PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY SURAŻ · Web view2004/06/18 · Podstawę formalno – prawną Programu Ochrony Środowiska gminy Wyszki stanowi ustawa Prawo Ochrony Środowiska

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA

DLA GMINY WYSZKIna lata 2004 -2007

z uwzględnieniem perspektywy

na lata 2008 - 2011

mgr Aleksy Charytoniuk

mgr Joanna Sanik

BIAŁYSTOK, MAJ 2004

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI............................................................................................................1

WSTĘP.......................................................................................................................3

ROZDZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA GMINY WYSZKI........................51.1. POŁOŻENIE I KLIMAT GMINY........................................................................................5

1.1.1. Położenie gminy.................................................................................................................51.1.2. Klimat gminy......................................................................................................................6

1.2. BUDOWA GEOLOGICZNA..............................................................................................71.3. SUROWCE MINERALNE.................................................................................................81.4. WODY POWIERZCHNIOWE............................................................................................91.5. WODY PODZIEMNE.....................................................................................................111.6. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA...........................................................................13

1.6.1. Sieć kanalizacyjna............................................................................................................191.7. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE....................................................................................211.8. LASY...........................................................................................................................251.9. ŚRODOWISKO AKUSTYCZNE I PEM............................................................................271.10. PROJEKTY I PROGRAMY REALIZOWANE NA TERENIE GMINY....................................291.11. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY – ROZWÓJ TURYSTYKI, REKREACJI I

MOŻLIWOŚĆ WYKORZYSTANIA ZASOBÓW ROLNICZYCH...........................................311.12. ROZWÓJ ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO....................................................................321.13. EDUKACJA EKOLOGICZNA NA TERENIE GMINY........................................................35

ROZDZIAŁ II ANALIZA SWOT...............................................................................................36

ROZDZIAŁ III CELE I PRIORYTETY WYNIKAJĄCE Z ZEWNĘTRZNYCH UWARUNKOWAŃ............................................................................................383.1. PROGRAM OCHRONY WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH............................383.2. PROGRAM OCHRONY POWIETRZA...............................................................................403.3. OCHRONA ŚRODOWISKA AKUSTYCZNEGO..................................................................443.4. PROGRAM OCHRONY PRZED PEM..............................................................................453.5. PROGRAM OCHRONY ZIEMI........................................................................................463.6. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO..............................................483.7. ROZWÓJ TURYSTYKI I REKREACJI..............................................................................533.8. EDUKACJA EKOLOGICZNA………………………………………………………… 55

ROZDZIAŁ IV INSTRUMENTY FINANSOWE I EKONOMICZNE REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA W GMINIE WYSZKI.............654.1. INSTRUMENTY FINANSOWE........................................................................................65

1

4.1.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.....................................654.1.2. Fundacja EKOFUNDUSZ...............................................................................................644.1.3. Fundusz Spójności............................................................................................................704.1.4. Przedakcesyjny Instrument Polityki Strukturalnej ISPA..................................................714.1.5. Specjalny Program Akcesyjny Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich – SAPARD.. .714.1.6. Dotacje Banku Światowego..............................................................................................734.1.7. Fundusze strukturalne......................................................................................................74

4.2. INSTRUMENTY EKONOMICZNE....................................................................................82

ROZDZIAŁ V MONITORING GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA...................................................................................................83

WYKORZYSTANE MATERIAŁY......................................................................85

SPIS TABEL............................................................................................................88

2

Wstęp

Podstawę formalno – prawną Programu Ochrony Środowiska gminy

Wyszki stanowi ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dn. 27.04.2001 r. na

mocy, której zarząd gminy sporządza gminny program ochrony środowiska

w celu realizacji polityki ekologicznej państwa. Jednocześnie gminny

program ochrony środowiska powinien być spójny i zsynchronizowany ze

strategią zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego gminy, ze

studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego

gminy, uwzględniać wytyczne z powiatowego programu ochrony

środowiska.

W Powiatowym Programie Ochrony Środowiska sporządzonym dla

powiatu bielskiego wskazano konieczność ujęcia działań z zakresu:

1) edukacji ekologicznej,

2) ochrony powietrza atmosferycznego,

3) identyfikacji terenów zagrożonych ponadnormatywnym hałasem

komunikacyjnym i PEM, a także działań zabezpieczających i

zmniejszających ich uciążliwość,

4) poprawy stanu gospodarki wodno – ściekowej,

5) ochrony powierzchni ziemi i gleb poprzez realizację zadań wynikających

z Planów Gospodarki Odpadami,

6) szerokiej ochrony środowiska przyrodniczego,

7) rozwoju turystyki,

8) ochrony przeciwpożarowej,

Gminny Program Ochrony Środowiska dla gminy Wyszki

szczegółowo uwzględnia zadania wynikające z Powiatowego Programu

Ochrony Środowiska.

Biorąc pod uwagę całokształt wytycznych i przepisów na podstawie

których został sporządzony Gminny Program Ochrony Środowiska

oczywistym jest , że ma on służyć w celu zrównoważonego rozwoju gminy,

który w minimalnym stopniu będzie zagrażał środowisku naturalnemu.

Zawarte są tu też kierunki działań, które będą eliminowały

3

zanieczyszczenie środowiska, przy względnie najlepszej dostępnej technice

z punktu widzenia możliwości ekonomicznych gminy.

W przypadku gminy Wyszki jest to tym ważniejsze, iż głównym

kierunkiem rozwoju ze względu na lokalne uwarunkowania jest rozwój

turystyki, ekologicznej żywności, co w przypadku gminy ekologicznie

zdewastowanej jest niemożliwe. Kolejnym zadaniem niniejszego programu

jest ubieganie się o środki na dofinansowanie inwestycji w gminie,

pochodzące z krajowych funduszy celowych (np. Fundusz Ochrony

Środowiska, Fundusz Leśny), jak i Funduszy Strukturalnych pochodzących

z Unii Europejskiej, których Polska po dn. 1.05.2004 r. wraz z Hiszpanią

będzie największym benificjentem.

Przy sporządzaniu programu przeprowadzono konsultacje społeczne

zarówno wśród mieszkańców gminy, którzy mogli swobodnie wypowiedzieć

się na temat nurtujących ich problemów związanych z ochroną środowiska,

przy współdziałaniu zakładów przemysłowych i usługowych na terenie

gminy, przedsiębiorstw zajmujących się gospodarką komunalną gminy itd.

Jednocześnie chcielibyśmy podziękować za współpracę następującym

instytucjom i urzędom, bez których przygotowanie programu byłoby

niemożliwe:

1. Urzędowi Marszałkowskiemu Wydział Ochrony Środowiska,

2. Urzędowi Wojewódzkiemu, Wydział Ochrony Środowiska

3. Pracownikom Gminy Wyszki,

4. Nadleśnictwu Rudka i Bielsk Podlaski

5. Wojewódzkiemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska,

6. Starostwu Powiatowemu w Bielsku Podlaskim.

7. Mieszkańcom gminy i przedsiębiorcom uczestniczącym w konsultacjach

społecznych.

4

Rozdział I

Charakterystyka środowiska gminy Wyszki

1.1. Położenie i klimat gminy

1.1.1. Położenie gminy

Gmina Wyszki położona jest w północno – zachodniej części powiatu

Bielsk Podlaski. Graniczy z gminami: od północy z gminą Suraż, Turośń

Kościela i Juchnowiec Kościelny; od wschodu z gminą: Bielsk Podlaski; od

południa z gminą Brańsk oraz od zachodu z gminą Poświętne.

Powierzchnia gminy wynosi 20.650 ha i liczy 5408 mieszkańców.

Gęstość zaludnienia wynosi 26 osoby na km 2 .

Użytki rolne stanowią 71,1%, lasy zajmują 22% powierzchni gminy.

Do sektora prywatnego należy 87,5% powierzchni gruntów ogółem i 98,5%

powierzchni użytków rolnych.

Tabela 1Struktura użytkowania gruntów gminy Wyszki

Lp. Wyszczególnienie

Użytkowanie gruntów

W granicach administracyjnych

gminy

W indywidualnych gospodarstwach

rolnych w granicach gminy

w ha % w ha %1. Powierzchnia ogólna 20.650 100 18.076 1002. Użytki zielone 14.647 71,1 14.447 79,9

grunty orne 8.569 41,5 8.399 46,5 sady 11 0,1 11 0,1 łąki 3.643 17,6 3.627 20,0 pastwiska 2.451 11,9 2.410 13,3

3. Lasy i grunty orne 4.542 22,0 3.086 17,014. Pozostałe grunty i nieuzytki 1.434 6,9 543 3,0

Źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Wyszki”

5

1.1.2. Klimat gminy

Warunki klimatyczne gminy Wyszki odpowiadają warunkom

panującym na Równinie Bielskiej

Tabela 2Rozkład temperatur w gminie Wyszki

Lp.

Stacja

meteorol

ogiczna

Rodzaj

obserwacj i

Mies iące

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

1.

Bie

lsk

Pod

lask

i ś r ed . - 4 , 4 - 4 , 2 - 0 , 6 7 , 2 1 2 , 8 1 6 , 5 1 7 , 8 1 6 , 8 1 2 , 8 7 , 7 2 , 4 - 1 , 4

max. 7 , 7 1 0 , 3 1 6 , 5 2 9 , 4 3 0 , 9 3 1 , 7 3 5 , 0 3 4 , 5 3 0 , 7 2 6 , 3 1 8 , 3 1 4 , 0

min. - 3 8 , 0 - 3 1 , 4 - 2 4 , 1 - 9 , 9 - 5 , 5 0 , 7 5 , 4 0 , 8 - 3 , 1 - 9 , 0 - 1 9 , 0 - 2 3 , 5

2. Sz

ep iet ś r ed . - 4 , 3 - 4 , 1 - 0 , 6 7 , 1 1 2 , 7 1 6 , 5 1 7 , 7 1 6 , 8 1 2 , 8 7 , 7 2 , 3 - 1 , 5

max. 7 , 2 1 0 , 3 1 6 , 6 - 3 0 , 6 3 2 , 0 3 4 , 3 3 4 , 3 3 0 , 5 2 5 , 0 1 4 , 8 1 4 , 1

min. - - 3 1 , 2 - 2 3 , 3 - - 4 , 1 0 , 8 5 , 4 2 , 2 - 2 , 1 - 9 , 3 - 1 8 , 0 - 2 2 , 3

Źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków .. .”

Okres wegetacyjny na Równinie Bielskiej trwa średnio 200 dni.

Rozpoczyna się ok. 10 kwietnia, a kończy pod koniec października.

Średnie roczne opady to 529 mm (miń. 663 mm, max. 925 mm).

Największe średnie opady przypadają na miesiąc sierpień. Najmniejsze

opady przypadają na marzec (średnie 25 mm, max. 61 mm, min. 4 mm).

Ponadto:

- średnia roczna częstotliwość burz wynosi 10,0

- średnia roczna wilgotność powietrza utrzymuje się w granicach 81

– 82%

- liczba dni pochmurnych 150 dni

- liczba dni pogodnych 26,3 dni.

6

1.2. Budowa geologiczna

Pod względem tektonicznym obszar gminy Wyszki położony jest w

obrębie Obniżenia Podlaskiego wchodzącego w skład prekambryjskiej

platformy wschodnioeuropejskiej.

Dno niecki Obniżenia Podlaskiego budują utwory Kredy Górnej wy -

kształcone w postaci wapieni, margli i kredy piszącej. Na powierzchni

wymienionych skał węglanowych Kredy Górnej zalega kompleks utworów

trzeciorzędowych reprezentowanych przez osady oligocenu - piaski

kwarcowe glaukonitowe przewarstwione przeważnie mułkami lub iłami

piaszczystymi oraz przez osady miocenu - piaski drobnoziarniste lub

pylaste, kwarcowe, miejscami mułkowate z wkładkami węgli brunatnych.

Maksymalna miąższość osadów oligo ceńskich wynosi ca 75 m a

stwierdzona miąższość osadów mioceńskich 20 m.

Na w/w podłożu na głębokości 30 m n.p.m. zalega pokrywa

czwartorzędowa osiągająca miąższość ca 180 m.

Czwartorzęd reprezentowany jest przez osady zlodowaceń począwszy

od podlaskiego do środkowopolskiego przedzielone osadami

interstadialnymi i in terglacjalnymi. W rzeczywistości jest to kilka

poziomów glin rozdzielonych se rią utworów wodnolodowcowych bądź

zastoiskowych charakteryzujących się dużą zmiennością zarówno poziomą

jak i pionową.

Strefa powierzchniowa obszaru gminy zbudowana jest głównie z

osadów zlodowacenia środkowopolskiego stadiału mazowiecko -

podlaskiego i stadiału północno-mazowieckiego.

a) Osady stadiału mazowiecko - podlaskiego to:

- gliny zwałowe budujące powierzchnię południowej i wschodniej części

obszaru gminy. Są to obszary położone na południe od Topczewa, na

północ od wsi Malesze, między wsią Filipy i Pulsze oraz na południowy

- wschód od linii Mulawicze-Pulsze-Sasiny,

- piaski, żwiry i głazy moren czołowych budują zdenudowane wzgórza

położone w okolicy wsi: Mierzwin, Malesze, Tworki, Warpechy Stare i

Stacewicze,

7

- piaski i żwiry wodnolodowcowe budujące powierzchnie zandrowe

położone na południe od wsi Wyszki i Pulsze oraz na wschód od wsi

Malesze i Bujnowo,

- piaski i mułki zastoiskowe występujące w południowo-wschodniej części

obszaru gminy w rejonie wsi Newino Popławskie.

b) Obszary stadiału północnomazowieckiego to:

- gliny zwałowe budujące tereny na północ i północny - zachód od linii

Falki, Wólka Pietkowska i Zalesię,

- piaski, żwiry, głazy moren czołowych i moren martwego lodu budują

znaczne obszary w północno-zachodniej części gminy położone

pomiędzy wsią Falki, Wyszki, Wólka Pietkowska. Topczewo i Zalesie,

- piaski i żwiry wodnolodowcowe występują na północ od linii Osówka –

Filipy – Warpechy Stare, Mulawicze, wzdłuż doliny Narwi.

c) Osady holocenu to:

- mułki, piaski i żwiry rzeczne występujące w dolinie Narwi, Strabelki,

Pulszanki, Bronki i innych dolinkach mniejszych cieków wodnych oraz

w zagłębieniach bezodpływowych,

- torfy występują w dolinie Narwi oraz na wysoczyźnie wypełniając

zagłębienie położone na wschód od Mulawicz.

Utwory holoceńskie są gruntami słabonośnymi i nie nadają się do

bezpośredniego posadowienia obiektów kubaturowych.

1.3. Surowce mineralne

Występowanie surowców mineralnych na obszarze gminy Wyszki

ściśle wiąże się z przestrzennym rozmieszczeniem przypowierzchniowych

form utworów czwartorzędowych.

Kruszywo naturalne grube (półspółka, żwir) – występuje głównie w

północnej części gminy w obrębie form czołowomorenowych i zandrów

w postaci gniazd soczewek i płatów. Większe wyrobiska tego surowca

występują w okolicy wsi Filipy, Godzieby, Samułki, Ignatki. Surowiec

stosuje się w budownictwie indywidualnym i drogowym.

8

Kruszywo drobne – piaski pochodzenia wodnolodowcowego i

lodowcowego. Większe wyrobiska tego surowca występują w okolicy

wsi: Warpechy Stare, Zalesie Stare, Pulsze i Sasiny. Surowiec

wykorzystywany jest w budownictwie indywidualnym.

Na terenie gminy znajduje się 46 punktów eksploatacji surowców

mineralnych stałych w tym 19 wyrobisk należałoby zakultywować z uwagi

na słabą jakość surowca.

Dotychczasowe badania geologiczne przeprowadzone na terenie

gminy nie wykazały możliwości znalezienia złóż kruszywa naturalnego

grubego, piasków, surowców ilastych ceramiki budowlanej i kredy jeziornej

o znaczeniu przemysłowym.

Na obszarze gminy zostały wydzielone dwa obszary perspektywiczne

występowania surowców mineralnych stałych dla potrzeb lokalnych:

- obszar nr 1 Samułki – zasoby szacunkowe 50 tys. m 3

- obszar nr 2 Samułki – zasoby szacunkowe 50 tys. m 3

1.4. Wody powierzchniowe

Obszar gminy Wyszki położony jest w zlewni rzeki: Narew i rzeki

Bug (Nurca).

Narew jest prawostronnym dopływem Wisły I rzędu o powierzchni

zlewni 75.175,2 km 2 . Długość całkowita rzeki wynosi 484 km. Rzeka bierze

swój początek na Białorusi w bagnach wschodniego skraju Puszczy

Białowieskiej . Zlewnię górnej Narwi stanowią tereny słabo

uprzemysłowione o charakterze typowo rolniczym oraz duże obszary leśne.

Na terenie województwa podlaskiego rzeka przepływa przez teren

Narwiańskiego Parku Narodowego.

Poniżej Parku Narew płynie zachodnią częścią Niziny Północno –

Podlaskiej , która pod względem morfologicznym tworzą od północy

Wysoczyzna Koleńska, od południa Wysoczyzna Mazowiecka, natomiast

środek zajmuje Kotlina Biebrzańska, która w kierunku zachodnim

przechodzi w wąską przełomową dolinę Narwi.

9

Rzeka wykorzystując obniżenie Kotliny Biebrzańskiej, płynie

początkowo w kierunku zachodnim. Poniżej ujścia Biebrzy zmienia

kierunek na południowo – zachodni, wkraczając pod Łomżą w przełomowy

odcinek doliny.

Narew oraz jej lewobrzeżny dopływ Strabelka wraz ze swoim

lewobrzeżnym dopływem Pulszanką tworzą główny układ sieci

hydrograficznej gminy Wyszki. Rzeka Narew usytuowana jest skrajnie w

północnej części gminy.

Rzeka Strabelka (północna część gminy) poprzez swój lewobrzeżny

dopływ odwadnia całą północno – wschodnią i środkową część gminy.

Tabela 3Klasyfikacja jakości wód płynących gm. Wyszki

Rzeka Narew w miejscowości Strabla

Rok Rodzaj sieci

Km. Brzegu

rzeki

Klasa wg

badań

Wskaźniki klasyfikujące

Wskaźniki występujące w II klasie czystości

Wskaźniki pozaklasowe

1999 R 373,8 II

II utlenialność,

ChZT, fosfor,

detergenty, seston,

miano coli typu

kałowego

- -

2000 bd bd bd bd bd bd

2001 R 373,8 III chlorofil a chlorofil a

2002 R 373,8 III ChZT – Cr ChZT – Cr

Źródło: Stan środowiska województwa podlaskiego w roku 1999, 2000,

2001, 2002

10

1.5. Wody podziemne

Wody o znaczeniu użytkowym występują w piaszczysto – żwirowych

utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych oraz węglowych utworach

kredowych.

Wodonośność utworów przedczwartorzędowych jest stosunkowo

słabo rozpoznana.

W kredzie wody występują przede wszystkim w utworach

piaszczystych oraz szczelinach opok, złogach kredy piszącej.

Natomiast występowanie wód w utworach trzeciorzędowych ma ścisłe

powiązanie z piaszczystością serią oligocenu i miocenu o miążności

dochodzącej do 40 m. Powierzchnia stropowa utworów wodonośnych

trzeciorzędowych zalega na głębokości 130 – 180 m. Wody ujmowane z

utworów oligoceńskich odznaczają się dobrą jakością i dużą wydajnością

(40 – 50 m 3 /h) z jednego utworu wiertniczego przy depresji 10 – 15 m.

Głównym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę pitną i potrzeby

gospodarcze na terenie gminy są wody podziemne pochodzące z utworów

czwartorzędowych.

Osady czwartorzędowe wykształcone są w postaci naprzemianległych

glin i serii piaszczysto – żwirowych pełniących funkcję poziomów

wodonośnych. Poziomy charakteryzują się zróżnicowaną zasobnością i

zasięgiem przestrzennym.

Są to następujące utwory wodonośne:

- poziom II spągowy

- poziom II międzymorenowy (II b i II a)

- poziom I przypowierzchniowy.

Poziom wodonośny III (spągowy) zalega bezpośrednio na utworach

trzeciorzędowych i charakteryzuje się następującymi parametrami:

miąszość warstwy wodonośnej 15 – 25 m

uzyskiwana wydajność w studniach 45 – 60 m 3 /h przy średniej

wydajności Ca 48 m 3 /h..

11

Poziom wodonośny II (międzymorenowy) stanowi podstawowe źródło

ujmowania wód podziemnych, w obrębie którego z uwagi na formę

rozprzestrzeniania się i warunki hydrologiczne wyróżnia się dwa poziomy –

poziom II b i II a.

Poziom wodonośny I (przypowierzchniowy).

Występuje na całym obszarze gminy i układa się przeważnie

współkształtnie do rzeźby terenu co dokumentują studnie kopane.

Wody tego poziomu występują zarówno w dolinach rzecznych i

zagłębieniach terenowych zbudowanych z piasków i namułów holoceńskich

jak i na obszarach wysoczyznowych zbudowanych z piaszczystych utworów

pochodzenia wodo – lodowcowego oraz na obszarach zbudowanych z glin i

ich przewarstwieniach piaszczysto – żwirowych.

Głębokość zalegania zwierciadła wody w dolinach rzecznych Narwi,

Strabelki, Pulszanki, Bronki i innych cieków wodnych i zagłębieniach

terenowych waha się w granicach od 0,2 – 1,0 m, a na obszarach

wysoczyznowych do 5 – 6 m, lokalnie powyżej 8 m. W części gminy

zbudowanej z gliny istnieje możliwość występowania tzw. wód

zawieszonych zajmujących lokalne obniżenie stropu glin zwałowych

wypełniających łatwo przepuszczalnymi piaskami.

Głębokość zalegania zwierciadła wody tego poziomu zależna jest w

dużej mierze od intensywności opadów i wiosennych roztopów – wahania

mogą wynieść 1,5 m. Wody tego poziomu są szczególnie narażone na

zanieczyszczenia bakteriologiczne.

Ujmowanie wód z poziomu czwartorzędowego lub osadów

trzeciorzędowych – oligocenu powinno być źródłem zaopatrzenia ludności

w dobrą wodę pitną.

Gmina Wyszki należy do obszarów o ograniczonych lokalnie dobrych

zasobach wód podziemnych.

Na terenie gminy Wyszki brak jest punktów monitoringowych wód

podziemnych w ramach badań przeprowadzonych przez WIOŚ.

12

1.6. Gospodarka wodno – ściekowa

Obecnie całkowita długość sieci wodociągowej wynosi 119.000 m.

Sieć wodociągowa jest zdolna zapatrzeć w bieżącą wodę 5.264

mieszkańców, co daje w sumie 98,5% mieszkańców, przyłączonych do 1076

przyłączy wodociągowych.

Charakterystyka ujęć stacji wodociągowych wodociągów

komunalnych:

I. Wodociąg „Wyszki”

Ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składa się z

trzech studni wierconych:

SW – 1 o głębokości 111,5 m i zatwierdzonych zasobach Q e = 57 m 3 /h przy

depresji s = 35,8 m

SW – 2 o głębokości 111,0 m i Q e = 64 m 3 /h przy s = 32,5 m.

SW – 3 o głębokości 88,0 m i Q e = 69 m 3 /h przy s = 17,0 m.

Studnie SW – 1, Sw – 2 znajdują się na wygrodzonej działce stacji

wodociągowej, a SW – 3 poza jej terenem w odległości ok. 430 m.

Woda surowa ze studni zawiera ponadnormatywne ilości związków żelaza

(0,8 – 1,3 mgFe/dm 3).

Urządzeniami do poboru i uzdatniania wody są:

- 2 pompy G.C.O. 06 o mocy 11 kW każda (SW – 1 i SW – 2)

- pompa G.C.O. 05 o mocy 9 kW (SW – 3)

- 2 hydrofory o V = 4,5 m 3 każdy

- 4 odżelaziacze o średnicy 1200 mm każdy

- 4 aeratory o średnicy 500 mm każdy

- sprężarka typu WAN – LE

- chlorotor C – 52

- 3 wodomierze 80 mm

- 1 wodomierz sprężarkowy 100/40.

Stacja wodociągowa pracuje w układzie jednostopniowego

pompowania.

13

Do wodociągu podłączonych jest 784 mieszkańców gminy wsi

Wyszki, Pulsze, Sasiny. Wydajność potencjalna istniejących urządzeń do

ujmowania i uzdatniania wody wynosi 1920 m 3 /d, natomiast wydajność

rzeczywista wynosi 252 m 3 /d.

Obiekt spełnia warunki pozwolenia wodnoprawnego na szczególne

korzystanie z wód polegające na poborze wody podziemnej dla potrzeb

wodociągu Wyszki i odprowadzaniu wód popłucznych. wydanego

decyzją Starostwa Powiatowego w Bielsku Podlaskim z dnia 30.04.2004 r.

II. Wodociąg Budlewo

Ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składa się z

dwóch studni głębinowych SW – 1 o głębokości 67 m i SW –2 o głębokości

7o m i zatwierdzonych zasobach ujęcia w kat. „B” - Q = 75 m 3 /h przy

depresji s = 7,4 – 9,2 m

Studnia SW – 1, znajduje aie na wygrodzonej działce wodociągowej, a SW

– 2 poza jej terenem w odległości 120 m.

Woda pobierana ze studni wiercowych zawiera ponadnormatywne ilości

związków żelaza i manganu. Zgodnie z decyzją Urzędu Wojewódzkiego z

dn. 09.02.1995 r.

1) Pobór wody odbywać się będzie przez 24 godz/d do celów socjalnych

oraz produkcji rolnej wsi Budlewo i Topczewo.

2) Ilość pobieranej wody nie będzie przekraczała Q h m a x . = 70 m 3 /h

Qd s r = 1000 m 3 /d

Qd m a x = 1200 m 3 /d

3) Urządzeniami do poboru i uzdatniania wody są:

- 2 pompy typu D 80 V/B – SGMf – 18 d

- hydrofiltr Nr 142970 BPWN w Zielonej Górze / zbiornik hydroforowy o

pojemności 40 m 3 , filtr o pojemności 4,60 m 2

- 3 mieszacze wodno – powietrzne Ø 500 mm

- chlorator C – 52

- 2 sprężarki typu WAN – ES ( w tym jedna rezerwowa)

- wodomierz śrubowy Ø 80 mm

14

- wodomierz sprężynowy MZ/JŚ – 200/40 mm.

4) Strefa ochrony bezpośredniej w promieniu 10 m wokół każdej studni.

Do wodociągu Budlewo podłączonych jest 3880 mieszkańców gminy.

Wydajność potencjalna do ujmowania i uzdatniania wody wynosi 2208

m3 /d, natomiast wydajność rzeczywista urządzeń do ujmowania i

uzdatniania wody wynosi 1021 m 3 /d.

III. Wodociąg Strabla

Ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składa się ze

studni wiercowej o głębokości 70,0 m i depresji s = 7,0 m.

Woda ze studni podobnie jak w poprzednich dwóch wodociągach: Wyszki i

Budlewo charakteryzuje się ponadnormatywną ilością żelaza 1,5 mg Fe/m 3 .

Studnia znajduje się na terenie Szkoły Podstawowej w Strabli , a stacje

wodociągowe w budynku szkoły.

Urządzeniami do poboru wody są:

- pompa głębinowa GBA.1. 08

- aspirator DN 40

- hydrofor o V = 1250 l

- 3 filtry ODŻ – 500 ze specjalnymi złożami katalitycznymi,

warstwowymi i kwarcowo - brausztynowymi

- chlorator C – 52

- sprężarka WAN BK 230

- 2 wodomierze JS 1 0 Dn 40

Stacja wodociągowa pracuje w układzie jednostopniowego

pompowania.

Ujęcie wody w Strabli posiadane pozwolenie wodnoprawne z dnia

24.02.2001r. wydane przez Starostwo Powiatowe w Bielsku Podlaskim.

Decyzja określa strefę ochrony bezpośredniej o promieniu 10 m wokół

otworu studziennego.

Do wodociągu Strabla podłączonych jest 600 mieszkańców gminy.

15

Potencjalna wydajność urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody to 408

m3 /d, rzeczywista wydajność urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody to

86 m3 /d.

Zakładowe ujęcia wody podziemnej

Na terenie gminy Wyszki ujęcia wody oparte o studnie wiercowe

znajdują się na terenie miejscowości – Kamienny Dwór – 1 studnia o

głębokości 45 m i wydajności 23,8 m 3 /d należącą do byłego Zakładu

Rolnego, przejęta przez Urząd Gminy w Wyszkach. Studnia na dzień

dzisiejszy jest nieczynna.

Tabela 4Badania jakości wody przeznaczonej do spożycia

na terenie gminy Wyszki – wodociag Wyszki

WODOCIĄG WYSZKI

Wyniki badań organoleptycznych i f izykochemicznych*

Lp. Oznaczenie Jednostka

Wyszki ul . Kościelna

zawór czerpany

w pomieszczeniu

hydroformu

Zespół Szkół w Wyszkach,

zawór czerpany

w pomieszczeniu

socjalnym

Pulsze B, zawór

czerpany w

pomieszczeniu magazynowym

mleka (gospodarstwo

rolne)

NZOZ w Wyszkach,

zawór czerpany w

pomieszczeniu socjalnym

1. Barwa mg/lPt 5 5 5 5

2. Mętność NTU 1,30,3 0,57 1,10,3 0,70

3. Odczyn pH 7,5 7,5 7,5 7,5

4. Przewodność mS/cm 366 371 369 371

5. Zapach akceptowalny akceptowalny akceptowalny akceptowalny

6. Smak akceptowalny akceptowalny akceptowalny akceptowalny

7. Amoniak mg/l 0,1 0,3 poniżej 0 ,13 0,13

8. Azotany mg/l 1,1 1,2 0,9 1,1

9. Azotyny mg/l poniżej 0 ,008 poniżej 0 ,008 poniżej 0 ,008 poniżej 0 ,008

10. Mangan mg/l poniżej 0 ,005 poniżej 0 ,005 poniżej 0 ,005 poniżej 0 ,005

11. Żelazo mg/l 0,14 poniżej 0 ,1 poniżej 0 ,12 poniżej 0 ,1

16

Źródło: Na podstawie decyzji nr 6/NKIW/2004 wydanej przez Państwowy

Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Bielsku Podlaskim

Tabela 5Jakość wody pobieranej z wodociągu Budlewo

WODOCIĄG BUDLEWO

Wyniki badań organoleptycznych i fizykochemicznych

Lp. Oznaczenie Jednostka Wynik

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

Mętność

Barwa

Zapach

Odczyn

Twardość CaCO 3

ChZT (met z KM nO4)

Amoniak

Azotyny

Azotany

Chlorki

Żelazo

Mangan

mg/dm 3 /SiO 2

mg/dm 3Pt

-

pH

mg/l

mg/l

mg/l

mg/l

mg/l

mg/l

mg/l

mg/l

15

8

akceptowalny

7,20

262,0

-

pgo

pgo

pgo

10,0

pgo

pgo

Źródło: Na podstawie wyników badań Powiatowej Stacji Sanitarno –

Epidemiologicznej w Bielsku Podlaskim

Tabela 6Wyniki badań wody pobieranej z wodociągu Budlewo

BADANIE BAKTERIOLOGICZNE –

WODOCIĄG BUDLEWO*

Lp. Wskaźniki jakości wody Wynik

1. Bakterie grupy coli typ kołowy 0

17

2. Bakterie grupy coli 0

3. Enterokoki (paciorkowce kołowe) 0

4. Clostridia redukujące siarczany (clostridium perfnngens) -

5. Ogólna liczba bakterii w 37 0C 3

6. Ogólna liczba bakterii w 22 0C 4

* Jednostką organizacyjną zajmująca się eksploatacją systemów

wodociągowych w Wyszkach, Budlewie i Strabli jest Zakład Usług

Komunalnych w Wyszkach.

Tabela 7Zestawienie ilościowe pobieranej wody z wodociągów zbiorowych

w gminie Wyszki

Ilość pobranej wody z wodociągów zbiorowych na terenie gminy Wyszki

LataIlość pobranej wody

niezdatnianejIlość wg metody uzdatniania

a b c d e

2002 201625 188008 13617

2003 205367 197956 7411

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych z Urzędu

Marszałkowskiego

Metody uzdatniania wody podziemnej:

b – stosowanie odżelazienia i utlenianie

c – stosowanie odmanganiowania

Cena m 3 wody dla mieszkańców to 1,35 zł. Zużycie wody na 1

mieszkańca to w 2002 r. – 37,82 m 3 /r, w 2003 r. – 38,86 m 3 /r.

W ostatnich latach na terenie gminy miały miejsce następujące

inwestycje związane z gospodarką wodną:

18

Rozbudowa wodociągu „Budlewo” w latach 2001 – 2002. Do

wodociągu podłączone były następujące wsie: Warpechy Nowe, Mieszki,

Stacewicze, Bujnowo. Całość inwestycji kosztowała 310.000 zł w tym

151.000 zł poniesiono do końca 2000 r, 48.800 zł z budżetu własnego

gminy, resztę czyli 51.200 należy zakwalifikować jako inne, czyli

pieniądze z funduszy celowych wpłaty ludności, środki z budżetu państwa,

dotacje bezzwrotne z funduszów celowych państwowych fundacji , kredyty –

pożyczki, inne środki).

1.6.1. Sieć kanalizacyjna

Całkowita długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Wyszki

wynosi 4286 m. Do sieci podłączonych jest 172 osoby, co daje w sumie

3,25% - towe skanalizowanie gminy.

Przepompownia znajduje się w Kamiennym Dworze, a następnie

ścieki podawane są do oczyszczalni w Łapach poprzez sieć kanalizacyjną

gminy Poświętne i Łapy.

Maksymalna przepustowość przepompowni to 511,2 m 3 /d, z czego

wykorzystane jest 35,2% max. przepustowości czyli 180 m 3 /d. Jednostką

organizacyjną zajmująca się eksploatacją systemów wodociągowych jest

Zakład Usług Komunalnych.

W gminie Wyszki znajduje się również oczyszczalnia ścieków przy

Zespole Szkół w Wyszkach. Do sieci kanalizacyjnej odprowadzane są ścieki

bytowo – gospodarcze z urządzeń takich jak: toalety, natryski, umywalki

oraz ze stołówki i podłączonego budynku mieszkalnego. Ścieki sanitarne

odprowadzane są grawitacyjnie do studzienki z układem pompowym.

Następnie do szczelnej studzienki rewizyjnej i dalej płyną grawitacyjnie do

biologicznej oczyszczalni ścieków typu MINIFLO – 20 i osadnika gnilnego

typu PURFLO.

Na terenie gminy znajdują się też obiekty małej retencji – zbiornik

wiejski we wsi Filipy – 0,30 ha. Na obszarze Wyszek rozmieszczonych jest

również około 200 sztuk zbiorników przeciwpożarowych – stawów,

sadzawek.

19

Po wyjściu z oczyszczalni kanalizacja dopływa do rzeki Pulszanki.

Dnia 15.10.2003 r. przedsiębiorstwo „TELKA” przeprowadzało

badanie ścieków surowych. Oto zestawienie wyników.

Tabela 8Zestawienie wyników badań ścieków surowych

Wskaźnik zanieczyszczeń Jednostka Ścieki

oczyszczane

Wartość najwyższa

według Rozporządzenia

Odczyn

BZT 5

ChZT

Zawiesina ogólna

Azot ogólny

Azot amonowy

Azot azotanowy

Fosfor ogólny

fosforany

pH

mg O 2 /l

mg O 2 /l

mg/l

mg N/l

mg N-NH 4 /l

mg N-NO 3 /l

mg P/l

mg PO 4 /l

7,49

11,0

62,6

18,4

53,1

34,5

16,62

2,08

6,36

6,5-9,0

40,0

150,0

50,0

Źródło: Operat wodnoprawny na odprowadzenie ścieków socjalno –

bytowych z terenu Zespołu Szkół Podstawowych i Gimnazjum

w Wyszkach

Oczyszczalnie ścieków przy Zespole Szkół w Wyszkach odbywa się

za pomocą procesów biologicznych w oparciu o bakterie beztlenowe –

oczyszczalnie wstępne oraz oczyszczalnie właściwe w oparciu o bakterie

tlenowe.

Ogólnie stan gospodarki ściekowej na terenie gminy należy ocenić

jako niezadowalający.

Znaczna większość gospodarstw domowych nie posiada uregulowanej

gospodarki ściekowej. Na posesjach wybudowane są bezodpływowe

20

zbiorniki, które są okresowo wywożone, indywidualnie przez właścicieli

gospodarstw.

Należy nadmienić, że szamba mogą być często nieszczelne i

wywożone w przypadkowe miejsca. Może to powodować znaczne

zanieczyszczenia środowiska w postaci skażenia gleby, wód podziemnych i

przykrych odczuć zapachowych.

Ścieki komunalno – bytowe budynków komunalnych wywożone są na

składowisko odpadów w Szpakach. Jednostką obsługująca w zakresie

wywozu jest Zakład Usług Komunalnych w Wyszkach.

1.7. Powietrze atmosferyczne

Głównymi źródłami zanieczyszczeń do powietrza są ciepłownie

miejskie, przemysłowe, oraz źródła rozproszone z sektora komunalno –

bytowego, a także sektor tzw. „niskiej” emisji ze źródeł małych i

niezorganizowanych, do których zalicza się głównie paleniska domowe,

małe kotłownie, obiekty rzemieślniczo – usługowe oraz transport. Do

substancji mających największy udział w emisji zanieczyszczeń

pochodzących głównie z procesów spalania należą: dwutlenek siarki (SO 2),

tlenek węgla (CO), tlenek azotu (NO 2), dwutlenek węgla i pyły.

W zasięgu gminy nie ma zakładów emitujących zanieczyszczenia

chemiczne.

Tabela 9Większe źródła energii cieplnej

Lp. Obiekt Rodzaj paliwa Uwagi

1. Pawilon GS „SCH” w Wyszkach węgiel kamienny -

2. Piekarnia w Wyszkach olej opałowy lekki -

3. Bank Spółdzielczy w Wyszkach węgiel kamiennyprojektowanie

przejścia na gaz

4.ZOZ Bielsk Podlaski kotłownia

w Wyszkacholej opałowy lekki -

21


w Topczewiewęgiel kamienny -


w Strabliwęgiel kamienny -

7.SKR w Wyszkach – przejęty

przez UGwęgiel kamienny

nieczynna od

7 lat

8.PGR Bielsk Podlaski Zakład

Rolny w Kamiennym Dworzewęgiel kamienny -

9.Szkoła Podstawowa w

Topczewieolej opałowy lekki

zmodernizowana

w 2003 r.


Mulawiczachwęgiel kamienny -

11. Szkoła Podstawowa w Falkach olej opałowy lekkizmodernizowana

w 2002 r.


Mierzwiniewęgiel kamienny

Nieczynna

Sprzedana w

2003r.

13. Szkoła Podstawowa w Strabli gaz propan -

14.

Szkoła Podstawowa w Wyszkach

+ budynek mieszkalny 8

rodzinny

gaz ziemny

wysokometanowy

Budynek szkoły i

mieszkalny

stanowi I

budynek

15.

Kotłownia budynku

mieszkalnego przy ul. Nowej +

urząd gminy w Wyszkach

gaz ziemny

wysokometanowy

budynek Urzędu

i mieszkalny

stanowi I

budynek

16.Budynek usługowo – mieszkalny

przy ul. Łąkowej

Drewno

Węgiel kamienny-

Źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Wyszki”

22

W ostatnich 5 – ciu latach zostały zmodernizowane następujące

źródła ciepła:

1. Kotłownia w budynku komunalnym wielorodzinnym w Wyszkach przy

ul. Nowej 3. Wymieniono tu kocioł ogrzewany węglem na kocioł

ogrzewany gazem ziemnym wysokometanowym. Spowodowało to

redukcję 81% emisji SO 2 , oraz zużycie 46.000 m 3 gazu ziemnego zamiast

170 ton węgla. Koszt inwestycji to 146,1 tys. zł w roku 1999.

2. Kotłownie budynku Zespołu Szkół w Wyszkach przy ul. Szkolnej.

Zmieniono kocioł węglowy na gaz ziemny. Spowodowało to redukcje

SO2 o 82%. Inwestycja kosztowała 114,1 tys. zł w roku 1999.

3. Kotłownia w budynku Szkoły Podstawowej w Falkach. Zmieniono

ogrzewanie z węglowego na olej opałowy lekki. Spowodowało to

redukcje ogrzewania z 38 t/MW do 16 t MW oraz redukcję emisji SO 2 o

71%.

4. Kotłownia w budynku Ośrodka Zdrowia w Wyszkach przy ul.

Kościelnej 2. Inwestycja miała miejsce w 2001 r., jej koszt to 14,0 tys.

zł. Źródłem finansowania były środki własne budżetu gminy.

5. Kotłownia w budynku Szkoły Podstawowej w Topczenie. Wymieniono

kocioł z węglowego na olejowy. Inwestycja miała miejsce w 2003 r.

Koszt inwestycji to 65,7 tys. zł w 32,9% pokryty pożyczką z WFOŚiGW,

pozostałe 67,1% to dotacje z MENiS.

Suma emisji SO 2 , CO 2 , CO, NO 2 ze spalania surowców

energetycznych (emisja kotłowni Spółdzielni Transportu Wiejskiego w

Białymstoku składnica zaopatrzenia Transportu w Strabli + sumaryczna

emisja do spalania surowców energetycznych) na podstawie danych

uzyskanych w Urzędzie Marszałkowskim pochodzących z Banku

Zanieczyszczeń Środowiska.

23

Tabela 10Ilość substancji emitowanych do atmosfery w latach 2002 – 2003

na terenie gminy Wyszki

Lp. Rok Źródło emisjiŁadunek w Mg

CO 2 , SO 2 CO NO 2 Sadza

1. 2002 r . STW Białystok

skład zaopatrzenia

37 ,8000000 0 ,211680 0 ,850500 0 ,018900 0 ,003213

Sumaryczne

spalanie pa l iw

a) węgiel

kamienny

688 ,894 5 ,511152 15 ,500115 0 ,344447 0 ,01722235

b) drewno 0 ,0030872 0 ,08626 0 ,227 py ł :

0 , 0061744

c) ole j opałowy

d) koks

∑ 726 ,594 5 ,7259192 16 ,436875 0 ,590347

2. 2003 r . Sumaryczne

spalanie pa l iw

a) węgiel

kamienny

546 ,44 4 ,37152 12 ,2949 0 ,27322 0 ,013661

b) drewno 0 ,0017 0 ,0475 0 ,125 py ł : 0 , 034

c) ole j opałowy

d) koks 14 ,064 0 ,09376 0 ,1465 0 ,00879 py ł :

0 , 00879

∑ 560 ,504 4 ,46698 12 ,4889 0 ,40701

Źródło: Obliczenia własne na podstawie informacji uzyskanych Urzędzie

Marszałkowskim w Białymstoku

Szansa rozwoju alternatywnych źródeł ciepła jest biegnące przez

gminę odgałęzienie gazociągu relacji Bobrowniki – Białystok – Zambrów –

Wyszki.

W roku 1995 została opracowana „Koncepcja gazyfikacji gminy

Wyszki”. Autorem dokumentu jest Biuro Projektów Budownictwa

Komunalnego.

24

Gazyfikacja gminy ma przebiegać w 10 etapach. Do dnia opracowania

Gminnego Programu Ochrony Środowiska rozpoczęto realizację 1 etapu

czyli gazyfikację wsi Wyszki . Inwestycję rozpoczęto w roku 1998 i ma być

ukończona w roku 2005. Łączne nakłady finansowe to 617.000 zł z czego

wg stanu na dzień 30.12.2003 poniesiono 376.899 zł. Obecnie do gazociągu

podłączonych jest 143 osoby – mieszkańcy ulicy Nowej i Szkolnej, co daje

2,7% - towe zgazyfikowanie gminy.

Ogólnie w I etapie gazyfikacji gminy będzie miał długość 8430 m.

1.8. Lasy

W podziale administracyjnym lasów województwa lasy gminy Wyszki

– należą do Nadleśnictwa Bielsk Podlaski i Rudka.

Lasy zajmują 22,0% gminy, co stanowi 4542 ha z czego 1326 ha to

lasy skarbu państwa czyli 29,2%, 3216 to lasy prywatne i gminne czyli

70,8% powierzchni lasów.

Do Nadleśnictwa Bielsk Podlaski należą lasy: Strabli, Skrabelki,

Mieszuki, Pulsze, Grabina, Wyszki, natomiast do Nadleśnictwa Rudka

należą: Zalesie, Wólka Zaleska, południowa część uroczyska Pietkowo.

Dominującą funkcje lasów zarówno państwowych jest produkcja

surowca drzewnego, podobnie jak lasów prywatnych, które zapewniają

pokrycie zapotrzebowania na surowiec drzewny właścicieli lasów

prywatnych.

Tabela 11Typy siedliskowe występujące na terenie gminy Wyszki

– Nadleśnictwo Bielsk Podlaski

BŚW

BMŚ

BMb

Bw

BMw

50 – 80% Św i inne 20%

SO 50%, Św 30% Db i inne 20%

Św 50%, SO 30% Tp i inne 20%

SO 60%, Św 30% Bn i inne 20%

Św 50%, SO 40% Db i inne 10%

25

LŚw

LMb

Lw

d

dJ

Św 30%, SO 30% Db 30% Md inne 10%

Św 50%, SO 20% Bn 20% d inne samos 10%

Db 60%, Js 30% św inne 10%

Db 90%, Jsśw i inne 10%

Js 60% d 30% św i inne 10%

W latach 2002 – 2003 w Nadleśnictwie Bielsk Podlaski miały miejsce

następujące działania:

Tabela 12Suma zrębów, odnowień i zalesień w latach 2002 – 2003

w Nadleśnictwie Bielsk Podlaski

Wielkość w ha Nakłady w tys. zł

Zręby 6,07

Zalesina -

Odn

owie

nia

Zręby 6,07 16,3

Rębne złożone - -

Halizny 0,85 2,2

Luki - -

∑ 6,92 18,5

Źródło: Informacje uzyskane w Nadleśnictwie Bielsk Podlaski

Lasy gminy Wyszki stanowią 120 hektarów w Nadleśnictwie Rudka.

Najwięcej drzewostanu stanowią drzewa 30 – 40 letnie oraz 60 – 70 letnie.

Typy siedliskowe w gminie Wyszki:

Lśw

Lw

Lśw

Mśw

Lw

Db 50% Gb 50%

Bn 40% Ol 40% Os 10% WZ 10%

SO 90% Bn 10%

SO 60% Db 30% Os 10%

Db 100%

26

Lś Db 30% św 20% Js 20% d 10% Bn 10% Gb 10%

Ogólnie lasy Nadleśnictwa Rudka charakteryzują się dużym udziałem

drzewostanu z dużym udziałem dębu.

W ostatnich dwóch latach czyli 2002 – 2003 nie miało miejsca ani

zręby ani tez odnowienia i zalesienia.

1.9. Środowisko akustyczne i PEM

Największe zagrożenie hałasem stwarza hałas komunikacyjny

szczególnie jeżeli wśród ogólnej l iczby pojazdów dużą część stanowią

samochody ciężarowe. Dotyczy to dróg krajowych, po których przewożone

są towary od granicy do granicy państwa. Hałas powoduje również

wzmożony przewóz towarowy i osobowy koleją.

Drugim zasadniczym źródłem hałasu jest działanie dużych zakładów

przemysłowych i usługowych. Ustawa Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U.

62, poz. 627) nakłada na Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska

obowiązek ochrony stanu akustycznego środowiska. Badania zostały

przeprowadzone w dużych miastach województwa podlaskiego, gdzie

istnieją drogi krajowe, głównie tranzytowe oraz w małych miejscowościach

leżących przy trasach komunikacyjnych i drogach pozamiejskich

przebiegających przez tereny wypoczynkowe.

27

Tabela 13Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez

poszczególne grupy źródeł hałasu z wyłączeniem hałasu powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i przeloty statków

powietrznych (wg załącznika do rozporządzenia MOŚZNiL z 13.05.1998 r., Dz. U. Nr 66, poz. 436)

Lp. Przeznaczenie terenu

Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony równoważonym poziomem dźwięku A

w dB

Drogi lub l inie kolejowe

Pozostałe obiekty i grupy źródeł

hałasu

pora dn i a – p r ze dz ia ł

c zas u odni es i e n i a

równ y 8 godz in om

pora noc y – p r ze dz ia ł


równ y 8 godz in om

pora dn i a - p r ze dz ia ł


równ y 8 na j mni e j

kor zy s tn ym godz in om

pora noc y - p r ze dz ia ł


równ y 1 na j mni e j

kor zy s tn e j godz in i e

noc y

1. a) Obszary A ochrony uzdrowiskowej

b) Tereny szpital i poza miastem50 40 45 35

2. a) Tereny wypoczynkowo – rekreacyjne poza miastem

b) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej

c) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży

55 45 45 40

3. a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej innej niż zamieszkania zbiorowego

b) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami rzemieślniczymi

c) Tereny zabudowy zagrodowej

60 50 50 40

4. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. Mieszkańców ze zwartą zabudową mieszkaniową i koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych, usługowych.

65 55 55 45

28

Ze względu na fakt, że w gminie Wyszki brak jest jakichkolwiek

zakładów przemysłowych stanowiących zagrożenie środowiska hałasem

oraz brak jest dróg „przelotowych” do dużych miast nie było konieczności

badania poziomu hałasu na przedmiotowym terenie.

W terminie późniejszym jednak konieczne będzie wykonanie badań

poziomu hałasu na przedmiotowym terenie, gdyż Prawo Ochrony

Środowiska zobowiązuje Starostwo Powiatowe do opracowania mapy

akustycznej do roku 2009.

PEM – na obszarze gminy Wyszki urządzeniami wytwarzającymi

elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujące szkodliwe dla ludzi i

środowiska są: stacje bazowe generatorów komórkowych:

Wyszki – Era, Centertel

Stacewicze – Centertel

Strabla – Centertel

Dla stacji przekaźnikowych operatorów komórkowych powinny być

opracowane „Raporty oddziaływania na środowisko”, w których ustalone są

zabezpieczenia przed szkodliwym oddziaływaniem na ludzi.

1.10. Projekty i programy realizowane na terenie gminy

Gmina jest zrzeszona w Stowarzyszeniu Gmin Górnej Narwi. Do

stowarzyszenia należą następujące gminy: Narew, Narewka, Wyszki,

Poświętne, Suraż, Juchnowiec Kościelny, Turośń Kościelna, Łapy, Sokoły,

Kobylin Borzymy, Choroszcz, Tykocin, Zawady, Krypno, Knyszyn, na

łącznej powierzchni 241,62 tys. ha.

Głównymi celami są:

1. Reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów na rzecz ochrony

środowiska.

2. Integracje samorządów w zakresie ochrony środowiska.

3. Wspieranie poszczególnych samorządów do poprawy środowiska

naturalnego.

4. Inspiracja działalności na rzecz środowiska.

29

5. Popularyzowanie walorów przyrodniczo – krajobrazowych dorzecza

Górnej Narwi.

Stowarzyszenie działa z następującymi organizacjami rządowymi i

pozarządowymi: Narodową Fundację Ochrony Środowiska Biuro

Porozumienia Zielone Płuca Polski, Północno – Podlaskie Towarzystwo

Ochrony Ptaków, Narwiański Park Narodowy, WFOŚiGW w Białymstoku,

NFOŚWiGW i EKOFUNDUSZ.

Gmina uczestniczy razem z innymi uczestnikami stowarzyszenia w

projekcie „Gospodarka wodno – ściekowa w dorzeczu Górnej Narwi”.

Projekt znalazł się na liście przedsięwzięć priorytetowych WFOŚiGW

w Białymstoku.

Perspektywiczny program gospodarki wodno – ściekowej stanowi

podstawę racjonalnej polityki i działalności rozwojowej gmin w zakresie

polepszenia warunków sanitarnych ludności oraz ochrony środowiska

naturalnego zwłaszcza wód i gleby. Wdrożenie tego programu jest

konieczne, by utrzymać unikalny krajobraz naturalnego rozlewiska Narwi,

zwiększyć atrakcyjność terenów zarówno pod względem turystycznym jak i

inwestycyjnym, jak również chronić wody podziemne, jako nieodnawialne,

duże zasoby wody pitnej przed zanieczyszczeniami przedostającymi się w

powierzchni ziemi.

Podporządkowanie gospodarki ściekowej jest bardzo ważnym

zagadnieniem związanym z poprawą kondycji środowiska przyrodniczego.

Budowa nowych oczyszczalni ścieków lub modernizacja starych oraz

budowa scentralizowanych systemów kanalizacji sanitarnej są

priorytetowymi zadaniami w tym zakresie.

Jest to tym ważniejsze, że na terenie gminy Wyszki występuje bardzo

duża dysproporcja między stopniem zwodociągowania, a stopniem

skanalizowania gminy.

Środowisko naturalne województwa podlaskiego należy do najmniej

zanieczyszczonych w Polsce, jednak dla zachowania nieskażonych walorów

przyrodniczych konieczne są znaczne inwestycje zwłaszcza w zakresie

małej infrastruktury ochrony środowiska. Małe oczyszczalnie ścieków

przyczyniają się do poprawy warunków życia ludzi na wsi jak również do

30

ochrony zlewni rzeki Narew. Zatem ochrona walorów przyrodniczych

Narwiańskiego Parku Narodowego jest uzależniona od warunków wodnych

w dolinie. Warunki te są konsekwencją naturalnych czynników

przyrodniczych oraz działań człowieka na obszarze Parku i w całej zlewni

górnej Narwi.

Narwiański Parki Narodowy, który leży w obszarze działań SGGN

znacznie uatrakcyjnia walory turystyczne tego regionu, stwarza więc

korzystne warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz turystyki i

agroturystyki.

Stowarzyszenie zajmuje się również promocją regionu, uczestniczyło

w Targach Turystycznych Aktywne Wakacje oraz w targach Zielone Płuca

Polski XXI wieku w Supraślu zdobywając główne nagrody i wyróżnienia.

1.11. Strategiczne kierunki rozwoju gminy – rozwój turystyki,

rekreacji i możliwość wykorzystania zasobów rolniczych.

Rozwój turystyki

Rozwój turystyki to jeden z podstawowych celów „Zrównoważonego

Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Powiatu Białostockiego”.

Gmina Wyszki należąca do SGGN ma niezaprzeczalne warunki do

rozwoju turystyki szczególnie weekendowej kwalifikowanej (np. turystyka

konna, wędkarstwo) jak i rozwoju agroturystyki sezonowej.

Gmina leży w dolinie Górnej Narwi zwanej „Polską Amazonką”. Jest

to jeden z najlepiej zachowanych obszarów bagiennych w Polsce. Rzeka

Narew wraz z licznymi odnogami, naturalnymi kanałami, starorzeczami

stanowi siedlisko licznych rzadko występujących gatunków flory i fauny

wodnej.

Krajobraz terenów bagiennych i naturalnych, zalewanych dolin

rzecznych jest już rzadkością i należy dołożyć wszelkich starań, aby nie

dopuścić do jego zmiany. W wielu wypadkach dolina broni się sama

niedostępnością terenu oraz niewielką przydatnością do celów rolniczych.

31

Obecnie na terenie gminy tereny wypoczynkowe znajdują się na

obszarach wsi: Strabla, Samułki Duże, Samułki Małe, gdzie zlokalizowane

są jako dotychczasowe, indywidualne domki letniskowe.

Położenie gminy na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina

Narwi”, a także brak warunków do rozwoju intensywnego rolnictwa na

terenach położonych nad Narwią może być motorem do rozwoju

agroturystyki połączonej z ekstensywnym rolnictwem ekologicznym.

Kolejnym ważnym elementem przemawiającym za rozwojem turystyki

na terenie gminy są liczne ciekawe zabytki i miejsca, które warto odwiedzić

będą na terenie gminy. Są to:

1) Cerkiew prawosławna p.w. Św. Apostołów Piotra i Pawła – drewniana z

1970 r.

2) Kościół p.w. św. Andrzeja w Wyszkach – budowa neogotycka z

początku XX w.

3) Kościół parafialny p.w. św. Stanisława _________w Topczewie

zbudowany w latach 1928 – 1931.

4) Kościół Wniebowzięcia Pańskiego w Strabli wzniesiony w I połowie

XVII w. przez Stolnika Wiskiego Adama Turowskiego zbudowany z

kamienia i cegły spoiwem wiążącym jest glina.

5) Zabytki ruchome w kaplicy cmentarnej p.w. Przemienienia Pańskiego w

Pulszach. Unikalny zbiór 16 zabytków malarstwa ludowego z połowy

XIX w.

6) Zespół dworski we wsi Kamienny Dwór z I połowy XIX w; w jego skład

wchodzą dwa zabytkowe dwory: drewniany tynkowany (I połowa XIX

w.) murowany z 1933 r., drewniany lamus z końca XVIII w.,

najcenniejszy starodrzew złożony z l ip i jesionów pochodzi z I połowy

XIX w.

1.12. Rozwój rolnictwa ekologicznego

Gmina Wyszki jest predestynowana do rolniczej produkcji

ekologicznej ze względu na geograficzne położenie i stan środowiska

gminy. Gmina leży na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina

32

Narwi”. Na tym terenie występują żyzne gleby torfowe, murszowo –

torfowe i murszowo – mineralne. Dodatkowo gmina odznacza się dobrym

jakościowo powietrzem. Są to więc niezbędne warunki do prowadzenia

rolnictwa ekologicznego zgodnie z Ustawą o Rolnictwie Ekologicznym (Dz.

U. Nr 38, poz. 452 z dn. 16.03.2001 r.). Ustawa ukierunkowuje warunki i

metody przetwórstwa gospodarstw rolnych chcących prowadzić

gospodarstwa ekologiczne.

Natomiast Ustawa z dn. 26.11.98 r. o Finansach Publicznych (Dz. U.

Nr 155 poz. 1014, Nr 38 poz. 360, Nr 49 poz. 485, Nr 70 poz. 788 i Nr 110

poz. 1255 z 1999 r. i Dz. U. Nr 6 poz. 69, Nr 12 poz. 136, Nr 48 poz. 550,

Nr 95 poz. 1041, Nr 119 poz. 1251, Nr 122 poz. 1315 z 2000 r.) normują

zagadnienia dotacji dla gospodarstw ekologicznych oraz gospodarstw

realizujących program przestawienia gospodarstwa rolnego na produkcję

metodami ekologicznymi.

Należy nadmienić, iż tego rodzaju produkcja wymaga dużej wiedzy w

zakresie metod produkcji oraz dużych nakładów pracy, która jest

niejednokrotnie wykonywana ręcznie.

Wymaga to aktywizacji społeczeństwa gminnego w zakresie rozwoju

tego rodzaju produkcji. Biorąc pod uwagę niski poziom wykształcenia

mieszkańców gminy, należałoby stworzyć Gminne Centrum

Przedsiębiorczości, które pomogłoby potencjalnym ekologicznym rolnikom

w stwarzaniu tego rodzaju gospodarstw.

Rolnicy chcący rozwijać produkcję uzyskaliby informacje dotyczące:

- warunków pozyskiwania środków pomocowych, dotacji i

preferencyjnych kredytów

- dostosowania produkcji do warunków rynkowych i wymogów Unii

Europejskiej

- poszukiwania i kreowania nowych rynków zbytu produktów rolnych

- stworzenia i promocji „gminnego produktu lokalnego”

- promocji lokalnych produktów rolnych (uczestnictwo w targach

artykułów spożywczych i rolnych), organizacje lokalnych i

ogólnopolskich imprez oraz uczestnictwo w nich

33

- efektywnych metod produkcji dostosowanych do wymogów rynku oraz

szkolenie producentów rolnych

- wszelkich formalności dotyczących rozwoju małych i średnich

przedsiębiorstw.

Doradztwo w zakresie produkcji ekologicznej powinno być

zsynchronizowane z doradztwem z zakresu rozwoju turystyki i

agroturystyki na terenie gminy ze względu na wyjątkowe walory

krajobrazowe.

Obecnie na terenie gminy brak jest gospodarstw produkujących

żywność metodami ekologicznymi. Jest to najprawdopodobniej związane z

niską świadomością rolników w zakresie możliwości rozwoju tego rodzaju

działalności i obawa przed ewentualnym niepowodzeniem przedsięwzięcia.

1.13. Edukacja ekologiczna na terenie gminy

Niezbędnym elementem polityki ekologicznej jest edukacja

ekologiczna społeczeństwa. Na terenie gminy Wyszki prowadzona jest

akcja wśród młodzieży szkolnej „Sprzątanie Świata”. Brały w niej udział

następujące szkoły:

Tabela 14Zestawienie szkół z gminy Wyszki biorących udział

w akcji „Sprzątanie Świata”

Lp. Szkoła biorąca udział w akcji I lość uczestników

Ilość zebranych odpadów w m 3

1. Szkoła Podstawowa w Topczewie 95 5

2. Szkoła Podstawowa w Strabl i 90 6

3. Szkoła Podstawowa w Mulewiczach 66 4

4. Zespół Szkół w Wyszkach 360 12

5. Szkoła Podstawowa w Falkach 60 5

6. Szkoła Podstawowa w Niewinie 31 2

∑ 702 ∑ 33 m 3

Źródło: Formularz potwierdzenia uzyskanego efektu ekologicznego

Sprzątanie Świata 2003

34

Również w tym roku gmina będzie brała udział w akcji.

Poza tym nie są prowadzone żadne inne akcje edukacyjne ze względu

na brak zainteresowana wśród mieszkańców gminy. Związane jest to

prawdopodobnie z brakiem świadomości o zagrożeniach wynikających z

niewłaściwego korzystania ze środowiska.

35

Rozdział II

Analiza SWOT

I. Atuty rozwojowe

naturalne uwarunkowania sprzyjające produkcji zdrowej żywności, w

tym przede wszystkim warzyw i mleka

istnienie Obszaru Chronionego Doliny Narwi

istnienie rzeki Narwi sprzyjającej wędkowaniu i rekreacji

niskie stężenie zanieczyszczenia powietrza

modernizacja istniejących kotłowni lokalnych będących własnością

gminy na ogrzewanie powodujące mniejsza emisję zanieczyszczeń

brak uciążliwych dróg krajowych z dużą ilością ruchu ciężarowego

przewożącego znaczny ładunek towarów, co powoduje brak uciążliwości

związanych ze środowiskiem akustycznym

niski stopień zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi, ze względu na

brak intensywnego rolnictwa na terenie gminy

warunki glebowe w dolinie rzeki Narew sprzyjające rozwojowi rolnictwa

ekologicznego

rozwój gazyfikacji gminy

II Słabości gminy

niska aktywność i przedsiębiorczość mieszkańców gminy

słaba promocja gminy (pod kątem agroturystyki, turystyki weekendowej

i świątecznej)

brak bazy sprzyjającej rozwojowi turystyki w gminie

niewystarczające środki finansowe w stosunku do potrzeb na

infrastrukturę służącą ochronie środowiska

brak sprawnego systemu segregacji odpadów stałych

niepełny zakres monitoringu (np. brak pomiaru stopnia zanieczyszczenia

powietrza w CO 2 , CO, SO 2 , NO 2)

36

III. Szanse rozwoje

program pomocy dla rolników w zalesieniu najsłabszych gleb

programy pomocy dla terenów gospodarczo słabo rozwinietych

istnienie ustawy wspierającej rozwój rolnictwa ekologicznego

pomoc państwa (dotacja) dla rolników chcących produkować

ekologiczna żywność

przynależność Wyszek do Stowarzyszenia Gmin Górnej Narwi.

IV. Zagrożenia

coraz wyższe wymagania obligatoryjne odnośnie ochrony środowiska

(np. konieczność opracowania różnego rodzaju programów i planów) co

powoduje zwiększenie wydatków gminy

polityka gospodarcza niesprzyjająca faktycznemu rozwojowi małych

ośrodków

37

Rozdział III

Cele i priorytety wynikające z zewnętrznych

uwarunkowań

3.1. Program ochrony wód podziemnych i powierzchniowych

Priorytet

1) Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych przez:

- uzyskanie i utrzymanie odpowiednich klas czystości wód

powierzchniowych

rzeka Narew – I klasa czystości na całej długości

rzeka Strabelka, Pulszanka, Bronka i inne mniejsze rzeki

wodne – II kl. czystości

- ochrona wód gruntowych przed zanieczyszczeniami sanitarnymi

i przemysłowymi.

Działania krótkookresowe do 2007 r.

1) Budowa sieci wodociągowej we wsi Łapcie zaopatrywanej w wodę z

wodociągu Budlewo posiadającego wodę dobrej jakości, do wsi Strabla,

która jest zaopatrzona w wodę z wodociągu Strabla. W wodociągu

Strabla są problemy w uzyskaniu wody odpowiadającej aktualnym

wymogom. W związku z tym wodociąg Strabla będzie zlikwidowany.

Zaopatrzenie Strabli w wodę nastąpi z wodociągu Budlewo. Długość

sieci wynosić będzie 3,913 km, przyłącza to 0,163 km.

2) Budowa sieci wodociągowej z podłączonymi domostwami osady Strabla

i Wiktorzyn. Spowoduje to zaopatrzenie kolejnych gospodarstw

domowych w bieżącą wodę odpowiedniej jakości.

3) Rozbudowa sieci kanalizacyjnej na terenie gminy.

We wsiach, w których nie ma znacznego rozproszenia gospodarstw

domowych należy budować zbiorczą sieć kanalizacyjną. Zabudowę

kolonijną i obszary wsi, na których występuje duże rozproszenie

38

zabudowy należy skanalizować przydomowymi oczyszczalniami

ścieków.

4) W celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń do wód podziemnych należy

również unormować gospodarkę odpadową w gminie, a w szczególności

należy zlikwidować „dzikie” wysypiska śmieci w lasach i na łąkach

gminy. Jest to sprawa priorytetowa z punktu widzenia ochrony

środowiska. W tym celu należy przeprowadzić dokładną inwentaryzacją

„dzikich” składowisk, a następnie likwidacje połączyć z intensywną

akcją edukacyjną na temat negatywnych skutków składowania na

„dziko” odpadów. Należy też poinformować mieszkańców gminy o

konsekwencjach prawnych związanych z tworzeniem „dzikich” wysypisk

odpadów.

5) Zakaz odprowadzania do wód powierzchniowych i gruntu ścieków

sanitarnych i przemysłowych w wielkościach, które nie zapewniają

utrzymania obowiązującej klasy czystości tych wód.

Działania długookresowe do 2010 r.

1) Budowa kanalizacji sanitarnej z przesyłem do oczyszczalni w Łapach.

Skanalizowana zostanie wieś Wólka Pietkowska i Kamienny Dwór oraz

wieś Topczewo z kanałem z Wólki Pietkowskiej. Cały ładunek ścieków

przekazany będzie przez sieć gminy Poświętne do Oczyszczalni w

Łapach.

Wieś Strabla i Łyse z kolektorem do wsi Doktorce i dalej kolektorem

sanitarnym gminy Suraż do Łap.

2) Odbudowa obiektów małej retencji we wsiach Topczewo i Bujnowo.

a) Obiekt małej retencji we wsi Topczewo.

Zlewnią I rzędu obiektu w Topczewie jest rzeka Narew, III rzędu

Bug, IV rzędu Nurzec, a dopływem rzeka Bronka.

Obiekt małej retencji w Topczewie pełni funkcje:

- retencyjną

- gospodarczą

- ekologiczną

39

b) Obiekt małej retencji we wsi Bujnowo

Zlewnią II rzędu obiektu małej retencji we wsi Bujnowo jest rzeka

Narew, III rzędu jest rzeka Bug, IV rzędu jest Nurzec. Obiekt oznaczony nr

188/C/2-15/709 pełnić będzie funkcję:

- retencyjna

- i gospodarczą.

3) Kontynuowanie działań średniookresowych

3.2. Program ochrony powietrza

Gmina Wyszki oznacza się stosunkowo czystym powietrzem,

niemniej jednak należy cały czas podnosić jego jakość i dbać o jego

utrzymanie.

W ostatnich latach miały miejsce następujące inwestycje korzystnie

wpływające na jakość powietrza:

a) Budowa gazociągu w Wyszkach w latach 1998 – 2003. Całość

inwestycji to 617.000 zł;

b) Przebudowa ul. Łąkowej i Nowej w Wyszkach – koszt to 50.000

zł.

c) Przebudowa ulicy Wesołej i Przekątnej w Skrabli - budowa

nawierzchni asfaltowej o ok. 880 m.

d) Przebudowa ul. Nowej w Wyszkach, budowa nawierzchni

asfaltowej o długości 435 m.

e) Przebudowa drogi gminnej Topczewo – Górskie, budowa

nawierzchni asfaltowej 2520m. planowana do wykonania w roku

obecnym tj. 2004. koszt inwestycji 719,6tyś.zł

W planach inwestycyjnych na najbliższe lata planowana jest

przebudowa drogi Samułki – Łapcie – Mulawicze.

Modernizacje dróg są inwestycjami bardzo ważnymi z ekologicznego

punktu widzenia ze względu na niską jakość dróg w gminie Wyszki. Tylko

39% dróg na przedmiotowym terenie posiada nawierzchnię bitumiczną.

40

Pozostałe drogi powiatowe posiadają nawierzchnię brukową, żwirową,

gruntową ulepszoną lub gruntową naturalną.

Drogi gminne w całości posiadają nawierzchnie żwirową, brukową,

gruntową ulepszoną lub gruntową naturalną.

Zła jakość dróg powoduje wyższa emisję CO 2 , CO, SO 2 , NO 2 i pyłów

do powietrza. Negatywnie wpływa również na wizerunek gminy wśród osób

przyjezdnych.

Priorytet

1) przeciwdziałanie wzrostowi zanieczyszczeń powietrza głównie

produktami pochodzącymi z procesów energetycznych,

przemysłowych oraz komunikacji (zwłaszcza pyłów

zawierzonych, dwutlenku siarki i azotu oraz ołowiu)

2) poprawa warunków życia ludności zamieszkałej na terenach

będących w zasięgu oddziaływania zanieczyszczeń lub w

jednostkach osadniczych o znacznej koncentracji lokalnych

źródeł ciepła.

Działania średniookresowe do roku 2007

1) Dalsza rozbudowa gazociągu w miejscowości Wyszki. Inwestycja ma

być ukończona w roku 2005. Jest to I etap inwestycji .

Kolejne etapy to:

Etap II obejmuje miejscowości:

Sasiny, Pulsze, Werpechy Stare

Etap III: Krupice, Budlewo, Koćmiery, Wypychy, Falki - Zdrojki

Etap IV: Kalinówka, Szczepany, Szpaki, Zakrzewo, Topczewo, Wólka

Pietkowska, Kamienny Dwór

Etap V: Godzieby, Ignatki, Osówka, Fil ipy, Kowale, Łubice, Łuczaje

Etap VI: Zalesie, Wólka Zalewska, Sieśki, Wodźki

Etap VII: Łapcie, Wiktorzyn, Strabla, Łyse

Etap VIII: Trzeszczkowo, Gawiny, Moskwin, Ostrówek, Górskie, Bogusze,

Mierzwin Duży, Mierzwin Mały, Bagińskie, Pierzchnały,

Kożuszki

41

Etap IX: Malesze, Bujnowo, Tworki, Niewino Borowe, Niewino Leśne,

Niewino Popławskie, Niewino Stare, Niewino Kamieńskie

Etap X: Mieszuki, Werpechy Nowe, Stacewicze, Mulawicze, Olszanica,

Samułki Małe, Samułki Duże

Etapy II – X nie są na razie ujęte w wieloletnim planie inwestycyjnym do

roku 2006.

Po ukończeniu etapu I należy rozpisać kolejne etapy na dalsze lata do roku

2007, a następnie 2011.

Należy też aktualizować kosztorys do projektu specyfikacji , który

wykonany był w roku 1997, w związku z powyższym zamieszczona tam

wycena jest już nieaktualna.

2) Kolejnym działaniem w kierunku poprawy stanu jakości powietrza w

gminie jest zmiana systemu ogrzewania zarówno w gospodarstwach

domowych, jak i budynkach będących pod zarządem gminy. ogrzewanie

zmienia się z węglowego na alternatywne źródła energii tj . gaz, olej

opałowy lub biomasę. W sytuacji kiedy gmina będzie zgazyfikowana

można sądzić, iż część mieszkańców zdecyduje się na ogrzewanie

gazowe. Jednocześnie należy uświadomić mieszkańcom wszystkie

korzyści wynikające ze zmiany systemu ogrzewania. Biorąc pod uwagę

niskie dochody mieszkańców wsi w stosunku do dochodów

mieszkańców, część mieszkańców gminy zdecyduje się na opalanie

gospodarstw domowych biomasa (słoma, siano, odpady drzewne).

3) Kontynuacja rozpoczętej już inwestycji przebudowy drogi gminnej

Topczewo – Górskie na odcinku od skrzyżowania z droga wojewódzka

we wsi Topczewo do skrzyżowania z drogą powiatową Moskwin -

Górskie.

4) Dalsza modernizacja ulicy Nowej w Wyszkach. Zakończenie

inwestycji planuje się na rok 2004.

5) Modernizacja drogi gminnej Somułki – Łapie – Mulawicze.

Zakończenie inwestycji planuje się na 2006.

42

6) Rozpoczęcie działań związanych z termodernizacją budynków

będących pod zarządem Gminy w Wyszkach. Sprawuje to racjonalną

gospodarkę energią cieplną.

Termodernizację należy rozpocząć od budynków będących w złym

stanie technicznym, w których zainstalowane są kotły alternatywnych

źródeł energii (a więc kotły gazowe, olejowe, na biomasę).

Działania długookresowe do roku 2011

1) Działania długookresowe powinny opierać się na kontynuacji działań

średniookresowych z intensywną edukacją ekologiczną mieszkańców

gminy na temat konieczności zastosowania alternatywnych źródeł

energii pochodzących z biomasy, ewentualnych upraw roślin do tego

przeznaczonych.

2) Edukacja na temat możliwości uprawy wierzby energetycznej na glebach

słabych jakościowo.

Argumentami przemawiającymi za produkcją wierzby energetycznej są:

nasielenie prac związanych z uprawą wierzby energetycznej

przypada na okres zimowy, który w rolnictwie jest tzw. okresem

bezruchu

niskie nakłady pracy

wysoka produktywność

możliwość zastosowania standardowych maszyn do uprawy gleby,

sadzenia i z drobnymi adaptacjami do zbioru biomasy

uprawa wierzby rozwiązuje częściowo problem zaopatrzenia wsi w

energie cieplną

przyszłościowo nieorganiczny rynek zbytu

ograniczenie bezrobocia poprzez tworzenie nowych miejsc pracy

w przemyśle przetwarzającym i wykorzystującym biomasę.

3) Kontynuacja monitoringu powietrza.

43

3.3. Ochrona środowiska akustycznego

Wyszki należą do gmin, w których brak jest potencjalnych źródeł

hałasu, co jest mocną stroną gminy i wewnętrznym czynnikiem

potencjalnych możliwości rozwoju gminy. Na terenie gminy nie występują

żadne zakłady przemysłowe, brak jest dróg krajowych, po których

przewożone byłyby towary samochodami ciężarowymi. Brak jest również

dróg o dużym natężeniu ruchu kołowego.

Czynnikiem wpływającym negatywnie na środowisko akustyczne

gminy Wyszki może być jednak zła jakość dróg w gminie.

Jednocześnie należy nadmienić, iż mieszkańcy gminy biorący udział

w konsultacjach społecznych nie widzą żadnych uciążliwości akustycznych.

Priorytet:

Zminimalizowanie i utrzymanie korzystnych warunków akustycznych

na terenie gminy.

Działanie średniookresowe do 2007 r.

1) Działaniem takim będzie:

modernizacja ulicy Nowej w Wyszkach, budowa nawierzchni

asfaltowej o dł. 310 m

modernizacja drogi gminnej Samułki – Łapcie – Mulawicze

przebudowa drogi gminnej Topczewo – Górskie na odcinku od

skrzyżowania z drogą wojewódzką we wsi Topczewo do skrzyżowania

z droga powiatowa Moskwin – Górskie; spowoduje to zmniejszenie

uciążliwości zarówno akustycznych, jak i wpłynie na jakość powietrza

atmosferycznego w gminie.

wykonanie prognoz oddziaływania projektowanej zabudowy iż

zagospodarowanie terenów na etapie sporządzania miejscowych

planów i na tej podstawie eliminowanie zamierzeń miejscowych

planistycznych zagrażających środowisku

określenie zasad i warunków usytuowania nowej zabudowy w stosunku

do dróg o stosunkowo znaczącej uciążliwości akustycznej.

44


1) Dalsza poprawa jakości nawierzchni dróg w gminie.

2) Sporządzenie mapy akustycznej powiatu, w której uwzględniona będzie

również gmina Wyszki, na terenie której przeprowadzone będą pomiary

hałasu do celów w/w dokumentu.

3) Dalszy monitoring warunków akustycznych.

3.4. Program ochrony przed PEM

Źródłem promieniowania elektromagnetycznego są obiekty i liniowe

źródła PEM.

Priorytet:

1) Zmniejszenie do minimum oddziaływania szkodliwego

promieniowania niejonizującego na ludzi i środowisko

przyrodnicze na terenie gminy Wyszki.

Działania średniookresowe do 2007 r.

- Dokładna inwentaryzacja źródeł PEM przeprowadzana przez WIOŚ na

terenie województwa podlaskiego.

- Zapobieganie zagrożeniom przez zachowanie w planach miejscowych

odpowiednich stref ochronnych od linii napowierzchniowych WN, a

mianowicie:

linia WN 110 kV minimum 14,5 m od skrajnego przewodu linii

przy zalecanej odległości od osi l inii 40 m

linia WN 220 kV minimum 26,0 m od skrajnego przewodu linii

przy zalecanej odległości od osi l inii 50 m

linia WN 400 kV minimum 33 m od skrajnego przewodu linii przy

zalecanej odległości od osi linii 80 m

- Ustalenia przebiegu nowych napowierzchniowych linii

elektromagnetycznych WN z zachowaniem wymogów ochrony ludzi i

walorów środowiska przyrodniczego.

- Przestrzeganie poziomu elektromagnetycznego promieniowania

określonego w załączniku do rozporządzenia Ministra Ochrony

45

Środowiska Zasobów Naturalnych Leśnictwa z dn. 11.08.1998 r. (Dz. U.

Nr 107 poz. 676).

- Opracowanie raportów oddziaływania na środowisko obiektów

powodujących promieniowanie PEM.


- Kontynuacja działań średniookresowych

3.5. Program ochrony Ziemi

Głównymi zagrożeniami powierzchni Ziemi są:

a) Zagrożenia spowodowane eksploatacją surowców mineralnych.

Powierzchniowa degradacja i dewastacja terenów, a zwłaszcza rzeźby

terenu, związana jest głównie z eksploatacją surowców mineralnych.

b) Zagrożenia odpadami komunalnymi i przemysłowymi są poważnym

zagrożeniem degradacji środowiska. Odpady szczególnie zaś te, które

nie są odpowiednio składowane wywierają negatywny wpływ na stan

środowisko przyrodnicze, głównie w formie skażenia wody, gleby,

powietrza, niszczenia walorów krajobrazowych łącznie z wyłączeniem z

użytkowania określonych terenów rolnych lub leśnych.

Dokładna gospodarka odpadami na terenie gminy Wyszki została

opisana w „Planie gospodarki odpadami dla gminy Wyszki”.

Poważnym problemem gminy Wyszki jest niedostateczne

skanalizowanie gminy w stosunku do zwodociągowania, co w konsekwencji

może doprowadzić do zanieczyszczenia gleb, wód powierzchniowych i

podziemnych.

Priorytet:

1) Ochrona powierzchni ziemi przez zanieczyszczeniami stałymi i

płynnymi.

2) Racjonalne przeznaczenie rolniczej przestrzeni produkcyjnej na

cele inne niż rolnicze.

3) Ochrona powierzchniowa ziemi przed negatywnymi skutkami

powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych.

46

Działania średniookresowe do roku 2007

1) Inwentaryzacja i likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci.

2) Doposażenie gminy w konkretny do selektywnej zbiórki odpadów, przez

co będzie możliwe pozyskanie surowców wtórnych i ich zbytu.

Dokładny opis gospodarki odpadami z wyszczególnieniu kolejnych

etapów znajduje się w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami dla gminy

Wyszki.

3) W wielu zwodociągowanych wsiach brak jest zbiorczej kanalizacji

sanitarnej lub oczyszczalni przyzagrodowych. Do czasu skanalizowania

gminy należałoby uszczelnić stare lub w przypadku ich braku

wybudować nowe zbiorniki bezodpływowe, a następnie wywozić je do

punktu zlewnego najbliżej oczyszczalni komunalnej.

4) Rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych i eksploatowanych w

których znajduje się surowiec mineralny słabej jakości. Rekultywacja

powinna być przeprowadzana najlepiej w kierunku leśnym.

5) Zachowanie w dotychczasowym użytkowaniu dwóch obszarów w okolicy

wsi Samułki uznanych za „obszar perspektywicznego występowania złóż

surowców mineralnych stałych dla potrzeb lokalnych”.

6) Zachowanie dotychczasowej struktury przestrzennej gruntów rolnych i

leśnych z możliwością jej korygowania poprzez wprowadzenie dolesień

oraz z możliwością ekologicznego jej wzbogacenia.


1) Gmina Wyszki nie planuje objęcia całego terytorium gminy zbiorczym

systemem kanalizacji sanitarnej. Zbiorczy system kanalizacji obejmować

będzie wieś Wólka Pietkowska, Krzemienny, Topczewo z kanałem z

Wólki Pietkowskiej. Ścieki przepompowane będą przez gminę Poświętne

do oczyszczalni w Łapach.

Ze wsi Strabla i Łyse z kolektorem do wsi Doktorce, a następnie

kolektorem sanitarnym gmin Suraż do Łap.

Pozostałe gospodarstwa gminy Wyszki będą posiadały przydomowe

oczyszczalnie ścieków.

Inwestycja planowana jest na lata 2007 – 2011.

47

Na dzień dzisiejszy brak jest jednak projektu i kosztorysu.

2) Kontynuacja działań średniookresowych

3) Kontynuacja krajowego monitoringu jakości gleb.

4) Wzbogacenie jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez

regulacje stosunków wodnych na gruntach ornych i użytkach zielonych -

budowa zbiornika małej retencji we wsi Topczewo . Obiekt będzie

pełnić funkcje retencyjną, gospodarczą i ekologiczną.

Wieś Bujnowo – ten zbiornik pełnił będzie funkcje retencyjną i

gospodarczą.

3.6. Program ochrony środowiska przyrodniczego

Celem ochrony przyrody jest zachowanie cennych ekosystemów tj.

zapewnienie im trwałości poprzez utrzymanie warunków w jakich systemy

funkcjonują. Zmiana jednego z czynników (np. sposób użytkowania

ekosystemu przez człowieka, zmiana klimatu i td.) powoduje destrukcje

pierwotnego układu ekologicznego.

Szczególnie narażone na przekształcenie są lasy oraz półnaturalne

układy ekologiczne, ukształtowane w wyniku działalności człowieka (np.

łąki, pastwiska, strumienie, rzeki, torfowiska, uprawy).

Lasy są składnikiem wielu obiektów i obszarów chronionych Parków

Narodowych i rezerwatów przyrody. Lasy silnie przekształcone przez

człowieka można unaturalniać wykorzystując spontaniczne procesy

dynamiki roślinności bądź zabiegi hodowlane. Sposoby renaturalizacji

ekosystemów leśnych mogą być realizowane poprzez unaturalnienie

struktury lasu (dotyczy układów mało zniekształconych) przebudowę

drzewostanów o zniekształconych składach gatunkowych, zakrzewienie

gruntów rolnych i połąkowych.

Półnaturalne układy ekologiczne (łąki, murawy, pastwiska) ukształtowane

w wyniku gospodarki człowieka często obfitują w rzadkie gatunki flory i

fauny. Żyzne łąki świeże i wilgotne po zaprzestaniu koszenia ulegają

szybkim przemianom. Po kilku latach w ich miejscu wykształcają się

zbiorowiska zdominowane przez jeden lub kilka gatunków, a po nich

48

wkraczają krzewy i drzewa. Dlatego konieczne są: wypas, koszenie,

nawożenie.

Wypas jak udowodniono jest dobrą metodą powstrzymania spontanicznej

sukcesji wtórnej (lub jej hamowanie) oraz wielu gatunków łąkowych,

pastwiskowych runowych.

Niezwykle ważny jest rytm koszenia (liczba pokosów), pora koszenia

oraz usuwanie bądź pozostawienie skoszonej biomasy. Koszenie stosuje się

w celu utrzymania półnaturalnych układów ekologicznych. Jest skutecznym

narzędziem powstrzymującym sukcesje, przeciwdziała wkraczaniu

gatunków drzewiastych i krzewiastych do zbiorowisk nieleśnych.

Bardzo specyficznym elementem przyrody na terenach intensywnie

użytkowych rolniczo są układy ekologicznie związane z prowadzonymi

przez człowieka uprawami rolnymi. Ich istnienie jest ściśle związane z

utrzymaniem ekstensywnych i względnie prymitywnych sposobów uprawy.

Torfowiska – są układami przyrodniczymi zdeterminowanymi przez

wodę. Ochronę takich układów realizuje się poprzez ochronę złoża

torfowego, ochronę procesu torfotwórczego i ochronę unikatowej przyrody

żywej torfowiska. Zagrożeniami są odwadnianie i melioracje w

bezpośrednim sąsiedztwie. Renaturalizacja torfowiska jest możliwa gdy

degradacja układu została zahamowana we wczesnych etapach.

Rzeki – są szczególnie narażone na zanieczyszczenia wód. Mają one

zdolność samooczyszczania wód, w którym szczególną rolę pełni roślinność

cieków.

Celem ochrony rzek jest utrzymanie procesów kształtujących te

ekosystemy:

- należy utrzymać ciągłość procesów rozwoju l inii koryta rzecznego

- należy utrzymać ciągłość procesów kształtujących morfologię dna

i brzegów rzeki

- należy zachować reżim morfologiczny rzeki

- należy utrzymać strukturę szaty roślinnej w korycie rzeki i na dnie

doliny rzecznej

49

- należy chronić zespoły fauny rzecznej i gatunki o znaczeniu

kluczowym w tych ekosystemach.

Priorytet:

1) Doprowadzenie do dalszej poprawy stanu środowiska

przyrodniczego.

2) Wykorzystanie do rozwoju gminy walorów i zasobów środowiska

przyrodniczego.


1) Prowadzenie gospodarki leśnej zgodnej z ustaleniami planów urządzenia

lasów.

2) Udostępnienia i częściowego przystosowania kompleksów leśnych dla

potrzeb rekreacyjno – wypoczynkowych.

3) Wykonywanie rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych w kierunku

leśnym.

4) Wprowadzenie zakazów:

lokalizacji składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych

wykonywania melioracji trwale naruszających stosunki wodne w

dolinach rzecznych i obszarach siedliskowych na tereniach

leśnych oraz prac ziemnych naruszających w istotny sposób rzeźbę

terenu

zmniejszenie powierzchni leśnej na cele nieleśne.

Ad. 1)

W latach 2004 – 2007 w Nadleśnictwie Bielsk Podlaski będą miały

następujące zadania w zakresie zalesień i odlesień

50

Tabela 15Planowane zręby, odnowienia i zalesienia na terenie gminy Wyszki

do roku 2007 (Nadleśnictwo Bielsk Podlaski)


Zręby 29,62

Zalesienia 4,60 15,8

Odn

owie

nia

Zręby 29,62 89,2

Rębne złożone 10,52 45,2

Halizny 4,61 13,2

Luki 2,55 9,2

∑ 47,3 156,8

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych


Z informacji uzyskanych w Nadleśnictwie Rudka wynika, ze do roku

2007 na terenie gminy Wyszki nie planuje się zrębów, ani tez odnowień i

zalesień.

5) Inwentaryzacja obszarów leśnych na terenie gminy.

6) Gmina Wyszki objęta jest Programem Bagienna Dolina Narwi.

W ramach tego programu przewiduje się realizację następujących

działań:

51

Tabela 16Bagienna Dolina Narwi

Lp. Rodzaj działania Koszt1. Lokalizacja nieleśnych siedlisk przyrodniczych

(inwentaryzacja).50.000 zł

2. Lokalizacja siedlisk roślin i zwierząt (inwentaryzacja).

90.000 zł

3. Ocena liczebności populacji. 90.000 zł4. Charakterystyka zagrożeń siedlisk przyrodniczych

oraz gatunków roślin i zwierząt.50.000 zł

5. Przeciwdziałanie zagrożeniom siedlisk przyrodniczych oraz gatunkom roślin i zwierząt.

a) poprawa jakości wód powierzchniowych (biomanipulacja w zbiorniku Siemianówka)

5.000.000 zł

b) budowa przejść dla płazów (3 przejścia) 3 x 2.000.000 zł

6.000.000 zł

c) stworzenie modelu matematycznego zarządzeniem zasobami wodnymi w dolinie Narwi

80.000 zł

d) ręczne wykaszanie (kwota roczna) 3.000 ha x 1.330 zł

3.990.000 zł

6. Poprawa stanu siedlisk przyrodniczych oraz liczebności populacji gatunków roślin i zwierząt.

a) poprawa stanu uwodnienia siedlisk- progowanie Narwi wykonanie

22 progów x 60.000 zł1.320.000 zł

- renaturalizacja strefy buforowej 4.000.000 złb) kształtowanie zadrzewień śródpolnych 300.000 złc) budowa i odtwarzanie oczek wodnych

50 oczek x 3.500175.000 zł

d) zarybianie (rocznie) 60.000 zł7. Renaturalizacja siedlisk przyrodniczych

oraz biotopów roślin i zwierząt.a) ręczne wykaszanie (kwota rocznie)

2.600 ha x 1.330 ha3.458.000 zł

Koszt przeprowadzenia tego programu to: 24.660.000 zł .

Jak ustalono z dyrekcją Narwiańskiego Parku Narodowego na dzień

dzisiejszy nie jest znana dokładna kwota inwestycji w ramach Bagiennej

Doliny Narwi przeznaczona na realizację na terenie gminy Wyszki.

52


1) Na terenie gminy Wyszki w Nadleśnictwie Bielsk Podlaski planuje się

następujące zadania:

Tabela 17Planowane zręby, odnowienia i zalesienia na terenie gminy Wyszki

do roku 2011 (Nadleśnictwo Bielsk Podlaski)


Zręby 27,56

Zalesienia -

Odn

owie

nia

Zręby 27,56 82,7

Rębne złożone 3,86 16,7

Halizny - -

Luki - -

∑ 31,42 99,4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych


2) Zalesienie nowych obszarów na terenie gminy Wyszki w obrębie

Nadleśnictwa Rudka.

3) Kontynuacja działań średniookresowych.

3.7. Rozwój turystyki i rekreacji

Priorytet:

1) Wytworzenie atrakcyjnej i konkurencyjnej oferty produktu

turystycznego i jej skuteczna promocja na rynku krajowym.

2) Poprawa stanu środowiska przyrodniczego.

3) Rozwój rolnictwa ekologicznego.

53


1) Stworzenie Centrum Informacji Turystycznej na terenie gminy, która

opracowałaby nowe foldery informacyjne dotyczące gminy, które

zachęcałyby do wypoczynku na terenach Obszaru Chronionego

Krajobrazu „Doliny Narwi”.

2) Stworzenie bazy turystycznej – prywatnych kwater agroturystycznych na

terenie gminy Wyszki w dolinie rzeki Narwi.

3) Opracowanie internetowej strony gminy, która zachęcałby do rozwoju

turystyki kwalifikowanej np.: jeździectwo, wędkarstwo w dziewiczych

terenach obszaru Chronionego Krajobrazu „Doliny Narwi”. Segmentem

korzystającym z tego rodzaju odpoczynku powinni być zamożni turyści

dużych aglomeracji całej Polski.

4) Upowszechnienie sprawdzonych sposobów rozwijania turystyki.

5) ułatwienie realizacji inwestycji związanych z obsługą ruchu

turystycznego.

6) Zapobieganie niewłaściwemu zagospodarowaniu i zabudowaniu

obszarów atrakcyjnych pod względem turystycznym, przez sukcesywne

sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

obszarów przewidzianych do rozwoju turystyki.

7) Prowadzenie akcji promocyjnej na rzecz organizacji wypoczynku na

terenach wiejskich, najatrakcyjniej położonych. W ramach akcji

należałoby drukować ulotki i foldery informacyjne o korzyściach jakie

rocznie mógłby czerpać prowadząc działalność agroturystyczną.

Powinny się tam znajdować wskazówki i doradztwo z zakresu, „jak

rozpocząć działalność”, „skąd pozyskać fundusze na rozpoczęcie

działalności i jakie sa ustawowe preferencje przy tego rodzaju

działalności”.

8) Wytyczenie nowej ścieżki krajoznawczej.

Działanie długookresowe do roku 2011


54

3.8. Edukacja ekologiczna

Celem edukacji ekologicznej jest wykształcenie jak najliczniejszej

rzeszy osób, które staną się opiekunami, konserwatorami i obrońcami

wartości przyrodniczych i kulturowych stanowiących o niepowtarzalnym

bogactwie gminy położonej na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu

Doliny Narwi.

Aby to osiągnąć należy rozwijać kontakt dzieci, młodzieży, a także

osób dorosłych z przyrodą i środowiskiem naturalnym, a przy okazji

kształtować świadomość ekologiczną. Wg wytycznych Unii Europejskiej

niezbędne jest podjęcie powszechnej edukacji ekologicznej wśród

społeczności rolniczej. Edukacja taka powinna obejmować zarówno

programy szkolne, jak również oświatę pozaszkolną. Powinna tez być

związana z dostarczonymi środkami produkcji do rolnictwa.

Miejscami edukacji ekologicznej w gminie Wyszki na terenie

Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Narwi mogą być specjalnie

wyznaczone do tego celu ścieżki dydaktyczne.

Priorytet:

1) Podniesienie lokalnej świadomości ekologicznej.


1) Współpraca ze szkołami podstawowymi, ponadpodstawowymi w

zakresie edukacji ekologicznej.

55

Tabela 18Proponowane kierunki edukacji ekologicznej w szkołach gminy Wyszki

ZAKRES TREŚCI OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

KORELACJA: PRZEDMIOT INNE ŚCIEŻKI EKOLOGICZNE

Treść nauczania: Przyczyny iskutki niepożądanych zmian watmosferze, biosferze,hydrosferze i litosferzeStosunek człowieka do przyrodyna różnych etapach jego rozwoju.Odnawialne i nieodnawialnezasoby przyrody wykorzystywaneprzez człowieka od momentu jegopojawienia się.Wpływ działalności gospodarczejczłowieka na stan środowiska naprzestrzeni wieków.Pojecie wydolności środowiskaprzyrodniczego.

Uczeń:- przedstawia

zasoby przyrody biotycznej i abiotycznej, wskazując na te, które są zaliczane do zasobów odnawialnych i te, które są zaliczane do zasobów nieodnawialnych;

- ocenia działalność człowieka w środowisku na różnych etapach jego rozwoju;

- podaje przykłady w jaki sposóbtempo rozwoju kultury przy czynią się do zmian w środowisku;

- określa zagrożenia ekologiczne XXI wieku w skali lokalnej i globalnej;

- wskazuje i wyjaśnia, iż przekroczenie bariery wydolności środowiska może doprowadzić- do zagrożeń w skali lokalnej i globalnej.

- projekcja fragmentu filmu na tematrozwoju społecznego i historycznego człowieka;

- dyskusja nad stosunkiem człowieka do przyrody na różnych etapach jego rozwoju (drzewko decyzyjne);

- analiza planszy ilustrującej sposoby zaspakajania podstawowych potrzeb życiowych człowieka na przestrzeni wieków;

- przestawienie dwóch wizji -harmonijnego życia człowieka z przyrodą - era ekologiczna oraz wizji zagrożeń – era przemysłowa.

Przedmioty:- historia- biologia- język polski

Korelacja:- ścieżka filozoficzna

"Koncepcja człowieka jako osoby, a wiec istoty rozumnej, Jaki jest sens życia ludzkiego."- kultura polska na tle tradycji

śródziemnomorskiej

Źródła i rodzaje zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.Składniki powietrza i substancje zanieczyszczające. Rodzaje i źródła zanieczyszczeń powietrza. Krótka charakterystyka. Główne emitory zanieczyszczeń w moim mieście.

Uczeń:- określa cechy

czystego powietrza ze wskazaniem jego naturalnych składników;

- wymienia rodzaje zanieczyszczeń powietrza pochodzenia naturalnego i antropogenicznego;

- wskazuje główne antropogeniczne źródła emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce;

- charakteryzuje główne zanieczyszczenia gazowe i pyłowe powietrza;

- dokonuje analizy planu miastapod kątem lokalizacji emitorówzanieczyszczeń powietrza;

- analiza diagramu kołowego składu powietrza atmosferycznego, danych tabelarycznych;

- burza mózgów – źródła zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego;

- analiza schematu ukazującego rodzaje zanieczyszczeń gazowych i pyłowych;

- opis wyjaśniający charakter poszczególnych zanieczyszczeń powietrza;

- zlokalizuje przy pomocy wywiadu środowiskowego źródła zanieczyszczeń powietrza najbliższej okolicy; praca z planem miasta;

„Elementy historii i geografii świata starożytnego."Przedmioty:

- biologia- geografia- chemia- fizyka- język angielski

Korelacja:- edukacja regionalna

"Położenie i zróżnicowanie przestrzenne elementów środowiska geograficznego regionu."

- edukacja czytelnicza i medialna

Stan zanieczyszczenia powietrza Polsce.Wpływ przemysłu rodzimego na stan środowiska przyrodniczego danego obszaru Polski. Stopień zanieczyszczenia powietrza najbliższej okolicy, metody badawcze - skala porostowa, natężenie ruchu ulicznego, analiza danych statystycznych

Uczeń:- omawia wpływ

niektórych gałęzi przemysłu silnie oddziaływujących na stan atmosfery na przykładzie GOP-u;

- interpretuje dane oraz zna różne sposoby ich przedstawiania graficznego;

- organizuje i dokonuje pomiarów stopnia zanieczyszczenia powietrza najbliższej okolicy (skala porostowa, natężenie ruchu ulicznego);

- potrafi wybrać- sposób zapisu i prezentacji wyników, analizuje je, wyciąga właściwe wnioski;

- właściwie odczytuje i interpretuje dane statystyczne.

- dyskusja nad zmianami zachodzącymi w atmosferze na obszarach silnie uprzemysłowionych - burza mózgów;

- analiza porównawcza wielkości określających stopień zanieczyszczenia atmosfery na obszarach o różnym wskaźniku zaludnienia;

- wykonanie doświadczenia badającezapylenie powietrza w najbliższym terenie (skala porostowa, natężenie ruchu ulicznego i opracowanie uzyskanych wyników w postaci postem;

Dokumenty gromadzone w bibliotece szkolnej i ich wartość informacyjna."Przedmioty:

- geografia- biologia- chemia

Korelacja:- edukacja

regionalna„Położenie i zróżnicowanie przestrzenne elementów środowiska geograficznego regionu."

- edukacja europejskia

56



Zjawiska związane z zanieczyszczeniem atmosfery.Kwaśne deszcze, dziura ozonowa, efekt cieplarniany, smog - przyczyny, mechanizm powstawania, skutki.

Uczeń:- wyjaśnia pojęcia

kwaśne deszcze, dziura ozonowa, efekt cieplarniany, smog;

- ilustruje w sposób graficzny i omówi mechanizm powstawania kwaśnych deszczy, efektu cieplarnianego, dziury ozonowej,smogu;

- przewiduje skutki w środowisku wywołane zmianami spowodowanymi opadem kwaśnych deszczy, zmianami klimatycznymi, niszczeniem warstwy ozonowej.

- opis wyjaśniający mechanizmpowstawania efektu cieplarnianego,kwaśnych deszczy, dziury ozonowej, smogu - schemat;

- wykonanie doświadczenia ukazującego powstawanie kwaśnych deszczy;

- wizja Ziemi po podniesieniu siętemperatury powietrza i zmianachklimatycznych - plakat;

- projekcja fragmentu filmu „Powstawanie dziury ozonowej” i jej wpływ na środowisko przyrodnicze;

„Proces integracji Polski z UE. Negocjacje. Bezpieczeństwo europejskie. Grupa Wyszehradzka.” Przedmioty:

- chemia- geografia- język angielski

Korelacja:- edukacja czytelnicza i medialna

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie człowieka, rośliny, zwierzęta i inne elementy środowiska.Schorzenia układu oddechowego człowieka wywołane przez zanieczyszczenia powietrza. Sytuacje szczególnie uciążliwe dla zdrowia człowieka. Zbiorowiska roślinne jako zielone płuca. Wpływ tlenków węgla i azotu na rośliny i nieożywione elementy środowiska przyrodniczego.

Uczeń:- wymienia

schorzenia układu oddechowego wywołane przez zanieczyszczenia pyłowe i gazowe;

- przedstawia za pomocą modelu sposób przenikania pyłów i gazów do pęcherzyków płucnych;

- wskazuje zawody szczególnie uciążliwe dla zdrowia człowieka;

- określa zbiorowiska roślinne jako zielone płuca-filtr powietrza;

- wymieni przykłady schorzeń układu oddechowego powodowanych zanieczyszczeniami powietrza;

- dokonuje analizy składu atmosfery pod kątem zawartości zanieczyszczeń gazowych wpływających negatywnie na wzrost i rozwój roślin i zwierząt bada doświadczalnie wpływ dwutlenku węgla i tlenków azotu na rośliny;

- analizuje uzyskane wyniki i w oparciu o posiadaną wiedze, zabiera udział w dyskusji;

- przewiduje elekt nadmiernejemisji zanieczyszczeń gazowychdo atmosfery na nieożywione elementy środowiska przyrodniczego;

- burza mózgów - schorzenia układuoddechowego wywołane przez zanieczyszczenia pyłowe i gazowe;

- modelowanie - przenikanie pyłów igazów do pęcherzyków płucnych;

- dyskusja z uwzględnieniem schematu ukazującego rodzaje zanieczyszczeń atmosfery pod kątem ich wpływu na organizmy roślinne i zwierzęce i nieożywione elementy środowiska przyrodniczego;

- zaplanowanie i przeprowadzenie doświadczenia ukazującego wpływ nadmiernej ilości dwutlenku węgla i tlenków azotu na wzrost nasion rzeżuchy;

- graficzne opracowanie wyników iwyciągniecie właściwych wniosków;

„Dokumenty gromadzone w bibliotece szkolnej i ich wartość informacyjna.”Przedmioty:

- biologia- chemia


prozdrowotna„Higiena otoczenia.”

Zapobieganie zanieczyszczeniom powietrza.Źródła zanieczyszczeń powietrza w regionie, sposoby zmniejszania ich szkodliwości i likwidacji.Plan działań poprawy stanu atmosfery w regionie.

Uczeń:- analizuje źródła

zanieczyszczeń powietrza na terenie miasta;

- wskazuje drogi wiodące do poprawy stanu czystości powietrza;

- proponuje sposoby likwidacji przyczyn zanieczyszczeń powietrza powstałych w różnych sektorach gospodarki; pozyskuje i gromadzi informacją o środowisku miasta w którym mieszka;

- odczytuje i interpretuje tabele, wykresy ilustrujące źródła i rodzaje zanieczyszczeń gazowych na terenie miasta;

- przedstawia swoje stanowisko,uzasadni swoje poglądy.

- debata ekspertów ds. środowiska – „Plan ochrony atmosfery w regionie", efektem której jest napisanie planu działań;

- praca z materiałem źródłowym wydanym przez urząd miasta odnośnie stanu atmosfer) i zakładów szczególnie uciążliwych;

- opracowanie planu działań poprawy stanu atmosfery na terenie miasta (technika metaplanu);

Przedmioty:- biologia- chemia- geografia


regionalna„Położenie i zróżnicowanie przestrzenne elementów środowiska geograficznego regionu.”- edukacja czytelnicza i medialna

57



Zasoby wodne na Ziemi. Rola wody w przyrodzie i jej obieg.Zasoby wódy i zapotrzebowanie na nią na świecie, w Polsce, w regionie.

Uczeń:- określa role wody

w przyrodzie i życiu człowieka;- omawia obieg

wody w przyrodzie;- wskazuje na

wodę jako jeden z głównych czynników decydujących o rozmieszczeniu ludności na Ziemi;

- porównuje zasoby wody w Polsce i na świecie, wyciąga wnioski;

- analizuje zapotrzebowanie na wodę w Polsce i na świecie;

- planuje i przeprowadza doświadczenie okazujące obieg wódy w przyrodzie;

- posługuje się sprawnie mapą i rocznikiem, odczyta, zinterpretuje mapy tematyczne, dane statystyczne;

- rysuje, analizuje wykresy i diagramy;

- ocenia zasoby wody na świecie i w Polsce w oparciu o zapotrzebowanie ludności na wodę.

- prezentacja fragmentu filmu - „Zasoby wody na świecie”

- demonstracja - przy pomocy menzurek i wody zasobów wodnych na Ziemi; przy pomocy pojemnika z wodą przykrytego szybką mechanizmu obiegu wody w przyrodzie;

- omówienie roli wody przy pomocy śniegowej kuli;

- dyskusja „Woda jako czynnik wpływający na rozmieszczenia ludności”;

- praca z globusem, atlasami, rocznikiem statystycznym;

„Formy komunikatorów medialnych.”Przedmioty:

- biologia- chemia- geografia


czytelnicza i medialna„Dokumenty gromadzone w bibliotece szkolnej i ich wartość informacyjna."

Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń wód.Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń wód naturalnych. Krótka charakterystyka.

Uczeń:- wskazuje

przyczyny zanieczyszczeń wód naturalnych;

- wymienia substancje zanieczyszczające wody (metale ciężkie, nawozy sztuczne, związki organiczne);

- podaje rodzaje zanieczyszczeń wód (fizjologiczne, biologiczne, organiczne);

- określa źródła ścieków: kwaśnych, zasadowych, powodujących zasolenie wódy;

- stosuje zasady pracy w grupie;

- opracowuje graficznie sposób przedstawienia opracowanych wiadomości;

- odczytuje mapy tematyczne,zinterpretuje dane geograficzne;

- dyskusja przy wykorzystaniu metapłanu „Stan czystości wód naturalnych – źródła i rodzaje zanieczyszczeń”;

- omówienie plakatu, przedstawienie wniosków końcowych, zestawienie efektów pracy poszczególnych zespołów;

- praca z atlasem – „Atlas zagrożeń i ochrony środowiska geograficznego Polski”;

Przedmioty:- biologia

- chemia- geografia

Objawy i skutki zanieczyszczeń wód.Cechy wody zdatnej do picia.Nazwanie i wykrywanie substancji zanieczyszczających.Badania właściwości chemiczno-biologicznych wody pitnej.Krótka charakterystyka poszczególnych parametrów.

Uczeń:- wymienia cechy

wody zdatnej dopicia;

- wykrywa w sposób doświadczalny zanieczyszczeniaznajdujące się w wodzie (jony ołowiu (II), jony żelaza (III), jony manganu, jony azotanowe (V) jony fosforanowe (V);

- ustala właściwości wód kwaśnych i ich wpływ na rozwójżycia;

- określa zależności miedzy pH wody a zakwaszeniem;

- wskazuje bakteryjne zanieczyszczenia wód, jako źródło epidemii; mierzi, właściwości chemiczno-biologiczne wód;

- omówienie cech wody zdatnej do picia z wykorzystaniem jej analizy chemiczno-biologicznej;

- przeprowadzenie doświadczenia na wykrywanie w wodzie jonów metali i niemetali;

- analiza tabel ukazujących występowanie organizmów żywych w wodach o różnym stopniu zakwaszenia;

- dyskusja – „Konsekwencje zakłócenia równowagi biologicznej wód”;



regionalna„Położenie i zróżnicowanie przestrzenne elementów środowiska geograficznego regionu.”

58

- dokonuje oceny wody z kranu i dowolnie wybranej wody mineralnej;

- planuje i przeprowadzi doświadczenia, przedstawia wyniki, właściwie je zinterpretuje i wyciągnie odpowiednie wnioski;

- analizuje dane tabelaryczne.

59



Ocena stanu czystości wód powierzchniowych w najbliższej okolicy.Klasyfikacja czystości wód powierzchniowych.Stan czystości wód w regionie.Badania chemiczno – biologiczne wody w pobliskim zbiorniki wodnym.Źródła zanieczyszczeń zbiorników wodnych w regionie.

Uczeń:- dokonuje

charakterystyki trzystopniowej klasyfikacji czystości wód powierzchniowych w Polsce; przedstawia aktualne dane dotyczące stanu czystości wód w swoim regionie;

- bada odczyn wody i przeprowadzi obserwację przejawów życia w najbliższym zbiorniku wodnym, zanalizuje uzyskane wyników;

- posługuje się sprzętem laboratoryjnym i skalą pH;

- przeprowadza analizy źródeł zanieczyszczeń badanej rzeki i określi klaso czystości jej wód;

- proponuje sposoby postępowania zmierzające do ochrony wód w swoim otoczeniu i na Ziemi;

- wykorzystuje plan miasta – wskazuje źródła zanieczyszczeń badanej rzeki;

- analiza schematu przedstawiającego podział wód ze względy na stopień czystości z uwzględnieniem parametrów obrazujących cechy fizyczne, chemiczne i biologiczne poszczególnych klas wód;

- analiza danych Urzędu Miasta dotyczących stopnia zanieczyszczenia wód powierzchniowych naszego województwa;

- obserwacja świata organicznego w badanej rzece i zbadanie pH wody;

- praca z planem miasta – poszukiwanie źródeł zanieczyszczeń badanej rzeki;



„Położenie i zróżnicowanie przestrzenne elementów środowiska geograficznego regionu.”- edukacja czytelnicza i medialna„Dokumenty gromadzone w bibliotece szkolnej i ich wartość informacyjna.”

Wpływ gospodarki człowieka na degradacją gruntów. Źródła zanieczyszczeń gleb. Charakterystyka substancji zanieczyszczających oraz ich wpływ na stan gleby.

Uczeń:- wymienia źródła

zanieczyszczeńgleb (odpady przemysłowe i komunalne, gazy i pyły emitowane przez zakłady przemysłowych, komunikacje i rolnictwo);

- wylicza substancje zanieczyszczające glebę (zw. organiczne, metale ciężkie, azotany);

- określa następstwa eksploatacji surowców mineralnych na morfologie terenu;

- wyjaśnia wpływ składowisk odpadów przemysłowych i komunalnych oraz dzikich wysypisk śmieci na skażenie gruntów,

- analizuje i interpretuje daneliczbowe, wykresy, mapy.

- Praca techniką „635” – zebranie wiadomości na temat przyczyn degradacji gleb;

- wymiana wiadomości opracowanych przez poszczególne grupy, dojście do wspólnych przemyśleń i wyłonienie najistotniejszych informacji;

- wykorzystanie wykresów i map ukazujących degradacje i rekultywacje gruntów, zużycie nawozów sztucznych i zakwaszenie gleb, lokalizacje wysypisk komunalnych i przemysłowych w poszczególnych województwach Polski, udział poszczególnych grup odpadów i ich wzrost w ostatnich latach (Atlas zagrożeń i ochrony środowiska);


Objawy i skutki degradacji gleb, sposoby zapobiegania.Przemysłowa działalność człowieka a degradacja gleby.Sposoby przywrócenia wartości użytkowej zdegradowanym glebom.

Uczeń:- wyjaśnia skutki

działalności człowieka na stan warstwy glebowej, zmiany hydrologiczne, zmiany warunków siedliskowych dla roślin i zwierząt, możliwości wykorzystania przez rolnictwo;

- wyjaśnia wpływ skażenia gruntów na jakość- wody pitnej;

- określa stopień zanieczyszczenia gleby związkami ołowiu, węglanami;

- przewiduje następstwa zmian wywołanych w litosferze na funkcjonowanie roślin i zwierząt;

- podaje przykłady przywrócenia wartości użytkowej zdegradowanym glebom;

- dyskusja panelowa „Wpływ działalności człowieka na zanieczyszczenie gleb i sposoby jej ochrony";

- dokonanie pomiarów próbki gleby pod względem stopnia zakwaszenia, zawartości związków ołowiu i węglanów;

- praca z atlasem geograficznym irocznikiem statystycznym;


Korelacja:- edukacja czytelnicza i medialna„Dokumenty gromadzone w bibliotece szkolnej i ich wartość informacyjna”

60



Treść nauczania:Różnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna oraz ekosystemów) - znaczenie jej ochronyZachowanie różnorodności biologicznej.Pojecie różnorodności biologicznej. Przyczyny jej zanikania i konieczność ochrony. Znaczenie dla całego ekosystemu w tym dla człowieka.

Uczeń:- wyjaśnia pój ecie

różnorodności biologicznej obejmującej różnorodność- gatunkową, genetyczną i ekosystemów;

- analizuje przyczyny zanikania gatunków;

- ukazuje konieczność zachowania różnorodności gatunkowe;

- podaje przykłady roli jaką spełniały zwierzęta w religiach pierwotnych - Aztekowie, Olmekowie, Grecy, Rzymianie, Egipcjanie, Hindusi;

- określa działania UNESCO na polu zachowania różnorodnościgatunkowej;

- projektuje swoje działania na rzecz ochrony bogactwa gatunkowego organizmów zamieszkujących Ziemie;

- korzysta z różnych źródeł informacji biologicznej;

- przytacza argumenty podczasdyskusji, wykorzystuje zdobytewiadomości.

- zapoznanie się z wynikami badańróżnorodności gatunkowej prowadzonej przez naukowców na całym świecie i w Polsce;

- ćwiczenia - ocena różnorodności gatunkowej;

- obserwacja i liczenie gatunków;

- dyskusja z wykorzystaniem metaplanu – „Różnorodność gatunkowa organizmów jest zagrożona";

Przedmioty:- biologia- historia

Korelacja:- kultura

europejska na tle tradycji śródziemne morskiej

„Chronologia starożytności, elementy historii świata starożytnego, wybrane zagadnienia z życia codziennego Greków, Rzymian.”

Ochrona przyrody w Polsce i na świecie.Prawne podstawy ochrony przyrody. Rys historyczny. Obszary chronione w Polsce i na świecie.Mój region - obszary przyrodniczo cenne.


prawne podstawyochrony przyrody i środowiska;

- ukazuje sposoby ochrony przyrody na przestrzeni dziejów;

- wymienia formami ochrony przyrody;

- lokalizuje na mapie obszary chronione na świecie, w Polsce ina terenie województwa podlaskiego;

- planuje i sporządzi przewodnik ukazujący piękno i niepowtarzalność- przyrody województwa podlaskiego;

- stosuje w praktyce podstawowe pojęcia z zakresu form ochrony przyrody;

- praca z mapą – lokalizacja obszarów chronionych na świecie i w Polsce – parki narodowe;

- projekcja fragmentu filmu ukazującego ochronę przyrody w danym regionie (przykład Zielonych Płuc Polski i ich znaczenia dla regionu) oraz na świecie;

- stworzenie przewodnika po obszarach przyrodniczo cennych danego regionu;

Przedmioty:- biologia- geografia- sztuka


regionalna„Położenie i zróżnicowanie przestrzenne elementów środowiska geograficznego regionu.”

- edukacja europejska

„Tradycje ochrony środowiska na ziemiach polskich.”

Inżynieria genetyczna.Współczesna technologia genetyczna i jej badania oraz ich wpływ na obraz świata organicznego.

Uczeń:- wyjaśnia wpływ

badań naukowców z zakresu technologii genetycznej na cechy dziedziczne roślin i zwierząt;

- analizuje skutki ingerencji człowieka w kod genetyczny organizmów;

- przewiduje następstwa reakcji przyrody na „obce” organizmy;

- określa, czy zmienione cechy dziedziczne zwierząt mogą być niebezpieczne dlatego, który je zjada.

- debata – „Technologia genetyczna - rozwiązanie kieski głodu, czy „żywa bomba”;

- przedstawienie za pomocą schematu mechanizmu zmian genetycznych "chromosomy jak książki, łańcuchy DNA - zdaniami, cząsteczki DNA - literami";

„Formy komunikatorów medialnych.”Przedmioty:

- biologia

61



Różnorodność organizmów a warunki środowiska naturalnego.Biomy na kuli ziemskiej. Krótka charakter) styka Strefowość świata organicznego - przyczyny i konsekwencje.Przykłady ingerencji człowieka na świat roślin i zwierząt. Wypieranie gatunków rodzimych przez gatunki obce.

Uczeń:- wymienia strefy

roślinności na kuli ziemskiej;- wylicza

przykłady charakterystycznego składu gatunkowego poszczególnych stref roślinnych;

- wyjaśnia przyczyny strefowości świata organicznego na Ziemi;

- podaje przykłady ingerencji człowieka na stan flor) i fauny w poszczególnych krajach;

- podaje przykłady zagrożenia rodzimych gatunków zwierząt przez przybyłe gatunki obce.

- praca z mapami tematycznymi - mapa krajobrazowa świata;

- wykorzystanie różnych źródeł informacji geograficznej do opisu poszczególnych biomów kuli ziemskiej z uwzględnieniem charakterystycznej fauny i flory, dyskusja panelowa na tetnat ingerencji człowieka - antropopresja (Sahara, basen M. Śródziemnego, Azja, Ameryka);

- spotkanie z przyrodnikiem – prezentacja mechanizmu wypinania gatunków rodzimych na przykładzie norki, raka, wiewiórki amerykańskiej;

Przedmioty:- biologia- geografia- historia

Korelacja:- kultura polska na

tle tradycji śródziemno morskiej„Elementy historii i geografii świata starożytnego”- edukacja czytelnicza i medialna

Formacje drzewiaste, jako główne formacje roślinne naszego województwa.Rodzaje lasów, skład gatunkowy.Cechy charakterystyczne – pokrój drzew, blaszka liściowa pospolitych drzew występujących w regionie, miejscu zamieszkania. Znaczenie lasów w zapobieganiu powodziom.

Uczeń:- wymienia rodzaje

lasów występujących w regionie, miejscu zamieszkania;

- charakteryzuje ich skład gatunkowy;

- ukazuje rolę lasów w życiu i gospodarce człowieka;

- rozpoznaje pospolite gatunki drzew i krzewów lasów mieszanych i iglastych polski północno-wschodniej;

- posługuje się kluczem do oznaczania roślin;

- obrazuje za pomocą modelu funkcje lasu w walce z powodzią

- praca z geograficznym atlasem Polski – analiza zmian lesistości obszarów Polski na przestrzeni wieków;

- wykorzystanie zdjęć- oraz okazów naturalnych (liści) pospolitych drzew lasów Polski północno- wschodniej w celu ich rozpoznawania i podania istotnych cech;

- burza mózgów – „Znaczenie lasów, zagrożenia i konieczność- ochrony;

- modelowanie - ukazanie znaczenia lasów w walce z powodzią;


- biologia- geografia- historia- język angielski


europejska„Polska na tle Europy” – obrona cywilna "Ochrona przed skutkami powodzi.”

Treść nauczania:Żywność –oddziaływanie produkcji żywności na środowisko.Zanieczyszczenia żywności i ich wpływ na zdrowie człowieka.Substancje zanieczyszczające żywność- ich pochodzenie.Wykrywanie substancji szkodliwych w żywności i ich wpływu na zdrowie człowieka.Sposoby przeciwdziałania chemizacji żywności.Skład chemiczny żywności.Żywność produkowana metodami ekologicznymi.

Uczeń:- określa jakimi

substancjami może być- zanieczyszczona żywność- i w jaki sposób może wpływać- na zdrowie człowieka;

- dokonuje analizy naturalnych i sztucznych sposobów zwiększania produkcji rolnej na świecie i trwałości produktów spożywczych;

- wymienia substancje przenikające podczas przetwarzania żywności z urządzeń, sprzętu oraz opakowań;

- doświadczalnie bada obecność -jonów azotanowych (V) w rzodkiewce;

- doświadczalnie bada działanie metali ciężkich na białko i wyciągnie odpowiednie wnioski;stosuje w życiu codziennym sposoby przeciwdziałania chemizacji żywności;

- wartościuje skład produktówspożywczych podczas ich zakupu;

- analiza planszy – schemat połączeń miedzy środowiskiem zewnętrznym i wewnętrznym człowieka;

- dyskusja na temat ingerencji człowieka i udoskonalania żywności;

- analiza wykazu wybranych substancji szkodliwych dla zdrowia człowieka, którymi „uszlachetnia się” produkty żywnościowe;

- planowanie i wykonanie doświadczeń oraz przedstawienie graficzne ich wyników i wyciągniecie właściwych wniosków;

Przedmioty:- biologia- chemia

Korelacja:- ścieżka

prozdrowotna„Żywność i żywienie.”

Jakie są następstwa związku „Więcej nawozów - większy plon.”Stopień chemizacji rolnictwa w

Uczeń:- określa stopień

chemizacji

- dyskusja - drzewko decyzyjne „Czy nawozy sztuczne są bezwzględnie złe”;

Przedmioty:- chemia- biologia

62

Polsce.Wpływ pestycydów na środowisko i zdrowie człowieka.

rolnictwa w Polsce;- wyjaśnia wpływ

pestycydów naśrodowisko przyrodnicze.


europejska

63



Dlaczego ludy zbieracko-łowieckie przestawiły się na wytwarzanie żywności ?Początki rolnictwa na świecie, wpływ gospodarki rolnej na środowisko przyrodnicze.

Uczeń:- wyjaśnia jakie

były początki rolnictwa w trzech głównych ośrodkach na Bliskim Wschodzie, w Chinach, w Ameryce;

- określa w jaki sposób pozyskujążywność- ludy zbieracko-łowieckie;

- charakteryzuje początki rolnictwa;- graficznie przedstawia za pomocą

linii czasu rozwój rolnictwa na tle rozwoju cywilizacji.

- linia czasu – „Rozwój rolnictwa na tle rozwoju cywilizacji” (graficzne przedstawienie historycznego tła rozwoju rolnictwa na Ziemi);

- praca z tekstem źródłowym;

„Jednolity Rynek Europejski. Proces integracji Polski z UE.”Przedmioty:

- geografia- historia

Korelacja:- kultura europejska na tle tradycji śródziemnomorskiej„Chronologia starożytności, elementy historii świata starożytnego, wybrane zagadnienia z życia codziennego Greków, Rzymian."- edukacja czytelnicza i medialna

Rozwój rolnictwa a stan środowiska naturalnego.Przykłady negatywnego wpływu rolnictwa na stan środowiska przyrodniczego, ich lokalizacja na mapie świata. Przyczyny i następstwa.Uprawy transgeniczne.Intensywna i ekstensywna produkcja rolnicza.

Uczeń:- wyjaśnia wpływ

rozwoju rolnictwa na środowisko naturalne;

- wyjaśnia wpływ rolniczych upraw transgenicznych na ekosystemy i bioróżnorodności;

- odczytuje mapy tematyczne;

- analizuje dane liczbowe;

- lokalizuje obszary, na którychrolnictwo ma negatywny wpływna krajobraz;

- przytacza przykłady negatywnego wpływu rolnictwa na krajobraz naturalny;

- przewiduje następstwa,zaproponuje rozwiązania;

- dyskusja - za i przeciw na temat"Rolnictwo, jako czynnik zmieniający krajobraz naturalny";

- wykorzystanie materiałów źródłowych;


- geografiaKorelacja:

- edukacja europejska„Cele i założenia wspólnoty europejskiej. Jednolity Rynek Europejski.”- edukacja czytelnicza i medialna„Dokumenty gromadzone w bibliotece szkolnej i ich wartość informacyjna.”

Treść nauczania: Zagrożenia dla środowiska wynikające z transportu i produkcji energii; energetyka jądrowa - bezpieczeństwo i składowanie odpadów.Kopaliny jako nośnik energii.Źródła energii odnawialnej i nieodnawialnej. Ich lokalizacja na świecie i w Polsce.Zużycie poszczególnych nośników energii w Polsce i na świecie.

Uczeń:- wymienia główne

źródła energiiodnawialne i nieodnawialne;

- lokalizuje największych producentów nośników energii na świecie;

- wykonuje diagramy obrazujące stosunek zużycia poszczególnych rodzajów energii elektrycznej produkowanej w Polsce;

- przedstawia graficznie największych producentów nośników energii na świecie;

- praca z mapą - analiza bazy surowcowej nośników energii na świecie;

- czytanie i interpretacja danych statystycznych - struktura zużycia podstawowych nośników energii wgospodarce światowej w latach 1972-2000;

- wykorzystanie materiałów źródłowych;

Przedmioty:- geografia

Korelacja:- edukacja europejska

„Cele i założenia wspólnoty europejskiej, Jednolity Rynek Europejski.”- edukacja czytelnicza i medialna

Wpływ produkcji i transportu energii na środowisko i zdrowie człowieka.Wpływ przemysłu energetycznego na środowisko przyrodnicze.Alternatywne źródła energii jako przyjazne dla środowiska.

Uczeń:- wyjaśnia

zależność- między wzrostem emisji dwutlenku węgla do atmosfery a efektem cieplarnianym;

- wartościuje wpływ poszczególnych rodzajów energii na środowisko i zdrowie człowieka; analizuje wpływ na środowisko produkcji energii z zasobów odnawialnych i nieodnawialnych;

- ocenia wyższość alternatywnych źródeł energii;

- projekcja fragmentu filmu ukazującego wpływ elektrowni i elektrociepłowni na środowisko i zdrowie człowieka na przykładzie GOP -u;

- analiza schematu przedstawiającego powstawanie efektu cieplarnianego;

„Dokumenty gromadzone bibliotece szkolnej i ich wartość informacyjna.”Przedmioty:

- chemia- biologia- fizyka


europejska„Cele i założenia wspólnoty europejskiej, Jednolity Rynek Europejski, Bezpieczeństwo

64

- interpretuje przedstawione dane na temat wpływu produkcji energii na środowisko, przedstawia swoje stanowisko wtej sprawie;

- wyjaśnia wpływ linii wysokiego napięcia na organizmy żywe.

europejskie.”- obrona cywilna

„Źródła promieniowania jądrowego i jego skutki.”- edukacja czytelnicza i medialna

-



Energetyka jądrowa - za i przeciw.Wpływ produkcji energii na środowisko i zdrowie człowieka.Przykłady niekontrolowanego rozwoju energetyki jądrowej na świecie.Najwięksi producenci energii atomowej na świecie.

Uczeń:- wymienia główne

problemyochrony środowiska i zdrowiaczłowieka związane z produkcjaenergii jądrowej;

- wskazuje korzystne cechy elektrowni z punktu widzenia ochrony środowiska;

- wylicza pierwiastki promieniotwórcze wprowadzanedo środowiska;

- przytacza przykłady niekontrolowanego rozwoju energii atomowej na świecie;

- lokalizuje największych producentów energii atomowej na świecie;

- wyjaśnia wpływ produkcji energii atomowej na środowisko i zdrowie człowieka.

- w trakcie lekcji poprowadzonej metodą problemową uczniowie rozwiązują problem główny „Czy energia atomowa jest czysta i pewna ?”;

- wykorzystanie fragmentu filmu o katastrofie atomowej z 1986 roku w Czarnobylu;

- napisanie lista otwartego „Do ludzkości...”


- chemia- geografia- fizyka

Korelacja:- edukacja europejska

„Cele i założenia wspólnoty europejskiej, Jednolity Rynek Europejski, Bezpieczeństwo europejskie.”

- obrona cywilna„Źródła promieniowania jądrowego i jego skutki.”- edukacja czytelnicza i medialna

Oszczędność energii.Mój mały wkład w wielkiej sprawie - czyli jak mogę oszczędzać energię i tym samym chronić środowisko.

Uczeń:- wylicza plusy i

minusy dla odbiorców energii i środowiska wynikającego z dostępności energii;

- proponuje małe kroki w dużej sprawie - drodze do oszczędzaniaenergii w domach;

- przedstawia graficznie w postacimałych kroków co może zmienić-w swoim stylu życia aby zmniejszyć- zużycie energii;

- ocenia korzyści jakie ma człowiek i możliwości korzystania z energii;

- przewiduje efekty nierozsądnego korzystania z energii przez człowieka;

- ważymy plusy i minusy dostępności energii w domach dla ich mieszkańców i środowiska;

- układamy wspólny ranking trójkątny pomysłów oszczędzania energii w domach;

- podejmij decyzję – „Kupić- , czy nie kupić- żarówkę energooszczędną” (drzewko decyzyjne);


- chemia- biologia

Treść nauczania:Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze.Stosunek człowieka do przyrody na różnych etapach jego rozwoju.Odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody wykorzystywane przez człowieka od momentu jego pojawienia się.Wpływ działalności gospodarczej człowieka na stan środowiska na przestrzeni wieków.Pojęcie wydolności środowiska przyrodniczego.


zasoby przyrody biotycznej i abiotycznej, wskazując na te, które są zaliczane do zasobów odnawialnych i te, które są zaliczane do zasobów nieodnawialnych;

- ocenia działalność- człowieka wśrodowisku na różnych etapachjego rozwoju;

- podaje przykłady w jaki sposób tempo rozwoju kultury przyczynia się do zmian w środowisku;

- projekcja fragmentu filmu na tematrozwoju społecznego i historycznego człowieka;

- dyskusja nad stosunkiem człowieka do przyrody na różnych etapach jego rozwoju (drzewko decyzyjne);

- analiza planszy ilustrującej sposoby zaspakajania podstawowych potrzeb życiowych człowieka na przestrzeni wieków;

- przestawienie dwóch wizji - harmonijnego życia człowieka z przyrodą - era ekologiczna oraz wizji zagrożeń – era przemysłowa.

Przedmioty:- historia- biologia- język polski

Korelacja:- ścieżka filozoficzna

„Koncepcja człowieka jako osoby, a wiec istoty rozumnej- Jaki jest sens życia ludzkiego.”- kultura polska na tle tradycji

śródziemnomorskiej

65

- określa zagrożenia ekologiczne XXI wieku w skali lokalnej i globalnej;

- wskazuje i wyjaśnia, iż przekroczenie bariery wydolności środowiska może doprowadzić do zagrożeń w skali lokalnej i globalnej;

66



Źródła i rodzaje zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego.Składniki powietrza i substancje zanieczyszczające. Rodzaje i źródła zanieczyszczeń powietrza. Krótka charakterystyka. Główne emitory zanieczyszczeń w moim mieście.

Uczeń:- określa cechy

czystego powietrza ze wskazaniem jego naturalnych składników;

- wymienia rodzaje zanieczyszczeń powietrza pochodzenia naturalnego i antropogenicznego;

- wskazuje główne antropogeniczne źródła emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce;

- charakteryzuje główne zanieczyszczenia gazowe i pyłowe powietrza;

- dokonuje analizy planu miasta pod kątem lokalizacji emitorów zanieczyszczeń powietrza;

- analiza diagramu kołowego składapowietrza atmosferycznego, danych tabelarycznych;

- burza mózgów – źródła zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego;

- analiza schematu ukazującego rodzaje zanieczyszczeń gazowych i pyłowych;

- opis wyjaśniający charakter poszczególnych zanieczyszczeń powietrza;

- zlokalizuje przy pomocy wywiadu środowiskowego źródła zanieczyszczeń powietrza najbliższej okolicy; praca z planem miasta;

- dyskusja nad zmianami;

„Elementy historii i geografii świata starożytnego.”Przedmioty:

- biologia- geografia- chemia- fizyka- język angielski


„Położenie i zróżnicowanie przestrzenne elementów środowiska geograficznego regionu.”- edukacja czytelnicza i medialna

Stan zanieczyszczenia powietrza Polsce.Wpływ przemysłu rodzimego na stan środowiska przyrodniczego.

Uczeń:- omawia wpływ niektórych gałęzi

przemysłu;

- dyskusja nad zmianami zachodzącymi w atmosferze na obszarach silnie uprzemysłowionych - burza mózgów,


- geografia

Źródło: odpady.net.pl.

2) Jako uzupełnienie edukacji ekologicznej powinny być przeprowadzane

wśród dzieci i młodzieży akcje w rodzaju „Sprzątanie Świata”, podczas

których fundowane są nagrody dla młodzieży zbierającej największe

ilości surowców wtórnych. W perspektywie należy przeprowadzić akcje

wśród dorosłych na zasadzie podobnej do „Sprzątania Świata”.

3) Opracowanie folderów, ulotek poświęconych konkretnemu zagadnieniu

np. „ABC gospodarki wodno – ściekowej”, „ABC selektywnej zbiórki

odpadów”. Opracowanie plakatów np.: o zakazie wypalania łąk, zakazie

tworzenia „dzikich” składowisk odpadów. Powinny one być

umieszczane w szkołach, miejscach publicznych.

Działania długookresowe do 2011 r.


67

Rozdział IV

Instrumenty finansowe i ekonomiczne realizacji

Programu Ochrony Środowiska w gminie Wyszki

4.1. Instrumenty finansowe

4.1.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Źródłami finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska są:

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Formami

finansowania są: pożyczki, kredyty udzielane przez banki ze środków

Narodowego Funduszu, dopłaty do oprocentowania preferencyjnych

kredytów i pożyczek, dotacje, umorzenia.

Dotacje

Wnioskodawcą mogą być podmioty podejmujące realizacje

przedsięwzięć ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz wojewódzkie

fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Przedmiotem dotacji mogą być: edukacja ekologiczna, przedsięwzięcia

pilotowe, dotyczące wdrożenia postepu technicznego i nowych technologii

o dużym stopniu ryzyka lub posiadające charakter eksperymentalny,

monitoring, ochrona przyrody, ochrona i hodowla lasów na obszarach

szczególnej ochrony środowiska i ochrona przed powodzią, kompleksowe

programy badawcze, rozwojowe i wdrożeniowe w ochronie środowiska i

gospodarki wodnej, zapobieganie lub likwidacja nadzwyczajnych zagrożeń

środowiska, utylizację i gospodarowanie wodami zasolonymi.

Dotacje mogą też być udzielane na inne cele związane z ochroną

środowiska i gospodarką wodną, jeżeli przedsięwzięcie jest realizowane

przez samorządy terytorialne i ich jednostki organizacyjne, jednostki

budżetowe.

68

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Fundusz udziela pożyczki i dotacji na podstawie umowy cywilnoprawnej

zawartej z wnioskodawcą.

Przedmiotem udzielania dotacji są:

A - edukacja ekologiczna, mała retencja, monitoring, wspieranie systemów

kontrolno – pomiarowych stanu środowiska, ochrony przyrody, ochrona

lasów na obszarach szczególnej ochrony, zalesienia, zadrzewienia,

zapobieganie lub likwidacja poważnych awarii;

B - zalesienie gruntów, zadrzewienie, zakrzewienie, prace pielęgnacyjne

związane z utrzymaniem pomników przyrody i parków utworzonych

przez radę gminy, prenumerata czasopism ekologicznych dla dzieci i

młodzieży, edukacja ekologiczna i propagowanie działań

proekologicznych;

C - budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków (w tym kompleksów

oczyszczalni przydomowych) sieć kanalizacyjna w miejscowościach

położonych bezpośrednio nad rzekami, jeziorami, zbiornikami

retencyjnymi, zbiornikami wód podziemnych, selektywna zbiórka

odpadów, odzysk i recykling odpadów opakowaniowych i użytkowych,

utylizacja odpadów niebezpiecznych, likwidacja niskiej emisji z

wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, a przede wszystkim

biomasy.

Maksymalny udział w finansowaniu wynosi 100% w przypadku

działań z grupy B i do 60% udziałów w przypadku działań z grupy A i C.

4.1.2. Fundacja EKOFUNDUSZ

Zadaniem Funduszu jest dofinansowanie projektów w dziedzinie

ochrony środowiska, które maja nie tylko istotne znaczenie w skali regionu

czy kraju ale w skali globalnej. Fundacja nie dofinansowuje przedsięwzięć

których celem jest rozwiązanie jedynie lokalnych problemów. Ekofundusz

jest również stymulowanie rozwoju polskiego przemysłu ochrony

środowiska.

69

Dotacje Ekofunduszu przyznawane są w ramach pięciu sektorów

priorytetowych:

ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki, tlenków

azotu oraz eliminacja niskich źródeł emisji (ochrona powietrza)

ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona zasobów

wody pitnej (ochrona wód)

ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi

(ochrona klimatu)

ochrona różnorodności biologicznej

gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych.

W ramach tych sektorów wspierane mogą być jedynie projekty

dotyczące inwestycji bezpośrednio związanych z ochroną środowiska, a w

dziedzinie ochrony przyrody różne projekty nieinwestycyjne.

Przedsięwzięcia preferowane do dofinansowania:

w dziedzinie ochrony powietrza przedsięwzięcia dotyczące:

- energetycznego wykorzystania odnawialnych źródeł energii

(szczególności biomasy, energii słonecznej, geotermalnej oraz

efektywnych ekonomicznie zastosowań pomp ciepła)

- oszczędności energii w systemach zaopatrzenia w ciepło na cele

komunalno – bytowe

- zmian w technologiach spalania paliw stałych dla wytwarzania

energii

- eliminacji emisji metanu ze starych wyrobisk węgla, kopalń węgla

kamiennego oraz eliminacji biogazu powstającego w

oczyszczalniach ścieków

- systemowych rozwiązań mających na celu istotne zmniejszenie

zanieczyszczeń atmosfery powodowanych przez transport

samochody na terenach miejskich

w dziedzinie ochrony wód, głównym priorytetem EkoFunduszu jest

budowa oczyszczalni ścieków w miejscowościach nadmorskich oraz

dorzeczu dolnej Wisły i Odry a ponadto:

70

- budowa oczyszczalni ścieków o kluczowym znaczeniu dla jakości

wody pitnej dla Warszawy, Poznania, Krakowa i Aglomeracji

Śląskiej

- ochrona wód na obszarach mających wpływ na ważne obiekty

przyrodnicze o randze międzynarodowej, decydujące o zachowaniu

globalnej różnorodności biologicznej (parki narodowe i rezerwaty

przyrody)

- ochrona przed zanieczyszczeniami jezior o wysokiej wartości

przyrodniczej

w dziedzinie ochrony przyrody

- czynnej ochrony przyrody na terenach parków narodowych i

rezerwatów przyrody

- ochrony najcenniejszych obszarów wodno – błotnych oraz

zwiększeniu retencji wody w lasach

- rewitalizacji zdegradowanych obszarów leśnych oraz przebudowy

drzewostanów w parkach narodowych i ich otulinach w celu

zwiększenia ich różnorodności biologicznej

- aktywnej ochrony zagrożonych gatunków fauny i flory

w dziedzinie gospodarki odpadami EkoFundusz wspiera:

- tworzenie kompleksowych systemów selektywnej zbiórki i

recyklingu odpadów komunalnych pochodzących od 50 do 250

tysięcy mieszkańców

- eliminacje odpadów niebezpiecznych przy zastosowaniu technik i

technologii pochodzących z krajów donatorów

- rekultywacje gleb zanieczyszczonych odpadami niebezpiecznymi

w przypadku udokumentowanego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub

świata przyrody oraz braku sprawcy.

EkoFundusz nie finansuje: projektów dotyczących prowadzenia badań

naukowych, akcji monitoringowych, konferencji i sympozjów oraz innych

form działalności edukacyjnej. Nie finansuje także opracowania

dokumentacji technicznej, budowy obiektów towarzyszących (np.

budynków administracyjnych, socjalnych, magazynów, warsztatów),

71

kosztów nadzoru inwestorskiego i koordynacji projektu ponoszonych przez

Dotowanego albo przez generalnego realizatora/wykonawcę inwestycji dróg

i ciągów komunikacji wewnętrznej, ogrodzenia, oświetlenia, zieleni, sieci

telefonicznej, prac porządkowych oraz kosztów osobowych i

administracyjnych Dotowanego związanych z realizacja projektu.

Dotacje

Wnioskodawcą mogą być:

1) w projektach inwestycyjnych – inwestor (władze samorządowe,

jednostki budżetowe i inne),

2) w projektach nie inwestycyjnych – główny wykonawca projektu

(organizacje społeczne, fundacje).

Przy podejmowaniu decyzji o finansowaniu brane są priorytety:

ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (CO 2 ,

metan, freony)

ograniczenie transgranicznego transportu SO 2 , NO 2 oraz eliminacja

niskich źródeł ich emisji

przywrócenie czystości wód Morza Bałtyckiego oraz ochrona zasobów

wody pitnej

gospodarka odpadami i rekultywacji gleb zanieczyszczonych

ochrona różnorodności biologicznej

Tabela 19Warunki udzielenia dotacji dla projektów technicznych

Wysokość dotacji

Samorządy Projekty komercyjne Projekty komercyjne

Dochód na mieszkańca

Grupa I do 1050 zł

Grupa II 1050 – 1200 zł

Grupa III 1200 – 1600 zł

Grupa IV > 1600 zł

do 60%

do 50%

do 40%

do 30%

do 40%

do 30%

do 20%

do 10%

72

Tabela 20Warunki udzielenia dotacji dla projektów innowacyjnych

Samorządy Wysokość dotacji

dochód na mieszkańca

Grupa I do 1050 zł

Grupa II 1050 – 1200 zł

Grupa III 1200 – 1600 zł

Grupa IV > 1600 zł

do 70%

do 60%

do 50%

do 40%

Źródło: www.ekofundusz.org.pl.

4.1.3. Fundusz Spójności

Przy przyznawaniu dotacji w zakresie ochrony środowiska Fundusz

bierze pod uwagę następujące priorytety:

poprawa jakości wód powierzchniowych

polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia

poprawa jakości powietrza

racjonalna gospodarka odpadami

ochrona powierzchni ziemi

zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.

Przedmiotem udzielenia dotacji jest wsparcie dla realizacji zadań

inwestycyjnych władz publicznych w zakresie ochrony środowiska,

wynikających z wdrażania prawa Unii Europejskiej. Beneficjantami

końcowymi będą samorządy terytorialne (gminny, związki gmin) i

przedsiębiorstwa komunalne.

Aby ubiegać się o dotacje wnioskodawca musi posiadać 15% kosztów

inwestycji, a maksymalny udział w finansowaniu wynosi od 85 do 80%

kosztów.

73

4.1.4. Przedakcesyjny Instrument Polityki Strukturalnej ISPA

Formą ISPA są dotacje udzielane jednostkom samorządu

terytorialnego, organizacjom samorządowym i innym podmiotom

publicznym na inwestycje w następujących sektorach: woda do picia,

ścieki, odpady, ochrona środowiska. Są to priorytety przy podejmowaniu

decyzji o finansowaniu działań ekologicznych.

Źródłem finansowania ISPA jest budżet Unii Europejskiej.

Maksymalny udział dotacji to 75% wartości projektu.

Komisja Europejska może zadecydować o podniesieniu tej wartości

do poziomu 85%, jeżeli przedsięwzięcia przyczynią się w szczególny

sposób do realizacji generalnych celów ISPA. Jednocześnie należy

nadmienić, że minimalna kwota udzielanej pomocy to 5 mln EURO, 75%

zakwalifikowanych kosztów inwestycji.

Działał do końca 2003 r.

4.1.5. Specjalny Program Akcesyjny Rozwoju Rolnictwa i Obszarów

Wiejskich – SAPARD

SAPARD należy do programów pomocy przedakcesyjnej. SAPARD

dla Polski ma wspierać następujące obszary działania:

D1 Poprawa przetwórstwa, marketingu artykułów rolnych i rybnych:

poprawa bezpieczeństwa produkcji i jakości żywności

zwiększenie liczby zakładów spełniających wymagania sanitarne i

weterynaryjne Unii Europejskiej w zakresie przetwórstwa żywności

wspieranie racjonalizacji , restrukturyzacji i postępu w sektorze dla

zwiększenia jego konkurencyjności i ułatwianie dostosowania do

funkcjonowania na Jednolitym Rynku

wzmocnienie grup producentów rolnych i ich związków

ograniczenie niekorzystnego oddziaływania zakładów przetwórcze na

środowisko naturalne

D2 Inwestycje w gospodarstwach rolnych:

74

poprawa jakości produkcji rolniczej poprzez udoskonalenie wyposażenia

technicznego gospodarstw

restrukturyzację i zróżnicowanie produkcji rolniczej jako warunek

poprawy efektywności gospodarstw i produkcji do potrzeby rynku

ukierunkowanie produkcji zgodnie z naturalnymi warunkami środowiska

przyrodniczego, zminimalizowanie niekorzystnego oddziaływania

produkcji rolniczej na środowisko naturalne oraz zachowanie krajobrazu

D3 rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich:

zaopatrzenie gospodarstw wiejskich w wodę wraz z uzdatnianiem

odprowadzenie i oczyszczenie ścieków komunalnych

gospodarka odpadami stałymi

zaopatrzenie w energię – wykorzystanie lokalnych odnawialnych źródeł

np.: energia wiatrowa, wodna i uzyskane z biomasy, w tym ze spalania

słomy, drewna odpadowego, biogazu

zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych

i inwestorów zewnętrznych

zapewnienie mieszkańcom wsi odpowiedniego standardu życia.

Wsparciem finansowym SAPARD jest refundacja ponoszonych

kosztów kwalifikacyjnych.

Gminy mogą spodziewać się refundowania kosztów związanych z:

- inwestycjami związanymi z zaopatrzeniem gospodarstw rolnych w

wodę z uzdatnianiem (budowa i rozbudowa)

- inwestycje związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków

komunalnych (budowa lub rozbudowa oczyszczalni ścieków, sieci

kanalizacji)

- inwestycji związanych z zagospodarowaniem odpadów stałych

(budowle, modernizacja, rekultywacja składowiska odpadów

stałych, budowa specjalnych miejsc utylizacji opakowań zużytych

środków ochrony roślin).

Warunkiem uzyskania dotacji jest zgodność projektu z celami

programu SAPARD, przedstawienie dokumentacji technicznej (projekt

75

budowy) wraz z pozwoleniami wymaganymi przez polskie prawo oraz

szacunkowa wycena danego projektu i dostosowanie wielkości inwestycji

do bieżących potrzeb.

SAPARD finansowany jest z budżetu Unii Europejskiej oraz budżetu

państwa w wysokości 50 – 75% w zależności od dochodu gminy. Gminy

znajdujące się na terenach po byłej Armii Radzieckiej lub/i strukturalnego

bezrobocia uzyskają max poziom pomocy.

Innymi źródłami wsparcia finansowego ze strony SAPARD są kredyty

inwestycyjne oraz gwarancje i poręczenie spłaty kredytów bankowych.

4.1.6. Dotacje Banku Światowego

Wnioskodawcą dotacji może być gmina miejska, miejsko – wiejska i

wiejska (poniżej 15.000 mieszkańców) oraz związki gmin i powiaty (tylko

w przypadku dróg powiatowych).

Bank Światy finansuje 30% wartości brutto projektów

wodociągowych oraz 50% wartość pozostałych projektów.

Przedmiotem udzielania dotacji sa nakłady na budowę i rozbudowę

infrastruktury przy czym priorytety przy podejmowaniu decyzji o

finansowaniu stanowią:

projekty infrastrukturalne (inwestycje nowe i rozbudowa istniejących)

przyczyniające się do realizacji strategii rozwoju regionalnego

przygotowanie programów mających na celu spełnienie przez Polskę

norm określonych w dyrektywach Unii Europejskiej. Wszystkie

przedsięwzięcia i prognozy wspierane przez bank finansowane są z

kredytów udzielanych rządowi polskiemu.

Wśród form finansowania inwestycji proekologicznych są również

kredyty bankowe na preferencyjnych warunkach m.in.:

- kredyt z dopłatami z ARiMR w ING BANKU ŚLĄSKIM S.A.

- Banku Zachodnim WBK S.A.

- BRE BANK S.A.

- Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju EBOR i inne.

76

4.1.7. Fundusze strukturalne

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (wejdzie w życie po

1.05.2004 r.). Będzie wspófinansował działania zmierzające do

zmniejszenia różnic w poziomie rozwoju gospodarczego między regionami.

Pomoc w ramach funduszu przeznaczona jest na inwestycje, rozwój i

modernizację infrastruktury. Przeznaczony jest dla najbardziej

potrzebujących regionów wśród tych, które borykają się z problemami w

sferze ekonomicznej i społecznej, zarówno w sektorach przemysłowych i

usługowych podlegających przemianom ekonomicznym, jak również

dotkniętych kryzysem, ubożejących terenach wiejskich, terenach

uzależnionych od rybołówstwa oraz terenach miejskich Europejski

Fundusz Socjalny . Wsparcie skierowane jest na szkolenia, zapobieganie

długookresowemu bezrobociu, pomoc techniczną przy tworzeniu nowych

miejsc pracy oraz ułatwienie przystosowania się zatrudnionych do zmian

strukturalnych.

Sekcja Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji

Rolnej . W ramach funduszu realizowane są dwa zadania:

1. gwarancja – podtrzymanie celu produktów rolnych

2. orientacja – działania strukturalne (pomoc w dystrybucji,

dywersyfikacji, modernizacji i komercjalizacji).

Wsparcie ma na celu poprawę i reorganizację struktur rolnych,

leśnych w krajach członkowskich, także tych które przetwarzają i sprzedają

produkty rolno – spożywcze, oraz kompensację ewentualnych strat

wynikających z naturalnych barier charakterystycznych dla tego sektora.

Programy pomocowe współfinansowe z tego funduszu mają na celu

głównie:

- przeobrażenie, dywersyfikację, reorientację oraz dostosowanie

potencjału produkcyjnego rolnictwa od zmian zachodzących we

Wspólnocie

- promocje oraz inwestowanie w jakość produktów rolno –

spożywczych oraz leśnych w skali lokalnej i regionalnej

- rozwój infrastruktury wiejskiej

77

- zapewnienie odpowiednich instrumentów niezbędnych do

osiągnięcia dywersyfikacji, a także chroniącymi przed

katastrofami naturalnymi

- rozwój wsi oraz ochronę kultury i spuścizny obszarów wiejskich

- zachęcanie di agroturystyki i inwestycji w tym zakresie

- wzrost stopnia koncentracji środków pod względem

funkcjonalnym (walka z długotrwałym bezrobociem i aktywizacja

zawodowo ludzi młodych) oraz pod względem geograficznym

(regiony najbardziej zacofane)

- przyznanie priorytetu programom wieloletnim i działaniom

strukturalnym.

Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa wspiera realizacje

wspólnej polityki rybołówstwa.

78

WYDATKI INWESTYCYJNE NA LATA 2004 – 2007

Lp. Rodzaj zadania Okres realizacji zadania

Łączna wysokość wydatków

Źródła finansowaniaBudżet gminy Inne

1. Budowa sieci wodociągowej we wsi Łuczaje

2005-2006 284.000 zł Budżet gminy, Fundusz Spójności

2. Sieć wodociągowa z podłączonymi domostwami osady Wiktorzyn i Strabla

2003-2004 297.963 (do końca 2003 roku poniesiono nakłady 9.272 zł)

72.171 zł 216.513 zł – dotacja z SAPARD

3. Rozbudowa sieci kanalizacyjnej na terenie gminy (Wólka Pietkowska, Kamienny Dwór, Wólka Pietkowska, Strabla- Łyse)

2007-2011 780.000 zł Budżet gminy, Fundusze Strukturalne

4. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach kolonijnych i wiejskich o dużym rozproszeniu zabudowy.

2007-2011 W zależności od ilości wybudowanych oczyszczalni

Budżet gminy, NFOŚiGW

5. Likwidacja „dzikich” wysypisk odpadów + akcje edukacyjne

Dokładny opis i zakres działań znajduje się w Planie Gospodarki Odpadami dla gminy Wyszki.


Łączna wysokość wydatków Źródła finansowania

6. Rozbudowa obiektów małej retencjia) obiekt małej retencji we wsi Topczewo

2011 Należy aktualizować kosztorys, wartość kosztorysu na rok 1997 wynosiła 162.900

Budżet gminy, NFOŚiGW, WFOŚiGW

b) obiekt małej retencji we wsi Bujnowo

2011 i następne Należy aktualizować kosztorys, wartość kosztorysowa na rok 1997 wynosiła 60.000 zł

Budżet gminy, NFOŚiGW, WFOŚiGW

7. Aktualizacja wyceny kosztorysowej rozbudowy pozostałych 9 etapów gazyfikacji gminy Wyszki.

2006 ok. 15.000 Budżet gminy

8. Budowa gazociągu w miejscowości Wyszki.

1998-2005 617.000 (wydatki poniesione na dzień 31.12.2003 – 376.849 zł)

W roku 2005 planuje się poniesienie wydatków w wysokości 240.151 zł .Źródło finansowania Budżet gminy – pożyczka.

80



9. Zmiana ogrzewania z węglowego na alternatywne źródło energii w budynkach będących pod zarządem gminy.

2005 i następne W zależności od wielkości inwestycji.

Budżet gminy, EKOFUNDUSZ, NFOŚiGW, Fundusz Spójności

10. Edukacja ekologiczna mieszkańców na temat konieczności zmiany systemów ogrzewania z węglowego na alternatywne źródło energii .Foldery, ulotki po 2.000 szt.

2003-2004 2.000 x 1 zł = 2.0002.000 x 5 zł = 10.000 złok. 12.000 zł

WFOŚiGW, NFOŚiGW, Budżet gminy

11. Przebudowa drogi gminnej Topczewo – Górskie na odcinku od skrzyżowania z drogą wojewódzką we wsi Topczewo do skrzyżowania z drogą powiatową Moskwin - Górskie

2003-2004 728.784 zł (wydatki poniesione na dzień 31.12.2003 r. – 8.263 zł)

180.131 zł SAPARD 540.390 zł

12. Dalsza modernizacja ul. Nowej w Wyszkach

2002-2004 140.077 (wydatki poniesione na dzień 31.12.2003 r. – 8.400 zł)

Budżet gminy

81



13. Modernizacja drogi gminnej Samułki – Łapcie - Mulawicze

2003-2006 1.216.000 zł 16.000 zł Pożyczka, dotacja z Funduszu Strukturalnych

14. Termodernizacja budynków będących pod zarządem gminy.

2005-2011 W zależności od wielkości inwestycji.

Budżet gminy, Fundusz Spójności

15. Edukacja ekologiczna na temat możliwości uprawy wierzby energetycznej, plakaty, spotkania.

2004-2007 ok. 15.000 zł NFOŚiGW, WFOŚiGW, budżet gminy

16. Dalsza poprawa jakości dróg na terenie gminy Wyszki.


Fundusz Spójności, Budżet gminy

17. Doposażenie gminy w kontenery do selektywnej zbiórki odpadów.

Dokładny opis znajduje się w Planie Gospodarki Odpadami dla gminy Wyszki.

18. Uszczelnienie starych lub budowa nowych zbiorników bezodpływowych.


Budżet gminy, osoby indywidualne, na których posesjach znajdują się zbiorniki.

19. Rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych i eksploatacyjnych, w których znajduje się surowiec słabej jakości.

2005-2007 ok. 40.000 zł Budżet gminy, EKOFUNDUSZ

82



20. Działania w ramach programu Bagiennej Doliny Narwi

2005-2007 Szacunkowy koszt Programy na terenie wszystkich gmin objętych programem wynosi ok. 24.660.000 zł

21. Zręby, odnowienia i zalesienia do roku 2007 na terenie gminy Wyszki.

2004-2007 156.800 zł Budżet państwa, środki własne Nadleśnictwa Bielsk Podlaski i dotacje z Funduszy Celowych.

22. Planowane zręby, odnowienia i zalesienia do roku 2011 na terenie gminy Wyszki.

2007-2011 99.400 zł Budżet państwa, środki własne Nadleśnictwa Bielsk Podlaski i dotacje z Funduszy Celowych.

23. Zręby, odnowienia i zalesienia nowych gruntów do roku 2011 na terenie gminy Wyszki.


Budżet państwa, środki własne Nadleśnictwa Bielsk Podlaski i dotacje z Funduszy Celowych.

24. Stworzenie Centrum Informacji Turystycznej.


Środki własne prywatnych przedsiębiorstw.

25. Stworzenie bazy turystycznej – prywatnych gospodarstw agroturystycznych.


Fundusze Strukturalne, Budżet gminy

83



26. Prowadzenie akcji promocyjnej na rzecz organizacji wypoczynku na terenach wiejskich. Akcja: druk ulotek, folderów, szkolenia.


Budżet Centrum Informacji turystycznej, pieniądze budżetu pochodzić będą głównie z Funduszy Strukturalnych.

27. Działania zamieszczone w tabeli 19.

2005 i następne W zależności od ilości wykonanych zadań.

MENiS, Budżet gminy, dotacje NFOŚiGW, WFOŚiGW.

28. Akcje edukacyjne w rodzaju „Sprzątanie Świata”

2004 i następne W zależności od rodzaju i wartości fundowanych nagród.

Prywatni sponsorzy nagród np. przedsiębiorstwa MPO Białystok, „Czyścioch” itd.Starostwo Powiatowe.

29. Opracowanie folderów, ulotek, plakatów poświęconych konkretnym zagadnieniom.

2004-2007 ok. 15.000 zł Budżet gminy, NFOŚiGW, WFOŚiGW

84

4.2. Instrumenty ekonomiczne

Głównym celem instrumentów ekonomicznych powinno być

inspirowanie podmiotów gospodarczych do oszczędnego korzystania z

zasobów i walorów środowiska. Instrumenty ekonomiczne stanowią

pośrednie narzędzie oddziaływania na podmioty gospodarcze, wpływając na

ich wyniki finansowe. Do podstawowych instrumentów regulacji pośredniej

stanu ochrony środowiska zalicza się:

opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska np. eksploatacja

cennych złóż

opłaty za i lościową degradację środowiska np. przeznaczenie na cele

nierolnicze gruntów rolnych

opłaty za zanieczyszczenie środowiska np. emisja gazów i pyłów do

powietrza atmosferycznego

podatki ekologiczne na emisję do środowiska szkodliwych substancji lub

za używanie obciążających środowisko dóbr

kary pieniężne za nieprzestrzeganie norm emisji i koncentracji

zanieczyszczeń oraz innych regulacji prawnych

ubezpieczenia ekologiczne

systemy depozytowe na dobra szczególnie uciążliwe w fazie

poprodukcyjnej od dóbr konsumpcyjnych

opłaty użytkowe za korzystanie z publicznych urządzeń technicznych

ochrony środowiska np. opłaty za wywóz śmieci

zachęty podatkowe

zastawy ekologiczne dla zabezpieczenia realizacji zobowiązań

ekologicznych przez podmioty gospodarcze

rynek zbywalnych uprawnień do emisji zanieczyszczeń.

Instrumenty ekonomiczne zastosowane łącznie z instrumentami

prawnymi stanowią wysoce skuteczne i efektywne narzędzie realizacji

polityki ekologicznej państwa.

Rozdział V

Monitoring Gminnego Programu Ochrony

Środowiska

W monitoringu Gminnego Programu Ochrony Środowiska powinny

brać udział gminy jako jednostki odpowiedzialne za konkretne działania

oraz jednostki współfinansujące działanie. Gminy odpowiedzialne za

dostosowanie określonych działań do wymogów prawa II Polityki

Ekologicznej Państwa, która jest dostosowana do wymogów prawa Unii

Europejskiej w zakresie ochrony środowiska.

Fundusze i Fundacje odpowiedzialne są za monitoring w sensie

kontroli wykonywanych etapów poszczególnych działań (np. etapów

budowy kanalizacji itd.).

Banki udzielające kredytów w sensie kontroli celowości

wydatkowania uzyskanych kredytów. Monitoring GPOŚ wspomagać też

będą instytucje, których działalność opiera się na ochronie środowiska, a

więc:

1) Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska – w ramach badań

środowiska (pomiar czystości wód podziemnych, powierzchniowych,

pomór emisji związków CO 2 , CO, SO 2 , NO 2 do powietrza) oraz kontroli

dostosowania działań poszczególnych podmiotów do wymogów prawa i

decyzji wydanych przez urzędy zajmujące się ochroną środowiska.

2) Starostwo Powiatowe w zakresie analizy i opiniowania dokumentów

związanych z ochroną środowiska (np. Raport oddziaływania na

środowisko, operatów wodno – prawnych) i wydawanie na tej podstawie

określonych decyzji .

3) Szkoły, które w porozumieniu ze Starostwem przeprowadzają edukację

ekologiczną dzieci i młodzieży.

4) Nadleśnictwa sprawujące monitoring lasów.

5) Dyrekcje Parków Narodowych sprawujące nadzór nad gospodarką i

stanem środowiska na terenie Parków Narodowych.

86

6) Powiatowe i Wojewódzkie Stacje Sanitarno Epidemiologiczne

moniturujące jakość środowiska (np. jakość wód i wydające decyzje w

sprawie możliwości korzystania z nich, np. spożycie, kąpiele).

Mieszkańcy gmin, którzy świadomi przepisów prawa i korzyści

wynikających z konieczności ochrony środowiska sprawują codzienny

monitoring środowiska w miejscu zamieszkania.

87

Wykorzystane materiały

1. Ustawa Prawa Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627) z

27.04.2001.

2. Ustawa o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628).

3. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie zakresu, czasu, sposobu

oraz warunków prowadzenia minitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Z

19.12.2002 r).

4. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych

wymagań dotyczących lokalizacji , budowy, eksploatacji i zamknięcia

jakie powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów z dn.

24.03.2003 r.

5. Ustawa o Utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dn. 13.09.1996

r.

6. Ustawa o Uruchomieniu środków pochodzących z selekcji Gwarancji

Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej z dn. 30.07.3002

r.

7. Ustawa o Rolnictwie ekologicznym z dn. 16.03.2001 r.

8. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości

gleby oraz standardów jakości Ziemi z dn. 9.09.2002 r.

9. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych zasad

gospodarki finansowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i

Gospodarki Wodnej i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i

gospodarki wodnej z dn. 20.12.2002 r.

10. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań dotyczących

jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (z dn. 19.11.2002

r.)

11. Ustawa Prawo wodne z dn. 18.07.2001 r.

12. Ustawa o Ochronie Przyrody z dn. 16.10.1991 r. z późniejszymi

zmianami.

13. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (z dn. 3.02.1995 r.)

88

14. M. Sandurska – Kiszel – „Fundusze strukturalne UE”, Departament

Strategii i Planowania Polityki Zagranicznej, Ministerstwo Spraw

Zagranicznych, Warszawa 2002 r.

15. J. Sztacheta – „Fundusze strukturalne i fundusze spójności Unii

Europejskiej szansą dla Polski”, Wyższa Szkoła Zarządzania i

Administracji w Zamościu, Zamość 2002 r.

16. Wytyczne do sporządzania regionalnych i lokalnych programów

ochrony środowiska.

17. A. Świderska – „Źródło i zasoby finansowania inwestycji w ochronie

środowiska”, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 2003 r.

18. Informacje o wynikach kontroli realizacji przez jednostki samorządu

terytorialnego zadań z zakresu ochrony środowiska.

19. Stan środowiska województwa podlaskiego w latach 2000 – 2001,

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Białystok 2002 r.

20. Stan środowiska województwa podlaskiego w latach 1999 r.,

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Białystok 2000 r.

21. „Koncepcja gazyfikazji gminy Wyszki wykonana przez Biuro

Projektów Budownictwa Komunalnego”.

22. Program gospodarki odpadami dla powiatu bielskiego, Białystok,

sierpień 2003 r.

23. Program gospodarki odpadami dla powiatu bielskiego, Białystok,

listopad 2003 r.

24. Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla powiatu bielskiego,

Bialystok, listopad 2003 r.

25. Instrukcja eksloatacji składowiska odpadów dla gminy Wyszki.

26. Koncepcja budowy i odbudowy obiektów małej retencji dla gminy

Wyszki.

27. „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Wyszki”, Wyszki 2002 r.

28. Operat wodnoprawny na odprowadzenie ścieków socjalno –

bytowych z terenu Zespołu Szkół Podstawowej i Gimnazjum w

Wyszkach.

89

29. Operat wodnoprawny na pobór wód podziemnych z utworów

czwartorzedowych – ujęcie wodociągowe Budlewo gmina Wyszki

30. Przegląd ekologiczny wysypiska w miejscowości Szpaki gmina

Wyszki.

31. Operat wodnoprawny na pobór wód podziemnych z utworów

czwatrtorzedowych – ujęcie wodociągowe Wyszki, gmina Wyszki

32. Strategia zrónowazonego rozwoju społeczno gospdoarczego

województwa podlaskiego.

33. Plan urzadzenia lasów Nadleśnictwa Rudka.

34. Plan urzadzenia lasów Nadleśnictwa Bielsk Podlsaki.

35. Wykaz zaiwerający informacje o ilości rodzaju gazów i pytłów

wprowadzonych do powietrza z Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń

Środowiska.

36. Informacja o i lości ścieków odprowadzanych do oczyszczalni w

Łapach.

37. Wykaz zawierający informacje o ilości i jakości pobranej wody

podziemnej w gminie Wyszki za lata 2002 – 2003.

90

Spis tabel

Tabela 1. Struktura użytkowania gruntów gminy Wyszki.....................................................6Tabela 2. Rozkład temperatur w gminie Wyszki...................................................................7Tabela 3. Klasyfikacja jakości wód płynących gm. Wyszki................................................11Tabela 4. Badania jakości wody przeznaczonej do spożycia na terenie gminy

Wyszki – wodociag Wyszki................................................................................17Tabela 5. Jakość wody pobieranej z wodociągu Budlewo...................................................18Tabela 6. Wyniki badań wody pobieranej z wodociągu Budlewo.......................................18Tabela 7. Zestawienie ilościowe pobieranej wody z wodociągów zbiorowych

w gminie Wyszki.................................................................................................19Tabela 8. Zestawienie wyników badań ścieków surowych..................................................21Tabela 9. Większe źródła energii cieplnej...........................................................................22Tabela 10. Ilość substancji emitowanych do atmosfery w latach 2002 – 2003

na terenie gminy Wyszki.....................................................................................25Tabela 11. Typy siedliskowe występujące na terenie gminy Wyszki

– Nadleśnictwo Bielsk Podlaski..........................................................................26Tabela 12. Suma zrębów, odnowień i zalesień w latach 2002 – 2003

w Nadleśnictwie Bielsk Podlaski........................................................................27Tabela 13. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego

przez poszczególne grupy źródeł hałasu z wyłączeniem hałasu powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i przeloty statków powietrznych (wg załącznika do rozporządzenia MOŚZNiL z 13.05.1998 r., Dz. U. Nr 66, poz. 436)............29

Tabela 14. Zestawienie szkół z gminy Wyszki biorących udział w akcji „Sprzątanie Świata”.............................................................................................35

Tabela 15. Planowane zręby, odnowienia i zalesienia na terenie gminy Wyszki do roku 2007 (Nadleśnictwo Bielsk Podlaski)....................................................52

Tabela 16. Bagienna Dolina Narwi......................................................................................53Tabela 17. Planowane zręby, odnowienia i zalesienia na terenie gminy Wyszki

do roku 2011 (Nadleśnictwo Bielsk Podlaski)....................................................54Tabela 18. Proponowane kierunki edukacji ekologicznej w szkołach gminy Wyszki........57Tabela 19. Warunki udzielenia dotacji dla projektów technicznych...................................70Tabela 20. Warunki udzielenia dotacji dla projektów innowacyjnych................................71

91

Załącznik do Planu Gospodarki Odpadami

Tabela 21Zbiorcze zestawienie zakładów zajmujących się recyklingiem i odzyskiem

odpadów przemysłowych innych niż niebezpieczne oraz gromadzeniem i/lub unieszkodliwianiem niebezpiecznych odpadów przemysłowych

Kod odpadu Zakład02 01 ABBA – EKOMED Sp z o.o.

Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowo Usługowe, Toruń ul. Poznańska 152ABS Krzysztof KonopkaPrzetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133

02 02 „Urbimax” RutkiPHU „Stanwles” Łomża

02 05 Wykorzystywane we własnym zakresie03 01 ALGADER HOFMAN Sp z o.o.

Warszawa ul. Wólczyńska 133ABS Krzysztof KonopkaPrzetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38

07 02 13 IWRO - Pak Bielsk Podlaski10 01 Wykorzystywane we własnym zakresie12 01 ABS Krzysztof Konopka

Przetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38ABBA – EKOMED Sp z o.o.PPHU, Toruń ul. Poznańska 152ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133

13 02 „Oiler Cova” Sp z o.o.ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133ABS Krzysztof KonopkaPrzetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38

15 01 01 „Recykling Serwis” Łomża15 01 02 „Rombar” Bielsk Podlaski

„Recykling Serwis” Łomża

92

15 01 03 ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133ABS Krzysztof KonopkaPrzetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38Wykorzystywane we własnym zakresie.

15 02 03 ABBA – EKOMED Sp z o.o.PPHU, Toruń ul. Poznańska 152ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133ABS Krzysztof KonopkaPrzetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38

16 01 ABS Krzysztof KonopkaPrzetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38„Oiler Covo” Sp z o.o.Zakład U. T. TWK GliwiceALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133

16 02 14 „POLAM PULTUSK” za pośrednictwem PPH „EKTO” BiałystokABBA – EKOMED Sp z o.o.PPHU, Toruń ul. Poznańska 152ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133

16 02 16 PPH A. Rzepecki Pułtusk17 01 01 ALGADER HOFMAN Sp z o.o.

Warszawa ul. Wólczyńska 133ABS Krzysztof KonopkaPrzetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38ABBA – EKOMED Sp z o.o.PPHU, Toruń ul. Poznańska 152

17 04 01 Skup metali kolorowych17 04 05 Skup złomu17 04 11 Pośrednictwo PPH „EKTO” Białystok”13 01 10 „Oiler Covo” Sp z o.o.

Zakład U. T. TWK GliwiceALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133

13 02 05 „Oiler Covo” Sp z o.o.Zakład U. T. TWK GliwiceALGADER HOFMAN Sp z o.o.

93

Warszawa ul. Wólczyńska 13313 02 08 Rafineria Jedlice

ABBA – EKOMED Sp z o.o.PPHU, Toruń ul. Poznańska 152ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133

13 03 07 ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133ABBA – EKOMED Sp z o.o.PPHU, Toruń ul. Poznańska 152

13 05 08 „Separator Service”PiasecznaALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133



16 02 13 ABBA – EKOMED Sp z o.o.PPHU, Toruń ul. Poznańska 152ABS Krzysztof KonopkaPrzetwórstwo i Utylizacja OdpadówWarszawa ul. T. Hołówki 3/38ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133

16 06 01 „Rombar” Bielsk Podlaski16 10 01 ALGADER HOFMAN Sp z o.o.

Warszawa ul. Wólczyńska 133AM Trans Progres Sp z o.o.Poznań, ul. Sarmacka 7AWAS Serwis Sp z o.o.Warszawa ul. Egejska 1/34

16 10 03 ALGADER HOFMAN Sp z o.o.Warszawa ul. Wólczyńska 133AM Trans Proges Sp z o.o.Poznań, ul. Sarmacka 7AWAS Serwis Sp z o.o.Warszawa ul. Egejska 1/34

17 02 04 AOŚ „Ekopak” Piaseczno

94

Sintac Polska Pośrednictwo PPH „EKTO” Białystok17 04 10 PPH „EKTO” Białystokl

18 01 „Czyścioch” Białystok19 08 ALGADER HOFMAN Sp z o.o.

Warszawa ul. Wólczyńska 13320 01 21 ABBA – EKOMED Sp z o.o.

PPHU, Toruń ul. Poznańska 152

Źródło: Powiatowy Program Ochrony Środowiska .. .” „VADEMECUM

Odpady 2003”

Tabela 22Wykaz przedsiębiorstw zajmujących się gospodarką odpadami

komunalnymi w powiecie bielskim

Przedsiębiorstwo Teren obsługiwany przez przedsiębiorstwo Rodzaj działalności

Przedsiębiorstwo Komunalne w Bielsku Podlaskim

Miasto Bielsk PodlaskiGmina Bielsk PodlaskiGmina RutkaGmina Orli

Transport, obsługa składowiska w Augustowie

Przedsiębiorstwo Usługowo – Ascenizacyjne „Astra” w Białymstoku

Miasto Bielsk PodlaskiGmina Bielsk PodlaskiMiasto BrańskGmina BrańskGminas RutkaGmina BoćkiGmina Orli

Transport

MPO w Białymstoku Miasto Bielsk PodlaskiGmina Bielsk PodlaskiGmina Wyszki

Transport

Zakład Mienia Komunalnego w Brańsku

Miasto Brańsk Transport, obsługa składowiska w Augustowie

Urząd Gminy w Orli Gmina Orli Obsługa składowiska w Orli

Zakład Usług Komunalnych Wyszki

Gmina Wyszki Transport, obsługa składowiska w Szpakach

Źródło: „Powiatowy Program Ochrony Środowiska .. .”

95

Documents

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY SURAŻ · Web view2004/06/18 · Podstawę formalno – prawną Programu Ochrony Środowiska gminy Wyszki stanowi ustawa Prawo Ochrony Środowiska