PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA - edu.xunta.gal · redaccións de textos de diversos tipos, resumos, sínteses, xerarquizacións de ideas, creación de textos literarios…cun enfoque basicamente

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

DEPARTAMENTO DE LINGUA GALEGA E LITERATURA

CURSO 2017-18

1

ÍNDICE.

0. Introdución e contextualización…………… ………………….......................………………. páx.3Materias que se imparten…………………………………......................……………….. páx. 4.

1. Programación ESO………………………………………………………......................………………. páxs. 4-165.

1.1. O currículo. Contribución da materia ao logro das competencias.Obxectivos .......................................................................................... páx. 4.1.2. Programación curso a curso ………………................................…………… páxs.7-165.1.2.1. 1º ESO ………………………………………………………………….......................... páx.7.1.2.2. 2º ESO ………………………………………………………………………….................. páx.29.1.2.3. 3ª ESO …………………………………………………………….......................……… páx. 53.1.2.4. 4º ESO ……………………………………………………………………....................... páx.74.1.2.5. PMAR ………..……………………………..………………………............................ páx.95.1.2.6. ESA ………………………………………………………………………… ...................... páx.117.

2. Programación de Bacharelato……………………………………………………...................... páx.165.

2.1. Contribución da materia ao logro das competenciasContidos e obxectivos de Bacharelato ………………………………………………...... páx.1652.2. Programación curso a curso ………………………................………………….... Páx.187.2.2.1. 1º de Bacharelato …………………………………………………................….…… páx. 1682.2.2. Oratoria ………………………………………………………………........................… páx. 189.2.2.3. 2º de Bacharelato …………………………………………………..................….… páx. 200.

3. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente… … páx. 218.

4. Medidas de atención á diversidade……………………………………………… ………. páx. 219.

5. Plan TIC, Proxecto Lector e tratamento dos temas transversais…………… ………. páx. 221.

6. Actividades complementarias e extraescolares ……...................…………… … páx. 224.

7. Actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentese probas extraordinarias de setembro............................................... páxs. 225.

8. Accións de contribución ao plan de convivencia… ……………………………..…. páx. 228.

9. Libros de texto e lectura…………………………………………………………..................... páx. 228.

10. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación………… páx. 230.

11. Lexislación básica…………………………………………………………………………………… páx. 231.

12. Membros do departamento…………………………………………………………………… páx.232.

2

0. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN.

No momento de programar a materia de Lingua Galega e Literatura hai que ter en conta asituación sociolingüística do noso alumnado, maioritariamente castelán-falante, concompetencia relativamente boa na nosa lingua, tanto por escrito coma oralmente, pero concerta resistencia a utilizala; o noso primeiro labor ha de ser contribuír á superación desaresistencia.

Tendo isto en conta, partiremos da idea de que a ensinanza da lingua e a literatura éfundamental para o desenvolvemento do/a alumno/a como individuo inserido nunha sociedadeengaiolada polos medios de comunicación de masas. Por iso, o noso seguinte labor será mellorara súa competencia lingüística e comunicativa a partir das capacidades básicas orais e escritas(lectura, comprensión, expresión oral, expresión escrita). Isto, que é fundamental para aaprendizaxe de calquera lingua, xa que o alumnado, influído por prexuízos sociais, valora máis oensino das materias chamadas “de Ciencias”, éo máis aínda para a lingua galega, que debeacadar aínda unha situación de normalización plena e que afronta, ademais, outro tipo deprexuízos que dificultan o seu uso.

Para mellorar as competencias expresivas e comunicativas do noso alumnado traballaremos,entre outras, estratexias didácticas como intervencións en debates, exposicións, lecturas,redaccións de textos de diversos tipos, resumos, sínteses, xerarquizacións de ideas, creación detextos literarios…cun enfoque basicamente didáctico e interactivo. Elemento fundamental donoso traballo diario será a lectura, dado que un dos problemas máis evidentes que se constatannos resultados dos/as alumnos/as nas probas que se lles realizan é a dificultade que teñen paracomprender o que len; unha vez mellorados estes resultados, a lectura serviralles, tamén, comoelemento formativo e educador da súa sensibilidade literaria. Por todo isto, os textos serán oelemento central da nosa actividade na aula e sobre eles enfocaremos especialmente o nosotraballo.

Tamén se planteará, nesta programación, a necesidade de valorar as actitudes, valores e normasdo alumnado durante o desenvolvemento das clases, pois a aprendizaxe dunha actitudepositiva, respectuosa cos/as compañeiros/as, co profesorado e coa propia aula forma partefundamental do proceso educativo cara á formación de cidadáns/ás responsables, maduros econscientes non só dos seus dereitos senón tamén dos seus deberes.

Necesitamos afianzar e reforzar unha serie de valores que deben estar asociados á educación, eser compartidos pola nosa sociedade. A escola debe ser o elemento primordial para que asdesigualdades de procedencia sexan compensadas mediante a contorna escolar. A vida ensociedade conleva que a cidadanía comparta valores cívicos e sociais , polo que é fundamentalgarantizar unha educación en cidadanía na escola e que esta sexa o espazo onde se debencomezar a integrar os valores fundamentais. A escola debe ser un exemplo para a igualdade dexénero e un espazo onde nunca se segregue aos xoves nin por sexo, nin por ideas, nin porprocedencia, nin por crenzas relixiosas, exercendo a inclusión, a interculturalidade e aintegración. Este é o noso compromiso e o noso proxecto actual, Proxecto de centro 2017-18:“Acoso: non mires para outro lado”.

3

MATERIAS QUE SE IMPARTEN.

Lingua Galega e Literatura: 1º, 2º, 3º, 4º ESO. 1º, 2º Bacharelato.

Oratoria: 1º Bacharelato.

Ámbito sociolingüístico: 2º ESO (PMAR) 3º ESO (PMAR).

Ámbito comunicación: ESA.

1. PROGRAMACIÓN ESO.

1.1. O CURRÍCULO. CONTRIBUCIÓN DA NOSA MATERIA AO LOGRO DAS COMPETENCIAS.OBXECTIVOSO currículo é a regulación dos elementos que determinan os procesos de ensino e aprendizaxepara cada una das ensinanzas e etapas educativas. Está integrado por: os obxectivos, ascompetencias, os contidos, os criterios de avaliación, os estándares e resultados deaprendizaxe avaliables e a metodoloxía didáctica.

As competencias clave do currículo son as seguintes: Comunicación lingüística (CCL).

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCT).

Competencia dixital (CD).

Aprender a aprender (CAA).

Competencia sociais e cívicas (CSC).

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

Conciencia e expresións culturais (CCEC).

A nosa materia contribúe ao desenvolvemento das seguintes competencias: Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía: desde a nosa

área desenvólvense varios aspectos desta competencia pois as análises morfosintácticase textuais supoñen un adestramento do razoamento lóxico, a súa sistematización e aaplicación dun método rigoroso. Por outro lado, a variedade tipolóxica e temática dostextos poñen en contacto a área coa relación do ser humano coa realidade, o mundocientífico e o contorno ambiental.

4

Canto aos indicadores, podemos enumerar o coidado do contorno ambiental e os seresvivos, vida saudable, ciencia no día a día, manexo de elementos matemáticos erazoamento lóxico e resolución de problemas.

A Competencia en comunicación lingüística adéstrase de maneira explícita nopropio ámbito curricular; algún dos descritores que favorecen a súa transversalidadeson: a comprensión de textos, a actitude favorable cara á lectura, e expresión correcta, omanexo de elementos de comunicación non verbal.

Canto aos indicadores, podemos enumerar a comprensión oral e escrita, normas decomunicación e comunicación noutras linguas.

A Competencia dixital favorécese ao usar as TIC como novo modo de comunicación quehai que adestrar de maneira sistemática. A produción de procesos comunicativoseficaces nos que se empregan os contidos da materia é un piar esencial para odesenvolvemento da CD entre o alumnado.

Canto aos indicadores, podemos enumerar as tecnoloxías da información, acomunicación audiovisual e a utilización de ferramentas dixitais.

A expresión lingüística e o coñecemento cultural que se adquire a través da literaturafacilitan o desenvolvemento da competencia de Conciencia e expresións culturais. Averbalización de emocións e sentimentos sobre as manifestacións literarias e artística, ascreación propias, o coñecemento do acervo literario fan desta área o cauce perfecto para

adestrar esta competencia.

Canto aos indicadores, podemos enumerar o respecto polas manifestacións culturaispropias e alleas e a expresión cultural e artística.

Traballar con outros, descubrir as diferenzas e establecer normas para a convivenciafavorecen o desenvolvemento das Competencias sociais e cívicas.

Canto aos indicadores, podemos enumerar a educación cívica e constitucional, a relacióncos demais e o compromiso social.

O adestramento do Sentido de iniciativa e espírito emprendedor é fundamentalporque favorece a autonomía do alumnado e o desenvolvemento de habilidadespersoais para emprender accións innovadoras en contextos académicos que logo sepoderán extrapolar a situación vitais.

Canto aos indicadores, podemos enumerar a autonomía persoal, o liderado, acreatividade e o emprendemento.

5

A Competencia para aprender a aprender desenvólvese fomentando tarefas quepermitan ao alumnado recoñecerse a si mesmo como aprendiz para a mellora dos seusprocesos de aprendizaxe. A nosa área favorece especialmente os procesosmetacognitivos e a adquisición de estratexias extrapolables a outros contextos.

Canto aos indicadores, podemos enumerar o perfil de aprendiz, as ferramentas paraestimular o pensamento e a planificación e avaliación da aprendizaxe.

Canto aos obxectivos da etapa, son os seguintes:

a) Asumir os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos, practicar a tolerancia, acooperación e a solidariedade, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos ea igualdade de trato e oportunidades entre mulleres e homes para o exercicio dacidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo.

c) Valorar a diferenza de sexos e a igualdade entre eles; rexeitar todo tipo dediscriminación, sexual, persoal ou social; rexeitar os estereotipos e calqueramanifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos, persoais ou relacionais,rexeitar sexismos, violencias e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentidocrítico, adquirir novos coñecementos, especialmente no campo das TIC.

f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, estruturado en disciplinas, ecoñecer e aplicar métodos para identificar problemas en diversos campos decoñecemento e experiencia.

g) Desenvolver un espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, participación, sentidocrítico, iniciativa e capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisiónse asumir responsabilidades.

h) Comprender e expresar por escrito e oralmente nas linguas galega e castelá textos emensaxes complexas e iniciarse na lectura e na literatura.

i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras.

j) Coñecer, valorar e respectar a historia propia e allea, o patrimonio artístico e cultural eas persoas que realizaron achegas importantes á cultura e sociedade galega e mundial.

k) Coñecer o funcionamento do propio corpo e o alleo, respectar as diferenzas, afianzarhábitos de saúde corporais e incorporar a educación física e o deporte para favorecer odesenvolvemento persoal e social. Coñecer a dimensión humana da sexualidade entoda a súa diversidade. Contribuír á conservación e mellora dos seres vivos e o medioambiente.

l) Apreciar a creación artística e comprender as linguaxes das diversas manifestaciónsartísticas.

6

m) Coñecer os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico deGalicia, participar na súa mellora e respectar a diversidade lingüística e cultural.

n) Coñecer e valorar a importancia do uso do noso idioma como elemento fundamentalpara manter a nosa identidade e como medio de relación interpersoal e expresión deriqueza cultural nun contexto plurilingüe, con especial destaque á comunidade lusófona.

Os obxectivos da materia son os seguintes:

Comprender e interpretar o sentido global das mensaxes orais en distintos ámbitos e condiferentes intencións comunicativas.

Escoitar con interese e respecto as intervencións orais e valorar as producións orais confonética correcta.

Participar en situacións do ámbito académico, manifestando a súa opinión e mostrandorespecto cara ás dos demais.

Aplicar estratexias para falar en público, en situacións formais e informais e de formaindividual ou grupal.

Producir discursos adecuados a distintos rexistros, coherentes e ben organizados.

Realizar exposicións orais coa axuda das TIC.

Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos econ diferentes intencións comunicativas.

Ler en voz alta respectando os patróns fonéticos do galego e rexeitando prexuízos.

Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter e manexar información epara producir creacións propias.

Producir en calquera formato, textos de varios ámbitos con coherencia, cohesión,adecuación e corrección.

Coñecer e utilizar un léxico amplo e preciso.

Utilizar dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes.

Coñecer e utilizar as categorías gramaticais para mellorar e enriquecer as produciónslingúísticas.

Identificar e explicar as funcións oracionais e as unidades que as desempeñan.

Identificar os mecanismos de cohesión textual.

Recoñecer a estrutura dun texto e elaborar textos de acordo con eses parámetros.

Coñecer e aplicar as regras ortográficas.

Participar en proxectos nos que se utilizan varias linguas, evitando estereotiposlingüísticos e culturais.

7

Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dun pobo.

Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia.

Ler de maneira comprensiva textos de diferentes xéneros.

Diferenciar os textos literarios e os non literarios e, nestes últimos, identificar os tresgrandes xéneros.

1.2. PROGRAMACIÓN CURSO A CURSO.

1.2.1. 1º ESO.

1.2.1.1.OBXECTIVOS DO CURSO:





Producir discursos breves e comprensibles adecuados a distintos rexistros,coherentes e ben organizados sobre temas da vida cotiá ou académica.


Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos econ diferentes intencións comunicativas.






Coñecer e utilizar as categorías gramaticais para mellorar e enriquecer as produciónslingúísticas.


8









Definir os trazos que caracterizan o cómic e a canción como linguaxes artísticas.

Coñecer e aplicar estratexias de autoavaliación recoñecendo erros nas súas producións.

1.2.1.2. CONTIDOS. RELACIÓN COS OBXECTIVOSDA ETAPA.

Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar.

B1.1. Comprensión, interpretación e resumo de textos orais ou dos medios decomunicación, en especial noticias do interese do alumnado (Obxectivos d, e, h, l, ñ).B1.2. Comprensión e interpretación de textos orais do ámbito social e académico(instrucións, presentación de tarefas e exposicións de temáticas variadas (Obxectivos d, e, h).B1.3. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con interese, cooperación erespecto (Obxectivos a, c, d, h).B1.4. Escoita crítica e reflexiva das mensaxes dos medios de comunicación, especialmente osprogramas informativos (Obxectivos a, c, d, e, h).B1.5. Produción, coa axuda das TIC, de textos orais sobre temas de actualidade(Obxectivos h, o).B1.6. Valoracións das producións orais fonética e prosodicamente correctas e actitudecrítica dos prexuízos que se poidan asociar a elas (Obxectivos h, o).B1.7. Produción de discursos orais axeitados á intención e situación comunicativa desexada,correctos, coherentes e cohesionados (Obxectivos b, e, g, h).B1.8. Participación activa en situacións do ámbito académico (Obxectivos a, c, d, h).B1.9. Aplicación de estratexias para falar en público: planificación do discurso, prácticasorais (Obxectivos a, b, c, g, h, o).B1.10. Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes sobre temas persoais ouda vida social e académica (Obxectivos a, d, h, l, ñ).

Bloque 2. Comunicación escrita: ler e escribir.

B2.1. Aplicación de técnicas de análise do contido e lectura comprensiva. (Obxectivos b, f, h).B2.2. Comprensión e interpretación de textos da vida cotiá e das relación sociais doámbito do alumnado (Obxectivos d, e, h).

9

B2.3. Comprensión, interpretación e síntese de textos dos medios de comunicación,fundamentalmente narrativos (Obxectivos d, e, h).B2.4 Comprensión e interpretación de textos académicos, en especial descritivos,narrativos e expositivos: webs educativas, dicionarios, etc., en diversos soportes (Obxectivos d,e, h).B2.5 Utilización guiada da biblioteca e das TIC para obter modelos e información de composiciónescrita (Obxectivos b, e, h).B2.6. Actitude crítica ante mensaxes que transmitan prexuízos ou usos discriminatorios,especialmente nos medios de comunicación (Obxectivos c, d, h).B2.7. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situacióncomunicativa, aos patróns fonéticos do galego e aos signos de puntuación (Obxectivos h, m).B2.8. Planificación e revisión do escrito para producir textos adecuados, coherentes,cohesionados e correctos gramaticalmente (Obxectivos b, e, h).B2.9. Produción, en formato papel ou dixital, de textos da vida cotiá e das relación sociais(Obxectivos b, e, h).B2.10. Produción de textos dos medios de comunicación, sobre todo noticias, en formato papelou dixital (Obxectivos b, e, h).B2.11. Produción, en soporte papel ou dixital, de textos da vida académica, especialmenteresumos, exposicións e conclusións sobre aprendizaxes realizadas (Obxectivos b, e, h).B2.12. Produción, en soporte papel ou dixital, de textos de distintos xéneros: descricións,narracións, exposicións (Obxectivos b, e, h).B2.13. Uso con progresiva autonomía, das TIC, na planificación, revisión e presentación dosescritos (Obxectivos b, e, h, f).B2.14. Autoavaliación con actitude activa e de confianza (Obxectivos b, f, h).

Bloque 3. Funcionamento da lingua.

B3.1. Utilización de léxico amplo e preciso, con incorporación de vocabulario e fraseoloxía decampos léxicos traballados na aula (Obxectivos b, e, l).B3.2. Fonética e fonoloxía do galego con atención ás interferencias (Obxectivos a, d, e).B3.3. Uso de dicionarios en varios soportes, especialmente sobre clases de palabras enormativa (Obxectivos b, e, i, l).B3.4. Aplicación da normativa ortográfica e morfolóxica (obxectivos b, e).B3.5. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual (Obxectivo e).B3.6. Recoñecemento das clases de palabras e diferenza entre palabras flexivas e non flexivaspara a creación e comprensión de textos (Obxectivos b, e).B3.7. Recoñecemento de mecanismos de cohesión como a deíxe (Obxectivos e, l).B3.8. Recoñecemento e uso dos conectores máis comúns, especialmente temporais eexplicativos (Obxectivos e, h).B3.9. Coñecemento das regras de concordancia e das función sintácticas principais na oraciónpara elaborar enunciados correctos e cohesionados (Obxectivos e, h).B3.10. Recoñecemento das modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, etc., enrelación coa intención comunicativa do emisor (Obxectivos e, h).B3.11. Práctica da autoavaliación, aceptando o erro como parte do proceso (Obxectivo e).B3.12. Participación en proxectos nos que se utilicen varias linguas, curriculares ou outras,relacionados cos elementos transversais e evitando estereotipos (Obxectivos b, e, h).B3.13. Identificación e progresiva utilización de coñecementos sobre as linguas para desenvolverunha competencia comunicativa integrada (Obxectivos b, e).

10

Bloque 4. Lingua e sociedade.

B4.1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dunpobo (Obxectivos ñ, o).B4.2. O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade (Obxectivos ñ, o).B4.3. A lusofonía (Obxectivos ñ, o).B4.4. Análise da situación sociolingüística a partir do contexto familiar do alumnado (Obxectivosñ, o).B4.5. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de recuperación do galego,favorecemento de vínculos positivos cara ao seu uso e consciencia da necesidade epotencialidades de enriquecemento do uso normalizado da lingua galega. (Obxectivos ñ, o).B4.6. Situación sociolingüística e legal das linguas de España (Obxectivos ñ, o).B4.7. Os prexuízos lingüísticos (Obxectivos ñ, o).B4.8. Variedades diatópicas do galego. Características (Obxectivos h, ñ, o).

Bloque 5. Educación literaria.

B5.1. Lectura regular e guiada de obras literarias, exposición da opinión persoal sobre obrasaxeitadas á idade, relación coa propia experiencia e asimilación de trazos estéticos (Obxectivosh, l).B5.2. Comparación de textos literarios e non literarios e diferenciación de textos dos tresgrandes xéneros a partir das súas principais características (Obxectivos h, l).B5.3. Lectura, audición de poemas recitados ou cantados, determinación das súas temáticas eanálise estilística (Obxectivos h, l).B5.4. Lectura de textos narrativos breves e recoñecemento dos elementos básicos (Obxectivos h,l).B5.5. Lectura dramatizada, visionado de pezas teatrais e apreciación dos seuscompoñentes máis relevantes (Obxectivos h, l).B5.6. Produción de textos sinxelos de intención estética, servíndose do aprendido na aula(Obxectivos h, l, n).B5.7. Descrición dos trazos básicos do cómic e a canción coma linguaxes artísticas (Obxectivos h,l, n).B5.8. Familiarización, orientada, cos fondos e recursos das bibliotecas, incluídas as virtuais, parabuscar información básica e resolver dúbidas de traballo (Obxectivos e, h, l).

1.2.1.3. CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. RELACIÓN COASCOMPETENCIAS CLAVE.


Criterios de avaliación

B1.1. Comprender e interpretar a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais (noticiasde actualidade) e elaborar un resumo.

Estándares de aprendizaxe

11

LGB1.1.1.Comprende a intención comunicativa de textos orais sinxelos (Competencias clave CCL,CAA).LGB1.1.2. Traslada a información relevante de textos a resumos (Competencias clave CCL, CAA).


B1.2. Extraer a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais sinxelos dos ámbitos social eacadémico e seguir instrucións para tarefas guiadas de aprendizaxe con progresiva autonomía.


LGB1.2.1. Recoñece o propósito xeral e os datos máis relevantes en textos orais do ámbito sociale académico (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.2.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresivaautonomía (Competencias clave CCL, CAA).


B1.3. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas, espontánease planificadas.


LGB1.3.1. Coñece e aprecia as normas de cortesía na comunicación oral (intervén na orde que llecorresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e rexeita a linguaxe discriminatoria)(Competencias clave CCL, CSC).LGB1.3.2. Recoñece a importancia da prosodia e o significado da linguaxe non verbal(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CSIE).


B1.4. Identificar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación,analizar criticamente os seus contidos e identificar prexuízos ou mensaxes discriminatorias.


LGB1.4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e secundarias deprogramas informativos (Competencia clave CCL).LGB1.4.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios e extrae conclusións apartir das semellanzas e diferencias (Competencia clave CAA).LGB1.4.3. Identifica e rexeita usos lingüísticos discriminatorios (Competencia clave CSC).


B1.5. Coñecer a aplicar, coa axuda das TIC, as estratexias para exposicións orais planificadas eparticipar en diversas interaccións comunicativas.


12

LGB1.5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos e incorporalos ássúas producións (Competencias clave CD, CAA, CSEIE).LGB1.5.2. Emprega as TIC para facer ás súas presentacións máis claras e visualmente atractivas(CD, CCL, CSEIE).


B1.6. Valorar as producións emitidas con fonética e prosodia correctas e mostrar actitude críticaante os prexuízos asociables a elas.


LGB1.6.1. Aprecia a pronuncia correcta, recoñece erros de producción oral propia e allea epropón solucións para mellorala (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.6.2. Comprende e rexeita os prexuízos asociables á pronuncia da lingua galega(Competencia clave CAA).LGB1.6.3. Usa, de posuíla, a variante dialectal propia e asúmea como a habitual no seucontexto (Competencias clave CCL, CCEC).


B1.7. Producir textos orais correctos, cohesionados e coherentes en intervenciónsespontáneas adecuadas á situación e intención comunicativa desexada.


LGB1.7.1.Produce textos orais, correctos, cohesionados e coherentes, en intervenciónsespontáneas adecuadas á situación e intención comunicativa desexada (Competencias claveCCL, CSC).LGB1.7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando asregras morfosintácticas desta lingua, así como a fonética galega (Competencia clave CCL).LGB1.7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas as expresións (fraseoloxía)adecuadas Competencia clave CCL).LGB1.7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado (Competenciaclave CCL).


B1.8. Participar activamente en situacións do ámbito académico (pedir aclaracións,intercambiar opinións e expoñer conclusións).


LGB.1.8.1. Intervén en debates e coloquios do ámbito académico respectando as regras deinteracción (Competencias clave CCL, CSC).LGB1.8.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións da persoa moderadora endebates e coloquios (Competencias clave CCL, CSC).


13

B1.9. Aplicar estratexias para falar en público, en situación formais e informais, de formaindividual ou colectiva.

Estándares de aprendizaxeLGB1.9.1. Elabora guións para organizar contidos de exposicións formais ou informaisbreves (Competencia clave CAA).LGB1.9.2. Respecta a linguaxe non verbal, manifesta autocontrol, autoconfianza eseguridade (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).LGB1.9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa (Competencia claveCSC).LGB1.9.4. Incorpora progresivamente léxico formal (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos (Competenciaclave CAA).LGB1.9.6. Recoñece e trata de evitar erros nos discursos orais propios e alleos (Competenciasclave CAA, CCL).

Criterios de avaliaciónB1.10. Producir discursos breves sobre temas da vida cotiá, de interese persoal ou social.

Estándares de aprendizaxeLGB1.10.1. Intercambia información, expresa opinión, pide e dá indicacións en conversasinformais (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE, CCEC).LGB1.10.2. Desenvólvese en situacións cotiás que impliquen solicitar información ouservizos (Competencias clave CSC, CSIEE).

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir.

Criterios de avaliaciónB2.1. Aplicar técnicas de análise de contido e de lectura comprensiva.

Estándares de aprendizaxeLGB2.1.1.Utiliza técnicas de análise e síntese: subliñados, esquemas e resumos (Competenciasclave CCL, CCA).LGB2.1.2. Recoñece a intención do emisor a través de elementos contextuais explícitos(Competencia clave CCL).LGB2.1.3. Reconstrúe o sentido global e xerarquiza ideas (Competencia clave CCL).LGB2.1.4. Busca o léxico descoñecido en dicionarios ou deduce o significado polocontexto (Competencias clave CCL, CCA).LGB2.1.5. Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.)(Competencia clave CCL).LGB2.1.6. Busca información para completar os contidos das mensaxes en diferentes recursos:xornais, libros, enciclopedias, internet…) (Competencias clave CCL, CCA, CD).LGB2.1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios antes e despois dalectura (Competencias clave CCL, CCA).

Criterios de avaliaciónB2.2. Comprender, interpretar e sintetizar textos da vida cotiá e das relación sociais enámbitos próximos á experiencia do alumnado.

14

Estándares de aprendizaxeLGB2.2.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos da vida cotiá (Competenciasclave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB2.3. Comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación, especialmenteos narrativos e descritivos.

Estándares de aprendizaxeLGB2.3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación,especialmente os narrativos e descritivos (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.4. Comprender, interpretar e sintetizar escritos do ámbito académico, especialmentenarrativos, descritivos e expositivos sobre as distintas materias curriculares: webs educativas,dicionarios, enciclopedias en distintos soportes.Estándares de aprendizaxeLGB2.4.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos do ámbito académico: webseducativas, dicionarios, enciclopedias en distintos soportes (Competencias clave CCL, CAA, CD,CSC).LGB2.4.2. Segue instrucións para tarefas de aprendizaxe guiadas con progresivaautonomía. Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.5. Utilizar de forma guiada a biblioteca e as TIC para obter información sobremodelos de composición escrita.

Estándares de aprendizaxeLGB2.5.1. Usa de forma guiada a biblioteca e as TIC para obter información sobremodelos de composición escrita (Competencias clave CCL, CAA, CD).

Criterios de avaliaciónB2.6. Mostrar actitude crítica ante mensaxes que transmiten prexuízos e usos lingüísticosdiscriminatorios.

Estándares de aprendizaxeLGB2.6.1. Manifesta actitude crítica ante mensaxes que transmiten prexuízos e usoslingüísticos discriminatorios (Competencias clave CCL, CSC).LGB2.6.2. Identifica e evita o uso de expresións que evidencian prexuízos relixiosos, racistas,sexistas (Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB2.7. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

Estándares de aprendizaxeLGB2.7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto polapuntuación do texto (Competencia clave CCL).LGB2.7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego (Competencia clave CCL).LGB2.7.3. Utiliza as TIC para rexistrar a voz (Competencias clave CCL, CD).

15

Criterios de avaliaciónB2.8. Planificar, producir e revisar o escrito para producir textos adecuados, coherentes,cohesionados e gramaticalmente correctos.

Estándares de aprendizaxeLGB2.8.1. Utiliza esquemas sinxelos para estruturar o texto. (Competencia clave CCL).LGB2.8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal, segundo a situacióncomunicativa(Competencia clave CCL).LGB2.8.3. Utiliza elementos básicos para a conexión das ideas, como conectores básicos econcordancias (Competencia clave CCL).LGB2.8.4. Puntúa correctamente (Competencia clave CCL).LGB2.8.5. Revisa o texto respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipolóxicas(Competencia clave CCL, CD).

Criterios de avaliaciónB2.9. Producir, en formato papel ou dixital, textos da vida cotiá e das relación sociais.

Estándares de aprendizaxeLGB2.9.1. Produce textos das relacións sociais e da vida cotiá (Competencias clave CCL, CD, CSC).

Criterios de avaliaciónB2.10. Producir, a partir dun modelo, textos dos medios de comunicación, especialmentenoticias, en calquera formato.

Estándares de aprendizaxeLGB2.10.1. Produce textos dos medios de comunicación, especialmente noticias, en calqueraformato (Competencias clave CCL, CD, CSC).LGB2.10.2. Coñece as estrutura do xornal e os elementos paratextuais que acompañan asnoticias (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.11. Producir, en calquera soporte, textos da vida académica, especialmente resumos,exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas realizadas.

Estándares de aprendizaxeLGB2.11.1. Produce, en calquera formato, textos da vida académica, especialmenteresumos, exposicións e conclusións (Competencias clave CCL, CD).

Criterios de avaliaciónB2.12. Producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións e exposicións.

Estándares de aprendizaxeLGB2.12.1. Produce textos de distintos xéneros: narracións, descricións e exposicións(Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.13. Usar, con progresiva autonomía, as TIC para a presentación dos escritos.

16

Estándares de aprendizaxeLGB2.13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, o procesador de textos para presentar osescritos (Competencias clave CCL, CD).LGB2.13.2. Emprega os correctores ortográficos para revisar a ortografía (Competencias claveCCL, CD).

Criterios de avaliaciónB2.14. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe con actitude activa e de confianza.

Estándares de aprendizaxeLGB2.14.1. Participa, de modo guiado, na revisión de tarefas propias e alleas (Competenciasclave CCL, CAA).LGB2.14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra actitude desuperación (Competencias clave CCL, CAA).


Criterios de avaliaciónB3.1. Usar léxico amplo e preciso, incluído o traballado na aula.

Estándares de aprendizaxeLGB3.1.1. Utiliza un léxico amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistroaxeitado á situación (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB3.2. Recoñecer e usar a fonética galega.

Estándares de aprendizaxeLGB3.2.1. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas da lingua galega (Competenciasclave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.3. Usar os dicionarios ou calquera forma de consulta en calquera soporte, para resolverdúbidas e progresar na aprendizaxe autónoma.

Estándares de aprendizaxeLGB3.3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística e normativa en dicionarios e outrasobras de consulta en diferentes soportes (Competencias clave CCL, CD).

Criterios de avaliaciónB3.4. Aplicar as normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego.

Estándares de aprendizaxe LGB3.4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega(Competencia clave CCL).LGB3.4.2. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dostextos (Competencia clave CCL).

17

Criterios de avaliaciónB3.5.Analizar e usar correctamente a puntuación en relación coa cohesión textual.

Estándares de aprendizaxeLGB3.5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual(Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB3.6. Recoñecer e explicar o uso das distintas clases de palabras, distinguindo as flexivas das nonflexivas.

Estándares de aprendizaxeLGB3.6.1. Recoñece e explica o uso das distintas clases de palabras nos textos, distinguindo asflexivas das non flexivas (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.7. Recoñecer e usar mecanismos de cohesión textual como a deíxe persoal.Estándares de aprendizaxeLGB3.7.1. Recoñece, usa e explica nos textos os deícticos persoais (Competencias clave CCL,CAA).

Criterios de avaliaciónB3.8. Recoñecer e usar os conectores textuais máis comúns (sobre todo temporais eexplicativos).

Estándares de aprendizaxeLGB3.8.1. Recoñece e usa os conectores textuais máis comúns, sobre todo os temporais eexplicativos (Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.9. Coñecer as regras de concordancia e principais funcións sintácticas para elaborar textoscorrectos e cohesionados.

Estándares de aprendizaxeLGB3.9.1. Producir textos orais e escritos de diferentes xéneros usando regras deconcordancia (Competencias clave CCL, CAA).LGB3.9.2. Identifica as funcións sintácticas oracionais (Competencias clave CCL, CAA). Criteriosde avaliaciónB3.10. Recoñecer as modalidades oracionais en relación coa intención comunicativa do emisor.Estándares de aprendizaxeLGB3.10.1. Recoñece as modalidades oracionais en relación coa intención comunicativa doemisor (Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.11. Aplicar progresivamente estratexias de autoavaliación e a aceptación do erro como partedo proceso de aprendizaxe.

Estándares de aprendizaxeLGB.3.11.1. Recoñece erros nas producións orais e escritas a partir da avaliación eautoavaliación (Competencias clave CCL, CAA).

18

Criterios de avaliaciónB3.12. Participar en proxectos plurilingües relacionados cos elementos transversais e nos que seeviten estereotipos lingüísticos e culturais.

Estándares de aprendizaxeLGB3.12.1. Participa en proxectos plurilingües relacionados cos elementos transversais, evitaestereotipos lingüísticos e culturais e valora as súas competencias de persoa plurilingüe(Competencias clave CCL,CAA, CD).

Criterios de avaliaciónB3.13. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas para solucionar problemas decomprensión e para a produción de textos.

Estándares de aprendizaxeLGB3.13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos para mellorar a comprensión e produción detextos (Competencia clave CCL, CAA).



B4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dun pobo, oplurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e coñecer a lusofonía e asculturas que a integran.


LGB4.1.1. Valora a lingua como instrumento de construción dos saberes, medio de relacióninterpersoal e sinal de identidade dun pobo a través da literatura oral e o xénero humorístico(Competencia clave CCL).LGB4.1.2. Coñece as linguas faladas en Galicia (Competencia claveCCL).LGB4.1.3. Coñece os territorios lusófonos (Competencia clave CCL).LGB4.1.4. Coñecerecursos de lecer en rede, en lingua galega (literatura oral, música, xogos…)(Competencias claveCCL, CD, CCEC).


B4.2. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir da análise das contornasdo alumnado.


LGB4.2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir da contorna doalumnado (Competencia clave CCL).

LGB4.2.2. Coñece e valora os antropónimos galegos (Competencia clave CCL).


B4.3. Adquirir vínculos positivos cara ao uso do galego e asumir a importancia da súacontribución individual.


19

LGB4.3.1. Analiza a súa práctica lingüística e valora a importancia da contribución individual esocial para a normalización da lingua galega (Competencia clave CCL, CSC).


B4.4. Coñecer a situación sociolingüística e legal das linguas de España.


LGB4.4.1. Coñece a lexislación sobre dereitos lingüísticos individuais (Competencia clave CCL,CSC).


B4.5. Identificar prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.


LGB4.5.1. Coñece que é un prexuízo. Detéctaos, en relación ao galego, na súa práctica lingüísticae na súa contorna (Competencias clave CCL, CSC).


B4.6. Recoñecer e apreciar as variantes diatópicas do galego.


LGB4.6.1. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultura(Competencias clave CCL, CCEC).

LGB4.6.2. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza trazos da súa zona(Competencia clave CCL).

LGB4.6.3. Coñece as principais variantes diatópicas do galego e distingue a zona dialectal dediversas producións lingüísticas (Competencia clave CCL).



B5.1. Ler con regularidade e de maneira guiada obras literarias; expoñer opinión persoal sobrelecturas, relacionando o seu contido, se procede, coa propia experiencia e asimilando trazosestéticos.


LGB5.1.1. Le con regularidade, e de maneira guiada, obras literarias; expón opinión persoalsobre lecturas, relacionando o seu contido, se procede, coa propia experiencia e asimila trazosestéticos (Competencia clave CCL).


B5.2. Comparar textos literarios e non literarios e diferenciar textos dos tres grandes xéneros apartir das súas características máis xerais.


20

LGB5.2.1. Compara textos literarios e non literarios e describe diferenzas e similitudes(Competencia clave CCL).

LGB5.2.2. Diferenza textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos máiscaracterísticos (Competencia clave CCL).


B5.3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audición de poemas recitados ou cantados,sinalar as súas temáticas e valores estilísticos.


LGB5.3.1. Le expresiva e comprensivamente, fai audición de poemas recitados ou cantados,sinala as súas temáticas e valores estilísticos (Competencia clave CCL).


B5.4. Ler expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñecer os elementosfuncionais básicos.


LGB5.4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñece oselementos funcionais básicos (Competencia clave CCL).


B5.5. Ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e apreciar os seuscompoñentes máis relevantes.


LGB5.5.1. Ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e aprecia os seuscompoñentes máis relevantes (Competencia clave CCL).


B5.6. Escribir textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literariosadquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.


LGB5.6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementosliterarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula (Competencias clave CCL,CCEC).


B5.7. Definir os trazos básicos do cómic e a canción como linguaxes artísticas.


LGB5.7.1. Define os trazos básicos do cómic como linguaxe artística (Competencias básicas CCL,CCEC).

LGB5.7.2. Define os trazos básicos da canción como linguaxe artística (Competencias básicasCCL, CCEC).

21


B5.8. Familiarizarse, de xeito guiado, cos fondos e recursos das bibliotecas para a procurade información e resolución de dúbidas de traballo.


LGB5.8.1. Familiarizarse, de xeito guiado, cos fondos e recursos das bibliotecas para a procura deinformación e resolución de dúbidas de traballo (Competencia clave CCL, CD).

1.2.1.4. CONCRECIÓN DE ESTÁNDARES QUE FORMAN PARTE DOS PERFÍS COMPETENCIAIS DAMATERIA.

A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos cinco bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución parasuperar a materia, o nivel de adquisición de cada estándar (indicadores de logro), osprocedementos e instrumentos de avaliación e os elementos transversais que se traballarán.Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción.(CCL, CD, CAA).

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL,CAA, CD, CMCCT).

3. LGB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma (CCL).

4.LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas, así como os principaisprocedementos de cohesión textual. (CCL, CMCCT).

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono (CCL,CSC, CCEC).

6. LGB5. Le con regularidade obras literarias distinguindo os tres xéneros, así como obraspertencentes a outras linguaxes artísticas (CCL, CCEC, CAA).

7.LGB5.Expón a opinión persoal sobre as lecturas con claridade e coherencia e elabora pequenasproducións(CCL, CSIEE, CAA).

B/ Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións. Cada estándar traballaríase nunhas sete sesións completas por avaliación, peroparece preferible unha distribución máis libre, en función da marcha do curso e dado que encada sesión poden traballarse varios estándares. Ao contarse coa axuda do libro de texto, queinclúe todos os bloques reflectidos por estes estándares en todas as súas unidades, remitimosao apartado correspondente (Cfr. Apartado1.2.1.5.)

22

C/ Canto ao grao mínimo de consecución para superar a materia, atribuímos a cada estándar untanto por cento da puntuación total; en cada estándar debería obterse como mínimo, parachegar ao grao mínimo de consecución, a metade da puntuación que lle corresponde. Aproporción podería ser a seguinte:

1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción.(CCL, CD, CAA):10%.

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL,CAA, CD, CMCCT): 30%.

3. LGB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma(CCL):10%.

4. LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas, así como os principaisprocedementos de cohesión textual. (CCL, CMCCT):10%.

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono (CCL,CSC, CCEC):10%.

6. LGB5. Le con regularidade obras literarias distinguindo os tres xéneros, así como obraspertencentes a outras linguaxes artísticas (CCL, CCEC, CAA):20%.

7. LGB5. Expón a opinión persoal sobre as lecturas con claridade e coherencia e elaborapequenas producións. (CCL, CSIEE, CAA):10%.

Esta puntuación correspóndese coa outorgada ás cuestións das probas de avaliación, cuxadescrición figura no apartado 1.2.1.8. da programación.

D/ Indicadores de logro

1. LGB1. .

É capaz de comprender textos orais.

É capaz de producir textos orais.

É capaz de manexar as TIC para a produción de textos.

Respecta as regras de interacción.

Utiliza correctamente a fonética e a prosodia.

2. LGB2.

Elabora resumos e esquemas.

Elabora textos escritos de diversa tipoloxía.

3. LGB3.

Utiliza un vocabulario amplo.

Utiliza as regras ortográficas e morfolóxicas correctamente.

23

4. LGB4.

Recoñece as clases de palabras e as súas funcións.

5. LGB4.

Coñece a situación sociolingüística de Galicia.

Coñece a relación de Galicia e a lusofonía.

6. LGB5.

Le textos literarios e recoñece as características de cada xénero.

Le textos doutras linguaxes artísticas e recoñece as súas características.

7. LGB5.

Expón, oralmente e por escrito, a súa opinión sobre os textos lidos.

Elabora pequenas producións de intención artística.

Como rúbricas que avalían os estándares poderían utilizarse os seguintes:

1. Non alcanza o estándar: non acada ningunha ou case ningunha das competencias. Equivaleríaa Insuficiente.

2. Alcanza o estándar sen acadar completamente todas as competencias. Equivalería aSuficiente.

3. Alcanza o estándar con certa seguridade, acadando todas as competencias. Equivalería a Ben.

4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara. Equivalería aNotable.

5. Alcanza o estándar e adquire con brillantez as competencias. Equivalería a Sobresaliente.

E / Procedementos e instrumentos de avaliación.

1. LGB1.

En cada avaliación, comprensión e interpretación de textos orais.

Produción de textos orais coherentes e cohesionados.

Utilización das TIC para a elaboración de textos orais.

Respecto das regras de interacción que rexen a comunicación oral.

2. LGB2.

En cada avaliación, comprensión, e interpretación de textos escritos.

24

En cada avaliación, produción de textos escritos coherentes e cohesionados.

En cada avaliación, elaboración de esquemas e resumos.. Uso das bibliotecas e as TICpara a elaboración de textos escritos.

3. LGB3.

Uso, en cada exercicio, traballo ou exame dun vocabulario amplo.

Uso, en cada exercicio, traballo ou exame, das regras ortográficas e morfolóxicas.

4. LGB3.

Ao longo do curso, recoñecemento das clases de palabras en textos e exercicios.

Recoñecemento das función das clases de palabras en textos e exercicios.

Recoñecemento dos procedementos de cohesión en textos e exercicios.

5. LGB4.

Comprensión, ao longo do curso, dos principais conceptos de Sociolingüística.

Reflexión sobre a situación sociolingüística de Galicia.

Comprensión das relacións entre Galicia e a lusofonía.

6. LGB5.

En cada trimestre, lectura de textos literarios e doutras linguaxes artísticas.

Explicación, en exames e traballos, das características dos textos lidos.

7. LGB5.

Exposición de opinións, orais e escritas sobre os textos lidos.

Elaboración de pequenos textos de intención artística.

No apartado 1.2.1.8. detállase a distribución das puntuacións e a estrutura das probas escritas.

F/ Os elementos transversais que traballaremos fundamentalmente na nosa materia son aexpresión oral e escrita, a comunicación audiovisual e as TIC, o emprendemento, a igualdade, aprevención de calquera tipo de violencia, a non discriminación por calquera circunstancia e ofomento da igualdade de oportunidades.

A expresión oral trátase en todos os estándares excepto no 2 e no 6. Na nosa materia aexpresión forma parte substancial do currículo: a elaboración e exposición de textos, dexeito individual e colectivo, é a maneira de tratar este elemento transversal. Ao contarse coaaxuda das TIC e os medios audiovisuais, estaría abordándose tamén estoutro elementotransversal.

Tamén o emprendemento é tratable, especialmente nos estándares 1, 2, 3, porque obrigaao alumnado a abordar a empresa de elaborar textos, facelos atractivos, correctos, e expoñelosde xeito eficaz, vencendo medos, investigando, poñendo en común cos/as compañeiros/as…

25

Isto último desenvolve tamén o fomento das relacións igualitarias, cívicas, non discriminatoriase non violentas porque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos, respectar asdiferenzas de todo tipo. Como se pode observar, estamos tratando á vez practicamente todos oselementos transversais.

A expresión escrita, eixo dos estándares 2, 3 e 6, tamén se combina, ao desenvolverseestes estándares, coa non discriminación, porque se fomenta o uso non sexista do idioma; alectura de textos, literarios ou de calquera outro tipo, onde se aprecie algún tipo de dediscriminación ou violencia, dará lugar á reflexión para erradicar posibles prexuízos ou actitudesviolentas no alumnado.

No apartado 4 da programación explícanse algún outros aspectos da abordaxe práctica desteselementos nos nosos currículos.

1.2.1.5.TEMPORALIZACIÓN.

A materia repártese en 12 unidades de xeito que, como norma xeral, en cada trimestre seimpartirán 4 (aproximadamente 12 sesións por unidade).Esta división pode sufrir modificaciónsen función do ritmo de aprendizaxe e das características de cada grupo; tamén o/a profesor/apoderá decidir a organización da materia de xeito que, sen esquecer os contidos, os estándarese os obxectivos perseguidos, teña unha certa liberdade á hora de tratalos. Hai que destacar queo apartado ortográfico se terá en conta durante todo o curso, valorándose o uso correcto daredacción, puntuación, ortografía, etc., en todos os traballos, exercicios e exames realizados poloalumnado. Penalizaranse segundo os criterios expostos no apartado de avaliación, os erroscometidos neste apartado.

1.2.1.6. CONTIDOS MÍNIMOS.

Comprensión, interpretación e resumo de textos orais e escritos de tipoloxía diversa(académicos, medios de comunicación, vida social…)

Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con interese e respecto.

Elaboración, coa axuda das TIC, de discursos orais coherentes, cohesionados e fonética,prosódica e gramaticalmente correctos.

Utilización guiada da biblioteca e as TIC para obter información sobre textos escritos,esencialmente dos medios de comunicación e narrativos.

Lectura en voz alta, con dicción e entoación correctas.

Produción, con e sen a axuda das TIC, de textos escritos de diferentes tipos (resumos,esquemas, textos dos medios de comunicación, narracións, descricións, exposicións…)

Utilización de léxico amplo, con uso do vocabulario traballado na aula.

Correcta utilización da normativa ortográfica e morfolóxica da nosa lingua.

Recoñecemento das distintas clases de palabras e dos principais mecanismos decohesión textual.

26

Valoración do plurilingüismo e a lusofonía.

Coñecemento da situación sociolingüística do galego evitando estereotipos e prexuízos.

Lectura guiada de obras literarias, exposición da opinión persoal e asimilación das súasprincipais características estilísticas.

Diferenzas entre os tres xéneros literarios a partir das súas principais características.

Produción de textos sinxelos de intención literaria.

Descrición dos trazos básicos da canción e o cómic como linguaxes artísticas.

1.2.1.7. CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS.

A metodoloxía será fundamentalmente activa, as explicacións teóricas serán o soporte para aelaboración dun amplo número de actividades por parte do alumnado. Tentarase que aparticipación oral de todos/as os/as alumnos/as sexa o máis frecuente posible, dentro daslimitacións impostas pola elevada ratio alumno/a-profesor/a; aínda así, tentarase alternar acorrección escrita dos exercicios, para poder avaliar o traballo e corrixir os erros (de xeito que oalumnado poida facer unha revisión daquilo en que necesitará mellorar) coa corrección oral,entre todos, de xeito que se potenciará a participación e o uso oral da lingua. Tamén se poderárecorrer á autoavaliación, que permitirá ao alumnado non só ser máis consciente dos seus errose así rectificalos, senón comprender mellor a avaliación como algo fundamental no proceso deensino-aprendizaxe. Tanto no referente ao alumnado como, no seu caso, o profesorado,poderase favorecer o traballo en equipo, no caso do profesorado co obxecto de proporcionar unenfoque multidisciplinar. Se en todas as materias a lectura é un factor fundamental, na nosaespecialmente, en todo tipo de soportes e formatos; en relación con isto último, promoverase ouso das TIC como recurso metodolóxico eficaz. Procurarase que as actividades dean comoresultado a aprendizaxe de máis dunha competencia á vez.

No relativo aos materiais, ademais do libro de texto, poderán utilizarse todos aqueles que o/aprofesor/a considere útiles, desde fotocopias e outros materiais impresos, a materialaudiovisual diverso, ademais das TIC (fundamentalmente internet), que axudarán ao alumnado aelaborar parte do material e lle ensinarán a seleccionar información interesante e arexeitar a que non o sexa, ensinándolle, ademais, a facer un uso consciente e maduro delas.

Nas propostas didácticas dos nosos libros de texto, contamos con abundante bibliografía eoutros recursos didácticos, fundamentalmente páxinas web das que o profesorado poderá facerunha selección ao alumnado para que, baixo a súa supervisión, poida consultala, na bibliotecado centro e nas súas casas.

1.2.1.8 CRITERIOS XERAIS DE AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO.

A avaliación dos alumnos baséase en dous elementos:• O traballo diario, a participación activa nas clases e a correcta expresión oral da lingua.• Os exames ou probas escritas.

27

Avaliación inicial

Dedicaranse as primeiras sesións do curso a realizar a avaliación inicial, que permitirá comprobaro nivel de cada grupo para organizar o currículo axeitándose ás súas características.

Os procedementos que se utilizarán para avaliar o alumnado consistirán nunha proba escrita conestrutura similar á das probas escritas que se programen para o curso:

• comprensión e elaboración textual• léxico • lingua e sociedade• gramática• ortografía

Con estes procedementos de avaliación inicial, poderá comprobar o grao de coñecementos cos que o alumnado inicia o curso e o ciclo. Trátase dunha avaliación inicial de especial importancia por ser este un curso que inicia un novo ciclo na vida académica do alumnado.

En función dos resultados obtidos, adoptaranse as seguintes medidas:• Do punto de vista colectivo, reforzaranse os contidos e estándares cuxos resultados

resulten insuficientes.• Do punto de vista individual, reforzarase a cada alumno/a que non chegue ou que supero

o nivel medio, de ser o caso, coas medidas de atención á diversidade contempladas na programación e con actividades especificamente elaboradas para eles.

Avaliacións parciais e final.

A avaliación será sumativa, procesual e continua; no caso de que o alumnado non alcance os obxectivos fixados, existirá unha proba global final en xuño.

Para obter unha avaliación final positiva, o alumnado deberá obter un mínimo de 5 puntos (a cualificación será numérica, de 0 a 10 puntos)

As cualificacións serán trimestrais e nelas reflectirase a media de:• As cualificacións obtidas nos exames escritos (un, como mínimo, por avaliación) (70%)• As actividades programadas por cada profesor/a (na aula e na casa), o libro de lectura,

outras propostas de lectura oe o caderno de actividades (20%)• A participación activas nas clases e a correcta expresión oral da lingua (10%)• Por último, a correcta ortografía e a presentación serán valoradas ao longo do curso, de

xeito que se penalizarán os erros ata un máximo de 2 puntos, segundo o seguinte criterio: faltas moi graves: -0,20 puntos; faltas graves: -0,10 puntos; faltas leves: -0,05 puntos. A falta de coherencia e cohesión dun texto é máis difícil de establecer de modo xenérico porque no hai un indicador como o til ou grafía que nos permita baremalo, peroa redacción coherente é tan importante ou máis cá ortografía polo que poñeremos especial interese no seu traballo e será un requisito imprescindible para que un exame sexa cualificado positivamente.

A comprobación da falta de orixinalidade de calquera traballo entregado polo alumno, implicará a anulación do mesmo e será cualificado con 0 puntos.

28

Reiteramos a prohibición de usar o móbil nas clases e nos exames.

A asistencia aos exames é obrigatoria e a ausencia só pode ser xustificada cun certificado oficial (médico, xudicial, etc.) Non se aceptarán os xustificantes imprecisos que non veñan refrendados por unha institución oficial.

Os profesores teñen a obriga de ensinar os exames aos alumnos nun prazo de tempo prudencial.Se se demora a entrega destes, pérdese o compoñente reeducador que ten o exame xa que se esquece o feito e a corrección dos erros amósase máis difícil.

Avaliacións parciais

1. As probas escritas terán a seguinte estrutura:1. Unha parte de comprensión e elaboración textual, na que poderán figurar cuestións

como: determinación do tema de diferentes tipos de textos, elaboración de resumos,esquemas, determinación da estrutura, creación de textos aplicando procedementos de adecuación, coherencia e cohesión, etc. Esta parte do exame contará 4 puntos.

2. Unha parte referida a léxico e Lingua e Sociedade. Valorarase 1 punto.3. Un apartado de Gramática e Ortografía que contará 2 puntos.

A duración do exame será dunha sesión lectiva2. No relativo ao libro de lectura e/ou outras propostas de lectura realizarase unha proba

na que se demostre a lectura e comprensión da obra; a súa valoración será de 1 punto.3. Canto ao caderno de actividades, valorarase a presentación, que o alumnado realice nel

todas as actividades e corrixa os seus erros. En todas as actividades deste apartado valorarase a corrección, a claridade, a coherencia, a capacidade de síntese e crítica, etc. Avaloración será de 1 punto.

4. A participación activa nas clases, o traballo diario na aula, a puntualidade na entrega de exercicios, traballos e tarefas, e a coidadosa utilización do noso idioma en todas as intervencións orais. A valoración será de 1 punto.

Exame global final

O alumno que non supere a materia por avaliacións terá dereito a un exame global final que teráunha estrutura e unha puntuación semellantes á dos exames parciais e referirase a toda a materia do curso.

En todas as probas escritas, o/a profesor/a indicará a puntuación de cada pregunta.

Exame de setembro

O exame de setembro é un exame extraordinario, polo tanto o alumno ha de demostrar o coñecemento dos contidos mínimos e non se terán en conta as cualificacións obtidas durante o curso nin os traballos ou lecturas realizados. A cualificación será exclusivamente a que se obteñano exame escrito.

29

1.2.2. 2º ESO.

1.2.2.1. OBXECTIVOS DO CURSO.





Producir discursos breves e comprensibles adecuados a distintos rexistros, coherentes eben organizados sobre temas da vida cotiá ou académica.


Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos e condiferentes intencións comunicativas.






Coñecer e utilizar as categorías gramaticais para mellorar e enriquecer as produciónslingüísticas.








30



Distinguir as características de cada un dos tres grandes xéneros literarios.

Analizar textos literarios identificando a funcionalidade dos recursos retóricos.

Describir as principais características da linguaxe cinematográfica.

1.2.2.2. CONTIDOS.RELACIÓN COS OBXECTIVOS DA ETAPA.


B1.1. Comprensión, interpretación e resumo de novas e información de diversos tiposprocedentes dos medios de comunicación audiovisual (Obxectivos d, e, h, m).

B1.2. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais dos ámbitos social eacadémico (Obxectivos d, e, h).

B1.3. Desenvolvemento de habilidades de escoita con interese, cooperación e respectoante intervencións orais, especialmente do profesorado e o alumnado (Obxectivos a, c, d, h).

B1.4. Escoita crítica e reflexiva ante as mensaxes discriminatorias dos medios decomunicación, especialmente os programas informativos (Obxectivos a, c, d, e, h).

B1.5. Valoración das producións orais emitidas con fonética e prosodia correctas e con actitudecrítica ante os prexuízos asociables a ela (Obxectivos h, n).

B1.6. Produción de discursos orais con coherencia, cohesión e corrección (Obxectivos h, n).

B1.7. Coñecemento e aplicación, coa axuda das TIC, de técnicas para producir textos orais sobretemas de actualidade (Obxectivos b, e, g, h).

B1.8. Participación activa en situacións do ámbito académico que xeren intercambio deopinión (Obxectivos a, c, d, h).

B1.9. Coñecemento e aplicación de técnicas para falar en público, en situación formais einformais (Obxectivos a, b, c, g, h, n).

B1.10. Construción de discursos adecuados a distintos rexistros, coherentes e ben organizadossobre temas da vida cotiá e académica (Obxectivos a, d, h, m).


B2.1. Coñecemento e uso de técnicas de análise de contido e estratexias de lectura comprensiva(esquemas, resumos…)(Obxectivos b, f, h ).

31

B2.2. Comprensión e interpretación de textos da vida cotiá e das relacións sociais de interese doalumnado (Obxectivos b, e, h).

B2.3. Comprensión e interpretación, en calquera formato, de textos dos medios decomunicación (Obxectivos d, e, h).

B2.4. Comprensión e interpretación, en calquera formato, de textos da vida académica,especialmente instrutivos e expositivos (Obxectivos d, e, h).

B2.5. Uso progresivamente autónomo de TIC e bibliotecas para seleccionar información(Obxectivos b, e ,h).

B2.6. Actitude reflexiva e crítica ante a lectura para detectar discriminacións, expoñerrazoadamente ideas respectando as dos demais (Obxectivos c, d, h).

B2.7. Lectura en voz alta, correcta na súa dicción, entoación e ritmo (Obxectivos h, m).

B2.8. Planificación e revisión do escrito en función da situación comunicativa paraelaborar producións con adecuación, coherencia e cohesión (Obxectivos b, g, h).

B2.9. Produción, en calquera formato, de escritos da vida cotiá e das relación sociais (Obxectivosb, e, h).

B2.10. Produción, en calquera formato, de textos dos medios de comunicación (Obxectivos b, e,h).

B2.11. Produción, en calquera formato, de textos académicos (Obxectivos b, e, h).

B2.12. Produción e síntese, en calquera formato, de textos de diferente tipoloxía, especialmentenarrativos e descritivos (Obxectivos b, e, h).

B2.13. Uso das TIC para a produción, revisión e mellora do escrito (Obxectivos b, e, f, h).

B2.14. Valoración da escritura como forma de aprendizaxe e de comunicar experiencias,ideas e coñecementos (Obxectivos d, h).


B3.1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico de campos léxicos traballados na aula(Obxectivos b, e,).

B3.2. Fonoloxía do galego e posibles interferencias (Obxectivos a, d, e).

B3.3. Uso dos dicionarios e outras fontes de consulta en calquera soporte (Obxectivos b, e, l).

B3.4. Coñecemento e uso das normas que regulan textos orais e escritos (Obxectivos b, e).

B3.5. Aplicación das normas ortográficas e morfolóxicas (Obxectivos b, e).

B3.6. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual (Obxectivo e).

B3.7. Recoñecemento da estrutura de substantivos e verbos e caracterización morfolóxicapara mellorar a comprensión e produción textuais (Obxectivos b, e).

32

B3.8. Recoñecemento, uso e explicación dos nexos e conectores textuais e dos principaismecanismos de referencia interna, léxicos e gramaticais (Obxectivos e, h).

B3.9. Coñecemento da estrutura da frase para elaborar enunciados correctos e cohesionados(Obxectivos e, h).

B3.10. Uso da autoavaliación aceptando o erro como parte do proceso (Obxectivo e).

B3.11. Participación en proxectos plurilingües relacionados cos elementos transversais e nos quese eviten estereotipos (Obxectivos b, e, h).

B3.12. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas paradesenvolver una competencia comunicativa integrada (Obxectivos b, e).

Bloque 4.Lingua e sociedade.

B4.1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dunpobo (Obxectivos m, n).

B4.2. O plurilingüismo como sinal de riqueza cultural da humanidade (Obxectivos m, n).

B4.3. A lusofonía (Obxectivos m, n).

B4.4. Situación sociolingüística do galego (Obxectivos m, n).

B4.5. O proceso de normalización e desenvolvemento de actitudes positivas cara ao devanditoproceso (Obxectivos m, n).

B4.6. Situación legal das linguas do Estado (Obxectivos m, n).

B4.7. Os prexuízos lingüísticos (Obxectivos m, n).

B4.8. Recoñecemento da variedades diafásicas, estándar e diatópicas, e uso de cada una noscontextos axeitados (Obxectivos m, n).

Bloque 5 Educación literaria.

B5.1. Lectura regular de obras literarias e desenvolvemento dun criterio lector, opiniónpersoal e valoración da temática e a forma (Obxectivos h, l).

B5.2. Lectura expresiva e comprensiva e audición de poemas; determinación do tema, aestrutura e os recursos(Obxectivos h, l).

B5.3. Lectura de textos narrativos e identificación e comentario dos elementos cos que seconstrúe un relato (Obxectivos h, l).

B5.4. Lectura dramatizada e/ou visionado de pezas teatrais e recoñecemento das característicasdos subxéneros (Obxectivos h, l).

B5.5. Comparación de textos de diferentes xéneros sinalando coincidencias e diferenzas formaise estruturais (Obxectivos h, l).

B5.6. Análise de textos literarios, identificación dos subxéneros e a funcionalidade dosrecursos retóricos (Obxectivos h, l).

33

B5.7. Produción de textos de intención estética servíndose dos coñecementos adquiridos naaula (Obxectivos h, l).

B5.8. Caracterización dos trazos básicos da linguaxe cinematográfica (Obxectivos h, l).

B5.9. Aproveitamento dos fondos e recursos das bibliotecas, incluídas as virtuais (Obxectivos e,h).




B1.1. Comprender a intención comunicativa, tema dos textos orais dos medios de comunicacióne elaborar esquemas e resumos.


LGB1.1.1. Comprende o sentido global e a intención comunicativa de textos orais informativosdos medios audiovisuais (Competencias clave CCL, CAA).

LGB1.1.2. Traslada a información relevante de discursos orais dos medios audiovisuais aesquemas ou resumos (Competencias clave CCL, CAA).


B1.2. Extraer a intención comunicativa, o tema e os datos relevantes de textos orais do ámbitosocial e académico.


LGB1.2.1. Recoñece o propósito, idea xeral e datos relevantes de textos orais sociais eacadémicos (Competencias clave CCL, CAA).

LGB1.2.2. Comprende e segue instrucións para realizar tarefas progresivamenteautónomas (Competencias clave CAA).


B1.3. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas da vidaacadémica, espontáneas e planificadas.


LGB1.3.1. Coñece, aprecia e usa as normas de cortesía na comunicación oral (Competenciasclave CSC, CCL).

LGB1.3.2. Recoñece a importancia da prosodia e a linguaxe non verbal (Competencias clave CCL,CSC, CSIE).


34

B1.4. Identificar o propósito en textos orais dos medios de comunicación, analizar criticamenteos seus contidos e analizar as mensaxes discriminatorias implícitas.


LGB1.4.1. Diferenza ideas principais e secundarias e identifica a intención comunicativa deprogramas informativos (Competencias clave CCL).

LGB1.4.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación eextrae conclusións (Competencias clave CCL, CAA, CSIEE).

LGB1.4.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos discriminatorios(Competencias clave CSC, CAA).


B1.5. Valorar as producións emitidas con fonética e prosodia correcta e criticar os prexuízosasociables a ela.


LGB1.5.1. Aprecia a pronuncia e prosodia correcta e recoñece erros nas producións orais propiase alleas e propón solucións para melloralas (Competencias clave CCL, CAA).

LGB1.5.2. Comprende, interpreta e rexeita prexuízos asociables á pronuncia galega(Competencias clave CAA).

LGB1.5.3. Asume, se a posúe, a variante dialectal propia e úsaa de xeito habitual (Competenciasclave CLL, CCEC).


B1.6. Producir textos orais en intervencións espontáneas, con coherencia, cohesión e corrección.


LGB1.6.1. Produce textos orais en intervencións espontáneas, con coherencia, cohesión ecorrección (Competencias clave CLL, CSC).

LGB1.6.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas, respectando as regrasmorfosintácticas e a fonética do idioma (Competencias clave CLL).

LGB1.6.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas a fraseoloxía adecuada (Competenciasclave CCL).

LGB1.6.4. Emprega nas intervencións orais un léxico rico e variado (Competencias clave CCL).


B1.7. Coñecer e aplicar, coa axuda das TIC, técnicas e estratexias para realizar exposiciónsorais planificadas.


LGB1.7.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos e incorporalos ássúas producións (Competencias clave CD, CAA, CSIEE).

35

LGB1.7.2. Emprega as TIC para facer as súas presentación máis claras e atractivas (Competenciasclave CD, CCL, CSC).


B1.8. Participar activamente en situacións do ámbito académico que xeren intercambios deopinión.


LGB1.8.1. Intervén en debates e coloquios do ámbito académico con respecto ás regras deinteracción e ás opinión alleas (Competencias clave CCL, CSC).

LGB1.8.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións do/a moderador/a nos debatese coloquios (Competencias clave CCL, CSC).

LGB1.8.3. Opina sobre obras de lectura (Competencias clave CSC, CAA).


B1.9. Aplicar técnicas para falar en público en situación formais e informais, individualmente een grupo.


LGB1.9.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informaisbreves (Competencias clave CAA).

LGB1.9.2. Usa a linguaxe non verbal, manifesta autocontrol das emocións e manifestaautoconfianza e seguridade (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).

LGB1.9.3. Incorpora progresivamente palabras do nivel formal na lingua oral (Competenciasclave CLL, CSC).

LGB1.9.4. Recoñece erros nos discursos orais propios e alleos e trata de evitalos (Competenciaclave CLL, CAA).


B1.10. Producir discursos breves e comprensibles nun rexistro neutro, informal ou mási culto,sobre temas da vida cotiá e académica.


LGB1.10.1. Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresaopinións, fai indicacións e ofrecementos e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas(Competencias clave CCL, CSC, CSIEE, CCEC).

LGB1.10.2. Utiliza formas de tratamento e regras de cortesía axeitadas á situación(Competencias clave CCL, CSC).

LGB1.10.3. Analiza similitudes e diferenzas entre discurso formais e espontáneos (Competenciasclave CCL, CAA).

36



B2.1. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e normas de uso lingüístico para resolverproblemas de comprensión.


LGB2.1.1. Analiza e sintetiza o contido dun texto en resumos e esquemas (Competencias claveCCL, CAA).

LGB2.1.2. Busca o léxico descoñecido a partir do contexto (Competencias clave CCL, CAA).

LGB2.1.3. Identifica a idea principal e as secundarias e a relación entre elas (Competencias claveCCL).

LGB2.1.4. Recompila información para comprender e ampliar o coñecemento dasmensaxes (Competencias clave CCL, CAA).

LGB2.1.5. Contrasta os contidos dos textos analizados cos coñecementos propios (Competenciasclave CCL, CAA).


B2.2. Comprender e interpretar textos da vida cotiá e das relacións sociais


LGB2.2.1. Comprende e interpreta a información máis relevante de textos da vida cotiá e dasrelación sociais (Competencias clave CCL, CSC).

LGB.2.2.2. Comprende instrucións escritas de certa complexidade (Competencias clave CCL,CSC).


B2.3. Comprender, en calquera formato, textos dos medios de comunicación.


LGB2.3.1. Comprende e interpreta textos dos medios de comunicación (Competencias clave CCL,CSC).


B2.4. Comprender e interpretar en calquera formato textos da vida académica,especialmente instrutivos e expositivos.


LGB2.4.1. Comprende e interpreta textos da vida académica, especialmente instrutivos eexpositivos (Competencias clave CCL, CD, CAA).

LGB2.4.2. Identifica as características de textos nos que se expoñan feitos e se expliquen ideas econceptos das materias do currículo (Competencias clave CCL).


37

B2.5. Seleccionar a información obtida nas bibliotecas, TIC e outras fontes e integrala no procesode aprendizaxe.


LGB2.5.1. Utiliza de forma progresivamente autónoma diversas fontes de información e integraos coñecementos adquiridos nos seus discursos (Competencias clave CCL, CCA).

LGB2.5.2. Usa dicionarios impresos ou dixitais (Competencias clave CCL, CD, CAA).

LGB2.5.3. Coñece o funcionamento das bibliotecas, tamén as dixitais, e sabe solicitar libros evídeos de xeito autónomo (Competencias clave CCL, CD, CAA).


B2.6. Mostrar actitude reflexiva e crítica ante a lectura que permita identificar usosdiscriminatorios e manifestar posturas persoais ante as mensaxes.


LGB2.6.1. Detecta mensaxes que transmiten prexuízos e evita usos lingüísticosdiscriminatorios (Competencias clave CCL, CSC).

LGB2.6.2. Expresa posturas de acordo ou desacordo sobre aspectos globais do texto(Competencias clave CCL, CSC).

LGB2.6.3. Elabora a súa interpretación sobre o significado dun texto (Competencias clave CCL).

LGB2.6.4. Respecta as opinión dos demais (Competencias clave CCL, CSC).


B2.7. Ler en voz alta, con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.


LGB2.7.1. le en voz alta, con dicción, entoación e ritmo adecuados á situacióncomunicativa (Competencias clave CCL).


B2.8. Usar procedementos de planificación e revisión para conseguir adecuación, coherencia,cohesión e corrección dos contidos.


LGB2.8.1. Elabora esquemas para ordenar ideas e estruturar o texto (Competencia clave CCL).

LGB2.8.2. Adecúa as súas producións ao rexistro formal e académico (Competencias clave CCL).

LGB2.8.3. Utiliza elementos de cohesión interna do texto (deíxe, referencias de tipo léxicoe conectores)(Competencias clave CCL).

LGB2.8.4. Usa os signos de puntuación en relación coa organización oracional e coa forma dotexto (Competencia clave CCL).

LGB2.8.5. Revisa e reescribe correctamente o texto (Competencias clave CCL).

LGB2.8.6. Usa técnicas de tratamento textual coas TIC (Competencias clave CCL, CD). 38


B2.9. Producir, en calquera formato, textos da vida cotiá e das relación sociais.


LGB2.9.1. Produce textos da vida cotiá e das relacións sociais (Competencias clave CCL, CD, CSC).


B2.10. Producir, en calquera soporte, textos dos medios de comunicación.


LGB2.10.1. Produce, en calquera soporte, textos dos medios de comunicación (Competenciasclave CCL, CD, CSC).


B2.11. Producir, en calquera formato, textos do ámbito académico.


LGB2.11.1. Produce, en calquera formato, textos do ámbito académico (Competencias claveCCL,CD).


B2.12. Producir e sintetizar, en calquera formato, textos de distinta tipoloxía,fundamentalmente narracións e descricións.


LGB2.12.1. Produce, en calquera formato, escritos de diferente tipoloxía, fundamentalmentenarrativos e descritivos (Competencias clave CCL, CD).

LGB2.12.2. Sintetiza e resume narracións e descricións sen facer paráfrase (Competencias claveCCL).


B2.13. Usar as TIC para revisar e mellorar os escritos.


LGB2.13.1. Usa as TIC para o tratamento de textos (Competencias clave CCL, CD).


B2.14. Valorar a escrita como fonte de aprendizaxe e forma de comunicar experiencias,ideas e coñecementos.


LGB2.14.1. Describe os valores da escritura como o instrumento de comunicación social, deexperiencias e adquisición e transmisión de coñecementos (Competencias clave CCEC).

39



B3.1. Usar un léxico amplo e preciso relacionado co traballado na aula.


LG3.1.1.Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade no rexistroaxeitado á situación (Competencias clave CCL, CCC).


B3.2. Usar correctamente a fonética.


LGB3.2.1. Usar correctamente a fonética galega (Competencias clave CCL,CAA).


B3.3. Usar correctamente dicionarios ou calquera fonte de consulta en calquera soporte.


LGB3.3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística de todo tipo en dicionarios e outrasfontes de consulta en diferentes soportes.


B3.4. Coñecer, usar e valorar as normas que regulan os textos orais e escritos.


LGB3.4.1. Constrúe textos orais e escritos conforme ás normas (Competencias clave CCL, CD).


B3.5. Aplicar as normas ortográficas e morfolóxicas.


LGB3.5.1. Aplica as normas ortográfica e morfolóxicas (Competencias clave CCL).


B3.6. Analizar e usar correctamente a puntuación.


LGB3.6.1. Analiza e usa correctamente a puntuación (Competencias clave CCL).


B3.7. Recoñecer a morfoloxía de substantivos e verbos para mellorar a comprensión eprodución textuais.


LGB3.7.1. Coñece e utiliza adecuadamente substantivos e verbos na comprensión eprodución de textos.

40

LGB3.7.2. Exprésase, con estilo propio, utilizando os recursos da lingua con creatividade(Competencias clave CCL, CAA).


B3.8. Recoñecemento e uso de nexos e mecanismos de cohesión. Estándares de aprendizaxe

LGB3.8.1. Identifica e usa conectores e mecanismos gramaticais e léxicos que proporcionancohesión a un texto.


B3.9. Coñecer os compoñentes sintácticos para elaborar enunciados cohesionados e correctos.


LGB3.9.1. Comprende e elabora enunciados correctos atendendo aos compoñentes sintácticos.


B3.10. Aplicar progresivamente a autoavaliación e a aceptación do erro como parte do procesode aprendizaxe.


LGB3.10.1. Recoñece os erros nas producións propias e alleas a partir da avaliación e aautoavaliación propoñendo solución para mellorar (Competencias clave CCL, CAA).


B3.11. Participar en proxectos plurilingües relacionados con elementos transversais nos que seeviten estereotipos.


LGB3.11.1. Participa en proxectos plurilingües relacionados con elementos transversais,evita estereotipos e valora as súas competencias como persoa plurilingüe.


B3.12. Reflexionar sobre as normas de uso das linguas mediante comparación e transformaciónde textos, enunciados e palabras.


LGB3.12.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos desenvoltos no curso nunha lingua para melloraro traballado noutras (Competencias clave CCL, CAA).



B4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dun pobo.Apreciar o plurilingüismo e coñecer a lusofonía.


41

LGB4.1.1. Valora a lingua como instrumento de construción de todos os saberes, medio derelación interpersoal e sinal de identidade dun pobo (Competencias clave CCL).

LGB4.1.2. Distingue linguas maioritarias, minoritarias e minorizadas, en relación coa nosalingua (Competencias clave CCL, CSC).

LGB4.1.3. Coñece aslinguas de España e valóraas como fonte de riqueza cultural (Competenciasclave CCL, CSC).

LGB4.1.4. Valora a importancia da relación de Galicia coa lusofonía e coñece os territorios que aintegran (Competencias clave CCEC).

LGB4.1.5. Coñece os recursos en rede de lecer e educativos (Competencias clave CCL, CCEC, CD).


B4.2. Analizar a situación sociolingüística de Galicia atendendo ao seu uso na contorna doalumnado.


LGB4.2.1. Describe a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo da súacontorna e compáraa con outras (Competencias clave CCL).

LGB4.2.2. Coñece e valora a nosa toponimia (Competencias clave CCL).


B4.3. Coñecer as iniciativas normalizadoras e adquirir vínculos positivos coa lingua.


LGB4.3.1. Coñece iniciativas normalizadoras (Competencias clave CCL, CSC).

LGB4.3.2. Analiza a súa práctica lingüística e valora a importancia de contribuír aoproceso de normalización (Competencias clave CCL, CSC).


B4.4. Describir a situación legal das linguas de España.


LGB4.4.1. Coñece a lexislación sobre o uso e a promoción da lingua.


B4.5. Identificar prexuízos lingüístiocs e a situación persoal ao seu respecto.


LGB4.5.1. Coñece e identifica os prexuízos en relación á nosa lingua no seu uso e no da súacontorna.


B4.6. Identificar e clasificar as variedades diafásicas, recoñecer a lingua estándar e valorar avariedade diatópica propia.

42


LGB4.6.1. Identifica e clasifica as variedades diafásicas do galego (Competencias clave CCL).

LGB4.6.2. Analiza a súa práctica lingüística e os posibles trazos de xerga estudantil(Competencias clave CCL).

LGB4.6.3. Recoñece a variedade estándar e valóraa como variante unificadora (Competenciasclave CCL).

LGB4.6.4. Rexeita os prexuízos sobre variedades dialectais e usa a da súa zona (Competenciasclave CCL, CSC).



B5.1. Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer una opiniónpersoal sobre todos os aspectos, temáticos e formais, sobre a lectura dunha obra axeitada áidade.


LGB5.1.1. Le con regularidade obras literarias e desenvolve criterio lector; expón opinión sbretodos os aspectos, temáticos e formais, sobre una obra axeitada á idade (Competencias claveCCL).

LGB5.1.2. Describe os elementos propios de cada xénero literario e outros elementos técnicos eestilísticos (Competencias clave CCL).


B5.2. Ler expresiva e comprensivamente e facer audición de poemas, determinar tem,aestrutura e recursos estilísticos.


LGB5.2.1. Le expresiva e comprensivamente e fai audición de poemas, determina o tema, aestrutura e os principais recursos estilísticos (Competencias clave CCL).


B5.3. Ler expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, describindo os elementosestruturais e formais máis salientables.


LGB5.3.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, describe oselementos estruturais e formais máis salientables.


B5.4. Ler dramatizada e comprensivamente ou visionar pezas teatrais recoñecendo oscompoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros.


43

LGB5.4.1. Le dramatizada e comprensivamente ou visiona pezas teatrais e recoñece oscompoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros (competencias clave CCL).


B5.5. Comparar textos de diferentes xéneros e subxéneros sinalando coincidencias e diferencias.


LGB5.5.1. Compara textos dos diferentes xéneros e subxéneros sinalando coincidencias ediferencias.


B5.6. Analizar textos literarios, identificar trazos dos subxéneros e funcionalidade dosrecursos retóricos.


LGB5.6.1. Analiza textos literarios, identifica trazos dos subxéneros e a funcionalidade dosrecursos retóricos (Competencias clave CCL).


B5.7. Escribir textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos eos recursos retóricos traballados na aula.


LGB5.7.1. Escribe textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridose os recursos retóricos traballados na aula (Competencias clave CCL, CCEC).


B5.8. Describir e caracterizar os trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.


LGB5.8.1. Describe e caracteriza os principais trazos da linguaxe cinematográfica (Competenciasclave CCL, CCEC).


B5.9. Servirse dos fondos e recursos das bibliotecas para realizar traballos e cita axeitada deles.


LGB5.9.1. Sérvese dos fondos e recursos das bibliotecas para realizar traballos e cita axeitadadeles.


A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos cinco bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución para

44

superar a materia, o nivel de adquisición de cada estándar ( indicadores de logro), osprocedementos e instrumentos de avaliación e os elementos transversais que se traballarán.Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción. (CCL, CD, CAA).

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL,CAA, CD, CMCCT).


4. LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas, así como os principaisprocedementos de cohesión textual. (CCL, CMCCT).

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono (CCL,CSC, CCEC).

6. LGB5. Le con regularidade obras literarias distinguindo os tres xéneros, así como obraspertencentes a outras linguaxes artísticas (CCL, CCEC, CAA).

7. LGB5. Expón a opinión persoal sobre as lecturas con claridade e coherencia e elaborapequenas producións (CCL, CSIEE, CAA).

B/ Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións. Cada estándar traballaríase nunhas sete sesións completas por avaliación, peroparece preferible unha distribución máis libre, en función da marcha do curso e dado que encada sesión poden traballarse varios estándares. Ao contarse coa axuda do libro de texto, queinclúe todos os bloques reflectidos por estes estándares en todas as súas unidades, remitimosao apartado correspondente (Cfr. Infra. Apartado 1.2.2.5.)


1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción. (CCL, CD, CAA):10%.

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL,CAA, CD, CMCCT): 30%.


45

4. LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas, así como osprincipais procedementos de cohesión textual. (CCL, CMCCT):10%.

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono (CCL,CSC, CCEC):10%.

6. LGB5. Le con regularidade obras literarias distinguindo os tres xéneros, así como obraspertencentes a outras linguaxes artísticas (CCL, CCEC, CAA):20%.

7. LGB5. Expón a opinión persoal sobre as lecturas con claridade e coherencia e elaborapequenas producións. (CCL, CSIEE, CAA):10%.



1. LGB1.

É capaz de comprender textos orais.

É capaz de producir textos orais.

É capaz de manexar as TIC para a produción de textos.Respecta as regras de interacción.

Utiliza correctamente a fonética e a prosodia.

2. LGB .

Elabora resumos e esquemas.

Elabora textos escritos de diversa tipoloxía.

3. LGB3.

Utiliza un vocabulario amplo.

Utiliza as regras ortográficas e morfolóxicas correctamente.

4. LGB4

Recoñece as clases de palabras e as súas funcións.

5. LGB4

Coñece a situación sociolingüística de Galicia.

Coñece a relación de Galicia e a lusofonía.

6. LGB5.

Le textos literarios e recoñece as características de cada xénero.

Le textos doutras linguaxes artísticas e recoñece as súas características.

7. LGB5.

46

Expón, oralmente e por escrito, a súa opinión sobre os textos lidos.

Elabora pequenas producións de intención artística.

Como rúbricas que avalían os estándares poderían utilizarse os seguintes:




4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara.Equivalería a Notable.


E/ Procedementos e instrumentos de avaliación.

1. LGB1.

En cada avaliación, comprensión e interpretación de textos orais.

Produción de textos orais coherentes e cohesionados.

Utilización das TIC para a elaboración de textos orais.

Respecto das regras de interacción que rexen a comunicación oral.

2. LGB2.

En cada avaliación, comprensión, e interpretación de textos escritos.

En cada avaliación, produción de textos escritos coherentes e cohesionados.

En cada avaliación, elaboración de esquemas e resumos.

Uso das bibliotecas e as TIC para a elaboración de textos escritos.

3. LGB3.

Uso, en cada exercicio, traballo ou exame dun vocabulario amplo.

Uso, en cada exercicio, traballo ou exame, das regras ortográficas e morfolóxicas.

4. LGB3.

O longo do curso, recoñecemento das clases de palabras en textos e exercicios.

47

Recoñecemento das función das clases de palabras en textos e exercicios.

Recoñecemento dos procedementos de cohesión en textos e exercicios.

5. LGB4.

Comprensión, ao longo do curso, dos principais conceptos de Sociolingüística.

Reflexión sobre a situación sociolingüística de Galicia.

Comprensión das relacións entre Galicia e a lusofonía.

6. LGB5.

En cada trimestre, lectura de textos literarios e doutras linguaxes artísticas.

Explicación, en exames e traballos, das características dos textos lidos.

7. LGB5.

Exposición de opinións, orais e escritas sobre os textos lidos.

Elaboración de pequenos textos de intención artística.



A expresión oral trátase en todos os estándares excepto no 2 e no 6. Na nosa materia aexpresión forma parte substancial do currículo: a elaboración e exposición de textos, dexeito individual e colectivo, é a maneira de tratar este elemento transversal. Ao contarse coaaxuda das TIC e os medios audiovisuais, estaría abordándose tamén estoutro elementotransversal.

Tamén o emprendemento é tratable, especialmente nos estándares 1, 2, 3, porque obrigaao alumnado a abordar a empresa de elaborar textos, facelos atractivos, correctos, e expoñelosde xeito eficaz, vencendo medos, investigando, poñendo en común cos/as compañeiros/as…Isto último desenvolve tamén o fomento das relacións igualitarias, cívicas, non discriminatoriase non violentas porque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos, respectar asdiferenzas de todo tipo. Como se pode observar, estamos tratando á vez practicamente todos oselementos transversais.

A expresión escrita, eixo dos estándares 2, 3 e 6, tamén se combina, ao desenvolverseestes estándares, coa non discriminación, porque se fomenta o uso non sexista do idioma; alectura de textos, literarios ou de calquera outro tipo, onde se aprecie algún tipo dediscriminación ou violencia, dará lugar á reflexión para erradicar posibles prexuízos ou actitudesviolentas no alumnado.

48


1.2.2.5. TEMPORALIZACIÓN.

A materia repártese en 12 unidades de xeito que, como norma xeral, en cada trimestre seimpartirán 4 (aproximadamente 12 sesións por unidade).Esta división pode sufrir modificaciónsen función do ritmo de aprendizaxe e das características de cada grupo; tamén o/a profesor/apoderá decidir a organización da materia de xeito que, sen esquecer os contidos, os estándarese os obxectivos perseguidos, teña unha certa liberdade á hora de tratalos. Hai que destacar queo apartado ortográfico se terá en conta durante todo o curso, valorándose o uso correcto daredacción, puntuación, ortografía, etc., en todos os traballos, exercicios e exames realizados poloalumnado. Penalizaranse segundo os criterios expostos no apartado de avaliación, os erroscometidos neste apartado.


Comprensión, interpretación e resumo de textos orais e escritos de tipoloxía diversa(académicos, medios de comunicación, vida social…)

Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con interese e respecto.

Elaboración, coa axuda das TIC, de discursos orais coherentes, cohesionados e fonética,prosódica e gramaticalmente correctos.

Utilización guiada da biblioteca e as TIC para obter información sobre textos escritos,esencialmente dos medios de comunicación e narrativos.

Lectura en voz alta, con dicción e entoación correctas.

Produción, con e sen a axuda das TIC, de textos escritos de diferentes tipos (resumos,esquemas, textos dos medios de comunicación, narracións, descricións, exposicións…)

Utilización de léxico amplo, con uso do vocabulario traballado na aula.

Correcta utilización da normativa ortográfica e morfolóxica da nosa lingua.

Recoñecemento das distintas clases de palabras e dos principais mecanismos decohesión textual.

Valoración do plurilingüismo e a lusofonía.

Coñecemento da situación sociolingüística do galego evitando estereotipos e prexuízos.

Lectura guiada de obras literarias, exposición da opinión persoal e asimilación das súasprincipais características estilísticas.

49

Diferenzas entre os tres xéneros literarios a partir das súas principais características.

Produción de textos sinxelos de intención literaria.

Descrición dos trazos básicos da canción e o cómic como linguaxes artísticas.


A metodoloxía será fundamentalmente activa, as explicacións teóricas serán o soporte para aelaboración dun amplo número de actividades por parte do alumnado. Tentarase que aparticipación oral de todos/as os/as alumnos/as sexa o máis frecuente posible, dentro daslimitacións impostas pola elevada ratio alumno/a-profesor/a; aínda así, tentarase alternar acorrección escrita dos exercicios, para poder avaliar o traballo e corrixir os erros (de xeito que oalumnado poida facer unha revisión daquilo en que necesitará mellorar) coa corrección oral,entre todos, de xeito que se potenciará a participación e o uso oral da lingua. Tamén se poderárecorrer á autoavaliación, que permitirá ao alumnado non só ser máis consciente dos seus errose así rectificalos, senón comprender mellor a avaliación como algo fundamental no proceso deensino-aprendizaxe. Tanto no referente ao alumnado como, no seu caso, o profesorado,poderase favorecer o traballo en equipo, no caso do profesorado co obxecto de proporcionar unenfoque multidisciplinar. Se en todas as materias a lectura é un factor fundamental, na nosaespecialmente, en todo tipo de soportes e formatos; en relación con isto último, promoverase ouso das TIC como recurso metodolóxico eficaz. Procurarase que as actividades dean comoresultado a aprendizaxe de máis dunha competencia á vez.

No relativo aos materiais, ademais do libro de texto, poderán utilizarse todos aqueles que o/aprofesor/a considere útiles, desde fotocopias e outros materiais impresos, a materialaudiovisual diverso, ademais das TIC (fundamentalmente internet), que axudarán ao alumnado aelaborar parte do material e lle ensinarán a seleccionar información interesante e arexeitar a que non o sexa, ensinándolle, ademais, a facer un uso consciente e maduro delas.

Nas propostas didácticas dos nosos libros de texto, contamos con abundante bibliografía eoutros recursos didácticos, fundamentalmente páxinas web das que o profesorado poderá facerunha selección ao alumnado para que, baixo a súa supervisión, poida consultala, na bibliotecado centro e nas súas casas.

1.2.2.8 CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO.

2º ESO


50

Avaliación inicial



• comprensión e elaboración textual• léxico-semántica• lingua e sociedade• gramática• ortografía

Con estes procedementos de avaliación inicial, poderá comprobar o grao de coñecementos cos que o alumnado inicia o curso e o ciclo. Trátase dunha avaliación inicial de especial importancia.











51






como: determinación do tema de diferentes tipos de textos, elaboración de resumos,esquemas, determinación da estrutura, creación de textos aplicando procedementos de adecuación, coherencia e cohesión, etc. Esta parte do exame contará 4 puntos.






Exame global finalO alumno que non supere a materia por avaliacións terá dereito a un exame global final que teráunha estrutura e unha puntuación semellantes á dos exames parciais e referirase a toda a materia do curso.


Exame de setembroO exame de setembro é un exame extraordinario, polo tanto o alumno ha de demostrar o coñecemento dos contidos mínimos e non se terán en conta as cualificacións obtidas durante o curso nin os traballos ou lecturas realizados. A cualificación será exclusivamente a que se obteñano exame escrito.

52

1.2.3. 3º ESO.

1.2.3.1.OBXECTIVOS DO CURSO.






Realizar exposicións orais coa axuda das TIC. Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos e

con diferentes intencións comunicativas. Ler en voz alta respectando os patróns fonéticos do galego e rexeitando prexuízos. Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter e manexar información e

para producir creacións propias. Producir en calquera formato, textos de varios ámbitos con coherencia, cohesión,

adecuación e corrección. Coñecer e utilizar un léxico amplo e preciso. Utilizar dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes. Coñecer e utilizar as categorías gramaticais para mellorar e enriquecer as producións

lingüísticas. Identificar e explicar as funcións oracionais e as unidades que as desempeñan. Identificar os mecanismos de cohesión textual. Recoñecer a estrutura dun texto e elaborar textos de acordo con eses parámetros. Coñecer e aplicar as regras ortográficas. Participar en proxectos nos que se utilizan varias linguas, evitando estereotipos

lingüísticos e culturais. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dun pobo. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia. Coñecer os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega dos seus inicios

a 1916. Describir a situación sociolingüística e legal das linguas do Estado. Recoñecer e valorar as variedades da lingua e identificar a estándar como unificadora. Identificar os distintos períodos da literatura galega desde a Idade Media a 1916. Ler textos de distintos xéneros da literatura galega desde a Idade Media a 1916. Elaborar traballos, coa axuda das TIC, relacionados cos distintos períodos da literatura

galega desde a Idade Media a 1916. (Re)crear textos con intención literaria a partir de modelos traballados en clase.

53

1.2.3.2. CONTIDOS. RELACIÓN COS OBXECTIVOS DA ETAPA.


B1.1. Comprensión e interpretación de textos orais dos medios de comunicaciónaudiovisual,especialmente entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes (Obxectivos d, e, h).

B1.2. Escoita crítica e reflexiva ante mensaxes discriminatorias dos medios decomunicación, especialmente os programas informativos (Obxectivos d, e, h).

B1.3. Comprensión, interpretación e valoración de textos expositivos e argumentativos(Obxectivos d, e, h).

B1.4. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais académicos (Obxectivos, d, e, h).

B1.5. Desenvolvemento de habilidades de escoita con actitude de interese, cooperación erespecto ante intervencións orais, especialmente do profesorado e o alumnado (Obxectivos a, c,d, h).

B1. 6. Valoración das producións orais emitidas con fonética galega e actitude crítica ante osprexuízos que se poidan asociar a ela (Obxectivos h, n).

B1.7. Participación activa en situacións do ámbito académico que xeren intercambio deopinión(Obxectivos a, c, d, h).

B1.8. Utilización de estratexias para falar en público: planificación do discurso enprácticas orais formais e informais (Obxectivos a, b, c, g, h, n).

B1.9. Construción de discursos en distintos rexistros sobre temas de interese persoal ou socialda vida cotiá e académica (Obxectivos a, d, h, l, ñ).

B1.10. Coñecemento e aplicación, con axuda das TIC, de estratexias para a produción de textosorais sobre temas de actualidade (Obxectivos b, e, g, h).


B2.1. Uso de técnicas de análise do contido que facilitan a lectura comprensiva e crítica detextos(Obxectivos b, f, h).

B2.2. Comprensión e interpretación de textos da vida cotiá e as relación sociais: convocatorias,actas de reunión, regulamentos (Obxectivos d, e, h).

B2.3. Comprensión e interpretación de textos dos medios de comunicación e distinción doscontidos informativos e das opinión en entrevistas, crónicas e reportaxes (Obxectivos d, e, h).

54

B2.4. Comprensión e interpretación dos textos do ámbito académico, especialmenteespositivos e explicativos (Obxectivos d, e, h).

B2.5. Identificación do tema e posibles subtemas, a estrutura e a intención do emisor dos textosexpositivos e explicativos (Obxectivos b, h).

B2.6. Uso case autónomo dos recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter, organizar eseleccionar a información (Obxectivos b, e, g, h).

B2.7. Actitude reflexiva e crítica ante a lectura de calquera tipo de texto para detectar prexuízose discriminacións (Obxectivos a, c, d, h).

B2.8. Lectura fluída en voz alta respectando os patróns fonéticos do galego (Obxectivos h, ñ).

B2.9. Produción, en formato papel ou dixital, de textos da vida cotiá e das relaciónsociais:convocatorias, actas de reunión, intervención en foros (Obxectivos b, e, h).

B2.10. Produción, en soporte papel ou dixital, de textos dos medios decomunicación, fundamentalmente entrevistas, crónicas e reportaxes (Obxectivos b, e, h).

B2.11. Produción, en soporte papel ou dixital, de textos expositivos do ámbito académico apartir de in formación obtida na biblioteca ou outras fontes (Obxectivos b, e, h).

B2.12. Planificación, produción e revisión do texto con adecuación, coherencia, cohesión erespecto polas normas da escrita (obxectivos b, e, h, f).

B2.13. Utilización das TIC para organizar contidos, mellorar a presentación e corrixir erros(obxectivos b, e, h).

B2.14. Uso das TIC como medio de comunicación social a través da escritura (Obxectivos a, d, e,h).


B3.1. Uso de léxico amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e vocabulariotemático(Obxectivos b, e, l).

B3.2. Recoñecemento das clases de palabras (Obxectivos b, e, l).

B3.3. Uso dos procedementos de creación de palabras (derivación e composición)(Obxectivos b,e, i).

B3.4. Fonética e fonoloxía; interferencias (Obxectivos a, d, e).

B3.5. Uso progresivamente autónomo dos dicionarios, bibliotecas e outras fontes en distintossoportes, especialmente sobre cuestión de uso, norma e fonte de información (Obxectivos b, e,i, l).

55

B3.6. Uso das normas ortográficas (Obxectivos b, e).

B3.7. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual (Obxectivo e).

B3.8. Recoñecemento das funcións sintácticas e as unidades que as desempeñan paramellorar a construción de textos (Obxectivos b, e).

B3.9. Recoñecemento e uso dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particularpresentativos, secuenciadores de adición e mecanismos de cohesión como recorrencia léxica(Obxectivos a, b, e).

B3.10. Identificación da estrutura dun texto, construción dos parágrafos e progresión temáticaen textos alleos e propios. Elaboración de textos tendentes a estes valores (Obxectivo b).

B3.11. Recoñecemento da intención comunicativa (Obxectivo e).

B3.12. Participación en proxectos nos que se utilicen varias linguas, relacionados coselementos transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos e culturais (Obxectivos b, e,h).

B3.13. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre linguas paradesenvolver competencia comunicativa integrada (Obxectivos b,e).


B4.1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dunpobo(Obxectivos ñ, o).

B4.2. O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e consciencia danecesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado dalingua galega, potenciando o plurilingüismo (Obxectivos ñ, o).

B4.3. A lusofonía (Obxectivos ñ, o).

B4.4. Situación sociolingüística do galego, usos e actitudes no contorno máis próximo eaproximación aos prexuízos lingüísticos máis evidentes (Obxectivos ñ, o).

B4.5. O proceso de normalización, desenvolvemento de actitudes positivas cara á recuperacióndo galego e conciencia das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do usonormalizado da lingua galega (Obxectivos ñ, o).

B4.6. Etapas da historia social do galego dese 1916 á actualidade (Obxectivos l, ñ, o).

B4.7. Situación sociolingüístca e legal das linguas do Estado (Obxectivos ñ, o).

B4.8. Os prexuízos lingüísticos (Obxectivos ñ, o).

56

B4.9. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedadesdiatópicas, diastráticas e diafásicas do galego e da función do estándar, uso normal da variedadedialectal propia e uso do de estándar en situación formais (Obxectivos ñ, o).


B5.1. Identificación e comprensión dos distintos períodos da Literatura Galega desde as súasorixes até1916 (Obxectivos h, l).

B5.2. Selección, lectura autónoma e comentario de textos representativos da Literatura Galegadesde aIdade Media a 1916 (Obxectivos h, l).

B5.3. Lecturas expresivas, audicións e lecturas dramatizadas de textos narrativos, poéticos,teatrais e ensaísticos representativos da Literatura Galega desde a Idade Media a 1916(Obxectivos h, l).

B5.4. Elaboración de traballos individuais ou en grupo nos que se analicen textosrepresentativos daLiteratura Galega desde a Idade Media a 1916 (Obxectivos b, h, l).

B5.5. Consulta de fontes básicas de información e familiarización coas TIC para a realización detraballos e cita axeitada destas (Obxectivos e, h, l).

B5.6. (Re)creación de textos sinxelos de intención literaria partindo das características dostraballados na aula para desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dossentimentos e xuízos (Obxectivos h, l, n).



Criterios de avaliaciónB1.1. Comprender e interpretar a intención comunicativa implícita e explícita, a idea principal eas secundarias en textos orais dos medios de comunicación audiovisuais.Estándares de aprendizaxeLGB1.1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura detextos orais dos medios de comunicación audiovisuais (Competencia clave CCL).LGB1.1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos(Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB1.2. Identificar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación,analizar criticamente os seus contidos e interpretar as mensaxes e connotacións discriminatoriasimplícitas.Estándares de aprendizaxe

57

LGB1.2.1. Diferenza as idea principais e secundarias, identifica a intención comunicativa deprogramas de carácter informativo (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.2.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación eextrae conclusións entre semellanzas e diferenzas (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.2.3. Rexeita usos lingüísticos que conlevan prexuízos e discriminacións (Competenciasclave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB1.3. Comprender, interpretar e valorar textos orais expositivos e argumentativos.Estándares de aprendizaxeLGB1.3.1. Identifica as idea principais e secundarias dun texto oral expositivo ou argumentativo,formal ou informal, en estándar ou en calquera variedade dialectal (Competencia clave CCL).LGB1.3.2. Recoñece a intención comunicativa dos textos (Competencia clave CCL).LGB1.3.3. Diferenza as explicacións dos argumentos (Competencias clave CCL, CAA). Criterios de avaliación.B1.4. Comprender textos orais expositivos e argumentativos do ámbito académico e identificarideas principais e secundarias, o propósito comunicativo implícito ou explícito e diferenciarexplicacións e argumentos.Estándares de aprendizaxeLGB1.4.1. Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios emesas redondas dentro do ámbito académico e elabora un esquema ou resumo (Competenciasclave CCL, CAA).LGB1.4.2. Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a favor ou encontra (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB1.5. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas dasactividades académicas, espontáneas e planificadas.Estándares de aprendizaxeLGB1.5.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral(Competencias clave CCL, CAA, CSC).LGB1.5.2. Recoñece a importancia da prosodia e dos trazos máis característicos da linguaxe nonverbal (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE). Criterios de avaliaciónB1.6. Valorar as producións emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante osprexuízos que se poidan asociar a ela.Estándares de aprendizaxeLGB1.6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produciónoral propia e allea a partir da autoavaliación e propón solución de mellora (Competencias claveCCL, CAA).LGB1.6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos asociables á pronuncia da linguagalega (Competencias clave CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB1.7. Participar activamente en situacións do ámbito académico que xeren intercambio deopinión.Estándares de aprendizaxeLGB1.7.1. Participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras deinteracción, intervención e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as demais(Competencias clave CCL, CSC).LGB1.7.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás instrucións do moderador nos debates ecoloquios (Competencias clave CCL, CSC).

58

LGB1.7.3. Avalía as intervencións propias e alleas (Competencia clave CAA).LGB1.7.4. Respecta as quendas, o espazo, xesticula de xeito adecuado, escoita activamentee usa fórmulas de saúdo e despedida (Competencia clave CSC).Criterios de avaliaciónB.1.8. Aplicar estratexias para falar en público, en situación formais e informais, de formaindividual ou en grupo.Estándares de aprendizaxeLGB1.8.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións breves (Competencia claveCAA).LGB1.8.2. Participa con fluidez nas intervencións orais respectando as regras morfosintácticas ea fonética galega (Competencia clave CCL).LGB1.8.3. Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego: fraseoloxía e infinitivoconxugado (Competencia clave CCL).LGB1.8.4. Usa os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (presentación, xestos,mirada…), manifesta autocontrol das emocións e fala con confianza e seguridade (Competenciasclave CCL, CSC, CSIEE).LGB1.8.5. Emprega nas súas intervencións orais un léxico rico e variado (Competencia clave CCL).LGB1.8.6. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral (Competencias clave CAA, CCL).LGB1.8.7. Recoñece erros nos discursos orais propios e alleos e tenta progresivamente deevitalos (Competencias clave CAA, CCL).Criterios de avaliaciónB1.9. Producir discursos breves en diversos rexistros sobre temas da vida cotiá ou académica.Estándares de aprendizaxeLGB1.9.1. Participa en conversas informais en que intercambia información e expresa a súaopinión (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE, CCEC).LGB1.9.2. Desenvólvese en situacións cotiás que impliquen solicitar información ouservizo(Competencias clave CSC, CSIEE).LGB1.9.3. Utiliza as fórmulas de tratamento e as regras de cortesía axeitadas ao destinatarioe á situación comunicativa (Competencias clave CCL, CSC).LGB1.9.4. Realiza e explica resumos ou exposicións académicas sinxelas (Competencia claveCCL). Criterios de avaliaciónB1.10. Coñecer e aplicar, coa axuda das TIC, estratexias para realizar exposicións oraisplanificadas.Estándares de aprendizaxeLGB1.10.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidosrelevantes e incorporalos ás súas producións (Competencias clave CD, CAA, CSEIE).LGB1.10.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e atractivasvisualmente (Competencias clave CD, CCL, CSC).


Criterios de avaliaciónB2.1. Aplicar técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.Estándares de aprendizaxeLGB2.1.1. Usa técnicas de síntese de contido dos textos: subliñados, esquemas, resumos(Competencias clave CCL, CAA).

59

LGB2.1.2. Usa técnicas de ampliación e organización de información: táboas, cadros, gráficos oumapas de conceptos (Competencias clave CCL, CAA).LGB2.1.3. Incorpora palabras do rexistro formal ao seu vocabulario (Competencias clave CCL,CAA).LGB2.1.4. Relaciona a información explícita e implícita do escrito en función do contexto(Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB2.2. Comprender e interpretar textos da vida cotiá e das relación sociais: convocatorias, actasde reunión, regulamentos.Estándares de aprendizaxeLGB2.2.1. Comprende e interpreta textos da vida cotiá e das relación sociais (Competenciasclave CCL, CSC).LGB2.2.2. Identifica os trazos característicos dun escrito (tipografía, distribución de espazos,escollas léxicas)coa tipoloxía textual. Convocatorias, actas de reunión, regulamentos(Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB2.3. Comprender e interpretar escritos dos medios de comunicación e distinguir entreinformación e opinión en entrevistas, crónicas e reportaxes.Estándares de aprendizaxeLGB2.3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas,crónicas e reportaxes (Competencias clave CCL, CSC).LGB2.3.2. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nostextos xornalísticos (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónLGB2.4. Comprender e interpretar textos propios do ámbito académico, especialmenteexpositivos e explicativos: enciclopedias, webs e outros materiais.Estándares de aprendizaxeLGB2.4.1. Comprende e interpreta textos do ámbito académico, especialmenteexpositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas(Competencia clave CAA).LGB2.4.2. Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webstemáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe (Competenciasclave CCL, CAA, CD).LGB2.4.3. Interpreta, deduce e explica a información que aparece en diagramas, gráficos emapas de conceptos (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB2.5. Identificar tema, os subtemas e a estrutura comunicativa dos textos expositivos eexplicativos.Estándares de aprendizaxeLGB2.5.1. Identifica o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textosexpositivos e explicativos (Competencias clave CCL, CAA).LGB2.5.2. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención doemisor (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB2.6. Usar, de maneira case autónoma, os recursos das biblioteca e outros, relacionados coasTIC para obter, organizar e seleccionar información.Estándares de aprendizaxeLGB2.6.1. Busca na biblioteca e en internet para obter, organizar e seleccionarinformación (Competencias clave CCL, CAA, CD).

60

Criterios de avaliaciónB2.7. Manifestar una actitude reflexiva e crítica ante a lectura de calquera tipo de texto paradetectar prexuízos e discriminacións.Estándares de aprendizaxeLGB2.7.1. Expresa acordo ou desacordo con aspectos parciais ou globais dun texto (Competenciaclave CCL).LGB2.7.2. Recoñece e evita usos lingüísticos que transmiten prexuízos ou mensaxesdiscriminatorias (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.8. Ler en voz alta, de xeito fluído, e respectar os patróns fonéticos do galego.Estándares de aprendizaxeLGB2.8.1. Le en voz alta, de xeito fluído, e respecta a fidelidade ao texto (Competencia básicaCCL).LGB2.8.2. Respecta os patróns fonéticos do galego e emprega a dicción e o ritmo axeitado álectura do texto (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB2.9. Producir, en formato papel ou dixital, textos da vida cotiá e das relación sociais:convocatorias, actas de reunión, intervencións en foros.Estándares de avaliaciónLGB2.9.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos da vida cotiá ou das relación sociais,segundo modelos propostos na aula (Competencia clave CCL, CSC, CD).Criterios de avaliaciónB2.10. Producir, en soporte papel ou dixital, textos xornalísticos informativos e deopinión, fundamentalmente entrevistas, crónicas e reportaxes.Estándares de aprendizaxeLGB2.10.1. Produce, en soporte papel ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmenteentrevistas, crónicas, reportaxes (Competencia clave CD).Criterios de avaliaciónB2.11. Producir, en soporte papel ou dixital, textos expositivos do ámbito académico:informes, proxectos sobre tarefas académicas das distintas materias curriculares.Estándares de aprendizaxeLGB2.11.1. Produce, en soporte papel ou dixital, textos expositivos e explicativos sobredistintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outrasfontes de información (Competencias clave CCL, CD).LGB2.11.2. Usa correctamente elementos formais nos traballos académicos: citas bibliográficas,índices, paxinación, notas a pé de páxina, capítulos… (Competencias clave CCL, CD).Criterios de avaliaciónB2.12. Planificar, producir e revisar textos con adecuación, coherencia e cohesión e con respectopolas normas morfolóxicas, ortográficas e tipolóxicas.Estándares de aprendizaxeLGB2.12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e a situacióncomunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e cohesionados (Competencias claveCCL, CAA).LGB2.12.2. Planifica borradores, utiliza esquemas, árbores ou mapas conceptuais paraplanificar e organizar os escritos (Competencias clave CCL, CAA).LGB2.12.3. Consulta fontes de información en distintos formatos para seleccionar contidosrelevantes que posteriormente reelaborará e incorporará aos seus escritos (Competencias claveCCL, CAA, CD).

61

LGB2.12.4. Utiliza o rexistro adecuado en función da situación comunicativa e o ámbitode uso (Competencias clave CCL, CSC).LGB2.12.5. Usa elementos lingüísticos e discursivos para acadar coherencia e cohesión(Competencia clave CCL).LGB2.12.6. Revisa os textos para resolver dificultades de contido e de forma (Competenciasclave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB2.13. Utilizar as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir asproducións escritas.Estándares de aprendizaxeLGB2.13.1. Usa as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a correccióndos textos escritos (Competencias clave CCL, CD).Criterios de avaliaciónB2.14. Utilizar as TIC como medio de comunicación e interrelación social a través da escritura.Estándares de aprendizaxeLGB2.14.1. Utiliza as TIC para intercambiar opinión sobre escritos alleos e escribir e dar acoñecer os propios en blogs e redes sociais de lectores e escritores (Competencias clave CCL,CSC, CCEC, CD).


Criterios de avaliaciónB3.1. Explicar os valores do léxico temático e a fraseoloxía.Estándares de aprendizaxeLGB.3.1.1. Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de usoformal da lingua (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.2. Aplicar os coñecementos sobre as clases de palabras na elaboración de textos escritos eorais.Estándares de aprendizaxeLGB3.2.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun uso correcto das clases depalabras (Competencias clave CCL, CCA).LGB3.2.2. Identifica e explica os usos e valores das clases de palabras relacionándoas coaintención comunicativa e a tipoloxía textual (Competencias clave CCL, CCA).Criterios de avaliaciónB.3.3. Recoñecer explicar os precedementos de creación de palabras e as posibilidades decombinación para crear novas palabras.Estándares de aprendizaxeLGB3.3.1. Recoñece e explica os procedementos de creación de palabras (Competencias claveCCL, CCA).LGB3.3.2. Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación (Competencias claveCCL, CCA).Criterios de avaliaciónB.3.4. Recoñecer e usar adecuadamente a fonética da lingua galega.Estándares de aprendizaxeLGB3.4.1. Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega (Competencias clave CCL,CAA).Criterios de avaliación

62

B3.5. Usar progresiva e autonomamente os dicionarios, as bibliotecas e outras fontes deconsulta para resolver dúbidas e progresar na aprendizaxe.Estándares de aprendizaxeLGB3.5.1. Utiliza os dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes, resolve assúas dúbidas sobre o uso correcto da lingua e e progresa na aprendizaxe (competencias claveCCL, CD).Criterios de avaliaciónB3.6. Aplicar as normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego.Estándares de aprendizaxeLGB3.6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais (Competencias claveCCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.7. Usar correctamente a puntuación.Estándares de aprendizaxeLGB3.7.1. Revisa os textos para puntuar correctamente (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB3.8. Recoñecer, usar e explicar as funcións sintácticas oracionais e as unidades que asdesempeñan.Estándares de aprendizaxeLGB3.8.1. Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferenza oselementos que as desempeñan (Competencias clave CCL, CAA)Criterios de avaliaciónB3.9. Recoñecer, en textos de diversa natureza, e usar en producións propias os diferentesconectores textuais e os principais mecanismos de cohesión.Estándares de aprendizaxeLGB3.9.1. Identifica, explica e usa distintos conectores e outros mecanismos de cohesión(Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB3.10. Sintetizar o contido e identificar a estrutura de textos. Elaborar producións propiassegundo estes parámetros.Estándares de aprendizaxeLGB3.10.1. Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática enproducións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores(Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB3.11. Comprender o sentido global e a intención comunicativa de textos orais e escritos.Estándares de aprendizaxeLGB3.11.1. Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intencióncomunicativa e recoñece a postura de cada emisor (Competencias clave CLC, CSC).Criterios de avaliaciónB3.12. Participar en proxectos nos que se utilicen varias linguas, relacionados cosElementos Transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos ou culturais.Estándares de aprendizaxeLGB3.12.1. Participa en proxectos nos que se utiliza varias linguas e relacionados cos ElementosTransversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora positivamente as competenciasque posúe como persoa plurilingüe (Competencias clave CCL, CAA, CD).Criterios de avaliación

63

B3.13. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación etransformación de textos, enunciados e palabras e utilizar estes coñecementos para solucionarproblemas de comprensión e para a produción de textos.Estándares de aprendizaxeLGB3.13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos desenvoltos no curso nunha das linguas, paramellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras(Competencias clave CCL, CAA).


Criterios de avaliaciónB4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dunpobo, apreciar o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e coñecer aimportancia da lusofonía e incorporar ferramentas en rede desta comunidade cultural.Estándares de aprendizaxeLGB4.1.1 Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun poboe explica a súa postura (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.1.2. Distingue entre bilingüismo e diglosia e aplica estes termos á realidade galega(Competencias clave CCL).LGB4.1.3. Valora o plurilingüismo inclusivo, desde a lingua propia, como expresión da riquezacultural da humanidade e explica a súa postura (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.1.4. Coñece as linguas que forman parte da nosa familia lingüística (Competencia claveCCL).LGB4.1.5. Coñece os territorios da comunidade lusófona e a importancia desta na vidasocial e económica galega (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.1.6. Incorpora á súa práctica cotiá recursos en rede en lingua portuguesa (buscadores eenciclopedias) (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB4.2. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia, atendendo á presenza da linguagalega.Estándares de aprendizaxeLGB4.2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia (Competencias clave CCL,CSC).LGB.4.2.2. Analiza gráficas sobre o uso do galego segundo a idade das persoas (Competenciasclave CCL, CSC, CD).LGB4.2.3. Identifica os castelanismos nas producións lingüísticas e depura estes elementos noseu discurso (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB4.3. Coñecer as principais iniciativas normalizadoras, adquirir vínculos positivos cara ao uso dogalego e asumir a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega.Estándares de aprendizaxeLGB4.3.1. Coñece as principais iniciativas normalizadoras da lingua galega (Competencias claveCCL, CSC).LGB4.3.2. Comprende o concepto de normalización e explica o proceso normalizadordo galego (Competencia clave CCL).LGB4.3.3. Analiza a propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuírindividual e socialmente á normalización da lingua galega (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliación

64

B4.4. Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da linguadesde os seus inicios até 1916.Estándares de aprendizaxeLGB4.4.1. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde osseus inicios até 1916 (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.4.2. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da linga galega desdeos seus inicios até 1916 (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.4.3. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da linguagalega desde os seus inicios até 1916 (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.4.4. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionadoscoa historia social da lingua galega desde os seus inicios até 1916 (Competencias clave CCL, CSC,CD).Criterios de avaliaciónB4.5. Describir a situación sociolingüística e legal das linguas de España.Estándares de aprendizaxeLGB4.5.1. Coñece a lexislación estatal e a autonómica que regula a utilización do galegoe a súa promoción (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB4.6. Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.Estándares de aprendizaxeLGB4.6.1. Coñece o que é un prexuízo, detecta e analiza prexuízos de carácter sociocultural esociopolítico cara ao galego na súa práctica lingüística e na da súa contorna(Competencias claseCCL, CSC)Criterios de avaliaciónB4.7. Identificar e clasificar as variantes diastráticas do galego, recoñecer os trazos davariedade estándar da lingua galega, valorala e apreciar a variedade diatópica propia.Estándares de aprendizaxeLGB4.7.1. Identifica e clasifica as variedades diastráticas do galego (Competencia clave CCL).LGB4.7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar e valóraa como varianteunificadora (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.7.3. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos da súazona (Competencias clave CCL, CSC).


Criterios de avaliaciónB5.1. Identificar e comprender as distintas épocas e períodos da Literatura Galega desde as súasorixes na Idade Media até 1916.Estándares de aprendizaxeLGB5.1.1. Identifica as distintas épocas e períodos da Literatura Galega desde a Idade Media até1916 (Competencias clave CCL).LGB5.1.2. Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da LiteraturaGalega desde a Idade Media até 1916 e sinala os seus trazos característicos (Competencias claveCCL).Criterios de avaliaciónB5.2. Seleccionar, ler autonomamente e comentar textos representativos da Literatura Galegadesde a Idade Media até 1916 e relacionar o seu contido co contexto histórico, cultural esociolingüístico de cada período.

65

Estándares de aprendizaxeLGB5.2.1. Selecciona textos representativos da Literatura galega desde a Idade Media até 1916para a súa lectura (Competencia clave CCL).LGB5.2.2. Le autonomamente obras ou textos representativos da Literatura Galega de a IdadeMedia até 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos cocontexto do período correspondente (Competencia clave CCL).LGB5.2.3. Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura Galega desde a Idade Mediaaté 1916, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos co contexto do período literariocorrespondente (Competencias clave CCL).LGB5.2.4. Compara textos literarios dun mesmo período ou de épocas diferentes atendendoaos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos e relaciona todo co contexto daépoca (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB5.3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audicións e ler textos narrativos de xeitodramático, poéticos, teatrais e ensaísticos da Literatura Galega desde a Idade Media até 1916.Estándares de aprendizaxeLGB5.3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou textos narrativos de xeito dramático, poéticos, teatraise ensaísticos representativos da Literatura Galega desde a Idade Media até 1916 (Competenciaclave CCL).LGB5.3.2. Participa con proveito de audicións de textos narrativos, poéticos, teatrais eensaísticos representativos da Literatura galega desde a Idade Media até 1916 e escribe/debate,argumenta sobre aspectos literarios básicos destes (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB5.4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicentextos representativos da Literatura Galega desde a Idade Media até 1916.Estándares de aprendizaxeLGB5.4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizantextos representativos da Literatura Galega desde a Idade Media até 1916 (Competencia claveCCL).Criterios de avaliaciónB5.5. Consultar fontes básicas de información e familiarizarse cos recursos das TIC para arealización de traballos e cita axeitada destas.Estándares de aprendizaxeLGB5.5.1. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos e cita axeitadasdestas (Competencia clave CCL).LGB5.5.2. Emprego de diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelose cita axeitada destes (Competencias clave CCL, CD).Criterios de avaliaciónB5.6. (Re)crear textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballadosna aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentose xuízos.Estándares de aprendizaxeLGB5.6.1. (Re)crea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dostraballados na aula (Competencias clave CCL, CCEC).LGB5.6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizare regular os sentimentos e xuízos (Competencias clave CCL, CCEC).

66

1.2.3.4. CONCRECIÓN DE ESTÁNDARES QUEFORMAN PARTE DOS PERFÍS COMPETENCIAISDA MATERIA.

A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos cinco bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución parasuperar a materia, os procedementos e instrumentos de avaliación, o nivel de adquisición decada estándar (indicadores de logro)e os elementos transversais que se traballarán.Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción eidentificando prexuízos e linguaxes discriminatorias (CCL, CD,CAA).

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL,CD, CMCCT, CAA).


4. LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas así como os principaismecanismos de cohesión textual (CCL, CMCCT).

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono, asícomo a importancia do plurilingüismo (CCL, CSC, CCEC).

6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega desde os seus inicios até 1916 (CCL, CCEC).

7. LGB5. Le obras e textos representativos da literatura galega da Idade Media a 1916.Coméntaas e expresa a súa opinión con claridade e coherencia. Produce textos de intenciónliteraria (CCL, CCEC, CSIEE).

B/Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións. Cada estándar podería traballarse nunhas cinco sesións completas poravaliación, pero parece preferible unha distribución máis libre, en función da marcha do cursoe dado que en cada sesión poden traballarse varios estándares. Ao contarse coa axuda do librode texto, que inclúe todos os bloques reflectidos por estes estándares en todas as súasunidades, remitimos ao apartado correspondente (Cfr. Infra. Apartado 1.2.3.5. )


67

1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción (CCL, CD, CAA):10%.

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL,CD, CMCCT, CAA): 20%.


4. LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas así como os principaismecanismos de cohesión textual (CCL, CMCCT): 10%.

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono, asícomo a importancia do plurilingüismo (CCL, CSC, CCEC):10%.

6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega desde os seus inicios até 1916 (CCL, CCEC):10%.

7. LGB5. Le obras e textos representativos da literatura galega da Idade Media a 1916.Coméntaas e expresa a súa opinión con claridade e coherencia. Produce textos de intenciónliteraria (CCL, CCEC, CSIEE): 30%.



1. LGB1. É capaz de comprender textos orais. É capaz de producir textos orais. É capaz de manexar as TIC para a produción de textos. Respecta as regras de interacción. Utiliza correctamente a fonética e a prosodia.

2. LGB2. . Elabora resumos e esquemas. Elabora textos escritos de diversa tipoloxía. Utiliza as bibliotecas e as TIC para as súas producións escritas.

3. LGB3. Utiliza un vocabulario amplo. Utiliza as regras ortográficas e morfolóxicas correctamente.

4. LGB4. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións. Recoñece os mecanismos de cohesión textual.

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia. Coñece a relación de Galicia e a lusofonía. Recoñece a importancia do plurilingüismo.

68

6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega das súas orixes a 1916. Reflexiona sobre a situación sociolingüística de Galicia ao longo da súa historia.

7. LGB5. Le comprensivamente textos da literatura galega desde a Idade Media até 1916. Expresa as súas opinións sobre as lecturas oralmente e por escrito. Elabora textos de intención artística baseándose nas lecturas efectuadas.

Como rúbricas que avalían os estándares poderiamos utilizar os seguintes:




4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara. Equivalería aNotable.



1. LGB1. En cada avaliación, comprensión e interpretación de textos orais. Produción de textos orais coherentes e cohesionados e correctos fonética e

prosodicamente. Utilización das TIC para a elaboración de textos orais. Respecto das regras de interacción que rexen a comunicación oral.

2. LGB2. En cada avaliación, comprensión, e interpretación de textos escritos. En cada avaliación, produción de textos escritos coherentes e cohesionados. En cada avaliación, elaboración de esquemas e resumos. Uso das bibliotecas e as TIC para a elaboración de textos escritos.

3. LGB3. Uso, en cada exercicio, traballo ou exame dun vocabulario amplo. Uso, en cada exercicio, traballo ou exame, das regras ortográficas e morfolóxicas.

4. LGB4. Ao longo do curso, recoñecemento das clases de palabras en textos e exercicios. Recoñecemento das funcións das clases de palabras en textos e exercicios. Recoñecemento dos procedementos de cohesión en textos e exercicios.

5. LGB4. Comprensión, ao longo do curso, dos principais conceptos de Sociolingüística. Reflexión sobre a situación sociolingüística de Galicia. Comprensión das relacións entre Galicia e a lusofonía.

69

Recoñecemento da importancia do plurilingüismo.6. LGB5.

Coñecemento da historia social do galego desde as súas orixes até 1916 a partir detextos.

Reflexión, en probas orais e escritas sobre a historia social do galego das orixes a 1916.7. LGB5.

Exposición de opinións, orais e escritas sobre os textos lidos. Elaboración de textos de intención artística inspirados nos lidos.



A expresión oral trátase en todos os estándares excepto no 2. Na nosa materia a expresiónforma parte substancial do currículo: a elaboración e exposición de textos, de xeito individual ecolectivo, é a maneira de tratar este elemento transversal. Ao contarse coa axuda das TIC e osmedios audiovisuais, estaría abordándose tamén estoutro elemento transversal.

Tamén o emprendemento é tratable, especialmente nos estándares 1, 2, 3, porque obrigaao alumnado a abordar a empresa de elaborar textos, facelos atractivos, correctos, e expoñelosde xeito eficaz, vencendo medos, investigando, poñendo en común cos/as compañeiros/as…Isto último desenvolve tamén o fomento das relación igualitarias, cívicas, nondiscriminatorias e non violentas porque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos,respectar as diferenzas de todo tipo. Como se pode observar, estamos tratando á vezpracticamente todos os elementos transversais.

A expresión escrita, eixo dos estándares 2, 3 e 7, tamén se combina, ao desenvolverseestes estándares, coa non discriminación, porque se fomenta o uso non sexista do idioma; alectura de textos, literarios ou de calquera outro tipo, onde se aprecie algún tipo de dediscriminación ou violencia, dará lugar á reflexión para erradicar posibles prexuízos ou actitudesviolentas no alumnado. Estes elementos estaremos tratándoos tamén nos estándares 5 e 6,especialmente no relativo á non discriminación por motivo de lingua, o que axuda a reflexionarsobre a riqueza que supón o plurilingüismo e os contactos con outras culturas.



A materia repártese en 12 unidades, de xeito que, como norma xeral, en cada trimestre seimpartirán 4 (aproximadamente 9 sesións por unidade). Esta división pode sufrir modificaciónsen función do ritmo de aprendizaxe e das características de cada grupo; tamén o/a profesor/apoderá decidir a organización da materia de xeito que, sen esquecer os contidos e os obxectivosperseguidos, teña unha certa liberdade á hora de tratalos. Hai que destacar que o apartadoortográfico se terá en conta durante todo o curso, valorándose o uso correcto da redacción,

70

ortografía, puntuación, etc, en todos os traballos, exercicios e exames realizados polo alumnado.Penalizaranse segundo os criterios expostos no apartado de avaliación, os erros cometidos nesteapartado.


Comprensión, interpretación e reflexión crítica sobre textos orais de diversa tipoloxía. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa e participativa con actitude de

interese, cooperación e respecto. Valoración de producións orais emitidas cunha fonética galega. Uso correcto da nosa

lingua nas intervencións orais. Construción de discursos adecuados a diferentes rexistros, coherentes e ben

organizados. Produción, coa axuda das TIC, de textos orais de diferente tipoloxía. Comprensión, interpretación e reflexión crítica sobre textos escritos de diferente

tipoloxía. Lectura fluída, en voz alta, respectando os patróns fonéticos do galego. Produción, en calquera formato, de textos escritos de diferente tipoloxía. Uso correcto das normas ortográficas e morfolóxicas nos escritos. Recoñecemento das clases de palabras, a súa morfoloxía, as función sintácticas e as

unidades que as desempeñan. Valoración do plurilingüismo e a lusofonía. Coñecemento da situación sociolingüística do galego, co desenvolvemento de actitudes

positivas cara ao seu proceso normalizador e ás súas variedades diatópicas, diastráticas ediafásicas.

Coñecemento da historia da situación social da lingua galega desde 1916 á actualidade. Coñecemento das características das diferentes etapas da Literatura galega desde a

Idade Media até 1916. Selección, lectura e comentario de textos representativos da Literatura Galega desde a

Idade Media até 1916. Creación de textos de intención literaria partindo das características dos traballados nas

aulas.

1.2.3.7.CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS.

A metodoloxía será fundamentalmente activa, as explicacións teóricas serán o soporte para aelaboración dun amplo número de actividades por parte do alumnado. Tentarase que aparticipación oral de todos/as os/as alumnos/as sexa o máis frecuente posible, dentro daslimitacións impostas pola elevada ratio alumno/a profesor/a; aínda así, tentarase alternar acorrección escrita dos exercicios para poder avaliar o traballo e corrixir os erros (de xeito que oalumnado poida facer unha revisión daquilo en que necesita mellorar) e a corrección oral, entretodos, de xeito que se potenciará a participación e o uso falado da lingua. Tamén se poderárecorrer á autoavaliación, que permitirá ao alumnado non só ser consciente dos seus erros e asírectificalos, senón tamén comprender mellor o proceso de avaliación como fundamental noproceso ensino-aprendizaxe. Tanto no referido ao alumnado como ao profesorado,poderá procurarse o traballo en equipo, no caso do profesorado co obxectivo de proporcionarun enfoque multidisciplinar. A lectura, fundamental para o desenvolvemento das competencias

71

clave en calquera materia, éo especialmente na nosa, en todo tipo de textos e imaxes e en todotipo de soportes e formatos; en relación con isto último, promoverase o uso das TIC comorecurso metodolóxico eficaz. Ademais, procurarase deseñar actividades de aprendizaxeintegradas que permitan a adquisición de varias competencias ao tempo.

No relativo aos materiais, ademais do libro de texto, poderanse utilizar todos aqueles que o/aprofesor/a considere útiles, desde fotocopias e outros materiais impresos a material audiovisualdiverso, ademais das TIC (fundamentalmente internet) que axudarán ao alumnado a elaborarparte do material e a seleccionar a información interesante e rexeitar a que non o sexa,ensinándolle, ademais, a facer un uso consciente e maduro delas.

Nas propostas didácticas dos nosos libros de texto contamos con abundante bibliografía eoutros recursos didácticos, fundamentalmente páxinas web, das que o profesorado poderápresentar una selección ao alumnado para que, baixo a súa supervisión, o alumnado poidaconsultalo, na biblioteca do centro e nas súas casas.

1.2.3.8. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO.

3º ESO


Avaliación inicial








72













como: determinación do tema de diferentes tipos de textos, elaboración de resumos,esquemas, determinación da estrutura, creación de textos aplicando procedementos de adecuación, coherencia e cohesión, etc. Teoría e literatura. Esta parte do exame contará 4 puntos.



na que se demostre a lectura e comprensión da obra; a súa valoración será de 1 punto.

73

3. Canto ao caderno de actividades, valorarase a presentación, que o alumnado realice nel todas as actividades e corrixa os seus erros. En todas as actividades deste apartado valorarase a corrección, a claridade, a coherencia, a capacidade de síntese e crítica, etc. Avaloración será de 1 punto.


Exame global finalO alumno que non supere a materia por avaliacións terá dereito a un exame global final que teráunha estrutura e unha puntuación semellantes á dos exames parciais e referirase a toda a materia do curso.


Exame de setembroO exame de setembro é un exame extraordinario, polo tanto o alumno ha de demostrar o coñecemento dos contidos mínimos e non se terán en conta as cualificacións obtidas durante o curso nin os traballos ou lecturas realizados. A cualificación será exclusivamente a que se obteñano exame escrito.

1.2.4. 4º ESO.







Realizar exposicións orais coa axuda das TIC. Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos e

con diferentes intencións comunicativas. Ler en voz alta respectando os patróns fonéticos do galego e rexeitando prexuízos. Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter e manexar información e

para producir creacións propias. Producir en calquera formato, textos de varios ámbitos con coherencia, cohesión,

adecuación e corrección. Coñecer e utilizar un léxico amplo e preciso. Utilizar dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes.

74

Coñecer e utilizar as categorías gramaticais para mellorar e enriquecer as produciónslingüísticas.

Identificar e explicar as funcións oracionais e as unidades que as desempeñan. Identificar os mecanismos de cohesión textual. Recoñecer a estrutura dun texto e elaborar textos de acordo con eses parámetros. Coñecer e aplicar as regras ortográficas. Participar en proxectos nos que se utilizan varias linguas, evitando estereotipos

lingüísticos e culturais. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dun pobo. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia. Coñecer os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega de 1916 á

actualidade. Describir a situación sociolingüística e legal das linguas do Estado. Recoñecer e valorar as variedades da lingua e identificar a estándar como unificadora. Identificar os distintos períodos e autores da literatura galega de 1916 á actualidade. Ler textos de distintos xéneros da literatura galega de 1916 á actualidade. Elaborar traballos, coa axuda das TIC, relacionados cos distintos períodos da literatura

galega de 1916 á actualidade. (Re)crear textos con intención literaria a partir de modelos traballados en clase.

1.2.4.2. CONTIDOS. RELACIÓN COS OBXECTIVOS DA ETAPA


B1.1. Comprensión e interpretación de textos dos medios de comunicación audiovisual,especialmente argumentativos (Obxectivos d, e, h).

B1.2. Comprensión e análise de textos publicitarios dos medios audiovisuais (obxectivos d, e, h).

B1.3. Comprensión e interpretación de textos académicos de tipo expositivo e argumentativo(obxectivos d, e, h).

B1.4. Comprensión e interpretación de textos orais de varios tipos (obxectivos d, e).

B1.5. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa, con actitude de interese, respecto ecooperación (obxectivos a, c, d, h).

B1.6. Participación nas producións orais con fonética e prosodia correctas, con actitude críticaante prexuízos asociables a ela (obxectivos h, n).

B1.7. Produción de textos orais espontáneos axeitados á situación e intención comunicativas,con coherencia, cohesión e corrección (obxectivos h, n).

B1.8. Escoita crítica e reflexiva para identificar prexuízos e mensaxes discriminatorias (obxectivosa, c, d, h).

75

B1.9. Coñecemento e uso progresivamente autónomo de estratexias para producir textos orais efalar en público coa axuda das TIC (obxectivos a, b, e, g, h, n).

B1.10. Recoñecemento dos erros de expresión oral aplicando coñecementos gramaticais(obxectivos b, h).

B1.11. Participación activa e argumentada en debates de actualidade (obxectivos a, c, d, h).

B1.12. Participación en interaccións orais en diversos rexistros (obxectivos a, d, h, m).

B1.13. Valoración da lingua oral como instrumento de aprendizaxe e interacción social(obxectivos h, n).


B2.1. Uso de estratexias para facilitar a lectura comprensiva e crítica de textos (obxectivos b, f,h).

B2.2. Comprensión de textos do ámbito laboral, administrativo e comercial (obxectivos d, e, h).

B2.3. Comprensión de textos do ámbito académico (obxectivos d, e, h).

B2.4. Comprensión e interpretación de textos argumentativos (obxectivos d, e, h).

B2.5. Comprensión e interpretación de textos xornalísticos de opinión (obxectivos d, e, h).

B2.6. Comprensión e interpretación das mensaxes transmitidas pola publicidade (obxectivos d,e, h).

B2.7. Lectura crítica e reflexiva que permita identificar usos discriminatorios (obxectivos c, d, h).

B2.8. Uso autónomo das TIC e as bibliotecas para ampliar información (obxectivos b, e, f, h).

B2.9. Uso de técnicas para producir textos escritos adecuados, coherentes, bencohesionados (planificación, organización, redacción e revisión) (obxectivos b, f, h).

B2.10. Uso das TIC para difundir escritos propios e coñecer outros alleos (obxectivos b, e, f, h).

B2.11. Produción, en calquera soporte, de textos da vida cotiá, así como dos ámbitoslaboral, administrativo e comercial (obxectivos b, e, h).

B2.12. Produción, en calquera soporte, de cartas ao director e artigos de opinión (obxectivos b,e, h).

B2.13. Composición, en calquera soporte, de textos argumentativos (obxectivos b, e, h).

B2.14. Valoración da escritura como instrumento de aprendizaxe, relación social eenriquecemento persoal (obxectivos d, h).

76


B3.1. Uso de léxico amplo incorporando vocabulario temático (obxectivos b, e).

B3.2. Recoñecemento e uso de formas verbais (obxectivos b, e).

B3.3. Recoñecemento e uso de procedementos de creación de palabras (obxectivos b, e, i).

B3.4. Fonoloxía do galego e posibles interferencias (obxectivos a, d, e).

B3.5. Uso de dicionarios e outras fontes de consulta en calquera soporte sobre cuestiónsemánticas e normativas (obxectivos b, e, l).

B3.6. Aplicación das normas ortográficas e morfolóxicas (obxectivos b, e).

B3.7. Uso reflexivo da puntuación (obxectivo e).

B3.8. Tipos de oración segundo a natureza do predicado (obxectivos b, e).

B3.9. Uso dos conectores textuais máis comúns e dos mecanismos de cohesión textual(obxectivos e, h).

B3.10. Identificación da estrutura dun texto e construción de textos tendo en conta adisposición dos parágrafos (obxectivo e).

B3.11. Identificación dos trazos que permiten clasificar os textos, especialmente osargumentativos (obxectivos a, b, e).

B3.12. Adecuación dos textos en función co contexto, tema e tipo de texto (obxectivos b, e).

B3.13. Participación en proxectos plurilingües relacionados cos elementos transversais e nosque se eviten estereotipos (obxectivos b, e, h).

B3.14. Identificación e uso progresivo dos coñecementos sobre linguas para desenvolver unacompetencia comunicativa integrada (obxectivos b, e).


B4.1. Valoración das linguas como medio de relación interpersoal e sinal de identidade dun pobo(obxectivos m, n).

B4.2. O purilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade (obxectivos m, n).

B4.3. A lusofonía no século XXI (obxectivos m, n).

B4.4. Situación sociolingüística de Galicia; tendencias de evolución (obxectivos m, n).

77

B4.5. O proceso de normalización; desenvolvemento de actitudes positivas e consciencia daspotencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da nosa lingua(obxectivos m, n).

B4.6. Etapas da historia social do galego de 1916 á actualidade (obxectivos m, n).

B4.7. Situación das linguas de España (obxectivos m, n).

B4.8. Os prexuízos lingüísticos (obxectivos m ,n).

B4.9. Recoñecemento e valoración das variedades diatópicas, diastráticas e diafásicas e da linguaestándar; uso normalizado da variedade dialectal da zona propia e uso de estándar en situaciónsformais(obxectivos m, n).


B5.1. Comprensión dos períodos e xeracións da literatura galega de 1916 á actualidade(obxectivo h).

B5.2. Selección, lectura e comentario de obras representativas da Literatura Galega de 1916 áactualidade (obxectivo h).

B5.3. Lecturas expresivas e comprensivas, audicións e lecturas dramatizadas de textosnarrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos desde 1916 á actualidade (obxectivo h).

B5.4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo nos que se describan e analicen textosliterarios da nosa literatura de 1916 á actualidade (obxectivos b, h).

B5.5. Consulta de formas variadas de información, incluídas as TIC, para realizar traballos e citaaxeitada delas (obxectivos e, h).

B5.6. Recreación de textos de intención literaria partindo das características dostraballados na aula(obxectivos h, l).



Criterios de avaliaciónB1.1. Identificar a intención comunicativa, o tema, a tese e os argumentos de textos dos mediosde comunicación.Estándares de aprendizaxe

78

LGB1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais dos medios audiovisuais, identificapropósito, a tese e argumentos, determina o tema e recoñece a intención comunicativa(Competencia clave CCL).LGB1.1.2. Distingue a estrutura, o tema e as ideas principais e secundarias das mensaxesorais (Competencia clave CCL).LGB1.1.3. Analiza criticamente textos procedentes dos medios de comunicación, comonoticias e debates (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB1.2. Comprender e analizar textos expositivos e publicitarios e diferenciar neles información,opinión e persuasión.Estándares de aprendizaxeLGB1.2.1. Distingue entre opinión e persuasión en mensaxes publicitarias orais (Competenciasclave CCL, CAA).LGB1.2.2. Analiza os elementos verbais dos textos orais nos planos fónico, morfosintáctico eléxico- semántico (Competencias clave CCL, CSEIEE).LGB1.2.3. Analiza os elementos non verbais, especialmente a imaxe e o son en anunciospublicitarios ou en calquera outra mensaxe oral (Competencias clave CLL, CCEC).Criterios de avaliaciónB1.3. Comprender e utilizar textos orais expositivos e argumentativos do ámbito académico.Estándares de aprendizaxeLGB1.3.1. Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos das intervencións oraisacadémicas e elabora un esquema ou resumo (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB1.4. Comprender e interpretar diferentes tipos de discurso orais.Estándares de aprendizaxeLGB1.4.1. Identifica a intención comunicativa, idea principal e secundarias de calquera textooral, estándar ou dialectal (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB1.5. Coñecer, usar e valorar a claridade expositiva e as normas de cortesía en intervenciónsorais espontáneas ou planificadas.Estándares de aprendizaxeLGB1.5.1. Identificación dos recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión aodiscurso (Competencia clave CCL).LGB1.5.2. Coñece e aplica as normas de cortesía na comunicación oral e respecta as opiniónsalleas (Competencias clave CCL, CSC).LGB1.5.3. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos e de linguaxe corporal, asícomo o autocontrol das emocións ao falar en público (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).Criterios de avaliaciónB1.6. Participar oralmente cunha fonética e prosodia correctas con actitude crítica ante osprexuízos asociables a ela.Estándares de aprendizaxeLGB1.6.1. Recoñece a pronuncia correcta, identifica erros e produce discursos orais querespecten as regras fonéticas e prosódicas do idioma (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.6.2. Recoñece e rexeita os prexuízos asociables á pronuncia da nosa lingua (Competenciasclave CAA, CSC).LGB1.6.3. Usa, se se posúe, a variedade dialectal propia (Competencias clave CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB1.7. Producir textos orais axeitados á situación e intención, con coherencia, cohesión ecorrección.

79

Estándares de aprendizaxeLGB1.7.1.Produce textos orais adecuados á situación e intención comunicativa concoherencia, cohesión e corrección (Competencias clave CLL, CSC).LGB1.7.2. Participa en intervencións orais respectando as regras morfosintácticas efonéticas (Competencias clave CLL, CSC).LGB1.7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do idioma(Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB1.8. Manifesta actitude crítica que permite identificar prexuízos e mensaxes discriminatorias.Estándares de aprendizaxeLGB1.8.1. Ten postura crítica ante mensaxes discriminatorias dos medios decomunicación (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.8.2. Rexeita usos lingüísticos discriminativos (Competencias clave CCL, CSC). Criterios de avaliaciónB1.9. Realiza exposicións orais planificadas con axuda das TIC.Estándares de aprendizaxeLGB1.9.1. Planifica a produción oral, estrutura o contido, revisa borradores e esquemas(Estándares de aprendizaxe CAA, CCL).LGB1.9.2. Presenta os contidos de forma clara, ordenada e gramaticalmente correcta(Competencia clave CCL).LGB1.9.3. Utiliza o rexistro adecuado á intención comunicativa (Competencia clave CCL).LGB1.9.4. Emprega axeitadamente os elementos prosódicos, a linguaxe corporal e o autocontroldas emocións ao falar en público (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).LGB1.9.5. Emprega as TIC para documentarse, revisa o texto e elabora unha boa presentación(Competencias clave CD, CAA, CCL).Criterios de avaliaciónB1.10. Aplicar os coñecementos gramaticais á mellora da expresión oral.Estándares de aprendizaxeLGB1.10.1. Recoñece erros nos discursos propios e alleos para evitalos (Competencias clave CCL,CAA).Criterios de avaliaciónB1.11. Participar en debates de actualidade.Estándares de aprendizaxeLGB1.11.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta ascontribucións dos interlocutores (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.11.2. Aplica as normas de cortesía na comunicación oral e emprega unha linguaxenon discriminatoria (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB1.12. Participar en interaccións sobre temas de interese persoal, social ou da vida cotiá enrexistros formal, neutro e informal.Estándares de aprendizaxeLGB1.12.1. Desenvólvese con eficacia en situación variadas (Competencias clave CCL, CSC,CSIEE, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.13. Valorar a lingua oral como instrumento útil na aprendizaxe e as relación sociais.Estándares de aprendizaxeLGB2.13.1. Identifica os valores da lingua oral como instrumento útil na aprendizaxe epara relacionarse e enriquecer como persoa (Competencias clave CCL, CAA, CSC, CSIEE).

80


Criterios de avaliaciónB2.1. Empregar estratexias para facilitar a lectura comprensiva e crítica.Estándares de aprendizaxeLGB2.1.1. Emprega estratexias para facilitar a análise do contido (Competencias clave CCL,CAA).LGB2.1.2. Aplica coñecementos lingüísticos, dicionarios e outras fontes de documentaciónpara solucionar problemas de comprensión (Competencias clave CCL).LGB2.1.3. Elabora o esquema xerarquizado das ideas dun texto (Competencias clave CCL).LGB2.1.4. Entende o significado de palabras cultas e incorpóraas ao seu vocabulario(Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB2.2. Comprender e interpretar textos escritos dos ámbitos laboral, administrativo e comercial.Estándares de aprendizaxeLGB2.2.1. Identifica a intención comunicativa, o tema e os subtemas de escritos dos ámbitoslaboral, administrativo e comercial (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB2.3. Comprender e interpretar textos do ámbito académico, tanto materiais de consulta comolibros de texto ou recursos de internet.Estándares de aprendizaxeLGB2.3.1. Comprende textos relacionados co ámbito académico, tanto materiais de consultacomo libros de texto e recursos de internet (Competencias clave CCL, CD).Criterios de avaliaciónB2.4. Comprender e interpretar textos argumentativos.Estándares de aprendizaxeLGB2.4.1. Identifica o tema e a intención comunicativa de textos argumentativos (Competenciasclave CCL).LGB2.4.2. Elabora a súa propia interpretación a partir dos argumentos expresados nuntexto (Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB2.5. Comprende e interpreta textos xornalísticos de opinión (carta ao director, editorial,columna e artigo de opinión).Estándares de aprendizaxeLGB2.5.1. Diferencia os trazos característicos dos artigos xornalísticos de opinión (Competenciasclave CCL, CSC).LGB2.5.2. Valora a intención comunicativa dun texto xornalístico e distingue entreinformación, opinión e persuasión (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.6. Comprende as mensaxes implícitas e explícitas dos textos publicitarios.Estándares de aprendizaxeLGB2.6.1. Comprende e interpreta es mensaxes explícitas e implícitas dos textospublicitarios (Competencias clave CCL, CSC).LGB2.6.2. Reflexiona criticamente sobre as mensaxes persuasivas dos medios decomunicación (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.7. Identificar os usos lingüísticos que conteñan prexuízos ou linguaxes discriminatorias.Estándares de aprendizaxeLGB2.7.1. Reflexiona sobre os usos lingüísticos que conteñan prexuízos ou linguaxesdiscriminatorias (Competencias clave CCL, CSC).

81

Criterios de avaliaciónB2.8. Usar e seleccionar materiais de consulta das bibliotecas e doutras fontes de informaciónimpresa ou dixital.Estándares de aprendizaxeLGB2.8.1. Selecciona contidos, analiza información e extrae conclusións a partir daconsulta de materiais en distintos soportes (Competencias clave CCL, CD, CSC).LGB2.8.2. Sérvese dos recursos das bibliotecas ou as TIC para integrar os coñecementosadquiridos nos seus escritos (Competencias clave CCL, CD, CAA).Criterios de avaliaciónB2.9. Empregar estratexias para producir escritos adecuados, coherentes e ben cohesionadosdesde o punto de vista comunicativo (planificación, organización, redacción e revisión).Estándares de aprendizaxeLGB2.9.1. Utiliza distintas técnicas de planificación para organizar o seu discurso (Competenciaclave CCL).LGB2.9.2. Utiliza o rexistro adecuado en función da tipoloxía textual e do actocomunicativo (Competencias clave CCL).LGB2.9.3. Utiliza os conectores e elementos de cohesión (Competencias clave CCL).LGB2.9.4. Coñece as normas ortográficas e morfolóxicas e sérvese de dicionarios, gramáticas,etc. Para aplicalas correctamente (Competencias clave CCL, CD).LGB2.9.5. Revisa o texto para comprobar que a organización do texto, a ortografía e a gramáticaasí como a presentación son correctas (Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB2.10. Empregar as TIC para corrixir e mellorar a presentación dos escritos, difundir os textospropios, coñecer outros e intercambiar opinión.Estándares de aprendizaxeLGB2.10.1. Usa as TIC para a corrección de textos (Competencias clave CCL, CD, CAA).LGB2.10.2. Usa procesadores de textos para mellorar a presentación dos traballosacadémicos (Competencias clave CCL, CD).LGB2.10.3. Usa as TIC para divulgar textos propios, alleos e intercambios de opinión(Competencias clave CCL, CD, CSC).Criterios de avaliaciónB2.11. Producir textos dos ámbitos laboral, administrativo e comercial en distintos soportes.Estándares de aprendizaxeLGB2.11.1. Produce textos dos ámbitos laboral, administrativo e comercial en distintossoportes (Competencias clave CCL, CD, CSC).Criterios de avaliaciónB2.12. Producir, en calquera soporte, cartas ao director e artigos de opinión.Estándares de aprendizaxeB2.12.1. Crea, en calquera soporte, cartas á dirección ou columnas de opinión (Competenciasclave CCL, CD, CSC).Criterios de avaliaciónB2.13. Producir, en calquera soporte, textos argumentativos, a partir de informacións diversas.Estándares de aprendizaxeLGB2.13.1. Elaborar, en calquera soporte, textos argumentativos, a partir de información obtidaen calquera soporte (Competencias clave CCL, CD, CSC).LGB2.13.2. Crear, en calquera soporte, un texto argumentativo a partir dun tema dado sendocumentación previa (Competencias clave CCL, CD).LGB2.13.3. Sintetiza a información e resume textos argumentativos sen parafrasear o texto departida (Competencias clave CCL).

82

Criterios de avaliaciónB2.14. Valorar a escritura como instrumento da aprendizaxe, relacións sociais edesenvolvemento do individuo.Estándares de aprendizaxeLGB2.14.1. Valora a escritura como ferramenta para organizar os pensamentos, relacionarse eenriquecerse persoalmente (Competencias clave CCL, CSC, CCEC).


Criterios de avaliaciónB3.1. Recoñecer os valores de léxico preciso e fraseoloxía.Estándares de aprendizaxeLGB3.1.1. Recoñece e usa léxico preciso de diferentes categorías gramaticais (Competenciasclave CCL, CAA).LGB3.1.2. Recoñece e usa fraseoloxía (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.2. Recoñecer e usar as formas verbais e as perífrases.Estándares de aprendizaxeLGB3.2.1. Recoñece e usa as formas verbais e as perífrases (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.3. Recoñecer e explicar os procedementos de creación de palabras, os valores dos morfemase identificar a súa procedencia grega ou latina.Estándares de aprendizaxeLGB3.3.1. Recoñece os procedementos de creación de palabras (Competencias clave CCL, CAA).LGB3.3.2. Crea palabras novas cos procedementos de creación léxica (Competencias clave CCL,CAA).LGB3.3.3. Recoñece os valores dos prefixos e sufixos e as súas posibilidades para crear novaspalabras (Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB3.4. Recoñecer e usar a fonética da lingua galega.Estándares de aprendizaxeLGB3.4.1. recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega, especialmente aentoación, as vogais de grao medio e o n velar (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.5. Usar dicionarios e outras fontes de consulta en calquera soporte para resolver dúbidas,progresar na aprendizaxe e aumentar vocabulario.Estándares de aprendizaxeLGB3.5.1. Usa dicionarios e outras fontes de consulta, en calquera soporte, para resolverdúbidas, progresar na aprendizaxe autónoma e ampliar vocabulario (Competencias clave CCL,CD).Criterios de avaliaciónB3.6. Aplica as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua.Estándares de aprendizaxeLGB3.6.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas nos discursos orais eescritos (Competencia clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.7. Usar correctamente a puntuación de acordo coa cohesión sintáctica.Estándares de aprendizaxe

83

LGB3.7.1. Usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión sintáctica (Competenciasclave CCL).Criterios de avaliaciónB3.8. Recoñecer e usar enunciados e oracións identificando as principais regras de combinaciónimpostas polos verbos.Estándares de aprendizaxeLGB3.8.1. Recoñece enunciados e identifica a palabra nuclear que os organiza sintáctica esemanticamente (Competencias clave CCL, CAA).LGB3.8.2. Recoñece a estrutura interna das oracións, identificando o verbo e os seuscomplementos (Competencia clave CCL).LGB3.8.3. Respecta a orde correcta dos elementos da estrutura sintáctica galega (Competenciaclave CCL).LGB3.8.4. Clasifica as oracións segundo a estrutura do predicado (Competencia clave CCL).LGB3.8.5. Usa a terminoloxía sintáctica correcta (Competencia clave CCL). Criterios de avaliaciónB3.9. Recoñecer e usar os nexos textuais de diverso tipo e os mecanismos gramaticais e léxicosde cohesión interna.Estándares de aprendizaxeLGB3.9.1. Recoñece e usa os nexos textuais de diverso tipo e os mecanismos gramaticais eléxicos de cohesión interna (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.10. Identifica en textos alleos ou propios a estrutura, construción, parágrafos e progresióntemática e elabora textos de acordo con estes parámetros.Estándares de aprendizaxeLGB3.10.1. Identifica a estrutura do texto en construcións propias e alleas (Competencias claveCCL).LGB3.10.2. Xustifica de xeitoargumentado a división en parágrafos en construcións propias ealleas (Competencias clave CCL, CAA).LGB3.10.3. Elabora textos con estrutura axeitada, divididos en parágarafos e empregandomecanismos de progresión temática (Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB3.11. Identificar os trazos que distinguen os xéneros textuais, especialmente osargumentativos.Estándares de aprendizaxeLGB3.11.1. Identifica os trazos dos diferentes xéneros textuais, especialmente os argumentativospara aplicalos nos propios (Competencias clave CCL).LGB3.11.2. Recoñece nun texto e emprega nas producións propias os procedementoslingüísticos para expresar a subxectividade (Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB3.12. Xustificar a adecuación dos textos, en función do contexto, o tema e o xénero e elaboraproducións propias.Estándares de aprendizaxeLGB3.12.1. Xustifica a adecuación dos textos e elabora producións en función do contexto, otema e o xénero textual (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB.3.13. Participar en proxectos nos que se utilicen varias linguas relacionados coselementos transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos ou culturais.Estándares de aprendizaxe

84

LGB3.13.1. Participa en proxectos nos que se utilicen varias linguas, relacionados cos elementostransversais e eviten estereotipos lingüísticos ou culturais (Competencias clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.14. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas e usa os coñecementos parasolucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.Estándares de aprendizaxeLGB3.14.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos para mellorar a comprensión e producióntextual en calquera lingua (Competencias clave CCL, CAA).

Bloque 4.Lingua e sociedade.

Criterios de avaliaciónB4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e sinal de identidade dun pobo,apreciar o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e describir o papelda lusofonía nas linguas do mundo no século XXI.Estándares de aprendizaxeLGB4.1.1. Valora a lingua como medio de relación interpersoal e sinal de identidade dun pobo eargumenta a súa postura (Competencias clave CCL, CCEC).LGB4.1.2. Valora o plurilingüismo inclusivo, desde a lingua propia e argumenta a súapostura (Competencias clave CCL).LGB4.1.3. Coñece os territorios lusófonos e describe a súa importancia no século XXI(Competencias clave CCL, CSC).LGB4.1.4. Incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos en rede en portugués(Competencias clave CCL, CSC, CD).Criterios de avaliaciónB4.2. Describir e analizar a presenza da lingua galega nos principais ámbitos e contextos etendencias d evolución.Estándares de aprendizaxeLGB4.2.1. Coñece a lexislación estatal e autonómica básica en materia lingüística (Competenciasclave CCL, CSC).LGB4.2.2. Describe a situación sociolingüística actual (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.2.3. Analiza as tendencias de evolución da lingua (Competencias clave CCL, CSC). Criterios de avaliaciónB4.3. Identificar os elementos do proceso normalizador e asumir a importancia dacontribución individual no desenvolvemento da lingua galega.Estándares de aprendizaxeLGB4.3.1. Identifica os procedementos de normalización e argumenta a necesidade de continuarcon este proceso (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.3.2. Distingue normativización e normalización (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.3.3. Analiza a súa práctica lingüística e valora a importancia de contribuír á normalizaciónda lingua galega (Competencia clave CSC).LGB4.3.4. Coñece os principais axentes normalizadores en Galicia e valora a súaimportancia (Competencias clave CCL, CSC). Criterios de avaliaciónB4.4. Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da linguagalega e sinalar as diferentes etapas desde 1916.Estándares de aprendizaxeLGB4.4.1. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde 1916e elabora textos expositivos (Competencias clave CCL, CCEC).

85

LGB4.4.2. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde1916 (Competencias clave CCL, CCEC).LGB4.4.3. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da linguagalega desde 1916 (Competencias clave CCL, CCEC).LGB4.4.4. Interpreta información dos medios e das TIC relacionados coa historia social da linguagalega desde 1916 (Competencias clave CCL, CCEC, CD).Criterios de avaliaciónB4.5. Describir a situación sociolingüística e legal das linguas de España.Estándares de aprendizaxeLGB4.5.1. Describe a situación sociolingüística e legal das linguas de España e analizacriticamente textos (literarios, xornalísticos) e documentos audiovisuais que traten a situaciónsociolingüística de España (Competencias clave CCL, CD).Criterios de avaliaciónB4.6. Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.Estándares de aprendizaxeLGB4.6.1. Sinala os prexuízos lingüísticos atribuíbles a calquera lingua, especialmente agalega e rebáteos con argumentación axeitada (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.6.2. Analiza a opinión propia sobre as linguas, detecta os prexuízos e rebáteos de xeitoargumentado (Competencias clave CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB4.7. Recoñecer e valorar os principais fenómenos das variedades xeográficas, diastrárticas ediafásicas da lingua e da función da lingua estándar.Estándares de aprendizaxeLGB4.7.1. Recoñece os principais fenómenos das variedades xeográficas da lingua(Competencias clave CCL, CSC).LGB4.7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua (Competencias clave CCL).LGB4.7.3. Valora a estándar como variedade unificadora (Competencias clave CCL).LGB4.7.4. Valora as variedades xeográficas da lingua como símbolo da riqueza lingüística ecultural e rexeita prexuízos (Competencias clave CSC).LGB4.7.5. Recoñece as variedades diastráticas e diafásicas (Competencias clave CCL, CSC).


Criterios de avaliaciónB5.1. Identificar e comprender os distintos períodos e xeracións da Literatura Galega de1916 á actualidade.Estándares de aprendizaxeLGB5.1.1. Identifica os períodos e xeracións da literatura galega de 1916 á actualidade(Competencias clave CCL).LGB5.1.2. Comprende os períodos da literatura galega de 1916 á actualidade sinalando osseus principais trazos (Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB5.2. Seleccionar, ler autonomamente e comentar obras representativas da Literatura Galega de1916 á actualidade e relaciona o seu contido co contexto histórico e sociolingüístico de cadaperíodo.Estándares de aprendizaxeLGB5.2.1. Selecciona obras representativas da Literatura Galega de 1916 á actualidade para asúa lectura (Competencias clave CCL).

86

LGB5.2.2. Le autonomamente obras ou textos representativos da Literatura Galega de 1916 áactualidade, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos e relaciónaos co contextohistórico, cultural e sociolingüístico correspondente (Competencias clave CCL).LGB5.2.3. Comenta textos e obras da Literatura Galega de 1916 á actualidade e comparatextos literarios do mesmo ou diferentes períodos literarios (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB5.3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audicións e ler de xeito dramatizado textosnarrativos, poéticos, ensaísticos e teatrais da Literatura Galega de 1916 á actualidade.Estándares de aprendizaxeLGB5.3.1. Le expresiva, comprensivamente e/ou de xeito dramatizado textos narrativos, líricos,poéticos, teatrais e ensaísticos da Literatura Galega de 1916 á actualidade (Competencias claveCCL).Criterios de avaliaciónB5.4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo nos que se describan e analicen textosrepresentativos da Literatura Galega de 1916 á actualidade.Estándares de aprendizaxeLGB5.4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente nos que se describen e analizantextos representativos da Literatura Galega de 1916 á actualidade (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB5.5. Consultar fontes de información variadas e recursos das TIC para a realización de traballose cita axeitada destes.Estándares de aprendizaxeLGB5.5.1. Consulta fontes de información variadas para a realización de traballos e cita axeitadadestes (Competencias clave CCL).LGB5.5.2. Emprego de diferentes recursos das TIC para a realización de traballos e cita axeita adestes (Competencias clave CCL, CD).Criterios de avaliaciónB5.6. (Re)crear textos de intención literaria partindo das características dos traballados na aulapara desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión.Estándares de aprendizaxeLGB5.6.1. (Re)crea textos de intención literaria partindo das características dos traballados naaula (Competencias clave CCL, CCEC).LGB5.6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación (Competenciasclave CCL, CCEC).

1.2.4.4. CONCRECIÓN DE ESTÁNDARES QUE FORMAN PARTE DOS PERFÍSCOMPETENCIAIS DA MATERIA.

A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos cinco bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución parasuperar a materia, os procedementos e instrumentos de avaliación, o nivel de adquisición decada estándar (indicadores de logro)e os elementos transversais que se traballarán.Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

87

1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción eidentificando prexuízos e linguaxes discriminatorias (CCL, CD, CAA).

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL,CD, CMCCT, CAA).


4. LGB3. Recoñece as clases de palabras, a súa forma as súas funcións sintácticas, as unidadessintácticas e os seus tipos (CCL, CMCCT).

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono, asícomo a importancia do plurilingüismo (CCL, CSC, CCEC).

6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega desde 1916 á actualidade (CCL, CCEC).

7. LGB5. Le obras e textos representativos da literatura galega de 1916 á actualidade.Coméntaas e expresa a súa opinión con claridade e coherencia. Produce textos de intenciónliteraria (CCL, CCEC, CSIEE).

B/ Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións. Cada estándar podería traballarse nunhas cinco sesións completas poravaliación, pero parece preferible unha distribución máis libre, en función da marcha do cursoe dado que en cada sesión poden traballarse varios estándares. Ao contarse coa axuda do librode texto, que inclúe todos os bloques reflectidos por estes estándares en todas as súasunidades, remitimos ao apartado correspondente (Cfr. Infra. Apartado 1.2.4.5. )


1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción (CCL, CD, CAA):10%.

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL,CD, CMCCT, CAA): 20%.

3. LGB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma (CCL):10%.

4. LGB3. Recoñece as clases de palabras, a súa forma e as súas funcións sintácticas, as unidadessintácticas e os seus tipos (CCL, CMCCT): 10%.

88

5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono, asícomo a importancia do plurilingüismo (CCL, CSC, CCEC): 10%.

6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega desde 1916 á actualidade (CCL, CCEC): 10%.

7. LGB5. Le obras e textos representativos da literatura galega de 1916 á actualidade.Coméntaas e expresa a súa opinión con claridade e coherencia. Produce textos de intenciónliteraria (CCL, CCEC, CSIEE): 30%.




2. LGB2. Elabora resumos e esquemas. Elabora textos escritos de diversa tipoloxía. Utiliza as bibliotecas e as TIC para as súas producións escritas.


4. LGB4. Recoñece as clases de palabras, a súa forma e as súas funcións. Recoñece as unidades sintácticas e os seus tipos. Recoñece os mecanismos de cohesión textual.


6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega de 1916 á actualidade. Reflexiona sobre a situación sociolingüística de Galicia ao longo da súa historia.

7. LGB5. Le comprensivamente textos da literatura galega de 1916 á actualidade.. Expresa as súas opinións sobre as lecturas oralmente e por escrito. Elabora textos de intención artística baseándose nas lecturas efectuadas.

89





4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara.Equivalería a Notable.



1. LGB1. En cada avaliación, comprensión e interpretación de textos orais. Produción de textos orais coherentes e cohesionados e correctos fonética e

prosodicamente. Utilización das TIC para a elaboración de textos orais. Respecto das regras de interacción que rexen a comunicación oral.



4. LGB4. Ao longo do curso, recoñecemento das clases de palabras en textos e exercicios. Recoñecemento das unidades sintácticas e os seus tipos en textos e exercicios. Recoñecemento dos procedementos de cohesión en textos e exercicios.

5. LGB4. Comprensión, ao longo do curso, dos principais conceptos de Sociolingüística. Reflexión sobre a situación sociolingüísitica de Galicia. Comprensión das relacións entre Galicia e a lusofonía. Recoñecemento da importancia do plurilingüismo.

6. LGB5. Coñecemento da historia social do galego de 1916 á actualidade a partir de textos. Reflexión, en probas orais e escritas, sobre a historia social do galego de 1916 á

actualidade..7. LGB5.

Exposición de opinións, orais e escritas sobre os textos lidos. Elaboración de textos de intención artística inspirados nos lidos.

90




Tamén o emprendemento é tratable, especialmente nos estándares 1, 2, 3, porque obrigaao alumnado a abordar a empresa de elaborar textos, facelos atractivos, correctos, e expoñelosde xeito eficaz, vencendo medos, investigando, poñendo en común cos/as compañeiros/as…Isto último desenvolve tamén o fomento das relación igualitarias, cívicas, nondiscriminatorias e non violentas porque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos,respectar as diferenzas de todo tipo. Como se pode observar, estamos tratando á vezpracticamente todos os elementos transversais.

A expresión escrita, eixo dos estándares 2, 3 e 7, tamén se combina, ao desenvolverseestes estándares, coa non discriminación, porque se fomenta o uso non sexista do idioma; alectura de textos, literarios ou de calquera outro tipo, onde se aprecie algún tipo de dediscriminación ou violencia, dará lugar á reflexión para erradicar posibles prexuízos ou actitudesviolentas no alumnado. Estes elementos estaremos tratándoos tamén nos estándares 5 e 6,especialmente no relativo á non discriminación por motivo de lingua, o que axuda areflexionar sobre a riqueza que supón o plurilingüismo e os contactos con outras culturas.



A materia repártese en 12 unidades de xeito que, como norma xeral, en cada trimestre seimpartirán 4 (aproximadamente 12 sesións por unidade).Esta división pode sufrir modificaciónsen función do ritmo de aprendizaxe e das características de cada grupo; tamén o/a profesor/apoderá decidir a organización da materia de xeito que, sen esquecer os contidos, os estándarese os obxectivos perseguidos, teña unha certa liberdade á hora de tratalos. Hai que destacar queo apartado ortográfico se terá en conta durante todo o curso, valorándose o uso correcto daredacción, puntuación, ortografía etc., en todos os traballos, exercicios e exames realizados poloalumnado. Penalizaranse segundo os criterios expostos no apartado de avaliación, os erroscometidos neste apartado.

91


Comprensión, interpretación e reflexión crítica sobre textos orais de diversa tipoloxía. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa e participativa con actitude de

interese, cooperación e respecto. Valoración de producións orais emitidas cunha fonética galega. Uso correcto da nosa

lingua nas intervencións orais. Construción de discursos adecuados a diferentes rexistros, coherentes e ben

organizados. Produción, coa axuda das TIC, de textos orais de diferente tipoloxía. Comprensión, interpretación e reflexión crítica sobre textos escritos de diferente

tipoloxía. Lectura fluída, en voz alta, respectando os patróns fonéticos do galego. Produción, en calquera formato, de textos escritos de diferente tipoloxía. Uso correcto das normas ortográficas e morfolóxicas nos escritos. Recoñecemento das clases de palabras, a súa morfoloxía, as funcións sintácticas e as

unidades que as desempeñan, así como as unidades sintácticas e os seus tipos. Valoración do plurilingüismo e a lusofonía. Coñecemento da situación sociolingüística do galego, co desenvolvemento de actitudes

positivas cara ao seu proceso normalizador e ás súas variedades diatópicas, diastráticas ediafásicas.

Coñecemento da historia da situación social da lingua galega desde 1916 á actualidade. Coñecemento das características das diferentes etapas da Literatura galega desde 1916 á

actualidade. Selección, lectura e comentario de textos representativos da Literatura Galega

desde 1916 á actualidade. Creación de textos de intención literaria partindo das características dos traballados nas

aulas.


A metodoloxía será fundamentalmente activa, as explicacións teóricas serán o soporte para aelaboración dun amplo número de actividades por parte do alumnado. Tentarase que aparticipación oral de todos/as os/as alumnos/as sexa o máis frecuente posible, dentro daslimitacións impostas pola elevada ratio alumno/a profesor/a; aínda así, tentarase alternar acorrección escrita dos exercicios para poder avaliar o traballo e corrixir os erros (de xeito que oalumnado poida facer unha revisión daquilo en que necesita mellorar) e a corrección oral, entretodos, de xeito que se potenciará a participación e o uso falado da lingua. Tamén se poderárecorrer á autoavaliación, que permitirá ao alumnado non só ser consciente dos seus erros e asírectificalos, senón tamén comprender mellor o proceso de avaliación como fundamental noproceso ensino-aprendizaxe. Tanto no referido ao alumnado como ao profesorado,poderá procurarse o traballo en equipo, no caso do profesorado co obxectivo de proporcionarun enfoque multidisciplinar. A lectura, fundamental para o desenvolvemento das competenciasclave en calquera materia, éo especialmente na nosa, en todo tipo de textos e imaxes e en todotipo de soportes e formatos; en relación con isto último, promoverase o uso das TICcomo recurso metodolóxico eficaz. Ademais, procurarase deseñar actividades de aprendizaxeintegradas que permitan a adquisición de varias competencias ao tempo.

92

No relativo aos materiais, ademais do libro de texto, poderanse utilizar todos aqueles que o/aprofesor/a considere útiles, desde fotocopias e outros materiais impresos a material audiovisualdiverso, ademais das TIC (fundamentalmente internet) que axudarán ao alumnado a elaborarparte do material e a seleccionar a información interesante e rexeitar a que non o sexa,ensinándolle, ademais, a facer un uso consciente e maduro delas.

Nas propostas didácticas dos nosos libros de texto contamos con abundante bibliografía eoutros recursos didácticos, fundamentalmente páxinas web, das que o profesorado poderápresentar una selección ao alumnado para que, baixo a súa supervisión, o alumnado poidaconsultalo, na biblioteca do centro e nas súas casas.


4º ESO


Avaliación inicial










93











como: determinación do tema de diferentes tipos de textos, elaboración de resumos,esquemas, determinación da estrutura, creación de textos aplicando procedementos de adecuación, coherencia e cohesión, etc. Teoría e literatura. Esta parte do exame contará 4 puntos.





94


Exame global final

O alumno que non supere a materia por avaliacións terá dereito a un exame global final que teráunha estrutura e unha puntuación semellantes á dos exames parciais e referirase a toda a materia do curso.


Exame de setembro


1.2.5. PROGRAMAS DE MELLORA DA APRENDIZAXE E O RENDEMENTO.

1.2.5.1. PROGRAMA DE MELLORA DA APRENDIZAXE E DO RENDEMENTO.

Os Programas de mellora da aprendizaxe e do rendemento son una medida da atencióná diversidade que pode desenvolverse a partir do 2º curso da ESO, destinados a alumnado condificultades de aprendizaxe non imputables a falta de estudo ou esforzo e coa finalidade de quepoidan cursar 4º curso pola vía ordinaria e obter o título de Graduado en ESO.

Unha das características destes programas é o intento de superación da compartimentacióndisciplinar dos coñecementos científicos. O Ámbito Lingüístico-Social tende a ser un espazocircular en torno ao cal se articulen as aprendizaxes relacionadas coa área de Lingua Castelá eLiteratura, Lingua Galega e Literatura, Ciencias Sociais Xeografía e Historia; acádase así atransversalidade.

Obxectivos:

a/ Asumir os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos, practicar a tolerancia, acooperación e a solidariedade, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e aigualade de trato e oportunidades entre mulleres e homes para o exercicio da cidadaníademocrática.

b/ Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo.

95

c/ Valorar a diferenza de sexos e a igualdade entre eles; rexeitar todo tipo de discriminación,sexual, persoal ou social; rexeitar os estereotipos e calquera manifestación de violencia contra amuller.

d/ Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos, persoais ou relacionais, rexeitarsexismos, violencias e resolver pacificamente os conflitos.

e/ Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentidocrítico, adquirir novos coñecementos, especialmente no campo das TICS.

f/ Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, estruturado en disciplinas, ecoñecer e aplicar métodos para identificar problemas en diversos campos de coñecemento eexperiencia.

g/ Desenvolver un espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, participación, sentidocrítico, iniciativa e capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisión e asumirresponsabilidades.h/ Comprender e expresar por escrito e oralmente nas linguas galega e castelá textos emensaxes complexas e iniciarse na lectura e na literatura.

l/ Coñecer, valorar e respectar a historia propia e allea, o patrimonio artístico e cultural e aspersoas que realizaron achegas importantes á cultura e sociedade galega e mundial.

m/ Coñecer o funcionamento do propio corpo e o alleo, respectar as diferenzas, afianzar hábitosde saúde corporais e incorporar a educación física e o deporte para favorecer odesenvolvemento persoal e social. Coñecer a dimensión humana da sexualidade en toda asúa diversidade. Contribuír á conservación e mellora dos seres vivos e o medio ambiente.

n/ Apreciar a creación artística e comprender as linguaxes das diversas manifestacións artísticas.

ñ/ Coñecer os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural histórico e artístico de Galicia,participar na súa mellora e respectar a diversidade lingüística e cultural.

o/ Coñecer e valorar a importancia do uso do noso idioma como elemento fundamental paramanter a nosa identidade e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza culturalnun contexto plurilingüe, con especial destaque á comunidade lusófona.

PMAR 1 (2º ESO)

Contidos. Relación cos obxectivos.

Bloque 1.Comunicación oral.

B1.1. Comprensión e interpretación de textos orais de diferente tipoloxía (medios decomunicación audiovisual, expositivos, argumentativos…) (Obxectivos a, b, g).B1.2. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese,cooperación e respecto ante intervencións orais (Obxectivos a, b, d).

96

B1.3. Participación activa en situación do ámbito académico que xeren intercambio deopinións (Obxectivos a, b, d).B1.4. Utilización de estratexias para falar en público (Obxectivos b, e, f, g).B1.5. Construción, coa axuda das TIC, de textos orais de diversa tipoloxía (Obxectivo e).

Bloque 2. Comunicación escrita.

B2.1. Comprensión e interpretación de textos escritos de diversa tipoloxía (medios decomunicación, expositivos, argumentativos…) (Obxectivos b, h).B2.2. Identificación do tema, a estrutura e a intención de textos escritos de diversa tipoloxía(Obxectivo h).B2.3. Uso das bibliotecas e as TIC para obter, organizar e seleccionar información (Obxectivo e).B2.4. Produción, en calquera soporte, de textos de diversa tipoloxía (Obxectivos e, h).B2.5. Uso das TIC como medio de comunicación social a través da escritura (Obxectivo e).B2.6. Uso dun léxico amplo e preciso (Obxectivos h, o).


B3.1. Coñecemento e uso das regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galego ecastelán (Obxectivos h, o).B3.2. Recoñecemento das distintas clases de palabras e das principais unidades e funciónssintácticas (Obxectivo h).B3.3. Coñecemento dos principais conceptos de lexicoloxía e semántica (Obxectivo h).

Bloque 4. A literatura

B4.1. Coñecemento e lectura de fragmentos de obras da literatura galega (Obxectivos l, n).B4.2. Coñecemento e lectura de fragmentos de obras da literatura castelá (Obxectivos l, n).B4.3. Coñecemento e lectura de fragmentos de obras da literatura universal (Obxectivos l, n).B4.4. Coñecemento e lectura de obras de literatura xuvenil (Obxectivos l, n).B4.5. Recreación de textos de intención literaria (Obxectivos l, n).B4.6. Caracterización da linguaxe cinematográfica (Obxectivos l, n).

Bloque 5. O medio físico e o espazo humano

B5.1. Coñecemento do medio físico de España e Galicia (Obxectivos c, l, m).B5.2. Coñecemento dos climas e as paisaxes de España e de Galicia (Obxectivos c, l, m).B5.3. Coñecemento dos movementos migratorios (Obxectivos l, m).B5.4. Coñecemento da cidade e o proceso de urbanización (Obxectivos l, m).

Bloque 6. A historia

B6.1. Coñecemento do concepto e as etapas da Idade Media (Obxectivos e, l, n).B6.2. Coñecemento a caída do Imperio Romano de Occidente e as invasións bárbaras(Obxectivos e, l, n).B6.3. Coñecemento do feudalismo (Obxectivos c, l, n).B6.4. Coñecemento do Islam e a súa presenza en España e da Reconquista (Obxectivos c, l, n).B6.5. As artes románica, gótica e islámica (Obxectivos l, n).

97

Criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe. Relación coas competencias clave

Bloque 1. Comunicación oral.

Criterios de avaliaciónB1.1. Comprender e interpretar textos orais de diferente tipoloxía.Estándares de aprendizaxeASLB1.1.1. Comprende e interpreta textos orais de diferente tipoloxía (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB1.2. Desenvolver capacidades de escoita activa con actitude de cooperación e respecto.Estándares de aprendizaxeASLB1.2.1. Desenvolve capacidades de escoita activa con actitude de cooperación erespecto (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB1.3. Participar en situacións académicas que xeren intercambio de opinións.Estándares de aprendizaxeASLB1.3.1. Participa en situacións académicas que xeren intercambio de opinións (Competenciaclave CCL).Criterios de avaliaciónB1.4. Utilizar estratexias para falar en público.Estándares de aprendizaxeASLB1.4.1. Utiliza estratexias para falar en público (Competencia clave CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB1.5. Construír, coa axuda das TIC, textos orais de diversa tipoloxía (Competencia clave CCL, CD).Estándares de aprendizaxeASLB1.5.1. Constrúe, coa axuda das TIC, textos orais de diversa tipoloxía (Competencia claveCCL, CD).


Criterios de avaliaciónB2.1. Comprender e interpretar de textos escritos de diversa tipoloxía.Estándares de aprendizaxeASLB2.1. Comprende e interpreta textos de diversa tipoloxía (Competencia clave CCL). Criterios de avaliaciónB2.2. Identificar tema, estrutura e intención de textos de diversa tipoloxía.Estándares de aprendizaxeASLB2.2.1. Identifica o tema e a intención de textos diversos (Competencia clave CCL).ASLB2.2.2. Identifica a estrutura de textos diversos (Competencia clave CCL). Criterios de avaliaciónB2.3. Utilizar as bibliotecas e as TIC para seleccionar informaciónEstándares de aprendizaxeASLB.2.3. Utiliza as bibliotecas e as TIC para seleccionar información (Competencias clave CCL,CD).Criterios de avaliación.B2.4. Producir, en calquera soporte, textos de diversa tipoloxía.

98

Estándares de aprendizaxeASLB2.4.1. Produce, en calquera soporte, textos de diversa tipoloxía (Competencias clave CCL,CD).Criterios de avaliaciónB2.5. Usar un léxico amplo e preciso.Estándares de aprendizaxeASLB2.5.1. Usa un léxico amplo e preciso (Competencia clave CCL).

Bloque 3. Funcionamento da lingua

Criterios de avaliaciónB3.1. Coñecer e usar as regras ortográficas e morfolóxicas do galego e do castelán.Estándares de aprendizaxeASLB3.1. Coñece e usa as regras ortográficas e morfolóxicas do galego (Competencias clave CCL).ASLB3.2. Coñece e usa as regras ortográficas e morfolóxicas do castelán (Competencia claveCCL). Criterios de avaliaciónB3.3. Recoñecer as clases de palabras e as principais unidades e funcións sintácticas.Estándares de aprendizaxeASLB3.3.1. Recoñece as clases de palabras e as principais unidades e funcións sintácticas(Competencia clave CCL).

Bloque 4. A literatura.

Criterios de avaliaciónB4.1. Coñecer e ler fragmentos da literatura galega.Estándares de aprendizaxeASLB4.1.1. Coñece e le fragmentos da literatura galega (Competencias clave CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB4.2. Coñecer e ler fragmentos da literatura castelá.Estándares de aprendizaxeASLB4.2.1. Coñece e le fragmentos da literatura castelá (Competencias clave CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB4.3. Coñecer e ler fragmentos da literatura universal.Estándares de aprendizaxeASLB4.3.1. Coñece e le fragmentos da literatura universalCriterios de avaliaciónB4.4. Coñecer e ler fragmentos de literatura xuvenil.Estándares de aprendizaxeASLB4.4.1. Coñece e le fragmentos de literatura xuvenil (Competencias clave CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB4.5. (Re)crear textos de intención literaria.Estándares de avaliaciónASLB4.5.1. (Re)crea textos de intención literaria (Competencias clave CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB4.6. Coñecer os principais elementos da linguaxe cinematográfica.Estándares de aprendizaxeASLB4.6. Coñece os principais elementos da linguaxe cinematográfica (Competencias clave CCl,CCEC).

99

Bloque 5. O medio físico e o espazo humano

Criterios de avaliaciónB5.1. Coñecer o medio físico de España e Galicia.Estándares de aprendizaxeASLB5.1. Coñece o medio físico de España (Competencia clave CCEC).ASLB5.2. Coñece o medio físico de Galicia (Competencia clave CCEC). Criterios de avaliaciónB5.2. Coñecer os climas e as paisaxes de España e Galicia.Estándares de aprendizaxeASLB5.2.1. Coñece os climas e as paisaxes de España (Competencia clave CCEC).ASLB5.2.2. Coñece os climas e as paisaxes de Galicia (Competencia clave CCEC). Criterios de avaliaciónB5.3. Coñecer os movementos migratorios.Estándares de aprendizaxeASLB5.3.1. Coñece os movementos migratorios (Competencia clave CCEC).Criterios de avaliaciónB5.4. Coñecer a cidade e o proceso de urbanización.Estándares de aprendizaxeASLB5.4.1. Coñece a cidade e o proceso de urbanización (Competencia clave CCEC).

Bloque 6. A historia

Criterios de avaliaciónB6.1. Coñecer o concepto e as etapas da Idade Media.Estándares de aprendizaxeASL6.1.1. Coñece o concepto e as etapas da Idade Media (Competencia clave CCEC).Criterios de avaliaciónB6.2. Coñecer a caída do Imperio Romano de Occidente e as invasións bárbaras.Estándares de aprendizaxeASLB6.2.1. Coñece a caída do Imperio Romano de Occidente e as invasiónsbárbaras(Competencia clave CCEC).Criterios de avaliaciónB6.3. Coñecer o feudalismo.Estándares de aprendizaxeASLB6.3.1. Coñece o feudalismo (Competencia clave CCEC).Criterios de avaliaciónB6.4. Coñecer o Islam e a súa presenza en España e da Reconquista.Estándares de aprendizaxeASLB6.4.1. Coñece o Islam e a súa presenza en España (Competencia clave CCEC).ASLB6.4.2. Coñece a Reconquista (Competencia clave CCEC). Criterios de avaliaciónB6.5. Coñecer as artes románica, gótica e islámica.Estándares de aprendizaxeASLB6.5.1. Coñece a arte románica (Competencia clave CCEC).ASLB6.5.2. Coñece a arte gótica (Competencia clave CCEC).ASLB6.5.3. Coñece a arte islámica (Competencia clave CCEC).

100

Contidos mínimos

Comprensión e interpretación de textos orais de diferente tipoloxía. Participación activa e respectuosa en situacións que supoñan una intervención oral. Comprensión, interpretación e produción de textos escritos de diferente tipoloxía e en

diferentes soportes. Uso das bibliotecas e as TIC para obter, organizar e seleccionar información. Uso dun léxico amplo e preciso. Coñecemento e uso das regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galego e castelán. Coñecemento básico da morfosintaxe, a semántica e a lexicoloxía. Coñecemento dos principais xéneros literarios en galego e castelán. Lectura de textos da literatura universal de calquera época. Coñecemento dos espazos xeográficos as paisaxes e os climas de España e Galicia. Coñecemento dos movementos migratorios. Coñecemento dos procesos de urbanización. Coñecemento da caída do imperio romano de occidente e as invasións bárbaras. Coñecemento do feudalismo. Coñecemento do Islam en España e a Reconquista. Coñecemento das artes románica, gótica e musulmá.

Concreción de estándares que forman parte dos perfís competenciais da materia.

A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos seis bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución parasuperar a materia, os procedementos e instrumentos de avaliación, os niveis de adquisición decada estándar (indicadores de logro) e os elementos transversais que se traballarán.Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

1.ASLB1. Comprende, interpreta e produce textos orais nas dúas linguas con coherencia,cohesión e corrección fonética e prosódica, respectando as regras de interacción (CCL, CAA).

2. ASLB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos nas dúas linguas con coherencia,cohesión e corrección ortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos dasbibliotecas e as TIC (CCL, CD, CAA, CMCCT).

3. ASLB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galegoe castelán (CCL).

4. ASLB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas (CCL).

5. ASLB4. Coñece os principais xéneros literarios e as súas características (CCL, CCEC).

6. ASLB4. Crea pequenos textos de intención literaria (CCL, CCEC).

7. ASLB5. Coñece os principais elementos da xeografía física de España e Galicia (CCEC, CSC).

101

8. ASLB6. Coñece os principais elementos da historia, da arte e da política da Idade Media (CCEC,CSC).

B/ Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións, máxime tendo en conta que se trata dun ámbito que engloba os contidos de tresmaterias, interrelacionadas entre si especialmente nos estándares 1 a 3.


1. ASLB1. Comprende, interpreta e produce textos orais nas dúas linguas con coherencia,cohesión e corrección fonética e prosódica, respectando as regras de interacción (CCL, CAA):10%.

2. ASLB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos nas dúas linguas con coherencia,cohesión e corrección ortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos dasbibliotecas e as TIC (CCL, CD, CAA, CMCCT): 20%.

3. ASLB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galegoe castelán (CCL): 10%.

4. ASLB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas (CCL): 10%.

5. ASLB4. Coñece os principais xéneros literarios e as súas características (CCL, CCEC): 10%.

6. ASLB4. Crea pequenos textos de intención literaria (CCL, CCEC): 10%.

7. ASLB5. Coñece os principais elementos da xeografía física de España e Galicia (CCEC, CSC):20%.

8. ASLB6. Coñece os principais elementos da historia, da arte e da política da Idade Media (CCEC,CSC): 10%.

C/ Indicadores de logro

1. ASLB1. Comprende e interpreta textos orais nas dúas linguas. Produce textos orais coherentes, cohesionados e correctos fonética e prosodicamente. Respecta as regras de interacción.

2. ASLB2. Comprende e interpreta textos escritos nas dúas linguas. Produce textos escritos coherentes, cohesionados e correctos ortograficamente. Elabora esquemas e resumos.

102

Utiliza as bibliotecas e as TIC para a produción de textos.3. ASLB3.

Utiliza un vocabulario amplo nas dúas linguas.4. ASLB3.

Coñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas.5. ASLB4.

Recoñece as características dos fragmentos literarios estudados.6. ASLB4

Crea pequenos textos de intención literaria.7. ASLB5.

Recoñece os principais elementos xeográficos de España. Recoñece os principais elementos xeográficos de Galicia.

8. ASLB6. Coñece os principais elementos da historia e da política da Idade Media. Coñece os principais elementos da arte da Idade Media.


1. Non alcanza o estándar: non acada ningunha ou case ningunha das competencias. Equivaleríaa Insuficiente.2. Alcanza o estándar sen acadar completamente todas as competencias. Equivalería aSuficiente.3. Alcanza o estándar con certa seguridade, acadando todas as competencias. Equivalería a Ben.4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara.Equivalería a Notable.5. Alcanza o estándar e adquire con brillantez as competencias. Equivalería a Sobresaliente.

E/ Procedementos e instrumentos de avaliación

1. ASLB1. Comprensión e interpretación de textos orais nas dúas linguas. Produción de textos orais coherentes, cohesionados e correctos fonética e

prosodicamente. Respecto ás regras de interacción.

2. ASLB2. Comprensión de textos escritos nas dúas linguas. Produción de textos escritos coherentes, cohesionados e correctos ortograficamente. Elaboración de esquemas e resumos. Utilización das TIC e as bibliotecas para a elaboración textual.

3. ASLB3. Utilización dun vocabulario amplo nas dúas linguas.

4. ASLB3. Coñecemento das clases de palabras e as súas función sintácticas en textos e exercicios.

5. ASLB4. Coñecemento das características da literatura, en textos.

103

6. ASLB4. Creación de textos de intención literaria.

7. ASLB5. Recoñecemento dos principais elementos xeográficos por medio de mapas e gráficos. Realización de traballos individuais e grupais.

8. ASLB6. Realización de traballos sobre os principais feitos históricos do período estudado. Realización de carteis sobre a arte do período estudado.


A expresión oral trátase en todos os estándares excepto no 4. No noso ámbito a expresión formaparte substancial do currículo: a elaboración e exposición de textos, de xeito individual ecolectivo, é a maneira de tratar este elemento transversal. Ao contarse coa axuda das TIC e osmedios audiovisuais, estaría abordándose tamén estoutro elemento transversal.

Tamén o emprendemento é tratable, especialmente nos estándares 1, 2, 3, porque obrigaao alumnado a abordar a empresa de elaborar textos, facelos atractivos, correctos, e expoñelosde xeito eficaz, vencendo medos, investigando, poñendo en común cos/as compañeiros/as… Istoúltimo desenvolve tamén o fomento das relación igualitarias, cívicas, non discriminatorias e nonviolentas porque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos, respectar as diferenzas detodo tipo. Como se pode observar, estamos tratando á vez practicamente todos os elementostransversais.

A expresión escrita, eixo dos estándares 2, 3 7 e 8, tamén se combina, ao desenvolverse estesestándares, coa non discriminación, porque se fomenta o uso non sexista do idioma; a lecturade textos, literarios, históricos ou de calquera outro tipo, onde se aprecie algún tipo dediscriminación ou violencia, dará lugar á reflexión para erradicar posibles prexuízos ouactitudes violentas no alumnado. Estes elementos estaremos tratándoos tamén nosestándares 5 e 6, especialmente no relativo á non discriminación por motivo de lingua, o queaxuda a reflexionar sobre a riqueza que supón o plurilingüismo e os contactos con outrasculturas; isto último, abórdase tamén no estándar 8.


Temporalización

Distribuirase a materia dos seis bloques de contidos de xeito que en cada una das avaliacións sevexa a parte proporcional de cada un dos bloques. No referido aos dos primeiros (Comunicaciónoral e escrita), especialmente transversais ás tres materias que compoñen o ámbito,impartiranse como parte substancial dos outros catro, máis específicos das materias LinguaGalega e Literatura e Lingua Castelá e Literatura (bloques 3 e 4) e Xeografía e Historia (bloques 5e 6).

104

Concrecións metodolóxicas. Materiais e recursos didácticos.

Empregarase unha metodoloxía activa; as explicacións teóricas serán o soporte mínimo para queo alumnado realice un amplo número de actividades. Sempre que sexa posible, o/a profesor/acorrixirá individualmente as actividades realizadas polo alumnado e, se o ritmo o permite,ao acabar cada unidade, realizaranse actividades de repaso.

Os materiais, ademais do libro de texto, serán todos aqueles que se consideren axeitados, desdematerial escrito variado, até todo tipo de material audiovisual; as TIC terán un papelfundamental e o alumnado, coa orientación da profesora, aprenderá a buscar e seleccionarinformación en internet, desbotando a que considere irrelevante. Traballarase moito aoralidade, máis doada de tratar que nun grupo máis grande, por medio de debates, exposicións,dramatizacións e todo aquilo que o profesorado, ou o propio alumnado, considere interesante

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado.

PMAR 2º ESO


Avaliación inicial

Medidas adoptables como consecuencia dos resultados.

Nas primeiras sesións do curso, a profesora realizará unha avaliación inicial dos aspectos máis básicos do curso, para valorar o nivel do alumnado. Farase, preferiblemente, a partir de textos, dos cales se extraerán as cuestións referentes á Lingua, á Literatura e á Xeografía e Historia. Unha vez avaliados, a profesora devolverá os exercicios corrixidos. Tamén se avaliará a capacidade de expresión do alumnado, así como a interacción entre os/as alumnos/as do grupo, a partir de actividades como auto-presentacións, debates sobre perspectivas ante o novo curso, etc,

En función dos resultados obtidos, reforzaranse, individual e, de ser o caso, colectivamente, aqueles aspectos do currículo que se considere necesario reforzar.

Avaliacións parciais e final

Para obter unha avaliación final positiva, serán requisitos imprescindibles os seguintes:

• A superación das probas escritas (mínimo, unha por avaliación e materia coas correspondentes recuperacións) e, no seu caso, orais, realizadas ao longo do curso. Nas probas escritas valorarase, ademais dos coñecementos demostrados, a corrección expresiva (ortografía, presentación, puntuación...) A cualificación obtida nestas probas completarase con:

105

◦ A realización de todas as tarefas encomendadas pola profesora ao longo do curso; inclúese neste apartado, ademais, o caderno de actividades e a lectura dos libros seleccionados pola profesora.

◦ A participación activa nas clases, o traballo diario na aula, a puntualidade na entrega de exercicios, traballos e tarefas, e a coidadosa utilización do noso idioma en todas asintervencións orais.

A cualificación final resultará da media obtida nas tres materias que compoñen o ámbito e supoñerá ter superado cada unha delas.

PMAR 2 (3º ESO)

Contidos. Relación cos obxectivos.

Bloque 1.Comunicación oral.

B1.1. Comprensión e interpretación de textos orais de diferente tipoloxía (medios decomunicación audiovisual, expositivos, argumentativos…) (Obxectivos a, b, g).

B1.2. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese,cooperación e respecto ante intervencións orais (Obxectivos a, b, d).

B1.3. Participación activa en situación do ámbito académico que xeren intercambio deopinións (Obxectivos a, b, d).

B1.4. Utilización de estratexias para falar en público (Obxectivos b, e, f, g).

B1.5. Construción, coa axuda das TIC, de textos orais de diversa tipoloxía (Obxectivo e).


B2.1. Comprensión e interpretación de textos escritos de diversa tipoloxía (medios decomunicación, expositivos, argumentativos…) (Obxectivos b, h).

B2.2. Identificación do tema, a estrutura e a intención de textos escritos de diversa tipoloxía(Obxectivo h).

B2.3. Uso das bibliotecas e as TIC para obter, organizar e seleccionar información (Obxectivo e).

B2.4. Produción, en calquera soporte, de textos de diversa tipoloxía (Obxectivos e, h).

B2.5. Uso das TIC como medio de comunicación social a través da escritura (Obxectivo e).

B2.6. Uso dun léxico amplo e preciso (Obxectivos h, o).


106

B3.1. Coñecemento e uso das regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galego ecastelán (Obxectivos h, o).

B3.2. Recoñecemento das distintas clases de palabras e das principais unidades e funciónssintácticas (Obxectivo h).

B3.3. Coñecemento dos principais conceptos de lexicoloxía e semántica (Obxectivo h).


B4.1. Coñecemento dos principais xéneros da literatura medieval galega (Obxectivos l, n).

B4.2. Coñecemento dos principais xéneros e autores da literatura medieval castelá (Obxectivos l,n).

B4.3. Coñecemento da literatura do Galego Medio (Obxectivos, l, n).

B4.4. Coñecemento dos principais xéneros e autores da literatura castelá renacentista(Obxectivos l, n).

B4.5. Coñecemento dos principais xéneros e autores da literatura castelá barroca (Obxectivos l,n).

B4.6. Coñecemento dos principais autores do Rexurdimento (Obxectivos l, n).

B4.7. Coñecemento das principais características da literatura da Ilustración (Obxectivos l, n).

B4.8. Lectura de textos da literatura universal de todas as épocas. (Obxectivos l, n).

Bloque 5. O medio físico e o espazo humano.

B5.1. Coñecemento dos espazos xeográficos do mundo, España e Galicia (Obxectivos c, l, m)

B5.2. A organización política e administrativa de España e Galicia (Obxectivos l, m).

B5.3.A actividade económica: sectores primario, secundario e terciario (Obxectivos l, m).

B5.4. A actividade económica no mundo, Europa, España e Galicia (Obxectivos l, m).

B5.5. Desenvolvemento e subdesenvolvemento (Obxectivos c, l, m).

B5.6. Aproveitamento dos recursos naturais: desenvolvemento sustentable. (Obxectivos c, l, m).

Bloque 6. A historia.

B6.1. Conceptos de Idade Moderna, Renacemento e Humanismo (Obxectivos c, l, m).

B6.2. A arte renacentista e barroca (Obxectivos c, l, n).

107

B6.3. O estado moderno: monarquías parlamentarias, autoritarias e absolutas (Obxectivos e, l,n).

B6.4. Os descubrimentos e a conquista de América (Obxectivos e, l, n).

B6.5. Conflitos europeos na época dos Austrias (Obxectivos e, l, n).

Criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe. Relación coas competencias clave.

Bloque 1. Comunicación oral

Criterios de avaliaciónB1.1. Escoitar de forma activa, comprender, interpretar e valorar textos orais de diferentetipoloxía (medios de comunicación, expositivos, argumentativos…).Estándares de aprendizaxeASLB1.1.1. Comprende o sentido de texto dos medios de comunicación, distinguindoinformación, persuasión e opinión (Competencias clave CCL).ASLB1.1.2. Comprende a estrutura e resume textos expositivos e argumentativos(Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB1.2. Escoitar de forma activa con actitudes de respecto e interese.Estándares de aprendizaxeASLB1.2.1. Escoita de forma activa, comprende o sentido global de textos orais (Competenciasclave CCL).ASLB1.2.2. Anticipa ideas e infire datos do emisor e do contido do texto analizandofontes de procedencia non verbal (Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB1.3. Participar e valorar intervencións en debates, coloquios e conversas.Estándares de aprendizaxeASLB1.3.1. Participa activamente en debates, coloquios…repectando as regras deintervención, interacción e cortesía (Competencias clave CSC).ASLB1.3.2. Avalía as intervencións propias e alleas (Competencias clave CSC).Criterios de avaliaciónB1.4. Aprender a falar en público, de forma individual ou en grupo.Estándares de aprendizaxeASLB1.4.1. Organiza o contido, elabora guións previos á intervención oral(Competencias claveCSC, CCL).ASLB1.4.2. Pronuncia con corrección e claridade (Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB1.5. Construír, coa axuda das TIC, textos orais de diversa tipoloxía.Estándares de aprendizaxeASLB1.5.1. Constrúe, coa axuda das TIC, textos orais de diversa tipoloxía (Competencias claveCCL).

108

Bloque 2. Comunicación escrita

Criterios de avaliaciónB2.1. Comprender e interpretar textos escritos de diferente tipoloxía (medios decomunicación, expositivos, argumentativos, narrativos, descritivos).Estándares de aprendizaxeASLB2.1.1. Comprende textos escritos de diferente tipoloxía (Competencia clave CCL).ASLB2.1.2. Interpreta textos escritos de diferente tipoloxía (Competencia clave CCL). Criterios de avaliaciónB2.2. Identificar o tema, a estrutura e a intención de textos de diferente tipoloxía.Estándares de aprendizaxeASLB2.2.1. Identifica o tema e a intención de textos de diferente tipoloxía (Competencia claveCCL).ASLB2.2.2. Identifica a estrutura de textos de diferente tipoloxía (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB2.3. Usar as bibliotecas e as TIC para obter, organizar e seleccionar información.Estándares de aprendizaxeASLB2.3.1. Usa as bibliotecas e as TIC para obter, organizar e seleccionar información(Competencia clave CD).Criterios de avaliaciónB2.4. Producir, en calquera soporte, textos de diferente tipoloxía.Estándares de aprendizaxeASLB2.4.1. Produce, en calquera soporte, textos de diversa tipoloxía (Competencias clave CCL,CD).Criterios de avaliaciónB2.5. Usar as TIC como medio de comunicación social a través da escritura.Estándares de aprendizaxeASLB2.5.1. Usa as TIC como medio de comunicación social a través da escritura (Competenciasclave CCL, CSC, CD).Criterios de avaliaciónB2.6. Usar un léxico amplo e preciso.Estándares de aprendizaxeASLB2.6.1. Usa un léxico amplo e preciso (Competencias clave CCL).


Criterios de avaliaciónB3.1. Coñecer as regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galego e castelán.Estándares de aprendizaxeASLB3.1.1. Coñece as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma galego (Competencias claveCCL).ASLB3.1.2. Coñece as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma castelán (Competencia claveCCL). Criterios de avaliaciónB3.2. Coñecer as distintas clases de palabras e as súas funcións sintácticas. Estándares de aprendizaxeASLB3.2.1.Coñece as distintas clases de palabras (Competencia clave CCL).ASLB3.2.2. Coñece as función sintácticas (Competencias clave CCL).

109

Criterios de avaliaciónB3.3. Coñecer os principais conceptos de léxico e semántica.Estándares de aprendizaxeASLB3.3.1. Coñece os principais conceptos de léxico (Competencia clave CCL).ASLB3.3.2. Coñece os principais conceptos de semántica (Competencia clave CCL).


Criterios de avaliaciónB4.1. Coñecer os principais xéneros da literatura galega medieval.Estándares de aprendizaxeASLB4.1.1. Coñece os principais xéneros da literatura galega medieval (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB4.2. Coñecer os principais xéneros e autores da literatura castelá medieval.Estándares de aprendizaxeASLB4.2.1. Coñece os principais xéneros e autores da literatura castelá medieval (Competenciaclave CCL).Criterios de avaliaciónB4.3. Coñecer as principais características do Galego Medio.Estándares de aprendizaxeASLB4.3.1. Coñece as principais características da literatura do Galego Medio (Competenciaclave CCL).Criterios de avaliaciónB4.4. Coñecer os principais xéneros e autores da literatura castelá renacentista.Estándares de aprendizaxeASLB4.4.1. Coñece os principais xéneros e autores da literatura castelá renacentista(Competencias clave CCL).Criterios de avaliaciónB4.5.Coñecer os principais xéneros e autores da literatura castelá barroca.Estándares de aprendizaxeASLB4.5.1. Coñece os principais xéneros e autores da literatura castelá barroca (Competenciasclave CCL).Criterios de avaliaciónB4.6. Coñecer os principais autores do Rexurdimento.Estándares de aprendizaxeASLB4.6.1. Coñece os principais autores do Rexurdimento (Competencia clave CCL).Criterios de avaliaciónB4.7. Coñecer as principais características da literatura da Ilustración.Estándares de aprendizaxeASLB4.7.1. Coñece as principais características da literatura da Ilustración (Competencia claveCCL).Criterios de avaliaciónB4.8 Ler textos da literatura universal de todos os tempos.Estándares de aprendizaxeASLB4.8.1. Le textos da literatura universal de todos os tempos.

110

Bloque 5. O medio físico e o espazo humano.

Criterios de avaliaciónB5.1. Coñecer os espazos xeográficos do mundo, España e Galicia.Estándares de aprendizaxeASLB5.1.1. Coñece os espazos xeográficos do mundo (Competencias clave CSC).ASLB5.1.2. Coñece os espazos xeográficos de España e de Galicia(Competencia clave CSC). Criterios de avaliaciónB5.2. Coñecer a organización política de España e de Galicia.Estándares de aprendizaxeASLB5.2.1. Coñece a organización política de España e Galicia (Competencia clave CSC).Criterios de avaliaciónB5.3 Coñecer os sectores primario, secundario e terciario da economía. Estándares de aprendizaxeASLB5.3.1. Coñece o sector primario (Competencia clave CSC).ASLB5.3.2. Coñece o sector secundario (Competencia clave CSC).ASLB5.3.3. Coñece o sector terciario (Competencia clave CSC). Criterios de avaliaciónB5.4. Coñecer a actividade económica de España e de Galicia.Estándares de aprendizaxeASLB5.4.1. Coñece a actividade económica de España (Competencia clave CSC).ASLB5.4.2. Coñece a actividade económica de Galicia (Competencia clave CSC). Criterios de avaliaciónB5.5. Coñecer os conceptos de desenvolvemento e subdesenvolvemento.Estándares de aprendizaxeASLB5.5.1. Coñece os conceptos de desenvolvemento e subdesenvolvemento (Competenciaclave CSC).Criterios de avaliaciónB5.6. Coñecer os conceptos relacionados co desenvolvemento sustentable.Estándares de aprendizaxeASLB5.6.1. Coñece os principais conceptos relacionados co desenvolvemento sustentable(Competencia clave CSC).

Bloque 6. A historia.

Criterios de avaliaciónB6.1. Coñecer os conceptos de Idade Moderna, Renacemento e Humanismo.Estándares de aprendizaxeASLB6.1.1. Coñece os conceptos de Idade Moderna, Renacemento e Humanismo (Competenciaclave CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB6.2. Coñecer as principais características das artes renacentista e barroca.Estándares de aprendizaxeASLB6.2.1. Coñece as principais características das artes renacentista e barroca (Competenciasclave CSC, CCEC)Criterios de avaliación

111

B6.3. Coñecer as principais características do Estado Moderno: monarquía parlamentaria,autoritaria e absoluta.Estándares de aprendizaxeASLB6.3.1. Coñece as principais características do estado Moderno: monarquía parlamentaria,autoritaria e absoluta (Competencias clave CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB6.4. Coñecer os descubrimentos e a conquista de América.Estándares de aprendizaxeASLB6.4.1. Coñece os descubrimentos (Competencias clave CSC, CCEC).ASLB6.4.2. Coñece a conquista de América (Competencias clave CSC, CCEC). Criterios de avaliaciónB6.5. Coñecer os principais conflitos europeos na época dos Austrias.Estándares de aprendizaxeASLB6.5.1. Coñece os principais conflitos europeos na época dos Austrias (Competencias claveCSC, CCEC).

Contidos mínimos.

Comprensión e interpretación de textos orais de diferente tipoloxía. Participación activa e respectuosa en situacións que supoñan una intervención oral. Comprensión, interpretación e produción de textos escritos de diferente tipoloxía e en

diferentes soportes. Uso das bibliotecas e as TIC para obter, organizar e seleccionar información. Uso dun léxico amplo e preciso. Coñecemento e uso das regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galego e castelán. Coñecemento básico da morfosintaxe, a semántica e a lexicoloxía. Coñecemento dos principais xéneros e autores das literaturas galega e castelá desde a

Idade Media até a Ilustración. Lectura de textos da literatura universal de calquera época. Coñecemento dos espazos xeográficos do mundo, España e Galicia. Coñecemento dos tres sectores da actividade económica. Coñecemento dos conceptos relacionados co subdesenvolvemento e o desenvolvemento

sustentable. Coñecemento dos conceptos de Idade Moderna, Humanismo e Renacemento. Coñecemento das principais características das artes renacentista e barroca. Coñecemento dos descubrimentos e da conquista de América. Coñecemento das principais características do Estado Moderno.

Concreción de estándares que forman parte dos perfís competenciais da materia.

A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos seis bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución parasuperar a materia, os procedementos e instrumentos de avaliación, os niveis de adquisición decada estándar (indicadores de logro) e os elementos transversais que se traballarán.

112

Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

1. ASLB1. Comprende, interpreta e produce textos orais nas dúas linguas con coherencia,cohesión e corrección fonética e prosódica, respectando as regras de interacción (CCL, CAA).

2. ASLB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos nas dúas linguas con coherencia,cohesión e corrección ortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos dasbibliotecas e as TIC (CCL, CD, CAA, CMCCT).

3. ASLB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galegoe castelán (CCL).

4. ASLB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas (CCL).

5. ASLB4. Coñece as principais obras e autores da literatura galega desde a Idade Mediaaté o Rexurdimento (CCL, CCEC).

6. ASLB4. Coñece as principais obras, períodos e autores da literatura castelá desde a IdadeMedia até a Ilustración (CCL, CCEC).

7. ASLB5. Coñece os principais elementos da xeografía física, política, social e económica domundo, Europa, España e Galicia (CCEC, CSC).

8. ASLB6. Coñece os principais elementos da historia, da arte e da política da Idade Moderna(CCEC, CSC).

B/ Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións, máxime tendo en conta que se trata dun ámbito que engloba os contidos de tresmaterias, interrelacionadas entre si especialmente nos estándares 1 a 3.


1. ASLB1. Comprende, interpreta e produce textos orais nas dúas linguas con coherencia,cohesión e corrección fonética e prosódica, respectando as regras de interacción (CCL, CAA):10%.

2. ASLB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos nas dúas linguas con coherencia,cohesión e corrección ortográfica, elaborando esquemas e resumos e utilizando recursos dasbibliotecas e as TIC (CCL, CD, CAA, CMCCT): 20%.

3. ASLB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas dos idiomas galegoe castelán (CCL): 10%.

113

4. ASLB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas (CCL): 10%.

5. ASLB4. Coñece as principais obras e autores da literatura galega desde a Idade Mediaaté o Rexurdimento (CCL, CCEC): 10%.

6. ASLB4. Coñece as principais obras, períodos e autores da literatura castelá desde a IdadeMedia até a Ilustración (CCL, CCEC): 10%.

7. ASLB5. Coñece os principais elementos da xeografía física, política, social e económica domundo, España e Galicia (CCEC, CSC).20%.

8. ASLB6. Coñece os principais elementos da historia, da arte e da política da Idade Moderna(CCEC, CSC): 10%.


1.ASLB1. Comprende e interpreta textos orais nas dúas linguas. Produce textos orais coherentes, cohesionados e correctos fonética e prosodicamente. Respecta as regras de interacción.

2.ASLB2. Comprende e interpreta textos escritos nas dúas linguas. Produce textos escritos coherentes, cohesionados e correctos ortograficamente. Elabora esquemas e resumos. Utiliza as bibliotecas e as TIC para a produción de textos.

3.ASLB3. Utiliza un vocabulario amplo nas dúas linguas.

4. ASLB3. Coñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas.

5. ASLB4. Recoñece as características das obras da literatura galega do período estudado.

6. ASLB4. Recoñece as características das obras da literatura castelá do período estudado.

7. ASLB5. Recoñece os principais elementos xeográficos do mundo. Recoñece os principais elementos xeográficos de España. Recoñece os principais elementos xeográficos de Galicia.

8. ASLB6. Coñece os principais elementos da historia e da política da Idade Moderna. Coñece os principais elementos da arte da Idade Moderna.



114

2. Alcanza o estándar sen acadar completamente todas as competencias. Equivalería aSuficiente.3. Alcanza o estándar con certa seguridade, acadando todas as competencias. Equivalería a Ben.4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara. Equivalería aNotable.5. Alcanza o estándar e adquire con brillantez as competencias. Equivalería a Sobresaliente.


1. ASLB1. Comprensión e interpretación de textos orais nas dúas linguas. Produción de textos orais coherentes, cohesionados e correctos fonética e

prosodicamente. Respecto ás regras de interacción.

2. ASLB2. Comprensión de textos escritos nas dúas linguas. Produción de textos escritos coherentes, cohesionados e correctos ortograficamente. Elaboración de esquemas e resumos. Utilización das TIC e as bibliotecas para a elaboración textual.

3. ASLB3. Utilización dun vocabulario amplo nas dúas linguas.

4. ASLB3. Coñecemento das clases de palabras e as súas función sintácticas en textos e exercicios.

5. ASLB4. Coñecemento das características da literatura galega do período estudado, en textos.

6. ASLB4. Coñecemento das características da literatura castelá do período estudado, en textos.

7. ASLB5. Recoñecemento dos principais elementos xeográficos por medio de mapas e gráficos. Realización de traballos individuais e grupais.

8.ASLB6. Realización de traballos sobre os principais feitos históricos do período estudado. Realización de carteis sobre a arte do período estudado.


A expresión oral trátase en todos os estándares excepto no 4. No noso ámbito a expresión formaparte substancial do currículo: a elaboración e exposición de textos, de xeito individual ecolectivo, é a maneira de tratar este elemento transversal. Ao contarse coa axuda das TIC e osmedios audiovisuais, estaría abordándose tamén estoutro elemento transversal.

115

Tamén o emprendemento é tratable, especialmente nos estándares 1, 2, 3, porque obrigaao alumnado a abordar a empresa de elaborar textos, facelos atractivos, correctos, e expoñelosde xeito eficaz, vencendo medos, investigando, poñendo en común cos/as compañeiros/as…Istoúltimo desenvolve tamén o fomento das relación igualitarias, cívicas, non discriminatorias e nonviolentas porque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos, respectar as diferenzas detodo tipo. Como se pode observar, estamos tratando á vez practicamente todos os elementostransversais.

A expresión escrita, eixo dos estándares 2, 3 7 e 8, tamén se combina, ao desenvolverse estesestándares, coa non discriminación, porque se fomenta o uso non sexista do idioma; a lecturade textos, literarios, históricos ou de calquera outro tipo, onde se aprecie algún tipo dediscriminación ou violencia, dará lugar á reflexión para erradicar posibles prexuízos ouactitudes violentas no alumnado. Estes elementos estaremos tratándoos tamén nosestándares 5 e 6, especialmente no relativo á non discriminación por motivo de lingua, o queaxuda a reflexionar sobre a riqueza que supón o plurilingüismo e os contactos con outrasculturas; isto último, abórdase tamén no estándar 8.


Temporalización

Distribuirase a materia dos seis bloques de contidos de xeito que en cada una das avaliacións sevexa a parte proporcional de cada un dos bloques. No referido aos dos primeiros (Comunicaciónoral e escrita), especialmente transversais ás tres materias que compoñen o ámbito,impartiranse como parte substancial dos outros catro, máis específicos das materias LinguaGalega e Literatura e Lingua Castelá e Literatura (bloques 3 e 4) e Xeografía e Historia (bloques 5e 6).

Concrecións metodolóxicas. Materiais e recursos didácticos.

Empregarase unha metodoloxía activa; as explicacións teóricas serán o soporte mínimo para queo alumnado realice un amplo número de actividades. Sempre que sexa posible, o/a profesor/acorrixirá individualmente as actividades realizadas polo alumnado e, se o ritmo o permite,ao acabar cada unidade, realizaranse actividades de repaso.

Os materiais, ademais do libro de texto, serán todos aqueles que se consideren axeitados, desdematerial escrito variado, até todo tipo de material audiovisual; as TIC terán un papelfundamental e o alumnado, coa orientación da profesora, aprenderá a buscar e seleccionarinformación en internet, desbotando a que considere irrelevante. Traballarase moito aoralidade, máis doada de tratar que nun grupo máis grande, por medio de debates, exposicións,dramatizacións e todo aquilo que o profesorado, ou o propio alumnado, considere interesante

Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado.

PMAR 3º ESO

A avaliación dos alumnos baséase en dous elementos:

116

• O traballo diario, a participación activa nas clases e a correcta expresión oral da lingua.• Os exames ou probas escritas.

Avaliación inicial


Nas primeiras sesións do curso, a profesora realizará unha avaliación inicial dos aspectos máis básicos do curso, para valorar o nivel do alumnado. Farase, preferiblemente, a partir de textos, dos cales se extraerán as cuestións referentes á Lingua, á Literatura e á Xeografía e Historia. Unha vez avaliados, a profesora devolverá os exercicios corrixidos. Tamén se avaliará a capacidade de expresión do alumnado, así como a interacción entre os/as alumnos/as do grupo, a partir de actividades como auto-presentacións, debates sobre perspectivas ante o novo curso, etc,




• A superación das probas escritas (mínimo, unha por avaliación e materia coas correspondentes recuperacións) e, no seu caso, orais, realizadas ao longo do curso. Nas probas escritas valorarase, ademais dos coñecementos demostrados, a corrección expresiva (ortografía, presentación, puntuación...) A cualificación obtida nestas probas completarase con:◦ A realización de todas as tarefas encomendadas pola profesora ao longo do curso;

inclúese neste apartado, ademais, o caderno de actividades e a lectura dos libros seleccionados pola profesora.



1.2.6.ENSINO SECUNDARIO DE ADULTOS.

1.2.6.1. INTRODUCIÓN: COMPETENCIAS BÁSICAS.

Dos tres ámbitos de coñecemento en que se organiza a ESA, a nosa materia, xunto coa deLingua Castelá e a de Lingua Estranxeira, constitúe o denominado Ámbito da Comunicación, queinclúe os coñecementos, destrezas e valores que permiten comunicarse nas tres linguas.

Con este punto de partida, o noso ámbito oriéntase a desenvolver as competenciascomunicativas dos/as adultos/as e ao desenvolvemento das súas capacidades intelectivas e

117

afectivas para a súa inserción activa e responsable na sociedade e para o seudesenvolvemento persoal. Dentro deste ámbito, preséntase un estudo coordinado das dúaslinguas oficiais de Galicia para conseguir competencia plena en ambas; acompañadas noámbito da 1ª lingua estranxeira conseguirase asemade unha competencia plurilingüe epluricultural.

A competencia plurilingüe é un aspecto esencial para a protección e desenvolvemento da nosaherdanza lingüística e cultural e fonte de enriquecemento mutuo. As competencias lingüística ecultural de cada lingua quedan reforzadas mediante o coñecemento mutuo e contribúen áinterculturalidade.

Este ámbito garda relación con outras competencias básicas, claves da educación secundaria:

Comunicación Lingüística (CCL):a aprendizaxe das habilidades lingüísticas e comunicativasgaranten o manexo efectivo da comunicación no plano persoal, académico, social e profesional.O obxectivo último é a comprensión e expresión oral e escrita de diferentes tipos de textos deacordo coa intención e contexto comunicativos.

Competencias sociais e cívicas (CSC): facilítase traballando con diferentes tipos de textos esituacións comunicativas, a aproximación crítica á realidade, o coñecemento e exercicio dosvalores democráticos. Prepárase ao alumnado a respectar saberes e referencias culturais, a queelabore respostas ante problemas sociais, sexa quen de tomar decisións e resolver conflitos,mellora as normas de convivencia e favorece a promoción e integración social das persoasadultas.

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT): a linguaxe éa base para a comprensión de termos e conceptos técnicos e a ferramenta para desenvolver orazoamento lóxico matemático e mais o pensamento científico.Competencia dixital (CD):a formación neste ámbito facilita coñecementos sobre a linguaxedixital básica, confire a destreza necesaria para o acceso e tratamento da información dixital e omanexo de todo de recursos informáticas. Ademais, permite seleccionar, analizarcriticamente, organizar e sintetizar esa información.

Conciencia e expresións culturais (CCEC): supón a capacidade de crear, comprender, apreciar evalorar con espírito crítico manifestacións culturais e artísticas, así como permite valoralas comoparte do patrimonio dos pobos. Permite, así mesmo, o desenvolvemento de actitudespositivas ante a diversidade cultural.

Competencia para aprender a aprender (CAA): o ámbito da comunicación capacita para realizarun proceso reflexivo de aprendizaxe porque a linguaxe é un instrumento necesario para pensare, xa que logo, para analizar, planificar e reaxustar o proceso mesmo da aprendizaxe.Amais, potencia a adquisición de técnicas básicas no proceso: a síntese, a elaboración deesquemas e mapas conceptuais, o uso de dicionarios etc.

Sentido da iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE):permite adquirir as competenciaslingüístico- comunicativas indispensables para xestionar os propios coñecementos, habilidades eactitudes de forma innovadora, resolutiva e con criterio propio. Aprender a usar as linguasequivale a saber utilizar estratexias adecuadas a cada situación comunicativa de maneiraautónoma.

118

1.2.6.2.OBXECTIVOS.

Asumir os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos, practicar a tolerancia, acooperación e a solidariedade, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos ea igualdade de trato e oportunidades entre mulleres e homes para o exercicio dacidadanía democrática.

Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo. Valorar a diferenza de sexos e a igualdade entre eles; rexeitar todo tipo de

discriminación, sexual, persoal ou social; rexeitar os estereotipos e calqueramanifestación de violencia contra a muller.

Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos, persoais ou relacionais,rexeitar sexismos, violencias e resolver pacificamente os conflitos.

Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información para, con sentidocrítico, adquirir novos coñecementos, especialmente no campo das TIC.

Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, estruturado en disciplinas, ecoñecer e aplicar métodos para identificar problemas en diversos campos decoñecemento e experiencia.

Desenvolver un espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, participación, sentidocrítico, iniciativa e capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisiónse asumir responsabilidades.

Comprender e expresar por escrito e oralmente nas linguas galega e castelá textos emensaxes complexas e iniciarse na lectura e na literatura.

Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras. Coñecer, valorar e respectar a historia propia e allea, o patrimonio artístico e cultural e

as persoas que realizaron achegas importantes á cultura e sociedade galega e mundial. Coñecer o funcionamento do propio corpo e o alleo, respectar as diferenzas, afianzar

hábitos de saúde corporais e incorporar a educación física e o deporte para favorecer odesenvolvemento persoal e social. Coñecer a dimensión humana da sexualidade entoda a súa diversidade. Contribuír á conservación e mellora dos seres vivos e o medioambiente.

Apreciar a creación artística e comprender as linguaxes das diversas manifestaciónsartísticas.

Coñecer os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico deGalicia, participar na súa mellora e respectar a diversidade lingüística e cultural.

Coñecer e valorar a importancia do uso do noso idioma como elemento fundamentalpara manter a nosa identidade e como medio de relación interpersoal e expresión deriqueza cultural nun contexto plurilingüe, con especial destaque á comunidade lusófona.

1.2.6.3.ORIENTACIÓNS METODOLÓXICAS.

No ámbito da comunicación, os contidos actitudinais serán centrais para propiciar actitudespositivas cara ás dúas linguas de Galicia. Partirase dunha concepción práctica da competenciacomunicativa.

Para conseguir estratexias de aprendizaxe e comunicación, na aula daranse situaciónscomunicativas reais ou simuladas, onde o alumnado participará, orientado polo/a profesor/a.Porén, o alumno convértese no protagonista da súa aprendizaxe e ten un papel activo. O

119

profesor creará contextos que estimulen a aprendizaxe, que fomenten a autoconfianza, quedesenvolvan a súa capacidade para planificar, para autoavaliarse e para aprender de xeitoautónomo e independente.

A avaliación valorará o uso axeitado da lingua, fronte ao coñecemento do seu sistema teórico ouda simple corrección formal.

1.2.6.4. ÁMBITO DA COMUNICACIÓN MÓDULO I. CONTIDOS. RELACIÓN COS OBXECTIVOS DAETAPA

1.2.6.4.1. Bloque I. Comunicación oral: escoitar e falar

B1.1. Comprensión, interpretación e resumo de textos orais ou dos medios decomunicación, de situacións da vida cotiá e da vida académica (Obxectivos d, e, g, h, l, ñ).B1.2. Identificación e selección das informacións adecuadas ao obxectivo da escoita.(Obxectivos a, g, i).B1.3. Exposición oral de temas relacionados coa actividade académica ou outros feitos deinterese. (Obxectivos a, c, d, g, h, i, j).B1.4. Coñecemento e utilización de medios audiovisuais e das tecnoloxías da informacióne a comunicación como apoio ás producións. (Obxectivos a, e, l).B1.5. Articulación clara, pronuncia adecuada e uso correcto das regras gramaticais na produciónde textos orais curtos.(Obxectivos a, g).B1.6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correcta. (Obxectivosa, g).B1.7. Participación activa en diálogos, debates e traballos de grupo cooperando e respectando oresto dos compoñentes. (Obxectivos a, b, d, e, f, g, i).B1.8. Desenvolvemento de actitudes críticas ante os usos lingüísticos nos que están implícitosprexuízos de todo tipo. (Obxectivos a, b, c, d, m, n).B1.9. Actitude positiva e activa respecto á utilización da lingua galega nos intercambiosorais. (Obxectivos c, d, m, n).B1.10. Coñecemento e aplicación de estratexias necesarias para falar en público:planificación do discurso, prácticas orais formais e informais. (Obxectivos a, e, f, g, h, i, j).B1.11. Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes desde o punto devista comunicativo, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.(Obxectivos a, e, f, g).B1.12. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa,aos patróns fonéticos do galego e aos signos de puntuación.(Obxectivos a, e, g).

1.2.6.4.2. Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir.

B2.1. Comprensión e interpretación das informacións máis relevantes de textos escritos da vidacotiá e dos medios de comunicación próximos aos intereses do alumnado. (Obxectivos a, e, g, h).B2.2. Comprensión e interpretación de textos narrativos. (Obxectivos a, e, g, h).B2.3. Comprensión e interpretación de textos xornalísticos. A noticia. (Obxectivos a, e, g, h, i). B2.4. Comprensión e interpretación de textos anuncios publicitarios. (Obxectivos a, e, g, h, i). B2.5. Identificación da estrutura comunicativa das mensaxes escritas.(Obxectivo g).B2.6. Análise pautada, síntese do contido, de textos escritos, formato papel ou dixital,para a identificación das ideas principais e secundarias.(Obxectivos g, h, j).

120

B2.7. Utilización de estratexias para a planificación da escrita de textos sobre temas de interesepersoal: buscar e desenvolver ideas, organizalas, facer unha primeira redacción, corrixir,reelaborar o texto e preparar a redacción definitiva, tanto en papel coma en soporte dixital.(Obxectivos a, e, f, g, h, i, j).B2.8. Busca do significado do léxico descoñecido. Promovendo o uso de dicionarios enpapel ou dixitais.(Obxectivos a, e, f).B2.9. Utilización das bibliotecas e das TICS como fonte de información e de modelos para acomprensión escrita (Obxectivos a, e, f).B2.10. Produción en formato papel ou dixital, de textos escritos da vida cotiá.(Obxectivos a, e, f,g, h). B2.11. Produción en formato papel ou dixital, de textos escritos propios da vida académica.(Obxectivos a, e, f, g, h).B2.12. Produción en formato papel ou dixital, de textos xornalísticos. A noticia.(Obxectivos a, e,f, g, h). B2.13. Produción en formato papel ou dixital, de textos narrativos.(Obxectivos a, e, f, g, h).B2.14. Uso de técnicas de tratamento textual coas TIC (procesadores de texto, dicionarios,correctores...) tanto na planificación como para a revisión e mellora do texto (Obxectivos a, l).B2.15. Interese pola presentación dos textos escritos tanto en soporte papel como dixital, conrespecto ás normas gramaticais, ortográficas e tipográficas utilizadas.(Obxectivos a, g, h).B2.16. Valoración da escrita como fonte de información e aprendizaxe, como forma decomunicar experiencias, ideas, opinións e coñecementos propios.(Obxectivos a, l).B2.17. Actitude positiva e activa respecto da utilización da lingua galega nos textos escritos.(Obxectivos d, m, n).B2.18. Toma de conciencia da importancia persoal e social do dominio do textos escritos.(Obxectivos a, m, n).B2.19. Uso guiado de estratexias de autoavaliación e autocorrección do proceso de realización edos resultados das producións orais e escritas.(Obxectivos a, e).B2.20. Valoración da lingua e da comunicación como o medio para a comprensión doutrosmundos e culturas e da propia persoa; para participar na sociedade plural e diversa do S. XXI.(Obxectivos a, c, e).

1.2.6.4.3. Bloque 3: Funcionamento da lingua.

B3. 1. Observación de diferenzas relevantes, contextuais e formais, entre a comunicación oral eescrita e entre os usos coloquiais e formais, tendo en conta o papel que desenvolven as normassociocomunicativas e a linguaxe prosódica e a non verbal na comunicación oral (Obxectivos a, c,e).B3.2. Elementos e funcións da comunicación en situacións formais e informais (Obxectivos g, h).B3.3. Adecuación dos textos aos rexistros coloquial ou formal, segundo o requira asituación comunicativa da mensaxe (Obxectivos g, h).B3.4. Recoñecemento do sistema vocálico e consonántico da lingua galega. Coñecemento eprodución dos sons propios da nosa lingua (Obxectivos a, g).B3.5. Recoñecemento do parágrafo como unidade de sentido e da puntuación comomecanismo organizador do texto escrito (Obxectivos g, h).B3.6. Recoñecemento e uso das normas ortográficas (Obxectivos g, h).B3.7. Recoñecemento da separación en sílabas da palabra. Ditongo. Tritongo. Hiato.(Obxectivosg, h). B3.8. Iniciación ao uso de correctores ortográficos dos procesadores de texto.(Obxectivos a, l).

121

B3.9. Recoñecemento das categorías gramaticais: substantivo, adxectivo, determinantes,pronomes persoais tónicos.(Obxectivos g, h).B3.10. Comprensión e utilización de estratexias para inducir as regras de concordancia e asfuncións sintácticas de suxeito e predicado.(Obxectivos g, h).B3.11. Comprensión e utilización dunha terminoloxía lingüística básica.(Obxectivos g, h).B3.12. Coñecemento de expresións e vocabulario de uso frecuente, referido a obxectos dacontorna inmediata, situacións e actividades cotiás, necesidades básicas.(Obxectivos a, g, h, i).B3.13. Coñecemento, construción e utilización de oracións simples: enunciativa,interrogativa, desiderativa, dubitativa exclamativa e imperativa.(Obxectivos a, g, h, i).B3.14. Coñecemento reflexivo das relacións semánticas que se establecen entre aspalabras. Recoñecemento da sinonimia, a antonimia e polisemia.(Obxectivos a, g, h, i).

1.2.6.4.4. Bloque 4. Lingua e sociedade.

B4.1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dunpobo. (Obxectivos a, d, m, n).B4.2. O plurilingüismo: riqueza cultural individual e comunitaria.(Obxectivos a, d, m, n). B4.3. As linguas do Estado Español. (Obxectivos a, d, m, n).B4.4. O galego e o portugués. (Obxectivos a, d, m, n).B4.5. Análise da situación sociolingüística do seu ámbito familiar, do centro educativo e da súacidade. (Obxectivos a, d, m, n).B4.6. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de normalización da linguagalega, favorecendo o xurdimento de vínculos positivos cara o seu uso e consciencia danecesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do usonormalizado do idioma galego.(Obxectivos a, d, m, n).

1.2.6.4.5. Bloque 5. Educación literaria.

B5.1. Lectura autónoma ou guiada de obras de literatura adecuadas aos intereses doalumnado, expondo a súa opinión persoal e relacionando o seu sentido coa propia experiencia eoutros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada textos.(Obxectivos a, d, g, h, m, n).B5.2. Lectura comentada de contos, relatos breves, mitos e lendas da nosa cultura, recoñecendoos elementos básicos do relato literario e a súa función.(Obxectivos a, d, g, h, m, n).B5.3. Lectura comentada e dramatizada de obras de teatro ou fragmentos, recoñecendo osaspectos formais do texto teatral. (Obxectivos a, d, g, h).B5.4. Lectura, análise e uso doutras linguaxes estéticas: o cómic...(Obxectivos a, g, h).B5.5. Diferenciación dos grandes xéneros literarios e recoñecemento das súas características apartir da lectura.(Obxectivos a, g, h).B5.6. Aprecio da literatura oral como medio de transmisión cultural e como elemento daidentidade cultural.(Obxectivos a, d, m, n).B5.7. Produción, previa planificación, de textos con intención literaria.(Obxectivos a, g, h).B5.8. Coñecemento e uso de estratexias e técnicas que axuden a analizar e interpretar o textoliterario antes, durante e despois da lectura.(Obxectivos a, g, h).B5.9. Audición e recitado de poemas. (Obxectivos a, g).B5.10. Utilización dirixida da biblioteca escolar, das bibliotecas municipais, bibliotecas virtuais ewebs para o fomento e orientación da lectura.(Obxectivos a, f).B5.11. Desenvolvemento progresivo da autonomía lectora e da consideración da lectura comofonte de coñecemento do mundo e da persoa.(Obxectivos a, f).

122

B5.12. Valora a lectura como fonte de pracer. .(Obxectivos a, f).

1.2.6.4. ÁMBITO DA COMUNICACIÓN MÓDULO 1.CRITERIOS DE AVALIACIÓN EESTÁNDARES DE APRENDIZAXE. RELACIÓN COAS COMPETENCIAS CLAVE.

Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar

Criterios de avaliaciónB1.1. Comprender e interpretar a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais dosmedios de comunicaciónEstándares de aprendizaxeB1.1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa dos textos orais dos medios decomunicación. (Competencias clave CCL, CD, CAA, CSC, CCEC)B1.1.2. Comprende e interpreta a intención comunicativa dos textos orais da vida cotiá.(Competencias clave CCL, CD, CAA, CSC, CCEC)B1.1.3. Extrae a intención comunicativa dos textos orais e escritos do ámbito académico,seguindo as instrucións para realizar tarefas guiadas de aprendizaxe, con progresiva autonomía.(Competencias clave CCL, CD, CAA, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB.1.2. Identificar e extraer as informacións adecuadas ao obxectivo da escoita. Estándares deaprendizaxe.B1.2.1. Identifica e extrae as informacións adecuadas ao obxectivo da escoita. (Competenciasclave CCL, CAA)Criterios de avaliaciónB.1.2. Identificar e seleccionar as ideas principais e as ideas secundarias do texto. Estándares de aprendizaxe.B1.2.2. Identifica e selecciona as ideas principais e secundarias dun texto. (Competencias claveCCL, CAA)Criterios de avaliaciónB1.3. Expor temas relacionados coa actividade académica e con noticias do seu interese. Estándares de aprendizaxeB1.3.1. Expón con claridade e orde temas relacionados coa actividade académica ou connoticias. (Competencias clave CCL, CAA, CSC)B1.3.2. Utiliza no proceso diversos medios de rexistro de información ( táboas, gráficos,esquemas ...) (Competencias clave CCL, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.4. Coñecer e aplicar as TIC na produción de textos orais e escritos. Estándares de aprendizaxeB1.4.1. Busca e selecciona información relevante procedente de distintas fontes: audiovisuais edixitais.(Competencias clave CD)Criterios de avaliaciónB.1.5. Valorar unha articulación clara, unha pronunciación adecuada e un uso adecuado dasregras morfosintácticas.Estándares de aprendizaxeB1.5.1. Valora e, de forma progresiva, desenvolve unha articulación clara, unha pronunciaciónadecuada e un uso adecuado das regras morfosintácticas. (Competencias clave CCL)Criterios de avaliaciónB1.6. Valorar as producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correcta.

123

Estándares de aprendizaxeB1.6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propiae allea e propón solucións para melloralas. (Competencias clave CCL, CAA, CSC)B1.6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia dalingua galega. (Competencias clave CCL, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.7. Participar activamente en diálogos, debates e traballos cooperativos. Estándares de aprendizaxeB1.7.1. Participa activamente en diálogos, debates e traballos cooperativos. (Competencias claveCCL, CAA, CSC)B1.7.2. Fai preguntas e comentarios pertinentes ante as intervencións dos demais.(Competencias clave CCL, CAA, CSC)B1.7.3. Respecta a quenda de palabra e usa as formas de cortesía.(Competencias clave CCL, CAA,CSC)B1.7.4. Respecta os argumentos dos demais, contrasta esa información e toma decisións.(Competencias clave CCL, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.8.1. Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos orais e escritos.Estándares de aprendizaxeB1.8.1.1. Recoñece a intencionalidade do/-a emisor/-a a partir dos elementos contextuais.(Competencias clave CCL, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB1.8.2. Analizar criticamente as mensaxes que conleven calquera tipo de prexuízo ou sexandiscriminatorias.Estándares de aprendizaxeB1.8.2.1. Identifica expresións habituais que evidencian calquera tipo de discriminación.(Competencias clave CCL, CSC, CCEC)B1.8.2.2. Evita o seu uso. (Competencias clave CCL, CSC, CCEC) Criterios de avaliaciónB1.9. Coñecer, valorar e usar a lingua galega nas intervencións orais propias e alleas, tantoespontáneas coma planificadas.Estándares de aprendizaxeB1.9.1. Usa a lingua galega nos diferentes ámbitos de comunicación. (Competencias clave CCL)B1.9.2. Participa en actividades de transmisión e creación da cultura galega. (Competencias claveCCL)B1.9.3. Ten unha actitude positiva ante o uso da lingua galega en calquera situación.(Competencias clave CCL)Criterios de avaliaciónB1.10. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situación formais e informais, deforma individual ou grupal.Estándares de aprendizaxeB1.10.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais.(Competencias clave CCL, CAA)B1.10.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal, manifesta autocontrol dasemocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con confianza e seguridade. (Competenciasclave CCL, CAA)B1.10.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa. (Competencias claveCCL, CAA)

124

B1.10.4. Incorpora progresivamente palabras do nivel formal ás súas producións orais.(Competencias clave CCL, CAA)B1.10.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. (Competenciasclave CCL, CAA)B1.10.6. Recoñece e avalía erros ( progresión na argumentación, pobreza léxica e castelanismos).(Competencias clave CCL, CAA)Criterios de avaliaciónB1.11. Producir discursos breves e comprensibles sobre temas da vida cotiá, de interese persoalou social.Estándares de aprendizaxeB1.11.1 .Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súaopinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.(Competencias clave CCL, CSC)B1.11.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unhainformación ou un servizo. (Competencias clave CCL, CSC)Criterios de avaliaciónB1.12. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa. Estándares de aprendizaxeB1.12.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situacióncomunicativa. (Competencias clave CCL, CAA)

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir

Criterios de avaliaciónB2.1. Comprender, interpretar textos da vida cotiá e dos medios de comunicación. Estándares de aprendizaxeB2.1.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxeselectrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso. (Competenciasclave CCL, CAA, CD, CSC)B2.1.2. Comprender, interpretar textos dos medios de comunicación.(Competencias clave CCL,CAA, CD, CSC)Criterios de avaliaciónB2.2. Comprender e interpretar textos narrativos. Estándares de aprendizaxeB2.2.1. Comprende e interpreta textos narrativos (Competencias clave CCL, CAA, CSC)B2.2.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe narrativa. (Competencias clave CCL, CAA,CSC)Criterios de avaliaciónB2.3. Comprender e interpretar textos xornalísticos. A noticia. Estándares de aprendizaxeB2.3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos ( a noticia). (Competencias clave CCL, CAA,CD, CSC, CCEC)B2.3.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe xornalística. (Competencias clave CCL, CAA,CD, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB2.4. Comprender e interpretar anuncios publicitarios. Estándares de aprendizaxeB2.4.1. Comprende, interpreta anuncios publicitarios (Competencias clave CCL, CAA, CD, CSC,CCEC)

125

B2.4.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe publicitaria. (Competencias clave CCL, CAA,CD, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB2.5. Identificar a estrutura comunicativa das mensaxes escritas. Estándares de aprendizaxeB2.5.1. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas. (Competencias clave CCL) Criterios de avaliaciónB2.6. Analizar o contido de textos escritos e sintetízao. Estándares de aprendizaxeB2.6.1.1. Analiza o contido de textos escritos, segundo as pautas indicadas. (Competencias claveCCL, CAA)B2.6.1.2. Fai esquemas coas ideas principais e secundarias. (Competencias clave CCL, CAA)B2.6.1.3. Sintetiza o contido de textos escritos. (Competencias clave CCL, CAA)B2.6.2.2. Integra no resumo as ideas ou informacións do texto co apoio dun esquemaprevio(Competencias clave CCL, CAA)Criterios de avaliaciónB2.6.3. Utilizar estratexias para a discriminación das ideas principais e secundarias do texto. Estándares de aprendizaxeB2.6.3.1. Utiliza estratexias para a discriminación das ideas principais e secundarias do texto.(Competencias clave CCL, CAA) Criterios de avaliaciónB2.7. Crear textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias:buscar e desenvolver ideas, organizalas, facer unha primeira redacción, corrixir, reelaborar otexto e preparar a redacción definitiva.Estándares de aprendizaxeB2.7.1. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias:busca e desenvolve ideas, organízaas e fai un bosquexo. (Competencias clave CCL, CMCCT, CD,CSC, CCEC)B2.7.2. Utiliza esquemas ou outros recursos similares para ordenar as ideas e estruturar ocontido do texto. (Competencias clave CCL, CMCCT, CD, CSC, CCEC)B2.7.3. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo requira a situación comunicativa.(Competencias clave CCL, CMCCT, CD, CSC, CCEC)B2.7.4. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas:conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e do sintagma verbal.(Competencias clave CCL, CMCCT, CD, CSC, CCEC)B2.7.5. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos ea distribución e organización das ideas expresadas). (Competencias clave CCL, CMCCT, CD, CSC,CCEC)B2.7.6. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias:corríxeo ( conforme ás normas ortográficas, morfosintácticas e tipográficas), reelabora o texto eprepara a redacción definitiva. (Competencias clave CCL, CMCCT, CD, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB2.8. Buscar palabras en dicionarios en papel ou dixitais, motores de busca da información... Estándares de aprendizaxeB2.8.1. Busca palabras en dicionarios ( sinónimos, antónimos, fraseoloxía...) en papel ou dixitais.(Competencias clave CCL, CAA, CD) Criterios de avaliaciónB2.9. Utilizar de forma guiada a biblioteca escolar e outras bibliotecas e as TIC como fonte deinformación.

126

Estándares de aprendizaxeB2.9.1. Utiliza, con progresiva autonomía, o OPAC das bibliotecas. (Competencias clave CCL,CAA, CD)B2.9.2. Busca información para ampliar e completar o contido da súa investigación a través dedistintos recursos: revistas, artigos, enciclopedias e motores de busca especializados de internet.(Competencias clave CCL, CAA, CD)Criterios de avaliaciónB2.10. Producir textos sinxelos propios da vida cotiá e das relacións sociais, en formato papel oudixital.Estándares de aprendizaxeB2.10.1. Produce textos sinxelos propios da vida cotiá e das relacións sociais ( notas, cartas,avisos, mensaxes) en formato papel ou dixital. (Competencias clave CCL, CAA, CD, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB2.11. Producir textos da vida académica, en formato papel ou dixital. Estándares deaprendizaxeB2.11.1. Produce textos, en formato papel ou dixital, propios da vida académica. Criterios deavaliaciónB2.12. Producir textos xornalísticos, a partir dun modelo, en formato papel ou dixital. Estándaresde aprendizaxeB2.12.1. Produce textos xornalísticos (noticias), a partir dun modelo, en formato papelou dixital.(Competencias clave CCL, CAA, CD, CSC, CCEC) Criterios de avaliaciónB2.13. Producir textos narrativos, en formato papel ou dixital. Estándares de aprendizaxeB2.13.1. Produce textos narrativos, en formato papel ou dixital.(Competencias clave CCL, CAA,CD, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB2.14. Usar, con progresiva autonomía, as TIC para planificar, revisar e mellorar o texto. Estándares de aprendizaxeB2.14.1. Usa, con progresiva autonomía, as TIC para planificar, revisar e mellorar otexto.(Competencias clave CCL, CAA, CD).Criterios de avaliaciónB2.15. Presentar os textos escritos, tanto en formato papel coma en formato dixital, evitandocalquera erro gramatical, ortográfica ou tipográfica.Estándares de aprendizaxeB2.15.1. Presenta os textos escritos, tanto en formato papel coma en formato dixital, evitandocalquera erro gramatical, ortográfica ou tipográfica. (Competencias clave CCL, CAA, CD)B2.15.2. Presenta os traballos con limpeza e claridade.B2.15.3. O traballo presenta: índice, presentación ou introdución, desenvolvemento, conclusióne bibliografía.Criterios de avaliaciónB2.16. Valorar a escrita como fonte de coñecemento académico e experiencial. Estándares de aprendizaxeB2.16.1. Valora a escrita como fonte de coñecemento académico e experiencial. (Competenciasclave CCL, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB2.17. Valorar a actitude positiva ante a produción escrita en lingua galega. Estándares de aprendizaxeB2.17.1.Valora positivamente a produción escrita en lingua galega. (Competencias clave CCL,CSC, CCEC)

127

B2.17.2. Produce textos en lingua galega fóra do ámbito académico.(Competencias clave CCL,CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB2.18. Recoñecer a importancia individual e colectiva do dominio do texto escritoEstándares de aprendizaxeB2.18.1.Recoñece a importancia individual e colectiva do dominio do texto escrito.(Competencias clave CCL, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.19. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de mellora. Estándares de aprendizaxeB2.19.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias.(Competencias clave CCL, CAA)Criterios de avaliaciónB2.20. Valorar a lingua como o grande medio de comprensión e participación da/na historiacolectiva e individualEstándares de aprendizaxeB2.20.1. Valora a lingua como o grande medio de comprensión e participación da/na historiacolectiva e individual(Competencias clave CCL, CSC, CCEC)

Bloque 3: Funcionamento da lingua

Criterios de avaliaciónB3.1.1. Coñecer as diferentes características da linguaxe oral e escrita. Estándares de aprendizaxeB3.1.1.1. Coñece as características da linguaxe oral e escrita.(Competencias clave CCL) Criterios de avaliaciónB3.1.2. Coñecer as diferenzas entre a linguaxe formal e informal. Estándares de aprendizaxeB3.1.2.1. Coñece as diferenzas entre a linguaxe formal e informal.(Competencias clave CCL) Criterios de avaliaciónB3.2. Recoñecer, explicar e usar os elementos e funcións da comunicación en situaciónsformais e informais. Estándares de aprendizaxeB3.2.1. Recoñece, explica e usa os elementos e funcións da comunicación en situacións formaise informais.(Competencias clave CCL)Criterios de avaliaciónB3.3. Construír textos escritos que se adecúen aos rexistros informal ou académico, segundo orequira a situación comunicativa da mensaxe.Estándares de aprendizaxeB3.3.1. Constrúe, con progresiva independencia, textos escritos que se adecúen aos rexistrosinformal ou académico, segundo o requira a situación comunicativa da mensaxe.(Competenciasclave CCL)Criterios de avaliaciónB3.4. Recoñecer o sistema vocálico e consonántico da lingua galega. Coñecemento e producióndos sons propios da nosa lingua.Estándares de aprendizaxeB3.4.1. Recoñece o sistema vocálico e consonántico da lingua galega. (Competencias clave CCL)B3.4.2. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios da lingua galega.(Competencias clave CCL)

128

Criterios de avaliaciónB3.5. Recoñecer o parágrafo como unidade de sentido e da puntuación como mecanismoorganizador do texto escrito.Estándares de aprendizaxeB3.5.1. Recoñece o parágrafo como unidade de sentido e da puntuación como mecanismoorganizador do texto escrito.(Competencias clave CCL)Criterios de avaliaciónB3.6. Recoñecer e aplicar as normas de ortografía. Estándares de aprendizaxeB3.6.1. Recoñece e usa as regras da acentuación ( agudas, graves e esdrúxulas).(Competenciasclave CCL)B3.6.2. Recoñece e aplica as normas de uso do B/V. (Competencias clave CCL) B3.6.3. Recoñecee aplica as normas de uso do H.(Competencias clave CCL) Criterios de avaliación B3.7. Recoñecer e aplicar as normas da separación en sílabas da palabra. Ditongo. Tritongo.Hiato.Estándares de aprendizaxeB3.7.1. Recoñece e aplica as normas da separación en sílabas da palabra.(Competencias claveCCL)B3.7.2. Recoñece ditongos, tritongos e hiatos.(Competencias clave CCL) Criterios de avaliaciónB3.8. Usar, con progresiva autonomía, os correctores ortográficos dos procesadores de texto. Estándares de aprendizaxeB3.8.1. Usa, con progresiva autonomía, os correctores ortográficos dos procesadores de texto.(Competencias clave CCL, CD, CAA).Criterios de avaliaciónB3.9. Recoñecer, explicar e usar con corrección as categorías gramaticais seguintes: substantivos,adxectivos, determinantes e pronome persoal tónico. Estándares de aprendizaxeB3.9.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais (substantivo, adxectivos,determinantes e pronome persoal) nos textos, e utiliza este coñecemento para corrixir erros.(Competencias clave CCL)Criterios de avaliaciónB3.10. Comprender e utilizar estratexias para inducir as regras de concordancia e as funciónssintácticas de suxeito e predicado.Estándares de aprendizaxeB3.10.1. Coñece as funcións sintácticas do suxeito e predicado, utiliza este coñecemento paracorrixir erros.(Competencias clave CCL)Criterios de avaliaciónB3.11. Coñecer e usar unha terminoloxía básica. Estándares de aprendizaxeB3.11.1. Coñece e usa unha terminoloxía básica.(Competencias clave CCL) Criterios de avaliaciónB3.12. Coñecer expresións e vocabulario de uso frecuente, referido a obxectos da contornainmediata, situacións e actividades cotiás, necesidades básicas.Estándares de aprendizaxeB3.12.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistroaxeitado á situación.(Competencias clave CCL)Criterios de avaliación

129

B3.13. Coñecer, construír e utilizar as modalidades asertiva, interrogativa, exclamativa,desiderativa, dubitativa e imperativa.Estándares de aprendizaxeB3.13.1. Recoñece e utiliza as modalidades asertiva, interrogativa, exclamativa, desiderativa,dubitativa e imperativa en relación coa intención comunicativa do emisor.(Competencias claveCCL)Criterios de avaliaciónB3.14. Comprender e valorar as relacións de igualdade e de contrariedade que se establecenentre as palabras e o seu uso no discurso oral e escrito.Estándares de aprendizaxeB3.14.1. Recoñece e usa correctamente sinónimos, antónimos e palabras polisémicas.(Competencias clave CCL)

Bloque 4. Lingua e sociedade

Criterios de avaliaciónB4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.Estándares de aprendizaxeB4.1.1. Valora a lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio derelación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementoslingüísticos de noso na literatura.(Competencias clave CCL, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB4.2. Valorar positivamente o plurilingüismo como expresión de riqueza tanto para o propioindividuo como para a humanidade.Estándares de aprendizaxeB4.2.1. Coñece as linguas que se falan no mundo, en Europa e na Península Ibérica e valora estadiversidade lingüística de riqueza inconmensurábel.(Competencias clave CCL, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB4.3. Coñecer as linguas do Estado Español. Estándares de aprendizaxeB4.3.1. Coñece as linguas que se falan no Estado Español.(Competencias clave CCL, CSC)Criterios de avaliaciónB4.4. Coñecer a lusofonía e achegarse ás culturas que o integran. Estándares de aprendizaxeB4.4.1. Coñece os trazos evolutivos do galego-portugués desde o medievo até aactualidade. (Competencias clave CCL, CSC, CCEC)B4.4.2. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófana.(Competencias claveCCL, CSC, CCEC) Criterios de avaliaciónB4.5. Coñecer e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo dos seusámbitos familiares, escolares e do lugar onde viven.Estándares de aprendizaxeB4.5.1. Coñece e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir da análise dos ámbitosque o/a rodean.(Competencias clave CCL, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB4.6. Adquirir vínculos positivos cara ao uso da lingua galega e asumir a importancia dacontribución individual e colectiva no desenvolvemento do idioma.Estándares de aprendizaxeB4.6.1. Analiza a súa práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual ecolectivamente á normalización da lingua galega. (Competencias clave CCL, CSC, CCEC)

130

Bloque 5: Educación literaria

Criterios de avaliaciónB5.1. Ler de forma autónoma ou guiada obras de literatura adecuadas aos intereses doalumnado, expondo a súa opinión persoal e relacionando o seu sentido coa propia experiencia eoutros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cadatextos.Estándares de aprendizaxeB5.1.1. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criteriolector.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)B5.1.2. Expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada aos seus gustos.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)B5.1.3. Relaciona o sentido da obra coa propia experiencia e con outros coñecementosadquiridos.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)B5.1.4. Asimila os trazos estéticos xerais que definen cada textos.(Competencias clave CCL, CAA,CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB5.2. Ler contos, relatos breves, mitos e lendas da nosa cultura, recoñecendo os elementosbásicos do relato literario e a súa función.Estándares de aprendizaxeB5.2.1. Le contos, relatos breves, mitos e lendas da nosa cultura.(Competencias clave CCL, CAA,CSC, CCEC)B5.2.2. Recoñece os elementos básicos do relato literario e a súa función.(Competencias claveCCL, CAA, CSC, CCEC) Criterios de avaliaciónB5.3. Ler dramatizando obras de teatro ou fragmentos, recoñecendo os aspectos formais dotexto teatral.Estándares de aprendizaxeB5.3.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seuscompoñentes e procedementos máis salientables.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB5.4. Ler e analizar outras linguaxes estéticas: o cómic...Estándares de aprendizaxeB5.4.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)B5.4.2. Identifica e describe, nun cómic dado, os principais trazos definitorios.(Competenciasclave CCL, CAA, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB5.5. Diferenciar os grandes xéneros literarios e recoñecer as súas características a partir dalectura.Estándares de aprendizaxeB5.5.1. Diferencia os grandes xéneros literarios e recoñece as súas características a partir dalectura.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB5.6. Valorar a literatura oral como medio de transmisión cultural e como elemento daidentidade cultural.Estándares de aprendizaxe

131

B5.6.1. Valora a literatura oral como medio de transmisión cultural e como elemento daidentidade cultural.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB5.7. Producir textos sinxelos de intención literaria. Estándares de aprendizaxeB5.7.1. Produce, previa planificación, de textos con intención literaria.(Competencias claveCCL, CAA, CSC, CCEC) Criterios de avaliaciónB5.8. Coñecer e usar as estratexias e técnicas que axuden a analizar e interpretar o texto literarioantes, durante e despois da lectura.Estándares de aprendizaxeB5.8.1. Coñece e usa as estratexias e técnicas que axuden a analizar e interpretar o textoliterario antes, durante e despois da lectura.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB5.9. Ouvir e recitar poemas. Valorar a estética poética. Estándares de aprendizaxeB5.9.1. Fai audicións de poemas recitados ou cantados (Competencias clave CCL, CAA, CSC,CCEC).Criterios de avaliaciónB5.10. Utilizar, con progresiva independencia, todo tipo de bibliotecas, físicas ou dixitais. Estándares de aprendizaxeB5.10.1. Utiliza, con progresiva independencia, todo tipo de bibliotecas, físicas ou dixitais.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB5.11. Coñecer e valorar a lectura como fonte de coñecemento do mundo e do individuo. Estándares de aprendizaxeB5.11.1. Recoñece o valor da lectura como fonte de coñecemento do mundo e do individuo.(Competencias clave CCL, CAA, CSC, CCEC)Criterios de avaliaciónB5.12. Valorar a lectura como fonte de pracer. Estándares de aprendizaxeB5.12.1. Goza coa lectura de textos literarios.

1.2.6.5. ÁMBITO DA COMUNICACIÓN MÓDULO 2. CONTIDOS. RELACIÓN COS OBXECTIVOS DAETAPA


B1.1. Comprensión e interpretación e resumo de novas de actualidade e de informacións decrónicas, reportaxes e documentais procedentes dos medios de comunicación audiovisual.(Obxectivos g, h, i).

B1.2. Participación activa en situacións de comunicación características das diferentes tarefascurriculares, especialmente para a organización e xestión das actividades de aprendizaxe, nabusca e achega de información, na petición de aclaracións.(Obxectivos a, e, g, j).

132

B1.3. Valoración da interacción como medio para ir tendo consciencia dos coñecementos e dasideas e para a regulación dos procesos de comprensión e expresión propios de todo proceso deaprendizaxe, tanto en actividades individuais coma no traballo cooperativo. (Obxectivos c, e).

B1.4. Coñecemento das diferentes estratexias comunicativas que axudan ao inicio,desenvolvemento e finalización das interaccións.(Obxectivos a, g, h).

B1.5. Identificación e selección das informacións adecuadas ao obxectivo da escoita,cooperación e respecto ante as intervencións dos demais e valoración das diferentesinformacións.(Obxectivos a, g, i).

B1.6. Coñecemento dos diversos medios de rexistro de información ( táboas, gráficos,esquemas...) no proceso de escoita.(Obxectivos a, j, i).

B1.7. Recoñecemento da intencionalidade do/a emisor/a a partir dos elementos contextuaisexplícitos nos textos traballados.(Obxectivos a, g, h).

B1.8. Coñecemento e aplicación de medios audiovisuais e TICs como apoio ás súas producións..(Obxectivos a, g).

B1.9. Activación dos coñecementos lingüísticos formais desenvolvidos en calquera lingua parafavorecer a comprensión e produción dos textos orais noutras linguas.(Obxectivos a, g, h).

B1.10. Uso consciente dos elementos paraverbais e non verbais na intervención oral planificada.(Obxectivos a, g, h).

B1.11. Interese por expresarse oralmente con pronunciación e entoación adecuadas,respectando as normas que rexen a interacción oral e aplicando as normas sociocomunicativas.(Obxectivos a, g).

B1.12. Actitude positiva e activa respecto á utilización da lingua galega nosintercambios orais.(Obxectivos a, g).

B1.13. Valoración das normas de cortesía e dos marcadores lingüísticos das relacións sociaiscoma o uso e selección de formas de tratamento , convencións no emprego da palabra eestratexias de interacción.(Obxectivos a, b, g).

B1.14. Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes desde o punto de vistacomunicativo, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.(Obxectivos g,h).

B1.15. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa,aos patróns fonéticos do galego e aos signos de puntuación.(Obxectivos a, g).


B2.1. Comprensión e interpretación de textos descritivos. (Obxectivos a, e, g, h).

133

B2.2. Comprensión e interpretación de textos xornalísticos. A reportaxe, artigos de opinión,editoriais. (Obxectivos a, e, g, h).

B2.3. Comprensión e interpretación de textos dialogados.(Obxectivos a, e, g, h).

B2.4. Utilización de estratexias para a planificación da escrita de textos sobre temas de interesepersoal: buscar e desenvolver ideas, organizalas, facer unha primeira redacción, corrixir,reelaborar o texto e preparar a redacción definitiva, tanto en papel coma en soporte dixital.(Obxectivos a, e, g, h).

B2.5. Busca do significado do léxico descoñecido, promovendo o uso de dicionarios enpapel ou dixitais.(Obxectivos a, e, i).

B2.6. Utilización das bibliotecas e das TICS como fonte de información e de modelos para acomprensión escrita.(Obxectivos a, e, i).

B2.7. Produción en formato papel ou dixital, de textos xornalísticos. A reportaxe, artigos deopinión, editorial.(Obxectivos a, e, g, h, i).

B2.8. Produción en formato papel ou dixital, de textos descritivos.(Obxectivos a, e, g, h, i).

B2.9. Produción en formato papel ou dixital, de textos dialogados.(Obxectivos a, e, g, h, i).

B2.10. Elaboración dun cómic, previa comprensión da función e das características doselementos icónicos (Obxectivos a, e, g, h, i).

B2.11. Uso de técnicas de tratamento textual coas TIC (procesadores de texto,dicionarios, correctores...) tanto na planificación como para a revisión e mellora do texto.(Obxectivos a, e, g, h, i).

B2.12. Interese pola presentación dos textos escritos tanto en soporte papel como dixital, conrespecto ás normas gramaticais, ortográficas e tipográficas utilizadas.(Obxectivos a, e, g, h).

B2.13. Valoración da escrita como fonte de información e aprendizaxe, como forma decomunicar experiencias, ideas, opinións e coñecementos propios.(Obxectivos a, e, g, h).

B2.14. Actitude positiva e activa respecto da utilización da lingua galega nos textos escritos.(Obxectivos a, d, g, h, m, n).

B2.15. Uso guiado de estratexias de autoavaliación e autocorrección do proceso de realización edos resultados das producións orais e escritas.(Obxectivos a, e, g, h).

1.2.6.5.3. Bloque 3. Funcionamento da lingua.

B3.1. Observación de diferenzas relevantes, contextuais e formais, entre a comunicación oral eescrita e entre os usos coloquiais e formais, tendo en conta o papel que desenvolven as normassociocomunicativas e a linguaxe prosódica e a non verbal na comunicación oral. (Obxectivos a, e,g, h).

134

B3.2. Coñecemento da fonética e a fonoloxía da lingua galega, con especial atención ás posíbeisinterferencias. (Obxectivos a, d, e, m, n).

B3.3. Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas.(Obxectivos a, e, h).

B3.4. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual. (Obxectivos a, e, h).

B3.5. Uso de correctores ortográficos dos procesadores de texto. (Obxectivos a, e, h).

B3.6. Recoñecemento das categorías gramaticais: pronomes persoais átonos, verbo, preposición,adverbio e conxunción. (Obxectivos a, e, h).

B3.7. Comprensión e utilización de estratexias para inducir as regras de concordancia e asfuncións sintácticas de suxeito e predicado.(Obxectivos a, e, h).

B3.8. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, conincorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos léxicos traballados naaula.(Obxectivos b, e, i, h).

B3.9. Relacións semánticas. O campo semántico. Familias léxicas.(Obxectivos a, e, i, h).

B3.10. Comprensión e interpretación dos compoñentes do significado das palabras: denotacióne connotación.(Obxectivos a, e, i, h).

B3.11. Recoñecemento que cada lingua ten un funcionamento propio e que non sempre hai unparalelismo entre si na ortografía, morfosintaxe e semántica.(Obxectivos n).

B3.12. Recoñecemento, uso e explicación dos nexos e conectores textuais ( espaciais, temporais,de oposición e de contraste) e dos principais mecanismos de referencia interna, tantogramaticais coma léxicos.(Obxectivos e, h).

B3.13. Uso guiado de estratexias de autoavaliación e autocorrección do proceso de realización edos resultados das producións escritas.(Obxectivos e, f).

1.2.6.5.4. Bloque 4. Lingua e sociedade.

B4.1. Coñecemento das orixes históricas da realidade plurilingüe de España, e valoración comofonte de enriquecemento persoal e como mostra da riqueza do noso patrimonio histórico ecultural. (Obxectivos a, d, m, n).

B4.2. Diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica. (Obxectivos a, b, c).

B4.3. Coñece e valora as variedades da lingua castelá na Península Ibérica. (Obxectivos a, b, c).

B4.4. Coñece a situación da lingua castelá en Sudamérica. (Obxectivos a, b, c).

135

B4.5. Valoración da lingua e da comunicación como o medio para a comprensión doutrosmundos e culturas e da propia persoa; para participar na sociedade plural e diversa do S. XXI.(Obxectivos a, e, g, h).


B5.1. Lectura regular de obras literarias. (Obxectivos a, b, d, g, h).

B5.2. Valoración do uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vistaempregado e o uso estético da linguaxe. (Obxectivos a, b, d, h).

B5.3. Lectura expresiva e comprensiva e audición de poemas recitados ou cantados;determinación do tema principal, a estrutura xeral e os principais recursos estilísticos.(Obxectivos a, b, d, h).

B5.4. Lectura expresiva e comprensiva de textos narrativos breves e localización e descrición doselementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxesprincipais.(Obxectivos a, b, d, g, h).

B5.5. Lectura dramatizada e comprensiva, visionado de pezas teatrais e recoñecemento doscompoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros. (Obxectivos a, b, d, g, h).

B5.6. Visionado, análise e uso doutras linguaxes estéticas: o cine.(Obxectivos a, b, d, g, h).

B5.7. Comparación de textos pertencentes a diferentes xéneros e subxéneros,sinalando as coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais. (Obxectivos g, h).

B5.8. Análise de textos literarios, identificación dos trazos dos subxéneros e afuncionalidade dos recursos retóricos. (Obxectivos g, h).

B5.9. Produción, previa planificación, de valoracións persoais sobre o texto lido.(Obxectivos a, b,d, g, h).

B5.10. Produción de textos de intención estética servíndose dos coñecementos literariosadquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. (Obxectivos a, b, d, g, h).

B5.11. Aproveitamento, baixo guía, dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas,incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.(Obxectivos a, i).

B5.12. Valoración da lectura como fonte de pracer. (Obxectivos a, b, d, f, g, h).

1.2.6.5. ÁMBITO COMUNICACIÓN MÓDULO 2. CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARESDE APRENDIZAXE.RELACIÓN COAS COMPETENCIAS CLAVE.



136

B.1.1. Comprender e interpretar a intención comunicativa de novas de actualidade e deinformacións de crónicas, reportaxes e documentais procedentes dos medios de comunicaciónaudiovisual.Estándares de aprendizaxeB1.1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa dos textos orais dos medios decomunicación. (Competencias clave CCL, CAA, CD, CSC, CCEC).B1.1.2. Comprende e interpreta a intención comunicativa dos medios de comunicaciónaudiovisual. (Competencias clave CCL, CAA, CD, CSC, CCEC).B1.1.3. Extrae a intención comunicativa de novas de actualidade e de informacións de crónicas,reportaxes e documentais procedentes dos medios de comunicación audiovisual.(Competenciasclave CCL, CAA, CD, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB1.2. Participar activamente en situacións de comunicación características das diferentes tarefascurriculares, especialmente para a organización e xestión das actividades de aprendizaxe, nabusca e achega de información, na petición de aclaracións.Estándares de aprendizaxeB1.2.1. Intervén espontaneamente e expón un punto de vista persoal. (CCL, CAA, CSC). B1.2.2.Contesta a preguntas sobre a propia intervención.(CCL, CAA, CSC).B1.2.3. Fai preguntas e comentarios pertinentes ante as intervencións dos demais.(CCL, CAA,CSC).B1.2.4. Respecta as intervencións dos demais.(CCL, CAA, CSC).B1.2.5. Participa nas conversacións en grupo encamiñadas á expresión, contraste de opinións etoma de decisións.(CCL, CAA, CSC).Criterios de avaliaciónB1.3. Valorar a interacción como medio para ir tendo consciencia dos coñecementos e das idease para a regulación dos procesos de comprensión e expresión propios de todo proceso deaprendizaxe, tanto en actividades individuais coma no traballo cooperativo.Estándares de aprendizaxeB1.3.1. Recoñece a interacción como medio fundamental na seu proceso de aprendizaxe.(CCL,CAA, CSC).Criterios de avaliaciónB1.4. Coñecer as diferentes estratexias comunicativas que axudan ao inicio, desenvolvemento efinalización das interaccións.Estándares de aprendizaxeB1.4.1. Usa apropiadamente as fórmulas lingüísticas traballadas en situacións concretas decomunicación: cortesía, acordo, discrepancia.(CCL, CAA, CSC).B1.4.2. Usa apropiadamente claves extralingüísticas, axúdase de datos contextuais...(CCL, CAA,CSC).Criterios de avaliaciónB1.5. Identificar e seleccionaras informacións adecuadas ao obxectivo da escoita, cooperación erespecto ante as intervencións dos demais e valoración das diferentes informacións.Estándares de aprendizaxeB1.5.1. Identifica as informacións e os datos relevantes.(CCL, CAA, CSC).B1.5.2. Identifica expresións habituais que evidencien calquera tipo de discriminación.(CCL, CAA,CSC).Criterios de avaliaciónB1.6. Coñecer diversos medios de rexistro da información.Estándares de aprendizaxe

137

B1.6.1. Coñece e utiliza no proceso de escoita diversos medios de rexistro da información(táboas, gráficos, esquemas ...) (CCL, CMCCT, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.7. Recoñecer diferentes textos segundo a intencionalidade do emisor/a.Estándares de aprendizaxeB1.7.1. Recoñece a diferencia entre textos informativos, argumentativos, instrutivos e literarios.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB1.8. Coñecer e aplicar diferentes medios audiovisuais e TICs como apoio ás súas producións.Estándares de aprendizaxeB1.8.1. Coñece e aplica como apoio nas súas producións orais medios audiovisuais: vídeo,presentacións, programas de audio… (CCL, CMCCT, CAA).Criterios de avaliaciónB1.9. Activar os coñecementos lingüísticos formais desenvolvidos en calquera lingua parafavorecer a comprensión e produción dos textos orais noutras linguas.Estándares de aprendizaxeB1.9.1. Recoñece as similitudes da aprendizaxe das diferentes linguas. (CCL, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.10. Usar correctamente os elementos paraverbais e non verbais dunha exposición oral.Estándares de aprendizaxeB1.10.1. Coñece e usa correctamente os elementos paraverbais e non verbais dunha exposiciónoral.(CCL, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.11. Valorar as producións orais emitidas cunha prosodia e fonética correcta,respectando as normas que rexen a interacciónoral e aplicando as normas sociocomunicativas.Estándares de aprendizaxeB1.11.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia e prosodia correcta, recoñece os erros nasproducións orais propias e alleas e propón solucións de mellora.(CCL, CAA, CSC)B1.11.2. Respecta as normas que rexen a interacción oral e aplicando as normassociocomunicativas. (CCL, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.12. Valorar positivamente a utilización da lingua galega en todos os ámbitos lingüísticos.Estándares de aprendizaxeB1.12.1. Usa con normalidade a lingua galega en todas situacións.(CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB1.13. Valorar as normas de cortesía e os marcadores lingüísticos das relacións sociais coma ouso e selección de formas de tratamento , convencións no emprego da palabra e estratexias deinteracción.Estándares de aprendizaxeB1.13.1. Usa as normas de cortesía.(CCL, CAA, CSC)B1.13.2. Introduce elementos non explícitos nos intercambios comunicativos: actitude dofalante, ironía ...(CCL, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.14. Producir discursos breves e comprensibles sobre temas da vida cotiá, de interese persoalou social.Estándares de aprendizaxeB1.14.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súaopinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.(CCL, CAA,CSC)

138

B1.14.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unhainformación ou un servizo.(CCL, CAA, CSC)Criterios de avaliaciónB1.15. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.Estándares de aprendizaxeB1.15.1. Le en voz alta con dicción ,entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.(CCL,CAA).

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir

Criterios de avaliaciónB2.1. Comprender e interpretar textos descritivos.Estándares de aprendizaxeB2.1.1. Comprende e interpreta textos descritivos.(CCL, CAA, CSC, CCEC).B2.1.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe utilizada nos textos descritivos.(CCL, CAA,CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.2. Comprender e interpretar textos xornalísticos. A reportaxe, artigos de opinión, editoriais.Estándares de aprendizaxeB2.2.1. Comprende, interpreta textos xornalísticos ( a reportaxe, artigos de opinión, editoriais).(CCL, CAA, CSC, CCEC).B2.2.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe utilizada de textos xornalísticos. Areportaxe, artigos de opinión, editoriais.(CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.3. Comprender e interpretar textos dialogados.Estándares de aprendizaxeB2.3.1. Comprende e interpreta textos dialogados.(CCL, CAA, CSC, CCEC).B2.3.2. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe dos textos dialogados.(CCL, CAA, CSC,CCEC).B2.3.3. Identifica, coñece e usa os trazos da linguaxe teatral.(CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.4. Crear textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias:buscar e desenvolver ideas, organizalas, facer unha primeira redacción, corrixir, reelaborar otexto e preparar a redacción definitiva.Estándares de aprendizaxeB2.4.1. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias:busca e desenvolve ideas; organiza ditas ideas e elabora un primeiro borrador.(CCL, CMCCT, CAA,CSC).B2.4.2. Utiliza esquemas ou outros recursos similares para ordenar as ideas e estruturar ocontido do texto.(CCL, CAA, CSC, CCEC).B2.4.3. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo requira a situación comunicativa.(CCL, CAA, CSC, CCEC).B2.4.4. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas:conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e do sintagma verbal.(CCL, CAA, CSC, CCEC).B2.4.5. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos ea distribución e organización das ideas expresadas)(CCL, CAA, CSC, CCEC).

139

B2.4.6. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias: faiunha primeira redacción.(CCL, CAA, CSC, CCEC).B2.4.7. Crea textos escritos, en formato papel ou dixital, utilizando as seguintes estratexias:corríxeo ( conforme ás normas ortográficas, morfosintácticas e tipográficas),reelabora o texto eprepara a redacción definitiva.(CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.5. Buscar palabras en dicionarios en papel ou dixitais, motores de busca da información...Estándares de aprendizaxeB2.5.1. Busca palabras en dicionarios (sinónimos, antónimos, fraseoloxía...) en papel ou dixitais.(CCL, CMCCT, CAA, CSC).Criterios de avaliaciónB2.6. Utilizar de forma guiada a biblioteca escolar e outras bibliotecas e as TIC como fonte deinformación.Estándares de aprendizaxeB2.6.1. Utiliza, con progresiva autonomía, o OPAC das bibliotecas.(CCL, CMCCT, CAA, CSC).Criterios de avaliaciónB2.7. Producir textos xornalísticos, a partir dun modelo, en formato papel ou dixital.Estándares de aprendizaxeB2.7.1. Produce textos xornalísticos (reportaxe, artigos de opinión), a partir dun modelo, enformato papel ou dixital.(CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.8. Producir textos descritivos, en formato papel ou dixital.Estándares de aprendizaxeB2.8.1. Produce textos descritivos, en formato papel ou dixital, sobre temas cotiáns, de formabreve e sinxela.(CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.9. Producir textos dialogados, en formato papel ou dixital.Estándares de aprendizaxeB2.9.1. . Produce textos dialogados, en formato papel ou dixital. (CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.10. Elaborar un cómic.Estándares de aprendizaxeB2.10.1. Elabora un cómic respectando as características propias (elementos icónicos...)(CCL,CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.11. Usar, con progresiva autonomía, as TIC para planificar, revisar e mellorar o texto.Estándares de aprendizaxeB2.11.1. O traballo presenta: índice, presentación ou introdución, desenvolvemento, conclusióne bibliografía. (CCL, CMCCT).B2.11.2. Usa, con progresiva autonomía, as TIC para planificar, revisar e mellorar o texto. (CD,CAA).Criterios de avaliaciónB2.12. Presentar os textos escritos, tanto en formato papel coma en formato dixital, evitandocalquera erro gramatical, ortográfica ou tipográfica.Estándares de aprendizaxeB2.12.1. Presenta os textos escritos, tanto en formato papel coma en formato dixital, evitandocalquera erro gramatical, ortográfica ou tipográfica.. (CCL, CD, CAA).Criterios de avaliación

140

B2.13. Valorar a escrita como fonte de coñecemento académico e experiencial. B2.13.Recoñecer a importancia individual e colectiva do dominio do texto escrito.Estándares de aprendizaxeB2.13.1. Produce textos en lingua galega fóra do ámbito académico.(CCL, CAA).B2.13.2. Recoñece a importancia individual e colectiva do dominio do texto escrito.(CCL, CAA). Criterios de avaliaciónB2.14. Valorar a actitude positiva ante a produción escrita en lingua galega.Estándares de aprendizaxeB2.14.1. Valora positivamente a produción escrita en lingua galega. (CCL, CAA, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.15. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de mellora.Estándares de aprendizaxeB2.15.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias.(CCL, CAA).

Bloque 3: Funcionamento da lingua

Criterios de avaliaciónB3.1. Coñecer as diferentes características da linguaxe oral e escrita. B3.1. Coñecer as diferenzasentre a linguaxe formal e informal.Estándares de aprendizaxeB3.1.1. Coñece as características da linguaxe oral e escrita. (CCL) B3.1.2. Coñece as diferenzasentre a linguaxe formal e informal.(CCL).Criterios de avaliaciónB3.2. Recoñecer e usar a fonética da lingua galega.Estándares de aprendizaxeB3.2.1. Recoñece e pronuncia correctamente os fonemas propios da lingua galega. (CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.3. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas.Estándares de aprendizaxeB3.3.1. Recoñece e usa as regras da acentuación ( agudas, graves e esdrúxulas) e do til diacrítico.(CCL, CAA).B3.3.2. Recoñece e aplica as normas de uso do L/LL/Y en lingua castelá.(CCL, CAA). B3.3.3. Recoñece e aplica as normas de uso do G/J en lingua castelá.(CCL, CAA). B3.3.4.Recoñece e aplica as normas de uso do S/X en lingua galega.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.4. Analizar e usar correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.Estándares de aprendizaxeB3.4.1. Analiza e usa correctamente a puntuación para a cohesión textual.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.5. Usar, con progresiva autonomía, os correctores ortográficos dos procesadores de texto.Estándares de aprendizaxeB3.5.1. Usa, con progresiva autonomía, os correctores ortográficos dos procesadores de texto.(CCL, CAA, CD).Criterios de avaliaciónB3.6. Recoñecer, explicar e usar con corrección as categorías gramaticais seguintes:Pronomes persoais átonos, verbo, preposición, adverbio e conxunción.Estándares de aprendizaxe

141

B3.6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais (pronomes persoais átonos, verbo,preposición, adverbio e conxunción) nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.7. Comprender e utilizar estratexias para inducir as regras de concordancia e as funciónssintácticas de suxeito e predicado.Estándares de aprendizaxeB3.7.1. Coñece as funcións sintácticas do suxeito e predicado, utiliza este coñecemento paracorrixir erros.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.8. Coñecer expresións e vocabulario de uso frecuente, referido a obxectos do entornomediato, situacións e actividades cotiás, necesidades básicas.Estándares de aprendizaxeB3.8.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistroaxeitado á situación.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.9. Recoñecer e usar correctamente as relacións de sinonimia, polisemia e antonimia.Estándares de aprendizaxeB3.9.1. Recoñece e usa correctamente sinónimos, antónimos e palabras polisémicas.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.10. Comprender o significado das palabras en toda a súa extensión para recoñecer ediferenciar os usos obxectivos dos subxectivos.Estándares de aprendizaxeB3.10.1. Diferenza os compoñentes denotativos e connotativos no significado das palabrasdentro dunha frase ou dun texto oral ou escrito.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.11. Recoñecer que cada lingua ten o seu propio funcionamento e ao mesmo tempo tenalgunhas coincidencias coas linguas romances.Estándares de aprendizaxeB3.11.1. Recoñece o funcionamento propio de cada lingua e ao mesmo tempo as coincidenciascoas linguas romances.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.12. Recoñecer, usar e explicar os nexos e conectores textuais (espaciais, temporais, deoposición e de contraste) e os principais mecanismos de referencia interna, tanto gramaticaiscoma léxicos.Estándares de aprendizaxeB3.12.1. Recoñece e usa mecanismos de referencia externa: a deíxe, e de referencia interna: aanáfora, a catáfora e a elipse.(CCL, CAA).B3.12.2. Recoñecer e usar nexos e conectores espaciais, temporais, de oposición e de contraste.(CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.13. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de mellora. Estándares de aprendizaxeB3.13.1. Acepta positivamente as correccións e valórao como cuestión básica na súaaprendizaxe.(CCL, CAA, CSC).

Bloque 4. Lingua e sociedade

142

Criterios de avaliaciónB4.1. Coñecer a realidade plurilingüe de España, a distribución xeográfica das súas linguas e dosdialectos, as súas orixes históricas e algúns dos seus trazos diferenciais.Estándares de aprendizaxeB4.1.1. Localiza nun mapa as linguas de España e explica algunha das súas característicasdiferenciais, comparando varios textos, recoñece as súas orixes históricas e describe algúns dosseus trazos diferenciais. (CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB4.2. Describir a diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica.Estándares de aprendizaxeB4.2.1. Describe a diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica.(CCL, CSC,CCEC).Criterios de avaliaciónB4.3. Coñecer e valorar as variedades da lingua castelá na Península Ibérica.Estándares de aprendizaxeB4.3.1. Coñece a evolución da lingua castelá e as súas variantes dialectais.(CCL, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB4.4. Coñecer a situación da lingua castelá en Sudamérica.Estándares de aprendizaxeB4.4.1. Coñece as orixes históricas do castelán en América e as súas principais áreas xeográficas.(CCL, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB4.5. Valorar a lingua como o grande medio de comprensión e participación da/na historiacolectiva e individual.Estándares de aprendizaxeB4.5.1. Valora a lingua como o grande medio de comprensión e participación da/na historiacolectiva e individual.(CCL, CAA, CCEC).

Bloque 5: Educación literaria

Criterios de avaliaciónB5.1. Ler con regularidade obras literarias.Estándares de aprendizaxeB5.1.1. Le con regularidade obras literarias. (CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB5.2. Valorar o uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vista empregadoe o uso estético da linguaxe.Estándares de aprendizaxeB5.2.1. Describe o uso dos elementos propios de cada xénero literario, o punto de vistaempregado e o uso estético da linguaxe nos textos literarios. (CCL, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB5.3. Ler expresiva e comprensivamente e facer audicións de poemas recitados ou cantados,determinar o tema principal, a estrutura xeral e pór de relevo os principais recursos estilísticos.Estándares de aprendizaxeB5.3.1. Le expresiva e comprensivamente e fai audicións de poemas recitados ou cantados,determina o tema principal, a estrutura xeral e pon de relevo os principais recursos estilísticos.(CCL, CSC, CCEC).Criterios de avaliación

143

B5.4. Ler expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, localizando e describindo oselementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxesprincipais.Estándares de aprendizaxeB5.4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves, localiza e describe oselementos estruturais e formais máis salientables: punto de vista, tempo, espazo e personaxesprincipais.(CCL, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB5.5. Ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e recoñecer os compoñentese procedementos que caracterizan os subxéneros.Estándares de aprendizaxeB5.5.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e recoñece os compoñentese procedementos que caracterizan os subxéneros.(CCL, CAA, CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB5.6. Ver e analizar outras linguaxes estéticas: o cine.Estándares de aprendizaxeB5.6.1. Visiona e analiza películas.(CCL, CAA, CSC, CCEC).B5.6.2. Recoñece os diferentes subxéneros cinematográficos.(CCL, CAA, CSC, CCEC). Criterios de avaliaciónB5.7. Comparar textos pertencentes a diferentes xéneros e subxéneros, sinalando ascoincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.Estándares de aprendizaxe5.7.1. Compara textos pertencentes aos diferentes xéneros, sinalando as coincidencias ediferenzas, tanto estruturais coma formais. (CCL)B5.7.2. Compara textos pertencentes ao mesmo xénero pero a diferentes subxéneros, sinalandoas coincidencias e diferenzas, tanto estruturais coma formais.(CCL)Criterios de avaliaciónB5.8. Analizar textos literarios, identificar os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dosrecursos retóricos.Estándares de aprendizaxeB5.8.1. Analiza textos literarios, de maneira guiada, identifica os trazos dos subxéneros eafuncionalidade dos recursos retóricos.(CCL)Criterios de avaliaciónB5.9. Producir, previa planificación, valoracións persoais sobre as obras traballadas na aula.Estándares de aprendizaxe5.9.1. Analiza o contido das obras literarias traballadas, seguindo as pautas dadas: narrador, eulírico, elementos do relato... (CCL, CAA, CSC, CCEC).B5.9.2. Desenvolve unha valoración persoal do texto lido, planificando o seu contido eargumentando sobre os aspectos que persoalmente lle chamaron máis a atención.(CCL, CAA,CSC, CCEC).Criterios de avaliaciónB5.10. Escribir textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridos edos recursos retóricos traballados na aula.Estándares de aprendizaxeB5.10.1. Escribe textos de intención estética servíndose dos coñecementos literarios adquiridose dos recursos retóricos traballados na aula. (CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB5.11. Servirse, seguindo unhas pautas orientadoras, dos fondos e recursos que ofrecen asbibliotecas, incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeitada destes.

144

Estándares de aprendizaxeB5.11.1. Sérvete, seguindo unhas pautas orientadoras, dos fondos e recursos que ofrecen asbibliotecas, incluídas as virtuais, para a realización de traballos e cita axeita da destes. (CCL, CD)Criterios de avaliaciónB5.12. Valorar a lectura como fonte de pracer.Estándares de aprendizaxeB5.12.1. Goza coa lectura de textos literarios. (CCL, CAA, CCEC).



B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais expositivos e argumentativos.(Obxectivos b, g, h, j).B1.2. Desenvolvemento de habilidades de escoita cunha actitude de interese,cooperación e respecto.(Obxectivos a, b, c, g).B1.3. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude críticaante os prexuízos que se poidan asociar a ela.(Obxectivos a, b, c, d, f, g, n).B1.4. Coñecemento, uso e aplicación de técnicas e estratexias necesarias para falaren público.(Obxectivos a, b, f, g, h, i, j).B1.5. Construción de textos expositivos e argumentativos adecuados a distintos rexistros,coherentes e ben organizados.(Obxectivos b, f, g, h, j).B1.6. Coñecemento e aplicación, con axuda das TIC, de técnicas e estratexias para a produciónde textos orais sobre temas de actualidade. (Obxectivos f, i).B1.7. Participación activa e argumentada en debates nos que se expresen opinións acerca duntema de actualidade.(Obxectivos a, b, c, f).B1.8. Valoración da lingua oral como un instrumento de aprendizaxe e de relación social.(Obxectivos a, b, c, d, f, g).


B2.1. Comparación de textos literarios e non literarios e diferenciación de textos dos tresgrandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. (Obxectivos e, g, j).B2.2. Análise de textos literarios, identificación dos trazos dos subxéneros e afuncionalidade dos recursos retóricos.(Obxectivos e, g, h).B2.3. Comprensión, interpretación e valoración de textos expositivos e argumentativos.(Obxectivos e). B2.4 Produción de textos expositivos e argumentativos a partir da información obtida nabiblioteca ou outras fontes de documentación.(Obxectivos a, e f, g, h, i, j).B2.5. Descrición e caracterización dos trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica(Obxectivos a, g, m).B2.6. Uso dos recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter, organizar eseleccionar a información.(Obxectivos a, f, i).B2.7. Actitude reflexiva e crítica ante a lectura de calquera tipo de texto, para detectar prexuízose discriminacións. (Obxectivos a, b, g, n).

145

B2.8. Planificación, produción e revisión do texto con adecuación, coherencia, cohesión erespecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.(Obxectivos a, f, g, i).B2.9. Utilización das TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir erros.(Obxectivos a, f, g, i).

1.2.6.6.3. Bloque 3. Funcionamento da lingua

B3.1. Coñecemento, aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas das linguasgalega e castelá.(Obxectivos e, g).B3.2. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica e textual.(Obxectivos e, g).B3.3. Análise e uso reflexivo da acentuación, especialmente a diacrítica. (Obxectivos e, g). B3.4. Recoñecemento e identificación das categorías gramaticais.(Obxectivos e, f, g).B3.5. Recoñecemento da estrutura de substantivos, adxectivos e verbos e da súacaracterización morfolóxica para a mellora da comprensión e produción textuais.(Obxectivos e, f,g). B3.6. Coñecemento, tipoloxía e caracterización dos determinantes.(Obxectivos e, f, g). B3.7. Coñecemento, caracterización e tipoloxía dos pronomes.(Obxectivos e, f, g).B3.8. Coñecemento, caracterización e tipoloxía do adverbio e das locucións adverbiais.(Obxectivos e, f, g).B3.9. Recoñecemento, observación, uso e explicación dos diferentes conectores textuais.(Obxectivos e, f, g).B3.10. Reflexión e explicación das relacións semánticas: sinonimia e antonimia.(Obxectivos e, f,g).

1.2.6.6.4. Bloque 4. Lingua e sociedade

B4.1. A orixe e formación da lingua galega. (Obxectivos e, g, m, n).B4.2. Etapas da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916, e análise ecomprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes.(Obxectivos e, g, i, m, n).B4.3. Situación sociolingüística e legal das linguas do Estado español.(Obxectivos b, c, d, f, g, m,n). B4.4. Prexuízos lingüísticos. (Obxectivos a, b, c, d, f, g, m, n).

1.2.6.6.5. Bloque 5. Educación literaria

B5.1. Identificación e comprensión das distintas épocas e períodos das literaturas galega ecastelá desde as súas orixes ata o século XX. (Obxectivos e, g, m, n).B5.2. Selección, lectura autónoma e comentario de textos representativos das literaturasgalega e castelá desde a Idade Media ata o século XX.(Obxectivos a, d, e, g, h, i, m, n).B5.3. Lecturas expresivas e comprensivas, audicións e lecturas dramatizadas de textosnarrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos das literaturas galega e castelá desdea Idade Media ata o século XX.(Obxectivos d, e, g, h, m, n).B5.4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicentextos literarios representativos das literaturas galega e castelá desde a Idade Media ata oséculo XX.(Obxectivos a, b, e, g, i, m).B5.5. Consulta de fontes de información e familiarización coas TIC para a realización de traballose cita axeitada destas. (Obxectivos a, e, f, i).B5.6. Creación ou recreación de textos de intención literaria partindo das características dostraballados na aula. (Obxectivos a, g, h, m).

146

1.2.6.6. ÁMBITO DA COMUNICACIÓN MÓDULO 3.CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DEAPRENDIZAXE. RELACIÓN COAS COMPETENCIAS CLAVE.


Criterios de avaliaciónB1.1. Comprender, interpretar e valorar textos orais expositivos e argumentativosEstándares de aprendizaxeB1.1.1. Identifica as ideas principais e secundarias dun texto oral expositivo ou argumentativo,formal ou informal, producido na variante estándar ou en calquera das variedades dialectais.(Competencias claves CCL).B1.1.2. Recoñece a intención comunicativa dos textos. (Competencias claves CCL) B1.1.3.Diferencia as explicacións dos argumentos. (Competencias claves CCL, CAA)Criterios de avaliaciónB1.2. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas, tantoespontáneas como planificadas.Estándares de aprendizaxeB1.2.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral.(Competencias claves CCL, CAA, CSC).Criterios de avaliaciónB1.3. Valorar as producións emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante osprexuízos que se poidan asociar a ela.Estándares de aprendizaxeB1.3.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produción orale propón solucións para melloralas (Competencias claves CCL, CAA).B1.3.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar coa pronuncia dalingua galega. (Competencias claves CAA).B1.3.3. Usa a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto(Competencias claves CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB1.4. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais.Estándares de aprendizaxeB1.4.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.(Competencias claves CAA).B1.4.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais utilizando unhalinguaxe correcta e rica. (Competencias claves CCL).B1.4.3. Recoñece a avalía erros nos discursos orais propios e alleos e trata de evitalos.(Competencias claves CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB1.5. Producir textos expositivos e argumentativos en diferentes rexistros.Estándares de aprendizaxeB1.5.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súaopinión. (Competencias claves CCL, CSCM CSIEE, CCEC).B1.5.2. Utiliza o rexistro lingüístico axeitado a cada situación comunicativa. (Competencias clavesCCL, CSC)B1.5.3. Realiza exposicións educativas sinxelas.(Competencias claves CCL).

147

Criterios de avaliaciónB1.6. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, técnicas e estratexias para realizar exposicións oraisplanificadas.Estándares de aprendizaxeB1.6.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes eincorporalos ás súas producións. (Competencias claves CD, CAA, CSIEE).B1.6.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e atractivas visualmente(Competencias claves CD, CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB1.7. Participar activa e argumentadamente en debates nos que se expresen opinións acercadun tema de actualidade.Estándares de aprendizaxeB1.7.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta ascontribucións das persoas interlocutoras (Competencias claves CAA, CCL).B1.7.2. Aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral, respecta as quendas e asopinións alleas e emprega unha linguaxe non discriminatoria. (Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB1.8. Valorar a lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe e nas relacións sociais.Estándares de aprendizaxeB1.8.1. Identifica e describe os valores da lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe,así como para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa. (Competencias claves CCL,CSC, CAA, CSIEE).


Criterios de avaliaciónB2.1. Comparar textos literarios e non literarios e diferenciar textos dos tres grandes xéneros apartir dos seus trazos característicos máis xerais.Estándares de aprendizaxeB2.1.1. Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes.(Competencias claves CCL).B2.1.2. Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máisxerais. (Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB2.2. Analizar textos literarios, identificar os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dosrecursos retóricos.Estándares de aprendizaxeB2.2.1. Analiza textos literarios, identifica os trazos dos subxéneros e a funcionalidade dosrecursos retóricos. (Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB2.3. Comprender, interpretar e valorar textos expositivos e argumentativos.Estándares de aprendizaxeB2.3.1. Identifica as ideas principais e secundarias dun texto expositivo ou argumentativo.(Competencias claves CCL).B2.3.2. Recoñece a intención comunicativa dos textos. (Competencias claves CCL, CAA). B2.3.3.Diferencia as explicacións dos argumentos. (Competencias claves CCL, CAA). Competenciasclaves CCL).Criterios de avaliaciónB2.4 Producir textos expositivos e argumentativos.

148

Estándares de aprendizaxeB2.4.1. Produce, textos expositivos e argumentativos elaborados a partir de información obtidaen bibliotecas e outras fontes de información. (Competencias claves CCL, CD).Criterios de avaliaciónB2.5. Describir e caracterizar os trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.Estándares de aprendizaxeB2.5.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da linguaxe cinematográfica.(Competencias claves CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB2.6. Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter, organizar e seleccionarinformación.Estándares de aprendizaxeB2.6.1. Aplica correctamente o sistema de procura na biblioteca e nos buscadores de internetpara obter, organizar e seleccionar información. (Competencias claves CCL, CAA, CD).Criterios de avaliaciónB2.7. Manifestar unha actitude reflexiva e crítica ante a lectura de calquera tipo de texto, paradetectar prexuízos e discriminacións.Estándares de aprendizaxeB2.7.1. Identifica e expresa posturas de acordo e desacordo sobre aspectos parciais ou globaisdun texto. (Competencias claves CCL).B2.7.2. Recoñece e evita usos lingüísticos que transmiten prexuízos ou mensaxes(Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.8. Planificar producir e revisar textos con adecuación, coherencia, cohesión e con respectopolas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.Estándares de aprendizaxeB2.8.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situacióncomunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. (Competenciasclaves CCL, CAA).B2.8.2. Redacta borradores, utiliza esquemas, árbores ou mapas conceptuais para planificar eorganizar os seu escritos (Competencias claves CCL, CAA).B2.8.3. Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbitode uso. (Competencias claves CCL, CSC).B2.8.4. Usa elementos lingüísticos e discursivos para alcanzar a coherencia e cohesión internasdo texto. (Competencias claves CCL).B2.8.5. Revisa os textos para resolver dificultades de contido e de forma. (Competencias clavesCCL, CAA).Criterios de avaliaciónB2.9. Utilizar as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir as produciónsescritas.Estándares de aprendizaxeB2.9.1. Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos,mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos. (Competencias claves CCL,CD).


Criterios de avaliaciónB3.1. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega.

149

Estándares de aprendizaxeB3.1.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá.(Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB3.2. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión sintáctica e textual.Estándares de aprendizaxeB3.2.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual e sintáctica.(Competencias claves CCL).B3.2.2. Revisa os textos para puntuar correctamente. (Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB3.3. Analizar e usar correctamente as normas de acentuación.Estándares de aprendizaxeB3.3.1. Analiza e usa correctamente as normas de acentuación. (Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB3.4. Aplicar os coñecementos sobre as distintas categorías gramaticais na elaboración de textosescritos e orais.Estándares de aprendizaxeB3.4.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintascategorías gramaticais. (Competencias claves CCL, CAA).B3.4.2. Identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas coaintención comunicativa e a tipoloxía textual. (Competencias claves CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.5. Recoñecer a estrutura de substantivos, adxectivos e verbos e da súa caracterizaciónmorfolóxica para mellorar a comprensión e produción textuais.Estándares de aprendizaxeB3.5.1. Coñece e utiliza adecuadamente substantivos, adxectivos e formas verbais nacomprensión e produción de textos orais e escritos. (Competencias claves CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.6. Recoñecer e identificar os trazos característicos da categoría gramatical dosdeterminantes, explicando os seus usos e valores nos textos.Estándares de aprendizaxeB3.6.1. Identifica e explica os usos e valores dos determinantes, relaciona a súa presenza coaintención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes. (Competenciasclaves CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.7. Recoñecer e identificar os trazos característicos da gramatical dos pronomes e explicar osseus usos e valores nos textos.Estándares de aprendizaxeB3.7.1. Identifica e explica os usos e valores dos pronomes e relaciona a súa presenza coaintención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes. (Competenciasclaves CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.8. Recoñecer e identificar os trazos característicos da categoría gramatical do adverbio eexplicar os seus usos e valores nos textos.Estándares de aprendizaxeB3.8.1. Identifica e explica os usos e valores dos adverbios e das locucións adverbiais e relacionaa súa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outroscompoñentes. (Competencias claves CCL, CAA).Criterios de avaliación

150

B3.9. Recoñecer en textos de diversa índole e usar nas producións propias orais e escritas osdiferentes conectores textuais.Estándares de aprendizaxeB3.9.1. Identifica e usa distintos tipos de conectores que lle proporcionan cohesión a un texto.(Competencias claves CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.10. Reflexionar e explicar as relacións semánticas: sinonimia e antonimia.Estándares de aprendizaxeB3.10.1. Identifica e explica as relacións semánticas: sinonimia e antonimia.(Competenciasclaves CCL, CAA).B3.10.2. Utiliza un vocabulario amplo e preciso utilizando os recursos proporcionados polasinonimia. (Competencias claves CCL).


Criterios de avaliaciónB4.1. Recoñecer os principias elementos na orixe e formación da lingua galega.Estándares de aprendizaxeB4.1.1. Recoñece os principias elementos na orixe e formación da lingua galega. (Competenciasclaves CCL).Criterios de avaliaciónB4.2. Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da linguadesde os seus inicios ata 1916.Estándares de aprendizaxeB4.2.1. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seusinicios ata 1916.(Competencias claves CCL, CSC).B4.2.2. Identifica as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social dalingua galega desde os seus inicios ata 1916.(Competencias claves CCL, CSC).B4.2.3. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coahistoria social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.(Competencias claves CCL, CSC,CD).Criterios de avaliaciónB4.3. Coñecer e describir a situación sociolingüística e legal das linguas de España.Estándares de aprendizaxeB4.3.1. Coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais e colectivos.(Competencias claves CCL, CSC).B4.3.2. Coñece a lexislación que regula a utilización do galego e a súa promoción nos diferentesámbitos. (Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB4.4. Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.Estándares de aprendizaxeB4.4.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de prexuízos cara ao galego nasúa práctica lingüística e na do seu contorno.(Competencias claves CCL, CSC).


Criterios de avaliaciónB5.1. Identificar e comprender as distintas épocas e períodos das literaturas galega e casteládesde as súas orixes ata o século XX.

151

Estándares de aprendizaxeB5.1.1. Identifica as distintas épocas e períodos das literaturas galega e castelá desde as súasorixes ata o século XX. (Competencias claves CCL).B5.1.2. Sinala os principais trazos característicos dos distintos períodos das literaturas galega ecastelá desde a Idade Media ata o século XX. (Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB5.2. Seleccionar, ler autonomamente e comentar textos representativos das literaturas galega ecastelá desde a Idade Media ata o século XX e relacionar o seu contido co contexto histórico,cultural e sociolingüístico de cada período.Estándares de aprendizaxeB5.2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos das literaturas galega ecastelá desde a Idade Media ata o século XX para a súa lectura. (Competencias claves CCL).B5.2.2. Le autonomamente e comenta obras ou textos representativos das literaturas galega ecastelá desde a Idade Media ata o século XX, resume o seu contido, sinala os seus trazoscaracterísticos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico doperíodo correspondente. (Competencias claves CCL).B5.2.3. Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas eperíodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos definitorios e pono enrelación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s).(Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB5.3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audicións e ler dramatizadamente textosnarrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos das literaturas galega e castelá desde a Idade Mediaata o século XX.Estándares de aprendizaxeB5.3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais eensaísticos representativos das literaturas galega e castelá desde a Idade Media ata o século XX.(Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB5.4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textosrepresentativos das literaturas galega e castelá desde a Idade Media ata o século XX.Estándares de aprendizaxeB5.4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textosrepresentativos das literaturas galega e castelá desde a Idade Media ata o século XX.(Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB5.5. Consultar fontes de información e familiarizarse cos recursos das TIC para a realización detraballos e cita axeitada destas.Estándares de aprendizaxeB5.5.1. Consulta fontes de información para a realización de traballos sinxelos e cita axeitadadestas. (Competencias claves CCL).B5.5.2. Emprego de diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos ecita axeitada destes. (Competencias claves CCL, CD).Criterios de avaliaciónB5.6. Crear ou recrear textos sinxelos de intención literaria partindo das características dostraballados na aula.Estándares de aprendizaxeB5.6.1. Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dostraballados na aula. (Competencias claves CCL, CCEC).

152

B5.6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar eregular os propios sentimentos. (Competencias claves CCL, CCEC).



B1.1. Comprensión e interpretación de textos propios dos medios de comunicación: ainformación e a opinión. (Obxectivos d, e, h).B1.2. Comprensión e interpretación de textos orais expositivos e argumentativos do ámbitoeducativo e e natureza diversa (presentacións, relatorios e intervencións en mesas redondas).(Obxectivos d, e, h).B1.3. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa, cunha actitude de interese, decooperación e de respecto , identificando prexuízos e mensaxes discriminatorias.(Obxectivos a,c, d, h).B1.4. Produción de discursos orais, en intervencións espontáneas e planificadas con apoio dasTIC, adecuados á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión ecorrección.(Obxectivos h, o).B1.5. Aplicación dos coñecementos gramaticais á avaliación e mellora de expresión oral erecoñecemento en exposicións orais propias e alleas das dificultades expresivas. (Obxectivos b,h).B1.6. Valoración da lingua oral como un instrumento de aprendizaxe e de relación social.(Obxectivos h, o).

1.2.6.7.2. Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir

B2.1. Uso de técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.(Obxectivos b, f, h).B2.2. Comprensión e interpretación de textos propios da vida cotiá relacionados co ámbitolaboral, administrativo, xurídico e comercial.(Obxectivos d, e, h).B2.3. Comprensión e interpretación de textos relacionados co ámbito educativo, tanto materiaisde consulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias, etc.), como libros de texto e recursos de temasespecializados en internet.(Obxectivos d, e, h).B2.4. Comprensión e interpretación de textos xornalísticos de opinión: carta ao director,editorial, columna e artigo de opinión.(Obxectivos d, e, h).B2.5. Comprensión e interpretación das mensaxes explícitas e implícitas que transmiten ostextos publicitarios dos medios de comunicación.(Obxectivos d, e, h).B2.6. Lectura crítica e reflexiva que permita identificar usos lingüísticos discriminatorias.(Obxectivos c, d, h).B2.7. Uso de técnicas e estratexias para producir textos escritos adecuados, coherentes e bencohesionados desde o punto de vista comunicativo (planificación, organización, redacción erevisión).(Obxectivos b, f, h).B2.8. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios da vida cotiá pertencentes aoámbito laboral, xurídico, administrativo e comercial.(Obxectivos b, e, h).

153

B2.9. Produción, en soporte impreso ou dixital, de cartas á dirección e columnas de opinión.(Obxectivos b, e, h).B2.10. Valoración da escritura como un instrumento de aprendizaxe, de relaciónsocial e enriquecemento persoal.(Obxectivos d, h).

1.2.6.7.3. Bloque 3. Funcionamento da lingua

B3.1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, conincorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático. (Obxectivos b, e, l).B3.2. Recoñecemento, explicación e uso dos procedementos de creación de palabras.(Obxectivos b, e, i). B3.3. A fonética e a fonoloxía do galego, con especial atención a posibles interferencias(apertura das vogais de grao medio, o n velar ou a entoación).(Obxectivos a, d,e).B3.4. Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega ecastelá. (Obxectivos b, e).B3.5. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica. (Obxectivos e).B3.6. As principais regras de combinación impostas polos predicados en función dos seusargumentos; estruturas sintácticas e tipos de oración segundo a natureza do predicado.(Obxectivos b, e).B3.7. Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis comúns, enparticular os de causa e consecuencia, os de condición e hipótese e os conclusivos, e mais dosmecanismos de cohesión textual.(Obxectivos e, h).B3.8. Identificación da estrutura dun texto, a construción dos parágrafos e a vinculación eprogresión temáticas en textos alleos e propios, e elaboración de textos de acordo conestes parámetros.(Obxectivos e).B3.9. Adecuación dos textos en función do contexto, do tema e do tipo de texto. (Obxectivos b,e).B3.10. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis,recensión de libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares comooutras presentes no centro docente, relacionados cos elementos transversais e nos que seeviten estereotipos lingüísticos ou culturais. (Obxectivos b, e, h).B3.11. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas paradesenvolver unha competencia comunicativa integrada.(Obxectivos b, e).

1.2.6.7.4. Bloque 4. Lingua e sociedade

B4.1. Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dunpobo.(Obxectivos ñ, o).B4.2. O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade.(Obxectivos ñ, o). B4.3. A lusofonía nas linguas do mundo no século XXI.(Obxectivos ñ, o).B4.4. Situación sociolingüística de Galicia. A presenza da lingua galega nos principaisámbitos e contextos sociais e privados.(Obxectivos ñ, o).B4.5. Proceso de normalización. Desenvolvemento de actitudes positivas cara aoproceso de recuperación do galego. Consciencia da necesidade e das potencialidades deenriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega.(Obxectivos ñ, o).B4.6. Evolución da lingua galega e etapas da historia social da lingua galega desde 1916 ata aactualidade.(Obxectivos ñ, o).B4.7. Prexuízos lingüísticos. (Obxectivos ñ, o).

154

B4.8. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedadesxeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar. Usonormalizado da variante dialectal propia da zona. Utilización e valoración da variante estándarda lingua en situacións de carácter formal. Recoñecemento de interferencias máis habituais.(Obxectivos ñ, o).


B5.1. Identificación e comprensión dos distintos períodos e xeracións das literaturas galega ecastelá do século XX e XXI.(Obxectivos h, l).B5.2. Lectura autónoma e comentario pautado de obras representativas das literaturas galega ecastelá do século XX e XXI. (Obxectivos h, l).B5.3. Lecturas expresivas e comprensivas, audicións e lecturas dramatizadas de textosnarrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos das literaturas galega e castelá doséculo XX e XXI . (Obxectivos h, l).B5.4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo nos que se describan e analicen textosliterarios representativos das literaturas galega e castelá do século XX e XXI. (Obxectivos b, h, l).B5.5. Consulta de fontes de información variadas e de recursos das TIC para a realización detraballos e cita axeitada destes. (Obxectivos e, h, l).B5.6. Creación ou recreación de textos de intención literaria partindo das características dostraballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dossentimentos e xuízos. (Obxectivos h, l, n).

1.2.6.7. ÁMBITO DA COMUNICACIÓN MÓDULO 4.CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DEAPRENDIZAXE. RELACIÓN COAS COMPETENCIAS CLAVE.


Criterios de avaliaciónB1.1. Identificar a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e assecundarias, a tese e os argumentos de textos propios dos medios de comunicación.Estándares de aprendizaxeB1.1.1. Comprende o sentido global de textos orais dos medios de comunicación audiovisuais,identifica o propósito, a tese e os argumentos de noticias, debates ou declaracións, determina otema e recoñece a intención comunicativa do/da falante. (Competencias claves CCL).B1.1.2. Analiza criticamente tanto a forma como o contido de noticias, debates e procedentesdos medios de comunicación e recoñece a validez dos argumentos. (Competencias claves CCL,CCA).Criterios de avaliaciónB1.2. Comprender e interpretar textos orais expositivos e argumentativos utilizados no ámbitoeducativo (presentacións, relatorios e intervencións en mesas redondas).Estándares de aprendizaxeB1.2.1. Identifica a intención comunicativa, a tese e os argumentos dos debates, relatorios emesas redondas do ámbito educativo e elabora un esquema ou resumo.(Competencias clavesCCL, CAA).

155

B1..2..2 Recoñece os procedementos lingüísticos para manifestarse a favor ou en contra dunhaopinión ou postura.(Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB1.3. Coñecer, usar e valorar a adecuación, a coherencia, a cohesión e a claridade expositiva, asícomo normas de cortesía nas intervencións orais propias da actividade educativa, tantoespontáneas como planificadas.Estándares de aprendizaxeB1.3.1. Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión ao discurso.(Competencias claves CCL).B1.3.2. Coñece e aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral e respecta asopinións alleas. (Competencias claves CCL, CSC).B1.3.3. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre evolume), a linguaxe corporal adecuada (mirada e posición do corpo), así como o autocontrol dasemocións ao falar en público.(Competencias claves CCL, CSC, CSIEE).Criterios de avaliaciónB1.4. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intencióncomunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.Estándares de aprendizaxeB1.4.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intencióncomunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. (Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB1.5. Aplicar os coñecementos gramaticais á avaliación e mellora da expresión oral e recoñeceren exposicións orais propias e alleas as dificultades expresivas.Estándares de aprendizaxeB1.5.1. Recoñece erros (incoherencias, repeticións, ambigüidades, pobreza léxica, erros fonéticae entoación inadecuada) nos discursos propios e alleos para evitalos nas súas producións.(Competencias claves CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB1.6. Valorar a lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe e nas relacións sociais.Estándares de aprendizaxeB.1.6.1. Identifica e describe os valores da lingua oral como un instrumento útil na aprendizaxe,así como para relacionarse cos demais e enriquecerse como persoa.(Competencias claves CCL,CAA, CSC, CSIEE).


Criterios de avaliaciónB2.1. Empregar estratexias e técnicas que faciliten a lectura comprensiva e crítica dos textos.Estándares de aprendizaxeB2.1.1. Emprega pautas e estratexias que facilitan a análise do contido (resumos, cadros,esquemas e mapas conceptuais).(Competencias claves CCL,CCA).B2.1.2. Aplica os coñecementos lingüísticos propios (gramaticais e léxicos) e recursos alleos(dicionarios e outras fontes de documentación) para solucionar problemas de comprensión.(Competencias claves CCL).Criterios de avaliaciónB2.1.3. Elabora o esquema xerarquizado de ideas dun texto.(Competencias claves CCL). Estándares de aprendizaxeB2.1.4. Deduce información global do texto a partir de contidos explícitos e implícitos.(Competencias claves CCL).

156

B2.1.5. Entende o significado de palabras propias do rexistro culto e incorpóraas ao seu discurso.(Competencias claves CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB2.2. Comprender e interpretar textos escritos propios da vida cotiá pertencentes ao ámbitolaboral, administrativo, xurídico e comercial.Estándares de aprendizaxeB2.2.1. Identifica a intención comunicativa, o tema e os subtemas de escritos propios da vidacotiá relacionados co ámbito laboral, administrativo e comercial.(Competencias claves CCL).B2 2.2. Comprende, interpreta e valora textos propios da vida cotiá pertencentes a distintosámbitos: currículo, carta de presentación, solicitude ou instancia , carta de reclamación .(Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.3. Comprender e interpretar textos relacionados co ámbito educativo, tanto materiais deconsulta (dicionarios, glosarios, enciclopedias, etc.), como libros de texto e recursos de temasespecializados en internet.Estándares de aprendizaxeB2.3.1. Comprende textos relacionados co ámbito educativo, tanto materiais de consulta(dicionarios, glosarios, enciclopedias, etc.), como libros de texto e recursos de temasespecializados en internet. (Competencias claves CCL, CD).B2.3.2. Interpreta a información de mapas, gráficas, diagramas. (Competencias claves CCL). Criterios de avaliaciónB2.4. Comprende e interpreta textos xornalísticos de opinión: carta ao director, editorial,columna e artigo de opinión.Estándares de aprendizaxeB2.4.1. Diferencia os trazos característicos dos textos xornalísticos de opinión: carta ao director,editorial, columna e artigo de opinión. (Competencias claves CCL, CSC).B2.4.2. Valora a intención comunicativa dun texto xornalístico e distingue entre información,opinión e persuasión. (Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.5. Comprende e interpreta as mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textospublicitarios dos medios de comunicación.Estándares de aprendizaxeB2.5.1. Comprende e interpreta as mensaxes explícitas e implícitas que transmiten os textospublicitarios dos medios de comunicación (anuncios). (Competencias claves CCL, CSC).B2.5.2. Reflexiona e ten unha postura crítica ante as mensaxes persuasivas que proveñen dosmedios de comunicación.(Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.6. Identificar os usos lingüísticos que conteñan prexuízos ou mensaxes discriminatorias.Estándares de aprendizaxeB2.6.1. Reflexiona sobre os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou mensaxesdiscriminatorias.(Competencias claves CCL, CSC).B2.6.2. Detecta prexuízos e mensaxes discriminatorias implícitas nos textos de medios decomunicación con especial atención á publicidade. (Competencias claves CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB2.7. Empregar estratexias e técnicas axeitadas para producir escritos adecuados, coherentes eben cohesionados desde o punto de vista comunicativo (planificación, organización, redacción erevisión).Estándares de aprendizaxe

157

B2.7.1. Utiliza distintas técnicas de planificación para organizar o seu discurso (diferentes tiposde esquemas e mapas conceptuais). (Competencias claves CCL).B2.7.2. Utiliza o rexistro adecuado en función da tipoloxía textual e do acto comunicativo.(Competencias claves CCL).B2.7.3. Ordena as ideas e estrutura os contidos en unidades sintácticas consecutivas eencadeadas con conectores e outros elementos de cohesión. (CCL).B2.7.4. Coñece as regras ortográficas e as normas morfosintácticas e sérvese das ferramentaslingüísticas ao seus alcance (correctores, dicionarios e gramáticas) para aplicalas correctamente.(CCL, CD).B2.7.5. Revisa o texto para comprobar que a organización dos contidos do texto é correcta e quenon se cometen erros ortográficos, gramaticais, de formato ou de presentación. (CCL).Criterios de avaliaciónB2.8. Producir, respectando as súas características formais e de contido, textos propios da vidacotiá pertencentes a distintos ámbitos tanto en formato papel como dixital: laborais, xurídico,administrativos e comerciais.Estándares de aprendizaxeB2.8.1 Produce, respectando as súas características formais e de contido, e en soporte tantoimpreso como dixital, textos propios da vida cotiá pertencentes a distintos ámbitos: currículo,carta de presentación, solicitude ou instancia, carta de reclamación. (CCL, CD, CSC).Criterios de avaliaciónB2.9. Producir, en soporte impreso ou dixital, cartas á dirección e columnas de opinión.Estándares de aprendizaxeB2.9.1. Crea, en soporte impreso ou dixital, cartas á dirección e columnas de opinión. (CCL, CD,CSC).Criterios de avaliaciónB2.10. Valorar a escritura como un instrumento moi útil na aprendizaxe, nas relacións sociais eno desenvolvemento do individuo.Estándares de aprendizaxeB2.10.1. Identifica e describe os valores da escritura non só como una ferramenta para organizaros pensamentos senón tamén como un instrumento para relacionarse cos demais eenriquecerse como persoa. (CCL, CSC, CCEC ).


Criterios de avaliaciónB3.1. Recoñecer e explicar os valores de léxico preciso de diferentes categorías gramaticais, asícomo da fraseoloxía.Estándares de aprendizaxeB3.1.1. Recoñece, explica e usa un léxico amplo e preciso de diferentes categorías gramaticais.(CCL, CAA).B3.1.2. Recoñece, explica e usa fraseoloxía diversa da lingua galega nas súas producións orais eescritas. (CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.2. Recoñecer e explicar os procedementos de creación de palabras, os valores dos morfemase as súas posibilidades combinatorias para crear novos termos e identificar a súa procedenciagrega ou latina.Estándares de aprendizaxeB3.2.1. Recoñece e explica os procedementos de creación de palabras. (CCL, CAA). B3.2.2. Creapalabras novas utilizando os procedementos de creación léxica. (CCL, CAA).

158

B3.2.3. Recoñece os valores de prefixos e sufixos e as súas posibilidades combinatorias paracrear novas palabras. (CCL).Criterios de avaliaciónB3.3. Recoñecer e usar a fonética da lingua galega.Estándares de aprendizaxeB3.3.1. Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega, con especial atención áentoación, ás vogais de grao medio e ao n velar. (CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.4. Aplica e valora as normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelá.Estándares de aprendizaxeB3.4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas das linguas galega e castelános discursos orais e escritos. (CCL, CAA).B3.4.2. Recoñece o valor funcional e social das normas ortográficas e morfolóxicas das linguasgalega e castelá. (CCL).Criterios de avaliaciónB3.5. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión sintáctica.Estándares de aprendizaxeB3.5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión sintáctica. (CCL).Criterios de avaliaciónB3.6. Recoñecer e usar enunciados e oracións, identificando as principais regras de combinaciónimpostas polo verbos.Estándares de aprendizaxeB3.6.1. Recoñece enunciados e identifica a palabra nuclear que o organiza sintáctica esemanticamente. (CCL, CAA).B3.6.2. Recoñece a estrutura interna das oracións, identificando o verbo e os seuscomplementos. (CCL).B3.6.3. Respecta a orde correcta dos elementos da estrutura sintáctica. (CCL). B3.6.4. Clasificaoracións segundo a natureza do predicado. (CCL).B3.6.5. Usa a terminoloxía sintáctica correcta. (CCL).Criterios de avaliaciónB3.7. Recoñecer, explicar e usar os nexos textuais de causa, consecuencia, condición, hipótese eos conclusivos, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión interna.Estándares de aprendizaxeB3.7.1. Recoñece, explica e usa os nexos textuais de causa, consecuencia, condición, hipótese eos conclusivos, así como os mecanismos gramaticais e léxicos de cohesión interna. (CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.8. Identificar adecuadamente en textos alleos e propios a estrutura, a construción exustificación dos parágrafos, a vinculación e progresión temáticas, e elabora textos de acordocon estes parámetros.Estándares de aprendizaxeB3.8.1. Identifica a estrutura do texto, en construcións propias e alleas. (CCL).B3.8.2. Xustifica argumentadamente a división en parágrafos de textos propios e alleos. (CCL,CAA).B3.8.3. Identifica a progresión temática en textos propios e alleos. (CCL).B3.8.4. Elabora textos cunha estrutura apropiada, divididos en parágrafos e empregando osmecanismos de progresión temática. (CLL).Criterios de avaliaciónB3.9. Xustificar a adecuación dos textos, en función do contexto, do tema e do xénero e elaboraproducións propias cunha adecuación apropiada.

159

Estándares de aprendizaxeB3.9.1. Xustifica a adecuación das producións en función do contexto, do tema e do xénerotextual. (CCL, CAA).B3.9.2. Elabora producións lingüísticas cunha adecuación apropiada ao contexto, ao tema e aoxénero textual. (CCL).Criterios de avaliaciónB3.10. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensiónde libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outraspresentes no centro docente, relacionados cos elementos transversais e nos que se evitenestereotipos lingüísticos ou culturais.Estándares de aprendizaxeB3.10.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensiónde libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas erelacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora ascompetencias que posúe como persoa plurilingüe. (CCL, CAA).Criterios de avaliaciónB3.11. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación etransformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionarproblemas de comprensión e para a produción de textos.Estándares de aprendizaxeB3.11.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e dapalabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e producióndos textos traballados en calquera das outras. (CCL, CAA).


Criterios de avaliaciónB4.1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo.Estándares de aprendizaxeB4.1.1. Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo eargumenta fundamentadamente e cun discurso propio a súa postura. (CCL, CCEC).Criterios de avaliaciónB4.2 Apreciar o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade.Estándares de aprendizaxeB4.2.1. Valora o plurilingüismo inclusivo, desde a lingua propia, como expresión da riquezacultural da humanidade e argumenta cun discurso propio a súa postura. (CCL).Criterios de avaliaciónB4.3 Coñecer e describir o papel da lusofonía nas linguas do mundo no século XXI.Estándares de aprendizaxeLGB4.3.1 Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona e sabe describir a súaimportancia dentro das linguas do mundo no século XXI.Criterios de avaliaciónB4.4 Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia atendendo á presenza da linguagalega nos principais ámbitos e contextos sociais e privados.Estándares de aprendizaxeB4.4.1. Coñece e describe a lexislación estatal e autonómica básica en materia lingüística. (CCL,CSC).B4.4.2. Describe acertadamente con criterios sociolingüísticos a situación galega actual.(CCL,CSC).

160

Criterios de avaliaciónB4.5. Identificar os elementos do proceso normalizador e adquirir vínculos positivos cara ao seuuso asumindo a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega.Estándares de aprendizaxeB4.5.1. Identifica os procedementos de normalización. (CCL). B4.5.2. Distingue normativización enormalización. (CCL).B.4.5.3. Coñece os principais axentes normalizadores en Galicia e valora a súaimportancia.(CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB4.6 Recoñecer os principais elementos de evolución da lingua galega, así como identificar ascausas e consecuencias dos feitos máis relevantes da súa historia social, e sinalar as distintasetapas desde 1916.Estándares de aprendizaxeB4.6.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde 1916.(CCL, CCEC) .Criterios de avaliaciónB4.7. Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.Estándares de aprendizaxeB4.7.1. Sinala os prexuízos lingüísticos atribuíbles a calquera lingua e especialmente á galega erebáteos cunha argumentación axeitada.(CCL, CSC).B4.7.2. Analiza a opinión propia sobre as linguas, detecta os prexuízos, en caso de os ter, erebáteos argumentadamente. (CCL, CSC).Criterios de avaliaciónB4.8. Recoñecer e valorar os principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas,diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar. Recoñecerinterferencias habituais.Estándares de aprendizaxeB4.8.1. Recoñece os principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas da linguagalega. (CCL, CSC).B4.8.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega. (CCL).B4.8.3. Valora a lingua estándar como variedade unificadora. Recoñece interferencias habituaisentre as dúas linguas oficiais. (CCL).B4.8.4. Valora as variedades xeográficas da lingua galega como símbolo de riqueza lingüística ecultural e rexeita fundamentadamente calquera prexuízo sobre a variación diatópica. (CCL, CSC).B4.8.5. Recoñece as variedades diastráticas e diafásicas da lingua galega e describe o influxo dasituación sociolingüística nelas. (CCL, CSC).


Criterios de avaliaciónB5.1. Identificar e comprender os distintos períodos e xeracións das literaturas galega e casteládo século XX e XXI.Estándares de aprendizaxeB5.1.1. Identifica os distintos períodos e xeracións das literaturas galega e castelá do século XXe XXI. (CCL).B5.1.2. Comprende e explica razoadamente os distintos períodos das literaturas galega e casteládo século XX e XXI. (CCL).Criterios de avaliaciónB5.2. Ler autonomamente e comentar obras representativas das literaturas galega e castelá

161

do século XX e XXI e relaciona o seu contido co contexto histórico, cultural e sociolingüístico decada período.Estándares de aprendizaxeB5.2.1. Le autonomamente obras ou textos representativas das literaturas galega de 1916 ata aactualidade, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaosco contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.(CCL).B5.2.2. Comenta, de forma guiada ou libre, textos de obras das literaturas galega e castelá doséculo XX e XXI, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contextohistórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL).Criterios de avaliaciónB5.3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audicións e ler dramatizadamente textosnarrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos das literaturas galega e castelá do século XX e XX.Estándares de aprendizaxeB5.3.1. Le expresiva, compresiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais eensaísticos representativos das literaturas galega e castelá do século XX e XXI. (CCL).B5.3.2. Participa con proveito de audicións de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticosrepresentativos das literaturas galega e castelá do século XX e XXI. (CCL).Criterios de avaliaciónB5.4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo nos que se describan e analicen textosrepresentativos das literaturas galega e castelá do século XX e XXI.Estándares de aprendizaxeB5.4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente nos que se describen e analizan textosrepresentativos das literaturas galega e castelá do século XX e XXI. (CCL).Criterios de avaliaciónB5.5. Consultar fontes de información variadas e recursos das TIC para a realización de traballose cita axeitada destes.Estándares de aprendizaxeB5.5.1. Consulta fontes de información variadas para a realización de traballos e cita axeitadadestas. (CCL).B5.5.2. Emprego de diferentes recursos das TIC para a realización de traballos e cita axeitadadestes. (CCL, CD).Criterios de avaliaciónB5.6. Crear ou recrear textos de intención literaria partindo das características dos traballadosna aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentose xuízos.Estándares de aprendizaxeB5.6.1. Crea ou recrea textos de intención literaria partindo das características dos traballadosna aula. (CCL, CCEC).B5.6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar eregular os sentimentos e xuízos. (CCL, CCEC).

1.2.6.8. CONTIDOS MÍNIMOS ESIXIBLES.

Coñecemento da realidade plurilingüe e pluricultural de España, Europa e o mundo. Coñecemento da historia da lingua galega. Comprensión e construción de discursos orais e escritos de diversos tipos.

162

Adquisición de conceptos lingüísticos básicos; diferenciar as categorías gramaticais:substantivo, adxectivo etc.

Análise morfosintáctica de oracións simples (diferenciar suxeito e predicado). Uso de bibliotecas, medios de comunicación e TIC en relación coa vida académica, cotiá e

laboral. Coñecemento das normas que rexen o intercambio social das linguas para evitar

todo tipo de prexuízos. Desenvolvemento do criterio lector para desfrutar da literatura como fonte de pracer e

coñecemento. Diferenciar textos orais e escritos. Coñecer as súas características. Identificación de textos literarios.. Exposición, coa axuda das TIC, de información de actualidade. Coñecemento das normas básicas da ortografía. Composición de textos de todo tipo, literarios ou non. Coñecemento dos principais períodos literarios das literatura galega e castelá. Aprendizaxe da autocorrección e a autoavaliación.


Debido ás particulares condicións do alumnado de E.S.A, tanto no referido á idade coma ao nivelde coñecementos, intereses, dispoñibilidade para realizar as tarefas encomendadas polo/aprofesor/a etc., consideramos preferible que sexa el/ela, en función da marcha de cada grupo,quen organice a temporalización dos contidos, procurando que ao finalizar cada cuatrimestrese impartan, con maior ou menor grao de desenvolvemento, os mínimos esixidos.

1.2.6.10.PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACiÓN E CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN.


Avaliación inicial


Nas primeiras sesións do curso, a profesora realizará unha avaliación inicial dos aspectos máis básicos do curso, para valorar o nivel do alumnado. Farase, preferiblemente, a partir de textos, dos cales se extraerán as cuestións referentes á Lingua, á Literatura. Unha vez avaliados, a profesora devolverá os exercicios corrixidos. Tamén se avaliará a capacidade de expresión do alumnado, así como a interacción entre os/as alumnos/as do grupo, a partir de actividades comoauto-presentacións, debates sobre perspectivas ante o novo curso, etc,


163



• A superación das probas escritas (mínimo, unha por avaliación e materia coas correspondentes recuperacións) e, no seu caso, orais, realizadas ao longo do curso. Nas probas escritas valorarase, ademais dos coñecementos demostrados, a corrección expresiva (ortografía, presentación, puntuación...) A cualificación obtida nestas probas completarase con:◦ A realización de todas as tarefas encomendadas pola profesora ao longo do curso;

inclúese neste apartado, ademais, o caderno de actividades e a lectura dos libros seleccionados pola profesora.



164

2. PROGRAMACIÓN DE BACHARELATO.

2.1. FINALIDADE E OBXECTIVOS DO BACHARELATO. CONTRIBUCIÓN DA NOSA MATERIA AODESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS.

O Bacharelato ten a finalidade de proporcionar ao alumnado formación, madurezintelectual e humana, coñecementos e habilidades para desenvolver función sociais eincorporarse á vida activa con responsabilidade e competencia. Ademais, capacitarao paraacceder á educación superior.

Obxectivos da etapa.

O Bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lles permitan:

a/ Exercer a cidadanía democrática e adquirir una conciencia cívica responsable, inspirada polosvalores da Constitución e de Estatuto de autonomía, así como polos dereitos humanos, quefomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equilibrada e favoreza asúa sustentabilidade.

b/ Consolidar una madurez persoal e social que lles permita actuar de forma responsable eautónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Resolver pacificamente os conflitos persoais,familiares e sociais.

c/ Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar evalorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes, en particular a violenciacontra a muller e impulsar a igualdade real e a non discriminación por calquera condición oucircunstancia persoal ou social, con atención específica ás persoas con discapacidade.

d/ Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina como condicións necesarias para o eficazaproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

e/ Dominar, na expresión oral e a escrita, a lingua galega e a lingua castelá. f/ Expresarse confluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.g/ Utilizar con solvencia e responsabilidade as TIC.

H/ Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seusantecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de forma solidariano desenvolvemento e mellora da súa contorna social.

i/ Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e dominar as habilidadesbásicas da modalidade elixida.

l/ Comprender os elementos e procedementos fundamentais da investigación e dos métodoscientíficos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía no

165

cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto ao medo ambientee a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.

m/ Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa,traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.

n/ Desenvolver a sensibilidade artística e literaria e o criterio estético como fontes de formacióne enriquecemento cultural.

ñ/ Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social eimpulsar condutas e hábitos saudables.

o/ Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.

P/ Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia e contribuír á súaconservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

A nosa materia contribúe ao desenvolvemento das seguintes competencias:

Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía: desde a nosa áreadesenvólvense varios aspectos desta competencia pois as análises morfosintácticas e textuaissupoñen un adestramento do razoamento lóxico, a súa sistematización e a aplicación dunmétodo rigoroso. Por outro lado, a variedade tipolóxica e temática dos textos pon en contacto aárea coa relación do ser humano coa realidade, o mundo científico e o contorno ambiental.

Canto aos indicadores, podemos enumerar o coidado do contorno ambiental e os seres vivos,vida saudable, ciencia no día a día, manexo de elementos matemáticos e razoamento lóxico eresolución de problemas.

A Competencia en comunicación lingüística adéstrase de maneira explícita no propio ámbitocurricular; algún dos descritores que favorecen a súa transversalidade son: a comprensión detextos, a actitude favorable cara á lectura, e expresión correcta, o manexo de elementos decomunicación non verbal…

Canto aos indicadores, podemos enumerar a comprensión oral e escrita, normas decomunicación e comunicación noutras linguas.

A Competencia dixital favorécese ao usar as TIC como novo modo de comunicación que hai queadestrar de maneira sistemática. A produción de procesos comunicativos eficaces nos que seempregan os contidos da materia é un piar esencial para o desenvolvemento da CD entre oalumnado.

Canto aos indicadores, podemos enumerar as tecnoloxías da información, a comunicaciónaudiovisual e a utilización de ferramentas dixitais.

A expresión lingüística e o coñecemento cultural que se adquire a través da literatura facilitan odesenvolvemento da competencia de Conciencia e expresións culturais. A verbalización deemocións e sentimentos sobre as manifestacións literarias e artística, as creación propias, o

166

coñecemento do acervo literario…fan desta área o cauce perfecto para adestrar estacompetencia.

Canto aos indicadores, podemos enumerar o respecto polas manifestacións culturais propias ealleas e a expresión cultural e artística.

Traballar con outros, descubrir as diferenzas e establecer normas para a convivencia favorecen odesenvolvemento das Competencias sociais e cívicas.

Canto aos indicadores, podemos enumerar a educación cívica e constitucional, a relación cosdemais e o compromiso social.

O adestramento do Sentido de iniciativa e espírito emprendedor é fundamental porquefavorece a autonomía do alumnado e o desenvolvemento de habilidades persoais paraemprender accións innovadoras en contextos académicos que logo se poderán extrapolar asituación vitais.

Canto aos indicadores, podemos enumerar a autonomía persoal, o liderado, a creatividadee o emprendemento.

A Competencia para aprender a aprender desenvólvese fomentando tarefas que permitan aoalumnado recoñecerse a si mesmo como aprendiz para a mellora dos seus proceso deaprendizaxe. A nosa área favorece especialmente os procesos metacognitivos e a adquisiciónde estratexias extrapolables a outros contextos.

Canto aos indicadores, podemos enumerar o perfil de aprendiz, as ferramentas para estimular opensamento e a planificación e avaliación da aprendizaxe.

Obxectivos da materia:

Adquirir habilidades para comunicar con precisión ideas propias. Realizar discursos adecuados á situación comunicativa. Escoitar os demais e interpretar correctamente as súas ideas. Aplicar estratexias lectoras para abordar textos con diferentes graos de complexidade. Recoñecer as ideas explícitas e implícitas dos textos. Desenvolver un pensamento crítico e creativo. Escribir textos coherentes e adecuados seguindo unha estrutura planificada. Usar adecuadamente as regras ortográficas e gramaticais. Reflexionar sobre os usos e valores das palabras, as súas relacións gramaticais. Afondar nas relacións textuais que fundamentan o discurso. Reflexionar sobre as variedades lingüísticas da lingua. Formarse como lectores cultos e competentes. Ler, comprender e interpretar os textos literarios máis representativos da literatura

galega. Achegarse aos xéneros literarios. Desenvolver o gusto pola lectura.

167

2.2. PROGRAMACIÓN CURSO A CURSO.

2.2.1. 1º BACHARELATO


Comprender, interpretar e valorar textos orais e escritos de diferente tipoloxía. Elaborar textos escritos de diversa tipoloxía. Desenvolver habilidades de escoita con interese e respecto. Expoñer oralmente textos de diversa tipoloxía. Usar correctamente de xeito oral e escrito a nosa lingua e valorala positivamente. Buscar e seleccionar información coa axuda das TIC. Identificar as clases de palabras e as súas funcións sintácticas. Coñecer os principais conceptos de sociolingüística. Coñecer e valorar a diversidade lingüística, o plurilingüismo e a nosa relación coa

lusofonía. Coñecer a literatura galega desde as súas orixes até o Rexurdimento.



B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais e audiovisuais denatureza diversa (Obxectivos b, d, e).

B1.2. Comprensión, interpretación e valoración de textos expositivos e argumentativossobre temas especializados do ámbito académico (Obxectivos b, d, e).

B1.3. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais procedentes dosmedios de comunicación social (entrevistas, documentais, series películas)(Obxectivos b,d, e, h).

B1.4. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa, cunha actitude de interese, decooperación e de respecto (Obxectivos a, b, e, m).

B1.5. Produción (planificación e execución de textos orais relacionados con algún contidodo currículo ou tema de actualidade)adecuada á situación comunicativa con coherencia,corrección, coa axuda das TIC, así como de elementos non verbais e con control dasemocións ao falaren público (Obxectivos b, e, g, i, m).

B1.6. Presentación oral de textos expositivos e argumentativos, do ámbito académico ede divulgación científica e cultural (Obxectivos e, g, i, l).

B1.7. Produción de discursos orais, en intervencións espontáneas, adecuados á situacióne á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección (Obxectivose, h).

B1.8. Participación activa e argumentada en debates nos que se expresen opiniónsacerca dun tema de actualidade (Obxectivos a, b, e, m).

168

B1.9. Participación en interaccións orais sobre temas de interese persoal ou social ouasuntos da vida cotiá, en diferentes rexistros (Obxectivos a, b, e, m).

B1.10. Aplicación dos coñecementos gramaticais á avaliación e mellora da expresión orale recoñecementoen exposicións orais propias e alleas das dificultades expresivas(Obxectivos b, d, e).

B1.11. Participación nas producións orais con fonética e prosodia correctas, valoracióndesta pronuncia e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela(Obxectivos b, e).


B2.1. Aplicación de coñecementos lingüísticos, sociolingüísticos e pragmáticos paracomprender, analiazar e comentar o texto na súa integridade (Obxectivos b, f, h).

B2.2. Planificación e produción de textos adecuados, coherentes e cohesionados,axustados ás normas gramaticais e ben presentados (Obxectivos b, h).

B2.3. Comprensión, produción e síntese de textos expositivos e argumentativos doámbito académico e de divulgación científica e cultural (Obxectivos b, d, e, h).

B2.4. Comprensión, produción e valoración de textos procedentes dos medios decomunicación social publicitarios e periodísticos de carácter informativo e de opinión(Obxectivos b, c, d, h).

B2.5. Análise de textos descritivos: intención comunicativa, estrutura formal e de contidoe características lingüísticas (Obxectivos b, f, h).

B2.6. Análise dos textos expositivos: intención comunicativa, estrutura formal e decontido e características lingüísticas (Obxectivos b, f, h).

B2.7. Análise dos textos narrativos: intención comunicativa, estrutura formal e decontido e características lingüísticas (Obxectivos b, f, h).

B2.8. Análise dos textos argumentativos: intención comunicativa, estrutura formal e decontido e características lingüísticas (Obxectivos b, f, h).

B2.9. Análise dos textos dialogados: intención comunicativa (Obxectivos b, f, h). B2.10. Busca e selección de información procedente de fontes bibliográficas ou dixitais e

posterior revisión e organización dos textos cos recursos que ofrecen as TIC (Obxectivosb, e, f, h).


B3.1. Coñecemento e reflexión sobre os principais conceptos de Lingüística Xeral:comunicación, linguaxe, unidades lingüísticas, signo lingüístico e disciplinas lingüísticas(Obxectivo e).

B3.2. Coñecemento dos diferentes rexistros lingüísticos e dos factores que inciden no usoda lingua en distintos ámbitos e valoración da importancia de usar o rexistro adecuado ásituación comunicativa (Obxectivos a, b, e).

B3.3. Produción de textos orais ou escritos dos diferentes xéneros cun correcto nivel decorrección gramatical, presentación, adecuación, coherencia, cohesión e corrección(Obxectivos a, b, c, e).

169

B3.4. Caracterización morfolóxica, semántica e sintáctica do substantivo e do adxectivo(Obxectivo e).

B3.5. Coñecemento, tipos e caracterización dos determinantes (Obxectivo e). B3.6. Recoñecemento, descrición e uso do verbo e as perífrases verbais (Obxectivo e). B3.7. Recoñecemento, uso e explicación dos conectores textuais (Obxectivo e). B3.8. Coñecemento, caracterización e tipoloxía do adverbio e as locucións adverbiais

(Obxectivo e). B3.9 Coñecemento, caracterización e tipoloxía dos pronomes (Obxectivos e). B3.10. Participación en proxectos nos que se utilicen varias linguas, curriculares ou

presentes no centro, relacionados cos Elementos Transversais e nos que se evitenestereotipos lingüísticos e culturais (Obxectivos b, e, h).

B3.11. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas paradesenvolver una competencia comunicativa integrada (Obxectivos b, e).


B4.1. As funcións sociais da lingua (Obxectivos ñ, o). B4.2. A diversidade lingüística no mundo, Europa e a Península Ibérica (Obxectivos ñ, o). B4.3. A lusofonía (Obxectivos ñ, o). B4.4. Multilingüismo e plurilingüismo. Lingua minoritaria e lingua minorizada. Conflito

lingüístico e diglosia. O ecolingüismo (Obxectivos ñ, o). B4.5. Historia da lingua: do latín ao galego, a situación lingüística antes da romanización,

o substrato, o estrato latino: (principais evolucións fonéticas do latín ao galego), aromanización, o nacemento das linguas romances, o superestrato) (Obxectivos ñ, o).

B4.6. Cultismos, semicultismos e palabras patrimoniais; familias léxicas irregulares(Obxectivos ñ, o).

B4.7. Historia da lingua: o Galego Antigo (Idade Media), emerxencia e declive,características lingüísticas, contexto histórico e cultural e situación sociolingüística(Obxectivos ñ, o).

B4.8. Historia da lingua: o Galego Medio, a dialectalización da lingua, contexto histórico ecultural, situación sociolingüística e características lingüísticas (Obxectivos ñ, o).

B4.9. Historia da lingua: o Galego Moderno (do século XIX até 1916), contexto histórico ecultural, situación sociolingüística e características lingüísticas (Obxectivos ñ, o).


B5.1. Definición dos conceptos Literatura e texto literario, caracterización dos diferentesxéneros e análise dos seus principais recursos formais e descrición da cronoloxía xeral daHistoria da Literatura Galega (Obxectivos h, l).

B5.2. Definición da Literatura Galega de Tradición Oral e as súas principais concreciónsxenéricas, relación histórica da súa vitalidade e das principais manifestacións ecompilacións realizadas nos diferentes períodos históricos até a actualidade (Obxectivosh, l ).

170

B5.3. A literatura medieval: contextualización sociohistórica e sociolingüística das súasorixes, definición das características principais e análise da lírica profana, a relixiosa e aprosa medieval (Obxectivos h, l).

B5.4. Lectura de textos significativos da literatura medieval, identificación das súascaracterísticas temáticas e formais e relación co contexto e mais co xénero ao quepertencen (Obxectivos h, l).

B5.5. A literatura do Galego Medio (séculos XVI, XVII e XVIII): contextualización daprodución desta etapa e descrición e análise das principais obras e autores (Obxectivos h,l).

B5.6. Lectura de textos significativos da literatura do Galego Medio, identificación dassúas características temáticas e formais e relación co contexto e mais o xénero ao quepertencen (Obxectivos h, l).

B5.7 A literatura do Rexurdimento: contextualización da produción do Prerrexurdimentoe o Rexurdimento pleno até 1916 e descrición e análise das principais obras e autoresdeste período (Obxectivos h, l).

B5.8. Lectura de textos significativos dos principais autores do Prerrexurdimento, oRexurdimento pleno e os comezos do século XX até 1916, identificación das súascaracterísticas temáticas e formais e relación co contexto e mais o xénero ao quepertencen (Obxectivos h, l).



Criterios de avaliaciónB1.1. Comprender, interpretar e valorar diferentes tipos de discursos orais e audiovisuais.

Estándares de aprendizaxeLGB1.1.1. Identifica a intención comunicativa, a idea principal e as secundarias, de calqueratexto oral, formal ou informal, na variedade estándar ou en calquera variedade dialectal(Competencias clave CCL).LGB1.1.2. Recolle as ideas fundamentais e secundarias en resumos, esquemas, mapasconceptuais (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.1.3. Interpreta, reflexiona, emite xuízos críticos sobre discursos orais de distintanatureza Competencias clave CAA).

Criterios de avaliaciónB1.2. Comprender, interpretar e valorar textos orais de carácter expositivo argumentativo sobretemas especializados (conferencias, clases, charlas…)

Estándares de aprendizaxeLGB1.2.1. Sintetiza o contido dun texto ou responde preguntas concretas relativas ácomprensión de textos orais (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.2.2. Comprende as ideas principais e contidos relevantes dunha presentación, charlaou conferencia (Competencias clave CCL, CSC).

171

LGB1.2.3. Recoñece as estratexias de organización do contido nunha exposición oral sobre untema do ámbito académico ou de divulgación científica e cultural (Competencia clave CAA).LGB1.2.4. Escoita de maneira activa, toma notas e formula preguntas para aclarar ou ampliarideas que se desprenden dunha exposición oral (Competencia clave CAA).

Criterios de avaliaciónB1.3. Comprender, interpretar e valorar textos orais e audiovisuais dos medios decomunicación (entrevistas, documentais, series, películas).

Estándares de aprendizaxeLGB1.3.1. Recoñece a intención comunicativa, as ideas principais dos programas de radio etelevisión (entrevistas, documentais, series, películas) (Competencias clave CCL, CSC, CCEC).LGB1.3.2. Identifica as características dos principais xéneros informativos e de opinión dosmedios de comunicación social (Competencias clave CCL, CSC).LGB1.3.3. Analiza e explica os recursos verbais e non verbais (Competencias clave CCL, CAA,CSC).

Criterios de avaliaciónB1.4. Desenvolver habilidades de escoita activa, para identificar os recursos queproporcionan adecuación, coherencia e cohesión ao texto.

Estándares de aprendizaxeLGB1.4.1. Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión aodiscurso (Competencia clave CCL).LGB1.4.2. Coñece, valora e aplica normas que rexen a cortesía na comunicación oral; respecta asquendas e as opinións alleas (Competencia clave CSC).LGB1.4.3. Recoñece a importancia da prosodia (entoación, pausas, ton, timbre e volume), alinguaxe corporal adecuada e o autocontrol das emocións ao falar en público (Competenciasclave CSC, CCL, CSIEE).

Criterios de avaliaciónB.1.5. Realizar producións orais planificadas, relacionadas con algún contido do currículo outema de actualidade adecuadas á situación e á intención comunicativa con coherencia, cohesióne corrección, coa axuda das TIC, así como de elementos non verbais e co control das emociónsao falar en público.

Estándares de aprendizaxeLGB1.5.1. Planifica os textos orais e produce discursos adecuados, coherentes ecohesionados (Competencia clave CCL).LGB1.5.2. Consulta fontes de información diversas e revisa os borradores e esquemas(Competencias clave CAA, CSIEE).LGB1.5.3. Presenta os contidos de forma clara e ordenada e con corrección gramatical(Competencia clave CCL).LGB1.5.4. Utiliza o rexistro adecuado á intención comunicativa (Competencias clave CCL, CSC).LGB1.5.5. Emprega axeitadamente os elementos prosódicos, a linguaxe corporal e o autocontroldas emocións ao falar en público (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).LGB1.5.6. Emprega as TIC para documentarse bibliograficamente, revisar gramaticalmente otexto e elaborar una presentación atractiva e innovadora (Competencias clave CAA, CD, CCL).

172

Criterios de avaliaciónB1.6. Expoñer oralmente con rigor e claridade un tema especializado de textos do ámbitoacadémico ou de divulgación científica e cultural.

Estándares de aprendizaxeLGB1.6.1. Desenvolve un tema do currículo con rigor, claridade e corrección gramatical(Competencia clave CCL).LGB1.6.2. Emprega léxico preciso e especializado e evita o uso de coloquialismos e palabrascomodín (Competencia clave CCL).LGB1.6.3. Emprega recursos verbais e non verbais en textos expositivos (Competencias claveCCL, CSC).LGB1.6.4. Adecúa o texto segundo a intención comunicativa, o tema e o xénero textual(Competencias clave CSC, CSIEE).

Criterios de avaliaciónB1.7. Producir textos orais en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e áintención comunicativa, con coherencia, cohesión e corrección.

Estándares de aprendizaxeLGB1.7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e intencióncomunicativa, con coherencia, cohesión e corrección (Competencias clave CCL, CSC).LGB1.7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regrasmorfosintácticas da lingua, especialmente a colocación do pronome átono e a fonética galega(Competencia clave CCL).LGB1.7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións do galego: infinitivoconxugado e fraseoloxía adecuada (Competencia clave CCL).LGB1.7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado (Competenciaclave CCL).

Criterios de avaliaciónB1.8. Participar activa e argumentadamente en debates nos que se expresen opinións acercadun tema de actualidade.

Estándares de aprendizaxeLGB1.8.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta ascontribucións dos interlocutores (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).LGB1.8.2. Aplica as normas que rexen a cortesía na comunicación oral, respecta as quendas eas opinións e emprega unha linguaxe non discriminatoria (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).

Criterios de avaliaciónB1.9. Participar en interaccións sobre temas de interese persoal ou social ou asuntos da vidacotiá, nun rexistro formal, neutro ou informal.

Estándares de aprendizaxeLGB1.9.1. Desenvólvese con eficacia en situacións que xorden na vida diaria así como noutras deestudo ou traballo e participa en conversas informais (Competencias clave CAA, CCL, CSC, CSIEE).


173

B1.10. Aplicar os coñecementos gramaticais á avaliación e mellora da expresión oral e recoñeceren exposicións propias e alleas dificultades expresivas.

Estándares de aprendizaxeLGB1.10.1. Recoñece en exposicións propias e alleas as dificultades expresivas: incoherencias,repeticións, ambigüidades, mal uso dos rexistros, pobreza léxica, fonética e entoacióninadecuada e identifica interferencias lingüísticas e desviacións da norma (Competencias claveCCL, CAA).LGB1.10.2. Deseña estratexias para mellorar e progresar de xeito autónomo (Competenciasclave CAA, CSEIEE).

Criterios de avaliaciónB1.11. Participar oralmente cunha fonética e prosodia correcta, valorar esta pronuncia eamosar actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

Estándares de aprendizaxeLGB1.11.1. Recoñece a emisión dunha pronuncia galega correcta, identifica os erros naprodución oral allea e produce discursos orais que respecten a prosodia e fonética galega(Competencias clave CCL, CAA).LGB1.11.2. Recoñece e rexeita argumentadamente os prexuízos asociables á pronuncia propia dalingua galega (Competencias clave CAA, CCL, CSC).LGB1.11.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como variedade habitual do seucontexto (Competencias clave CAA, CCL, CSC).


Criterios de avaliaciónB2.1. Aplicar estratexias e coñecementos lingüísticos, sociolingüísticos e pragmáticos paracomprender, analizar e comentar o texto na súa integridade.

Estándares de aprendizaxeLGB2.1.1. Recolle as ideas fundamentais do texto en resumos, esquemas e mapasconceptuais (Estándares de aprendizaxe CCL, CAA).LGB2.1.2. Interpreta o sentido global do texto, identifica o propósito comunicativo do autor eemite opinión e xuízos sobre a mensaxe (Competencias clave CCL, CSC).LGB2.1.3 Distingue o tema principal e os subtemas e compón o esquema xerarquizado das ideasdo texto (Competencias clave CCL).LGB2.1.4. Utiliza recursos bibliográficos, audiovisuais e dixitais para facilitar a comprensióne complementar a información do texto (Competencias clave CCL, CD, CAA).

Criterios de avaliaciónB2.2. Compoñer producións escritas adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada,con coherencia, cohesión, corrección gramatical e boa presentación.

Estándares de aprendizaxeLGB2.2.1. Selecciona e presenta os contidos dos seus textos de forma clara e ordenada(Competencia clave CCL).LGB2.2.2. Identifica e describe as características lingüísticas dos distintos tiposde rexistro (Competencia clave CCL).

174

LGB2.2.3. Utiliza o rexistro lingüístico axeitado á situación comunicativa das súasproducións (Competencia clave CCL, CSC).LGB2.2.4. Utiliza mecanismos variados de cohesión lingüística (Competencia clave CCL).LGB2.2.5. Axústase ás normas ortográficas e morfolóxicas do galego (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.3. Comprender, producir e sintetizar o contido de textos expositivos e argumentativos detema especializado do ámbito académico ou de divulgación científica e cultural.

Estándares de aprendizaxeLGB2.3.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de materiais de consulta (dicionarios,enciclopedias…)e textos argumentativos e expositivos (ensaios)(Competencias clave CCL, CD,CAA).LGB2.3.2. Identifica o tema, a estrutura de textos de carácter expositivo e argumentativo, detema especializado, do ámbito académico ou de divulgación científica e cultural (Competenciaclave CCL).LGB2.3.3. Sintetiza e distingue as ideas principais e secundarias de textos de carácter expositivoe argumentativo propios do ámbito académico (Competencia clave CCL).LGB2.3.4. Analiza os recursos verbais e non verbais dos textos expositivos e argumentativos detema especializado e valóraos en función da intención comunicativa do autor, do tema e doxénero textual (Competencia clave CAA).LGB2.3.5. Desenvolve un tema do currículo con rigor, claridade e corrección ortográfica egramatical (Competencia clave CCL).LGB2.3.6. Emprega léxico preciso e especializado e evita o uso de coloquialismos e palabrascomodín (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.4. Comprender, producir e valorar de forma crítica textos publicitarios e periodísticos decarácter informativo ou de opinión.

Estándares de aprendizaxeLGB2.4.1. Comprende, produce e valora de forma crítica textos publicitarios e periodísticos decarácter informativo ou de opinión (Competencias clave CCL, CSC).LGB2.4.2. Interpreta as mensaxes publicitarias e recoñece os elementos de persuasión dosanuncios (Competencias clave CCL, CSC).LGB2.4.3. Identifica e rexeita as ideas e usos lingüísticos discriminatorios dos textospublicitarios (Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB2.5. Caracterizar, identificar e producir textos narrativos pertencentes a distintos ámbitos deuso.

Estándares de aprendizaxeLGB2.5.1. Identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal, de contido e ascaracterísticas lingüísticas dos textos descritivos e produce outros textos similares (Competenciaclave CCL).


175

B2.6. Caracterizar, identificar e producir textos expositivos pertencentes a distintos ámbitos deuso.

Estándares de aprendizaxeLGB2.6.1. Produce, identifica e analiza a intención comunicativa, e estrutura formal e de contidoe as características lingüísticas dos textos expositivos (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.7. Caracterizar, identificar e producir textos narrativos pertencentes a distintos ámbitos deuso.

Estándares de aprendizaxeLGB2.7.1. Produce, identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal e de contidoe as características lingüísticas dos textos narrativos (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB.2.8. Caracterizar, identificar e producir textos argumentativos pertencentes a distintosámbitos de uso.

Estándares de aprendizaxeLGB.2.8.1. Produce, identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal e de contidoe as características lingüísticas dos textos argumentativos (Competencias clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.9. Caracterizar, identificar e producir textos dialogados pertencentes a distintos ámbitos deuso.

Estándares de aprendizaxeLGB2.9.1. Produce, identifica e analiza a intención comunicativa, a estrutura formal e de contidoe as características lingüísticas dos textos dialogados (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.10. Planificar, producir e revisar textos de investigación a partir da información obtida enfontes impresas e dixitais e con axuda de recursos das TIC.

Estándares de aprendizaxeLGB2.10.1. Consulta fontes dixitais, contrasta e selecciona a información relevante mediantefichas ou resumos (Competencias clave CCL, CD, CAA).LGB2.10.2. Planifica os escritos en función dunha orde predefinida e revisa o proceso deescritura con axuda de ferramentas dixitais (Competencias clave CCL, CD).LGB2.10.3. Respecta as normas de presentación dos traballos escritos, a organización enepígrafes, procedementos de cita, notas a pé de páxina, bibliografía (Competencias clave CCL,CD).


Criterios de avaliaciónB3.1. Verificar o coñecemento e a capacidade de reflexión sobre a lingua que posúe o alumnado.

176

Estándares de aprendizaxeLGB3.1.1. Emprega os principais coñecementos lingüísticos para comprender e analizar textosalleos de distintos ámbitos para producir, compor e revisar textos propios e de temáticasdiversas vinculados á comunicación e á linguaxe (Competencia clave CCL).LGB3.1.2. Describe os principais conceptos de lingüística: comunicación, linguaxe, unidadeslingüísticas, signo lingüístico e disciplinas lingüísticas (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB3.2. Recoñecer e utilizar os diferentes rexistros lingüísticos en función dos ámbitos sociaisvalorando a importancia de usar o rexistro adecuado a cada momento.

Estándares de aprendizaxeLGB3.2.1. Recoñece os rexistros en textos orais e escritos en función da intencióncomunicativa (Competencias clave CCL, CSC).LGB3.2.2. Valora a importancia de utilizar o rexistro axeitado a cada situación comunicativa eaplícao nas súas producións orais e escritas (Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB3.3. Producir textos escritos ou orais de diferentes xéneros mostrando un correcto nivel decorrección gramatical, presentación, adecuación, coherencia, cohesión e corrección.

Estándares de aprendizaxeLGB3.3.1. Produce textos escritos ou orais de diferentes xéneros mostrando un correcto nivel decorrección gramatical, presentación, adecuación, coherencia, cohesión e corrección(Competencias clave CCL, CSIEE, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.4. Recoñecer e identificar os trazos característicos do substantivo e o adxectivo; explicar osseus usos e valores nos textos.

Estándares de aprendizaxeLGB3.4.1. Identifica e explica os usos e valores do substantivo e o adxectivo nun texto,relacionándoos coa intención comunicativa, coa tipoloxía textual e con outros compoñentes dasituación comunicativa (Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.5. Recoñecer e identificar os trazos característicos dos determinantes, explicando os seususos e valores nos textos.

Estándares de aprendizaxeLGB3.5.1. Identifica e explica os usos e valores dos determinantes, relaciona a súapresenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes(Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.6. Recoñecer e identificar os trazos característicos do verbo e as perífrases verbais e explicaros seus usos e valores nos textos.

177

Estándares de aprendizaxeLGB3.6.1. Identifica e explica os usos e valores dos verbos e as perífrases verbais e relaciona asúa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes(Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.7. Recoñecer en textos de diversa índole e usar nas producións propias orais e escritas osdiferentes conectores textuais.

Estándares de aprendizaxeLGB3.7.1. Identifica, explica e usa distintos tipos de conectores que lle proporcionan cohesión aun texto (Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.8. Recoñecer e identificar os trazos característicos do adverbio e explicar os seus usos evalores nos textos.

Estándares de aprendizaxeLGB3.8.1. Identifica e explica os usos e valores dos adverbios e locucións adverbiais e relaciona asúa presenza coa intención comunicativa e a tipoloxía textual así como con outros compoñentes(Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.9. Recoñecer e identificar os trazos característicos dos pronomes e explicar os seus usos evalores nos textos.

Estándares de aprendizaxeLGB3.9.1. Identifica e explica os usos e valores dos pronomes e relaciona a súa presenza coaintención comunicativa e a tipoloxía textual, así como con outros compoñentes (Competenciasclave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.10. Participar en proxectos nos que se utilicen varias linguas, relacionados coselementos transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos ou culturais.

Estándares de aprendizaxeLGB3.10.1. Participa en proxectos nos que se utilicen varias linguas e relacionadas cos elementostransversais, evita estereotipos lingüísticos e culturais e valora positivamente as competenciasque posúe como persoa plurilingüe (Competencias clave CCL, CAA, CD).

Criterios de avaliaciónB3.11. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación etransformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionarproblemas de comprensión e e para a produción de textos.


178

LGB3.11.1. Utiliza coñecementos lingüísticos desenvoltos no curso nunha das linguas, paramellorar a comprensión e produción de textos traballados en calquera das outras (Competenciasclave CCL, CAA).


Criterios de avaliaciónB4.1. Distinguir as función sociais da lingua e determinar a situación do galego respecto a elas.

Estándares de aprendizaxeLGB4.1.1. Distingue as funcións sociais da lingua e determina a situación do galego respecto aelas (Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB4.2. Describir a diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica, determinaro papel da lusofonía, distinguir conceptos básicos de contacto de linguas e describir osfundamentos do ecolingüismo.

Estándares de aprendizaxeLGB4.2.1. Describe a diversidade lingüística no mundo, en Europa e na Península Ibérica(Competencias clave CCL, CSC, CCEC).LGB4.2.2. Determina o papel da lusofonía no século XXI e a súa importancia cultural eeconómica desde a perspectiva galega (Competencias clave CCL, CSC, CCEC).LGB4.2.3. Diferencia e explica os conceptos de multilingüismo, plurilingüismo, lingua minoritariae minorizada, conflito lingüístico e diglosia e describe os fundamentos do ecolingüismo(Competencias clave CCL, CSC, CCEC).

Criterios de avaliaciónB4.4. Recoñecer os cultismos, semicultismos e palabras patrimoniais e citar exemplos, asícomo distinguir as familias léxicas irregulares e utilizalas correctamente.

Estándares de aprendizaxeLGB4.4.1. Recoñece os cultismos, semicultismos e palabras patrimoniais e cita algúnexemplo (Competencias clave CCL).

Criterios de avaliaciónB4.5. Identificar e describir as características lingüísticas fundamentais do Galego antigo, o seucontexto e identificalo en textos.

Estándares de aprendizaxeLGB4.5.1. Identifica e describe as características lingüísticas fundamentais do GalegoAntigo (Competencia clave CCL).LGB4.5.2. Describe o contexto histórico e cultural do Galego Antigo así como a súasituación sociolingüística (Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB4.6. Distinguir as características lingüísticas fundamentais do Galego Medio (ss. XVI-XVIII),describir o seu contexto e identificalo en textos.

179

Estándares de aprendizaxeLGB4.6.1. Distingue as características lingüísticas fundamentais do Galego Medio (ss. XVI-XVIII),describe o seu contexto e identifícao en textos (Competencia clave CCL).LGB4.6.2. Describe o contexto histórico e cultural do Galego Medio así como a súasituación sociolingüística (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.6.3. Analiza a repercusión desta etapa de dialectalización da lingua no desenvolvementoposterior do galego (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.6.4. Identifica o galego medio en documentos non literarios e literarios (Competencia claveCCL).

Criterios de avaliaciónB4.7. Distinguir as características lingüísticas fundamentais do Galego Moderno (desde o séculoXIX até 1916), describir o seu contexto e identificalo en textos, elaborar traballos individuais ouen grupo nos que se describan e analicen textos anteriores a 1916.

Estándares de aprendizaxeLGB4.7.1. Distingue as características lingüísticas fundamentais do galego Moderno (desde oséculo XIX até 1916 (Competencia clave CCL).LGB4.7.2. Describe o contexto histórico e cultural do Galego Moderno (desde o século XIX até1916) e a súa situación sociolingüística (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.7.3. Analiza a repercusión da etapa de nacemento do Galego Moderno (desde o século XIXaté 1916) no desenvolvemento posterior da lingua (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.7.4. Identifica o Galego Moderno (desde o século XIX até 1916) en documentos nonliterarios e literarios (Competencia clave CCL).LGB4.7.5. Elabora traballos de xeito individual e/ou en grupo nos que se describen e analizantextos anteriores a 1916 (Competencia clave CCL).


Criterios de avaliaciónB5.1. Definir Literatura e texto literario, caracterizar os diferentes xéneros e analizar os seusprincipais recursos formais e describir a cronoloxía xeral da Historia da Literatura Galega.

Estándares de aprendizaxeLGB5.1.1. Define Literatura e texto literario, caracteriza os diferentes xéneros e analiza osprincipais recursos formais e describe a cronoloxía xeral da Historia da Literatura Galega(Competencias clave CCL).LGB5.1.2. Compara textos de diferentes xéneros, caracterizándoos a partir dos seus trazosformais e estruturais definitorios (Competencias clave CCL).LGB5.1.3. Adscribe á súa época autores ou autoras e textos destacados da historia daLiteratura Galega(Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.2. Definir Literatura galega de Tradición Oral e as súas principais concrecións xenéricas,historiar a súa vitalidade e mais as principais manifestacións e compilacións nos diferentesperíodos históricos até a actualidade.


180

LGB5.2.1. Define Literatura Galega de Tradición Oral e as súas principais concreciónsxenéricas, concreta a historia da súa vitalidade e as principais manifestacións nos diferentesperíodos históricos até a actualidade (Competencias clave CCL).LGB.5.2.2. Le e comenta textos dos diferentes xéneros da Literatura Galega de TradiciónOral e identifica os seus principais trazos formais, estruturais e temáticos (Competencias claveCCL).

Criterios de avaliaciónB5.3. Identificar, analizar e describir a literatura medieval: contextualizar sociohistórica esociolingüisticamente as súas orixes, definir as características principais e analizar a líricaprofana, a relixiosa e a prosa medieval.

Estándares de aprendizaxeLGB5.3.1. Identifica, analiza e describe a literatura medieval: contextualiza sociohistórica esociolingüisticamente as súas orixes, define as características principais e analiza a lírica profana,a relixiosa e a prosa medieval (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.4. Ler textos significativos da literatura medieval, identificar as súas características temáticase formais e poñelas en relación co contexto e o xénero ao que pertencen.

Estándares de aprendizaxeLGB5.4.1. Le e comenta textos representativos da literatura medieval, caracterízaos formal,estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistórico e sociolingüístico(Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.5. Identificar, analizar e describir a literatura do Galego Medio (séculos XVI, XVII eXVIII); contextualizar a produción desta etapa e describir e analizar as principais obras e autores.

Estándares de aprendizaxeLGB5.5.1. Identifica, analiza e describe a literatura do Galego Medio (séculos XVI, XVII e XVIII);contextualiza a produción desta etapa e describe e analiza as principais obras e autores(Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.6. Ler textos significativos da literatura do Galego Medio, identificar características temáticase formais e poñelas en relación co contexto e o xénero ao que pertencen.

Estándares de aprendizaxeLGB5.6.1. Le e comenta textos representativos da literatura do Galego Medio, caracterízaosformal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto sociohistóricoesociolingüístico (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.7. Identificar, analizar e describir a literatura do Rexurdimento: contextualizar aprodución do Prerrexurdimento e o Rexurdimento até 1916 e describir e analizar as principaisobras deste período.

181

Estándares de aprendizaxeLGB5.7.1. Identifica, analiza e describe a literatura do Rexurdimento: contextualiza a producióndo Prerrexurdimento e Rexurdimento pleno até 1916 e describe e analiza as principais obras eautores deste período (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.8. Ler textos significativos dos principais autores do Prerrexurdimento e o Rexurdimentopleno e os comezos do século XX até 1916, identificando as súas características temáticas eformais e poñelas en relación con contexto e máis o xénero ao que pertencen.

Estándares de aprendizaxeLGB5.8.1. Le e comenta textos significativos da literatura do Rexurdimento, caracterízaos formal,estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto (Competencias clave CCL).


A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos cinco bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución parasuperar a materia, os procedementos e instrumentos de avaliación, os niveis de adquisición decada estándar (indicadores de logro)e os elementos transversais que se traballarán.Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

1.LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais e audiovisuais con coherencia, cohesióne corrección fonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción (CCL,CD, CSC).2.LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando resumos e esquemas que identifiquen o tema e a estrutura e utilizandorecursos das bibliotecas e as TIC (CCL, CD, CAA, CMCCT).3.LGB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma (CCL).4.LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas (CCL, CMCCT).5.LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono, asícomo a diversidade lingüística (CCL, CSC, CCEC).6.LGB4. Coñece a historia social da lingua galega desde os seus inicios até 1916 (CCL, CSC, CCEC).7.LGB5. Le obras e textos representativos da literatura galega da Idade Media a 1916; coméntaase emite opinións coherentes e ben argumentadas. Coñece a literatura de tradición oral. (CCL,CCEC, CSIEE, CAA).

B/ Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións. Cada estándar traballaríase nunhas cinco sesións completas por avaliación, peroparece preferible una distribución máis libre, en función da marcha do curso e dado que en cadasesión poden traballarse varios estándares. Ao contarse coa axuda do libro de texto, que inclúetodos os bloques reflectidos por estes estándares en todas as súas unidades, remitimos aoapartado correspondente (Cfr. Infra. Apartado 2.2.1.5.)

182


1.LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción e manifestandoactitude crítica ante os prexuízos(CCL, CD, CSC): 10%.2.LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando resumos e esquemas que identifiquen o tema e a estrutura e utilizandorecursos das bibliotecas e as TIC (CCL, CD, CAA, CMCCT): 20%.3.LGB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma (CCL):10%.4.LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas (CCL, CMCCT): 10%.5.LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono, asícomo a diversidade lingüística (CCL, CSC, CCEC): 10%.6.LGB4. Coñece a historia social da lingua galega desde os seus inicios até 1916 (CCL, CSC, CCEC):10%.7.LGB5. Le obras e textos representativos da literatura galega da Idade Media a 1916; coméntaase emite opinións coherentes e ben argumentadas. Coñece a literatura de tradición oral (CCL,CCEC, CSIEE, CAA): 30%.




2. LGB2. Elabora resumos e esquemas. Elabora textos escritos de diversa tipoloxía. Utiliza as bibliotecas e as TIC para as súas producións escritas.


4. LGB4. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións. Recoñece os mecanismos de cohesión textual.


183

6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega das súas orixes a 1916. Reflexiona sobre a situación sociolingüística de Galicia ao longo da súa historia.

7. LGB5. Le comprensivamente textos da literatura galega desde a Idade Media até 1916. Expresa as súas opinións sobre as lecturas oralmente e por escrito. Elabora textos de intención artística baseándose nas lecturas efectuadas. Coñece a literatura de tradición oral.


1. Non alcanza o estándar: non acada ningunha ou case ningunha das competencias. Equivaleríaa Insuficiente.2. Alcanza o estándar sen acadar completamente todas as competencias. Equivalería aSuficiente.3. Alcanza o estándar con certa seguridade, acadando todas as competencias. Equivalería a Ben.4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara.Equivalería a Notable.5. Alcanza o estándar e adquire con brillantez as competencias. Equivalería a Sobresaliente.


1. LGB1. En cada avaliación, comprensión e interpretación de textos orais. Produción de textos orais coherentes e cohesionados. Utilización das TIC para a elaboración de textos orais. Respecto das regras de interacción que rexen a comunicación oral.



4. LGB4. Ao longo do curso, recoñecemento das clases de palabras en textos e exercicios. Recoñecemento das funcións das clases de palabras en textos e exercicios. Recoñecemento dos procedementos de cohesión en textos e exercicios.

5. LGB4. Comprensión, ao longo do curso, dos principais conceptos de Sociolingüística. Reflexión sobre a situación sociolingüísitica de Galicia. Comprensión das relacións entre Galicia e a lusofonía. Recoñecemento da importancia do plurilingüismo.

6. LGB5. Coñecemento da historia social do galego desde as súas orixes até 1916. Reflexión, en probas orais e escritas, sobre a historia social do galego das orixes a 1916.

184

7. LGB5. Exposición de opinións, orais e escritas, sobre os textos lidos. Recoñecemento das características dos textos literarios entre a Idade Media e 1916. Elaboración de textos de intención artística inspirados nos lidos. Coñecemento da literatura de tradición oral.




Tamén o emprendemento é tratable, especialmente nos estándares 1, 2, 3, porque obrigaao alumnado a abordar a empresa de elaborar textos, facelos atractivos, correctos, e expoñelosde xeito eficaz, vencendo medos, investigando, poñendo en común cos/as compañeiros/as…Istoúltimo desenvolve tamén o fomento das relacións igualitarias, cívicas, non discriminatorias enon violentas porque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos, respectar as diferenzasde todo tipo. Como se pode observar, estamos tratando á vez practicamente todos os elementostransversais.

A expresión escrita, eixo dos estándares 2, 3 e 7, tamén se combina, ao desenvolverseestes estándares, coa non discriminación, porque se fomenta o uso non sexista do idioma; alectura de textos, literarios ou de calquera outro tipo, onde se aprecie algún tipo dediscriminación ou violencia, dará lugar á reflexión para erradicar posibles prexuízos ou actitudesviolentas no alumnado. Estes elementos estaremos tratándoos tamén nos estándares 5 e 6,especialmente no relativo á non discriminación por motivo de lingua, o que axuda areflexionar sobre a riqueza que supón o plurilingüismo e os contactos con outras culturas.



O libro de texto recomendado está dividido en 21 unidades, as 10 primeiras dedicadas aosbloques, “Comunicación oral” ”Comunicación escrita” ”Funcionamento da lingua” “Lingua esociedade” e as outras 11 ao bloque “A literatura”. Cada profesor/a decidirá a maneira dedistribuír esta materia ao longo das tres avaliacións. Nesta programación preséntase unhaposible distribución temporal, segundo a cal na primeira avaliación se impartirían as 3 primeirasunidades (lingua) e as unidades 11 a 15 (literatura). Na segunda avaliación, as unidades 4 a 6

185

(lingua) e 16 a 19 (literatura). E na terceira avaliación, as unidades 7 a 10 (lingua) e 19 a 21(literatura).Porén, como se dixo, existe tamén a posibilidade de modificar esta orde en funcióndas particularidades de cada grupo, procurando que a materia de cada un dos bloques esteapresente en cada avaliación. En calquera caso, no bacharelato o libro de texto é un instrumentode axuda que se acompañará, máis que na etapa anterior, doutros recursos e/ou materiaisdidácticos que o profesor considere axeitados e poderá, mesmo, prescindirse do seu uso endeterminados momentos do curso.


Comprensión, interpretación e valoración de textos orais e audiovisuais diversos,especialmente expositivos, argumentativos e dos medios de comunicación.

Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese, cooperacióne respecto.

Produción de textos coherentes, correctos gramaticalmente e ben cohesionados sobretemas relacionados coa actualidade ou do currículo.

Presentación oral de textos expositivos e/ou argumentativos de diferentes ámbitos. Uso correcto da nosa lingua oral e valoración positiva da pronuncia con fonética e

prosodia correctas, con actitude crítica ante os prexuízos asociables a ela. Comprensión e síntese de textos escritos, especialmente expositivos e argumentativos. Planificación e produción de textos escritos coherentes, cohesionados e

gramaticalmente correctos. Correcta utilización das regras ortográficas e morfolóxicas encalquera escrito.

Análise e produción de textos escritos dos medios de comunicación e narrativos,descritivos e dialogados.

Busca e selección de información coa axuda das TIC. Caracterización morfosintáctica e semántica das distintas clases de palabras. Coñecemento e definición dos principais conceptos de Sociolingüística. A diversidade lingüística, o plurilingüismo e a lusofonía. Historia da lingua: O substrato, do latín ao galego, o superestrato. O galego antigo (Idade

Media). O galego medio (Séculos XVI, XVII, XVIII). O galego moderno (século XIX a 1916). A literatura de tradición oral. A literatura medieval: xéneros e características de cada un. Lectura e comentario

de textos significativos deste período. Lectura de textos significativos do galego medio. A literatura do Prerrexurdimento e do Rexurdimento, características e principais autores.

Lectura e comentario de textos significativos deste período. Estudo das características daobra dos principais autores (Rosalía de Castro, Eduardo Pondal, Manuel Curros Enríquez)e lectura comentada de textos escollidos.


A sociedade actual, na que se insire o noso alumnado, require da cidadanía a capacidade deenfrontarse a unha grande cantidade de información; por este motivo, o seu tratamento é undos obxectivos do sistema educativo. Este reto concrétase na necesidade de manexar diversos

186

soportes e fontes, usar medios audiovisuais e informáticos para buscar, seleccionar, analizar einterpretar a información, así como desenvolver a capacidade crítica con respecto a ela.Ademais, especialmente neste nivel educativo, o alumnado debe ser capaz de ir facéndoseprogresivamente máis autónomo. Neste senso, o profesorado, ademais de utilizar, se oconsiderar útil, o libro de texto e calquera outro material de aula, poderá presentar aos/as seusalumnos/as unha selección de bibliografía e páxinas web que estes deberían manexarasiduamente como preparación para o seu futuro académico, previsiblemente universitario.Para desenvolver o currículo da nosa materia, propóñense as seguintes orientaciónsmetodolóxicas:

Adoptar un enfoque comunicativo que faga do texto a unidade comunicativafundamental e que favoreza o emprego do idioma en distintas función e contextos deuso. Por tanto, as habilidades e estratexias lingüísticas serán obxecto de especialatención, sen desdeñar a reflexión e o coñecemento do código lingüístico.

Proporcionar e traballar con textos de distinta natureza (literarios, expositivos,argumentativos…)

Promover a utilización de diversas fontes para obter información. Propiciar as actividades que favorezan o intercambio respectuoso de ideas, o discurso

argumentativo e o espírito crítico e cooperativo; utilizar unha metodoloxía dinámica queaxude ao alumnado a aprender por si mesmo, a traballar individualmente e en equipo,oralmente e por escrito e a aplicar métodos de investigación apropiados.

Ler, interpretar e valorar obras literarias.


1º BACHARELATO

A avaliación dos alumnos baséase en dous elementos O traballo diario, a participación activa nas clases e a correcta expresión oral da ligua.Os exames ou probas escritas.


A avaliación será sumativa, procesual e continua; no caso de que o alumnado non alcance os obxectivos mínimos fixados, existirá unha proba global final en xuño. Para obter unha avaliación final positiva o alumnado deberá obter un mínimo global de 5 puntos (a cualificación será numérica, de 0 a 10 puntos).

As cualificacións serán trimestrais e nelas reflectirase a media de:• As cualificacións obtidas nas probas escritas, unha como mínimo por avaliación, (que

contarán o 80% da cualificación).• A lectura dos libros acordados como obrigatorios e a realización de todas as actividades,

orais e escritas, que o/a profesor/a encomende. (20%=

Por último, a correcta ortografía e a presentación serán valoradas ao longo do curso, de xeito que se penalizarán os erros ata un máximo de 2 puntos, segundo o seguinte criterio: faltas moi graves: - 0,20 puntos; faltas graves: -0,10 puntos; faltas leves: -0,05 puntos. A falta de coherencia

187

e cohesión dun texto é máis difícil de establecer de modo xenérico porque non hai un indicador como o til ou grafía que nos permita baremalo, pero a redacción coherente é tan importante ou máis cá ortografía polo que poñeremos especial interese no seu traballo e será un requisito imprescindible para que un exame sexa cualificado positivamente. Un exame mal presentado, con caligrafía ilexible ou redacción incorrecta tamén será penalizado cun máximo de 2 puntos (penalización máxima por este apartado)



A asistencia aos exames é obrigatoria e a ausencia só pode ser xustificada cun certificado oficial (médico, xudicial, etc.) Non se aceptarán os xustificantes imprecisos que non veñan refrendados por unha institución oficial. Os alumnos que non se presenten ao exame nas datas fixadas poderán realizar dito exame na proba final, se o profesor o considera oportuno.

Os profesores teñen a obriga de ensinar os exames aos alumnos nun prazo de tempo prudencial.Se se demora a entrega destes, pérdese o compoñente reeducador que ten o exame e xa que se esquece o feito e a corrección dos erros amósase máis difícil.


a) As probas escritas, tanto as parciais como a global final, terán a seguinte estrutura:• Unha parte de teoría literaria e /ou elaboración de tetos de diferente tipoloxía, aplicando

procedementos de adecuación, coherencia e cohesión. Valorarase en 2 puntos.• Unha parte de comprensión, comentario, contextualización, etc, de textos literarios

pertencentes ao periodo que corresponde a este curso. Contará 3 puntos.• Un apartado referido ao bloque Lingua e sociedade (incluida a Historia da lingua) Contará

1 punto.A duración do exame será dunha sesión lectiva, ampliable se o/a profesor/a o considerase necesario.En todas as probas escritas, os/as profesores/as indicarán a puntuación de cada pregunta.

b) No relativo ao libro de lectura e/ou outras propostas de lectura, cada profesor/a realizará unha proba na que se demostre a lectura e comprensión da obra, valorando a corrección, a claridade, a coherencia, a capacidade de síntese e crítica, etc. A súa puntuación será de 1 punto.

c) A participación activa nas clases, o traballo diario na aula, a puntualidade na entrega de exercicios, traballos e tarefas, e a coidadosa utilización do noso idioma en todas as intervenciónsorais. A valoración será de 1 punto.

Exame global final

O alumno que non supere a materia por avaliacións terá dereito a un exame global final que teráunha estrutura e unha puntuación semellantes á dos exames parciais e referirase a toda a materia do curso. Se algún alumno expresa a súa intención de presentarse ao exame global final

188

para subir nota, deberá ter en conta que se a nota que obteña é inferior a súa cualificación anterior, poderá baixar o resultado inicial.


Exame de setembro


2.2.2. ORATORIA.

2.2.2.1. INTRODUCIÓN.

A oratoria, definida como arte da palabra, foi, desde antigo, moi importante para obter prestixioen calquera situación. Nos currículos de ensino secundario e bacharelato cobra progresivaimportancia a oralidade, que é un elemento transversal a todas as áreas e materias. A arte defalar en público combina a expresión verbal e corporal de xeito que, en esencia, se consiga, através da súa práctica continuada, convencer (persuadir aos que escoitan para tomar unadecisión ou levar a cabo determinada acción), ensinar (transmitir coñecementos de todotipo), emocionar(conmover ao público creando e/ou transmitindo emocións) e agradar (crearbeleza e, en consecuencia, transmitir pracer estético).

Empregar a palabra en público é una habilidade cada vez máis necesaria. A participacióndemocrática activa, o desenvolvemento persoal, a consecución dunha carreira exitosa ou oexercicio dunha profesión encontran na oratoria una axuda moi útil: debates, participación enórganos de goberno, defensas de teses ou proxectos de fin de carreira, mesas redondas,discursos de inauguración, relatorios, etc. Necesitamos, pois, aprender a falar en público paraparticipar na sociedade, configurar a nosa traxectoria académica e profesional, fortaleceruna imaxe propia positiva ante nós e ante os demais e potenciar a interrelación coninterlocutores reais, cada vez máis debilitada na mocidade por un uso excesivo de tempodedicado á realidade virtual, con móbiles e ordenadores.

Esta materia contribúe a desenvolver destrezas vinculadas coas competencias clave,especialmente con tres: comunicación lingüística, pois mellora as destrezas comunicativasespecialmente as orais; as competencias sociais e cívicas, pois a oratoria axuda a participar navida social e profesional; e a competencia do sentido da iniciativa e emprendedor, pois fomentaa proactividade, o autocoñecemento e a autoestima.

Os contidos da materia distribúense en catro bloques nos que se advirte a clásica división daoratoria: inventio, dispositio, elocutio, memoria e actio.

O primeiro bloque, “O discurso persuasivo” ofrece un achegamento a mostras representativasde discurso breves ou fragmentos de índole persuasiva, para que o alumnado exercite a

189

comprensión lectora e a escoita comprensiva e valore os procedementos construtivos eelocutivos de discursos persuasivos variados; estes exemplos poden ser modelo para que oalumnado elabore as súas producións.

No segundo bloque, “Elaboración do discurso persuasivo”, son importantes as destrezas deprocura e tratamento da información, de comprensión lectora e de expresión escrita. Uncoñecemento do tema, una estrutura clara e ordenada do discurso e un manexo axeitado dalingua e a retórica son necesarios nun discurso oral eficaz.

No terceiro bloque, “A presentación do discurso persuasivo” concédese especial importancia aosestándares relacionados coa xestión emocional do/a orador/a. Na aula débese crear un clima deconfianza e seguridade que faga evoluír ao alumnado desde unha posible falta de confianzainicial até a satisfacción de poder presentar ante un auditorio as propias ideas e opinións.Inclúense neste bloque contidos relacionados co emprego de soportes audiovisuais einformáticos que serven de apoio ao discurso, sempre como simples apoios á palabra, o máisimportante sempre.

No cuarto bloque, “Oratoria, valores e educación emocional” axuda ao alumnado aaprender a construír os seus discursos desde a honestidade intelectual e a vontade de alcanzaro entendemento entre posturas contrarias. A oratoria contribuirá a desenvolver habilidadespersoais e sociais imprescindibles para o diálogo desde o respecto e a convivencia: aautoconfianza, a empatía e a asertividade son elementos emocionais que xeran entendementoentre o/a orador/a e o auditorio.

2.2.2.2. OBXECTIVOS DA MATERIA.

Comprender textos persuasivos orais de diversos tipos. Comprender a estrutura e os procedementos estilísticos dos textos. Buscar e xestionar información para a elaboración dos seus textos orais. Elaborar textos adecuados, coherentes, cohesionados e lingüisticamente correctos. Expoñer correctamente os seus textos, tanto no que respecta á dicción como aos

elementos corporais e escénicos. Elaborar discursos éticos que transmitan valores positivos.


Bloque 1. O discurso persuasivo.

B1.1. Discursos persuasivos escritos (presentacións e debates). Tipos de discursopersuasivo.Intención comunicativa. Estrutura do texto. Procedementos retóricos. Estilo. (Obxectivos h, i).B1.2. Discursos persuasivos orais en situación formais (presentación e debates) e informais.Tipos de discurso persuasivo. Intención comunicativa. Procedementos retóricos. Estilo.Pronuncia, voz, mirada, linguaxe corporal e presenza escénica (Obxectivos h, i).

Bloque 2. Elaboración do discurso persuasivo.

190

B2.1. Trazos da mensaxe persuasiva: claridade e brevidade (Obxectivo h).B2.2. Adaptación do discurso ao contexto (Obxectivo h).B2.3. Estratexias para captar a audiencia (Obxectivo h).B2.4. Adaptación do discurso ao modelo textual ou xénero elixido (Obxectivo h).B2.5. Adaptación ao tempo e á canle de comunicación (Obxectivo h).B2.6. Documentación e investigación (Obxectivos b, e, f, h, i).B2.7. Tipos de fontes documentais. Criterios de selección (Obxectivos b, e f, h, i).B2.8. Estratexias de procura (Obxectivos b, e, f, h, i).B2.9. Xestión da información (Obxectivos b, e, f, h, i).B2.10. Selección das ideas. Tipos de contidos: lóxicos (datos, teorías, citas, etc.)e os emocionais(anécdotas, imaxes, vídeos, etc.)(Obxectivos b, e, h).B2.11. Recursos argumentativos. Premisas, teses, siloxismos (Obxectivos b, e, h).B2.12. Estrutura do discurso: introdución, desenvolvemento, conclusión (Obxectivos b, e, h).B2.13. Coherencia e cohesión. Corrección lingüística. Figuras retóricas (Obxectivos b, h).B2.14. Proceso de revisión. Correctores (Obxectivos b, e, h).

Bloque 3. A presentación do discurso persuasivo.

B3.1. Memorización do discurso. Regras mnemotécnicas (Obxectivos b, g).B3.2. Interiorización do discurso (Obxectivos b, g).B3.3. Xestión emocional para falar en público (entusiasmo, confianza e seguridade) (Obxectivosd, g).B3.4. Xestión das emocións negativas (Obxectivos d, g).B3.5. Dicción: pronuncia, volume, ritmo, ton, modulación, intensidade, pausas e silencios(Obxectivos h).B3.6. Comunicación corporal. Espazo escénico. Naturalidade fronte a artificiosidade (Obxectivosh).B3.7. Soportes informáticos e audiovisuais para apoiar o discurso (Obxectivos e, h, i).

Bloque 4. Oratoria, valores e educación emocional

B4.1. Oratoria para a construción da veracidade do discurso (Obxectivos a, d, g, l, m).B4.2. Oratoria para a participación activa na democracia (Obxectivos a, d, l, m, o).B4.3. Representación das habilidades persoais e sociais no discurso. Autoconfianza,empatía e asertividade (Obxectivos d, g).


Bloque 1. O discurso persuasivo

Criterios de avaliaciónB1.1 Ler e comprender discursos persuasivos de diferentes tipos.


191

ORB1.1.1. Identifica nos textos escritos os argumentos principais e a tese (Competencias claveCCL).ORB1.1.2. Explica a intención do discurso (Competencia clave CCL).ORB1.1.3. Identifica a estrutura dotexto e a relación entre ideas (Competencias clave CCL, CAA).ORB1.1.4. Identifica as estratexias para captar a atención da audiencia equilibrando o usode recursos emocionais e racionais (Competencia clave CCL).ORB1.1.5. Contrasta o contido do texto co coñecemento obtido noutras fontes e co quesabe (Competencia clave CCL).ORB1.1.6. Valora a influencia dos trazos lingüísticos e dos procedementos retóricos na eficaciada mensaxe (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB1.2. Escoitar e ver discursos persuasivos de diferente tipo.

Estándares de aprendizaxeORB1.2.1. Identifica nos textos orais os argumentos principais e a tese (Competencia clave CCL).ORB1.2.2. Explica e expresa a intención persuasiva do discurso (Competencia clave CCL).ORB1.2.3. Identifica a estrutura do texto e a relación entre as ideas que expón (Competenciasclave CCL, CAA).ORB1.2.4. Contrasta o contido do texto co coñecemento obtido noutras fontes e co quesabe (Competencias clave CCL).ORB1.2.5. Identifica os recursos da linguaxe non verbal e describe o seu valor expresivo(Competencia clave CCL).

Bloque 2. Elaboración do discurso persuasivo

Criterios de avaliaciónB2.1. Elaborar una mensaxe breve e clara que funcione como núcleo do discurso.

Estándares de aprendizaxeORB2.1.1. Condensa nunha frase breve e clara una mensaxe persuasiva (Competencia claveCCL).

Criterios de avaliaciónB2.2. Adaptar a creación e o deseño do discurso ás características do contexto comunicativo.

Estándares de aprendizaxeORB2.2.1. Emprega nun texto estratexias comunicativas para captar a atención daaudiencia (Competencias CCL, CSC).ORB2.2.2. Planifica o discurso tendo en conta as características do modelo ou o xénero elixido(Competencia clave CSC).ORB2.2.3. Deseña o discurso tendo en conta o tempo e a canle de comunicación de que dispón(Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB2.3. Identificar e manexar fontes documentais.

Estándares de aprendizaxeORB2.3.1. Identifica as fontes das que pode obter información (Competencia clave CCL).

192

ORB2.3.2. Selecciona as fontes documentais máis axeitadas e as súas propias vivencias paraextraer contidos e ideas variadas relacionadas co tema do discurso (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB2.4. Obter e organizar a información para afondar no coñecemento do tema do discurso,mediante a documentación e a investigación.

Estándares de aprendizaxeORB2.4.1. Analiza de xeito crítico a información atopada e avalía a súa idoneidade para oobxectivo do seu discurso (Competencias clave CCL, CD, CAA).ORB2.4.2. Organiza os datos para o seu tratamento usando técnicas de traballointelectual (Competencias clave CCL, CMCTT, CD, CAA).

Criterios de avaliaciónB2.5. Seleccionar as ideas máis adecuadas e organizalas nunha estrutura ordenada e eficaz.

Estándares de aprendizaxeORB2.5.1. Selecciona as ideas combinando equilibradamente os contidos lóxicos cos emocionaispara construír una proposta persoal e orixinal (Competencias clave CCL, CMCCT, CAA, CCEC).

Criterios de avaliaciónB2.6. Empregar recursos propios da argumentación.

Estándares de aprendizaxeORB2.6.1. Emprega con propiedade os recursos propios da argumentación (Competencia claveCCL).

Criterios de avaliaciónB2.7. Organizar as ideas nunha estrutura ordenada e eficaz.

Estándares de aprendizaxeORB2.7.1. Organiza os contidos nunha estrutura clara e eficaz, na que se observa unaintrodución, unha conclusión e un desenvolvemento coherente do corpo do discurso(Competencias clave CCL, CAA, CCEC).

Criterios de avaliaciónB2.8. Redactar o discurso con corrección lingüística, creatividade e eficacia persuasiva.

Estándares de aprendizaxeORB2.8.1. Redacta o discurso con coherencia, cohesión e corrección (Competencias clave CCL,CAA).ORB2.8.2. Emprega recursos retóricos básicos de maneira orixinal e eficaz para apersuasión (Competencia clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB2.9. Realizar o proceso de revisión do texto.


193

ORB2.9.1. Realiza revisións, correccións e melloras do texto, axudándose da autoavaliación e acoavaliación (Competencias clave CCL, CAA).ORB2.9.2. Utiliza as TIC na revisión da corrección ortográfica (Competencias clave CCL, CD, CAA).

Bloque 3. A presentación do discurso persuasivo

Criterios de avaliaciónB3.1. Desenvolver estratexias mnemotécnicas do discurso a partir de secuencias pequenas até otexto completo.

Estándares de aprendizaxeORB3.1.1. Desenvolve estratexias para memorizar un texto (Competencias clave CCL, CMCCT,CAA).

Criterios de avaliaciónB3.2. Memorizar o discurso deixando espazo para a improvisación e a espontaneidade.

Estándares de aprendizaxeORB3.2.1. Presenta un texto aprendido sen perder a espontaneidade (Competencias clave CCL,CAA, CSIEE).

Criterios de avaliaciónB3.3. Potenciar as emocións positivas na exposición perante o público.

Estándares de aprendizaxeORB3.3.1. Realiza una exposición na que procura manifestar confianza, seguridade e serenidadepara gozar a oportunidade de presentar o seu discurso perante un auditorio (Competenciasclave CCL, CAA, CSC, CSIEE).

Criterios de avaliaciónB3.4. Controlar a conduta asociada ás emocións negativas ante situacións comunicativascon público.

Estándares de aprendizaxeORB3.4.1. Recoñece as emocións negativas (medo escénico, inseguridade, nerviosismo, etc.)como una manifestación natural da exposición perante o público (Competencia clave CSIEE).

ORB3.4.2. Desenvolve estratexias para controlar a conduta asociada ás emocións negativas(Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB3.5. Pronunciar co corrección, claridade e expresividade.

Estándares de aprendizaxeORB3.5.1. Pronuncia con corrección e claridade un texto de creación propia (Competencia claveCCL).ORB3.5.2. Emprega con especial coidado o ritmo de elocución natural de xeito que permitaseguir a exposición con facilidade (Competencias clave CCL, CAA).

194

ORB3.5.3. Emprega as pausa, os silencios e os cambios de ton e ritmo de maneira significativa,para potenciar o poder expresivo do seu discurso (Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB3.6. Empregar a linguaxe corporal e a presenza escénica como códigos comunicativos paraenxalzar e a expresividade e a eficacia do discurso.

Estándares de aprendizaxeORB3.6.1. Emprega nunha exposición a mirada, a posición do corpo e a xestualidade de maneiranatural, eliminando progresivamente pequenos vicios e tics inadecuados (Competencias claveCCL, CAA).ORB3.6.2. Ocupa o espazo con naturalidade e personalidade, evitando o artificio (Competenciaclave CCL).

Criterios de avaliaciónB3.7. Utilizar programas informáticos e/ou audiovisuais para o deseño de presentación co fin depotenciar o significado e a expresividade do discurso.

Estándares de aprendizaxeORB3.7.1. Deseña presentacións con diapositivas sinxelas, claras e creativas e empregacon moderación os recursos audiovisuais (Competencias clave CCL, CD, CAA, CCEC).

Bloque 4. Oratoria, valores e educación emocional

Criterios de avaliaciónB4.1. Usar a oratoria como instrumento ético para a construción ou aproximacióncolectiva á verdade.

Estándares de aprendizaxeORB4.1.1. Emprega nun discurso as estratexias da retórica e da oratoria de maneira ética ehonesta, recoñecendo as debilidades do razoamento propio e valorando as achegas do alleo(Competencias clave CAA, CSC, CCEC).ORB4.1.2. Identifica as estrataxemas que terxiversan a información (Competencias clave CAA,CSC).

Criterios de avaliaciónB4.2. Elaborar textos para intervir en ámbitos de participación social, reais ou simulados,con respecto polas normas de convivencia e procurando a resolución pacífica dos conflitos.

Estándares de aprendizaxeORB4.2.1. Presenta proxectos, achegas, opinión ou refutacións en ámbitos orais diversos, reaisou ficticios (Competencias clave CSC, CSIEE).ORB4.2.2. Elabora discursos para a defensa lexítima dos dereitos establecidos (Competenciasclave CSC, CSIEE).

Criterios de avaliaciónB4.3. Desenvolver as relacións interpersoais e a propia personalidade grazas ao uso cívicoda palabra.

195

Estándares de aprendizaxeORB4.3.1. Recoñece a manifestación das súas habilidades intrapersoais e sen agredir(Competencia clave CSC).ORB4.3.2. Presenta as súas ideas desde una perspectiva empática e sen agredir (Competenciasclave CAA, CSIEE).ORB4.3.3. Desenvolve habilidades asertivas para expor as propias ideas con honestidade,afirmando os propios dereitos (Competencias clave CAA, CSC, CSIEE).


A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos catro bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución parasuperar a materia, os procedementos e instrumentos de avaliación, o nivel de adquisición decada estándar (indicadores de logro)e os elementos transversais que se traballarán.Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

1.ORB1. Identifica nos textos os argumentos principais, a tese, a estrutura e os recursoslingüísticos (CCL, CMCCT, CAA).2.ORB2. Crea discursos persuasivos identificando as fontes utilizadas (CCL, CD, CSIEE).3.ORB2. Emprega os recursos propios da argumentación (CCL, CAA).4.ORB2. Organiza os contidos nunha estrutura clara, coherente e cohesionada e cunharedacción correcta (CCL, CMCTT).5.ORB3. Realiza exposicións con confianza, seguridade e expresividade (CCL, CSC, CSIEE).6.ORB3. Realiza exposicións apoiándose, de xeito moderado, en recursos audiovisuais (CCL, CSC,CSIEE, CD).7.ORB4. Desenvolve habilidades asertivas presentando as súas ideas con empatía (CCL, CSC,CSIEE).

B/ Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións. Remitimos ao apartado 2.2.2.6 para ver a temporalización máis completa.


1.ORB1. Identifica nos textos os argumentos principais, a tese, a estrutura e os recursoslingüísticos (CCL, CMCCT, CAA): 20%.2.ORB2. Crea discursos persuasivos identificando as fontes utilizadas (CCL, CD, CSIEE): 10%.3.ORB2. Emprega os recursos propios da argumentación (CCL, CAA): 20%.4.ORB2. Organiza os contidos nunha estrutura clara, coherente e cohesionada e cunharedacción correcta (CCL, CMCTT): 20%.

196

5.ORB3. Realiza exposicións con confianza, seguridade e expresividade (CCL, CSC, CSIEE): 10%.6.ORB3. Realiza exposicións apoiándose, de xeito moderado, en recursos audiovisuais (CCL, CSC,CSIEE, CD): 10%.7.ORB4. Desenvolve habilidades asertivas presentando as súas ideas con empatía (CCL, CSC,CSIEE): 10%.


1. ORB1. . Identifica nos textos todos os seus elementos e os recursos lingüísticos.2. ORB2. . Crea discursos persuasivos.3. ORB2. . É capaz de usar recursos argumentativos.4. ORB2. . Organiza os textos con claridade, coherencia, cohesión e correcta redacción.5. ORB3. . Realiza as súas exposicións con confianza, seguridade e expresividade.6. ORB3. . Utiliza recursos audiovisuais para apoiar a súa exposición.7. ORB4. . Consegue transmitir con empatía as súas ideas.


1. Non alcanza o estándar: non acada ninguna ou case nungunha das competencias. Equivaleríaa Insuficiente.2. Alcanza o estándar sen acadar completamente todas as competencias. Equivalería aSuficiente.3. Alcanza o estándar con certa seguridade, acadando todas as competencias. Equivalería a Ben.4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara. Equivaleríaa Notable.5. Alcanza o estándar e adquire con brillantez as competencias. Equivalería a Sobresaliente.


1. ORB1. . Identificación, nos textos persuasivos, de todos os seus recursos característicos.2.ORB2. .Creación de discursos persuasivos coherentes, cohesionados e correctosgramaticalmente.3. ORB2. . Utilización de todo tipo de recursos argumentativos.4. ORB2. . Correcta organización dos textos.5. ORB3. . Transmisión das ideas con seguridade e expresividade.6. ORB3. . Utilización moderada de recursos audiovisuais para apoiar as exposicións.7. ORB4. . Procura da empatía co auditorio.

F/ Os elementos transversais que traballaremos fundamentalmente na materia son a expresiónoral e escrita, a comunicación audiovisual e as TIC, o emprendemento, a igualdade, a prevenciónde calquera tipo de violencia, a educación cívica, a non discriminación por calquera circunstanciae o fomento da igualdade de oportunidades.

Ao tratarse dunha materia que se basea na creación e exposición de textos, os elementostransversais son abordables desde todos os estándares; certamente a expresión oral é

197

fundamental na materia, pero no o é menos a expresión escrita: saber construír textos correctosdesde todos os puntos de vista que despois se expoñan en público; todo isto axudándose das TICe os recursos audiovisuais. Por outra banda, máis se cabe que noutras materias, oemprendemento trabállase nesta porque obriga ao alumnado non só a elaborar senón, sobretodo, expoñer as súas producións vencendo medos e timideces. Isto último desenvolvetamén o fomento das relacións igualitarias, cívicas, non discriminatorias e non violentasporque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos, respectar as diferenzas de todo tipo.Por outra banda, a non discriminación, a educación cívica e a non violencia abórdaseprocurando que o alumnado trate nos seus textos persuasivos esta temática, utilice unalinguaxe non sexista, sen prexuízos de ningún outro tipo, e transmita valores cívicos edemocráticos á súa audiencia. Como se pode observar, estamos tratando á vez practicamentetodos os elementos transversais.



Comprensión e elaboración de discursos persuasivos orais e escritos de diferentetipoloxía.

Comprensión da estrutura e os procedementos estilísticos dos textos. Adaptación do discurso ao contexto e ás características do modelo ou xénero elixido. Busca de información en diferentes soportes e xestión correcta da devandita

información. Coherencia, cohesión e corrección lingüística nos textos elaborados polo alumnado. Correcta exposición oral: memorización, xestión das emocións, correcta dicción,

correcta comunicación corporal e escénica. Utilización das TIC para apoiar o discurso. Utilización da Oratoria como instrumento ético.


A materia está dividida en catro bloques que xiran, todos eles, en torno ao discurso persuasivo(identificación das características do discurso persuasivo, elaboración, presentación deste evalores que se transmiten con este tipo de discurso). Pode optarse por abordar a materia,dunha hora semanal, seguindo esta orde ou, quizais preferible, ir impartindo contidos dos catrobloques en todas as avaliacións. As características e a dinámica de traballo de cada grupo, iránmarcando a temporalización máis axeitada.


Se en todas as materias, cobra progresiva importancia o traballo oral e práctico, nesta,transversal a case todas as materias do currículo, especialmente. O papel activo do alumnado éimprescindible, tanto no relativo á preparación do traballo, buscando información en diversos

198

soportes (con especial destaque ás TIC), como á exposición na aula, xa que é ese en realidade oobxectivo da materia. Como se dixo ao principio, a transversalidade desta materia fai que esteapresente, de xeito “oculto” en moitos momentos do curso, tanto nas aulas, en diferentesmaterias, como en situacións académicas, ou mesmo informais, fóra da aula. Pode resultar moienriquecedor ir incorporando progresivamente estas experiencias ao desenvolvemento damateria, preparándoas ou analizándoas a posteriori, para detectar os fallos e os puntos débilesque é conveniente reforzar.

É moi importante que o desenvolvemento das clases sexa dinámico, coa participación de todo oalumnado ao longo do curso, para o cal a creación dun clima de confianza e respecto será tarefade todos. Alternaranse os momentos de intervencións individuais e grupais, en función do tipode mensaxes que se estea traballando. O profesorado irá progresivamente cedendo máis“protagonismo” ao alumnado, procurando que aqueles menos predispostos a intervir se sintananimados a facelo.

2.2.2.9. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO:

ORATORIA (1º BACHARELATO)

A avaliación dos alumnos baséase:O traballo diario, a participación activa nas clases e a correcta expresión oral da lingua.Ao comenzo do curso , o/a profesor/a informará ao alumnado sobre os obxectivos e contidos e os procedementos e criterios de avaliación e cualificación. Ademais, realizarase algún tipo de proba para acreditar os coñecementos necesarios.

En función dos resultados obtidos, reforzaranse aqueles elementos do currículo nos que o nivel do grupo o requira.


Ao tratarse dunha materia dunha hora semanal e fundamentalmente práctica, parece conveniente que a avaliación se faga tendo en conta sobre todo o traballo diario e as tarefas quedeban realizarse ben na casa ben na interrelación con membros da comunidade educativa (presentación en actividades extraescolares, concursos, debates entre institutos), Parece conveniente que as probas, de fecérense, sexan fundamentalmente orais, e nelas valorarase todos os elementos do currículo que se traballn na clase, tanto no relativo aos textos (construción, estruturación, corrección lingüística, riqueza estilística, etc) como aos elementos extralingüísticos, entre os que se concederá especial importancia non só á actitude do/a orador/a senón tamén á dos/as receptores/as da mensaxe, que deberá ser impecable. Ao tratarse dunha materia onde parte do alumnado pode presentar timideces e medos escénicos, valorarase individualmente cada situación. Se a autoavaliación e a coavaliación é un instrumentos axeitado en todas as materias, nesta pode resultar especialmente útil.

199

2.2.3. 2º de BACHARELATO.


Comprender, interpretar e valorar textos orais e escritos de diferente tipoloxía. Elaborar textos escritos de diversa tipoloxía. Desenvolver habilidades de escoita con interese e respecto. Expoñer oralmente textos de diversa tipoloxía. Usar correctamente de xeito oral e escrito a nosa lingua e valorala positivamente. Buscar e seleccionar información coa axuda das TIC. Identificar as clases de palabras e as súas funcións sintácticas. Coñecer os principais conceptos de sociolingüística. Coñecer e valorar a diversidade lingüística, o plurilingüismo e a nosa relación coa

lusofonía. Coñecer a historia social da lingua galega de 1916 á actualidade. Coñecer a literatura galega de 1916 á actualidade.


Bloque 1. Comunicación oral: falar e escoitar.

B1.1. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais e audiovisuais de distintanatureza (Obxectivos d, e).B1.2. Comprensión, interpretación e valoración de textos expositivos e argumentativos sobretemas académicos (Obxectivos d, e, h, i).B1.3. Comprensión, interpretación e valoración de textos orais dos medios decomunicación (Obxectivos d, e, g, h).B1.4. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa, con actitude de interese, cooperación erespecto (Obxectivos a, b, e).B1.5. Produción planificada de textos orais coherentes, cohesionados, coa axuda das TIC,elementos non verbais e control das emoción ao falar en público (Obxectivos d, e, g, h, i, l).B1.6. Produción de discursos orais en intervencións espontáneas coherentes, cohesionados,correctos e axeitados á intención comunicativa (Obxectivo e).B1.7. Exposición oral de textos expositivos e argumentativos dos ámbitos académico edivulgativo científico e cultural (Obxectivos e, g, h, i).B1.8. Participación activa e argumentada en debates e/ou faladoiros nos que se expresenopinións (Obxectivos a, b, e).B1.9. Participación en interaccións orais sobre temas variados en diferentes rexistros (Obxectivosa, b, c, e, l).B1.10. Aplicación dos coñecementos gramaticais á avaliación e mellora da expresión orale recoñecemento en exposicións orais propias e alleas das dificultades expresivas (Obxectivos b,d, e).B1.11. Participación en producións orais con fonética e prosodia correctas, valoración destapronuncia e actitude crítica ante prexuízos asociables a ela (Obxectivo e).

200


B2.1. Comprensión e produción de textos do ámbito académico, xornalístico e profesional(Obxectivos b, d, f, h).B2.2. Planificación, produción e revisión de textos de distintos ámbitos, adecuados, coherentes ecohesionados, axustados ás normas morfolóxicas e gramaticais e ben presentados (Obxectivos b,f, h).B2.3. Produción de traballos académicos individuais ou en grupo sobre temas do currículoou actualidade (Obxectivos b, d, f, h).B2.4. Análise e comentario de textos expositivos e argumentativos de varios ámbitos (Obxectivosd, f, h).B2.5. Busca e selección de información de fontes bibliográficas ou dixitais, organización erevisión das producións con recursos das TIC (Obxectivos b, e, f, h).B2.6. Descrición e análise, en textos propios e alleos, dos procedementos básicos de adecuación,coherencia e cohesión (Obxectivos b, f, h).


B3.1. Pronuncia correcta dos fonemas e da fonética sintáctica (Obxectivo e).B3.2. Coñecemento e explicación das variedades dialectais de Galicia (Obxectivos d, e).B3.3. Análise e explicación do léxico e os seus procedementos de formación (Obxectivo e).B3.4. Coñecemento das unidades e funcións sintácticas (Obxectivo e).B3.5. Coñecemento das relacións e unidades sintácticas (Obxectivo e).B3.6. Participación en proxectos nos que se usen varias linguas relacionados cos elementostransversais e nos que se eviten estereotipos (Obxectivos b, e, h).B3.7. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas paradesenvolver una competencia lingüística integrada (Obxectivos b, e).


B4.1. Estereotipos e prexuízos lingüísticos: a súa repercusión nos usos (Obxectivos m, n).B4.2. Elaboración de traballos individuais ou en grupo sobre cuestións sociolingüísticas(Obxectivos m, n).B4.3. A construción da variedade estándar (Obxectivos m, n, h).B4.4. As interferencias lingüísticas: os castelanismos (Obxectivos m, n, h).B4.5. Historia da lingua: o Galego Moderno (de 1916 a 1978), contexto histórico e cultural,situación sociolingüística e características lingüísticas (Obxectivos m, n).B4.6. Historia da lingua: o Galego Moderno (de 1978 á actualidade), contexto histórico ecultural, situación sociolingüística e legal e características lingüísticas (Obxectivos m, n).B4.7. Esquema das etapas da historia da lingua e principais características (Obxectivos m, n).B4.8. A evolución da conciencia lingüística (Obxectivos m, n).


B5.1. A literatura galega de 1916 a 1936: A poesía: autores de vangarda e outros. A prosa: autores das Irmandades, Grupo Nós (narrativa e ensaio) e outros autores. O teatro: autores das Irmandades, vangardas e Grupo Nós. (Obxectivos h, l).

201

B5.2. Lectura e comentario de textos significativos da literatura galega de 1916 a 1936,identificación das súas características temáticas e formais e relación co contexto históricoe sociolingüístico (Obxectivos h, l).B5.3. A literatura galega de 1936 a 1975:

A poesía e a prosa: A produción bélica e os autores do exilio. A Xeración de 1936, a Promoción de Enlace e a Xeración das festas Minervais. Os renovadores da prosa: Fole, Blanco-Amor, Cunqueiro e Neira Vilas. A Nova Narrativa. Os autores dos primeiros 70. O teatro: o teatro do exilio. A Xeración dos 50 e o Grupo de Ribadavia.

B5.4. Lectura e comentario de textos significativos da literatura galega de 1936 a 1975.Identificación das súas características temáticas e formais e relación co contexto históricoe sociolingüístico (Obxectivos h, l).B5.5. A literatura galega de 1975 á actualidade:

A poesía: temas, (sub)xéneros e estéticas dos principais autores dos 80, 90 e novo século. A prosa: temas, (sub)xéneros e estéticas dos principais autores dos 80, 90 e novo século. O teatro: temas, (sub)xéneros e estéticas dos principais autores dos 80, 90e novo século

(Obxectivos h, l).B5.6. Lectura e comentario de textos significativos da literatura galega de 1975 á actualidade,identificación das súas características temáticas e formais e relación co contexto histórico esociolingüístico (Obxectivos h, l).


Bloque 1. Comunicación oral: falar e escoitar.

Criterios de avaliaciónB1.1. Comprender, interpretar e valorar diferentes tipos de discursos orais, audiovisuais e asituación en que se desenvolven. Captar o sentido global, a intención do discurso, a mensaxe eas ideas principais e secundarias.

Estándares de aprendizaxeLGB1.1.1. Identifica a intención comunicativa, a idea principal e as secundarias, de calqueratexto oral, producido na variedade estándar ou dialectal (Competencias clave CCL).LGB1.1.2. Recolle as ideas principais e secundarias en resumos, esquemas ou mapas deconceptos (Competencias clave CCL).LGB1.1.3. Interpreta, reflexiona e emita xuízos sobre discursos orais de distintanatureza (Competencias clave CAA).

Criterios de avaliaciónB1.2. Comprender, interpretar e valorar textos orais expositivos e argumentativos sobretemas especializados.

Estándares de aprendizaxeLGB1.2.1. Identifica as ideas principais e contidos relevantes dunha presentación (charla ouconferencia sobre temas académicos)(Competencias clave CCL, CAA).LGB1.2.2. Recoñece as estratexias de organización do contido nunha exposición oral sobre untema do ámbito académico ou divulgativo (Competencias clave CAA).

202

LGB1.2.3. Escoita de maneira activa, toma notas e formula preguntas para aclarar ou ampliarideas (Competencias clave CCL, CAA).

Criterios de avaliaciónB1.3. Comprender, interpretar e valorar textos orais xornalísticos e publicitarios.

Estándares de avaliaciónLGB1.3.1. Identifica a intención comunicativa, o tema e a estrutura en anunciosaudiovisuais (Competencias clave CCL, CAA).LGB1.3.2. Identifica as características dos xéneros informativos e de opinión dos mediosde comunicación (Competencias clave CCL, CAA, CSC).LGB1.3.3. Analiza os recursos verbais e non verbais da publicidade (Competencias clave CCL,CSC).LGB1.3.4. Analiza de forma crítica a forma e o contido das mensaxes publicitarias e evitausos lingüísticos discriminatorios (Competencias clave CAA, CCL).

Criterios de avaliaciónB1.4. Coñecer, usar e valorar a adecuación, coherencia, cohesión claridade expositiva e normasde cortesía nas intervencións orais académicas, espontáneas ou planificadas.

Estándares de aprendizaxeLGB1.4.1. Identifica os recursos que proporcionan adecuación, coherencia e cohesión aodiscurso (Competencias clave CCL).LGB1.4.2. Coñece e aplica as normas de cortesía na comunicación oral e respecta as opiniónsalleas (Competencias clave CSC, CAA).LGB1.4.3. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos, a linguaxe corporal e o autocontroldas emoción ao falar en público (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).

Criterios de avaliaciónB1.5. Realizar intervencións orais planificadas, relacionadas con algún contido do currículo outema de actualidade, con coherencia, cohesión corrección e adecuación, coa axuda das TIC, asícomo elementos non verbais e co control das emocións ao falar en público.

Estándares de aprendizaxeLGB1.5.1. Planifica os seus textos orais e produce discursos adecuados, coherentes ecohesionados (Competencias clave CAA, CCL).LGB1.5.2. Consulta fontes de información diversas e consulta borradores e esquemas(Competencia clave CAA).LGB1.5.3. Presenta os contidos de forma clara e ordenada e con corrección gramatical, cíngueseao tema e non divaga (Competencias clave CCL).LGB1.5.4. Emprega axeitadamente os elementos prosódicos, a linguaxe corporal e oautocontroldas emoción ao falar en público (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).LGB1.5.5. Exprésase con facilidade (Competencias clave CCL, CSIEE).LGB1.5.6. Utiliza o rexistro adecuado á situación comunicativa (Competencia clave CCL).LGB1.5.7. Busca a complicidade do público e demostra seguridade ao responder preguntas(Competencia clave CSIEE).LGB1.5.8. Emprega as TIC para documentarse bibliograficamente, revisar gramaticalmente otexto e elaborar una presentación adecuada (Competencias clave CD, CCL, CAA).

203

Criterios de avaliaciónB1.6. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación eintención comunicativa, con coherencia, cohesión e corrección.

Estándares de aprendizaxeLGB1.6.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situacióncomunicativa, con coherencia, cohesión e corrección (Competencias clave CCL).LGB1.6.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando asregras morfosintácticas e fonéticas da lingua (Competencias clave CCL).LGB1.6.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións, fraseoloxía e formas propiasdo idioma (Competencias clave CCL).LGB1.6.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado (Competenciaclave CCL).

Criterios de avaliaciónB1.7. Expoñer oralmente, con rigor e claridade, un tema do ámbito académico ou divulgativocientífico ou cultural.

Estándares de aprendizaxeLGB1.7.1. Desenvolve un tema do currículo con rigor, claridade e corrección gramatical efonética (Competencia clave CCL).LGB1.7.2. Emprega un léxico preciso e especializado e evita coloquialismos e palabrascomodín (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB1.8. Participar activa e argumentadamente en debates nos que se expresen opinións sobre untema de actualidade.

Estándares de aprendizaxe .LGB1.8.1. Desenvolve argumentos de forma comprensible e convincente e comenta ascontribucións dos interlocutores (Competencias clave CCL, CAA, CSC).LGB1.8.2. Aplica as normas de cortesía na comunicación oral, respecta as quendas e opiniónalleas e emprega linguaxe non discriminatoria (Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB1.9. Participar en interaccións sobre temas de interese persoal, social ou cotián, nun rexistroformal, neutro ou informal.

Estándares de aprendizaxeLGB1.9.1. Desenvólvese con eficacia en situacións da vida diaria, no estudo ou traballo e enconversas informais (Competencias clave CCL, CSC, CSIEE).

Criterios de avaliaciónB1.10. Aplicar os coñecementos gramaticais á avaliación e mellora de expresión oral e recoñecer,en exposicións propias e alleas, as dificultades expresivas.

Estándares de aprendizaxeLGB1.10.1. Recoñece en exposicións propias e alleas as dificultades expresivas (Competenciasclave CAA, CCL).

204

Criterios de avaliaciónB1.11. Participar oralmente cunha fonética e prosodia correcta, valorar esta pronuncia e amosarunha actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

Estándares de aprendizaxeLGB1.11.1. Recoñece a emisión dunha pronuncia galega correcta, identifica erros na produciónoral e produce discursos que respecten as regras prosódicas e fonéticas da lingua (Competenciaclave CCL, CAA).LGB1.11.2. Recoñece e rexeita argumentadamente os prexuízos asociables á pronuncia propiado galego (Competencias clave CCL, CSC).LGB1.11.3. Usa, se a posúe, a variedade dialectal propia e asúmea como habitual o seu contexto(Competencias clave CCL, CSC).


Criterios de avaliaciónB2.1. Aplicar estratexias e coñecementos lingüísticos para interpretar e producir textos doámbito académico, xornalístico, profesional ou empresarial.

Estándares de aprendizaxeLGB2.1.1. Sintetiza as ideas fundamentais do texto en resumos, esquemas ou mapas deconceptos (Competencias clave CCL, CCA).LGB2.1.2. Interpreta o sentido global e identifica a intención comunicativa doo emisor entextos expositivos e argumentativos de distintos ámbitos (Competencia clave CCL).LGB2.1.3. Diferenza as ideas principais e secundarias e sintetiza o contido de textos expositivos eargumentativos de distintos ámbitos (Competencia clave CCL).LGB2.1.4. Utiliza recursos bibliográficos, audiovisuais e dixitais para facilitar a comprensión duntexto e complementar as súas producións (Competencias clave CCL, CD, CAA).

Criterios de avaliaciónB2.2. Planificar, producir e revisar textos de distintos ámbitos adecuados á situación eintención comunicativa con coherencia, cohesión, corrección gramatical e boa presentación.

Estándares de aprendizaxeLGB2.2.1. Planifica os seus traballos e revisa o proceso de escritura para mellorar a producciónfinal (Competencia clave CCL).LGB2.2.2. Produce textos de distintos ámbitos usando o rexistro adecuado, organizando osenunciados en secuencias ben cohesionadas (Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB2.3. Realizar traballos académicos individuais ou en grupo sobre temas do currículo ou deactualidade social, científica ou cultural.

Estándares de aprendizaxeLGB2.3.1. Desenvolve un tema do currículo con rigor, claridade e corrección gramatical(Competencia clave CCL).

205

LGB2.3.2. Adecúa a súa expresión á condicións da situación comunicativa e emprega os recursosdo rexistro formal (Competencia clave CCL).LGB2.3.3. Emprega léxico preciso e evita coloquialismos e palabras comodín (Competencia claveCCL).LGB2.3.4. Organiza os seus traballos, e defende as súas opinión con argumentos (Competenciasclave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB2.4. Analizar e comentar textos argumentativos e expositivos do ámbito académico,xornalístico, profesional e empresarial.

Estándares de aprendizaxeLGB2.4.1. Describe os trazos lingüísticos de textos expositivos e argumentativos (Competenciaclave CCL).LGB2.4.2. Recoñece e explica os estilos directo, indirecto e indirecto libre (Competencia claveCCL).

Criterios de avaliaciónB2.5. Extraer información de fontes bibliográficas e dixitais e usar as TIC ao longo de todo oproceso de escritura.

Estándares de aprendizaxeLGB2.5.1. Consulta información en fontes bibliográficas e dixitais e recompila os datos máisrelevantes (Competencias clave CCL, CD, CAA).LGB2.5.2. Respecta as normas de presentación dos traballos escritos, a organización enepígrafes, procedementos de cita, notas a pé de páxina, bibliografía (Competencias clave CCL,CD).LGB2.5.3. Utiliza procesadores de textos e correctores ortográficos para mellorar a presentacióne evitar erros (Competencias clave CCL, CD).

Criterios de avaliaciónB2.6. Analizar os procedementos de adecuación, coherencia e cohesión en producións propiasou alleas.

Estándares de aprendizaxeLGB2.6.1. Recoñece e utiliza recursos de cohesión gramatical e léxico-semántica (Competenciasclave CCL, CAA).LGB2.6.2. Describe os diferentes tipos de rexistro (Competencias clave CCL, CAA).


Criterios de avaliaciónB3.1. Definir e identificar os fonemas do galego.

Estándares de aprendizaxeLGB3.1.1. Define e identifica os fonemas da lingua galega (Competencias clave CCL, CAA, CCEC).LGB3.1.2. Valora as normas fonéticas para facilitar a comunicación (Competencias clave CCL,CCEC).

206

Criterios de avaliaciónB3.2. Coñecer as variedades dialectais, explicar os seus trazos en manifestacións orais ou escritase valorar a diversidade lingüística como parte do patrimonio cultural.

Estándares de aprendizaxeLGB3.2.1. Explica as principais variedades dialectais e valora a diversidade lingüística como partedo patrimonio cultural (Competencias clave CCL, CCEC).

Criterios de avaliaciónB3.3. Recoñecer e explicar os procesos de formación de palabras e aplicar os coñecementosadquiridos para enriquecer o vocabulario.

Estándares de aprendizaxeLGB3.3.1. Explica os procedementos de formación de palabras (Competencias clave CCL, CAA).LGB3.3.2. Recoñece e analiza os tipos de morfemas (Competencias clave CAA).

Criterios de avaliaciónB3.4. Explicar as unidades e funcións sintácticas e aplicar os coñecementos adquiridos naprodución de textos.

Estándares de aprendizaxeLGB3.4.1. Recoñece as diferentes estruturas sintácticas e as súas relacións (Competencia claveCAA).

Criterios de avaliaciónB3.5. Explicar as unidades e relacións semánticas.

Estándares de aprendizaxeLGB3.5.1. Identifica e explica as relación e unidades semánticas.

Criterios de avaliaciónB3.6. Participar en proxectos nos que se usen varias linguas, relacionados cos elementostransversais e nos que se eviten estereotipos.

Estándares de aprendizaxeLGB3.6.1. Participa en proxectos nos que se utilizan varias linguas, relacionados coselementos transversais e nos que se evitan estereotipos (Estándares de aprendizaxe CCL, CAA,CD).

Criterios de avaliaciónB3.7. Reflexionar sobre o sistema e normas de usos das linguas mediante comparación etransformación de textos, enunciados ou palabras para solucionar problemas de comprensión epara a produción de textos.

Estándares de aprendizaxeLGB3.7.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos nunha das linguas para mellorar a comprensióne produción de textos traballados noutra (Competencias clave CCL, CAA).

207


Criterios de avaliaciónB4.1. Recoñecer os estereotipos e prexuízos lingüísticos, determinar a súa repercusión nos usose elaborar traballos individuais ou en grupo os que se analicen cuestión sociolingüísticas.

Estándares de aprendizaxeLGB4.1.1. Recoñece os estereotipos e prexuízos lingüísticos e determina as súas repercusiónsnos usos (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.1.2. Elabora traballos individuais ou en grupo en que se describen e analizancuestións sociolingüísticas (Competencias clave CCL, CSC).

Criterios de avaliaciónB4.2. Describir o proceso de construción do estándar, recoñecer as interferenciaslingüísticas, especialmente os castelanismos.

Estándares de aprendizaxeLGB4.2.1. Describe e interpreta o proceso de construción do estándar (Competencias clave CCL).LGB4.2.2. Recoñece as interferencias, especialmente os castelanismos, e libera o seu discursodeses elementos (Competencias clave CCL, CCEC).

Criterios de avaliaciónB4.3. Distinguir as características do Galego Moderno de 1916 a 1978, identificalo en textos edescribir o seu contexto.

Estándares de aprendizaxeLGB4.3.1. Distingue as características lingüísticas fundamentais do Galego Moderno(Competencia clave CCL).LGB4.3.2. Describe o contexto histórico e cultural do Galego Moderno de 1978 á actualidade e asúa situación sociolingüística (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.3.3. Diferenciar e describir as etapas entre 1916 e 1978 desde o punto de vistasociolingüístico (Competencias clave CCL).LGB4.3.4. Analiza a importancia da etapa 1916-78 no desenvolvemento posterior dalingua (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.3.5. Identifica o Galego Moderno (de 1916 a 1978) en todo tipo de escritos (Competenciasclave CCL).

Criterios de avaliaciónB4.4. Distinguir as características lingüísticas fundamentais do Galego Moderno de 1978 áactualidade e identificalo en textos, recoñecelo como como lingua en vías de normalización eelaborar traballos sobre historia da lingua.

Estándares de aprendizaxeLG4.4.1. Distingue as características lingüísticas fundamentais do Galego Moderno(Competencias clave CCL).LGB4.4.2. Describe o contexto histórico e cultural do Galego Moderno de 1978 á actualidade e asúa situación sociolingüística (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.4.3. Analiza a importancia da etapa de 1978 á actualidade no desenvolvemento dogalego (Competencias clave CCL, CSC).

208

LGB4.4.4. Recoñece o galego como lingua en vías de normalización e sinala as súasfortalezas e debilidades (Competencias clave CCL, CSC).LGB4.4.5. Sinala as principais características lingüísticas en todo tipo de textos de 1978 áactualidade (Competencias clave CCL).

Criterios de avaliaciónB4.5. Elaborar una descrición esquemática na que se detallen as diferentes etapas da historia dalingua galega e as súas principais características.

Estándares de aprendizaxeLGB4.5.1. Elabora uha descrición esquemática na que se detallen as diferentes etapas da historiada lingua e as súas principais características (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB4.6. Analizar a evolución da conciencia lingüística na historia da lingua galega.

Estándares de aprendizaxeLGB4.6.1. Analiza e interpreta a evolución da conciencia lingüística na historia da linguagalega (Competencias clave CCL, CSC).


Criterios de avaliaciónB5.1. Analizar a literatura galega de 1916 a 1936:

A poesía: autores de vangarda e outros autores. A prosa: autores das Irmandades, Grupo Nós (narrativa e ensaio) e outros autores. O teatro: autores das Irmandades, vangardas e Grupo Nós. Estándares de aprendizaxe

LGB5.1.1. Analiza a poesía galega de 1916 a 1936: autores de vangarda e outros (Competenciasclave CCL).LGB5.1.2. Analiza a prosa galega de 1916 a 1936: autores das Irmandades, Grupo Nós (narrativae ensaio) e outros autores (Competencias clave CCL).LGB1.5.3. Analiza o teatro galego de 1916 a 1936: autores das Irmandades, vangardas e GrupoNós (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.2. Ler e comentar textos significativos da literatura galega de 1916 a 1936, identificar as súascaracterísticas temáticas e formais e poñelas en relación co contexto sociohistórico esociolingüístico e o xénero ao que pertencen.

Estándares de aprendizaxeLGB5.2.1. Le e comenta textos significativos da poesía galega de 1916 a 1936, caracterízaosformal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto (Competencias clave CCL).LGB5.2.2. Le e comenta textos representativos da prosa galega de 1916 a 1936, caracterízaosformal e tematicamente e ponos en relación co contexto (Competencias clave CCL).LGB5.2.3. Le e comenta textos significativos do teatro galego de 1916 a 1936, caracterízaosformal e tematicamente e ponos en relación co contexto (Competencias clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.3. Analizar a literatura galega de 1936 a 1975:

209

A poesía: produción bélica e autores do exilio. Xeración de 1936, Promoción de Enlace eXeración das festas Minervais.

A prosa: produción bélica e autores do exilio. Renovadores da prosa: Fole, Blanco Amor,Cunqueiro e Neira Vilas. Nova Narrativa Galega. Autores dos primeiros setenta.

O teatro: teatro do exilio, Xeración dos 50 e grupo de Ribadavia.

Estándares de aprendizaxeLGB5.3.1. Analiza a poesía galega entre 1936 e 1975: produción bélica e autores do exilio,Xeración de 1936, Promoción de Enlace e Xeración das Festas Minervais (Competencia claveCCL).LGB5.3.2. Analiza a prosa galega entre 1936 e 1975 (Competencia clave CCL).LGB5.3.3. Analiza o teatro galego entre 1936 e 1976 (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.4. Ler e comentar textos significativos da literatura galega de 1936 a 1975, identificar as súascaracterísticas temáticas e formais e poñelas en relación co contexto e o xénero ao quepertencen.

Estándares de aprendizaxeLGB5.4.1. Le e comenta textos significativos da poesía galega de 1936 a 1975, caracterízaosformal, estrutural e tematicamente e ponos en relación co contexto e o xénero ao quepertencen (Competencia clave CCL).LGB5.4.2. Le e comenta textos significativos da prosa galega de 1936 a 1975, caracterízaosformal e tematicamente e ponos en relación co contexto e o xénero ao que pertencen(Competencia clave CCL).LGB5.4.3. Le e comenta textos representativos do teatro galego de 1936 a 1975, carcterízaosformal e tematicamente e ponos en relación co contexto e o xénero ao que pertencen(Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.5. Analizar a literatura galega de 1975 á actualidade (poesía, prosa e teatro: xéneros, autorese estéticas e autores dos 80, 90 e o novo século).

Estándares de aprendizaxeLGB5.5.1. Analiza a poesía galega de 1975 á actualidade (Competencia clave CCL).LGB5.5.2. Analiza a prosa galega de 1975 á actualidade (Competencia clave CCL).LGB5.5.3. Analiza o teatro galego de 1975 á actualidade (Competencia clave CCL).

Criterios de avaliaciónB5.6. Ler e comentar textos significativos da literatura galega de 1975 á actualidade, identificaras súas características temáticas e formais e poñelas en relación co contexto e o xénero ao quepertencen.

Estándares de aprendizaxeLGB5.6.1. Le e comenta textos significativos da poesía galega de 1975 á actualidade, identifica assúas características e ponos en relación co contexto e o xénero ao que pertencen (Competenciaclave CCL).

210

LGB5.6.2. Le e comenta textos significativos da prosa galega de 1975 á actualidade, identifica assúas características e ponos en relación co contexto e o xénero ao que pertencen (Competenciaclave CCL).LGB5.6.3. Le e comenta textos significativos do teatro galego de 1975 á actualidade, identifica assúas características e ponos en relación co contexto e o xénero ao que pertencen (Competenciaclave CCL).

2.2.3.4. CONCRECIÓN DE ESTÁNDARES QUE FORMAN PARTE DOS PERFÍS COMPETENCIAISDA MATERIA.

A/ Sintetizamos os estándares nuns básicos, que recollen o esencial dos cinco bloques decontidos, dos que concretaremos a temporalización, o grao mínimo de consecución parasuperar a materia, os procedementos e instrumentos de avaliación, os niveis de adquisición decada estándar (indicadores de logro)e os elementos transversais que se traballarán.Relaciónanse cos contidos mínimos esixibles. Reformulámolos e poñémolos en relación coascompetencias clave. Son os seguintes:

1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais e audiovisuais con coherencia, cohesióne corrección fonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción (CCL,CD, CSC).2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando resumos e esquemas que identifiquen o tema e a estrutura eutilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL, CD, CAA, CMCCT).3. LGB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma (CCL).4. LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas (CCL, CMCCT).5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono, asícomo a diversidade lingüística (CCL, CSC, CCEC).6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega desde 1916 á actualidade(CCL, CSC, CCEC).7. LGB5. Le obras e textos representativos da literatura galega de 1916 á actualidade; coméntaase emite opinións coherentes e ben argumentadas. (CCL, CCEC, CSIEE, CAA).

B/ Canto á temporalización, conviría que se impartisen todos eses estándares en todas asavaliacións. Cada estándar traballaríase nunhas cinco sesións completas por avaliación, peroparece preferible una distribución máis libre, en función da marcha do curso e dado que en cadasesión poden traballarse varios estándares. Ao contarse coa axuda do libro de texto, que inclúetodos os bloques reflectidos por estes estándares en todas as súas unidades, remitimos aoapartado correspondente (Cfr. Infra. Apartado 2.2.3.5.)


1. LGB1. Comprende, interpreta e produce textos orais con coherencia, cohesión e correcciónfonética e prosódica, coa axuda das TIC, respectando as regras de interacción e manifestandoactitude crítica ante os prexuízos (CCL, CD, CSC): 10%.

211

2. LGB2. Comprende, interpreta e produce textos escritos con coherencia, cohesión e correcciónortográfica, elaborando resumos e esquemas que identifiquen o tema e a estrutura eutilizando recursos das bibliotecas e as TIC (CCL, CD, CAA, CMCCT): 20%.3. LGB3. Utiliza un vocabulario amplo e as regras ortográficas e morfolóxicas do idioma (CCL):10%.4. LGB3. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións sintácticas (CCL, CMCCT): 10%.5. LGB4. Coñece a situación sociolingüística de Galicia e a súa relación co mundo lusófono, asícomo a diversidade lingüística (CCL, CSC, CCEC): 10%.6. LGB4. Coñece a historia social da lingua galega desde 1916 á actualidade (CCL, CSC, CCEC):10%.7. LGB5. Le obras e textos representativos da literatura galega de 1916 á actualidade; coméntaase emite opinións coherentes e ben argumentadas. (CCL, CCEC, CSIEE, CAA): 30%.



1. LGB1.. É capaz de comprender textos orais.. É capaz de producir textos orais.. É capaz de manexar as TIC para a produción de textos.. Respecta as regras de interacción.. Utiliza correctamente a fonética e a prosodia.

2. LGB2.. Elabora resumos e esquemas.. Elabora textos escritos de diversa tipoloxía.. Utiliza as bibliotecas e as TIC para as súas producións escritas.

3. LGB3.. Utiliza un vocabulario amplo.. Utiliza as regras ortográficas e morfolóxicas correctamente.

4. LGB4.. Recoñece as clases de palabras e as súas funcións.. Recoñece os mecanismos de cohesión textual.

5. LGB4.. Coñece a situación sociolingüística de Galicia.. Coñece a relación de Galicia e a lusofonía.. Recoñece a importancia do plurilingüismo.

6. LGB4.. Coñece a historia social da lingua galega de 1916 á actualidade.. Reflexiona sobre a situación sociolingüística de Galicia ao longo da súa historia.

7. LGB5.

212

. Le comprensivamente textos da literatura galega de 1916 á actualidade.

. Expresa as súas opinións sobre as lecturas oralmente e por escrito.

. Elabora textos de intención artística baseándose nas lecturas efectuadas.


1. Non alcanza o estándar: non acada ninguna ou case nungunha das competencias. Equivaleríaa Insuficiente.2. Alcanza o estándar sen acadar completamente todas as competencias. Equivalería aSuficiente.3. Alcanza o estándar con certa seguridade, acadando todas as competencias. Equivalería a Ben.4. Alcanza o estándar e acada as competencias correspondentes de maneira clara. Equivalería aNotable.5. Alcanza o estándar e adquire con brillantez as competencias. Equivalería a Sobresaliente.


1. LGB1.. En cada avaliación, comprensión e interpretación de textos orais.. Produción de textos orais coherentes e cohesionados.. Utilización das TIC para a elaboración de textos orais.. Respecto das regras de interacción que rexen a comunicación oral.

2. LGB2.. En cada avaliación, comprensión, e interpretación de textos escritos.. En cada avaliación, produción de textos escritos coherentes e cohesionados.. En cada avaliación, elaboración de esquemas e resumos.. Uso das bibliotecas e as TIC para a elaboración de textos escritos.

3. LGB3.. Uso, en cada exercicio, traballo ou exame dun vocabulario amplo.. Uso, en cada exercicio, traballo ou exame, das regras ortográficas e morfolóxicas.

4. LGB4.. Ao longo do curso, recoñecemento das clases de palabras en textos e exercicios.. Recoñecemento das funcións das clases de palabras en textos e exercicios.. Recoñecemento dos procedementos de cohesión en textos e exercicios.

5. LGB4.. Comprensión, ao longo do curso, dos principais conceptos de Sociolingüística.. Reflexión sobre a situación sociolingüísitica de Galicia.. Comprensión das relacións entre Galicia e a lusofonía.. Recoñecemento da importancia do plurilingüismo.

6. LGB5.. Coñecemento da historia social do galego de 1916 á actualidade.. Reflexión, en probas orais e escritas, sobre a historia social do galego de 191 á actualidade.

213

7. LGB5.. Exposición de opinións, orais e escritas, sobre os textos lidos..Recoñecemento das características dos textos literarios entre 1916 e a actualidade..Elaboración de textos de intención artística inspirados nos lidos.




Tamén o emprendemento é tratable, especialmente nos estándares 1, 2, 3, porque obrigaao alumnado a abordar a empresa de elaborar textos, facelos atractivos, correctos, e expoñelosde xeito eficaz, vencendo medos, investigando, poñendo en común cos/as compañeiros/as…Istoúltimo desenvolve tamén o fomento das relacións igualitarias, cívicas, non discriminatorias enon violentas porque obriga ao alumnado a dialogar, a chegar a acordos, respectar as diferenzasde todo tipo. Como se pode observar, estamos tratando á vez practicamente todos os elementostransversais.

A expresión escrita, eixo dos estándares 2, 3 e 7, tamén se combina, ao desenvolverseestes estándares, coa non discriminación, porque se fomenta o uso non sexista do idioma; alectura de textos, literarios ou de calquera outro tipo, onde se aprecie algún tipo dediscriminación ou violencia, dará lugar á reflexión para erradicar posibles prexuízos ou actitudesviolentas no alumnado. Estes elementos estaremos tratándoos tamén nos estándares 5 e 6,especialmente no relativo á non discriminación por motivo de lingua, o que axuda a reflexionarsobre a riqueza que supón o plurilingüismo e os contactos con outras culturas.



O libro de texto recomendado está dividido en 18 unidades didácticas, as 10 primeirasdedicadas aos bloques “Lingua e texto” e “Sociolingüística” e as 8 restantes ao bloque “Aliteratura”. Debido a que estes dous últimos bloques (“A sociolingüística “e “A literatura” )sereestruturan, nas instrucións da CIUG para as ABAU, en 6 temas de Sociolingüística e 12 deLiteratura (18 en total), parece conveniente que en cada trimestre se impartanaproximadamente 6 destes temas (2 de sociolingüística e 4 de literatura); cada profesor/adecidirá a distribución dos temas de cada un dos bloques á hora de impartilos. Polo que se refire

214

á materia do bloque “Lingua e texto”, contida no temario da CIUG (fonoloxía, morfosintaxe,dialectoloxía, etc.) irase distribuíndo ao longo dos tres trimestres. Deste xeito estaraseimpartindo en cada trimestre materia dos tres bloques, o que, ademais, é coherente coasinstrucións da CIUG e axéitase á estrutura da proba da ABAU. É conveniente, ademais, que setraballe periodicamente con modelos desta proba, para que o alumnado se familiaricecoa súa estrutura.


Comprensión, interpretación e valoración de textos orais e audiovisuais diversos,especialmente expositivos, argumentativos e dos medios de comunicación.

Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese, cooperacióne respecto.

Produción de textos coherentes, correctos gramaticalmente e ben cohesionados sobretemas relacionados coa actualidade ou do currículo.

Presentación oral de textos expositivos e/ou argumentativos de diferentes ámbitos. Uso correcto da nosa lingua oral e valoración positiva da pronuncia con fonética e

prosodia correctas, con actitude crítica ante os prexuízos asociables a ela. Comprensión e síntese de textos escritos, especialmente expositivos e argumentativos. Planificación e produción de textos escritos coherentes, cohesionados e

gramaticalmente correctos. Correcta utilización das regras ortográficas e morfolóxicas encalquera escrito.

Análise e produción de textos escritos dos medios de comunicación e narrativos,descritivos e dialogados.

Busca e selección de información coa axuda das TIC. Caracterización morfosintáctica e semántica das distintas clases de palabras. Coñecemento e definición dos principais conceptos de Sociolingüística. A diversidade lingüística, o plurilingüismo e a lusofonía. Historia da lingua: O Galego Moderno de 1916 á actualidade; características

lingüísticas e contexto sociolingüístico. Coñecemento da literatura galega entre 1916 e a actualidade. Lectura e comentario de textos da literatura galega desde 1916 á actualidade: períodos,

autores e características da poesía, da prosa e do teatro.


A sociedade actual, na que se insire o noso alumnado, require da cidadanía a capacidade deenfrontarse a unha grande cantidade de información; por este motivo, o seu tratamento é undos obxectivos do sistema educativo. Este reto concrétase na necesidade de manexar diversossoportes e fontes, usar medios audiovisuais e informáticos para buscar, seleccionar, analizar einterpretar a información, así como desenvolver a capacidade crítica con respecto a ela.Ademais, especialmente neste nivel educativo, o alumnado debe ser capaz de ir facéndoseprogresivamente máis autónomo. Neste senso, o profesorado, ademais de utilizar, se oconsiderar útil, o libro de texto e calquera outro material de aula, poderá presentar aos/as seusalumnos/as unha selección de bibliografía e páxinas web que estes deberían manexarasiduamente como preparación para o seu futuro académico, previsiblemente universitario.

215

Para desenvolver o currículo da nosa materia, propóñense as seguintes orientaciónsmetodolóxicas:

Adoptar un enfoque comunicativo que faga do texto a unidade comunicativafundamental e que favoreza o emprego do idioma en distintas función e contextos deuso. Por tanto, as habilidades e estratexias lingüísticas serán obxecto de especialatención, sen desdeñar a reflexión e o coñecemento do código lingüístico.

Proporcionar e traballar con textos de distinta natureza (literarios, expositivos,argumentativos ...)

Promover a utilización de diversas fontes para obter información. Propiciar as actividades que favorezan o intercambio respectuoso de ideas, o discurso

argumentativo e o espírito crítico e cooperativo; utilizar unha metodoloxía dinámica queaxude ao alumnado a aprender por si mesmo, a traballar individualmente e en equipo,oralmente e por escrito e a aplicar métodos de investigación apropiados.

Ler, interpretar e valorar obras literarias.


Ao comezo do curso, o/a profesor/a informará ao alumnado sobre os obxectivos e contidos e osprocedementos e criterios de avaliación e cualificación.

A avaliación dos alumnos baséase en dous elementos:• O traballo diario, a participación activa nas clases e a correcta expresión oral da lingua. • Os exames ou probas escritas.


A avaliación será sumativa, procesual e continua; no caso de que o alumnado non alcance osobxectivos mínimos fixados, existirá unha proba final global en xuño. Para obter unhacualificación final positiva, o alumnado deberá obter un mínimo global de 5 puntos (acualificación será numérica, de 0 a 10 puntos).

Nas probas escritas (unha como mínimo por avaliación) cualificarase conforme aos seguintescriterios:

-Un primeiro bloque, práctico, terá unha puntuación de 6 puntos, repartidos do seguinte xeito:

Dúas preguntas de comprensión textual (1 punto cada unha). Unha pregunta de comentario sobre o texto proposto (2 puntos). Dúas preguntas de lingua (fonoloxía, morfosintaxe, dialectoloxía, semántica…) a partir do

texto (1 punto cada unha).

- Un segundo bloque, de teoría, terá unha puntuación de 4 puntos, repartidos do seguinte xeito:

Un tema de sociolingüística (1 punto). Un tema de literatura (3 puntos).

216

En ámbolos dous bloques haberá que obter un mínimo de 2 puntos, con puntuación inferior nose sumará a nota do outro bloque.

Hai que destacar que, nas probas escritas, se penalizará, segundo as instrucións da CIUG, oserros ortográficos e lingüísticos até un máximo de 2 puntos, conforme ao seguinte criterio: faltasmoi graves: - 0,20 puntos; faltas graves: -0,10 puntos; faltas leves: -0,05 puntos. A falta decoherencia e cohesión dun texto é máis difícil de establecer de modo xenérico porque non haiun indicador como o til ou grafía que nos permita baremalo, pero a redacción coherente é tanimportante ou máis cá ortografía polo que poñeremos especial interese no seu traballo e seráun requisito imprescindible para que un exame sexa cualificado positivamente. Un exame malpresentado, con caligrafía ilexible ou redacción incorrecta tamén será penalizado cun máximo de2 puntos (penalización máxima por este apartado)

A participación activa nas clases, o traballo diario na aula, a puntualidade na entrega deexercicios, traballos e tarefas, e a coidadosa utilización do noso idioma en todas as intervenciónsorais teranse en conta na cualificación global.

A comprobación da falta de orixinalidade de calquera traballo entregado polo alumno, implicaráa anulación do mesmo e será cualificado con 0 puntos.


A asistencia aos exames é obrigatoria e a ausencia só pode ser xustificada cun certificado oficial(médico, xudicial, etc.) Non se aceptarán os xustificantes imprecisos que non veñan refrendadospor unha institución oficial. Os alumnos que non se presenten ao exame nas datas fixadaspoderán realizar dito exame na proba final, se o profesor o considera oportuno.

Os profesores teñen a obriga de ensinar os exames aos alumnos nun prazo de tempo prudencial.Se se demora a entrega destes, pérdese o compoñente reeducador que ten o exame e xa que seesquece o feito e a corrección dos erros amósase máis difícil.

Exame global finalO alumno que non supere a materia por avaliacións terá dereito a un exame global final que teráunha estrutura e unha puntuación semellantes a dos exames parciais e referirase a toda amateria do curso.

Se algún alumno expresa a súa intención de presentarse ao exame global final para subir nota,deberá ter en conta que se a nota que obteña é inferior a súa cualificación anterior, poderábaixar o resultado inicial.


Exame de setembroO exame de setembro é un exame extraordinario, polo tanto o alumno ha de demostrar ocoñecemento dos contidos mínimos e non se terán en conta as cualificacións obtidas durante ocurso nin os traballos ou lecturas realizados. A cualificación será exclusivamente a que se obteñano exame escrito.

217

3. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTE.

Os indicadores de logro sérvennos para reflexionar sobre a nosa actuación en relación coalumnado e sobre todos os aspectos da nosa programación. Formulámolos como unha serie decuestións que debemos responder ao longo do curso e que nos servirán para modificar aquelesaspectos que consideremos mellorables na nosa práctica docente. Estableceremos unhavaloración do grao de cumprimento e propostas de mellora.

Agrupámolos nas seguintes epígrafes:

a/ Diversidade Que recursos e actividades utilizo para coñecer a diversidade da clase?: Informes de cursos anteriores Información obtida en titoría de coordinación. Teño en conta a diversidade á hora de organizar a clase? Ofrezo a cada alumno/a a atención que necesita? . Teño en conta ao alumnado que se afasta da media (por arriba e por abaixo)?

b/ Programación Consulto a programación ao longo do curso e, de ser necesario, realizo e anoto

posibles modificacións? Adecúoa miña práctica docente á programación?

c/ Actividades de aula Utilizo diferentes formas de traballar o alumnado?:

◦ Individualmente◦ Por parellas◦ En grupo reducido◦ En gran grupo

Busco maneiras de motivar ao alumnado? Utilizo diferentes tipos de actividades?:

◦ Exercicios cerrados, dirixidos◦ Exercicios abertos, variados, espontáneos◦ Exercicios que facilitan o traballo cooperativo

Utilizo unha metodoloxía e uns materiais didácticos variados?:◦ Ferramentas TIC◦ Actividades de aprendizaxe autónomas◦ Explicacións teóricas e libro de texto

Distribúo o tempo de xeito equilibrado en cada sesión lectiva?:◦ Mantemento da orde◦ Impartición de coñecementos◦ Resposta a preguntas, fomento de participación, etc.◦ Observación◦ Corrección ao alumnado de xeito individual

218

d/ Avaliación

Antes de comezar o traballo explico ao alumnado que, como e con que frecuenciaavaliarei?

Uso diferentes tipos de probas?: Exames orais Exames escritos Traballo de clase individual ou colectivo Actividades de traballo na casa Realizo probas de recuperación? Con que periodicidade?

…………

Canto ao grao de cumprimento, poderiamos avalialo establecendo unha gradación, en funciónda maior ou menor adecuación a cada indicador. Poderíanse usar as seguintes rúbricas:

Totalmente Bastante Algo Pouco Nada

Despois de interpretar analizar os datos obtidos, seremos conscientes das nosas fortalezas e asnosas debilidades, do positivo e do mellorable e poderemos plantearnos as liñas de melloranecesarias.

4. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE.

Os/as alumnos/as son diferentes no seu ritmo de traballo, estilo de aprendizaxe, coñecementosprevios, experiencias, etc. Todo iso sitúa ao profesorado na necesidade de educar en e para adiversidade. A LOE e a LOMCE propoñen un currículo común, adaptado ás necesidades de cadaun. Preténdese que este alumnado acade, dentro dun mesmo e único sistema educativo, osobxectivos establecidos con carácter xeral para todo o alumnado.

En función das diferentes necesidades educativas do noso alumnado, encontrámonos diferentesniveis de atención á diversidade:

. No primeiro nivel sitúanse as actividades de reforzo e ampliación, coas que se atende de xeitomáis completo tanto ao alumnado máis retardado como ao máis adiantado. Son as máis xerais eas que cada profesor/a debe ir desenvolvendo no día a día, en función das particularidades doalumnado de cada grupo.

. No segundo nivel, están as adaptacións curriculares, para alumnado con dificultades segundose detecten, que o profesorado afectado elaborará en colaboración co departamento deOrientación.

219

. No terceiro nivel, están o PMAR de 2º e o PMAR de 3º,( dos que este curso contamos con dousgrupos, un en cada nivel), cuxo programa específico pode consultarse no apartado 1.2.5 daprogramación.

Algúns dos recursos que favorecen a aprendizaxe aos alumnos con máis retardo na aprendizaxeson:Recursos metodolóxicos:

Potenciar o uso da lingua oral en situacións espontáneas e planificadas. Combinar períodos curtos de atención e traballo. Usar o reforzo social para apoiar, non só rendemento, senón o esforzo. Proporcionar reforzo positivo ao feito de acabar as tarefas. Mesturar actividades de alto e baixo interese (comezando polas menos atractivas)

intercalándoas. Proporcionar pequenos descansos, frecuentes e regulares. Dividir as tarefas en etapas breves. Determinar o tempo de traballo-atención. Asignar menor cantidade de exercicios.

Recursos de adecuación das actividades de aprendizaxe:

Ampliar o tempo para a realización das actividades. Valorar as actividades polos seus contidos e non polos erros de escritura. Repetir as explicacións as veces que sexa necesario. Respectar o ritmo de aprendizaxe. Para alumnos con TDAH, aplicar a máxima “menos é máis”: o importante é saber

facer, non a cantidade do realizado. Procurar que acaben o traballo cunha actividade que lles saia ben. Recordar as datas de entrega. Utilizar as actividades adecuadas ao alumnado con dificultade de aprendizaxe que

figuran nas propostas didácticas dos libros de texto. Recursos de adecuación da avaliación Ter en conta, nas probas escritas, a posible dificultade coa expresión escrita. Proporcionar máis tempo para realizar as probas. Confirmar a comprensión dos enunciados das preguntas. Traballar, antes das probas, con exercicios similares aos destas. Comprobar que se respondeu a todo antes de entregar. Recordar que se revise o exame antes de entregar. Avaliar os puntos débiles detectados no proceso ensino-aprendizaxe, especialmente

identificar os mínimos esixibles non obtidos.

No que se refire ao alumnado con altas capacidades, algunhas das medidas adoptables poderíanser a impartición de contidos e adquisición de competencias de cursos superiores así como aampliación de contidos do curso corrente.

220

5. PLAN TIC, PROXECTO LECTOR E TRATAMENTO DOS TEMAS TRANSVERSAIS (EDUCACIÓN ENVALORES)

Agrupamos neste apartado o tratamento das TIC, o proxecto de fomento da lectura e otratamento de temas transversais por tratarse de aspectos do currículo presentes sempre, tantonos obxectivos como nos contidos de todos os cursos da programación e que, polo tanto,apareceron xa mencionados ao longo de toda esta. Facemos agora un breve resumo do seucontido, pero remitimos á programación no seu conxunto para ver como se integran nodesenvolvemento do currículo.

PLAN TIC.

As TIC, que evolucionaron enormemente nos últimos anos, serven, na nosa materia, comoapoio á aprendizaxe, fundamentalmente grazas aos recursos didácticos que ofrece internet,tanto en certos enderezos educativos como en calquera outro que poida ofrecer informaciónútil.

A utilización das TIC será adaptada á idade do alumnado e flexible, en función das necesidades enivel de cada grupo. Este traballo levarase a cabo, na medida do posible, no centro educativo,pero tamén utilizará preferentemente as TIC na súa propia casa, o que fomentará o traballoautónomo o e a maduración persoal. O/a profesor/a procurará guiar ao alumnado, ao mandarlleutilizar as TIC, sobre os enderezos que lle poidan resultar de utilidade.

PROXECTO LECTOR.

1. Análise da situación da lectura e escritura na nosa área.

1.1. Por medio dunha proba inicial comprobarase o nivel competencial na lectura de textosliterarios: nos cursos superiores (a partir de 3º ESO) fundamentalmente literatura “para adultos”e clásicos, das nosas letras e da literatura universal; nos cursos inferiores, literatura infantil -xuvenil.

Tamén se analizarán as competencias na lectura doutros tipos de textos, desde cómic até textosxornalísticos e enciclopédicos en diferentes soportes.

1.2. Unha vez comprobado o nivel lector, comprobaremos a competencia oral e escrita do nosoalumnado para resumir, interpretar e comentar o lido. Neste apartado cabe analizar onivel competencial do alumnado individualmente e en grupo. É moi importante a utilización dasTIC para resolver dúbidas e axudar ao alumnado a achegarse á lectura reflexiva e produtiva coninformación que complete e enriqueza o lido. Ademais, a utilización das TIC como fontede información sobre os textos é, en si, exercicio de lectura en soporte dixital.

2. Obxectivos.

2.1.Desenvolvemento do pracer da lectura, como alimento para o espírito e porta aocoñecemento.

221

2.2. Achegamento, progresivamente máis autónomo, a lecturas, ademais dasobrigatorias seleccionadas polo departamento.

2.3. Creación de ambientes propicios para que a lectura se realice, no seu caso, en silencio.Tamén se propiciará a lectura de textos en voz alta, por parte do profesor/a ou do alumnadopara que o resto do grupo escoite e tome notas para una posterior posta en común ou calqueraoutro tipo de exercicio. Este obxectivo pode ser axeitado para dar lugar a actividades deescritura creativa.

2.4. Visitas á biblioteca para familiarizarse cos seus fondos bibliográficos, ler en silencio, encalquera soporte, incluído as TIC, e familiarizarse tamén co préstamo de libros. Esta últimaactividade pode implicar ás familias no proceso lector, xa que poderán observar as lecturas queo alumnado leva á casa e mesmo participar delas.

2.5. Posta en común, por medio de exposicións orais ou debates, das experiencias lectoras doalumnado.

2.6. Establecemento, en función da dispoñibilidade horaria que nos permita a impartición docurrículo, dunha hora de lectura, coa periodicidade que o profesorado estime conveniente, enfunción da dinámica de traballo de cada grupo.

2.7. Elaboración, polo alumnado, de recensións, seguindo modelos proporcionados poloprofesorado, que poderán, ademais, publicarse no blog da biblioteca como medio de incitación álectura a todos os membros da comunidade escolar.

3. Criterios e procedementos de avaliación.

3.1. Para avaliar as obras de lectura obrigatoria seleccionadas polo departamento, utilizaranse asprobas que cada profesor estime conveniente, sexan orais ou escritas, en grupo ouindividualmente. Os resultados desas probas cualificaranse segundo os criterios establecidos noapartado correspondente da programación.

Neste apartado incluímos tamén todos os textos, de diversa tipoloxía, traballados na auladurante o desenvolvemento das clases, e cuxa avaliación se incluirá nas probas ordinarias deavaliación.

3.2. Canto ás lecturas opcionais, que complementarán positivamente as cualificacións,valorarase, entre outros aspectos, o interese amosado polo alumnado, a actitude durante assesións de lectura, a puntualidade en devolver os libros en préstamo e a redacción dasrecensións.

Canto ao Plan Anual de Lectura, o instituto prepara un Proxecto documental integrado quexiraría arredor das Viaxes e descubrimentos , desde o noso departamento, sexa en actividadespropias, sexa en colaboración con outros departamentos (fundamentalmente os de linguas ,Xeografía e Historia e Plástica) estimularase a participación do alumnado en actividades como:elaboración de carteis; presentacións audiovisuais; presenza das viaxes en distintas obrasliterarias, conferíndolle especial importancia á obra do autor homenaxeado no día das Letras

222

Galegas e todas aquelas que puidesen xurdir, tendo sempre en conta as suxestións do nosoalumnado.

Tratamento dos temas transversais (programa de educación en valores).

A expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as TIC, e emprendemento e a educacióncívica e constitucional estarán presentes en todos os cursos de todas as etapas. Fomentarase,ademais, o desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres, a prevención daviolencia de xénero ou contra persoas con discapacidade e os valores inherentes ao principio deigualdade de trato e non discriminación por calquera condición ou circunstancia persoal ousocial. Por tanto, abordaremos nas nosas aulas a prevención destes tipos de violencia, así comoda terrorista, racista ou xenófoba, especialmente este curso no que o noso centro desenvolve oProxecto de centro 2017-18: “Acoso: non mires para outro lado”. Procurarase ademaisconcienciar contra os comportamentos e contidos sexistas e de discriminación por razón daorientación sexual ou da identidade de xénero. Incorporaranse así mesmo elementoscurriculares relacionados co desenvolvemento sustentable, os riscos de explotación e abusosexual, os malos tratos ás persoas discapacitadas, as situación de risco derivadas da inadecuadautilización das TIC e a protección ante emerxencias e catástrofes.

Fomentarase o desenvolvemento do espírito emprendedor, o fomento da igualdade deoportunidades e do respecto ao emprendedor e ao empresario, así como á ética empresarial.

No ámbito da educación e seguridade viaria promoverase a mellora da convivencia e prevenciónde accidentes de tráfico.

Canto á abordaxe destes temas na nosa materia, ademais dun tratamento interdisciplinar,permiten un achegamento non estritamente académico. En relación a estas dúas últimascuestións, a asistencia do noso alumnado a aquelas actividades complementariasprogramadas no centro, relacionadas cos temas transversais será o punto de partida idealpara introducir estes contidos na aula, en forma de debates, relatorios, tertulias, etc. Todos estestemas serán obxecto de tratamento en todos os niveis e a súa integración no currículo estáconcretada en cada un deles nos apartados correspondentes da programación.Por outra banda, os libros de texto oficiais conteñen, en cada unha das súas unidades didácticas,abundantes actividades que desenvolven estes contidos, polo que se poden traballar de maneiraconstante, tanto de xeito oral coma escrito.

Tamén o “día a día”, de maneira moitas veces espontánea, proporciona material abondo, tantoao profesorado coma ao alumnado, coa vantaxe de tratarse de material “de primeira man” e,polo tanto, moi atractivo para o alumnado.

Por último é moi importante a actitude do/a profesor/a en relación con todos estes temas(actitude que forma parte do chamado “currículo oculto”), porque contribúe en grandísimamedida á transmisión dos valores positivos ao alumnado.

A abordaxe destes elementos en relación cos estándares de aprendizaxe encóntrase nosapartados referidos ás concrecións de estándares que figuran en todos os cursos LOMCE naprogramación (Cfr. Supra, apartados 1.2.1.4, 1.2.3.4, 1.2.5.1, 2.2.1.4 e 2.2.2.5).

223

6. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES.

O departamento organizará as actividades complementarias e extraescolares que sexanaxeitadas para contribuír ao desenvolvemento educativo do alumnado, baixo a supervisión davicedirección e, se for, preciso, en colaboración con outros departamentos. Cabe mencionarneste apartado actividades como conferencias e charlas, saídas a museos e exposicións, viaxesculturais, etc. Algunhas das actividades que previsiblemente se levarán a cabo, son asseguintes:

Participación do alumnado en todas as actividades programadas polo centro en relacióncos temas transversais (interdisciplinariedade), moi especialmente as relacionadas coProxecto de centro 2017-18: “Acoso: non mires para outro lado”

Actividades de animación ao alumnado para a súa participación na revista “Alén dachuvia”, no blog da biblioteca, no club de lectura, no maratón de lectura do instituto,no concurso literario “Rita Suárez Amado”…

Visitas a museos, exposicións, representacións teatrais, estreas cinematográficas, etc. Actividades para a celebración do Día das Letras Galegas. Viaxes culturais. Asistencia a charlas ofrecidas por autores/as dalgunhas das obras de lectura obrigatoria.

Entre as actividades concretas que se ten previsto realizar, sempre que a marcha do curso opermita, propoñemos:

“Charla-coloquio sobre o parlamento de Galicia nos centros educativos” para osalumnos de Oratoria.

Visita á Casa - Museo Castelao en Rianxo para os alumnos de 2º de Bacharelato. Ruta Rosaliana para os alumnos de 1º de Bacharelato. Visita ao Castro de Baroña e Parque natural de Corrubedo para os alumnos de 4º de

ESO. Visita á Casa – Museo Manuel María en Outeiro de Rei (Lugo) para os alumnos de 3º de

ESO. Visita á cidade de Santiago de Compostela para os alumnos de 2º de ESO. Ruta por Muros, Monte Pindo, Ézaro e as fervenzas do Xallas para os alumnos de 1º de

ESO. Visitas guiadas á casa Picasso e á Exposición: “A arte no cómic” para os alumnos de 3º

de PMAR.

Ademais poderanse organizar saídas a exposicións temporais consideradas de interese ou taména algunha das bibliotecas municipais. Teranse en conta as posibles suxestións do alumnado evalorarase calquera delas que supoña un enriquecemento cultural e educativo. Tamén sevalorará o comportamento á hora de programar estas actividades, que han ser un complementodo día a día na aula, pero que requirirán unha actitude positiva do alumnado neste día a día paralevarse a cabo.

224

7. ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIASPENDENTES E PROBA EXTRAORDINARIA DE SETEMBRO.

Canto á recuperación das materias pendentes, tanto na ESO coma no Bacharelato, serácompetencia da xefatura de departamento a organización das probas ou exames oficiais deavaliación (dous) así como do final global de maio para todos/as aqueles/as alumnos/as coamateria pendente. A xefa de departamento estará en constante coordinación co profesoradoque teña alumnado pendente. A información, a principio de curso, sobre actividades derecuperación, a orientación ao alumnado coa materia pendente, o deseño das actividades deseguimento e a avaliación destas actividades e /ou dos exames oficiais será tarefa doprofesorado que lles imparte clase aos/ás alumnos/as implicadas. A data dos tres exames (unprimeiro parcial no primeiro trimestre, un segundo parcial no segundo trimestre e un examefinal en maio) será anunciada con suficiente antelación, tanto oralmente, a través doprofesorado como a través dos correspondentes anuncios no taboleiro específico no corredor docentro, e no taboleiro das aulas. Unha vez corrixidos os exames polo profesorado, estescomunicarán a cualificación do/da alumno/a pendente á xefa de departamento, quen será aencargada de comunicarlla ao xefe de estudos ou, no seu caso, de comunicala na avaliación dependentes.

EXAMES DE ALUMNOS PENDENTES DE LINGUA GALEGA E LITERATURA.

1º PARCIAL:

1º ESO

. Determinación do tema dos textos;definición de palabras extraídas deses textos.

. Teoría: Os xéneros literarios. Plurilingüismo. As familias lingüísticas.

. Substantivo e adxectivo.

. Regras de acentuación.

. Vocabulario: En familia. Na aula.

2º ESO. Determinación do tema de textos; definición de palabras extraídas deses textos.. Teoría: Formación do plural.. Formación de palabras por sufixación.. Palabras con–l- ou–r- en grupos consonánticos.. Vocabulario: As viaxes. A gastronomía e a hostalería.

3º ESO.. Definición de palabras extraídas de textos.. Teoría: As cantigas. Latín vulgar, linguas de substrato e superestrato. Linguas romances.. O narrador. Tipoloxía.. As vogais do galego.. A conxugación dos verbos regulares.. Morfemas flexivos e derivativos.. Frase nominal: estrutura e funcións.. Vocabulario: As redes sociais.

225

1º BACHARELATO. Elementos da narración.. A descrición. Tipos.. Substrato e superestrato. Palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos.. O substantivo.. As cantigas. Comentario literario.

2º PARCIAL

1º ESO. Textos descritivos. Definicións de palabras extraídas de textos.. Características dos textos teatrais.. Poema de Rosalía de Castro: tema e métrica.. Uso de –s-ou–x-.. Vocabulario: O corpo en acción.. Suxeito, CD e CI.

2º ESO. Resumo dun texto. Definición de palabras. Determinación do tema.. Suxeito, CD, C CIRC.. Os bloques dialectais.. Vocabulario: Os medios de transporte. A paisaxe mariña.. Creación de adxectivos a partir de substantivos.

3º ESO. Definicións de palabras extraídas de textos.. Rosalía de Castro, Curros e Pondal.. Vocabulario: As artes. A paisaxe natural.. Acentuación.. A conxugación dos verbos irregulares máis importantes (ser,estar,haber…).. Infinitivo conxugado. Frase preposicional: funcións oracionais.

1º BACHARELATO. Rosalía de Castro, Eduardo Pondal e Manuel Curros Enríquez. Comentario literario.. Textos xornalísticos:Tipoloxía.. A realidade plurilingüe de España.. O portugués e a lusofonía.

EXAME FINAL

1º ESO. Tema dun texto. Definicións de palabras extraídas dese texto.. O narrador. Tipoloxía.. As linguas de España.. Acentuación.. Vocabulario: En familia. Na rúa.. O pronome átono. O suxeito.

226

2º ESO. Tema dun texto. Definición de palabras extraídas dun texto.. Toponimia e antroponimia.. Normalización da lingua.. Detección de prexuízos nun texto.. Comparacións. Os tempos verbais.O suxeito.. Terminacións–zo/-za,-cio/-cia.

3º ESO. Cantigas: temas, forma, cronoloxía.. Tipos de texto : a entrevista. Definicións de palabras.. A conxugación dos verbos irregulares básicos(ser, estar, haber, facer, ir, vir, poder).. Pronomes átonos. Infinitivo conxugado.Oracións comparativas.. Rosalía de Castro, Curros e Pondal: características temáticas e formais.

1º BACHARELATO. Textos expositivos e argumentativos.. Historia do galego.Palabras patrimoniais ,cultismos e semicultismos.As linguas da península.. Pronomes átonos. Infinitivo conxugado.. Cantigas. Tipos,cronoloxía,características. Comentario literario.. Rosalía,Curros e Pondal: características temáticas e formais. Comentario literario.

Canto á distribución dos contidos por unidades, é a seguinte:

1ºESO:1º parcial:unidades 1,2,3,4 do libro de texto.2º parcial:unidades 5,6,7,8,9 do libro de texto.

2º ESO:1º parcial: unidades 1,2,3,4 do libro de texto.2º parcial: unidades 5,6,7,8,9 do libro de texto.

3º ESO:1º parcial: unidades 1,2,3,4 do libro de texto.2º parcial: unidades 5,6,7,8,9 do libro de texto

1º BACHARELATO:1º parcial: unidades 1,2,3,4,5,11,12,13,14,15 do libro de texto.2º parcial: unidades 6,7,8,9,10,16,17,18,19,20 do libro de texto.

En todos os niveis, cómpre obter un mínimo de 5 puntos para aprobar.

Na ESO, a cualificación será a media das cualificacións das probas parciais; de nonacadarse a cualificación mínima, farase un exame global final. Na proba global final entrará toda

227

a materia do curso. Canto á estrutura, tanto das probas parciais como da final, basearase nosexercicios do libro de texto, e será a seguinte:

Comprensión e elaboración textual (4 puntos). Vocabulario do libro de texto (2 puntos). Gramática (2- puntos). Ortografía (1 punto). Teoría (1 punto).

En Bacharelato, a cualificación será a media das cualificacións das probas parciais; de nonacadarse a cualificación mínima, farase un exame global final. Na proba global final entrará todaa materia do curso. Canto á estrutura, tanto das probas parciais como da global final, será a seguinte:

Reflexión sobre o texto (2 puntos). Lingua e sociedade (1 punto). Estudo da lingua (2 puntos). Léxico (1 punto). Literatura (4 puntos).

Canto á proba extraordinaria de setembro, só se terá en conta a cualificación da proba escrita,que, en todos os niveis, excepto en 2º de Bacharelato, se baseará nos contidos dos libros oficiaisde texto de cada nivel. A súa estrutura será similar á das probas parciais e finais de curso.

Canto á proba de 2º de Bacharelato, o exame será similar á proba da CIUG para as ABAU. Entodos os niveis cómpre obter un mínimo de 5 puntos para aprobar.

8. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA.

O Departamento colaborará no cumprimento dos fins e principios do NOF e do Plan deConvivencia, tratándoos nos apartados do currículo nos que se poidan incluír e nodesenvolvemento diario da actividades escolares. Desde o noso Departamento seránespecialmente importantes as accións destinadas a erradicar da linguaxe os usos que supoñendiscriminación de xénero ou de calquera outro tipo, así como crear ámbitos de debate onde setraten estes temas e se chegue, entre todos, a unha convivencia harmónica.

9. LIBROS DE LECTURA PARA O CURSO 2017-18

1º ESO:

Francisco CASTRO VELOSO, C h a m á d e m e S i m b a d , Galaxia, colección Árbore. Ledicia COSTAS, A señorita Bubble, Xerais. César MALLORQUÍ, A s lá g ri m as d e Sh i v a , Rodeira, colección Periscopio.

228

O profesorado poderá suxerir outras propostas de lectura.

2 º E S O:

Daniel R. CASTELAO, Retri n c o s , Galaxia. Maite CARRANZA, O clan d a l o b a , Rodeira. Marilar ALEIXANDRE, A b a nd a sen f u t u r o , Xerais, colección Fóra de Xogo. Agustín FERNÁNDEZ PAZ, A ire n e g r o , Xerais, colección Fóra de Xogo. Marina MAYORAL, Trist e s ar m a s , Xerais.

O profesorado poderá suxerir outras propostas.

3 º E S O:

Andrea MACEIRAS, Europa Express, Xerais. Marilar ALEIXANDRE, A c a b e za d e M e du s a , Xerais, colección Fóra de Xogo. Carlos VILA SEXTO, A s se t e m o r t e s , Galaxia.

O profesorado poderá suxerir outras propostas .

4 º E S O:

Daniel R. CASTELAO, C o u s as , Galaxia. Carlos CASARES, Ve n t o fe r i d o , Galaxia. Carlos G. REIGOSA, P e p a a Lo b a , Xerais, colección Narrativa. Domingo VILLAR, Oll o s d e a ug a , Galaxia, colección Literaria. Rosa ANEIROS, Ám o te L e o A . Destino xalundes, Xerais. Santiago LOPO, A d ia g o n a l d o s t o l o s , Galaxia. Manuel NÚÑEZ SINGALA, Ca m i ño s n a a ug a , Galaxia. Carlos NEGRO, MAKINARIA, Xerais, colección Fóra de xogo. Suso DE TORO, Conta saldada, Xerais.

O profesorado escollerá tres de entre os libros da lista. Poderá, ademais, suxerir outraspropostas de lectura e ofrecer ao alumnado a posibilidade de ler, de xeito voluntario, algúndos outros libros da lista.

1 º B A C HA R E L A TO :

Rosalía de CASTRO, F o llas N ov a s , Xerais. Rafael DIESTE, Do s ar qu i v o s d o tras n o , Galaxia. Eduardo BLANCO AMOR, A Es m o r g a , Galaxia. Carlos G. REIGOSA, A lei d as á n i m a s , Xerais. Xosé Luís MÉNDEZ FERRÍN, P e r ci v al e o u tras h ist o ria s , Xerais. Pedro FEIJOO, A m e m o ria d a c h o i v a , Xerais. Álvaro CUNQUEIRO, Os ou tr o s f eira n te s , Galaxia. Manuel RIVAS, A s v o c es b aixa s , Xerais. Santiago LOPO, A arte de trobar, Xerais.

229

Manuel PORTAS, Lourenzo xograr, Xerais. Xulia ALONSO, Futuro imperfecto, Mar maior.

O profesorado escollerá tres de entre os libros da lista. Poderá, ademais, suxerir outraspropostas de lectura e ofrecer ao alumnado a posibilidade de ler, de xeito voluntario, algúndos outros libros da lista.

2 º B A C HA R E L A TO :

Os libros de lectura serán opcionais, segundo o criterio de cada profesor.

E SA :

Daniel R. CASTELAO, Retr i n c o s , Galaxia. Agatha CHRISTIE, A ratei r a , Vicens Vives, colección Aula das Letras. Agustín FERNÁNDEZ PAZ, Cartas d e i n v er n o , Xerais, colección Fóra de Xogo. Pedro Antonio de ALARCÓN (adaptación de José Mª ARANDA), El cla vo , clásico adaptado,Espasa Calpe. John STEINBECK, L a p erl a , Edhasa. John BOYNE, El n i ñ o c o n e l p ija m a d e ra y a s , Salamandra.

O profesorado escollerá entre os libros da lista aquel ou aqueles que lle parezan convenientese poderá suxerir outras propostas de lectura.

10. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN.

A revisión e a avaliación da programación farase periodicamente nas reunións dedepartamento, onde se analizará o seu grao de cumprimento. Tamén se discutirán aquelesaspectos que, de ser necesario, se deberían modificar no curso e, especialmente, asmodificacións que se introducirán, de ser o caso, na programación do curso vindeiro. A eserespecto, nas reunións finais, a xefa de departamento levará planificado o traballo por realizar,que explicará aos restantes membros do departamento para, tras debater nos últimos días docurso, a súa análise reflexiva durante o verán e a súa elaboración e redacción definitivas nosprimeiros días do novo curso.

Tamén poderá resultar de utilidade a autoavaliación do profesorado a partir dos indicadores delogro (Cfr. Apartado 3 da programación) que, no seu apartado correspondente, pode aportarelementos de reflexión concretos á hora de mellorar a programación.

230

11. LEXISLACIÓN BÁSICA.

- Decreto 133/2007 do 5 de xullo polo que se regulan as ensinanzas da educación secundariaobrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG, 13 de xullo de 2007).

- Orde do 30 de xullo de 2007 pola que se regulan os programas de diversificación curricular naE.S.O (DOG, 21 de agosto de 2007).

- Orde do 24 de xuño de 2008 pola que se desenvolve a organización e o currículo dasensinanzas de bacharelato na Comunidade autónoma de Galicia (DOG, 23 de xuño de 2008).

- Orde do 24 de xuño de 2008 pola que se regula a educación básica para persoas adultas e seestablece o seu currículo na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG, 23 de xullo de 2008).

- Orde do 23 de setembro de 2008 pola que se amplía a oferta de materias optativas dobacharelato e se establece o seu currículo (DOG, 29 de setembro de 2008).

- Lei 4/2011, de 30 de xuño, de convivencia e participación da comunidade educativa (DOG, 15de xullo de 2011).

- Real decreto 1105/2014 de 26 de diciembre por el que se establece el currículo básico de laEducación Secundaria Obligatoria y el Bachillerato (BOE, 3 de enero de 2015).

- Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundariaobrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG, 29 de xuño de 2015).

-Orde do 15 de xullo de 2015 pola que se establece a relación de materias de libreconfiguración autonómica de elección para os centros docentes nas etapas de educaciónsecundaria obrigatoria e bacharelato e se regula o seu currículo e a súa oferta (DOG, 21 de xullode 2015).

- Resolución do 27 de xullo de 2015 da Dirección Xeral de Educación, FormaciónProfesional e Innovación Educativa pola que se ditan instrucións no curso académico 2015-16para a implantación do currículo da educación secundaria e do bacharelato nos centrosdocentes da Comunidade Autónoma de Galicia (DOG, 29 de xullo de 2015).

- Resolución do 15 de xullo de 2016, da Dirección Xeral de Educación, FormaciónProfesional e Innovación Educativa, pola que se ditan instrucións para a implantación, nocurso académico 2016/17, do currículo establecido no Decreto 86/2015, do 25 de xuño, daeducación secundaria obrigatoria e do bacharelato nos centros docentes da ComunidadeAutónoma de Galicia (DOG, 1 de agosto de 2016).

231

12. MEMBROS DO DEPARTAMENTO.

- Concepción Álvarez Pousa (sustituta de Mª Xosé Vázquez Lamas)

- Mª Fe Besteiro Martínez

- Xulio Cuba Orosa

- Carme Edreira García

- Susana Piensos Linares

-Mónica Rodríguez Vázquez (sustituta de Mª Rosario Soto Arias)

- Mª Rosario Soto Arias (ata 30 de setembro de 2017 por xubilación)

- Benigna Vidal Tomé (xefa de departamento)

A Coruña, 30 de setembro de 2017A Coruña, 30 de setembro de 2017

232

Documents

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA - edu.xunta.gal · redaccións de textos de diversos tipos, resumos, sínteses, xerarquizacións de ideas, creación de textos literarios…cun enfoque basicamente