Programmaboekje La Bohème

LA BOHÈME

GIACOMO PUCCINI

opera in vier akten

libretto van Giuseppe Giacosa en Luigi Illica naar de roman Scènes de la Vie de Bohème van Henri Murger

wereldpremière op 1 februari 1896 in het Teatro Regio in Turijn muziekuitgave Kalmus & Ricordi

LA BOHÈME

54 O P E R A Z U I D L A B O H È M E

S P E E L L I J S T

De voorstelling duurt circa tweeëneenhalf uur inclusief pauze. La Bohème wordt in het Italiaans gezongen met boventiteling in het Nederlands. Ieder theater verzorgt voorafgaand aan de voorstelling een inleiding. Tijdens de voorstelling is fotograferen of het maken van beeld- en geluidsopnames niet toegestaan.

E I N D H O V E N – try-outdonderdag 19 mei 2016

try-outdonderdag 19 mei 2016

try-out

19.00 uurParktheater

E I N D H O V E N – premièrezaterdag 21 mei20.00 uurParktheater

T I L B U R Gdonderdag 26 mei20.15 uurTheaters Tilburg

L E E U W A R D E Nzaterdag 28 mei20.15 uurStadsschouwburg De Harmonie

H E E R L E Ndinsdag 31 mei20.00 uurParkstad Limburg Theaters

H A S S E LT – semiscenischdonderdag 2 juni20.00 uurCultuurcentrum

S I T T A R Dzaterdag 4 juni20.00 uurSchouwburg De Domijnen

D E N B O S C Hdinsdag 7 juni20.00 uurTheater aan de Parade

G R O N I N G E Ndonderdag 9 juni20.15 uurStadsschouwburg

M A A S T R I C H Tzaterdag 11 juni20.00 uurTheater aan het Vrijthof

Z A A N D A Mdinsdag 14 juni20.15 uurZaantheater

D E N H A A Gdonderdag 16 juni20.00 uurZuiderstrandtheater

R O T T E R D A Mzaterdag 18 juni20.15 uurRotterdamse Schouwburg

U T R E C H Tdinsdag 21 juni20.00 uurStadsschouwburg

V A L K E N B U R G – semiscenischdonderdag 23 juni19.30 uurOpenluchttheater

A M S T E R D A M – semiscenischdinsdag 5 juli19.30 uurHet Concertgebouw

7L A B O H È M E

I N H O U D

2 Speellijst 6 Bezetting 8 Korte inhoud 16 Waut Koeken: anders en oprecht20 De dirigent aan het woord 24 Giacomo Puccini 28 Bohemiens30 Decor- en kostuumschetsen 32 Projectkoor Kokoz 35 Werktheater Opera Zuid 38 Steun onze jonge kunstenaars! 41 Le Nozze di Figaro

42 Biogra eën56 philharmonie zuidnederland 58 Orkestbezetting 60 Medewerkers Opera Zuid 61 Medewerkers La Bohème 63 Theaterkoor Opera Zuid64 Over Opera Zuid 66 Partner worden? 68 Partners van Opera Zuid 70 Opera leeft! 71 Gulle Gevers72 Colofon


met alsA D R I A N O G R A Z I A N I Rodolfo

H É L O Ï S E K O E M P G E N B R A M Y MimìA N N A E M E L I A N O V A Musetta

M A R C E L V A N D I E R E N MarcelloW I L L E M D E V R I E S Schaunard

R U B È N P L A N T I N G A Schaunard (understudy)E M A N U E L E C O R D A R O Colline

H E N K V A N H E I J N S B E R G E N Benoit / AlcindoroB R A M V A N U U M Parpignol

R E G I S S E U R Waut KoekenD I R I G E N T Karel Deseure

D E C O R E N K O S T U U M O N T W E R P Luis F. CarvalhoL I C H T O N T W E R P Glen D’haenens

K O O R L E I D E R Tjitte de VriesC H O R E O G R A F I E Renske Meertens

O R K E S T philharmonie zuidnederlandK O O R theaterkoor opera zuid en

K I N D E R K O O R projectkoor kokoz

B E Z E T T I N G

10 O P E R A Z U I D

A d r i a n o G r a z i a n i ( R o d o l f o ) , H é l o ï s e K o e m p g e n - B r a m y ( M i m ì ) e n k o o r l e d e n

K O R T E I N H O U D

E E R S T E A K T E Het is steenkoud in het atelier dat de dichter Rodolfo en de schilder Marcello delen met twee vrienden. Omdat ze geen geld hebben voor brandhout, besluit Rodolfo één van zijn manuscripten te verbranden. Terwijl ze zich warmen, komt de losoof Colline thuis en even later ook de vierde bewoner, de muzikant Schaunard. Die laatste heeft, van de opbrengst van een schnabbel, wijn, eten en sigaren in-geslagen. Net als ze het er goed van nemen, komt de huisbaas Benoit de huur innen. Ze voeren hem dronken en werken hem de kamer uit. Daarna gaan ze feesten in het Quartier Latin, maar Rodolfo blijft nog even achter om aan een artikel te werken. Als hij alleen is, wordt er op de deur geklopt. Een buurmeisje, Mimì, vraagt hem een vuurtje om haar kaars aan te steken. Rodolfo vraagt haar binnen. Ze maken kennis

13L A B O H È M E

A n n a E m e l i a n o v a ( M u s e t t a ) , R u b è n P l a n t i n g a ( S c h a u n a r d ) , E m a n u e l e C o r d a r o ( C o l l i n e ) e n M a r c e l v a n D i e r e n ( M a r c e l l o )

en worden op slag verliefd. Hij vertelt dat hij dichter is – arm, maar rijk aan ideeën – en zij vertelt dat ze bloemen borduurt. Samen gaan ze naar buiten om zich aan te sluiten bij Rodolfo’s vrienden.T W E E D E A K T E Het is een drukte van belang in het Quartier Latin. Kooplui proberen de aandacht van het publiek te krijgen, kinderen verdringen zich rond de speelgoedventer Parpignol en Rodolfo koopt een hoedje voor Mimì. De vrienden ontmoeten elkaar op het terras van Café Momus, waar ze een feestmaal bestellen. Dan verschijnt de extravagante Musetta met Alcindoro, een oude, rijke man waar ze duidelijk op uitgekeken is. Ze was ooit de vriendin van Marcello, maar heeft hem gedumpt omdat hij te arm was. Marcello probeert haar te negeren, maar Musetta verleidt hem publiekelijk. Ze stuurt Alcindoro met een smoesje weg en Marcello bezwijkt weer voor haar charmes. Als de rekening komt, blijkt dat Schaunard toch niet genoeg geld

1 4 O P E R A Z U I D A d r i a n o G r a z i a n i ( R o d o l f o ) m e t k o o r l e d e n

heeft. Musetta laat alles op rekening van Alcindoro zetten. Marcello en Colline nemen haar op de schouders en met z’n allen verlaten ze het terras.D E R D E A K T E Een maand later klopt een zieke Mimì aan bij een her-berg aan de rand van de stad waar Marcello een wandschildering aan het maken is. Rodolfo heeft het uitgemaakt en ze wil Marcello om raad vragen. Marcello zegt dat Rodolfo toevallig in de herberg logeert en gaat met hem praten. Het kost hem veel moeite om achter de waar-heid te komen, maar uiteindelijk vertelt Marcello dat Mimì tbc heeft en dat hij wil dat zij een rijke minnaar zoekt omdat hijzelf te arm is om haar goed te verzorgen. Mimì heeft het gesprek afgeluisterd en komt te-voorschijn. Rodolfo omhelst haar en ze besluiten tot de lente bij elkaar te blijven. Ondertussen zijn de jaloerse Marcello en de � amboyante Musetta op de achtergrond te horen – zij gaan ruziënd uit elkaar.

17L A B O H È M EH é l o ï s e K o e m p g e n - B r a m y ( M i m ì )

V I E R D E A K T E Maanden later mijmeren Marcello en Rodolfo over hun verloren liefdes. Schaunard en Colline komen thuis met broodjes en wat zoute haring. Ze doen of het een feestmaal is en drinken en dan-sen. Plotseling komt Musetta binnen. Ze zegt dat Mimì voor de deur staat en erg ziek is. Rodolfo legt Mimì liefdevol in bed terwijl Musetta vertelt dat ze haar op straat is tegengekomen en dat Mimì weliswaar een rijke beschermheer heeft gevonden, maar bij Rodolfo wil sterven. Musetta geeft Marcello haar juwelen die hij moet verkopen om een dokter en medicijnen te betalen. Iedereen gaat de deur uit om de ge-liefden een moment samen te gunnen. Ze halen herinneringen op en Rodolfo laat Mimì het hoedje zien dat hij ooit voor haar kocht en altijd bij zich heeft gehouden. De anderen komen weer terug met een mof om Mimì’s handen te warmen, met medicijnen en met de mededeling dat de dokter onderweg is. Maar het is te laat, Mimì is al overleden ...

18 O P E R A Z U I D W a u t K o e k e n ( r e g i s s e u r )

W A U T K O E K E N : A N D E R S E N O P R E C H T

Het is mei 2014 en ik zit op een Haags terras te wachten op Waut Koe-ken. De Belgische regisseur heeft mijn artistieke hart gestolen toen hij bij Opera Zuid op orginele wijze de opera Barbe-Bleue van O enbach regisseerde. Hij leek me de ideale regisseur voor La Bohème. Toen ik hem telefonisch uitnodigde om de regie te doen voor dit meesterwerk van Puccini, aarzelde hij. Daarom stelde ik voor dat we elkaar zouden ontmoeten, in de hoop hem ervan te kunnen overtuigen dat hij dé man zou zijn om een prachtig concept te ontwikkelen voor La Bohème. Ik zie een slanke, op Jacques Brel lijkende man op me a� open, herken Waut en we omhelzen elkaar. Hij begint meteen te praten en vertelt me dat hij ooit de voor hem perfecte Bohème zag. Daarna besloot hij om deze opera nooit te regisseren, omdat hij dacht die niet beter te

21L A B O H È M EV o o r s t e l l i n g s l e i d i n g : P i e t e r L o m a n e n a s s i s t e n t P i e t e r H e e b i n k

kunnen neerzetten. Toch weet ik hem te overtuigen met de woorden “je hoeft niet iets beter te doen, je hoeft het alleen maar anders te doen én “je hoeft niet iets beter te doen, je hoeft het alleen maar anders te doen én “oprecht”. Hij denkt na, glimlacht en zegt uiteindelijk toe. Waut diept in zijn concept uit wat het leven met jonge mensen doet die aanvankelijk vrij en onconventioneel leven, maar door een tragi-sche gebeurtenis gedwongen worden om afscheid te nemen van hun jeugd. In hun zelf ontworpen, naïeve en geïsoleerde wereldje stoten ze uiteindelijk hun hoofd tegen de muur die realiteit heet. Waut putte inspiratie uit de literatuur, muziek en schilderkunst in het Parijs van be-gin twintigste eeuw, waarin Montmartre, atelier Bateau-Lavoir en het Quartier Latin broedplaatsen waren voor bohemienartiesten als Pablo Picasso en Oskar Schlemmer. Hopelijk inspireert La Bohème nog vele generaties regisseurs.

Miranda van Kralingen


W i l l e m d e V r i e s ( S c h a u n a r d ) , r e p e t i t o r K l a a s - J a n d e G r o o t e n d i r i g e n t K a r e l D e s e u r e

D E D I R I G E N T A A N H E T W O O R D

Puccini is relatief laat in mijn leven gekomen en maar al te vaak hoorde ik collegae geringschattend over hem spreken. Ik ben ontzettend blij dat ik dankzij La Bohème zelf kon ontdekken dat Puccini een absolute grootmeester is met een neus voor drama. Vanaf het eerste ogenblik dat ik de partituur van La Bohème opensloeg, heeft die me niet meer losgelaten. Het is zonder twijfel één van de meest geniale en perfecte partituren die ik ooit gedirigeerd heb. Werkelijk elke noot, ieder woord of ritenuto staat op de juiste plaats en dient het drama. Het is uiteraard één van de (misschien wel dé populairste) opera’s ooit geschreven en het is niet eenvoudig om de vinger te leggen op de precieze oorzaak van dit succes. Eén van de redenen waarom La Bohème iedereen zo raakt is dat alles

25L A B O H È M EA d r i a n o G r a z i a n i ( R o d o l f o ) e n H e n k v a n H e i j n s b e r g e n ( A l c i n d o r o )

‘echt’ is. Puccini en zijn librettisten Illica en Giacosa hebben geen on-feilbare helden geschapen, maar mensen van vlees en bloed, met echte emoties en kleine trekjes waarin we ons als publiek makkelijk kunnen herkennen. De vergelijking met Verdi’s La Traviata wordt vaak gemaakt, daar sterft Violetta ook aan tuberculose na hereniging met haar geliefde. Zíj zingt vlak voor haar dood met haar verwoeste lon-gen nog een hoge bes. Voor Mimì geen dramatische aria met hoge noten; zij dooft langzaam uit, met monotone zuchten en naar adem happend, “dormire ...” en dan een lange stilte.De levensenergie van de personages (ik zou het zelfs levensdrang noe-men), die Puccini grandioos weergeeft in de muziek is zo aanstekelijk dat die me als het ware onder de huid is gaan zitten. Het gaat zo ver dat mij thuis aan de ontbijttafel wel eens vriendelijk verzocht wordt om het eens over iets anders te hebben ... Karel Deseure, dirigent

26 O P E R A Z U I D A n n a E m e l i a n o v a ( M u s e t t a ) e n M a r c e l v a n D i e r e n ( M a r c e l l o )

G I A C O M O P U C C I N I

Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini werd geboren op 22 december 1858 in de Noord-Italiaanse plaats Lucca als jongste zoon in een gezin met zes kinderen. Zijn vader, die hem al op jonge leeftijd orgellessen gaf, overleed toen Giacomo vijf was. Voor zijn muzikale opleiding werd hij naar zijn oom Fortunato Magi gestuurd. Hij moest als puber al gaan werken, omdat hij meer rookte en gokte dan hij op school zat. In 1876 ging hij lopend naar Pisa om zijn zus te bezoeken. Daar zag hij voor het eerst een opera, Verdi’s Aïda, en was direct verkocht. Dankzij een toelage en een lening kon Puccini aan het conservatorium in Milaan studeren. Hij was een gedreven student. In 1884 deed hij mee aan een concours en zo begon zijn carrière als operacomponist.

29L A B O H È M EA n n a E m e l i a n o v a ( M u s e t t a )

In hetzelfde jaar kreeg hij een relatie met de getrouwde Elvira Bonturi. Elvira verliet haar echtgenoot en trok bij Puccini in. Samen kregen ze een kind. In 1891 ging het gezin in Torre del Lago wonen. Deze plaats is vandaag de dag nog steeds een trekpleister voor Puccini-bewonde-raars. Hier componeerde Giacomo de meeste van zijn opera’s. Puccini hield van deze plek. Hij kon er zijn favoriete vrijetijdsbesteding, jagen, beoefenen en vrienden en artiesten ontvangen. Na het overlijden van Elvira’s echtgenoot, trouwde het stel. Elvira was erg jaloers en beschuldigde hem van overspel met een dienstmeisje dat uiteindelijk zelfmoord pleegde. Autopsie wees uit dat het meisje nog maagd was, maar dit hele voorval eiste wel zijn tol van de gevoe-lige componist. Giacomo Puccini overleed op 29 november 1924 in Brussel aan een hartstilstand.

3 0 O P E R A Z U I D

R u b è n P l a n t i n g a ( S c h a u n a r d ) , A d r i a n o G r a z i a n i ( R o d o l f o ) , H é l o ï s e K o e m p g e n - B r a m y ( M i m ì ) , M a r c e l v a n D i e r e n ( M a r c e l l o ) e n

E m a n u e l e C o r d a r o ( C o l l i n e )

B O H E M I E N S : V A N P A R I J S E K U N S T E N A A R S T O T

A M E R I K A A N S E C H I C

In het Frans is ‘la bohème’ de onbezorgde levenswijze van schrijvers en artiesten in de marge van de samenleving. Het woord is ontleend aan een Franse term voor arme nomadische zigeuners: ‘bohémiens’. Het Nederlands heeft juist díe term, ‘bohemien’, geleend voor een “jong artist of geleerde in Parijs en elders, die van den hand in den tand leeft” (Van Dale, 1914). Dat is ook in het Engels zo; halverwege de negentien-de eeuw waren er in New York journalisten die zich ‘bohemians’ noem-den en later werd de term gebruikt voor allerlei nonconformistische artiesten en intellectuelen. De ‘bohemian’ of ‘boho’ werd zo populair dat yuppen en andere gegoede Amerikanen zijn gedrag gingen over-nemen en zo ontstond de ‘bourgeois bohemian’, ofwel ‘bobo’.

D E C O R E N K O S T U U M S C H E T S E N L U I S F . C A R V A L H O


M a r l e e n E v e r i n k v a n O p e r a Z u i d m e t h e t k i n d e r k o o r K o k o z i n h e t H u i s t h e a t e r v a n O p e r a Z u i d

P R O J E C T K O O R K O K O Z

Opera Zuid heeft voor deze productie in samenwerking met Muziek-school Kumulus en de Limburgse Koorschool Cantarella het project-koor ‘Kinderen op Koor Opera Zuid’ (Kokoz), opgericht. Dit zijn de leden van Kokoz: Jonathan Blommers, Danique Boijens, Rega de Bruijn, Ingrid Claessens, Camiel Coenen, Marijn Dautzenberg, El e Eisinga, Tim Engelen, Sterre Haenbreukers, Birgit Janssen, Isabelle Jennes, Romy ten Haaf, Jessa Huurderman, Liselot Koetsenruijter, Jorn Kuypers, Eva-Luna Lemmens, Anne van der Linden, Michelle Mulder, Belle van der Pijl, Tara Pijpers, Wesley Raaijmaakers, Inge Roomans, Lean Ruijpers, Lisa Schi er, Angela van Spanje, Tessa Sprenger, Lieve Stroux, Ilse Tillmans, Saar Trienes, Cheyenne Vankan, Stefanie van der Velden en Koen Vroemen.

37L A B O H È M E

L i z a V j e r a L o z i c a , k o o r l i d e n s t u d e n t k l a s s i e k e z a n g a a n h e t C o n s e r v a t o r i u m M a a s t r i c h t n e e m t e e n a r i a d o o r m e t K a r e l D e s e u r e

W E R K T H E A T E R O P E R A Z U I D

In de periode dat Opera Zuid repeteerde voor een operaproductie, konden jonge zangers de afgelopen seizoenen aan hun repertoire werken met een door de wol geverfde dirigent, regisseur of solist. Vol-gend seizoen gebeurt dat weer. Daniel van Klaveren, regisseur van Le Nozze di Figaro, zal met conservatoriumstudenten aandacht besteden aan speltechnieken en dirigent Arjan Tien brengt zangstudenten de jne kneepjes van de stijl van Mozart bij.De workshops vinden plaats op dinsdag 18 en donderdag 27 oktober 2016 van 10.30 uur tot 13.00 uur in de bovenzaal van het Theater aan het Vrijthof in Maastricht. U bent welkom bij dit Werktheater! Voor slechts € 5,- kunt u met ko� e en vlaai genieten van jong talent. Meld u tijdig aan via [email protected]

advertentie advertentie

bereik1lokaal.nl | service1lokaal.nlbereik1lokaal.nl | service1lokaal.nlbereik1lokaal.nl | service1lokaal.nlbereik1lokaal.nl | service1lokaal.nlbereik1lokaal.nl | service1lokaal.nl


S T E U N O N Z E J O N G E K U N S T E N A A R S !

Opera Zuid bruist! Na vijfen twintig jaar staat Opera Zuid midden in het heden, klaar voor een uit dagende toekomst. Het gezelschap heeft een internationale uitstraling en is van een productiekern met steeds wisselende zangers uitgegroeid tot een operahuis met een echt so-listenensemble. Dat laten we in ons jubileumboek graag zien. Het is internationaal bekend dat Opera Zuid een kweekvijver is voor andere operahuizen. Het is een voorrecht om mee te maken dat talenten die zich bij Opera Zuid ontwikkeld hebben, hun weg vinden in de interna-tionale wereld van muziek en theater. Bij Opera Zuid werkt een gewel-dige groep mensen die zich bij iedere productie met hart en ziel inzet voor de artiesten en de voorstelling. Moge dat nog lang zo blijven. Op naar de vijftig jaar! Miranda van Kralingen

Wees een gulle kijker en bestel vóór kijker en bestel vóór 31 december 2016 31 december 2016 ons jubileumboek door ons jubileumboek door € 10,- of meer te storten € 10,- of meer te storten op bankrekeningop bankrekeningNL91 INGB 0006 3185 14NL91 INGB 0006 3185 14van Stichting Opera Zuid van Stichting Opera Zuid o.v.v. ‘boek25’ en uw adres.o.v.v. ‘boek25’ en uw adres.U krijgt het boek dan zo spoedig mogelijk toegestuurd.U krijgt het boek dan zo spoedig mogelijk toegestuurd.

43L A B O H È M E

L E N O Z Z E D I F I G A R O

première 12 november 2016 in Maastrichttournee t/m 13 december 2016

met o.a. Anna Stylianaki, Anna Emelianova, Veerle Sanders, Rubèn Plantinga, Nikos Kotenidis, Stefan Stoll en Marcel van Dierenregisseur Daniel van Klaverenregisseur Daniel van Klaverenregisseurdirigent Arjan Tien dirigent Arjan Tien dirigent

De bediendes Figaro en Susanna maken zich op voor de mooiste dag van hun leven: hun huwelijksdag. Maar gemakkelijk zal het niet gaan, want de graaf voor wie ze werken heeft ook een oogje op Susanna ...

454 4 O P E R A Z U I D L A B O H È M E

De Belgische regisseur W a u t K o e k e n studeerde kunstgeschiedenis en loso e. Hij regisseerde o.a. Van Hoves wereldcreatie La Strada, Die Entführung aus dem Serail (Straatsburg), aus dem Serail (Straatsburg), aus dem Serail Die Fledermaus (Nürn-berg en Straatsburg), Die lustigen Weiber von Windsor(Erfurt), Salomé (Edmonton), Salomé (Edmonton), Salomé Der Turm (Luxemburg),

Die Feen (Wiener Staatsoper), O� enbachs L’île de Tulipatan en Bataclan(Wiener Kammeroper) en O enbachs opera La Princesse de Trébizonde(Saint-Etienne en Limoges). In 2011 regisseerde hij bij Opera Zuid Barbe-Bleue. Deze opera werd overgenomen door de opera’s van Nancy, Nan-tes, Angers en Rennes. Ook volgde de opera La vie parisienne, waarvoor hij werd genomineerd als ‘regisseur van het jaar 2015’.

B I O G R A F I E Ë N De Belgische dirigent K a r e l D e s e u r e maakte in 2013 zijn succesvolle debuut bij Symfonieorkest Vlaanderen met de vijfde symfonie van Beethoven. Daarop volgden uitnodigingen van diverse orkesten. Zo was hij o.a. te gast bij het Residentieorkest, phil-harmonie zuidnederland, Brussels Philharmonic, Het Gelders Orkest, Luzerner Sinfonieorchester, deFilharmonie en l’Orchestre Philharmonique Royal de Liège. Van 2013 tot 2015 was hij verbonden als assistent-dirigent aan het Radio Filharmonisch Orkest. Ook werd hij door Het Koninklijk Concertgebouworkest gevraagd als assistent-dirigent voor Wagners’ Lohengrin en hij verving Valery Gergiev tijdens repetities bij het Rotterdams Philharmonisch. Hij volgde masterclasses bij o.a. Bernard Haitink, Peter Eötvos, David Zinman en Jorma Panula. Met La Bohème maakt hij zijn operadebuut.


De in Portugal geboren L u i s F. C a r v a l h o verhuis-de in 1991 naar Londen om daar theaterdesign te stu-deren aan de Wimbledon School of Art. Hij rondde deze studie cum laude af en studeerde daarnaast Womenswear Fashion Design aan de Central Saint Martins College. Hij is medeoprichter van het produc-

tiehuis Riotous. Samen met Mia Theil-Have en Nikola Kodjabashia heeft hij vier tourende producties ontwikkeld en geënsceneerd. Hij ontwierp al veel producties, waaronder The Turn of the Screw (Opera National du The Turn of the Screw (Opera National du The Turn of the ScrewRhin), Osipova (Sadlers Wells), La Fanciulla del West (Teatro alla Scala), La Fanciulla del West (Teatro alla Scala), La Fanciulla del West Sch-lumberger Plenary (Palais de Congres), lumberger Plenary (Palais de Congres), lumberger Plenary The Turn of the Screw (Hessisches The Turn of the Screw (Hessisches The Turn of the ScrewStaatstheater Wiesbaden), Not Just Anybody (Music Video), Not Just Anybody (Music Video), Not Just Anybody Insomnia(Teatro Vascello), Romeo & Juliet (Rose Theatre), Romeo & Juliet (Rose Theatre), Romeo & Juliet Penelope X (Macedonia Penelope X (Macedonia Penelope XOpera & Ballet).

G l e n D ’ h a e n e n s begon zijn carrière als belichter bij Opera Vlaanderen, waar hij nu diensthoofd audio, video, licht en special e ects is. Zijn eerste ontwer-pen maakte hij voor Zomeropera en Operastudio Vlaanderen. Voor Opera Vlaanderen ontwierp hij o.a. voor Aladdin, Tosca, Akhnaten en Heart to Get. Hij werkte met Pierre Audi voor een recital van Rolando Villazón bij De Ne-derlandse Opera en voor Varese 360° voor het Holland Festival. Voor Caro-Varese 360° voor het Holland Festival. Voor Caro-Varese 360°line D’Haese en Leena Keizer maakte hij belichtingen voor hedendaagse dans: Magdala en Even. Hij werkte regelmatig samen met Waut Koeken, o.a. voor Bataclan/L’île de Tulipatan (Wiener Kammeroper), Die Entfuhrung aus dem Serail (Opéra du Rhin), aus dem Serail (Opéra du Rhin), aus dem Serail Der Turm (Grand Théâtre Luxembourg) en Blanche Neige (Opéra du Rhin). Bij Opera Zuid produceerden ze samen O enbachs Barbe-Bleue.


De Friese Nederlander T j i t t e d e V r i e s studeerde altviool aan het Conservatorium in Groningen met als specialisatie kamermuziek. Sinds zijn afstuderen remplaceerde hij bij diverse orkesten in Nederland. Hij was tevens programmeur, regisseur en producer bij Radio West met muziek van middeleeuwen tot

hedendaagse (pop)muziek. Ook was hij manager van het internationaal opererende orkest European Sinfonietta en recensent voor de Leeuwar-der Courant. Als (barok)altist speelde hij in vele kamermuziekensembles en orkesten in binnen- en buitenland. Hij coachte en dirigeerde diverse instumentale en vocale ensembles. Hij adviseert regelmatig musici en zangers bij het samenstellen van (kamer)muziekprogramma’s. In 2008 componeerde hij Het Frysk Requiem. Sinds 2012 is hij ook mediator.

De Welsh/Italiaanse tenor A d r i a n o G r a z i a n i (Ro-dolfo) studeerde bij Victor Gavrak en daarna aan de Royal College of Music in Londen. Hij participeerde in het Artists Development Programme in Wexford, won de tweede prijs van het Concorso Internazionale dei Cantati Lirici in Italië en was prijswinnaar van het Monteserrat Caballé Internationale Zangconcours. Na een zeer succes-volle vertolking van Arturo in Lucia di Lammermoor voor Scottish Opera Lucia di Lammermoor voor Scottish Opera Lucia di Lammermoorvolgden rollen als MacDu (Glyndebourne en Bern), Pollione (Ulster Orchestra), Cavaradossi (Holland Park Opera en Dorset Opera), Don Ruiz (Wexford en Boston), Edmondo en Leicester (Modena, Piazenza) en Isma-ele, Malatestino dall’Occhio en Luigi (Freiburg). Bij Opera Zuid zong hij de rollen van Pinkerton in Madama Butter� y en Mario Cavaradossi in Madama Butter� y en Mario Cavaradossi in Madama Butter� y Tosca.


De uit Moskou afkomstige A n n a E m e l i a n o v a (Mu-setta) begon al op jonge leeftijd met haar muzikale ontwikkeling op een speciale school voor zeer ge-talenteerde kinderen. Daarnaast maakte ze deel uit van de Kindergroep van het Stanislavsky Theater in Moskou. Van 2005 tot 2010 studeerde ze aan de Rus-sian Academy of Music (Gnessin Instituut), waar ze met onderscheiding haar bachelordiploma behaalde. Ze zong verschillende operarollen in de Gnessin Academy Opera Studio. In 2012 kwam Anna naar het Conservato-rium Maastricht en behaalde daar in 2015 cum laude haar masterdiploma in Solo- en Operazang. Bij Opera Zuid volgt zij het door de Van Bijlevelt-stichting ondersteunde talentontwikkelingstraject en maakt zij deel uit van het huisensemble. Ze debuteerde vorig seizoen als Clorinda in La Cenerentola, als Gilda in Rigoletto, en nu als Musetta in La Bohème.

De Franse sopraan H é l o ï s e K o e m p g e n - B r a m y (Mimì) volgde vanaf haar vijfde jaar cello-, piano- en muziektheaterlessen. Ze studeerde loso e aan de Universiteit van Parijs en lyrische kunsten aan de École Normale de Musique de Paris. Ze werkte onder anderen met Mazzola, Maestri, Santi en Pom-

mier. Ook nam ze succesvol deel aan verschillende wedstrijden en won onder meer in de Béziers Singing Competition. Ze werd tweede tijdens het muziekfestival Ad Honorem Mozart in Praag en was nalist bij de International Singing Competition Maria Kraja. Ook volgde ze diverse masterclasses van onder anderen Mula, Camarena, Kudela en Reiss. Ze zong de rollen Pamina en Papagena in Die Zauber� öte, La Clarina in La Combiale di Matrimonio, Valencienne in Die Lustige Witwe en Donna Elvira in Don Giovanni. Ze maakt in La Bohème haar roldebuut als Mimì.


M a r c e l v a n D i e r e n (Marcello) studeerde zang aan het Conservatorium in Tilburg en sinds 2008 bij de Limburgse zangpedagoge Gemma Visser. Hij zong o.a. in La Traviata (Germont), Falsta� (Ford), Falsta� (Ford), Falsta� Carmen(Escamillo), Tsaar Saltan (titelrol), Madama Butter� y(Sharpless), La Cenerentola (Don Magni co), Die

Fledermaus (Eisenstein) en binnenkort in Macbeth (titelrol). Daarnaast speelde hij in vele andere opera’s, operettes en musicals. Hij zong o.a. voor Opera Spanga, Joop van den Ende Theaterproducties, Stadttheater Hagen en het Productiehuis Concertgebouw en is al jaren lid van het Huis ensemble van Opera Zuid. Hij is actief als oratorium- en concertzan-ger in werken als de Requiems van Fauré en Brahms, Bachs Matthäus Pas-sion, Johannes Passion en Weihnachtsoratorium en Rossini’s Petite Messe Solennelle. Hij werkt daarnaast als zangpedagoog.

W i l l e m d e V r i e s (Schaunard) studeerde aan het Conservatorium van Amsterdam bij Margreet Honig en volgde lessen bij Dietrich Fischer-Dieskau, Graham Johnson, Jard van Nes, Thomas Quastho , Rudolf Jansen, Udo Reinemann en Maarten Koningsberger. Hij zong in L’Orfeo, The Fairy Queen en The Tempest. Ook zong hij rollen bij Opera Trionfo (Viva la Mama en La Pietra del Pa-ragone). Sinds 2008 maakt hij deel uit van het ensemble Frommermann, waarmee hij cd-opnames maakte van Holland-America Line, PakAan! en PakAan! en PakAan!Boum! Verder is hij actief als oratorium- en liedzanger. Als lid van het Boum! Verder is hij actief als oratorium- en liedzanger. Als lid van het Boum!Huisensemble van Opera Zuid was hij al te zien als Figaro in Il Barbiere di Siviglia, Conte Almaviva in Le Nozze di Figaro, Silvio in Pagliacci, Kees Pagliacci, Kees PagliacciKranenburg in Wie is Loesje?, Dottore Grenvil in Wie is Loesje?, Dottore Grenvil in Wie is Loesje? La Traviata, Eisenstein in Die|de|the Fledermouse, Alidoro in La Cenerentola en Marullo in Rigoletto.


R u b è n P l a n t i n g a (Schaunard, understudy) kwam in aanraking met opera toen hij zangles kreeg van onder andere Ineke Vlogtman en Felix Schoonen-boom. Hij debuteerde als 14-jarige jongenssopraan in Canticle II van Benjamin Britten. Hij zong onder an-Canticle II van Benjamin Britten. Hij zong onder an-Canticle IIdere als solist bij Pieter Jan Leusink’s Bach Orchestra

of the Netherlands in Bach’s Mattheus Passion. Ook werkte hij samen met het Nederlands Kamerkoor. Tegenwoordig volgt hij het door de Van Bij-leveltstichting ondersteunde talentontwikkelingstraject bij Opera Zuid. Zo zong hij Sciarrone in Tosca, Moralès in Carmen, Frank in Die|de|the Fledermouse, Dandini in La Cenerentola, Il Conte di Ceprano in Rigolettoen Henk in de muziektheaterproductie Wie is Loesje? Dit seizoen maakte Wie is Loesje? Dit seizoen maakte Wie is Loesje?Rubèn zijn debuut bij De Nationale Opera Talent als Presto in Poulenc’s Les Mamelles de Tirésias.

De Siciliaanse E m a n u e l e C o r d a r o (Colline) stu-deert bij de bas Bonaldo Giaiotti. Hij trad op bij be-langrijke operahuizen in Italië, zoals Regio di Parma, Carlo Felice di Genova, Massimo di Palermo, Petruz-zelli di Bari en op het Festival della Valle d’Itria. Hij nam deel aan masterclasses van de sopraan Mariella Devia en de tenor Marcello Giordani. In 2011 maakte hij zijn debuut in Don Giovanni en zong onder andere Re in Aïda in Spanje en Frankrijk, Brown in Die Dreigroschenoper van Kurt Weill. Recente rollen zijn onder meer Die Dreigroschenoper van Kurt Weill. Recente rollen zijn onder meer Die DreigroschenoperLord Rochefort in Anna Bolena bij Teatro Bellini di Catania Dirette, Don Bartolo in Le Nozze di Figaro, Colline in La Bohème bij Teatro Carlo Felice di Genova. Bij verschillende internationale wedstrijden gooide hij hoge ogen, zoals bij het internationale vocalistenconcours Marcello Giordani waar hij voor zijn rol van Pistola in Falsta� in de prijzen viel. Falsta� in de prijzen viel. Falsta�


H e n k v a n H e i j n s b e r g e n (Benoit/Alcindoro) werk-te met dirigenten als Bakels, Brüggen, Elder, Fisher, Fournet, Jenkins, Rozhdestvensk, De Leeuw, Metz-macher, Montgomery, Soltesz, Soustrot, Spanjaard, De Waart, Zedda en Van Zweden. Internationaal maakte hij naam door een groot aantal uitvoeringen

met werk van Stockhausen onder leiding van de componist zelf. Hij ver-tolkte rollen als Eremit, Micha, Nourabad, Abimelech, Colline, Angelotti, Billy Jackrabbit, Monterone, Mr. Flint en Soerin bij onder andere De Ne-derlandse Opera, De Vlaamse Opera en Opera Zuid. Bij Opera Zuid zong hij de rollen van Basilio in Il Barbiere di Siviglia, Dikoj in Kát’a Kabanová en Il Talpa en Simone in respectievelijk Il Tabarro en Gianni Schicchi (Gianni Schicchi (Gianni Schicchi Il Trittico) en zong hij dit seizoen Il Conte di Monterone in Rigoletto.

De jonge tenor B r a m v a n U u m (Parpignol) studeert solozang aan het Conservatorium te Maastricht. Hij kreeg zangles van onder anderen Anna Marie Krijgsman, Frans Kokkelmans en Yvonne Schi elers. Hij werkte mee aan operaproducties in binnen- en buiten land. De afgelopen jaren was hij te zien als koorlid in producties van Opera Zuid, waaronder La Traviata, La Cene-rentola en Rigoletto. In La Bohème maakt hij zijn debuut als Parpignol.

58 O P E R A Z U I D w w w . p h i l h a r m o n i e z u i d n e d e r l a n d . n l

F O T O K I M B A L S T E R – K B F O T O G R A F I E

P H I L H A R M O N I E Z U I D N E D E R L A N D

In 2013 is de philharmonie zuidnederland opgericht, een waardevol en � exibel symfonieorkest dat geroemd wordt om de kwaliteit, het hechte samenspel en het enthousiasme. Als symfonieorkest leveren de bevlogen musici en medewerkers van philharmonie zuidnederland met elkaar maatwerk op het hoogste artistieke niveau voor de regio Zuid-Nederland en daarbuiten. Dit betekent dat het orkest het volle-dige symfonische repertoire vol spannende, ontroerende, groots be-zette, geliefde en intieme meesterwerken met veel elan uitvoert. Ook maakt philharmonie zuidnederland zich sterk voor innovatie – met vernieuwende cross-over concertprogramma’s zoals Spicy Classics – en voor educatie voor scholieren van alle leeftijdsgroepen.


H O B O Herman Vincken, Andries Boelens, Harry van VeldhovenK L A R I N E T Arno van Houtert, Celeste Zewald, Clement van den BulckF A G O T József Auer, Lucas BosH O O R N Peter Hoeben, Cleo Simons, Margreet Mulder, Felix PeijnenborghT R O M P E T Raymond Vievermanns, Ruud Visser, Ramon WolkenfeltT R O M B O N E Quirijn van den Bijlaard, Sebastiaan Kemner, Mark BoonstraT U B A Ries SchellekensP A U K E N E N S L A G W E R K Han Vogel, Mari van der Putten, Albert Straten, Stan Beckers, Martin GeessinckH A R P Marieke Schoenmakers

O R K E S T B E Z E T T I N G

E E R S T E V I O O L Adeline Hasani, Jan Homa, Annet van Deinse, David Ernst, Daniel Held, Vladimir Horvat, Caecilia van Peursem, Monique Pellens, Machiel Swillens, Serge WillemT W E E D E V I O O L Mia Knippenberg-Vandewiele, Marleen de Bruin, Heidi van den Berg-Poessé, Julia van Eck-Jegorova, Lykle Lykles, Marleen Matser, Elitza Nikolova, Anna SmallenA LT V I O O L Marc Tooten, Linda Calder-Mueller, Paula Galavazi, Manfred Kloens, Evelien Minken-de Vries, Francisca WuiteC E L L O Paul Uyterlinde, Sanne de Graaf, Anneloes de Hooge, Saskia van Otterloo-PlaggeC O N T R A B A S Eva Vavrinecz, Maarten Kroese, Pia PirtinahoiF L U I T Angela Schneidt-Stone, Janneke Groesz, Margreet Niks


M E D E W E R K E R S O P E R A Z U I D

I N T E N D A N T Miranda van Kralingen Z A K E L I J K M A N A G E R Marc Versteeg C O N T R O L L E R Ton Coenen E D U C AT I E Marleen Everink O F F I C E M A N A G E R Angèle Gough B I B L I O T H E C A R I S Henk Wessels C O M M U N I C AT I E Solange Paulissen, Elsbeth Willems marketing & publiciteit, José Schepman gastvrouw, Thomas de Bruijn pr & events, Martine Vonk stagiaire K O S T U U M AT E L I E R Leo van den Boorn hoofd, Ben van Buuren assistent,assistent,assistent John Meertens, Anny Krutzen, Janne van Ooij stagiaire C O M P A N Y M A N A G E R Renske Meertens, Eline Ambergen stagiaire I N S P I C I Ë N T Rik Schormans H U I S M E E S T E R Mick Höfelmann

R a a d v a n T o e z i c h t V O O R Z I T T E R drs. G.H. Hoefsloot V I C E

V O O R Z I T T E R C.J.N.M. Jacobs S E C R E T A R I S mr. J.F.M. Heuvelmans P E N N I N G M E E S T E R drs. J.H.M. Monsewije L E D E N mw. drs. H.J. Griede, mw. J.R.H. Maij-Weggen, mw. drs. M.H.T.M. Stultiens-van Straaten E R E V O O R Z I T T E R dr. ir. H.P.M. Kivits

V O O R S T E L L I N G S L E I D I N G Pieter Loman, Pieter Heebink assistentR E G I E A S S I S T E N T Ruth BeckerD R A M AT U R G Menno NeusA S S I S T E N T D I R I G E N T / K O O R L E I D E R Tjitte de VriesI N S T U D E R E N K I N D E R K O O R Marleen EverinkR E P E T I T O R Klaas-Jan de GrootK A P E N G R I M E Yvonne Hellings, Helma Hofstee, Andrej Gabron, Whitney Habets stagiaireB E L I C H T E R MartinJan GaasbeekT E C H N I C I Rik Schormans, Gary van Ommen, Sylvain Smeets, Kevin Liedekerken, Timo Konigs R E K W I S I T E U R S Gary van Ommen, Pieter HeebinkK L E D E R S Ben van Buuren, Leo van den Boorn, John Meertens, Janne van Ooij stagiaireB O V E N T I T E L I N G Miranda van Kralingen vertaling, José Schepman invoer, Jeroen Perry invoer, Jeroen Perry invoer bediening

M E D E W E R K E R S L A B O H È M E

65L A B O H È M Eadvertentieadvertentie

Klassiek voor iedereen

T H E A T E R K O O R O P E R A Z U I D

S O P R A N E N

Judit Bercsényi, Els Bongers, Marleen Everink, Bibi Ortjens, Petra de Ridder, Leonida Sabo, Aditi Smeets, Egita ZnutinaM E Z Z O S O P R A N E N

Eliane Feijen, Liza Vjera Lozica, Ingrid van Nieuwenhuizen, Machteld van de Putte, Veerle Sanders, Nadine Termeer, Florine VogelT E N O R E N

Thomas de Bruijn, Kristztián Egyed, Kees de Groot, Russell Hibberd, Ger Kreukniet, Seán Osborne, Bram van UumB A R I T O N S / B A S S E N

Fabian Homburg, Peter Krijn, Samuel Namotte, Rubèn Plantinga, Chris Riteco, Noah Schaul, Guy de Vleeschauwer, Sander Volders

advertentie


Door de intensieve begeleiding van talentvolle zangers als Anna Emelianova, Veerle Sanders en Rubèn Plantinga, neemt Opera Zuid een unieke plaats in als één van de drie professionele operahuizen van Nederland. De komende jaren blijft Opera Zuid met veel overtuiging en inzet, talent stimuleren en ondersteunen.Wilt u op de hoogte gehouden worden van de producties en andere activiteiten van Opera Zuid? Vraag dan de seizoensfolder aan per e-mail ([email protected]) of bel naar 043 321 01 66. Via de website van Opera Zuid kunt u zich aanmelden voor de digitale nieuwsbrief. Van elke productie verschijnt een online magazine. Opera Zuid is ook actief op Facebook, Twitter, LinkedIn en YouTube. Word volger of abonnee en blijf op een persoonlijke manier betrokken bij Opera Zuid!

O V E R O P E R A Z U I D

Opera Zuid brengt operatheater met veel jonge getalenteerde, (inter)-nationale vocalisten. De basis van het gezelschap is het huisensemble van Opera Zuid. De leden hiervan krijgen de kans belangrijke rollen te zingen en creëren dankzij hun jarenlange samenspel telkens weer spannend, verfrissend en krachtig operatheater. Ensembleleden als Karin Strobos, Helen Lepalaan, Johanni van Oostrum en Elmar Gilberts-son, zetten bij Opera Zuid de eerste stap op weg naar binnen- en bui-tenlandse operahuizen. Anderen, zoals Marcel van Dieren en Willem de Vries, kozen voor een langdurige samenwerking met Opera Zuid. Ook jonge regisseurs, ontwerpers, voorstellingsleiders en stagiaires krijgen bij Opera Zuid de kans om zich in hun vakgebied te ontwik-kelen.


in ons Huistheater in Maastricht. En een voorstelling van Opera Zuid is natuurlijk altijd goed voor een heerlijk avondje uit met zakenrelaties, gasten, werknemers of leden van de personeelsvereniging.

Educatie Uw steun komt ten goede aan onze educatieve projecten. Opera Zuid heeft verschillende activiteiten voor kinderen van de ba-sisschool en leerlingen uit de hoogste klassen met operatheater en hopelijk maken zij dan in de toekomst deel uit van ons publiek ... of van onze creatievelingen.

Vragen? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marc Versteeg, 043 321 01 66 of [email protected]

P A R T N E R W O R D E N ?

Wij zouden het jn vinden als u Opera Zuid wilt sponsoren. Zo kunt u ons helpen met het realiseren van onze bedrijfs loso e: de artistieke en muzikale ontwikkeling van jong talenten. De producties van Opera Zuid zijn grote publiekstrekkers. Om de continuïteit te waarborgen, kunnen we iedere nanciële bijdrage gebruiken en zo onze bijzon-dere, prachtige kunstvorm levend houden.Zou u sponsor willen worden? Dan hebben we als dank voor uw sponsoring ook wat terug te geven. Bijvoorbeeld: speciale relatie-ontvangsten op onze premières, bedrijfsconcerten, reclame voor uw bedrijf in onze publiciteitsuitingen en programma’s op maat. Ook een kijkje achter de schermen of een repetitiebezoek met uw genodigden behoort tot de mogelijkheden. Of we regelen een operadiner voor u


G o u d e n K e e l t j e s p a r t n e r Rondleidingen Opera Zuid

M e d i a p a r t n e r s

M e r k p a r t n e r

S u b s i d i ë n t e n

P A R T N E R S V A N O P E R A Z U I D

T a l e n t o n t w i k k e l i n g s p a r t n e r Van Bijleveltstichting

D e c o r p a r t n e r

A d o p t e e r e e n o p e r a t a l e n t

K o s t u u m p a r t n e r s

D e C l u b v a n D u i z e n d Heidebloem nv


B e d r i j v e n 1 For All Events, Deda-bhv, Het Fornuis, Maaslands Antiquariaat, Mesterom Glas Bunde, Operareis Op Maat, Wouter & Friends – meet the music, Triton; training, coaching, search, Loontjes Diensten B.V., Praktijk voor Psychotherapie Van Hest, De Wereldboom Vortum-MullemP e r s o n e n de heer en mevrouw Van der Aa, de heer W. Beekmans, de heer A.M.A. Bruins, de heer en mevrouw L.C. Dycks, de heer J.A.L.M. Feber, de heer P. Frijns, de heer P.P.M. Gilissen, mevrouw M. Janssen, de heer en mevrouw Van Kessel-Groen in ’t Woud, de heer M.J.M. Keulers, de heer H.P.M. Kivits, de heer J.J.M. Klein, de heer R. Klinkers, de heer A. Kremers, de heer E.J.C. van Lamoen, mevrouw Lendfers-Pellemans, mevrouw L. Leufkens, de heer J. Martinussen, de heer D. Moer man, de heer F. Nobbe, de heer B.A.M.M. Perry, de heer S. Peeters, de heer E. van Schagen, mevrouw E. Schepman-Jansen, de heer B.M. Schoonderwoerd, de heer J.W. Schoots, heer G. van Spronsen, mevrouw M.J. Star mans, de heer T. de Vries, de heer G. de Vleeschauwer

G U L L E G E V E R SO P E R A L E E F T D A N K Z I J V R I E N D E N

E N G U L L E G E V E R S

Vindt u het belangrijk dat Opera Zuid de opera voor het grote publiek blijft brengen? Word Vriend of Gulle Gever van Opera Zuid en laat zien dat opera leeft. Vrienden en Gulle Gevers krijgen voorafgaand aan de premières gratis het programmaboekje thuisgestuurd met uitgebreide achtergrondinformatie over de opera’s. Ook krijgen zij regelmatig een uitnodiging voor een repetitiebezoek of voor andere leuke activiteiten en ze ontvangen het Vriendennieuws. Kijk voor meer informatie op www.operazuid.nl/vrienden/of neem contact op met: De Vrienden van Opera Zuid043 321 01 66 of [email protected]


C O L O F O N

u i t g a v e stichting opera zuid, maastricht r e d a c t i e solange paulissen, morten de boer, miranda van kralingeno m s l a g b e e l d mieneke van teylingen, den haag o n t w e r p e n o p m a a k de boer & van teylingen, den haag r e p e t i t i e f o t o ’ s morten de boer, den haagd r u k andi druk, maastricht-airport

m e t d a n k a a n

brasserie archipel, den haag (fotolocatie) centrum de mik, wommels (uitlenen tuba)

www.operazuid.nl

malpertuisplein 60postbus 104

6200 ac maastrichttelefoon +31 43 321 01 66

[email protected]

Documents

Programmaboekje La Bohème