

1. Otwórz program ACSLogo.

2. Narysuj trójk�t równoboczny o boku d�ugo�ci 100 kroków.Zapisz swoj� prac�.

3. Odpowiedz, jak� najmniejsz� liczb� nale�y wpisa w miejsceznaku zapytania, by �ó�w po narysowaniu figury wróci�do pozycji wyj�ciowej:

� cs repeat ? [forward 120 right 100]� cs repeat ? [forward 80 right 80]� cs repeat ? [forward 60 right 45]� cs repeat ? [forward 30 right 25]

4. Wpisz w wierszu polece� procedur� w�asn� rysuj�c�poni�sz� figur� i sprawd� jej dzia�anie.

5. Opracuj procedur� w�asn� dla poni�szego rysunku(dla ch�tnych).


Propozycja VI (klasa III)

�wiczenia sprawdzaj�ce umiej�tno�� definiowaniaalgorytmów

Jakie procedury nale�y napisa, aby powsta�y poni�sze figury?

Podane powy�ej zadania s� jedynie propozycjami sprawdzaniaosi�gni� uczniów na zako�czenie danego bloku tematycznego.Ka�dy sprawdzian powinien by przez nauczyciela przemy�lany,a zadania zró�nicowane i dobrane do mo�liwo�ci uczniów.

Osobn� spraw� pozostaje dobór metod pomiaru stopnia osi�-gni�cia zak�adanych celów. Trafiamy tu bowiem na do� odmiennew porównaniu z innymi przedmiotami formy pracy oraz drogi do-chodzenia do nowej wiedzy i umiej�tno�ci. Osi�gni�cia uczniówmo�na sprawdza pod k�tem teoretycznym i praktycznym. Specy-fika przedmiotu powoduje, �e wi�kszy nacisk k�adzie si� naumiej�tno�ci praktyczne — obs�ug� komputera i wykorzystanieprogramów u�ytkowych do rozwi�zywania ró�nych problemów.Pisemne sprawdzanie wiadomo�ci, na przyk�ad w formie testów,w których ucze� b�dzie zaznacza� w�a�ciwe odpowiedzi, mo�emie charakter uzupe�niaj�cy. Uwzgl�dnienie zagadnie� lub pyta�otwartych daje mo�liwo� wypowiedzi pisemnej na okre�lony te-mat. Mimo specyfiki przedmiotu nie nale�y zupe�nie rezygnowaze sprawdzania stopnia osi�gni�tych celów na podstawie wypowie-dzi ustnych uczniów. Mo�liwa jest wtedy ocena poprawno�ci wy-powiedzi pod wzgl�dem przyswojenia i umiej�tnego stosowaniafachowego j�zyka. Specyfika zaj� sprawia, �e nabiera warto�ci me-toda obserwacji uczniów podczas pracy i ocena, w jakim stopniuuczniowie samodzielnie pos�uguj� si� komputerem, jego urz�dze-niami zewn�trznymi i oprogramowaniem, ocena trafno�ci odwo-�ywania si� do dokumentacji technicznej (np. wbudowanej pomocy)i skuteczno�ci korzystania z niej. Dzi�ki metodzie projektówmo�emy oceni poprawno� grupowych opracowa�, otrzymanych


w ró�nej postaci, integruj�cych informacje i dokumenty pochodz�cez ró�nych �róde�. Opracowania te powinny dotyczy zagadnie�z ró�nych dziedzin nauczania. Proponujemy tak�e, by zaanga�owaw proces oceniania samych uczniów poprzez wprowadzenie metodyjurorów. Wydaje si� ona szczególnie przydatna w ocenie wykonaniazada� na tematy z ró�nych dziedzin, które polegaj� na zebraniuinformacji znajduj�cych si� w ró�nych �ród�ach (dost�pnych m.in.za po�rednictwem sieci internet) i na ró�nych no�nikach (np. nap�ytach CD). Zadania takie s� mocno niewymierne i trudne dowarto�ciowania. Uczniowie, którzy jeszcze niedawno sami realizo-wali podobne zadanie, chyba najlepiej doceni� wysi�ek w�o�onyw prac� przez innych kolegów i kole�anki, ale te� i najszybciejdostrzeg� niedoci�gni�cia.

Sprawdzaj�c osi�gni�cia uczniów, warto przeprowadzi ewa-luacj� zwrotn� na temat stopnia trudno�ci czy zrozumienia pyta�.Informacje od uczniów mog� by uj�te w formie tabelarycznej, jakpokazano poni�ej.

Stopie trudno�ci i zrozumienia �wicze

Numer�wiczenia

Zbyt�atwe

atwe Trudne Zrozumia�e Niezrozumia�e

Form� pomiaru osi�gni� ucznia z zakresu kolejnych bloków tema-tycznych nauczyciel powinien dostosowa do poziomu uczniów.Sprawdzanie umiej�tno�ci wcale nie musi by dla uczniów nudn�konieczno�ci�, gdy� mo�e uwzgl�dnia ich zainteresowania, a na-uczyciel mo�e tak dobiera tre�ci wicze�, aby nie by�y oderwaneod rzeczywisto�ci i bezpo�rednio nawi�zywa�y do bliskich uczniomzagadnie�.

�yczymy wielu sukcesów


NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

NO T A T K I

Documents

Program nauczania przeznaczony dla III etapu edukacyjnego. · 5) tworzy prost baz danych w postaci jednej tabeli i wykonuje na niej podstawowe operacje bazodanowe; 6) tworzy dokumenty