Upload
dina-sanders
View
239
Download
6
Embed Size (px)
Citation preview
Prostaatkanker
✦ Dr. Mariëtte van den Heuvel
✦ Dienst Urologie St. Andries Ziekenhuis Tielt
✦ TVDK 26 september 2013
Prostaat
✦ Waar zit die prostaat eigenlijk ?
✦ Prostaatklier zit rondom het eerste stuk van de urethra = plasbuis, tussen blaas en sluitspier
✦ Voelbaar bij rectaal onderzoek
De anatomie van de manDe anatomie van de man
Prostaat
✦ Wat doet die eigenlijk ?
✦ Prostaatvocht is samen met vocht van de zaadblaasjes onontbeerlijk voor sperma werking
✦ Prostaat maakt PSA = eiwit = meetbaar bij bloedonderzoek
De anatomie van de manDe anatomie van de man
En dan ?
✦ Prostaat kan vergroten en zo soms plasproblemen veroorzaken
✦ Prostaat kan ontsteken
✦ Prostaat kan een kwaadaardige tumor = kanker ontwikkelen
Hoe weten we wat ?
✦ Rectaal onderzoek = rectaal toucher
✦ PSA
✦ transrectale echo + evt biopsiename
Hoe weten we wat ?
✦ Rectaal toucher
✦ PSA
✦ transrectale echografie + evt biopsiename
PSA
✦ Niet specifiek, mogelijke andere oorzaken van psa stijging
✦ Oplopend met de leeftijd
✦ Geen “ cut-off “ waarde
Oplopend PSA
✦ 50 jaar PSA 2,5
✦ 60 jaar PSA 3,5
✦ 70 jaar PSA 4,5
✦ 80 jaar PSA 6,5
Hoe weten we wat ?
✦ Rectaal toucher
✦ PSA
✦ Transrectale echografie + evt biopsiename
Iets beters ? ✦ PSA densiteit ( volume )
✦ PSA snelheid van stijging/verdubbeling
✦ PSA vrij/totaal
✦ Urinetest PCA 3
✦ MRI
✦ Kan allemaal alleen maar helpen
✦ Rectaal toucher, echo met biopsie en PSA samen geven de diagnose
✦ Voorkomen is beter dan genezen, maar helaas.........
✦ CT scan om klieren uit te sluiten
✦ Botscan bij klachten of PSA > 20
✦ MRI om lokale uitbreiding in kaart te brengen
Staging
Prostaatkanker
✦ Moeten we ernaar zoeken of niet ?
Vroeger, vóór 1980
✦ Geen PSA
✦ Klachten van de uitzaaiingen
✦ Verder gevorderd stadium
✦ Vaak sombere prognose
Nu, sinds PSA
✦ Klachtenvrij
✦ Vroeg stadium
✦ Behandeling op tijd, maar met mogelijk belangrijke gevolgen !
Prostaatkanker = frequent !
✦ In België : 161/100.000 per jaar, meest frequent voorkomende kanker bij mannen
✦ Derde doodsoorzaak tgv kanker bij mannen na long en darmkanker
✦ 1400 overlijdens per jaar
✦ 50 % van de 50-jarigen
✦ 80 % van de 80- jarigen
✦ familiale belasting
✦ ras
Dus zou je zeggen : natuurlijk moeten we ernaar
zoeken !
Maar : ✦ Veel prostaatkankers zijn traag groeiend,
weinig agressief, NIET de doodsoorzaak, dus eigenlijk ongevaarlijk
✦ 80 % van de 80-jarigen, maar die sterven MET, en niet DOOR hun prostaatkanker
✦ Er worden veel letsels gevonden die we niet moeten behandelen
En :
✦ Behandeling is niet altijd zonder gevolgen !
✦ Afhankelijk van het soort behandeling :
✦ plasklachten, incontinentie, impotentie............
Dus.....✦ Moeten we er nu actief naar zoeken of
niet ?
✦ 1400 mannen screenen
✦ 200 prostaatpunctiebiopsies
✦ 50 radicale prostaatoperaties
✦ 1 prostaatkankersterfte wordt voorkomen
Maar wel:
✦ vermindering van het voorkomen van metastasen !
✦ na 6 à 10 jaar follow-up
Sinds PSA
✦ Veel vroeger stadium, veel meer orgaanbeperkt en dus te genezen
Uitdaging
✦ Dié kankers vinden die belangrijk zijn !
✦ De andere opvolgen, maar dat is ook psychologisch niet altijd makkelijk !
Behandeling ✦ Behandeling gelokaliseerde
prostaatkanker = curatief, met de bedoeling te genezen
✦ Behandeling uitgebreide en gemetastaseerde prostaatkanker = palliatief, met de bedoeling zo lang mogelijk stabiel en comfortabel te houden
Curatief =
✦ Radicale Heelkunde
✦ Radiotherapie
Palliatief
✦ Hormonaal
✦ Chemotherapie
✦ Radiotherapie
Bedankt !Bedankt !
Hoe voorkomen ?