Programmabegroting 2020-2023 Programmabegroting 2019 …...bijlage Innovatief Handelen). Om de activiteiten in de stad en de meest kwetsbare inwoners niet te raken doen we vanuit het

Programmabegroting

Programmabegroting

Programmabegroting

Programmabegroting

2020-2023

2019-2022

2020-2023

2019-2022

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjtyYb-6avVAhUEK1AKHdt-CJ8QjRwIBw&url=http://www.euregio.org/action/members/memberrijnwaal/53/gemeente-wageningen/&psig=AFQjCNFoAqhJeOSagp-h1SORJu6X1gkmxQ&ust=1501323916691822

2

3

INHOUDSOPGAVE

INLEIDING .................................................................................................................................................. 5

PROGRAMMA’S ..........................................................................................................................................11

PR 1: BEREIKBAARHEID ............................................................................................................................. 12

PR 2: ECONOMISCHE ONTWIKKELING ....................................................................................................... 22

PR 3: RUIMTELIJKE ONTWIKKELING ........................................................................................................... 34

PR 4: MILIEU ............................................................................................................................................. 46

PR 6: MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING .............................................................................................. 57

PR 7: ONDERWIJS & EDUCATIE ................................................................................................................... 75

PR 8: WONEN ........................................................................................................................................... 83

PR 9: SPORT & CULTUUR ........................................................................................................................... 95

PR 10: VEILIGHEID ................................................................................................................................... 106

PR 11: TRANSPARANTE OVERHEID ............................................................................................................. 115

PR 12: ALGEMENE DEKKING & ONVOORZIEN............................................................................................ 125

PARAGRAFEN .......................................................................................................................................... 133

PAR 1 : WEERSTANDSVERMOGEN & RISICOBEHEERSING ........................................................................... 134

PAR 2 : ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN .............................................................................................. 140

PAR 3 : BEDRIJFSVOERING ....................................................................................................................... 143

PAR 4 : VERBONDEN PARTIJEN ................................................................................................................. 147

PAR 5 : GRONDBELEID............................................................................................................................. 153

PAR 6 : LOKALE HEFFINGEN ..................................................................................................................... 155

PAR 7 : FINANCIERING ............................................................................................................................. 161

PAR 8 : GEVOLGEN VOOR DE MINIMA ....................................................................................................... 168

FINANCIËLE BEGROTING .......................................................................................................................... 171

OVERZICHT BATEN EN LASTEN ................................................................................................................. 172

GERAAMDE BATEN EN LASTEN PER TAAKVELD ........................................................................................... 175

INCIDENTELE BATEN EN LASTEN PER PROGRAMMA .................................................................................. 178

MEERJARENOVERZICHT RESERVES EN VOORZIENINGEN ........................................................................... 179

MEERJARENBALANS ................................................................................................................................. 181

BIJLAGEN ................................................................................................................................................ 182

STAND VAN ZAKEN AANGENOMEN MOTIES EN AMENDEMENTEN KADERNOTA 2019 ................................... 183

4

5

INLEIDING

Algemeen

Voor u ligt de Programmabegroting 2020 – 2023. Hierin leest u wat we financieel de komende jaren verwachten. In de Programmabegroting zijn de kadernota 2019 en de Meicirculaire 2019 verwerkt. De septembercirculaire 2019 wordt bij de Kadernota 2020 betrokken. Dit lichten we toe in de Raadsinformatiebrief over de septembercirculaire.

Voorzieningen helemaal buiten schot bij miljoenenombuiging Dat gemeenten massaal in financiële problemen zitten, omdat ze te weinig geld krijgen van het Rijk om hun taken -vooral de jeugdhulp- goed uit te kunnen voeren, is algemeen bekend. Ook in Wageningen is de gemeente geconfronteerd met een miljoenentekort de komende jaren. De grote uitdaging is om met de beschikbare middelen zoveel mogelijk te blijven investeren in een sociale, groene en gezonde stad en tegelijkertijd ook toekomstbestendige financiën te bereiken. De opdracht die we onszelf hebben opgelegd is om dat te doen, zonder hetgeen wat onze stad uniek maakt, geweld aan te doen. Het pakket is geen verzameling losse bezuinigingen en ook geen uitruil van wensen, zoals gebruikelijk is bij overheidsbezuinigingen, het is een samenhangend verhaal. Een verhaal dat consistent in lijn is met de afspraken en opgaven opgeschreven in het coalitieakkoord. Daarmee kiest het college niet voor de makkelijke weg; het schrappen van voorzieningen, subsidies en regelingen, maar voor een benadering waarbij inhoud en lange termijn leidend is.

Specifiek voor het sociaal domein geldt, dat we de trend van stijgende uitgaven moeten zien te keren. Door te (blijven) investeren in het voorkomen van (zware) ondersteuning en zorg kunnen we ervoor zorgen dat de kosten op den duur daadwerkelijk dalen. Onze bestuurlijke overtuiging is, dat het verbeteren van kwaliteit van leven van onze inwoners en het bereiken van duurzame gezonde financiën hand in hand gaan. Met deze benaderingswijze geven we ook invulling aan de heldere opdracht van de raad om niet plat te bezuinigen maar echt om te buigen. Met andere woorden, om geld anders en beter uit te geven. Ons adagium is: Door het beter te doen dalen de kosten, door te bezuinigen daalt alleen het voorzieningenniveau. Daarom kiest het college om niet te bezuinigen op de sociale en culturele voorzieningen, regelingen en de subsidies. Dat zijn de dingen die het hart van onze stad vormen, de dingen waar een kleine stad als Wageningen groot en eigen in is. We zijn een sociale en creatieve stad, de Stad van de Vrijheid, en dat willen we ook blijven. Bblthk, Junushoff, maar ook subsidies voor scholen, Natuur- en Milieueducatie en 4 en 5 mei blijven daarom ongemoeid. Hetzelfde geldt voor onze groene ambities, het klimaatbeleid en inzet op de fiets en voedselprojecten blijven stevig overeind. Om de voorzieningen en subsidies te redden kiezen we er soms wel voor om de snelheid van een aantal ambities aan te passen. In de programma’s staan de 32 maatregelen uitgewerkt om dit mogelijk te maken. In bijlage 2 “ Overzicht ombuigingen” treft u het totaaloverzicht en de financiële consequenties aan. Stilstaan doen we zeker niet, we blijven stappen zetten in de goede richting. Geïnspireerd door de decentralisaties en gedwongen door rijkskortingen, zijn we in het sociaal domein al jaren bezig met het werken op een andere manier dat tot betere zorg leidt die ook goedkoper is. In deze begroting stellen we voor om dat ook op andere terreinen te gaan doen. Zo kiezen we voor een andere invulling en financiering van het onderhoud van onze wegen, door gericht te investeren en op termijn geld te besparen. Ook stellen we voor om anders met personeel om te gaan, door de flexibele schil te verminderen en meer mensen in dienst te nemen besparen we veel geld. Voor het sociaal domein geldt verder vooral dat we de ingezette weg vasthouden. Dat heeft in het verleden al flinke besparingen opgeleverd, in de nabije toekomst gaan we vervolgstappen zetten die de kwaliteit verder gaat verbeteren en de kosten terugdringen (voor meer info zie bijlage Innovatief Handelen). Om de activiteiten in de stad en de meest kwetsbare inwoners niet te raken doen we vanuit het ‘sterkste schouders’-principe ook een beroep op andere inwoners om een steentje bij te dragen door de lasten te verhogen. Solidariteit is een van de belangrijkste fundamenten van het beleid in onze stad. We vragen iets extra’s

6

van de groep die meer heeft, daar staat tegenover dat we daarmee een cultureel- en zorgaanbod overeind houden dat beschikbaar en toegankelijk is voor iedereen.

De opgave

Met de vaststelling van de kadernota en de uitkomsten van de meicirculaire is de financiële opgave voor de

ombuigingen als volgt:

2020 2021 2022 2023

Om te buigen bedrag 4.800.000 5.200.000 5.300.000 3.900.000

In de zomerperiode zijn daar nog enkele onvermijdelijke ontwikkelingen bijgekomen. Het gaat dan om de nieuwe CAO-afspraken (€ 185.000) voor gemeenten en extra kosten voor Veilig Thuis (€ 25.000). 2020 2021 2022 2023

Extra structurele opgave 210.000 210.000 210.000 210.000

Daarnaast hebben we in de Kadernota aangegeven een nadere analyse te maken van de personele knelpunten. We hebben de analyse gedaan en zeer kritisch gekeken naar de aanwezige en benodigde capaciteit. We constateren dat voor alle ontwikkelingen die op ons afkomen en de ambities die we als college, ondanks de ombuigingen, overeind houden extra capaciteit nodig is. Ook hier hebben we nadrukkelijk keuzes moeten maken. Alleen de echt grootste knelpunten worden hiermee opgelost. Het in balans brengen van ambitie en capaciteit blijft een voortdurend aandachtspunt. In de paragraaf bedrijfsvoering lichten we dit nader toe. Het gaat om de volgende bedragen: 2020 2021 2022 2023

Personele knelpunten 299.072 261.647 225.091 225.091

Nieuwe opgave

De bovenstaande keuzes leidden tot de volgende ombuigingsopgave waar het college zich op heeft gericht:

2020 2021 2022 2023

Om te buigen bedrag 5.309.072 5.671.647 5.735.091 4.335.091

Uitgangspunten ombuigingen in de kadernota In de kadernota zijn de uitgangspunten voor de ombuigingen vastgesteld, kortweg: A. Geen sociale en culturele voorzieningen afbreken B. Kwetsbare inwoners worden zoveel mogelijk ontzien C. Sterkste schouders dragen zwaarste lasten D. Goede balans tussen bezuinigingen en lastenverzwaringen E. Ruim pakket aan maatregelen zodat keuzes en consequenties inzichtelijk worden F. Eerst ingrepen in staande begroting, dan ambities buiten coalitieakkoord en als laatste ambities uit ons

coalitieakkoord G. De bandbreedte van maatregelen bedraagt 3,2 – 5,2 mln Van de aangenomen moties en amendementen melden we in een bijlage kort de stand van zaken. Aan de motie om een optiepakket van minimaal 4,0 miljoen op het sociaal domein wordt tegemoetgekomen.

7

Bouwstenen voor de begroting

Gezien de forse opgave is op verschillende onderwerpen intensief gekeken naar mogelijkheden voor ombuigingen. De belangrijkste bouwstenen daarin zijn:

Rapport met ombuigingsopties van BDO. Hierin zijn de mogelijkheden op de 9 tegels verder uitgewerkt tot maatregelniveau, inclusief consequenties. De totale door BDO gepresenteerde ombuigingsopties, tellen op tot ruim 10 miljoen. Het rapport is als bijlage toegevoegd.

Innovatief handelen. We zijn ervan overtuigd dat we met dit traject, dat wordt begeleid door Hiemstra & De Vries, de kwaliteit van leven voor onze inwoners nog verder kunnen verbeteren. Bovendien zie we mogelijkheden om dit uit te voeren met een potentieel voordeel op de financiële balans. In het project ontwikkelden we een meetlat en toetsingskader Kwaliteit van Leven. Alle maatregelen in het sociaal domein zijn getoetst aan deze meetlat. Naast de meetlat en het toetsingskader is een pakket van meer dan 30 maatregelen geïnventariseerd die de transformatie van het sociaal domein verder vormgeven. Daarvan zijn de eerste 17 maatregelen zodanig ontwikkeld dat ze meegenomen kunnen worden in het traject van de ombuigingen (1e fase). 8 Maatregelen vergen verwerking in deze begroting en daarmee een besluit door uw raad. De overig 9 maatregelen worden in het reguliere werk opgepakt.

Kansengestuurd Beheer buitenruimte. Planterra heeft de wijze waarop wij omgaan met vervanging en onderhoud van wegen en groen doorgelicht. De conclusie is dat we dit goedkoper en beter kunnen doen, met meer koppelkansen voor andere beleidsterreinen. U bent hierover op 1 oktober j.l. uitgebreid geïnformeerd. Het ombuigen van de huidige systematiek van het budgetteren van vervanging en onderhoud naar de nieuwe systematiek van Kansengestuurd Beheer, is een aanzienlijke wijziging en vergt nog de nodige werkzaamheden. Toch hebben wij gemeend de belangrijkste aanpassingen reeds nu door te voeren in deze begroting. Dit betekent dat de kapitaallasten voor de benodigde investeringen begroot worden, de onderhoudsbudgetten verlaagd worden en de afschrijvingstermijn van 25 naar 40 jaar gaat.

Onderzoek HEMM. Op dit moment vindt een onderzoek plaats naar de wijze waarop we als gemeente omgaan met vastgoed. Dit rapport is nog niet afgerond. Wel heeft in een voorstadium overleg plaatsgevonden tussen HEMM en BDO, de resultaten van dit overleg zijn meegenomen in de door BDO voorgestelde ombuigingsmogelijkheden.

We werken aan een nieuwe systematiek voor het ramen van vervangingsinvesteringen voor gemeentelijk vastgoed. In afwachting van deze nieuwe systematiek, hebben we geen extra investeringen opgenomen in deze begroting. Bij de nieuwe systematiek zal een nieuw investeringsoverzicht beschikbaar komen en een eventueel noodzakelijke bijstelling van de investeringen. Dit betekent dat eventueel noodzakelijke en urgente vervangingen op dit moment niet begroot zijn. We verwachten u hierover in de eerste helft van 2020 nader te kunnen informeren.

Aanvullend hebben het college van B&W en de organisatie extra mogelijkheden in beeld gebracht voor ombuigingen. Het gaat daarbij om het verminderen van de flexibele inhuurschil, inzet van de BBW-reserve en een vermindering van het budget voor de Omgevingswet.

Sluitende begroting In meerjarenperspectief presenteren wij u vanaf 2022 een sluitende begroting. Structurele tekorten hebben we met structurele maatregelen weten om te buigen. De incidentele “dip” in met name 2020 en 2021 kunnen we met incidentele middelen afdekken. Het laatste jaar (2023) sluit met een plus van ruim 1 mln. Wij vinden dit een solide basis voor de lange termijn waarmee we de inhoudelijke ambities ook kunnen blijven waarmaken. De OZB gaat met 10% extra omhoog. Subsidies worden ongemoeid gelaten. De kleine subsidies vormen het cement in onze samenleving. De grootste subsidieposten grijpen direct in de gedeelde waarden en spelen veelal een belangrijke rol in preventie en het voorkomen van problemen. In de begroting is per Programma het ombuigingspakket tot op maatregelniveau terug te vinden.

8

Ombuigingen per tegel

Hieronder is een overzicht opgenomen van de tegels uit het BDO-rapport. Per tegel is aangegeven welke

bandbreedte bij de Kadernota 2019 werd voorgestaan. Vervolgens is per jaar aangegeven hoe hoog het bedrag

aan behaalde ombuigingen is geworden.

Bedragen x €1000 Bedragen x €1000

OMBUIGINGSVELDEN Bandbreedte

Kadernota 2019

Behaalde ombuigingen

Min Max 2020 2021 2022 2023

Begroting & ambities 600 1.000 542 699 728 957

Leges & heffingen 500 1.000 940 745 635 385

Vastgoed 200 513 778 1.041 309

Openbare ruimte 350 850 640 600 530

Subsidies 200 0 0 0 0

Sport & cultuur 150 106 146 121 121

Sociaal domein 850 1.500 966 1.626 1.856 1.855

OZB 500 750 990 1.013 1.036 1.060

Begrotingsresultaat

Na verwerking van de bovenstaande ombuigingsmaatregelen ziet het begrotingsresultaat er als volgt uit:

Meerjarenbegroting 2020-2023 (x €1.000)

Begroting 2020

Raming 2021

Raming 2022

Raming 2023

Ombuigingsopgave RIB Mei* -4.800 -5.200 -5.300 -3.900

Extra opgave -509 -472 -435 -435

Saldo (- is nadelig) -5.309 -5.672 -5.735 -4.335

Ombuigingen 4.907 5.647 6.017 5.217

Begrotingsuitkomst (- is nadelig) -402 -24 282 882

Borgen van duurzame resultaten Zo heet het tweede deel van het advies van BDO. Dit betekent dat we met dit maatregelenpakket er niet zijn. We hebben nog wat te doen in het vervolg. Het advies daaromtrent van BDO nemen we zeer ter harte. In de paragraaf bedrijfsvoering gaan we hier nader op in. Hier willen we vermelden dat we de komende tijd gaan werken aan:

1. Het implementeren en monitoren van de maatregelen. We zullen u daarover via de P&C-documenten steeds rapporteren

2. De adviezen van BDO over het financiële beleid, gericht op een wendbare begroting, nader uitwerken. Het gaat hierbij om nieuw voor oud principe, verkorten van de beleidscyclus en het inbouwen van een bufferfunctie in de begroting.

3. De opmerkingen over financiële versterking en verzwaring van de beheersing en sturing hebben we reeds opgepakt. Via de kadernota heeft uw raad budget beschikbaar gesteld voor de versterking van de financiële functie en het aanstellen van een businesscontroller. Ook de beheersing van de lopende uitgaven hebben we opgepakt o.a. door het invoeren van halfjaarrapportages in eerste instantie voor het sociaal domein, maar dat zal in de toekomst worden verbreed naar de hele organisatie. Andere maatregelen voor de beheersing worden nog nader onderzocht en uitgewerkt.

9

Het college van B&W acht dit een goede basis om ook de komende jaren samen te blijven werken aan duurzame verandering en doorbraken in Wageningen.

Bestuurlijke Meerjarenplanning Zoals afgesproken is de Bestuurlijke Meerjarenplanning (BMJP) geactualiseerd en bijgewerkt tot aan de bespreking van deze Begroting. De BMJP is separaat aan u gezonden voorafgaand aan de behandeling van de begroting.

Weerstandsvermogen op niveau Het weerstandsvermogen blijft rond het door de raad vastgestelde percentage. Het meerjarig beeld van de weerstandscapaciteit is positief en het weerstandsvermogen wordt niet substantieel aangetast. Vanaf 2023 zal dit zelfs aangevuld worden. Het huidige niveau van het weerstandsvermogen is ruim voldoende om de risico’s af te dekken.

Algemene uitkering In de raadsinformatiebrief over de meicirculaire (kenmerk 19.0103034) hebben we aangegeven dat er nog geen duidelijkheid bestond over de wijze waarop de toezichthouders om zouden gaan met het doortrekken van de raming van de compensatie vanuit het Rijk voor de tekorten op Jeugdhulp. Tijdens het opstellen van de begroting is duidelijk geworden dat de compensatie (ter grootte van € 500.000) middels een stelpost doorgetrokken mag worden naar 2022 en 2023. Aanbeveling vanuit de provincie Gelderland is dat hier in het totaal van de risico’s rekening mee wordt gehouden. Vandaar dat in paragraaf 1 is aangegeven dat we vanaf Begroting 2022 rekening zullen houden met een risico van € 500.000.

Overige wijzigingen in de begroting Het onderwijsachterstandenbeleid bestaat in Wageningen uit het voor- en vroegschoolse educatie (VVE) en de schakelklassen in het primair onderwijs. In het verleden stonden deze activiteiten over twee producten verspreid in de begroting (480.00 en 650.00). In het kader van integraliteit kiezen we ervoor om dit vanaf heden onder één product te scharen (650.00), te meer omdat we vanuit het Rijk één budget krijgen (de zgn. OAB-middelen) voor de uitvoering van het onderwijsachterstandenbeleid. Dit betekent een verschuiving van € 115.000 aan lasten en € 115.000 aan baten van product 480.00 naar 650.00.

Afhandeling moties en amendementen Zoals gebruikelijk is ook dit jaar een bijlage opgenomen over de afhandeling van de moties en amendementen, zoals bij de kadernota zijn ingediend. Het betreft dit jaar een zestal amendementen en een negental moties. Naast deze beide moties, ingediend bij de Kadernota 2019, wordt ook de motie over de hondenbelasting, ingediend door Connect bij de behandeling van de Begroting 2019, in deze bijlage behandeld.

10

Leeswijzer Eén van de rollen van de gemeenteraad is de kaderstellende rol. De gemeenteraad formuleert maatschappelijke doelstellingen voor het uit te voeren beleid en geeft hierbij de randvoorwaarden aan voor de realisatie daarvan. Het beleid en de randvoorwaarden kunnen met verschillende instrumenten vorm en inhoud krijgen. Een belangrijk instrument daarvoor is de jaarlijks terugkerende meerjarenbegroting. Hierin worden de beleidsdoelstellingen en randvoorwaarden nader geconcretiseerd. De meerjarenbegroting bestaat uit verschillende onderdelen: • Programma’s • Paragrafen • Financiële overzichten

Programma’s In de programma’s zijn de beleidsdoelstellingen geclusterd naar beleidsmatige samenhang. Deze doelstellingen zijn vervolgens nader geconcretiseerd in de doelenbomen. Zo is duidelijk wat we willen bereiken en wat we daarvoor gaan doen. Als gevolg van de vertaling van het coalitieakkoord in deze begroting zijn op veel plaatsen doelstellingen en uitwerkingen daarvan gewijzigd of toegevoegd. Paragrafen Naast de programma’s bevat de begroting de paragrafen voor specifieke beleidsthema’s. Gedeeltelijk is dit verplicht op basis van het Besluit begroting en verantwoording, het BBV, maar daarnaast kan de gemeenteraad hier ook zelf invulling aan geven, zoals is gebeurd door het opnemen van de paragraaf Gevolgen voor de minima. Financiële overzichten Naast de beleidsdoelstellingen en activiteiten bevat de begroting een overzicht van de baten en lasten per programma en een totaaloverzicht van alle programma’s, waaruit ook de toevoegingen en onttrekkingen aan reserves blijken. De programmabegroting maakt deel uit van de Wageningse budgetcyclus. Deze cyclus omvat drie documenten: de kadernota, de programmabegroting en de jaarstukken (de programmarekening). De programmabegroting en de jaarstukken zijn wettelijk verplichte documenten. Dit is geregeld in de Gemeentewet. De kadernota is niet wettelijk verplicht, maar is bepaald in de Financiële verordening van Wageningen.

11

PROGRAMMA’S

12

Pr 1: Bereikbaarheid

Waarom dit Programma? Een bereikbare stedelijke omgeving is cruciaal voor een gezonde, dynamische en economisch vitale stad. Het aantal inwoners en studenten is de afgelopen jaren verder gegroeid en de economische activiteit is mede door de invloed van Regio Foodvalley toegenomen. Toename van mobiliteit is het gevolg, het is van belang hierin een goede balans te vinden. Met name de inzet op fietsfaciliteiten en het optimaliseren van openbaar vervoer dragen hieraan bij. Automobiliteit in het bijzonder betekent gebruik van (fossiele) energie, wat zorgt voor uitstoot van schadelijke stoffen en broeikasgassen; dit ondersteunt de noodzaak om in te zetten op andere vormen van mobiliteit. In het kader van het mobiliteitsconvenant zoeken we daarin de samenwerking met andere partijen, zoals lokale ondernemers, Foodvalley-gemeenten en de provincie. Dit programma beoogt de bereikbaarheid en mobiliteit te verbeteren en de nadelige effecten daarvan terug te dringen.

Beoogd maatschappelijk effect Wageningen streeft ernaar dat mobiliteit op een duurzame wijze bijdraagt aan een goed functionerende economie, gezondheid, verkeersveiligheid en sociale participatie. Om dit maatschappelijk effect te bereiken, zijn de volgende thema’s actueel:

● Bereikbaarheid van belangrijke locaties ● Verminderen van CO2-uitstoot ● Bijdragen aan de verbetering van het leefmilieu voor inwoners ● Verkeersveiligheid, in het bijzonder van langzaam verkeer ● Mobiliteit van minder mobiele inwoners.

Deze thema’s zijn verwerkt in een doelenboom, waarin per doel wordt beantwoord:

● Wat willen we bereiken? (doelen en subdoelen) ● Wat gaan we daarvoor doen? (activiteiten)

In het activiteitenoverzicht gaan we alleen in op nieuw beleid en politiek relevante zaken.

13

Ombuigingen

Maatregelen in de openbare ruimte Het betreft een pakket aan maatregelen welke effect hebben op de budgetten van wegen (programma 1) en groen (programma 3) waarbij er in totaal voor €350.000 structureel wordt omgebogen. De grootste wijziging betreft de systematiek aanpassing waarbij toekomstige investeringen begroot gaan worden. Hierdoor wordt het mogelijk de onderhoudskosten te verlagen. De onderhoudskosten richting einde levensduur stijgen fors. Met investeringszekerheid is er op te sturen.

Maatregel 1 Afschrijvingstermijnen wegen verlengen van 25 naar 40 jaar Inhoud maatregel: Voor wegen wordt de ruimte gevonden in het verlengen van de afschrijvingstermijn van toekomstige en in het verleden gerealiseerde investeringen van 25 naar 40 jaar. Gemeenten mogen deze termijn zelf kiezen, maar mag niet langer zijn dan te technische levensduur. Een afschrijvingstermijn van 40 jaar is te verdedigen omdat de levensduur van wegen ruim langer is. Een termijn van 40 jaar voor wegen is daarom niet ongebruikelijk in gemeenteland. Dit totaalpakket levert een structurele bezuiniging op in dit programma. Deze ramen we op €200.000. Verder benodigde aanpassing van de financiële verordening zal na vaststelling van de begroting zo spoedig mogelijk in gang worden gezet. Vervolgens wordt de activamodule financieel aangepast. Dit leidt naar alle waarschijnlijkheid tot fine tuning van de cijfers in de kadernota 2020. Consequenties: Er zijn geen consequenties voor de doelen in dit programma. Sterker nog. Het structureel begroten van toekomstige investeringen bij wegen zal een positief effect hebben op het daadwerkelijk bereiken van de doelen door werk met werk mogelijk te maken. Dit geldt voor diverse mobiliteitsdoelen in programma 1, maar ook voor de ambities voor de energietransitie in programma 4. Maatregel 2 Verhoging parkeerbelastingen en –tarieven Inhoud maatregel: Het verhogen van het belastingtarief bij alle parkeerautomaten, met uitzondering van de locaties Costerweg – De Arc, Costerweg – Costerstaete, Stadsbrink en Olympiaplein (zone 2, gebied D). De verhoging bedraagt € 0,20. Het hoogste uurtarief bedraagt dan € 1,80. Het verhogen van het belastingtarief van de bewoners- en de bezoekersparkeervergunning. Het tarief gaat van € 45,00 naar € 67,50. Voor een extra bewonersparkeervergunning (2e en 3e) gaat het tarief van € 90,00 naar € 135,00. Consequenties: Door het verhogen van het belastingtarief bij de parkeerautomaten betalen bezoekers aan de binnenstad van Wageningen een hoger parkeertarief op de parkeerplaatsen die nabij de Hoogstraat liggen. Het hoogste uurtarief van € 1,80 is vergelijkbaar met het hoogste uurtarief in Veenendaal van € 2,00 en Ede € 1,70. Op de parkeerlocaties in zone 2 die iets verder van de Hoogstraat liggen, blijft het huidige tarief gehandhaafd. Daarmee kan een betere benutting van beschikbare parkeercapaciteit optreden. De waardering voor de binnenstad van Wageningen door bezoekers kan door deze verhoging van het parkeertarief worden beïnvloed. Bezoekers geven de binnenstad van Wageningen een overall score van 7,7 blijkt uit het koopstromenonderzoek 2018. Door een hoger parkeertarief kan het gebruik van de auto voor bezoek aan de binnenstad afnemen en het gebruik van de fiets toenemen. In het kader van duurzame mobiliteit en minder autobewegingen op het Plantsoen is dat gunstig. Door het verhogen van het belastingtarief voor de bewoners- en bezoekersparkeervergunningen nemen de lasten toe voor bewoners die wonen binnen de parkeervergunningzones. Daardoor neemt de kans toe op parkeeroverlast in de woonstraten net buiten de parkeervergunningzones door uitwijkgedrag.

14

Maatregel 3 Verhoging inkomsten Lexkesveer Inhoud maatregel: Het betreft een pakket aan maatregelen om de inkomsten in de exploitatie van het veer (programma 1) te verhogen met € 100.000,-. Om dit te realiseren verhogen we de tarieven. We proberen daarbij een goede balans te vinden tussen de gewenste opbrengstverhoging en het risico op afname van het gebruik van het veer. In onderstaande tabel noemen we de meest voorkomende tarieven. Voor de overige tariefgroepen verwijzen we naar paragraaf 6 Lokale Heffingen.

Gegevens Tarief 2019

Tarief 2020

Voetganger € 0,50 € 0,70

Fiets € 0,80 € 1,00

Personenauto € 2,30 € 2,50

Motor € 1,30 € 1,80

Consequenties: N.v.t. Maatregel 4 BOVO reparatie Inhoud maatregel: Als overbruggingsmaatregel wordt er drie jaar lang een onttrekking gedaan uit de reserve Bovenwijkse Voorzieningen die als BOVO reparatie gezien moet worden. Dit houdt in dat, binnen de doelstellingen van deze reserve, in 2020 € 300.000, in 2021 € 90.000 en in 2022 € 50.000 zal worden onttrokken. Dit is mogelijk omdat de aanwezige ruimte binnen deze reserve minus de claims die op deze reserve rusten hoger is (€ 0,9 miljoen). Consequenties: Er zijn geen consequenties omdat binnen de doelstelling van de reserve gebleven zal worden en omdat de ruimte in de reserve voldoende is. Het weerstandsvermogen wordt door deze maatregel niet aangetast omdat deze reserve niet meegenomen wordt bij de berekening van het weerstandsvermogen.

15

Doelenboom

Doel Subdoel Activiteit Middelen

(x € 1.000)

Mobiliteit draagt op een duurzame wijze bij aan een goed functionerende economie, aan gezondheid, verkeersveiligheid

en sociale participatie

1.1 De bereikbaarheid van

en naar economisch

belangrijke locaties

(campus, centrum,

haven, BSPW, Nudepark)

in Wageningen is

verbeterd.

1.1.1 Samenhang, comfort van fietsverkeer en het fietsparkeren is verbeterd, het oponthoud is verminderd (ten opzichte van 2008).

Verbeteren fietsparkeren Centrum door

centrale fietsparkeervoorziening.

Onderdeel actualisatie parkeerbeleid

Voorbereiding en uitvoering

snelfietsroute Ede – Wageningen

Deel snelfietsroute Ede (inprikker

Kielekampsteeg) realiseren in 2020

Onderhouden en exploiteren

Lexkesveer en subsidiëren Opheusdens

veer

Fietsroute Haarweg-Campus, achter

Pomona langs

Lasten:

1.510

Baten:

2.738

Saldo:

1.228

1.1.2 Het busvervoer is toegankelijker, beter beschikbaar en aantrekkelijker ten opzichte van alternatieven.

Verbeteren voor- en natransport

openbaar vervoer per fiets

Actieve deelname ontwikkelteams

openbaarvervoerconcessies

Participeren in studie provincie Bus

Rapid Transport tussen Ede en Campus

voor frequent rijdende bussen op eigen

baan, waarbij in-/uitcheck op de

bushalte is (Realisatie op z’n vroegst na

2023)

Uitvoering fase 1 Rijnlijn: HOV tussen

Arnhem en Wageningen

Voorbereiding Rijnlijn:

frequentieverhoging en verbinding

Arnhem - Campus

1.1.3 De bestaande parkeercapaciteit wordt beter benut.

Uitvoeren en evalueren Parkeerplan

Opstellen visie parkeerbeleid en

maatregelen parkeren Binnenstad

1.1.4 De bestaande

wegencapaciteit is verbeterd tot

de nomo-norm zoals beschreven

in GMP.

Uitvoeren scenariomanagement waarbij

verkeersregelingen vraag- en

gebiedsgericht sturen op

verkeersstromen

Functioneel onderhoud

verkeersregelinstallaties

Beter Bereikbaar Wageningen: M.E.R.

studie, voorkeursvariant en provinciaal

inpassingsplan.

Uitvoeren bereikbaarheidsagenda

Regio Foodvalley

1.2 De CO2 uitstoot van

gemotoriseerd

wegverkeer is

gereduceerd, conform

routekaart

klimaatneutraal

1.2.1 Het aandeel langzaam verkeer en OV is toegenomen.

Uitvoeren bereikbaarheidsagenda

Regio Foodvalley

Uitvoering van het mobiliteitsconvenant

met als primaire doel het terugdringen

van de hoeveelheid autokilometers.

Zie 1.1.1 en 1.1.2

1.2.2 Het aantal vervuilende auto-km’s is verminderd.

Stimuleren gebruik deelauto’s

Stimuleren duurzame mobiliteit,

conform uitvoeringsprogramma

Gemeentelijk Mobiliteitsplan (GMP)

Stimuleren elektrisch vervoer

Met WUR en andere

Campusinstellingen mobiliteitsbeleid

16


(x € 1.000)

opstellen

(Uitvoering van het

mobiliteitsconvenant)

1.3 Mobiliteit heeft

bijgedragen aan de

gezondheidsbevordering

en kwaliteit van leven van

inwoners.

1.3.1 Wageningen voldoet aan de normen voor luchtkwaliteit.

Speciale aandacht aan luchtkwaliteit bij

project Beter Bereikbaar Wageningen

WHO-norm luchtkwaliteit wordt bij

nieuwe ontwikkelingen in beeld

gebracht.

1.3.2 Wageningen voldoet aan de normen voor geluidsoverlast.

Vervangen geluidsreducerend asfalt bij

onderhoudswerkzaamheden

Indien Campusroute niet wordt

aangelegd, geluidswerende

maatregelen langs de Roghorst

dermate verbeteren dat het leefklimaat

daar aanzienlijk verbetert (na 2022)

1.3.3 De verkeersoverlast in Wageningen is verminderd.

De provincie bereidt een

inpassingsplan Beter Bereikbaar

Wageningen voor. De gemeente

bepaalt per fase zijn betrokkenheid

Instellen en verbeteren 30km/h-zones

bij onderhoud of herinrichting

Uitvoeren studies naar de situatie

Geertjesweg en Hollandseweg om

sluipverkeer te verminderen

1.4 De verkeersveiligheid

voor langzaam verkeer is

verbeterd.

1.4.1 De kwaliteit van verhardingen en de inrichting van wegen, paden en andere verhardingen voldoet aan vastgestelde normen.

Uitvoeren regulier beheer en

onderhoud

Netwerkvisie doorvertalen naar acties in

de wijken. Aantal auto’s reduceren op

bijvoorbeeld de Geertjesweg en de

Hollandseweg, met inachtneming van

de bereikbaarheid

Studie naar onderhoud wegen

Inrichten Duurzaam Veilig van Nude,

Noordwest en Bovenbuurt

Lasten:

2.442

Baten:

247

Saldo:

-2.195

1.4.2 Inwoners zijn voorgelicht en onderwezen over verkeersveiligheid.

Aanbieden educatieproject 4-12 jarigen,

16-24 jarigen, 65-plussers en

buitenlandse studenten. Hierbij wordt

aangesloten op initiatieven uit de regio

1.4.3 Wijken zijn toegankelijk voor rollators, scootmobielen en kinderwagens, voetpaden kennen geen overbodige obstakels.

Fysieke toegankelijkheid in de stad en

openbare gebouwen verbeteren

Verbeteren oversteekbaarheid

voetgangers en fietsers op

hoofdstructuur

Verbeteren veiligheid voor fietsers in de

stad (o.a. nobelweg in relatie tot

ontwikkeling supermarkt Geertjesweg)

1.4.4 Veilige, logische en aantrekkelijke fietsroutes van verkeer naar bestemmingen zoals scholen en Campus en daarbij zoveel mogelijk de hoofdroutes volgend. Vanuit kinderperspectief, verkeerveiligheid en sociale veiligheid

Nieuwe fietsverbinding deelplan 3

Kortenoord

Fietsstraat Van Uvenweg

Rotonde Marijkeweg - Kortenoord Allee

Kruising Ooststeeg - Haagsteeg

Route over Business en Sciencepark

Wageningen

Fietspaden deel Churchillweg (tussen

Nijenoord Allee en Hoevestein)

Van Ooststeeg - de Hoef richting

Campus

Fietsbrug Tarthorst vanaf de

17


(x € 1.000)

Rooseveltweg

Fietsverbinding Veenendaal en Rhenen

Rotonde Hollandseweg - Diedenweg

(na 2022)

Fietsroute Nijenoord Allee (tussen

Kortenoord Allee en Mondriaanlaan)

(na 2022)

Fietsverbinding Noordwest tussen

Rijnsteeg en Mondriaanlaan (na 2022)

1.4.5 Meer ruimte voor de fiets in relatie tot gebruik e-bikes / speed pedelecs en gewone fietsen

Verbreden en scheiden fietspaden

1.5 Mobiliteit heeft

bijgedragen aan de

mogelijkheid voor

minder mobiele inwoners

om zo lang mogelijk mee

te kunnen doen in de

samenleving.

Uitvoeren basismobiliteit Foodvalley op

gebied van OV

18

Wat willen we bereiken? 1. De bereikbaarheid van en naar economisch belangrijke locaties in Wageningen is verbeterd De gemeente Wageningen wil de bereikbaarheid van de Campus, het stadscentrum, de haven, het Business and Science Park Wageningen en het Nudepark verbeteren door een focus op vier doelen:

De samenhang en het comfort van het fietsverkeer en het fietsparkeren zijn verbeterd en het oponthoud verminderd.

Het busvervoer is toegankelijker, beter beschikbaar en aantrekkelijker.

De bestaande parkeercapaciteit rondom deze economisch belangrijke locaties wordt beter benut.

De bestaande wegencapaciteit wordt beter benut. Dit doel betreft overwegend niet-wettelijke taken. Hoe bereikbaar we willen zijn, hangt erg af van het budget. Onderhoud van bebording en verkeerslichten zijn wettelijke taken van de gemeente. 2. De CO2-uitstoot van gemotoriseerd wegverkeer is gereduceerd De gemeente wil de CO2-uitstoot van het gemotoriseerd wegverkeer verminderen door het aantal vervuilende autokilometers te verminderen en het gebruik van ‘langzaam verkeer’ en het openbaar vervoer te stimuleren. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het samen met het bedrijfsleven uitvoeren van het mobiliteitsconvenant waarmee onder andere het gebruik van deelauto’s en elektrisch vervoer wordt aangemoedigd, door het parkeren van groengas-auto’s te faciliteren en door (snel)fietsroutes te verbeteren. 3. Mobiliteit heeft bijgedragen aan de gezondheidsbevordering en kwaliteit van leven van inwoners De gemeente Wageningen voldoet aan de normen van geluidsoverlast en luchtkwaliteit en beperkt daarmee de negatieve effecten van mobiliteit. Bovendien wordt de verkeersoverlast in de gemeente verminderd door meer 30km/u-zones in te stellen. Waar die komen, wordt bepaald in overleg met burgers, ondernemers en andere belangengroepen. Uiteraard heeft de gemeente een verantwoordelijkheid voor haar inwoners. De gemeente moet voldoen aan bepaalde eisen rond luchtkwaliteit en geluidsoverlast.

4. De verkeersveiligheid voor langzaam verkeer is verbeterd De gemeente voldoet aan de eisen voor de kwaliteit van verhardingen en de inrichting van wegen, paden en andere verhardingen. We werken aan de verkeersveiligheid voor het langzaam verkeer. Daarnaast krijgen inwoners voorlichting en onderwijs (basisscholen) over verkeersveiligheid. We verbeteren de fysieke toegankelijkheid in de stad en openbare gebouwen rekening houdend met de rechten van mensen met een beperking (VN verdrag), verwijderen van obstakels voor rollators, scootmobielen e.d. en verwijderen van overbodige betonnen paaltjes. Zorg voor de verkeersveiligheid op de gemeentelijke wegen is een wettelijke taak van de gemeente. Daar zijn verschillende manieren voor en die zijn afhankelijk van de keuzes van de gemeente.

Kadernota

Aanlegkosten snelfietsroute Ede - Wageningen De provincie en het Rijk hebben subsidies beschikbaar gesteld voor de realisatie van de snelle fietsroute Ede – Wageningen onder de nadrukkelijke voorwaarde dat alle partijen de financiering voor het gehele project geregeld (gereserveerd) hebben. De totale projectkosten zijn geraamd op € 13 miljoen. Op basis van de VO-raming en de dekkingsmogelijkheden is gebleken dat er extra budget nodig is voor de realisatie van het totale Wageningse deel van de snelle fietsroute. Ten tijde van de opname in de begroting 2017 was het totaal benodigde realisatiebudget nog niet bekend. Hier-voor is nu een extra reservering van € 882.000 benodigd per 2022 (kapitaalslast eerste jaar € 55.125).

19

5. Mobiliteit heeft bijgedragen aan de mogelijkheid voor minder mobiele inwoners om zo lang mogelijk mee te kunnen doen in de samenleving

De gemeente bevordert de mogelijkheden voor minder mobiele inwoners, onder andere door het gehandicaptenparkeerbeleid en betere toegankelijkheid van het openbaar vervoer.

Zorgen voor minder mobiele inwoners is een wettelijke taak van de

gemeente. Daaronder valt het gehandicaptenparkeerbeleid en de toegankelijkheid van het openbaar vervoer.

Betrokkenheid verbonden partijen

De volgende verbonden partijen zijn betrokken bij de uitvoering en realisatie

van de doelstellingen uit het programma: Regio Foodvalley De regio Foodvalley treedt op als opdrachtgever voor het programma ‘De

Bereikbare Vallei’, dat bijdraagt aan het beïnvloeden van de vraag naar mobiliteit. Dit is van belang voor de doelstelling om de bereikbaarheid optimaal te houden en om vergroening van mobiliteit te bewerkstelligen. Daarnaast vervult de regio de regisserende rol voor basismobiliteit.

De bereikbaarheidsagenda voor Regio Foodvalley geeft een richtinggevend kader voor 2030 waarmee de ambities van de regio zijn vertaald in een duidelijke koers voor de ontwikkeling en de uitvoering van het regionale mobiliteitsbeleid.

De onderstaande partij is in formele zin geen verbonden partij, maar is wel

relevant voor de realisatie van de doelstellingen uit het programma. Opheusdens Veer Het Opheusdens Veer voert de veerdiensten uit tussen Wageningen en

Opheusden. Dit is eveneens van belang voor de bereikbaarheid van Wageningen.

Beleidskader Het beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten: Verordeningen

Beleid uitgifteregels parkeervergunningen Wageningen (2019)

Beleidsregels gehandicaptenparkeerplaatsen (2014)

Nota Parkeernormen Wageningen (2015)

Verordening Parkeerbelastingen (2019)

Aanwijzingsbesluit vergunning parkeren (2019)

Aanwijzingsbesluit betaald parkeren (2018)

APV (2014)

Veergeldverordening (2013)

Parkeerverordening (2018)

Wegsleepverordening (2007) Beleidsnota’s

Netwerkvisie (2016)

Parkeernota (2015)

Structuurvisie Wageningen (2014)

Uitvoeringsprogramma GMP (2013)

GMP visiedocument (2012)

Beleidsvisie wegen (2008)

Kwaliteitshandboek (2017)

20

Beleidsindicatoren Binnen dit programma zijn geen beleidsindicatoren. Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Bereikbaarheid zijn als volgt:

Baten en lasten per jaar (incl. ombuigingen versus bestaand beleid)

Bedrag x € 1.000 Werkel i jk

2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - 100 -110 -150 -200

Bestaand beleid 4.823 4.443 4.797 4.786 4.880 4.876

Totale lasten 4.823 4.443 4.897 4.676 4.730 4.676

BATEN

Ombuigingen - - 850 430 350 250

Bestaand beleid 2.026 2.092 2.135 2.070 2.069 2.066

Totale baten 2.026 2.092 2.985 2.500 2.419 2.316

SALDO

Ombuigingen - - 750 540 500 450

Bestaand beleid -2.796 -2.351 -2.662 -2.716 -2.811 -2.810

Totaal saldo -2.796 -2.351 -1.912 -2.176 -2.311 -2.360

-6.000

-5.000

-4.000

-3.000

-2.000

-1.000

-

1.000

2.000

3.000

4.000

in €

1.0

00

Baten en lasten per jaar

Bestaand beleid lasten Ombuigingen lasten Bestaand beleid baten Ombuigingen baten

21

In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Bereikbaarheid opgenomen:

In onderstaande tabel is de verdeling per product opgenomen:

Verdeling middelen per product (incl. wettelijke versus niet wettelijke taken)

Bedrag x € 1.000 Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

Verhoging parkeerbelastingen en –tarieven 150 150 150 150

Verhoging inkomsten lexkesveer 100 100 100 100

Afschri jvingstermi jnen wegen verlengen van 25 naar 40 jaar. 200 200 200 200

BOVO reparatie 300 90 50 -

Totaal aan ombuigingen 750 540 500 450

Bedrag x € 1.000 Werkelijk

2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Wegen, s traten en pleinen 3.034 2.576 2.480 2.472 2.468 2.458

Parkeervoorzieningen 492 421 539 534 531 528

Veerdiensten 734 655 723 680 693 700

Verkeersmaatregelen 563 790 1.155 990 1.039 990

Totale lasten 4.823 4.443 4.897 4.676 4.730 4.676

BATEN

Wegen, s traten en pleinen 399 252 247 241 239 235

Parkeervoorzieningen 1.059 1.086 1.222 1.222 1.222 1.222

Veerdiensten 670 743 904 845 846 847

Verkeersmaatregelen -102 12 612 192 112 12

Totale baten 2.026 2.092 2.985 2.500 2.419 2.316

SALDO -2.796 -2.351 -1.912 -2.176 -2.311 -2.360

-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

0

500

1.000

Wegen, straten en pleinen Parkeervoorzieningen Veerdiensten Verkeersmaatregelen

Verdeling middelen per product 2020

Wettelijk Niet-wettelijk

22

Pr 2: Economische ontwikkeling

Waarom dit Programma? Met dit programma willen we de economische positie van Wageningen versterken en de bedrijvigheid in zowel het kenniscluster, gericht op ‘agrofood’ en ‘life sciences’, als de reguliere bedrijvigheid uitbreiden. Maar ook de groene economie wordt versterkt. Onze klimaatambities zorgen voor nieuwe banen, lokale ondernemers worden gestimuleerd om een omslag te maken naar nieuwe economische kansen. De economie dient te worden omgevormd van een lineaire economie naar een circulaire en sociaal ondernemende economie. We willen werken aan een sterke lokale economie waarin iedereen mee kan doen en we participatiekansen vergroten. Een onderdeel van de ontwikkeling van het kenniscluster is de samenwerking met de gemeente Ede en Provincie Gelderland in het programma KennisAs. De Samenwerkingsovereenkomst KennisAs tussen Wageningen, Ede en provincie loopt 31 december 2019 af. Na 2019 werken in het gebied de KennisAs Ede Wageningen partijen vanuit onderwijs- en kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheden samen aan de versterking van het kennisintensieve ecosysteem en vestigingsklimaat binnen diverse samenwerkingsverbanden als de Strategische Agenda van Food Valley, Investeringsprogramma Agrifood 2030 en de Regiodeal . Daarnaast blijft de gemeente Wageningen na het aflopen van de samenwerkingsovereenkomst KennisAs met Ede hiervoor strategisch samenwerken. We maken de binnenstad vitaler en aantrekkelijker als voorzieningencentrum voor de Wageningers en het kenniscluster. We werken ook aan het profiel van Wageningen in relatie tot de marketing van de binnenstad. De gemeente wil de kansen voor het toerisme identificeren en omzetten in activiteiten. Al deze thema’s in dit programma zijn van essentieel belang voor de ontwikkeling van Wageningen als kenniscentrum, bedrijvencentrum, woonstad, winkel- en uitgaanscentrum.

23

Beoogd maatschappelijk effect De gemeente Wageningen wil een aantrekkelijk economisch klimaat aanbieden met behoud en groei van werkgelegenheid. Om dit maatschappelijk effect te realiseren zijn de volgende thema’s actueel:

● Behoud van bestaande bedrijven ● Aantrekken van nieuwe bedrijven ● Een levendige binnenstad ● Kennispropositie binnen de regio Foodvalley en de KennisAs ● Toerisme en recreatie ● Circulaire economie ● Sociale economie

Hierbij werken we ook aan het vergroten van de bijdrage van het bedrijfsleven aan de doelstelling van duurzaamheid en klimaat.




Ombuigingen

Maatregel 5 Titel III – Dienstverlening vallend onder de Europese Dienstenrichtlijn

Inhoud maatregel:

Verhogen van de horeca vergunningen (Drank- en Horecawet) met 100%. Op dit moment zijn de kosten voor een

dergelijke vergunning € 495,-- Bij een stijging van 100% stijgen de inkomsten per vergunning met € 495,-. Hiermee

stijgen de totale inkomsten met € 4.950,--.

Daarnaast kennen we een aantal andere vergunningen gelieerd aan de Drank- en Horecawet. Daarvan is de

gemiddelde leges € 160,-- per vergunning. Een verhoging met 100% komt neer op € 320,--.

De horeca- exploitatievergunning kost € 75,-- een verhoging daarvan met 100% komt neer op € 150,--

Op basis van die gegevens en het aantal afgegeven horeca vergunningen is het te verwachten dat de inkomsten

stijgen met € 6.000,--.

Consequenties:

De drempel om een horeca onderneming te beginnen in Wageningen wordt misschien hoger. Mogelijk zullen

wijzigingen in de inrichting en leidinggevenden minder snel worden doorgegeven aan de gemeente.

Maatregel 6 Visie op economie

Inhoud maatregel: We wilden in 2020 starten met de voorbereiding op een integrale visie op economie. Voorgesteld wordt om dit te faseren en af te schalen in het kader van de ombuigingen. Consequenties: Dit betekent starten in 2021 in plaats van 2020. In de regio Foodvalley worden en zijn verschillende initiatieven gestart op het gebied van circulaire economie, zoals werkplaatsen voor circulair bouwen en circulair inkopen. Hier doen we actief aan mee. Dit biedt kansen om onze gemeentelijke doelen te bereiken. Daarnaast wordt conform het amendement over citymarketing geld elders beschikbaar gesteld.

24

Doelenboom


(x € 1.000)

De gemeente Wageningen heeft een aantrekkelijk economisch klimaat (waarin het behoud en de groei van

werkgelegenheid centraal staat)

2.1 Het behouden van

bestaande bedrijven.

2.1.1. Het aanbod van bedrijventerreinen is afgestemd op de diverse behoeften van kennisintensieve bedrijven en reguliere bedrijven en in evenwicht met het regionale aanbod.

Op alle huidige bedrijventerreinen

(BSPW, Wageningen Campus

Industrieweg, Haven en Nudeparken) is

er aandacht voor verduurzaming,

klimaatneutraliteit en –adaptie en

biodiversiteit.

In samenwerking met

Ondernemersvereniging en

Parkmanagement BSPW werkt de

gemeente mee aan de doorontwikkeling

en revitalisatie van het Business &

Sciencepark. Doelstelling is dat het

BSPW behalve functioneel ook in

uitstraling aansluit bij, en onderdeel

uitmaakt van, de Wageningen Campus.

Dit gebeurt door middel van een

herinrichting van de openbare ruimte en

een verduurzaming van de

bedrijfsgebouwen.

Het (i.s.m. met de WUR) faciliteren van

de verdere ontwikkeling van de

Wageningen Campus:

Faciliteren van de uitbreiding van het

bedrijfs-verzamelgebouw PlusUltra

(Fase II) op de Businessstrip.

Voor de uitbreiding van de

Wageningen Campus zal het

bestemmingsplan voor de

ontwikkeling van de Born-Oost ter

vaststelling aan de raad worden

aangeboden

Er vindt regionale kwalitatieve en

kwantitatieve afstemming plaats bij de

planning en realisatie van

bedrijventerreinen en kantorenlocaties

binnen Regio Foodvalley (RPW –

Regionaal Programma Werklocaties).

Lasten:

425

Baten:

471

Saldo:

46

2.1.2. De relatie tussen gemeente en bedrijven is verbeterd.

Bedrijven bezoeken vanuit de

verschillende invalshoeken (sociale en

circulaire economie, participatie,

duurzaamheid) om wensen, knelpunten

en initiatieven te inventariseren en

daarnaast te schakelen met de interne

organisatie van de gemeente

Regelmatig bezoeken van

netwerkbijeenkomsten georganiseerd

door bedrijven en

ondernemersverenigingen.

2.1.3. De dienstverlening van de gemeente aan bedrijven (met name gericht op MKB) is verbeterd.

Ondernemersloket:

informatievoorziening voor nieuwe en

bestaande bedrijven

Bezoeken van minimaal 10 gevestigde

kennisintensieve en reguliere bedrijven

Integraal overleg voor de behandeling

van principeverzoeken

25


(x € 1.000)

In het programma Ruimtelijke

Ontwikkeling wordt in de geest van de

Omgevingswet gewerkt met het concept

van de omgevingstafel. De

omgevingstafel is een doorontwikkeling

van het huidige integraal overleg, dat

erop gericht is aanvragen voor nieuwe

initiatieven efficiënt en klantgericht te

laten verlopen.

Klanttevredenheidsmeting, waarbij de

dienstverlening van de gemeente

beoordeeld wordt op basis van direct

klantcontact.

2.1.4.De haven is functioneel, toekomstbestendig en aantrekkelijk.

Exploiteren van de haven

Bijdrage leveren aan het afronden van de

procedure actualisering

bestemmingsplan Haven+ op basis van

de Crisis- en Herstelwet, waarbij

verruiming van mogelijkheden voor

activiteiten en/of bedrijven mogelijk

wordt gemaakt.

2.1.5. De bereikbaarheid en infrastructuur is afgestemd op de wensen en behoeften van bedrijven en instellingen.

Realisatie aanleg breedband voor

bedrijven en inwoners in het

buitengebied.

Activiteiten vinden plaats in

programma’s 1 en 3.

2.2. Het aantrekken van

nieuwe (met name)

kennisintensieve

bedrijven (nationaal en

internationaal).

2.2.1. Er vindt proactieve acquisitie plaats in samenwerking met Regio Foodvalley, zoals binnen de KennisAs Ede-Wageningen voor kennisintensieve bedrijven.

Opstellen van Economische Visie2030

met zowel economische focus

(kennisintensief en regulier) als sociale

(werkgelegenheid en kansen voor

iedereen) en circulaire focus (korte

ketens, duurzame inkoop en afval als

grondstof). Hierbij borduren we voort op

en haken we zoveel mogelijk aan bij

initiatieven in de regio Foodvalley.

In het kader van AgriFood2030 vindt een

doorontwikkeling plaats van de

samenwerking op het gebied van

acquisitie en promotie & marketing met

o.a. Ontwikkelings-maatschappij

OostNL, RegioFoodvalley, Gemeente Ede

en WUR/Wageningen Campus. Tevens

vinden gezamenlijke promotie en

marketing-activiteiten plaats op het

gebied van Food en Life Sciences.

Voortzetting van de samenwerking met

WUR en de IND - Immigratie en

Naturalisatiedienst - in het Expat Center

om de toelating tot en het verblijf in

Nederland voor kennismigranten en hun

gezinsleden naar Wageningen en Regio

Foodvalley te vereenvoudigen en te

versnellen.

I.s.m. WUR, Provincie, gemeente

Arnhem en de Arnhem International

School de mogelijkheden onderzoeken

van georganiseerd leerlingenvervoer

vanuit Wageningen (c.q. regio

Foodvalley) naar de Internationale

Lasten:

188

Baten:

88

Saldo:

-100

26


(x € 1.000)

School in Arnhem.

2.2.2.Het ondernemerschap (start-ups) wordt gestimuleerd.

Informatievoorziening bij

bedrijfsoprichting door

ondernemersloket.

Samenwerking met o.a. Gemeente Ede,

OostNL, Provincie Gelderland en

FoodValleyNL samen in de FoodValley

Accelerator, een trainings- en

coachingstraject, bedoeld voor

innovatieve agrifood ondernemingen om

na de start-upfase succesvol te kunnen

doorgroeien.

2.2.3.Er zijn randvoorwaarden gecreëerd voor een aantrekkelijk gedifferentieerd aanbod aan detailhandel, horeca en ambulante handel.

Optimaal beheer van de warenmarkt

Activiteiten ontplooien met de

ondernemers

2.2.4. Vergroten van de bijdrage van het bedrijfsleven aan de doelstelling van duurzaamheid en klimaat.

In samenwerking met WOC komen tot

duurzame initiatieven in programma

‘Wageningen Werkt Duurzaam’.

Kennisuitwisseling en ondersteuning

bedrijven op het gebied van

duurzaamheid.

2.2.5. Er is flexibiliteit in de regelgeving richting ondernemers en initiatiefnemers

In het programma Ruimtelijke

Ontwikkeling wordt in de geest van de

Omgevingswet gewerkt met het concept

van de omgevingstafel, zie 2.1.3.

2.3. Wageningen

vervult/versterkt haar

kennispropositie binnen

de regio FoodValley en de

KennisAs.

2.3.1. Programmeren en afstemmen met partners.

Participeren in GR Regio FoodValley,

onder andere AgriFood2030, strategische

agenda en Regio Deal Foodvalley.

Agrifood2030 is het nationaal

programma om de sterke positie van

Food Valley als wereldwijd kennis- en

innovatiecentrum voor Agro en Food te

versterken. Samenwerking vindt plaats

met andere Triple Helixpartners (o.a.

Regio Foodvalley, Provincie Gelderland,

Rijk, WUR en het bedrijfsleven).

Samen met de Regio Foodvalley

gemeenten staat Wageningen aan de lat

voor de optimalisering van het

vestigingsklimaat. Deze samenwerking

vindt plaats zowel binnen het

Werkprogramma Economie (o.a.

ontwikkeling werklocaties, proactieve

acquisitie/werving van bedrijven en

instellingen) als ook andere

programma’s (o.a. bereikbaarheid en

woon- en leefklimaat voor

kenniswerkers).

Wageningen Campus en het World Food

Center/ Food Innovation District werken

samen voor een betere positionering

voor de doelgroepen van deze locaties

met als doel een duidelijk en

complementair beeld te creëren en

marktkansen beter te benutten. Beide

locaties maken ook nadrukkelijk

onderdeel uit van het programma

Lasten:

40

Baten:

0

Saldo:

-40

27


(x € 1.000)

AgriFood2030.

2.3.2. Wageningen stimuleert actief foodgerelateerde events, zowel zakelijk (congressen) als toeristisch-recreatief (festivals).

Aanwezig op en ondersteunen van

foodgerelateerde zakelijke events.

2.4. Wageningen heeft

een levendige en

aantrekkelijke binnenstad

om in te verblijven.

2.4.1. De Binnenstad is vindbaar vanaf de Campus en de universiteit is merkbaar aanwezig in de binnenstad.

Samenwerken met alle partners aan

versterking vestigingsklimaat en

ontwikkelen programmatische aanpak

binnenstad.

2.4.2. Er zijn randvoorwaarden gecreëerd voor een aantrekkelijk gedifferentieerd aanbod aan detailhandel, horeca en ambulante handel.

Onderzoeken mogelijk vervolg op

uitvoeringsprogramma Binnenstad,

gerelateerd aan de versterking van het

vestigingsklimaat/AgriFood 2030.

Onderzoeken mogelijkheden

citymarketing.

Faciliteren binnenstadmanagement.

Samenwerken met Stichting

Ondernemersfonds Wageningen (o.a.

evenementen, nieuw convenant).

Onderzoek mogelijk herstel van de

gracht en verbeteren ruimtelijke kwaliteit

2.4.3. De zichtbare leegstand van winkelpanden blijft onder een kritisch niveau (in vergelijking met landelijk en regionaal gemiddelde).

In beeld brengen van leegstand en

activiteiten ontplooien ter voorkoming.

2.5. Recreatieve en

toeristische potentie

worden benut.

2.5.1. Mensen zijn op de hoogte van de recreatieve en toeristische voorzieningen en activiteiten in Wageningen en maken er gebruik van.

Uitvoeren promotie en marketing op het

gebied van Stad der Bevrijding en Proef

Wageningen.

Realiseren recreatief-toeristische

routestructuren (fietsen, wandelen,

paardrijden).

Samenwerken met toeristische

platformen ZuidVeluwe gemeenten.

Regionale samenwerking in de

VeluweAgenda en Gelders Arcadië.

Visie ontwikkelen voor duurzaam

herdenken, vieren en agenderen Stad der

Bevrijding na 2020.

Bijdrage leveren aan proces Grebbedijk

ontwikkeling, met inbegrip van thema

‘veiligheid’ o.a. voor watersport-

verenigingen.

Lasten:

57

Baten:

0

Saldo:

-57

2.5.2. Initiatieven van burgers en ondernemers worden gestimuleerd.

Stimuleren projecten op de thema’s:

Food in the Valley, Stad van de

Bevrijding/Vrijheid, Stad aan de Rijn.

28


(x € 1.000)

2.6. Wageningen gaat van

een lineaire economie

naar een duurzame

circulaire en sociaal

ondernemende

economie.

2.6.1. Er wordt toegewerkt naar een economie zonder afval, grondstoffen worden opnieuw en hoogwaardig gebruikt, gezonde circulaire verdien-modellen en goede werkgelegenheid.

In de Economische Visie 2030 besteden

we aandacht aan de omvorming van de

lineaire economie naar een duurzaam

circulaire en sociale ondernemende

economie. (zie 2.2) Bij de visie stellen we

ook een Uitvoeringsprogramma/Agenda

op.

De gemeente geeft het goede voorbeeld.

Circulair inkopen is voor de gemeente de

norm. Dit dragen we ook uit.

Aanhaken op andere initiatieven elders,

waaronder WUR, ROC Rijn IJssel, Regio

Foodvalley, provincie en Rijk. Investeren

in slimme verbindingen tussen partijen

en daar waar energie zit. Zet (de

maatschappelijke betekenis van) de

koplopers in en benut cofinanciering van

provincie, Rijk en andere partijen.

Versterken groene economie. Stimuleren

lokale ondernemers tot omslag naar

nieuwe kansen (nieuwe banen door

klimaatambities)

Samen met bedrijfsleven oplossingen

zoeken voor ophalen en hergebruik van

bedrijfsafval (‘Afval is Grondstof’).

Wageningen Werkt Duurzaam

(samenwerking gemeente met WOC)

organiseert kennisuitwisseling en

ondersteunt bedrijven die willen

verduurzamen.

Lasten:

22

Baten:

0

Saldo:

-22

29

Wat willen we bereiken?

1. Het behouden van bestaande bedrijven De gemeente creëert een aantrekkelijk vestigingsklimaat om de huidige bedrijven en instellingen voor Wageningen te behouden. We verbeteren de dienstverlening aan en de relatie met bedrijven. Er dient niet alleen aandacht te zijn voor kennis gerelateerde bedrijvigheid maar ook het reguliere bedrijfsleven (handel, ambacht, productie en logistiek). Daarnaast stemmen we het aanbod van bedrijventerreinen af op de wensen en behoeften. Samen met de andere Foodvalley-gemeenten en de provincie maken we in het kader van het RPW (Regionaal Programma Werklocaties) afspraken over de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen en over de herstructurering en revitalisering van bestaande bedrijventerreinen. In het plan van aanpak ligt een wettelijke taak: het actief toepassen van de ‘ladder voor de duurzame verstedelijking’. Dit wil zeggen dat we bij de ontwikkeling van nieuwe gebouwen/terreinen het duurzaamheidsaspect nadrukkelijk bezien. 2. Het aantrekken van nieuwe (met name) kennisintensieve bedrijven (nationaal en internationaal) De gemeente wil de randvoorwaarden versterken die ervoor zorgen dat nieuwe bedrijven en instellingen zich in de gemeente vestigen. Hierbij speelt het vestigingsklimaat een belangrijke rol. We werken nauw samen met de Regio Foodvalley. Daarnaast werken we samen met gemeente Ede, de provincie en Wageningen UR in het vervolg op het programma KennisAs om dit gebied als aantrekkelijk kenniscluster te positioneren. Daarnaast wil Wageningen het ondernemerschap stimuleren, startersinitiatieven belonen en informatievoorzieningen goed inrichten. 3. Wageningen heeft een levendige en aantrekkelijke binnenstad Om de leefbaarheid van de binnenstad te optimaliseren, wil de gemeente zichtbare leegstand zoveel mogelijk voorkomen. Daarnaast wil de gemeente flexibel zijn in regelgeving richting ondernemers en initiatiefnemers. De Wageningen Campus speelt een belangrijke rol voor de gemeente, dus studenten en werknemers moeten de binnenstad gemakkelijk kunnen vinden. Het uitvoeringsprogramma ‘Binnenstad’ krijgt mogelijk een vervolg in 2020 en richt zich in ieder geval op het verbeteren van de aantrekkelijkheid van de Binnenstad. Daarnaast is er de ambitie om citymarketing en recreatie en toerisme hierin mee te nemen. De gemeente onderzoekt de mogelijkheden om de gracht te herstellen zodat er een ‘rondje gevaren’ kan worden en een ruimtelijke kwaliteitsimpuls ontstaat aan deze entreezijde van de stad. Tot slot vinden we het van belang dat er randvoorwaarden zijn voor een gedifferentieerd aanbod aan horeca, ambulante handel en detailhandel in combinatie met evenementen, cultuur, wonen en werken. Samenwerken met ondernemers levert daar een bijdrage aan. 4. Wageningen vervult/versterkt haar kennispropositie binnen de regio Foodvalley en de KennisAs Naast samenwerking in de regio Foodvalley en de KennisAs organiseert en stimuleert Wageningen food-gerelateerde events, zowel zakelijk (o.a. congressen) als toeristisch-recreatief (o.a. festivals). Dit met als doel om de positie binnen beide samenwerkingsverbanden te versterken.

Kadernota

Bij de kadernota is binnen dit programma geen nieuw beleid aangenomen.

30

5.Recreatieve en toeristische potentie worden benut Wageningen wil dat haar inwoners en bezoekers goed op de hoogte zijn van alle recreatieve mogelijkheden in de gemeente en er vervolgens daadwerkelijk gebruik van maken. De gemeente wil zichzelf op de kaart blijven zetten met behulp van evenementen zoals het Bevrijdingsfestival en Food in the Valley. Hierbij zullen de fysieke verbindingen (o.a. aanleg/onderhoud van fietsen wandelpaden) aandacht krijgen.

6.Wageningen gaat van een lineaire economie naar een circulaire en sociaal ondernemende economie Er wordt toegewerkt naar een economie zonder afval, grondstoffen worden opnieuw en hoogwaardig gebruikt, gezonde circulaire verdienmodellen en goede werkgelegenheid. Door middel van ‘Wageningen werkt Duurzaam’ worden bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties betrokken. Er wordt benadrukt dat voor ondernemers regelgeving niet belemmerend kan en mag werken. De weten regelgeving moet optimaal aansluiten bij, en uitvoerbaar zijn in de praktijk van het bedrijfsleven. De gemeente werkt maximaal klantgericht naar haar bedrijven en instellingen toe.

Betrokkenheid verbonden partijen De volgende verbonden partijen zijn betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit het programma: Regio Foodvalley

Regio Foodvalley is een samenwerkingsverband van acht gemeenten, met samen 330.000 inwoners. De gemeente Wageningen neemt deel aan Regio Foodvalley middels een gemeenschappelijke regeling om een aantal doelen uit haar programma te bereiken. Voor ‘Economie’ zijn deze doelen o.m. het ontwikkelen van het juiste aanbod van bedrijventerreinen, marketing en acquisitie, gezamenlijke profilering en lobby in Brussel. Gemeenten leveren ambtelijke capaciteit voor het uitvoeren van regionale opgaven. De regio ontwikkelt beleid en adviseert provincies, Rijk en Europese Commissie over wetten en regels. Ook coördineert de regio een uitvoeringsprogramma, dat een groot aantal projecten behelst. Deze projecten worden door samenwerkende gemeenten uitgevoerd. Ondernemers, onderwijs en overheid werken samen in de Triple Helix Foodvalley. Doel van de samenwerking is een economische topregio. Hiervoor heeft de triple helix een Strategische Agenda opgesteld. Deze agenda is vertaald in een Uitvoeringsprogramma. Deze projecten dragen bij aan de ambities van de Strategische Agenda en worden door meerdere O’s getrokken en ondersteund. Marin Stakeholders Association (MSA) Gemeente Wageningen is deelnemer aan de MARIN Stakeholders Association (MSA). De MSA is een stichting die het MARIN, een toonaangevend maritiem onderzoeksinstituut, vanuit marktperspectief stuurt en een financieel vangnet vormt. Door deel te nemen, onderschrijven we de ambitie om Wageningen uit te bouwen tot kennisstad. We kunnen hiermee invloed uitoefenen om dit mondiale kennisintensieve bedrijf en de werkgelegenheid (375 fte) voor Wageningen te behouden. Het MARIN werkt samen met de gemeente aan de ambitie Wageningen klimaatneutraal. Doordat zij ieder jaar kosteloos hun faciliteiten beschikbaar stellen voor kleine, vaak startende bedrijven dragen zij bij aan de versterking van de economische positie van Wageningen en het starterslandschap.

Beleidskader

Het beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten: Verordeningen • Verordening winkeltijden

Wageningen (2016) • Verordening op de heffing en de

invordering van reclamebelastingen (2016)

• Marktgeldverordening (2016) • Marktverordening (2015) • Inrichtingsplan Wageningse

markten (2015) • Verordening Scheepvaartrechten

(2013) • Verordening

winkelondersteunende Horeca (2010)

• Haven- en kadeverordening Wageningen 2016

Beleidsnota’s • Nota Bovenwijkse Voorzieningen • Visie Binnenstad (2015) • Economische visie detailhandel en

horeca Next (2013) • Beoordelingskader horeca (2013) • Nadere regels met betrekking tot

de heffing en invordering van reclamebelasting (2012)

• Nota grondbeleid (2009) • Beleidsplan Recreatie en Toerisme

(2008/2009) • Kadernota herontwikkeling

Rijnhaven (2003) • Onderzoeksrapport toekomst

haven ‘De voortuin van Wageningen’ (2002)

• PDV-DV beleid 2017-2019 (2017) Overeenkomsten / convenanten • Convenant Ondernemersfonds

Wageningen 2015 • Samenwerkingsovereenkomst

Programma KennisAs Ede-Wageningen 2015-2019


Verordening winkeltijden Wageningen (2016)

Verordening op de heffing en de invordering van reclamebelastingen (2018)

Marktgeldverordening (2016)

Marktverordening (2015)

Inrichtingsplan Wageningse markten (2015)

Verordening Scheepvaartrechten (2013)

Verordening winkelonder-steunende Horeca (2010)

Haven- en kadeverordening Wageningen 2016

Beleidsnota’s

Nota Bovenwijkse Voorzieningen

Visie Binnenstad (2015)

Economische visie detailhandel en horeca Next (2013)

Beoordelingskader horeca (2013)

Nadere regels met betrekking tot de heffing en invordering van reclamebelasting (2012)

Nota grondbeleid (2009)

Beleidsplan Recreatie en Toerisme (2008/2009)

Kadernota herontwikkeling Rijnhaven (2003)

Onderzoeksrapport toekomst haven ‘De voortuin van Wageningen’ (2002)

PDV-DV beleid 2017-2019 (2017) Overeenkomsten / convenanten

Convenant Ondernemersfonds Wageningen 2015

Samenwerkingsovereenkomst Programma KennisAs Ede-Wageningen 2015-2019

31

De onderstaande partijen zijn in formele zin geen verbonden partijen, maar wel relevant voor de realisatie van de doelstellingen uit het programma: ● Het programma KennisAs wordt uitgevoerd in een samenwerking met de gemeente Ede, provincie Gelderland en Wageningen UR. Hiermee wordt de kennispropositie versterkt. ● Het programma binnenstad wordt uitgevoerd met nauwe betrokkenheid van ondernemers, bewoners en andere betrokkenen bij de binnenstad. Formele spelers hierbij zijn de Stichting Ondernemersfonds Wageningen, WOC afdeling detailhandel en afdeling Wageningen van de Koninklijke Horeca Nederland.

Beleidsindicatoren

Indicator Eenheid Bron Beschrijving Jaar Gemeente NL

Functiemenging % LISA De functiemengingsindex

(FMI) weerspiegelt de

verhouding tussen banen en

woningen, en varieert tussen

0 (alleen wonen) en 100

(alleen werken). Bij een

waarde van 50 zijn er

evenveel woningen als

banen.

2015 48,9 52

2016 49,0 52,2

2017 53,3 52,4

2018 53,5 52,8

2019

2020

Vestigingen Per 1.000 inw. 15-64 jaar

LISA Het aantal vestigingen van

bedrijven, per 1.000 inwoners

in de leeftijd van 15 t/m 64

jaar.

2015 98,1 131,5

2016 101,1 136,7

2017 100,1 139,9

2018 107,4 145,9

2019

2020

Banen Aantal per 1.000 inw.

LISA Het aantal banen, per 1.000

inwoners in de leeftijd van 15

t/m 64 jaar.

2015 687,2 742,9

2016 694,2 751,3

2017 693,7 759,8

2018 719,0 774,0

2019

2020

32

Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Economische ontwikkeling zijn als volgt:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - - -75 -75 -75

Bestaand beleid 1.497 3.579 3.413 1.804 1.524 1.486

Totale lasten 1.497 3.579 3.413 1.729 1.449 1.411

BATEN

Ombuigingen - - 10 10 10 10

Bestaand beleid 1.221 3.135 2.994 1.251 934 923

Totale baten 1.221 3.135 3.004 1.261 944 933

SALDO


Bestaand beleid -276 -445 -420 -552 -590 -564

Totaal saldo -276 -445 -410 -467 -505 -479

-4.000

-3.000

-2.000

-1.000

-

1.000

2.000

3.000

4.000

Werkelijk 2018 Begroting 2019 Begroting 2020 Raming 2021 Raming 2022 Raming 2023

in €

1.0

00



33

In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Economische ontwikkeling opgenomen:




2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Bevordering bedri jfsvestigingen 281 290 265 269 304 275

Bevordering Handel en Ambacht 160 194 221 277 281 285

Grondexploi tatie 422 2.568 2.429 490 380 367

Markten 67 100 72 74 75 76

Ri jnhaven 566 428 426 620 409 408

Totale lasten 1.497 3.579 3.413 1.729 1.449 1.411

BATEN

Bevordering bedri jfsvestigingen 12 - - - - -

Bevordering Handel en Ambacht 14 6 16 16 16 16

Grondexploi tatie 467 2.568 2.429 490 380 367

Markten 83 86 88 89 90 92

Ri jnhaven 645 475 471 667 457 457

Totale baten 1.221 3.135 3.004 1.261 944 933

SALDO -276 -445 -410 -467 -505 -479

-300

-250

-200

-150

-100

-50

0

50

100

Bevorderingbedrijfsvestigingen

Bevordering Handelen Ambacht Grondexploitatie Markten Rijnhaven




2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

Vis ie op economie - 75 75 75

Titel II I – Dienstverlening val lend onder de Europese Dienstenrichtl i jn 10 10 10 10


34

Pr 3: Ruimtelijke ontwikkeling

Waarom dit Programma?

Wageningen verandert snel. De Wageningen Campus ontwikkelt zich, de vraag naar woningen blijft en onze ambities voor groen ook. We willen gemengde wijken, waarbij ruimte is voor klimaatadaptatie en de energietransitie. Daarnaast stellen inwoners, ondernemers en bezoekers van Wageningen hoge eisen aan de woon-, werken leefomgeving, het voorzieningenniveau, duurzaamheid en de bereikbaarheid van de stad. We willen de kwaliteit en diversiteit van de leefomgeving verbeteren en een evenwichtige samenstelling van de stad bevorderen. Daarom werken we samen met lokale, regionale en landelijke partners. Door ruimtelijke ontwikkeling geven we invulling aan een veranderende stad en de maatschappelijke opgaven die daarbij horen. Participatie zoals bij de gebiedsvisie Olympiaplein is voor ons hierbij een essentieel onderdeel.

Ook willen we archeologische, cultuurhistorische, landschappelijke, stedenbouwkundige, ecologische en aardkundige waarden beschermen, herstellen en versterken. Deze waarden moeten beter zichtbaar en beleefbaar zijn. De gebieden rondom Wageningen willen we met elkaar en met de stad verbinden voor mens en dier. We gaan dit op een integrale manier verder ontwikkelen, waarbij we kijken naar wonen, groen, biodiversiteit, parkeren, klimaatadaptatie en de energietransitie. Daarom stellen we een visie Buitengebied op. We verbinden daarin de reeds lopende visietrajecten van de Eng en Grebbedijk, de Uiterwaarden, Bosgebied en Het Binnenveld.

Beoogd maatschappelijk effect We willen een complete, dynamische en aantrekkelijke stad zijn met respect voor de identiteit van Wageningen. We willen op een duurzame wijze bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Deze thema’s zijn verwerkt in een doelenboom, waarin per doel wordt beantwoord:


35

Ombuigingen Maatregelen in de openbare ruimte Het betreft een pakket aan maatregelen welke effect hebben op de budgetten van wegen (programma 1) en groen (programma 3) waarbij er in totaal voor €350.000 structureel wordt omgebogen. De grootste wijziging betreft de systematiek aanpassing waarbij toekomstige investeringen begroot gaan worden. Hierdoor wordt het mogelijk de onderhoudskosten te verlagen. De onderhoudskosten richting einde levensduur stijgen fors. Met investeringszekerheid is er op te sturen. Maatregel 7 Kauwgum en impuls centrum loslaten Inhoud maatregel: Straatreiniging wordt gedaan door ACV. Aanvullend hier op is er extra budget beschikbaar voor verwijdering kauwgom en is er een voorjaarsactie voor het centrumgebied. Het laten vervallen van deze onderdelen levert een besparing op. Dit levert vanaf 2020 een besparing op van €30.000 per jaar. Consequenties: Deze maatregelen hebben effect op het beeld, maar blijft binnen de doelen binnen dit programma. Mogelijk zal er sprake zijn van een toename van klachten door inwoners en ondernemers. Maatregel 8 Minder budget voor spelen Inhoud maatregel: In 2018 zijn gemeentebreed veel speeltoestellen vervangen. Hierdoor is op dit moment het areaal goed op orde waardoor er ook ruimte zit in het budget. Om een kostenbesparing van €20.000 te realiseren zullen op den duur toestellen in een lager tempo worden vervangen. Bij einde van de levensduur wordt het toestel verwijderd. De besparing kan oplopen afhankelijk van hoeveel toestellen niet meer vervangen worden. In de toekomst kan er ook worden nagedacht over een ander soort toestellen dat wordt gebruikt die langer meegaan, hierdoor zal de besparing verder oplopen. Dit levert vanaf 2020 een incidenteel een besparing op van €20.000. Hetzelfde geldt voor de jaren 2021 en 2022, zodat in totaal €60.000 bespaard wordt. Consequenties: De maatschappelijke consequenties zijn gering. Maatregel 9 Materieel slimmer inzetten en vervangen Inhoud maatregel: De gemeente Wageningen beschikt over eigen materiaal zoals een klepelmaaier, bussen voor de wijkploegen, auto’s voor de toezichthouders en klein materiaal zoals bosmaaiers voor de medewerkers. Door slimmer inzetten van materieel of vervangen en afstoten van duur materieel verwachten we een besparing te realiseren van €50.000 per jaar. Consequenties: De maatschappelijke consequenties zijn gering. Maatregel 10 Titel II – Dienstverlening vallend onder fysieke leefomgeving Inhoud maatregel: Titel II van de Legesverordening 2019 beschrijft alle producten van de gemeente Wageningen op gebied van de fysieke leefomgeving. De uitvoering van deze werkzaamheden is grotendeels belegd bij de Omgevingsdienst De Vallei (OddV). Er zijn door het college al twee verhogingen (2,9% en 3,9%) aangekondigd, deze voorgestelde verhoging is hier additioneel op. Eén van deze taken betreft het verstrekken van omgevings- en bouwvergunningen voor het realiseren van bouwprojecten. Door een algemene verhoging van de tarieven kan een structurele verhoging van de opbrengsten op deze titel gerealiseerd worden. Een algemene verhoging van de tarieven met 15,01% kan leiden tot een stijging van de inkomsten met € 115.000. Consequenties: N.v.t.

36

Maatregel 11 Omgevingswet Inhoud maatregel: Vanaf 2023 is sprake van een budgetoverschot op het projectbudget voor de implementatie van de Omgevingswet. Voorgesteld wordt om de voor het project Omgevingswet begrote middelen vanaf 2023 aan te passen, waardoor sprake is van een bijdrage aan de ombuiging ad € 200.000 in 2023 tot € 300.000 met ingang van 2024. Consequenties: Door het projectbudget af te romen naar wat op grond van de huidige inschatting benodigd is vanaf 2023, blijft geen ruimte over voor onvoorziene uitgaven. Aangezien wettelijk de uiterste datum voor vaststelling van het kerninstrument omgevingsplan is gesteld op 1 januari 2029, en het omgevingsplan gekoppeld is aan onder andere dienstverlening en Digitaal Stelsel Omgevingswet, blijft het risico van onvoorziene uitgaven tot en met 2028 aanwezig.

37

Doelenboom


(x € 1.000)

Op een duurzame wijze bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving

3.1 Een ruimtelijke

inrichting die aansluit op

maatschappelijke

behoeften, de actuele

markt en ruimtelijke

kwaliteit volgens de

structuurvisie 2013.

3.1.1 Ruimtelijke ontwikkeling is gefaciliteerd in het kader van structuurvisie.

Werken aan voorbereidende werkzaamheden om ruimtelijke ontwikkeling passend in de structuurvisie te faciliteren, zoals: Stadsbrink 1-5

Churchillweg/Spellstraat

Kirpestein

Future Center

DMP

Geertjesweg

Ireneplan

Costerweg 65

Marijkeweg

Veerweg 121

Torckdael

Nudepark 2

Kortenoord

Julianastraat

Duivendaal

De Dreijen

SNS-Stadsgracht

Braakakkerweg

Faciliteren van ruimtelijke ontwikkelingen ter bevordering van het kennisecosysteem, zoals De Born- Oost

Lasten:

1.970

Baten:

2.233

Saldo:

263

3.1.2 Ruimtelijke ontwikkeling is gerealiseerd in het kader van de Structuurvisie.

Werken aan voorbereidende werkzaamheden om ruimtelijke ontwikkeling te realiseren passend in de structuurvisie, zoals: Olympiahal ’t Stek

3.1.3 Bouwplannen en

ruimtelijk gebruik voldoen

aan de wettelijke- en

beleidskaders.

Waar nodig actualiseren van bestemmingsplannen mede ter voorbereiding op de Omgevingswet.

De ontwikkeling van de stad mogelijk maken door faciliteren van ruimtelijke ontwikkelingen en betrekken van de omgeving en hierbij bestemmingsplannen aan te passen en omgevingsvergunningen te verlenen.

Vervolg geven aan de uitkomsten uit het consultatiegesprek over de werkwijze voor bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen.

Toetsen en handhaven van bouwplannen, bestemmingsplannen en ruimtelijk gebruik conform vastgesteld uitvoeringsprogramma.

Uitvoering geven aan het welstandsbeleid.

3.1.4 Lokale en regionale stakeholders hebben een rol.

Samenwerken in verschillende regionale verbanden.

Samenwerken en communiceren met stakeholders.

Inwoners en organisaties betrekken bij ruimtelijke ontwikkelingen.

Verbeteren van de werkwijze om stakeholders te betrekken bij ruimtelijke ontwikkelingen, waarbij we

38


(x € 1.000)

experimenteren met het werken in de geest van de Omgevingswet.

3.2 Het beheer draagt bij

aan de instandhouding van

de kwaliteit (schoon, heel

en veilig) van de openbare

ruimte.

3.2.1 Het beheer is uitgevoerd volgens de (vastgestelde) plannen.

Gifvrij, ecologisch onderhoud van openbare ruimte en behoud van biodiversiteit, stimuleren en faciliteren van burgerinitiatieven en afhandelen van meldingen en klachten.

Handhaven op illegale activiteiten die natuur en landschap schaden.

Het beheren en registreren van betrouwbare geografische en vastgoed informatie (BGT).

In beeld brengen in hoeverre werk dat nu door de gemeente wordt gedaan, zoals uitvoering en onderhoud van de openbare ruimte, in het kader van de pilot buurtbedrijf Nude Toekomst door bewoners zelf kan worden uitgevoerd.

Lasten:

2.403

Baten:

129

Saldo:

-2.274

3.3 Bevorderen van de

biodiversiteit en behoud

van cultuurhistorie

3.3.1 De gebieden rondom Wageningen worden met elkaar en met de stad verbonden, voor mens en dier.

Faciliteren van landschapsontwikkeling Eng (cultuurhistorie, recreatie, natuur).

Samen met uitvoeringspartners en groene organisaties uitvoering geven aan het uitvoeringsprogramma buitengebied waarin projecten zijn opgenomen ter bevordering van landschap, biodiversiteit en participatie.

Samen met alle relevante partijen werken aan herstel van biodiversiteit.

Project Groen voor Groen / Energiek Landschap om duurzame energieopwekking, landschapsontwikkeling en biodiversiteit toename hand in hand te laten gaan.

Verdere uitwerking van het landschapsfonds.

Lasten:

140

Baten:

0

Saldo:

-140

3.3.2 Uitvoeringsprogramma GBP

Afronding uitvoering hervormingsplan Tarthorst

Voorbereiden uitvoering groene inrichting KennisAs

Opstellen hervormingsplan groen Roghorst.

Verhogen biodiversiteit grotere bermen langs hoofdinfrastructuur.

Ecologisch beheer uitwerken.

Maatwerk buurtbeheer.

Een project uitvoeren in het kader van operatie Steenbreek.

Kennisontwikkeling bij inwoners over

mogelijkheden voor ecologie in eigen

tuinen in samenwerking met het Groene

Wiel.

Vergroening schoolpleinen.

Vergroening BSPW als onderdeel van de

revitalisering.

Omvormen bomenfonds naar

groenfonds.

Stimuleringsproject groene gevel en

daktuinen in wijken met laag

groenpercentage.

Opstellen bomenplan.

3.3.3 Archeologische, cultuurhistorische en

Deelstructuurvisie Cultuurhistorie (CHW) uitvoeren in samenhang met

39


(x € 1.000)

aardkundige waarden van het landschap worden beschermd, hersteld en versterkt, maar ook beter beleefbaar en zichtbaar gemaakt

initiatieven.

Kennis bevorderen over de cultuurhistorie en de unieke historische identiteit.

Activiteiten voortkomend uit samenwerkingsverband van vijf gemeenten m.b.t. cultuurlandschap van Gelders Arcadië.

Advisering en voorbereiding monumentenvergunningen en bestemmingsplannen t.a.v. archeologie.

3.4 Versterken Grebbedijk. 3.4.1 Gemeentelijke ambities zijn meegenomen in het voorkeursalternatief (VKA).

Opstellen raadsvoorstel om definitief voorkeursalternatief vast te stellen (medio 2020) welke in najaar 2019 in concept is vastgesteld en vrijgegeven voor inspraak. Afhankelijk van welke gebiedsambities terecht komen in het Voorkeursalternatief, is de gemeente in meer of mindere mate betrokken bij de uitwerkingsfase (vanaf medio 2020) en de uitvoeringsfase (vanaf 2023). In welke vorm we gaan samenwerken met de partners is hier ook van afhankelijk en moet eind 2019/begin 2020 duidelijkheid over zijn.

Lasten:

127

Baten:

0

Saldo:

-127

3.5 Voorbereiden op de

Omgevingswet.

3.5.1 Uiterlijk in 2024 zijn er vier lokale kerninstrumenten voor de Omgevingswet (omgevingsvisie, omgevingsprogramma, omgevingsplan, omgevingsvergunning), die aansluiten bij de eigenheid van Wageningen

3.5.2 Uiterlijk in 2024 wordt vanuit de gemeente en de ketenpartners gewerkt volgens een nieuw dienstverleningsconcept Omgevingswet, dat aansluit bij de wensen van Wageningen.

Samen met inwoners, organisaties, ondernemers en ketenpartners maken we de kerninstrumenten van de Omgevingswet (omgevingsvisie, omgevingsplan, omgevingsprogramma en omgevingsvergunning), een dienstverleningsconcept en uitvoeringsplannen. De aansluiting op het Digitaal Stelsel Omgevingswet wordt voorbereid. In een projectplan leggen we vast wat we wanneer gaan doen. Dat plan voeren we uit.

Ontwikkelen van een integrale visie op het buitengebied als eerste onderdeel van de gemeentebrede omgevingsvisie.

Ontwikkelen van de gemeentebrede omgevingsvisie, waarin de visie op het buitengebied integraal wordt opgenomen.

Lasten:

325

Baten:

0

Saldo:

-325

40

Wat willen we bereiken? 1. 1 Een ruimtelijke inrichting die aansluit op maatschappelijke

behoeften, de actuele markt en ruimtelijke kwaliteit volgens de structuurvisie 2013

Wageningen verandert: de campus ontwikkelt zich verder, de vraag naar woningen blijft, klimaatadaptatie, energietransitie, onze ambitie op groen, en het streven naar gemengde wijken.

Om ervoor te zorgen dat de ruimtelijke inrichting blijft aansluiten op de

markt en maatschappelijke behoeften werkt de gemeente nauw samen met lokale en regionale stakeholders. We willen geen uitbreidingswijken. We beoordelen ruimtelijke initiatieven onder andere aan wettelijke- en beleidskaders. We realiseren zelf ontwikkelingen, maar faciliteren vooral ruimtelijke initiatieven van derden. Waar nodig actualiseren we bestemmingsplannen op eigen initiatief, zodat ze voldoen aan de wettelijke kaders. We optimaliseren onze processen rond ruimtelijke ontwikkelingen en geven uitvoering aan het verbeteren van werkprocessen. Door onze dienstverlening zo efficiënt en doelmatig mogelijk te maken verhogen we de kwaliteit hiervan.

Dit willen we bereiken door een hoge mate van participatie bij ruimtelijke

processen. Een goed voorbeeld hiervan is de aanpak van de gebiedsvisie van het Olympiaplein. Ook kijken we integraal naar ruimtelijke ontwikkelingen. Allemaal in de geest van de Omgevingswet.

Verder wordt eind 2019 een quickscan naar het Grondbedrijf uitgevoerd waarin het beleid, de processen en de exploitaties (o.a. kostenverhaallocaties) worden geanalyseerd. In 2020 geven we uitvoering aan de aanbevelingen uit deze quickscan. 2. Het beheer draagt bij aan de instandhouding van de kwaliteit (schoon,

heel en veilig) van de openbare ruimte Door het stimuleren van burgerinitiatieven en adequate afhandeling van

meldingen en klachten wordt het beheer van de openbare ruimte kwalitatief in stand gehouden. Voor al het beheer zijn vastgestelde plannen.

Het is wettelijk vastgesteld dat de gemeente gifvrij onderhoud van de

openbare ruimte moet uitvoeren. Dit zorgt o.a. voor het behoud van de biodiversiteit. De gemeente is verplicht informatie te registreren en te beheren ten behoeve van betrouwbare geografische en vastgoedinformatie.

3. Bevorderen van de biodiversiteit en behoud van cultuurhistorie

Wageningen hecht aan haar groene omgeving. We geven veel betekenis aan de intrinsieke waarde van de natuur en het positieve effect dat natuur en groen op mensen heeft. Daarom willen we natuurinclusief ontwikkelen en bij alle (ruimtelijke) plannen de natuur als belangrijk toetsingskader meenemen. Door het ‘nee, tenzij’ principe beperken we verstedelijking van het buitengebied. We stimuleren de natuur- en landschapsontwikkeling middels het Uitvoeringsprogramma voor het buitengebied en we ontwikkelen een integrale visie op ons buitengebied. We waarderen en faciliteren de inbreng van groene vrijwilligers en organisaties, zowel binnen- als buitenstedelijk.

Verder is een uitdaging dat ons landschap ingrijpend gaat veranderen door de

noodzaak om energie grootschalig op te wekken. Goed nadenken over hoe het energielandschap van de toekomst eruit moet zien, is de enige manier om het ons niet te laten overkomen. Dit is dan ook een belangrijk thema binnen de ontwikkeling van de integrale visie op het buitengebied.

Kadernota Vervangen bomen Vanwege aantasting van de bomen door Essentaksterfte (Marijkeweg en Haarweg) wordt voorgesteld de bomen te vervangen. De stijging van de kapitaallast wordt gecompenseerd door een structurele verlaging van het onderhouds-budget door inrichtingsaanpassingen.

41

4. Versterken Grebbedijk Binnen het nationale Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP)2017-2022 heeft de Grebbedijk één van de hoogste prioriteringen gekregen om versterkt te worden, omdat de dijk vanaf 1-1-2017 niet meer

voldoet aan de nieuwe normen vanuit het Deltaprogramma. De verschillende betrokken partijen, te weten Waterschap, Staatsbosbeheer, Rijkswaterstaat, Provincie Utrecht, Provincie Gelderland en de gemeente Wageningen hebben eind 2017 een samenwerkingsovereenkomst getekend voor de verkenningsfase om dit gezamenlijk op te pakken, waarin ook het doel is naar mogelijke te koppelen gebiedsambities te kijken. Het doel is om het gebied niet alleen veiliger te maken, maar ook aantrekkelijker. Het Waterschap Vallei en Veluwe heeft de regie op dit pr0ces. Het proces is opgeknipt in een verkenningsfase (2017-2020), een planuitwerkingsfase waarin het definitief ontwerp van het Voorkeursalternatief wordt opgesteld (2020-2022) en een uitvoeringsfase (vanaf 2023). We zitten op dit moment dus in de verkenningsfase, die is opgeknipt in zeef 0 tot en met 2:

0. Mogelijke oplossingsrichtingen opstellen (reeds afgerond). Op basis verschillende sessie met belanghebbenden zijn alle ambities opgehaald en hebben deze een plek gekregen in één van de zes mogelijke oplossingsrichtingen.

1. Drie kansrijke alternatieven vaststellen (reeds afgerond). Op basis van de zes oplossingsrichtingen zijn drie kansrijke alternatieven opgesteld. Er is nader onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van deze alternatieven. De raad heeft de drie kansrijke alternatieven vastgesteld.

2. Voorkeursalternatief vaststellen (begin 2019/medio 2020). Op basis van de drie kansrijke alternatieven stellen we met de partners een Voorkeursalternatief samen. Het concept hiervan leggen we in het najaar van 2019 voor aan de raad en moet definitief worden vastgesteld door de raad medio 2020.

5. Voorbereiden van de Omgevingswet Volgens de huidige verwachting treedt op 1 januari 2021 de Omgevingswet in werking. Deze nieuwe wet bundelt de wetgeving en de regels voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Dit maakt integraal beheer van de fysieke leefomgeving en een integrale aanpak van ontwikkelingen in die leefomgeving mogelijk. De Omgevingswet biedt veel kansen om aan de Wageningse ambities vorm te geven: versterken van natuur en landschap, kwaliteit van leven centraal stellen, bouwen aan toekomstbestendige wijken, ruimte houden en maken voor groen en bewegen voor een gezonder leven. In 2019 zijn we gestart met de voorbereiding van een proces om samen met Wageningse inwoners, organisaties, ondernemers en WUR onze eigen Wageningse omgevingsvisie te maken. Op verzoek van de gemeenteraad beginnen we daarbij met de ontwikkeling van de visie op het buitengebied. Dit eerste onderdeel van de omgevingsvisie wordt in het voorjaar van 2020 ter vaststelling aan de gemeenteraad voorgelegd. In 2020 gaan we ook aan de slag met de ontwikkeling van een omgevingsvisie voor de rest van de stad. Uiteindelijk worden deze visies samengevoegd tot één gemeentebrede omgevingsvisie. Parallel aan de ontwikkeling van de omgevingsvisie lopen processen ter voorbereiding van het tijdelijke, van rechtswege vastgestelde omgevingsplan per 1 januari 2021, de aansluiting op het Digitaal Stelsel Omgevingswet en de aanpassing van de dienstverlening. Verder werken we samen met (keten)partners als Omgevingsdienst De Vallei, Veiligheids- en gezondheidsregio Gelderland Midden, Waterschap Vallei & Veluwe, de Foodvalley-gemeenten en de provincie Gelderland.

Beleidskader Het bestaande beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten: Verordeningen

Verordening inning op de begraafrechten (2019)

Bomenverordening (2010)

Telecommunicatieverordening (1999)

Bouwverordening Wageningen (1993, herziening 2018)

Overeenkomst kadaster Gelderland (1991)

Erfgoedverordening (2019) Beleidsnota’s:

Beheersverordening gemeentelijke begraafplaats en gedenkpark “De Leeuwerenk”2019

Beleidsnotitie openbare verlichting (2012)

Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving VTH-Beleid gemeente Wageningen

Verordening kabels en leidingen Wageningen 2018

Beleidsregels camping de Wielerbaan 2017

Beleidsregels handhaving basisfunctie Openbare Ruimte (2005)

Groenbeleidsplan (2017)

Welstandsnota gemeente Wageningen 2018

42

Betrokkenheid verbonden partijen De volgende verbonden partijen zijn betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit het programma:

Regio Foodvalley Regio Foodvalley is een samenwerkingsverband van acht gemeenten. Gemeenten leveren ambtelijke capaciteit voor het uitvoeren van regionale opgaven. De regio ontwikkelt beleid en adviseert provincies, Rijk en Europese Commissie over wetten en regels. Ook coördineert de regio een uitvoeringsprogramma, dat een groot aantal projecten behelst. Deze projecten worden door samenwerkende gemeenten uitgevoerd. De regio faciliteert. Gemeente Wageningen neemt deel aan Regio Foodvalley middels een gemeenschappelijke regeling, om een aantal doelen uit haar programma te bereiken. Omgevingsdienst De Vallei De OddV voert in opdracht van de gemeente taken uit op het gebied van vergunningverlening en handhaving. De onderstaande partijen zijn in formele zin geen verbonden partijen, maar wel relevant voor de realisatie van doelstellingen uit het programma: Stichting Wageningse Eng (statuten), TAWE (reglement) Voor de uitvoering van projecten die de natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische waarden van de Eng behouden en waar mogelijk versterken, werkt de gemeente samen met de SWE. De missie en visie van de SWE liggen verankerd in de Statuten van de stichting. Om de diverse belangen van en op de Wageningse Eng verder te verankeren, heeft het gemeentebestuur een Territoriale Adviescommissie Wageningse Eng (TAWE) ingesteld. Deze commissie is door het college van B&W ingesteld en benoemd via een art. 84 commissie/verordening. De TAWE adviseert – gevraagd en ongevraagd- het college van burgemeester en wethouders over gemeentelijke beleidsontwikkelingen, vergunningverlening en alle andere zaken met betrekking tot de Wageningse Eng.

Beleidsindicatoren Er zijn geen verplichte beleidsindicatoren binnen dit programma. Wat mag het kosten?

De lasten, baten en het saldo van het programma Ruimtelijke ontwikkeling zijn als volgt:


2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - -130 -130 -130 -310

Bestaand beleid 8.270 8.096 8.673 8.836 8.714 8.853

Totale lasten 8.270 8.096 8.543 8.706 8.584 8.543

BATEN

Ombuigingen - - 115 115 115 115

Bestaand beleid 3.508 2.479 2.247 2.293 2.122 2.174

Totale baten 3.508 2.479 2.362 2.408 2.237 2.289

SALDO

Ombuigingen - - 245 245 245 425

Bestaand beleid -4.762 -5.617 -6.426 -6.543 -6.592 -6.678

Totaal saldo -4.762 -5.617 -6.181 -6.298 -6.347 -6.253

43


In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Ruimtelijke ontwikkeling opgenomen:

-10.000

-8.000

-6.000

-4.000

-2.000

-

2.000

4.000

6.000

in €

1.0

00Baten en lasten per jaar



2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

Openbare verl ichting 30 30 30 30

Kauwgum en impuls centrum los laten 30 30 30 30

Minder budget voor spelen 20 20 20 -

Materieel s l immer inzetten en vervangen 50 50 50 50

Omgevingswet - - - 200

Titel I I – Dienstverlening val lend onder fys ieke leefomgeving 115 115 115 115


44



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Nutsbedri jven en Derden 91 140 123 124 125 126

Openbare Verl ichting 411 366 372 378 385 391

Wi jk- en Buurtbeheer 3.278 3.376 3.531 3.629 3.650 3.733

Beheer Begraafplaats 532 472 414 420 424 426

Ruimtel i jke Beleid 962 1.346 1.556 1.619 1.550 1.564

Ruimtel i jke Beheer 104 111 114 116 118 120

Bestemmingsplannen 404 272 265 169 173 176

Omgevingsvergunning 1.040 1.189 1.494 1.520 1.629 1.451

Stadsvernieuwing - - - - - -

Vastgoedsysteem 141 116 117 121 123 126

Cultuurhis torie 118 189 143 147 150 152

Kostenverhaal locaties 1.189 518 413 463 - 279

Totale lasten 8.270 8.096 8.543 8.706 8.584 8.543

BATEN - - -

Nutsbedri jven en Derden 72 100 100 100 100 100

Openbare Verl ichting 3 4 4 4 4 4

Wi jk- en Buurtbeheer 18 13 13 13 13 13

Beheer Begraafplaats 616 571 562 573 581 586

Ruimtel i jke Beleid 139 100 - - - -

Ruimtel i jke Beheer 2 2 2 2 2 2

Bestemmingsplannen 172 108 62 22 22 23

Omgevingsvergunning 1.150 1.064 1.207 1.231 1.256 1.282

Stadsvernieuwing - - - - - -

Vastgoedsysteem - - - - - -

Cultuurhis torie - - - - - -

Kostenverhaal locaties 1.337 518 413 463 258 279

Totale baten 3.508 2.479 2.362 2.408 2.237 2.289

SALDO -4.762 -5.617 -6.181 -6.298 -6.347 -6.253

45


-4.000

-3.500

-3.000

-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

0

500



46

Pr 4: Milieu


Dit programma richt zich op een beter leefmilieu voor de inwoners van Wageningen. Daarbij zorgen we ervoor dat we de mogelijkheden voor toekomstige generaties niet aantasten. De klimaatopgave is daarbij veruit de grootse uitdaging. Om onze klimaatdoelstellingen te behalen is het noodzakelijk dat we verdere stappen maken om energie te besparen maar ook om meer duurzame energie op te wekken. We stimuleren sowieso zoveel mogelijk zonne-energie op daken maar daarnaast ontkomen we er niet aan om ook zonneparken en mogelijk windturbines te realiseren. Daarnaast zullen we een alternatief moeten gaan vinden voor het gebruik van aardgas om onze bebouwde omgeving te verwarmen. Over al deze opgaves zijn we in gesprek met de stad en zal resulteren in:

een samenhangende visie op het buitengebied, waarin onder andere definitieve criteria voor duurzame energieopwekking worden opgenomen;

een Transitievisie Warmte;

een Regionale Energiestrategie. Tot slot vinden wij het heel belangrijk dat we deze klimaatopgave niet alleen realiseren op het terrein van energie maar ook inzet op een transitie in ons voedselsysteem en klimaatadaptatie. Beoogd maatschappelijk effect Wageningen streeft naar een duurzame samenleving zonder de gevolgen van beslissingen en keuzes af te wentelen op andere landen, zonder grondstoffen of energie te verspillen en middels een eerlijke omslag. Om dit maatschappelijk effect te realiseren zijn de volgende thema’s actueel:

● Klimaatneutraal ● Klimaatbestendig ● Verspillen van grondstoffen ● Bodemkwaliteit ● Waterlopen ● Benedenstroomse gebieden ● Inzameling afvalwater ● Gezondheids- en veiligheidsregio ● Plaagdierenoverlast ● Opvang zwervende dieren

47




Ombuigingen Maatregel 12 CO2 beprijzing eigen begroting Inhoud maatregel: Bij het inzetten op CO2 reductie zal ook gewerkt moeten gaan worden aan het zicht krijgen op de directe en indirecte uitstoot van alle diensten en goederen en het meenemen van deze uitstoot in de prijs van deze producten. De gemeente kan het goede voorbeeld geven door deze zogenaamde CO2 beprijzing in de komende jaren te gaan verwerken in een schaduwbegroting. Voorgesteld wordt om de middelen die vanaf 2021 hiervoor ter beschikking zouden komen, te laten vervallen. Consequenties: Gemeente Wageningen zal niet met een dergelijke volledige CO2 schaduwbegroting komen maar prioriteit geven aan andere thema’s op het gebied van de energietransitie. Echter, de gemeente neemt bij de inkoop van met name producten de uitstoot van CO2 reeds mee in de afwegingscriteria.

48

Doelenboom


(x € 1.000)

De gemeente Wageningen heeft een duurzame samenleving

4.1 De gemeente

Wageningen is

Klimaatneutraal in 2030

(Klimaatplan 2017-2021).

4.1.1 Er is in 2030 50% energie bespaard t.o.v. 2008.

Uitvoeren Klimaatplan 2017-2021 met klimaatpartners, o.a. door opzetten nieuwe projecten met partners

Routekaart klimaatneutraal updaten: In kader van Regionale Energie Strategie updaten van doelen en subdoelen

Uitvoeren monitoring en communicatie klimaatbeleid

‘Collectieve inkoopactie’ i.h.k.v. Wageningen Woont Duurzaam: ontzorging en kortingen energiemaatregelen particulieren

Ondersteuning energieadvies particuliere woningeigenaren en VvE’s, o.a. via Energieloket

Verkennen en evt. opzetten van energiedienstenbedrijf i.s.m. Ede en Barneveld

Opstellen Transitievisie Warmte

Project Wijk van de Toekomst Benedenbuurt aardgasloos/ Nude buurtbedrijf

Inzetten Energiecoach bij huishoudens met een laag inkomen

Financiële ondersteuning waar financiering knelpunt is. Promoten gebruik Stimuleringslening woningen en Energiefonds bedrijven.

Uitvoering geven aan duurzaam

bouwenbeleid

Participeren in en ondersteunen en

versterken van Wageningen Werkt

Duurzaam, ter stimulering van

energiemaatregelen bedrijfsleven,

waaronder een stimuleringsactie richting

verplichting energielabel C

kantoorpanden.

Samenwerken met OddV t.b.v. goede

combinatie en afstemming van

stimulering en handhaving

(informatieplicht energiebesparing)

Lasten:

572

Baten:

323

Saldo:

-249

4.1.2 Het restant van het energieverbruik wordt duurzaam opgewekt.

Deelnemen aan proces om tot een Regionale Energie Strategie te komen.

Voorbereiden en opstellen van een ruimtelijk afwegingskader (wind en zon) inclusief criteria en randvoorwaarden voor duurzame energieopwekking in buitengebied als onderdeel van de visie Buitengebied.

Overal waar mogelijk liggen zonnepanelen/-collectoren op daken: - Stimuleren en faciliteren van zonne-

energie op bedrijfsdaken (Verzilver uw Dak)

- Stimuleringscampagne voor zonne-energie op particuliere daken

Stimuleren en faciliteren van de voorbereiding en realisatie van (goed ruimtelijk ingepaste) zonnevelden

49


(x € 1.000)

Inzet op combinatie van duurzame opwekkingsvormen, waaronder zonnepanelen, windmolens, geothermie en andere innovatieve oplossingen

Inwoners en bedrijven mogelijkheid bieden te participeren in grote energieprojecten

Verkennen en eventueel realiseren van intergemeentelijk warmtebedrijf

Samenwerkingsovereenkomst Restwarmte Parenco Verkennen van fysieke aansluiting op restwarmte en (op termijn) mogelijke geothermie van Parenco door grote warmtevragers in Wageningen

4.1.3 Terugdringen van het indirecte energieverbruik dat gepaard gaat met consumptie van goederen en diensten, met het accent op voedsel.

Zoveel mogelijk samenwerken met

lokale en regionale partners (Regio Deal

Foodvalley) zoals lokale producenten,

gemeenten in de Regio Foodvalley,

WUR, RijnIJssel, EerlijkWinkelen en

SOW m.b.t. eiwittransitie, korte ketens

en voedselverspilling.

Detailhandel, instellingen, horeca en

consumenten verleiden om te kiezen

voor streekproducten, invulling te geven

aan de eiwittransitie en minder voedsel

te verspillen, o.a. middels het project

Restaurant van Morgen

Wageningen inzetten als levende

proeftuin ‘Samen tegen

voedselverspilling’

Korte ketens en betaalbare lokale

producten stimuleren d.m.v. pilots in de

stad en de regio, lokale inkoop en

gezamenlijk platform

wageningeneetduurzaam.nl. Daarbij

geeft de gemeente zelf het goede

voorbeeld Voedsel in de openbare ruimte

versterken

Opstellen integraal voedselbeleid voor de komende 10 jaar i.s.m. inwoners, bedrijven en instellingen

4.1.4 Transitie naar emissieloze mobiliteit. De

voertuigbrandstoffenuitstoot is verminderd 60% in 2030 100% in 2050 t.o.v. 2008.

Zie programma 1

Stimuleren gedeelde en/of elektrische wagenparken

Stimuleren fietsverkeer

Stimuleren en faciliteren van alternatieve brandstoffen (groen gas, elektra en waterstof)

4.2 Wageningen past zich

tijdig aan veranderingen

van klimaat.

4.2.1 Voorbereid op een veranderend klimaat: alle relevante gevolgen van klimaatverandering zijn in beeld en worden meegenomen in beleid op diverse terreinen.

Inbedding klimaatadaptatie in bestaand beleid

Afkoppelen woningen en bedrijven (afkoppelsubsidie)

Regeling vergroening schoolpleinen

Communicatie inwoners en bedrijven over het belang van groen en infiltratie voor klimaatadaptatie en biodiversiteit.

4.3 De verspilling van

grondstoffen is

4.3.1 Landelijke doelstelling: 100 kilo restafval per inwoner

Uitvoeren geactualiseerd

Afvalbeleidsplan (inclusief hoogbouw)

Lasten:

3.922

50


(x € 1.000)

afgenomen

(afvalbeleidsplan 2012).

per jaar en 75% scheiding van huishoudelijk afval in 2020.

Verbeteren kwaliteit ingezamelde

grondstoffen

Baten:

4.987

Saldo:

1.065

4.3.2 De totale hoeveelheid huishoudelijk afval is afgenomen tot 84% t.o.v. vergelijkbare gemeenten.

Uitvoeren geactualiseerd

afvalbeleidsplan

4.4 De bodemkwaliteit in

Wageningen vormt geen

belemmering voor het

gewenste gebruik.

4.4.1 Nieuwe bodemverontreinigingen worden voorkomen.

Opnemen van bodemvoorschriften Lasten:

296

Baten:

0

Saldo:

-296

4.4.2 Bodemverontreinigingen worden gesaneerd.

Indien de bodemkwaliteit een

belemmering vormt, wordt deze

aangepakt

4.4.3 Start overname rol bevoegd gezag door de gemeente (met uitzondering van reeds lopende zaken).

Voorbereiding ‘warme’ overdracht vanuit

de provincie

Overdracht en inrichting archief

Aansluiten bij bodeminformatiesysteem

van de provincie

Nieuwe rol in het kader van

omgevingsvergunning ontwikkelen

4.4.4 Beperken risico’s van verontreinigingen in de bodem.

Beoordelen bodemkwaliteit bij

bestemmingsplannen en

omgevingsvergunningaanvragen

4.4.5 Beperken risico’s van conventionele explosieven in de bodem.

Opstellen van een risicokaart explosieven

4.5 Waterlopen in

Wageningen zijn

natuurvriendelijk,

veerkrachtig en gezond.

4.5.1 Er is een (logische) waterstructuur gerealiseerd, gebaseerd op de Wageningse waterlus (Waterplan 2006).

Herstellen waterloop stadsgracht

Verbreden waterloop Haagsteeg

Onderzoek naar optimaliseren

waterkwaliteit en -kwantiteit stadsgracht

4.5.2 Schoon water stroomt door de stad en kan worden beleefd.

Uitvoeren Beheers- en OnderhoudsPlan

(BOP) voor elke waterloop

Vanaf 2016 baggeren in een cyclus van

drie jaar

4.6 Benedenstroomse

gebieden ervaren geen

wateroverlast van

Wageningen.

4.6.1 Water is voldoende vastgehouden en geborgen. Eventuele wateroverlast wordt niet afgewenteld (Waterplan 2006).

We blijven de Hogere gronden

afkoppelen. Dit gaat op basis van

vrijwilligheid (afkoppelsubsidie) of op

basis van werk met werk maken.

Lasten:

191

Baten:

0

Saldo:

-191

4.7 Het doelmatig

inzamelen van

huishoudelijk afvalwater

en overtollig hemelwater.

4.7.1 Het rioolwatersysteem voldoet aan de wettelijke regelgeving.

Uitvoeren conserverend VGRP (verbreed

gemeentelijk rioleringsplan) 2010-2015

Riool vervangen Benedenbuurt i.c.m.

energietransitie.

Verbetering/vervanging riolering Wijk

van de Toekomst Nude.

Verbetering/vervanging riolering locatie

Ireneschool en omgeving Olympiaplein

Rioolvervanging

Plataanweg/Kastanjeweg

Rioolvervanging Beuningstraat

Nieuw V-GRP

Financiële bijdrage project

Bergpoortbrug (zichtbaar maken en

bevordering doorstroming stadsgracht

t.h.v. Bblhk)

Lasten:

1.898

Baten:

2.585

Saldo:

687

4.8 Gezondheids- en

externe veiligheidsrisico’s

zijn beperkt.

4.8.1 Geluidsoverlast is verminderd.

Adviseren ten behoeve van ruimtelijke

ordening

Toetsen aan WHO-normen bij nieuwe

ruimtelijke ontwikkelingen

Lasten:

93

Baten:

0

51


(x € 1.000)

Uitvoeren Beleidsplan Beleidsregels

hogere waarde Wet Geluidhinder (2008)

Adviseren bedrijven om geluidsoverlast

te beperken, daarnaast het opleggen van

geluidsvoorschriften

Opstellen geluidsbeleid voor specifieke

gevallen, bijvoorbeeld Wageningen

Campus

Adviseren over het reduceren van

wegverkeerslawaai

Monitoren van geluid afkomstig van het

industriegebied Haven

Monitoren (na opening van Lelystad

Airport) geluidsbelasting ten gevolge van

het vliegverkeer over Wageningen.

Hierbij sluiten we aan bij het

monitoringsprogramma van Ede.

Saldo:

-93

4.8.2 Luchtkwaliteit voldoet aan de wettelijke norm.

Toetsen van plannen rond ruimtelijke

ontwikkelingen m.b.t. woningbouw en

het vestigen van bedrijven

Toetsen aan WHO-normen bij nieuwe

ruimtelijke ontwikkelingen

Monitoren van de luchtkwaliteit rondom

de belangrijkste wegen in Wageningen.

4.8.3 Externe veiligheid voldoet aan wettelijke normen.

Adviseren/toetsen over ruimtelijke

ordening

Advisering/toetsing bedrijven over Wet

milieubeheer

Monitoren van de risico’s voor

Wageningen en het actueel houden van

de risicokaart van de provincie

Gelderland.

Uitvoeren communicatieplan stimuleren

verwijdering asbestdaken.

4.8.4 Beperken overlast plaagdieren.

Bestrijden van ratten en

eikenprocessierupsen

4.8.5 Opvang van zwervende en hulpbehoevende dieren.

Organisatie opvang zwervende dieren

Vervoer gewonde en noodlijdende dieren Nestbeheer ganzen

52

Wat willen we bereiken? 1. De gemeente Wageningen is Klimaatneutraal in 2030 De gemeente Wageningen in 2030 klimaatneutraal betekent: 1. Een energiebesparing van 50% t.o.v. 2008; 2. Restant energieverbruik duurzaam opwekken; 3. Terugdringen van indirect energieverbruik; 4. De voertuigbrandstoffenuitstoot verminderen: 60% in 2030, 100% in 2050. Dit doel bevat geen wettelijke taken. De doelen zijn vastgelegd in de Routekaart Wageningen Klimaatneutraal in 2030. Op het gebied van Duurzame energie heeft in 2015 een herijking plaatsgevonden. Het uitvoeringsplan 2017-2021 is opgesteld samen met partners in de stad. In het kader van het nationaal Klimaatakkoord komt er een opgave per regio voor:

de warmtetransitie (wijk voor wijk van het gas af)

de opwekking van duurzame elektriciteit (windmolens en zonnepanelen). Deze opgave wordt uitgewerkt in een integrale visie op het buitengebied en in een Regionale Energie Strategie. Dit zijn participatieve processen, waarbij gezocht wordt naar de beste integrale oplossingen voor de diverse uitdagingen voor het buitengebied. Op basis hiervan wordt een breed afwegingskader en locatiebeleid vastgesteld met criteria en randvoorwaarden voor het realiseren van duurzame energieopwekking. 2. Klimaatadaptatie Wageningen heeft inzicht in de gevolgen en past zich tijdig aan de verandering van het klimaat aan. 3. De verspilling van grondstoffen is afgenomen De gemeente wil verspilling tegengaan door het huishoudelijk afval te doen afnemen en meer te scheiden. In het Afvalbeleidsplan staat dit vastgelegd. De landelijke doelstelling is 75% afvalscheiding en 100 kilogram restafval (fijn+grof) in 2020. Afvalinzameling en afvalscheiding zijn wettelijk verplichte taken. Het percentage afvalscheiding en afvalpreventie is landelijk beleid, maar is geen wet. 4. De bodemkwaliteit in Wageningen vormt geen belemmering voor het gewenste gebruik Bij wijziging van bestemmingsplannen, aanvragen van omgevingsvergunningen en bij aan- en verkoop van percelen wordt gekeken of de bodemkwaliteit een belemmering vormt. Daar waar noodzakelijk wordt de bodem actief gesaneerd om de bodemkwaliteit af te stemmen op het gewenste gebruik. Om nieuwe bodemverontreinigingen te voorkomen, worden bodemvoorschriften opgenomen en wordt de bodemkwaliteitskaart gebruikt om vrijkomende grondstromen verantwoord te kunnen toepassen. Vanaf 2018 – 2023 neemt de gemeente het bevoegd gezag over van de provincie voor de zogenaamde “ernstige gevallen”. Na de ‘warme’ overdracht moet het archief worden ingericht. Er moet een rol worden ontwikkeld in het kader van de omgevingsvergunning. Er wordt alvast voorgesorteerd door aan te sluiten bij het bodeminformatiesysteem van de provincie Gelderland. Verder wordt er een risicokaart Explosieven opgesteld waardoor werkzaamheden in de bodem veiliger kunnen worden uitgevoerd. Bovenstaande taken zijn wettelijk verplichte taken.

Kadernota Extra middelen stimuleringslening De gemeente Wageningen heeft een laagrenterende lening voor woningeigenaren voor het nemen van energiemaatregelen. Hiervoor is in 2018 € 1 miljoen door de raad beschikbaar gesteld om middels een revolverend fonds via SVN uit te lenen aan woningeigenaren. Na een jaar is inmiddels ongeveer € 650.000 uitgeleend (aan ongeveer 80 huiseigenaren). Voor het komende jaar wordt verwacht dat de middelen in het fonds niet toereikend gaan zijn. Door een extra storting van € 350.000 en gebruik te maken van een Provinciale regeling wordt verwacht dat de lening weer zeker een jaar voortgezet kan worden.

53

5. Waterlopen in Wageningen zijn natuurvriendelijk, veerkrachtig en gezond De gemeente wil een logische waterstructuur aanleggen, gebaseerd op de Wageningse Waterlus (Waterplan Wageningen 2005), om ervoor te zorgen dat waterlopen weer gezond zijn. Daarnaast gaat er weer schoon water door de stad stromen en kunnen inwoners dit beleven. Eens in de drie jaar baggeren en het uitvoeren van het beheersen onderhoudsplan maken dit schone water mogelijk. Daarnaast herstellen we waterlopen. Deze activiteiten zijn geen wettelijke taken. 6. Benedenstroomse gebieden ervaren geen wateroverlast in Wageningen Wageningen wil het regenwater vasthouden daar waar het valt, om te voorkomen dat het regenwater problemen oplevert voor lagere gebieden. In de lagere gebieden is voldoende berging aanwezig. Dit staat in het Waterplan Wageningen (2005). Deze activiteiten zijn geen wettelijke taken. 7. Het doelmatig inzamelen van huishoudelijk afvalwater en overtollig hemelwater Het rioolwatersysteem in Wageningen moet voldoen aan de weten regelgeving. Hier zorgen we voor door uitvoering van het VGRP. Dit is een wettelijke taak. 8. Gezondheids- en externe veiligheidsrisico’s zijn beperkt De gemeente wil geluidsoverlast verminderen door beleidsplannen uit te voeren. Naar bedrijven nemen we een adviserende rol aan voor wat betreft geluidsvoorschriften. Daarnaast toetsen en monitoren we of de luchtkwaliteit en de externe veiligheid aan de wettelijke norm voldoen. In 2018 is een motie door de gemeenteraad aangenomen waarin is besloten dat de gemeente bij nieuwe ontwikkelingen de normen van de World Health Organisation in beeld brengt. Ook moet de gemeente zwervende dieren opvangen en overlast van plaagdieren beperken. Alle zojuist genoemde maatregelen zijn wettelijke taken die de gemeente moet uitvoeren. Betrokkenheid verbonden partijen De volgende verbonden partijen zijn betrokken bij het behalen van de doelstellingen uit het programma: Afvalcombinatie De Vallei (ACV) Voor de inzameling van huishoudelijk afval, straat- en rioolreiniging, gladheidsbestrijding, plaagdierbestrijding werkt de gemeente samen met de ACV. ACV is een naamloze vennootschap met verschillende dochterondernemingen. De aandelen zijn in het bezit van de gemeenten Ede, Wageningen, Renkum en Veenendaal. ACV Gemeenten voert de opdrachten van de deelnemende gemeenten uit.


Algemene subsidieverordening (2007)

Beleidsnota’s

Routekaart Wageningen (2015)

Klimaatneutraal in 2030 (2012)

Herijking klimaatbeleid (2015)

Klimaatplan 2017-2021

Beleidsnotitie Duurzaam Bouwen Wageningen 2017-2021

Bodemkwaliteitskaart 2018 en nota bodembeheer (2012)

Afvalbeleidsplan (2012)

Verbreed Gemeentelijk rioleringsplan (2011-2015)

Beleidsregels hogere waarde Wet Geluidhinder (2008)

Waterplan (2005)

Baggerplan (2003-2012)

Optimalisering afvalwaterstudie (2002)

54

Regio Foodvalley Regio Foodvalley is een samenwerkingsverband van acht gemeenten, met samen 330.000 inwoners. De Gemeente Wageningen neemt deel aan RegioFoodvalley middels een gemeenschappelijke regeling. Op gebied van klimaat, afval en bodem vindt afstemming en - waar relevant – samenwerking plaats. Op gebied van klimaat wordt in opdracht van het Rijk gewerkt aan een Regionale Energie Strategie. Omgevingsdienst De Vallei De OddV voert in opdracht van de gemeente taken uit op het gebied van vergunningverlening en handhaving. De onderstaande partijen zijn in formele zin geen verbonden partijen, maar zijn wel relevant voor de realisatie van de doelstellingen uit het programma: Platform Water Vallei en Eem. Het doel van het platform is een betere afstemming en samenwerking realiseren tussen partijen in beleid en uitvoering én in de uitwisseling van kennis en ervaring op het gebied van water, riolering en klimaatadaptatie. Stichting Wageningen Werkt Duurzaam De stichting heeft als missie de samenwerking van Wageningse bedrijven en instellingen aan een duurzame, klimaatneutrale, circulaire en groene economie in Wageningen te bevorderen. De gemeente is subsidieverlener, participant en samenwerkingspartner van de stichting.

Beleidsindicatoren


Huishoudelijk restafval kg CBS-

Statistiek

Huishoudelijk

afval

De hoeveelheid restafval per

bewoner per jaar (kg)

2015 152 199

2016 126 189

2017 118 177

2018

2019

2020

Hernieuwbare elektriciteit % RWS

Leefomgeving

Hernieuwbare elektriciteit is

elektriciteit die is opgewekt

uit wind, waterkracht, zon of

biomassa

2015 2,0 13,7

2016 2,2 15,3

2017 3,1 16,9

2018

2019

2020

Wat de indicator Hernieuwbare elektriciteit betreft moet het volgende worden opgemerkt. In deze landelijke indicator zijn niet alle specifiek Wageningse cijfers verwerkt. Daarom is deze indicator niet representatief voor de Wageningse realiteit. Wageningen hanteert een eigen klimaatmonitor gebaseerd op de actorenbenadering. Voor hernieuwbare energie is onze doelstelling 27%. Reeds gerealiseerd eind 2017 is 10,4%. Doelstelling in het Klimaatplan 2017-2021 voor 2021 is 16% hernieuwbare energie. Er zijn ook doelen op gebied van energiebesparing, duurzaam inkopen en mobiliteit; in totaal is de ambitie Klimaatneutraal in 2030 eind 2017 voor 30,6% gerealiseerd.

55

Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Milieu zijn als volgt:


In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Milieu opgenomen:


2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - - -8 -8 -8

Bestaand beleid 8.148 7.389 7.809 8.136 7.966 8.103

Totale lasten 8.148 7.389 7.809 8.128 7.958 8.095

BATEN

Ombuigingen - - - - - -

Bestaand beleid 8.511 7.266 7.895 8.051 8.016 8.155

Totale baten 8.511 7.266 7.895 8.051 8.016 8.155

SALDO

Ombuigingen - - - 8 8 8

Bestaand beleid 364 -123 86 -85 50 52

Totaal saldo 364 -123 86 -77 58 60

-10.000

-8.000

-6.000

-4.000

-2.000

-

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

in €

1.0

00




2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

CO2 bepri jzing eigen begroting - 8 8 8

Totaal aan ombuigingen - 8 8 8

56


Verdeling middelen per product (incl. wettelijke versus niet wettelijke taken):


2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Afvalverwi jdering en- verwerking 3.831 3.810 4.081 4.142 4.203 4.262

Riolering En Waterzuivering 2.522 2.071 2.119 2.175 2.232 2.291

Waterkering, afwatering en landaanwinning 232 206 208 441 283 286

Dierenwelzi jn 57 62 63 64 65 66

Plaagdierbestri jding 69 64 65 66 67 68

Energiebeheer 858 897 839 950 810 819

Mi l ieubeheer 578 279 434 291 297 302

Totale lasten 8.148 7.389 7.809 8.128 7.958 8.095

BATEN - - - - - -

Afva lverwi jdering en- verwerking 4.917 4.736 5.158 5.237 5.314 5.394

Riolering En Waterzuivering 3.033 2.530 2.585 2.642 2.700 2.759

Waterkering, afwatering en landaanwinning - - - 170 - -

Dierenwelzi jn - - - - - -

Plaagdierbestri jding - - - - - -

Energiebeheer 268 - 2 2 2 2

Mi l ieubeheer 293 - 150 - - -

Totale baten 8.511 7.266 7.895 8.051 8.016 8.155

SALDO 364 -123 86 -77 58 60

-1.000

-500

0

500

1.000

1.500



57

Pr 6: Maatschappelijke

ondersteuning

Waarom dit Programma? Dit programma raakt iedereen in Wageningen. Niet alleen mensen met een zorg- of adviesvraag, maar ook de mensen om hen heen, zoals familie, vrienden en buren. Mensen die als vrijwilliger, mantelzorger of professional hulp en ondersteuning verlenen. Ook zijn er mensen die vanuit inhoudelijke deskundigheid betrokken zijn of werkgevers die zich willen inzetten. We doen dit op basis van het beleidskader Samen Wageningen, dat in 2016 samen met de stad is ontwikkeld en op 16 januari 2017 door de gemeenteraad is vastgesteld. Dit beleidsplan heeft betrekking op al het beleid dat is gericht op hulp en ondersteuning aan inwoners van Wageningen als het gaat om welzijn en zorg. Uitgangspunt hierbij is dat we uitgaan van de behoefte(n) van inwoners en het leveren van maatwerk in plaats van enkel vast te houden aan regels en protocollen.

Beoogd maatschappelijk effect Het maatschappelijke effect dat we met ons sociale beleid willen bereiken, noemen we in Samen Wageningen de Stip op de Horizon. Wageningen wil een betrokken samenleving zijn, waarin we ons verantwoordelijk voelen voor onze directe omgeving. Zorg en aandacht hebben voor elkaar, in de straat, buurt of stad, waarin we naar eigen mogelijkheden mee kunnen doen en optimaal in staat zijn om baas te zijn over ons eigen leven. De stad heeft daarbij vijf Wageningse principes benoemd: we willen problemen zoveel mogelijk voorkomen, zetten de inwoner centraal, gaan met elkaar voor samenredzaamheid, gaan uit van vertrouwen en zoeken actief naar vernieuwing. Voor het sociaal beleid heeft de stad elf hoofdlijnen geschreven. De hoofdlijnen geven weer hoe we in Wageningen met elkaar willen omgaan als het gaat over zorg en welzijn. De hoofdlijnen zijn:

1. Het gemeentelijk beleid is gericht op iedere inwoner (algemeen beleid), met oog voor doelgroepen met specifieke behoeften (specifiek beleid);

2. Voorkomen is beter dan genezen, daarom zetten we in op preventie; 3. We herkennen en waarderen wat al goed gaat, om dat te versterken en stimuleren. Daarbij laten we

ruimte voor vernieuwing; 4. Er is laagdrempelige toegang tot informatie, hulp en ondersteuning voor iedereen; 5. Iedereen moet (zinvol) mee kunnen doen en wordt daarbij zo nodig ondersteund;

58

6. Contact is gebaseerd op basis van wederzijds respect, omdat we allemaal anders zijn en gehoord en gezien willen worden;

7. We zetten ieders mogelijkheden om zichzelf te redden centraal: waar mogelijk met inzet van informele ondersteuning en waar nodig met professionele hulp; 8. We gaan uit van eigen regie voor iedereen, ook wanneer diegene ondersteuning krijgt; 9. We vertrouwen op de kracht van eigen netwerken; gemeente en professionals bieden ondersteuning waar nodig om overbelasting te voorkomen en beperken niet met regels; 10. Waar netwerken ontbreken, ondersteunen we bij het vormen en onderhouden van een netwerk; 11. We zorgen voor evenwicht tussen het informele netwerk, vrijwillige hulp en professionele hulp door goede afstemming en samenwerking. De hoofdlijnen vormen de basis voor de uitvoering van het sociale beleid in Wageningen.

Naast de doelstellingen uit ‘Samen Wageningen’ is er ook aandacht voor solidariteit en bewustwording van vrede en veiligheid in Wageningen. Activiteiten die vanuit de Wageningse samenleving op deze terreinen worden ontplooid, zijn gericht op het versterken van de sociale cohesie in de stad en waar mogelijk vanuit een internationaal perspectief.

Ombuigingen Maatregel 13 Innovatiebudget raad sociaal domein deels niet invullen Inhoud maatregel: Elk jaar wordt een budget gereserveerd voor het sociaal domein om in te vullen door de gemeenteraad. Dit innovatiebudget wordt verlaagd. Consequenties: De bedragen zijn extra en bedoeld voor raadswensen binnen het sociaal domein. Consequentie is dat voor eventuele wensen minder budget beschikbaar is. Maatregel 14 Innovatiebudget B&W sociaal domein deels niet invullen Inhoud maatregel: Elk jaar wordt een budget gereserveerd voor het sociaal domein om in te vullen door het College van B&W. Dit innovatiebudget wordt verlaagd. Consequenties: De bedragen zijn extra en bedoeld voor wensen vanuit het College van B&W. Consequentie is dat voor eventuele wensen minder budget beschikbaar is. Maatregel 15 Afbouw van aantal ontwikkeltrajecten bij Compleet Mensenwerk Inhoud maatregel: Afbouw van 15 gelijktijdige ontwikkeltrajecten bij Compleet Mensenwerk Consequenties: Door het aantal (gelijktijdige) trajecten van 60 naar 45 terug te brengen, worden minder ontwikkeltrajecten ingezet voor bijstandsgerechtigden. Door resultaatgerichter te werken en in de beschikbare trajecten optimaal te benutten willen we proberen de doorlooptijd te verlagen. Hiermee willen we het aantal inwoners dat jaarlijks gebruik maakt van de ontwikkelhal (zo veel mogelijk) gelijk houden aan het huidige aantal. Toch kan het gebeuren dat inwoners niet direct kunnen instromen in de ontwikkelhal, of dat voor andere re-integratie- of activeringstrajecten wordt gekozen. Maatregel 16 Innovatief handelen Inhoud maatregel: Een vervolg geven aan het project innovatief handelen en hiermee de volgende nieuwe, innovatieve ideeën en deelprojecten mogelijk maken: 1. Alle maatschappelijke initiatieven bespreken met behulp van de 'Koerskaart'

59

De koerskaart is een middel om integraal en met initiatiefnemer erbij het gesprek te faciliteren en de vraag aan te scherpen. 2. Aanstellen van een fondsen-/subsidiewerver voor sociaal domein Extra opbrengsten zodat de fondsen-/subsidieverwerver zichzelf terug verdient door aangetrokken geld voor initiatieven die de kwaliteit van leven van inwoners ten goede komen. 3. Duurzaam partnerschap vormgeven Via duurzaam partnerschap verwachten we innovatie te kunnen faciliteren en blokkades weg te nemen. Door in de praktijk aan de hand van een aantal relaties concreet een ontwikkelproces te doorlopen, geven we vorm aan duurzaam partnerschap dat ook gebruikt kan worden bij andere partners. 4. Creëren (voorliggende) voorzieningen o.b.v. zorgconsumptie/-behoefte geïndiceerde zorg Door te kijken welke typen geïndiceerde hulp worden afgenomen en/of waar onze inwoners elkaar treffen (bijvoorbeeld op scholen) kunnen we gerichter voorliggende voorzieningen creëren aansluitend op of vervangend voor deze geïndiceerde hulp. 5. Inzetten op parttime werk Via deze maatregel gaan we een werkwijze/regeling opstellen voor het stimuleren van parttime werk. 6. Ondersteuning minima met een app Minima kunnen met een app (vb. Disruptive Food Valley) betalen in winkels. De klant ontvangt de minimategemoetkoming via een app en kan vervolgens naar eigen inzicht bij aangesloten partners de middelen inzetten. 7. Innovatie lab: tijd en ruimte voor innovatie Ambtenaren en partners uit het sociaal domein krijgen de ruimte in tijd en een (klein) budget om knelpunten in het sociaal domein te benoemen en een innovatief voorstel te doen om het knelpunt weg te nemen. Naast 'denken' krijgt deze groep ook de opdracht om te doen. Thema één is ‘opkopen van schulden’. 8. Vervolg afspraken huisarts doorverwijzingen en inzet Specialistische ondersteuning van de huisartsen voor jeugd GGZ. Samen met huisartsen komen tot een convenant voor intensievere samenwerking tussen Startpunt en huisartsen, waardoor er o.a. meer gebruik van voorliggende voorziening wordt ingezet. Consequenties: Zie bijlage innovatief handelen. Maatregel 17 Omzetting inhuur naar vast en verminderen flexibele schil SDV Inhoud maatregel: In 2018 is door het bureau K+V een formatieonderzoek uitgevoerd voor het team Sociale Dienstverlening. De flexibele schil is daarbij vastgesteld op 15%. Door 5% van de flexibele schil in 2020 om te zetten van tijdelijk naar structurele formatie geven we minder geld uit. Hiermee komen we voor 2020 op een flexibele schil van 10%. Vervolgens kan door het uitvoeren van de aanbevelingen uit het rapport van K+V vanaf 2021 de tijdelijke formatie met 5% worden verminderd. Consequenties: Met het omzetten van 5% van de flexibele schil van 15% naar 10% in 2020 worden de kosten omlaag gebracht. Dit heeft geen gevolgen voor de bezetting van het team. Op basis van het uitvoeren van de geadviseerde maatregelen uit het rapport van K+V kan de flexibele schil vanaf 2021 nogmaals met 5% worden verminderd. Hiermee worden de kosten verder omlaag gebracht. Maatregel 18 Van re-integreren naar activeren Inhoud maatregel: Op dit moment probeert de gemeente alle bijstandsgerechtigden te laten re-integreren op de arbeidsmarkt. Voor een deel van onze inwoners is dit doel niet- of pas op zeer lange termijn - haalbaar. We gaan de ondersteuning voor deze inwoners meer richten op activering (bijv. vrijwilligerswerk, part-time werk of dagbesteding) in plaats van re-integratie. Consequenties: Inwoners bij wie uitstroom naar de arbeidsmarkt niet- of pas op lange termijn - mogelijk is, worden mogelijk

60

met andere trajecten en activiteiten ondersteund dan nu. De inwoners bij wie uitstroom wel mogelijk is, maar op zeer lange termijn kunnen vertraging oplopen in de uitstroom naar de arbeidsmarkt doordat ondersteuning minder gericht is op re-integratie. Maatregel 19 Innovatie en preventie Inhoud maatregel: De volgende punten uit het coalitie akkoord zijn samengevoegd: - Vrij Toegankelijke Hulp (VTH) - Dementievriendelijke stad - Eenzaamheid - Sluitende lokale infrastructuur (zie 8.1.3 in begroting Wonen) tot één budget. En genoemd: "Innovatie , preventie en doorontwikkeling". De maatregel houdt in dat voor deze ambities het beschikbare budget wordt verlaagd. Voor het onderdeel dementievriendelijke stad heeft Welsaam dit deels opgepakt. Consequenties: Een deel van het budget is ingezet voor de inloop jeugd en gezin bij het Startpunt. Dit kan doorgang vinden. Van de overige ambities zijn nog geen concrete plannen. Bij het uitwerken van de plannen moet rekening gehouden worden dat het beschikbare budget is verlaagd. Maatregel 20 Beschermd Wonen Inhoud maatregel: In de periode 2020-2023 wordt het budget voor Beschermd Wonen naar beneden bijgesteld met een bedrag van € 200.000. Consequenties: Gemeente Wageningen voert sinds 2016, vooruitlopend op de decentralisatie in 2022, zelf de taken uit op het gebied van Beschermd Wonen (BW). Samen met inwoners en de organisaties die hulp en ondersteuning bieden, worden oplossingen op maat gezocht, Beschermd Wonen bij een instelling of zelfstandig wonen met begeleiding aan huis. De 2 ton die nu ingeboekt is, is het bedrag dat we bespaard hebben de afgelopen twee jaar. Maatregel 21 Transformatie sociaal domein (fase 2) Inhoud maatregel: Een opdracht aan het College van B&W om voor het sociaal domein de Transformatie verder inhoud te geven. De eerste stappen rondom de Transformatie zijn gezet met de Transformatieagenda (2017 - 2018) en de start van het project Innovatief handelen (2018-2020). Met deze tweede fase Transformatie werken we verder aan het organiseren van een toekomstbestendige keten in de volle breedte van het sociaal domein. Dit proces zal naast het bestaande project Innovatief handelen dat in 2020 doorloopt verder worden opgepakt. Immers innovatie en vernieuwing zijn belangrijke bouwstenen voor de Transformatie, maar niet de enige. Verschillende ontwikkelingen bieden mogelijkheden om het vakmanschap van de professional te versterken en de regie van de inwoner te vergroten: kortom experimenteren, evalueren en van elkaar leren. Dit is de opdracht van het college waar de tweede fase Transformatie mee aan de slag gaat. Deze Transformatie zal met ingang van 2020 per jaar €300.000 moeten opbrengen. Innovatie en vernieuwing zullen belangrijke bouwstenen zijn van de Transformatie. De verdere opbrengsten van het project Innovatief Handelen, waarvan nu reeds een aantal maatregelen zijn opgenomen in de begroting 2020, zullen onderdeel vormen van de opgave die gemoeid is met deze bredere Transformatie sociaal domein. Het college komt voor 1 april 2020 met een procesvoorstel om te komen tot concrete maatregelen waarmee invulling wordt gegeven aan de ombuiging van €300.000 binnen dit programma voor de periode 2020-2023, naar de raad. Dit voorstel wordt middels een consultatie notitie met de raad besproken.” Consequenties: In totaal moet de Transformatie van het sociaal domein in de periode 2020 t/m 2023 €300.000 per jaar opbrengen. De opbrengsten van maatregelen die voortkomen uit het project Innovatief handelen en die nog niet zijn meegenomen in de begroting 2020, zullen aan deze opgave worden toegevoegd.

61

Ontwikkelingen

Vertrouwen Werkt Wageningen doet mee met het experiment genaamd “Vertrouwen Werkt”. Het experiment is gestart op 1 oktober 2017 voor een periode van twee jaar. Door het Ministerie SZW is het besluit genomen de experimenten met drie maanden te verlengen tot eind 2019. Met het experiment is onderzocht of naast het reguliere beleid een aanpak die is geënt op intrinsieke motivatie en een aanpak die is geënt op een ruimere mogelijkheid tot bijverdienen leiden tot een toename van uitstroom en bijverdiensten en/of een vorm van participatie, en/of een toename van welbevinden en/of een toename van de financiële zelfredzaamheid van mensen. De eindrapportage over het project en het afrondend onderzoeksverslag van Vertrouwen Werkt moet op 1 februari 2020 bij het Ministerie SZW worden ingediend. Op basis van de behaalde onderzoeksresultaten wordt in 2020 richting gegeven aan een passend lokaal vervolg.

Vrede- en ontwikkelingssamenwerking

Het college maakt ieder jaar met Wageningen45 afspraken over de subsidiering waarbij de kernwaarden uit het vastgestelde beleid Toekomstbestendigheid van Wageningen als Stad der Bevrijding 2017 in acht worden genomen. In 2020 vieren we 75 jaar bevrijding. In dit jubileumjaar organiseren we samen met Wageningen45 extra activiteiten, waarbij o.a. de jeugd extra aandacht krijgt. Daarnaast wordt beleid ontwikkeld voor duurzaam herdenken, vieren en agenderen Stad der Bevrijding. Dit beleid ziet op de periode na 2020. Veilig Thuis Midden Gelderland Met ingang van 2015 is Veilig Thuis Midden Gelderland het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling voor de regio Gelderland Midden. Veilig Thuis zet zich met ketenpartners in voor het duurzaam stoppen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Per 1 januari 2019 is landelijk de verbeterde meldcode ingevoerd. Het doel hiervan is slachtoffers van huiselijk geweld en kindermishandeling eerder en beter in beeld te krijgen, sneller te kunnen helpen en de veiligheid beter te kunnen monitoren over langere tijd. Deze wijziging heeft in 2019 tot een toename geleid van het aantal meldingen en adviezen bij Veilig Thuis, deze stijging wordt ook voor 2020 verwacht en daardoor is er extra budget opgenomen. Sluitende Aanpak Personen met Verward Gedrag

De gemeente Wageningen werkt samen met haar lokale en regionale partners in het Zorg- en Veiligheidsdomein aan de sluitende aanpak van personen met verward gedrag. Eind 2019 wordt de pilot Ketenbreed Meld- en Adviespunt geëvalueerd, waarna mogelijk structureel vervolg plaatsvindt in 2020. In 2020 wordt regionaal gewerkt aan de uitbreiding van het aantal time-out en respijtvoorzieningen. Lokaal wordt in 2020 extra aandacht gegeven aan signalen van inwoners die zich zorgen maken om buurtgenoten en aan de zorg voor omwonenden van mensen met verward gedrag. Veranderopgave Wet Inburgering Naar verwachting vindt er per 1 januari 2021 een wijziging van het inburgeringsstelsel plaats waarbij het de bedoeling is dat de regie op een succesvolle inburgering en integratie van statushouders grotendeels bij gemeenten komt te liggen. De kaders van de nieuwe Wet zijn nog niet allemaal duidelijk maar waar mogelijk gaan we al wel aan de slag. In aanloop naar het nieuwe inburgeringsstelsel is het noodzakelijk dat het taalniveau van statushouders die nog onder de huidige Wet inburgering inburgeren, wordt versterkt. Wvggz

Op 1 januari 2020 treedt de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) in werking. Deze wet regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg in de GGZ. De Wvggz vervangt de huidige Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz). Verplichte zorg kan opgelegd worden op basis van een crisismaatregel of een zorgmachtiging. De gemeente krijgt door de nieuwe wet meer taken. Zo moet de gemeente bij een crisismaatregel de betrokkene in de gelegenheid stellen om gehoord te worden. Daarnaast moet de gemeente meldingen over (mogelijke) verplichte zorg in ontvangst nemen en binnen 14 dagen verkennend onderzoek doen naar de noodzaak tot verplichte zorg. Indien de uitkomst is dat verplichte zorg nodig is, moet de gemeente een aanvraag voor een zorgmachtiging indienen bij het Openbaar Ministerie. Uit de septembercirculaire blijkt dat de gemeente Wageningen in 2020 € 37.000 krijgt voor de uitvoering van de Wvggz. Op dit moment is nog niet bekend of dit bedrag toereikend is voor de uitvoering. Dit komt mede doordat het aantal casussen moeilijk in te schatten is. Indien nodig, komen wij hier in de kadernota 2020 op terug.

62

Wat willen we bereiken? In Samen Wageningen staan elf thema’s. Voor elk van deze thema’s heeft de stad benoemd welke maatschappelijk effecten we willen bereiken en welke doelen we ons daarbij stellen. Gezondheid Maatschappelijk effect: iedereen heeft kansen en mogelijkheden om mee te doen en eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Doelen: 1. Inwoners die ziek zijn of een beperking hebben, hebben - net als andere inwoners - kansen en

mogelijkheden om mee te doen in de samenleving; 2. Inwoners met een lage sociaaleconomische status (SES) leven langer en leven langer in gezondheid in

vergelijking met de huidige situatie; 3. Iedere inwoner is in staat om met de uitdagingen in zijn leven om te gaan (volgens het begrip positieve

gezondheid). Leefbaarheid Maatschappelijk effect: inwoners ervaren hun sociale woonomgeving als leefbaar en veilig. Doelen: 1. Inwoners voeren de regie over de sociale leefbaarheid in de stad; 2. Inwoners voelen zich veilig en prettig in hun leefomgeving; 3. Nieuwe inwoners voelen zich welkom; 4. Inwoners in een gebied voelen zich meer verantwoordelijk voor elkaar en voor hun omgeving; 5. Verhoging van de leefbaarheid van kwetsbare gebieden. Werk Maatschappelijk effect: iedereen ervaart dat hij zinvol mee kan doen en zijn talenten kan benutten en ontwikkelen, waarbij mensen ondersteund worden bij het verwerven van volwaardig werk met een eerlijk inkomen. Doelen: 1. Inwoners ontwikkelen hun talenten en doen werkervaring op, passend bij hun mogelijkheden; 2. Inwoners hebben een vorm van werk of dagbesteding, passend bij hun mogelijkheden. Armoede Maatschappelijk effect: iedereen heeft voldoende financiële mogelijkheden om mee te doen. Doelen: 1. Maatschappelijke betrokkenheid bij armoede vergroten; 2. Verminderen van het negatieve effect van armoede op gezondheid, sociale contacten en mogelijkheden om

mee te doen in de samenleving; 3. Positieve gedragsverandering bij inwoners die financiële problemen hebben of dreigen te krijgen. Mantelzorg Maatschappelijk effect: mantelzorgers ervaren een evenwicht tussen het eigen leven en de zorg voor de ander. Doelen: 1. Brede maatschappelijke ondersteuning, (h)erkenning en respect voor mantelzorgers realiseren; 2. Meer mantelzorgers (dan in de huidige situatie) ervaren evenwicht tussen hun zorgtaken en hun eigen leven. Vrijwilligerswerk Maatschappelijk effect: inwoners van Wageningen zetten zich in voor elkaar. Doelen: 1. Vrijwilligers voelen zich erkend en gewaardeerd; 2. Meer mensen doen vrijwilligerswerk in eigen stad of wijk. Vrijetijdsbesteding Maatschappelijk effect: iedereen ervaart een plezierige en zinvolle vrijetijdsbesteding. Doel: 1. Iedere inwoner heeft mogelijkheden om aan vrijetijdsbesteding te doen.

63

Jeugd Maatschappelijk effect: alle jeugd tot 27 jaar heeft mogelijkheden om veilig en gezond op te groeien en zijn talenten te ontwikkelen. Doelen: 1. Mensen ondernemen actie als zij zich zorgen maken over kinderen; 2. Kinderen en ouders vinden op tijd hulp om problemen in de opvoeding en bij het opgroeien te voorkomen en op te lossen. Ouderen Maatschappelijk effect: ouderen ervaren dat zij van betekenis zijn voor de samenleving. Doelen: 1. Ouderen zijn zo lang mogelijk zelfstandig actief en doen mee in de samenleving; 2. Oudere inwoners kunnen zoveel mogelijk eigen regie houden over hun leven, ook als zij beperkingen hebben; 3. Eenzaamheid bij oudere inwoners neemt af.

Mensen met een beperking Maatschappelijk effect: mensen met een beperking doen volwaardig mee in de samenleving. Doelen: 1. Mensen met een beperking worden gezien en gehoord; 2. Mensen met een beperking kunnen samen met mensen zonder beperking naar vermogen meedoen in de maatschappij door een vorm van werk, vrijwilligerswerk, dagbesteding en vrijetijdsbesteding. Statushouders/vluchtelingen Maatschappelijk effect: statushouders/vluchtelingen zijn geïntegreerd in de samenleving. Doelen: 1. Iedere statushouder/vluchteling doet mee in de Wageningse samenleving; 2. Iedere statushouder/vluchteling respecteert de basiswaarden van de Grondwet en de Mensen- en Kinderrechten.

Internationale samenwerking Naast het uitvoeren van Samen Wageningen voeren we beleid uit ten aanzien van internationale samenwerking en internationale projecten. We coördineren en organiseren ontvangsten uit en bezoeken aan de partner- en projectsteden. We faciliteren, ondersteunen en financieren stichtingen/groepen die betrokken zijn bij de stedenbanden. Het hele jaar door en in het bijzonder op 4 en 5 mei herdenken en vieren we actief de vrijheid waarin we nu leven, een vrijheid die niet vanzelfsprekend is.

Stad der Bevrijding We willen de identiteit en het imago van Wageningen als Stad der Bevrijding versterken en onze vier kernwaarden inhoud geven. Onze kernwaarden zijn werken aan vrede, vrijheid en veiligheid; bedanken van de bevrijders; door en voor de stad en het verbinden van diversiteit. Naast herdenken en vieren zijn educatie en bewustwording belangrijke activiteiten. In 2020 geven we verder uitvoering aan de kaders Stad der Bevrijding die de raad in 2016 heeft vastgesteld. Samen met Wageningen 45 en andere partners in de stad organiseren wij 75 jaar Bevrijding in 2020 en ontwikkelen een visie voor de toekomst. TE BEHALEN RESULTATEN

Korte toelichting: In Samen Wageningen staan per thema de te bereiken doelen (zoals hiervoor genoemd) en de te behalen resultaten. Aan elk thema is een budget gekoppeld, volgens de begroting in het beleidskader. Een deel van het budget gaat naar gemeentelijke uitgaven, zoals uitkeringen en schuldhulpverlening. Een ander deel wordt besteed aan curatieve hulp en ondersteuning, uitgevoerd door de zorgpartners die lokaal, regionaal of boven-regionaal zijn gecontracteerd. Tot slot wordt een deel besteed aan preventieve hulp en ondersteuning. Voor uitvoering van de preventieve hulp en ondersteuning zijn in 2017 contracten gesloten met het lokale samenwerkingsverband Welsaam. Op verzoek van de gemeente heeft Welsaam uitvoeringsplannen geschreven voor vier categorieën van resultaten uit Samen Wageningen: (1) ontmoeten en verbinden, (2) informeren, signaleren en uitwisselen, (3) vraaggerichte hulp en ondersteuning, (4) meedoen en initiatieven. Per categorie zijn diverse resultaten uit Samen Wageningen samengevoegd, die elkaar kunnen versterken op inhoud en aanpak. Voor elk uitvoeringsplan is een budget beschikbaar gesteld. Omdat deze budgetten – als gevolg van de integrale invulling van de uitvoeringsplannen – niet kunnen worden toegeschreven aan de thema’s, zijn ze hieronder apart vermeld als totaalbedrag voor het preventieve deel van de uitvoering van Samen Wageningen.

64

In deze programmakaart is zodoende het beschikbare budget voor zowel het preventieve beleid in totaliteit als voor het curatieve deel per thema weergegeven. De genoemde bedragen zijn exclusief de gemeentelijke personeelskosten, de kosten voor de centrale toegang (Startpunt) en de reservering voor innovatie en onvoorzien. Preventief deel van de uitvoering van Samen Wageningen (Welsaam) Lasten: € 3.913.459 Baten : € 0 Saldo : € -/-3.913.459 Gezondheid Lasten: € 1.138.945 Baten : € 0 Saldo : € -/-1.138.945 Leefbaarheid Lasten: € 13.497 Baten : € 0 Saldo : € -/-13.497

Werk Lasten: € 2.127.358 Baten : € 751.059 Saldo : €-/- 1.376.299

Armoede Lasten: € 13.604.208 Baten : € 11.694.334 Saldo : €-/- 1.909.875 Mantelzorg Lasten: € 142.206 Baten : € 0 Saldo : € -/-142.206 Vrijwilligerswerk Lasten: € Baten : € Saldo : € Vrijetijdsbesteding Lasten: € 458.407 Baten : € 0 Saldo : € -/-458.407

Jeugd Lasten: € 8.208.918 Baten : € 0 Saldo : €-/-8.208.918 Ouderen Lasten: € 3.701.653 Baten : € 1.392.649 Saldo : €-/-2.309.004 Mensen met een beperking Lasten: € 5.091.606 Baten : € 2.024.849 Saldo : €-/-3.066.757

65

Statushouders/vluchtelingen Lasten: € 52.834 Baten : € 0 Saldo : € -/-52.834 Beleidsvoornemens Coalitieakkoord:

Doelstelling (uit coalitieakkoord) Activiteiten

1.1 Kwaliteit van zorg en welzijn behouden en

versterken, terwijl tegelijkertijd de totale

hulpvraag groeit en druk op financiële middelen

blijft toenemen.

Zie 1.2

1.2 Meer geld naar welzijn, geld investeren in

preventie zodat de kwaliteit van leven wordt

vergroot en hogere kosten verderop in de keten

voorkomen kan worden.

Gewijzigde tekst ombuigingen: Naast de activiteiten die bij 10.3 genoemd zijn wordt

vanuit het project innovatief handelen gewerkt aan het

verhogen van kwaliteit van leven en het creëren van

meer preventieve vormen van ondersteuning.

Activiteiten innovatief handelen:

1. Alle maatschappelijke initiatieven bespreken met

behulp van de 'Koerskaart'

2. Aanstellen van een fondsen/ subsidiewerver voor

sociaal domein

3. Duurzaam partnerschap vormgeven

4. Creëren (voorliggende) voorzieningen o.b.v.

zorgconsumptie/-behoefte geïndiceerde zorg

5. Inzetten op parttime werk

6. Ondersteuning minima met een app

7. Innovatie lab: tijd en ruimte voor innovatie

8. Vervolg afspraken huisarts doorverwijzingen en

inzet Specialistische ondersteuning van de huisartsen

voor jeugd GGZ 10.3

Investeren in preventie. Activiteiten vanuit Welsaam. Vanuit het Startpunt:

-Brede integrale uitvraag bij iedere melding waar

aandacht is voor alle levensgebieden.

- Inloop jeugd en gezin.

- Doorontwikkelen van het spreekuur

schulddienstverlening naar een laagdrempelig,

integraal punt voor vragen op het gebied van financiën

1.3 De gezondheidswinst van groen, bewegen,

gezond voedsel en cultuur als belangrijke

‘medicijnen’ vertalen naar een aanbod van

concrete activiteiten.

• Een innovatie-agenda opstellen waarin de

onderwerpen: groen, voedsel, bewegen, cultuur en

educatie, vertaald worden naar concrete

preventieve activiteiten.

• Door middel van een toegankelijk, vers en

betaalbaar voedselaanbod de gezondheidsverschillen

voorkomen en verkleinen tussen verschillende

groepen inwoners.

1.4

De grote gezondheidsverschillen tussen groepen

verkleinen en welzijnsproblemen door armoede

actief en structureel oplossen.

Zie 1.3 (welzijn) en 1.11 (armoede)

1.6

De Wageningse principes van Samen

Wageningen verankeren bij partijen waarmee de

gemeente samenwerkt in de keten en borgen dat

zij onze principes adopteren en uitvoeren.

Dit is een doorlopend aandachtspunt in contact met

partijen en bij lokale contractbesprekingen. Ook

wordt in 2020 het inkoopproces voor jeugdhulp en

wmo-maatwerkvoorzieningen afgerond en gaan per 1

juli 2020 de nieuwe contracten in. Onze

uitgangspunten worden meegegeven in dit regionale

(MGR) inkoopproces en/of vastgelegd in lokale

afspraken met onze aanbieders.

1.8

Zonder het belang en aanwezigheid van

persoonlijke aandacht uit het oog te verliezen,

In samenwerking met andere partijen (zoals de WUR,

huisartsen en Menzis) experimenteren met

66


het slim inzetten van domotica en andere

technologische toepassingen die de kwaliteit van

de zorg verbeteren en het veilig thuis wonen

bevorderen.

technologische toepassingen, bijvoorbeeld op het

terrein van eetpatronen en gezondheid.

1.11

Middelen tegen armoede meer inzetten om

armoede te voorkomen in plaats van te

bestrijden.

Een nieuw minima-beleidsplan inclusief

uitvoeringsplan ontwikkelen. In dat kader de

nulsituatie (cijfermatig en beleving) analyseren en op

zoek gaan naar innovatieve, vernieuwende

oplossingen. Preventie, vroeg-signalering, voorkomen

van nadelige effecten van armoede en het verhelpen

van armoede zijn thema’s die nadrukkelijk een plek in

het beleid moeten krijgen. Communicatie is daarbij

van groot belang: inwoners moeten weten welke

mogelijkheden van ondersteuning er zijn. Belangrijke

voorwaarde is dat inwoners er niet op achteruit gaan

maar er juist beter van worden.

3.4

Verkleinen inkomensverschillen, maar vooral

vergroten participatiekansen. Zorgen dat

iedereen mee komt.

Relatie leggen met minima-beleidsplan, zie 1.11.

3.5

Van uitkering naar basisinkomen. We gaan voor

een gezonde balans tussen vrije tijd, zorg en werk

en willen hier graag mee experimenteren.

Bij een positieve uitkomst van het experiment

‘Vertrouwen Werkt’ kijken naar een passend lokaal

vervolg waarin vertrouwen en ruimte voor de inwoner

centraal staan.

3.6

Onderwijs en arbeidsmarkt beter matchen. Plan van aanpak maken op welke manier we scholing,

werkervaringslekken, werk, werkgeversservicepunt

(WSP) dichter bij elkaar kunnen brengen.

4.1 De gemeente geeft het goede voorbeeld met

bijvoorbeeld de Streekkantine.

Stimuleren van gezond, lokaal voedsel in de kantine

van het Stadhuis en de catering van de gemeente

4.2

Pionieren en zoveel mogelijk (lokale) kennis

benutten en nieuwe inzichten vertalen naar

concrete acties.

Wageningen als levende proeftuin inzetten om te

innoveren op het gebied van gezond voedsel en

verduurzaming voedselketen, i.s.m. inwoners,

streekproducenten, wijkcentra, horeca, de WUR en

gemeenten in de regio Foodvalley

4.6

Een of meerdere projecten om

gezondheidsverschillen in de stad te verkleinen

door middel van voedsel(educatie), zoals

schoolfruit, warme maaltijden op school of

subsidie voor kinderopvang en scholen voor

schooltuineducatie.

• vervolg Spelenderwijs Gezond

• Voortzetten JOGG aanpak: In de tweede fase van

JOGG zal de focus op de borging van de aanpak

liggen, het behalen van resultaten op gedrag en

een significante afname van het aantal kinderen

met overgewicht.

• Pilot warme maaltijd op school

• Pilot Alliantie Voeding in de zorg, - Regio Deal projecten over ‘Gezonde Voeding van Prille

Start tot Oude Dag’

• Aanjagen vergroening schoolpleinen (schooltuinen)

- (zie ook programma 3, uitvoeringsplan GBP)

4.8

Bewustwordingscampagnes gericht op

consumenten en producenten. Voedseleducatie

voor kinderen zodat ze jong de waarde van

voedsel leren kennen.

Zie 4.6

9.12

Ontmoeting met de verschillende culturen die

Wageningen rijk is.

Ondersteunen van voorstellen / initiatieven die

kennismaking en ontmoeting met de verschillende

culturen die Wageningen rijk is. Voorstellen /

initiatieven die bijdragen aan maatschappelijke

dilemma’s krijgen prioriteit

10.2

Financiën zoveel mogelijk ontschotten, in het

bijzonder in sociaal domein.

Zie 1.2

10.4

Nieuwe, innovatieve manieren van financieren

toepassen, bijvoorbeeld door alle middelen van

Zie 1.2

67


een keten mee te nemen (in de zorg, van alle

partijen) en/of businesscases te maken voor

langere termijn.

10.7

Bij doorberekening van precarioheffing aan

burgers, bedrijven en instellingen zullen we

mensen die hierdoor in problemen komen

compenseren. Eventuele compensatie wordt

betaald uit reserve precario.

Juli 2019 heeft de gemeenteraad besloten inwoners die

in de problemen door de doorberekening te

compenseren. Vanaf het najaar 2019 zal deze

compensatie worden uitgevoerd.

10.10

Stimuleren Right to Challenge Right to Challenge op zoveel mogelijk terreinen

inzetten en actiever onder aandacht brengen. De

voorstellen die hieruit voortvloeien worden integraal

afgewogen, zodat andere beleidsvoornemens niet in

de knel komen.

1.5

1.7

5.5

1.9

Er voor zorgen dat inwoners in een vroeg stadium

hulp zoeken en krijgen, voordat problemen

escaleren. Dat is beter voor de betrokken mensen

en goedkoper voor de samenleving.

Oud worden doe je thuis, veel senioren willen dat

ook graag. Maar deze trend heeft gevolgen die

om antwoorden vragen; het vraagt om maatwerk,

samen eenzaamheid bestrijden en betere

ondersteuning van mantelzorgers.

Eenzaamheid is een belangrijk aandachtspunt.

Niet alleen onder ouderen en (internationale)

studenten.

Zorg dichtbij, investeren in een lokale

infrastructuur, waaronder realiseren van flexibele

huisvesting voor speciale doelgroepen. (Zie

Woonvisie)

Zie ook 10.3

Innovatie , preventie en doorontwikkeling van:

- Dementievriendelijke stad

- Eenzaamheid

- Sluitende lokale infrastructuur (zie 8.1.3

Wonen)

Daarnaast:

-burgerinitiatieven in wijken en buurten ondersteunen

die bijdragen aan doelstellingen van preventie

- Als gemeente (Startpunt) kamers blijven huren voor

inwoners die in een crisissituatie verkeren en acuut

een dak en begeleiding nodig hebben.

- Wageningen was de eerste niet-centrumgemeente

die de taken van Beschermd Wonen zelf ging

uitvoeren, totdat de decentralisatie van deze taken een

feit is (per 2021) willen we het blijven doen.

Doelstellingen die niet onder Samen Wageningen vallen:

Bewustwording solidariteit, vrede en veiligheid

Doelstelling Gewenst resultaat Speerpunten gemeente Activiteiten

Herdenken en vieren

bevrijding

Profilering identiteit en

imago Stad der Bevrijding

Versterking van de vier

kernwaarden

werken aan vrede,

vrijheid en veiligheid;

bedanken van de

bevrijders; door en voor

de stad en het verbinden

van diversiteit

Extra aandacht voor 75

jaar Bevrijding

Subsidiering

partnerorganisatie W45

en bevordering van het

nationale karakter

bevordering van de

kernwaarden. Uitvoering van diensten ter ondersteuning van W45 Activiteiten uitvoeren in het kader van 75 jaar bevrijding

Educatie en

bewustwording

Jong en oud bewust maken

van de waarden van vrede,

vrijheid, veiligheid,

mensenrechten en

democratie

Subsidiering

partnerorganisatie W45

voor de uitvoering van

evenementen,

herdenkingen en

bijeenkomsten.

Organisatie van

(educatieve activiteiten

bij) de adoptie van

oorlogsmonumenten

Extra educatieve

activiteiten aanbieden

in het kader van 75 jaar

68

Doelstelling Gewenst resultaat Speerpunten gemeente Activiteiten

Bevrijding

Waardering Veteranen Erkenning en waardering

inzet lokale veteranen voor

vrede, vrijheid en veiligheid

Organisatie van

bijeenkomsten

Onderhouden van

internationale contacten

Uitwisseling kennis en

ervaring met de

partnergemeenten

Onderhouden van

projectrelaties met Rwanda

en China

Faciliteren, financieren

en ondersteunen van

initiatieven op het

gebied van de

stedenbanden en

internationale relaties.

KADERNOTA Publieke gezondheid (VGGM) Deze toename is het gevolg van een aantal nieuwe beleidsvoornemens van de VGGM ten aan-zien van de onderstaande thema’s: - Uitbreiding capaciteit ten behoeve van de advisering gemeenten op het gebied van de nieuwe Omgevingswet - Versterking informatie positie Zorg en Veiligheid Implementatie WvggZ Met ingang van 2020 treedt de Wet verplichte Geestelijke gezondheidszorg (WvGGZ) in werking. Deze vervangt samen met de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet forensische zorg (Wfz) de huidige Wet bijzondere opnemingen en psychiatrische ziekenhuizen (Wet BOPZ). Op het niveau van Gelderland Midden is een regionaal implementatieplan opgesteld. Ten be-hoeve van de uitvoering hiervan wordt een regionaal projectleider aangesteld. Verwachte kosten hiervan bedragen € 100,000,- waarvan € 50.000 wordt bekostigd door een subsidie van ZonMW. Het resterende bedrag van € 50.000,- wordt verdisconteerd over de deelnemende gemeenten (voor Wageningen betekent dit een bedrag van € 2.800). BELEIDSKADER Het bestaande beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten: Verordeningen en nadere regels: • Verordening cliëntenparticipatie Werk en Bijstand (2009) • Verordening bestuurlijke boete bij recidive 2015 • Verordening Jeugdhulp en Maatschappelijke Ondersteuning Wageningen (2018) • Verordening tegenprestatie Participatiewet Wageningen • Re-integratieverordening Participatiewet Gemeente Wageningen 2015 • Afstemmingsverordening Participatiewet, IOAW en IOAZ Wageningen 2015 • Verordening loonkostensubsidie Participatiewet Wageningen 2015 • Verordening individuele studietoeslag Wageningen 2015 • Verordening Inrichting Antidiscriminatievoorziening gemeente Wageningen (2010) • Nadere regels jeugdhulp, maatschappelijke ondersteuning, Participatiewet Wageningen 2018 • Financieel besluit regels jeugdhulp, maatschappelijke ondersteuning, Participatiewet Wageningen 2018

Beleidsnota’s:

• Visie Kind Centraal • Uitvoeringsplan Noodopvang Nieuwe Wetters, BW-besluit 12-01-2010 • Beleidsnotitie internationale samenwerking 2002 – 2006 • Regionale visie Publieke gezondheidszorg Gelderland Midden (2016) • Praktisch afsprakenkader Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Valleiregio 2015 • Beleidskader Samen Wageningen (2017) • Beleidsregels Participatiewet 2015 • Beleidsregels WWB 2012 • Minimabeleid 2016 • Beleidsplan ondersteuningsaanbod Participatiewet • Visie op schulddienstverlening in Wageningen en Ede 2016 • Toekomstbestendigheid van Wageningen als Stad der Bevrijding 2017

69

Betrokkenheid verbonden partijen De volgende verbonden partijen zijn betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit het programma: Veiligheids- en gezondheidsregio Gelderland Midden (VGGM)

VGGM is een complete hulpverleningsorganisatie voor Brandweer en Volksgezondheid (ambulancehulpverlening en GGD) voor de veiligheidsregio Gelderland-Midden.

Regio Foodvalley

Betreft een samenwerkingsverband van acht gemeenten waar ambtelijke en bestuurlijke afstemming en voorbereiding plaatsvindt op vele terreinen.

Modulair gemeenschappelijke regeling Sociaal Domein regio Centraal Gelderland Betreft een samenwerking van 11 gemeenten. Gemeenten kunnen per module besluiten om wel of niet te deel te nemen. Wageningen neemt deel aan de Module inkoop en contractmanagement voor jeugdhulp (individuele voorzieningen) en maatschappelijke ondersteuning (maatwerkvoorzieningen). De onderstaande partijen zijn in formele zin geen verbonden partijen, maar wel relevant voor de realisatie van de doelstellingen uit het programma: Gemeente Ede Uitvoering van het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (BbZ): Betreft samenwerking van de uitvoering van de taken op het gebied van de Bbz. Wageningen 45 De gemeente Wageningen subsidieert de stichting W45 voor de realisatie van de activiteiten op 5 mei en de organisatie van educatieve activiteiten.

Het vastgestelde beleid Toekomstbestendigheid van Wageningen als Stad der Bevrijding (2017) is hierbij leidend. Beleidsindicatoren Het laatste rapport van Kinderen in Tel dateert uit 2016. Er is geen recentere versie beschikbaar.


Jongeren met een delict voor de

rechter

% Verwey

Jonker

Instituut -

Kinderen in

Tel

% 12 t/m 21 jarigen 2015 1,11 1,45

2016

2017

2018

2019

2020

Kinderen in uitkeringsgezin % Verwey

Jonker

Instituut -

Kinderen in

Tel

Het percentage kinderen tot

18 jaar dat in een gezin leeft

dat van een

bijstandsuitkering moet

rondkomen

2015 5,04 6,58

2016

2017

2018

2019

2020

Netto arbeidsparticipatie % CBS –

Arbeids-

deelname

Het percentage van de

werkzame beroepsbevolking

ten opzichte van de

beroepsbevolking

2015 64,1 65,4

2016 64,3 65,8

2017 65,0 66,6

2018 65,7 67,8

2019

2020

Werkloze jongeren % Verwey

Jonker

Instituut -

Kinderen in

Het percentage werkeloze

jongeren (16-22 jaar)

2015 0,75 1,52

2016

2017

2018

70


Tel 2019

2020

Personen met een

bijstandsuitkering

aantal per 1.000 inwoners 18jr en ouder

CBS -

Participatie

Wet

Het aantal personen met een

bijstandsuitkering, per 1.000

inwoners

2015 25,4 39,9

2016 27,6 41,3

2017 28,9 41,9

2018 28,9 40,1

2019

2020

Lopende re-integratie-

voorzieningen

per 1.000 inw 15 t/m 64

jaar

CBS -

Participatie

Wet

Het aantal lopende re-

integratievoorzieningen, per

1.000 inwoners in de leeftijd

van 15-64 jaar

2015 32,3 31,2

2016 37,1 25,5

2017 23,1 27,1

2018 22,9 30,5

2019

2020

Jongeren met jeugdhulp % van alle jongeren tot 18 jaar

CBS –

Beleids-

informatie

Jeugd

Het percentage jongeren tot

18 jaar met jeugdhulp ten

opzichte van alle jongeren tot

18 jaar

2015 8,5 8,2

2016 9,6 8,9

2017 10,0 9,4

2018 10,4 9,7

2019

2020

Jongeren met jeugdbescherming % CBS –

Beleids-

informatie

Jeugd

Het percentage jongeren tot

18 jaar met een jeugd-

beschermingsmaatregel ten

opzichte van alle jongeren tot

18 jaar

2015 0,7 1,1

2016 0,7 1,0

2017 0,5 1,0

2018 0,6 1,0

2019

2020

Jongeren met jeugdreclassering % CBS –

Beleids-

informatie

Jeugd

Het percentage jongeren (12-

23 jaar) met een

jeugdreclasseringsmaatregel

ten opzichte van alle

jongeren (12-23 jaar)

2015 0,2 0,4

2016 0,1 0,4

2017 0,2 0,4

2018 0,2 0,4

2019

2020

Wmo-cliënten met een

maatwerkarrangement

Per 1.000 inw.

CBS -

Monitor

Sociaal

Domein

WMO

Een maatwerkarrangement is

een vorm van specialistische

ondersteuning binnen het

kader van de Wmo. Voor de

Wmo-gegevens geldt dat het

gemiddelde van Nederland

gebaseerd is op 137

deelnemende gemeenten.

Beschermd Wonen en

Opvang wordt in aantallen

voor Wageningen nog niet

meegenomen

2015

2016 29 56

2017 62 57

2018 61 59

2019

2020

71

Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Maatschappelijke Ondersteuning zijn als volgt:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - -1.065 -1.800 -2.030 -2.030

Bestaand beleid 49.054 48.734 49.400 49.785 50.239 50.581

Totale lasten 49.054 48.734 48.335 47.985 48.209 48.551

BATEN


Bestaand beleid 16.026 16.319 15.723 15.753 15.778 15.808

Totale baten 16.026 16.319 15.773 15.803 15.828 15.858

SALDO

Ombuigingen - - 1.115 1.850 2.080 2.080

Bestaand beleid -33.028 -32.416 -33.677 -34.032 -34.461 -34.773

Totaal saldo -33.028 -32.416 -32.562 -32.182 -32.381 -32.693

-60.000

-50.000

-40.000

-30.000

-20.000

-10.000

-

10.000

20.000

30.000

in €

1.0

00



72

In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Maatschappelijke Ondersteuning opgenomen:


2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

Afbouw van aantal ontwikkeltra jecten bi j Compleet Mensenwerk 130 130 130 130

Onderuitputting budgetten: Raad Sociaa l Domein 124 124 124 124

Innovatiebudget raad sociaa l domein deels niet invul len 161 161 161 161

Innovatiebudget B&W sociaa l domein niet invul len 115 115 115 115

Duurzaam partnerschap: 1 fte BDV inkoop/ contractmanagement -80 - - -

Creëren voorz. obv zorgconsumptie geïndiceerde zorg - - 200 200

Part-time werk -35 70 100 100

Ondersteuning minima -25

Innovatielab -25 -25 -25 -25

SOH voor jeugd GGZ 50 50 50 50

Omzetting inhuur naar vast en verminderen flexibele schi l SDV 100 550 550 550

Van re-integreren naar activeren 75 75 75 75

Innovatie en preventie 25 100 100 100

Beschermd wonen 200 200 200 200

Transformatie sociaa l domein (fase 2) 300 300 300 300

Totaal aan ombuigingen 1.115 1.850 2.080 2.080

73



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Vrede- en ontwikkel ingssamenwerking 585 526 483 395 404 412

Implementatie decentra l i saties - - - - - -

Beleidsdomein cul tuur a ls middel participatie - - - - - -

Werkgelegenheid 3.014 2.815 2.374 2.318 2.339 2.375

WSW 5.081 4.685 4.368 4.374 4.370 4.177

Individuele ondersteuning 17.974 18.090 18.221 18.510 18.582 18.857

Socia le zekerheid 11.951 11.867 12.080 12.061 12.095 12.128

Samen Wageningen 3.799 4.157 4.226 4.295 4.362 4.430

Beleidsdomein ondersteunen van vri jwi l l igerswerk 23 - - - - -

Beleidsdomein ouder worden 21 - - - - -

Beleidsdomein gehandicapten 50 57 58 59 60 61

Beleidsdomein vluchtel ingenbeleid 113 53 53 8 8 8

Beleidsdomein ondersteunen van mantelzorg 21 - - - - -

Beleidsdomein leefbaarheid/Soc. Vei l igheid 189 13 13 14 14 14

Beleidsdomein opvoeden en opgroeien 106 - - - - -

Armoedebestri jding 3.825 3.515 3.759 3.734 3.789 3.847

Beleidsdomein gezondheidsbeleid 1.020 1.073 1.168 1.177 1.111 1.128

MO-plan a lgemeen 12 5 5 5 5 5

Integra le toegang en a lgemeen sociaa l domein 1.115 1.612 1.589 1.606 1.638 1.671

Burgerkracht en innovatie 157 268 -62 -572 -568 -563

Transformatieopgave -1 - - - - -

Totale lasten 49.054 48.734 48.335 47.985 48.209 48.551

BATEN

Vrede- en ontwikkel ingssamenwerking -4 - - - - -

Implementatie decentra l i saties - - - - - -

Beleidsdomein cul tuur a ls middel participatie - - - - - -

Werkgelegenheid 214 -15 15 15 15 15

WSW 796 738 736 707 671 641

Individuele ondersteuning 3.355 3.421 3.277 3.335 3.393 3.452

Socia le zekerheid 11.575 12.151 11.670 11.672 11.674 11.676

Samen Wageningen - - - - - -

Beleidsdomein ondersteunen van vri jwi l l igerswerk - - - - - -

Beleidsdomein ouder worden - - - - - -

Beleidsdomein gehandicapten - - - - - -

Beleidsdomein vluchtel ingenbeleid -18 - - - - -

Beleidsdomein ondersteunen van mantelzorg - - - - - -

Beleidsdomein leefbaarheid/Soc. Vei l igheid - - - - - -

Beleidsdomein opvoeden en opgroeien 4 - - - - -

Armoedebestri jding 29 23 24 24 25 25

Beleidsdomein gezondheidsbeleid 106 - - - - -

MO-plan a lgemeen - - - - - -

Integra le toegang en a lgemeen sociaa l domein -30 - - - - -

Burgerkracht en innovatie - - 50 50 50 50

Transformatieopgave - - - - - -

Totale baten 16.026 16.319 15.773 15.803 15.828 15.858

SALDO -33.028 -32.416 -32.562 -32.182 -32.381 -32.693

74


-16.000

-14.000

-12.000

-10.000

-8.000

-6.000

-4.000

-2.000

0

2.000



75

Pr 7: Onderwijs & Educatie


Ieder kind heeft recht op onderwijs. Onderwijs en educatie geeft kinderen en jongeren de mogelijkheid om hun talenten te ontwikkelen. Hierbij is het van belang dat voor alle kinderen en jongeren in Wageningen onderwijs op eigen niveau beschikbaar en fysiek bereikbaar is. Uiteindelijk draait het erom dat jongeren hun capaciteiten en talenten gebruiken, zodat ze economisch en maatschappelijk zelfstandig kunnen zijn.

Het programma richt zich op het aanbod van gemeenschappelijke voorzieningen voor kinderopvang en voorschools, primair en voortgezet onderwijs. Beoogd maatschappelijk effect

Gemeente Wageningen wil kinderen en jongeren een gelijke kans bieden om hun talenten te ontwikkelen, zodat zij een bij hen passende plek in de samenleving kunnen verwerven. Om dit maatschappelijk effect te realiseren zijn de volgende thema’s actueel:

Onderwijs- en ontwikkelingsachterstanden Vroegtijdig schoolverzuim Leerlingenvervoer Onderwijshuisvesting Kinderopvang


Wat willen we bereiken? (doelen en subdoelen) Wat gaan we daarvoor doen? (activiteiten)

Ombuigingen

Binnen dit programma zijn geen ombuigingen opgenomen.

76

Doelenboom


(x € 1.000)

Kinderen en jongeren hebben een gelijke kans gekregen om hun talenten te ontwikkelen zodat zij een bij hen passende

plek in de samenleving kunnen verwerven.

7.1

Onderwijsachterstanden

en

ontwikkelachterstanden

zijn verminderd.

7.1.1 Het VVE-programma is

aangeboden aan kinderen met

taal- en/of

ontwikkelingsachterstanden.

Het financieren en subsidiëren van

VVE-programma's (vanaf augustus

2020 16 uur per week i.p.v. 15 uur) aan

welzijnsinstellingen en

kinderdagverblijven

Uitvoeren van het

uitvoeringsprogramma Kind Centraal

samen met de partners.

Afstemming tussen jeugdhulp en

onderwijs

Lasten:

110

Baten:

0

Saldo:

-110

7.1.2 Opheffen taalachterstand bij 'neveninstromers' in het basisonderwijs.

Subsidiëren van twee schakelklassen

7.1.3 Aan alle (speciale) basisscholen is schoolbegeleiding aangeboden.

Subsidiëren schoolbegeleiding

7.2 Ieder kind ontwikkelt

ecologisch bewustzijn en

verantwoordelijkheid.

7.2.1 Programma op het gebied van ecologische basisvorming, duurzaamheid en zorg voor de woonomgeving, wetenschap en techniek voor het basisonderwijs in Wageningen. 7.2.2 Goed onderwijs is de basis: natuur- en milieueducatie behouden (uit: coalitieprogramma 8.3)

Subsidiëren Natuur-en Milieueducatie

(NME)

Inzet van de Wageningse scholen als

Living Lab: o.a. op het gebied van

voedsel (wellicht mogelijkheid voor het

verstrekken van gezonde, warme

maaltijd in wijken Nude & Midden.).

Onderwijs kan meer gekoppeld worden

aan groen, klimaat, gezondheid,

techniek, sport en cultuur. Dit doen we

samen met het Groene Wiel, ROC Rijn

IJssel, WUR, W12, Pantarijn en

basisscholen (uit: coalitieprogramma

8.8)

Lasten:

143

Baten:

0

Saldo:

-143

7.3 Alle leerlingen

verlaten het onderwijs

met een startkwalificatie.

7.3.1 Het relatief schoolverzuim bedraagt maximaal 2% van het aantal leerplichtigen.

Handhaving bij schoolverzuim en

voorlichting geven over onderwijs,

arbeidsmarkt en sociale voorzieningen.

Lasten:

528

Baten:

0

Saldo:

-528

7.3.2 Uitvoering geven aan regionaal VSV (Voortijdig School Verlaten)-programma Vallei 2017 – 2020.

Contact met scholen, ouders, kinderen

en ketenpartners

Overstap VO-MBO en uitstroom Entree

Versterken jongeren in kwetsbare

positie

Loopbaanoriëntatie en –begeleiding

(lob) en keuzeproblematiek

Plusvoorziening en zorg in en om de

school

Versterken aanpak ‘oude’ voortijdig

schoolverlaters

7.4 Voor Wageningse

leerlingen zijn scholen

voor bijzonder- en

speciaal onderwijs buiten

Wageningen goed

bereikbaar.

7.4.1 Leerlingen die, conform de verordening, in aanmerking komen voor leerlingenvervoer is passend vervoer voor aangeboden.

Uitvoeren verordening en beleidsregels

leerlingenvervoer

7.4.2 Eigen verantwoordelijkheid van ouders en het stimuleren van de ontwikkeling en zelfstandigheid is het uitgangspunt.

Stimuleren van de mogelijkheden van

de ouders en kinderen om zelfstandig

naar school te gaan

7.5 Het aanbieden van 7.5.1 Er is een groen, integraal Uitvoeren van het Groen IHP samen Lasten:

77


(x € 1.000)

adequate huisvesting

voor alle leerlingen in het

primair en voortgezet

onderwijs.

huisvestingsplan (IHP) voor de vernieuwbouwopgaven in het onderwijs met een robuuste begroting.

met schoolbesturen en andere

maatschappelijke partners.

(coalitieprogramma 8.1)

Schoolgebouwen worden

toekomstbestendig gebouwd waarbij

er breder gekeken wordt dan alleen

huisvesting van scholen (ook flexibel

bruikbaar voor andere groepen

inwoners) (coalitieprogramma 8.2)

2.160

Baten:

97

Saldo:

-2.063

7.5.2 Er is een plan voor de versnelling van

de verduurzaming van de schoolgebouwen

Uitvoeren van het plan voor versnellen

van de verduurzaming van

schoolgebouwen (onderdeel van het

Groen IHP) (coalitieprogramma 8.4)

7.5.3 Schoolbesturen delen de gemeentelijke visie over het verduurzamen van onderwijshuisvesting en nemen maatregelen om hun schoolgebouwen te verduurzamen.

Subsidiëren van duurzaamheids-

maatregelen aan schoolgebouwen

(subsidie komt uit programma 4

Milieu)

7.5.4. Er zijn meer schoolpleinen vergroend (coalitieprogramma 8.5)

Faciliteren en stimuleren scholen om

schoolpleinen te vergroenen (onderdeel

van het groene IHP) door

een gemeentelijke

stimuleringsregeling (zie

programma 3) en

inzet Groene Wiel om scholen de

te ondersteunen, bij o.a.

gebruik te maken van de

provinciale subsidies, anders

subsidies en integratie met

onderwijs.

7.5.5 Schoolpleinen zijn openbaar toegankelijk na schooltijden, voor spelen en ontmoeting (uit: coalitieprogramma 5.8)

Is gerealiseerd.

7.6 Afstemming en

effectieve samenhang

met het onderwijs op

gebied van leerplicht,

leerlingenvervoer,

jeugdhulp en

onderwijshuisvesting.

Het voeren van Op Overeenstemming

Gericht Overleg (OOGO) over het

gemeentelijke jeugdplan en

ondersteuningsplan onderwijs

7.7 Er is kwalitatief goede

en veilige kinderopvang

geboden.

7.7.1 Alle kinderopvanglocaties en gastouders zijn gecontroleerd en maatregelen zijn genomen bij eventuele onvolkomenheden (100%).

Financieren handhavingstrajecten

(VGGM)

Lasten:

736

Baten:

385

Saldo:

351

78

Wat willen we bereiken? 1.Onderwijsachterstanden en ontwikkelachterstanden zijn verminderd De gemeente Wageningen investeert in voor- en vroegschoolse educatie (VVE). Daarbij gaat de gemeente verder dan de wettelijke taken. Zo gaat het niet alleen om de aanpak van de taalachterstanden maar ook om de tijdige aanpak van andere ontwikkelingsachterstanden. Zo worden vroegtijdig problemen gesignaleerd en aangepakt. In 2015 is de gemeente Wageningen samen met betrokken partners en ouders gestart met doorontwikkeling van VVE. Dit heeft geresulteerd in de visie en het uitvoeringsprogramma ‘Kind Centraal’. De ontwikkeling van het kind staat centraal en een doorgaande leerlijn wordt geboden voor kinderen van 9 maanden tot 13 jaar. Op alle kinderopvangorganisaties kan het VVE-programma worden aangeboden aan kinderen met taal- en/of ontwikkelingsachterstanden. In 2020 willen we bereiken dat: De doelstellingen van visie Kind Centraal gerealiseerd worden door het uitvoeren van het uitvoeringsprogramma; De taalachterstand bij 'neveninstromers' in het basisonderwijs wordt opgeheven; Aan alle basisscholen is schoolbegeleiding aangeboden.

Dit doel betreft een wettelijke taak. De verbreding van de gemeente Wageningen door ook in te zetten op ontwikkelingsachterstanden en de ruimte voor meer kinderen, is bovenwettelijk. Ook het aanbieden van schoolbegeleiding is bovenwettelijk. 2.Alle leerlingen verlaten het onderwijs met een startkwalificatie De handhaving van de leerplicht is een belangrijk instrument om te zorgen dat alle leerlingen het onderwijs met een startkwalificatie verlaten. Om dit doel te behalen, werkt de gemeente onder andere samen met scholen, ouders en opvoeders. In 2020 willen we bereiken dat: Het relatief schoolverzuim maximaal 2% van het aantal leerplichtigen bedraagt; Het beleid voortijdig schoolverlaten is uitgevoerd. Het betreft een wettelijke taak.

3.Voor Wageningse leerlingen zijn scholen voor bijzonder en speciaal onderwijs buiten Wageningen goed bereikbaar Ouders zijn in de eerste plaats zelf verantwoordelijk voor het regelen van vervoer van hun kind naar school. Bovendien kan het zelfstandig reizen ook de zelfredzaamheid van kinderen vergroten. In situaties waar ouders of zelfstandig reizen geen oplossing bieden, kan leerlingenvervoer worden aangeboden.

In 2020 willen we bereiken dat: Leerlingen die, conform de verordening, in aanmerking komen voor

leerlingenvervoer, passend vervoer aangeboden is; Eigen verantwoordelijkheid van ouders en het stimuleren van de

zelfredzaamheid het uitgangspunt is. Het betreft een wettelijke taak.

Kadernota Huur lokalen voor de Zwaneridder in het vm. Venster gebouw Het college van B&W heeft 20 december 2016 besloten om voor de capaciteitsuitbreiding van de Zwaneridder vanaf 2017 lokalen te huren in het vm. Venstergebouw. Voor het jaar 2017/2018 betrof dit een huurbedrag van €8.330,- uitgaande van de m2 die nodig is voor capaciteitsuitbreiding.

79

4. Het aanbieden van adequate huisvesting voor alle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs. De gemeente is ervoor verantwoordelijk dat er voldoende capaciteit voor onderwijs is, voor (vervangende) nieuwbouw, herstel van schade en constructiefouten. Schoolgebouwen zijn toekomstbestendig, waarbij breder gekeken wordt dan alleen huisvesting van scholen, maar ook flexibel bruikbaar voor andere groepen inwoners. Schoolpleinen zijn zoveel mogelijk groene pleinen en openbaar toegankelijk na schooltijd. In de wijken/buurten zijn daarnaast ook andere groene speelbeweegplekken voor kinderen. In 2020 willen we bereiken dat: Er een groen, integraal huisvestingsplan is voor de vernieuwbouwopgaven in het onderwijs met een robuuste begroting en een plan voor de versnelling van de verduurzaming van de schoolgebouwen. Er voldoende capaciteit is voor onderwijshuisvesting voor nu en in

de toekomst; Er zijn meer schoolpleinen vergroend en openbaar toegankelijk na

schooltijd.

Met uitzondering van de verduurzamingsopgave en de vergroening is onderwijshuisvesting een wettelijke taak. 5. Er is kwalitatief goede en veilige kinderopvang geboden De gemeente hecht belang aan de hoge kwaliteit van de kinderopvang. Alle kinderopvanglocaties worden daarom jaarlijks gecontroleerd. Hiermee verkleinen we de risico’s en voorkomen we langdurige handhavingstrajecten. In 2020 willen we bereiken dat: Alle kinderopvanglocaties en gastouders zijn gecontroleerd en

maatregelen zijn genomen bij eventuele onvolkomenheden (100%). Dit betreft een wettelijke taak (voor gastouders is 5% verplicht) 6. Afstemming en effectieve samenhang met het onderwijs op gebied van leerplicht, leerlingenvervoer, jeugdhulp en onderwijshuisvesting De gemeente voert met het onderwijs OOGO (Op overeenstemming gericht overleg) om te komen tot verdere samenwerking in de verbinding tussen Passend Onderwijs en Zorg voor de jeugd. Hierbij zijn vier thema’s benoemd: leerplicht, leerlingenvervoer, jeugdhulp en onderwijshuisvesting. Dit betreft een wettelijke taak.

Betrokkenheid verbonden partijen De volgende verbonden partij is betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit het programma: WGR PPO De Link Betreft een bestuurlijke samenwerking met de gemeenten Rhenen en Renkum voor de uitvoering van het toezicht op het openbaar onderwijs.

Beleidskader Het bestaande beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten: Verordeningen Verordening voorzieningen huisvesting

onderwijs gemeente Wageningen

(2015)

Verordening leerlingenvervoer (2014)

Verordening financiële en materiële

gelijkstelling onderwijs Wageningen

2015)

Verordening overleg lokaal

onderwijsbeleid (1999)

Verordening Handhaving Kinderopvang

(2014)

Beleidsnota’s Beleidsregels leerlingenvervoer

Wageningen 2014

Beleidsregel voor bekostiging

gymnastiekruimte voor basisonderwijs

en (voortgezet) speciaal onderwijs 2012

Samenwerken vormt de brede-

wijkschool

Onderwijsachterstandenbeleid 2009-

2010 gemeente Wageningen

Lokaal onderwijsbeleid Wageningen,

een gezamenlijke beleidsagenda 2009

Visie Kind Centraal 2016

Uitvoeringsprogramma Kind Centraal

2017

Beleidskader

Het bestaande beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten: Verordeningen • Verordening Winkeltijden

Wageningen (2013)

• Verordening Scheepvaartrechten 2013

• Marktgeldverordening (2013)

• Verordening op de heffing en de

invordering van reclamebelastingen 2013

• Horeca (2010)

• Marktverordening (2003)

• Verordening Winkelondersteunende

Havenverordening (1981) Beleidsnota’s • Economische visie detailhandel en

horeca Next (2013)

• Beoordelingskader horeca (2013)

• Food Valley innovatiekatalysator voor

de agrofoodsector 2012-2015

• Nota grondbeleid (2009)

• Aanvullende beleidsregels bij de

Verordening op de heffing en invordering

van reclamebelasting (2009)

• Beleidsplan Recreatie en Toerisme

(2008/2009)

• Businessplan Stichting Food Valley:

Tijd voor de Toekomst: Perspectief 2007-

2011

• Nota Bovenwijkse Voorzieningen

(2005)

• Kadernota herontwikkeling Rijnhaven

(2003)

• Onderzoeksrapport toekomst haven

‘De voortuin van Wageningen’ (2002) Overeenkomsten / convenanten • Convenant Ondernemersfonds

Wageningen 2013


Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Wageningen (2015)

Verordening leerlingenvervoer (2014)

Verordening financiële en materiële gelijkstelling onderwijs Wageningen (2015)

Verordening overleg lokaal onderwijsbeleid (1999)

Beleidsnota’s

Beleidsregels leerlingenvervoer Wageningen 2014

Beleidsregel voor bekostiging gymnastiekruimte voor basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs 2012

Samenwerken vormt de brede-wijkschool

Onderwijsachterstandenbeleid gemeente Wageningen

Beleidsregels Handhaving Kinderopvang Wageningen 2019

Visie Kind Centraal 2016

Uitvoeringsprogramma Kind Centraal 2018

Nadere regels subsidie schoolbegeleiding 2018

80

Beleidsindicatoren


Absoluut verzuim per 1.000

leerlingen

Aantal DUO - Dienst

Uitvoering

Onderwijs

Het aantal leerplichtigen dat

niet staat ingeschreven op

een school, per 1.000

leerlingen.

2015 0,67 2,34

2016 0,90 1,81

2017 1,36 1,82

2018

2019

2020

Relatief verzuim per 1.000

leerlingen

Aantal DUO - Dienst

Uitvoering

Onderwijs

Het aantal leerplichtigen dat

wel staat ingeschreven op

een school, maar

ongeoorloofd afwezig is, per

1.000 leerlingen.

2015 15,69 28,65

2016 15,79 26,55

2017 15,14 26,58

2018 12,82 23,28

2019

2020

Voortijdige schoolverlaters

totaal (VO + MBO) %

% DUO - Dienst

Uitvoering

Onderwijs

Het percentage van het totaal

aantal leerlingen (12 - 23

jaar) dat voortijdig, dat wil

zeggen zonder

startkwalificatie, het

onderwijs verlaat.

2015 1,7 1,7

2016 1,4 1,7

2017 2,4 1,8

2018 2,3 1,9

2019

2020

Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma onderwijs zijn als volgt:


2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN


Bestaand beleid 4.464 3.778 3.876 3.916 4.041 4.029

Totale lasten 4.464 3.778 3.876 3.916 4.041 4.029

BATEN


Bestaand beleid 594 395 481 487 493 499

Totale baten 594 395 481 487 493 499

SALDO


Bestaand beleid -3.871 -3.383 -3.394 -3.429 -3.547 -3.530

Totaal saldo -3.871 -3.383 -3.394 -3.429 -3.547 -3.530

81



-5.000

-4.000

-3.000

-2.000

-1.000

-

1.000

in €

1.0

00


Ombuigingen lasten Bestaand beleid lasten Ombuigingen baten Bestaand beleid baten


2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Onderwi jshuisvesting 2.757 1.895 2.033 2.062 2.157 2.116

Gemeenschapp. Baten En Lasten Onderwi js 1.062 1.059 909 925 941 956

Kinderopvang 504 650 784 779 792 805

Openbaar Bas isonderwi js 42 35 30 30 30 30

Bi jzonder Bas isonderwi js 87 125 108 109 110 110

Openbaar Speciaa l Bas isonderwi js 13 13 12 12 12 12

Totale lasten 4.464 3.778 3.876 3.916 4.041 4.029

BATEN

Onderwi jshuisvesting 295 97 97 97 97 97

Gemeenschapp. Baten En Lasten Onderwi js 124 113 - - - -

Kinderopvang 175 185 385 390 396 402

Openbaar Bas isonderwi js - - - - - -

Bi jzonder Bas isonderwi js - - - - - -

Openbaar Speciaa l Bas isonderwi js - - - - - -

Totale baten 594 395 481 487 493 499

SALDO -3.871 -3.383 -3.394 -3.429 -3.547 -3.530

82


-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

0



83

Pr 8: Wonen


Een goed leef- en woonklimaat is belangrijk voor de ontwikkeling van de stad en haar huidige en toekomstige inwoners. Wageningen is een stad met een grote diversiteit aan inwoners. We zijn blij met deze verscheidenheid aan inwoners, maar willen segregatie voorkomen. Dit programma richt zich op voldoende kwalitatief goede en betaalbare woningen, in gemengde woonwijken, die aansluiten bij de behoefte van de diverse doelgroepen. Daarnaast staat een prettige en sociale omgeving centraal. Er is aandacht voor inwoners die overlast ervaren of zich juist zorgen maken om buurtgenoten. De ontwikkelingen op het gebied van woningbouw richten zich op inbreidingslocaties, er komt geen uitbreiding van woningbouw in Wageningen. Wageningen heeft te maken met schaarste aan ruimte en als gemeente bezitten we geen grond voor woningbouw. In wijken en in de woningbehoefte letten we op de balans tussen senioren, starters, gezinnen en studenten. Door de aantrekkende woningmarkt komen steeds meer initiatieven bij de gemeente Wageningen binnen om woningbouw te realiseren. De druk op de woningmarkt en kamermarkt is groot. Het is daarom van belang om een goede afweging te maken of nieuwbouwplannen, herstructureringsplannen en woningaanpassingen bijdragen aan een evenwichtige verdeling van doelgroepen in de wijken van Wageningen en aan een betaalbare woningvoorraad. Voor nieuwe initiatieven voor woningbouw is het nodig om een goede integrale afweging te maken. Zo ook in relatie tot het verbeteren of aanvullen van het groen en de biodiversiteit in de wijk, de afwikkeling van verkeer en voldoende parkeergelegenheid en speelruimte in de diverse buurten en wijken. De woningmarktstrategie leidt tot verbetering van de prioritering en programmering van (potentiële) woningbouwprojecten. De regie wordt gehouden op het aantal initiatieven, de juiste doelgroepen en de aantallen woningen. We borgen hiermee dat in de projecten de woningprogrammering wordt opgenomen die nodig is om de doelstellingen uit de Woonvisie te bereiken. De gemeente Wageningen wil de woonkwaliteit en het leefklimaat van diverse buurten en wijken verbeteren. In de woningmarktstrategie zijn hiertoe een aantal uitgangspunten geformuleerd, gericht op de bestaande woningvoorraad en de woningmarkt van Wageningen. De woningmarktstrategie gaan we in 2019 afronden en de uitkomsten zijn van invloed op diverse doelstellingen van het programma wonen. De komende jaren blijven de studentenaantallen naar verwachting nog doorgroeien. De gemeente trekt samen met Wageningen UR en Idealis op om een aantal oplossingen voor deze opgave verder uit te werken. We werken mee aan de planologische procedures voor diverse (tijdelijke) studentenhuisvestingslocaties, zoals besloten in het raadsbesluit ‘locatiekeuze studentenhuisvesting 2017’, aangevuld met locaties op de campus (Born-Oost)

84

en de regio. Met deze inzet is studentenhuisvesting voor de komende jaren op koers. Op basis van de monitor studentenhuisvesting in 2020 en de woningmarktstrategie vindt besluitvorming plaats of het noodzakelijk is om nieuwe locaties voor studentenhuisvesting aan te wijzen dan wel te wijzigen. De gemeente Wageningen is eigenaar van vastgoed en gronden voor het huisvesten van maatschappelijke organisaties, herontwikkeling en het behoud van culturele objecten. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheren, onderhouden en verduurzamen van deze eigendommen, het huisvesten van maatschappelijke activiteiten en het op orde houden van de functionele- en technische kwaliteit. Vastgoed en gronden die niet langer een bijdrage leveren aan het ondersteunen van beleidsdoelen worden afgestoten.

Beoogd maatschappelijk effect De gemeente Wageningen wil dat iedereen in Wageningen de beschikking heeft over een kwalitatief goede en passende woning, in gemengde woonwijken. Om dit maatschappelijk effect te bereiken, zijn de volgende thema’s actueel:

Voldoende betaalbare woningen in Wageningen voor diverse doelgroepen en in evenwichtige balans over de stad verdeeld

Gemengde woonwijken realiseren & nieuwe en bestaande woningen sluiten qua type aan bij de verschillende doelgroepen

Duurzaamheidsmaatregelen leiden tot een stabilisering of daling van de totale woonlasten voor bewoners. De gemeente Wageningen wil dat gemeentelijk vastgoed bijdraagt aan maatschappelijke doelstellingen. Om dit maatschappelijk effect te realiseren, zijn de volgende thema’s actueel:

Het gemeentelijk vastgoed sluit aan bij de huidige en toekomstige behoefte en wensen van gebruikers

Het optimaal ondersteunen van beleidsdoelen en het afstoten van vastgoed dat hieraan niet langer een bijdrage levert

We werken aan de verdere verduurzaming van het gemeentelijke vastgoed.


Wat willen we bereiken? (doelen en subdoelen)

Wat gaan we daarvoor doen? (activiteiten)

Ombuigingen

Maatregel 22 Verkoop van gemeentelijk vastgoed Inhoud maatregel: De gemeente heeft 46 gebouwen en objecten in eigendom exclusief schoolgebouwen. Vastgoed waarvoor de gemeente geen wettelijke taak of lokale kerntaak heeft, wordt gefaseerd afgestoten. Het gaat om 12 locaties die in de komende vier jaar (2020 - 2023) verkocht gaan worden. Bij de verkoop wordt goed gekeken naar de huidige huurders en/ of gebruikers van deze gebouwen. De verkoop levert een structureel voordeel op van de jaarlijkse onderhoudslasten minus de huur opbrengsten die wegvallen. De lasten voor verzekering, OZB, schoonmaak, energie en beheer zijn hierin niet meegenomen. Daarnaast is er sprake van incidentele verkoopopbrengsten. Deze opbrengsten worden ingezet ten gunste van de algemene middelen. De éénmalige verkoopopbrengst is geraamd op basis van de WOZ waarde minus de boekwaarde van de panden. De volgende 12 panden/ locaties worden afgestoten: Generaal Foulkesweg 110, Churchillweg 1, Dudoklaan 6, Nolenstraat 3, Wilhelminaweg 1, 3 en 3a, Piet Bakkerstraat 5-7, Hyacintenstraat 18, Marijkeweg 31, Stationsstraat 82 t/m 88 en Haarweg 14. Consequenties: Door het afslanken van de gemeentelijke vastgoedportefeuille neemt de flexibiliteit af om in de toekomst nieuw beleid te realiseren voor het, al dan niet tijdelijk, huisvesten van maatschappelijke partijen.

85

Maatregel 23 Verduurzaming gemeentelijke gebouwen fase 2 Inhoud maatregel: Om de ambitie ‘klimaatneutraal in 2030’ te realiseren zet de gemeente in op het versnellen van de verduurzaming van gemeentelijke panden. Aanvullend op het beschikbare budget voor de 1e fase verduurzaming van 8 panden zijn voor de overige panden in fase 2 nog geen middelen in de begroting opgenomen. In de begroting is al wel een bedrag gereserveerd voor extra capaciteit vanaf 2021 t/m 2023 voor de voorbereiding en uitvoering van fase 2. Wij willen fase 1 eerst in zijn geheel afronden en na 2023 de benodigde middelen voor fase 2 in de begroting opnemen. Dit betekent dat de gereserveerde middelen voor de periode 2021 t/m 2023 vrijvallen. Doordat we in de komende 4 jaar diverse gemeentelijke panden verkopen gaat het totale aantal te verduurzamen panden in fase 2 nog verder omlaag. Consequenties: De ambitie om in 2030 klimaatneutraal te zijn komt hierdoor mogelijk in het gedrang. De gemeente kan op het gebied van verduurzaming haar voorbeeldfunctie richting burgers en bedrijven niet volledig waarmaken.

Gewijzigde doelen

Doelenboom oud Doelenboom nieuw

8.5 Het optimaal ondersteunen van beleidsdoelen en het afstoten van vastgoed dat dat hieraan niet langer een bijdrage levert.

8.5 Het optimaal ondersteunen van beleidsdoelen en het afstoten van vastgoed waarvoor de gemeente geen wettelijk taak of lokale kerntaak heeft.

8.5.1 Wageningen heeft voldoende vastgoed dat optimaal wordt gebruikt en onderhouden.

8.5.1 Wageningen heeft een kernvoorraad vastgoed dat optimaal wordt gebruikt en onderhouden.

86

Doelenboom


(x € 1.000)

Iedereen in Wageningen heeft de beschikking tot een kwalitatief goede en passende woning.

8.1 Er zijn voldoende

woningen in Wageningen

voor diverse doelgroepen

in een evenwichtige

balans over de stad.

8.1.1 De kernvoorraad sociale woningbouw sluit kwantitatief en kwalitatief voldoende aan bij de omvang van de doelgroep.

In de prestatieafspraken 2020 met de

Woningstichting is de toekomstige

kwantitatieve en kwalitatieve omvang

van de kernvoorraad opgenomen.

Op basis van het toetsingskader van de

woningmarktstrategie wordt per

bouwplan ingezet op (een minimum

percentage) sociale huur.

Via de doelgroepenverordening borgen

we het behoud, betaalbaarheid en de

kwaliteit en van de sociale huur en

middenhuur.

Jaarlijkse monitoring van de omvang van

de kernvoorraad Woningstichting, i.r.t.

prestatieafspraken.

Om sturing te houden op betaalbare

huurwoningen vindt strategisch beraad

tussen ontwikkelaars en de

Woningstichting plaats.

In 2020 vindt samen met de

Woningstichting een pilot plaats ikv

woonlasten en schulden

Lasten:

37

Baten:

29

Saldo:

-8

8.1.2 Voldoen aan de extra taakstelling van de huisvesting van statushouders in Wageningen

Huisvesten van statushouders

overeenkomstig de taakstelling van het

Rijk en in samenwerking met de Regio

FoodValley

8.1.3 De beschikbaarheid van woningen voor senioren, mensen met een beperking en bijzondere doelgroepen wordt vergroot.

Bewustwordingscampagne opstarten

over langer zelfstandig wonen &

mantelzorg in samenwerking met

programma 6.

Voorbereiden van het ter beschikking

stellen van Blijversleningen

Op basis van de gezamenlijke visie

wonen en zorg (gemeente, huurders en

De Woningstichting) wordt een

uitvoeringsagenda opgesteld en een

start gemaakt met de uitvoering.

Op basis van het toetsingskader van de

woningmarktstrategie stimuleren we dat

in bouwplannen levensloopbestendige

woningen worden opgenomen en bij

voorkeur in de nabijheid van

voorzieningen.

Op basis van de woningmarktstrategie

worden woonzorginitiatieven door en

voor bewoners gestimuleerd.

Het zoeken naar een locatie voor

huisvesting voor ‘spoedzoekers’ voor

Wageningse inwoners die in een

crisissituatie verkeren,

Er vindt een onderzoek plaats naar de

mogelijkheid van ‘Anders Wonen’.

Uitvoering geven aan Wijk van de

Toekomst de Nude (zie programma 4)

Uitvoering prestatieafspraken met de

87


(x € 1.000)

Woningstichting

Deelnemen aan de programmalijn

Wonen met Zorg van de Regionale

Woonagenda Foodalley met een focus op

Anders

Wonen in de regio, het

decentralisatieplan

Beschermd Wonen regionale behoefte

Wonen & Zorg inzichtelijk door

datagericht werken.

8.1.4 De kwantitatieve en kwalitatieve vraag naar studentenkamers is evenwicht met het aanbod, en in balans met andere doelgroepen.

Voorzetten van een (gezamenlijke)

zoektocht naar

studentenhuisvestingslocaties op de

campus en in de regio (Ede/Renkum)

voor de langere termijn.

Faciliteren van nieuwbouw van tijdelijke

en permanente

studentenhuisvestinglocaties zoals

Costerweg 65, Marijkeweg 20 en een

aantal nieuwe locaties die in het kader

van de notitie studentenhuisvesting 2017

zijn benoemd als potentieel geschikte

locaties (Bornsesteeg, Generaal

Foulkesweg 1a en op de campus Born-

Oost).

Opstellen en uitvoeren van nieuwe

prestatieafspraken met Idealis

Jaarlijks gezamenlijk met Wageningen

UR en Idealis monitoren van vraag en

aanbod naar studentenhuisvesting. Op

basis van deze monitor en evaluatie

woningmarktstrategie in 2022

onderzoeken of het noodzakelijk is om

nieuwe locaties voor

studentenhuisvesting aan te wijzen of te

wijzigen.

Uitvoeren van de herziene en

aangescherpte vastgestelde

beleidsregels kamerverhuur 2019.

Uitvoering van een communicatie-

campagne over de rechten en

mogelijkheden voor studenten in relatie

tot (malafide) kamer(ver)huur.

8.1.5 De beschikbaarheid van woningen voor (lagere) middeninkomens wordt vergroot.

Op basis van het toetsingskader woningmarktstrategie wordt bij grotere bouwplannen ingezet op een minimaal percentage middenhuur (tot € 900) en middeldure koop.

Opstellen en uitvoeren van nieuwe prestatieafspraken met Idealis en de Woningstichting

8.1.6. Wageningen biedt ruimte aan de huisvesting van starters, PhD’ers en kenniswerkers.

Op basis van het toetsingskader woningmarktstrategie wordt per bouwplan ingezet op een minimum percentage sociale huur, middenhuur (tot € 900) en middeldure koop.

We bieden enige ruimte om in de behoefte van tijdelijke expats aan short stay (zelfstandige, gemeubileerde

88


(x € 1.000)

eenheden) te voorzien.

8.1.7 Tussen 2017 en 2027 worden 1.300 nieuwbouwwoningen opgeleverd (conform kwantitatieve woningbouwafspraken regio FoodValley 2017). Het uitgangspunt hierbij is geen uitbreiding en bij inbreidingvoldoende ruimte voor groen en speelplaatsen (indien mogelijk gecombineerd). Het uitgangspunt is hierbij gemengde woonwijken.

Jaarlijks evalueren we de

woningbouwafspraken met de regio in

relatie tot ontwikkelingen op de

KennisAs en de Randstad. De huidige

regionale afspraken worden eind 2019

aangepast.

Uitvoering geven aan de uitgangspunten

van de Woningmarkstrategie

Opstellen afspraken met ontwikkelaars

over nieuwbouwontwikkelingen

Uitvoeren van de prestatieafspraken met

de Woningstichting

Opstellen en monitoren

prestatieafspraken met de

Woningstichting

Monitoren van de nieuwbouw in relatie

tot de uitgangspunten van de

woningmarktstrategie.

8.2 De woonwijken zijn

zoveel mogelijk gemengd

en nieuwe en bestaande

woningen sluiten qua

type woningen aan bij de

verschillende

doelgroepen.

8.2.1 Bij herstructurering en nieuwbouw zijn de programma's gedifferentieerd en toekomstbestendig.

Met ontwikkelaars per bouwplan

afspraken maken en uitvoeren.

Op basis van de woningmarktstrategie

zijn nieuwbouwprogramma’s

gedifferentieerd opgebouwd.

Via de woningmarktstrategie stimuleren

we vernieuwende woonconcepten zoals

Tiny Houses, cpo of friends-achtige

concepten.

Via een specifieke handreiking

beoordelen we de aanvragen van

omgevingsvergunning voor Tiny Houses

8.2.2 Nieuwbouw en herstructurering draagt bij aan gemengd wonen in de buurt (voor alle doelgroepen) en op een evenwichtige balans tussen senioren, starters, gezinnen en studenten

Gemengd wonen wordt conform de

woningmarktstrategie gestimuleerd.

Bouwen voor ontmoeting

(hofjeswoningen) voor jongeren en

ouderen wordt gestimuleerd

Faciliteren van de realisatie van Het

Groene Hofje, 12 zelfstandige woningen

in Kortenoord voor autistische jongeren

op loopafstand van de mantelzorger

Jaarlijkse monitoring van de stand van

zaken van de woningbouw; zowel

nieuwbouw als opgeleverde woningen.

8.2.3 De buurten Braakakkerweg, Julianastraat en Nude zijn in 2025 geherstructureerd.

In de pilot de Nude, Wijk van de

toekomst krijgen de uitgangspunten van

de Woonvisie een plek

In de uitwerking van herontwikkeling van

de Julianastraat en Braakakkerweg

krijgen de uitgangspunten van de

Woonvisie en de Woningmarktstrategie

een plek.

8.3. Duurzaamheidsmaat-

regelen leiden tot een

stabilisering of daling van

de totale woonlasten voor

bewoners.

8.3.1. Verdere verduurzaming bestaande bouw; energiebesparing en gasloos.

Afspraken maken met

woningcorporaties

over verduurzaming bestaande

woningvoorraad

Gebouwen en wijken stimuleren naar

gasloos (zie verder programma 4)

8.3.2. Inwoners bewust maken Project energiecoaches

89


(x € 1.000)

van de mogelijkheden om energie te besparen c.q. woonlasten te verlagen

Uitvoeringsagenda Woonvisie 2019-2020

(zie programma 4)

8.3.3 Nieuw te bouwen woningen zijn (bijna) energieneutraal

Afspraken met ontwikkelaars en

corporaties (zie verder programma 4)

Vastgoed

8.4 Het gemeentelijk

vastgoed sluit aan bij de

huidige en toekomstige

behoefte en de wensen

van gebruikers

8.4.1. Wageningen heeft kwalitatief goede (multifunctionele) accommodaties waar de verschillende gebruikers naar tevredenheid gebruik van maken.

De kwaliteit van gemeentelijke

(multifunctionele) accommodaties

monitoren en zo nodig verbeteren

Klantmanagers onderhouden regelmatig

contact met gebruikers

Lasten:

0

Baten:

100

Saldo:

100

Gewijzigde tekst

ombuigingen:

8.5 Het optimaal

ondersteunen van

beleidsdoelen en het

afstoten van vastgoed

waarvoor de gemeente

geen wettelijke taak of

lokale kerntaak heeft.

Gewijzigde tekst ombuigingen: 8.5.1 Wageningen heeft een kernvoorraad dat optimaal wordt gebruikt en onderhouden.

Inzetten van (leegstaande) panden voor

het huisvesten van verschillende

doelgroepen.

Er wordt een digitale ruimtebank

opgezet waar vraag en aanbod van

ruimte en locaties bij elkaar komen

Afstoten van vastgoed dat niet langer

noodzakelijk is voor beleidsdoelen

Het Stadskantoor, Theekoepel, de

woningen Nude 25 en 27 en de

voormalige Ireneschool worden in 2019/

2020 verkocht

Gewijzigde tekst ombuigingen:

Tussen 2020 en 2023 worden gemiddeld

drie panden/ locaties per jaar afgestoten:

Generaal Foulkesweg 110, Churchillweg

1, Dudoklaan 6, Nolenstraat 3,

Wilhelminaweg 1, 3 en 3a, Piet

Bakkerstraat 5-7, Hyacintenstraat 18,

Marijkeweg 31, Stationsstraat 82 t/m 88

en en Haarweg 14

Beheer en onderhoud op basis van het

geactualiseerde Meer Jaren Onderhoud

Plan (MJOP)

Periodiek bijstellen van MJOP op basis

van inspecties in samenhang met de

verduurzaming

Lasten:

1.257

Baten:

1.569

Saldo:

311

8.6 Alle gemeentelijke

gebouwen zijn

‘gemiddeld’

energieneutraal in 2030.

8.6.1 Met het verduurzamen van het eigen vastgoed nemen we onze verantwoordelijkheid en geven het goede voorbeeld en dragen bij aan de verduurzaming en circulaire economie van de stad.

Vastgoed verduurzamen op basis van

scenario 'ambitieus + PV' in combinatie

met vervangingsinvesteringen en

dagelijks onderhoud

CO2 reductie van 496 ton per jaar voor

de eerste acht panden

In 2020 start de voorbereiding voor het

verduurzamen van sporthal de Vlinder en

sporthal de Aanloop

Gewijzigde tekst ombuigingen:

Het verduurzamen van de resterende

panden in fase 2 start na 2023 als fase 1

is afgerond.

90

Wat willen we bereiken? 1. Er zijn voldoende woningen in Wageningen voor diverse doelgroepen in een evenwichtige balans over de stad De woningmarktstrategie heeft geleid tot een verbetering van de prioritering, fasering en programmering van (potentiele) woningbouwprojecten. Op de juiste plekken worden voor de juiste doelgroepen betaalbare woningen gerealiseerd. De kernvoorraad sociale woningbouw is kwantitatief en kwalitatief afgestemd op de doelgroep en de gemeente voldoet aan de taakstelling van de huisvesting van statushouders. Op basis van de woonvisie (2016) worden jaarlijks (prestatie)afspraken gemaakt met de corporaties. Ook met ontwikkelaars maken we per plan afspraken over de diverse doelgroepen. Hiermee zorgen we voor voldoende beschikbaarheid van betaalbare woningen voor de doelgroepen senioren, mensen met een beperking, bijzondere doelgroepen, starters en kenniswerkers of jonge tweeverdieners. Dit doel betreft overwegend niet-wettelijke taken. De gemeente Wageningen is wettelijk verplicht om te voldoen aan de taakstelling voor de huisvesting van statushouders.

2. De woonwijken zijn zoveel mogelijk gemengd en nieuwe en bestaande woningen sluiten qua type woningen aan bij de verschillende doelgroepen De gemeente Wageningen wil dat zowel nieuwbouw als bestaande woningvoorraad bijdraagt aan gemengd wonen in de buurt (voor alle doelgroepen) en een evenwichtige balans tussen senioren, starters, gezinnen en studenten. De woningmarktstrategie geeft handvatten voor een evenwichtige verdeling van verschillende, passende en betaalbare woningen voor de diverse doelgroepen in alle wijken in Wageningen. De nieuwbouwwoningen zijn toekomstbestendig. De woningbouwprogramma’s bij zowel herstructurering als nieuwbouw zijn daarom gedifferentieerd en toekomstbestendig en gericht op ontmoeting. Uiteraard is de gemeente verantwoordelijk voor voldoende en kwalitatief goede huisvesting van haar inwoners. 3. Duurzaamheidsmaatregelen leiden tot een stabilisering of daling van de totale woonlasten voor bewoners Door complexgewijs sociale huurwoningen en VvE’s te verduurzamen kunnen in relatief korte tijd veel woningen worden aangepakt. De grootste winst wordt behaald bij complexen met een laag energielabel op het moment van gepland groot onderhoud. Verduurzaming verbetert de kwaliteit van de sociale woningvoorraad en de betaalbaarheid van het wonen voor huurders. Ook het woongedrag is van invloed op energiebesparing. Energiebesparing is direct merkbaar in de portemonnee. Voorlichting over de wijze waarop energiebesparing is te realiseren, is daarom ook belangrijk.

4. Het gemeentelijk vastgoed sluit aan bij de huidige en toekomstige behoefte en de wensen van gebruikers We zetten in op een vastgoedportefeuille die is afgestemd op de behoefte van de samenleving en de wensen van gebruikers. Het gemeentelijke vastgoed bestaat uit maatschappelijk, commercieel- en strategisch vastgoed en wordt op professionele wijze beheerd.

5. Het optimaal ondersteunen van beleidsdoelen en het afstoten van vastgoed waarvoor de gemeente geen wettelijke taak of lokale kerntaak heeft.

Kadernota Bij de kadernota is binnen dit programma geen nieuw beleid aangenomen.

91

Op basis van o.a. beleidsdoelen, vraag en aanbod en rendement wordt besloten om: a. Panden door te exploiteren b. Panden in te zetten voor maatschappelijke doelen c. Locaties te ontwikkelen d. Panden te verkopen 6. Alle gemeentelijke gebouwen zijn ‘gemiddeld’ energieneutraal in 2030 De gemeente wil het energieverbruik laten dalen door versneld een verduurzamingsslag te maken. In 2018 is gestart met acht geselecteerde panden (1e fase) en het zwembad. Voor het overige vastgoed is in 2019 een plan opgesteld hoe de overige panden (2e fase) voor 2030 klimaatneutraal gemaakt kunnen worden inclusief de kosten

Betrokkenheid verbonden partijen

Verenigingen van eigenaren Vereniging van eigenaren van het complex Stadsbrink 291 t/m 355

(oneven), de Woningstichting en Idealis zijn betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit dit programma.

De Vereniging van Eigenaren Stadsbrink en de gemeente Wageningen hebben

ieder voor 50% zeggenschap. In de splitsingsakte (1981) staat het appartementsrecht voor het gebruik van kantoorruimte op de begane grond en de eerste verdieping met toebehoren als half onverdeeld aandeel. De andere helft betreft het appartementsrecht van de 32 flatwoningen. Voor de gemeenschappelijke gedeelten worden de onderhoudskosten naar rato verdeeld tussen beide partijen. Jaarlijks wordt een ledenvergadering gehouden. Bij de verkoop van het stadskantoor gaat ons deel van de VvE over op de nieuwe eigenaar.

Regio FoodValley Regio FoodValley is een samenwerkingsverband van acht gemeenten, met samen 330.000 inwoners. De Gemeente Wageningen neemt deel aan Regio FoodValley middels een gemeenschappelijke regeling om een aantal doelen uit haar programma te bereiken. Voor ‘Wonen’ zijn deze doelen o.m. het vergroten van de aantrekkelijkheid, wervingskracht en betaalbaarheid van het wonen in de FoodValley regio, uitgewerkt in het toekomstbestendig maken van de bestaande woningvoorraad en voorzien in de (nieuwe) woningbehoefte van starters, ouderen, studenten, kenniswerkers en doorstromers. Gemeenten leveren ambtelijke capaciteit voor het uitvoeren van regionale opgaven. De regio ontwikkelt beleid en coördineert een uitvoeringsprogramma 2018-2021, dat een groot aantal projecten behelst. Deze projecten worden door samenwerkende gemeenten uitgevoerd.

Beleidskader Het bestaande beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten:

Beleidsnota’s

Woonvisie 2025 (2016)

Prestatieafspraken De Woningstichting 2019

Prestatieafspraken Idealis 2019-2022

Herziene Beleidsregels kamergewijze verhuur (2017)

Besluit begroting en verantwoording (BBV) (2015)

Notitie vraag en aanbod studentenhuisvesting 2019-2023 (2019)

Notitie integrale afweging potentiële locaties voor studentenhuisvesting Wageningen (2017)

Duurzame Gebiedsontwikkeling vanuit het Klimaatplan 2017-2021 (2017)

Convenant WAC (2016)

92

Beleidsindicatoren


Nieuwbouw woningen Aantal per 1.000 woningen

ABF –

Systeem

woning-

voorraad

Het aantal

nieuwbouwwoningen, per

1.000 woningen.

2015 9,2 6,4

2016 28,3 7,2

2017

2018

2019

2020

Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Wonen zijn als volgt:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - -13 -28 -69 -116

Bestaand beleid 3.391 1.729 1.861 1.741 1.744 1.759

Totale lasten 3.391 1.729 1.847 1.713 1.675 1.643

BATEN

Ombuigingen - - 500 750 1.000 250

Bestaand beleid 2.580 1.000 1.098 1.007 1.017 1.027

Totale baten 2.580 1.000 1.598 1.757 2.017 1.277

SALDO

Ombuigingen - - 513 778 1.069 366

Bestaand beleid -811 -729 -763 -734 -726 -732

Totaal saldo -811 -729 -250 44 343 -366

-4.000

-3.000

-2.000

-1.000

-

1.000

2.000

3.000

in €

1.0

00



93

In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Wonen opgenomen:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Volkshuisvesting 178 179 185 191 195 199

Exploi tatie verspreid woningbezi t 1.101 37 140 41 42 42

Woonruimtezorg 41 44 39 40 41 42

Exploi tatie Vastgoed 2.071 1.469 1.484 1.441 1.397 1.360

Totale lasten 3.391 1.729 1.847 1.713 1.675 1.643

BATEN

Volkshuisvesting 32 31 27 27 27 28

Exploi tatie verspreid woningbezi t 1.069 6 106 6 6 6

Woonruimtezorg 2 2 3 3 3 3

Exploi tatie Vastgoed 1.477 960 1.463 1.722 1.981 1.240

Totale baten 2.580 1.000 1.598 1.757 2.017 1.277

SALDO -811 -729 -250 44 343 -366


2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

Verkoop van gemeentel i jk vastgoed 513 778 1.041 309

Verduurzaming gemeentel i jke gebouwe fase 2 - - 28 57

Totaal aan ombuigingen 513 778 1.069 366

94


-180

-160

-140

-120

-100

-80

-60

-40

-20

0Volkshuisvesting

Exploitatie verspreidwoningbezit Woonruimtezorg Exploitatie Vastgoed



95

Pr 9: Sport & Cultuur


Sport Sport als doel geeft jong en oud plezier en ontspanning. De georganiseerde sport leert mensen om te gaan met winst en verlies, met regels, met anderen. Sport als middel draagt bij aan een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid, zelfredzaamheid en deelname aan de gemeenschap. Zowel sport als doel als sport als middel is daarom belangrijk voor de Wageningse gemeenschap. De gemeente Wageningen streeft ernaar inwoners gezonder te laten leven en de mogelijkheid te bieden om te kunnen participeren in de samenleving. Om dit maatschappelijk effect te realiseren, zijn de volgende thema’s actueel: Jongeren Op Gezond Gewicht GIDS-project Spelenderwijs Gezond Blijven sporten door recreatiesport 50+ Sport en bewegen Sporten op recept. Cultuur Wij vinden het belangrijk om te onderstrepen dat cultuur een waarde in zich heeft. Naast dat je van cultuur kunt genieten, je blikveld kunt verruimen, iets kunt leren of er samen aan kunt deelnemen, draagt het bij aan persoonlijke ontwikkeling. Kunst en cultuur zorgen ervoor dat mensen deelnemen aan de samenleving. Een basisvoorzieningenstructuur is daarbij voorwaarde, waarbij cultuureducatie voor jongeren een belangrijk speerpunt is. In het CultuurActiePlan wordt gefocust op 4 thema’s die voortkomen uit de ambities van het college: Cultuureducatie; Cultuur is van en voor iedereen; Ruimtebehoefte; Samenwerking. Het jaar 2020 zal in het teken staan van de uitvoering van het CultuurActiePlan. Cultuur draagt bij aan een bruisende stad en zorgt voor een aantrekkelijk klimaat voor inwoners, bezoekers, kennisinstellingen en bedrijven. Creativiteit en innovatie zijn ook van belang bij vraagstukken op gebied van zorg,

96

maatschappelijk verantwoord ondernemen, energie- en voedselvoorzieningen en vergrijzing. Cultuur en kunst kunnen daaraan een belangrijke bijdrage leveren. Ede en Wageningen hebben een gezamenlijk plan ingediend bij het ministerie van OCW voor een proeftuin om de werelden van kennis, voedsel en kunst met elkaar te verbinden Met deze proeftuin, genaamd Ede_ Wageningen_Culturele_Bloei, pakken we de kansen op, die door onze cultuursector zijn geformuleerd rondom cultuur & voedsel in het regionaal cultuurprofiel. Met de proeftuin willen wij inwoners zo veel mogelijk de kans geven mee te doen aan cultuur en zich te laten inspireren door de vernieuwende initiatieven rondom voedsel in onze regio. De proeftuin wordt mogelijk gemaakt door een bijdrage van het ministerie van € 175.000 en door cofinanciering door de KennisAs Ede-Wageningen en de provincie Gelderland. Een kwartiermaker gaat aan de slag om een netwerk op te bouwen tussen cultuurmakers uit Ede en Wageningen en partijen als de Wageningen Universiteit, de Christelijke Hogeschool Ede en innovatieve foodbedrijven in de regio. Dit past bij de ambitie van het college om kunstenaars uit te nodigen bij het creëren van innovatieve ideeën en oplossingen. In 2020 denken we met de bblthk mee over een nieuwe visie. Zoals opgenomen in het Coalitieakkoord wordt verder gewerkt aan het realiseren van een poppodium. Hierbij wordt uitgegaan van het ‘Popuppodium’ (popupop) waarbij de stad als podium fungeert. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met betrokken stakeholders zoals Wageningen live, Unitas, Junushoff en anderen. In 2020 herdenken we het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog, 75 jaar geleden, en vieren we de bevrijding. In het kader van 75 jaar bevrijding organiseert de gemeente in samenwerking met Wageningen 45 extra activiteiten. Deze thema’s zijn verwerkt in een doelenboom, waarin per doel wordt beantwoord: Wat willen we bereiken? (doelen en subdoelen) Wat gaan we daarvoor doen? (activiteiten)

Ombuigingen Maatregel 24 Aanpassen cultuuractieplan (CAP) Inhoud maatregel: De ambities voor het cultuuractieplan worden verlaagd. Consequenties: Voor het CultuurActiePlan heeft de raad 4 thema’s vastgesteld die uitgewerkt moeten worden: 1. Cultuureducatie 2. Cultuur is van en voor iedereen 3. Ruimtebehoefte 4. Samenwerken. Deze thema’s met bijbehorende ambities worden op dit moment uitgewerkt met de stad en het culturele veld. De beschikbare financiële middelen waren nog niet verdeeld over deze thema’s. In het algemeen geldt dat de nadruk nog meer op coördinatie, samenwerking en afstemming komt te liggen en de gemeente geen of minder financiële ruimte heeft om projecten of aanvullende voorzieningen of projecten te bekostigen zoals cultureel aanbod of ruimtes. Wat betreft de vier thema’s komt de focus van het CAP met deze ombuiging nog meer te liggen op cultuureducatie. Voor de andere thema’s blijft er weinig tot geen budget meer over. Voor het thema cultuureducatie was beschreven: ‘We willen kijken hoe we initiatieven op het gebied van cultuureducatie kunnen faciliteren die aanbod voor inwoners ontsluiten.’ De gemeente Wageningen kan het CultuurActiePlan na de ombuiging nog zorg te dragen voor de coördinatie van buitenschoolse educatie en wanneer nodig (deels) de randvoorwaarden faciliteren (als het gaat bijvoorbeeld om innovatie of deskundigheidbevordering).

97

Uit de uitwerking van het CultuurActiePlan komt een samenhangend financieel plaatje, waarbij uiteraard geldt dat hogere kosten voor één van de ambities betekent dat een andere ambitie met minder middelen zal moeten worden gerealiseerd.

Maatregel 25 Invullen formatieruimte groenvoorziening door personeel sportonderhoud Inhoud maatregel: Beschikbare formatieruimte bij de groenvoorziening wordt ingevuld door personeel sportonderhoud. Toezicht groot onderhoud velden en dagelijkse status velden, uitvoering maaiwerk sportvelden en communicatie betreffende onderhoud richting sportclubs worden aan Sportservice Ede uitbesteed. Algemene coördinatie en contacten/ afstemming met de verenigingen blijven wel binnen beheer Gemeente Wageningen. Consequenties: Het maaiwerk wordt volledig extern weggezet, waardoor de huidige (afgeschreven) maaimachine niet vervangen hoeft te worden. Door een externe partij kunnen werkzaamheden sneller en efficiënter uitgevoerd worden wat ook voor de sportverenigingen een voordeel zal zijn. Voor het personeel dat nu actief is in het beheer van de sportparken is een passende plek beschikbaar in het wijkbeheer binnen de huidige formatieruimte.

Maatregel 26 Realisering cultuurplantsoen, incl. poppodium Inhoud maatregel: Uitgaan van een maximale subsidie van €75.000 voor de eerste twee jaar voor het poppodium (2020, 2021) met een mogelijke groei naar €100.000 in de tweede fase na een evaluatie. Consequenties: De initiatiefnemers van het poppodium hebben een businesscase met drie scenario’s uitgewerkt (75.000, 100.000 en 125.000). De consequentie van de ombuiging is dat er in de eerste twee jaar alleen financiële ruimte is voor het kleinste scenario. De grootte van de subsidie heeft voor het publiek, de stad en de organisatoren gevolgen voor het aantal geprogrammeerde evenementen/optreden en daarmee het aantal te verwachten bezoekers.

Maatregel 27 Een jaar lang niet aanstellen cultuurmakelaar Inhoud maatregel: In 2020 is er geen cultuurmakelaar. In het plan van aanpak voor cultuuractieplan is vastgesteld dat op basis van het CultuurActiePlan (CAP) wordt besloten over de inzet van een cultuurmakelaar (met een aangepast profiel). De besluitvorming over het CAP zal in de loop van 2020 plaatsvinden. Door de ombuiging is het niet mogelijk om al in de loop van 2020 een cultuurmakelaar aan te stellen. Dit wordt een jaar uitgesteld. Consequenties: De cultuurmakelaar die tot medio 2019 actief was, had een brede taakomschrijving. Deze functie wordt in 2020 niet ingevuld en het culturele veld zal derhalve geen vraagbaak hebben voor vragen over initiatieven, samenwerking en mogelijkheden voor financiering. Er wordt op het moment wel een ruimtebank ingericht waar initiatieven en organisaties met hun ruimtevraag terecht kunnen. Op praktisch vlak betekent het dat de Wageningse Amateur Kunstdag (WAK) niet gefaciliteerd wordt met een coördinator. In 2019 is de organisatie van de WAK opgepakt door het culturele veld zelf.

98

Doelenboom


(x € 1.000)

Inwoners van Wageningen leven gezonder en participeren in de samenleving.

Sport algemeen Ontwikkeling stimuleringsregeling

sportverenigingen (onderhoud, regeling

oud papier) (wens Raad 25 juni 2018)

Visie op bewegen, sport

(doorbraakdossier coalitieprogramma

kwaliteit van leven) (wens Raad 25 juni

2018)

9.1 Jongeren, ouderen en

mensen met obesitas

sporten meer.

9.1.1 Het aantal jongeren dat lid is van een sportvereniging of sportclub is in alle wijken 35% of meer.

Subsidiëren van Sportservice

Wageningen

Lasten:

9

Baten:

0

Saldo:

-9

Kinderen laten kennis maken met het

aanbod van sportverenigingen en

sportclubs via de sportolympiade en

Sjors Sportief

9.1.2 Er is een

alcoholmatigings- en

voedingsbeleid.

Het Project Jongeren Op Gezond

Gewicht

Het regionale alcoholmatigingsproject

Frisvalley

9.1.3 Het aantal ouderen dat

sport is 50% of meer.

Wageningen Vitaal omvat een brede

beweeg aanpak voor de 65-plussers.

Subsidiëren van De Waag

9.1.4 Tien jongeren en

volwassenen met obesitas of

anderszins worden elk jaar lid

van een sportvereniging of

sportclub.

Subsidiëren De Waag


Wageningen

Sporten ‘op recept’ via huisartsen,

fysiotherapeuten en dergelijke

Deelname aan ‘Uniek Sporten’.

Binnen JOGG wordt gewerkt aan een

hoger aantal kinderen uit een lage SES-

wijk dat lid wordt van een

sportaanbieder.

9.1.5 Scholen maken maximaal

gebruik van de mogelijkheden

voor bewegingsonderwijs (8.6

coalitieprogramma)

Pilot Bewegend Leren waarbij bewegen

meer geïntegreerd wordt in de

schooldag.

9.2 Meer volwassenen

sporten.

9.2.1 Het aantal volwassenen dat voldoet aan de Nederlandse beweegnorm is gelijk aan het landelijk gemiddelde.

Initiatieven financieren die het aantal

vrij toegankelijke mogelijkheden om te

sporten in de buitenruimte vergroten


Wageningen

Het exploiteren van binnen- en

buitensportaccommodaties en deze

onder kostprijs ter beschikking stellen

waardoor de kosten van sporten relatief

laag blijft

Gelegenheid bieden aan

sportverenigingen om de binnen- en

buitensportaccommodaties in eigen

beheer te nemen waardoor de kosten

lager worden en zij eigen

verantwoordelijkheid nemen

Lasten:

3.106

Baten:

1.194

Saldo:

-

1.912

9.2.2 Het aantal volwassenen dat sport als lid van een sportvereniging of bij een

Subsidiëren van buurtsportcoaches

Het adviseren van sportverenigingen ten

aanzien van het aan zich binden van

99


(x € 1.000)

sport- of fitnessclub, is 60% of meer.

volwassen sporters

9.2.3 Sporten moet betaalbaar zijn voor diegenen die het niet kunnen betalen.

Ik Doe Mee Fonds.

Laagdrempelig toegankelijke sport en

beweegactiviteiten voor kinderen (zoals

het Kidsactiefkamp).

9.3 Er is een veelzijdig

cultureel aanbod passend

bij de identiteit

Wageningen Stad der

bevrijding.

9.3.1 Professionele kunst in Wageningen is mogelijk gemaakt.

Subsidiëring van Stichting Junushoff Lasten:

2.277

Baten:

48

Saldo:

-

2.229

Het beoordelen en eventueel honoreren

van subsidieaanvragen van éénmalige

culturele activiteiten

9.3.2 Culturele organisaties en initiatieven worden gestimuleerd door organisatorische ondersteuning te bieden (9.2 coalitieprogramma)

Kunstenaars worden uitgenodigd voor

het creëren van innovatieve ideeën en

oplossingen (9.7 coalitieprogramma)

9.3.3 Inwoners hebben de mogelijkheid om te lezen en kennis te maken met literatuur.

Subsidiëren van de bblthk

9.3.4. Initiatieven voor het (doen) realiseren van een poppodium worden actief ondersteund (9.3 coalitieprogramma)

Gevolg geven aan het raadsbesluit over

Popupop.

9.3.5. Wageningen Stad der bevrijding wordt niet beperkt tot 4 en 5 mei. De gemeente schept kaders voor een Bevrijdingsfestival als onderdeel van een jaarprogramma waarin vrijheid / de bevrijding leidend is (9.1 coalitieprogramma)

In het kader van 75 jaar bevrijding

organiseert de gemeente in

samenwerking met Wageningen 45 extra

activiteiten.

9.3.6 De gemeente investeert in cultuureducatie en participatie, met het oog op sociale binding en creativiteit (9.6 coalitieprogramma).


het CultuurActiePlan

9.3.7 De gemeente stimuleert cultureel ondernemerschap (9.10 coalitieprogramma)


het CultuurActiePlan

Uitvoering van de proeftuin

Ede_Wageningen_Culturele_Bloei

9.4 Inwoners hebben

kennis gemaakt met en

deelgenomen aan kunst

en cultuur.

9.4.1 Studenten en medewerkers van de WUR en kennisintensieve bedrijven zijn betrokken bij culturele initiatieven en activiteiten in Wageningen.

Uitvoering van de proeftuin

Ede_Wageningen_Culturele_Bloei

Lasten:

399

Baten:

0

Saldo:

-399 9. 9.4.2 Jongeren zijn in

aanraking geweest met cultuureducatie (focus primair op binnenschoolse educatie zodat alle kinderen bereikt worden).

Subsidiëring van een vraaggericht

Kunstmenu.

Subsidiëren van amateurverenigingen

Gemeenschappelijk gebruik van

culturele media stimuleren

Deelname aan ‘Cultuureducatie met

Kwaliteit’.


het CultuurActiePlan waarin wordt

voorgesteld om binnen- en

buitenschoolse educatie meer met elkaar

te verbinden.

100


(x € 1.000)

9.4.3 Amateurkunst is bevorderd.

Het verstrekken van

amateurkunstsubsidies en subsidies voor

eenmalige culturele activiteiten,

zaalhuur Junushoff en tentoonstellingen

Subsidiëren van Stichting Junushoff

9.4.4 Er is een podium voor ontmoeting en debat.


9.4.5 Lezen, taal en informatie educatie is aangeboden.


9.4.6 Verdere versnippering en verschraling van cultuureducatie in de vrije tijd (buitenschoolse educatie) wordt voorkomen (9.1 coalitieprogramma)


het CultuurActiePlan.

9.5 Culturele

basisvoorzieningen zijn

voor iedereen in

Wageningen

toegankelijk.

9.5.1 Kennis en informatie is beschikbaar en toegankelijk gehouden.

Subsidiëren van de bblthk Lasten:

58

Baten:

0

Saldo:

-58

9.5.2 De inwoners en bezoekers zijn in aanraking gekomen met de cultuurhistorie van Wageningen.

Verstrekken van een structurele subsidie

aan museum de Casteelse Poort

9.5.3 De archieven zijn onderhouden en beschikbaar gesteld.

Opslag en waar mogelijk digitalisering

van het Wagenings archief

9.5. 4 Vergroten toegankelijkheid deelname cultuur (9.8 coalitieprogramma)


het CultuurActiePlan.

101

Wat willen we bereiken? 1. Jongeren, ouderen en mensen met obesitas sporten meer De gemeente Wageningen wil jongeren stimuleren te gaan sporten door sportcoaches te subsidiëren. Daarnaast wil de gemeente kinderen op laagdrempelige wijze kennis laten maken met verschillende sporten. Tot slot is er extra aandacht voor mensen met obesitas en mensen die aangepast willen sporten. Sport stimuleren onder inwoners is geen wettelijke taak. 2. Meer volwassenen hebben gesport Om volwassenen meer te laten sporten, financiert de gemeente Wageningen initiatieven die het openbaar sporten bevorderen. Daarnaast vindt de gemeente Wageningen het belangrijk dat de kosten voor sporten relatief laag blijven, waardoor het binnen- en buitensportaccommodaties exploiteert. Ook wordt de mogelijkheid geboden dat sportverenigingen deze accommodaties in eigen beheer nemen waardoor de kosten lager worden en zij zelf verantwoordelijkheid dragen. De gemeente wil verenigingen adviseren hoe zij vrijwilligers en volwassenen aan zich kunnen binden om zo meer volwassenen te laten sporten. Zoals eerder genoemd, zitten er aan activiteiten om sport te stimuleren onder inwoners geen wettelijke taken verbonden. 3. Er is een veelzijdig cultureel aanbod passend bij de identiteit van Wageningen De gemeente Wageningen wil een veelzijdig cultureel aanbod realiseren door culturele initiatieven te ondersteunen en te stimuleren, professionele kunst mogelijk te maken en door inwoners de mogelijkheid te bieden om te lezen en kennis te maken met literatuur.

Dit doel betreft voor het grootste gedeelte niet-wettelijke taken. De bibliotheekvoorziening is wel geregeld in de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen. Een bibliotheekvoorziening is niet direct een wettelijke taak, maar in genoemde wet is wel geregeld dat een gemeente niet zo maar een bibliotheek kan opheffen. Hiervoor is eerst overleg nodig met partijen op wie dit van invloed kan zijn. Zo nodig worden er afspraken gemaakt over de toegankelijkheid van een openbaar toegankelijke bibliotheekvoorziening.

4. Inwoners hebben kennis gemaakt met en deelgenomen aan kunst en cultuur De gemeente Wageningen wil haar inwoners kennis laten maken en laten deelnemen aan kunst en cultuur. Hiervoor ligt de focus op de volgende subdoelen: 1. Er is een aanbod gericht op lezen, taal, informatie en educatie; 2. Er is een podium voor ontmoeting en debat; 3. Amateurkunst wordt bevorderd; 4. Studenten en medewerkers van de WUR en kennisintensieve

bedrijven worden betrokken bij culturele initiatieven; 5. Jongeren zijn in aanraking geweest met cultuureducatie waarbij

de focus primair ligt op het onderwijs zodat alle kinderen bereikt worden.

Ook hier geldt dat het in principe geen wettelijke taken zijn van de gemeente. De Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen is wel van toepassing.

Nieuw beleid & kadernota

Kadernota onvermijdelijke ontwikkelingen: Exploitatie en onderhoud sporthallen

en –velden Wegtrekken gymnastiekonderwijs

Pantarijn Renovatie kunstgrasveld hockey

Beleidskader

Het bestaande beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten: • Verhuurtarieven gemeentelijke

sportaccommodaties (2012)

• Beleidsnota ‘Wageningen Sport!’ (2012)

Kadernota

Binnen dit programma is in de kadernota geen nieuw beleid aangenomen.

102

5. Culturele basisvoorzieningen zijn voor iedereen toegankelijk Door kennis en informatie beschikbaar en toegankelijk te houden, de archieven te onderhouden en beschikbaar te stellen en inwoners de mogelijkheid te geven om in aanraking te komen met de cultuurhistorie van Wageningen, zijn culturele basisvoorzieningen voor iedereen in de gemeente Wageningen toegankelijk. De gemeente heeft hierin een wettelijke taak, namelijk de Archiefwet. Ook de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen is van toepassing.

Betrokkenheid verbonden partijen Er zijn geen verbonden partijen betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit dit programma.

Beleidskader cultuur Het bestaande beleid van Wageningen is vastgelegd in de volgende documenten: Beleidsnota’s Cultuurnota 2014 en verder - Samen

werken aan cultuur (2013) Uitgangspunten toetsing en

handhaving Delftse schoolpanden Hoogstraat (1996)

Dakvlakkenbeleid (2000)

Archeologienota (2004)

Herstel van de kwaliteit van de Delftse Schoolpanden rondom de Markt (2008)

103

Beleidsindicatoren


Niet-sporters % RIVM - CBS Het percentage inwoners dat

niet sport ten opzichte van

het totaal aantal inwoners.

2015

2016 34,4 48,7

2017

2018

2019

2020

De indicator ‘niet-sporters’ wordt gebaseerd op cijfers uit de Gezondheidsenquête (CBS, RIVM), welke om de vier jaar uitgevoerd wordt. Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Sport & Cultuur zijn als volgt:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - -106 -146 -121 -121

Bestaand beleid 7.632 6.357 6.611 6.747 7.584 6.962

Totale lasten 7.632 6.357 6.505 6.601 7.463 6.841

BATEN


Bestaand beleid 2.825 1.251 1.249 1.247 2.009 1.290

Totale baten 2.825 1.251 1.249 1.247 2.009 1.290

SALDO

Ombuigingen - - 106 146 121 121

Bestaand beleid -4.807 -5.106 -5.362 -5.500 -5.575 -5.673

Totaal saldo -4.807 -5.106 -5.256 -5.354 -5.454 -5.552

-10.000

-8.000

-6.000

-4.000

-2.000

-

2.000

4.000

in €

1.0

00


Bestaand beleid lasten Ombuigingen lasten

Bestaand beleid baten Ombuigingen baten

104

In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Sport & Cultuur opgenomen:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Openbaar Bibl iotheekwerk 1.117 1.112 1.106 1.152 1.167 1.182

Sport 4.934 3.365 3.353 3.361 4.130 3.414

Bevordering Kunst En Cultuur 1.170 1.485 1.640 1.673 1.744 1.817

Oud Archief 160 163 167 172 176 179

Musea 56 50 50 51 52 53

Beleidsdomein cultuur a ls middel participatie 167 157 162 164 167 169

Mediabeleid 29 26 27 27 27 28

Totale lasten 7.632 6.357 6.505 6.601 7.463 6.841

BATEN

Openbaar Bibl iotheekwerk 49 49 47 46 45 43

Sport 2.777 1.188 1.194 1.201 1.964 1.199

Bevordering Kunst En Cultuur -8 - - - - 47

Oud Archief 7 8 0 0 0 0

Musea - - - - - -

Beleidsdomein cultuur a ls middel participatie - 7 7 - - -

Mediabeleid - - - - - -

Totale baten 2.825 1.251 1.249 1.247 2.009 1.290

SALDO -4.807 -5.106 -5.256 -5.354 -5.454 -5.552


2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

Aanpassen cultuuractieplan (CAP) 54 75 75 75

Real isering cultuurplantsoen, incl . poppodium - 50 25 25

Invul len formatieruimte groenvoorziening door personeel sportonderhoud 21 21 21 21

Een jaar lang niet aanstel len cultuurmakelaar 31 - - -


105


-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

0



106

Pr 10: Veiligheid


Het programma Veiligheid richt zich op een veilig en leefbaar klimaat om in te wonen, werken en te verblijven. Veiligheid en vrijheid zijn twee essentiële randvoorwaarden voor een goed functionerende democratische rechtsstaat. Dit kunnen we niet alleen. Dat doen we samen met de veiligheidspartners, het OM, de politie en met onze maatschappelijke partners Woningstichting, Solidez en Idealis. Ook werken we samen met bewoners. Samen zorgen we voor een duurzame en veerkrachtige veiligheid in Wageningen. De gemeente kiest voor een proactieve en preventieve insteek ter bestrijding en beperking van veiligheidsrisico’s en biedt ook een slagvaardige en adequate hulpverlening bij kleine en grote calamiteiten of crises. Om een goed beeld te krijgen van de veiligheidsproblematiek in de gemeente en de gewenste prioriteiten, is in 2019 een veiligheidsanalyse opgesteld. Deze vormt de basis voor het Veiligheidsplan 2019-2020 dat ter consulatie is voorgelegd aan de raad op 7 oktober 2020. In het Veiligheidsplan zijn vier prioriteiten geformuleerd: - Ondermijning - Zorg en Veiligheid - Evenementen - Crisisbeheersing Regionaal zijn in 2019 de volgende documenten vastgesteld, welke van invloed zijn op de lokale uitvoering van de taken op het gebied van veiligheid:

1) het Beleidsplan Veiligheidsregio 2020-2023. 2) de Veiligheidsstrategie 2019-2022 Oost-Nederland. 3) Meerjarenbeleidsplan 2019-2022 Politie Oost-Nederland.

107

Beoogd maatschappelijk effect De gemeente Wageningen wil samen met haar ketenpartners inwoners, ondernemers en bezoekers een veilig klimaat aanbieden om in te wonen, werken en te verblijven. Een klimaat met een goede balans tussen de privacy van de persoon en de gemeentelijke activiteiten. Om dit maatschappelijk effect te realiseren, geven we uitvoering aan de prioriteiten zoals deze zijn benoemd in het Veiligheidsplan en volgen we de speerpunten zoals deze zijn vastgesteld in onze Veiligheidsregio Gelderland Midden en het politiedistrict Oost Nederland. Hierbij zijn in 2020 de volgende thema’s van belang: Lokaal:

Maatschappelijke ondermijning (georganiseerde criminaliteit dichtbij) Zorg en Veiligheid Veiligheidsbeleid en evenementen veiligheid Crisisbeheersing (Intensivering bevolkingszorg door o.a. de aanpassing van de crisisstructuur binnen

de Veiligheidsregio).

Regionaal: High impact Crime (woninginbraken, overvallen, geweld) Overlast gevende mensen en kwetsbare personen Cybercrime/gedigitaliseerde criminaliteit Informatiegestuurd werken

Wat wij aan basale taken verrichten is opgenomen in de doelenboom. De ontwikkelingen op het gebied van veiligheid en criminaliteit gaan hard en de samenwerking met andere partijen neemt een steeds prominentere rol in. Het Veiligheidsplan 2019-2020 en de prioriteiten die hierin zijn gesteld vormt de leidraad voor de uitvoering van het Veiligheidsbeleid in 2020. Om dit te kunnen realiseren wordt in deze begroting extra budget gevraagd voor de hiertoe benodigde capaciteit.


Ombuigingen

Binnen dit programma zijn geen ombuigingen opgenomen.

108

Doelenboom


(x € 1.000)

Inwoners, ondernemers en bezoekers voelen zich veilig in hun eigen omgeving

10.1 Steeds minder

inwoners worden

slachtoffer van

criminaliteit.

10.1.1 Bewustwording over het beveiligen van het huis om het inbrekers niet makkelijk te maken. Meer verbinding en waakzaamheid bij de buurt. Bewustwording van het verhogen van de veiligheid in eigen woonomgeving.

Bereidheid van inwoners om bij de politie melding te maken van onveilige of criminele handelingen. Verhoging van de zelfredzaamheid.

Het geven van voorlichting op gebied

van oplichting (specifiek ouderen, maar

ook hun omgeving)

Inzet van WhatsApp buurtpreventie

groepen.

Voorlichtingsavond voor ondernemers

over georganiseerde criminaliteit

Opstellen van veiligheidsbeleid en

uitvoeringsprogramma.

Aanpassing APV

Lasten:

69

Baten:

0

Saldo:

-69

10.1.2 De samenwerking tussen partners opzoeken en integraal samenwerken met andere beleidsvelden.

Overleg met de politie/wijkagenten

Participeren in Veiligheidshuis, RIEC-

ON

Stedelijke werkgroep

Samenwerken met adviseurs veiligheid

uit de regio (West Veluwe Vallei en

Veiligheidsregio)

Handle with Care (voorheen compass)

(politie informeert contactpersoon van

de school als er sprake is van huiselijk

geweld in het gezin van leerling).

10.1.3 De gemeente onderneemt pro actieve acties en speelt flexibel in op actuele veiligheidsvraagstukken (situaties).

Wekelijks overleg over openbare orde

met burgemeester en politie waarin de

actuele situatie wordt gevolgd en

afspraken over aanpak worden gemaakt

tussen gemeente en politie

Overleg met Startpunt, kernteam en het

veiligheidshuis

Overleg met kernteam

10.2 De overlast bij

inwoners is

teruggedrongen.

10.2.1 Samenwerkingsvormen en afstemming met diverse maatschappelijke partners 10.2.2 Benaderbaar zijn voor inwoners die te maken hebben met overlast.

Participeren in Veiligheidshuis

Aanpak door wijkteams

Overleg met onze maatschappelijke

partners

Subsidiëren en samenwerken met

bureau HALT

Opstellen en uitvoering geven aan

convenanten

Samenwerking met WUR

Samenwerken met

buurtbemiddeling/jongerenwerker

Afstemmingsoverleg veiligheid

Gelderland Midden

Regelmatig stukjes over veiligheid

publiceren in de krant en op sociale

media

Nauwe samenwerking met politie en in

gesprek gaan met klager.

Lasten:

15

Baten:

0

Saldo:

-15

10.2.2 De gemeente zorgt voor een persoons- en gezinsgerichte aanpak op overlast.

Participeren in Veiligheidshuis

Intern samenwerken met o.a. Startpunt

en kernteam

Nauwe samenwerking met wijkagent

Nauwe samenwerking met

109


(x € 1.000)

buurtbemiddeling

10.2.3 De gemeente en partners hebben flexibel ingespeeld op actuele overlastsituaties.

Wijkteams

Overleg met Idealis en andere partners

10.3 Maatschappelijke

onrust is voorkomen

en/of gede-escaleerd.

10.3.1 In het geval van een calamiteit kunnen betrokkenen elkaar 24/7 bereiken op basis van het protocol maatschappelijke onrust.

Uitvoering geven aan en onderhouden

van protocol

10.4 Er is snelle en

adequate hulp geboden

bij brand en ongevallen.

10.4.1 Brandbestrijding. Het uitbesteden van de taken aan de

veiligheids- en gezondheidsregio

Gelderland Midden (VGGM)

Voorlichting brandpreventie (project

voor ouderen i.s.m. leerlingen

Veiligheid van het ROC)

Lasten:

1.761

Baten:

0

Saldo:

-

1.761 10.4.2 Risicobeheersing. Het uitbesteden van taken aan de

veiligheids- en gezondheidsregio

Gelderland Midden (VGGM)

10.5 Er is snelle en

adequate hulp geboden

in geval van crisis.

10.5.1 In geval van een crisis is de ambtelijke organisatie afdoende voorbereid op haar taken.

Uitvoering geven en voorbereiden van

het Regionaal Crisisplan

Opleiden en trainen van medewerkers en

bestuur

Lasten:

42

Baten:

0

Saldo:

-42

10.5.2 Bewustwording en zelfredzaamheid van inwoners en ondernemers zijn vergroot op het gebied van crisis.

Geven van voorlichting aansluitend bij

VGGM of landelijke initiatieven

10.5.3 Ambtenaar Openbare Veiligheid en communicatieadviseurs zijn 24/7 paraat in piketdienst.

Uitvoering geven aan de piketregeling

110

Wat willen we bereiken? 1. Steeds minder inwoners worden slachtoffer van criminaliteit Daar waar de politie zich richt op met name de handhaving en opsporing, zetten we als gemeente in op preventie, samenwerking met inwoners en organisaties. Daarnaast geven we voorlichting op het gebied van zelfredzaamheid en bewustwording. Burgers en ondernemers hebben een groeiende rol als het gaat om veiligheid in huis, bedrijf en buurt zijn hiervoor medeverantwoordelijk. Juist de betrokkenheid op het gebied van veiligheid van bewoners, instellingen en ondernemers bij hun leef- en werkomgeving draagt bij aan de sociale kwaliteit van de stad. Buurtpreventiegroepen spelen een belangrijke rol in het tegen gaan van High Impact Crimes (inbraken). We streven naar een uitbreiding van WhatsApp buurtpreventiegroepen over heel Wageningen. Daarnaast is de samenwerking met partners van belang en wil de gemeente flexibel inspelen op actuele veiligheidsvraagstukken om inwoners minder slachtoffer te laten worden van criminaliteit. Samen maken we Wageningen veilig. Dit doel betreft alleen niet-wettelijke taken. 2. De overlast bij inwoners is teruggedrongen Door een persoons- en gezinsgerichte aanpak op overlast, flexibel in te spelen op actuele overlastsituaties en nauw te blijven samenwerken met partners wil de gemeente de overlast die inwoners en ondernemers ervaren terugdringen. Sluitende Aanpak Personen met Verward Gedrag De gemeente Wageningen werkt samen met haar lokale en regionale partners in het Zorg- en Veiligheidsdomein aan de sluitende aanpak van personen met verward gedrag (zie programma 6).

Ook zetten we ons in op overlastbeperking van studenten. Gezamenlijk met andere partners proberen we aan de voorkant de overlast te beperken. Wvggz Op 1 januari 2020 treedt de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) in werking. De Wvggz vervangt de huidige wet Bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Bopz). De Wvggz beoogt patiënten en naasten meer centraal te zetten. Daarnaast komt de zorg in plaats van de opname centraal te staan (zie programma 6). Ook hier geldt dat aan het terugdringen van overlast geen wettelijke taken zijn verbonden, behalve dat de samenwerking regionaal is afgestemd. 3. Maatschappelijke onrust is voorkomen en/of gede-escaleerd Door uitvoering te geven aan het protocol maatschappelijke onrust, waarbij in het geval van calamiteiten betrokkenen elkaar 24/7 kunnen bereiken, zal escalatie van onrust in Wageningen zoveel mogelijk voorkomen worden. Onderhouden en uitvoering geven aan het protocol is geen wettelijke taak. 4. Sobere aanvulling APV De APV is sinds 2014 niet gewijzigd, de ontwikkelingen in de georganiseerde criminaliteit dichtbij vergen nieuwe instrumenten om deze te bestrijden. Voor 2019 is er een sobere (noodzakelijke) aanvulling van de APV gekomen

Kadernota Bijdrage aan VGGM Verhoging van de inwonerbijdrage ten behoeve van de bijdrage vanaf 2020 aan de Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden (VGGM), zoals beschreven in de Kaderbrief VGGM (on-der voorbehoud van besluitvorming).

111

die de politie en de gemeente meer instrumenten geeft om ‘criminaliteit dichtbij’ te kunnen tegengaan. In 2020 houden we de APV in zijn geheel tegen het licht, samen met de komst van de omgevingswet. 5. Opstellen veiligheidsbeleid en een uitvoeringsprogramma In de komende periode zal er beleid worden opgesteld inclusief een uitvoeringsprogramma. Op dit moment ontbreekt dit in Wageningen. Gezien de ontwikkelingen in onze samenleving is het belangrijk te bepalen waar onze gemeente haar focus op wil leggen en welke middelen zij hiervoor beschikbaar wil stellen.

6. Maatschappelijke ondermijning (georganiseerde misdaad dichtbij) Ook Wageningen is aangesloten op het pact van Ellecom en verplicht zich daarmee om maatschappelijke ondermijning tegen te gaan met als doel een weerbare samenleving en weerbare overheid. Het bestuur van Wageningen draagt bij aan de aanpak van ondermijning met als partners het OM, politie, veiligheidsregio, belasting en Regionaal Informatie Expert Centre (RIEC).

7. Cybercrime Het geven van voorlichting aan inwoners op het gebied van cybercrime. We volgen hierbij de ontwikkelingen vanuit de Veiligheidsregio. 8. Er is snelle en adequate hulp geboden bij brand en ongevallen De brandweerzorg is ondergebracht bij de Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland Midden (VGGM). De VGGM/brandweer voert taken uit op het gebied van incidentbestrijding, zoals het blussen van brand en het verlenen van hulp aan mens en dier. De brandweer voert ook taken uit op het gebied van risicobeheersing. Er zijn in Nederland allerlei bouwvoorschriften, waarop de brandweer controleert. Ook adviseert de brandweer aan de gemeente of bepaalde vergunningen voor gebouwen of evenementen kunnen worden afgegeven. Samen met de brandweer geeft de gemeente voorlichting op het gebied van brandveilig leven. De uitbesteding van brandbestrijding aan de VGGM is een wettelijke taak. 9. Er is snelle en adequate hulp geboden in geval van crisis Bij een ramp of groot incident gaat alles opzij om de crisis hulp te bieden. We staan onmiddellijk klaar om intensief met elkaar samen te werken. Daar bereiden we ons in regionaal verband, maar ook binnen de eigen organisatie, op voor. Er is een regionaal crisisplan en we oefenen (opleiden en trainen) samen. Bij grootschalige incidenten en crises is de burgemeester opperbevelhebber over de hulpverleningsdiensten. De gemeente voert een aantal crisisbeheersingsprocessen uit, zoals het opvangen en verzorgen van evacués en het informeren van onze inwoners. In 2020 komt er een nieuwe opzet bevolkingszorg. Een vaste, professioneel getrainde, regionale pool van ambtenaren ondersteunt de incidentgemeente. Wageningen levert hiervoor 7 medewerkers. Alle genoemde voorbereidingsmaatregelen (VGGM, Regionaal Crisisplan en opleiding) zijn wettelijke taken. Betrokkenheid verbonden partijen De volgende verbonden partij is betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit het programma:

Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland Midden (VGGM). Voor de uitvoering van de brandbestrijding en risicobeheersing werken we samen in regionaal verband op basis van een gemeenschappelijke regeling.

Kadernota & nieuw beleid


APV Wageningen 2014

Bouwverordening 1993 (herziening 2013)

Verordening binnentreden ter uitvoering van noodverorde-ningen (1997)

Beleidsnota’s

2019 – 2020 Notitie Ontwikkelingen en speerpunten m.b.t. criminaliteit in Wageningen

Piketregeling rampbestrijding gemeente Wageningen 2014

Regionaal Crisisplan 2013

Beleidsplan Veiligheidsregio 2020-2023.

Veiligheidsstrategie 2019-2022 Oost-Nederland.

Meerjarenbeleidsplan 2019-2022 Politie Oost-Nederland.

Convenanten

Veilig uitgaan

hennep convenant

Handle with Care

buurtbemiddeling

buren/besturen gezelligheids-verenigingen (in de maak)

112

Beleidsindicatoren


Verwijzingen Halt aantal per 10.000 inw.

Bureau Halt Het aantal verwijzingen naar Halt, per

10.000 inwoners in de leeftijd van 12-17

jaar.

2015 94 134

2016 61 137

2017 122 131

2018 79 119

2019

2020

Winkeldiefstal per

1.000 inwoners

aantal per 1.000 inw.

CBS – Gereg.

Criminaliteit

& diefstallen

Het aantal winkeldiefstallen per 1.000

inwoners.

2015 1,2 2,4

2016 1,3 2,3

2017 1,1 2,2

2018 1,8 2,2

2019

2020

Geweldsmisdrijven

per 1.000 inwoners


CBS – Gereg.

Criminaliteit

& diefstallen

Het aantal geweldsmisdrijven, per

1.000 inwoners. Voorbeelden van

geweldsmisdrijven zijn seksuele

misdrijven, levensdelicten zoals moord

en doodslag en dood en lichamelijk

letsel door schuld (bedreiging,

mishandeling, etc.).

2015 2,9 5,5

2016 3,3 5,3

2017 2,8 5,0

2018 3,6 4,8

2019

2020

Diefstal uit woning

per 1.000 inwoners


CBS – Gereg.

Criminaliteit

& diefstallen

Het aantal diefstallen uit woningen,

per 1.000 inwoners.

2015 2,4 3,8

2016 3,6 3,3

2017 2,2 2,9

2018 2,3 2,5

2019

2020

Vernieling en

beschadiging per

1.000 inwoners

Aantal per 1.000 inw.

CBS-

Geregistreerd

e Criminaliteit

& diefstallen

Het aantal vernielingen en

beschadigingen per 1.000 inwoners

2015 4,6 7,3

2016 5,6 6,8

2017 4,1 6,0

2018 3,6 5,4

2019

2020

Bij deze door het Rijk bepaalde indicatoren merken wij op dat de ontwikkelingen in zeer sterke mate bepaald worden door factoren die buiten de directe invloedssfeer van de gemeente liggen.

113

Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Veiligheid zijn als volgt:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN


Bestaand beleid 1.838 1.780 1.976 2.006 2.036 2.066

Totale lasten 1.838 1.780 1.976 2.006 2.036 2.066

BATEN


Bestaand beleid 15 - - - - -

Totale baten 15 - - - - -

SALDO


Bestaand beleid -1.823 -1.780 -1.976 -2.006 -2.036 -2.066

Totaal saldo -1.823 -1.780 -1.976 -2.006 -2.036 -2.066

-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

-

500

in €

1.0

00



114




2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Openbare Orde En Vei l igheid 203 81 83 84 86 87

Brandweerzorg 1.524 1.566 1.670 1.695 1.720 1.746

Rampenbestri jding 112 133 223 227 230 233

Totale lasten 1.838 1.780 1.976 2.006 2.036 2.066

BATEN

Openbare Orde En Vei l igheid - - - - - -

Brandweerzorg 15 - - - - -

Rampenbestri jding - - - - - -

Totale baten 15 - - - - -

SALDO -1.823 -1.780 -1.976 -2.006 -2.036 -2.066

-1.800

-1.600

-1.400

-1.200

-1.000

-800

-600

-400

-200

0Openbare Orde En Veiligheid Brandweerzorg Rampenbestrijding



115

Pr 11: Transparante overheid


Een transparante overheid is een voorwaarde om de afstand tussen inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven zo klein mogelijk te houden en begrip te krijgen voor elkaars standpunten, meningen en handelen. Het is ook een voorwaarde om stappen te zetten in democratische vernieuwing waarbij we op zoek gaan naar nieuwe vormen van samenwerken in de stad, met onze inwoners, bedrijven en instellingen, maar ook met andere overheden en regionale partners.

Door de uitvoering van dit programma kunnen inwoners beter voldoen aan hun verplichtingen, gebruik maken van hun rechten en krijgen zij zo optimaal mogelijk zeggenschap in de onderwerpen die we samen willen realiseren in Wageningen en in de regio. Bovendien krijgen initiatieven voor vernieuwing van onze democratie volop ruimte. Digitalisering, informatietechnologie en data zijn in dit tijdperk in toenemende mate belangrijk. Data biedt grote kansen en het slim gebruik maken van die data beïnvloedt onze manier van werken en organiseren. Data kan waardevolle informatie bevatten en nieuwe inzichten geven over de stad. Deze inzichten benutten we om de stad verder te brengen. De inzet van data is ondersteunend aan de ontwikkeling van efficiënte en transparante overheid en draagt bij aan het voeren van duurzaam beleid. Door inwoners en partners meer zeggenschap te geven, investeren we niet alleen in meer draagvlak, maar ook in betrokkenheid op korte en lange termijn. Dat werken we verder uit in een aparte, ambitieuze agenda voor democratische vernieuwing samen met de voltallige raad, inwoners, organisaties en ondernemers. Beoogd maatschappelijk effect De inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven van en in Wageningen voelen zich zodanig gefaciliteerd door de gemeente dat zij gemakkelijk hun informatie kunnen vinden, gebruik kunnen maken van hun rechten en aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Zij ervaren dat hun eigen kracht optimaal wordt benut om mee te kunnen werken aan de ontwikkeling van de stad. Om dit maatschappelijk effect te realiseren zijn de volgende thema’s actueel: Dienstverlening Informatie is toegankelijk en toepasbaar Digitale en privacy beschermende interactie met inwoners

116

Democratische vernieuwing: optimale zeggenschap van inwoners, bedrijven en instellingen Deze thema’s zijn verwerkt in een doelenboom, waarin per doel wordt beantwoord:


Ombuigingen

Maatregel 28 Titel I – Burgerzaken en Parkeergelden Inhoud maatregel: Binnen titel I van de legesverordening 2019 zijn tarieven opgenomen voor publieke dienstverlening op gebied van Burgerzaken. Sommige van de taken kennen een gemaximeerd tarief dat bij besluit door het Rijk wordt vastgesteld. Dit geldt voor reisdocumenten, rijbewijzen, uittreksels burgerlijke stand en naturalisaties en opties. Wij heffen voor deze producten het maximale tarief. Op andere tariefcomponenten kan de gemeente zelf de hoogte van de tarieven bepalen. Dit geldt voor: Uittreksels BRP (basisregistratie personen). Huidig tarief is € 12,50 en de portokosten bedragen € 0,83

binnen Europa. Voorgesteld wordt een stijging van 55% voor het uittreksel BRP en een stijging van 100% voor de portokosten. Dit betekent dat een uittreksel BRP straks € 19,40 kost en de portokosten worden verdubbeld van € 0,83 (tarief 2019) naar € 1,66, totale kosten voor versturen van een uittreksel wordt dan: € 21,06. Ongeveer een derde van de uittreksels wordt met post verzonden.

Als we de cijfers van vorig jaar als basis nemen betekent dit dat we 400 uittreksels met de post hebben verzonden. Als we dit als uitgangspunt nemen, dan zal de verhoging van de portokosten ongeveer € 300 opleveren.

Huwelijken. Andere mogelijkheid om meer inkomsten te genereren is het verhogen van de tarieven voor huwelijken (niet genoemd in BDO rapportage). Van alle omliggende gemeenten is het tarief van Wageningen voor huwelijksvoltrekking op het stadhuis het laagst.

De ombuiging a € 10.000,-- is niet met alleen de verhoging van de leges voor de uittreksels te realiseren. Gelet op het aantal betaalde huwelijken van het afgelopen jaar kunnen we met een verhoging van € 85 voor de huwelijksvoltrekking op het stadhuis extra inkomsten van ongeveer € 3.400 genereren. Voor de uittreksels zal dit ongeveer uitkomen op 1.200 uittreksels maal de € 7 verhoging is € 8.400 meer opbrengst. Consequenties: Alle portokosten voor het verzenden van producten vanuit burgerzaken zullen met 100% verhoogd moeten worden om ongelijkheid tussen de verschillende producten te voorkomen. Dit zal een extra opbrengst zijn die marginaal is en ongeveer € 200 zal bedragen.

117

Doelenboom


(x € 1.000)

Inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven kunnen hun rechten gebruiken en aan hun plichten voldoen.

11.1 De gemeente heeft

haar dienstverlening zo

optimaal mogelijk

afgestemd op de

wensen en behoeften

van inwoners,

maatschappelijke

organisaties en

bedrijven.

1111.1.1 De mogelijkheden voor digitaal contact met de gemeente zijn uitgebreid en er wordt minder papieren post verstuurd.

Verder ontwikkelen van het digitaal

loket voor het aanvragen van

parkeervergunningen.

We benutten meer mogelijkheden van

MijnOverheid en communiceren dat

actief aan inwoners.

Lasten:

144

Baten:

0

Saldo:

-144

11.1.2 De dienstverlening is meer aangesloten bij de generieke digitale infrastructuur en landelijke standaarden.

We blijven inzetten op het optimale

gebruik van basisregistraties (intern en

extern) om zo de meerwaarde van de

registraties meer en meer te verzilveren.

11.1.3 De gemeente verleent haar diensten via verschillende kanalen.

Promoten van de (digitale)

afspraakmogelijkheden en inwoners

stimuleren hiervan gebruik te maken.

Werken aan de kwaliteit van de

dienstverlening o.a. het vast stellen van

een visie op dienstverlening.

We zetten in op digitale balies en

verbeteren de formulieren.

11.1.4 De gemeente voert de dienstverlening uit volgens de wettelijke plichten en normen.

Processen worden efficiënt ingericht

waarbij de aanvrager centraal staat.

Ieder jaar voldoen aan de verplichte

audits rondom DigiD, Suwinet, BRP,

BAG, BRO en BGT.

11.1.5 Inwoners hebben de mogelijkheid om inspraak te hebben op ontwikkelingen in de gemeente.

Inzetten digitale platformen om reacties

en meningen te peilen o.a. rondom het

vaststellen van een visie op

dienstverlening en een omgevingsvisie.

11.1.6 Kwaliteit van de dienstverlening aansluiten op de behoefte van de inwoners en ondernemers.

Op basis van data-analyses van de

klantcontacten de dienstverlening

binnen de gemeentelijke organisatie

stroomlijnen.

Balieregie-oplossingen inzetten om

meer grip te krijgen op de wensen van

de inwoners en ondernemers.

11.2 Inwoners,

maatschappelijke

organisaties en

bedrijven kunnen aan

hun verplichtingen

voldoen.

11.2.1 Een correcte persoonsregistratie vindt plaats.

Invoeren kwaliteitsmaatregelen zoals

controles en testen van calamiteiten

Lasten:

229

Baten:

554

Saldo:

325

11.2.2 Publiekszaken zorgt voor een correcte en snelle uitvoering van producten en diensten.

Door wetgeving uit 1986 voor rijbewijzen en 2014 voor reisdocumenten waarin is gestart met uitgifte van 10 jarige documenten is er een cyclus ontstaan voor beide documenten waarin er steeds 5 jaar meer documenten worden uitgegeven in verband met verlengingen naast nieuw en 5 jaar waarin alleen nieuwe documenten worden verstrekt. Op de lange termijn verdwijnt dit effect. Door deze wetgeving moet er voor de producten burgerzaken rekening worden gehouden met minder secretarieleges. De verwachting is dat het aantal af te geven reisdocumenten in de periode 2019-2024 sterk afneemt en daarna weer 5 jaar zal toenemen. Het aantal rijbewijzen daarentegen is in de periode 2016-2021 juist hoger en neemt vanaf 2022 weer af. Omdat 2019 het eerste jaar is waarin er minder reisdocumenten worden afgegeven is de precieze omvang

118


(x € 1.000)

per jaar echter nog niet exact te geven. Op basis van het verloop van reeds uitgegeven documenten is een inschatting gemaakt van de baten en legesafdracht voor de komende vijf jaar.

Het is nu te voorbarig om de te verwachte

daling van afgifte documenten te vertalen

in vermindering van formatie. We zien dat

door recent veranderende weten

regelgeving de complexiteit van het werk is

toegenomen op het gebied van kwaliteit

persoonsgegevens, privacy, beveiliging en

fraudebestrijding. Deze ontwikkelingen

brengen extra werkzaamheden met zich

mee.

In 2020 wordt een impuls gegeven aan een

digitaliseringslag binnen Publiekszaken.

De inwoner kan bijvoorbeeld diverse

producten digitaal aanvragen. Door de

uitrol van het Informatiebeleidsplan kan in

de komende jaren een noodzakelijke slag

gemaakt worden in de digitalisering van de

dienstverlening.

11.2.3 Iedere stemgerechtigde kan zijn stem uitbrengen.

In stand houden van middelen voor het

organiseren van verkiezingen.

11.3 Gemeentelijke

informatie is

toegankelijk voor alle

doelgroepen via diverse

kanalen.

11.3.1 De informatie op de website sluit aan op het zoekgedrag van de bezoeker.

Continue wordt er gekeken naar de

zoekresultaten die mensen gebruiken

via Google Analytics. Hier wordt de

inhoud van de gemeentepagina op

afgestemd.

11.3.2 De diverse communicatiekanalen van de gemeente zijn op elkaar afgestemd.

Via de website, Facebook, Twitter , de

gemeentepagina en persberichten

bereiken we verschillende doelgroepen.

Door crossmedia zorgen we ervoor dat

deze kanalen elkaar versterken

Verbeteren van afstemming over het

afhandelen van vragen en verzoeken die

binnen komen bij de verschillende

gemeentelijke afdelingen. Er wordt een

behoefteonderzoek gestart in 2020 bij

inwoners en ondernemers.

11.3.3 Informatie is waar mogelijk als open data beschikbaar.

Online beschikbaar stellen van daarvoor

geschikte databestanden via een

daartoe bestemde (landelijke) website.

11.4 De gemeente gaat

zorgvuldig om met de

privacygevoelige

informatie.

11.4.1 Beleid, regelgeving en uitvoering rond informatiebeveiliging zijn actueel.

Beleid en uitvoering controleren op

risico's en veranderende weten

regelgeving. Op basis daarvan zo nodig

doorvoeren van technische en

organisatorische maatregelen.

Er is een informatiebeveiligingsgroep

die preventie, nieuwe wetgeving en

calamiteiten rondom

informatiebeveiliging aanpakt.

Lasten:

100

Baten:

3

Saldo:

-97

11.4.2 De inwoner is in staat om inzicht te krijgen en invloed uit te oefenen op zijn gegevens die de

Behandelen van verzoeken voor inzage,

correctie en/of verwijdering van

gegevens (AVG).

119


(x € 1.000)

gemeente heeft vastgelegd.

Alle inwoners en organisaties hebben de ruimte gekregen om gebruik te maken van hun eigen krachten ten behoeve van

de ontwikkeling van de stad.

11.5 De zeggenschap

van inwoners, bedrijven

en instellingen bij

onderwerpen waarin zij

samenwerken is

optimaal

11.5.1 Er is nieuwe ervaring

opgedaan met manieren om de

democratische vernieuwing te

verbeteren.

Het uitvoeren van nog nader te bepalen

experimenten in het kader van de

Democratische Vernieuwing.

Het inzetten op digitale ondersteuning

ten behoeve van kennisdeling en

participatie / samenwerking.

Adviseren, ondersteunen en scholen van

de gemeentelijke organisatie en

stimuleren van kennisuitwisseling.

Samen met de stad ontwikkelen van

meer en nieuwe vormen om

overheidsparticipatie en

burgerparticipatie tot stand te brengen

Lasten:

0

Baten:

709

Saldo:

709

11.6 De zeggenschap

van de gemeente in de

gemeenschappelijke

regelingen en

intergemeentelijke

samenwerking is

optimaal.

11.6.1 De raad is betrokken bij het

gesprek over de zeggenschap van

de gemeente binnen de

gemeenschappelijke regelingen

en intergemeentelijke

samenwerking.

In 2019 is de thema-avond ‘grip op

samenwerking’ voor de raad

georganiseerd. Ook is er een thema-

avond kennismaken met GR-en

georganiseerd. In 2020 ligt de focus

op het stroomlijnen van de

besluitvorming over de Kaderbrieven

en ontwerpbegrotingen van de

verschillende GR-en in samenwerking

met de Griffie.

11.7 De gemeente werkt

datagericht ten behoeve

van het voeren van

duurzaam beleid.

11.7.1 Data wordt gevisualiseerd

en ondersteunt efficiënt en

effectief de ontwikkeling van

beleid voor de organisatie en de

stad.

Kennis over de stad verzamelen en

inzicht krijgen in stedelijke trends en

ontwikkelingen.

Visualiseren en analyseren van trends en

ontwikkelingen.

11.6.2 We maken gebruik van de

aanwezige interne deskundigen

om data en instrumenten

efficiënt te benutten

Een ‘kopgroep’ datagericht werken

ondersteund de gemeentelijke

organisatie op o.a. beleidsniveau.

120

Wat willen we bereiken? 1. De inwoner van Wageningen kan zijn rechten en plichten vervullen De gemeente Wageningen wil het de inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven zo gemakkelijk mogelijk maken om diensten af te nemen en aan hun verplichtingen te voldoen en gebruik te kunnen maken van hun rechten. We willen dit bereiken met een focus op de vier onderstaande doelen. A. Een zo optimaal mogelijke afstemming van de dienstverlening op wensen en behoeften van inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven. Binnen de afstemming vallen onder andere de bezwarenprocedures, de inspraakverordening, het proces rond de registratie van verloren en gevonden voorwerpen en het invoeren van de basisregistraties. Dit zijn allemaal wettelijke taken. B. De inwoners in staat stellen aan hun verplichtingen te voldoen en hun rechten te kunnen gebruiken door deze zo optimaal mogelijk te faciliteren. Om de inwoner aan zijn verplichtingen te kunnen laten voldoen, worden de processen rondom persoonsregistratie verbeterd en voert de gemeente een aantal producten en diensten uit die vallen onder Publiekszaken. Daarnaast heeft de gemeente Wageningen middelen om verkiezingen en referenda te organiseren. Dit zijn allemaal wettelijke taken. C. De gemeentelijke informatie is voor alle doelgroepen toegankelijk via diverse kanalen. Via verschillende communicatiemiddelen, zoals de website, Facebook, Twitter en de gemeentelijke informatiepagina, stelt de gemeente informatie beschikbaar. Op de website en in de gemeentegids wordt informatie ook in het Engels aangeboden. D. De gemeente gaat zorgvuldig om met privacygevoelige informatie. Het beleid rondom informatiebeveiliging wordt gecontroleerd op risico’s en de veranderde weten regelgeving. Dit is een wettelijke taak. Daarnaast is de gemeente verplicht om verzoeken voor inzage, correctie en/of verwijdering van gegevens (AVG) uit te voeren.

Kadernota

Binnen dit programma is in de kadernota geen nieuw beleid aangenomen.

121

2. Alle inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven ervaren en hebben de ruimte om gebruik te maken van hun eigen kracht voor de ontwikkeling van de stad De gemeente wil een lokale overheid zijn die midden in de samenleving staat en uitgaat van de kracht van de stad. We brengen partijen in de stad bij elkaar en laten ruimte in zowel de beleidsvorming als in de uitvoering van ons beleid. De focus ligt hierbij op de verbetering van de samenwerking en samenwerkingsvormen met inwoners, organisaties en bedrijven voor de ontwikkelingen in de stad (en de regio). Betrokkenheid verbonden partijen Er zijn bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen in dit programma geen verbonden partijen betrokken.


Verordening elektronische bekendmaking Wageningen (2013)

Verordening Rekenkamer (2016)

Reglement van orde van de raad (2017)

Verordening onderzoeken doelmatigheid en doeltreffendheid (2008)

Inspraakverordening (2006)

Referendumverordening Wageningen, raadgevend (2006) en raadplegend (2015)

Verordening ambtelijke bijstand en fractieondersteuning (2003)

Verordening burgerinitiatief (2003)

Legesverordening Beleidsnota’s

Notitie en meetlat burgerparticipatie (2013)

Notitie het Nieuwe Werken en Dienstverlening (2012)

Informatiebeveiligingsbeleid (2017)

Communicatiebeleid (2011)

Integriteitsbeleid Gemeente Wageningen (2016)

122

Beleidsindicatoren


Demografische druk % CBS –

Bevolkings-

statistiek

De som van het aantal

personen van 0 tot 15 jaar en

65 jaar of ouder in

verhouding tot de personen

van 15 tot 65 jaar.

2015 54,1 67,9

2016 53,7 68,5

2017 53,1 69,0

2018 53,4 69,6

2019 53,2 69,8

2020

Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Transparante overheid zijn als volgt:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - -30 -30 -30 -30

Bestaand beleid 3.128 3.199 3.176 3.258 3.724 3.427

Totale lasten 3.128 3.199 3.146 3.228 3.694 3.397

BATEN


Bestaand beleid 821 546 547 548 759 550

Totale baten 821 546 557 558 769 560

SALDO


Bestaand beleid -2.308 -2.652 -2.629 -2.710 -2.965 -2.877

Totaal saldo -2.308 -2.652 -2.589 -2.670 -2.925 -2.837

-4.000

-3.500

-3.000

-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

-

500

1.000

1.500

in €

1.0

00



123

In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Transparante overheid opgenomen:



2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Bestuursorganen (Raad) 466 528 489 497 596 485

Burgerzaken 703 729 668 728 744 784

Baten Secretarieleges Burgerzaken 285 215 212 213 214 214

Bestuursorganen (B&W) 733 713 709 696 1.026 777

Representatie 70 87 147 150 154 157

Bestuursondersteuning Col lege Van B&W 325 388 344 354 362 370

Bestuurl i jke Samenwerking 167 152 174 176 179 181

Bestuursondersteuning Raad En Rekenkamer Functie 378 387 404 414 421 429

Totale lasten 3.128 3.199 3.146 3.228 3.694 3.397

BATEN

Bestuursorganen (Raad) 10 - - - 10 -

Burgerzaken 19 3 3 3 3 3

Baten Secretarieleges Burgerzaken 701 543 554 555 555 556

Bestuursorganen (B&W) 90 - - - 200 -

Representatie - - - - - -

Bestuursondersteuning Col lege Van B&W - - - - - -

Bestuurl i jke Samenwerking - - - - - -

Bestuursondersteuning Raad En Rekenkamer Functie - - - - - -

Totale baten 821 546 557 558 769 560

SALDO -2.308 -2.652 -2.589 -2.670 -2.925 -2.837


2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

Structureel ombuigen van onderuitputting Col lege en Raad 30 30 30 30

Titel I – Burgerzaken en Parkeergelden 10 10 10 10


124


-800

-600

-400

-200

0

200

400



125

Pr 12: Algemene dekking &

onvoorzien

Waarom dit programma? In dit programma staan de algemene inkomsten van de gemeente. Dit onderdeel is verplicht op grond van het Besluit begroting en verantwoording (BBV). Programma 12 is daarom afwijkend van de andere programma’s. Het wettelijk verplichte bedrag voor onvoorzien wordt geraamd voor de begroting in zijn geheel en moet daarom eveneens hier worden opgenomen. Verplicht is ten slotte ook om de overhead of interne bedrijfsvoering in dit programma op te nemen. Nieuw beleid Op het terrein van dit programma zijn in het coalitieprogramma 2018-2022 de volgende uitdagingen en beleidsvoornemens benoemd:

Nr. Uitdaging of voornemen Actie in begrotingsperiode

10.1 Doelgericht sparen voor grote investeringen (op lange termijn), zoals onderwijshuisvesting en sportvoorzieningen.

Dit punt heeft een sterke relatie met 10.8 hierna en laten we daarin opgaan.

10.5 Beschikbare middelen (structureel/incidenteel) worden met voorrang besteed aan ambities op de afgesproken doorbraakdossiers.

Indien de mogelijkheid zich hiertoe voordoet, geven we hieraan invulling op de geëigende momenten (begroting, kadernota)

10.6 Lastenverhoging voor burgers, bedrijven en instellingen is een van de laatste middelen om ambities te financieren / realiseren, er wordt eerst gekeken naar andere mogelijkheden om dit mogelijk te maken. Zo kijken we naar structurele ruimte op begroting, incidentele ruimte, inzet van bestemmingsreserves, verschuiving van middelen binnen programma’s, verschuiving tussen programma’s, inzet van algemene reserves, verhogen van lasten.

Bij iedere kadernota en begroting, hanteren we dit als uitgangspunt indien sprake is van een niet sluitende begroting. Belangrijke aanvulling is dat het gaat om de gemiddelde lastendruk (individuele gevallen kunnen voordelig of nadelig uitvallen). Voor de lasten wordt met name uitgegaan van de afvalstoffenheffing, rioolheffing en ozb.

126

Nr. Uitdaging of voornemen Actie in begrotingsperiode

10.8 Gefaseerd werken aan minder vatbaar maken voor schommelingen van gemeentelijke begroting, te beginnen bij sociaal domein, onderwijshuisvesting en sportvoorzieningen.

Hieraan is al in belangrijk mate invulling gegeven door de bijstelling van de budgetten in het sociaal domein. Ook zijn er extra middelen voor onderwijshuisvesting in de begroting opgenomen. Bij het opstellen van kadernota en begroting zal het meerjarig plannen en begroten nadrukkelijker aandacht krijgen.

10.9 Investeringspotje creëren voor initiatieven van onderop die bijdragen aan doorbraakdossiers.

Wij zien dit als een van de eerste prioriteiten als zich de situatie als hiervoor voordoet als bij 10.5 geschreven.

10.11 Pilot om in gemeentelijke begroting meer rekening te houden met eerlijke beprijzing van producten, naar voorbeeld van o.a. NS en Shell.

Gewijzigde tekst ombuigingen: Dit voornemen is vervallen.

Ombuigingen Maatregel 29 Structureel ombuigen van onderuitputting van budgetten Inhoud maatregel: Het College heeft bij de kadernota een voorstel uitgebracht om geplande budgetten voor 2019 incidenteel niet in te zetten. Van deze producten is geconstateerd dat deze in de laatste jaren onderuitputting hebben laten zien op de begroting, wat voor 2019 een ombuiging van 1,13 miljoen euro betrof (kadernota). Ruimte bestaat tevens om strakker te begroten wat financiële ruimte creëert aan de uitgavenkant van de begroting. Van deze ombuigingen die zijn voorgesteld voor 2019 kunnen de volgende items structureel gemaakt worden: Programma 1: Verlichting € 30.000 Programma 6: Restantbudget raad Sociaal Domein € 124.000 Programma 11: College en raad € 30.000 (€ 25.000,= College budget) en € 5.000 Raadsbudget) Programma 12: Onderuitputting kapitaallasten € 150.000 Programma 12: Dividend € 83.000 Programma 12: Facilitair € 75.000 Programma 12: Aanvullende arbeidsvoorwaarden€ 25.000 (het gaat hier om onderbesteding

opleidingsbudget en de werkkostenregeling die structureel kunnen worden gemaakt) Consequenties: De budgetten zijn met deze verlagingen scherp naar beneden bijgesteld en scherp aan de wind zeilen vereist een grote krachtsinspanning van de organisatie. Zo bedraagt de stelpost onderuitputting kapitaallasten met deze extra € 150.000,= nu in totaal € 400.000,=. Dit betekent dat veel van de voorgenomen investeringen in de komende jaren later dienen plaats te vinden dan nu in de begroting is aangenomen. Ook andere verlagingen moeten kritisch gemonitord worden of we op schema liggen volgens onze planningen. Als de lijn van het verleden zich doortrekt naar de toekomst dan zullen deze verlagingen realiseerbaar zijn. Het raadsbudget is € 5.000,- lager begroot dan in het presidium is besproken. Maatregel 30 Verhoging OZB-tarieven 10% Inhoud maatregel: Een extra verhoging van de OZB tarieven met 10% voor alle eigenaren en gebruikers van onroerend goed in Wageningen. Consequenties: Het betreft een algemene lastenverzwaring voor alle eigenaren en gebruikers van onroerend goed. Het heeft gevolgen voor de koopkracht van deze groep. Bij de lastenverzwaring spreken we in dit verband van de huisvestingslasten die stijgen. De huisvestingslasten worden gevormd door de OZB, Rioolrecht en Afvalstoffenheffing.

127

Maatregel 31 Beter bereikbaar Wageningen Inhoud maatregel: De provincie Gelderland beslist in 2020 over een infrastructurele oplossing ter verbetering van de bereikbaarheid van de Gemeente Wageningen. Ten behoeve van extra aanvullende wensen vanuit de gemeente, ook wel mitigerende maatregelen genoemd, zijn er financiële voorzieningen getroffen. Ongelijkvloerse kruisingen voor het fietsverkeer of verhogen van geluidschermen zijn hier voorbeelden van. De komende 4 jaar wordt er in totaal 1 miljoen euro (250K/jaar) afgeroomd van het budget. Consequenties: Met het verlagen van de financiële voorzieningen worden ook de mogelijkheden tot het nemen van mitigerende maatregelen beperkt. Maatregel 32 Precario Inhoud maatregel: Voor 2020 tot en met 2022 wordt een bedrag aan de precarioreserve onttrokken. De hoogte van de reserve minus de claims die in deze reserve besloten liggen laten voldoende ruimte om als dekking in de begroting te gebruiken. In totaal wordt er in deze jaren € 1,2 mln. onttrokken ten behoeve van de ombuigingen. Consequenties: Dit bedrag is beschikbaar in de reserve en heeft derhalve geen consequenties. Aangezien de precarioreserve niet meegenomen wordt in de berekening van het weerstandsvermogen zijn er geen effecten op het weerstandsvermogen.

128

Betrokkenheid verbonden partijen De volgende verbonden partij is betrokken bij de uitvoering en realisatie van de doelstellingen uit het programma: De BNG, de Bank Nederlandse gemeenten. De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Het betalingsverkeer van Wageningen verloopt vooral via deze bank. Veruit het grootste deel van onze langlopende leningen is eveneens bij de BNG afgesloten. We zijn medeaandeelhouder en ontvangen op grond hiervan een jaarlijks dividend van de bank. BNG Bank behoort tot de meest kredietwaardige banken ter wereld.


Verordening (water)toeristenbelasting 2018

Verordening parkeerbelastingen 2018

Verordening hondenbelasting 2018

Verordening onroerendezaakbelastingen 2018

Verordening precariobelasting kabels en leidingen 2017 en 2016

Financiële verordening gemeente Wageningen 2019

Controleverordening gemeente Wageningen, ex art. 213 Gemeentewet (2008)

Beleidsnota’s

Notitie reserves en voorzieningen gemeente Wageningen 2015

Nota houdbare Wageningse gemeentefinanciën 2017

Beleidsnota vaste activa (2006)

Kadernota Aanschaf functionaliteiten Key2 Belastingen Alle bestuursorganen moeten uiterlijk in 2021 wettelijk verplicht gebruik maken van het Handels-register van de KvK (NHR). Gemeenten zijn dan ook verplicht om terugmeldingen te doen als er onjuistheden geconstateerd worden. Hiervoor moeten bepaalde koppelingen aangeschaft worden. Deze wijziging zal leiden tot het verbetering van de dienstverlening (opleggen van de juiste aanslagen). Wijziging Wet Woz, waardering op basis van gebruiksoppervlakte Vanaf 2022 is het wettelijk verplicht dat taxateurs bij het vaststellen van de waarde van een woning de gebruikersoppervlakte (m2) gebruiken. Voorheen werd de bruto inhoud van de woning als uitgangspunt genomen. Dit betekent dat in de WOZ administratie het gebruiksoppervlak moet komen voor ca 15.000 woningen. Versterken financiële functie Zowel vanuit het bestuur (raad, college) als de organisatie signaleren we al enige tijd dat er vraagstukken en problemen zijn die er (mede) op wijzen dat we onvoldoende in control zijn. Weliswaar raakt dit de hele bedrijfsvoering, maar vooral op financieel terrein is dit nu evident. Het is daarom noodzakelijk om de controlfunctie binnen de organisatie te versterken. Ook bij het opiniegesprek op 15 april 2019 over de ombuigingen is vanuit de raad hierop aangedrongen. Deze versterking moet ons inziens langs twee lijnen plaatsvinden. Wij denken hierbij aan de uitbreiding van de formatie met 1 fte concerncontroller en 2 fte voor versterking van de financiële functie.

129

Beleidsindicatoren


Formatie Fte per 1.000 inwoners

Eigen

gegevens

2015

2016

2017 7,3

2018 7,3

2019 7,1

2020 7,6

Bezetting Fte per 1.000 inwoners

Eigen

gegevens

2015

2016

2017 6,1

2018 6,4

2019 6,4

2020 6,9

Apparaatskosten Kosten per inwoner

Eigen

begroting

2015

2016

2017 598

2018 643

2019 644

2020 688

Externe inhuur Kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen

Eigen

begroting

2015

2016

2017 4,8

2018 4,3

2019 4,9

2020 5,2

Overhead % van de totale lasten

Eigen

begroting

2015

2016

2017 11,6

2018 12,4

2019 11,8

2020 12,3

Vanwege nieuwe definities zijn deze gegevens vanaf 2017 ingevuld.


WOZ-waarde woningen 1.000 euro

De gemiddelde WOZ-waarde

van woningen

2015 237 206

2016 235 209

2017 222 216

2018 231 230

2019

2020

Woonlasten eenpersoons-

huishouden

Euro COELO,

Groningen

Het gemiddelde totaalbedrag

in euro's per jaar dat een

eenpersoonshuishouden

betaalt aan woonlasten

2015 630 637

2016 624 651

2017 626 644

2018 625 649

2019 646 669

2020

Woonlasten meerpersoons-

huishouden

Euro COELO,

Groningen

Het gemiddelde totaalbedrag

in euro's per jaar dat een

meerpersoonshuishouden

betaalt aan woonlasten

2015 764 709

2016 753 723

2017 765 723

2018 767 721

2019 758 739

2020

130

De waardeontwikkeling van de woningen is stabiel gehouden, omdat de marktontwikkeling onvoorspelbaar is. De ontwikkeling van de lokale woonlasten is mede daarom eveneens constant gehouden. Wat mag het kosten? De lasten, baten en het saldo van het programma Algemene dekking en onvoorzien zijn als volgt:


-30.000

-20.000

-10.000

-

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

in €

1.0

00




2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Ombuigingen - - -46 -46 -100 -100

Bestaand beleid 14.604 14.071 15.749 14.837 13.924 13.740

Totale lasten 14.604 14.071 15.703 14.791 13.824 13.640

BATEN

Ombuigingen - - 2.027 1.800 1.769 1.543

Bestaand beleid 72.325 66.270 67.719 67.582 67.443 69.055

Totale baten 72.325 66.270 69.746 69.382 69.212 70.598

SALDO

Ombuigingen - - 2.073 1.846 1.869 1.643

Bestaand beleid 57.721 52.199 51.969 52.745 53.519 55.315

Totaal saldo 57.721 52.199 54.042 54.591 55.388 56.958

131

In onderstaande tabel zijn de ombuigingen van het programma Algemene dekking en onvoorzien opgenomen:



2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

Onderuitputting kapitaal lasten 150 150 150 150

Aanvul lende arbeidsvoorwaarden 25 25 25 25

Verhoging OZB-tarieven 10% 990 1.013 1.036 1.060

Precario 500 250 250 -

Dividend 83 83 83 83

Faci l i ta i r 75 75 75 75

Beter Bereikbaar Wageningen (BBW) 250 250 250 250

Totaal aan ombuigingen 2.073 1.846 1.869 1.643


2018

Begroting

2019

Begroting

2020

Raming

2021

Raming

2022

Raming

2023

LASTEN

Beleggingen en overige financiële middelen -2.196 3 3 3 3 3

Lokale belastingen 1.201 1.268 1.429 1.517 476 486

Algemene uitkering 6 - - - - -

Algemene uitgaven en inkomsten 1.403 34 1.222 -177 -97 -428

Bedri jfsvoering 14.189 12.765 13.050 13.449 13.442 13.579

Totale lasten 14.604 14.071 15.703 14.791 13.824 13.640

BATEN

Beleggingen en overige financiële middelen 362 275 275 275 275 275

Lokale belastingen 11.864 12.243 14.062 14.120 13.235 13.207

Algemene uitkering 56.318 51.613 52.588 53.383 54.254 55.660

Algemene uitgaven en inkomsten 43 1.242 2.012 760 650 650

Bedri jfsvoering 3.738 896 808 843 798 806

Totale baten 72.325 66.270 69.746 69.382 69.212 70.598

SALDO 57.721 52.199 54.042 54.591 55.388 56.958

132


-20.000

-10.000

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

Beleggingen en overigefinanciële middelen Lokale belastingen Algemene uitkering

Algemene uitgaven eninkomsten Bedrijfsvoering



133

PARAGRAFEN

134

PAR 1 : WEERSTANDSVERMOGEN & RISICOBEHEERSING

Bij het weerstandsvermogen gaat het om de mate waarin de gemeente in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit betekent dat het beleid direct veranderd moet worden. Het gaat dus om de robuustheid van de begroting. Inleiding Het weerstandsvermogen geeft de relatie weer tussen de weerstandscapaciteit en alle risico’s waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd. De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet-begrote kosten te dekken. De risico’s zijn alle voorzienbare risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn voor de financiële positie. In de Nota houdbare Wageningse gemeentefinanciën 2017 (verder te noemen: de nota Houdbare financiën) is onder meer vastgelegd op welke wijze het weerstandsvermogen wordt berekend en welke norm hiervoor wordt gehanteerd. Deze paragraaf is hierop gebaseerd. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit voor 2020 en verder ontwikkelt zich als volgt: (Bedragen x € 1.000)

Onderdeel Begroting

2020 Raming

2021 Raming

2022 Raming

2023

Post onvoorzien 20 20 20 20

Onbestemde reserve 1.287 1.287 1.287 1.287

Kapitaal zonder bestemming 5.250 5.270 5.290 5.310

Reserves grondexploitatie 4.206 4.117 4.027 3.939

25% van de batige saldi grondexploitaties 369 369 369 369

Overige bestemmingsreserves 521 521 521 521

TOTAAL 11.654 11.584 11.515 11.446

De berekening van de weerstandscapaciteit is gebaseerd op de nota Houdbare financiën. Bij de volgende posten moeten opmerkingen worden gemaakt.

De onbestemde reserve Op grond van de Reservenotitie laat de stand van de onbestemde reserve uitsluitend het bedrag zien dat vrij besteedbaar is. Eventuele claims maken dus geen deel uit van de onbestemde reserve, de claims zijn opgenomen in de Algemene Bestemmingsreserve. Reserve Kapitaal zonder bestemming Met ingang van de nota Houdbare financiën maakt ook deze reserve deel uit van de weerstandscapaciteit. Reserves grondexploitatie Bij de weerstandscapaciteit wordt deze reserve onder aftrek van de claims voor het volle bedrag meegenomen. De risico’s worden afzonderlijk in beeld gebracht. Voor de Reserve bovenwijkse voorzieningen is het uitgangspunt dat deze volledig nodig is voor het treffen van de daaronder begrepen voorzieningen. Batige saldi grondexploitatie In de berekeningen worden deze saldi voor 25% van het totaalbedrag meegenomen. De bestemmingsreserves Overeenkomstig de Weerstandsnota wordt bij de vrij beschikbare bestemmingsreserves 50% van het vrij beschikbare bedrag (stand van de reserves minus de claims) meegenomen in de weerstandscapaciteit. De

135

bestemmingsreserves waarvan de bestemming niet te wijzigen is, worden niet meegenomen. Bij de berekening is rekening gehouden met de stand van de volgende reserves (ultimo 2020): Reserve ecologisch groenbeheer (€ 63.000) en Reserve A- vervangingen Automatisering (€ 980.000)

Risico’s Van ieder risico is zo goed mogelijk geschat wat de mogelijke financiële omvang is. Een risico is echter per definitie onzeker van aard, dus moet nadrukkelijk worden opgemerkt dat ook de schatting van de omvang onzeker is. Op grond van de nota Houdbare financiën worden de risico’s voor de geschatte volle omvang opgenomen, mits ze € 1 ton of meer bedragen. Het gaat om de volgende risico’s en bedragen:

RISICOPROFIEL INCIDENTELE RISICO'S

Omschrijving Geschat bedrag (x € 1.000)

Algemene uitkering 1.000

Stelpost compensatie Jeugdhulp PM

Gewaarborgde leningen 1.000

Grondexploitaties 261

Wsw 175

Openeinderegelingen 1.100

Precario 200

TOTAAL 3.736

Toelichting op de risico’s

Algemene uitkering Het verleden leert dat de ontwikkeling van de algemene uitkering altijd een mate van onzekerheid kent. In het licht van geregeld terugkerende rijksbezuinigingen en ingrijpende operaties als de herijking van de financiële verhoudingen en de evaluatie van de verdeelmodellen voor het sociaal domein, houden we rekening met blijvende onzekere ontwikkelingen. Bovendien geldt al weer geruime tijd de trap-op-trap-af systematiek (= als het rijk minder of meer uitgeeft dan begroot, dan daalt respectievelijk stijgt ook de algemene uitkering aan de gemeenten). We handhaven het risicobedrag van € 1.000.000. Stelpost compensatie Jeugdhulp In de raadsinformatiebrief over de meicirculaire 2019 (kenmerk 19.0103034) is aan de algemene uitkering in de jaren 2019 tot en met 2021 een compensatie voor de tekorten op Jeugdhulp toegevoegd. Het was destijds onduidelijk of het bedrag ook voor de jaren 2022 en 2023 geraamd mocht worden. Tijdens het opstellen van de begroting is duidelijk geworden dat de compensatie (ter grootte van € 500.000) middels een stelpost doorgetrokken mag worden naar 2022 en 2023. Omdat het kabinet de keuze doorschuift naar een volgend kabinet, is het onzeker of gemeenten deze bijdrage daadwerkelijk zullen ontvangen. Vandaar dat vanuit de provincie Gelderland de eis wordt gesteld dat in het totaal van de risico’s rekening wordt gehouden met het risico dat er geen compensatie komt. Vanaf de Begroting 2022 speelt dit risico een rol en zal dan worden gekwantificeerd op € 500.000. Gewaarborgde geldleningen, garanties en verbonden partijen Voor de risico’s op gewaarborgde geldleningen, garanties en verbonden partijen hanteren we een risicobedrag van € 1.000.000. In de op te stellen verordening inzake garantstellingen en verstrekte geldleningen zullen we ook ingaan op het bepalen van een risicobedrag voor deze zaken..

Grondexploitatie Het risico betreft met name Kostenverhaallocaties en bedraagt totaal € 261.000. Het zijn risico’s die vooral betrekking hebben op plankosten onder andere als gevolg van langere doorlooptijden. Wsw Per 1 januari 2018 zijn de Wageningse Wsw’ers in dienst gekomen van de gemeente Wageningen. Een begroting voor de opbouw is gemaakt. Een aantal risico’s kan worden benoemd:

De uitstroom wordt vooraf door het Rijk bepaald o.b.v. blijfkansen. Dit is de basis voor de rijkssubsidie. De daadwerkelijke uitstroom kan afwijken, waardoor de subsidie en de kosten niet synchroon lopen. Dit is niet te beïnvloeden.

De detacheringsopbrengsten lopen terug als gevolg van onder meer lagere productiviteit binnen de groepsdetacheringen (ouder wordende doelgroep) en het opnieuw afsluiten van detacheringscontracten.

136

Terugval naar beschut werk betekent geen detacheringsopbrengsten meer, maar wel kosten van een beschutte werkplek.

Het landelijke macrobudget dat jaarlijks afneemt, staat vast. De verdeling over de gemeenten is op basis van het aantal Wsw’ers. Bij een landelijk lagere uitstroom daalt de subsidie per Wsw’er. Omgekeerd geldt een hoger subsidiebedrag per Wsw’er bij hogere uitstroom. De verhoging van de AOW-leeftijd speelt hierin ook een rol. Dit is niet te beïnvloeden.

We gaan uit van een risicobedrag van 5% van het budget van 3,5 miljoen (budget 2019), ofwel € 175.000. Diverse openeinderegelingen sociaal domein Een open einderegeling kenmerkt zich door de onbeperkte toegang. Cliënten kunnen onbeperkt een beroep doen op de gemeentelijke zorg en regelingen. Er worden meer indicaties afgegeven aan cliënten. Er kan sprake zijn van volumegroei van aantal cliënten en een volumegroei in het gebruik van de zorg en regelingen per (bestaande) cliënt. Het gevolg is dat de kosten hoger uitvallen dan in de begroting is opgenomen. In deze begroting is nog geen rekening gehouden met indexaties bij Jeugdhulp, WMO en vervoer. Voor vervoer zijn de indexaties nog niet bekend. De indexaties bij Jeugdhulp en WMO bezien wij met de uitkomsten van de septembercirculaire en de decembercirculaire en de komende halfjaarrapportages sociaal domein. De structurele uitkomsten nemen wij mee in de Kadernota in 2020. Het maximaal financieel gevolg dat wij zien voor de indexatie is € 436.000. De budgetten in de begroting 2019 voor Jeugdhulp en WMO zijn met de Kadernota in 2019 afgestemd tegenover de realisatie in 2018. Daarmee is het financieel maximaal gevolg over 2019 € 278.000. In de begroting 2020 is reeds rekening gehouden met een indexatie van 1,5%. In de regio is echter recent afgesproken dat de indexatie 2,9% bedraagt. Het resterend maximaal financieel gevolg is voor 2020 daarmee € 158.000. De kans dat dit risico zich voordoet is 100%, omdat zeker is dat de indexaties worden doorgevoerd. Dit zullen wij verwerken in de Kadernota in 2020. Een beheermaatregel voor bovenstaand risico is het meer inzetten van goedkopere zorg en preventie. Voor de risico’s van de openeinderegelingen in het sociaal domein wordt € 1,1 miljoen (3,5% van budget 2020) als risicobuffer gehanteerd als onderdeel van het gemeentebrede weerstandsvermogen. Regelingen met een open einde karakter: - Bijzondere bijstand (waaronder beschermingsbewind en woninginrichting) - Individuele Inkomens Toeslag - Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering (CAZ) - Ik-doe-meefonds - Tegemoetkoming Chronisch zieken en Gehandicapten - Schulddienstverlening - Kwijtschelding gemeentelijke belastingen en eigen bijdragen Wmo-voorzieningen - Mantelzorgcompliment - Re-integratie trajecten naar werk - individuele voorzieningen jeugdhulp - maatwerkvoorzieningen maatschappelijke ondersteuning Gebundelde uitkering De voorlopige beschikking van de gebundelde uitkering (WWB/IOAW/IOAZ en Bbz) vanuit het Rijk bedraagt voor 2019 € 11,6 miljoen, na aftrek van het ontvangen voorschot vanwege de verhoogde asielinstroom. Er is een risico dat de ingeboekte bezuiniging uit de kadernota’s 2015, 2016 en 2017 van € 1,1 miljoen niet gehaald wordt. Dit is o.a. afhankelijk van de ontwikkeling van het aantal cliënten (in- en uitstroom), het hoge aantal statushouders en de problematiek van de uitkeringsgerechtigde waardoor mensen lang(er) in de uitkering verblijven. Een deel van de bezuiniging (€ 400.000) is via de kadernota 2018 teruggedraaid, zodat het overschot op het rijksbudget nu nog is geraamd op € 700.000. Het rijksbudget wordt 2 maal per jaar bijgesteld, in april en oktober. Statushouders Als gevolg van de doorhuisvesting van Alleenstaande Minderjarige Vreemdelingen (AMV-ers) en gezinshereniging en ondanks maatregelen om dit te reguleren, wordt de wettelijke taakstelling voor de huisvesting van statushouders voor 2019 naar verwachting, ruimschoots gehaald. Het aantal statushouders dat boven de taakstelling 2019 wordt gehuisvest, telt mee voor de taakstelling van 2020. Hierdoor wordt in 2019 al een deel van de taakstelling van 2020 gerealiseerd en ontstaat er een risico dat ook voor 2020 een groter aantal wordt gehuisvest dan de landelijke taakstelling vereist.

137

Internationale ontwikkelingen kunnen ertoe leiden dat de instroom van vluchtelingen weer toe gaat nemen. Met als gevolg een toename van statushouders. Omdat statushouders dezelfde rechten hebben als Nederlandse onderdanen en zij een beroep kunnen doen op alle gemeentelijke sociale regelingen, en ontstaat extra druk op de budgetten in het sociaal domein. Autonome ontwikkelingen en (tijdelijke) toename van jeugdhulp De gemeente heeft maar beperkt invloed op autonome (demografische) ontwikkelingen, die invloed kunnen hebben op de zorgkosten. Te denken valt aan de bevolkingsopbouw- en ontwikkeling, maar ook aan incidentele zorgsituaties die maar eens in de paar jaar (of minder vaak) voorkomen. Vooral in de jeugdhulp kunnen in dergelijke specifieke zorgsituaties de kosten van intramurale zorg erg hoog zijn. Daarbij komt het risico dat deze jeugdhulp niet alleen toegekend kan worden door de gemeente maar ook door externe partijen zoals huisartsen. Dit is op macroniveau geen nieuw risico, maar door de decentralisatie van de jeugdhulp naar de gemeenten, kan dit op lokaal niveau wel grote financiële gevolgen hebben. Doordat de gemeente inzet op specialistische ondersteuning bij de huisartsen voor de jeugd ggz (SOH-ers), willen wij meer grip houden op de doorverwijzingen van de huisartsen in Wageningen. Precariobelasting op kabels en leidingen Bij invoering van de precariobelasting op kabels en leidingen in een gemeente starten de maatschappijen en organisaties die worden aangeslagen vaak een juridische procedure hiertegen. We zijn ervan overtuigd dat we de precario rechtmatig kunnen opleggen, maar 100% zekerheid bestaat niet. Omdat het risico als laag wordt ingeschat is het moeilijk een risicobedrag op te nemen, maar aangezien we p.m.-posten zoveel mogelijk willen voorkomen nemen we een risicobedrag op van € 200.000. Zoals aangegeven in de beantwoording van vragen tijdens het rondetafelgesprek over de Jaarstukken 2017, is deze wijze niet geheel in de lijn met de Nota houdbare Wageningse gemeentefinanciën. De reden hiervoor is de discrepantie tussen de hoogte van het risicobedrag en de geschatte kans.

Afgedekte risico’s In de paragraaf weerstandsvermogen gaat het om die risico’s waarvoor geen voorziening of reserve geldt. Dat zijn de risico’s die we hierboven in beeld hebben gebracht. In de nota Houdbare financiën is bepaald dat we in deze paragraaf daarnaast voortaan een extra alinea opnemen onder de titel Afgedekte risico’s. Daarin geven we een overzicht van de risico’s waarvoor we een specifieke reserve of voorziening hebben. Zo ontstaat een meer compleet beeld van de wijze waarop Wageningen met risico’s omgaat. De volgende risico’s zijn afgedekt met een specifieke reserve of voorziening:

RESERVE OF VOORZIENING VOOR

Algemene reserve grondexploitaties Opvang van winsten, verliezen en risico’s grondexploitaties

Egalisatiereserve afval Primaire doel is de tarieven voor de afvalstoffenheffing niet schoksgewijs te laten verlopen, maar een eventueel tekort op afval in een jaar kan er ook mee worden opgevangen.

Voorziening riolering Een evenwichtig verloop van de tarieven in relatie tot de te plegen investeringen.

Reserve parkeergelden Egaliseren van exploitatieresultaten van parkeren

Reserve wachtgeld huidige bestuurders Opvang van eventuele wachtgeldverplichting bij het vertrek van de huidige bestuurders

Voorziening wachtgeld voormalige bestuurders

Dekken van wachtgelduitkeringen aan voormalige bestuurders

Voorziening frictiekosten personeel Opvang van personele knelpunten

Voorziening wachtgeld in verband met bezuiniging

Dekken van wachtgelden naar aanleiding van reorganisatie / bezuiniging

Voorziening ’t Venster Voorziening i.v.m. faillissement ’t venster

Voorziening liquidatie Permar Opvang van het Wageningse aandeel in de liquidatiekosten van Permar

Weerstandsvermogen In de nota Houdbare financiën is het volgende bepaald: de benodigde weerstandscapaciteit is een vast percentage van de begroting/rekening, waarbij wordt uitgegaan van een minimaal benodigde weerstandscapaciteit van 8,5% en een gewenste weerstandscapaciteit van tenminste 10% van de begroting/rekening. Hierbij wordt uitgegaan van het totaal van de lasten na bestemming. Onderstaand toetsen we of de beschikbare weerstandscapaciteit hieraan voldoet én of de beschikbare capaciteit voldoende is voor het totaal van de risico’s.

138

Onderdeel (bedragen x € 1.000) Begroting 2020

Raming 2021

Raming 2022

Raming 2023

Beschikbare weerstandscapaciteit:

Post onvoorzien 20 20 20 20

Onbestemde reserve 1.287 1.287 1.287 1.287

Kapitaal zonder bestemming 5.250 5.270 5.290 5.310

Reserves grondexploitatie 4.206 4.117 4.027 3.939

Batige saldi grondexploitaties 25% 369 369 369 369

Overige bestemmingsreserves 521 521 521 521

Doorwerking tekort 2019 in reserves Tekorten v.a. 2020 t.l.v. reserves

-/- 2.703 -/- 402

-/- 2.703 -/- 426

-/- 2.703 -/- 144

-/- 2.703 738

Totaal beschikbare weerstandscapaciteit 8.549 8.455 8.668 9.482

Totale risico’s 3.736 3.736 4.236 4.236

Benodigde weerstandscapaciteit 8,5% 9.036 8.808 8.811 8.746

Gewenste weerstandscapaciteit 10% 10.630 10.362 10.366 10.289

Werkelijke weerstandscapaciteit 8,0% 8,2% 8,4% 9,2%

Financiële kengetallen

(Alle getallen zijn percentages) Rekening

2018 Begroting

2019 Begroting

2020 Raming

2021 Raming

2022 Raming

2023

Netto schuldquote 50,73 56,39 56,27 54,96 56,30 52,90

Netto schuldquote gecorrigeerd 46,81 52,32 52,37 51,08 52,44 49,11

Solvabiliteitsratio 34,08 30,64 33,25 34,07 33,18 34,23

Structurele exploitatieruimte -2,04 -1,00 -0,42 0,65 -0,34 0,61

Grondexploitatie 0,62 0,91 0,79 0,79 0,79 0,78

Belastingcapaciteit 106,38 105,00 113,68 113,68 113,68 113,68

Kapitaallastenratio 8,31 7,31 7,14 7,25 7,05 6,88

Toelichting bij de kengetallen De gemeente is verplicht in iedere begroting en rekening zes wettelijk voorgeschreven financiële kengetallen op te nemen. Iedere gemeente wordt geacht zijn eigen beoordeling aan de kengetallen te verbinden, er komen geen landelijke normen voor. In de nota Houdbare financiën zijn de Wageningse normen of streefnormen geformuleerd voor deze kengetallen. Bovendien is in de nota een nieuw eigen kengetal geïntroduceerd, de kapitaallastenratio. Per kengetal geven we hieronder aan hoe het zich verhoudt tot de (streef)norm. Om de inzichtelijkheid te vergroten, begint ieder kengetal met een korte uitleg. Netto schuldquote & de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft zodoende een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Om duidelijk te maken wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en ook wat dat betekent voor de schuldenlast, wordt de netto schuldquote berekend zowel inclusief als exclusief de doorgeleende gelden. Voor het kengetal Netto schuldquote, zonder en met correctie, geldt de norm: Wageningen valt altijd in de categorie < 90%. De solvabiliteitsratio De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal. Voor het kengetal Solvabiliteitsratio wordt uitgegaan van de volgende norm: Wageningen scoort niet lager dan

139

30%. Grondexploitatie Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Het gemiddelde percentage van de Gelderse gemeenten in hun begroting 2016 was 0,85%. Voor het kengetal Grondexploitatie wordt uitgegaan van de volgende norm: Wageningen valt altijd in de categorie < 20%. Structurele exploitatieruimte Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte de gemeente heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves gedeeld door de totale baten. Bij een jaarrekening is er geen sprake van een raming na het rekeningjaar, dus kan de beoordeling alleen goed zijn (als het rekeningjaar boven de 0 uitkomt), of onvoldoende (als het rekeningjaar onder de 0 uitkomt). Bij de jaarrekening geldt deze beoordeling overigens enkel voor de cijfermatige uitkomst van het kengetal. Voor de structurele exploitatieruimte geldt de streefnorm: de structurele exploitatieruimte van Wageningen is minimaal 0%. Belastingcapaciteit De belastingcapaciteit geeft inzicht in hoe de belastingdruk in de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. De definitie van belastingcapaciteit is hier: woonlasten van een meerpersoonshuishouden, opgebouwd uit OZB, afvalstoffen- en rioolheffing. Voor het kengetal Belastingcapaciteit geldt de streefnorm: de Wageningse belastingcapaciteit is nooit meer dan 105%. De kapitaallastenratio De kapitaallastenratio is de verhouding van de kapitaallasten ten opzichte van de totale exploitatielasten. Dit is een eigen kengetal van Wageningen. Voor het kengetal kapitaallastenratio geldt een voorlopige norm van maximaal 12%.

140

PAR 2 : ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN

Meerjarenonderhoudsplannen (MOP) en investeringsplanningen Deze paragraaf gaat over het onderhoudsniveau van kapitaalinvesteringen en is vooral gericht op kapitaalgoederen in de openbare ruimte of ten behoeve van het openbaar belang. Kapitaalgoederen zijn investeringen met een langdurig economisch of maatschappelijk nut. Het gaat om: Infrastructurele kapitaalgoederen, zoals wegen, civiele

kunstwerken, rioleringen, water en verlichting. Voorzieningen zoals openbaar groen, verlichting en sportvelden, gebouwen en installaties. Wageningen wil haar kapitaalgoederen zo goed mogelijk beheren, onderhouden en in stand houden en indien nodig vervangen op het bestuurlijk vastgestelde onderhoudsniveau. Voor het planmatig onderhoud aan gemeentelijke voorzieningen maken we gebruik van meerjarenonderhoudsplannen (MOP) en investerings-planningen. Onder het MOP vallen ook de kleine vervangingsinvesteringen onder € 25.000. De stijging van de onderhoudsbehoefte in combinatie met de opgave voor verduurzaming en de hoog conjunctuur werkt in een aantal gevallen prijsopdrijvend. Uit het oogpunt van kostenbesparing gaat de gemeente onderzoeken of het mogelijk is om in de toekomst meer anti cyclisch te investeren. Hieronder volgt een toelichting per beheeraspect.

VERHARDINGEN, GROEN & WATER Verhardingen In 2018 heeft een analyse van het product wegen plaatsgevonden. Hieruit blijkt dat het areaal aan het onderhoudsniveau laag (beleid 2008) voldoet. De kosten om het areaal op niveau laag te houden stegen de afgelopen jaren aanzienlijk. De gemiddelde leeftijd van het wegenareaal veroudert. De trend laat zien dat er vanaf 2014 een overschrijding op het onderhoudsbudget plaatsvindt en dat dit tekort jaarlijks extra met ca € 50.000 oploopt. In 2018 was het tekort € 65.000. Tevens is geconstateerd dat er minder samenloop met rioleringsprojecten mogelijk is, doordat riolering steeds vaker vernieuwd wordt door middel van graafloze technieken. De kosten op het product riolering zijn de laatste jaren daardoor ook aanzienlijk gedaald. Om deze situatie om te buigen is een systeemwijziging noodzakelijk. Onderzoek toont aan dat bij voldoende investeren de onderhoudskosten kunnen afnemen. Een extra maatregel was nodig om dit binnen het huidig budget te kunnen doen. Het betreft het verlengen van de afschrijvingstermijn van 25 naar 40 jaar voor investeringen in wegen. Vanaf nu worden toekomstige investeringen begroot. Via jaarlijkse voorstellen in de kadernota worden projecten aangedragen en wordt de relatie met de begrote investeringsbedragen inzichtelijk gemaakt. Een groot voordeel van deze methode is dat door de investeringszekerheid dure reparaties aan het eind van de levensduur van de weg kunnen worden voorkomen. Periodiek wordt bekeken of bedragen bijgesteld moeten worden. Een en ander op dezelfde wijze als nu wordt gedaan bij de product Riolering. Groen Het in 2018 vastgestelde groenbeleidsplan vormt de basis voor het op te stellen Groenbeheerplan en het Stedelijk Bomenplan. De keuzes die volgen uit het groenbeleidsplan implementeren we in het beheer. Ook de beheerstrategie van Groen heeft nauwe samenhang met de vervangingsstrategie voor wegverhardingen, riolering/waterhuishouding en de projecten uit het GMP. Bij groen zagen we ook dat door minder investering in vervanging de onderhoudskosten stijgen. In een aantal gevallen ontstaat kapitaalvernietiging doordat bomen of plantvakken niet meer vervangen worden omdat beheer niet meer mogelijk is. Ook voor groen kunnen de onderhoudskosten beter gecontroleerd worden indien er ook investeringszekerheid is. Net als bij de wegen zullen toekomstige vervangingsinvesteringen begroot gaan worden. In dit product zijn ook verdere bezuinigingen kansrijk. Deze hebben altijd personele consequenties. Een zeer groot deel van de kosten bestaat uit personeelskosten. Welke mogelijkheden hier zijn en het tempo waarin dit gerealiseerd kan worden zal in 2020 verder duidelijk moeten

141

worden. Radicale beslissingen leveren weliswaar geld op voor beheer, maar zullen ook kosten in het sociale domein veroorzaken. Water Kademuren en beschoeiingen zijn kapitaalgoederen die vallen onder het product water. Bij de inventarisatie van de civieltechnische kunstwerken zijn ook deze objecten opgenomen. Om risico’s, kapitaalvernietiging en stijgende onderhoudskosten te voorkomen, moeten we investeren in de vervanging van kapitaalgoederen die technisch versleten en afgeschreven zijn. Speelvoorzieningen Tijdens de uitvoer van het speelruimteplan van 2013 t/m 2015 zijn er ook zogenaamde ‘bovenwijkse plekken’ gecreëerd, waarbij zeer uiteenlopende doelen leeftijdsgroepen worden bediend. Naar aanleiding van het enthousiasme van de bewoners hierover willen we de aantallen hiervan verder uitbreiden. Om dit te realiseren willen we komende jaren wel investeren in onderhoud van de bestaande speeltoestellen, maar willen we aanleg van nieuwe plekken even op een laag pitje zetten. Hierdoor kunnen we weer sparen voor het realiseren van uitgebreidere speelplekken over 3 á 4 jaar. Openbare verlichting Op basis van het beleidsplan openbare verlichting werken we aan een planmatige vervanging van armaturen en lampen, rekening houdend met aspecten als energiebesparing en milieu.

WATER EN RIOLERING Het beleidskader met betrekking tot beheersmatige aspecten Om te komen tot een duurzaam waterbeheer is het Waterplan opgesteld. Het doel hiervan is een gezond en veerkrachtig watersysteem te ontwikkelen. We streven naar een samenhangende aanpak, gericht op het opvangen en langer vasthouden, zo nodig bergen en daarna pas afvoeren van regenwater. Om concrete invulling te geven aan de doelstelling van het Waterplan nemen we een aantal uitvoeringsmaatregelen. In 2005 is het waterplan met uitvoeringsmaatregelen, inclusief een kostenraming, vastgesteld. Vooruitlopend hierop is in 2002 het ‘baggerplan bebouwd gebied’ opgesteld. In 2003 is de overdracht van de primaire watergangen naar het waterschap gerealiseerd. In gezamenlijkheid met het Waterschap Vallei en Veluwe baggeren we eens per drie jaar 20% van de watergangen. In samenhang met het waterplan stellen we Gemeentelijke Rioleringsplannen op. De gemeente voldoet aan de basisinspanning. We voldoen aan de wettelijke minimale kwantitatieve eisen voor de riolering in relatie tot het overstorten van rioolwater op het oppervlaktewater. Het derde (verbrede) Gemeentelijke Rioleringsplan is in 2011 vastgesteld. De nadruk ligt hierbij op het verbeteren van de waterkwaliteit in de stad op een duurzame en kosteneffectieve wijze. Dit kunnen we bereiken door maatregelen aan riolering of aan de inrichting en beheer van watergangen. Ook het afkoppelen van regenwater van het gemengde stelsel continueren we, indien het kosteneffectief is. De zorgplicht voor het grondwater is door de nieuwe Waterwet een gemeentelijke taak geworden. Zowel de V-GRP als het waterplan lijken verouderd, maar geven ruim voldoende kaders om effectief te kunnen werken aan riolering en waterhuishouding. Ook voor de maatregelen als gevolgen van klimaatverandering voldoen de kaders nog. Op dit moment is aanpassing van het beleid niet nodig. Met de invoering van de omgevingswet zal het V-GRP en het waterplan worden herzien. Financiële consequenties voortvloeiende uit het beleidskader Voor het jaarlijkse waterbeheer zijn structurele budgetten beschikbaar. Voor de uitvoering van het V-GRP (verbrede gemeentelijk rioleringsplan) stellen we bedragen beschikbaar vanuit de rioolheffing.

WONINGEN, GEBOUWEN, ACCOMMODATIES We voeren het beheer van ons gemeentelijk vastgoed effectief en efficiënt uit. In het dagelijks beheer sturen we op kwaliteit, kostenefficiëntie en klanttevredenheid. Het kader voor het onderhoud is het Meer Jaren Onderhoud Plan (MJOP) en het raadsbesluit ‘Verduurzaming gemeentelijke gebouwen, 1e fase’ uit 2018. We zijn gestart met het verduurzamen van onze gebouwen en geven daarmee zelf het goede voorbeeld en dragen bij aan het de verduurzaming en circulaire economie van de stad. Het onderzoek naar de verduurzaming van de overige gemeentelijke gebouwen (2e fase) is voor de zomer afgerond en wordt in het najaar ter besluitvorming voorgelegd. Onze focus ligt op het optimaal ondersteunen van gebouwen voor beleidsdoelen in combinatie met een betere bezetting van gebouwen door multifunctioneel gebruik. We werken aan het opzetten van een digitale ruimtebank waar vraag en aanbod van ruimte en locaties met elkaar in contact komen. Vastgoed dat niet langer bijdraagt aan de doelen of niet meer nodig is wordt strategisch en gefaseerd afstoten. Het stadskantoor, de theekoepel en de Ireneschool worden verkocht. De woning Haarweg 14 en drie woningen aan de Nude worden verkocht, zodra de hoogspanningsleiding ondergronds gebracht is. De Nota strategisch Vastgoed, met spelregels voor een

142

strategisch en efficiënt vastgoedbeheer wordt betrokken bij de ombuigingen bij de begroting 2020. Het Meer Jaren Onderhoud Plan (MJOP) is in 2018 geactualiseerd inclusief de verduurzamingsmaatregelen. Op basis hiervan wordt het onderhoud van de gebouwen de komende jaren uitgevoerd. Per gebouw is een onderhoudsniveau bepaald dat als basis heeft gediend voor de inspecties. Op basis van inzicht in het gebruik en energieverbruik worden investeringsbeslissingen in het onderhoud, vervanging en verduurzaming integraal afgewogen. Daaruit blijkt dat de begrote uitgaven niet toereikend zijn om het geplande onderhoud uit te voeren. Bovendien moeten de werkzaamheden in de komende jaren aanbesteed worden aanbesteed in een periode van economische hoog conjunctuur. Bij de verkoop van gemeentelijke panden wordt de begroting niet aangepast, totdat de onderhoudskosten in balans zijn met de begroting.

Er is budget overgeheveld vanuit het Cultuurbudget naar gemeentelijk vastgoed. Aanleiding hiervoor is het tekort dat is ontstaan in de exploitatie van het pand waar voorheen ’t Venster was gevestigd na hun faillissement. Het tekort betreft € 65.000 voor energiekosten. Voor 2019 is dit tekort betaald uit het cultuurbudget, er zou vervolgens bekeken worden hoe dit tekort de jaren erna gedekt zou kunnen worden. Besloten is om de dekking uit het Cultuurbudget structureel te maken zolang het pand in eigendom is van de gemeente. Na verkoop van het pand wordt bekeken of dit budget weer terugstroomt naar Cultuur.

SCHOLEN Schoolbesturen zijn juridisch eigenaar van de schoolgebouwen in het primair en voortgezet onderwijs. De gemeente heeft het economisch claimrecht op de onderwijsgebouwen voor primair, speciaal en voortgezet onderwijs. Een uitzondering hierop vormt de nieuwbouw van de Ireneschool. De Woningstichting is eigenaar van het nieuwe schoolgebouw. De gemeente huurt het gebouw van de Woningstichting voor de school. Vanaf 1 januari 2015 ligt de verantwoordelijkheid voor zowel het binnen- als het buitenonderhoud van de schoolgebouwen bij de schoolbesturen. De gemeente is alleen nog verantwoordelijk voor uitbreiding c.q. nieuwbouw/renovatie van schoolgebouwen en vandalismeschade. In 2019 gaan we samen met de schoolbesturen een “Groen Integraal Huisvestingsplan” voor de onderwijshuisvesting opstellen. De mogelijkheden om de verduurzaming van de schoolgebouwen te versnellen vormt ook onderwerp van dit plan. De leerlingenprognoses actualiseren we tweejaarlijks zodat we een goed beeld hebben van de benodigde capaciteit. De leerlingenprognoses zijn onder meer gebaseerd op de verwachte woningbouw en de bevolkingsopbouw.

HUISVESTING GEMEENTELIJKE DIENSTEN (facilitaire panden) Verkoop Stadskantoor In het voorjaar van 2018 zijn we gestart met de verkoopprocedure van het stadskantoor aan het Olympiaplein. Vanwege procedurefouten bij de inschrijving hebben wij voor de zomer besloten om de biedprocedure stop te zetten en geen van de biedingen te accepteren. Van tevoren hebben wij de doelgroepen bepaald met betrekking tot de bestemming van het pand. Aan de geldende bestemming ‘gemengd’ is om die reden de bestemming ‘woondoeleinden’ toegevoegd. Ook de doelgroepen worden opnieuw bepaald in relatie tot de eigen vraag en behoefte met een beperking ten aanzien van functies die een beroep kunnen doen op WMO-middelen. Dit betekent dat we voor de zomer 2019 starten met een nieuwe openbare verkoopprocedure met gewijzigde verkoopvoorwaarden omtrent het voorgenomen gebruik van het pand. De verkoop en de levering van het stadskantoor is naar verwachting voor eind november 2019 afgerond.

143

PAR 3 : BEDRIJFSVOERING Inleiding Het is een continu samenspel tussen het bestuur en de organisatie om onze stad Wageningen in al haar facetten te versterken. Samen denken wij na over hoe bestuurlijke doelen te realiseren. Dit vraagt van de bedrijfsvoering een proactieve rol zowel binnen de organisatie als richting de inwoners van Wageningen. Wij willen als organisatie een flexibele, financieel gezonde en moderne organisatie zijn. Dit vraagt dan ook om een sterke focus op innoveren, digitaliseren, planmatig en integraal werken waarbij vanuit bedrijfsvoeringsperspectief wordt bijgedragen aan de uitvoering van het coalitieprogramma en de bestuurlijke meerjarenplanning. De belangrijkste opgaven in het kader van de bedrijfsvoering is het verder in control komen van de organisatie en de financiële huishouding, het implementeren en monitoren van de ombuigingsmaatregelen en de balans tussen ambities en capaciteit. Overige aandachtspunten zijn het versterken van aantrekkelijk werkgeverschap en het verder uitbouwen van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van data-analyse, procesverbeteringen, rapportering en digitalisering. Wat dit vraagt van de bedrijfsvoering wordt hieronder nader toegelicht.

In control De ontwikkelingen van de afgelopen jaren en de vele onzekerheden die deze met zich mee hebben gebracht op financieel en administratief gebied laten zich inmiddels gelden. Het kostte de organisatie moeite om onze bedrijfsvoering 1 op 1 in de pas te laten lopen met deze ontwikkelingen. Inmiddels werken we hard om de disbalans die is ontstaan te herstellen. Onze voorstellen om tot aanstelling van een businesscontroller te komen en daarnaast de financiële functie binnen onze organisatie met twee adviseurs te versterken (zie kadernota), zijn daar belangrijke stappen in. Daarnaast is het monitoringsysteem dat wij aan het ontwikkelen zijn voor het sociaal domein (is eind september aan u gepresenteerd) daar ook een volgende stap in. Dit als opmaat voor een organisatiebrede doorontwikkeling van de totale bedrijfsvoering. Vanuit het onderzoek van BDO (zie bijlage) wordt ons daarbij ook het volgende handelingsperspectief meegegeven. Borgen van duurzame resultaten

1. Het implementeren en monitoren van de maatregelen. De ombuigingsmaatregelen staan nu op papier. Maar daarmee zijn we er uiteraard niet. Na besluitvorming zullen deze maatregelen geïmplementeerd moeten worden. Dat is voor sommige maatregelen nog wel een aanzienlijke opgave. Cruciaal is het om de realisatie van de beoogde resultaten goed te monitoren en waar nodig bij te sturen. Wij gaan hiervoor een monitoringsysteem opzetten zodat we in een vroegtijdig stadium geïnformeerd zijn over de realisatie en waar nodig kunnen bijsturen. We zullen u daarover via de P&C-documenten steeds rapporteren

2. De adviezen van BDO over het financiële beleid, gericht op een wendbare begroting, nader uitwerken. Deze adviezen betreffen in grote lijnen drie aspecten:

a. Het nieuw voor oud principe. Dit betekent dat de financiële gevolgen van nieuw beleid alleen opgenomen worden als er oud beleid en bijbehorend budget voor wordt ingeleverd. Hoewel we dit principe wel kennen, is het zaak dit consequent toe te passen en er goede afspraken over te maken.

b. het verkorten van de beleidscyclus. Dit betekent dat we bijvoorbeeld afspreken om beleid voor een bepaalde looptijd te laten gelden. Dit maakt het bestemmen van structurele middelen wendbaarder.

c. Het inbouwen van een bufferfunctie in de begroting. Met het ramen van één of meerdere buffers wordt de begroting wendbaarder gemaakt en zijn tegenvallers op te vangen of (incidenteel) beleid

3. De opmerkingen over financiële versterking en verzwaring van de beheersing en sturing hebben we reeds opgepakt. Zie hierboven onder “in control”. Andere maatregelen voor de beheersing worden nog nader onderzocht en uitgewerkt.

De gemeente Wageningen wil meer grip krijgen op de financiële huishouding en de doelrealisatie in relatie tot de afgesproken inzet. Naast de bovengenoemde onderwerpen hebben we onder andere de volgende zaken in gang gezet.

- Datagericht werken verder uitgebreid - Start gemaakt met strakkere beheersing van uitgaven, verplichtingen, contractafspraken en

kostenawareness bij medewerkers

144

- Capaciteitsgesprekken gevoerd. De bovenstaande onderwerpen zijn nog niet afgerond en vergen de komende tijd nog ruime aandacht en uitwerking. We verwachten echter dat we met de inzet van deze elementen steeds meer in control komen. We zullen hierop blijven inzetten, totdat het gewenste niveau is bereikt. In controlstatement In 2019 zijn wij gestart met de voorbereiding van het zogenaamde in control statement (ICS), waarbij het college van B&W verantwoording gaat afleggen over de rechtmatige uitvoering van de begroting. Per 2021 is het ICS verplicht voorgeschreven voor gemeenten. Hiermee verschuift de verantwoordelijkheid in belangrijke mate van accountant naar college. Zoals bekend is sprake van een toenemende controledruk op de gemeentelijke overheid. In reactie op rapporten van de accountant gaven wij eerder aan dat het belangrijk is een balans te zoeken tussen de mate van in control zijn en de capaciteit die wij daarop willen inzetten. Uitgangspunt hierbij is dat wij op heldere wijze verantwoording afleggen over het waarom, wat en hoe. Dit ambitieniveau is onderdeel van het implementatieplan voor de invoering van het ICS dat begin 2020 gereed is en in de loop van dat jaar wordt uitgevoerd. Belangrijke rol bij de invoering van het ICS en het in control komen in zijn algemeenheid is weggelegd voor de controller.

Mens , organisatie en informatie In het kader van de knelpuntenanalyse is in deze begroting budget gevraagd voor de grootste knelpunten in capaciteit. We kiezen hierbij voor de volgende functies/taken:

- Beleidsadviseur veiligheid (1 fte vast)

Er is een extern onderzoek geweest naar de vraag wat voor Wageningen een adequaat veiligheidsbeleid

is. Vanuit dit onderzoek is een formatieberekening gemaakt. De uitkomst daarvan gaat uit van een

totale capaciteit tussen de 2,5 en 3 fte voor de uitvoering van dit beleid. Voor nu kiezen we voor een

uitbreiding met 1 fte (veiligheidsregisseur) waardoor de formatie voor veiligheid op 2 fte komt.

- Beleidsmedewerker Sociaal Domein (0,5 fte tijdelijk 1 jaar en 0,5 fte vast)

Vanuit het beleidsveld maatschappelijke ontwikkeling is de capaciteit tot in detail in kaart gebracht.

Uiteindelijk leidde dit tot een aantal keuzes. Deze keuzes hebben het capaciteitsprobleem aantoonbaar

niet geheel kunnen oplossen. Om de grootste nood te lenigen, kiezen we ervoor om o,5 fte vaste

formatie toe te voegen en voor de duur van 1 jaar 0,5 fte tijdelijk in te vullen.

- Adviseur DIV (0,5 fte tijdelijk 2 jaar)

De huidige workload is te groot voor de formatie. In de komende jaren zal echter een nieuw

zaaksysteem worden geïmplementeerd. Of dit nieuwe systeem daadwerkelijk de verwacht verlichting

gaat zal na implementatie beoordeeld worden. Derhalve stellen we voor de huidige formatie tijdelijk

voor 2 jaar uit te breiden met 0,5 fte.

- Stadsecoloog (0,5 fte vast)

De stadsecoloog is een wens vanuit het coalitieakkoord. Op dit moment wordt voor 2 dagen in de week

ecologie-advies afgenomen van de OddV. Voorstel is om in plaats hiervan een eigen stadsecoloog aan

te nemen.

- Contractbeheer inkoop (0,89 fte vast)

Het is noodzakelijk om meer grip te krijgen op inkoop en het contractbeheer, met name waar dit het

sociaal domein betreft. Derhalve is het voorstel om deze taak uit te breiden met 0,89 fte.

Organisatieontwikkeling In 2018 is een organisatieontwikkeltraject in gang gezet onder de noemer ‘Spijkers met koppen’, met als doel een flexibele, wendbare en duurzame organisatie neer te zetten die aansluiting heeft op de ontwikkelingen in Wageningen en zijn omgeving. Ruim een jaar hebben medewerkers kunnen ervaren hoe het is om op deze nieuwe manier te werken en tegelijkertijd een bijdrage kunnen leveren aan de verdere invulling van dit werkmodel. Inmiddels is het werkmodel per 1 januari 2019 geformaliseerd, waarmee een duurzame toekomstbestendige organisatie is ontstaan. Ook in 2020 is en blijft de organisatie nog steeds in ontwikkeling : we hebben de

145

basis gelegd voor een organisatie die in kan spelen op de veranderingen om ons heen. Met minder leidinggevenden en meer ruimte voor de professional bouwen wij verder aan het zelforganiserend vermogen van onze organisatie. De nieuwe manier van werken kenmerkt zich door drie aspecten; procesgeoriënteerd, resultaatgericht en vraaggestuurd. De mens centraal Door de krapte op de arbeidsmarkt is het voor ons steeds noodzakelijker om ons als aantrekkelijk werkgever te profileren, om zo talentvolle medewerkers te werven en ook te behouden. Wij willen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt meer kansen bieden en hun talenten benutten. Zo blijven wij (extra) banen creëren voor deze doelgroep. Per 1 januari 2020 treedt de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking. Vanaf die datum is het private arbeidsrecht van toepassing op (gemeente-)ambtenaren en wordt hun rechtspositie geregeld in het BW, de Cao Gemeenten, de arbeidsovereenkomst en het personeelshandboek. De invoering van de Wnra bracht in 2019 een flinke transitie met zich mee en vraagt om de nodige voorbereidingen die in 2020 doorlopen. Het gaat niet alleen om kennis over de nieuwe wet en cao, maar ook over de communicatie en implementatie bij medewerkers en management. ICT Beheer en Informatievoorziening Alle weten regelgeving en landelijke afspraken zetten wij slim in voor de stad. Wij zetten in op kwaliteit en realiseren daarmee een goede dienstverlening voor elke inwoner van Wageningen en andere betrokkenen. Zo gaan wij aan de slag om de inwoners mogelijkheden te geven om nog meer digitaal in verbinding te zijn met onze organisatie. Wij doen dit onder andere door de inzet van portalen waarin de informatie van inwoners wordt gepresenteerd en zij zelf zaken kunnen starten. Verder zetten wij in op de door-ontwikkeling van herkenbare toepassingen voor de inwoner en ondernemer. Denk hierbij aan Geo-informatie (kaarten) en toepassingen voor participatieve processen. Wij gaan door met de kwaliteitsverbetering van interne processen, zodat die zo efficiënt mogelijk kunnen worden ingezet. Bij deze verbetering staan de (individuele) behoeften van de inwoners en bedrijven centraal.

Strategie en innovatie Inkoop Er zijn 3 belangrijke speerpunten in het inkoopbeleid benoemd: Circulair Inkopen (CI), Social Return on Investment (SROI) en het betrekken van lokale en regionale ondernemers. Voor de inkoopadviseurs betekent dit dat wij bij alle aanbestedingen onderzoeken wat de mogelijkheden zijn met betrekking deze speerpunten. Onze deelname aan de GreenDeal en het ondertekenen van het Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) convenant blijven van kracht. Het is elke keer een uitdaging om de gehele keten circulair te maken. Dus kijken naar producten én naar alle materialen en grondstoffen die je niet kunt zien in het product maar die wel nodig zijn geweest om dat product te maken. In 2020 gaan we innovatieve projecten realiseren op het gebied Grond Weg en Waterbouw (GWW) en het stimuleren dan wel aanjagen van de markt. Hier raakt CI ons derde speerpunt: lokale en regionale ondernemers. Specifiek voor deze groep organiseren wij bijeenkomsten zodat de ambitie van de Gemeente Wageningen bij deze groep, en met name de bedrijven die zich bezig houden met GWW projecten, helder is. Invulling van SROI blijft een uitdaging in een tijd van hoogconjunctuur. De samenwerking met het werkgeversservicepunt is geïntensiveerd. In 2020 gaan wij de mogelijkheden bekijken van het geven van workshops of trainingen aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In 2020 wordt in het Sociaal Domein opnieuw de inkoop van jeugdzorg en WMO gecontracteerd. Dit doen wij samen met de regio centraal Gelderland. Het uitgangspunt is intensievere samenwerking met minder zorgaanbieders. Betrouwbare werkomgeving en datagericht werken ICT Beheer en informatisering zorgen in de eerste plaats voor het optimaal functioneren van de werkomgeving en dat de digitale informatie op orde is. Daarnaast onderzoeken wij op welke manier techniek en informatie de wensen en ontwikkelingen van de organisatie zo efficiënt mogelijk kunnen ondersteunen. In 2020 continueren wij de innovatie van de infrastructuur. Hierdoor blijft onze werkomgeving en dataopslag stabiel, betrouwbaar en veilig. Wij sluiten aan op nog meer onderdelen van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) en andere landelijke voorzieningen. Ook bereiden wij ons voor op de Omgevingswet en het bijbehorende stelsel dat per 1--2021 in gebruik genomen wordt. Vanuit het I-plan wordt ingezet op toekomstgerichte dienstverlening, meer regie voor inwoners, bruikbare stuurinformatie en het voldoen aan landelijke wetgeving en afspraken, zoals de Digitale Agenda 2020. Dit krijgt vorm met de projecten rondom digitale balies, zaakgericht werken, regie op klanten en contactmoment en sociaal

146

intranet. Het datagericht werken wordt in 2020 verder ontwikkeld,. Data-analyse draagt bij aan beleidsontwikkeling en strategische keuzes. Ook helpt het ons om betere dienstverlening en producten aan te bieden aan inwoners en ondernemers. Hiervoor is actuele en betrouwbare data een vereiste. Om dit te bevorderen professionaliseren wij het gegevensbeheer conform de wettelijke vereisten.

Processen op orde Eind 2018/begin 2019 zijn we gestart met het lean maken van een aantal werkprocessen, waaronder het begraafplaatsproces, het inhuur proces en de schuldhulpverlening In 2020 gaan we hiermee door en pakken we in overleg met het MT een aantal nieuwe werkprocessen op.

Gastheerschap in ons Huis van de Stad en interne service Het stadhuis stelt zijn deuren meer en meer open voor activiteiten die door, voor en in de stad worden georganiseerd. Wij willen dit gastvrij en goed georganiseerd doen. Wij zetten nog meer in op professioneel gastheerschap, waarbij we rekening houden met de beperkingen zoals die in de gebruiksvergunning vermeld staan. Door een verdere integratie van werkzaamheden en facilitaire diensten, willen wij de organisatie van externe activiteiten binnen ons 'Gastvrij Huis van de Stad' en onze interne dienstverlening verder professionaliseren. Wij zien een toename in het aantal aanvragen, zowel in- als extern. Binnen de beschikbare mogelijkheden proberen wij deze zoveel mogelijk te honoreren.

Verantwoording P&C-cyclus In 2019 is software aangeschaft (Pepperflow) ter ondersteuning van het opstellen van de diverse documenten in de p&c-cyclus. Hierdoor zullen deze documenten meer en beter digitaal te ontsluiten zijn voor raadsleden en burgers. Bovendien zal dit zal een sterke verbetering betekenen voor het interne proces van opstellen van die stukken. In 2019 is een raadswerkgroep ingesteld die zich bezig houdt met diverse verbeteringen op onderdelen van de p&c-cyclus. Daarbij gaat het onder andere om een betere leesbaarheid van de jaarstukken, een herziening van de programma-indeling van de diverse p&c documenten en het meer gebruik maken van eigen kengetallen en indicatoren. De resultaten zullen wij vanaf 2020 doorvoeren in de verschillende documenten. Borging privacy inwoners en verantwoording In een samenleving waarbij informatie steeds meer waarde krijgt, is het belangrijk dat wij de aandacht hierop niet verliezen. Daarom werken wij er hard aan om te blijven voldoen aan de steeds strenger wordende eisen rondom informatiebeveiliging en informatieverwerking. De privacy van inwoners wordt proactief geborgd binnen de organisatie. Wij volgen daarbij weten regelgeving zoals de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en landelijke afspraken zoals de Baseline Informatiebeveiliging Overheid. Middels zelfevaluaties zoals de Eenduidige Normatiek Single Information Audit (ENSIA) testen wij actief of onze organisatie voldoet aan de in weten regelgeving gestelde normen. Dit gebruiken wij als basis voor verbeteringen en voorzorgsmaatregelen. Wij blijven op het gebied van informatiebeveiliging en privacy inzetten op het voorkomen van datalekken en het verstevigen van de informatiebeveiligingsorganisatie. Daarnaast staat bewustwording en zorgvuldig gebruik van gegevens bij collega’s centraal. Wij laten ons leiden door de aanbevelingen die wij krijgen van verschillende accountants in de verantwoordingsprocessen rondom de ENSIA en de jaarrekening. Beide vragen steeds meer inzet. De ENSIA wordt in vergelijking met vorig jaar verdiept (strengere normen) en verbreed (naast de DigiD, Suwinet, Basisregistratie Grootschalig Topografie en Basisadministratie Gebouwen nu ook de Basisregistratie Ondergrond).

147

PAR 4 : VERBONDEN PARTIJEN Verbonden partijen zijn organisaties, waarin de gemeente zowel bestuurlijk als financieel een belang heeft. Aan de verbintenis met externe organisaties zijn risico’s verbonden. Door het benoemen van organisaties wordt inzicht gegeven in deze netwerken en kunnen de risico’s benoemd en beoordeeld worden. Hiermee kan ook een oordeel gegeven worden over de doelmatigheid van de verbintenissen. Inleiding Algemeen In het Besluit begroting en verantwoording (BBV) wordt toegelicht dat een financieel belang inhoudt dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt kan raken in geval van faillissement. Voorts heeft de gemeente een financieel belang indien financiële problemen bij de verbonden partij kunnen worden verhaald op de gemeente. Een bestuurlijk belang betekent dat de gemeente op enigerlei wijze zeggenschap heeft, hetzij omdat de gemeente een zetel in het bestuur heeft, hetzij omdat ze mee kan stemmen. Deze definities houden volgens het BBV in dat participaties in gemeenschappelijke regelingen, NV’s, BV’s, VOF’s en commanditaire vennootschappen verbonden partijen zijn. Stichtingen en verenigingen vallen niet onder de verbonden partijen, tenzij de gemeente een zetel in het bestuur heeft en financiële risico’s loopt. Een stichting of vereniging die jaarlijks subsidie krijgt, maar waaraan geen andere financiële verplichtingen zitten met een juridische afdwingbaarheid door derden, is geen verbonden partij. Indien een gemeente een aanzienlijk bestuurlijk, maar geen financieel belang heeft dan maakt dit ook geen deel uit van de verbonden partijen. Wel kan dit belang in het desbetreffende programma genoemd worden. In het BBV is tenslotte expliciet opgenomen dat deelnemingen deel uitmaken van de verbonden partijen. Het zijn die verbonden partijen, waarbij de gemeente aandelen in een NV of BV heeft.

OVERZICHT VERBONDEN PARTIJEN

In het onderstaande overzicht is bij het financieel belang van de gemeente zoveel mogelijk het financieel belang voor 2020 opgenomen. Indien dit niet mogelijk was zijn de meest recente cijfers gebruikt. Bij de onderdelen ‘eigen vermogen’, ‘vreemd vermogen’ en ‘financieel resultaat’ zijn de cijfers uit de jaarrekeningen van de verbonden partijen opgenomen. Wageningen kent de volgende verbonden partijen:

Gemeenschappelijke

regelingen

1 Permar WS i.l. (3, 6)

2 Veiligheids- en gezondheidsregio Gelderland Midden (VGGM) (6, 10)

3 Regio De Vallei (4)

4 Regio Foodvalley (1, 2, 3, 4, 6, 8)

5 Omgevingsdienst de Vallei (OddV) (3, 4)

6 Modulaire Gemeenschappelijke Regeling sociaal domein centraal Gelderland (MGR

SD CG) (6)

Vennootschappen en

coöperaties

7 Afvalcombinatie De Vallei NV (ACV) (4)

8 Bank Nederlandse Gemeenten NV (BNG) (12)

9 Marin Stakeholders Association (MSA) (2)

Stichtingen en

verenigingen

10 Vereniging van eigenaren van het complex Stadsbrink 291 t/m 355 (oneven) (8)

11 Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 (Wageningen 45)

12 WGR PPO De Link (7)

Overige verbonden

partijen

Niet van toepassing

148

Gemeenschappelijke regelingen

Naam [1] Permar WS i.l.

Rechtsvorm Gemeenschappelijke regeling

Vestigingsplaats Ede

Openbaar belang Uitvoering in regionaal verband is effectiever, efficiënter en bevordert de kwaliteit.

Deelnemende partijen De gemeenten Barneveld, Ede, Renkum, Scherpenzeel, Wageningen

GR wordt per 1/1/2018 opgeheven.

Bestuurlijk belang Deelnemers hebben een gelijke stem.

Financieel belang Bij negatieve financiële bedrijfsresultaten, uittreding of liquidatie draagt de gemeente naar rato bij.

Eigen Vermogen 2016: € 0

2017: € 0

2018: € 0

Vreemd Vermogen 2016: € 16.593.000

2017: € 10.279.000

2018: € 4.402.000

Financieel resultaat 2016: -/- € 11.011.000

2017: -/- € 2.177.000

2018: € 221.000

Naam [2] Veiligheids- en gezondheidsregio Gelderland Midden (VGGM)


Vestigingsplaats Arnhem

Openbaar belang Uitvoering in regionaal verband is effectiever, efficiënter en bevordert de kwaliteit.

Deelnemende partijen De gemeenten Arnhem, Barneveld, Doesburg, Duiven, Ede, Lingewaard, Nijkerk, Overbetuwe, Renkum,

Rheden, Rozendaal, Scherpenzeel, Wageningen, Westervoort en Zevenaar

Bestuurlijk belang Lid van het Algemeen Bestuur (burgemeester).

Lid van de Commissie veiligheid en gezondheid (wethouder Volksgezondheid).

Financieel belang Voor volksgezondheid en bevolkingszorg is de bijdrage voor 2020 € 1.001.000. Voor brandweer is de

bijdrage 2020 € 1.634.000.

Eigen Vermogen 2016: € 7.983.091

2017: € 5,964.000

2018: € 7.368.000


2017: € 39.311.000

2018: € 36.383.000

Financieel resultaat 2016: € 4.572.074

2017: € 2.789.000

2018: € 1.437.000

Naam [3] Regio De Vallei



Openbaar belang Uitvoering en beleidsvorming in regionaal verband is effectiever, efficiënter en bevordert de kwaliteit.

Het Regiobestuur heeft op 21 januari 2011 besloten Regio de Vallei voor de afvaltaken in de lucht te

houden. Op 27 mei 2011 heeft het Regiobestuur besloten de uitvoering van de lopende projecten (bv.

Regiocontract) bij Regio De Vallei te laten en niet over te dragen aan Regio Foodvalley.

Deelnemende partijen De gemeenten Barneveld, Ede, Nijkerk, Scherpenzeel, Wageningen.

Bestuurlijk belang Lidmaatschap bestuur

Financieel belang Bijdrage van € 6.633 + kosten per project

Eigen Vermogen 2016: € 490.177

2017: € 463.391

2018: € 438.714

149

Naam [3] Regio De Vallei


2017: € 268.090

2018: € 374.869

Financieel resultaat 2016: € 4.062

2017: € 2.316

2018: € 0,-

Naam [4] Regio Foodvalley



Openbaar belang Invloed op grootschalige ontwikkelingen door samenwerking in regio Foodvalley verband. Dit leidt tot

bestuurlijke en financiële steun van de regio voor projecten die voor Wageningen van belang zijn,

waarmee het openbaar belang wordt gediend (w.o. de Kennis-as).

Deelnemende partijen Wageningen, Ede, Barneveld, Nijkerk, Scherpenzeel, Renswoude, Veenendaal en Rhenen

Bestuurlijk belang Lichte WGR en lid regiobestuur

Financieel belang De bijdrage 2020 is € 3,17 per inwoner. Voor 38.380 inwoners: € 121.665.


2017: € 1.636.532

2018: € 1.790.280


2017: € 3.762.334

2018: € 2.463.173


2017: € 356.892

2018: -/- € 99.112

Naam [5] Omgevingsdienst de Vallei (OddV)



Openbaar belang De OddV verzorgt de wettelijke taken op het gebied van vergunningverlening en handhaving gericht op

de Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht).

Deelnemende partijen De gemeenten Ede, Barneveld, Nijkerk, Scherpenzeel en Wageningen en de provincie Gelderland.

Bestuurlijk belang Lidmaatschap bestuur.

Financieel belang De bijdrage voor 2020 is € 919.000.

Eigen Vermogen 2016: € 957.000

2017: € 1.145.000

2018: € 572.000


2017: € 2.560.000

2018: € 1.834.000


2017: € 340.000

2018: -/- € 49.000

150

Vennootschappen en coöperaties

Naam [7] Afvalcombinatie De Vallei NV (ACV)

Rechtsvorm Naamloze Vennootschap


Openbaar belang ACV verzorgt de afvoer van afval voor huishoudens in de gemeente Wageningen.

Deelnemende partijen De gemeenten Ede, Renkum, Wageningen, Veenendaal.

Bestuurlijk belang Aandeelhouder (lid van de AVA)

Financieel belang Er zijn 12 mln. aandelen, waarvan 5.846.013 geplaatst zijn bij de gemeenten.

De gemeente Wageningen bezit 918.001 aandelen. Deze aandelen staan voor €917.800 op de balans.

De gemeente Wageningen is klant van ACV en staat garant voor de leningen.

Eigen Vermogen 2016: € 11.098.000

2017: € 11.113.000

2018: € 11.175.000


2017: € 21.933.000

2018: € 19.888.000


2017: € 561.000

2018: € 623.000

Naam [8] Bank Nederlandse Gemeenten NV (BNG)

Rechtsvorm Naamloze Vennootschap

Vestigingsplaats Den Haag

Openbaar belang De activiteiten van de bank richten zich op de financiering van de activiteiten van publieke instellingen.

Deelnemende partijen Aandeelhouders zijn alle of nagenoeg alle gemeenten en provincies in Nederland en de Staat der

Nederlanden. De Staat bezit de helft van de ruim 55 miljoen aandelen, de gemeenten en provincies de

overige.

Bestuurlijk belang Aandeelhouder (lid van de AVA)

Financieel belang 50.310 aandelen (=0,09%) De historische waarde van de aandelen bedraagt € 114.148. De

dividenduitkering bedroeg in 2018 € 127.000.

Eigen Vermogen 2016: € 4.486.000.000

2017: € 4.953.000.000

2018: € 4.991.000.000

Vreemd Vermogen 2016: € 149.514.000.000

2017: € 135.072.000.000

2018: € 132.518.000.000

Naam [6] Modulaire gemeenschappelijke regeling sociaal domein centraal Gelderland (MGR SD CG)


Vestigingsplaats Arnhem

Openbaar belang Samenwerking in het sociale domein op uitvoerend niveau tussen de gemeenten in de regio Centraal Gelderland. Met een modulair in te vullen gemeenschappelijke regeling wordt meer samenhang en doelmatigheid in de samenwerking tussen de gemeenten in de regio gerealiseerd.

Deelnemende partijen Gemeenten Arnhem, Doesburg, Duiven, Lingewaard, Overbetuwe, Renkum, Rheden, Rozendaal, Wageningen, Westervoort en Zevenaar.

Bestuurlijk belang Gemeente Wageningen neemt deel aan de module inkoop van zorg voor de individuele voorzieningen Jeugdwet en de maatwerkvoorzieningen Wmo.

Financieel belang De financiële bijdrage van gemeente Wageningen bedroeg in 2018 € 113.479,-.

Eigen Vermogen 2017: € 0 2018: € 0

Vreemd Vermogen 2017: € 1.586.452 2018: € 2.448.793

Financieel resultaat 2017: € 0 2018: € 0

151

Naam [8] Bank Nederlandse Gemeenten NV (BNG)

Financieel resultaat 2016: € 369.000.000

2017: € 393.000.000

2018: € 337.000.000

Naam [9] Marin Stakeholders Association

Rechtsvorm Besloten Vennootschap

Vestigingsplaats Wageningen

Openbaar belang Het behouden van werkgelegenheid in Wageningen en specifiek kennisintensieve werkgelegenheid.

Deelnemende partijen Vertrouwelijk

Bestuurlijk belang De gemeente heeft een vertegenwoordiger in het bestuur van de Stichting MSA.

Financieel belang De gemeente staat garant voor een bedrag van € 490.000. De garantstelling heeft een looptijd van 5 jaar

(2016-2021).

Eigen Vermogen 2016: € 22.956.000

2017: € 22.236.000

2018: € 22.147.000


2017: € 39.468.000

2018: € 38.609.000


2017: € -/- 720.000

2018: € -/- 89.000

Stichtingen en verenigingen

Naam [10] Vereniging van eigenaren van het complex Stadsbrink 291 t/m 355 (oneven)

Rechtsvorm Vereniging


Openbaar belang N.v.t.

Deelnemende partijen De gemeente Wageningen en de Vereniging van eigenaren van het complex Stadsbrink 293 t/m 355. Het

stadskantoor wordt in de loop van 2019 verkocht. In dat geval vervalt de gemeente als deelnemende

partij en wordt deze plek ingenomen door de nieuwe eigenaar.

Bestuurlijk belang 50% gemeente en 50% bewoners appartementen

Financieel belang Onderhoudskosten gemeenschappelijke gedeelten, naar rato.

Eigen Vermogen 2016: € 19.662,18

2017: € 23.406,34

2018: € 27.102,91

Vreemd Vermogen 2016: € 0

2017: € 0

2018: € 0

Financieel resultaat 2016: € 0

2017: € 0

2018: € 0

Naam [11] Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 (Wageningen 45)

Rechtsvorm Stichting


Openbaar belang Samenwerking borgt nationale status, status Gelders bevrijdingsfestival Stad der Bevrijding en behoud

erfgoed.

Deelnemende partijen Ministerie van Defensie, Provincie Gelderland en het V-fonds

Bestuurlijk belang Wethouder De Brito is adviseur.

Financieel belang De subsidie voor NCHC voor 2020 bedraagt € 132.892.

152

Naam [11] Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 (Wageningen 45)

Eigen Vermogen 2016: € -43.884

2017: € 31.609

2018: € 52.083

Vreemd Vermogen 2016: € 92.491

2017: € 110.912

2018: € 101.771

Financieel resultaat 2016: € -100.594

2017: € 75.493

2018: € 20.473

Naam [12] WGR PPO De Link

Rechtsvorm Stichting

Vestigingsplaats Rhenen

Openbaar belang De gemeente heeft een grondwettelijke taak met betrekking tot het toezicht op het openbaar

onderwijs.

Deelnemende partijen De gemeenten Rhenen, Renkum en Wageningen

Bestuurlijk belang De wethouder onderwijs is algemeen bestuurslid

Financieel belang De gemeente moet zelf voorzien in het bestuur van de openbare school in het geval van ernstige

taakverwaarlozing door het schoolbestuur of het functioneren in strijd met de wet.


2017: € 4.477.614

2018: € 4.356.100


2017: € 2.140.739

2018: € 2.270.480


2017: € 399.587

2018: € -/- 121.514

(*) voorlopige cijfers

Overige verbonden partijen Niet van toepassing.

153

PAR 5 : GRONDBELEID

Inleiding In paragraaf 5 staat het grondbedrijf centraal. Eerst gaan we in op onderstaande de kaders die voor het grondbedrijf van belang zijn. Het betreft het grondbeleid, de grondprijzenbrief, de marktsituatie en de meerjarenplanning van de woningbouw. Vervolgens gaan we op hoofdlijnen in op de resultaten van de diverse projecten. Voor een uitgebreide toelichting verwijzen we naar de MPG 2019, die we tegelijkertijd met de jaarrekening hebben aangeboden.

Kaders grondbedrijf Nota grondbeleid Het grondbeleid schept de voorwaarden en bepaalt de financieel economische spelregels voor het realiseren van de gewenste ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen van de gemeente. In de nota grondbeleid staat nog dat we in beginsel actief grondbeleid voeren. Dit houdt in dat we actief en risicodragend grondposities verwerven en ontwikkelen. In de praktijk voert de gemeente echter faciliterend of passief grondbeleid. Dit betekent dat we de grond niet zelf kopen, maar wel proberen om mee te denken in de planvorming om doelstellingen op gemeentelijk- en project niveau te kunnen realiseren. Grondprijzenbrief In 2012 zijn we overgaan van een nota grondprijzen naar een grondprijzenbrief. Deze brief met prijzen voor diverse typen vastgoed passen we tweejaarlijks in het eerste kwartaal aan. Deze brief vormt de basis voor uitgifte van grond die de gemeente zelf in bezit heeft en dient als richtlijn voor initiatiefnemers met grond. Marktsituatie

De markt is na een periode van economische crisis vanaf eind 2016/begin 2017 aangetrokken. Dit is vooral merkbaar door toenemende bouwactiviteiten, productie en verkoop van woningen. Voor het gepland aantal woningen de komende tien jaar (opgenomen in de Kwalitatieve Woningbouwprogramma (KWP4)), is sprake van voldoende bouwlocaties met een marktconform en afzetbaar ontwikkelpotentieel in een gunstige markt.

Onderhanden werken (OHW)

Onderhanden werken zijn projecten waarbij de gemeente zelf gronden in bezit heeft. De uitvoering van deze projecten loopt en de grondexploitaties zijn door de raad vastgesteld. De gemeente verkrijgt inkomsten door verkoop van bouwgrond aan particulieren of ontwikkelaars. De afzetsnelheid is afhankelijk van de marktvraag. Bij deze projecten loopt de gemeente relatief veel risico. In de praktijk liggen de risico’s echter zo veel mogelijk bij ontwikkelaars door het sluiten van contracten, waarin de momenten van afname van de grond en prijzen vastliggen. In totaal zijn er vier OHW-projecten: ● Lawickse Allee 166-168 (plantenveredeling) ● Ireneschool/Buurtseweg ● DMP ● Costerweg 65

Kostenverhaallocaties (KVL) Kostenverhaallocaties zijn projecten, waarbij de bouwkavel in het bezit is van een private partij en door die partij wordt ontwikkeld. De gemeente treedt enkel cq vooral op als overheid, die de plannen van private partijen faciliteert als daarvoor een bestemmingswijziging noodzakelijk is. De kosten worden verhaald op de ontwikkelaar. De gemeente loopt bij deze projecten alleen risico bij vertraging, omdat in dat geval de plankosten oplopen. We hebben in 2018 een project afgesloten, de SNS-locatie, er zijn geen nieuwe bijgekomen, zie hieronder: - Rustenburg fase 2 - Kortenoord - Veerweg - Wageningen Campus - Brink Residence

- De Dreijen - Nudepark 2 - Patrimonium - AC light - Tropische Kas

154

- De Born-Oost - Kirpestein - Duivendaal - Future Centre - Geertjesweg Nobelweg Monuta

- Unilever - Dorskamp - Pieter Pauw - Hof van Wageningen - 3-de kwadrant Campus

De plankosten van diverse projecten zijn toegenomen als gevolg van de complexiteit, de programmawijziging en/of een moeizame bestemmingsplanprocedure. Bij nieuwe anterieure overeenkomsten worden afspraken gemaakt om voornoemde risico’s financieel sluitend op te vangen. De totale boekwaarde bedraagt eind 2018 in totaal € 4,2 miljoen (OHW € 4,1 miljoen en KVL € 0,1 miljoen). Het inzicht per ontwikkellocatie en op welke manier toekomstige tekorten voorkomen kunnen worden, wordt beschreven in het MPG 2019.

Tabel 1: Overzicht onderhanden werken en kostenverhaal locaties per 31-12-2018 (x € 1.000)

Exploitatie Boekwaarde 31-12-

2018

Prognose NCW 31-

12-2018

Voorziening 31-12-

2018

Onderhanden werken 4.068 2.463 3.436

Kostenverhaal projecten 137 229 843

Totaal 4.205 2.692 4.279

In de toelichting op de balans is de voorziening per 31-12-2018 op nominale waarde opgenomen.

Stand reserve grondexploitatie De stand van de algemene reserve grondexploitaties bedraagt per 01-01-2019 afgerond € 4,3 miljoen. Vorig jaar was de stand € 4,1 miljoen. Voor de eerste jaren verwachten we dat de stand van de reserve redelijk stabiel blijft, net boven de € 4 miljoen en vervolgens toeneemt door grondverkoop (naar circa € 5,3 miljoen in 2028). Aan de reserve onttrekken we bedragen voor onder meer niet verhaalbare plankosten in projecten kosten voor algemene zaken. Daarnaast storten we in deze reserve de winstnemingen en de positieve resultaten van af te sluiten locaties.

Tabel 2: verloop reserve grondexploitatie (x € 1.000);

Stand per 01-01-2018 4.131

Rente 0

Onttrekkingen -112

Verliesvoorziening toe- of afneming 320

Stortingen 0

Winstnemingen 0

Stand per 31 december 2018 4.340

De stand van de reserve grondexploitaties bedraagt na de onttrekkingen, afwaarderingen, stortingen en winstnemingen € 4,3 miljoen per 31-12-2018. Dit bedrag is bedoeld om claims en risico’s te dekken. Dit geeft onderstaand beeld. Tabel 3: reserve grondexploitatie na claims en risico’s (x € 1.000)

Stand reserve grondexploitatie per 31-12-2018 4.340

Claims voor één jaar -45

Risico’s -261

Restant na reserveringen per 31-12-2019 4.034

De reserve grondexploitaties is momenteel dus toereikend om de claims én de risico’s op te vangen. Deze risico’s komen echter ook terug in paragraaf 1 Weerstandsvermogen.

Resultaat Het integrale resultaat van het MPG 2019 bedraagt €2,7 miljoen negatief hetgeen - rekening houdend met risico’s en claims van € 0,3 miljoen - ruimschoots wordt gedekt door de Reserve grondexploitatie van € 4,3 miljoen in 2019.

155

PAR 6 : LOKALE HEFFINGEN

Deze paragraaf geeft inzicht in de heffingen van de gemeente. Hierbij gaat het zowel om de gebonden als de ongebonden heffingen. Van gebonden heffingen is het bestedingsdoel wettelijk bepaald, bijvoorbeeld van de afvalstoffenheffing. Van ongebonden heffingen is het bestedingsdoel niet wettelijk bepaald, bijvoorbeeld van de OZB, de onroerendezaakbelasting. De baten en lasten van de ongebonden heffingen maken ook deel uit van het programma Algemene dekking en onvoorzien. De baten en lasten van de gebonden heffingen zijn meegenomen in de desbetreffende programma’s.

Inleiding

De lokale heffingen vormen een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeente. Deels dienen ze als algemeen dekkingsmiddel voor de gemeentelijke uitgaven, deels ter verrekening van de kosten van de specifieke dienstverlening. Wageningen kent de volgende lokale heffingen:

Ongebonden: Onroerendezaakbelastingen (OZB)

Hondenbelasting

Parkeerbelastingen

Precariobelasting (bovengronds)

Precariobelasting (voor kabels en leidingen)

(Water)toeristenbelasting

Reclamebelasting

Gebonden: Afvalstoffenheffing

Rioolheffing

Leges

Scheepvaartrechten

Veergelden

Begraafrechten

Marktgelden

Voor diverse heffingen voert de gemeente een kwijtscheldingsbeleid voor de minima. Heffingen / belastingen 2020 Algemeen De gemeenteraad stelt de belastingverordeningen en daarmee de tarieven voor de lokale heffingen vast. De belastingverordeningen worden gelijktijdig met de begroting ter vaststelling aan de raad aangeboden. De tarieven voor 2020 worden trendmatig verhoogd met 2,25%. De afwijkingen worden hieronder toegelicht. Ongebonden: Onroerende-zaakbelastingen (OZB)

Gegevens Percentage 2019

Percentage 2020

Eigenaren woningen 0,14319

0,16073

Gebruikers niet-woningen 0,26589

0,29846

Eigenaren niet-woningen 0,33208

0,37276

156

Bij deze tarieven is uitgegaan van een verhoging van de tarieven met 12,25%. Dit is de trendmatige verhoging van 2,25% en een extra verhoging met 10% die vanuit de ombuigingen in deze begroting is voorgesteld. De tarieven zijn nog niet gecorrigeerd voor de waardeverandering als gevolg van de herwaardering. Zoals gebruikelijk stellen wij bij de vaststelling van de belastingverordeningen in november voor de tarieven voorlopig wat hoger vast te stellen. Begin volgend jaar komt dan het raadsvoorstel met de definitieve tarieven, gebaseerd op de uitkomst van de herwaardering. Parkeerbelastingen Zowel het uurtarief als het minimumbedrag van alle parkeerautomaten wordt verhoogd met 20 cent, met uitzondering van de locaties Costerweg – De Arc, Costerweg – Costerstaete, Stadsbrink en Olympiaplein (zone 2, gebied D). De tarieven voor bewoners- en bezoekersparkeervergunningen stijgen van € 45,00 naar 67,50. Voor een extra bewonersparkeervergunning (2e en 3e) gaat het tarief van € 90,00 naar € 135,00. Voor 2020 wordt de naheffingsaanslag vastgesteld op € 62,70. Reclamebelasting De tarieven voor 2020 worden met 3% verhoogd, conform de CBS-prijsindex voor diensten. Precariobelasting Het tarief voor de Precariobelasting kabels en leidingen blijft ongewijzigd.

Hondenbelasting De tarieven voor 2020 worden met 2,25% geïndexeerd. Toeristenbelasting Naar aanleiding van amendement 2A3 bij de kadernota 2019 zal de toeristenbelasting, naast de gebruikelijke indexering (voor 2020: 2,25%), met 30% worden verhoogd. Gebonden: Afvalstoffenheffing De kosten in 2020 nemen toe en er kan niet meer worden gecompenseerd uit de egalisatiereserve, waardoor een verhoging van het tarief nodig is. De toenemende kosten zitten in hogere verwerkingskosten van PMD (plastic verpakkingen, blik en drinkpakken), de stijging van verwerkingskosten bij het afvalbrengstation door toenemende hoeveelheden afvalstromen en extra personele inzet, hogere BTW door genoemde extra kosten en hogere kosten kwijtschelding. De tarieven voor 2020 in euro’s per belastingjaar zijn als volgt:


Tarief 2020

Eenpersoonshuishoudens 183,18 204,24

Meerpersoonshuishoudens 272,94 290,95

Rioolheffing De tarieven voor 2019 worden met de normale index verhoogd. In euro’s per belastingjaar zijn ze dan als volgt:


Tarief 2020

Eenpersoonshuishouden 110,66 113,15

Tweepersoonshuishouden 132,73 135,72

Meerpersoonshuishouden 154,81 158,29

Leges Titel II van de Legesverordening 2019 beschrijft alle producten van de gemeente Wageningen op gebied van de fysieke leefomgeving. De uitvoering van deze werkzaamheden is grotendeels belegd bij de Omgevingsdienst De Vallei (OddV). Het college heeft reeds eerder besloten tot een verhoging van 2,9% in verband met nieuw beleid en 3,9% i.v.m. loonontwikkeling. Daarnaast stellen wij een structurele verhoging van de opbrengsten voor op deze titel door een Algemene verhoging van de tarieven met 15,01%.

157

Veergelden De tarieven voor het Lexkesveer worden op de volgende manier gewijzigd:


Tarief 2020

Voetganger € 0,50 € 0,70

Voetganger 10-vaartenkaart € 4,00 € 5,60

Voetganger 40-vaartenkaart € 15,00 € 14,00

Fiets € 0,80 € 1,00

Fiets 10-vaartenkaart € 6,40 € 8,00

Fiets 40-vaartenkaart € 24,00 € 24,00

Personenauto € 2,30 € 2,50

Personenauto 10-vaartenkaart € 18,40 € 20,00

Personenauto 40-vaartenkaart € 69,00 € 75,00

Motor € 1,30 € 1,80

Motor 10-vaartenkaart € 10,40 € 14,40

Motor 40-vaartenkaart € 39,00 € 48,60

Voertuig 3-7 ton € 4,20 € 5,00

Voertuig 3-7 ton 10-vaartenkaart € 33,60 € 40,00

Voertuig 7-10 ton € 5,90 € 7,00

Voertuig > 10 ton € 7,80 € 9,00

Aanhanger > 6 meter € 4,50 € 5,00

Aanhanger > 6 meter 10-vaartenkaart € 36,00 € 40,00

Begraafrechten De tarieven in de verordening begraafrechten zullen voor 2020 met 2,25% worden geïndexeerd. Marktgelden De tarieven voor de markt blijven gelijk. De tarieven zijn marktconform. Scheepvaartrechten De tarieven voor scheepsvaartrechten blijven gelijk. De tarieven zijn marktconform.

Kwijtscheldingsbeleid De gemeente voert een actief en maximaal kwijtscheldingsbeleid, waarbij kwijtschelding wordt verleend op basis van een inkomen van 100% van de bijstandsnorm. Kwijtschelding wordt per 2020 verleend voor de afvalstoffen-heffing (begroot € 169.000), het rioolrecht (begroot € 75.000) en de hondenbelasting (1e hond, begroot € 3.400). Daarnaast kunnen minima in aanmerking komen voor vergoeding van de legeskosten van ID- bewijzen (begroot € 3.400). Gemiddeld maken circa 400 huishoudens gebruik van de kwijtschelding. Voor ondernemers als natuurlijke persoon bestaat onder bepaalde voorwaarden ook de mogelijkheid kwijtschel-ding te krijgen voor de genoemde belastingen.

158

Kostendekkendheid heffingen Sinds de begroting 2017 moet een onderbouwing gegeven worden van de mate van kostendekkendheid van de gebonden heffingen en de daarbij gehanteerde uitgangspunten. Uitgangspunt bij de heffingen in Wageningen is al jaren dat iedere heffing 100% kostendekkend is. Bij de afvalstoffen- en rioolheffing is dat bovendien inclusief de kosten van de kwijtschelding. We geven hieronder de onderbouwing. Voor de overhead geldt het volgende: de directe uren worden verhoogd met een opslagpercentage. Het opslag-percentage wordt bepaald door de verhouding indirecte/directe kosten van de totale apparaatskosten. Dit percentage bedraagt 90%. Bedragen x € 1.000)

Opbrengst

Afvalstoffen-heffing

Riool-heffing

Veer-gelden*

Begraaf-rechten

Markt-gelden

Scheep-vaartrecht

Kosten taakveld(en) incl. (omslag) rente

4.250 2.194 638 415 72 426

Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen

685 225 110 162 15

Netto kosten taakveld 3565 1.969 528 253 72 411

Overhead incl. (omslag) rente 143 199 362 147 20 45

BTW 764 193

Totaal toe te rekenen kosten 4.472 2.361 890 400 92 456

Opbrengst heffingen 4.473 2.362 726 401 88 456

Dekking 100% 100% 82% 100% 96% 100%

* In vorige jaren zijn in bovenstaande tabel bij de berekening van de kostendekkendheid van de veergelden zowel het Opheusdens veer als

het Lexkesveer betrokken. Aangezien de gemeente met het Opheusdens veer een subsidierelatie heeft en de hoogte van de tarieven niet

bepaalt, dient het Opheusdens veer niet meegenomen te worden in de berekening van de kostendekkendheid van de veergelden. Vanaf

Begroting 2020 worden alleen de kosten en baten van het Lexkesveer meegenomen in de berekening van de kostendekkendheid van de

veergelden.

Voor de leges geldt wettelijk dat het totaal van de gehele verordening ten hoogste kostendekkend mag zijn. Het beleid van Wageningen is echter dat de verordening per titel van de verordening kostendekkend moet zijn, een inperking dus van de wettelijke ruimte. Hieronder geven we de kostendekkendheid per titel aan.

(Bedragen x € 1.000) Opbrengst

Titel 1 Titel 2 Titel 3

Kosten taakveld(en) incl. (omslag) rente

-1.059.012 -1.221.194 -335.747

Inkomsten taakveld(en) excl. Heffingen

90.000 0 0

Netto kosten taakveld -969.012 -1.221.194 -335.747

Overhead incl. (omslag) rente -603.001 -193.577 -262.107

BTW 0 0 0

Totaal toe te rekenen kosten -1.572.013 -1.414.771 -597.854

Opbrengst heffingen 541.914 1.212.083 28.997

Dekking 34 % 86 % 5%

159

Belastingopbrengsten De geraamde opbrengsten van de heffingen zijn als volgt: (Bedragen x € 1.000)

Programma Opbrengst Rekening

2018 Begroting

2019 Begroting

2020

1 Veergelden 612 676 726

1 Parkeerbelasting 1.059 1.072 1.222

2 Marktgelden 83 86 88

2 Scheepvaartrechten 480 456 456

3 Begraafrechten 472 398 401

4 Afvalstoffenheffing 3.898 4.036 4.473

4 Rioolheffing 2.939 2.310 2.362

12 OZB 9.727 10.143 11.402

12 Hondenbelasting 171 179 183

12 Toeristenbelastingen 167 174 228

12 Precariobelastingen 1.616 1.603 1.606

12 Reclamebelasting 114 119 119

m.n. 8 en 11 Leges 1.395 1.649 1.813

Totaal* 22.732 22.901 25.077

* In voorgaande P&C-documenten werden voor het totaal van de belastingopbrengsten de afgeronde bedragen voor iedere heffing

opgeteld. Dit is nu gecorrigeerd, waardoor bij de totalen voor Rekening 2018 en Begroting 2019 een afrondingsverschil ontstaat met de

cijfers die in vorige P&C-documenten stonden.

Belastingdruk Er zijn verschillende organisaties die met regelmaat de ontwikkeling van de lokale lasten volgen. Een van de meest neutrale en consistente onderzoeken is het jaarlijkse onderzoek van het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden). Voor een meerpersoonshuishouden waarvan de bewoners tevens eigenaar van de woning zijn, komt Wageningen in de Atlas van de lokale lasten 2019 van het COELO binnen de provincie Gelderland op de 29e plaats. De tabel voor de eerste 29 gemeenten ziet er als volgt uit:

Nr Gemeente € per huishouden Rangnummer landelijk

1 Overbetuwe 555 2

2 Aalten 558 3

3 Nijkerk 588 10

4 Putten 594 13

5 Nunspeet 602 17

6 Oost Gelre 639 30

7 Harderwijk 651 39

8 Zutphen 657 47

9 Wijchen 667 57

10 Epe 679 68

11 Ede 685 75

12 Druten 687 77

13 Elburg 688 81

160

Nr Gemeente € per huishouden Rangnummer landelijk

14 Rheden 695 89

15 Doetinchem 704 95

16 Berg en Dal 708 99

17 Apeldoorn 711 103

18 Ermelo 732 133

19 Duiven 733 138

20 Oldebroek 736 148

21 Nijmegen 737 149

22 Zevenaar/Rijnwaarden 737 150

23 Zevenaar/Zevenaar 737 150

24 Brummen 743 161

25 Tiel 744 164

26 Oude Ijsselstreek 747 167

27 Hattem 751 173

28 Voorst 756 186

29 Wageningen 758 192

Ontwikkeling landelijk rangnummer

In onderstaande grafiek is de positie van Wageningen aangegeven op de landelijke ranglijst ten opzichte van de

gemeente met de hoogste positie. Omdat het totale aantal gemeenten in Nederland langzaam afneemt, dalen

hoge posities automatisch. Vanaf 2013 daalt Wageningen gestaag op de ranglijst, zowel in Gelderland als

landelijk. In 2017 en 2018 vond een kleine stijging van het rangnummer van Wageningen plaats. In 2019 is de

positie van Wageningen op de ranglijst gedaald.

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Ontwikkeling landelijke woonlastenpositie Wageningen

rangnummer Wageningen hoogste rangnummer

161

PAR 7 : FINANCIERING Bij de financieringsparagraaf gaat het om de wijze waarop de gemeente benodigde geldmiddelen aantrekt en (tijdelijk) overtollige geldmiddelen belegt. De financieringsparagraaf in de begroting is, in samenhang met het Financieringstatuut, een belangrijk instrument voor het transparant maken en daarmee voor het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie. Inleiding Aan de bepaling van het financieringsbeleid van gemeenten zijn een aantal randvoorwaarden verbonden. Deze randvoorwaarden zijn vastgelegd in de Gemeentewet en de Wet financiering decentrale overheden (de wet Fido). Op 2 december 2008 is door het college het huidige Financieringsstatuut gemeente Wageningen 2009 vastgesteld en op 7 juli 2009 op een onderdeel geactualiseerd. De hoofdlijnen van de financieringsfunctie zijn opgenomen in de Financiële verordening gemeente Wageningen 2019. In het Financieringsstatuut is de beleidsmatige infrastructuur van de financieringsfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. Het statuut maakt een objectieve en transparante verantwoording vooraf en achteraf mogelijk. In het geldbeheer wordt een belangrijk risico gevormd door het verstrekken van geldleningen; daarom is dit dan ook aan strenge regels gebonden. Het financieringsstatuut bepaalt dat uitsluitend leningen (of garanties) mogen worden verstrekt aan derde partijen op grond van de uitvoering van de publieke taak. Bij het aantrekken van geldleningen vindt op basis van het statuut een nauwkeurige afstemming plaats met de financiële positie, de aanwezige leningenportefeuille, een recente liquiditeitsplanning en een actuele rentevisie. De looptijd van de leningen wordt afgestemd op de liquiditeitsbehoefte op langere termijn. Geldleningen Uitstaande geldleningen Per 01-01-2020 heeft de gemeente de volgende leningen uitstaan, onderverdeeld naar beleidsprogramma:

(Bedragen x € 1.000)

Programma Saldo per 01-01-2020

Aflossing 2020

Rente 2020

Sport en cultuur (inclusief KV Wageningen) 2.108 23 49

Transparante overheid 24 3 1

TOTAAL 2.132 26 50

Bovenstaande betreft de leningen onder nummer 2c in de jaarrekening met uitzondering van de leningen verstrekt door het stimuleringsfonds volkshuisvesting.

Het verloop van deze uitstaande leningen in de komende jaren is als volgt: (Bedragen x € 1.000)

1-1-2020

1-1-2021

1-1-2022

1-1-2023

1-1-2024

Lening ug (inclusief KV Wageningen) 2.135 2.076 2.015 1.951 1.886

Rente o.b.v. saldo per 1-1 75 73 70 68 65

Gemiddelde rente in % 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5

162

Ontvangen geldleningen Per 01-01-2020 heeft de gemeente de volgende langlopende leningen (bedragen x € 1.000): (Bedragen x € 1.000)

Geldverstrekker Hoofd-som

Start-datum

Eind-datum

Looptijd in

jaren

Rente %

Saldo 1-1-

2020

Nederlandse Waterschapsbank NV 2.356 01-07-2000

01-07-2020

20 5,900% 187

Bank Nederlandse Gemeenten 24.000 15-12-2005

01-12-2031

25 3,775% 11.520

Bank Nederlandse Gemeenten 48.513 01-12-2006

01-12-2036

30 4,720% 27.491

Totaal 39.198

Het verloop van deze ontvangen leningen in de komende jaren is als volgt:


1-1-2020

1-1-2021

1-1-2022

1-1-2023

1-1-2024

Lening og 39.197 36.433 33.856 31.279 28.702

Rente o.b.v. saldo per 1-1 1.705 1.582 1.469 1.357 1.244

Gemiddelde rente 4,35% 4,34% 4,34% 4,34% 4,33 %

Schatkistbankieren en Wet houdbare overheidsfinanciën Eind 2013 is de Wet schatkistbankieren vastgesteld en ingevoerd. Dat betekent dat overtollige middelen van de gemeente alleen nog in rekening-courant en via deposito’s bij de schatkist mogen worden aangehouden of onderling worden uitgeleend aan andere overheden. Vanaf 2014 geldt de wettelijke verplichting in de rekening jaarlijks over de uitvoering van de wet te rapporteren. Gelijktijdig met de Wet schatkistbankieren is ook de Wet houdbare overheidsfinanciën (wet Hof) aangenomen. Deze is in werking getreden per 2014.

Renteontwikkeling en rentevisie De marktrente voor leningen 10 jaar met een lineaire fixe aflossing is in 2019 gedaald naar 0,14% (september 2019). Deze bedroeg per 31-12-2018 1,18%. Voor 15 jaar vast is de rente op het moment van schrijven 0,16% en voor 25 jaar 0,40%. De verwachting is, mede door nieuwe steunmaatregelen door de Europese Centrale Bank en de temperende economische groei, dat de rente begin 2020 nog licht verder kan dalen en ook de lange rente negatief gaat worden. Het komende jaar zal daarom terughoudend worden omgegaan met het aantrekken van langlopende leningen tot het minimaal noodzakelijke. We houden de vingers aan de pols, mocht blijken dat door internationale ontwikkelingen de rente zal stijgen. De korte rente daalt nog licht verder; Het geldmarktrentetarief voor 3 maands euribor daalde in 2019 licht van -0,309% (31-12-2018) naar -0,425 (03-10-2019). De verwachting is dat deze korte rente licht zal stijgen. Deze rente betalen wij (als negatief, dan ontvangen wij) bij het aantrekken van korte geldleningen (kasgeld oftewel daggeld).

Garanties en borgstellingen Bij aanvragen voor garanties en borgstellingen is naast landelijke wetgeving de Europese weten regelgeving van belang. Met name de voorwaarden waaronder staatssteun (ook steun vanuit de gemeente) is toegestaan, zijn van belang. Om voor borgstelling (of subsidiëring) in aanmerking te komen dient voldaan te worden aan diverse voorwaarden. Op 01-01-2020 is het totaalbedrag aan garantstellingen waar de gemeente in deelneemt: € 3.714 miljoen. Het aandeel van de gemeente in deze garantstellingen is € 3.227 miljoen.

Naast de hiervoor genoemde garantstellingen, staat de gemeente ook nog borg voor leningen aan toegelaten instellingen voor sociale woningbouw en voor hypotheekleningen wegens particulier woningbezit (achtervang garanties). De risico’s, die hiermee gemoeid zijn, zijn tot een minimum beperkt doordat de primaire garantstelling is ondergebracht bij waarborgfondsen. Zo zijn de borgstellingen aan toegelaten instellingen (woningbouw-verenigingen) ondergebracht bij het waarborgfonds sociale woningbouw en de borgstellingen

163

voor hypotheekleningen wegens particulier woningbezit bij het fonds nationale hypotheekgarantie.

De afgegeven achtervang garanties zijn als volgt opgebouwd (stand per 01-01-2020) (Bedragen x € 1.000)

Schuldenaar saldo leningen

De Woningstichting Wageningen 160.813

Idealis (SSHW) Wageningen 41.200

Woningbouw Gelderland 700

Stichting Woonstede 10

Particuliere wooneigenaren 32.000

Totaal 234.723

Bij de door de gemeente afgegeven borgstellingen zijn, naast de reeds genoemde, nog aanwezig de borgstellingen afgegeven aan woongroepen. Op 01-01-2020 is dit € 43.000 Kasgeldlimiet

De kasgeldlimiet is een bedrag ter grootte van een percentage van het totaal van de jaarbegroting van de gemeente bij aanvang van het jaar. In de wet FIDO is bepaald dat de gemiddelde netto vlottende schuld, over drie maanden gezien, deze kasgeldlimiet niet mag overschrijden. Onder de gemiddelde netto vlottende schuld wordt het saldo van de opgenomen leningen met een looptijd korter dan één jaar, de schulden en tegoeden in rekening-courant en contante gelden verstaan. De kasgeldlimiet wordt bepaald door het begrotingstotaal vermenigvuldigd met een bij ministeriële regeling vastgesteld percentage van 8,5% over het begrotingstotaal.


Begroting

2020 Raming

2021 Raming

2022 Raming

2023

Berekening kasgeldlimiet

Begrotingstotaal (totale lasten) 103.144 101.563 102.255 102.215

Kasgeldlimiet 8,5% hierover 8,767 8,633 8,692 8,688

Het beleid is erop gericht om binnen de kasgeldlimiet een schuldpositie aan te houden, omdat de rente op kortlopende middelen in het algemeen lager is dan de rente op langlopende middelen. Zoals gemeld dient de netto vlottende schuld op kwartaalbasis binnen deze limiet te blijven. Bij een dreigende overschrijding van de kasgeldlimiet gaat de gemeente over tot consolidatie van haar vlottende schuld door het aantrekken van een langlopende geldlening. Bij het aantrekken van langlopende leningen wordt rekening gehouden met de ontwikkeling van de financieringsbehoefte op korte termijn. De gemeente baseert zich bij het aantrekken van leningen op een globale liquiditeitsbehoefte aan de hand van een jaarlijks terugkerend patroon van de financieringsbehoefte aangevuld met specifieke informatie over grote investeringswerken en/of geldstromen. Vanaf 2009 is de Wet Fido gewijzigd en is het toezicht op de kasgeldlimiet voortaan meer in het kader van het reguliere toezicht geplaatst, net als de renterisiconorm. De reguliere kwartaalrapportages aan de provincie zijn daarmee vervallen. Voor de interne beheersing blijven de kwartaalrapportages wel van belang voor het signaleren van overschrijdingen. Wanneer in drie achtereenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet wordt overschreden dient de toezichthouder vroegtijdig hiervan in kennis te worden gesteld.

164

Uit onderstaande tabel blijkt dat de gemeente ruimschoots binnen de wettelijke norm blijft.


Begroting

2020 Raming 2021 Raming 2022 Raming 2023

Berekening renterisiconorm

A Begrotingstotaal (totale lasten) 103.144 101.563 102.255 102.215

B Percentage regeling 0,2 0,2 0,2 0,2

C Renterisiconorm (A x B)

20.629

20.313

20.451

20.443

Renterisico op vaste schulden

D Renteherzieningen op vaste schuld o/g 0 0 0 0

E Aflossingen

2.754

2.764

2.577

2.577

F Renterisico (D + F)

2.754

2.764

2.577

2.577

C Renterisiconorm 20.629 20.313 20.451 20.443

G Ruimte onder (+) of overschrijding (-) van de renterisiconorm (C - F)

17.875

17.549

17.874

17.866

Liquiditeitsplanning De wet Houdbare overheidsfinanciën en het schatkistbankieren maken het noodzakelijk een liquiditeitsplanning op te stellen voor de korte en middellange termijn. Deze planning geeft inzicht in het verloop van de ontvangsten en uitgaven op basis van de meerjarenbegroting, de geplande investeringen, de vrijval uit afschrijvingen en de ontwikkeling van de overige activa en passiva van de gemeente. De planning ziet er als volgt uit : Liquiditeitsbegroting (Bedragen x € 1.000)

AFS kasstroomoverzicht 2020 2021 2022 2023

Saldo liquide middelen per 1 januari 1.249 1 1 1

Resultaat na bestemming -402 -24 282 882

Mutaties reserves 3.747 422 -1.106 -803

Saldo van baten en lasten 3.345 398 -824 79

Aanpassingen voor:

Afschrijvingen/desinvesteringen 5.513 5.448 5.250 5.088

Mutatie voorzieningen -195 -289 -100 -309

Kasstroom op winstbasis 8.663 5.557 4.325 4.858

Mutatie voorraad grondbedrijf 100 0 0 0

Mutatie overlopende activa 1.700 0 0 0

Mutatie overlopende passiva 534 -954 2.095 -220

Kasstroom uit operationele activiteiten 10.996 4.603 6.420 4.638

Kasstroom uit investeringen -10.291 -4.020 -5.603 -2.061

Vrije kasstroom 705 583 817 2.577

Kasstroom uit financieringen -1.953 -583 -817 -2.577

Mutatie geldmiddelen -1.248 0 0 0

Saldo liquide middelen per 31 december 1 1 1 1

165

Bovenstaande liquiditeitsbegroting is opgesteld aan de hand van de indirecte methode en omvat een aantal aannames die in werkelijkheid anders kunnen zijn. Daaronder valt onder meer het verwachte saldo van de liquide middelen per 1 januari 2020, het moment van baten en lasten dat gelijk is gesteld aan het moment van ontvangst en betaling en de verdeling van investeringen over de jaren.

Financiering De ontwikkeling van de financieringspositie is afhankelijk van de behoefte aan middelen. Hierbij dient rekening

gehouden te worden met de aanwezige eigen financiële middelen en de voorgenomen investeringen. De tabel

op de volgende pagina toont het financieringstekort boven de kasgeldlimiet. Dit tekort is nu gedekt vanuit de

vlottende schulden en overlopende passiva.

(Bedragen x € 1.000) 2020 2021 2022 2023

Financieringsbehoefte (A):

Vaste activa + grondbedrijf 98.350 96.922 97.275 94.248

Financieringsmiddelen (B):

Geldleningen > jaar 36.478 33.901 31.324 28.747

Reserves en voorzieningen 35.914 36.312 35.488 35.567

Totaal vaste passiva 72.392 70.213 66.812 64.314

Financieringstekort A - B (1) 25.958 26.708 30.463 29.934

Kasgeldlimiet (2) 8.767 8.633 8.692 8.688

Financieringstekort boven de kasgeldlimiet (1) - (2): 17.190 18.075 21.771 21.245

Schatkistbankieren en Wet houdbare overheidsfinanciën Eind 2013 is de Wet schatkistbankieren vastgesteld en ingevoerd. Dat betekent dat overtollige middelen van de gemeente alleen nog in rekening-courant en via deposito’s bij de schatkist mogen worden aangehouden of onderling worden uitgeleend aan andere overheden. Vanaf 2014 geldt de wettelijke verplichting in de rekening jaarlijks over de uitvoering van de wet te rapporteren. Gelijktijdig met de Wet schatkistbankieren is ook de Wet houdbare overheidsfinanciën (wet Hof) aangenomen. Deze is in werking getreden per 2014. EMU-SALDO en EMU-schuld Sinds 1999 zijn in de Europese Unie (EU) afspraken gemaakt over de saldi van overheidsbegrotingen en -rekeningen. Deze afspraken zijn vastgelegd in het stabiliteit- en groeipact van de EU. De doelstelling van dit pact is het op middellange termijn bereiken en handhaven van een begrotingspositie die vrijwel in evenwicht is dan wel een overschot vertoont. In het verdrag van Maastricht is bepaald, dat in tijden van laagconjunctuur het begrotingstekort het plafond van 3% van het bruto binnenlandsproduct (BBP) niet mag overschrijden (het EMU-saldo). Eind 2011 is een aangescherpt Stabiliteits- en Groeipact van kracht geworden. De kern hiervan is dat de staatsschuld (EMU-schuld) van eurolanden maximaal 60% van het BBP mag zijn en het begrotingstekort maximaal 3% van het BBP (EMU-saldo). De Nederlandse overheidsschuld komt volgens het CEP van het CPB in 2020 uit op 47,1 procent van het bbp. EMU-saldo Bij de bepaling van het EMU-saldo per lidstaat worden ook de saldi van lokale overheden en van sociale fondsen meegenomen. Ook Wageningen draagt als lokale overheid dus bij aan de bepaling van het EMU-saldo. Jaarlijks stelt het Rijk een individuele referentiewaarde voor elke gemeente vast. Voor 2019 bedraagt de referentiewaarde

166

voor Wageningen € 3,752 miljoen. Dat is -3,8% op een begrotingsomvang van € 99,531 miljoen. In artikel 20 en 23 van het BBV is bepaald dat gemeenten het meerjarige EMU-saldo in beeld dient te brengen. Dit zogenaamde vorderingensaldo is hieronder in de vorm van een kasstroombalans per ultimo van het jaar terug te vinden. Daarbij wordt inzicht gegeven in het EMU-saldo in de financiële sfeer en in de reële sfeer. Het EMU-saldo wordt bepaald op transactiebasis. Dit betekent dat het tijdstip van de onderliggende reële transactie (de levering van het goed of de dienst) relevant is om te bepalen of een uitgave of inkomst relevant is voor het EMU-saldo en niet het moment van betaling (kasstelsel) of het moment waarop uitgaven en inkomsten als lasten of baten (moment van gebruik) worden genomen volgens het stelsel van baten en lasten zoals geregeld in het BBV. Aan elke reële transactie met derden is onlosmakelijk een financiële (tegen)boeking verbonden. Zo leiden de uitgaven aan loon tot een last in de exploitatie. Tegelijk betekent het uitbetalen van loon een afname van bijvoorbeeld de post ‘liquide middelen’ op de balans. Als gevolg van dit directe verband tussen reële en financiële boeking, kan het EMU-saldo op twee manieren worden berekend: 1) Via de reële transacties in de exploitatie en in de balans (de Iv3-berekening via de categorie informatie en de EMU-enquête maken hier gebruik van). 2) Via de mutaties in de financiële activa en de financiële passiva op de balans. (Bedragen x € 1.000)

EMU – saldo financiële sfeer 2020 2021 2022 2023

Investeringen Financiële Vaste Activa 5.021 4.995 4.968 4.939

Financieringsoverschot/werkkapitaal -20.817 -21.856 -25.711 -25.491

Vaste schuld -36.478 -33.901 -31.324 -28.747

Vorderingen saldo (Cumulatief EMU) -52.273 -50.762 -52.067 -49.300


EMU – saldo reële sfeer 2020 2021 2022 2023

Eigen vermogen 35.914 36.312 35.488 35.567

Materiële vaste activa -92.520 -91.118 -91.499 -88.501

Voorzieningen 5.141 4.852 4.752 4.442

Voorraad grondbedrijf -808 -808 -808 -808


Onderstaande tabel toont aan dat Wageningen in de periode van 2020 tot 2023 binnen de EMU-referentiewaarde blijft.


EMU-saldo t.o.v. de referentiewaarde 2020 2021 2022 2023


Toename/afname EMU-saldo t.o.v. vorig jaar -1.590 1.511 -1.305 2.768

Referentiewaarde (septembercirculaire 2019) -3.752 -3.752 -3.752 -3.752

Saldo boven (+) of onder (-) de referentiewaarde 2.162 5.263 2.447 6.520

167

Renteschema 2020 Om inzicht te geven in de rentelasten, het renteresultaat, de financieringsbehoefte en de wijze waarop rente aan investeringen, grondexploitatie wordt toegerekend is conform de voorschriften in onderstaand schema opgenomen.

Renteschema Begroting

2020

A De externe rentelasten over de lange en korte financiering 1.905

B De externe rentebaten over de lange en korte financiering 0

C=A-B Saldo rentelasten en rentebaten 1.905

D De rente die aan de grondexploitatie moet worden doorberekend 132

E

De rente van projectfinanciering die aan het betreffende taakveld moet worden toegerekend

0

F

De rentebaat van doorverstrekte leningen indien daar een specifieke lening voor is aangetrokken (=projectfinanciering), die aan het betreffende taakveld moet worden toegerekend

0

G=C-D-E+F Aan taakvelden toe te rekenen externe rente 1.772

H Rente over eigen vermogen 0

I Rente over voorzieningen 0

J=G+H+I Totaal aan taakvelden (programma’s inclusief overhead) toe te rekenen rente 1.772

K De werkelijk aan taakvelden toegerekende rente (renteomslag) 2.223

L=J-K Renteresultaat op het taakveld treasury -451

168

PAR 8 : GEVOLGEN VOOR DE MINIMA

Inleiding Armoede beperkt zich niet tot enkel materiële tekorten, maar is veelal een complexe problematiek waarbij ook andere elementen een rol spelen. Met armoede hangen ook zaken als schulden, werkloosheid, slechte gezondheid, niet deelnemen aan maatschappelijke activiteiten, schooluitval, slechte woonomstandigheden, verslavingsproblematiek e.d. samen. Verder is uit wetenschappelijk onderzoek vast komen te staan dat arme mensen minder goed in staat zijn om rationele beslissingen te nemen, met als gevolg vaak een verder verslechterende financiële situatie. De reden hiervan is dat een gevoel van schaarste (zoals bijv. een gebrek aan geld) een groot deel van het denkvermogen inneemt. Hierdoor geeft een gevoel van schaarste naast materiële moeilijkheden ook mentale problemen. De bestrijding van deze problemen kan niet beperkt blijven door alleen materiële ondersteuning, maar vraagt een bredere benadering. Armoede in deze brede betekenis betekent sociale en maatschappelijke uitsluiting. Met andere woorden: je bent niet alleen arm als je te weinig geld hebt, maar vooral ook als dat betekent dat je niet mee kunt doen in de maatschappij en niet meer ziet hoe je uit die situatie kunt komen. Om armoede te bestrijden, is dan ook een samenhangende aanpak ter verbetering van de situatie op alle genoemde terreinen nodig.

Beleid en wetgeving De toenemende ongelijkheid is slecht voor de maatschappelijke samenhang. Om deze ongelijkheid niet nog verder uit de rails te laten lopen, blijft een ruimhartig minimabeleid gekoppeld aan een laagdrempelige schulddienstverlening van het grootste belang. Deze visie komt terug in het Minimabeleid 2016, de Visie op de Schulddienstverlening en het Beleidskader Samen Wageningen. In het beleidskader is een aantal doelstellingen en resultaten opgenomen die deels overeenkomen met de uitgangspunten uit het Minimabeleid 2016 en de Visie op de Schulddienstverlening en deels hier aanvullend op zijn. Naast ons beleid zijn ook de Participatiewet, de Wet maatschappelijke Ondersteuning en de Gemeentewet op het minimabeleid van toepassing.

De uitgangspunten en resultaten Het hanteren van een uniforme inkomensgrens van 130% van de toepasselijke bijstandsnorm Voor de bepaling of de belanghebbende tot de doelgroep minima behoort, wordt er een uniforme inkomensgrens van 130% van de toepasselijke bijstandsnorm gehanteerd. Dit is min of meer een uniforme grens waar op basis van maatwerk van afgeweken kan worden( zie onder Maatwerk); Maatwerk Bij de uitvoering van het minimabeleid wordt toepassing gegeven aan de integrale benadering. Dit betekent dat aandacht wordt geschonken aan problemen die zich op andere levensgebieden binnen het sociale domein voor kunnen doen. Hierbij wordt ook geprobeerd de zelfredzaamheid van de inwoners te vergroten. Naast deze integrale benadering wordt het maatwerkprincipe ook toegepast bij de beoordeling van de uniforme inkomensgrens. Het komt namelijk regelmatig voor dat aanvragers weliswaar een inkomen ontvangen dat boven de genoemde grens ligt, maar over een feitelijk besteedbaar inkomen beschikken dat hier onder ligt. Dit is bijvoorbeeld het geval als mensen in een schuldsaneringstraject zitten. Formeel kan het inkomen hoger liggen dan 130% van de toepasselijke bijstandsnorm, feitelijk heeft men de beschikking over een inkomen dat niet hoger is dan 100% van deze norm. Alle aanvragen worden volgens dit maatwerkprincipe beoordeeld. Ook bij de resultaten uit het beleidskader Samen Wageningen wordt maatwerk genoemd bij financiële problemen als regels tekort schieten.

Het vertrouwensbeginsel Bij aanvragen wordt uitgegaan van vertrouwen. Dat betekent dat allerlei overbodige bureaucratische controles achterwege blijven. Als gegevens bekend zijn, zoals bij de regeling chronisch zieken en gehandicapten, dan worden regelingen niet op aanvraag maar ambtshalve toegekend; Preventie en vroegsignalering Bij schulddienstverlening en het minimabeleid wordt primair aandacht besteed aan preventie en vroegsignalering.

169

Ook bij de resultaten van Samen Wageningen wordt de signalering genoemd: “In samenwerking met formele en informele netwerken worden problematische schuldensituaties gesignaleerd, waar mogelijk voorkomen en waar nodig opgelost”;

Laagdrempelige dienstverlening en doelgroepenbeleid De schulddienstverlening wordt laagdrempelig georganiseerd, waarbij de focus ligt op kwetsbare groepen als inwoners met hoge zorgkosten en migranten.

Ondersteuning initiatieven die gericht zijn op armoedebestrijding Dit resultaat is opgenomen in de Beleidskaders van Samen Wageningen. Als inwoners en organisaties zelf initiatieven ontplooien die bijdragen aan de bestrijding van armoede, ondersteunt de gemeente deze.

Inwoners met een minimuminkomen benutten de mogelijkheden voor financiële ondersteuning optimaal Dit resultaat is opgenomen in de Beleidskaders van Samen Wageningen. Gebleken is dat een deel van de minima geen gebruik maakt van alle inkomensondersteunende regelingen waar recht op bestaat. Door verbetering van de communicatie richting de doelgroep en inschakeling van intermediairs worden deze regelingen onder de aandacht van de doelgroep gebracht.

Het bereik van de regelingen Een ruimhartig beleid alleen is niet voldoende. Het armoedebeleid is pas succesvol als de regelingen de mensen ook bereiken. Daarom wordt permanent aandacht besteed aan communicatie richting de potentiële doelgroep (doelgroep 130% bestaat uit ongeveer 1500 huishoudens

Beleids- en beheersmatige aspecten

Wettelijk kader en beleid De artikelen 35 en 36 van de Participatiewet regelen respectievelijk de bijzondere bijstand en de individuele inkomenstoeslag. De bijzondere bijstand wordt onderscheiden in individuele bijzondere bijstand en categoriale bijzondere bijstand. Individuele bijzondere bijstand wordt alleen verleend als er een noodzaak voor is, categoriale bijzondere bijstand wordt verleend als men behoort tot een bepaalde categorie huishoudens. De categoriale bijzondere bijstand kan alleen worden verleend in de vorm van een collectieve aanvullende ziektekostenverzekering (CAZ). Naast de regelingen die gebaseerd zijn op de Participatiewet zijn er voor de minima ook nog regelingen in het leven geroepen die hun grond vinden in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de Gemeentewet. Dit zijn de regeling chronisch zieken en gehandicapten, de compensatie eigen bijdragen WMO-voorzieningen en het Ik Doe Mee Fonds.

De regelingen a. Regelingen gebaseerd op de Participatiewet De Individuele Inkomenstoeslag De Individuele inkomenstoeslag wordt op grond van de Participatiewet verstrekt aan inwoners die over een aaneengesloten periode van 36 maanden een inkomen ontvingen van 130 % van de toepasselijke bijstandsnorm. Op individuele basis wordt beoordeeld of er recht bestaat op deze toeslag.

De CAZ Minima met een inkomen tot 130% van de toepasselijke bijstandsnorm kunnen een bijdrage krijgen in de aanvullende premies van de zorgverzekering. Met ingang van 1.1.2016 kunnen mensen met hoge zorgkosten zich verzekeren voor het wettelijk eigen risico.

b. Een regeling die niet is gebaseerd op de Participatiewet, het Ik Doe Mee Fonds Met deze regeling kunnen minima met een inkomen tot 130% van de toepasselijke bijstandsnorm een bedrag declareren voor sportieve en culturele activiteiten. Doel van de regeling is om de participatie van minima te bevorderen. Om recht te doen aan het principe van de laagdrempeligheid en daarmee het vergroten van het bereik, is besloten een lokale partij met de uitvoering te belasten.

c. Regelingen gebaseerd op de WMO. Kwijtschelding eigenbijdrage voorzieningen WMO Aan belanghebbenden met een inkomen tot 130% van de toepasselijke bijstandsnorm wordt kwijtschelding verleend voor de eigen bijdrage voor individuele WMO-voorzieningen. Deze regeling is op 1 januari 2015 ingevoerd.

Regeling Chronisch Zieken en Gehandicapten

170

Het kabinet heeft besloten om per 1 januari 2015 de Wet Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten (WTCG) de Compensatie Eigen Risico in te trekken. Om de financiële gevolgen van deze afschaffing gedeeltelijk te kunnen compenseren is tevens voorgesteld om de Wmo op dit punt aan te passen. Voor deze compensatie hebben de gemeenten van het Rijk middelen ontvangen. Aan de Wmo is een bepaling toegevoegd die de gemeenten de mogelijkheid biedt gericht een financiële tegemoetkoming te verstrekken aan inwoners met chronische ziekte en/of beperking die aannemelijke meerkosten hebben. Voor chronische zieken en gehandicapten met een inkomen hebben lager dan 130% van het norminkomen (de toepasselijke bijstandsnorm), is de regeling Chronisch Zieken en Gehandicapten ingevoerd. Ook mensen met een inkomen hoger dan 130% van de toepasselijke bijstandsnorm kunnen in speciale omstandigheden voor de regeling in aanmerking komen (zie onder Maatwerk). Voor deze regeling hoeft maar één keer een aanvraag ingediend worden. Daarna wordt de tegemoetkoming jaarlijks automatisch zonder aanvraag en verder onderzoek aan de belanghebbende verstrekt. Hiermee wordt recht gedaan aan het vertrouwensbeginsel. d. Kwijtschelding gemeentelijke heffingen Inwoners met een inkomen van 100 % van de toepasselijke bijstandsnorm kunnen voor de volgende gemeentelijke belastingen (voor een gedeelte van het bedrag) kwijtschelding aanvragen: • hondenbelasting (alleen voor de eerste hond); • afvalstoffenheffing (voor de 1e set minicontainers); • rioolheffing; • leges reisdocument (voor het bedrag van een ID-kaart). De gemeente is niet bevoegd de grens van 100% te verhogen. De reden is, dat deze grens in hogere fiscale wetgeving is vastgelegd.

Ontwikkelingen Nieuw armoedebeleid In het coalitieakkoord is de ambitie opgenomen deze collegeperiode nader onderzoek te doen naar de toekomst van het Wageningse armoedebeleid en hiervoor nieuw beleid te ontwikkelen. De start van dit onderzoek en de aanloop naar het nieuwe beleid wordt in het najaar van 2019 ingezet, in 2020 wordt het nieuwe armoedebeleid vormgegeven. De verwachting is dat eind 2020/begin 2021 het nieuwe armoedebeleid ter besluitvorming aan de gemeenteraad wordt voorgelegd. Prestatieafspraken Woningstichting Met de woningstichting worden in het najaar van 2019 prestatieafspraken gemaakt voor 2020. Deze afspraken gaan over een groot aantal onderwerpen en hebben ook raakvlakken met armoedebeleid en minima. De afspraken van 2019 richten zich op het creëren van een laagdrempelig informatiepunt binnen het Startpunt, en het zorgen voor een acceptabele woonlast bij huurders. De afspraken voor 2020 worden nog uitgewerkt, maar zullen in het verlengde van deze afspraken liggen.

171

FINANCIËLE BEGROTING

172

OVERZICHT BATEN EN LASTEN


Algemene dekkingsmiddelen: Begroting 2 0 2 0 Begroting 2 0 2 1

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo

Lokale heffingen, waarvan de

besteding niet gebonden is529 13.562 13.034 517 13.870 13.354

Algemene uitkeringen 0 52.588 52.588 0 53.383 53.383

Dividend 0 248 248 0 248 248

Saldo van de financieringsfunctie 3 132 129 3 132 129

Onvoorzien 19 0 -19 19 0 -19

Overige algemene dekkingsmiddelen 103 400 297 -196 400 596

Totaal algemene dekkingsmiddelen 654 66.931 66.277 343 68.034 67.691

Kosten van de overhead 13.049 754 -12.295 13.447 789 -12.658

Bedrag van de heffing voor de

vennootschapsbelasting0 0 0 0 0 0

Totaal saldo van baten en lasten 103.144 101.819 -1.325 101.563 101.449 -113

Toevoegingen en onttrekkingen aan

reserves3.161 4.084 923 2.057 2.146 89

Het gerealiseerde resultaat 106.305 105.903 -402 103.619 103.595 -24

Algemene dekkingsmiddelen: Begroting 2 0 2 2 Begroting 2 0 2 3

Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo

Lokale heffingen, waarvan de

besteding niet gebonden is476 12.685 12.209 486 13.007 12.521

Algemene uitkeringen 0 54.254 54.254 0 55.660 55.660

Dividend 0 248 248 0 248 248

Saldo van de financieringsfunctie 3 132 129 3 132 129

Onvoorzien 19 0 -19 19 0 -19

Overige algemene dekkingsmiddelen -116 400 516 -447 400 847

Totaal algemene dekkingsmiddelen 382 67.719 67.337 61 69.447 69.386

Kosten van de overhead 13.440 798 -12.642 13.578 806 -12.772

Bedrag van de heffing voor de

vennootschapsbelasting0 0 0 0 0 0

Totaal saldo van baten en lasten 102.255 101.306 -949 102.215 102.533 317

Toevoegingen en onttrekkingen aan

reserves1.407 2.638 1.231 677 1.242 565

Het gerealiseerde resultaat 103.662 103.944 282 102.892 103.775 882

173


Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo

01 Bereikbaarheid 4.566 1.627 2.939 4.210 1.827 2.383 4.328 2.078 2.251

02 Economische ontwikkel ing 1.419 964 454 3.486 3.073 414 3.322 2.943 378

03 Ruimtel i jke ontwikkel ing 7.528 2.539 4.990 7.723 2.278 5.445 8.286 2.303 5.983

04 Mi l ieu 8.148 7.823 324 7.389 7.110 279 7.808 7.574 235

06 Maatschappel i jke ondersteuning 49.050 15.926 33.124 48.734 16.319 32.416 48.588 15.773 32.815

07 Onderwi js en Educatie 4.395 248 4.148 3.778 309 3.469 3.876 395 3.480

08 Wonen 2.887 2.239 648 1.706 1.000 706 1.725 1.598 127

09 Sport en cultuur 6.521 1.038 5.483 6.300 1.105 5.195 6.436 1.018 5.418

10 Vei l igheid 1.838 15 1.823 1.780 0 1.780 1.976 0 1.976

11 Transparante overheid 3.078 721 2.358 3.149 546 2.602 3.096 557 2.539

12 Algemene dekking & onvoorzien 9.896 69.191 -59.295 13.271 65.322 -52.052 13.702 67.580 -53.877

Geraamd saldo van baten en lasten 99.327 102.331 -3.004 101.526 98.888 2.638 103.144 101.819 1.325

Program m aRe ke ning 201 8 Be grot ing 201 9 Be grot ing 2020

01 Bereikbaarheid 256 399 -143 233 266 -32 569 907 -339

02 Economische ontwikkel ing 79 257 -178 93 62 31 92 60 31

03 Ruimtel i jke ontwikkel ing 747 978 -231 374 201 172 257 59 199

04 Mi l ieu 0 688 -688 0 156 -156 0 321 -321

06 Maatschappel i jke ondersteuning 4 101 -97 0 0 0 0 253 -253

07 Onderwi js en Educatie 69 346 -277 0 86 -86 0 86 -86

08 Wonen 504 341 163 23 0 23 123 0 123

09 Sport en cultuur 1.111 1.784 -673 57 146 -89 69 231 -162

10 Vei l igheid 0 0 0 0 0 0 0 0 0

11 Transparante overheid 50 100 -50 50 0 50 50 0 50

12 Algemene dekking & onvoorzien 4.708 3.134 1.574 800 947 -147 2.001 2.166 -165

Totaal mutaties reserves 7.528 8.127 -598 1.630 1.864 -235 3.161 4.084 -923

Geraamd resultaat

Re se rve m utat ie s

3.602 -2.403 -402

174


Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo

01 Bereikbaarheid 4.311 2.079 2.232 4.406 2.080 2.326 4.403 2.081 2.322

02 Economische ontwikkel ing 1.557 1.005 552 1.441 897 543 1.398 886 512

03 Ruimtel i jke ontwikkel ing 8.391 2.389 6.002 8.389 2.218 6.171 8.360 2.270 6.089

04 Mi l ieu 8.067 7.715 352 7.896 7.859 37 8.032 8.005 27

06 Maatschappel i jke ondersteuning 48.125 15.803 32.322 48.209 15.828 32.381 48.551 15.858 32.693

07 Onderwi js en Educatie 3.916 401 3.515 4.041 407 3.633 4.029 413 3.616

08 Wonen 1.690 1.757 -67 1.652 2.017 -366 1.620 1.277 344

09 Sport en cultuur 6.531 1.023 5.508 6.720 1.029 5.691 6.770 1.034 5.736

10 Vei l igheid 2.006 0 2.006 2.036 0 2.036 2.066 0 2.066

11 Transparante overheid 3.178 558 2.620 3.644 559 3.085 3.347 560 2.787

12 Algemene dekking & onvoorzien 13.790 68.718 -54.928 13.823 68.412 -54.590 13.639 70.148 -56.509

Geraamd saldo van baten en lasten 101.563 101.449 113 102.255 101.306 949 102.215 102.533 -317

Program m aRam ing 2021 Ram ing 2022 Ram ing 2023

01 Bereikbaarheid 365 421 -56 324 339 -15 272 235 37

02 Economische ontwikkel ing 171 256 -85 9 47 -38 13 47 -34

03 Ruimtel i jke ontwikkel ing 315 19 297 195 19 176 183 19 164

04 Mi l ieu 61 336 -275 62 157 -95 63 150 -87

06 Maatschappel i jke ondersteuning 0 140 -140 0 0 0 0 0 0

07 Onderwi js en Educatie 0 86 -86 0 86 -86 0 86 -86

08 Wonen 23 0 23 23 0 23 23 0 23

09 Sport en cultuur 70 224 -154 743 980 -237 72 256 -184

10 Vei l igheid 0 0 0 0 0 0 0 0 0

11 Transparante overheid 50 0 50 50 210 -160 50 0 50

12 Algemene dekking & onvoorzien 1.001 664 337 1 800 -799 1 450 -449

Totaal mutaties reserves 2.057 2.146 -89 1.407 2.638 -1.231 677 1.242 -565

Geraamd resultaat

Re se rve m utat ie s

-24 282 882

175

GERAAMDE BATEN EN LASTEN PER TAAKVELD

Tkv Omschrijving tkv B - 2020 B - 2021 B - 2022 B - 2023

0.1 Bestuur Lasten 1.892.508 1.903.624 2.346.436 2.000.670

Baten

Totaal 0.1 1.892.508 1.903.624 2.346.436 2.000.670

0.10 Mutaties reserves Lasten 3.160.962 2.056.715 1.406.729 677.077

Baten -3.830.958 -2.006.368 -2.638.013 -1.242.152

Totaal 0.10 -669.996 50.347 -1.231.284 -565.075

0.2 Burgerzaken Lasten 792.374 850.611 864.776 903.529

Baten -557.183 -557.940 -558.779 -559.571

Totaal 0.2 235.191 292.671 305.997 343.959

0.3 Beheer overige gebouwen en gronden Lasten 1.082.674 1.110.990 1.107.541 1.068.610

Baten -1.014.757 -1.166.683 -1.419.181 -670.816

Totaal 0.3 67.917 -55.693 -311.640 397.794

0.4 Overhead Lasten 13.473.102 13.801.347 13.802.184 13.947.406

Baten -754.030 -789.312 -798.195 -806.222

Totaal 0.4 12.719.072 13.012.035 13.003.989 13.141.184

0.5 Treasury Lasten -312.201 -289.509 -380.314 -383.608

Baten -675.400 -675.400 -675.400 -675.400

Totaal 0.5 -987.601 -964.909 -1.055.714 -1.059.008

0.61 OZB woningen Lasten 525.800 513.661 473.066 482.701

Baten -6.062.446 -6.218.823 -6.378.724 -6.542.225

Totaal 0.61 -5.536.646 -5.705.162 -5.905.658 -6.059.524

0.62 OZB niet-woningen Baten -5.362.874 -5.503.883 -5.648.071 -5.795.507

Totaal 0.62 -5.362.874 -5.503.883 -5.648.071 -5.795.507

0.63 Parkeerbelasting Baten -1.222.182 -1.222.203 -1.222.238 -1.222.288

Totaal 0.63 -1.222.182 -1.222.203 -1.222.238 -1.222.288

0.64 Belastingen Overig Lasten 2.928 2.972 3.017 3.062

Baten -1.908.864 -1.915.351 -421.984 -428.766

Totaal 0.64 -1.905.936 -1.912.379 -418.967 -425.704

0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen Gemeentefonds Baten -52.587.962 -53.383.237 -54.253.631 -55.659.633

Totaal 0.7 -52.587.962 -53.383.237 -54.253.631 -55.659.633

0.8 Overige baten en lasten Lasten 437.067 115.717 286.596 -41.044

Baten

Totaal 0.8 437.067 115.717 286.596 -41.044

1.1 Crisisbeheersing en Brandweer Lasten 1.892.519 1.921.409 1.949.951 1.978.774

Baten

Totaal 1.1 1.892.519 1.921.409 1.949.951 1.978.774

1.2 Openbare orde en Veiligheid Lasten 559.140 575.219 587.231 599.215

Baten -31.925 -32.419 -32.923 -33.439

Totaal 1.2 527.215 542.801 554.308 565.776

2.1 Verkeer en vervoer Lasten 3.870.720 3.915.429 4.007.750 4.006.760

Baten -115.112 -115.167 -115.222 -115.277

Totaal 2.1 3.755.607 3.800.262 3.892.528 3.891.483

2.2 Parkeren Lasten 506.481 499.229 500.520 502.672

Totaal 2.2 506.481 499.229 500.520 502.672

2.4 Economische Havens en waterwegen Lasten 633.265 998.889 626.233 622.380

Baten -455.617 -455.617 -455.617 -455.617

Totaal 2.4 177.648 543.272 170.616 166.763

2.5 Openbaar vervoer Lasten 723.152 679.523 693.009 700.397

Baten -844.204 -845.226 -846.263 -847.316

Totaal 2.5 -121.051 -165.703 -153.254 -146.919

3.1 Economische ontwikkeling Lasten 953.763 966.715 909.987 888.343

Baten

Totaal 3.1 953.763 966.715 909.987 888.343

3.3 Bedrijfsloket en -regelingen Lasten 67.430 68.789 69.993 71.138

Baten -87.632 -88.947 -90.281 -91.635

Totaal 3.3 -20.202 -20.158 -20.287 -20.497

3.4 Economische promotie Lasten 114.218 166.778 168.532 170.263

Baten -228.149 -232.158 -236.256 -240.447

Totaal 3.4 -113.932 -65.380 -67.724 -70.184

4.1 Openbaar basisonderwijs Lasten 149.426 150.187 150.960 151.744

Totaal 4.1 149.426 150.187 150.960 151.744

4.2 Onderwijshuisvesting Lasten 2.157.886 2.185.449 2.279.182 2.238.086

Baten -110.451 -111.876 -113.323 -114.791

Totaal 4.2 2.047.435 2.073.573 2.165.859 2.123.295

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken Lasten 944.168 961.575 977.597 993.708

Baten - - - -

Totaal 4.3 944.168 961.575 977.597 993.708

176

5.1 Sportbeleid en activering Lasten 252.035 255.273 258.560 261.896

Totaal 5.1 252.035 255.273 258.560 261.896

5.2 Sportaccommodaties Lasten 2.994.405 2.999.021 3.091.692 3.042.883

Baten -944.304 -950.863 -957.522 -964.280

Totaal 5.2 2.050.102 2.048.158 2.134.171 2.078.604

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie Lasten 2.509.377 2.378.722 2.408.899 2.486.136

Baten -304.978 -309.553 -314.196 -318.909

Totaal 5.3 2.204.399 2.069.169 2.094.703 2.167.227

5.4 Musea Lasten 379.171 388.547 395.421 402.337

Baten -8.572 -8.701 -8.832 -8.965

Totaal 5.4 370.599 379.846 386.589 393.372

5.5 Cultureel erfgoed Lasten 51.404 51.208 53.377 61.455

Baten -1.205 -1.205 -1.205 -1.205

Totaal 5.5 50.199 50.003 52.172 60.250

5.6 Media Lasten 1.132.628 1.179.009 1.194.566 1.210.299

Baten -47.479 -46.117 -44.680 -43.165

Totaal 5.6 1.085.149 1.132.892 1.149.886 1.167.134

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie Lasten 3.422.500 3.568.936 3.588.481 3.669.197

Baten -12.900 -13.093 -13.290 -13.489

Totaal 5.7 3.409.601 3.555.843 3.575.192 3.655.709

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie Lasten 5.309.389 5.340.275 5.432.076 5.515.786

Baten -549.954 -556.970 -564.091 -571.318

Totaal 6.1 4.759.435 4.783.305 4.867.985 4.944.467

6.2 Wijkteams Lasten 3.408.009 3.482.863 3.557.678 3.634.234

Baten

Totaal 6.2 3.408.009 3.482.863 3.557.678 3.634.234

6.3 Inkomensregelingen Lasten 15.724.013 15.552.496 15.492.265 15.574.589

Baten -11.947.334 -11.835.969 -11.698.637 -11.700.837

Totaal 6.3 3.776.680 3.716.527 3.793.629 3.873.753

6.4 Begeleide participatie Lasten 4.452.911 4.459.307 4.454.601 4.262.176

Baten -736.059 -706.756 -671.118 -640.772

Totaal 6.4 3.716.852 3.752.551 3.783.483 3.621.404

6.5 Arbeidsparticipatie Lasten 2.289.194 2.235.930 2.258.863 2.297.179

Baten -15.000 -15.000 -15.000 -15.000

Totaal 6.5 2.274.194 2.220.930 2.243.863 2.282.179

6.6 Maatwerk-voorzieningen (WMO) Lasten 921.747 935.573 949.607 963.851

Baten -520.506 -534.313 -548.328 -562.553

Totaal 6.6 401.241 401.260 401.279 401.298

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ Lasten 7.861.402 8.010.554 8.142.360 8.276.324

Baten -2.806.992 -2.850.447 -2.894.553 -2.939.322

Totaal 6.71 5.054.411 5.160.108 5.247.806 5.337.003

6.72 Maatwerkdienstverlening 18- Lasten 7.650.277 7.294.275 7.183.223 7.273.505

Baten

Totaal 6.72 7.650.277 7.294.275 7.183.223 7.273.505

6.82 Geëscaleerde zorg 18- Lasten 112.342 116.067 119.849 123.686

Totaal 6.82 112.342 116.067 119.849 123.686

7.1 Volksgezondheid Lasten 1.222.131 1.232.330 1.168.065 1.185.850

Baten

Totaal 7.1 1.222.131 1.232.330 1.168.065 1.185.850

7.2 Riolering Lasten 2.119.165 2.174.836 2.231.828 2.290.608

Baten -2.585.314 -2.641.907 -2.699.646 -2.758.659

Totaal 7.2 -466.149 -467.071 -467.818 -468.051

7.3 Afval Lasten 4.080.782 4.142.145 4.203.175 4.262.374

Baten -4.986.547 -5.070.952 -5.156.818 -5.244.172

Totaal 7.3 -905.765 -928.806 -953.643 -981.798

7.4 Milieubeheer Lasten 1.502.636 1.475.588 1.347.682 1.367.431

Baten -2.000 -2.030 -2.060 -2.091

Totaal 7.4 1.500.636 1.473.558 1.345.622 1.365.340

7.5 Begraafplaatsen Lasten 414.255 419.750 423.763 425.677

Baten -543.600 -554.190 -561.953 -567.368

Totaal 7.5 -129.345 -134.440 -138.190 -141.691

8.1 Ruimtelijke Ordening Lasten 1.184.494 1.083.000 1.022.748 1.064.106

Baten -449.016 -499.755 -295.832 -316.956

Totaal 8.1 735.478 583.245 726.916 747.150

8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) Lasten 2.342.281 323.504 380.385 367.426

Baten -2.384.214 -444.944 -335.386 -322.426

Totaal 8.2 -41.933 -121.440 44.999 45.000

8.3 Wonen en bouwen Lasten 1.340.755 1.364.862 1.471.799 1.291.418

Baten -1.207.338 -1.231.716 -1.256.640 -1.282.121

Totaal 8.3 133.417 133.146 215.159 9.297

Eindtotaal 401.629 24.302 -281.948 -882.402

177

Verdeling taakvelden per programma Prog Programma Tkv Omschrijving tkv B - 2020 B - 2021 B - 2022 B - 2023

01 BEREIKBAARHEID 0.10 Mutaties reserves -338.598 -55.822 -15.111 37.487

2.1 Verkeer en vervoer 3.087.295 3.120.557 3.201.390 3.188.800

2.2 Parkeren 506.481 499.229 500.520 502.672

2.5 Openbaar vervoer -121.051 -165.703 -153.254 -146.919

0.63 Parkeerbelasting -1.222.182 -1.222.203 -1.222.238 -1.222.288

Totaal 01 1.911.944 2.176.057 2.311.307 2.359.752

02 ECONOMISCHE ONTWIKKELING 0.10 Mutaties reserves 31.178 -84.751 -38.106 -33.703

1.2 Openbare orde en Veiligheid 91.084 94.041 96.153 98.318

2.4 Economische Havens en waterwegen -29.993 163.971 -50.250 -55.648

3.1 Economische ontwikkeling 265.185 268.771 304.264 275.043

3.3 Bedrijfsloket en -regelingen -20.202 -20.158 -20.287 -20.497

3.4 Economische promotie 114.218 166.778 168.532 170.263

8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) -41.933 -121.440 44.999 45.000

Totaal 02 409.537 467.212 505.304 478.776

03 RUIMTELIJKE ONTWIKKELING 0.10 Mutaties reserves 198.612 296.592 176.452 163.952


2.1 Verkeer en vervoer 668.313 679.706 691.138 702.682

3.1 Economische ontwikkeling 688.578 697.944 605.723 613.301

5.4 Musea 142.913 146.567 149.500 152.363

5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 3.409.601 3.555.843 3.575.192 3.655.709

7.4 Milieubeheer 339.504 345.012 350.354 355.782

7.5 Begraafplaatsen -129.345 -134.440 -138.190 -141.691

8.1 Ruimtelijke Ordening 735.478 583.245 726.916 747.150

8.3 Wonen en bouwen -148.941 -158.597 -83.343 -295.842

Totaal 03 6.181.287 6.298.364 6.347.009 6.253.376

04 MILIEU 0.10 Mutaties reserves -320.871 -275.075 -95.068 -86.815


2.4 Economische Havens en waterwegen 207.641 379.300 220.867 222.411

4.2 Onderwijshuisvesting 110.000 110.000 110.000 110.000

7.1 Volksgezondheid 64.765 66.055 67.232 68.368

7.2 Riolering -466.149 -467.071 -467.818 -468.051

7.3 Afval -905.765 -928.806 -953.643 -981.798

7.4 Milieubeheer 1.161.132 1.128.546 995.268 1.009.558

Totaal 04 -86.306 77.151 -57.810 -59.868

06 MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 0.1 Bestuur 20.609 20.918 21.231 21.550

0.10 Mutaties reserves - - - -

0.4 Overhead 80.000 - - -


5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 461.958 374.410 382.408 390.429

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 4.490.599 4.518.724 4.589.324 4.660.486

6.2 Wijkteams 3.408.009 3.482.863 3.557.678 3.634.234

6.3 Inkomensregelingen 3.721.075 3.660.088 3.736.343 3.815.608

6.4 Begeleide participatie 3.716.852 3.752.551 3.783.483 3.621.404

6.5 Arbeidsparticipatie 2.274.194 2.220.930 2.243.863 2.282.179

6.6 Maatwerk-voorzieningen (WMO) 401.241 401.260 401.279 401.298

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+ 5.054.411 5.160.108 5.247.806 5.337.003

6.72 Maatwerkdienstverlening 18- 7.650.277 7.294.275 7.183.223 7.273.505

6.82 Geëscaleerde zorg 18- 112.342 116.067 119.849 123.686

7.1 Volksgezondheid 1.157.367 1.166.276 1.100.833 1.117.482

Totaal 06 32.562.431 32.182.169 32.381.226 32.692.977

07 ONDERWIJS & EDUCATIE 0.10 Mutaties reserves -86.149 -86.149 -86.149 -86.149

4.1 Openbaar basisonderwijs 149.426 150.187 150.960 151.744

4.2 Onderwijshuisvesting 1.987.607 2.015.097 2.108.748 2.067.563

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingenzaken 944.168 961.575 977.597 993.708

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 399.221 388.335 396.098 402.894

Totaal 07 3.394.272 3.429.044 3.547.254 3.529.760

08 WONEN 0.10 Mutaties reserves 122.680 22.707 22.750 22.838

0.3 Beheer overige gebouwen en gronden 67.917 -55.693 -311.640 397.794

0.4 Overhead

4.2 Onderwijshuisvesting -71.104 -72.170 -73.253 -74.352

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 4.984 -76.748 -131.315 -141.421

5.4 Musea 19.365 19.067 18.770 18.473

5.5 Cultureel erfgoed 41.522 41.197 43.234 51.177

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie -130.386 -123.753 -117.437 -118.913

8.3 Wonen en bouwen 194.718 201.304 206.111 210.744

Totaal 08 249.695 -44.089 -342.781 366.341

09 SPORT EN CULTUUR 0.10 Mutaties reserves -161.883 -154.326 -237.329 -183.982

4.2 Onderwijshuisvesting 20.931 20.647 20.364 20.084

5.1 Sportbeleid en activering 252.035 255.273 258.560 261.896

5.2 Sportaccommodaties 2.050.102 2.048.158 2.134.171 2.078.604

5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 1.737.457 1.771.507 1.843.610 1.918.219

5.4 Musea 208.322 214.212 218.318 222.536

5.5 Cultureel erfgoed 8.676 8.806 8.938 9.073

5.6 Media 1.085.149 1.132.892 1.149.886 1.167.134

6.3 Inkomensregelingen 55.605 56.439 57.285 58.145

Totaal 09 5.256.394 5.353.607 5.453.804 5.551.707

10 VEILIGHEID 1.1 Crisisbeheersing en Brandweer 1.892.519 1.921.409 1.949.951 1.978.774


Totaal 10 1.975.637 2.005.773 2.035.581 2.065.689

11 TRANSPARANTE OVERHEID 0.1 Bestuur 1.871.900 1.882.706 2.325.205 1.979.120

0.10 Mutaties reserves 50.000 50.000 -160.000 50.000

0.2 Burgerzaken 235.191 292.671 305.997 343.959

0.4 Overhead 344.447 354.072 361.887 369.548

8.3 Wonen en bouwen 87.640 90.439 92.391 94.395

Totaal 11 2.589.178 2.669.889 2.925.480 2.837.022

12 ALGEMENE DEKKING & ONVOORZIEN 0.10 Mutaties reserves -164.965 337.172 -798.723 -448.703

0.4 Overhead 12.294.626 12.657.963 12.642.102 12.771.636

0.5 Treasury -987.601 -964.909 -1.055.714 -1.059.008

0.61 OZB woningen -5.536.646 -5.705.162 -5.905.658 -6.059.524

0.62 OZB niet-woningen -5.362.874 -5.503.883 -5.648.071 -5.795.507

0.64 Belastingen Overig -1.905.936 -1.912.379 -418.967 -425.704

0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen Gemeentefonds -52.587.962 -53.383.237 -54.253.631 -55.659.633

0.8 Overige baten en lasten 437.067 115.717 286.596 -41.044

3.4 Economische promotie -228.149 -232.158 -236.256 -240.447

Totaal 12 -54.042.440 -54.590.876 -55.388.322 -56.957.934

Eindtotaal 401.629 24.302 -281.948 -882.402

178

INCIDENTELE BATEN EN LASTEN PER PROGRAMMA

Overzicht incidentele lasten en baten per programma (bedragen x € 1000)

Overzicht incidentele reserve mutaties (bedragen x € 1000) Programma 2020 2021 2022 2023

01 Bereikbaarheid 269 275 274 272

02 Economische ontwikkel ing 92 171 9 13

03 Ruimtel i jke ontwikkel ing 257 315 195 183

04 Mi l ieu 0 61 62 63

06 Maatschappel i jke ondersteuning - - - -

07 Onderwi js en Educatie - - - -

08 Wonen 123 23 23 23

09 Sport en cultuur 9 9 10 10

10 Vei l igheid - - - -

11 Transparante overheid - - - -

12 Algemene dekking & onvoorzien 2.001 1.001 1 1

Totaal lasten 2.752 1.856 574 565

01 Bereikbaarheid 307 241 239 235

02 Economische ontwikkel ing 60 256 47 47

03 Ruimtel i jke ontwikkel ing 40 - - -

04 Mi l ieu 321 336 157 150

06 Maatschappel i jke ondersteuning - - - -


08 Wonen - - - -

09 Sport en cultuur 7 - - 47


11 Transparante overheid - - 210 -

12 Algemene dekking & onvoorzien 2.166 664 800 450

Totaal baten 2.902 1.497 1.453 929

Programma 2020 2021 2022 2023

01 Bereikbaarheid 60 - - -

02 Economische ontwikkel ing 1.927 68 78 68


04 Mi l ieu - 170 - -

06 Maatschappel i jke ondersteuning 453 195 25 25


08 Wonen 63 57 55 50

09 Sport en cultuur - - - -


11 Transparante overheid - - 100 -

12 Algemene dekking & onvoorzien 37 37 - -

Totaal lasten 2.693 626 338 242

01 Bereikbaarheid - - - -

02 Economische ontwikkel ing 2.089 - - -


04 Mi l ieu - - - -

06 Maatschappel i jke ondersteuning 253 140 - -


08 Wonen 143 42 42 41

09 Sport en cultuur - - - -


11 Transparante overheid - - - -

12 Algemene dekking & onvoorzien - - - -

Totaal baten 2.567 306 86 130

179

MEERJARENOVERZICHT RESERVES EN VOORZIENINGEN

180

Nr. Omschrijving Stand per 1-1-

2019

Bestemming

resultaat 2019

Stortingen

2019

Onttrekkingen

2019

Stand per 31-

12-2019

Stortingen

2020

Onttrekkingen

2020

Stand per 31-

12-2020

Stortingen

2021

Onttrekkingen

2021

Stand per 31-

12-2021

Stortingen

2022

Onttrekkingen

2022

Stand per 31-

12-2022

Stortingen

2023

Onttrekkingen

2023

Stand per 31-

12-2023

1 Kapitaal zonder Bestemming 5.092.771 137.000 - 5.229.771 20.000 - 5.249.771 20.000 - 5.269.771 20.000 - 5.289.771 20.000 - 5.309.771

2 Onbestemde Reserve 1.194.856 -951.308 139.819 188.927 194.440 1.300.000 207.118 1.287.322 - - 1.287.322 - - 1.287.322 - - 1.287.322

Totaal algemene reserves 6.287.627 -951.308 276.819 188.927 5.424.211 1.320.000 207.118 6.537.093 20.000 - 6.557.093 20.000 - 6.577.093 20.000 - 6.597.093

-

4 Economische actiereserve 65.141 - 65.141 0 - - 0 - - 0 - - 0 - - 0

6 Reserve Bodemsanering 102.136 - - 102.136 - 102.136 -0 - - -0 - - -0 - - -0

12 Reserve Onderhoud haven 622.704 - 19.360 603.344 - 15.499 587.845 - 211.006 376.839 3.691 1.685 378.845 8.021 1.685 385.181

16 Algemene reserve grondexploitatie 4.339.606 - 45.000 4.294.606 - 88.419 4.206.187 - 89.296 4.116.891 - 89.400 4.027.491 - 88.765 3.938.726

17 Reserve bovenwijkse voorzieningen 4.589.416 821.400 3.200.000 2.210.816 336.813 300.000 2.247.629 471.800 90.000 2.629.429 182.720 50.000 2.762.149 182.720 50.000 2.894.869

72 Algemene bestemmingsreserve 4.416.316 691.737 16.922 2.614.934 2.510.041 19.540 391.398 2.138.183 22.161 250.000 1.910.344 24.798 260.000 1.675.142 12.482 297.273 1.390.351

73 Dekking kapitaallasten investeringen 8.029.563 - 240.282 7.789.281 - 328.961 7.460.320 - 328.961 7.131.359 672.012 1.084.974 6.718.397 - 313.355 6.405.042

74 Reserve parkeergelden 131.098 - 13.914 117.184 32.222 - 149.406 34.932 - 184.338 30.168 - 214.506 24.914 - 239.420

75 Reserve ecologisch groenbeheer 157.926 - 54.886 103.040 - 40.000 63.040 - - 63.040 - - 63.040 - - 63.040

80 Reserve I-Investeringen Automatisering - - - - - - - - - - - - - - - -

81 Reserve A-vervangingen Automatisering 979.528 - - 979.528 - - 979.528 - - 979.528 - - 979.528 - - 979.528

82 Reserve Hoofdinfrastructuur wegen 230.964 233.095 269.611 194.448 236.591 247.411 183.628 240.140 240.894 182.874 243.742 239.021 187.595 247.398 234.825 200.168

86 reserve onderhoud verhardingen 276.712 - - 276.712 - - 276.712 - - 276.712 - - 276.712 - - 276.712

87 reserve kunstgrasvelden 465.269 47.905 - 513.175 48.624 - 561.799 49.353 - 611.152 50.093 - 661.245 50.845 - 712.090

89 Egalisatiereserve afval 175.737 - 156.250 19.487 - 19.487 -0 - - -0 - - -0 - - -0

91 ISV reserve bodem 274.000 - - 274.000 - -50.000 324.000 - - 324.000 - - 324.000 - - 324.000

92 Reserve wachtgeld huidige bestuurders 160.000 50.000 - 210.000 50.000 - 260.000 50.000 - 310.000 50.000 200.000 160.000 50.000 - 210.000

93 Reserve frictiekosten 104.017 - 104.017 0 - - 0 - - 0 - - 0 - - 0

95 Reserve egalisatie bouwleges 240.182 - - 240.182 - - 240.182 - - 240.182 - - 240.182 - - 240.182

97 Reserve participatie minimabeleid - - - - - - - - - - - - - - - -

98 Reserve Revolving Fund Verduurzaming vastgoed 32.265 - - 32.265 - - 32.265 - - 32.265 - - 32.265 - - 32.265

99 Egalisatiereserve Beheer Openbare Ruimte 745.209 4.674 20.913 728.970 5.182 114.087 620.065 66.160 224.087 462.138 67.153 - 529.291 68.160 - 597.451

100 Reserve transities -0 - - -0 - - -0 - - -0 - - -0 - - -0

102 Reserve mobiliteitsfonds 15.000 - - 15.000 - - 15.000 - - 15.000 - - 15.000 - - 15.000

107 Reserve precariobelasting 1.792.000 800.000 261.500 2.330.500 900.000 1.908.000 1.322.500 1.000.000 499.500 1.823.000 - 550.000 1.273.000 - 200.000 1.073.000

108 Reserve Proeftuin aardgasvrije wijken Benedenbuurt - 3.860.548 - - 3.860.548 - - 3.860.548 - - 3.860.548 - - 3.860.548 - - 3.860.548

109 Reserve Beter Bereikbaar Wageningen 4.250.000 - 4.250.000 - - 4.250.000 4.250.000 4.250.000 4.250.000

Totaal bestemmingsreserves 27.944.790 4.552.285 6.223.996 7.065.808 31.655.263 1.628.972 3.505.398 29.778.837 1.934.546 1.933.744 29.779.639 1.324.377 2.475.080 28.628.936 644.540 1.185.903 28.087.573

TOTAAL RESERVES 34.232.417 3.600.977 6.500.815 7.254.735 37.079.474 2.948.972 3.712.516 36.315.930 1.954.546 1.933.744 36.336.732 1.344.377 2.475.080 35.206.029 664.540 1.185.903 34.684.666

59 Voorziening wachtgeld vm bestuurders 434.735 434.735 434.735 434.735 200.000 634.735 634.735

66 Voorziening wachtgeld ivm bezuiniging 320.632 233.861 233.861 233.861 233.861 233.861

105 Voorziening frictiekosten personeel - - - - - -

106 Voorziening liquidatie Permar Ws 1.086.579 1.065.915 1.065.915 1.065.915 1.065.915 1.065.915

104 Voorziening 't Venster 118.000 118.000 118.000 118.000 118.000 118.000

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's 1.959.946 0 0 1.852.511 0 0 1.852.511 0 0 1.852.511 200.000 0 2.052.511 0 0 2.052.511

34 Afkoop grafonderhoud 10/20 jaar - vz 381.839 91.570 158.263 315.146 91.570 142.870 263.846 91.570 153.503 201.913 91.570 161.308 132.175 91.570 166.766 56.979

101 Voorziening riolering (art. 44 l id 2) 3.468.864 220.412 3.248.452 223.718 3.024.734 227.175 2.797.559 230.583 2.566.976 234.042 2.332.934

Door derden beklemde middelen met een specifieke aanwendingsrichting3.850.704 91.570 378.675 3.563.599 91.570 366.588 3.288.581 91.570 380.678 2.999.473 91.570 391.891 2.699.152 91.570 400.808 2.389.914

TOTAAL VOORZIENINGEN 5.810.650 91.570 378.675 5.416.110 91.570 366.588 5.141.092 91.570 380.678 4.851.984 291.570 391.891 4.751.663 91.570 400.808 4.442.425

TOTAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN 40.043.067 6.592.385 7.633.410 42.495.584 3.040.542 4.079.104 41.457.022 2.046.116 2.314.422 41.188.716 1.635.947 2.866.971 39.957.692 756.110 1.586.711 39.127.091

20232018 2019 2020 2021 2022

181

MEERJARENBALANS

BALANS

ACTIVA Rekening 2018 Begroting 2019 Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 PASSIVA Rekening 2018 Begroting 2019 Begroting 2020 Begroting 2021 Begroting 2022 Begroting 2023

IVA 15.876.597 15.613.413 14.688.356 14.094.236 13.500.115 12.905.995 ALGEMENE RESERVE -6.287.627 -5.869.694 -6.537.093 -6.557.093 -6.577.093 -6.597.093

MVA EN 47.361.487 46.273.856 47.033.520 45.106.526 44.278.008 41.675.073 BESTEMMINGSRESERVES -27.944.791 -27.541.294 -29.778.837 -29.779.639 -28.628.936 -28.087.573

MVA EN HEFFING 12.626.191 12.319.832 14.217.588 15.627.653 16.991.044 18.304.436 RESULTAAT -3.602.428 841.779 401.629 24.302 -281.948 -882.402

MVA ERFPACHT 510.837 510.837 510.837 510.837 510.837 510.837 -37.834.846 -32.569.209 -35.914.301 -36.312.430 -35.487.977 -35.567.068

MVA MN 13.484.833 12.962.519 16.070.156 15.778.997 16.218.844 15.104.823

89.859.945 87.680.457 92.520.457 91.118.248 91.498.848 88.501.163

VOORZIENINGEN -5.810.652 -5.336.387 -5.141.092 -4.851.984 -4.751.663 -4.442.425

FVA DEELNEMINGEN 1.054.112 1.054.112 1.054.112 1.054.112 1.054.112 1.054.112 -5.810.652 -5.336.387 -5.141.092 -4.851.984 -4.751.663 -4.442.425

FVA LENINGEN WONINGCORP 0 0 0 0 0 0

FVA LENINGEN DEELNEMINGEN 3.010.126 3.010.126 3.010.126 3.010.126 3.010.126 3.010.126 LANGLOPENDE LENINGEN -41.951.060 -39.197.000 -36.433.000 -33.856.000 -31.279.000 -28.702.000

FVA OVERIG 1.000.472 1.018.820 957.203 931.083 903.528 874.456 WAARBORGSOMMEN -45.163 -43.000 -45.000 -45.000 -45.000 -45.000

FVA ACTIVA DERDEN 0 0 0 0 0 0 -41.996.222 -39.240.000 -36.478.000 -33.901.000 -31.324.000 -28.747.000

5.064.710 5.083.059 5.021.441 4.995.322 4.967.766 4.938.694

VOORRADEN GREX OHW 632.468 900.000 800.000 800.000 800.000 800.000 CREDITEUREN -3.346.770 -6.400.000 -6.400.000 -6.400.000 -6.400.000 -6.400.000

VOORRADEN GEREED PRODUCT EN HANDELSGOEDEREN 2.642 8.000 8.000 8.000 8.000 8.000 VERPLICHTINGEN SOCIALE ZAKEN -500.613 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000

635.110 908.000 808.000 808.000 808.000 808.000 BORGSTELLINGEN -27.272 -150.000 -150.000 -150.000 -150.000 -150.000

BANKSALDI -32.056 -809.000 -2.803.000 -4.563.000 -4.563.000

CREDITEUREN OPENBARE LICHAMEN 0 0 0 0 0 0

DEBITEUREN OPENBARE LICHAMEN 4.897.269 5.000.000 5.000.000 5.000.000 5.000.000 5.000.000 VLOTTENDE SCHULDEN OVERIG -17.778.937 -9.000.000 -14.000.000 -14.000.000 -14.000.000 -14.000.000

DEBITEUREN OVERIG 1.986.955 3.000.000 2.000.000 2.000.000 2.000.000 2.000.000 -21.685.648 -16.550.000 -22.359.000 -24.353.000 -26.113.000 -26.113.000

DEBITEUREN SOCIALE ZAKEN 1.249.524 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000

8.133.748 9.000.000 8.000.000 8.000.000 8.000.000 8.000.000

OVERLOPENDE PASSIVA -2.094.958 -11.589.920 -7.123.505 -6.169.157 -8.263.974 -8.044.365

LIQUIDE MIDDELEN KAS 0 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 NOG TE BETALEN UITKERINGEN -877.642 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000 -1.000.000

LIQUIDE MIDDELEN BANK 380.419 1.248.000 0 0 0 0 GREX KOSTENVERHAAL -705.969 0 0 0 0 0

LIQUIDE MIDDELEN GIRO 72.820 0 0 0 0 0 -3.678.569 -12.589.920 -8.123.505 -7.169.157 -9.263.974 -9.044.365

453.239 1.249.000 1.000 1.000 1.000 1.000

NOG TE VERHALEN/NTO NL/EU 2.144.316 650.000 650.000 650.000 650.000 650.000

NL/EU OVERHEDEN 4.057.449 265.000 265.000 265.000 265.000 265.000

TUSSENREKENINGEN DIV SECTOREN 657.420 1.450.000 750.000 750.000 750.000 750.000

GREX KOSTENVERHAAL 0

6.859.185 2.365.000 1.665.000 1.665.000 1.665.000 1.665.000

TOTAAL ACTIVA 111.005.938 106.285.516 108.015.898 106.587.570 106.940.614 103.913.858 TOTAAL PASSIVA -111.005.938 -106.285.516 -108.015.898 -106.587.570 -106.940.614 -103.913.858

182

BIJLAGEN

183

STAND VAN ZAKEN AANGENOMEN MOTIES EN AMENDEMENTEN KADERNOTA 2019 Omdat de kadernota de directe opmaat is voor de programmabegroting, laten we hieronder zien wat de stand van zaken is met betrekking tot de moties die de raad heeft aangenomen bij de Kadernota 2019.

Nr Amendement Stand van zaken

2A1 Ombuigingspakket sociaal domein

Dit amendement regelt dat binnen het pakket van

ombuigingen voor 2020-2023 voor het Sociaal

domein in de Programmabegroting 2020-2023 een

ruim pakket aan ombuigingsopties wordt

voorgesteld.

Binnen het totaalpakket van

ombuigingsmogelijkheden voor 2020-2023 voor het

sociaal domein wordt een optiepakket voorgelegd

oplopend in 2023 naar 7.463.500 euro.

In de toelichting bij dit amendement wordt een

richtbedrag genoemd van 4 miljoen euro aan

ombuigingsopties.

2A3 Concrete projecten binnenstad

Dit amendement regelt dat vanaf 2020 het tarief

toeristenbelasting met 30% extra stijgt en de extra

opbrengsten

daarvan (ca € 50.000 per jaar) in worden gezet voor

concrete projecten in de Binnenstad van

Wageningen en het opstellen van een startnotitie

omgevingsvisie stad

Er wordt nog dit jaar gestart met de voorbereidingen

van de startnotitie visie bebouwde kom, onder het

project Omgevingswet. De visie bebouwde kom vormt

uiteindelijk samen met de visie buitengebied de

gemeentebrede omgevingsvisie. Met de griffie vindt

overleg plaats over het proces om te komen tot de

startnotitie visie bebouwde kom, omdat de visie

binnenstad is aangewezen als A-dossier. In de

startnotitie visie bebouwde kom zal de binnenstad de

in amendement 2A4 beschreven bijzondere aandacht

krijgen. De extra gelden van € 50.000,= zijn verwerkt in

de begroting.

2A4 Visie binnenstad

Dit amendement regelt dat bij programma 2.

Economische Ontwikkeling een incidenteel bedrag

van € 25.000 in 2020 wordt vrijgemaakt ten behoeve

van het opstellen van een startnotitie voor een

omgevingsvisiestad waar de binnenstad bijzondere

aandacht krijgt met onder andere voldoende

parkeervoorzieningen voor auto en fiets en de

dekking wordt gevonden door de extra verhoging

van de toeristenbelasting bij amendement 2A3

Zie stand van zaken amendement 2A3. Ook deze €

25.000,= is meegenomen in de begroting.

2A5 Citymarketing

Dit amendement regelt dat bij programma 2.

Economische ontwikkeling vanaf 2020 een bedrag

van € 20.000 wordt

vrijgemaakt binnen het programma ten behoeve van

Citymarketing

Er is met veel moeite geld vrij gespeeld binnen de

begroting van programma 2. Dit gaat ten koste van

subsidies binnen dit programma.

2A6 Raadsbudget sociaal domein

Dit amendement regelt dat de voorgestelde

ombuiging in de kadernota op blz. 7, in de tabel:

6. restantbudget raad Sociaal Domein € 124.000

wordt gewijzigd in

6. Restantbudget raad Sociaal Domein € 99.000

en deze wijziging in de hele kadernota door te

voeren

Met dit amendement is €99.000 in plaats van €124.000

op het raadsbudget sociaal domein als besparing

aangemerkt voor het jaar 2019. Deze besparing is met

de vaststelling van de kadernota verwerkt in de

begroting 2019. Het voor een begrotingsjaar

beschikbare geld vervalt indien dit niet tot een

besteding heeft geleid.

2A7 Aanhanger operatie Steenbreek

Dit amendement regelt dat er in 2019 € 1.000 uit het

budget van Programma 4. Milieu wordt gebruikt voor

de aanschaf

van een nieuwe aanhanger waarmee tegels vervoerd

kunnen worden naar het

afvalbrengstation

De ACV heeft opdracht gekregen de aanhangwagen

aan te schaffen. De uitleen wordt vervolgens via de site

van ACV geregeld.

184

Nr Motie Stand van zaken

2M1 Gemeentefonds

Deze motie draagt het college op: In overleg met provincie Gelderland in de rol van

toezichthouder en zoveel mogelijk andere Gelderse gemeenten te komen tot een gezamenlijk en indringend pleidooi richting Rijk voor een andere financiering van de gemeenten die beter aansluit bij de veranderende rol van de gemeenten in de uitvoering van overheidstaken.

In deze motie wordt het college opgedragen om te

komen tot een pleidooi richting het Rijk over een

andere financiering die met name tot minder

onzekerheid bij gemeenten leidt. Het college heeft veel

tijd en energie gestoken in het agenderen en

adresseren van deze problematiek. Zo zijn onder

andere tijdens het VNG congres moties ondertekend,

de landelijke politieke partijen bewerkt en zijn met de

provincie gesprekken gevoerd over de gevoelde

onrechtvaardigheid. In de tussentijd zijn er een aantal

ontwikkelingen op landelijk niveau die duidelijk

maken dat het onderwerp op de agenda staat. De

motie Segers van de ChristenUnie en D66 roept de

regering op om naar de systematiek te kijken. Als

college sluiten wij ons aan bij de strekking van deze

motie. Het ministerie van BZK en de VNG zijn in

gesprek over de vraag welke mogelijkheden bestaan

om de onzekerheid van de inkomsten uit het

gemeentefonds te verminderen. Hierbij wordt zowel

naar korte- als lange-termijn-oplossingen gekeken.

2M2 Bezuiniging subsidies

Met deze motie wordt het college verzocht: Om alle subsidies nog eens zeer kritisch tegen het

licht te houden;

Om daarna het totaal van alle overblijvende subsidiebedragen in de raad te bespreken.

Een van de ombuigingsopties betreft de uitgaande

subsidies. We hebben alle uitgaande subsidies kritisch

tegen het licht gehouden en na ruim beraad besloten

hier geen bezuiniging op door te voeren. Het college

hanteert daarbij de volgende criteria. Bij het

verstrekken van de grote subsidies aan de ontvangers

gaat het om belangrijke gedeelde waarden en ze

spelen veelal een belangrijke rol in preventie en het

voorkomen van problemen in de samenleving. De

kleine subsidies vormen het cement van onze

samenleving en worden mede daarom ontzien.

2M4 Forensenbelasting

Roept het college op om: Te onderzoeken of invoering van forensenbelasting

in onze gemeente de moeite waard is en daarbij de onderzoeken uit 2007 en 2011 worden betrokken

En de raad voor de begrotingsbehandeling hierover te berichten.

In het verleden zijn er vragen gesteld waarin gevraagd

is om een onderzoek naar de invoering van een

forensenbelasting. We hebben dit nagekeken maar zijn

geen onderzoeken tegen gekomen die in het verleden

naar dit onderwerp zijn uitgevoerd. Wel is in het

verleden gekeken naar de te verwachten opbrengsten

bij de invoering versus de te verwachten kosten voor

maken verordening en inning. Daarbij kwam naar

voren dat de potentiele opbrengsten niet opwogen

tegen de potentiele kosten. Aangezien de

omstandigheden niet gewijzigd zijn zien we nu ook

geen reden om deze belasting in te voeren.

2M7 Versterken kaderstellende en controlerende taak

gemeenteraad binnen het domein van de jeugdzorg

Roept het college op om: Voor de begroting een rapportage op te leveren

waarin een onderbouwing is opgenomen van de oorzaak van de stijging van de kosten in de jeugdzorg in Wageningen tussen 2015-2018;

Voor de begroting een financiële halfjaar rapportage op te leveren met de gegevens van het eerste halfjaar 2019 met een doorkijk naar het einde van het jaar 2019;

Voor de begroting middels raadsinformatiebrief de gemeenteraad op de hoogte te brengen van de acties die door het college in gang zijn gezet in de afgelopen periode om binnen het domein jeugdzorg in control te komen;

In aanloop naar de raadsbehandeling van de begroting

2020 is de gemeenteraad in een bijeenkomst

meegenomen in de verschillende punten die in motie

2M7 genoemd zijn. Aanvullend op deze bijeenkomst

wordt in oktober een raadsinformatiebrief met de

halfjaarrapportage verzonden. Met deze acties is de

motie afgehandeld.

185

De gemeenteraad via regelmatige werkbijeenkomsten op de hoogte te houden van de inhoudelijke en financiële ontwikkelingen binnen het domein jeugdzorg.

2M9 Nachtbussen

Verzoekt het college: Om bij de provincie aan te dringen op een

nachtbus van Wageningen naar Ede en een nachtbus van Ede die na aankomst van de laatste trein op station Ede-Wageningen, naar Wageningen vertrekt.

In september is een brief van het College aan de

provincie Gelderland verstuurd met daarin het

onderhavige verzoek. De raad heeft deze brief ter

kennisname ontvangen. Hiermee wordt de motie als

afgehandeld beschouwd.

2M11 Engelstalige nieuwsberichten

Verzoekt het college: Vanaf nu de belangrijkste nieuwsberichten zowel in

het Nederlands als in het Engels te publiceren;

Om in september met een voorstel te komen voor een volledig Engelstalige versie van de gemeentelijke website inclusief kosten;

Na een jaar te evalueren hoe vaak er gebruik wordt gemaakt van de vertaalde pagina’s.

Met ingang van vrijdag 26 juli 2019 worden de

belangrijkste nieuwsberichten op Wageningen.nl

vertaald. De vertaalde nieuwsberichten zijn te vinden

onder de Engelse vlag op wageningen.nl.

Er volgt een raadsinformatiebrief met de kosten voor

een gehele vertaling van een Engelstalige website.

2M13 AED

Roept het college op om: In overleg met de Stichting AED te onderzoeken

welke ondersteunenende rol de gemeente kan spelen in het bewerkstelligen van een 24/7 beschikbaar AED netwerk met voldoende burgerhulpverleners;

De raad voor het eind van 2019 het resultaat van dit onderzoek te doen toekomen.

In september heeft een gesprek plaatsgevonden met

de Stichting over de ondersteunende rol die de

gemeente kan bieden. De raad zal middels een RIB

eind 2019 hierover nader worden geïnformeerd.

2M14 Ruimte om te geloven

Roept het college op om: In gesprek te gaan met de vertegenwoordigers van

Kerknet om wensen en problemen van de groeiende kerken te begrijpen;

Om bij bouwplannen, vergunningverlening, of werkbezoeken alert te zijn op de mogelijkheid voor multifunctioneel gebruik van de gebouwen voor diverse groepen en organisaties en mogelijkheden door te geven aan de RuimteBank;

Kerken op te nemen ín de Ruimtebank (vraag en aanbod van ruimtes en locaties) die op 14 mei 2019 is aangekondigd in het Cultuur Actie Plan (19.0102282).

Na de zomer heeft een gesprek plaatsgehad met

vertegenwoordigers van de kerken (Kerkennet) en het

college van B&W. We gaan na of de op te zetten

Ruimtebank hierin een rol kan spelen. De Ruimtebank

stuurt een vragenlijst aan diverse organisaties waarin

het Kerkennet wordt meegenomen.

De mogelijkheid om bij uitgifte van bouwvergunningen

etc. een toevoeging te doen dat een pand

multifunctioneel ingezet kan worden wordt verkend.

2M16 Kapvergunning Arboretum

Verzoekt het college om: de Bomenverordening 2010 aan te passen zodat

het mogelijk is om een bomenbeheerplan op te stellen voor het Arboretum Belmonte. In dit beheerplan moet duidelijk vastgelegd worden dat het vergunningsvrij kappen enkel geldt voor het behoud en onderhoud van de huidige collectie van het Arboretum Belmonte.

In het kader van de invoering van de Omgevingswet

moet de Bomenverordening worden opgenomen in het

Omgevingsplan. Bij deze aanpassing nemen wij de

wens mee om een bomenbeheerplan voor Arboretum

Belmonte op te stellen.

186

Stand van zaken motie Begroting 2019

Nr Motie Stand van zaken

- Hondenbelasting

Roept het college op om: te komen met een voorstel om de

hondenbelasting te baseren op de werkelijke

uitgave (incl. prullenbak, uitlaatveldjes,

hondenpoep, inningskosten, e.d.) voor het

hondenbeleid in Wageningen.

Het uitvoeren van deze motie veroorzaakt een tekort

op de begroting van € 40.000. Gezien de huidige

financiële situatie van Wageningen zal het College

geen voorstel doen de hondenbelasting te verlagen.

Documents

Programmabegroting 2020-2023 Programmabegroting 2019 …...bijlage Innovatief Handelen). Om de activiteiten in de stad en de meest kwetsbare inwoners niet te raken doen we vanuit het