Projekat “Odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda Bihaća”Ciljevi i djelokrug Projekta

Cjelokupni cilj je doprinijeti poboljšanju životnih uvjeta stanovništva Bihaća i zaštiti prirodnih resursa kako bi se Gradu Bihaću omogućilo da postigne usklađenost sa Zakonom o zaštiti okoliša FBiH i Zakonom o vodama FBiH, te sa Evropskom direktivom o prečišćavanju komunalnih otpadnih voda (91/271/EC).

Cilj projekta je da se osigura ekološki prihvatljiva i higijenska odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda kroz unapređenje postojećeg kanalizacionog sistema te izgradnju novog postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda.

Cjelokupni cilj će se smatrati ostvarenim ako se dostignu sljedeći pokazatelji:

• Povećanje broja priključaka na kanalizacioni sistem sa trenutnih 30% na 53%,• Kvaliteta tretmana na PPOV u skladu sa Evropskom direktivom o prečišćavanju otpadnih komunalnih voda,• Poboljšanje kvalitete vode rijeke Une,• Ekonomsko upravljanje sistemom i pokrivenost troškova rada.

Projekat se sastoji od sljedećeg:Investicijske mjere

• Komponenta 1: Izgradnja i sanacija sanitarne i oborinske kanalizacione mreže,• Komponenta 2: Izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV).

Prateće mjere za kadrovsko, organizaciono i institucionalno jačanje JVP.

Sve mjere u okviru projekta se financiraju iz kombiniranog granta koji je obezbijedila Njemačka razvojna banka (KfW) i Europska unija, uz sufinanciranje Grada Bihaća i drugih institucija iz BiH. Struktura ukupnih raspoloživih izvora financiranja za ovaj projekat je predstavljena u tabeli ispod:

Budžet projekta

Financijske institucije Svrha EUR

KfW Investicijske mjere 17.000.000

KfW Prateće mjere 500.000

EU Investicijske mjere 2.940.000

Fond za zaštitu okoliša FBiH Investicijske mjere 1.994.038

Ministarstvo financija FBiH Investicijske mjere 1.585.004

Agencija za vodno područje rijeke Save Investicijske mjere 511.292

Grad Bihać Investicijske mjere 957.456

Ukupno osiguranih sredstava: 25.487.791

Komponenta 2 : Izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV)

Ugovor: Komponenta 2 – projektiranje i izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda

Investitor: Grad Bihać

Izvođač radova i projektant: Zajednički poduhvat “Pfeiffer - Emit”

Projektant/konsultant/nadzor: Zajednički poduhvat “Fichtner WT – Una Consulting”

Vrijednost ugovorenih radova: 10.880.974 eura

Model ugovora: FIDIC Žuta knjiga

Rokovi:

– Početak projektiranja 18. januar 2013. godine,

– Početak izvođenja radova 30. septembar. 2014. godine,

– Završetak radova 13. oktobar 2016. godine.

Slika 1: Izgradnja oborinskih i sanitarnih (fekalnih) kanalizacionih kolektora

Slika 2: Ugradnja okna (šahta)

na glavnom kolektoru B0 u naselju Bakšaiš

Slika 4: Izgradnja kolektora AB

Slika 3: Izgradnja

kolektora AB

Osnovni podaci o investicijskim mjerama

Komponenta 1: Izgradnja i sanacija sanitarne i oborinske kanalizacione mreže

Komponenta 1 – Izgradnja i sanacija sanitarne i oborinske kanalizacione mreže

Investitor: Grad Bihać

Projektant/Konsultant/Nadzor: Zajednički poduhvat “Fichtner WT – Una Consulting”

Model Ugovora: FIDIC Crvena knjiga

Izvođač, Komponenta 1 – 1. faza: Zajednički poduhvat Aquaterm-Dalekovod-Rad

Početak izvođenja radova: 1. juni 2013. godine

Vrijednost izvedenih radova: 7.398.849 eura

Izvođač, Komponenta 1 – 2. faza: “Euro-Asfalt” d.o.o. Sarajevo

Početak izvođenja radova: 1. juli 2016. godine

Završetak radova: 2017. godina

Vrijednost ugovorenih radova: 4.628.685 eura

Komponenta 1 sastoji se od radova na izgradnji novih sanitarnih i oborinskih kanalizacionih kolektora, kao i povezivanju postojeće

sanitarne kanalizacione mreže u novi integralni sistem. Postojeći mješoviti kanalizacioni sistem je povezan na novoizgrađeni sistem sa

kombiniranim kanalizacionim preljevima, dok je novoizgrađeni kanalizacioni sistem separatnog tipa.

Cijeli kanalizacioni sistem je gravitacioni, a izvedeni radovi su se sastojali iz sljedećeg:

Kanalizaciona mreža – sanitarna (fekalna) voda

• Izgradnja glavnih kolektora (kolektor A0 na lijevoj obali rijeke, ukupne dužine 5,3 km, kolektor B0 na desnoj obali rijeke, ukupne

dužine 3km te kolektor AB nakon spajanja kolektora A0 i B0, ukupne dužine 1,3 km u smjeru PPOV-a);

• Izgradnja sekundarne kanalizacione mreže u šest gradskih zona i to: Bakšaiš-Kralje, Hatinac, Ružica, Kamenica, Ozimice, Jezero-

Privilica, ukupne dužine oko 23,3 km;

• Izgradnja kombiniranih kanalizacionih preljeva, pumpnih stanica te sifona ispod rijeke Une;

• Sanacija kanalizacionih vodova, preljeva i drugih pojedinačnih građevina unutar postojeće kanalizacione mreže.

Kanalizaciona mreža - oborinska voda

• Izgradnja glavnih kolektora za odvodnju oborinskih voda, dužine oko 19,9 km paralelno sa novoizgrađenom kanalizacionom

mrežom u šest gradskih zona;

• Pogoni za prečišćavanje (separatori ulja i masnoće) i ispusni objekti u rijeku Unu te manji otvoreni ili zatvoreni kanali.

Projektom je također obezbijeđena izgradnja novih 1.800 priključnih mjesta za kućne instalacije sanitarne (fekalne) vode, te

1.200 novih priključnih mjesta za kućne instalacije oborinske vode.

Projekat “Odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda Bihaća” Projekat “Odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda Bihaća” Projekat “Odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda Bihaća”

Slika 5: PPOV Bihać, april 2017. godine

Shema 1: PPOV Bihać,

osnovni plan

Dizajn i produkcija brošure: Una Consulting d.o.o. Bihać / Damirdesign & Co.

Odvodnja i prečišćavanje otpadnih vodaBihać, Bosna i Hercegovina

Osnovne informacije o projektu

Godine 2008, Njemačka razvojna banka (KfW) odobrila je Projekat “Odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda Bihać”. Grad Bihać je odgovoran za implementaciju projekta kao agencija za provođenje projekta (APP) te je primalac sredstava. U svrhu implementacije projekta Gradska uprava je uspostavila Jedinicu za Implementaciju projekta (JIP) kao operativno tijelo zaduženo za koordinaciju aktivnosti između različitih aktera projekta te praćenje projekta ispred Gradske uprave.

Grad Bihać smješten je u sjeverozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine (BiH) i administrativni je centar Unsko-sanskog kantona. Grad broji 56.261 stanovnika (prema rezultetima popisa stanovništva iz popisa novembar 2013.).

JP „Vodovod“ d.o.o. Bihać je osnovano 2003. godine nakon diobe JKP „Komrad“ na dva javna preduzeća. Prvo vodosnabdijevanje grada Bihaća datira od 1905. godine. Djelatnosti JP „Vodovod“ su sljedeće: zahvaćanje i distribucija vode za piće svim korisnicima usluga na području grada Bihaća, kao i prikupljanje i prečišćavanje sanitarnih (fekalnih) i oborinskih voda kombiniranim kanalizacionim sistemom. JP „Vodovod“ Bihać snabdijeva vodom za piće 53.448 stanovnika, a odvodi i prečišćava otpadne vode za 21.850 stanovnika.

Osnovni podaci o PPOV grada Bihaća

Površina PPOV-a 10,5 ha

Nadmorska visina lokacije PPOV oko 213,60 m n.m. (oko 8,40 m u odnosu na 222,0 m n.m. u centru grada)

Broj ekvivalentnih stanovnika (ES)

55.000 (I faza – planski period do 2030.)82.500 (mogućnost proširenja za 50% - II faza prema potrebi)

Maksimalni dotok u suhom vremenu (Qt) 790 m3/h

Maksimalni dotok u kišnom periodu (qm) 1.410 m3/h

Postotak priključenih domaćinstava u aglomeraciji (slivu)

53% 2017. godine

90% 2030. godine

Izabrana tehnologijaNaziv tehnologije (procesa prečišćavanja)

Produžena aeracija tehnologije aktivnog mulja

Produžena aeracija sa nitrifikacijom i denitrifikacijom te biološkim uklanjanjem fosfora (P) (N/DN i bioproces) - dvije kompletne procesne linije

Stepen prečišćavanja otpadnih voda

Tercijarno prečišćavanje sa UV dezinfekcijom vode (UV dezinfekcija vode, provodi se opcionalno u sezoni radi korištenja vode u rekreativne svrhe)Zahtijevana kvaliteta recipijenta nizvodno od mjesta ispuštanja je I klase.

Kvalitet efluenta

Uredba o uslovima ispuštanja otpadnih voda u prirodne recipijente i sisteme javne kanalizacije, Sl. novine FBiH, broj 6/12.Direktiva o tretmanu urbanih otpadnih voda broj 91/271/EEC od 21. maja 1991. godine za ispuštanje u osjetljive oblasti, tabela 2 u saglasnosti sa Aneksom I/II i EU Direktive za vodu za kupanje broj 76/160/EEC Aneks I, kolona C dobar kvalitet vode u priobalnim područjima.

Količine smanjenja nutrijenata(dušika i fosfora)

Uklonjeni dušik (TN ) - 29 mg/l, odnosno 65,9 %,Uklonjeni ukupni fosfor (TP) – 5,0 mg/l odnosno 71,4 %,Opterećenja nutrijentima u rijeci Uni će se smanjiti u Fazi I za oko 240 t/god za dušik (N) i oko 30 t/god za fosfor (P)

Karakteristike muljaDnevne količina proizvedenog viška muljaOdlaganje mulja

Aerobno stabilizirani biološki mulj, odnosno obezvodnjeni muljSadržaj suhe tvari u muljnom ¨kolaču¨ > 20 %Maksimalno: 13,8 m3/danPrivremeno skladište mulja na PPOV kapaciteta do 60 danaKonačno rješenje za odlaganje će se definirati do kraja Projekta uz podršku konsultanta za Prateće mjere.

Recipijent

Rijeka UnaKvaliteta na granici NP Una (uzvodno od grada Bihaća) I klase, a nizvodno od grada II klase zbog direk-tnog ispuštanja kanalizacije u rijeku Unu.Nakon izgradnje kanalizacionog sistema i puštanja u rad PPOV-a kvaliteta vode rijeke Une u samom gradu i nizvodno od mjesta ispuštanja poboljšat će se sa II klase na I klasu čime će se poboljšati: kvalitet sirove vode za vodosnabdijevanje stanovnika nizvodnih općina, rekreativna i okolišna vrijed-nost te postići pozitivni efekti na zaštitu prirode i biodiverzitet recipijenta u cjelini. Pored toga, ostvarit će se širi pozitivan uticaj na zaštitu osjetljivih područja kao što su Dunavski sliv i Crno more.

Prečišćavanje industrijskih otpadnih voda

Opterećenja zagađenjem od postojeće industrije (mljekara „Meggle“, „Bihaćka pivovara“ itd.) su uzeta u obzir prilikom određivanja kapaciteta PPOV-a budući da se radi uglavnom o prehrambenoj industriji. Prema važećoj Uredbi, otpadna voda koja se ispušta iz industrijskih objekata u gradski kanalizacioni sistem mora po svom sastavu (kvaliteti) odgovarati komunalnim otpadnim vodama. Ako ne odgovara, potrebna je izgradnja predtretmana industrijske otpadne vode unutar industrijskih objekata.

Utjecaj oborinskih voda na proces prečišćavanja otpadnih voda

Budući da je cjelokupan gradski kanalizacioni sistem kombinovanog tipa (novi separatni i postojeći mješoviti sistem), manje količine oborinske vode će se prikupljati i prečišćavati. Dotok razrijeđene otpadne vode iz starog mješovitog kanalizacionog sistema će se regulirati u kišnom periodu pomoću preljevnih građevina i automatskih regulatora protoka.

Slike 6 – 8: Šipovanje i testiranje vodonepropusnosti bazena za vrijeme izgradnje

Projekat “Odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda Bihaća”Projekat “Odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda Bihaća” Projekat “Odvodnja i prečišćavanje otpadnih voda Bihaća”

Slike 9 – 10: Oprema i mehanički pogoni za preradu otpadnih voda

Vlada FederacijeBosne i Hercegovine

Slike 11 – 12: Ugradnja opreme na PPOV-u

Grad Bihać i njegovi građani zahvaljuju se Vladi i građanima Savezne Republike Njemačke, Delegaciji Evropske unije u BiH, Vladi Federacije BiH, Fondu za zaštitu okoliša FBiH i Agenciji za vodno područje rijeke Save za značajnu finansijsku podršku u realizaciji ovog izuzetnog projekta u historiji grada Bihaća kojim su značajno poboljšani životni uvjeti stanovništva Bihaća i zaštićeni prirodni resursi.

Grad Bihać• Kako je lokalna samouprava odgovorna za organizaciju obavljanja usluga vodosnabdijevanja i usluga prikupljanja i prečišćavanja

otpadnih voda, Gradsko vijeće je u skladu sa Zakonom o komunalnim djelatnostima usvojilo nekoliko pod-zakonskih akata:· Odluku o vodosnabdijevanju pitkom vodom,· Odluku o odvodnji i prečišćavanju otpadnih voda,· Odluku o uslovima i načinima priključenja građevina na objekte komunalne infrastrukture,· Odluku o metodologiji za formiranje cijene vodnih usluga.

• Grad Bihać i JP “Vodovod” su potpisali Ugovor o pružanju javnih vodnih usluga kojim su regulirani međusobni odnosi, prava i obaveze, uloge i odgovornosti u procesu pružanja vodnih usluga,

• Grad Bihać je vlasnik cjelokupne imovine (infrastrukture) koja je povjerena JP “Vodovod” Bihać na upravljanje i održavanje,• Oblast vodnih usluga u Gradu Bihaću je u nadležnosti Gradske službe za komunalne djelatnosti vode, zaštitu okoliša i

inspekcijske poslove.

JP “Vodovod” Bihać• JP “Vodovod” je osnovano od strane Gradskog vijeća grada Bihaća prema Zakonu o javnim preduzećima FBiH i Zakonu o

privrednim društvima FBiH i ima uspostavljena tijela društva: Skupštinu, Nadzorni odbor, Upravu i Odbor za reviziju,• JP “Vodovod” pruža usluge vodosnadijevanja, odvodnje i prečišćavanja otpadnih voda,• JP “Vodovod” je organizirano u nekoliko službi ili odjeljenja: zahvaćanje i kontrola kvaliteta vode za piće, održavanje vodovodnog i

kanalizacionog sistema, tehničke usluge, prečišćavanje otpadnih voda, računovodstvo, odnosi sa korisnicima usluga i pravni poslovi,• JP “Vodovod” je uspostavilo i primjenjuje standard ISO 9001,• JP “Vodovod” ima 137 zaposlenih (31. 5. 2017. godine),• Godišnji prihod u 2016. godini je iznosio 4.666.693 KM,• Ukupna količina zahvaćene vode za vodosnabdijevanje u 2016. godini je iznosila 6.718.000 m3.

Osnovni podaci o uslugama koje provodi JP “Vodovod” Bihać

1. Ukupan broj stanovnika priključenih na sistem vodosnabdijevanja 53.448

2.

Broj korisnika usluga (priključaka) na sistemu vodosnabdijevanja 22.225

• fizička lica 20.856

• pravna lica 1.369

3. Ukupni broj stanovnika priključenih na kanalizacioni sistem 21.850

4.

Broj korisnika usluga (priključaka) na kanalizacionom sistemu 9.104

• fizička lica 8.084

• pravna lica 1.020

5. Broj novo-priključenih korisnika usluga na kanalizacioni sistem 1.800

6. Ukupni broj priključaka na kanalizacioni sistem nakon završetka projekta 10.904

7.

Tarifa za uslugu vodosnabdijevanja (KM/m3) bez PDV-a:

• fizička lica 0,94

• pravna lica 1,70

8.

Tarifa za uslugu odvodnje otpadnih voda (KM/m3) bez PDV-a:

• fizička lica 0,25

• pravna lica 0,38

9.Dužina ranije izgrađene kanalizacione mreže (do 2011. godine), (km)

• mješovita (km) 58,5

10.

Broj izgrađenih objekata na postojećoj kanalizacionoj mreži (do 2011. godine)

• sifoni 2

• kišni preljevi 1

11.

Dužina nove kanalizacione mreže (2017. godine), (km) 52,8

• sanitarne (fekalne) vode (km) 32,9

• oborinske vode (km) 19,9

12.

Broj izgrađenih objekata na novoj kanalizacionoj mreži (2017. godine)

• šahtovi promjera DN 800 – DN 2400 1.345

• sifoni 1

• kišni preljevi 10

• kišni preljevi sa pumpnim stanicama 2

• pumpne stanice 2

• separatori masti i ulja oborinske odvodnje (kapaciteta 50-400 l/s) 18

• ispusti oborinske odvodnje 17

13. Ukupna dužina kanalizacione mreže (postojeće i nove), (2017. godine), (km) 111,3