P L U SP L U S

CZ

EG

O

SZ

UK

A

NA

UK

A?

WYDANIE SPECJALNE 6/2010

Cena 16,99 zł (w tym 7 % vat)

INDEKS 381-055 ISSN 1730-0525

WYDANIE SPECJALNE 6/2010

Cena 16,99 złINDEKS 381-055 ISSN 1730-0525

CZ

EG

O

SZ

UK

A

NA

UK

A?

CZEGO SZUKA

NAUKA?Wybitni uczeni mówią nam:

� O naturze Wszechświata O naturze Wszechświata O naturze Wszechświata O naturze Wszechświata O naturze Wszechświata � O Bogu O Bogu O Bogu O Bogu � O życiu O życiu O życiu O życiu � O naturze człowiekaO naturze człowiekaO naturze człowiekaO naturze człowieka� O mózgu i świadomościO mózgu i świadomościO mózgu i świadomościO mózgu i świadomościO mózgu i świadomości� O materii i energii O materii i energii O materii i energii O materii i energii O materii i energii � O przyszłościO przyszłościO przyszłościO przyszłości� O języku naturyO języku naturyO języku naturyO języku natury� O teorii wszystkiegoO teorii wszystkiegoO teorii wszystkiegoO teorii wszystkiegoO teorii wszystkiego� O mądrości O mądrości O mądrości

przeczytaj, o czym się mówi

O teorii wszystkiego

33

P O L I T Y K AW Y D A N I E S P E C J A L N E N I E Z B Ę D N I K I N T E L I G E N T A P L U S

S PI S T R EŚC I

Szanowni Czytelnicy,

„Pusta przestrzeń wcale nie jest pusta. Wiele się w niej dzieje” – mówi Karolowi Jałochowskiemu prof. Frank Wilczek, � zyk uhonorowany Noblem, jeden z bohaterów kolejnego wydania „Niezbędnika Inteligenta Plus”.

I to jest w wielkiej nauce fascynujące, że potra� postawić sobie z pozoru banalne pytanie: Czy coś piszczy w pustce? Fascynujące jest to, że nauka ciągle czegoś szuka. I dzięki temu znajduje nowe odpowiedzi na pytania dotyczące porządku Wszechświata, natury materii, istoty życia, kondycji człowieka. A gdy je znajdzie, zadaje następne pytania, gdyż podczas tej podróży w głąb wiedzy horyzont ciągle się przesuwa i nadal chciałoby się wiedzieć, co jest za jego linią...

Dopytywanie się o to, nad czymż to głowią się naukowcy różnych dziedzin, to kolejny wyraźny nurt w publicystyce „Niezbędnika Inteligenta” i POLITYKI. Efekt tego zaciekawienia udaje się ułożyć w zestaw pod hasłem „Czego szuka nauka?”. Jest to propozycja wędrówki we Wszechświat, gdzie kwanty sąsiadują z memami, DNA ze spinami, Bóg z genomem, jednorożce z platońskimi ideami, a meta� zyka z liczbą omega; gdzie nikt nikomu nie odmawia prawa do własnych poszukiwań, nikt z wiedzy nie robi dogmatu ani nie traktuje jej doraźnie i użytkowo. Bo jesteśmy w obszarze prawdziwej humanistyki, choćby rozmówcami byli � zycy i matematycy.

Ten zestaw składa się przede wszystkim z wywiadów z wielkimi uczonymi, które przeprowadzili dziennikarze POLITYKI (głównie Karol Jałochowski, Sławomir Mizerski i Marcin Rotkiewicz). Kilka uzupełniających narrację tekstów publicystycznych wyszło spod pióra wytrawnych naukowców lub popularyzatorów nauki, co zaznaczamy stosownymi notami.

Zapraszamy w podróż do świata nauki i myśli.

O naturze Wszechświata OGRÓD ROZGAŁĘZIAJĄCYCH SIĘ WSZECHŚWIATÓW � Rozmowa z Davidem Deutschem ....................................................4

JA, WSZECHŚWIAT � Rozmowa z Sethem Lloydem ...........................................................11

PORZĄDEK WSZECHŚWIATA � Rozmowa z Paulem Daviesem ............................. 16

O BoguDOWÓD NA ISTNIENIE BOGA DOWÓD NA ISTNIENIE BOGA DOWÓD NA ISTNIENIE BOGA � Rozmowa z Michałem Hellerem ......................... 22

MAGIA ODCZAROWANA MAGIA ODCZAROWANA MAGIA ODCZAROWANA � Rozmowa z Danielem Dennettem .................................. 28

UPADEK W GÓRĘ UPADEK W GÓRĘ UPADEK W GÓRĘ � Rozmowa z Johnem Polkinghornem .............................................. 32

O życiuLUKA PO PRADZIADKU LUKA PO PRADZIADKU LUKA PO PRADZIADKU � Rozmowa z Andrew H. Knollem ....................................... 38

ZASAPANY HOMO SAPIENS � Rozmowa z Danielem E. Liebermanem....................41

PRZYRODA NIE NADĄŻA PRZYRODA NIE NADĄŻA PRZYRODA NIE NADĄŻA � Rozmowa z Ewą Symonides .........................................44

INŻYNIEROWIE MATKI NATURY INŻYNIEROWIE MATKI NATURY INŻYNIEROWIE MATKI NATURY � Rozmowa z Piotrem P. Stępniem ................... 48

O naturze człowiekaPRZYGODY CZŁOWIEKA NA ZIEMI NICZYJEJ � Rozmowa z Tadeuszem Bielickim ............................................... 53

PORZĄDEK W GŁOWIE � Skąd się wzięły normy moralne? ...................................... 58

CZŁOWIEK W KLATCE JĘZYKA W KLATCE JĘZYKA W KLATCE JĘZYKA � Rozmowa z Tomaszem P. Krzeszowskim ................................... 62

ZAPISANE W SZARYCH KOMÓRKACH � Rozmowa ze Stevenem Pinkerem .............................. 66

O mózgu i świadomości ŚMIERĆ DUSZY ŚMIERĆ DUSZY ŚMIERĆ DUSZY � Co wiemy o funkcjonowaniu mózgu? ................................................. 70

IGRASZKI Z INTELIGENCJĄ IGRASZKI Z INTELIGENCJĄ IGRASZKI Z INTELIGENCJĄ � Jak to jest ze sztuczną inteligencją? ........................ 74

O materiiO OBROTACH ELEKTRONÓW O OBROTACH ELEKTRONÓW O OBROTACH ELEKTRONÓW � Rozmowa z Tomaszem Dietlem ............................. 78

ŻEBY MATERIA WYDAŁA JĘK � Rozmowa z Janem Nassalskim i Leszkiem Zawiejskim ..................... 82

O energiiPLAZMA DLA ZUCHWAŁYCH � Jak zapanować nad reakcją termojądrową? ............ 88

ŚWIAT BEZ ROPY ŚWIAT BEZ ROPY ŚWIAT BEZ ROPY � Czy pojedziemy na wodorze? .......................................................... 92

O przyszłości PRZYSZŁOŚĆ W WYKŁADNICZYM ŚWIECIE � Jak będzie wyglądała przyszłość ewolucyjna? ................................................. 96

O języku natury OMEGA, CZYLI WIĘKSZA BAJKA � Rozmowa z Gregorym Chaitinem ..............102

TROPICIEL ZACHWYCAJĄCYCH SYMETRII � Rozmowa ze Stanisławem L. Woronowiczem .............................................108

NIC, CZYLI COŚ � Rozmowa z Frankiem Wilczkiem ....................................................... 112

O teorii wszystkiegoMIT TEORII WSZYSTKIEGO � Czy jest to w ogóle możliwe? .................................... 116

W CIENIU ZAKWITAJĄCYCH TEORII � W co wierzą uczeni, a czego nie potrafią udowodnić? ........................................ 121

O mądrościNIE MA SZCZĘŚCIA BEZ MYŚLENIA BEZ MYŚLENIA BEZ MYŚLENIA � Rozmowa z Tadeuszem Gadaczem .....................................................126

POWAB WIEDZY O NIEWIEDZY POWAB WIEDZY O NIEWIEDZY POWAB WIEDZY O NIEWIEDZY � Rozmowa z Robertem Piłatem ....................133

Jerzy Baczyński, redaktor naczelny POLITYKI

Leszek Będkowski, redaktor wydania

Rozmowa z i