PROGRAM

WERYFIKACJI TECHNOLOGII ŚRODOWISKOWYCH UNII

EUROPEJSKIEJ EU ETV: PREZENTACJA, ZASADY, KORZYŚCI

Izabela Ratman-Kłosińska Ekspert zewnętrzny Ministerstwa Środowiska ds. ETV,

Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych KatowiceKonferencja Polskiej Izby Ekologii: EKOINNOWACJE W POLSCE Stan obecny. Bariery rozwoju. Możliwości wsparcia,

Katowice, 8 grudnia 2016

Dlaczego ETV?

2

• wzrastają ceny surowców, energii, wody

• zaostrzają się przepisy dot. oddziaływań na środowisko

• łańcuchy dostaw w jakich funkcjonuj ą firmy ulegają

ekologizacji

• konkurencyjność = efektywność ekologiczna

• rośnie świadomość ekologiczna klientów

• wykorzystanie wskaźnika TOTEX (CAPEX + OPEX) w

podejmowaniu decyzji inwestycyjnych

• Konieczność ograniczania ryzyka inwestycyjnego

zaistnienie na rynku z nową technologią i udowodnienie jej

skuteczności inwestorowi bez referencyjnego zastosowania

jest poważnym wyzwaniem dla MŚP i start-upów

inwestorzy, szczególnie z sektora komunalnego wolą mniej

skuteczne lecz sprawdzone rozwiązania (ryzyko inwestycyjne,

zamówienia publiczne, skomplikowane procedury wewnętrzne

)

brak przetartych ścieżek i dobrych praktyk dla zamówień

przedkomercyjnych

brak rzetelnej i wiarygodnej oferty innowacji

MŚP i start-upy ponoszą wysokie nakłady na wykazywanie

klientom w drodze testów, demonstracji czy certyfikacji , że

technologia jest:

innowacyjna

spełnia ich potrzeby

przynosi konkretne korzyści użytkownikowi 3

Dlaczego ETV?

4

Słaba absorpcja przez rynek powodowana

ograniczonym zaufaniem do

deklarowanej przez dostawców sprawności

innowacyjnych technologii

Program Weryfikacji Technologii Środowiskowych

Unii Europejskiej

EU ETV

Wzrastające zainteresowanie

firm innowacjami poprawiającymi

efektywność środowiskową

Czym jest ETV ?

5

ETV – system oceny/walidacji

sprawności technicznej rozwiązań

dostarczający niezależnej

i wiarygodnej informacji na temat

innowacyjnych technologii

środowiskowych przez

potwierdzenie, że deklaracja

wytwórcy technologii na temat jej

działania jest rzetelna, kompletna, i

oparta na wiarygodnych wynikach

badań

• ETV uruchomiono w UE jako system dobrowolny w postaci programu KE

• ETV jest narzędziem wsparcia dla wdrażania i upowszechniania

innowacyjnych technologii środowiskowych

ETV ma za zadanie

zwiększyć wiarygodność twórców i dostawców

innowacyjnych technologii

umożliwić użytkownikom technologii wykorzystanie

potencjału innowacyjnych technologii oraz ich świadomy

wybór technologii zgodnie z zapotrzebowaniem

ograniczyć ryzyko inwestycyjne związane z zakupem i

wdrożeniem innowacyjnej technologii

wspierać komercjalizację i upowszechnianie

ekoinnowacyjnych technologii na rynku UE i globalnym

pozwala udokumentować skuteczność technologii i

uzyskiwany efekt środowiskowy np. na potrzeby procedur

przetargowych 6

Najistotniejsze cechy ETV

7

» Elastyczny dobór weryfikowanych parametrów zgodnie z potrzebami

użytkowników technologii

» ETV nie jest oceną zgodności co pozwala na weryfikowanie parametrów

działania innowacji dla których nie istnieją normy

Wiarygodność

Uznawalność

Elastyczność

» Przejrzystość i uniwersalność procedury -przebiega każdorazowo według

tego samego schematu z uwzględnieniem specyfiki danej technologii (norma

ISO 14034)

» Zapewnienie najwyższych standardów jakości : wyspecjalizowane

jednostki weryfikujące o kompetencjach potwierdzonych normą ISO 17020

oraz dane z badań spełniające wymagania ISO 17025

» Istnieje możliwość uznania danych z badań technologii uzyskanych przed

weryfikacją do potwierdzenia deklaracji działania bez konieczności

powtarzania testów o ile spełniają określone wymagania ilościowe i jakościowe

» Świadectwo weryfikacji uznawane na rynkach w Europie a docelowo na

świecie

Kompletność

» Weryfikacja deklaracji sprawności i efektu ekologicznego uwzględnia

wszystkie aspekty oddziaływania technologii na środowisko począwszy

od jej wytworzenia aż po wyłączenie z cyklu eksploatacyjnego

» Świadectwo weryfikacji zawiera także inne istotne z punktu widzenia

użytkownika informacje na temat technologii (koszty eksploatacji, łatwość

obsługi, bezpieczeństwo itp.)

Obszary technologiczne

Programu ETVGospodarka wodno-ściekowa i monitoring

jakości wody

Rozwiązania dla:

• Monitoringu jakości wody pod kątem zanieczyszczeń

mikrobiologicznych i chemicznych (np. zestawy

pomiarowe, sondy, analizatory)

• Uzdatniania wody do spożycia – usuwanie

zanieczyszczeń mikrobiologicznych i chemicznych (np.

filtracja, dezynfekcja chemiczna, zaawansowane utlenianie)

oraz odsalanie wody morskiej

• Oczyszczania ścieków z zanieczyszczeń

mikrobiologicznych i chemicznych (np. techniki

separacji, oczyszczanie biologiczne, metody

elektrochemiczne, małe systemy oczyszczania dla słabo

zaludnionych obszarów)

• Oczyszczania wód przemysłowych (np. dezynfekcja,

filtracja, itp.)8

Materiały, odpady, recykling Rozwiązania dla:

• Recyklingu produktów ubocznych i odpadów

przemysłowych w kierunku odzysku surowców wtórnych,

• Recyklingu odpadów budowlanych w kierunku uzyskania

materiałów budowlanych (np. przeróbka cegieł),

• Recyklingu produktów ubocznych oraz odpadów z

rolnictwa do celów nierolniczych

• poprawy efektywności gospodarki zasobami dzięki

zastosowaniu materiałów zamiennych

• separacja lub techniki sortowania odpadów stałych (np.

przetwórstwo tworzyw sztucznych, odpadów mieszanych i

metali), odzysk surowców

• Recyklingu baterii, akumulatorów i substancji chemicznych

(np. technologie przetwarzania metali)

• Ograniczenie skażenia rtęcią z odpadów stałych (np.

separacja, usuwanie rtęci odpadowej oraz bezpieczne

technologie składowania)

• Produkty wykonane z biomasy (produkty zdrowotne, wyroby

z włókien, biotworzywa, biopaliwa, enzymy)9

Obszary technologiczne

Programu Pilotażowego ETV

Technologie energetyczne Rozwiązania dla:

• Produkcji energii elektrycznej i cieplnej z odnawialnych

źródeł energii (np. wiatru, morza, geotermii i biomasy)

• Wykorzystania energii z odpadów (np. biopaliwa 3-ciej

generacji, technologie spalania)

• Technologie produkcji energii (np . mikro-turbiny, wodór

i ogniwa paliwowe, pompy cieplne, skojarzona produkcja

ciepła i energii, wymienniki ciepła), dystrybucja,

magazynowanie energii

• Energooszczędność w procesach przemysłowych

i budynkach (np. izolacja cieplna skorupy budynku,

izolacja termiczna ścian, energooszczędne okna, systemy

wentylacji i klimatyzacji)

•

10

Obszary technologiczne

Programu Pilotażowego ETV

Jakie technologie

11

Określenie technologia obejmuje produkty, procesy i usługi.

Do weryfikacji zgłasza się konkretne urządzenie/wyrób

o unikatowej nazwie a nie technologię w rozumieniu ogólnym

Technologie środowiskowe to wszystkie technologie

dostarczające środowiskowej wartości dodanej lub pozwalające

zmierzyć oddziaływanie na środowisko

2 grupy

12

Podstawowe kryteria kwalifikowalności

gotowość do komercjalizacji lub obecność na rynku

zgodność z definicją technologii środowiskowej

innowacyjność w odniesieniu do technologii alternatywnych dostępnych na

rynku, a szczególnie gdy:

efektu działania/osiągów technologii deklarowanej przez wnioskodawcę nie da się

w pełni scharakteryzować przy pomocy odpowiednich, aktualnie obowiązujących

przepisów oraz norm

technologia działa sprawniej/skuteczniej niż wymagają tego odpowiednie regulacje

adekwatność do potrzeb użytkowników

zgodność z przepisami prawnymi

zgodność z obszarami technologicznymi programu pilotażowego ETV

Jakie technologie

13

Kiedy technologia może być uznana za technologię środowiskową?

- Gdy dostarcza środowiskowej wartości dodanej t.j.:

- gdy jej oddziaływanie na środowisko jest mniejsze niż innych technologii

obecnie stosowanych w podobnych przypadkach ( technologii

alternatywnych) tzn.:

- powoduje usunięcie zanieczyszczenia

- generuje mniejszą emisję zanieczyszczeń do środowiska

- generuje mniej odpadów

- pozwala zaoszczędzić energię i surowce.

- Gdy rozwiązuje dany problem ekologiczny, który dotychczas nie był

rozwiązany (np. recykling zamiast składowania)

- Gdy pozwala lepiej zmierzyć parametry oddziaływania na środowisko

(technologie i urządzenia pomiarowe)

Jakie technologie

14

Kiedy technologia może być uznana za innowacyjną technologię

środowiskową?

Gdy stanowi nowość pod względem:

- sposobu zaprojektowania/konstrukcji

- surowców/ materiałów koniecznych do jej wytworzenia

- sposobu wytworzenia/procesu produkcji

- eksploatacji

- możliwości recyklingu/końcowego unieszkodliwienia

Jakie technologie

Co to znaczy że technologia jest

dostępna na rynku

15

Technologia/ Rozwiązanie może być uznane jako dostępne na

rynku gdy:

• wyprodukowano przynajmniej jeden egzemplarz w skali

przemysłowej

oraz, w powiązaniu z powyższym, spełnia przynajmniej dwa

spośród następujących warunków:

• posiada instrukcję obsługi i eksploatacji,

• jest produktem znajdującym się w katalogu cenowym wytwórcy,

• znajduje się w materiałach marketingowych / reklamowych .

Kto może weryfikować ?

Jednostki weryfikujące :

akredytowane przez PCA na zgodność z normą ISO 17020 dla jednostki

inspekcyjnej typu A oraz Ogólnym Protokołem Weryfikacji ETV

Odpowiedzialne za przeprowadzenie całej procedury weryfikacji

Pomoc dla MŚP: doradztwo, sprawdzenie kwalifikowalności , wsparcie w

przygotowaniu dokumentacji do weryfikacji

Koordynowane przez Robocze Grupy Techniczne ETV na poziomie UE

16

Gdzie weryfikować w Polsce

Jednostki weryfikujące :

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, oddział Poznań

Obszar: Materiały, odpady, zasoby

Obszar: Technologie energetyczne

Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa

Obszar: Materiały, odpady, zasoby

Obszar: Technologie energetyczne

Przemysłowy Instytut Motoryzacji, Warszawa

Obszar: Materiały, odpady i zasoby : produkty wykonane z biomasy:(biopaliwa i

biotworzywa)

Obszar :Technologie energetyczne: produkcja energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł

odnawialnych (biomasy) oraz wykorzystanie energii z odpadów (biopaliwa 3-ciej

generacji)

Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice

Obszar: Technologie gospodarki wodno-ściekowej

17

Kto może zgłaszać technologie do weryfikacji?

Wnioskodawca:

każdy podmiot prawny lub osobę fizyczną

ustanowioną w Unii Europejskiej lub poza nią

twórca technologii, producent lub jego prawomocny

przedstawiciel

inna strona zainteresowana, po uzyskaniu

odpowiedniej zgody twórcy lub producenta

technologii (np. jako część wstępnej procedury

udzielania zamówienia

18

Na czym polega weryfikacja

19

Weryfikacja polega na dostarczeniu

obiektywnych dowodów na to, że projekt

techniczny danej technologii środowiskowej

gwarantuje uzyskanie deklarowanej

sprawności technicznej/funkcjonalnej i

wynikającego z niej efektu ekologicznego dla:

konkretnego zastosowania technologii

w dokładnie określonych warunkach eksploatacji

z uwzględnieniem wszelkiej niepewności

pomiarów oraz przyjętych założeń.

Punktem wyjścia jest deklaracja działania

zaproponowana przez wnioskodawcę

Deklaracja sprawności

technicznej/działania

20

wstępnie proponuje ją wnioskodawca

oznacza specyfikację techniczną dotyczącą

działania/sprawności/wydajności technicznej lub funkcjonalnej

jest wyrażona w sposób ilościowy za pomocą parametrów i ich

wartości numerycznych możliwych do zmierzenia, dla

konkretnego zastosowania technologii w określonych warunkach

eksploatacji

powinna odpowiadać konkretnym potrzebom

użytkowników/rynku

powinna wyrażać cechy innowacyjne technologii , stanowić

wyróżnik technologii, stanowić o jej przewadze konkurencyjnej

Procedura weryfikacji ETV

21

1. Etap kontaktu

Quick Scan

2. Etap wniosku

3.Etap Szczegółowego

Protokołu Weryfikacji

4.Etap badań

(może być pominięty)

5. Etap oceny wszystkich

danych i ostatecznej weryfikacji

zadeklarowanych parametrów

6. Etap publikacji

7. Etap czynności poweryfikacyjnych

Jeśli konieczne są badania

Deklaracja działania

Świadectwo weryfikacji

Rezultaty weryfikacji ETV

22

Raport z weryfikacji Szczegółowy opis przeprowadzonych

procedur weryfikacyjnych

wraz z kompletem danych

Świadectwo weryfikacjiDo wykorzystania w relacjach B2B

Uznawane we wszystkich krajach

członkowskich UE a docelowo na

świecie

Czym nie jest ETV

nie jest systemem certyfikacji lub normą produktową (certyfikacja stwierdza

czy produkt spełnienia określone normy i standardy – np. nadanie znaku

zgodności CE)

nie stanowi podstawy do bezpośredniego porównania technologii lecz

dostarcza informacji, które umożliwiają nabywcom i decydentom

dokonanie porównań z innymi technologiami według ich własnego uznania

nie jest narzędziem oceny technologii pod kątem dopuszczenia do obrotu,

uzyskania aprobaty itp. ale może te normy uwzględniać

nie zastępuje typowych badań technologii

nie jest systemem kontroli procesu produkcyjnego

ETV nie ma charakteru jednoznacznie rozstrzygającej oceny czy

technologia spełnia lub nie określone kryteria ( pass/fail)23

Verified once accepted everywhere

Aspekt międzynarodowy –

globalna uznawalność rezultatów

weryfikacji

24

Inne programy ETV na świecie:

Kanada, Chiny, Japonia, Korea Pd.,

Filipiny, USA

Uznawalność ma zapewnić nowa

norma techniczna ISO 14034, która

dot. procedury weryfikacji , publikacja

październik 2016

Weryfikacje w Programie EU ETV

spełniają wymagania tej normy

Międzynarodowa Grupa Robocza ds.

ETV pracuje nad wzajemnym

rozpoznaniem weryfikacji ETV

Koszty

25

Koszty mogą być bardzo zróżnicowane w

zależności od złożoności technologii, liczby

weryfikowanych parametrów, konieczności

wykonania badań itp..

Orientacyjne w przedziale 10,000 do 40,000

EUR bez kosztów badań

Pośrednie wsparcie przez jednostki

weryfikujące celem obniżenia kosztów

poniżej 20,000 EUR for dla MŚP

Możliwe wsparcie przez programy UE i

Fundusze Strukturalne na poziomie

krajowym lub regionalnym

Zweryfikowane technologie z Polski

26

Maszyna brykietująca BIOMASSER ® BSX firmy ASKET

Roman Długi

Pierwsza zweryfikowana w ramach ETV w Europie technologia

System Bio-Com firmy SELMA sp. z o.o. sp.k

do kompostowania zmieszanych odpadów komunalnych

Kolejne cztery technologie przygotowują się do weryfikacji

Program ETV obecnie

Obecnie w KE trwa ocena pilotażu i przygotowania

do ewentualnego pełnego programu

ETV w pakiecie KE dot. gospodarki o obiegu

zamkniętym

ETV jako projekt flagowy Ministerstwa Środowiska w

ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego

Rozwoju w obszarze reindustrializacja i

innowacyjność,

ETV w ustawie Prawo Ochrony Środowiska - zmiany

w ramach tzw. „małej ustawy o innowacyjności” –

koordynowanej przez MNiSW,

ETV w Krajowym Planie Krajowym Planie Działań w

zakresie Zrównoważonych Zamówień Publicznych

(KPD ZZP) na 2013-2016

Planowane uruchomienie dedykowanego instrumentu

finansowego przez NFOSiGW 27

Więcej informacji o ETV

http://ec.europa.eu/environment/etv

https://www.mos.gov.pl/srodowisko/syste

my-srodowiskowe/system-weryfikacji-

technologii-srodowiskowych-etv/

28

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Izabela Ratman-Kłosińska

Ekspert zewnętrzny Ministerstwa Środowiska

Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

e-mail: rat@ietu.katowice.pl

tel. 691 566 888

ul. Wawelska 52/54

00-922 Warszawa

www.mos.gov.pl