Przeciwciała antyfosfolipidowe w pierwotnym zespole Sjögrena.

Marcin Mazurek, Magdalena Dryglewska, Maria Majdan  

Katedra i Klinika Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej w Lublinie

 

Wstęp

Zespół Sjögrena jest przewlekłą chorobą zapalną o podłożu autoimmunologicznym, charakteryzującą się naciekiem komórek limfoidalnych gruczołów zewnętrznego wydzielania, prowadzącym do upośledzenia ich funkcji.

Rozróżniamy pojęcia pierwotnego zespołu Sjögrena, oraz wtórnego zespołu Sjögrena.

Wstęp

Przeciwciała antyfosfolipidowe są dużą i heterogenną grupą immunoglobulin głównie klasy IgG i IgM rzadko IgA, skierowanych przeciwko ujemnie naładowanym fosfolipidom bądź kompleksom białkowo-fosfolipidowym związanym z białkami układu krzepnięcia.

Do grupy tej należą przeciwciała:

antykardiolipinowe,

LAC

przeciw β2GPI,

przeciw protrombinie,

przeciw aneksynie V

przeciw kompleksowi protrombina-seryna

przeciwciała przeciw poszczególnym anionowym fosfolipidom np. fosfatydyloserynie, fosfatydylocholinie, fosfatydyloinozytolowi

β2GPIβ2GPI

Wstęp

Obecność aPL można stwierdzić u chorych: z chorobami autoimmunologicznymi infekcyjnymi limfoproliferacyjnymi w nowotworach, przy stosowaniu leków (np. prokainamidu, fenotiazyny, chlorotiazydu,

chininy doustnych leków antykoncepcyjnych) u chorych hemodializowanych a także u 2%- 6,5% ludzi zdrowych

Obecność aPL wiąże się z występowaniem charakterystycznych objawów klinicznych t.j.:

- zakrzepice żylne i tętnicze- nawracające straty ciąż- małopłytkowość

Współwystępowanie wybranych aPL i objawów klinicznych będących następstwem zakrzepicy naczyniowej jest definiowane jako zespół antyfosfolipidowy

Materiał

Badaniami objęto 61 chorych z rozpoznaniem pierwotnego zespołu Sjögrena zgodnie z ujednoliconymi europejsko-amerykańskimi kryteriami z 2002 roku leczonych w Klinice Reumatologii i Układowych Chorób Tkanki Łącznej w latach 2005-2007

Charakterystyka epidemiologiczna grupy chorych na Zespół Sjögrena.

Zespoł Sjögrena

Liczba chorych 61

Płeć: kobiety mężczyźni

59

2

Wiek (lata) 50,0 ± 12,7

(22 – 78)

Czas trwania choroby (lata) 4,0 ± 3,2

(0,5 – 12)

Metody

Przeciwciała antykardiolipinowei anty-β2-glikoproteinie I w klasie IgM i IgG oznaczane były w surowicy krwi chorych przy użyciu komercyjnych zestawów do oznaczeń metodą ELISA firmy Euroimmun oraz Hycor Biomedica.

Antykoagulant toczniowy oznaczany był w osoczu cytrynianowym metodą koagulometryczną.

Za wynik pozytywny przyjęto dla przeciwciał:

antykardiolipinowych - 15 MPL lub GPL U/ml

anty-β2-glikoproteinie I - 20 RU/ml zarówno w klasie IgM i IgG.

Współwystępowanie różnych rodzajów przeciwciał aPL w grupie chorych z Zespołem Sjögrena.

Liczba pacjentów z obecnymi przeciwciałami aPL w grupie chorych ZS

n=61

aCL + a-β2 GPI + LAC 0

Obecne dwa z trzech przeciwciał

aCL + a-β2 GPI

aCL + LAC

a-β2 GPI + LAC

2

2

-

-

Co najmniej jedno przeciwciało

aCL

a-β2 GPI

LAC

17

15

3

1

Częstość występowania przeciwciał przeciw β2 glikoproteinie I w klasie IgM i IgG w mianach wysokim, średnim i niskim

w grupie chorych z Zespołem Sjögrena.

Liczba pacjentów w

grupie ZS n=61

w mianie wysokim

> 90 RU/ml

w mianie średnim

40 - 89RU/ml

w mianie niskim

20 – 39 RU/ml

a-β2 GPI3

(4,59%)

a-β2 GPI IgM2

(3,28%) 0 0 2(3,28%)

a-β2 GPI IgG1

(1,64%) 0 0 1(1,64%)

Częstość występowania przeciwciał aCL w klasie IgM i IgG w mianach wysokim, średnim i niskim w grupie z rozpoznanym

Zespołem Sjögrena.

 

Średnie miana przeciwciał antyfosfolipodowych dla grupy z Zespołem Sjögrena.

Średnie miano dla grupy ZS( IU/ml )

n=61

Średnie miano dla wyników pozytywnych z grupy

( IU/ml )

aCL IgM 12,6 ± 16,2 (0,8 – 89,9) 38,02 ± 24,37 (15,31 –89,9)

aCL IgG 12,3 ± 10,1 (0,2 – 39,9) 27,64 ± 8,5 (15,2 –39,9)

a-β2 GPI IgM8,5 ± 6,2 (0,1 – 29,3) 24,9 ± 6,2 (20,6–29,3)

a-β2 GPI IgG2,9 ± 2,6 (0,4 – 20,9) 20,9 ( jeden wynik pozytywny)

Charakterystyka kliniczna chorych z obecnością w surowicy: p/ciał aCl IgM w wysokim mianie p/ciał aCl IgM w średnim mianie LAC

Chory wiek ANA SS-A SS-B Hist-pat.

Leuko-penia

p/ciała p/fodrynie IgA/ IgM

RF(+) ↑ TP

1. I-P 42 + - - + + -/- - -

2. D-S 74 + + - + - +/- - +

3. M-W 49 + + + - - -/- - -

4. M-S 69 + + + - - +/- - -

5. Z-W 38 + + + + - -/- - +

Charakterystyka kliniczna chorych z obecnością w surowicy: p/ciał aCl IgM w wysokim mianie p/ciał aCl IgM w średnim mianie LAC

chory artralgia/arthritis

ObjawRaynouda

vasculitis Lympha-denopatia

inne

1.I-P +/- - - + aTPO +, aTG +↓ C3

2. D-S +/+ - - - p/ciała aSRP +polineuropatia

3.M-W +/+ - - - p/ciała aCCP +aTPO +, aTG +

4. M-S +/- - - - zespół brady-tachy

5. Z-W +/+ + + - a/dsDNA +/-; ↓ C3

Epizody zakrzepicy/powikłania położnicze

u 2 chorych kobiet lat 42 i 58 – zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych poprzedzająca rozpoznanie zespołu Sjögrena, w obu przypadkach nie stwierdzono obecności w surowicy markerowych p/ciał antyfosfolipidowych

u 1 chorego mężczyzny lat 62- 3 krotnie epizody zakrzepicy t. biodrowej, 2 x epizody zakrzepicy żył kończyn dolnych poprzedzające rozpoznanie zespołu Sjögrena; w surowicy stwierdzono obecność p/ciał aCl IgG, anty-β2-glikoproteinie I IgG

u 1 chorej 2-krotnie poronienia ( 6 ciąż) poprzedzające rozpoznanie zespołu Sjögrena; nie stwierdzono obecności w surowicy markerowych p/ciał antyfosfolipidowych

Wnioski

w pierwotnym zespole Sjögrena, częstość występowania p/ciał antyfosfolipidowych jest relatywnie wysoka

miana przeciwciał są zazwyczaj niskie obecności przeciwciał w surowicy rzadko

towarzyszą epizody zakrzepowe, czy powikłania ciąży

tylko w jednym przypadku ( mężczyzna) stwierdzono współistnienie nakładania się pierwotnego zespołu Sjögrena i pełnoobjawowego zespołu antyfosfolipidowego

Dziękuję za uwagę