Propedeutika stomatologjike

7/22/2019 Propedeutika stomatologjike

1/37

1

Propedeutika stomatologjike

Propaideia(gr.)- msim i mparshm, msimi i par, hyrje n nj disiplin shkencore, trajnim i drejt pr pun.

Somatologjia, Stomatos-goja dhe logos-fjala, t folurit

Stomatologjia

Smundjet dhe shrim e tyre. S. e dhmbit, Parodoncioumit Mukozs orale Gjndrave pshtymore

Nyjes temporomandibulare

Indve pr rreth Odontologjia

S. e dhmbit dhe shrimin (dentist)

Detyrat e stomatologjis

Studimi i faktorve t prgjithshm dhe lokal Lidhshmria me gjendjen e prgjithshme t organizmit Stomatologu mjek. Specializimit:

N fillim: ortodoncia dhe k.orale


2/37

2

M von: pedodoncia, protetika, s.dhmbi me endodoncion, mjeksia orale,parodontologjia,

Qllimi i propedeutiks

T studijon mnyra e vendosjes s diagnozs: Anamneza Ekzaminimi klinik Testimet Veprimet paraprake terapeutike Vendi i puns dhe instrumentet Sterilizimi dhe dezinfektimi Qshtjet administartive t ambulacs stomatologjikeHistoriku

Asklepie (Eskulap)- perndia mbrojtse e mjeksis. Simboli i Eskulapit- shnja e gjarprit (logo e mjeksis) Hipokrati-Corpus Hipocraticum (59 libra) Galeni- terapin medikamentoze t dhmbit Avicena-Canon medicine Odontologjia- shek. XVIII Pierr Fauchard-babai i stomatologjis moderne Shkolla e par e stomatologjike(1824,Berlin) Shkolla e par e lart pr kirurgji dhe protetik (1839),SHBA, Baltimor James Morrison-1871-lvizja me kmb e ap.stom. Adolf itzel(1899)- mbushja e dhmbve me amalgam Miller (1890) mikrorganizmat n hapsirn e gojs Rentgeni-1895-zbulimi i rrezeve t rentgenit Angle-1895-principet e ortodocis Gysi(1900)-artikulatori n protetik


3/37

3

Black (1914)-principet e praparimit t kavitetit

Qllimi i propedeutiks

T studijon mnyra e vendosjes s diagnozs:

Anamneza Ekzaminimi klinik Testimet Veprimet paraprake terapeutike Vendi i puns dhe instrumentet Sterilizimi dhe dezinfektimi Qshtjet administartive t ambulacs stomatologjike Llojet e denticionit

Denticioni primar/qumshtor

Denticioni permanent

Karakteristikat morfologjike Shnjat dalluse: t harku, kndit dhe rrnjs

Smaltit

sht substanca m e fort n organizmin e njeriut; mbulon dentinn e kurors anatomike t dhmbit; pjesa m siprfaqsore mbulohet nga membran e smaltit; Struktura/Prbrja e smaltit Materje inorganike

95-96% (92-98%) (vol. 86%), Kristalet e Hidroksilapatitit,

Ca, Kalciumfosfat, Kalciumkarbonat dhe Magneziumfosfat


4/37

4

Materje organike 1% (1-4%) (vol. 2%),

pjesa me e madhe EUKERATIN e patretshme, kolagjen, glikoproteine,mukopolisaharide, peptide, lipide, aminoacidet, etj.

Uji 3% (vol. 11%)

Karakteristikat fizike t smaltit Ngjyra e smaltit

ngjyra e bardh e ndritshme- si pasoj e smaltit transparent ngjyra e bardh n t prhimt- smalti i dobt i mineralizuar-nuk sht transparent ngjyra e bardh ne t verdh- te dhmbt e prhershm, varet prej mineralizimit; ngjyra si pasoj e smundjeve,etj

Trashsia e smaltit M e madhe n tehun incizal (2-2.5 mm) N tuberkulumet e paramolarve Tuberkulumet e molarve M e holl ne qaf t dhmbit (1mm) Karakteristikat fizike t smaltit

Fortsia e smalti varet nga mineralizimi smalti i papjekur sht shum i but te personat n mosh rritet fortsia

Dendsia e smaltit N siprfaqe m e lart Zvoglohet n kufirin dentin-smalt Tretshmria e smaltit varet nga koncentrimi dhe lloji i acideve varet nga pH, (pH kritike)


5/37

5

smalti me sasi m t madh t fluorit sht m pak i tretshm

Dentina, substatia eburnea

substanc e verdh-bardh pjesa m e madhe e kurors n kuror mbulohet-smalti n rrnj mbulohet nga-cementi

Ndrtimi i dentins

-pjesa joorganike/ 65-75%

-pjesa organike dhe uji 25-35%

Pjesa joorganike:- kalciumfosfat, mikroelementet

- pjesa e mineralizuar-hidroksilapatiti

Pjesa organike:-fijet kolagjene

-mukopolisaharidet

- 5-6 her m i but se smalti (shkalla s Mosh-it)

Parodonciumi:

Gingiva (G) GINGIVA E LIRE GINGIVA [PAPILLA] INTERDENTALE GINGIVA NGJITSE

Kocka alveolare (AB) Cementi(C) Periodonciumi(PDL)


6/37

6

Histologjia e Gingives

Epiteli (epithelium, epidermis) Lamina propria (corium)

Epiteli gingival ndahet:

E.mastikator Sc-stratum corneum Sg-stratum granulosum Ss-stratum spinosum Sb-stratum basale

E. ngjites

Periodonciumi-ligamenti periodontal

Sinonimet: Lig.periodontal Membrana periodontale Desmodont Gomphosis Periosti dental Lig.alveolodental

Hapsira periodontale-

Ligamenti periodontal Periodonciumi

Hapsira periodontale, ndarja, dimenzionet

N pjesn cervicale-0.30 mm N pjesn qendrore-0.12 mm


7/37

7

N pjesn apikale-0.20 mm

Gjrsia e hapsirs periodontale

Varet nga:

Veprmi I forcave mastikatore: Forca Drejtimi Pika e veprimit kohzgjatja

Ligamenti periodontale

Ind lidhor, prbr nga: Qelizat Substanca ekstacelulare/jashtaqelizore Ent e gjakut dhe t limfs Fijet nervore

Qelizat e lig. periodontal

Qelizat sintetike Fibroblastet-f. k.gj Osteoblastet-f.k Cementoblastet-f.c

T tjera: Osteoklastet Makrofagt Mastocitet Qel ept. t Malassezi-it


8/37

8

Substanca ekstacelulare/jashtaqelizore e lig. periodontal

Fijet (f.lolagjene) dhe substanca baz (pr. kolagjeni). Fijet sipas lokalizimit:

Ekstaraalveolare

Cementogingivale Alveologingivale Cirkulare Longitudinale Transseptale-interdentale

Intraalveolare Cervikale Horizontale T pjerrta Apikale interradikulare

Vaskularizimi

Kocka alveolare Arteria e apicis dentis Gingiva

Funksionet e periodonciumit

Funksioni mbshtets Funksioni senzor Funksioni nutritiv Funksioni formativ Funksioni mbrojts

Funksioni formativ


9/37

9

Osteoblastet Fibroblastet Cementoblastet

Funksioni mbshtets

Fijet e ligamentit periodontal: Ekstra-alveolare Intra-alveolare

Funksioni mbrojts

Elementet vaskularizues- Amortizon forcat

Lngu intracelular- mekanizmi Hidraulike-deprtim i lngut n hapsirat rrethuese kockore

Morfologjike- forma e alveoles-ngushtica n mes/reziston forcave vertikale

Alveola

Processus alveolaris

Rrnja Ligamenti periodontal

Pjesa e jashtme-kompakta Pjesa e brendshme-spongioza

Alveola

Lamina dura/lamina cribiformis Septumi interdental Ndryshime:

Dehiscenca e alveoles Fenestrimi i alveoles


10/37

10

Cementi

45-50% materie inorganike 50-55% materie organike

Kolagjen

mukoplisharide Cementi acelular-embrional-mbulom dentinn Cementi celular-funksional-kryesisht n regj. apikal dhe bifurkacione

Kufiri cement-smalt

60% lehte e mbulon smaltin 30%, ne kontakt 10% i larguar nga smalti

Funksioni I cementit

Krijohet gjat gjith kohs M i holl n drejtim cervikal

M i trash n drejtim apikal

Fuksioni-mbshtets bashk m lig.periodontal Cementocite-

Mukoza orale-Ndarja topografike:

E buzve, Faqeve, Forniksit, Alveolare, Gingivale, E qellzs but dhe fort,


11/37

11

Gjuhs, Dyshemeja e gojs.

Karakteristikat morfologjike

Vermilioni n buz

Papilla e kanalit t Stenonit Plikat dhe frenulumet n alveol dhe forniks Papilla interdentale e gingivs Rafe palati n q. t fort Uvula dhe harqet n qiellz t but Papille filiformis, fungiforme, circumvalate dhe foliate n gjuh Karunkulat sublinguale n dysheme t gojs

Ndarja funksionale

Funksionale/mastikatore G.e qiellzs G. alveolare

Mbrojts/mbshtjells/jo keratinizues

E gjith mukoza tjetr mbshtjellse E specializuar

T gjuhs

Ndrtimi histologjik

Lamina epitelialis: St. corneum St. granulare St. spinosum St. basale Memb. Bazalis


12/37

12

Lamina propria

Mandibula

Pshtyma

Glandulae parotis Glandulae submandibulares Glandulae sublinguales Gjndrrat e vogla mukoide- tr mukozat orale

Vetit e prgjithshme dhe prmbajtja e pshtyms

Bardh Shkumues Viskoz Pa er Pa shije

24h - mesatarisht tajohen 1.5 l pshtym

Prbrsit organik

Proteinet:- albumine,

- globuline,

- mucin

Karbohidratet: glykoza, laktoza, galaktoza,


13/37

13

fruktoza etj.Yndyrnat: ka shum pak

Enzimet

hidrolazat (ptialini), zbrthen amidonin deri te maltoz,

maltaza-zbrthen maltozn, peroksidaza dhe katalaza- zbrthejn peroksidin e hidrogjenit duke liruar O2 dhe duke krijuar

kushte aerobe (roli mbrojts)

Funksionet e pshtyms

Funksioni mbrojts Funksioni n ushqim Funksioni eksretorFunksioni mbrojts

Eliminimi mekanik i mikroorganizmave Prezenca e substancave antibakteriale Ndryshimi i vazhdueshm i koncetrimit t joneve t hidrogjenit (pH)

Prezenca e substancave antibakteriale

Direkt ose indirekt shkatrrojn mikroorganizmat ose e pamundsojn shumzimin e tyre dheveprimin patogjenetik

Mucini, nitrati i amoniumit, lizozimi, tranferini, nukleazat, inhibini. fagocitet- monocitet dhe granulocitet neutrofile) Nitrati i amoniumit- nga urea e pshtyms, inhibon shumzimin e mikroorganizmave Lizozimi- zbrthen mukopolisaharidet e shtress siprfaqsore t membrans t

mikroorganizmave

Opsoninet- lidhen pr bakterie dhe e lehtsojn fagocitozn Transferini- e lidh hekurin nga disa mikroorganizma dhe e bn inhibimin e tyre Mucini- viskoziteti i theksuar,fikson mikroorganizmat, inhibon shumzimin e tyre


14/37

14

Nukleaza- zbrthen acidin nukleinik t disa mikroorganizmave Fagocitet- monocitet dhe granulocitet neutrofile fagocitojn mikroorganizmat

Funksioni n ushqim

Formimi dhe glltitja e kafshats kafshata przihet me pshtym dhe zbutet, mucini e bn kafashatn t rrshqitshme

dhe lmuar, kjo e lhtson prtypjen dhe glltitjen

Ka rndsi n tretje dhe ptialini- tretja fillon qysh n goj

perceptimin e shijes ma an t receptorve t shijes

Funksioni eksretor

Ekskretimi i materieve t dmshme pr organizmin: zhiva, plumbi, bizmuti, antimoni etj. Barrat: penicilina, kinini, morfiumi, jodi, salicilatet etj. Te smundjet e veshkave shtohet ekskretimi i ures dhe kreatininit me pshtym

Infeksioni bakterial n lkur t regjionit oro-facial

Infeksioni viral n lkur t regjionit oro-facial

Smundjet mykotike n lkur

Smundjet e gjakut dhe man.orale

Agranulocitoza Leukemit

Avitaminozat dhe manifestimet orale

Avitaminoza-CBarrat

Deformimet anatomike


15/37

15

Diabeti dhe manifestimet orale

Manifestimet orale te rreg gi-S.Cron-it

Prekancerozat

Tumoret malinje

Diagnoza dhe planifikimi i tretmanit n stomatologji

Prcaktimi i diagnozs Anamneza Ekzaminimi klinik Rentgengrafia Matja e vitalitetit Analizat laboratorike dhe mikrobiologjike Ekzaminimet speciale (TC, R.mag., etj)

Anamneza

Anamneza stomatologjike Anamneza medicinal Anamneza stomatologjike

T dhnat e prgjithshme Anamneza dentale Aanamneza sociale

Anamneza dentale

Rutinore Emergjente Shkaqe t tjera

ka prmban anamneza dentale?


16/37

16

Ankesat kryesore Historin e kaluar T dhnat mbi kujdesin shtpiak preventiv

Anamneza medicinal

T dhnat q nga koha e shtatzanis dhe m pas Anamneza sistemore:

Gjendja e sistemit kardiologjik Sistemi respiratorik Sistemi hematologjik Sistemi gastrointestinal (tretja, vjelljet, diaret, etj) Sistemi endokrin (diabeti, rakiti) Trakti urogjenital (insuficienca renale) Epilepsia Hepatiti T mentat mentale dhe fizike

Mjekimi

Hospitalizimi

Ekzaminimi klinik

Egzaminimi ekstraoral:

Dukjae jashtme Egzaminimii koks n profil dhe an face Egzaminimi i syve Egzaminimi i nyjes temporo-mandibulare , Kontrollii qafs dhe gjndraveEgzaminimi intraoral:

kontrolln e mukozs,


17/37

17

periodonciumin dhe dhmbt.

Kontrolla/ekzaminimi mukozs,gjuhs,qiellzs

Kontrolli i buzve,vestibulumit dhe mukozs bukale. Kontrolli i gingivs. Kontrolli i gjuhs dhe regjionit subgingival. Kontrolli i qellzs s fort dhe t but. Raporti ndrnofullor (okluzioni).

Ekzaminimi i dhmbve

Veorit dalluese t dhmbve sipas denticionit,

madhsia, naltsi e kurorave, dimenzioni mezio-distal i kunors bedemin dentin-smalt. siprfaqa liguale dhe bukale e dhmbve primar konvergjon drejt siprfaqs okluzale. rrnj (m t holla, m t gjata, divergjente n mes veti). ngjyra tuberkulat e dhmbve m pak t theksuar dhe t abraduar shtresa e indeve t forta dhoma pulpare brirt e pulps

Planifikim e tretmanit

Intervenimet e Prioritetit I (par): intervenimet urgjente Intervenimet e Prioritetit II (dyt): s.k & o.i,

-sipas dhmbit,

-sipas pozits s dhmbit


18/37

18

-sipas patologjis,

-dhmbt infektues

Intervenimet e Prioritetit III (tret): ndrhyrjet endodontike,

Intervenimet e Prioritetit IV (katrt):rruajtsit e hapsirs

Intervenimet e Prioritetit V (pest): Rehabilitimi protetikor

Faktort determinues pr planifikim t tretmanit

Prvoja e mhershm nga smundjet, Kartoni i regjistrimit t statusit dental, Historia (anamneza) familjare, Mnyra e t ushqyerit, Higjiena orale, Gjendja e prgjithshme shndetsore, Faktori social (k.ekonomike, ngritja kulturore, migracimi, etj)

Patologjit orale

Patologjit e indeve t forta: Kariesi dental-caries dentis Sipas OBSh- nj ga smundjet m t prhapura n bot

Etiologjia dhe patogjeneza

Struktura e dhmbit, bakteriet dhe pllaku dental, ushqimi (karbohidratet) dhe faktori koh.

Lokalizimi i kariesit te dhmbt e qumshtit-kariesi fisural-kariesi aproksimal-kariesi cirkular


19/37

19

Semundjej e gjuhes

Lingua Plicata Glossitis rhombica mediana

Lingua geograficalingua migrans, glossitis superficialis

Lingua nigra, lingua villosa,gjuha e zez, gjuha me qime

Smundjet e pulps

Cavum pulpae Funksioni:

formativ, nutritiv, senzorik dhe mbrojts

Pulpa koronare dhe pulpa radikulare Ent t gjakut, limfatike dhe fije nervore. Qelizat: fibrocite, q. mezenkimale,histiocite Pulpa+cavum pulpae=endodonti,

Ndryshime degjenerative te pulpes:

Degjenerimi yndyror Fibroza Atrofia Nd. cistike Mataplazoni Kalcifikimi


20/37

20

Ndryshimet inflamatore

Sipas rrjedhs: Akut

Kronik

Sipas shtrirjes/prfshirjes Parcial total

Sipas eksudatit Seroz purulent

Siaps reagimi n noksn agresive Proliferativ Nekrotik/gangrenoz

Smundjet e parodonciumit

Shkaktart:

Lokal T prgjithshm/sistemik

Lokal: Depozitimet n dhmb:

pelikula, pllaku, materia alba, debrisi, pigmentimet, guri

Depozitime e buta


21/37

21

Denatyrimi i glykoproteineve t pshtyms (pelikula)+bakteret=pllaku dental. Roli i pllakut, formimi, struktura, bakteriologjia, biokimia, parandalimi, kontrolla e pllakut

(pllakologjia).

Materia alba, sht depozitimi i but leht i ngjitur pr sip. t dhmbit, prbhet nga: bakteret, q.epit. t deskuamara, proteine e psh., leukocite.

Debrisi-retencioni i ushqimit Guri-mineralizimi i pllakut:

supraginigival subgingival

Faktort lokal

Anomalit Okluzioni traumatik Impaktimi i ushqimit, Kariesi Guri i dhmbit, Konkrementet subgingival, Faktort jatrogjen, Shprehit e kqia, Lezionet e gingivs etj.

Faktort e prgjithshm:

Faktort nutritiv, Diskrazionet e gjakut, rregullimet endokrine, Materiet toksike, Faktort trashgues, Faktort psikosomatik, Imunologjike etj.


22/37

22

Smundjet e mukozs orale

Cheilitis

Stomatitis

Palatitis Gingivitis

Cheilitis exfoliativa

Etiologjia

Pasqyra klinike

-forma e that

-forma e lngt

Cheiliti angular Cheilitis glandualris

Sipas ndryshimeve morfologjike-efloreshenca:

Stomatitis maculosa Stomatitis vesiculosa Stomatitis bullosa Stomatitis pustulosa Stomatitis plaqueosa Stomatitis erosiva Stomatitis ulceroza

Semundjet e gjuhes

Glossitis rhombica mediana


23/37

23

Lingua geograficalingua migrans, glossitis superficialis

Gingivitet

Epidemiologjia

OBSH mbi 80%.

Etiologjia

Faktori primar-pllaku dental

Faktort favorizues

Klasifikimi

Gingivitis catarrhalis

Gingivitis hyperplastica

Gingivitis fibromatosa

Gingivitis ulceronecroticans

Gingivitis catarrhalis Faktort favorizue- anomalit ortodontike Gingivitis hiperplastica Gingiviti fibromatoz

Prcaktimi i diagnozs

Anamneza Ekzaminimi klinik Rentgengrafia Matja e vitalitetit Analizat laboratorike dhe mikrobiologjike Ekzaminimet speciale (TC, R.mag., etj)


24/37

24

Anamneza

Anamneza stomatologjike Anamneza medicinal

Anamneza stomatologjike

T dhnat e prgjithshme Anamneza dentale Aanamneza sociale

Anamneza dentale

Rutinore Emergjente Shkaqe t tjera ka prmban anamneza dentale?

Ankesat kryesore Historin e kaluar T dhnat mbi kujdesin shtpiak preventiv

Anamneza medicinal

T dhnat q nga koha e shtatzanis dhe m pas Anamneza sistemore:

Gjendja e sistemit kardiologjik Sistemi respiratorik Sistemi hematologjik Sistemi gastrointestinal (tretja, vjelljet, diaret, etj) Sistemi endokrin (diabeti, rakiti) Trakti urogjenital (insuficienca renale) Epilepsia Hepatiti


25/37

25

T mentat mentale dhe fizike Mjekimi Hospitalizimi

Ekzaminimi klinik:

-ekzaminim klinik intraoral

-ekzaminimi klinik ekstraoral

Egzaminimi ekstraoral-

Dukjae jashtme Egzaminimii koks n profil dhe an face Egzaminimi i syve Egzaminimi i nyjes temporo-mandibulare , Kontrollii qafs dhe gjndrave

Egzaminimi intraoral

kontrolln e mukozs,

periodonciumin dhe dhmbt.

Kontrolla/ekzaminimi mukozs,gjuhs,qiellzs

Kontrolli i buzve,vestibulumit dhe mukozs bukale. Kontrolli i gingivs. Kontrolli i gjuhs dhe regjionit subgingival. Kontrolli i qellzs s fort dhe t but.

Raporti ndrnofullor (okluzioni).


26/37

26

Ekzaminimi i dhmbve

Veorit dalluese t dhmbve sipas denticionit,

madhsia, naltsi e kurorave, dimenzioni mezio-distal i kunors bedemin dentin-smalt. siprfaqa liguale dhe bukale e dhmbve primar konvergjon drejt siprfaqs okluzale. rrnj (m t holla, m t gjata, divergjente n mes veti). ngjyra tuberkulat e dhmbve m pak t theksuar dhe t abraduar shtresa e indeve t forta dhoma pulpare brirt e pulps

Planifikim e tretmanit

Intervenimet e Prioritetit I (par): intervenimet urgjente Intervenimet e Prioritetit II (dyt): s.k & o.i,

-sipas dhmbit,

-sipas pozits s dhmbit

-sipas patologjis,

-dhmbt infektues

Intervenimet e Prioritetit III (tret): ndrhyrjet endodontike, Intervenimet e Prioritetit IV (katrt):rruajtsit e hapsirs Intervenimet e Prioritetit V (pest): Rehabilitimi protetikor

Faktort determinues pr planifikim t tretmanit

Prvoja e mhershm nga smundjet, Kartoni i regjistrimit t statusit dental,


27/37

27

Historia (anamneza) familjare, Mnyra e t ushqyerit, Higjiena orale,

Gjendja e prgjithshme shndetsore,

Faktori social (k.ekonomike, ngritja kulturore, migracimi, etj)

Hapsira dhe paisjet e ordinancs stomatologjike

Hapsira e ordinancs stomatologjike prbhet nga:

Dhoma pr ordinance Pritorja Dhoma e aparaturs s rentgenit Dy C(toaleta) me parahapsire, lavaman dhe uj t rrjedhshm

Paisjet kryesore te ordinances jan:

Aparati i unitit bashk me karrign pr terapeutin Karriga stomatologjike pr pacientin Karriga pr infermiern(puna me katr duar) Autokllavi me bazament Rentgeni stomatologjik me paisjet e nevojshme teknike dhe mbrojtse Dollapet (vitrinat) pr medikamente, instrumente, kompresa sterile, uniforma e puns Negatoskopi Doboshat pr tupfera(tampona) Veshkoret

Paisjet ndihmese/plotesuese te ordinances jan:

Kasetat metalike me madhsi t ndryshme Kanta higjienike pr mbeturina


28/37

28

Konteinert pr gjilpra dhe qelq Konteinert pr instrumentet pr nj prdorim Ventilatori ose aparati i klims

Uniforma pr ekipin mjeksor

Kompresat sterile dhe gazat e paketuara Tavolina e puns me dy karriga Raftet pr kartotek Varse pr tesha

Instrumentet n ordinancn e prakss s prgjithshme stomatologjike

Pjesamentet dhe kundrkandet Aparati me ultratingull (kavitroni) pr largimin e depozitimeve t forta nga dhmbt Aparati pr przierjen e kapsulave t amalgamit (amalgamatori) Termaokauteri me paisjet e nevojshme Aparati pr matjen e vitalitetit Aparati pr matjen e gjatsis s kanalit t rrnjs (endometri-apekslokatori)

Instrumentet pr ekzaminim-pasqyra, sonda klinike dhe paradontale, pinceta, aspiratori dhetasna pr vendosjen e tyre

Kompleti i frezave t celikut dhe diamantit pr preparimin e kavitetit Komplenti i frezave pr grryerje t dhmbve Goma e koferdami Kompleti i instrumenteve intrakanalikulare (nerv-gjilprat, zgjeruesit e kanalit, miler-gjilprat,

poentat pr tharje t kanalit, poentat e gutaperks ose metalike

Instrumentet pr mbushje me amalgam Instrumentet pr mbushjet e silikateve Instrumentet pr mbushjet me kompozite Instrumente pr lustrimin e mbushjes Instrumentet manual p terapin paradontale iniciale (konkrementet supragingivale, grryerje

dhe lustrim (lmim) t rrnjs s dhmbit


29/37

29

Pincetat anatomike dhe kirurgjike Gjilprat dhe shiringat pr nj prdorim Kompleti i danave pr ekstrakcionin e dhmbve t denticionit t qumshtit

Kompleti i danave pr ekstrakcionin e dhmbve t denticionit t prhershm

Danat pr ekstrakcionit e rrnjve t dhmbve t siprm dhe t poshtm Llojet e ndryshme t llozave pr ekstrakcionin e dhmbve Grshrt e drejta dhe t lakuara pr ekscizionin e mukozs Brisqet kirurgjike (skalpert nr.11,13,15) Mbajtsit e skalperve Mbajtsit e gjilprave Gjilprat e fabrikuara me penj kirurgjik t numrave t ndryshm Kompletet e lugve pr marrjen e mass Tasi i goms me shpatull pr przierjen e materialit pr masa Shpiritus llampa Thika pr dyll Danat pr protetikn klinike Dentimetri

Mbajtsi i vats

Ena e qelqit pr vaterollna Llojet e ndryshme t shpatullave Llojet e ndryshme t mjeteve pr przierje (metalike, qelqit, opallit) dhe Ena pr dezinfektim

Paisjet e laboratoriumit stomatologjik:

Tavolina dhe karriga dentare pr teknikun Tavolina pr gips Tavolina ndihmse Digestori Rezervuari pr masat pr derdhje


30/37

30

Rezervuari pr gips Motori teknik pr prpunim Motori pr polirim

Pjesamenti teknik

Aparati pr pregaditjen e modelit Aparati pr vakuum przierje dhe deponim Aparati pr vendosjen paralele t kunjave Vibratori Paralelometri Aparati pr shkrirjen e dyllit Peshorje precise Artikulatori Furra pr shkrierjen e kivets Furra pr pjekjen e kivets Aparati pr deponim

Presa

Zallorja pr metal Aparati pr polimerizim Aparati pr prerjen e gipsit Kompresori Ventilatori Uniforma mbrojtse e puns Mantilat e bardh Dullapi pr teknikun e dhmbve


31/37

31

Kategorizimi i pacientve n praktikn stomatologjike-kazuistika

stomatologjike

Ndahen n dy grupe:

1. Rastet akute ose urgjente - kazuistika akute2. Rastet kronikekazuistika kronike Kazuistika akute Mund t kategorizohet n baz t: Shenjave dhe simptomeve t smundjes Procedurave terapeutike ose tretmaneve Diagnoza e smundje

N baz t shenjave akute dhe simptomeve sipas prioriteteteve:

Pengesat n frymarrje me rrezik pr ngulfatje Gjakderdhja profuze Dhimbja orofaciale Infeksionet akute t regjionit maksilofacial

Pengesat n frymarrje me rrezik t frymznjs n kazuistikn stomatologjike qndrojn te:

Edema anafilaktike e rrnjs s gjuhs (radix lingue) dhe laringsit Aspirimi i trupave t huaj (corpora aliena) Sulmit akut asmatik Sulmit epilektik nse gjuha sht n pozit t obstrukcionit respirator

Gjakderdhjet akute

Lndimi i enve t mdha t gjakut Lndimet drastike traumatike Koagulopatit


32/37

32

Sanimi I gjakderdhjeve akute

Hemostaza mekanike,

Kirurgjike

medikamentoze

Dhimbja

M e shpesht dhimbja e dhmbit-odontalgjia Dhimbja e pulps-pulpalgjia Neuralgjia e n.trigeminal Dhimbja e sinuseve paranazale Dhimbje si pasoj e infeksionit t indeve t buta Terapia: simptomatike dhe etiologjike

Kazuistika kronike

T lidhur me stomatologun-gjith jetn

Zakonisht dy-tri kontrole n vit

Edukimi shndetsor oral Edukimi familjar N entet parshkollore shkoll

Problematika n kazuistikn stomatologjike

Kariesi me komplikimet e tij Smundjet parodontale me komplikime e tyre Anomalit e okluzionit me pasoja Smundjet e indeve t buta t hapsirs s gojs dhe gjndrave t pshtyms Smundjet e nofullave


33/37

33

Smundjet potenciale me komplekse fokale (Fokalozat)Prshkrimi i prioriteteve n kazuistikn kronike stomatologjike

Edukimi, instrukcioni dhe motivimi i pacientve pr higjien m t mir orale Ekstrakcioni i dhmbv me prognoz jo t pashpres Eliminimi i iritacioneve lokale orale Sanimi i kariesit Mjekimi endodontik Mjekimi i parodonciumit Mjekimi i lezioneve t mukozs orale Mjekimet kirurgjike orale Analiza e okluzionit me balansim Trajtimet ortodontike Sanimet protetikore Vizitat kontrolluese

Higjiena Orale

Meret st. preventive Parandalimi-kushti trhemelor pr shndet t mir M efikase m e lir, m e sigurt Higjiena e mir orale Kontrolla e ushqimit Vizitat stomatologjike

Programi i prevencs s shndetit oral

ndahet sipas 6 periudhave moshore Periudha fetale Periudha prej lindjes2-vjecare(denticioni i qumshtit i prfunduar


34/37

34

Periudha prej 3-6 vjecare Periudha prej 7-18 vjecare Periudha prej 19-44 vjecare

Periudha mbi moshn 45-vjecare

Fazat e programit pr shndet oral

Faza e shtatzensise Faza e socializimit primare te femiut (0-6vjeq) Faza e socializimit sekondare te femiut(7-11 vjeq-cikli I ulet I edukimit fillore) Faza prej moshs12-18 vjeqare (klast e larta dhe shkolla e mesme) Faza prej moshs 19 vjeqare dhe m t vjetr Faza e t rriturve q manifestohet me smundje dento-orale kronike Faza prej 65 vjetve edhe m t vjetr (popullacioni gerantolog) Pr motivim t sukseshm t pacientit pr rruajtjen e shndetit oral m e rndsishmja sht

krijimi I besimit t ndersjellt n mes t mjekut dhe pacientit. N motivimin dhe edukimin epacientit pr rruajtjen e shndetit oral duhet t jemi t durueshm, tolerant dhe I kuptueshm

nga ana e pacientit q do t thot duhet t flitet me fjalor t pacientit. N ordinanc mepacientin nuk diskutohet por me pacientin bisedohet dhe ky sht kushti kryesor n arritjen ebesimit t plot n mes t pacientit dhe mjekut. Pacientit duhet n mnyr popullore dhe t

thjesht ti shpjegohet natyra e smundjes s tij (kariesi, paradontiti, lezionet e mukozs etj.)

Motivimi i pacientit

Pacienti duhet t motivohet gjat vizitave t tij n ordinanc Ti shpjegohet natyra e smundjes Ti tregohen depozitimet (t forta dhe t buta) n dhmb t cilat ndikojn n keqsimin e

shndetit oral (nse ekzistojn mundsit prmes mikroskopit ti tregohet prbrja e pllakut)

T prcaktohet indeksi i higjiens orale (pllakut, gingival, gjakderdhjes s papills, thellsis sxhepave, rndsia e higjiens orale etj)

Ti demonstrohet njra nga metodat e pastrimit t dhmbve e cila metod indikohet tek aipacient (rotative, Bassit, Stillmanit, Fonesit),

T kontrollohet kuantiteti i indekseve t matur dhe t fillohet sipas rradhs reduktimi i tyre.


35/37

35

T preferohet seti pr mirmbajtjen e higjiens orale (brusha-lloji, pasta, brusha pr harsirninterdentale, rrmojsat speciale, peri interdental, indikatort e pllakut, pasqyra stomatologjike,

shprlarsit e gojs, brusha elektrike).

Sanimi i kariesit

N baz t lokalizimit dhe n baz t preparimit t kavitetit Black-u ka ndar kariesin n pes klas:

Klasa e parkariesi dhe preparimi n siprfaqet okluzale t dhmbve ansor

Klasa e dytkariesi dhe preparimi n siprfaqet aproksimale n dhmbt ansor

Klasa e tretkarijesi dhe preparimi ne siprfaqet aproximale te dhmbve frontal

Klasa e katertkariesi dhe preparimi ne siprfaqet aproximale me prfshirjen e teheve incizale

Klasa e pest-kariesi dhe preparimi n pjesn cervikale t gjith dhmbve nga ana vestibulare dhe

orale

Trajtimi i parodonciumit

Trajtimi i trsishm i parodonciumit bhet n baz t tri principeve themelore: T eliminohet shkaktarime largimin e depozitimeve n dhmb dhe kontrollimi i pllakut T forcohet rezistencae indeve me eliminimin e hapsirave retinuese n harkun dentar ndrsa

me koreksionin e okluzionit t formohen raportet funksionale dhe higjienike n goj

T formsohet(modelohet)forma anatomike me koreksionin dhe eliminimin e indit lokal tedestruktuar

Shrimi i parodontit

Principe themelore t mjekimit t parodonciumit realizohen n dy tretmane terapeutike: Terapia iniciale e parodontit Terapia kirurgjike e parodontit

Terapia iniciale e parodontit

Terapin iniciale t parodontit e prbjn: Fizioterapia orale

higjina orale


36/37

36

masazha e gingivs, shprlarje me dezinficient, larg.dep. me UT.,

rryma galavanike, etj.

Koreksioni i raporteve n mes dhmbve

Terapia kirurgjike e parodontit

sht korigjim kirurgjik i indeve t forta dhe t buta t parodonciumit. Eliminimi i indit patologjik I paraprin faza parapregaditore:

vlersimi i xhepit parodoontal, gjendja e mbushjeve-korigjimi, prmirsimi i higjiens oral, sanimi i gjendjeve inflamatore n indeve pr rreth.

Shrimi i lezioneve orale

Diagnoza: topografike, morfologjike, simptomatike dhe etiologjike.

Terapia simptomatike: T reduktohet dhimbja (analgjetik dhe anestetik) T pengohet prhapja e infeksioneve sekondare (antiseptik) Nse sht paraqit infeksioni (antibiotik) T sanohet inflamacioni (antiflogjistik) T stimulohet epitelizimi (epitelizans)

Shrimet oralo-kirurgjike

Kirurgjia orale-meret me shrimin kirurgjik t hapsirs s gojs, dhmbve, nofullave, pjesrishtt koks dhe fytyrs.

Ekstrakcioni i dhmbve-metod ireverzibile


37/37

5-6 vjet studime pr t nxjerr dhmb?

Studentt msohen pr:

Dhnje t anestezionit lokal (plexus anestezioni, bllok anestezioni)

Nxerrja/ekstrakcioni i dhmbit Ekstrakcioni i rrnjve Hemostaza Incizioni i proceseve purulente Apikotomia Operacioni i cistave dhe tumoreve Sanimi i dhmbve t traumatizuar Korigjim e defekteve t ndryshme orale Met.dg: punksioni, eksfoliacioni, biopsia, etj) Kiretazha Ekscizioni-gingivektomia dhe gingivoplastika Modifikimi i lambos

Kirurgjia oseale dhe mukogingivale

Documents

Propedeutika stomatologjike