Upload
vandan
View
213
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
1
Praca pod redakcją Kamila Żmijewskiego
we współpracy z Tomaszem Owczarczakiem
oraz przy udziale Forum Przestrzeni w składzie:
Stowarzyszenie Inwestycje dla Poznania
Studenckie Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej
Koło Naukowe Studentów Budownictwa
Koło Naukowe Studentów Architektury
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
2
Zawartość I CEL ....................................................................................................................................................3
II INWENTARYZACJA............................................................................................................................3
1 ZAŁOŻENIA ...................................................................................................................................3
2 SPECYFIKACJA ..............................................................................................................................3
III ANALIZA MATERIAŁU ......................................................................................................................5
1 CHARAKTERYSTYA OGÓLNA .........................................................................................................5
CHODNIKI – RODZAJ NAWIERZCHNI ............................................................................................5
CHODNIKI - STAN TECHNICZNY .................................................................................................. 13
JEZDNIE BRUKOWANE ............................................................................................................... 16
2 CHARKATERYSTYKA SZCZEGÓŁOWA ........................................................................................... 17
MATERIAŁ – ujęcie ogólne ......................................................................................................... 17
MATERIAŁ – ujęcie szczegółowe ................................................................................................ 18
SCHEMATY ................................................................................................................................ 20
WNIOSKI ................................................................................................................................... 25
IV PODSUMOWANIE ......................................................................................................................... 26
1 KONCEPCJA I .............................................................................................................................. 27
OBSZAR I – STARE MIASTO ........................................................................................................ 27
OBSZAR II – ŚRÓDMIEŚCIE ......................................................................................................... 29
OBSZAR III – RING STÜBBENA ................................................................................................... 30
2 KONCEPCJA II ............................................................................................................................. 31
OBSZAR IV – WZGÓRZE ŚW. WOJCIECHA ................................................................................... 31
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
3
I CEL Stworzenie katalogu nawierzchni chodników, który stałby się standardem zawierającym
ogólne wytyczne dla przyszłych remontów w obszarze ścisłego centrum Poznania.
Prace zostały podzielone na dwa etapy. Pierwszy polegał na dokonaniu inwentaryzacji
i skatalogowaniu wszystkich rodzajów stosowanych w określonym obszarze nawierzchni.
Etap drugi polegał na analizie zgromadzonego materiału i wytypowaniu pożądanych
rozwiązań, które przypisano do określonych obszarów w granicach opracowania.
II INWENTARYZACJA
1 ZAŁOŻENIA
Obszar opracowania objął swym zasięgiem historyczny Ring Stübbena dodatkowo
poszerzony o Ostrów Tumski, Ostrówek, Śródkę i Zagórze. Granice obszaru przebiegały po
ulicach: Królowej Jadwigi, Aleje Niepodległości, Kutrzeby, Szyperskiej oraz rzece Warcie.
Inwentaryzacji podlegały wszystkie chodniki oraz nawierzchnie ulic. Celem było zebranie
informacji o rodzaju zastosowanych materiałów, a także ich stanie technicznym.
2 SPECYFIKACJA Badany obszar podzielono na 16 prostokątów, które zostały dokładnie przechodzone
i zinwentaryzowane (ryc.1.). Dokumentacja fotograficzna zbierana była z każdej przecznicy
lub w odległościach kilkudziesięciu metrów od poprzedniego zdjęcia. Każda fotografia
otrzymywała numer i podlegała opisaniu na specjalnie do tego celu przygotowanych mapach.
Ryc. 1 Obszar opracowania
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
4
Wytyczne co do przeprowadzenia inwentaryzacji zostały szczegółowo opisane. Stworzona
została specjalna specyfikacja opisująca precyzyjnie wymagania dotyczące inwentaryzacji -
Ryc.2. i 3. Wszystkie fotografie i opracowania kartograficzne zostały skatalogowane i opisane
wg jednego wzoru, a następnie zgromadzone w jednym miejscu.
Ryc. 2 Wytyczne do inwentaryzacji - wykonanie fotografii
Ryc. 3 Wytyczne do inwentaryzacji - wykonanie opisu mapy
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
5
W trakcie obchodu centrum zinwentaryzowano w sumie ok. 70 km chodników. Wykonano
ponad 1000 fotografii i zebrano łącznie ponad 3 GB materiału fotograficznego oraz
kartograficznego.
III ANALIZA MATERIAŁU
1 CHARAKTERYSTYA OGÓLNA
CHODNIKI – RODZAJ NAWIERZCHNI
Na badanym obszarze zidentyfikowano 8 materiałów, które stosuje się w różnych
kombinacjach co sumie pozwoliło na zidentyfikowanie aż 16 rodzajów nawierzchni. Dane
prezentuje tab. 1. i ryc. 4. oraz zestaw fotografii obrazujących każdą z nawierzchni.
Tab. 1 Podział chodników wg rodzaju nawierzchni
Nr ID DŁUGOŚĆ
[Km]
%
1 1_PŁYTY_BET 15,510 22,11
2 2_PLYTY_BET_KOSTKA_GRAN 10,041 14,31
3 3_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT 1,153 1,64
4 4_PLYTY_BET_BEGANIT 1,006 1,43
5 5_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT 0,166 0,24
6 6_PLYTY_GRANIT 0,442 0,63
7 7_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT 5,463 7,79
8 8_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_BET 2,178 3,10
9 9_PLYTY_GRANIT_BAUMA 2,490 3,55
10 10_KOSTKA_GRANIT 2,314 3,30
11 11_BEGANIT 2,633 3,75
12 12_BEGANIT_BEZ_PASKA 0,814 1,16
13 13_BEGANIT_ROMB 2,712 3,87
14 14_BAUMA 20,863 29,74
15 15_ASFALT 2,329 3,32
16 16_ASFALT_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT 0,043 0,06
RAZEM
70,156 100
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
6
Ryc. 4 Podział chodników wg rodzaju nawierzchni
22,1%
14,3%
1,6%
1,4%0,2%
0,6%
7,8%3,1%3,5%
3,3%
3,8%1,2%
3,9%
29,7%
3,3%
0,1%
1_PŁYTY_BET
2_PLYTY_BET_KOSTKA_GRAN
3_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT
4_PLYTY_BET_BEGANIT
5_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT6_PLYTY_GRANIT
7_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT
8_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_BET
9_PLYTY_GRANIT_BAUMA
10_KOSTKA_GRANIT
11_BEGANIT
12_BEGANIT_BEZ_PASKA
13_BEGANIT_ROMB
14_BAUMA
15_ASFALT
16_ASFALT_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
7
Ryc. 5 Chodnik na ul. Mokrej, fot. z 2012 r. Ryc. 6 Chodnik na ul. Wodnej, fot. z 2012 r.
Ryc. 7 Chodnik na ul. Dominikaoskiej, fot. z 2012 r. Ryc. 8 Chodnik na ul. Bydgoskiej, fot. z 2012 r.
1 Płyty betonowe 2 Płyty betonowe; bruk granitowy
3 Płyty betonowe; płyty
granitowe
4 Płyty betonowe; beganit
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
8
Ryc. 9 Chodnik na ul. Grobla, fot. z 2012 r. Ryc. 10 Chodnik na ul. Garncarskiej, fot. z 2012 r.
Ryc. 11 Chodnik na ul. Stawnej, fot. z 2012 r. Ryc. 12 Chodnik na ul. Św. Marcin, fot. z 2012 r.
5 Płyty betonowe; płyty granitowe; bruk graitowy 6 Płyty granitowe
7 Płyty granitowe; kostka granitowa 8 Płyty granitowe; kostka betonowa
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
9
Ryc. 13 Chodnik na ul. Kwiatowej, fot. z 2012 r. Ryc. 14 Chodnik na ul. Kramarskiej, fot. z 2012 r.
Ryc. 15 Chodnik na Placu Kolegiackim, fot. z 2012 r. Ryc. 16 Chodnik na ul. Św. Marcin, fot z 2012 r.
10 Bruk granit
11 Beganit 12 Beganit bez paska
9 Płyty granitowe; kostka bauma
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
10
Ryc. 17 Chodnik na ul. Kościuszki, fot. z 2012 r. Ryc. 18 Chodnik na ul. Garbary, fot. z 2012 r.
Ryc. 19 Chodnik na ul. Estkowskiego, fot. z 2012 r. Ryc. 20 Chodnik na ul. Żydowskiej, fot. z 2012 r.
13 Beganit romb
14 Kostka bauma
15 Asfalt 16 Asfalt; płyty betonowe; płyty granitowe
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
11
Zebrane podczas inwentaryzacji dane zostały następnie naniesione na mapę centrum Poznania.
Mapa pozwala dokonad analizę przestrzenną rozmieszczenia poszczególnych rodzajów nawierzchni,
jak również stanu technicznego. Można dzięki niej precyzyjnie obliczyd długośd i udział procentowy w
całości.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
12
Ryc. 21 Rodzaje nawierzchni chodników w obrębie obszaru opracowania
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
13
CHODNIKI - STAN TECHNICZNY
Ocena stanu technicznego ma charakter subiektywny. Została dokonana poprzez przyjęcie
określonych kryteriów, na podstawie których osoby dokonujące inwentaryzacji przypisywały
nawierzchni odpowiedni stan.
Dla celów inwentaryzacji przyjęto trzy kategorie stanu technicznego;
a) Dobry – chodnik równy, bez żadnych ubytków
b) Średni - chodnik z nieznacznymi nierównościami i niewielkimi ubytkami w nawierzchni
c) Zły - chodnik z wyraźnymi nierównościami, znacznymi ubytkami, które mogą powodowad
potykanie się itp.
Udział poszczególnych kategorii w całości chodników przedstawiono w Tab.2. i na Ryc.22.
Tab. 2 Podział chodników wg stanu technicznego
STAN DŁUGOŚĆ [km] %
dobry 39,866 57
średni 18,422 26
zły 11,869 17
Ryc. 22 Podział chodników wg stanu technicznego
Zgodnie z uzyskanymi wynikami należy stan techniczny chodników ocenid jako dobry. Aż 57%
nawierzchni znajduje się w najwyższej kategorii i tylko 17% nadaje się do pilnego remontu.
Połączenie stanu dobrego oraz średniego daje w sumie 83% chodników, których stan techniczny
można ocenid jako zadawalający. Ten pozytywny rezultat jest zasługą licznych remontów
przeprowadzonych w Poznaniu w ostatnich latach. Wiele kilometrów nawierzchni zostało
57%26%
17%
dobry
średni
zły
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
14
odnowionych przy okazji różnych prac budowlanych oraz podczas przygotowao do organizacji
Mistrzostw Europy w piłce nożnej. Co prawda pozostało jeszcze wiele pracy, jednakże przede
wszystkim należy podkreślid dużą ilośd pracy, która została wykonana dotychczas i której efekty
możemy obserwowad na ulicach Starego Miasta.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
15
Ryc. 23 Stan techniczny chodników w obrębie badanego obszaru
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
16
JEZDNIE BRUKOWANE
W ramach inwentaryzacji chodników, przeanalizowano również nawierzchnie jezdni. W tym
przypadku występują tylko dwie kategorie, nawierzchnie są albo brukowane, albo pokryte asfaltem.
Na ryc.24. przedstawiono przestrzenny rozkład jezdni brukowanych.
Ryc. 24 Jezdnie brukowane w obrębie badanego obszaru
Największe nagromadzenie ulic z jezdniami utwardzonymi kostką brukową znajduje się
w najstarszych częściach dzielnicy Stare Miasto. Wyraźnie wyodrębnia się czworobok ograniczony
Alejami Karola Marcinkowskiego oraz ulicami Małe Garbary, Garbary i Podgórną. Jest to
w przybliżeniu obszar jaki zajmowało miasto znane ze średniowiecznych rycin. Dodatkowo duże
nagromadzenie jezdni brukowych znajduje się na Ostrowie Tumskim oraz w mniejszym stopniu na
Śródce. Wybrukowane są również jezdnie na Chwaliszewie. Należy poza tym zwrócid uwagę na
ul. Półwiejską, która została naniesiona na mapę pomimo tego, że w zasadzie nie jest ulicą jezdną
a deptakiem, na który położono nową oszlifowaną kostkę.
Mapa ukazuje braki w północno-wschodniej części obszaru, ulice: Dominikaoska, Żydowska
i Wroniecka. Kostki nie ma również na placu Kolegiackim.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
17
2 CHARKATERYSTYKA SZCZEGÓŁOWA Już na etapie charakterystyki ogólnej niektóre zastosowane rozwiązania wzbudzały szczególne
zainteresowanie. Celem szczegółowej analizy zebranego materiału jest wyodrębnienie takich
rozwiązao, które wyróżniają się pod względem estetycznym i jakościowym. Analiza pozwoli wybrad
najbardziej pożądane rodzaje nawierzchni, wraz z określeniem ich obecnego zasięgu terytorialnego,
tak, aby w następnej kolejności ustalid możliwy zasięg będący kontynuacją przyjętych rozwiązao
z uwzględnieniem uwarunkowao historycznych i przestrzennych.
MATERIAŁ – ujęcie ogólne
W pierwszym etapie dokonano analizy pod kątem rodzaju zastosowanego materiału. Chodniki zostały
podzielone na dwie zasadnicze grupy. Pierwszą tworzyły chodniki, do których wykonania użyto
w mniejszym lub większym stopniu materiałów ze skał naturalnych. Do tej grupy zaliczają się chodniki
z płyt granitowych lub/i otoczonych kostką granitową, ale również chodniki betonowe z wyraźnym
udziałem naturalnego materiału skalnego. Drugą grupę stanowią te, które w całości stworzono przy
wykorzystaniu zaprawy cementowej.
Wyniki przedstawiono na mapie, która pozwala uzyskad przejrzysty obrazy terytorialnego zasięgu
poszczególnych grup, ryc.25.
Ryc. 25 Podział chodników ze względu na rodzaj zastosowanego materiału
Na tej podstawie można wyznaczyd dwie podstawowe strefy. Pierwsza centralna z przewagą skały
naturalnej w nawierzchniach oraz druga zewnętrzna z przewagą chodników o nawierzchniach
betonowych. Do strefy centralnej, którą stanowi w zasadzie kwadrat pomiędzy ul. Solną, Małe
Garbary, Garbary, Podgórną oraz Alejami Marcinkowskiego, można dodad również obszar Ostrowa
Tumskiego, dużą częśd Chwaliszewa, a także, od niedawna, Wzgórze św. Wojciecha.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
18
MATERIAŁ – ujęcie szczegółowe
W tym poddziale dokonano szczegółowej analizy każdej z dwóch wytypowanych stref pod kątem
zastosowanych rozwiązao. Jest to bardziej precyzyjne ujęcie, które zagłębia się w takie aspekty jak
rodzaj zastosowanej kostki i/lub płyt, a także sposób ich ułożenia. Zakres przestrzenny
poszczególnych chodników prezentują ryc.26. poświęcona wyłącznie pierwszej strefie i ryc.27.
obrazująca nawierzchnie w strefie drugiej. Natomiast w ujęciu tabelarycznym przedstawiono
dokładną długośd i procentowy udział poszczególnych kategorii w ogóle chodników danej strefy.
Ryc. 26 Podział chodników z udziałem skał naturalnych
W pierwszej strefie największą grupę stanowią nawierzchnie wykonane z betonowych płyt
chodnikowych otoczonych kostką granitową (2). Drugą najbardziej rozpowszechnioną grupą jest
nawierzchnia z płyt granitowych otoczonych kostką granitową(5). Łącznie te dwie kategorie stanowią
ponad 60% chodników w strefie pierwszej.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
19
Tab. 3 Podział chodników z udziałem skał naturalnych
ID Nazwa Długość
(km) %
1 2_PLYTY_BET_KOSTKA_GRAN 10,04 41,3
2 7_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT 5,46 22,5
3 9_PLYTY_GRANIT_BAUMA 2,49 10,3
4 10_KOSTKA_GRANIT 2,31 9,5
5 8_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_BET 2,18 9,0
6 3_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT 1,15 4,7
7 6_PLYTY_GRANIT 0,44 1,8
8 5_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT_BRUK_GRANIT 0,17 0,7
9 16_ASFALT_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT 0,04 0,2
RAZEM 24,29 100
Zewnętrzny pierścieo, czyli strefę drugą tworzą chodniki zbudowane z mniej „szlachetnych”
materiałów. Są to różnej postaci kostki i płyty wykonane z betonu. Największą powierzchnię zajmuje
kostka Bauma (1) - ponad 45% oraz kwadratowa płyta chodnikowa (7)- prawie 44 %. W sumie te dwa
rodzaje obejmują blisko 90% wszystkich chodników w strefie drugiej. Zdecydowanie mniejszy zakres
obejmuje kostka beganitowa, położona w charakterystyczny romb (15)- jest to niespełna 6% ogółu.
Ten rodzaj nawierzchni stosowany jest na ulicach, które powstały po wyburzeniu murów twierdzy
poznaoskiej okalających centrum miasta (Ring Stübbena). Podobną długośd zajmują chodniki
z drobnej kostki beganitowej o szerokości kilku centymetrów ułożonej z charakterystycznym,
ciemnym paskiem przy krawędzi ulicy (11).
Ryc. 27 Podział chodników wykonanych z nawierzchni betonowych
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
20
Tab. 4 Podział chodników wykonanych z nawierzchni betonowych
ID Nazwa Długość (km) %
1 14_BAUMA 20,86 45,5
2 1_PŁYTY_CHODNIKOWE 15,51 33,8
3 13_BEGANIT_ROMB 2,71 5,9
4 11_BEGANIT 2,63 5,7
5 15_ASFALT 2,33 5,1
6 4_PLYTY_BET_BEGANIT 1,01 2,2
7 12_BEGANIT_BEZ_PASKA 0,81 1,8
RAZEM 45,87 100
SCHEMATY
Inwentaryzacja chodników w centrum i wnikliwa analiza materiałów fotograficznych pozwala
dostrzec kilka charakterystycznych typów wzornictwa. Są to swego rodzaju schematy, które można
przypisad do określonych obszarów w obrębie centrum miasta Poznania. W tym aspekcie istnieje
dośd duża niekonsekwencja, jednakże generalny zamysł pozostaje widoczny. Poniżej zaprezentowano
najbardziej charakterystyczne schematy oraz ich lokalizację.
Schemat I: Duże płyty granitowe bądź betonowe otoczone kostką granitową.
Najczęściej stosowane są płyty chodnikowe wykonane z betonu, najpewniej z przyczyn
ekonomicznych (ryc.28.). Są one dużo taosze w produkcji od płyt wykonanych z kamienia
naturalnego, który jednak pomimo wyższej ceny, najpewniej ze względu na duże walory estetyczne,
jest również szeroko stosowany (ryc.29.). Ostatnio nowe tego typu chodniki pojawiły się na Śródce
wzdłuż drogi dojazdowej do budowanego Centrum Historii Ostrowa Tumskiego.
Ryc. 28 Chodnik na ul. Ostrówek, fot. z 2012 r. Ryc. 29 Chodnik na ul. Gdaoskiej, fot. z 2012 r.
Ten schemat jest najbardziej rozpowszechniony w ścisłym centrum miasta, a dokładniej na Starym
Rynku oraz odbiegających od niego uliczkach, a także na obszarze Chwaliszewa, Ostrowa Tumskiego
i Śródki ryc.30.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
21
Ryc. 30 Rozmieszczenie Schematu I w granicach obszaru opracowania
Schemat II: Kostka beganit w odcieniu szarości z ciemniejszym paskiem na skraju chodnika od
strony jezdni (ryc.31.).
Ryc. 31 Chodnik na północnej pierzei Placu Wolności, fot. z 2012 r.
Jest to bardzo elegancki schemat, który występuje głównie w okolicach Placu Wolności, na Alejach
Marcinkowskiego przy Galerii MM, Placu Cyryla Ratajskiego oraz ul. Nowowiejskiego. Schemat
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
22
odnaleźd można również w okolicy Placu Kolegiackiego. W tym miejscu pojawił się
najprawdopodobniej ze względów estetycznych, znajduje się tam bowiem siedziba Urzędu Miasta.
Ryc. 32 Rozmieszczenie Schematu II w granicach obszaru opracowania
Schemat III: Kostka kwadratowa położona w romb. Wykonana z betonu z domieszką minerałów.
Całośd utrzymana w odcieniu ciemnej szarości (ryc.33.).
Ryc. 33 Chodnik na ul. Kościuszki, fot. z 2012 r.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
23
Schemat jest dośd specyficzny i również bardzo elegancki. Ułożenie kostki w romb jest rozwiązaniem
dośd rzadkim, a przez to nietypowym. Dzięki takiemu zabiegowi chodnik staje się wizualnie szerszy
oraz równiejszy w porównaniu do klasycznych układów gdzie linie biegną prosto wzdłuż ulicy
ukazując wszystkie nierówności.
Tego typu chodników jest w obrębie badanego obszaru bardzo mało - jedynie 2,7 km. Jego położenie
jest jednak bardzo charakterystyczne gdyż ściśle nawiązuje do układu urbanistycznego tworzącego
tzw. Ring Stübbena. Jest to układ, który powstał po likwidacji obwarowao miasta, wzdłuż których,
zarówno po zewnętrznej jak i wewnętrznej stronie biegły ciągi komunikacyjne. Wg projektu Stübbena
ciągi przekształcono w ulice oraz aleje. Obecnie częśd z nich: ul. Krakowska, ul. Kościuszki oraz Aleje
Niepodległości, pokryta są nawierzchnią reprezentującą schemat III.
Ryc. 34 Rozmieszczenie Schematu III w granicach obszaru opracowania
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
24
Schemat IV: Płyty betonowe położone w czworoboki otoczone inną kostką najczęściej granitową
(fot.35;36.)
Ryc. 35 Chodnik na ul. Św. Marcin, fot. z 2012 r. Ryc. 36 Chodnik na ul. Działowej, fot. z 2012 r.
Schemat jest stosowany w dwóch miejscach i odmianach. Pierwsza odmiana to jasne płyty z kamienia
naturalnego otoczone kostką w ciemniejszym odcieniu. Ten schemat został wybrany dla ulicy
Św. Marcin - ciągnie się od skrzyżowania z Alejami Niepodległości aż do ul. Piekary.
Druga odmiana składa się z ciemnych płyt betonowych otoczonych kostką ciosaną z kamienia
naturalnego. Ten styl można znaleźd na chodnikach ulic prowadzących na wzgórze św. Wojciecha
(Działowa, Św. Wojciech, Księcia Józefa).
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
25
Ryc. 37 Rozmieszczenie Schematu IV w granicach obszaru opracowania
WNIOSKI
W ramach podsumowania na mapę podkładową badanego obszaru naniesiono warstwę obrazującą
dwie strefy symbolizujące chodniki złożone ze skał mineralnych oraz te wykonane z betonu.
Następnie na mapę nałożono kolejne warstwy obrazujące cztery wybrane uprzednio schematy, które
reprezentują najbardziej charakterystyczne i estetyczne wzory ułożenia nawierzchni chodników
stosowane w centrum Poznania (ryc.38).
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
26
Ryc. 38 Układ stref oraz schematów w granicach obszaru opracowania
Już wstępna analiza uzyskanej w ten sposób mapy pozwala dostrzec dużą zbieżnośd Strefy I oraz
Schematu I w ścisłym centrum Starego Miasta, a także na Chwaliszewie i Ostrowie Tumskim.
W Strefie II zaznacza się kilka obszarów. Pierwszy biegnie od Placu Wiosny Ludów poprzez
ul. Podgórną aż do Placu Cyryla Ratajskiego, jest zdominowany przez Schemat II. Kolejny obszar to
Wzgórze Św. Wojciecha pokryte przez Schemat IV. Ta zależnośd, podobnie jak biegnący wzdłuż granic
Ringu Stübbena Schemat III, została wykazana już na wcześniejszym etapie charakterystyki
chodników.
IV PODSUMOWANIE Na podstawie przeprowadzonej analizy zgromadzonego materiału oraz uwzględnieniu czynników
przestrzennych i uwarunkowao historycznych stworzono dwie koncepcje katalogu nawierzchni
chodników. Pierwsza jest wariantem mniej rozbudowanym i składa się z trzech obszarów oraz
przypisanych do nich trzech schematów. Druga koncepcja jest większą o jedną dodatkowa kategorię
i przedstawiona w dwóch możliwych wariantach.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
27
1 KONCEPCJA I
Ryc. 39 Koncepcja I - podział na trzy obszary o jednakowej nawierzchni
OBSZAR I – STARE MIASTO
Obejmuje ścisłe centrum Starego Miasta tworząc czworobok ograniczony ulicami: Solną, Małe
Garbary, Garbary, Podgórną i Alejami Marcinkowskiego, a także obszar Chwaliszewa, Ostrowa
Tumskiego i Śródki.
Granice obszaru I umożliwiają wprowadzenie jednego schematu chodników w najstarszych częściach
miasta. Począwszy od miejsca, w którym powstała pierwsza osada na Ostrowie Tumskim, aż do
miasta lokacyjnego założonego na prawie magdeburskim. Po drodze znajduje się Chwaliszewo
łączące dwie wymienione lokalizacje. Obszar Śródki oraz Zagórza został dodany głównie ze względów
historycznych jako dzielnice, które rozwijały się w sąsiedztwie najstarszego grodu tworząc z nim
strukturalną i funkcjonalną całośd.
Dla Obszaru I zaproponowano kontynuację istniejących rozwiązao w wariancie droższym, a zatem
zastosowanie chodników ze skał naturalnych – granitu, ułożonych zgodnie ze Schematem I. Ze
względu na duże rozbieżności w szerokości chodników w ścisłym centrum Starego Miasta (wąskie
ulice) wprowadzono trzy warianty dla chodników w zależności od szerokości: a) ok. 1m (ryc.40.); b)
ok. 1,5m (ryc.41.) oraz c) > 2,5m (ryc.42.).
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
29
Ryc. 42
OBSZAR II – ŚRÓDMIEŚCIE
Granice obszaru przebiegają wzdłuż ulic: Ewangelickiej, Kazimierza Wielkiego, Krakowskiej,
Kościuszki, Kutrzeby oraz granic Obszaru I.
Jest to teren zawierający się pomiędzy pierścieniem pierwszych murów miejskich z okresu Piastów, a
drugim pierścieniem stworzonym znacznie później przez wojska pruskie podczas zaborów.
Obszar obejmuje swym zasięgiem kilka bardzo charakterystycznych kompleksów zabudowy
przemysłowej z kooca XIX i początku XX w. Na północy znajdują się obiekty Starej Rzeźni ukooczone w
1900 roku. Na zachodzie zabudowania Starej Gazowni ukooczonej w roku 1908. W tenże nurt,
głównie ze względu na charakterystyczne elementy architektury nawiązujące do budownictwa
przemysłowego ze wspomnianego okresu, wpisuje się poniekąd centrum handlowe Stary Browar,
powstałe w miejscu zniszczonego Browaru Huggera. Natomiast na wschodzie znajduje się
monumentalna Dzielnica Cesarska, która powstawała w tym samym czasie, dokładnie w latach 1905-
1912, po rozbiórce zewnętrznego pierścienia murów Twierdzy Poznao.
Na całym terenie zaproponowano rozpowszechnienie chodników Schematu II, czyli bardzo
eleganckiego połączenia jaśniejszej kostki beganitowej z charakterystycznym czarnym pasem
ciągnącym się wzdłuż skraju chodnika oddzielającego go od ulicy.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
30
Ryc. 43
OBSZAR III – RING STÜBBENA
Obszar obejmuje półokrągły pas szerokości około 100 – 150 metrów składający się z dwóch
pierścieni. Mniejszy wewnętrzny tworzą ulice: Kazimierza Wielkiego, Krakowska oraz Kościuszki.
Zewnętrzny tworzy ulica Królowej Jadwigi oraz Aleje Niepodległości.
Ulice uprzednio przebiegały po dwóch stronach murów miejskich Twierdzy Poznao z XIX w.
Po zapadnięciu decyzji o jej likwidacji, Stübben na wzór innych miast europejskich przeprojektował
wąskie ciągi komunikacyjne na szeroką aleję tworzącą pierścieo zewnętrzny oraz ulicę tworzącą ring
wewnętrzny, przestrzeo pomiędzy wypełniono zabudowaniami oraz parkami.
W aktualnym krajobrazie wspomnianego obszaru widad wyraźny zamysł wprowadzenia schematu III
na całej długości ulic tworzących pierścienie. Takie działanie pozwoli na wyraźnie podkreślenie
założeo urbanistycznych niemieckiego profesora, które wydają się byd ze wszech miar słusznymi
i wartymi kontynuacji.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
31
Ryc. 44
2 KONCEPCJA II W tej koncepcji dokonano wydzielenia dodatkowej kategorii z obszaru II. Wynika to przede wszystkim
z aktualnego stanu nawierzchni chodników i konsekwentnie stosowanego w tym rejonie
schematu IV.
OBSZAR IV – WZGÓRZE ŚW. WOJCIECHA
Obszar obejmuje swymi granicami teren na północ od ul Solnej. Jest to miejsce w pewien sposób
szczególne, ponieważ obejmuje Wzgórze Świętego Wojciecha z dwoma Kościołami na jego szczycie
oraz klasztorem oo. Karmelitów Bosych. Znajduje się tu również cmentarz zasłużonych Wielkopolan
oraz pomnik Armii Poznao. Po zachodniej stronie budowane są obiekty prokuratury i sadów.
Wszystko to nadaje temu miejscu pewien poważny, wyniosły charakter.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
32
Ryc. 45
Wspomniany charakter odzwierciedla się również w dotychczasowych działaniach służb miejskich
odpowiedzialnych za chodniki. Zastosowano tutaj bardzo ciekawe i estetyczne rozwiązanie
połączenia ciemnej płyty chodnikowej z jasną kostką granitową. Schemat jest już szeroko
rozprzestrzeniony i w pewnym sensie zakorzenił się w krajobrazie wzgórza. Dlatego też stworzono
drugą koncepcje, która uwzględnia wzgórze Św. Wojciecha jako szczególną, dodatkową kategorię
(ryc.46.).
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
33
Ryc. 46 Koncepcja II - podział na trzy obszary o jednakowej nawierzchni
W tym miejscu warto nadmienid iż Koncepcja I miała pośrednio służyd integracji sztucznie
rozdzielonych fragmentów Starego Miasta poprzez symboliczne scalenie odciętych od siebie
kwartałów zabudowy i innych przestrzeni przez ul Solną.
Koncepcja miała stanowid przeciwwagę pokazując, że za szeroką ul. Solną dalej ciągną się dalej
miejsca, które są i powinny byd traktowane jako integralna częśd Starego Miasta.
Koncepcja II powstała w wyniku uwzględnienia istniejącego i już bardzo rozpowszechnionego na
Wzgórzu Św. Wojciecha schematu IV. W tym przypadku ul. Solna stała się naturalną granicą. Jest to
więc w pewien sposób zaprzeczenie poprzedniej propozycji.
Koncepcja III powstała jako kompromis pomiędzy I i II. Zachowany zostaje charakterystyczny dla
Wzgórza Św. Wojciecha schemat IV, którego obszar występowania zostaje ograniczony do wzgórza
oraz ulic do niego prowadzących. Tereny na zachód od ul. Hejmowskiego oraz na wschód od Starej
Rzeźni zostały przydzielone do schematu II. W ten sposób wypełnione zostały również postulaty z
koncepcji I. Całośd przedstawiono na ryc.47.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
34
Ryc. 47 Koncepcja III - podział na trzy obszary o jednakowej nawierzchni w drugim wariancie
Przedstawione powyżej propozycje należy traktowad jako punkt wyjścia do głębszej dyskusji w
kierunku wyraźnego oznaczenia zasięgu poszczególnych obszarów oraz nawierzchni w nich
stosowanych. W tym celu nieocenione pozostaje głos jednostek miejskich odpowiedzialnych za
remonty i utrzymanie chodników, podmiotów odpowiedzialnych za ochronę zabytków i krajobrazu
historycznego, osób z kręgów artystycznych, które już wcześniej podejmowały się podobnych działao
oraz mieszkaoców Poznania.
I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a
35
Spis rycin:
RYC. 1 OBSZAR OPRACOWANIA 3
RYC. 2 WYTYCZNE DO INWENTARYZACJI - WYKONANIE FOTOGRAFII 4
RYC. 3 WYTYCZNE DO INWENTARYZACJI - WYKONANIE OPISU MAPY 4
RYC. 4 PODZIAŁ CHODNIKÓW WG RODZAJU NAWIERZCHNI 6
RYC. 5 CHODNIK NA UL. MOKREJ, FOT. Z 2012 R. 7
RYC. 6 CHODNIK NA UL. WODNEJ, FOT. Z 2012 R. 7
RYC. 7 CHODNIK NA UL. DOMINIKAOSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 7
RYC. 8 CHODNIK NA UL. BYDGOSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 7
RYC. 9 CHODNIK NA UL. GROBLA, FOT. Z 2012 R. 8
RYC. 10 CHODNIK NA UL. GARNCARSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 8
RYC. 11 CHODNIK NA UL. STAWNEJ, FOT. Z 2012 R. 8
RYC. 12 CHODNIK NA UL. ŚW. MARCIN, FOT. Z 2012 R. 8
RYC. 13 CHODNIK NA UL. KWIATOWEJ, FOT. Z 2012 R. 9
RYC. 14 CHODNIK NA UL. KRAMARSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 9
RYC. 15 CHODNIK NA PLACU KOLEGIACKIM, FOT. Z 2012 R. 9
RYC. 16 CHODNIK NA UL. ŚW. MARCIN, FOT Z 2012 R. 9
RYC. 17 CHODNIK NA UL. KOŚCIUSZKI, FOT. Z 2012 R. 10
RYC. 18 CHODNIK NA UL. GARBARY, FOT. Z 2012 R. 10
RYC. 19 CHODNIK NA UL. ESTKOWSKIEGO, FOT. Z 2012 R. 10
RYC. 20 CHODNIK NA UL. ŻYDOWSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 10
RYC. 21 RODZAJE NAWIERZCHNI CHODNIKÓW W OBRĘBIE OBSZARU OPRACOWANIA 12
RYC. 22 PODZIAŁ CHODNIKÓW WG STANU TECHNICZNEGO 13
RYC. 23 STAN TECHNICZNY CHODNIKÓW W OBRĘBIE BADANEGO OBSZARU 15
RYC. 24 JEZDNIE BRUKOWANE W OBRĘBIE BADANEGO OBSZARU 16
RYC. 25 PODZIAŁ CHODNIKÓW ZE WZGLĘDU NA RODZAJ ZASTOSOWANEGO MATERIAŁU 17
RYC. 26 PODZIAŁ CHODNIKÓW Z UDZIAŁEM SKAŁ NATURALNYCH 18
RYC. 27 PODZIAŁ CHODNIKÓW WYKONANYCH Z NAWIERZCHNI BETONOWYCH 19
RYC. 28 CHODNIK NA UL. OSTRÓWEK, FOT. Z 2012 R. RYC. 29 CHODNIK NA UL. GDAOSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 20
RYC. 30 ROZMIESZCZENIE SCHEMATU I W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 21
RYC. 31 CHODNIK NA PÓŁNOCNEJ PIERZEI PLACU WOLNOŚCI, FOT. Z 2012 R. 21
RYC. 32 ROZMIESZCZENIE SCHEMATU II W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 22
RYC. 33 CHODNIK NA UL. KOŚCIUSZKI, FOT. Z 2012 R. 22
RYC. 34 ROZMIESZCZENIE SCHEMATU III W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 23
RYC. 35 CHODNIK NA UL. ŚW. MARCIN, FOT. Z 2012 R. 24
RYC. 36 CHODNIK NA UL. DZIAŁOWEJ, FOT. Z 2012 R. 24
RYC. 37 ROZMIESZCZENIE SCHEMATU IV W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 25
RYC. 38 UKŁAD STREF ORAZ SCHEMATÓW W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 26
RYC. 39 KONCEPCJA I - PODZIAŁ NA TRZY OBSZARY O JEDNAKOWEJ NAWIERZCHNI 27
RYC. 40 SCHEMAT IA 28
RYC. 41 SCHEMAT IB 28
RYC. 42 SCHEMAT IC 29
RYC. 43 SCHEMAT II 30
RYC. 44 SCHEMAT III 31
RYC. 45 SCHEMAT IV 32
RYC. 46 KONCEPCJA II - PODZIAŁ NA TRZY OBSZARY O JEDNAKOWEJ NAWIERZCHNI 33
RYC. 47 KONCEPCJA III - PODZIAŁ NA TRZY OBSZARY O JEDNAKOWEJ NAWIERZCHNI W DRUGIM WARIANCIE 34