FUTURE ENTREPRENEURS

OF POLAND

MY FUTURE | Radomska 49, 26-630 Jedlnia-Letnisko, Poland

Hello@my-future.info NIP:7962973270

MY FUTURE | RADOMSKA 49, 26-630 JEDLNIA-LETNISKO, POLANDHELLO@MY-FUTURE.INFO NIP:7962973270

PRZYSZLI PRZEDSIĘBIORCY

POLSKI

E-GUIDE

PROJEKT PILOTAŻOWY

Drogi Czytelniku,

Niezmiernie ważny dla przyszłego progresu naszego kraju jest dalszy rozwój metod nauczania i instrumentów wspomagających. Jest to istot-na kwestia dla przedsiębiorców, jak i dla całego społeczeństwa.Tylko w ten sposób będziemy mogli utrzymać wzrost poziomu życia, który udało nam się osiągnąć w ciągu ostatniej dekady.

Główne cele edukacji powinny być dużo bardziej praktyczne i kłaść na-cisk na zdobywanie doświadczeń, a także znacznie bardziej skierowane na rozwój i wzmacnianie umiejętności miękkich. Celem tego artykułu jest wstępne przedstawienie tego, w jaki sposób Ty i Twój zespół możecie przyczynić się do ważnej, wartościowej i - odważy-my się powiedzieć, że koniecznej - zmiany w sposobie rozwijania umie-jętności miękkich w zakresie przedsiębiorczości i intraprzedsiębiorczoś-ci. Możesz być właścicielem firmy, pracownikiem, nauczycielem, przedstawicielem organizacji publicznej lub studentem. Jeśli jesteś zainteresowany długoterminowym rozwojem, niniejszy artykuł jest dla Ciebie odpowiedni. Jeśli będziesz postępować zgodnie z radami, które tu dajemy, będziesz na bieżąco ze współczesnymi i solidnymi badania-mi w nauce, a także możesz oczekiwać wyższego zwrotu z inwestycji w HR, w sektorze edukacyjnym korzyścią będzie bardziej zmotywowana młodzież, dla społeczeństwa wartością dodatnią będą silniejsze, zrówn-oważone pomysły i inicjatywy o niższym wskaźniku upadku i bank-ructwa.

Prezentujemy Państwu silne uzasadnienie naszych sugestii dotyczących przedstawionych inicjatyw, a także pokazujemy, jak budować doświad-czenia edukacyjne dostosowane do dzisiejszej młodzieży i przyszłych przedsiębiorców.

Strona 2

Teraz piłka jest po Waszej stronie. Dzieląc się z Wami naszymi metoda-mi i udokumentowanymi sukcesami z naszych warsztatach FEP, zam-ierzamy zapewnić wam wysokie prawdopodobieństwo powodzenia w przyszłości. Zgodnie z jakościową wiedzą o nauce, być może sprzeczną z powszechnymi przekonaniami, musimy stwierdzić, że nikt nie może nikogo czegoś nauczyć. Od ciebie zależy, czy zdecydujesz się uczyć z tego, co zapewniamy.Nauka jest sportem kontaktowym. Spodziewaj się wielu wyzwań na drodze. Należy jednak pamiętać, że uczenie się na błędach jest o wiele bardziej skuteczne niż świętowanie sukcesów. Osoby tworzące ten projekt, chciałyby podziękować naszym partnerom z rządu, społeczności, jednostek edukacyjnych, korporacji a także wszyst-kim pojedynczym osobom, za pomoc w tworzeniu tej niezwykle ważnej platformy, i w zmniejszeniu niektórych luk pomiędzy edukacją formalną a przedsiębiorstwami. W imieniu MY FUTURE i INSTITUTE FOR APPLIED KNOWLEDGE, życzy-my wszystkim udanej lektury i wielu sukcesów.

Natalia Różańska, Prezydent My Future, PLMarta Różańska, Członek zarządu My Future PLCarsten Thornhøj, Załorzyciel Institute for Applied Knowledge, DKEnija Mugruevica, Wolontariusz Institute for Applied Knowledge, DK

POLSKA, Czerwiec 2018

Strona 3

SPIS TREŚCI

PODSUMOWANIE 7WSTĘP 9IstotaprojektupilotażowegoPrzyszłePrzedsiębiorcyPolski 9Grupadocelowa 10Linkpomiędzystrategiąawynikami 10Zdrowakulturaczynie? 11Harmonograminterwencjiedukacyjnych 12Wyzwaniemierzalności 13Identyfikacjaproblemu 13Luki 14Strach 16Wewnętrznakonkurencja 17Nieefektywneposzukiwanieogólnychrozwiązań dlakonkretnychproblemów 18Mistrziuczeń 18Osobistywybór 19Skupieniesięnasłabymuczniu 14Wynikisatysfakcjiwnauce 20Dlaczegostartupyupadają 20Ryzykownarentownośćinwestycji 21StatusmetoduczeniasięwPolscevswDanii 22EdukacjawPolsceaedukacjawDanii 23Problemywpolskimsystemieedukacji 24Biernarolastudentów 25Niezależnemyślenie 25Uczeniesięnabłędachitestowaniewłasnegorozumowania 25Efektywnakomunikacja 25Wnioskizprzedstawionychróżnic 26ROZWIĄZYWANIEPROBLEMÓW 26PrzyszliprzedsiębiorcyDanii 27CzymjestFED 27AdaptacjeidodatkiodprogramuFEDdoFEP 27Duńskatradycjanauczania 28Coeksperciuważajązadobrąnaukę? 29Kiedysięuczymy 30Umiejętnościmiękkieaumiejętnościtwarde 31Trend“uczeń-mistrz”wnauczaniuitransferzewiedzy 33Warsztatyjakometodanauczania 34

Strona 4

Strona 5

Metodawarsztatów 34Nauczaniepoprzez“wzorcedonaśladowania” 34Dodatkoweporadydotyczącenauczania 35Wyjaśnienietrójkątaedukacyjnego 35Niebezpieczeństwo“Edu-Rozrywka” 35WyzwaniaAutorytetu 36KontekstdlaPrzyszłychPrzedsiębiorców 37Społeczeństwozyskujedziękiedukacji 38PrzedsiębiorczośćwPolsce 38Potrzebneumiejętności.Perspektywypracowniczeiprzedsiębiorcze 40Wyzwaniaprzyszłości 41Izolacja 41PODSUMOWANIE 42PokrycielukipomiędzyświatemnaukiibiznesupoprzezwarsztatyFEP 43Zastosowaneumiejętnościmiękkich 46Rolawolontariuszyiprzystępnychautorytetów 47PraktyczneaspektyprogramuFEP 48Korzyścidlainteresariuszy 48Limityiograniczenia 49Marketing 50Celemarketingowe 51Strategiekomunikacji 51Cooferujemy 51Promocja 52Sprzedażosobista 52Narzędziamarketingowe 52Zasięg 52Czastrwaniamarketinguibudżet 53Budżetmarketingowy 54Zarządzanieprojektemiimplementacja 55Etapyplanuwdrożeniowego 56Intencja 57Czastrwaniaorazzakres 57Elementywdrożenia 57Finansowanie 57WNIOSKI 58

Strona 6

ZAŁĄCZNIKI 59Załącznik1:HarmonogramPrzyszłychPrzedsiębiorcówwDanii 59Załącznik2:AnalizaSWOT 59Załącznik3:Materiałymarketingowe 60Załącznik4:Ocenawyniku 61Załącznik5:Kimjesteśmy 62Załącznik6:planprojektupilotażowegowarsztatów 63Załącznik7:Artykułyizródła 64

Strona 7

PODSUMOWANIE

E-guide omawia trzy główne problemy konwencjonalnej edukacji.

1.Zbytdużynacisknatwardeumiejętnościwrozwojuprzedsiębiorczościuczniów.2.Nierealneoczekiwaniacodotego,jakszybkomożnapoprawićumie-jętnościmiękkie.3.Brakprzykładówdobrejnaukiidobregonauczanie.

Badanietypowychstylówimetodedukacjipokazujenam,żezbytczęstokoncentrujemysięnapodnoszeniutwardychumiejętności,kiedyuczymymłodychludzi.Jesttozłe,ponieważtowłaśnietemiękkieumiejętnościwykorzystujemydoprowadzeniabiznesu,pracytwórczejczywprow-adzeniuzespołu.

Podstawowewnioskiwskazująrównież,żetwardeumiejętnościsąbardziej“namacalne”i“mierzalne”wporównaniuzumiejętnościamimięk-kimi,takimijakcechyosobowościiumiejętnościwspółpracy.Artykułwskazujenaszerokieisolidnebadania,którewyraźniewskazująnaogromnąliczbędysfunkcjonalnościwkonwencjonalnychmetodachnauczaniawnaszychszkołachiinnychmiejscachwbranżydoradztwabiznesowego.Jednymzprzykładówjestmitmożliwościzmianywzach-owaniupoprzezkrótkoterminoweinterwencjeiniezdrowepielęgnowaniewzorcówdonaśladowania.Dodatkowo,istniejedysfunkcyjna“inspiracji”wierząc,żedoprowadzitodosamodzielnegouczeniasię.

Wartykule,pokazujemyrównież,żeumiejętnościmiękkiesąpreferow-anymijakdotejporybrakującymizperspektywypracodawców.Prezentujemywstępnekrokidorozpoczęciarozwiązywaniaobuprob-lemów:WarsztatPrzyszłychPrzedsiębiorcówPolski.Rozwiązanieto,topierwszykrokwkierunkunowegopodejściadonauczaniaiuczeniasię.

Przedstawiamymożliwenarzędziadobardziejwydajnegoszkoleniaiedukacjiwrazzwytycznymidotyczącymirealizacjitegopomysłu.Poka-zujemywystarczającąwiedzęnatematzasadnauczania,abywyjaśnić,dlaczegoWarsztatyFEPsąwartościowymiważnymuzupełnienieminic-jatywjużrealizowanychwostatnichlatach.

Twierdzimy, że musimy mieć znacznie wcześniejszy start i znacznie bardziej prakty-czne podejście do nauczania i uczenia się niż obecnie jest to postrzegane.

Strona 8

Twierdzimy,żemusimymiećznaczniewcześniejszystartiznaczniebardziejpraktycznepodejściedonauczaniaiuczeniasięniżobecniejesttopostrzegane.Mówiąc,dlaczegomusimyijakmożemy,wyposażyćludzijużodnajmłodszychlatwrealistycznąmożliwośćpójściaścieżkąwkierunkurozpoczęciawłasnejdziałalnościgospodarczejlubpodjęciaroliprzykładuzmianwfirmach.Odkryliśmy,żedziękinaszymwarsztatomFEPmożnamotywowaćmłodetalentyiprzekazywaćwiedzęomiękkichumiejętnościach.Ważnymosiągnięciembyłdobryodbiórprzezuczestników.Mimożeuczącysięczęstoniejestwstanieocenićumiejętnościnauczycielaiocenićnabytejwiedzypoczątkowo,uważamy,żesilnewsparciezestronytych,którzywtymuczestniczyli,jestkorzystnedlarozwojutejidei.Prezentujemypodstawowewymaganiainwestycyjnepotrzebnenapoczątek.Zakładamy,żebędąonebardzoróżnewzależnościodkontek-stu.Możliwymiulepszeniamiimożliwymikrokaminaprzyszłośćbyłobyzbudowanieosobnychzakresówdlakonkretnychbranż,atakżeprze-prowadzeniewarsztatówskierowanychbezpośrednionakonkretnypro-filfirm.WtensposóbFEPmożejeszczebardziejułatwićwspółpracępomiędzyuczniamiastricteprzedsiębiorcami,którazwiększyefektywn-ościzasobówzainwestowanychwszkoleniaiedukację.

Rysunek 1 i 2 : Video z warsztatów

Videa dostępne na:

https://www.youtube.com/watch?v=M6CQ4W1StK0https://www.youtube.com/watch?v=Z5v-Z1_JAwQ&t=27s

Strona 9

WSTĘP

PoniższyartykułstanowidorobekintelektualnyprojektupilotażowegoPrzyszłePrzedsiębiorcyPolski,któryodbyłsięwJedlni-Letnisko,wojew-ództwomazowieckiewPolscewdniach12-15kwietnia2018roku.

Istota projektu pilotażowego Przyszli Przedsiębiorcy Polski

Niniejszydokumentdotyczyfirm,instytucjiedukacyjnych,władziinnychosóbzaangażowanychworganizacjęedukacji,atakżeosóbkorzysta-jącychzniej.Szczególnieszkołyifirmyotrzymająmapędotyczącąno-woczesnychmetodzwiększanianajbardziejpożądanychirzadkichkompe-tencjiwzakresiezarządzaniazasobamiludzkimi.Dlakażdego,ktopragnieodnieśćsukceswżyciu,jesttorównieważne.Przezlatauczononas,awiększośćznaswtowierzyła,żeciężkapracaiosiąganiecelówwpracypraktyczniegwarantujesukceszawodowy.Jestto,niestety,nieprawdziwe.

Zbytczęstoludziesązatrudnianizaswojeumiejętnościtwarde,np.eg-zaminy,CV,poprzednieosiągnięciaitp.Przeważnie,gdycisamiludziesązwolnienizpracylubzinnychpowodówzmieniająpracę,dziejesiętakzewzględuna“kwestiewspółpracy”,“nieporozumienia”,“zepsutemarzenia”itympodobne.Rzadkodostrzegamybraktwardychumiejętnościjakoprzy-czynęwypowiedzeniazktórejkolwiekstrony.

Niektórzyuczenitwierdzą,żekosztzłegozatrudnieniawynosiaż240000USD.Ponieważjestto“średnialiczbaglobalna”,jejdokładnakwotapraw-dopodobnieniejesttakasamadlakażdejfirmywróżnejbranży.Jednakniemożnazaprzeczyć,żedlafirm,osóbispołeczeństwainicjatywyma-jącenacelupoprawęumiejętnościmiękkichmająprawdopodobniewyższyzwrotzinwestycjiniżjakakolwiekinnainwestycja.Podwarunkiem,żenauczaniewzakresieumiejętnościmiękkichjestkompetentneidobrzestosowane.

Pozostawianastozchęcią,abyspróbowaćzbudowaćsiłęrobocząolepszychumiejętnościachmiękkich,wspieraćinnowacyjnośćidążyćdomaksymalizacjirentownościprzedsiębiorstw,atymsamymdowzrostuPKBkraju.Pytaniebrzmioczywiście,dlaczegotenprocesjestniedziała?Niesątonoweodkrycia,więcdlaczegotaksięniedzieje?Dlaczegoproblempozos-taje?Powódtego,jaktopokażetendokumentwdalszejczęści,jestjasny:jesttotrudneiwymagaczasu.

Przez lata uczono nas, a większość z nas w to wierzyła, że ciężka praca i osiąganie celów w pracy prak-tycznie gwa-rantuje sukces zawodowy. Jest to, niestety, nieprawdziwe.

Strona 10

Grupa docelowa

Naszymcelemjestnauczanieuczniówwwieku16-18lat.Osobyzwrodzonąchęciąuczeniasię.Rzucamyimwyzwanieiużywamyprakty-cznegopodejściadonauki.Jesteśmylojalniwobecnajbardziejzaawanso-wanychmetodnauczaniaipracujemywoparciuowieloletniedoświadcze-niewdziedzinieszkolenia,nauczania,przywództwaiwierzymy,żerobimyróżnicę.

Uczestnicy,którzyuczestniczyliwprojekciepilotażowym,podzielajątęopinię.Wiemy,żeuczeńniejestwstanieocenićdokładnienauczycie-la–wkońcujestuczniem,jednakwyczerpanieibólzwiązanyzkażdymćwiczeniembyłukojonyradościązezdobywanianowychdoświadczeń.

Link pomiędzy strategią a wynikami

Każdainicjatywawśrodowiskubiznesowymabyzaistniećmusibyćopła-calnadlaakcjonariuszom.Nauczaniemiękkichumiejętnościmatowsobie.

Obecniewiemy,żenajważniejsząrzecząwkażdejorganizacjiniejeststrategiafirmy,jejproduktyiusługianicenaakcji.Jesttozdolnośćdociągłegodostosowywaniasiędoklientówirynku.IngemarDierickxiKarelKoolzINSEADnazywająto“dynamicznymimożliwościami”–zdolnościąfirmy,gdyjużjestkonkurencyjna,doPOZOSTANIAnią.Jesttooczywiściezwiązanezumiejętnościamiprzedsiębiorczymiiintraprzedsiębiorczymi.

Kiedypytamyekonomistębiznesu,zpewnościąoceni“zasobyniemateri-alne”jakokluczoweźródłoszacowaniawartościfirmywdzisiejszychcza-sach.Niemajuż“wartościksięgowej”firmywtakiejroli,jakkiedyś.Umie-jętnościmiękkiesąjednązgrupniematerialnychzasobówfirmy.Niektórzyekonomiścinazywająto“zasobamiwspółpracy”.Zasobytemajądecydu-jąceznaczeniedlaaktywizacjipozostałychwartościniematerialnych.Naprzykładkapitałludzki-wformieegzaminów,twardychumiejętnościczydoświadczenia.

MargaretPeterafiinnibadaczezajmującysięzrównoważonąkonkurency-jnościązgadzająsię,żeumiejętnościmiękkiesątrudnedonaśladowania,atymsamymstanowiąpodstawętrwałejrentowności.Umiejętnościmięk-kiesąrównież,jakwidaćwtymraporcie,rzadkieisąniezbędnedousta-nowieniaograniczeńdlakonkurencji.

(..) umiejęt-ności miękkie są trudne do naśladowania, a tym samym sta-nowią podstawę trwałej rentown-ości.

Strona 11

Umiejętnościte,jeślisąprawidłowowyważone,prowadządopozytywne-gowpływunawetnaPKBpowiatu.MatowpływnawzrostGDP,gdyż,naprzykładstreszwiązanyzpracąspowodowanynieefektywnymiwarunkamipanującymiwmiejscupracy,jestkosztownyzarównodlafirm,jakisekto-raopiekizdrowotnej.Stresjestprzezwielupostrzeganyjakonajwiększyproblemwobecnychmiejscachpracy.Takiedeficytysąponadtotrudnedooszacowania,doleczeniaiwyleczenia.Ważnejeststwierdzenie,żestresniejestproblemem-toSYMPTOMproblemów.Częstozwiązanyzbrak-iemumiejętnościmiękkich.

Zdrowa kultura czy nie?

UMIEJĘTNOŚCIMIĘKKIE,częstoużywanejakotakzwanyklej,którypozwoliskleićwszystko.Sąonekluczemdooptymalnejwydajnościwpracy,atakżesilnymczynnikiemzapewniającymefektywnąrównowagęmiędzyżyciemza-wodowym,atymsamym,wperspektywiepublicznej,zapewniająoptymalnewarunkamidlaspołeczeństwa.Sprawiają,żewysyłaniedziecidoszkołyprzez10latlubdłużejjestwartościowe.

Najbardziejdecydującąrzecząwkażdejorganizacjijestenergiaprzepływają-caodgórydodołu,wcałymmiejscupracy.WkontekściezarządzaniaczęstonazywamytoKULTURĄORGANIZACJI.Kulturajesttworzonaprzezludzi.Zawsze,automatycznieinieuchronnie.AbyistniałaZDROWAiOPŁACAL-NAkulturadlaspołeczeństwa,firmiosób,ważnejest,abyumiećstosowaćumiejętnościmiękkie.Wprostszychsłowach:abywspółpracować,zachowaćuczciwośćiumiećzarządzaćzespołemwodpowiednisposób.

Każdafirma,agencjarządowaiorganizacjanon-profitjestorganizmemiwszystkiefunkcjonujątak,jakkażdyorganizm.Tylkowtedy,gdyorganizmjestzdrowy,mogąsięzdarzaćdobrerzeczy.Kiedyorganizmjestniezdrowy,jestodwrotnie-ruchjestpowolnyiniezdrowy.

Łatwojestpowiedzieć,kiedykulturafirmyidzieźle.Todlatego,żekulturajestnajgłośniejsząrzeczą,jakadziejesięwkażdymmiejscupracy.Jesttopoważne,ponieważzbadańEdSheinwiemy,żenarzuconazewnętrzniezmi-anakulturyjesttrudna.Niektórzynawetpowiedzą,żeniemożliwe.

Zdrowieorganizmu,dlaktóregoludziepracują,jestniezwykleważnedlawszystkichosóbworganizacji,bezwzględunanazwęczyopisstanowiska.Wieluinteligentnychiutalentowanychintraprzedsiębiorcówodbyłotęlekcję

Strona 12

nawłasnejskórze.Osiągnęliswojecele,zadowoliliswoichklientów,pracow-alinadswoimitalentamiiwpełniangażowalisięwpracę-alewciążwpadaliwtarapaty.Możezdenerwowaćkogośwyżejwhierarchii,ponieważbylizbytdobrzepostrzeganiwswojejpracylubmówiliwięcejprawdy,niżstarszaekipakierowniczabyłagotowausłyszeć.Możebylizbytspragnieniblasku,azespółniechciałpozostawaćwcieniu.

Napewnopopełnilibłąd:źleodczytalisygnały,żeichzastosowanieumiejęt-nościmiękkichniebyłowystarczającodobre.

Harmonogram interwencji edukacyjnych

Jeśliwięczmianakulturyjesttrudna/kosztowna/niemożliwa,musimyumoż-liwićstosowanieumiejętnościmiękkichPRZEDwejściemdomiejscapracy.Niektóreosobymogąpozostaćobojętneinadalsprawiać,żeludziesąwścieklilubczująsięzranieni,niezauważająctego.Jesttokatastrofalne,ponieważludziewstrachusądobrzyw“czytaniuenergii”.Sączęstoczujni.Niektórzystająsiętakprzerażeniitakobolali,żełatwowidząinnychjakoswoichwrogów,nawetjeśliciszczerzechcąpomóc.

Rozwiązanietegoproblemuniejestłatwedlażadnegodladyrektorageneral-negolubdyrektoraszkoły.Podobniejakwprzypadkuzakochaniasię.Wiemy,żetodobrze,gdywszystkoidzieponaszejmyśli,aleniemożemytegozapla-nować.Niezawszemożemyzoptymalizowaćrozwiązanie,niemożemyteżiśćnadtym.

Dlaliderówspołecznychchodzioplannastępnychlat,następnąelekcję,kole-jnąryzykownąinwestycjęikolejnyosądrynku.Jesttouzasadnione,biorącpoduwagętrudneżądaniaakcjonariuszyigiełdy.Wystarczającouczciwe,wielupowie.

Możetospowodować,żeprzejdziemydokrótkoterminowychinterwencji.KiedyjużOSIĄGNIEMYDEFICYTY,wysyłamyludzinaseminariaikursy.Organizujemyspotkaniaintegracyjneiogłaszamy“pracownikaroku”porazdziesiąty.Zbytczęstonapróżno.WUSAw2012r.aszkoleniakorporacyjnewydano162bilionyUSD.Badaniaprzeprowadzonepokazują,żetylkookoło10%takichszkoleniajestskuteczne.

Kluczemdotego,jakzgadzasięwiększośćnaukowców,jestto,żemusimyoderwaćsięodkrótkoterminowychinterwencji.Wniniejszymraporcieprzed-stawiamyniezaprzeczalnydowód,żewszyscymusimylepiejzrozumieć,żepotencjalnakorzyśćdlafirmyzzastosowanianowychumiejętnościniemożedziaćsięautomatycznieiwpośpiechu-pomimowszelkichkosztów

W USA w 2012 r. a szkolenia kor-poracyjne wy-dano 162 biliony USD. Badania przeprowadzone pokazują, że tylko około 10% takich szkolenia jest skuteczne.

Strona 13

przydzielonychprzezkierownictwoipomimoapetytunaosiągnięcieszyb-kichiłatwychobrotówprzezdostawcówkonwencjonalnychseminariówiprogramówszkoleniowych.

Wyzwanie mierzalności

Dodatkowo,umiejętnościmiękkiesątrudnedozmierzenia.Owieletrud-niejszeniżjakiekolwiektwardeumiejętności.Jakajestwartośćgraczazespołowego?Jakajestwartośćwzajemnegozrozumienia?Jakijestdokładnyzyskzwysłuchaniakolegilubzprośbyoinformacjeodintrow-ertyków?

Nicdziwnego,żeproblempozostaje.Pocoinwestowaćwrzeczy,którychniemożemyzmierzyć.NadziejeimodlitwysądlaKościoładozałatwienia,prawda?

Rozwiązaniemtegoproblemujestpodejmowanie-znaczniewięcejniżobecnie,wspólnychprzedsięwzięciefirm,szkółirządu.Możebyćtosfinansowane,nawetznadwyżką,zmiliardóweuroktóresąprzeznaczanenakrótkoterminoweinterwencjeiszkolenia,któreodbywałysięprzeztelata.

Identyfikacja problemu

Wtejsekcjiznajdzieszniektórezwyzwańzwiązanychzkulturą,edukacjąiszkoleniem.Niezamierzamyomawiaćwszystkichobszarówtradycyjnegonauczania.Dostarczymyjednakkluczowychzasad,którenależyrozważyć,jeślicelemjestwypełnienielukwkonwencjonalnympodejściudonaukizprzyczynzwiązanychzkarierą.

Przedstawimyogólnezagadnieniadotyczącychkonwencjonalnegozarządzania,nauczaniairozwojuzasobówludzkich,którenależyzop-tymalizowaćidostosowaćdowspółczesnegomyśleniaoszkoleniachiedukacji.Następnieszczegółowewyjaśnimypolskąsytuacjęedukacyjnąiwarunkiszkolnictwa.Jesttobardzoważne,ponieważwiemy,żewszyst-kieinterwencjewzakresiezarządzaniamusząopieraćsięnakontekście.DotyczytooczywiściejeszczebardziejHRM.

Zaprezentujemywybraneprzeznasblokadyiprzeszkody,któremogąstaćnadrodzeedukacji,anaktórejeszczeniestetynieznaleźliśmyodpow-iednichrozwiązań.Apelujemy,abyściesięnatymopraliiprzyczynićdodalszychrozwiązańtychproblemów.Zachęcamydorefleksjinadprolema-

Strona 14

miiniechnaszaselekcjazainspirujeCięnadrodzedorozwiązaniaodpo-wiadającegoTwoimpotrzebom,poziomowiambicjiisytuacjiwjakiejsięznajdujesz.

Luki

Abymócusprawnićtransferwiedzywśródmłodzieży,ważnejestzro-zumienielukwkonwencjonalnychmetodachuczeniasię.Tradycyjnenauczaniezapewniaważnyprzepływinformacjimiędzyuczniemanauczy-cielem,comaznaczącycelwużywaniudostarczanejwiedzy.

Pragnienieuczeniasię-lubjegobrak-byłobadaneprzezbadaczybe-hawioralnychikilkuinnychoddziesięcioleci.Wierzymy,żewynikdebaty,rozpoczętejprzezMcGregora,otym,żeludzierodząsięzchęciądobadaniaiangażowaniasię,atymżepotrzebadodziałańirozwojupozos-tajeniezaspokojonadlaprzyszłychpokoleń.

Jednakwielubadaczyprzeprowadzaciągłebadaniadowodząceargu-mentów,żekonwencjonalnemetodynauczanianiesąwystarczającedoznaczącegowzrostuiuczeniasię.Częstomylonejestto,żewiedzajako“efektkońcowy”jesttym,coważne,zaniedbującznaczenieindywidualne-gosamorozwoju.

Poniższyrozdziałrzucaświatłonazrozumienie,cooznaczauczeniesięiprzedstawiawynikibadańuczonychnatemataspektów,którezwracająuwagęnanieefektywnośćkonwencjonalnegouczeniasię.Większośćekspertówdowiadujesię,żepodstawąjestwłasnamoty-wacjazestronyuczącegosię.Odwołujemysiędotegoaspektuwoddziel-nejsekcjitegoraportu.

Problem z poznawaniem BadaniaprzeprowadzoneprzezPfeffer&Sutton,przedstawionewlatach90-tych,wskazywałynaszeregprzypadków“brakuakcji”wbiznesie–znanyjakoproblemzpoznawaniem.Zjawiskotojestrównieżtytułembestsellerowejksiążki,przedstawiającejwielemitówizbytdobrzeznanychsytuacji“wiemy,conależyZROBIĆ”,alezbytmałojestrozwiązań,ajeszc-zemniejznichjestpodejmowanych.

BadaniaP&Swskazująnakilkaprzyczynnieefektywnościwwiedzyotym,conależyrobić,alenienapodstawieichdziałania.Możnatopostrze-gaćjakonieużywaniewiedzy.

Strona 15

Ważnąprzyczynąbrakudziałań,wedługPfefferaiSuttona,jestnadmiernezaufaniedowpływuposzczególnych“supergwiazd”ibiernesłuchanieichopinii.Większośćludzimyśli,żenapędzaniesięnowymipomysłamiiinspiracjamibędziepóźniejprowadzićdozmianyichzachowania.Jesttoznanejako“mówieniejakosubstytutdziałania”.Dlategowidzimycałąbranżę“inspirującychmówców”idośćwyraźnych“coachów”.Dobrzejestsłuchaćpiłkarzarokuijegoosiągnięć.Niebędzietojednakjednoznacznezezdobyciemnowychumiejętnościpiłkarskich.Częstoprzyczyniasiętonawetdozwiększonejliczbyograniczeńnauczania,jakzostałotouzgodnionemiędzyekspertamiwdziedzinienauczania-strachprzedniepowodzeniemwzrasta,gdyróżnicamiędzyuczniemanauczycielemjestpostrzeganajakozbytduża.Niemaznaczenia,czylukajestduża,czytylkopostrzeganajakotaka.

Wtensposób,zapraszając“wysokiejklasyinspiratorów”i“supergwiazdy”napokład,wielunauczycieliimenedżerówzachowujesiędysfunkcyjniedlaoczekiwanegoprzekazuwiedzy.Myślą,żeciludziezainspirująinnych,podczasgdyoniniebędąprzekazywaćwiedzy.Dobrynastrójiwieleuśmiechówzarazpoprzemówieniumędrcalubwybitnegobiznesmenaoimponującychwynikachmożnałatwozinterpretowaćjako“nauczyliśmysięczegośnowegodzisiaj”,przezniedoświadczonegolubniedoinformowane-godyrektorageneralnego.

Niektórzyzbardziejznanych“inspiratorów”iwzorcówdonaśladowaniasąnawetprzestępcamii,jaktwierdząniektórzyekspercibehawioralni,chory-miludźmi.

RichardBransonjestnaprzykładskazanymoszustempodatkowym,por-zuconymprzezswojegooryginalnegowspólnikabiznesowegoiodbywałkaręwwięzieniuzaswojeczyny.Niekażdyzdajesobiesprawę,żewielezjegomajątkupochodzizcięciawynagrodzeńpracownikówwliniilot-niczej,którzyniemieligdziesiępodziać.Rodzinapilota,któryzginąłwkatastrofielotniczejVirgin,możeuznaćsloganVirgin:“Jeślitwojesnysięnieboją,niesąwystarczającoduże”zaobraźliwe.Zmarliniemogąmówićobuzującychcytatachwyprodukowanychprzezdziałosobistegobrandin-guBransoniumieszczonychnaLinkedIn.Takieprosteicynicznedziałaniamająniewielewspólnegozumiejętnościamiprzywódczymi.SteveJobsjestjestuważanyprzezwieluprzezekspertów,zasocjopatęipsychopatęzsilnymisymptomamiAspergera.Niejesteśmypsychologami.Istniejąjed-nakbezspornestwierdzenia,żeosobyzjegonajbliższegootoczeniaza-wodowegozachorowalipracującdlaniego.PodobnezachowaniazarzucasięElonowiMusk.Niemożemytegoosądzać,alefaktemjestjednak,żeTESLAnigdynieprzynosiłazyskówwżadnymroku,abankructwozbliża

Większość ludzi myśli, że napędzanie się nowymi po-mysłami i inspi-racjami będzie później prow-adzić do zmiany ich zachowania. Jest to znane jako “mówienie jako substytut działania”.

Strona 16

wielkimikrokami.Mimoto,tetrzyosobowościsąwielokrotniepokazywanemłodymludziomjakowzorce“wielkichzestawówumysłów”.Uważamy,żejesttozłei,coważniejsze,przeszkadzawdobrymuczeniusię.Uważamy,żetakie“wzorcedonaśladowania”sąpoczęścipowodemwielu“seryjnychkłamcówioszustówstartupowych”.Prowadzitodoistnieniadużejilościpokusyw“branżystartupowej”ibłędnegopostrzeganiatego,ocochodziwstartupie.Tasytuacjajestszkodliwadladobrzeprzemyślanychinicjatywpotr-zebnych,abyspołecznościstartupówżyłydłużej.

Rozwójodpowiednichumiejętnościmiękkich,jaktwierdzimy,zminimalizuje“wielerozmówibezczynności”iobniżypodziwdlapokusynadużycia.

Strach i konkurencja wewnętrzna jako ograniczenia dla uczenia się Dlanaukiidzieleniasięwiedzą,dwainnezjawiska,związanezpowyższym,wydająsiębardzoważne.Popierwszejesttostrach,apodrugiewewnętrznakonkurencja.

Strach Strachodgrywaznaczniewiększąrolęwzarządzaniuprzedsiębiorstwaminiżzwykleuznawane.Jesttozwiązanezdośćpowszechnymstosowaniemtwardych,udanychiodważnychmodelirólwbiznesie.Wieluliderówbiznesuowysokichprofilach,którzyosiągnęlikilkakrótkoterminowychzwycięstw,zbytszybkopublikujeksiążkęowłasnychniesamowitychrezultatach.Kilkaznichzostajenawetbestsellerami.Częstochwaleniprzezwielbicieliiwspominaniwmediachspołecznościowych,gdziekontrolajakościjestczęstonieobecna,anawetniechciana.Niestety,kiedytakzwane“wyniki”tychgwiazdsąanalizowanekilkalatpóźniej,niejestprzyjemnewidziećszkody,którespowodowałystosującterrorjakonarzędzieprzywódcze.PrzykłademtegowbadaniachPfeffer&Suttonsjest“PiłaŁańcuchowaAl”(AlbertJ.Dunlap),przezinnychnazywanych“Ram-boinPinstripes”.NapoziomiefirmykulturaINTELCorporationzniszczyłażycietysięcypra-cowników.NieprzezżadnegoindywidualnegoCEO,aleprzezistniejącądominującąkulturę,zaktórąodpowiedzialnybyłkażdydyrektorgeneralnypracującytamprzeztelata.Wydajesię,żetrudnojestwśrodowiskubiznesowemuzastosowaćpamięćdługoterminową.Dlategonadużyciamogąbyćkontynuowane.Ludzie,którzyżyjąwstrachu,będąchronićwiedzę,abychronićsiebie.Moty-wydopomaganiainnymsąsłabe.Ludziezdobrymiumiejętnościamimiękkimimogązapewnićsobiewiększąwytrzymałość,abywkonstruktywnysposóbprzeciwdziałaćutraciepamięci.

Odwaga jest umiejętnością miękką, a także umiejętnością współpracy.

Strona 17

Wewnętrzna konkurencja

Drugimmechanizmemjestwewnętrznakonkurencja.Tojestproblemiparadoks.Firmypotrzebująbyćkonkurencyjne-topodstawoweprawobi-znesu.Niebieskiocean,stworzonyprzeznowąpomysłowąideę,nieistnie-jezbytdługo.Gdyfirmaodniesiesukces,wejdziekonkurencja,niezależnieodbarierwejścia.

Oznaczato,żespełnienieambicjiizdolnościdobrychosiągnięćwtrudnychwarunkachstająsięważne,dlategoniezbędnesąumiejętnościkonkurencyjne.

Dowiedziono,żeambicjepołączonezdelegowaniemuprawnieńdecyz-yjnychczęstomogąprowadzićdozwiększeniamotywacjijednostki,jakrównieżosobistegodocenienia.Biorąctopoduwagę,abyprzetrwaćkonkurencjęnarynku,delegujemywładzędecyzyjnąidoceniamypra-cowników.

Pamiętajmyjednak,żewprzypadkuuczeniasięmożetoczęstoprow-adzidobrakuchęcidzieleniasięwiedzą.Łatwojestzrozumieć,żejeślinahoryzonciewidocznesąnagrody,gotówkalubawans,ludziestara-jąsięzdobyćto,couważajązasprawiedliwączęśćtortudlasiebie.Jesttoukierunkowaniewykorzystaniaumiejętnościkonkurencyjnychnawspółpracownikówbardziejniżnakonkurentów.Firmaniemaumiejętnoś-cizespołowychwtejsytuacji.Umiejętnościzespołowesąumiejętnościamimiękkimi.

Wcałejzachodniejkulturzenagradzamygłównieioczywiściebezpośred-niezachęcamydoindywidualnychosiągnięć.Jestjednakinteresujące,żenajszybciejrozwijającesięgospodarkinaświecie,takiejakAzji,mająowieleszerszespojrzenienapowodysukcesuiporażki.Wtychkulturachczęściejzwracasięuwagęnakolektywizm.Twierdzimy,żepowinniśmysięprzeciwstawićnaszejzachodniejkulturze.Ciekawejestrównieżto,żekoncepcjetakiejakLEAN,SECIiinnenarzęd-ziadozarządzaniapochodząwłaśniezAzji.Jeszczebardziejinteresującejestto,żepodstawynowoczesnychmetodnauczaniapochodzązAzji:“Powiedzmi,azapomnę,pokażmiibędępamiętać.Pozwól,żespróbuję,azrozumiem“.Konfutse570B.C.Poniżejprzedstawimyproblem“osobistegowyboru”,umiejętnościkonkurencyjnemająwartośćtylkowtedy,gdysąskierowanedozewnę-trznychkonkurentów!

Strona 18

Nieefektywne poszukiwanie ogólnych rozwiązań dla konkretnych problemów

Jestjeszczekilkalukwkonwencjonalnychmetodachrozwiązywaniaprob-lemów.

NiedawnoLeighThompsonopisałanieefektywnośćwbardzozrozumiałysposób.Powodyautorkimożemyznaleźć,naprzykładwjejksiążce“StopSpending,StartManaging”.TeoriaThompsonidziewparzezodkryciamiPfefferiSuttonsgdziemenedżerowieczęstoponownieanalizujądobrzezdefiniowanyproblem,wielokrotnieangażujączewnętrznychkonsultantów-“Specjalistów”zograniczonąwiedząnatematkontekstu,którzystara-jąsięzastosowaćogólnerozwiązaniedookreślonegoproblemu.Wśródbardziejwykształconychiwykwalifikowanych,mantramówi:“dlakażdegoproblemujestdostępneprosterozwiązanie,któreniezadziała”.Aby“kon-cepcja”mogłabyćsprzedanawsposóbzyskowny,musibyćstandardowa.Jesttojedynysposób,wjakijednaosobamożejądostarczyćizreal-izowaćzgodniezplanem.Tooczywiścieprowadzidopowiedzenia“Jedenrozmiartozłyrozmiar”.Jesttoargumentowanewbadaniachjakojedenzpowodów,dlaktórych“zwycięskiekoncepcje”zawodzą,ponieważniesąwystarczającopowiązanezkontekstem.

Częstoci,którzyoferująnaukęwkonwencjonalnysposóbzapomina-jąokontekście,wktórymmusząbyćzastosowane.Wbrewwszystkimbadaniomwtejdziedziniewieludoradcówidostawcówszkoleńuważa,żewiedzęmożnagromadzić,pakować,przechowywaćiponowniestosowaćwnowymkontekście.Mamynadzieję,żetoniewiedza,aniebraketykisprawiają,żedziejesiętowielokrotnie.

Mistrz i uczeń

Wostatnichlatachniektórzybadaczeargumentowali,żepracodawcaipracownikpowinnibyćbardziej“równi”.Przezniektórychzostałotozin-terpretowane,jako:“niewdrażajniczego,coniejestlubianeprzezpra-cownika.”Stanowitoproblem,ponieważkierownictwomaznaczenietylkowtedy,gdychodziozapewnieniekierunku,któryniebyłbyustalanyprzezsamychpracowników.Dlategowszystkieistotnedziałaniaprzywódczesązwiązanezezmianami.Zmianajestwbrewludzkiejnaturze,jakzostałotopowiedzianeprzezMaslowaiinnych:“każdainicjatywaedukacyjnamawbudowanywsobiekonflikt”.

Wieleprocesówtransferuwiedzyjestwszczepianychowielebardziejdemokratycznieiznaczniebardziejelastycznie,niżpowinny.Dziejesię

Dla każdego problemu jest dostępne pros-te rozwiązanie, które nie zad-ziała.

Strona 19

zpowodustrachuprzedoporemidlatego,żeliderboisięnaruszeniaatmosferywmiejscupracy.Jednakniematutajpowiązańpomiędzydobrostanemaproduktywnościąpracowników.Zdajemysobiesprawę,żetąnieistniejącąkorelacjęczęstodeklarujądoradcykierowników.Jednaknigdyniezostałotoudowodnione.

Wydajesięjednak,żedziękinajnowszymartykułomwtejsprawieuznaniezwiązku“mistrzówipraktykantów”wstarymstyluwcaleniejesttakiezłe.Przywódcamusinaciskać,apóźniejwprocesieuczeńzrozumienaukę.Intuicyjniemożemytozrozumieć,myślącotym,żesierżantwojskowypopychanowychrekrutówprzezbłotnistąwodęidrutkolczastynapoligo-nie.Większośćżołnierzypamiętaotymdobrze,aledopieropóźniejwidzącelnauki,kiedyratujążyciawprawdziwejsytuacji,cowymagaodżołnierzadoskonałejformyfizycznej.Dlategoodczuciesatysfakcjiprzedużyciemnabytejwiedzyniejestistotne.

Osobisty wybór

Wnawiązaniudoomówionegopowyżejdziału:“Mistrziuczeń”ijakwy-jaśnionoprzezkilkuekspertówwzakresietransformacjiwiedzy,wydajnośćprocesuuczeniaczęstocierpina“osobistymwyborze”pracowników.Tenproblempojawiasię,gdyuczeńmawybór,czyzastosowaćnowąwiedzę,czynie.Wwielukulturachtenwolnywybórwiążesięzmotywac-ją,naprzykład:ludzieczęstowidząisłyszązbadańmotywacyjnych,żepracapodsilnymprzywództwemmożedemotywować.Wprostszychsłowach:Jeślistrachprzedporażkąznowonabytymiumiejętnościamijestdużyiuczącysięuważa,żekarazakontynuowanieniezmienionegozach-owanianiejestzbytciężka,toprawdopodobniechęćpodejmowaniaryzykajestniska.Oznaczato,żenauczaniemusimiećnieuniknione“gorszestrony”,abywesprzećnowenabytezachowania.Możnatowz-mocnićnagrodamiza“noweprawidłowezachowanie”.

Postroniehumorystycznejmożemywziąćprzykład“naukipaleniapapi-erosów”.Tonigdyniebyłoprzyjemnedlanikogo,alerezultatypowinnybyćwartedlapoczątkującegopalacza.Wydajesię,żeniemaznaczenia,jakwieleinformacjioniebezpieczeństwiepaleniazostałoprzedstawionychuczniowi,poniewazchęćzdobyciaumiejętnościprzezosobęjestowieleważniejszaniżracjonalnawartośćumiejętności,którejnależysięnauczyć.

Mówiącnajprościej,ważniejszajestumiejętnośćprzezwyciężaniabóluuczenianiznauczaniaprzedmiotu.

Mówiąc najprościej, ważniejsza jest umiejętność przezwyciężania bólu uczenia niz nauczania przedmiotu.

Strona 20

Skupienie się na słabszym uczniu

Czasamiwidzimymenedżerówinauczycieliszkolnych,którzykoncen-trująsięnasłabszymuczniu,próbującmotywowaćizachęcaćgoowielebardziejniżtych,którzypodążajązanimi.Jesttozrozumiałezewzględunakorzyścispołeczne.Niezdarzasiętojednakwzespołachowysokichosiągnięciach,gdziewarunkiemwstępnymjestwniesieniewłasnejmoty-wacji.Najlepsitrenerzysportowiniezwracająsiędoswoichsportowców,abydbaliodobrąkondycjęlubwyjaśnilikorzyścipłynącezeszkolenia.Częstochodzibardziejoto,jakuniknąćobrażeńidowiedziećsię,jakniewypalićsięzpowoduzadużejilościtreningu.

Wyniki satysfakcji w nauce

Bardzoczęstowidzimyocenyinicjatywedukacyjnychopartychna“czylubisz”lub“jakodbierasz”.Toniejestzłe,aletakiewynikiniemogąbyćbezpośrednioużytedooptymalizacjinauki.Jakożejakośćiilośćuczeniasięniemożebyćocenianaprzedtym,jaknowawiedzazostałaużytaiprzyniosłaulepszoneitrwałerezultaty.Długopotym,jakwprowadzaniewiedzyzostałozaprzestane.Krótkomówiąc,chęćwprowadzanianarynekkursówzwykorzystaniemwynikówpopularnościzebranychnadługoprzedtym,zanimktokolwiekbędziewstaniestwierdzić,czynaukasięwydarzyła,doprowadzidoutratyskutec-zności.Częstomówimy:“nigdyniezmieniajzwycięskiejkoncepcji”.Jednakże,jeślinieistniejeuważneiumiejętnewykorzystaniewynikówsatysfakcji,jesttodysfunkcjonalne.Faktemjest,żeuczeńjest,bysięuczyćiniemazwiązkumiędzy“przyjemnością”a“efektemkształcenia”.

Dlaczego Startupy upadają

Pomimolicznychinicjatywstart-upowych,inkubatorówiorganizacji,statystykiupadającychstartupówsązaskakującowysokie.WskaźnikniepowodzeńzidentyfikowanyprzezForbesw2015r.wskazujeże90%startupówupadamożebyćniecoprzesadzony,statystykipokazują,żeokoło60-70%wszystkichstartupówupada.Niemajednoznacznejodpowiedzinaniepowodzenielubprzepisunasukces,jednakwielebadańdostarczainteresującychinformacjinatematczęstychprzyczynniepowodzeństartupów.BadaniaCBprzedstawiająnajczęstszebłędyStartupowe.Trzynajważniejszepowodyto:brakpotrzebyrynkowej,brakgotówkiiwybórniewłaściwegozespołu.BadaniaGoGlobewspierająterezultatyzpodob-nymiwynikami,któreprzedstawiająinteresującestatystyki.29%firmzabrakłogotówki,zanimbyłyotworzone.Jesttościślepowiązanezinnymiwyróżnionymistrefami

Strona 21

niebezpieczeństwa,np.“miłościądowłasnegopomysłu”ibrakiemprzy-gotowania.Abypotwierdzićteorię,żeporażkisąbezpośredniozwiązanezumiejętnościamimiękkimi,badaniapokazują,że20%założycieli,którzyniezdaliegzaminuzapierwszymrazem,odniosłosukceszadru-gimrazem,comogłooznaczać,żezdobyliumiejętnościpotrzebnedoosiągnięciasukcesupoprzez“naukęprzezpraktykę”.

Problempozostaje.Naprzykładrządyzwiększająwydatkinainkubatorystartupowe,w2017r.rządIndonezjipodwoiłwydatkinastartupyzajmu-jącesiętechnologią,wktórezainwestował27,6mlnUSD,podczasgdynaprzykładliczbastart-upówwWielkiejBrytaniiwzrastadonowegorekor-du,copokazuje,żecelemjestraczejtworzenienowychfirm,aniewspieranieodnoszącychsukcesynowychfirm.

Łączącwątki,właściweumiejętnościizrozumienieprawdziwegozwiązkumiędzyporażkąasukcesempowinnybyćzakorzenionewcześniejniżwtedy,gdypomysłnabizneszostałstworzony,akołokorporacyjnezaczy-nasiętoczyć.

Ryzykowna rentowność inwestycji

Jednymznajbardziejznanychstartupówwostatnichlatachjest“FinTech”.FinTechjestwykorzystaniemnajnowocześniejszychrozwiązańdousprawnianiausługfinansowych–zaciąganiakredytów,pożyczek,zarządzaniafinansami,operowaniawalutamiczyteżdokonywaniapłat-nościonline.WydatkiwDolinieKrzemowejwzrosłyod2012do2015rokuoponad40miliardówUSD.Takiescenariuszeistniejąpodbyćmożenietakpochlebnymokreśleniem“szczęśliwepieniądze”.

W2016r.wydatkispadłydo25mldpotym,jakinwestorzyzdalisobiesprawę,żezwrotzinwestycjiprawdopodobniebyłprzereklamowany.Todajenamwskazówkęcodo(braku)zdolnościzestronyVCdosprawdza-niawypłatPRZEDinwestowaniem.

DużeinstytucjeinwestycyjnewDaniiiinnychkrajachmająniewielkiapetytnainwestycjewIT.“Naszymobowiązkiemjestochronafunduszynaszychudziałowców”-mówiHenrikNøhrPoulsen,szefinwestycjiwPFAPension,komentującryzykozwiązanezsektoremIT.

PodczasgdyfinansowanieFinTechwydajesięatrakcyjnedlanowejgrupyinwestorów-instytucjifinansowych,ważnejestrównieżrozważenieinicjatywrządowychifinansowaniastartupów.

Naszym obow-iązkiem jest ochrona fun-duszy naszych udziałowców.

Strona 22

WDaniinowyfirmowyformularz“IVSltd.”nieodniósłsukcesu.KonstrukcjaIVSspecjalnieskierowanadoprzedsiębiorcówzdużymipomysłamiimałymikieszeniami,osiągnęłabardzozłąreputację.Zewzględunawysoceoportunistycznezachowanieibezpośrednieoszustwapopełnianeprzezwieluprzedsiębiorców,prawieniemożliwestałosięustanowienierachunkubankowegolubkredytupracującegojakoIVS.Wiarygodnośćprzedsiębiorcówwzrosła.Odważmysiępowiązaćtozezłymwyborem“wzorcówdonaśladowania”,októrychwspomnianowcześniej.Startupybędąmusiałyuzyskaćpomocwzakresieetykiimoralności.Jesttowyraźniezwiązanezumiejętnościamimiękkimi.

Tospowodowałoby,żezapotrzebowanienalepsząedukacjęwzrośnieautomatycznie,należypomyśleć.“Potrójnaspirala”toterminużywanykilkalattemudlawspólnychrządowych,biznesowychiedukacyjnychinstytucjibudującychedukacjęwspierającąprzedsiębiorców.Badaniawskazująnato,żeobecniewsektorzeedukacyjnymniełatwoznaleźćsposobyedukacjinatentemat.Tesamebadaniapokazująrównież,żekonwencjonalneteoriezarządzaniawynikająceztakichinicjatywbardziejblokująsukces,niżgowspierają.

Towzmacnianasząambicję.DziękiwarsztatomFutureEntrepreneursofPo-landprzyczyniamysiędoedukacjiisukcesumłodzieży,wprowadzającważnydodatekdoobecnychofertuniwersytetówiinstytucjiszkolnictwawyższego.

Status metod uczenia się w Polsce vs w Danii

ZmianywsystemieedukacjiwPolscebyłydyskutowanebardzointensywniewciąguostatnichkilkulat.Polskisystemedukacjiod2016r.uległznaczącymzmianom,wtymzmianiewiekurozpoczęcianauczaniaiorganizacjiszkół.Wśródinnychzmianobowiązkowekształcenieogólnebędziekrótsze,anaukawszkołachśrednichlubzawodowychbędzieodbywaćsięwcześniej.

Istniejewielewątpliwościdotyczącychwynikówtychzmian.ListwysłanyprzezMinistraEdukacjiodgrupynaukowcówzajmującychsiębadaniamiedukacyjnymipodkreślaobawyzwiązanezkosztamiiharmonogramempro-ponowanychzmianwnadchodzącychlatach.Naukowcyzajmującysięeduk-acjąwskazująrównież,żeskrócenieczasutrwaniapowszechnegokształce-niaogólnegostanowipoważneryzykozwiększenianierównościwwynikachkształcenia.

Możemywyciągnąćwniosek,żekonsekwencjezmianzostanązainicjowaneprzezlokalneadministracje,nauczycieli,rodzicówisamychuczniów.Ponadtozmianywedukacjisąintensywniedyskutowanenietylkowszkolepod-

Strona 23

stawowejiśredniej,aletakżenapoziomieuniwersyteckim.MinisterNaukiiSzkolnictwaWyższegowPolsceJarosławGowinchciałbyposzerzyćkształcenieteoretyczneonauczanieumiejętnościmiękkich,copozwoliło-bystudentompoprawićswojekompetencjeilepiejprzygotowaćsięnaprzyszłość.Wieleuwagiwniedawnejdyskusjinatematzmianwedukacjikoncentrujesięnawspółpracymiędzybiznesemaedukacją.JarosławGowinpowiedziałnakonferencji“Impact\17-Economy4.0-”,wynalazkipowstająnienauniwer-sytetach,aniwsamychfirmach,alewichmiejscukontaktu(...)“.

DebatatajestpowiązanazdyskusjamiwDaniinapoczątku2000r.Jako“Po-trójnaspirala”wspomnianapowyżej.Jesttobardzoprawdopodobne,żePolskamożeskorzystaćzduńskichdoświadczeń.

Edukacja w Polsce a edukacja w Danii

PolskaiDaniamająznaczneróżnicewmetodachkształcenia.Niektóreróżnicemogąbyćspowodowaneważnąreformą,którąDaniapodjęławlatachdziewięćdziesiątych.Reformyobejmowałygłównieprzejścieodnauczaniazapamiętywaniafaktówprzezrozumowaniedorozwijaniaumiejętnościoby-watelskich.

NaukowcyzPolskizIBEdyskutowalizAmbasadoremEuropejskiegoStowarzyszeniaNauczycieliHistorii,BennymChristensenemotym,któryzwnioskówduńskichreformatorówmapotencjalneznaczeniedlapolskiegosystemuedukacji.Jednąznajważniejszychróżnic,naktórezwróconouwagęjestliczbagodzinspędzonychnapracyinterdyscyplinarnej.Duńczycymająobowiązkowykursdlaogólnegozrozumieniatekstu,któryobejmujenaukihumanistyczne,społeczneiprzyrodnicze.

Podczastrzechlatnauki,uczniowieszkółśrednichmusząnapisaćspecjalnyprojektoobjętościokoło20stron.Projektmusipołączyćdwaprzedmioty.His-toriajestjednymznajpopularniejszychtematówwtychprojektach.Uczniowiepracująnadprojektemprzeztydzień,podczasktóregoniemusząchodzićdoszkoły.Podczaspracynadprojektemmogąkonsultowaćsięzkażdym,wtymznauczycielami.

Kolejnąróżnicąmiędzyedukacjąpolskąiduńskąjestsystemegzaminacyjny.WDaniiuczniowieużywająlaptopówwewszystkichegzaminachpisemnych.Wsaliegzaminacyjnejmogąrównieżkorzystaćzpodręczników,słownikówlubichwcześniejszychtestów.Egzaminatorzywiedzą,żeliczysięto,wjakisposóbuczniowiemogąkorzystaćzeźródeł,aniejakdobrzeodtwarzająwiedzęzpamięci.

Strona 24

DyskusjapomiędzyprzedstawicielamiPolskiiDaniidoprowadziładowątpli-wościPolakówcodoformułypozwalającejnawcześniejszeprzygotowanieprezentacjiiwykorzystaniemateriałównaegzaminach.Niektórzyzauważyli,żejednymzpowodówrezygnacjizprezentacjistudentówwpolskimegza-miniekońcowymbyłopodejrzenie,żeuczniowiekorzystajązzbytszerokiejpomocyinnychwprocesieprzygotowawczym.

JednakwDaniiwprowadzonozmianypomimopewnegoryzyka,żeucznio-wiemogąuzyskaćlepszeocenypodczasegzaminu,niżnatozasługują.Duńczycynierobiąztegowielkiegoproblemu.Organybadawczeskładająsięzdoświadczonychosób,jedennauczycieljestzawszespozaszkoły,wysłanyprzezministerstwo,abyzapewnićróżnepoglądyisprawiedliwośćoceny.Pod-czasrozmowyzuczniemnatematjegoprojektu,oceniającymogązłatwościąsprawdzić,jakniezależnajestpraca,gdyuczeńwyrażagłębokieopinie,przynosirozwiązania,wyjaśniającprocesywnioskowania.

Problemy w polskim systemie edukacji

Dlanasponiższeproblemyzostałypodkreślone,ponieważsąonenajważniejsze,gdypatrzymynaprzeszkodywrozwijaniuumiejętnościmięk-kich.DlategoteżsąonenajbardziejistotnedlacelówFEP.

Bierna rola studentówSystematycznebadaniaprowadzoneprzezIBEwskazują,żenajważniejszymproblememszkółwPolscejestzbytbiernarolauczniawprocesieuczeniasię.Konwencjonalnanauka,choćniezamierzona,generujestosunkowobiernąrolęuczniapodczaszajęć.Stwarzatozczasemtrudnośćwrozwijaniuniezależnegomyśleniaitworzybarierywrozwojubardziejzłożonychumiejętności.Szkoładefiniujeramyakceptacjiwiedzypodanejprzeznauczyciela,aniejego“konstrukcję”przezuczniów.Tymczasemodnajmłodszychlatmożliweiniezbędnejestrozwijaniezdolnościpoznawczychmłodzieżypoprzezaktywn-ość,atakżeotwartośćnaemocjeiwłasnesposobyrozumowania.

Niezależne myślenieNaukowcyzIBEwyciągajątesamewnioskicopanChristensenowyko-rzystaniuźródełiodtwarzaniuwiedzyzpamięci.PolscybadaczezIBEpodająprzykładyprzekonania,żewPolscerozumowaniematematycznejestdomenądlawybranych,bardziejzaawansowanychstudentówiraczejosóbstarszych,najczęściejwklasachmatematycznychszkółśrednich.Zezwykłychlekcjiuczniowiemająwprzeważającejczęścinauczyćsiępod-stawowychalgorytmówpostępowaniaiasymilacjiterminówpodanychprzeznauczyciela.

Strona 25

SzkoławPolscenieuczystudentówtakdużosamodzielnegomyślenia,wporównaniudoDanii.Badaczeudowodnili,żeprzeprowadzającbadaniazgrupamimłodzieży,gdzieuczniowieotrzymalićwiczeniamatematyczneściślezwiązanezrzeczywistymisytuacjamiżyciowymi,młodzieżwpadłanatosamorozwiązanie,aleużywającróżnychmetod.Jakwskazująbadania,ponadpołowanauczycielinieakceptujeinnychmetodniżtypowametodaszkolna,nawetjeślimożetoprowadzićdoprawidłowegowyniku.

Wedługnaukowcówdrogadorozwijaniamatematycznegorozumowaniajestprzeciwieństwemtego,copraktykujesięwtypowejszkole.

Uczenie się na błędach i testowanie własnego rozumowaniaCowięcej,nietylkopoprawnematematycznierozumowanie(choćniekonwencjonalne),aletakżerozumowaniezpewnymibłędamipowinnybyćrozpatrywanewspólnieprzezuczniówinauczyciela.Dorosłyuczysięrównieżnabłędach,zwłaszczagdyczujesiębezpiecznyimazaufanie,żemożepo-kazywaćswojebłędyinnyminiebędzieprzeztostygmatyzowany.Młodzieżuczysięodnajwcześniejszychlatmalucha,“testując”własnerozumowanieisprawdzającreakcjedorosłych.Podobniejakpracownicyzkolegamiisze-fem.

Wśrodowiskuszkolnymniemawielemiejsca,abyotwarciepokazaćwłasnebłędyiniedoskonałości.Nietylkouczniowie,aletakżenauczycieleszybkozdobywajądoświadczenieżyciowe,abyraczejunikaćodkrywaniawłasnychbłędów.Uczeniesięprzezzapytanieibłądzenieustępujemiejscapraktyceszkolnejipostępowaniuzgodniezaktualnymwzorcem.

Efektywna komunikacjaZazwyczajpolscyuczniowiemogąmówićspontanicznieiwyrażaćswojezdanie.Jednakbardzoczęstobrakujeimumiejętnościradzeniasobiezdys-kusjamizinnymi,którzymająprzeciwnąopinię.Jesttocierpliwośćsłuchaniaorazutrzymaniedyscyplinyintelektualnejprzyjednoczesnymporównywaniuróżnychargumentów,atakżekontrolaemocji,którajestważnawtakichdys-kusjach,porazkolejny-umiejętnościmiękkie.

Strona 26

Wniosek z przedstawionych różnic

Należyterazwyjaśnić,żedysfunkcjonalnepraktykizarządzaniapołączoneznierealistycznymiambicjami,codoskutecznościstosowanychmetoducze-niasięblokująpoprawęumiejętnościmiękkich.

Prawdopodobnieniedasięusunąćprzeszkód,uczącsięsamemu.Jednakzmianapraktykizarządzaniamożepochodzićtylkoznaukiotym,dlategopunktemwyjściajestnauka,aniezmianapraktyk.

Czynnikiinstytucjonalnewwysokimstopniuwpływająnauczeniesię,aobecnysposóbnauczaniawPolsceniszczyumiejętnościmiękkieizniechęcauczniówdosamodzielnegoichzdobywania.

Inicjatywymającenaceluwspieranieprzedsiębiorcówsąwwysokimsto-pniuwykorzystywaneniezgodniezprzeznaczeniemprzezoportunistów,napędzanychzachowaniemprzekazanymprzezwątpliwewzorcedonaśladowania.

Skutkiemtychdysfunkcjijestdodzisiajstabilnywskaźnikniepowodzeniastartupówiniestetyniskipoziomsukcesu,gdzieistniejącefirmydziałająwniewłaściwysposóbzdynamicznymimożliwościamiiinicjatywamizmian.

Rozwiązywanie problemów

Terazzwracamysiędoprezentacji,wjakisposóbprogram”PrzyszliPrzed-siębiorcyPolski”opierasięnaniezbędnejwiedzyouczeniusięigłębokimspojrzeniunaobecnąsytuacjęwPolsce,atakżeodeklarowanychambicjachpolskichwładzifirmowychpotrzebachkadrowych.Takombinacjabadańsprawia,żenaszesugestiesąwykonalnewbardzodużymstopniu.

WtymdzialemożeszzobaczyćkrótkiewyjaśnieniepodstawyFEPjakopro-gramu“PrzyszłychPrzedsiębiorcówDanii”,któryzostałznaczniezmienionyizaadaptowany.PrezentujemyrównieżwyrażonepotrzebyświatabiznesuwPolscewpołączeniuztym,jakduńskatradycjanauczaniaiinnedobrezasa-dyuczeniasięmogąbyćwykorzystanedorozwiązaniajużujawnionychluk.

Nakoniecprzedstawiamy,cozrobiliśmypodczasprojektupilotażowegoFEP,abypoprowadzićCięprzezTwójwłasnyprojektimarketingTwojejpropozycjiwartości.

Należy teraz wyjaśnić, że dysfunkcjo-nalne praktyki zarządzania połączone z nie-realistycznymi ambicjami, co do skuteczności stosowanych metod uczenia się blokują po-prawę umiejęt-ności miękkich.

Strona 27

Przyszli Przedsiębiorcy Danii

Czym jest FED?

PrzyszliprzedsiębiorcyDanii(FED)toorganizacjanon-profit,którapowstaławceluwypełnienialukimiędzywiedząakademickąatzw.Praktykamibizne-sowymi.DobrepraktykiedukacyjnezainspirowałytwórcówFEPdoprze-niesieniamocnychstronprogramuduńskiegodoPolskidziękikorektom,którezostaływprowadzonenapodstawiedoświadczeńczłonkówFEDibadańdoty-czącychskutecznychpraktyk.

Adaptacje i dodatki od programu FED do FEP

CeleFEDdowyposażeniatalentówwróżnorodną,multidyscyplinarnąsieć,praktyczneumiejętnościipodejście“know-how”,abydysponowaćniezbęd-nyminarzędziamidowykorzystaniaszansnaprzedsiębiorczośćiprzeksz-tałceniepomysłówbiznesowychwrzeczywistość.FEDrobitopoprzez2-miesięcznyprogram,któryskładasięz7różnychwarsztatówzróżnychdziedzin,coprowadzidoStartupowegoWeekendiWielkiegoFinału.

FEDmakilkamocnychstron,któreokazałysiękorzystnedoprzeniesienianapolskirynek.GłównymaspektemznaczeniazidentyfikowanymprzezczłonkówIFAKwewspółpracyzczłonkamiFEDjestmożliwośćnawiązaniakontaktówzrówieśnikamizróżnychśrodowisk,atakżezprofesjonalnymiipotencjalnymiprzyszłymipracownikamilubwspółpracownikamiorazzdoby-ciemnowejwiedzy.Większośćalternatywnychmetoddostępnychnarynkuograniczagrupędocelowądouczestnikówopodobnychdoświadczeniach,zarównoakademickich,jakizainteresowaniach,copowoduje,żeuczestnicyniemogąsięuczyć,będącpozaswoimzwykłymśrodowiskiem.Tojestzłedlauczeniasię.

FEDkultywujekomunikację,pracującwróżnychzespołach,umiejętnościprezentacji,któresąważnedlaporównaniawFEP.Jednakże,napodstawiewcześniejszychustaleń,wprogramieFEDniemamożliwościuczeniasię,po-nieważwiększośćskupiasięnaciężkichumiejętnościach,którełatwomożnazapomniećiktóremogą,aleniemusząbyćużywanewprzyszłości.WynikatozbrakuwgląduwtransformacjęwiedzywprogramieFED.

Jakpokazująbadania,naukatrwadługo,costanowiwyzwaniedlagrupywie-kowejFED,wktórejpulatalentówwynosiod20do35lat.Wnaszychbada-niachodkryliśmy,żeprogrambędziebardziejkorzystnydlagrupywiekowejliceum,wktórymuczestnikomzostanierzuconewyzwanie,alebędąwspiera-niwtakisposób,żemożetobyćpodstawądoprzyszłejkariery.

Strona 28

Kolejnymzidentyfikowanymsłabympunktemjestbrakceluwynikupro-gramu,którypowstajewwynikuwprowadzającegowbłądmarketingu.FEDoświadczył,żezapewniakompletnyzestawstartowy,awielenauczanychumiejętnościniemaznaczenialubniemawpływunakarieręuczestnikówjakoprzyszłyprzedsiębiorca.WzwiązkuztymFEPjestdostosowywany,abyzapewnićzestawumiejętnościwewnętrznychiprzedsiębiorczych,ponieważrównieżgrupadocelowajestwwiekukształtowaniaswojejprzyszłości.

Duńska tradycja nauczania

PowinniśmyzacząćodstwierdzeniaNielsaBuuraHansena:“Wpostrzeganiuduńskiejszkołynauczanieiuczeniesiętonietosamo.Sąonedlasiebiekomplementarne.Niemogąsięnawzajemwymienić.Dlategoniemożnatwi-erdzić,żemożemyprzejśćodnauczaniadouczeniasię.”

Jakwiększośćludzizapewnezauważyła,wciąguostatnichkilkudziesięciulatstałosięnowoczesne,abymówićouczeniuzamiastonauczaniu.PrzezwielelattensposóbmyśleniaopercepcjizostałzapoczątkowanyprzezteorięautorstwaHowardaGardneraowieluinteligencjach.

TeorieGardnerasąpopularneodwczesnychlat90-tych.TeoriaGardneraanalizujepotencjałuczniów,anieichwady.Teoriaskupiasięnawielumoż-liwościachucznia(inteligencji)idlategojestodpowiednimnarzędziemdospełnieniawymagańszkołypodstawowejdlazróżnicowanegonauczania,naprzykładnauczaniedostosowanedopoziomukażdejosobywklasie.Podpewnymiwzględami,aledalekoodwszystkich,teoriaGardnerapasujedoduńskiejtradycjiszkolnej.

Problempolegajednaknatym,żehasło“idącodnauczaniadonauki”czę-stopokazuje,żeprzytejzmianienazwymożemyzapomniećoinnejbardzowybitnejduńskiejtradycji,amianowicie,żenauczycielmusimiećmożliwośćodniesieniasięzarównodoswoichmetodedukacyjnych,jakidoceluwyko-rzystaniatychmetodwjegoinicjatywachedukacyjnych.

Znajomośćtychokolicznościmożepomócnauczycielowiwnauczaniu.Po-jęcieuczeniasię,niemówinicotym,gdziejakonauczycielchceiśćzeswo-imnauczaniem(idlaczego).Dlategokoncepcjauczeniasięinauczaniawperspektywieduńskiejuzupełniasięnawzajem,aleniemożezastąpićsiebienawzajem.

Torozumowanieioddzielenienaukiodnauczaniajestwbudowanewwarsz-tatyFEP.DlauczestnikaFEPjesttoodczuwalnedziękiwyraźnemukierunko-wipołączonemuzprawidłowympoziomemzachętyapchnięciem.

Strona 29

Co Eksperci uważają za dobrą naukę?

Jakmówidefinicja,uczeniesiętozdobywaniewiedzylubumiejętnościpoprzeznaukę,doświadczenielubbycienauczanym.KnudIlleriswyjaśnia,żecałenauczaniezawieradwabardzoróżneprocesy,zktórychobamusząbyćakty-wne,zanimdanaosobamożesięczegośnauczyć:interakcjaipozyskiwanie.

Wswojejksiążce“Jaksięuczymy”(2007)Illerisprzedstawiapięćrodzajówuczeniasię:“Uczeniesię0”touczeniemechaniczne,wktórymimpulsjestakceptowanybezżadnejkorekty.Poprzezewolucjęetapówprzekształcasięwprzeciwieństwo:“UczeniesięIV”,którejestwyimaginowanąprzyszłąformąuczeniasięprzezzmysły.Illerispodkreśla,żeszerokierozumienietreścijestważnenietylkojakowiedzaiumiejętności,aletakżejaknaprzykładzrozumienie,znaczenie,przegląd,orientacjakulturowaispołecznaorazsamoświadomość.Motywacja,emocjeiwolauczniamająkluczoweznaczeniedlauczeniasię,atemogąbyćpotencjalnieaktywowanewprocesie“UczeniasięIII”,któreprzedstawiapodejście,wktórymmożnawprowadzićzmianyko-rygującewsystemiezestawówalternatywnych,alewciążkluczowenauczeniemożnadoświadczyćtylkow“UczeniesięIV”.

MatoistotneznaczeniedlawspieraniamodeluwymiarówIllerisLearn-ing,gdzieautorwyjaśnia,żedobranaukaskładasięztrzechkamieniwęgielnych.Znanyjako“TrójkątIlleris”:treści,zachętyiinterakcje,któreniesąpowszechne,abymogłybyćrównieaktywowanewkonwencjonalnymnauczaniu.Tradycyjnemetodynauczaniakładąnacisknatreść,podczasgdyzachętyiinterakcjepowinnyodgrywaćrównieważnąrolę.Illeriswrazzinny-miuczonymiwprowadzapogląd,że“zdoświadczeniapowinieneśsięuczyć”,któryjestrównieżduńskimwyrazemludowymwspierającymduńskątradycjęwinteraktywnymuczeniusięwklasach.

AutorzystalewspierająpoglądIllerisnatemattego,cojestuważanezadobrąnaukęidostarczająinformacjinatematróżnychaspektówznaczeniaaktyw-negouczeniasię.Abywymienićtylkokilku,D.FvanEyndeiR.WSpencer,badalizwiększonywpływnapamięćpoprzezuczeniesięprzezstosowaniemetod,podczasgdyJ.Hackathorniinnizakończylibadanie,żeaktywnemeto-dyuczeniasięsąściślepowiązanezwyższąwydajnościąuczestników.

Knud Illeris wyjaśnia, że całe nauczanie zawiera dwa bardzo różne procesy, z których oba muszą być akty-wne, zanim dana osoba może się czegoś nauczyć: interakcja i pozyskiwanie.

Strona 30

Kiedy się uczymy?

CykluczeniasięKolbajestdobrzeznanąteorią,którawspierawyżejwymie-nionychautorów,argumentując,żenajwiększywpływnauczeniesięwynikazdoświadczenia.WedługKolba(1984),procesuczeniasięprzebiegawedługschematulubcykluskładającegosięzczterechetapów,któreobejmujądoś-wiadczenie,refleksja,teoriaipraktyka,któreprzekształcająsięwnowycykluczeniasię.(Rysunek1).Meltzoffdokonałwielubadańnadpodkreśle-niemrolikrytycznegomyśleniawprocesieuczeniasię.“Krytycznemyślenietointelektu-alnadyscyplina,którawymagaprzetwarzaniaaktywnieiumiejętniekonceptualizacji,stoso-wania,analizowania, Rysunek 2: Kolb’s Cycle i/lubocenianiainformacjizebranychodlubgenerowanychprzezobserwa-cję,doświadczenie,refleksję,rozumowanielubkomunikację,służyjakoprze-wodnikpowierzeidziałaniu”(Scriven,1996)TowyjaśniaznaczenieczterechetapówKolba,ponieważrefleksjaodgrywaważnąrolęwprocesieuczeniasię,aleniejestmożliwabezobserwacjiidziałań.

DodatkowoL-D.Hammond,K.Austin,S.OrcuttiJ.Rossowswoichbadaniachwyjaśniająpogląd,żezarównomyśli,jakiemocjekształtująpro-cesuczeniasię.Umiejętnościmetakognitywne-umiejętnośćmyśleniaimonitorowaniawłasnegomyślenia-umożliwiająuczniomzarządzanieproce-semuczeniasię,poznanietrudnychnowychkoncepcjiiefektywnerozwiązy-wanieproblemów.Emocjerównieżodgrywająważnąrolę;uczniowie,którzysąprzerażeni,zaniepokojeni,przygnębienilubrozproszeni,niemogąskupićsięnaprzetwarzaniuinformacji.Pozytywneemocje-poczuciepewnościichęćdowysiłku-pomagająuczniommyśleć,wykonywaćzadaniaedukacyjneiprzetwarzaćnowąwiedzę.Inteligencjaemocjonalna-umiejętnośćrozpoznawaniairadzeniasobiezemocjami,rozwiązywaniakonfliktów,motywowaniasięiwytrwaniawobliczutrudności-możebyćtakżenauczanaiodgrywaćniezastąpionąrolęwprocesieuczeniasię.TeoriaXiTeoriaYMcGregorawyjaśnia,jakważnąrolęmaprzekazanieinformacjiodnadawcynawłaściwypunktwyjściadlawiedzy,atakżepostawa,kierunek,odpowiedzialność,motywacjaikreatywnośćsąbezpośredniozwiązanezzainteresowaniemzaangażowaniemiwzrostem.

Strona 31

Umiejętności miękkie a umiejętności twarde

Wkonwencjonalnychpraktykachuczeniasięgłównynaciskkładzionyjestnaumiejętnościtwarde,podczasgdyjakpokazująbadania,umiejętnościmięk-kieodgrywająrównieważną,jeślinawetnieważniejszą,rolęwuczeniusię.(Hes,2007).Zarównoumiejętnościtwarde,jakiumiejętnościmiękkiemająkluczoweznaczeniedlarozwojuosobistego,jednakżezróżnychpowodów.Ważnyjestrównieżfakt,żeumiejętnościmiękkiepomogąnamwzdobyciuumiejętnościtwardych,alenienaodwrót.Umiejętnościmiękkiesątrudniejszedozdobycia,sąbardzotrudnedozmierzenia,aleodgrywająnajsilniejsząrolęwprocesieuczeniasię.(Schulz,2008)Chociażniejesttomożliwe,abydokładniezmierzyćktóreumiejętnościmięk-kiesąnajważniejsze,naukowcyprowadząciągłebadaniazwiązaneztym,jakieumiejętnościmiękkiesąnajbardziejoczekiwaneprzezpracodawców.Przeprowadzonowielebadań,abypotwierdzićznaczenieumiejętnościinter-personalnychpotrzebnychwbiznesieiprzemyśle.Ichwynikiemsąinformacjezwrotne,któresugerują,żewśródpracodawcównadalpanujeniezadowoleniezbrakugotowościniektórychabsolwentówi/lubpracowników,którepowstałyzbrakuaktywnegouczeniasię(Nealy,2005).

NiskaWysoka Rysunek 3: Standaryzowana miara wymaganej biegłości (przedstawione wyniki są przybliżone)

Strona 32

Ankietaprzeprowadzonawśródkorporacjiprzedstawiaumiejętności,jakichwymagająfirmyodabsolwentówszkółbiznesowychiwyjaśnia,żenajwyższąrolęodgrywająróżnerodzajekomunikacji,pracyzespołowejorazprzywód-ztwa.WhetteniCameron(1980)przeprowadzilibadaniez420praktykującymimenedżerami,którzyzostaliwyselekcjonowaniprzezprzezswoichwspółpra-cownikówiprzełożonychjakonajbardziejefektywniwwielupublicznychiprywatnychorganizacjach.Wynikipokazały,żenajważniejszeumiejętnościnależądotejsamejkategoriiumiejętnościmiękkich-czylikomunikacjaiumiejętnośćprzywództwa.

Podczasgdytradycyjnenauczaniewpewnymstopniuobejmujeniektórezprzedstawionychumiejętności,takiejakumiejętnościprezentacjiczykomu-nikacjapisemna,większośćumiejętnościwymaganychprzezfirmyodabsol-wentówjestbardzomałolubwogóleniezidentyfikowanapoprzezedukację.

(...) większość umiejętności wymaganych przez firmy od absolwentów jest bardzo mało lub w ogóle niezidentyfi-kowana poprzez edukację.

Strona 33

Trend “uczeń-mistrz” w nauczaniu i transferze wiedzy

Jakwskazująbadania,motywacjaucznia,krytycznemyślenie,inteligencjaemocjonalnaodgrywająbardzoważnąrolęwprocesieuczeniasię,jednakzwracasięrównieżuwagęnatowjakisposóbmetodynauczaniaczyteżmentorowaniawpływająnauczeniesięichęćuczeniasię.BazującnateoriachT.Maynard`aiJ.Furlong`a(1993),istniejątrzyzdefiniowanemodelementoringu:kompetencje,stażimodelrefleksyjny.

Wostatniejdekadziebardziejpowszechnestałosięskupieniesięnahory-zontalnychmetodachmentoringu,ponieważpoglądtenzachęcadoprakty-cznegozaangażowaniaobustron.I.W.Calwert(2014)przeprowadziłbadanierelacjijeden-do-jednego:Mistrz-Uczeń.Głównewnioskipokazują,żechęćnauczaniajestrównieważnajakchęćuczeniasię.Ludzkiezachowanieipostawasąniedocenianewprocesieuczeniasięiabyzapewniaćskute-cznąwymianęinformacji,nauczycieltakżemusiwykazywaćzainteresowanie.Calwertwyjaśnia,żeporażkajestkluczowymelementemprzyuczeniasiędozawodu,cooznacza,żeuczeńMUSIPONIEŚĆPORAŻKĘ,nieodczuwającjednakupokorzeniaizniechęcenia.Innymważnympunktem,którywyjaśniaCalwert,jestto,żeotwartośćmistrzanadzieleniesięwłasnymibłędamizachęcauczniówdonauki.Tenfaktodgrywabardzoistotnąrolęwdoborzenauczycieli/wzorcówdonaśladowania,ponieważnauczycielpozaumieję-tnościamiidoświadczeniemmusibyćrównieżprzystępny.

Wyżejopisanebadaniasąpowodem,dlaktóregotakjakwyjaśniliśmywcześniejniejestwskazaneabyzapraszać“imponującychmówców”oraz“zwycięzcówzłotychmedali”donauczania,takjakjesttobardzoczęstowykonywane.

Jesttorównieżściślezwiązanezfaktem,żeuczniowiemusząnauczyćsiędziałać(ireagować)naróżnesposoby,aby“nauczyćsięjaksięuczyć”.Habitustonieświadomeuczeniesię,dlategoteżinterakcjaczłowiek-człowiekprzezdoświadczeniatworzytrwaływpływnauczeniesię.Rolanauczycielawtymjestkluczowa,ponieważjestwstanienietylkouczyćwiedzy,aleprzedewszystkimpomagauczniom“staćsięsobą”.(Højlt,Hermansen,2006).

JakwyjaśniaP.Jarviswswoimwywiadzie“Kształceniedorosłychjakotroskanacałeżycie”(“Adultlearningasalifelongconcern”),podczasuczeniasięludzieniepowinnibyćzbytniozobowiązanidoprzestrzeganiaściśleustalo-nychzasad,alepowinnipodążaćzamyślamiiodczuciami,któreprzyczyniąsiędowiększejinnowacjiwprocesiemyślenia.Tebadaniawyjaśniająrównież,dlaczegoróżnerodzajee-nauczaniaoraznis-kokosztowe,zdalneuczeniesię(np.kursyonlinezapewnianeprzezuniwer-

Strona 34

sytetyitp.),mająniewielkieznaczeniedlaefektywnegouczeniasię.

Warsztaty jako metoda nauczania

Treningumiejętnościmiękkichzapewniawielekorzyści,którewzmacniająefektywnąkomunikacjęzewspółpracownikami,pracodawcami,klientami,przyjaciółmi,członkamirodzinyitp.

Treningumiejętnościmiękkichpomagarównieżwbudowaniurelacjizinnymi,wdoskonaleniuzarządzaniaczasemorazulepszeniuumiejętnościorgani-zacyjnych.Umiejętnościmiękkierozwijająumiejętnościprzywódczewcelupoprawypracyzespołowej,kreatywności,wydajnościiproduktywności.Treningumiejętnościmiękkichzwiększaumiejętnośćradzeniasobiezestresem.Wynikaztego,żenaukaitrenowanieumiejętnościmiękkichwatmosferze“uczeniasięprzezrobienie”,wśródosóbzpodobnymiwyzwaniamijestopty-malnymwarunkiemrozwoju.Dlategoteżwarsztatysąkluczowąmetodą.

Metoda warsztatów

StrukturaWarsztatuFEPzostałazbudowanapoprzezpoczątkoweprzed-stawienieplanu,abyuczestnicymoglizrozumiećsiebienawzajem,atakżenauczyciela.Tenplanumożliwiarównieżkorzystnywpływnarefleksje.

Nauczanie poprzez “wzorce do naśladowania”

Wielefirmposzukujenajlepszegokandydatadozatrudnienianadanejpozycji.Częstooznaczato,żedanaosobapowinnamiećudokumentow-aneosiągnięciawdanejdziedzinie.Wnauczaniutakiepodejściemożebyćbardzoniebezpieczne,ponieważtakjakwiemy,dobryprzedstawicielhandlowymożestaćsiękatastrofalnymmenedżeremsprzedaży,tosamomożesięzdarzyćprzydoborzeosób,któreuczą.

Niemagwarancjinato,żenajlepszystolarzuczyniinnychlepszymstolarzemniżpotrafiłbytozrobićprzeciętnycieśla.Terozważaniamożnazrozumiećpo-przezanalizęzagadnieńopisanychpowyżej.Dlategoteż,lepiejjestoceniaćzdolnościnauczania,niżskupiaćsięwyłącznienadoświadczeniu,zapiskachwcvitp.

Zdrugiejstrony,jeślijedynąpodstawątransferuwiedzyjestumiejętnośćnauczania,uczeńczęstoniebędziemiałzaufaniadonauczyciela.Ponieważjużwczasachstarożytnychmożnabyłopoprosićbezpośredniegoprzełożone-gooporadę,odszefówoczekujesię,żeniebędąprosiliinnychowykonanie

(...) nauka i tre-nowanie umiejęt-ności miękkich w atmosferze “uczenia się przez robienie”, wśród osób z podobnymi wyzwaniami jest optymal-nym warunkiem rozwoju. Dlatego też warsztaty są kluczową metodą.

Strona 35

pracy,którejniemoglibysamiwykonać.To,byćmoże,niejestw100%racjonalne,instynktsprawia,żepodczaswarsztatówważnejeststosowanie“wzorcówdonaśladowania”zpewnympoziomemumiejętności.Dobreintencjeniepokierująsamolotem.

Dodatkowe porady dotyczące nauczania

Wyjaśnienie trójkąta edukacyjnegoModelKnud`aIlleris`a“Trzywymiarymodeluuczeniasię”(ang.ThreeDimen-sionsofLearningmodel)wyjaśnionypowyżejpokazuje,żeuczeniesięodby-wasięnawielupłaszczyznach.Wuczeniusięmusibyćsynergiapomiędzywewnętrznymprocesempozyskiwaniawiedzy(content+incentive)aproce-seminterakcjizewnętrznej,któryodbywasięmiędzyjednostkąindywidualnąaotoczeniem.

Każdaztychpłaszczyznodgrywaistotnąrolęwprocesieuczeniasię.Treścisąpowszechnierozumianejako“wiedza”.Jesttorównieżdziałzwiąza-nyzezdolnościamiucznia,rozumieniemorazrozwijającymisięwumiejętnoś-ci.Wprzypadkupłaszczyznywewnętrznegouczeniasiętendziałmusibyćzgodnyzmotywacją,emocjamiiwoląuczeniasię.Istniejąróżnerodzajemotywacji,ponieważpodczasuczeniasięmożeonapojawićsięzinnychpowodówdlakażdegouczącegosię.Aktywowanieodpowiedniejmotywacjimakluczoweznaczeniedlaprocesudługoterminowegouczeniasię.

Płaszczyznainterakcjidotyczykomunikacjiiwspółpracy,któresąbardzoważnymielementamirelacjiześrodowiskiem.

DlategoteżwarsztatyFEP,nauczycieleimentorzykoncentrująsięwbardzodużymstopniunabyciuprzystępnym.

Niebezpieczeństwo “Edu-Rozrywka”

Rozrywkazdominowaławieleaspektówżycia,równieżedukację.Edukacjarozrywkowa(Edu-rozrywka,ang.Edutainment)nazywanajestprzeznie-których“akademickimwypoczynkiem”.TentrendzauważamywwykładachTEDTalks,wakacjachpołączonychznauką,podcastach,internetowychgrachstymulującychpracęmózguitp.

PrzykładówtakzwanejEdu-rozrywkijestwiele.Jaksugerujesamosłowo,edu-rozrywkałączywsobieaspektyedukacjiirozrywkitworzącproduktyiserwisy,którychcelemjestpoprawaprocesuuczeniasięisprawienie,żebynietylkobyłprocesembezbolesnym,alenawetprzyjemnym.

Strona 36

NeilPostman,profesornowojorskiegouniwersytetuiteoretykmediów,krytykowałEdu-rozrywkęwswojejksiążcez1985roku“AmusingOurselftoDeath”.WksiążcePostmanargumentował,żekulturaprzesuwasięzdrukuwkierunkumediów,azatymidzieprzekształceniewieluaspektówżycia(polity-ka,religia,handel,edukacja)wshowbiznes.

Ryzykopoleganatym,żejeślirośniepopytnauczeniesięwformiezabawy,którejestzawszebliskieprzyjemności,liczbaosób,któresądobryminauczy-cielamispadnie.Łatwojestzrozumieć,żebokserwchodzącynaringmusiałspędzićwielewyczerpującychgodzinnasiłowniprzedwalką.Niktniebędziekwestionowałfaktu,żetylkonaetapiewyczerpaniaiprzybardzodużejwytr-zymałościmogąnastąpićbardzodobrewynikiwsporcie.Dotyczytorównieżnauki.Celemniejestdoprowadzeniedotego,abynaukabyłabardzotrudnymprocesem.Jednaknauczycielmusizaakceptowaćfakt,żewprocesieuczeniasiębędąpojawiałysięskargidotyczącezmęczeniaitp.Dlategoteżpodczasprocesunauki,bardzoważnejestprzypomnienieuczniomocelu,nagrodzieioinnychaspektachmotywacyjnych.

Wyzwania Autorytetu

Duńskiekspertnauki,Hemmingsen,twierdzi,żeistniejewbudowanyproblemzuczeniemsię.Ponieważcelemuczniajestpoprawaumiejętności,automaty-czniemaonmniejszyzakreswiedzyodnauczyciela.Gdybytakniebyło,wybranynauczycielniemiałbywystarczającejwartościdodanej.

Jesttobardzoważne,abydwiestronyzwróciłyuwagęnatąasymetrie.JakmówiHemmingsen,zwłaszczanauczycielpowinienbyćtegoświadom.Częs-topojawiasięryzyko,żeuczucieposiadaniamniejszejwiedzymożezniech-ęcićdonauki.Możetonawetsprawić,żeuczącysięudadząsiędomniejwykwalifikowanychźródełwiedzy.Jesttozwiązaneztym,coIlleriswyjaśniajako“procesinterakcjizewnętrznych”.

Możesięrównieżzdarzyć,żechęćpodporządkowaniasięporadomnauczy-cielajestsilnazewzględunapostrzeganiemocnychstronnauczycielaprzezucznia.Dlategobardzoważnejest,abyzaangażowaćzasadyetyki.Ponieważ“silnaosobowość”niejestrówna“silnymumiejętnościompedagogicznym”.Teumiejętnościniesąnawetskorelowane.Tenaspektjestzgodnyzwcześnie-jsządyskusjąnatemat“wzorcówdonaśladowania”.

Ryzyko polega na tym, że jeśli rośnie popyt na uczenie się w formie zabawy, które jest zawsze bliskie przyjem-ności, liczba osób, które są dobrymi nauczy-cielami spadnie.

Strona 37

Kontekst dla Przyszłych Przedsiębiorców

Wtymdzialeznajdująsięinformacjeoaktualnymstanie(przedsiębiorczej)edukacjiorazwyjaśnieniedlaczegojesttobardzoważne,abyPolskaorazinnekrajeskupiłysięnajejrozwoju.

Społeczeństwo zyskuje dzięki edukacji

Ogólnierzeczbiorąc,jestbardzowielebadańdotyczącychtego,dlaczegoedukacjajestkluczemdorozwoju.OECD,UNESCOorazglobalnepartnerst-wanarzeczedukacjisątylkokilkomainstytucjami,którewydałytakiespra-wozdanianaprzestrzenilat.

Jakoprzykładwpływuedukacjinawzrostmożnapodaćinformację,żeaż420milionówubogiejpopulacjibyłobynastałewyciągniętezubóstwa,gdybyotrzymaliśredniewykształcenie.Edukacjazredukukowałabyliczbębiednychludzinaświecieoponadpołowę.WedługdanychGPE,każdykolejnyrokedukacjizwiększaPKBkrajuo0,37%.

Wpływedukacjinarównouprawnienieodgrywarównieżważnąrolę.Jedendodatkowyrokszkolnymógłbyzwiększyćzarobkikobieto10-20%.

Umiejętnościmiękkiemogątakżemiećbardzoważnywpływnapokójistabil-ność.Tobardzosilnestwierdzenie,alemyzgadzamysięzbyłymprezyden-temIndii,profesoremktóryzdobyłponad30razystopieńdoktora,gdymówi:

“Tam, gdzie jest sprawiedliwość w sercu, jest piękno w charakterze. Kiedy jest piękno w charakterze, w domu panuje harmonia. Kiedy w domu panuje harmonia, istnieje porządek w państwie. Kiedy w państwie panuje

porządek, na świecie panuje pokój. “

Bezwątpienia,tesłowabrzmiąjakmarzenie.Jednakjesttorównieżbezdy-skusyjnymfaktem,żeistotaludzkamawielkipotencjałdotworzeniairozwo-ju.Jakjużwcześniejpisaliśmy,todospołeczeństwanależystymulowanierozwoju.Jeśliprocesjestodpowiedni,granicewzrostusąbardzowysokie.WPolscewielejużosiągnięto,alemożnapowiedzieć,żeowielewięcejjestdoosiągnięcia.

Przedsiębiorczość w Polsce

Potrzebneumiejętności.PerspektywypracowniczeiprzedsiębiorczeWnioskujączrozdziału“Największeproblemywpolskimsystemieoświaty”wyraźniewidać,żeumiejętnościmiękkiestająsięcorazważniejsze.

Strona 38

Jednakżeedukacjawszkołachapraktykiwsiedzibiepracodawcysąjakdwaróżneświaty,którefunkcjonująosobnoiniekomunikująsięzesobąwwystarczającymstopniu.

WbadaniachprzeprowadzonychprzezInstytutBadańEdukacji(IBE),przed-siębiorcyimenedżerowiezostalipoproszeniowskazanienajważniejszychkryteriówstosowanychprzezfirmęprzyzatrudnianiuabsolwentów.Wynikibadańwskazują,żeumiejętnościmiękkieodgrywająbardzoistotnąrolę.Licząsięumiejętnościpracywzespole,odpowiedzialnośćzazadaniagrupowe,samodzielnemyślenie,umiejętnośćrozwiązywaniaproblemów,kreatywnośćwznajdowaniurozwiązań,umiejętnośćporozumiewaniasię.

PodobnebadanianaukowewPolscepotwierdzają,żespołeczneiemocjo-nalnekompetencje,takiejakwytrwałośćwosiąganiucelów,samoregulacjaorazumiejętnościinterpersonalne,sąrównieważnewosiąganiusukcesówwedukacji,karierzezawodowejiżyciuspołecznym,jaktypoweumiejętnościpoznawczewokreślonychprzedmiotach.PonadtobadaniaprzeprowadzoneprzezBostonConsultingGroupwewspółpracyzWorldEconomicForumwPolscedowodzą,żeumiejętnościmiękkiesąnajważniejszymkryterium(32%)branympoduwagęprzezpracodawcówpodczasrekrutacjiabsolwentów.Kompetencjeintelektualneiakademickie,choćnadaluważanezaważne,majądrugorzędneznaczenie(BCG,WorldEconomicForum,Nowawizjaedukacji,2015).

Badania (..) dowodzą, że umiejętnoś-ci miękkie są najważniejszym kryterium (32%) branym pod uwagę przez pra-codawców pod-czas rekrutacji absolwentów.

Strona 39

Jeśli pracodaw-ca ma dwóch kandydatów z podobną eduk-acją i doświad-czeniem, kandy-dat z wyższymi umiejętnościami interpersonal-nymi będzie miał większe szanse.

Rysunek 4: Najważniejsze kryterium stosowane przez firmę przy zatrud- nianiu absolwentów

TesamewnioskiprzedstawiająbadaniaprzeprowadzoneprzezSzkołęGłównąHandlowąAmericanChamberofCommerceorazErnst&Young.Badaniapodkreślają,żeidealnykandydatpowinienbyćkomunikatywny,otwartynanowąwiedzę,elastyczny,musiposiadaćumiejętnośćpracywgrupie,umiejętnośćdostosowaniasiędozmiany,atakżezdolnośćwymyśla-nianowychrozwiązań.Ocenynaświadectwieodgrywajądrugorzędnąrolęwprocesierekrutacji.Jednakmenedżerowiezfirmprzyznają,żeocenynaświa-dectwiesąnadalważne,ponieważpokazujązaangażowanieipotencjałdanejosoby.

Chociażbadaniapodkreślająfakt,żeumiejętnościinterpersonalnesąnaj-bardziejdocenianeprzezmenedżerów,nieoznaczato,żeabsolwenciniepowinnizapisywaćwswoimCVkierunkustudiów,nazwyszkoły,czyteżdoś-wiadczeniazawodowego.JedenzpartnerówZarządzającychzErnst&Youngpodkreśla:“Jeślipracodawcamadwóchkandydatówzpodobnąedukacjąidoświadczeniem,kandydatzwyższymiumiejętnościamiinterpersonalnymibędziemiałwiększeszanse”.

Strona 40

Rysunek 5: Kompetencje najważniejsze dla badanych pracodawców: waż-nosc vs. ocena posiadania przez absolwentów

Wbadaniuwziętorównieżpoduwagępytanie“Jakichkompetencjiikwali-fikacjinajbardziejbrakujepracodawcomuzatrudnionychabsolwentów?”.Poniższywykrespokazuje10kompetencji,wktórychwystępujenajwiększaróżnicapomiędzyważnościądlapracodawcyasamoocenątejkompetencjiprzezabsolwentów.Możemywywnioskować,żeistniejeznaczącaluka,np.wumiejętnościokreślaniaiuzasadnianiapriorytetów(-1,14pkt,25%),umi-ejętnościorganizacjipracyiefektywnegozarządzaniaczasem(-1,09pkt,25%),poprawnejsamoocenie-zrozumieniuwłasnychmocnychstroniograniczeń(-1,03pkt,25%),efektywnejkomunikacji(-0,95pkt,20%),umi-ejętnościformułowaniairozwiązywaniaproblemów(-0,84pkt,19%),umie-jętnościpracywzespole(-0,81pt,18%),zaangażowaniu(-0,8pkt,18%),umiejętnościzarządzaniaprojektami(-0,8pkt,21%).

Poniższywykreswskazuje10kompetencjionajwyższymrankinguważności(wkolorzeszarym)wporównaniuześredniąocenąpoziomutychkompetencjiwśródabsolwentówprzezfirmybiorąceudziałwbadaniu(nażółto).Różnicawpoziomieoczekiwanychkompetencjiiichaktualnympoziomiejestznaczą-ca.Największelukiwystępująwumiejętnościokreślaniaiuzasadnianiaprio-rytetów(-1,14pkt),umiejętnościorganizacjipracyiefektywnegozarządzaniaczasem(-1,09pkt)orazwefektywnejkomunikacji(-0,95pkt).

Strona 41

Rysunek 6: Kompetencje z najwiekszą luką kompetencyjną w stosunku do oczekiwań pracodawców

Wyzwania przyszłości

Jakbadaniapokazują,umiejętnościmiękkiesąniezbędnezarównodlaprzed-siębiorcy,jakipracownikówzarządzających.Jednakzastanawianasjakieumiejętnościbędąwymaganeodprzedsiębiorcówwciąglezmieniającejsięgospodarceipodejściudoglobalizacji?

Izolacja

RaportzostatnichlatopublikowanyprzezKomisjęEuropejską(HARNESS-INGGLOBALIZATION,maj2017r.)opisujedziałaniazmierzającedoizolacjiwielukrajów.Wielostronnenegocjacjemającenaceluusunięciebarierhan-dlowych,wostatniejdekadziewdużejmierzeutknęływmartwympunkcie,prowadzącdotego,żeizolacjapowraca.Nawetkraje,któretradycyjniebroniłyotwartej,globalnejgospodarki,rozważająobecnierozwiązaniaprzy-czyniającesiędozahamowaniaimportu,ograniczeniaimigracjiifaworyzowa-niaprodukcjikrajowej.Wszystkotoprzyczyniłosiędowyraźnegospowolnie-niawzrostuhandlumiędzynarodowego.

Strona 42

PolskawczasierządówpartiiPISrównieżpodejmujedziałaniazmierzającedoizolacji.JakpodajeFinancialTimes,PremierMateuszMorawieckinapoczątku2018r.przybyłdoBudapesztunapierwsządwustronnąwizytęodczasupowołanianastanowisko.JegospotkaniezViktoremOrbanempoka-załościsłezwiązkirząduzsojusznikamikonserwatywno-nacjonalistycznyminaWęgrzech.PanOrban,którymówił,że2018,będzie“rokiemwielkichbitew”przeciwkowielokulturowymwartościomEuropyZachodniejpowiedział:“Niechcemyżyćwimperium,aleraczejwsojuszuwolnychnarodów”,nazy-wającpolitykęmigracyjnąUniiEuropejskiej“spektakularnąporażką”imówiąc,żeEuropamożebyćsilnatylkopoprzez“zachowanieswojejchrześcijańskiejkultury”.

JakpodajeFinancialTimes,PolskabyłakiedyśpostrzeganajakonajbardziejobiecującykrajUniiEuropejskiejwEuropieŚrodkowejiWschodniej,krajcieszącysiętransformacyjnymwzrostemgospodarczym.Alekonserwatyw-no-nacjonalistycznyrządtegokraju,kierowanyprzezPrawoiSprawiedliwość,od2016r.niepokoisojusznikówUE,zmieniającsystemsądowniczyimediapublicznewkraju(FinancialTimes,Eastvwest:HungaryandPolandfighttogetherinEUclash).

Jakiwpływmataizolacjanaprzedsiębiorczość?Handeljużstałsiębardziejskomplikowanyzewzględunaizolację,apotrzebaporadzeniasobiezróż-norodnościąbędzienarastała.Wzwiązkuztymumiejętnościmiękkie,którezostaływymienionewpowyższychbadaniach,odegrająjeszczewiększąrolę.

Następnieopracowaliśmypodstawoweibardziejzaawansowaneumieję-tnościnauczaniaiprzedstawiliśmydlaczegoczasjestważnymczynnikiemwrozwijaniuumiejętności.Wyjaśniamy,żetylkodziękiwspólnemuwysiłkowiizaangażowaniuosóbmożemyosiągnąćoptymalnąnaukęiprzynieśćkorzyścijednostkom,firmomispołeczeństwu

Strona 43

PODSUMOWANIE

Podsumowującwnioskizdoradczejczęściraportumożemypotwierdzić,dlaczegowarsztatyFEPsąodpowiedniąinicjatywą,któraprzyczyniasiędolikwidacjilukipomiędzyedukacjąszkolną,akarierą.

Rozpoczęliśmyodprzedstawieniaistniejącychwyzwaństojącychprzeddziałemzarządzaniazasobamiludzkimiiorazprzedinicjatywamiwświe-cieedukacji.Niektórewyzwaniastojąprzedprzedsiębiorstwamiinneprzedjednostkamioświaty.Zeznajomościątychaspektówjestłatwiejzrozumieć,dlaczegonowepodejściejestpotrzebne.

Niewszystkieluki,którewymieniliśmysąnowe.Dlategoteżwymaganezmia-nysąkoniecznewodpowiednichkategoriach.

Zaprezentowaliśmytakżeinformacjeowysokimiutrzymującymsięwskaźnikuupadłościstartupów.

Następnie,podsumowaliśmypodstawowe,jakibardziejzaawansowanemetodynauczania,iuargumentowaliśmy,dlaczegoodpowiedniwiekjestbardzoważnymczynnikiemwrozwijaniuumiejętności.Niemawątpliwości,żetylkodziękiwspólnemuwysiłkowiwszystkichinteresariuszymożemyosiągnąćoptymalnyprocesnauczaniaiabyskorzystałnatymmłodzież,firmyispołec-zeństwo.

Strona 44

Pokrycie luki pomiędzy światem nauki i biznesu poprzez warsztaty FEP

PrzedstawiliśmystatusipoziomświadomościwPolscenatematproblemulukipomiędzyświatemnaukiiświatembiznesu.Przedsta-wiliśmytakżewjakisposóbobecnaformaedukacjiwramachwiększegoprocesusocjalizacjiprowadzidoutrzymywaniasiębrakuumiejętnościprzedsiębiorczych.Wyjaśniliśmy,dlaczegoobecnyrozwójpatriotyzmuiizolacjiwwielukrajachodgrywaważnąrolę.

Rysunek 7: Warsztaty FEP

Następniewyjaśniliśmy,wjakisposóbwykorzystaliśmyistniejącąipop-ularnąformęwarsztatówzrynkuduńskiegojakoinspirację.Dostosow-aliśmyformęwarsztatówdopolskiegorynku,zewzględunakontekst.

WarsztatyFutureEntrepreneursofPoland(FEP)zostałystworzonewramachprogramuErasmus+,KA2,Wymianadobrychpraktyk,wewspółpracypolskiejfundacjiMyFuturezduńskąfirmąInstituteForAppliedKnowledge,któramawieloletniedoświadczeniewnauczaniuformalnyminieformalnymwKopenhadze,Danii.

Podczasczterodniowychwarsztatówpoświęconych“przedsiębiorczościiintraprzedsiębiorczości”,FEPzapewniadawkęprzydatnejwiedzyorazinteraktywne,praktycznedoświadczeniedlamłodzieżywwieku16-18lat.Uczestnicypodczaswarsztatówzdobywająumiejętności,którepomogąimodnieśćsukcespodczasprzyszłejkarieryiedukacji.Czterodniowyprogramobejmujepracęwgrupach,któraostatniegodniakończysięprezentacjąprzedjuryiWielkimFinałem,wktórymzwycięskadrużynaotrzymujenagrodę.Nagrodanawarsztatachmożebyćdostoso-

Strona 45

-wanadobranżyizasobówfinansowych.Ważnejestjednak,abypostrzeganawartośćnagrodybyłarównalubprzewyższaławysiłekuczestników.

ProgramFEPzostałdos-tosowanydogrupydoce-lowejiskupiasięprzedewszystkimnaumiejęt-nościachmiękkich,którezostałyzdefiniowanenapodstawiebadańjakoważnedlafirmispołe-czeństwa.Czastrwaniawarsztatówzostałdobra-nydogrupydocelowejioczekiwanychrezul-tatów.Warsztatyobe-jmują4intensywnednipracy:wczwartek,piątek(od17:00do21:00)oraz

sobotęiniedzielę(od9:00do18:00).Lokalizacjawarsztatówjestłatwodostępnadlawszystkichuczestników.

ProgramFEPjestbezpłatnydlauczestników,obejmujeśniadanieilunchoraznapojepodczaswarsztatów.Jedynymkosztemzestronyuczest-nikówjestpokryciekosztówdojazdunawarsztaty.

Szczegółowyplanwarsztatówmożnaznaleźćwzałącznikutegodokumentu.

Rysunek 8: Warsztaty FEP

Rysunek 9: Warsztaty FEP

Strona 46

WarsztatyFEPdająmożliwośćwprowadzeniadoprogramunauczania,metody“naukaprzezdziałanie”wtakimetapieżyciamłodzieży,kiedyrozwijanieumiejętnościmiękkichjestmożliwe.FEPzapewniaodpowiednibalanspomiędzypresjąanagrodąistymulujeodpowiedniprocesrekru-tacjitalentów.

Tenkontekstzapewniaoptymalneskupieniesięnaumiejętnościachmięk-kich.Wynikiankiety,którewypełniliuczestnicywarsztatów,sądobrymwskaźnikiempotwierdzającym.Pomimo,żestwierdzenie“podobałomisię”nieoznaczategosamegoco“nauczyłemsię”.

Zastosowane umiejętności miękkich

Niektórezumiejętnościmiękkich,któreprogramFEPpomagaudoskon-alićto:otwartość,umiejętnośćsłuchaniairefleksji,komunikacja,umiejęt-nośćpracypodpresją,odwagaorazopiekuńczość.

Umiejętnościmiękkiesąbardzotrudnedozdefiniowaniaiokreślen-ia.Umiejętnościmiękkiepomagająskuteczniezdobywaćumiejętnościtwarde,więcichpunktwyjściamusibyćwcześniejszyniżzazwyczajwpodobnych,istniejącychinicjatywach.

Rola wolontariuszy i przystępnych autorytetów

Dziękitemu,żeuczestnicyczująsiębardziejzachęcenidoroz-mowyzprezentującymlubmentorem,bezpoczucia“jestemjedynymszczęściarzem”,osiągająoniowieległębszeibardziejowocnekonwer-sacje,niżmoglibyosiągnąćgdybyśmypowiedzieli:“PrzedstawiamyWammistrzaświata,abyściegopodziwiali”.

Niektóre z umiejętności miękkich, które program FEP pomaga udo-skonalić to: otwartość, umiejętność słuchania i refleksji, komu-nikacja, umie-jętność pracy pod presją, odwaga oraz opiekuńczość.

Jakjużwyjaśniliśmy,przystępnośćjestniezbędnadlaefektywnejnauki.Pro-gramFEPłączydoświadczeniemłodychutalentowanychmentorówzosobamiktóresąwzorcamidonaśladowania,autoryte-temdlamłodzieży.Wolon-tariuszeiosobyprezentu-jącezostałytakdobrane,abyosiągnąćmaksymalnąwartośćdodanądlauczest-ników.

Rysunek 10: Warsztaty FEP

Strona 47

Takiepodejściewywarłodużąpresjęnaosobachktóreprezento-wały.Radzimywybraćtylkotych,którzymająodwagę,abyrozma-wiaćoodwadze,gdysamisąniedokońcapewnisiebie.Takichosóbjestniewiele,aleichwpływwprocesienauczaniajestfenomenalny,takjakopisywałytosamebadania.Niektórym,uwzględnieniesłynnejosobylubcelebrytówwmateriałachmarketingowychmożewydawaćsiękorzystne.Jednakbądźmyświadomi,żetakiepodejściemożezaszkodzićnauceumiejętnościmiękkichjeśliniejestprawidłowodozowane.

Wolontariuszetakżeodgrywająważnąrolęwprocesienauczania.ZbadańIlleriswiemy,żenietylkomotywacjauczniaodgrywaważnąrolę.Nauczy-cieltakżemusiwykazaćchęćnauczania.NawarsztatachFEP,usuwającaspektmotywacjifinansowejosóbzaangażowanychwprocesnauczania,możemywybraćosobyzsercemdlaedukacjizamiastosoby,któremająsercedowynagrodzeniafinansowego.

Organizującwarsztatyupewnijsię,żemniejdoświadczeninauczycieleiwolontariuszeotrzymająodpowiednieinstrukcje.Zmniejszytoryzykozłegopoinformowaniauczestnikówprzezwieluwolontariuszyimentorówpodczaspracynadrozwiązaniami.

Rysunek 11: Warsztaty FEP

Strona 48

Praktyczne aspekty programu FEP

Wtymrozdzialewyjaśnimykonkretnekorzyścipłynącezzarządzaniaprojektemiwsparciamarketingowego.

FundacjaMyFuturewrazzfirmąInstituteforAppliedKnowledgeopra-cowałaczterodniowyplanwarsztatówotematyce“Intra&Entrepreneur-ship”znaciskiemnaumiejętnościmiękkie.Przedstawionyponiżejplanmarketingowyilustrujegrupędocelowąorazstrategie,którezostaływdrożonepodczasprojektupilotażowego2018rokuwcelurekrutacjiuczestnikóworazzaangażowaniazaintereso-wanychstron(tj.menedżerowie,wolontariuszeitd).WarsztatyFEPniesątylkojednazwieluinicjatywnieformalnejedukacji;naszunikalnynacisknastworzeniewarsztatówzskupieniemsięnaumiejętnościachmiękkichdajenamprzewagęnadpodobnymirozwiązaniami.FEPdajefirmomiinnyminteresariuszommożliwośćzdobywaniaidzieleniasięumiejętnościamipoprzezpodejście“uczeniesięprzezdziałanie”.

Korzyści dla interesari-uszy Programpilotażowywarsz-tatówzostałzrealizowanydziękiwsparciufinansowymprogramuErasmus+,KA2.WprzyszłościwarsztatyFEPmusząobejmowaćpakietysponsorskiedlafirmiindywidualnychpartnerów.JesttoplanowanysposóbpodtrzymaniainicjatywyFEPpozakończeniufinansowa-niaUE.Niemamywątpli-wości,żezwrotzinwesty-cjidlaspołeczeństwajestznaczniewiększyniżzwiększościinnychinicjatywzwiązanychzkonwencjonal-nymnauczaniem.

Rysunek 12: Materiały marketingowe

Rysunek 13: Materiały marketingowe

Strona 49

Oczekujemy,żezwiększonaświadomośćnatemataspektówporuszonychwprogramieFEPbędzieprowadzićdopotencjalniewiększegozapotrze-bowanianaumiejętnościmiękkieiwiedzęzdobytąwprogramieFEPodfirm.Topowinnospowodowaćciągłekorzyścimiędzyinteresariuszami.

Limity i ograniczenia

Tak,jakwprzypadkukażdejinicjatywywprogramieFEPbędąlimityiograniczenia.Jesteśmywpełniświadomi,żeczterydniwarsztatównieprzyczyniąsiędorewolucji.Anidlaspołeczeństwa,anidlajednostki.Uważamy,żejesttobardzoważneabyodróżnićdorobekintelektualnyodfałszywychobietnictegocojedno-dwudnioweseminariummożezrobićdlafirmylubdlaindywidualnejosoby.Takieofertysądostępnenarynku,a90%znichjestnieefektywne.My,wpełnizgadzamysięzbadaniamiJarvisaiinnych.Uczeniesięprzezcałeżyciejestkluczem.

Dlategoteżważnejest,abykażdy,ktorozpocząłrozwójumiejętnościmiękkich,zrozumiałdługoterminowąperspektywę.Motto:“Rzymniezostałzbudowanywjedendzień.”jestprawdopodobnienajbardziejtrafnymmotemwtymkontekście.WarsztatyFEPtodobrypoczątek.Prawdopodobniejedenznajlepszych.

Oczywiścieistniejedużoograniczeń.Chcielibyśmywskazaćtutajmiędzyinnymiprocespozyskiwaniasponsorów(budżet),ponadto,ważnejest,abyodpowiedniozaplanowaćprocesrekrutacji.

AbywarsztatyFEPzakończyłysięsukcesem,uczestnicymusząodsamegopoczątkubyćrówniechętnidonauki.Oczywiście,możliwejestabyzmotywowaćtych,którzyniesązmotywowani,aletenaspektjestpozazakresemprogramuFEP.

Strona 50

Marketing

Cele marketingowe

1.Zdobycieconajmniej3umówpartnerskichnawarsztatyFEP2.Uzyskanieminimum3umówzinstytucjamiedukacyjnymi3.Zrekrutowanie30osóbwprzedzialewiekowym16-18zregionunawarsztatyFEP4.ŚwiadomićinteresariuszomnaczympolegająwarsztatyFEPzbudowaćrelacjepomiędzyfirmamiorazszkołami

Strategia komunikacji

Wrazzewdrożeniemwarsztatówważnebyłopołączenieróżnychczynnikówmarketingowychtakichjak:produkt,cena,wygodaorazpromocja.PoniżejzostałyprzedstawioneelementystrategiimarketingowejFEP.

Co oferujemy:Oferujemyrozwiązanieproblemujakimjestprzepaśćpomiędzyedukacjąszkolnąapracąfirmach.Dostarczamydodatkowemożliwościdoistniejącychjużofertnarynku.

Nasza propozycja wartości dla partycypantów: Zapewniamynoweiniezbędnedopełnienie,nieformalnejedukacji,chodzitutajposzerzenieumiejętnościmiękkichdlaintraprzedsiębiorcówiprzed-siębiorcówwPolsce.

Nasza Unikalna Cecha Oferty:Ofertaopartaolepszespostrzeżeniabazującanasprawdzonejskandy-nawskiejtradycjinauczania:1.Wysokistopieńuczeniasiępoprzezdziałanie2.PostawieniesięwrolinauczającegoOdnoszącasiędorozpoznanychizbadanychnieefektywnychmetodniedlazysku

PromocjaWoparciuoprzeanalizowanemożliwościnadanymrynku,poniżejnas-tępującekanałyreklamowe,którenależywykorzystać1.Lokalnegazety,publikująckomunikatprasowy2.Lokalneradia,10-minutowarozmowazorganizatorami3.Odpowiednieforainternetowe,publikująckomunikaty

Usłyszałem i zapomniałem Zobaczyłem i zapamiętałem Zrobiłem i zrozumiałem

Strona 51

Spotkania promocyjne1.Wizytyorganizatorów,wolontariuszywszkołach,firmach,organizacjach2.Uczestnictwowwydarzeniachbiznesowychihandlowych-nawiązy-waniekontaktówzpotencjalnymiuczestnikami,sponsoramiiinnymi.3.Bezpośredniekampaniemarketingowe–wizytywszkołach,kierowanebezpośredniodomłodzieży4.Biuletynoprogramie/dodawanienajświeższychinformacjiwistnieją-cychbazach5.Mediaspołecznościowe:Instagram,Facebook,Linked-in

Narzędzia marketingowe1.Dziesięćplakatówzróżnymimotywującymihasłami.Trzyrodzajeulotekzlogotypamipartnerów,zawierającedetalenatematwarsztatów,kiedyodbędziesięrekrutacja,dokładnedatyorazczastrwaniawarsztatów.2.Trzybiuletynowee-mailewysyłanedoposiadającejbazyorganizacjiipartycypantów3.Reklamamedialna:zdjęciaorazkomunikatyprasowe,wywiadyradioweorazlokalnereportażetelewizyjne4.PodstronanaMyFuturestworzonanawarsztaty5.Prezentacjedlamłodzieżyorazszkół6.Sponsoringmedialny-gazeta,radio,telewizja7.Marketingszeptany-ambasadorzy,wolontariusze,znajomi

ZasięgPodczaspilotażowegoprojektu„FEPSpring2018”marketingbezpośredniodegrałdużąrole.Biorącpoduwagęgrupydocelowe.Patrzącnawyniki63,3%uczestnikówdowiedziałosięoFEPpodczasprez-entacjiprzeprowadzonychwszkołach.65%instytucjinaukowych/szkółzgodziłosięnaprzeprowadzeniemarketingubezpośredniegopodczaszajęćwszkołach.Prezentacjezajmowałyokoło20minut,podczasktórychuczniowieoraznauczycielemoglidopytaćorganizatorów/wolontariuszyoszczegóływarsztatów.Oczywiścieniemogliśmystwierdzićktórenarządziemarketingowesprawdzisięprzynaszymprzedsięwzięciu.Wyciągnęliśmywnioskiżepowinniśmypostawićbardziejnakontaktosobisty(prezentacjew

Rysunek 14: Spotkanie promocyjne

Strona 52

szkołach)niżnarzędziamarketingowektórewmniejszymstopniusprawdziłysięunastakiejakdrukowanieulotek,komunikatyprasoweczyinternetowe.Analizującinformacjeodpozostałychinteresariuszy–ważnąroleodegrałyznajomości.10na13partnerówzdecydowałosięnawzięcieudziałuorazdowiedziałosięonaspoprzezsieciznajomości(networking).Pozostałe3zapomocąbezpośredniegokontaktutelefonicznegooraze-milowegoodorganizatorów.Kolejnastrategiąktóraokazałasięzadziałaćpodczaspilotażowegoprojektubyłmarketingszeptany.Wedługankietyprzeprowadzonejnamłodzieżywwieku16-18latwnioskujemyżemłodzieżtaliczysięzezdaniemrodzicóworaznauczycielijeżelichodzioaspektyedukacyjne.Aż13,5%respondentówdowiedziałosięoprogramieFEPwłaśnieodrodzicóworaznauczycieli.

Czas trwania marketingu i budżet

Całkowityczastrwaniamarketingto8miesięcy.Wdodatkowejsekcjimożnaznaleźćszczegółowyprogrammarketingowy.Budżetprzeznaczonynamarketingzostałprzeliczonynapolskąwalutę(zł).Funduszzostałoszacowanynapodstawiepotrzebstrategiimarketin-gowejprojektupilotażowego.

Rysunek 15: Materiały marketingowe

Strona 53

Poniższatabelaprzedstawiaszacunkowewydatkizwiązanezmarketingiem.Tabelaniezawierainnychwydatkówzwiązanychzimplementacjąwarsz-tatów,marketingupowarsztatach,jakrównieżwydatkówadministracyjnych,wszystkietewydatkisązależneodlokalizacjiorazczasuwydarzenia.

Strona 54

Rysunek 16: Budżet marketingu

Strona 55

Zarządzanie projektem i implementacja

Tasekcjaobejmujeplanprojektu.PlanjestgłównymipodstawowymnarzędziemdokierowaniarozwojemprogramuFEP.CzterodniowawizjawarsztatówFEPmogłazostaćzrealizowanatylkowtedygdyplanjestracjonalnyidostosowanydokontekstu.Celemsekcjijestprzedstaw-ieniewszelkichwskazówekizaplanowanierozwojuwarsztatów.Zaimple-mentowanieprojektuwymagazbalansowaniaaspiracjiorganizatorówopisanychwplanieidostosowaniesiędowarunków,któreulegnązmianiewcałymokresieobowiązywaniaplanu.Naturalnąrzecząjesttożeorganizatorzyrównieżbylistawianiprzedwyzwaniamipodczascałegoprojektuzczymwiązałosięrozwiązywanienapotkanychzdarzeńpodpresjączasu.Takjakzostałowspomnianewcześniejwhasłachnaplakatach,czykiedyprogrambyłprzedstawianyuczestnikom–naukapoprzezpracę.

Pracanadwarsztatamiiprzeprowadzenieichdałowieleokazjidonaukidlaorganizatorów.Jesttościślezwiązanezzałożeniamiorazwiarygod-nościąwarsztatów,amianowicieosobyktórepoczątkowoniedokońcazdawałysobiesprawęolucejakawystępujewkonwencjonalnymnauczaniu,mająmożliwośćzdobyćwiedzynatentemat.Osobyzarządzającepowinnyuważniemonitorować,czytakanaukamamiejsce,ajeżeliniemożepodjąćdziałanianaprawcze.

Wtejsekcji,poruszanesątakiezagadnieniajakszczegółowezasadyprogramuorazbadaniarynkujakiesązalecanedorealizacjiwizjiicelówtegoplanu.Celemogólnegoplanuwdrożeniajestzebranieidostarczeniewszystkichdostępnychnarzędziwdrożeniowychorazopisaniejakzostałyonezastosowaneprzyimplementacjiplanu.

Planzarządzaniamadwagłównecele,któresąwspieraneprzezsiedemmniejszychorazszeregdziałań,któremajązazadanieosiągnięcietychgłównychcelów.Zawierarównieżwspierającepolitykiiprocedury,któreumożliwiająefektywnyispójnyrozwójwarsztatówFEP.

Strona 56

EtapyplanuwdrożeniowegoIstniejądwagłównecele:1.ZapewnieniewskazóweknaprzyszłewarsztatyFEPabyodbywałysięonespójnyijakościowysposób,

2.Zoptymalizowaniekosztówpoprzezefektywnąanalizępodejmowanychdecyzjiprzyzarządzaniukonkretnymikwestiami.

Wplanieprojektuistniejąetapy:1:Zrozumienieróżnicmiędzyedukacjąwszkołachapotrzebamirynkupracywdanejbranży/dziedzinie2:Tworzeniewytycznychdoplanowaniatj.ośczasu,zasobyorazzrozumie-niejakiudziałwszystkichinteresariuszywzarządzaniewarsztatamiFEP.3:Stworzeniewskazówekdotyczącychrekrutacjitalentów4:Stworzenieplanurealizacjiwarsztatów5:Opracowanieewaluacjiprogramu,którepomogąustalićczywarsztatyzakończyłysięsukcesem6:Opracowaniewytycznychdotyczącychocenyiraportowaniaskutecznościplanuzarządzaniapoprzezprzeglądraportóworazmonitorowanie.

Poniżejznajdujesiękilkadziałańpodjętychwramachkażdejstrategii,któreopisująwjakisposóbzostanąoneosiągnięte:Intencja

Figure nr 7: Przykład Listy Zadań

Strona 57

CelemplanuwdrożeniowegowarsztatówFEPjestukierunkowaniedziałańpriorytetowychdlafazypoczątkowej-implementacjeplanuzarządzania.Harmonogramwdrożeniapodajepowiązaniamiędzyplanemstrategiizarządzaniaawynikamiiakcjamijakiemajamiejscenacodzień.TenPlanZarządzaniazostałopracowanynapodstawiepilotażowegoprojektu„WarsztatyFEP2018”,którezostaływdrożonejakocześćprogramuErasmus+KA2.

Czas trwania oraz zakres Planzarządzaniaprojektemto6miesięcy.Możnagopodzielićnatrzyfazy:Faza1:InicjowanieprojektuFaza2:WdrożenieIorazIIFaza3:Ocenawarsztatów

Elementy wdrożeniaWplaniewdrożeniowymwarsztatówFEPuwzględnionoszeregczynników,któremiaływpływnarozwójkluczowychdziałań:Działaniaprawne-takiejakpozwoleniaiaprobaty,tematwarsztatów(Przedsiębiorczośćogólnie,przedsiębiorczośćwdanejbranżyitp.),obecneibieżącedziałaniezarządzające,ocenaryzykaorazzłożoności,jakirównieżalokacjitakichzasobówjakpersonel,budżetczyczas.

Finansowanie:FinansowaniewarsztatówFEPjestniezbędnedorealizacjidziałań.Zasobymogąpochodzićzeźródeł:1.Zewnętrznych–takichjakotwartegranty,2.Współfinansowanierzeczowe–sponsorzy,którzyniesąbezpośredniozaangażowaniwprojekt,3.Współfinansowanie–zapytanipartnerzy

Strona 58

Wnioski

KończącsprawozdaniemożemydojśćdownioskudlaczegowarsztatyFEPsądobrąinicjatywą,którawypełnialukęmiędzynaukąwszkoleakarierą.Rozpoczęliśmyodzaprezentowaniaistniejącychwyzwańjakimadz-iałZarządzaniaZasobamiLudzkimi(HR)orazinicjatywedukacyjnychktóremająnaceluichrozwiązanie.Niektóreztychwyzwańmogąbyćrozwiązanetylkopostroniefirmzatrudniającychaniektórepostronieosób/instytucjinauczających.Dziękitejinicjatywiemożnazrozumiećdlaczegonowepodejście,któremyproponujemyjestkorzystne.Oczywiście,niewszystkielukiktórezostałyporuszonesąnowopowstałe.Sątoproblemyzktórymizmagająsięfirmyjużodjakiegośczasuzczegownioskujemy,żewniektórychmomentachbrakujęodpowiedniej,istotnejwiedzy.Prezentujemyrównieżjakwielejestniepowodzeńwnowopowstałychstartupach–cotezmożebyćskutkiemlukijakajestpomiędzynauka,aprowadzeniemfirmy.

Następnieopracowaliśmypodstawoweorazbardziejzaawansowanetechnikinauczaniaorazporuszyliśmytematdlaczegoczasjesttakważnymczynnikiemwrozwijaniuumiejętności.Pokazaliśmyrównieżjakważnajestpracawgrupach,żedziękiwspólnemuzaangażowaniumożemyosiągnąćwięcej.Nietylkoprzynosząckorzyścifirmomdlaktórychrobimydanyprojektalerównieżdosamychsiebie–uczącsięodinnych.PrzedstawiliśmystatusipoziomświadomościwPolsce,natematproblemujakiporuszamy.Zademonstrowaliśmyjakteraźniejszaformaedukacjiwramachwiększegoprocesusocjalizacjiukazujebrakumiejętnościwzakresieprzedsiębiorczości.Wyjaśniliśmyrównieżdlaczegorozwójpatri-otyzmuodgrywaważnąrolę.

Nawiązującdopowyższych,wyjaśniliśmywjakisposóbwykorzystujemyistniejącąipopularnąinicjatywęprzedsiębiorczościzDanioraztożezainspirowaliśmysięnią. Nakoniecprzedstawiliśmykontekstorazjakzostałoprzeprowadzonecałeprzedsięwzięcie.Wierzymy,żetematlukipomiędzyedukacjąapracązos-tałwyczerpany.Jakrównieżwjakisposóbzarządzaćwiedzączyumiejętnościami,któresąnamprzekazywanewszkoleczyrównieżwżyciucodziennymiwykorzystaćtekompetencjepodczasrozmówopracęczywtrakciepracy. Mamynadzieję,żekażdyktodołączydotegojakżeważnegoprzedsięwzięciaprzyczynisiędowzrostuPrzyszłychPrzedsiębiorcówwPolsce(FEP).

Strona 59

DODATKI Załącznik 1. Harmonogram Przyszłych Przedsiębiorców w Danii.

Załącznik 2. Analiza SWOT

1http://www.universitas21.com/article/projects/details/152/u21-rankings-of-national-higher-education-systems

MOCNE STRONY

-Program,któryumożliwianaw-iązaniekontaktówzrówieśnikamizróżnychśrodowisk

-Ustanowionemożliwościłącze-nia/nawiązywaniakontaktumiędzystudentamiorazfirmami

-Uzyskanobazędanychczłonków Aluminium

SŁABE STRONY

-Nieskutecznemetodynauczania,któreznaczącopoprawiłybyumiejęt-nościwzakresieprzedsiębiorczości-Brakceluwwynikuprogramu-Utrzymywaniekontroliprzezdoświad-czonychpartnerów(nadużyciafaktówwprezentacjach)-Brakśrodków-Brakwiedzyiprzedsiębiorczejek-spertyzyorganizatorów(studentdlastudentów)-Nieefektywnypodziałrólipoziomodpowiedzialności-Wysokarotacjawolontariuszy

MOŻLIWOŚCI

-uzyskanefundusze-potencjałrynkowy-Wysokaliczbawykwalifikowanychstudentów/uczniów(Daniazostałauznanaza4najlepszysystemszkolnictwawyższegonaświeciew2017roku)

ZAGROŻENIA

-Rosnącakonkurencjaibarierywejś-cianarynekwbranży-„Pokoleniepłatkówśniegu”-Różnicawpoziomachwiedzyspec-jalistycznejpomiędzyuczestnikami,spowalniaprocesuczeniasię-Marketingwprowadzającywbłąd

Strona 60

Załącznik 3: Materiały marketingowe

Strona 61

Załącznik 4: Ocena wyniku

Strona 62

Załącznik 5: Kim jesteśmy

My FutureMyFuturetoorganizacjanon-profitzałożonaw2016roku,którakon-centrujesięnapomaganiumłodymludziomwpodejmowaniudecyzjidotyczącychichprzyszłości.MyFuturepostrzegaświatzmyślą,żejestowielewięcejmożliwościdlamłodzieżyniżkiedykolwiekwcześniej.MającmnóstwomożliwościwMyFuturechcemyabymłodzieżodkryłairozwijałaswójpotencjał,jakirównieżposzerzałaswojesiecikontak-tówizdobywałanowedoświadczenie.MyFutureinspirujemłodzieżabyzobaczylijakiemożliwościczekająnakażdegomłodegoczłowieka.Or-ganizacjaMyFutureprowadziwydarzeniazapomocąktórychmłodzieżmożedotrzećdomentorów,którzyinspirująorazpomagająprzypodjęciuprzyszłychdecyzjizwiązanychzkarierą.

Więcejnahttp://www.my-future.info

Institute for Applied Knowledge -IFAK

InstituteforAppliedKnowledge-IFAK(InstytutWiedzyStosowanej)Jestprywatnymdostawcąwiedzybiznesowejdlafirmiosóbprywatnych.ZespółIFAKtodoświadczeninauczyciele(niekonsultanci),posiadającyspecjalistycznąwiedzę-stądnazwa.IFAKprzekazujefirmąorazosobąprywatnymwiedzęzesprawdzonychiaktualnychźródeł.Instytutudowad-nia,żewiedzastosowanajestjednymznajlepszychsposobówwyróżnie-niasięwbiznesiejakrównieżiwżyciu.Działamywoparciuobadaniaifakty,nietylkokoncepcje,któreczasemdziałają,aczasemniestetynie.

Więcejnawww.ifak.info

Przedsiębiorstwa wspierające warsztaty FEP - pilotażowego projektu

Miejsce:PodRóżamihttps://www.pod-rozami.com.pl/concact

Zadaniedowykonania:Decathlonhttps://www.decathlon.pl/o-nas.html

Strona 63

Załącznik 6 : plan projektu pilotażowego warsztatów

Strona 64

Inne przedsiebiorstwa:

Załącznik 7 : Artykuły i zródła

M.Peteraf:CornerstonesofCompetitiveAdvantage

Dierickx&Kool:AssetStockAccumulation

JanaHackathorn,ErinD.Solomon,KateL.Blankmeyer,RachelE.Tenni-al,AmyM.Garczynski,LearningbyDoing

VanEynde,D.F.,&Spencer,R.W.:Lectureversusexperientiallearning.Theirdifferenteffectsonlong-termmemory.

Stewart-Wingfield,S.,&Black,G.S.:Activeversuspassivecoursede-signs:Theimpactonstudentoutcomes.

P.Jarvis:AdultEducationandLifelongLearning

Pfeffer&Sutton:TheKnowingDoingProblem

LeighThompson:StopSpending,StartManaging

K.Illeris:Læring

M.Boisot:KnowledgeAssests

RóżneArtykuły,podręcznikiifragmentyzWWWnatematuczeniasięizarządzaniazasobamiludzkimi.