3Kajet nr 86 (4/2010)

Drodzy Czytelnicy,

październikiem rozkwitają klony, jarzębina czerwienią uwodzi, czasbiegnie inaczej, zieleń jakby mniej zielona, nić się snuje srebrzystai cienka, po ścierniskach, po drzewach się mota,/jak marzenia, jak snyi nadzieje…L. Staff

Tych ostatnich więcej, zwłaszcza w nowym roku szkolnym, gdyrole, zadania przydzielone. Programy są i chęci, by ze wszystkim sobieporadzić, czemuś przeciwdziałać, coś odkryć, oswoić szkołę, a przedewszystkim pozostać sobą. Tyle jeszcze niewiadomych, a zarazempoczątek możliwego w niemożliwym, zwłaszcza, że każda szkoła/placówka ma inne uwarunkowania i problemy.Często oddalamy się, by zobaczyć. Przybliżamy się, by widzieć. J. Cygan

Życzę Państwu, może zasłuchanym w koncert jesienny na opadłeliście, by zasuszone kwiaty, przechowywane kamyki, zdjęcia,przypominały miejsca ciekawych, miłych spotkań, powodowały,że czas zatrzyma się na chwilę...

Barbara Królikowska-Wunderlich

Przed domem jarzębina

Ku ziemi się ugina.

Widzisz, coraz to śmielej

Jesień sobie poczyna…

Jerzy Liebert

Kajet nr 86 (4/2010)4

Z okazji Dnia Edukacji NarodoZ okazji Dnia Edukacji NarodoZ okazji Dnia Edukacji NarodoZ okazji Dnia Edukacji NarodoZ okazji Dnia Edukacji Narodowwwwwejejejejej

nagrodzeni i odznaczeni zostalinagrodzeni i odznaczeni zostalinagrodzeni i odznaczeni zostalinagrodzeni i odznaczeni zostalinagrodzeni i odznaczeni zostaliZŁOTYM MEDALEM

ZA DŁUGOLETNIĄ SŁUŻBĘJadwiga Adamska - Bursa Szkolna Gołdap, Halina

Andrzejewska - PM 17 Olsztyn, Zenon Bielańczuk - SP4 Giżycko, Jadwiga Borzymowska - Szkoła PolicealnaOlsztyn, Alina Bugaj - PPP 2 Olsztyn, Irena Chrul - ZS-LO Braniewo, Tadeusz Cwalina - ZSS Olsztyn, BarbaraCybulska - Gimn. 2 Działdowo, Janina Czepukojć - SP13 Olsztyn, Stanisław Dzierwa - SOSW Gołdap, BarbaraFijołek - Szkoła Policealna Olsztyn, Danuta Fila - PM 12Olsztyn, Barbara Franusz - Gimn. 6 Olsztyn, TeresaGalias - W-M BP Olsztyn Filia Ełk, Ela Gawlik - ZSZ im.S. Staszica Ostróda, Elżbieta Gołąb - SOSW 2 Elbląg,Zbigniew Gontarz - ODN Olsztyn, Tadeusz Gosik - ZSPŁukta, Barbara Grabowska - ZS Nowe Miasto Lubawskie,Grażyna Hajduk - ZS Górowo Iławeckie, BarbaraHenrykowska - SP Bisztynek, Aldona Iwko - SP 15Elbląg, Mirosława Jaworska - ZSL Morąg, MariaJazewicz - ZSZiO Morąg, Sylwester Kalinowski - ZSO 2Elbląg, Krystyna Kempisty - PM 39 Olsztyn, TeresaKołakowska - Gimn. 2 Działdowo, Józef Kopaczel - VIIILO Olsztyn, Leokadia Kowalewska - ZS-LO Braniewo,Stanisław Kożuchowski - ZSO im. St. Żeromskiego Iława,Jerzy Krakos - ZS im. Boh. Września 1939 Roku Iława,Elżbieta Kujawa - ZSZ im. S. Staszica Ostróda, RyszardLachowicz - ZS Olsztynek, Urszula Laniecka - ZSZ im.S. Staszica Ostróda, Jadwiga Lewandowska - ZS NoweMiasto Lubawskie, Bożena Maciejewska - PPP NoweMiasto Lubawskie, Teresa Michalak-Teleszyńska -Szkoła Policealna Elbląg, Alicja Mrozowska - SOSWGołdap, Hanna Nowakowska - W-M BP Olsztyn, IwonnaNowosz-Warmińska - PM 32 Olsztyn, Bożenna Obara -Starostwo Powiatowe Ełk, Barbara Orłowska - SP Prostki,Lech Przybylski - ZSO 2 Olsztyn, Teresa Pupel - W-MODN Olsztyn, Irena Rogowska - ZS Nowe MiastoLubawskie, Stanisława Rysz - ZSO im. St. ŻeromskiegoIława, Zofia Rychel - ZS Górowo Iławeckie, MariaSalwowska - ZS 1 Ełk, Gabriela Sałacka - PPP NoweMiasto Lubawskie, Maria Seniuta - SP 2 Ełk, WandaSkrocka - Publiczne Gimn. Prostki, Maria Stabrowska -ZS Nowe Miasto Lubawskie, Teresa Staniszewska -Szkoła Policealna Olsztyn, Marek Starowicz - SP 13Olsztyn, Maria Strzelecka-Dolatowska - SP 13 Olsztyn,Elżbieta Suchowiecka - Szkoła Policealna Olsztyn,Barbara Sulewska - PS Prostki, Romuald Synak - W-MODN Elbląg, Ryszard Turczyński - ZSL Morąg, BarbaraWalaszek - SP Prostki, Ewa Wejner - Gminny ZespółOświaty Mszanów, Ewa Wierczuk - W-M ODN Olsztyn,Teresa Wołkowicz-Maciorowska - SP Bisztynek, Beata

Woźnicka - Szkoła Policealna Olsztyn, GrażynaZawadzka - LO 1 Ostróda, Teresa Zawłocka - SP Bobry,Zdzisław Ziółkowski - Gimn. 2 Działdowo

SREBRNYM MEDALEMZA DŁUGOLETNIĄ SŁUŻBĘ

Edward Baraszkiewicz - SP 4 Giżycko, AnnaBłaszkowska - SP 10 Olsztyn, Izabela Błędowska - ZSKurzętnik, Marzenna Brzozowska - SP 2 Ełk, WaldemarCieślak - Gimn. 8 Olsztyn, Teresa Czarnecka - ZSZBraniewo, Karol Czerwiński - ZSZ Mrągowo, AnnaFalkowska - SP Gwiździny, Mariusz Ficak - ZS Pasłęk,Mirosława Flaszyńska - ZS Marzęcice, Iwona Florczak-Osękowska - ZSP Łukta, Marzenna Gorgoń - SOSWOlsztyn, Jan Horbacz - ZSL Morąg, Radosław Jankowski- VI LO Olsztyn, Bogusława Kabat - ZS im. Konstytucji 3Maja Iława, Brygida Kakiet - ZSP Łukta, AnnaKanterewicz - Karapyta - PM 15 Olsztyn, HannaKarczyńska - PPP Nowe Miasto Lubawskie, GrażynaKatarzyńska - SP 7 Giżycko, Grzegorz Klimaszewski -ZSO Gołdap, Leszek Kosin - ZS Malinowo, AndrzejKowalski - LO 1 Ostróda, Teresa Kujawska - Gimn. 8Olsztyn, Krzysztof Kwiatkowski - ZSZ Nowe MiastoLubawskie, Anna Marczuk - SP 6 Olsztyn, JoannaMazurowska - ZS 2 Mrągowo, Regina Merchelska - SP5 Ełk, Ewa Metelska - SP 5 Ełk, Małgorzata Michoń -SP 4 Ełk, Barbara Młodzianowska - SP 5 Ełk, GizelaNaworska - LO 1 Ostróda, Stanisław Olszewski - ZSZBraniewo, Bernadeta Pabiś - SP 4 Giżycko, AnnaPietkiewicz - SP Bisztynek, Alicja Pogorzelska - Gimn.14 Olsztyn, Joanna Pylińska - SP 4 Giżycko, Teresa Rek- ZS im. Konstytucji 3 Maja Iława, Anna Rodziewicz - SP15 Elbląg, Barbara Rogowska - SP Tereszewo, BarbaraRosołowska - LO 1 Ostróda, Mirosława Równa - ZSZGołdap, Bożena Rzepka - SP 30 Olsztyn, DorotaSaskowska - SP 4 Giżycko, Jolanta Sawicka - SP 5 Ełk,Danuta Sibierska - SOSW Żardeniki, Ewa Skibiak -Przedszkole 6 „Pod Zielonym Parasolem” Morąg,Małgorzata Skoneczna - SP 2 Olsztyn, Jan Skuzjus -ZS Nowe Miasto Lubawskie, Maria Sobczyk - Gimn. 8Olsztyn, Violetta Sowińska - SSP Gromoty, KatarzynaStefanowska - SOSW Gołdap, Małgorzata Świech-Twarowska - ZSG-S Olsztyn, Alicja Szafranowska - ZSZGołdap, Małgorzata Szynaka - ZS Kurzętnik, AlinaŚlimak - LO Dobre Miasto, Teresa Tadajewska - SP 6Olsztyn, Anna Tatarek - ZS im. Konstytucji 3 Maja Iława,Danuta Turek - SP 2 Ełk, Lilla Tymińska-Bajkowska -ZSB Olsztyn, Grażyna Zagórska - SP Tylice, Henryk

5Kajet nr 86 (4/2010)

Zagórski - SP Gwiździny, Maria Zalewska - SP 2 Ełk,Ewa Zawada - Szkoła Policealna Olsztyn, Julitta Zielińska- SP 4 Giżycko, Barbara Zyskowska - PPP Gołdap,Katarzyna Żuk - Gminne Gimn. Gronowo Górne,Marzenna Życzko - SP 18 Olsztyn

BRĄZOWYM MEDALEMZA DŁUGOLETNIĄ SŁUŻBĘ

Elżbieta Brant - SP 4 Giżycko, Ewa Grudzień - SP 2Olsztyn, Beata Kamińska - SOSW Gołdap, MariaKosińska - SOSW Olsztyn, Anna Koszyk - ZS Pasłęk,Anna Kowalska - Szkoła Policealna Olsztyn, MonikaKozakiewicz - ZS Pasłęk, Krzysztof Maksimowski - SP4 Giżycko, Józef Mor - ZSZ Gołdap, Agnieszka Ożga-Bobowska - SP 4 Giżycko, Renata Asik - SP 4 Giżycko,Iwona Pastor - SP 4 Giżycko, Magdalena Pierzgalska -ZSZ Gołdap, Alina Sroka - Szkoła Policealna Olsztyn,Jerzy Szczerbuk - ZSP Łukta, Andrzej Wonia - ZSZOlsztynek, Ewa Zając - Szkoła Policealna Olsztyn

MEDALEMKOMISJI EDUKACJI NARODOWEJKrystyna Adamska - SP 3 Braniewo, Cezary Altman -

SP 2 Morąg, Grażyna Asztemborska - PM 4 Giżycko,Joanna Augustynowicz - ZSKŚ Giżycko, TeresaAsztemborska - SP 3 Braniewo, Bogusława Baczewska-Jeż - SP 22 Olsztyn, Agnieszka Bandurska - W-M BPElbląg, Jadwiga Białokozowicz - ZSO Gołdap, StanisławBoiłek - ZSZ im. S. Staszica Ostróda, MariolaBojanowska - ZS Gospodarczych Elbląg, ElżbietaBojarczuk - ZSCKR Dobrocin, Marioletta Borkowska -Szkoła Policealna Elbląg, Renata Borowiecka - SP 12Elbląg, Irena Borowska - ZSL Morąg, ReginaBorzuchowska - ZSZ im. S. Petöfi Ostróda, ZenonBrzozowski - ZSZ 1 Elbląg, Bogumił Bujalski - ZSM-EOlsztyn, Wojciech Caban - Międzyszkolna Baza SportówWodnych Giżycko, Anna Cieśluk - KO Delegatura Ełk,Wiesław Chiliński - Urząd Marszałkowski WojewództwaWarmińsko - Mazurskiego, Dorota Chmielewska - ZS 2Działdowo, Ewa Chmielewska - SP 7 Ełk, EwaChmielińska - ZSZ im. S. Petöfi Ostróda, ElżbietaChowańska - SP 1 Olsztyn, Grażyna Chrostek-Żugaj -ZST-I Elbląg, Anna Chrzanowska - ZSZ im. S. StaszicaOstróda, Wiesław Cierkowski - SP 3 Działdowo, MirellaCzerniawska - Gimn. 14 Olsztyn, Józef Dalecki - Gimn.Nowe Miasto Lubawskie, Emilia Dembińska - SPGwiździny, Anna Dwórznik - Gimn. 2 Działdowo, AlinaDziekońska - ZS Nowe Miasto Lubawskie, AndrzejDzieliński - ZSCKR Dobrocin, Ewa Ehlert - Gimn. 2Działdowo, Marzenna Fenkanin - ZSZ LidzbarkWarmiński, Aleksandra Fleury-Kręgielska - ZSO Elbląg,Regina Flis - Gimn. Węgorzewo, Władysław Frydrych -Urząd Miejski Gołdap, Beata Fronczak-Duńczyk - II LOOlsztyn, Zdzisław Gadomski - ZS 2 Działdowo,Bogusław Garsta - CKP Elbląg, Jadwiga Głazowska -

SP 12 Elbląg, Zbigniew Gołębiewski - SP 1 Nowe MiastoLubawskie, Daria Gosk - SP 19 Olsztyn, MirosławaGrodź - SP 4 Morąg, Barbara Grudzińska - SP BrzozieLubawskie, Elżbieta Gryszko - SP 15 Olsztyn, ElżbietaGrzybowska - PM 1 z Oddziałami Integracyjnymi Giżycko,Jolanta Gutowska - ZS Samorządowych Ełk, MariolaHajdukonis - ZS 1 Elbląg, Małgorzata Hamernik - SP 12Elbląg, Iwona Hapunik - SP 30 Olsztyn, Beata Harasim- SP 7 Giżycko, Renata Harasimik - ZS 6 Ełk, BożenaHermanowicz - ZSO Orneta, Ewa Hlebowicz - Gimn. 3Ełk, Ewa Jadanowska - SP 3 Działdowo, GrażynaJankiewicz - SP 2 Olsztyn, Jerzy Janulewicz - ZSOOrneta, Anna Jarosz - ZSS Olsztyn, JolantaJaroszewicz-Kulas - ZSO 2 Elbląg, Iwona Jasińska - SP2 Olsztyn, Mariola Jaworska - Nauczycielskie KolegiumJęzyków Obcych Szczytno, Małgorzata Juszkiewicz -SP 2 Ełk, Krystyna Kamka - SP 2 Pisz, Anna Kania - MP„Bajka” Ełk, Kazimierz Kapla - V LO Olsztyn, IrmgardaKardahs - II LO Olsztyn, Małgorzata Kliks - SOSW 1Elbląg, Krzysztof Kliniewski - ZSZ Nowe MiastoLubawskie, Jolanta Kłoczewska - Szkoła PolicealnaOlsztyn, Joanna Kłosińska - PPP Morąg, Krystyna Kogut- ZSO Orneta, Stefania Kołodziej - PM 4 Giżycko, AnnaKołodziejczyk - SP 15 Olsztyn, Małgorzata Końka -Niepubliczna SP Głotowo, Ewa Kopacka - SP 15 Olsztyn,Elżbieta Kopacz - SOSW Olsztyn, Anna Korzeniowska- Urząd Miasta Elbląg, Marzena Kosowska-Firer - PPP 1Elbląg, Anna Kosowska - SP 19 Olsztyn, JolantaKoszczał - Urząd Wojewódzki Olsztyn, Barbara Kott -Urząd Miasta Ełk, Stanisław Kopycki - ZS Olecko,Bogusław Kowalewski - Ośrodek Szkoleniowo-Wychowawczy „Perkoz”, Anna Koziorowska - Gimn. 14Olsztyn, Nel Kozłowska - SP 3 Ełk, Elżbieta Krajewska- SP 7 Giżycko, Irena Kraskowska - ZSS Olsztyn, JoannaKrasowska - SP 19 Olsztyn, Alicja Kryska - PPP 1Olsztyn, Elżbieta Kulikowska - SP 6 Szczytno, HannaKusowska - Przedszkole 13 Elbląg, Agnieszka Kwaśny- SP 19 Olsztyn, Anna Kwiatkowska - PPP 2 Olsztyn,Irena Kwiatkowska - Gimn. 2 Giżycko, Iwona Lemańska- SP 13 Olsztyn, Anna Leniec - SP 30 Olsztyn, HannaLetkiewicz - ZSO 2 Olsztyn, Laura Litwin - PPP Ełk, MariaLuty - MP „Słoneczna Ósemka” Ełk, JoannaŁomaszewicz - MP „Mali Odkrywcy” Ełk, Ewa Łukaszun- Niepubliczna SP Głotowo, Marianna Łyżwa -Niepubliczna SP Tynwałd, Jolanta Majowicz - SP 12Elbląg, Beata Makarewicz - Gimn. 3 Ełk, HannaMakowska - ZS Marzęcice, Wanda Malinowska - PS 2Ełk, Stanisław Malinowski - SP 9 Ełk, JoannaMarszewska - SP 22 Olsztyn, Aneta Maszczak - II LOOlsztyn, Marek Mazur - Warmińsko-Mazurski OkręgowyZwiązek Żeglarski, Mariola Mątowska - ZSGospodarczych Elbląg, Anna Miazga - PPP 1 Elbląg,Adam Michalski - Perfecter, Teresa Mierzwińska - ZSSamorządowych Ełk, Urszula Mierzejewska - PPP Pisz,Stefan Minko - ZSZ Dobrocin, Beata Mioduszewska -PPP Ostróda, Marek Miros - Urząd Miejski Gołdap, BeataMisiewicz - SP 13 Olsztyn, Iwona Miśkiewicz - ZSO im.S. Żeromskiego Iława, Lucyna Murawska - ZSO Elbląg,

Kajet nr 86 (4/2010)6

Izabela Napora - SP 19 Olsztyn, Jan Narejko - KlubMorski LOK Olsztyn, Anna Narowska - SP Liski,Małgorzata Niemotko - MP „Słoneczna Ósemka” Ełk,Wiesława Niska - Gimn. Publiczne Wilczęta, IrenaNowosad - I LO Ełk, Jolanta Okuniewska - SP 13 Olsztyn,Wacław Olszewski - Urząd Miejski Olecko, JolantaOpaluch - ZS 1 Ełk, Alicja Ostrowska - SP 15 Olsztyn,Maria Ozioro-Leszczyńska - SP Jurki, DanielPawlikowski - II LO Olsztyn, Halina Pańkowska - ZSRuciane Nida, Robert Pestkowski - SP Szyldak, EwaPikciun - PM 4 Giżycko, Danuta Pikula - ZS Samino,Mirosław Pióro - Szkoła Policealna Olsztyn, BożennaPodlaska - SP 7 Ełk, Alicja Pogorzelska - Gimn. 14Olsztyn, Stefan Procyk - ZSE Olsztyn, MariolaRaczyńska - Starostwo Powiatowe Ełk, MałgorzataRowieńska - Szkoła Policealna Olsztyn, ElżbietaRucińska - ZS 2 Działdowo, Maria Rymarska - ZSZ im.S. Staszica Ostróda, Anna Rysztowska - W-M BP Elbląg,Grażyna Sacharzewska - ZS Samorządowych Ełk,Honorata Sadowska - SP 2 Ełk, Barbara Sajnaga - PM1 z Oddziałami Integracyjnymi Giżycko, MykhailoSemotiuk - ZS z Ukraińskim Językiem Nauczania GórowoIławeckie, Bożena Serowińska - SP 21 Elbląg, MirosławaSiemianowska - ZSE-H Olsztyn, Anna Siemiatycka -Gimn. 2 Olecko, Ewa Skorupa - ZSO Elbląg, Ewa Skrobut- ZSO Lidzbark Warmiński, Ewa Słowikowska - Gimn. 2Giżycko, Ryszard Smoliński - ZSM Elbląg, MariuszSobczyk - V LO Olsztyn, Jadwiga Sobolewska - ZSCKRDobrocin, Małgorzata Sośnicka - SP Słobity, AlicjaSposób - ZSZ im. S. Petöfi Ostróda, Agnieszka Stańczak- ZSZiO Morąg, Jolanta Stańczuk - SP 4 Giżycko, TeresaStarzyńska - SOSW Olsztyn, Ewa Stefaniuk - SP 4Morąg, Lech Strembski - W-M ODN Elbląg, DariuszStruciński - Hotel Anders, Małgorzata Styś-Komorska- SP 21 Elbląg, Bożena Suchodoła - PM 1 z OddziałamiIntegracyjnymi Giżycko, Ewa Suchta - SP 2 Olsztyn,Sabina Szczerbuk - SP 19 Olsztyn, Dorota Szczęsna -SOSW Giżycko, Paweł Szczurewski - SP 3 Działdowo,Aleksandra Szołkiewicz-Zaręba - SP 1 Olsztyn, AnnaSzpruch - PPP Ostróda, Marzanna Szyćko - SP 7Giżycko, Ewa Szymaniec - SP 12 Elbląg, IrenaSzymanowicz - MP „Słoneczna Ósemka” Ełk, JolantaSzymecka - ZSR Czachówki, Małgorzata Szypulska -PS 2 Ełk, Hanna Szyszło - SP 2 Ełk, ZbigniewŚwiatkowski - ZS Nowe Miasto Lubawskie, JanuszTkaczow - SOSW Gołdap, Anna Tkaczuk - ZSO LidzbarkWarmiński, Roman Trąpczyński - Urząd Gminy NoweMiasto Lubawskie z siedzibą w Mszanowie, Piotr Trochim- Gimn. 2 Giżycko, Michał Tunkiewicz - WojewódzkiSpecjalistyczny Szpital Dziecięcy Olsztyn, Barbara Uhryn- PPP 1 Elbląg, Tadeusz Umiński - ZS Malinowo, ArturUrbański - Miasto Ełk, Józef Uzar - ZSO Orneta, EdytaWajda - W-M BP Elbląg, Robert Wasiak - ZSR Czachówki,Jadwiga Wasilewska - SP 5 Ełk, Elżbieta Wasiuk - ZSPasłęk, Wioletta Werpachowska - MP „Niezapominajka”Ełk, Szymon Werra - SP 1 Pisz, Anna Widuto - CKUOstróda, Zdzisław Wielgolaski - ZSO 2 Elbląg, BożenaWieliczko - SP 4 Giżycko, Dorota Witkowska - SOSW 1

Elbląg, Małgorzata Witkowska - SP 15 Elbląg, AlicjaWojsław - SP 4 Ełk, Anna Wołucka - SP Bisztynek, AnnaWróblewska - ZSO Elbląg, Ryszard Wrzosek - ZSOGołdap, Urszula Wrzosek - ZSO Gołdap, ElżbietaWysocka - PS 2 Ełk, Małgorzata Wyszyńska - PM 1 Pisz,Maria Zabłotna - PS Pietrzwałd, Henryk Zakrzewski -ZS im. Boh. Września 1939 Roku Iława, Jolanta Zdunek-Koc - ZSB Olsztyn, Beata Zielińska - ZS Nowe MiastoLubawskie, Ewa Zielińska - PPP 1 Elbląg, Alina Zięba -SP 5 Ełk, Zofia Złocka - SP 3 Ełk, Aleksandra Żabicka -ZSCKR Dobrocin, Hanna Żuk - I LO Ełk

NAGRODĄMINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

Hanna Błaszkowska - SP Gwiździny, Piotr Dercz -ZS Malinowo, Marlena Derlukiewicz - W-M ODN w Elbląg,Henryk Falkowski - ZSO 2 Olsztyn, Krystyna Lewkowicz- SP Żabin, Elżbieta Majcher - Gimn. 1 Reszel, KrystynaMigacz - SP 15 Elbląg, Maria Pańkowska - SP 12 Elbląg,Teresa Pupel - W-M ODN Olsztyn, Joanna Śmiechowska- SP 29 Olsztyn, Iwona Traczewska-Kubiak - ZS Pasłęk,Bożena Tylicka - SOSW Ostróda, Ewa Wierczuk - W-MODN Olsztyn, Zdzisław Wielgolaski - ZSO 2 Elbląg

NAGRODĄWARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

KURATORA OŚWIATYPrzemysław Bonk - Szkolne Schronisko Młodzieżowe

Olsztyn, Marioletta Borkowska - Szkoła Policealna Elbląg,Gabriela Browarska - PM 4 Olsztyn, Irena Bujalska - ZSPSępopol, Jarosław Charkot - ZS Wilkowo, MałgorzataCzopińska - SOSW Giżycko, Genowefa Ficek - Gimn. 11Olsztyn, Bożena Górna - Gimn. 1 Działdowo, KatarzynaHacia - SP Olsztynek, Grażyna Hałuszka - SP Solanka,Anna Jaworska - Gimn. Lipowo, Krystyna Kalinowska -ZSB Olsztyn, Krystyna Kodas - SP Orzysz, MałgorzataKortas - SP 5 Ełk, Andrzej Koziełło - I LO Olsztyn,Zbigniew Kudrzycki - SP Rozogi, Mirosława Kutowińska- Gimn. 2 Elbląg, Dariusz Lis - ZSB Braniewo, Ewa Ładna- ZS 1 Giżycko, Barbara Maciukiewicz - Gimn. 1 Reszel,Grażyna Migacz - ZS 2 Elbląg, Anna Mikita - PM 23Olsztyn, Teresa Mikuła - IV LO Elbląg, GrażynaModrzewska - SOSW Ostróda, Zbigniew Murawski - ZSPonadgimnazjalnych 1 Bartoszyce, AgnieszkaNowokuńska - ZPE Olsztyn, Roman Paczkowski - CEEEłk, Zofia Prażmo - ZSO 2 Olsztyn, Joanna Psiuk -Przedszkole Rybno, Jerzy Ratkowski - ZSO Elbląg, MariaSak - SSP Rudzienice, Danuta Sawicka-Malz - ZS 3 Ełk,Henryk Sienkiewicz - W-M ODN Olsztyn, ElżbietaSiwińska - ZSO Węgorzewo, Anna Stadnicka - ZS 4Mrągowo, Maria Strzelecka-Dolatowska - SP 13 Olsztyn,Bożena Szczek - ZS Frombork, Renata Świąder - ZSO 2Elbląg, Anna Tkaczuk - ZSO Lidzbark Warmiński,Marzanna Tyburska - W-M ODN Elbląg, AleksandraWasyleczko - SP Toprzyny

7Kajet nr 86 (4/2010)

NAGRODĄ MARSZAŁKAWOJEWÓDZTWA

WARMIŃSKO-MAZURSKIEGOSylwia Czacharowska - W-M BP Olsztyn, Bożena

Konkol - Szkoła Policealna Elbląg, Joanna Łazicka -W-M BP Olsztyn, Elżbieta Mieczkowska - W-M BP Elbląg,Jadwiga Pawluk - W-M BP Elbląg

NAGRODĄPREZYDENTA MIASTA OLSZTYN

Marian Andruszkiewicz - Pałac Młodzieży, HalinaAndrzejewska - PM 17, Teresa Antczak - SP 30,Aleksandra Chojecka - SP 3, Małgorzata Cioch - SP 6,Tomasz Dreikopel - I LO, Przemysław Fabisiak - PM 2,Dorota Galica-Dąbrowska - SP 29, Danuta Gomolińska- III LO, Małgorzata Jastrzębska - I LO, Piotr Jurecki -ZSO 1, Ewa Konieczko - PM 10, Elżbieta Kopacz -

SOSW, Bogumiła Kosiewska - SP 15, Joanna Kowalska- ZSG-S, Grażyna Kucharska - PM 6, BarbaraKułakowska-Szczepanek - PPP 3, Urszula Leśniewska- SP 10, Ewa Łukasiewicz-Gołębiowska - PPP 3, AdamMichalski - Gimn. 14, Beata Mikitiuk - PPP 1, JoannaMuśko - ZSO 1, Mariola Ogonowska - SP 19, MałgorzataPaczkowska - PM 3, Grzegorz Pawłowski - SP 22,Mirosław Piekut - Pałac Młodzieży, DanutaPodhorodecka - PM 37, Katarzyna Podhul - ZSE-H,Sebastian Polakowski - ZSO 4, Dariusz Poniewozik -Świetlica Terapeutyczna 2, Kazimierz Przekop - SP 22,Marcin Rączkiewicz - Gimn. 12, Anna Rodziewicz - SP9, Andrzej Rutkowski - ZSB, Czesław Rymkiewicz - ZSB,Barbara Rzepnicka - SP 1, Włodzimierz Saks - ZSO 2,Joanna Sędrowska - SP 3, Ewa Skrzypczak - ZSSpecjalnych, Elżbieta Słodkiewicz - SP 29, MałgorzataŚwiech-Tworowska - ZSG-S, Marzena Szalc - ZSO 1,Wojciech Tański - SP 9, Andrzej Tymecki - Gimn. 12,Anna Urniaż - SP 10, Beata Waloszek - SP 34, TeresaZaworowska - ZSM-E, Marzenna Życzko - SP 18

... którzy piszą wyraźnie na tablicy;którzy potrafią się przyznaćdo popełnionego błędu;którzy czytają nasze opowiadaniaz podziałem na role;którym nie przeszkadza to,że fałszujemy - jeśli tylko śpiewaniesprawia nam przyjemność;którzy często się uśmiechają;którzy wolą być czasem zwyczajni,niż stale władczy i silni;którzy mają swoje powiedzonka,np.: „Proszę teraz o dużo ciszy",albo „Jedyne, co chcę teraz słyszeć,to skrobanie waszych długopisów".

Lubię nauczycieli,którzy rozumieją,że czegoś nie rozumiem.I wszystko wyjaśniają przejrzyście.I zauważają,gdy zgłaszam się do odpowiedzi.I wysłuchują cierpliwie moich problemów.I uśmiechają się do mnie, gdy widzą,jak bardzo się staram.I głośno klaszcząpo obejrzeniu wystawionej przez nas sztuki.I potrafią ciekawie opowiadaći dają nam ciekawe rzeczy do robienia.Lubię nauczycieli, którym nie przeszkadza,że muszą nam coś wyjaśnić jeszcze raz.I jeszcze raz. I jeszcze raz...

Pam Brown

Lubię nauczycieli...

WszystkimWszystkimWszystkimWszystkimWszystkim nagrodzo nagrodzo nagrodzo nagrodzo nagrodzonymnymnymnymnym

ser ser ser ser serdeczniedeczniedeczniedeczniedeczniegrgrgrgrgraaaaatulujemytulujemytulujemytulujemytulujemy

Kajet nr 86 (4/2010)8

Jesteśmy społeczeństwem coraz bardziejzawładniętym przez obraz, ale jednocześnie nie dokońca do tego przystosowanym. Dlatego powstałprogram Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej. Toprojekt, który ma pomóc przygotować kolejnepokolenia do życia w labiryncie audiowizualności.

Rozwój techniki i postępujące przemiany społeczno-kulturowe owocują adekwatnymi zmianami dotyczącymimetod uczenia się i nauczania. Czasy, gdy młodzi ludziespędzali długie godziny w bibliotekach, wertując opasłetomy, przeminęły bezpowrotnie. Dziś nawet najmłodsiuczniowie, odrabiając zadania domowe czyprzygotowując się do sprawdzianu, korzystają z zasobówInternetu. Wszyscy doceniamy walory telewizjiedukacyjnej, a filmowe adaptacje szkolnych lektur sąobowiązkowym uzupełnieniem wersji książkowej. Zmieniłysię również sposoby przekazywania wiedzy. Samo słowo(nawet w graficznej formie np. napisane na nieśmiertelnejszkolnej tablicy) to za mało, by skupić uwagę i skuteczniedziałać na wyobraźnię współczesnego ucznia. Tymbardziej, że rywalizują o nią codziennie setki innychmultimedialnych, kolorowych, dynamicznych przekazów.

W tym audiowizualnym natłoku znaczną grupęstanowią filmy. Jak wynika z raportu Preferencje KinowePolaków przygotowanego przez Ipsos na zlecenie Orange,młodzież chodzi do kina nie ze względu (paradoksalnie)na wyświetlane w nim filmy. Są one raczej dodatkiem dospotkania z przyjaciółmi, czy zakupów w centrumhandlowym. Z tych samych badań wynika również, że kinojest jedną z popularniejszych form spędzania wolnegoczasu w naszym kraju. Przynajmniej raz w roku odwiedzaje 43% Polaków. Jeszcze częściej oglądamy filmy wtelewizji (97%) lub na DVD (63%). Film jest dla nas przedewszystkim okazją na relaks i sposobem na oderwanie sięod rzeczywistości. Orędownicy edukacji filmowej twierdzą,że może być również doskonałym narzędziem edukacji.

Nowe Horyzonty Edukacji

Odpowiedzią na postępujące zmiany kulturowe ioczekiwania współczesnego ucznia, który wmultimedialnej rzeczywistości jest przede wszystkimwidzem, czasem niestety zagubionym w strumieniuróżnorodnych przekazów, jest unikalny program edukacjiaudiowizualnej Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej.Przygotowuje go Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, znanez takich imprez jak Międzynarodowy Festiwal Filmowy EraNowe Horyzonty oraz American Film Festival weWrocławiu. Zależy nam na tym, by rozkochać młodychwidzów w sztuce filmowej, uzupełniając jednocześnie ichszkolną edukację wyjaśnia Maciej Jakubczyk z DziałuEdukacji Stowarzyszenia.

Ogólnopolski projekt realizowany jest już po razdziewiąty. Tym razem w 22 miastach. Tylko w zeszłymroku wzięło w nim udział 35 tys. uczniów i 1700

Edukacyjna Awangarda

nauczycieli. Program polega na comiesięcznychspotkaniach z filmem, w czasie których prezentowane sązarówno najnowsze produkcje, jak i klasyka polskiegooraz światowego kina. W ciągu roku szkolnego uczestnicyprojektu biorą udział w 9 pokazach (1 w miesiącu) wramach wybranego cyklu. Organizatorzy wybrali wielewartościowych produkcji kina współczesnego, którychbohaterami są młodzi ludzie, nierzadko rówieśnicyuczestników programu. Cykle dotyczą ważnychproblemów współczesności takich jak: odmiennośćkulturowa i religijna, niepełnosprawność, relacje wrodzinie, uzależnienia, potęga reklamy, technicyzacja,ekologia. Chcemy, żeby młodzi mieli możliwośćpoznawania filmów, których twórcy poważnie traktują ichwrażliwość i inteligencję. Chcemy też wygenerowaćpotrzebę poszukiwania takich filmów w kinach. Młodzi sąna to gotowi - potrzebują tylko, żeby ktoś im takie filmypokazał i bezpretensjonalnie o nich opowiedział dodajeMaciej Jakubczyk.

Ciekawy seans w niezwykłej atmosferze kinastudyjnego to jednak za mało, by można było mówić oedukacji filmowej. Warunkiem koniecznym takiej edukacjijest nie tylko wspólne obejrzenie filmu, które zapewniarodzaj grupowego przeżycia, lecz także późniejszeomówienie go podkreśla Magda Bravo, psychologdziecięcy i animator kultury. Projekt ma za zadanienauczyć młodzież bardziej krytycznie podchodzić dotreści, z którymi spotyka się na co dzień. Oglądany filmstanowi więc jedynie wstęp do dalszej pracy edukacyjnej.Jeszcze w kinie organizowane są multimedialne prelekcje.Młodzi zaproszeni są również do dyskusji, zadawaniapytań, wyrażania własnych opinii o filmie, opowiadania oemocjach. Poza tym na uczniów czekają również ciekawekonkursy i aktywizujące warsztaty. Organizatorzy NowychHoryzontów Edukacji Filmowej chcą, by praca z filmemnie ograniczała się jedynie do sali kinowej, dlategonauczyciele otrzymują materiały dydaktyczne, które mogąpóźniej wykorzystać do poprowadzenia (już w szkole)kolejnej lekcji powiązanej z obejrzanym filmem.

9Kajet nr 86 (4/2010)

Program adresowany jest do uczniów wszystkichpoziomów szkół, dlatego 180 filmów składających się nategoroczną ofertę Nowych Horyzontów Edukacji Filmowejzostało podzielone na cztery części dostosowane podwzględem trudności i tematu do wieku uczestników:szkoła podstawowa (klasy 1-3 i klasy 4-6), gimnazjum iszkoły ponadgimnazjalne. Repertuar jest bardzozróżnicowany - od filmów animowanych, poprzezfabularne, po dokumenty. Na uczniów czekają zarównoprodukcje polskie, jak i dzieła kina europejskiego czyamerykańskiego, a nawet filmy japońskie, australijskie inowozelandzkie.

Wszyscy nauczyciele, którzy są opiekunami grupbiorących udział w programie, mogą zapisać się do KlubuFilmowego dla Nauczycieli. Jego członkowie upoważnienisą do zniżek lub darmowych wejść na repertuarowepokazy w kinie, udziału w projekcjach specjalnych. Są teżjako pierwsi informowani o nowych projektachedukacyjnych realizowanych w ich kinach.

Wenecja na Horyzoncie

Edukacja filmowa jest dziedziną, która stosunkowoniedawno zagościła w polskich szkołach. Sposobem naprezentację tej metody są organizowane specjalnie dlanauczycieli pokazy filmowe, poprzedzające właściwy cyklNowych Horyzontów Edukacji Filmowej. Zanim zaprosimydo kin studyjnych uczniów, chcemy by najpierw ichnauczyciele posmakowali atmosfery nowohoryzontowychseansów. To najlepszy sposób, by przekonać pedagogówdo naszego projektu mówi Maciej Jakubczyk. W tym rokunauczyciele z całej Polski gościli na projekcjach filmuWenecja Jana Jakuba Kolskiego. Wybór jestnieprzypadkowy. Do naszego programu szukamy filmów,które nas ujęły, ale jednocześnie filmów nieoczywistych.Nie chcemy opierać się na „szkolnych hitach” lub jedynieklasyce. „Wenecja” jest przykładem świetnego, wręczmagicznego kina, które niestety pozostało niszowepodkreśla Jakubczyk.

Dzieło Kolskiego to fascynująca opowieść o dorastaniui ucieczce w marzenia, o sile wyobraźni i buncie przeciwkozastanej rzeczywistości. Piękny, poetycki obraz powstałna motywach opowiadania Włodzimierza Odojewskiego.-Wenecja to komunikat komplementarny i pełny. Wszystkojest na ekranie i od tego, kto się z nim mierzy, zależy to,co tam znajdzie dla siebie. Od rodzaju wyobraźni, odwrażliwości oglądającego - mówi reżyser. W czasach, gdypędzący świat mediów zawłaszcza czas i umysły, filmyKolskiego wytwarzają przestrzeń na refleksję. Nie ma wnich efektów specjalnych, czy błyskotliwych zwrotów akcji.Są za to zaczarowane kadry dające poczucieprzeniesienia w zupełnie inny świat. W przypadku edukacjifilmowej, jest to szczególnie ważne, bo każdy widz mamożliwość indywidualnego odbioru dzieła.

Na nauczycieli, którzy zarezerwowali miejsce na seansw jednym z kin studyjnych biorących udział w programie,czekał specjalny magazyn filmowy przygotowanym przezWydawnictwo Nowa Era we współpracy zeStowarzyszeniem Nowe Horyzonty. W publikacji opróczscenariuszy przykładowych lekcji poświęconych

„Wenecji”, można znaleźć wywiady z reżyserami,ambasadorami projektu oraz nauczycielami, którzyuczynili edukację filmową jednym z filarów swojej pracydydaktycznej. A takich pedagogów jest coraz więcej.

Ścieżki filmowe

Film jest kolejnym tekstem kultury, na podstawie któregopolonista może stymulować uczniów do dyskusji, pisania,czytania. Patrząc na strukturę filmu, uczeń ćwiczydostrzeganie symboli, alegorii i wszelkich nawiązańkontekstualnych, a poprzez analizę formy wyrazu doskonalianalizę dzieła przekonuje Wioletta Mrozek, koordynatorkaprogramu i nauczycielka języka polskiego w warszawskimGimnazjum nr 52.

Język polski to jednak nie jedyny szkolny przedmiot,na którym edukacja filmowa może okazać się przydatna.W rzeczywistości projekt pozwala na realizację różnychelementów podstawy programowej. Do filmówhistorycznych można nawiązać na lekcjach historii, jeszczeinne można wykorzystać na godzinach wychowawczych.A do tego należy dodać filmy o sztuce, filmy muzyczneczy z piękną muzyką, filmy, których mocną stroną sązdjęcia wymienia Anna Adamczyk, dyrektor Zespołu Szkółnr 53 w Warszawie. Nauczyciele, dzięki wspomnianymwcześniej materiałom dydaktycznym, mogą liczyć nawskazówki dotyczące wykorzystania zawartych wprogramie filmów przy realizacji konkretnej ścieżkiprogramowej.

O tym że, warto zainteresować się edukacją filmową,świadczą reakcje uczniów na tę formę nauczania. Wiem,że przychodzą do kina przygotowani. Już w autobusie wdrodze do kina wymieniają się spekulacjami czy choćbyplotkami o filmie. Jestem niejednokrotnie zaskoczonadojrzałością ich odbioru mówi Wioletta Mrozek. Pamiętamjedną z wizyt w Kinie Muranów, gdy po projekcji „Jestemprzeciw” Trzosa-Rastawieckiego moi uczniowie nie chcieliwyjść z sali. Tak długo rozmawiali z zaproszonym gościem- dodaje nauczycielka.

Filmowa spirala

Dlaczego się tak dzieje? Czemu ten sam tematporuszony w tradycyjny sposób, nie wywołałby takichreakcji i emocji? Ruchome obrazy oddziaływały zawszesilniej na wyobraźnię i emocje niż słowa, a dzisiaj, kiedydosłownie każdy może filmować, tym bardziej paląca stajesię potrzeba edukacji kulturalnej w tej sferze podkreślaMagda Bravo. Dlatego warto włączać film do edukacjidziecka już od najmłodszych lat. Należy przy tym pamiętaćo odpowiednim doborze produkcji kinowych. Niestety,jeśli chodzi o film, pokutuje przekonanie, że dla dzieciodpowiednie są filmy dla dzieci, w formie i treści bardzodo siebie podobne, zbyt łatwe, by stanowić bodziecrozwojowy mówi psycholog.

Selekcja filmów już we wczesnych etapach edukacji,wiąże się również z ich silnym wpływem na kształtowaniesię zmysłu estetycznego dzieci. Dlatego należy bardzozwracać uwagę na poziom wizualny pokazywanychdziecku obrazów filmowych, gdyż one kształtująwrażliwość na piękno i umiejętność świadomego

Kajet nr 86 (4/2010)10

odbierania dzieł plastycznych. Nie mniej ważna jestrównież spójność fabuły, gdyż przez naukę o dramaturgiifilmowej możemy uczyć dzieci podstawowych wzorcówkompozycyjnych.

Poczucie estetyki i formy to tylko część umiejętności,które można kształtować przy pomocy filmu. Jego fabułai przekazywane treści stanowią bowiem niejednokrotnieciekawy wstęp do dyskusji na inne, szczególnie istotnewspółcześnie tematy. Podajmy tylko jeden przykład. Film,dzięki efektowi silnej identyfikacji z bohaterem, może byćbardzo dobrym narzędziem edukacji międzykulturowej.Najlepiej, gdy opowiada o rówieśnikach z zupełnieodmiennych środowisk. Pozwala się w ten sposóbdowiedzieć na ile jesteśmy różni, a w jakim stopniu dosiebie podobni. Taka historia to doskonały wstęp dorozmowy o odmienności i tolerancji. Dyskusje naabstrakcyjne tematy nie są oczywiście w młodszychklasach ani długie, ani głębokie, ale stwarzają fundamentydo nauki w klasach późniejszych. Edukacja filmowapowinna przebiegać bowiem według zasady spirali, kiedyto wiedza jest pogłębiana na każdym poziomieedukacyjnym twierdzi Magda Bravo.

Nauczyć dyskutować

W ten potencjał edukacyjny filmu bardzo wierząambasadorzy projektu. Oprócz wsparcia MinisterstwaKultury i Dziedzictwa Narodowego i Ministerstwa EdukacjiNarodowej program Nowe Horyzonty Edukacji Filmowejzyskał bowiem przychylność twórców filmowych i aktorów- m.in. Jana Jakuba Kolskiego, Krzysztofa Zanussiego,Jerzego Stuhra i Roberta Gonery. Wszyscy oni wskazująna konieczność przygotowania młodzieży do właściwegoodbioru przekazów audiowizualnych jako pierwszy krokw filmowej edukacji. Przez wiele lat szkoły uczymy sięczytać teksty drukowane, po czym w życiu dojrzałymnajczęściej korzystamy z przekazów audiowizualnych. Ichlektura wymaga osobnej edukacji twierdzi KrzysztofZanussi. Młodzi muszą się nauczyć z ekranemdyskutować, a nie tylko przed nim wypoczywać wtórujemu Jerzy Stuhr. Dopiero wtedy, zdaniem aktora, filmbędzie dla nich odpowiednim źródłem wiedzy o świecie,o kondycji człowieka, jego wyborach moralnych. By taksię stało, trzeba się do spotkania z kinem przygotować.

W małym kinie

Bardzo ważne jest, aby dzieci poznawały film w dobrejatmosferze. W miejscu, które lubią, z ludźmi, którym ufająpodkreśla Andrzej Maleszka. Nie bez przyczyny do realizacjiprojektu wybrane zostały sale kin studyjnych. Oprócz jakościsamych filmów bardzo ważną kwestią dla twórców programupozostaje również sam sposób odbioru kina - czylikoncentracja na filmie, a nie towarzyszących mu atrakcjach.Dzięki uczestnictwu w programie młodzi widzowie,niejednokrotnie po raz pierwszy, goszczą w kinie studyjnymw swoim mieście. Nastolatkom kino studyjne, nawetodremontowane i o ciekawym, niepowtarzalnym charakterzeprzestaje się kojarzyć z filmem. Dla nich kino częstosprowadza się do dodatkowej atrakcji w centrum handlowymlub multipleksie stwierdza Maciej Jakubczyk.

Program ma na celu również wskrzeszenie pewnegoetosu chodzenia do kina jako wartości samej w sobie,przywrócenie celebracji faktu obcowania z kulturą,zepchniętego przez multipleksy do rangi kolejnejhandlowej usługi. Dla naszego kina realizacja tego projektuto świetna okazja do pokazania młodym widzom kinatradycyjnego, studyjnego. Program stwarza też szansę nato, że młodzi zostaną „zarażeni” prawdziwą, niekomercyjnąsztuką filmową i że nie będzie to tylko chwilowezainteresowanie. Kino Awangarda ma swoich wiernychwidzów, w tym studentów, a mamy nadzieję, że z czasembędzie zyskiwało coraz więcej widzów z młodegopokolenia mówi Lidia Hyczko-Lenkiewicz, koordynatorprogramu w Olsztynie.

Szersze Horyzonty

Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej to niejedynyedukacyjny projekt Stowarzyszenia. W październiku swojąpremierę ma przeznaczony dla szkół ponadgimnazjalnychpakiet Czy wierzysz w to, co widzisz? Wychodzi onnaprzeciw wymaganiom, które stawia przed młodymiludźmi rzeczywistość medialna. Media wizualnestanowiące w ostatnich dziesięcioleciach główne źródłowiedzy o świecie, wpływają znacząco na kształtowaniepoglądów i emocji. Konieczne jest umiejętne i świadomerozpoznawanie mechanizmów, które kreują audiowizualnąrzeczywistość. Pakiet składa się ze scenariuszy lekcji(języka polskiego, wiedzy o kulturze, historii, wiedzy ospołeczeństwie)i płyty DVD z opracowanymi przykładamifilmowymi prezentacjami multimedialnymi. Jest topierwsze tego typu wydawnictwo w Polsce tak szerokopoparte fragmentami filmowymi mówi Maciej Jakubczyk.Z pewnością pomoże nauczycielom w przeprowadzeniuatrakcyjnych i wartościowych lekcji. Uczniom pozwolinatomiast na świadome odczytywanie nie tylko tekstówkultury, lecz także obrazów, które docierają do nas wsposób podświadomy. Pakiety zamawiać można od 13września 2010 na stronie internetowej. Ponieważ ilość jestograniczona, o nieodpłatnym otrzymaniu DVD decydujekolejność zgłoszeń.

Specjalnie dla uczniów szkół gimnazjalnych iponadgimnazjalnych Stowarzyszenie przygotowałorównież kurs internetowy Film na horyzoncie, przybliżającyproces tworzenia filmu. Zadaniem uczestników jestnakręcenie krótkiego dokumentu lub fabuły, która wjakikolwiek sposób będzie związana z budynkiem kinastudyjnego lub lokalnego. Kurs podzielony jest na trzyetapy. W pierwszym z nich wyjaśnione zostaną regułypisania scenariusza, w drugim - zasady robienia zdjęć,natomiast w ostatnim - techniki montażu. Najlepszy filmzostanie nagrodzony.

Stowarzyszenie nie zapomina również o odpowiednimprzygotowaniu nauczycieli, tak by mogli stać siękompetentnymi przewodnikami swoich uczniów porzeczywistości multimedialnej. Od pięciu lat podczas MFFEra NOWE HORYZONTY we Wrocławiu nauczyciele zcałej Polski mogą wziąć udział w przygotowanychspecjalnie dla nich warsztatach filmowych. Program zajęćzostał pomyślany tak, by z jednej strony poruszać na

11Kajet nr 86 (4/2010)

poziomie ogólnym kwestie filmoznawcze, z drugiejnatomiast - przybliżać kino prezentowane na festiwalu.Głównym celem warsztatów jest zachęcenie nauczycielido korzystania z filmu i przekazów audiowizualnychpodczas pracy w szkole oraz stworzenie przestrzeni dowymiany doświadczeń. Tak naprawdę bowiem głównieod pedagogów zależy, czy edukacja filmowa zajmieadekwatne do współczesnych potrzeb miejsce wprogramie szkolnego nauczania.

Wszelkie szczegóły dotyczące projektów edukacyjnychStowarzyszenia Nowe Horyzonty można znaleźć nastronie internetowej www.edukacja.nowehoryzonty.pl.

Informacja o Stowarzyszeniu Nowe Horyzonty

Stowarzyszenie Nowe Horyzonty powstało w 2003roku. Obok edukacji filmowej w kinach studyjnych ilokalnych w całej Polsce organizuje również dwa festiwalefilmowe we Wrocławiu. Już w październiku odbędzie siępierwsza edycja American Film Festival, który będzie

okazją do zapoznania się ze współczesną kinematografiąamerykańską, a przez nią również z kulturą irzeczywistością Stanów Zjednoczonych. Na festiwalubędą prezentowane zarówno najnowsze tytuły uznanychreżyserów, jak i dzieła nieznanych twórców. Festiwalbędzie się starał odkłamywać wizerunek StanówZjednoczonych, postrzeganych jako wielki supermarketwytwarzający produkty. W lipcu przyszłego roku odbędziesię natomiast 11. edycja Międzynarodowego FestiwaluFilmowego Era NOWE HORYZONTY, który przybliżatwórczość wizjonerów kina, artystówbezkompromisowych, mających odwagę iść obraną przezsiebie drogą wbrew panującym modom i opowiadać orzeczach najważniejszych swoim niepowtarzalnymjęzykiem.

Sylwia GawrysiakStowarzyszenie Nowe Horyzonty

Warszawa

Kajet nr 86 (4/2010)12

W dniach 23, 24 i 25 września 2010r. w trzech miastachwojewództwa warmińsko-mazurskiego: w Ełku, Olsztyniei Elblągu nasz Ośrodek realizował grant Warmińsko-Mazurskiego Kuratora Oświaty zadanie 13.Wykorzystanie EWD w nadzorze pedagogicznymdyrektora szkoły.

Konferencje cieszyły się ogromnym zainteresowaniemuczestników. Ograniczony warunkami specyfikacji nabórwywoływał wiele emocji. W wyznaczonym terminiezgłosiło się znacznie więcej osób niż przewidywano,trudno było odmawiać zainteresowanym, negocjowanokwalifikowanie, a w przypadku grupy olsztyńskiej wieludyrektorów zaryzykowało i przyjechało na zajęcia zinformatykami, co spowodowało zwiększenie liczebnościgrupy.

Łącznie w konferencjach wzięło udział 175 osób.Niewątpliwym magnesem przyciągającym dyrektorówbyła prowadząca - dr Ewa Stożek.

Ewa Stożek, doktor matematyki, do 2001 rokupracownik Wydziału Matematyki Uniwersytetu Łódzkiego;z polską szkołą związana od 1995 roku - jako nauczyciel,następnie dyrektor szkoły oraz edukator; w latach 2007-2009 kierownik Wydziału Badań i Analiz OkręgowejKomisji Egzaminacyjnej w Łodzi. Jest członkiemKrajowego Zespołu EWD zajmującego się badaniamidotyczącymi rozwoju metodologii szacowania wskaźnikaedukacyjnej wartości dodanej pod kierunkiem prof. R.Dolaty.

Uczestnicy dziękowali Pani E. Stożek za przyjazd naWarmię i Mazury i możliwość bezpośrednich konsultacjipo zakończonych konferencjach. Najbardziejusatysfakcjonowani byli gimnazjalni dyrektorzy, ponieważwiększość przykładów dotyczyła tego etapu, bylinajbardziej aktywni, mogli konsultować konkretneprzypadki. Podkreślali fakt, że praktyczne rozwiązaniazaproponowane podczas zajęć pozwolą na swobodnewykorzystywanie wskaźników EWD w czterech obszarach

określonych wobec gimnazjum w RozporządzeniuMinistra Edukacji Narodowej z 7.10.2009r. w sprawienadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168, poz. 1324).

Dyskusja i konsultacje po konferencjach potwierdziływzrost świadomości dyrektorów w zakresie wykorzystaniawskaźników EWD w nadzorze pedagogicznym. Wymianadoświadczeń i dzielenie się przykładami dobrych praktykw zakresie wykorzystania EWD zdecydowaniepotwierdzały podniesienie poziomu kompetencjinauczycieli i dyrektorów w zakresie rozumienia istosowania tej metody badawczej, określającejefektywność nauczania. Uczestnicy konferencji wyraźniedeklarowali zmodyfikowanie modelu analiz wynikówegzaminów gimnazjalnych.

Zasłuchani uczestnicy konferencji

W opinii osób biorących udział w zajęciach organizacjakonferencji uznana została za sukces. Dyrektorzy inauczyciele podkreślali fakt dużej użyteczności szkoleniapod względem merytorycznym i możliwościwykorzystania nabytych umiejętności w analizie wynikówegzaminów zewnętrznych. Szczególnie wdzięczni bylidyrektorzy szkół, którzy przyjechali wraz z informatykami,ponieważ byli pewni, że praca w arkuszu Kalkulator EWDPlus będzie przebiegała w ich szkołach prawidłowo.

Cele konferencji zostały osiągnięte:

• konferencja wywołała wzrost zrozumieniai zainteresowania problematyką edukacyjnej wartościdodanej, szczególnie zastosowaniem tej metodyw nadzorze pedagogicznym dyrektora szkoły,

• zajęcia pomogły uporządkować i poszerzyćposiadaną wiedzę na temat zastosowania EWDw procesie doskonalenia jakości pracy szkoły,

• prezentowane materiały edukacyjne związanez wykorzystaniem EWD w nadzorze pedagogicznymdyrektora szkoły są bardzo przydatne - zdaniemdyrektorów - do realizacji zadań,

„Oswajanie” Edukacyjnej Wartości Dodanej

13Kajet nr 86 (4/2010)

• standard organizacji konferencji oceniono jakosatysfakcjonujący.

Wszystkie uwagi z kart ewaluacyjnych uczestników orazz obserwacji i bezpośrednich wywiadów świadczą oogromnym zainteresowaniu problematyką EWD i sąpodstawą do złożenia wielu propozycji KuratoriumOświaty w Olsztynie.

Serdecznie dziękuję wszystkim wspierającym w Ełku ,Elblągu i Olsztynie za pomoc w realizacji tego projektuedukacyjnego. Szczególne podziękowania składam PanuPawłowi Wyszkowskiemu, który w każdym z gościnnychmiast dzielił się z dyrektorami swoimi doświadczeniami wzakresie wykorzystania EWD w nadzorze pedagogicznymdyrektora szkoły.

O edukacyjnej wartości dodanej można dziś przeczytaćw wielu źródłach. Zinterpretowano ten skrót EWD na stosposobów. Jest zachwyt, oczarowanie i jest niepokój, lęki oczekiwanie. Dr Ewa Stożek jednoznacznie stwierdziła:„Emocje wokół EWD nie są potrzebne”. Należy „oswoić”ten dodatkowy wskaźnik informujący o skuteczności pracyszkoły.

O czym informuje edukacyjna wartość dodana?

• o efektywności nauczaniaw zakresie sprawdzanym egzaminem zewnętrznym• o pozycji szkoły względem przeciętnego gimnazjumo podobnym składzie uczniów na wejściu

Warto pamiętać…

• EWD jest miarą względną.• EWD dla całej populacji wynosi zero.• Prawdopodobieństwo uzyskania dodatniej lub

ujemnej EWD jest takie samo dla każdej szkołyniezależnie od wyników uczniów na sprawdzianie.

• EWD dodatnie oznacza, że szkoła pracujeponadprzeciętnie.

• EWD jest zmienną losową i należy ją komunikowaćw przedziale ufności.

• Długość przedziału ufności zależy od liczby ucznióww szkole/grupie oraz od zróżnicowania ich wyników.

• Dwie szkoły/grupy mają porównywalną efektywność,jeśli ich przedziały ufności zachodzą na siebie.

Trzyletnie wskaźniki EWD są najbardziej przydatne doewaluacji zewnętrznej szkoły ponieważ:

• większa liczba obserwacji daje wiarygodniejszeoszacowanie,

• trzyletni wskaźnik EWD pokazuje szkołę w dłuższejperspektywie czasowej,

• nietypowe dla szkoły lata są łagodzone przeztypowe.

Informację o szkole uzyskaną na podstawie trzyletnichwskaźników należy wzbogacić o dodatkowe analizy,w tym m.in. analizy z wykorzystaniem jednorocznychwskaźników EWD.

Dwa sposoby komunikowania EWD

• Jednoroczne wskaźniki EWD:� obrazują trzy lata pracy gimnazjum (od startu do

mety),� prezentacja dotyczy tylko EWD, brak odniesień

do wyniku egzaminacyjnego,� przedziały ufności, które z określonymi

współczynnikami ufności zawierają prawdziwewartości interesujących nas parametrów, mająkształt odcinków równoległych do osi EWD (ośpionowa),

� jednoroczne wskaźniki EWD obliczamy dla grupuczniowskich, np. dokonujemy analizy wedługpotencjału, frekwencji, udziału w zajęciachdodatkowych itd.,

� na podstawie Kalkulatora EWD Plus analizdokonują szkoły.

www.ewd.edu.pl• Trzyletnie wskaźniki EWD

� obrazują pięć lat pracy gimnazjum (np.sprawdzian w 2005r - egzamin gimnazjalny w2008r., kolejne egzaminy gimnazjalne w 2009 i2010r.),

� model prezentacji łączy wynik egzaminacyjny iEWD,

� obszar ufności ma kształt elipsy,� wskaźnik dotyczy tylko szkół, nie można go

wykorzystać do analiz wewnątrzszkolnych,

Kajet nr 86 (4/2010)14

WojewódzkaKonferencja

Dydaktyczna PolonistówWażnym zawodowo wydarzeniem dla nauczycieli na

początku roku szkolnego jest udział w warsztatach,szkoleniach i tzw. konferencjach metodycznych.

W tym roku W-M ODN w Olsztynie zorganizował11 września Wojewódzką Konferencję Dydaktyczną nt.Edukacja polonistyczna w nowej podstawieprogramowej. Konferencja duża, bo o zasięguwojewódzkim, a odzwierciedla jej wielkość nowe miejscespotkania - V Liceum Ogólnokształcące im. WspólnejEuropy w Olsztynie, i ważna, bo dotyczącanajważniejszego dokumentu w szkole - podstawyprogramowej. Wybór miejsca doskonały, frekwencjabardzo wysoka, tylko kilka pustych krzeseł w Auli V LO.

Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego oraz prof. UWMw Olsztynie dr hab. S. Buryła, dyr. Instytutu FilologiiPolskiej.

Część pierwsza poświęcona była podstawieprogramowej - głównemu narzędziu pracy nauczycielapolonisty, część druga ocenianiu wewnętrznemui zewnętrznemu w świetle nowej podstawy programowej.Obie przygotował i prowadził z oratorską wirtuozerią(i dowcip, i dygresja, i rzeczowość, i cierpliwość,i zdolność zapanowania nad naturalną skłonnościąnauczycielskiej braci do gadulstwa) dr hab. S. J. Żurek.Część trzecia dotyczyła lektur szkolnych i refleksjiprofesora uniwersyteckiego na temat kanonu w szkoleponadgimnazjalnej a kanonu uniwersyteckiego.Prowadzący, dr hab. S. Buryła, potwierdził to, codostrzegamy na co dzień: istnieje rozbieżność międzytym, jak być powinno, a jak jest. Rozporządzenie MENnakłada na nauczyciela obowiązek zrealizowania lektur,nauczyciel wymaga od ucznia przeczytania lektury, uczeńnie czyta (przepraszam tych, którzy czytają, ale jest ichnaprawdę niewielu), a nauczyciele uniwersyteccyodnotowują spadek jakości umiejętności kluczowych, a donich należy umiejętność czytania, podkreślam - czytania,nie tylko rozpoznawania liter, przyszłych absolwentówszkół wyższych.

Po każdej części konferencji dyskusja. Szkołypodstawowe i gimnazja dzieliły się doświadczeniami zrealizacji nowej podstawy programowej, a licea i technikadzieliły się… obawami przed nowym, chociaż nienieznanym (rozporządzenia MEN z 23 grudnia 2008dostępne w Internecie). Spotkanie nauczycieli wszystkichetapów edukacyjnych pozwala ogarnąć i zrozumiećcałość zmian w procesie pracy nauczyciela polonisty.

Jolanta MoszczyńskaV Liceum Ogólnokształcące w Olsztynie

� prezentacja graficzna trzyletniego wskaźnikaEWD danej szkoły jest upubliczniona w internecie(szkoła wspierająca, szkoła sukcesu, szkoławymagająca pomocy, szkoła niewykorzystanychmożliwości)

elipsy.ewd.edu.plWięcej o „oswajaniu” EWD w kolejnym numerze Kajetu.

Elżbieta Jermacz Kierownik projektu edukacyjnego

Na konferencję zostali zaproszeni, przez konsultantaW-M ODN Elżbietę Jermacz, nauczyciele szkółpodstawowych, gimnazjów (stanowili zdecydowanąwiększość) oraz szkół ponadgimnazjalnych (ci obecni wmniejszości, ale przyczyna chyba prosta - wedługkalendarza zmian programowych nowa podstawaprogramowa dotrze do tego typu szkół w roku szk.2012/2013 - czy to termin odległy, czy bliski pozostawiam oceniezainteresowanych).

Gośćmi Wojewódzkiej Konferencji Dydaktycznej byliprof. KUL w Lublinie dr hab. S.J. Żurek, kier. Katedry

15Kajet nr 86 (4/2010)

Murarz potrzebnypolitologowi

Czy ten ostatni bardzo potrzebny murarzowi to jużzupełnie inna sprawa. Bardzo upraszczając, można bytak podsumować wszystko, co dotyczy kształceniamłodzieży i przygotowania jej do pracy. Wybór szkoły,możliwości zatrudnienia po jej ukończeniu to jeden z wieluproblemów współczesnej edukacji. Wyzwania rynku pracyokreślają tak naprawdę kierunki kształcenia, które powinnybyć brane pod uwagę. Czy są, świadczą o tym ciągłe brakifachowców, rzemieślników, inżynierów i ten przywołanyw tytule murarz jest wciąż poszukiwany, a rzeszepolitologów (nic do nich nie mam), humanistów,menadżerów… bezskutecznie poszukują pracy. By tenstan rzeczy zmienić trzeba dokonać zmian w systemiekształcenia zawodowego.

O tym dyskutowano podczas konferencji, która odbyłasię 24 września 2010 r. w auli Olsztyńskiej Szkoły Wyższejim. J. Rusieckiego w Olsztynie, a była grantem Warmińsko- Mazurskiego Kuratora Oświaty. Szkoła zawodowaszkołą pozytywnego wyboru - tak brzmiał jej tytuł.Uczestnicy spotkania to dyrektorzy i nauczyciele szkółponadgimnazjalnych. Konferencję przygotowaną przezkonsultanta W-M ODN Ewę Wierczuk poprowadziłdr Krzysztof Symela - adiunkt w Instytucie TechnologiiEksploatacji - Państwowym Instytucie Badawczym wRadomiu, gdzie od 1987 roku kieruje Zakładem BadańEdukacji Zawodowej. Autor wielu publikacji,przewodniczący Polskiej Sieci Kształcenia Modułowego.

Prowadzący spotkanie - dr Krzysztof Symela

Wśród gości uczestnikami dyskusji panelowej byli:Anida Samoraj - starszy wizytator Kuratorium Oświaty;Teresa Wiśniewska - Urząd Miasta Olsztyn; AnnaGnatowska - Urząd Marszałkowski - DepartamentEuropejskich Funduszy Strukturalnych; Danuta Oleksiak- W-MODN w Elblągu; Katarzyna Cis - nauczycielkaprzedmiotów ekonomicznych w Zespole SzkółEkonomicznych w Olsztynie; Alina Bogdańska - doradcazawodowy Gimnazjum nr 5 w Olsztynie; Piotr Pętlak -absolwent szkoły zawodowej/pracodawca/prezes firmy

ERKO - Jonkowo; Waldemar Bogucki - były wieloletnidyrektor szkoły zawodowej/ Stowarzyszenie Elektryków- NOT; Henryk Gajdamowicz - dyrektor Zespołu SzkółBudowlanych w Olsztynie; Tadeusz Skorupski - dyrektorCKP/CKU w Giżycku; Ryszard Kawczyński - CKRKarolewo; Krzysztof Krawczyk - PrzedsiębiorstwoBudowlane WITKO.

Uczestnicy dyskusji panelowej

Spotkanie miało na celu podjęcie debaty dotyczącejnowej wizji rozwoju szkoły zawodowej, poprawienia jejwizerunku i prestiżu w środowisku, by stała się szkołąpozytywnego wyboru i atrakcyjnym miejscem uzyskiwaniawiedzy, kształtowania umiejętności i postawprowadzących do kwalifikacji wymaganych na lokalnym,regionalnym, krajowym i europejskim rynku pracy.

Dr K. Symela omówił założenia projektu systemowegoMEN PO - KL, Priorytet III - w którym są przewidzianeśrodki unijne na doposażenie pracowni, wprowadzanienowych technologii, kształcenie kadry do uczenia zawodu.

Szkoła zawodowa ma być szkołą pozytywnego wyboru,a nie złem koniecznym. Czas najwyższy zmienić jejwizerunek, pokazać że to szkoła dla tych, którzy chcąświadomie kierować swoją karierą i kształcić umiejętnościzawodowe poszukiwane przez pracodawców. O tymmówili wszyscy uczestniczący w dyskusji panelowej,podkreślając, że wybór szkoły zawodowej na miarępotrzeb i oczekiwań, z nowoczesnymi pracowniami,dobrze przygotowaną kadrą specjalistów jest doskonałąścieżką kariery młodego człowieka, który ma otwartądrogę na studia. Na pewno do tego wyboru trzebaprzekonać młodzież, rodziców, doradców zawodowych inauczycieli niższego szczebla edukacji. Podkreślano takżedużą rolę współpracy szkół zawodowych zpracodawcami. To oni często doposażają pracownie,umożliwiają praktyki, wprowadzają nowe technologie doszkół. Nie ma jednak prawnych rozwiązań regulującychwłączenie się pracodawców w kształcenie.

Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że bezpracodawców zmiany w szkolnictwie zawodowym się niepowiodą. Na pytanie, jakie są mocne i słabe stronyszkolnictwa zawodowego długo można by odpowiadać- zwłaszcza o słabych, bo reformy edukacji zawsze

Kajet nr 86 (4/2010)16

uderzały w szkolnictwo zawodowe - powiedział jeden zuczestników debaty. Zlikwidowano u nas 5 zespołów szkółzawodowych, a powołano 13 liceów. Uczeń w szkolezawodowej ma 30 przedmiotów, w liceum 15. Szkołazawodowa, technikum musi przyciągać atrakcyjną ofertąkształcenia i nowoczesną bazą, bo bez praktycznej naukizawodu nie można mówić o skutecznym kształceniu.Z teorii szkolnictwa zawodowego się nie zbuduje, tylko zumiejętności i praktycznej wiedzy. Potwierdził toabsolwent szkoły zawodowej, inżynier, który jakopracodawca chciałby mieć u siebie dobrzeprzygotowanych fachowców. Z badań wynika, że na 600politologów 1 ma pracę, natomiast ma ją każdy murarz.Aby do wyboru szkoły zawodowej przekonać młodzieżnależy przełamać stereotyp, że szkoły zawodowe są dlatych, którzy nie radzą sobie. Nie może to być argumentniektórych nauczycieli (na szczęście nielicznych) typu weźsię do nauki, bo inaczej zostaniesz garkotłukiem. Możewłaśnie taka pani nauczycielka trafi wkrótce do uczennicy,ucznia którzy jako fachowcy będą przez nią poszukiwani.

Uczestnicy konferencji

Dużą rolę odgrywa promocja tych szkół, pokazywaniedobrych praktyk. Temu będą służyły konkursy nanajlepszą szkołę zawodową w jednej z 16 branż, spotyreklamowe, pokazujące inny obraz szkoły zawodowej.Prowadzone również będą szeroko zakrojone badaniadotyczące szkolnictwa zawodowego. I może wkrótcebędzie jak w wierszu J. Tuwima Murarz domy muruje/krawiec szyje ubrania…czyli każdy wykonuje to, co potrafinajlepiej i na czym się zna.

Barbara Królikowska-Wunderlich

Edukacja matematyczna29 września 2010 odbyła się, zorganizowana przez

Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieliw ramach zadań edukacyjnych Warmińsko-MazurskiegoKuratora Oświaty, konferencja przeznaczona dlanauczycieli matematyki z województwa warmińsko-mazurskiego. Tematyka konferencji - Edukacjamatematyczna na różnych etapach kształcenia wświetle nowej podstawy programowej - wzbudziła dużezainteresowanie w środowisku. Konferencja prowadzonabyła przez Henryka Sienkiewicza - wicedyrektora i JózefaPaszuka - konsultanta naszego Ośrodka. W konferencjiuczestniczyło 209 nauczycieli, którzy wysłuchali wykładuprof. Wacława Zawadowskiego nt. Uwarunkowaniarealizacji nowej Podstawy Programowej oraz wykładuwspółautorki cyklu „Matematyka 2001” Anny Dubieckiejnt. Zadania matematyczne w świetle „nowej” i „starej”podstawy programowej i ich rozwiązywanieuwzględniające strategię nauczania czynnościowego.W konferencji uczestniczył przedstawiciel Warmińsko-Mazurskiego Kuratora Oświaty. Tematyka konferencjibędzie pogłębiana na zajęciach warsztatowych wOlsztynie, Elblągu i Ełku.

17Kajet nr 86 (4/2010)

� tworzenie systemu pomocy dla uczniów(34 % wyborów)

� indywidualne konsultacje z psychologiem(30 % wyborów)

� program „Golden Five” (14 % wyborów)Duże zainteresowanie udziałem w programie „Szkoła

dla Rodziców i Wychowawców” oraz chęć podnoszeniakompetencji w zakresie budowania relacji nauczyciel-uczeń świadczy o dostrzeganiu przez nauczycieli potrzebynawiązywania dialogu z uczniem, niezbędnego dozaspokajania ważnej w tym wieku potrzeby wsparcia zestrony osób dorosłych spoza rodziny.

J. Eccles i K. Wentzl w swoich badaniach stwierdzili, iżcele i klimat społeczny szkoły a zwłaszcza charakter relacjinauczyciel-uczeń często są sprzeczne z potrzebami icelami rozwojowymi nastolatków.

Gimnazjaliści częściej doświadczają formalnegotraktowania ze strony nauczycieli oraz zwiększonej kontroliw nauce. Wynika to z faktu, że głównym celem szkołyjest wzrost kompetencji intelektualnych uczniów, a w tejfazie rozwoju zdobycie kompetencji społecznych jestrównie ważnym celem, jak osiągnięcia intelektualne.

Budujące jest, iż nauczyciele widzą potrzebę tworzeniaw klasie klimatu społecznego zapewniającegokoncentrację na nauce, motywację, adekwatne poczuciewłasnej wartości oraz dobre i bezpieczne relacje opartena wzajemnym szacunku. Dostrzegają wagę kształtowaniaprospołecznych postaw, rozwijania pozytywnego systemuwartości w klasie oraz nawiązywania współpracy zrodzicami. Sygnalizują również potrzebę wzajemnegowspierania się w sytuacjach trudnych, zdobywania wiedzyi umiejętności w zakresie kompetencji dydaktyczno-wychowawczych.

Zgłaszane potrzeby i oczekiwania mogą byćrealizowane we współpracy z Poradnią, która dysponujeodpowiednio przygotowaną kadrą.

Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 2 wOlsztynie przesłała do dyrektorów w/w gimnazjówinformację o wynikach przeprowadzonej ankiety orazofertę współpracy stanowiącą odpowiedź na zgłaszaneprzez nauczycieli zapotrzebowanie.

Teresa Durak, Grażyna NowickaPoradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 2

w Olsztynie

Literatura:1. Szymańska J., Macander D. „Program Golden Five”.

Remedium nr 8 20072. www.ppp2.ovh.org3. www.golden5.org

Uczestnicy konferencji mogli wymienić swojespostrzeżenia przy kawie i pączkach przygotowanych wfoyer sali konferencyjnej udostępnionej przez DyrektoraGeneralnego-ZałożycielaOlsztyńskiej Szkoły Wyższej -Helenę Rusiecką. Z rozmów z uczestnikami spotkaniawynika, że problemy poruszone w czasie wykładówwzbudziły zainteresowanie i pożądane byłoby, abypodobne spotkania - o problematyce dotyczącej metodykimatematyki - kontynuować.

Obsługę recepcji konferencji bardzo sprawnieprzeprowadzili pracownicy administracji naszego Ośrodka- Agnieszka Szandrowska - Pykało i PetroniuszMituniewicz, a pomagały im uczennice I LiceumOgólnokształcącego w Olsztynie.

Józef Paszuk

Oczekiwanianauczycieli gimnazjów

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2w Olsztynie przeprowadziła w roku szkolnym 2009/2010badania ankietowe dotyczące współpracy z nauczycielamigimnazjów. Objęto nimi siedem placówek z rejonudziałania Poradni (Gimnazja: nr 5, nr 6, nr 11, nr 12, nr14, nr 15, nr 23 Akademickie). Pytania dotyczyły potrzeb ioczekiwań nauczycieli związanych z procesem kształceniai wychowania. Zawierały propozycje podnoszeniakompetencji w obszarach:� zarządzanie klasą,� budowanie relacji nauczyciel- uczeń,� klimat społeczny w klasie,� nauczanie zindywidualizowane,� współpraca szkoła - dom.Była też możliwość wyboru formy współpracy z

Poradnią:� indywidualne konsultacje z psychologiem,� wymiana doświadczeń w ramach grupy

samopomocowej,� udział w programach „Golden Five” oraz „Szkoła dla

Rodziców i Wychowawców”,� tworzenie systemu pomocy dla uczniów.Analiza ankiet wykazała, iż dla nauczycieli szczególnie

istotne jest poszerzanie wiedzy i podnoszenie kompetencjiw zakresie:� budowania relacji nauczyciel - uczeń (47 % wyborów)� zarządzania klasą (32 % wyborów)� klimatu społecznego w klasie (30% wyborów)� współpracy szkoła - dom (23 % wyborów)� nauczania zindywidualizowanego (12% wyborów)Zainteresowani są również takimi formami współpracy

z Poradnią jak:� program „Szkoła dla Rodziców i Wychowawców”

(42 % wyborów)� grupy samopomocowe (41 % wyborów)

Kajet nr 86 (4/2010)18

Jak słonecznierozpocząć rok szkolny?Zapewne nie tylko uczniowie niechętnie żegnają

wakacje. Wrzesień wita nas nauczycieli, ze spragnionymiwiedzy uczniami, ale też z uciążliwą dla większości z nasstroną formalną, związaną z olbrzymią ilościądokumentacji. W tym roku udało mi się uniknąć stresuzwiązanego z rozpoczęciem roku szkolnego. Podczas,gdy moi koledzy tworzyli plany pracy i omawialiorganizację lekcji ja zdobywałam nową wiedzę i nowedoświadczenia. W dniach 5-12 września uczestniczyłamw kursie „ICT for collaborative and project - base teachingand learning”.

Kurs dotyczący wykorzystania komputerów i sieci wnauczaniu przyciągnął na Maltę - wyspę na MorzuŚródziemnym - 46 nauczycieli z 16 krajów Europy.Skierowany był do wszystkich nauczycieli - bez względuna nauczany przedmiot i bez względu na wiek uczniów.Każdy znalazł na pewno coś, dzięki czemu lekcjeangielskiego (większość nauczycieli to nauczyciele tegojęzyka), matematyki czy fizyki zyskają nową, atrakcyjnąoprawę. Malta to niewątpliwie zachwycające miejsce, wktórym wielu ludzi chciałoby spędzić wakacje. A połączyćatrakcje wakacyjne - słońce i morze - z dużą dawkąciekawych i użytecznych informacji to murowanezadowolenie!

Program kursu obejmował zagadnienia związane ztworzeniem prezentacji, podcastów, blogów, wiki,animowaniem, obróbką filmów, e-Twinningiem itp.Mieliśmy okazję pracować na różnorodnymoprogramowaniu - w większości nie wymagającym licencji- i poznawać te jego funkcje, które łatwo później będziewykorzystać w pracy z uczniami. Kto z nas pomyślał otym, żeby wykorzystać blog jako miejsce, gdzie toczy siędyskusja na temat zadanej pracy domowej? Przepraszam- nie dyskusja tylko chat! Uczniowie wymieniają sięrozwiązaniami zadań z fizyki na platformie interenetowej?A może wykorzystać podcast do ćwiczeń z wymowy?Zrobić animację prostego doświadczenia z fizyki i

umieścić na YouTube? Czemu nie? Żyjemy wspołeczeństwie zdygitalizowanym i ten cyfrowy światpowinniśmy przenieść do szkoły. Jeśli nam się to nie udazostaniemy daleko w tyle za naszymi uczniami, dla którychlekcje z kredą i tablicą są już niemal tym czym krzesanieognia. Wiem, że nie jest łatwe zmienienie przyzwyczajeńi sięgnięcie po nowe narzędzia. Dzieje się tak z różnychwzględów. Raz - bo brak jest sprzętu, dwa - brak czasu.Jak „bawić” się tym sprzętem, gdy dysponuje się jednągodziną w tygodniu, a matura coraz bliżej? Spróbujmy!Pierwszym krokiem niech będzie wyjście poza polskąszkołę i uczestnictwo w międzynarodowym kursie. Bo takikurs to także możliwość poznania innych nauczycieli ipodejrzenia „jak oni to robią”.

Tygodniowy pobyt na Malcie to nie tylko nauka.Organizatorzy kursu zapewnili nam również możliwośćpoznania uroków tej wyspy. Historię i kulturę Maltyodkrywaliśmy na wspólnych wycieczkach. Zwiedziliśmy,m. in. pierwszą stolicę Mdinę, teraz nazywaną milczącymmiastem, ze względu na nielicznych mieszkańców.Zobaczyliśmy najstarszą megalityczną budowlę naświecie, czyli Hagar Quim. Valetta - obecna stolica - tourokliwe, tętniące życiem uliczki, gwarne do późnej nocykafejki i restauracje. Malta jest malutką wyspą - dziękiczemu mogliśmy w ciągu jednego popołudnia podziwiaći zabytki w centralnej jej części i rozkoszować się kąpieląw przejrzystej wodzie morskiej w pobliżu Blue Grotto napółnocy. Poruszanie się po kraju mniejszympowierzchniowo niż Wrocław jest bardzo łatwe dziękikomunikacji miejskiej. Jeśli już zapamiętamy, żeobowiązuje ruch lewostronny to na pewno uda nam sięwsiąść do odpowiedniego autobusu i dotrzeć w wybranemiejsce. A jest co oglądać i gdzie plażować!

Uczestnictwo w kursach organizowanych w Europie jestmożliwe dzięki programowi „Comenius - mobilnośćszkolnej kadry edukacyjnej”. Na stroniewww.comenius.org.pl można znaleźć wszelkie potrzebneinformacje. Każdy nauczyciel raz na dwa lata możeskorzystać z grantu. Warunki to znajomość językaangielskiego, uzasadnienie, dlaczego kurs za granicą jestlepszy od kursu w kraju i zgoda dyrekcji szkoły. Wszelkiesprawy formalne - aplikacja, wnioski, raporty - dostępnesą online. Zainteresowanych odsyłam do stronyinternetowej www.comenius.org.pl, a z tematyką kursumożna się zapoznać na stronie:www.smartsolutionsmalta.com/

Małgorzata KarulakZespół Szkół Elektronicznych i Telekomunikacyjnych

w Olsztynie

19Kajet nr 86 (4/2010)

Kolorowe bibliotekiwe Włoszech

Jeszcze nie tak dawno pisałam na łamach Kajetu opotrzebie wymiany doświadczeń bibliotekarskich, zwarciaszeregów, spotykania się w celu wspólnej dyskusji - no iproszę - okazało się, że nadarzyła się wspaniała okazjado takiej właśnie wymiany poglądów.

Włochy… tyle skojarzeń mamy z tym słowem: Dante,Sykstyna, polski papież, ale i fiat, AC Milan, „z ziemiwłoskiej do Polski”. Kultura wysoka miesza się tu zpopularną, ale prawie zawsze są to skojarzenia przyjazne,pozytywne. Nam, grupie bibliotekarzy z Polski, Włochybędą kojarzyły się jeszcze inaczej. Miałam bowiem okazjęuczestniczyć we wrześniowym projekcie edukacyjnymzorganizowanym przez Unię Federalistów EuropejskichBiblioteki Północnych Włoch - nowoczesne centramultimedialne.

Porównywanie naszych bibliotek z bibliotekamipołudniowego Tyrolu to duże wyzwanie - tyle nas dzieli -przede wszystkim finanse, źródło wszystkich różnic, aleprzecież jeśli równać, to do lepszych - dobrze jest wiedziećw jakim kierunku powinno się zmierzać, ile mamy donadrobienia. Gospodarze bardzo nam chcieli pomóc wpoznaniu włoskiego systemu szkolenia bibliotekarzy,systemu edukacyjnego, programów wspieraniaczytelnictwa. Dzięki prezentacjom mutlimedialnymprzedstawicieli Urzędu ds. Bibliotek i Czytelnictwa orazWydziału Edukacji poznaliśmy system szkolnypołudniowego Tyrolu, strukturę sieci bibliotek w tymregionie Włoch.

Mieliśmy też okazję obejrzeć piękne biblioteki i to byłoniewątpliwie najważniejsze. Zobaczyliśmy bibliotekibardzo różne: szkolne (Bruneck), szkół wyższych (Brixen,Bolzano), miejskie, pełniące rolę centrów edukacyjnych(Lana). Wszystkie miały jednak kilka cech wspólnych.Jedną z nich była przestrzeń - te wszystkie obiekty byłyogromnie dużymi budynkami, z pięknymi tarasami, któremożna było wykorzystywać do prowadzenia lekcji, holami,które wykorzystywano do celów informacyjnych i

prezencyjnych. Wszystkie też były przepiękniewkomponowane w krajobraz, w otaczające nas Dolomity.Takiej harmonii z otoczeniem nasi architekci budynkówużyteczności publicznej mogliby uczyć się od włoskichkolegów.

Wszystkie też były ogromnie wysmakowane podwzględem bibliotekarskiego designu: od najmniejszegoszczegółu - zakładek do książek, pełniących funkcjęreklamującą daną instytucję, do mebli, które bardzo częstopodkreślały charakter wnętrza, wygodnych,nowoczesnych i kolorowych, które nie przytłaczały jednakksięgozbioru. Nikt nie miał wątpliwości, że główną rolę wtych wnętrzach gra książka i to ona jest najważniejsza.

Wszystkie te biblioteki były też instytucjami ogromnieprzyjaznymi dla czytelnika. Nie jest bowiem tajemnicą, żeWłosi nie chcą czytać. Tylko 13% Włochów korzysta zusług bibliotek, co stanowi jeden z najniższychwskaźników w Europie (dla porównania w Danii z bibliotekkorzysta 64% dorosłych i 80% dzieci). W wizytowanychbibliotekach tylko połowa uczniów odwiedza bibliotekęregularnie. Dlatego tak ważne są programy naprawcze ito, jakim miejscem jest biblioteka. We wszystkichinstytucjach podkreślano, że misją ich biblioteki jestprzyciąganie młodego czytelnika. Dlatego tam tak bardzodba się o to, by biblioteka była miejscem przyjaznym(godziny otwarcia, możliwość wypicia kawy, wymianyinformacji), atrakcyjnym (nowe kolorowe książki,różnorodność środków audiowizualnych, dostęp doInternetu), kształcącym (bibliotekarz pomaga wposzukiwaniu i przetwarzaniu informacji).

Organizuje się też w nich wiele imprez czytelniczych,które mają na celu podniesienie stanu czytelnictwa.Niektóre z nich były naprawdę imponujące, szerokozakrojone, obliczone na współpracę społecznościlokalnej, miejscowych artystów, pisarzy, ale i władz landu,także rodziców.

Ciekawym doświadczeniem było też spotkanie zprzedstawicielami Stowarzyszenia BibliotekarzyPołudniowego Tyrolu, organizacji pełniącej nieco innefunkcje niż SBP w Polsce. Nam kojarzyła się raczej z firmąbiznesową, obsługującą akurat tę grupę zawodową.

Kajet nr 86 (4/2010)20

Nowy programduszpasterski KościołaKatolickiego w Polsce

26 listopada 2009 roku biskupi zebrani na zebraniuplenarnym Konferencji Episkopatu Polski zatwierdzili 3-letni program duszpasterski pt. „Kościół domem modlitwyi szkołą komunii”. W trakcie realizacji programu, KościółRzymsko - Katolicki będzie koncentrował się wokółnastępujących tematów:

1. W roku 2010/2011 - „W komunii z Bogiem”2. W roku 2011/2012 - „Kościół naszym domem”3. W roku 2012/2013 - „Być solą ziemi”Program czerpie swoje założenia z Konstytucji Soboru

Watykańskiego II „Lumen gentium”, a także z nauczaniaOjca Świętego Jana Pawła II o wspólnocie Kościołaukazanego w adhortacji apostolskiej „Christifideles laici”oraz „Novo millenio ineunte”.

Pierwszy rok trwania nowego programuduszpasterskiego został zatytułowany „W komunii z

Głównym obszarem działań tej dość wpływowej instytucjijest nie tylko organizacja szkoleń, podróży służbowych,wycieczek na targi książek dla bibliotekarzy, ale praceczysto techniczne - katalogowanie, opracowanie,przygotowanie książek do wypożyczeń (usługi te sąodpłatne). Oni też opracowują standardy dla bibliotek,wydają swoje pismo, współtworzą politykę oświatową.Status tej organizacji jest więc dość wysoki.

Pomimo tych znacznych różnic funkcjonowania wnaszym zawodzie, my bibliotekarze, zarówno pracującyw bibliotekach szkolnych, jak i naukowych byliśmy zgodnico do jednego. Te piękne biblioteki włoskie oglądaliśmyoczywiście z lekką nutą zazdrości, ale już bezkompleksów, bo biblioteki i u nas bardzo się zmieniły, aformy pracy, zwłaszcza w bibliotekach szkolnych, sąbardzo podobne. Po prostu umiemy sobie radzić w tejmniej kolorowej rzeczywistości.

Danuta Wróblewska

Bogiem”. Episkopat zwraca uwagę na lekturę PismaŚwiętego prowadzącą do pogłębienia życia duchowego iudział w życiu sakramentalnym własnej parafii. W związkuz tym w każdej diecezji zostaną powołane Centra FormacjiBiblijnej, a w parafiach kręgi biblijne (kolejne, tam gdziejuż istnieją lub nowe tam, gdzie ten sposób pogłębionejlektury Pisma Świętego nie jest praktykowany). Swoimidoświadczeniami życia zgodnego ze Słowem Bożympodzielą się członkowie różnych ruchów i wspólnotreligijnych.

Realizacja programu rozpocznie się od nowego rokuliturgicznego, czyli od pierwszej niedzieli adwentuprzypadającej w tym roku 28 listopada, podczas Mszyświętych i nabożeństw, a także rekolekcji parafialnych.Kolejna forma realizacji to katecheza parafialna i szkolna.W podstawie programowej katechezy KościołaKatolickiego z roku 2001 na każdym etapie edukacyjnymznajdują się treści korelujące z programemduszpasterskim. Zostały one ujęte w postaci trzech blokówtematycznych:

1. Odkrywanie i pogłębianie osobistej relacji z Bogiem.2. Odkrywanie Boga objawiającego się w Słowie

Bożym.3. Kształtowanie wspólnotowego wymiaru życia

duchowego.Ostatnia wskazana ścieżka realizacji programu to

katecheza dorosłych dokonująca się w parafii.W pogłębieniu życia Słowem Bożym mają pomóckapłanom katecheci, animatorzy ruchów religijnych,członkowie wspólnot, a także stali akolici i lektorzy -absolwenci kursów organizowanych przez archidiecezję.

Więcej informacji o realizacji programu w ArchidiecezjiWarmińskiej znajdują się na stronie: www.archwarmia.pl

Bożena Osik

21Kajet nr 86 (4/2010)

Ala i As- pierwszy elementarz

Naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowejrozpoczęłam w 1967 roku. Pamiętam mój pierwszytekturowy tornister, drewniany piórnik i kolorowyElementarz Mariana Falskiego. W tym roku mija sto latod pierwszego wydania Elementarza M. Falskiego. Tanajbardziej znana polska książka ukazała się po razpierwszy w 1910 roku w Krakowie nakładem WydawnictwaTadeusza Wierzbowskiego. O jej niezwykłej popularnościświadczy fakt, że w Polsce międzywojennej po 1918 rokuuczył się z niej co trzeci pierwszoklasista. W Polscepowojennej natomiast przez pierwsze 35 lat ElementarzM. Falskiego dominował w nauce czytania i pisania.Początkowo był to nawet jedyny obowiązujący podręcznikw klasie pierwszej szkoły podstawowej. Stale uaktualnianyprzez autora obowiązywał do roku szkolnego 1983/84.W 1982 roku ukazało się ostatnie jego wydanie.1

Aktualnie „Elementarz” Falskiego wydawany jest dlacelów bibliofilskich i pamiątkowych. Niedawno kupiłam wksięgarni „Elementarz” - reprint wydania 15 z 1971 roku.Z dużym sentymentem obejrzałam ilustracje JerzegoKarolaka. Przez dłuższą chwilę zatrzymałam się nailustracji z okładki. Jakże ona znana i bliska memupokoleniu. Przedstawia gromadkę dzieci, które siedzą naławeczce pod rozłożystym dębem i czytają książki. Wokółjest mnóstwo zieleni, a w pobliżu siedzi As. Ileż uroku miaływ sobie elementarzowe czytanki. Dla przykładu o Celi,która nie umiała jeść jajka, Anulce, którą mama myje nanoc, Stefanku, który odmroził nóżki. Ileż śmiechuwywoływał wiersz Aleksandra Fredry „Paweł i Gaweł” ijak bardzo wzruszała i przemawiała do wyobraźni „Bajka

o Kotku i Kogutku.” Na stałe utrwaliły się w mej pamięciciepłe, elementarzowe wiersze Juliana Tuwima pt. „Kotek”,„Bambo”.

Dziś, po latach cóż mogę napisać o moim pierwszympodręczniku?

Z pewnością był to podręcznik który:� rozwijał język i słownictwo dzieci;� uczył wyrażać myśli i rozumieć innych;� uczył budować obrazy w wyobraźni i skłaniał do

namysłu co dobre a co złe;� był swoistą formą pierwszych spotkań z literaturą;� książką budującą pomost miedzy pokoleniami.Na zakończenie ośmielam się stwierdzić, że Elementarz

Mariana Falskiego wpisuje się godnie w część naszegodziedzictwa kulturowego.

Aleksandra DrzazgowskaZespół Szkół Chemicznych i Ogólnokształcących

w Olsztynie

1. E. Brańska, Zapomniany autor Elementarza,„Wychowanie w Przedszkolu”, 2005 nr 10.

Reprint wydania z 1971 r.

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne z okazji 100 rocznicypierwszego wydania elementarza M. Falskiego wydały reprint z 1910 r.

Kajet nr 86 (4/2010)22

Między gęsim piórema ekranami multitouchDo czego służy gęsie pióro, atrament czy jak się robi

papier czerpany? Jak powstaje książka i ilustracje do niej?Na te i inne pytania można było uzyskać odpowiedź wStarym Ratuszu Wojewódzkiej Biblioteki Publicznejpodczas trzeciej edycji Przeglądu WydawnictwRegionalnych MojeTwojeNasze 2010. Licznieprzybywającej 24.09.2010 r. publiczności odpowiadali,opowiadali i ćwiczyli fachowcy z branży wydawniczej orazspecjaliści prowadzący warsztaty. Uczniowie szkółpodstawowych, gimnazjów i liceów z wielkimzaciekawieniem i skupieniem poznawali tajniki produkcjiczerpanego papieru m.in.: zasady wyboru orazprzygotowania składników pulpy. Z niedowierzaniempatrzyli, jak należy przygotować ptasie pióra, opanowaćtechniki pisania nimi, by tekst na papierze był estetyczny.Sztuka kaligrafii okazała się niełatwa, mimo podejmowaniaprzez dzieci i młodzież wielu prób, nie zawsze kończyłasię sukcesem. Podobnie jak próba pisania na, jużzabytkowych, maszynach do pisania, których stukotniczym nie przypominał odgłosów współczesnejkomputerowej klawiatury i bezszelestnej myszki.

Uczestnicy warsztatów samodzielnie czerpali papier,pisali gęsim piórem, ale również mogli wykonać lakowe ituszowe pieczęcie Przeglądu. Przyjrzeć się, jak powstajezłocone, introligatorskie, tłoczone na gorąco logoprojektu. Mogli też spróbować swoich sił przy sztaludzepodczas warsztatu robienia ilustracji.

Interaktywne głośne czytanie

Z wielkim entuzjazmem młodzież zasiadała też w starejławce szkolnej, a następnie stawała przed interaktywnąścianą głośnego czytania - ekranami multitouchreagującymi na ruch i dotyk z funkcjami przesuwania,powiększania, pomniejszania oraz rotowania. Dzięki tymmożliwościom technicznym każdy uczestnik warsztatówmógł tylko we własny sobie sposób zaaranżować efektywizualne ilustracji do bajek Ignacego Krasickiego.

Tegoroczny Przegląd odbywający się w ramachEuropejskich Dni Dziedzictwa pod hasłem „Od pomysłudo przemysłu” łączył przeszłość z teraźniejszością. Zjednej strony papier czerpany, dawne oprawy książkowe,gęsie pióra i stalówki, z drugiej wirtualna podróż po historiiksiążek, bibliotek oraz nowoczesna aranżacja ilustracjicieszyły się dużym zainteresowaniem środowiskaszkolnego.

Projekt zrealizowano dzięki środkom finansowymMinistra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramachProgramu Wydarzenia Artystyczne Priorytet Literatura iwspółfinansowaniu przez Samorząd WojewództwaWarmińsko-Mazurskiego.

Informacje dotyczące Przeglądu WydawnictwRegionalnych Olsztyn 2010 na temat programu,regulaminów, konkursu ARS Libris i bogata dokumentacjafotograficzna znajdują się na stronie internetowejWojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztyniewww.wbp.olsztyn.pl/programy/mojetwojenasze/2010/.

Magdalena StrzyżWojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie

Warsztaty pisania gęsim piórem

23Kajet nr 86 (4/2010)

Galeria Bakałarz

Chopin w galerii Bakałarz

Nadszedł czas na podsumowanie RokuChopinowskiego, który w Warmińsko-MazurskiejBibliotece Pedagogicznej trwa od kwietnia. Różnorodnośćzaproponowanych przez nas form, popularyzującychpostać kompozytora, umożliwiła uczestnictwo wwydarzeniach różnym grupom odbiorców. Statystyka jestsatysfakcjonująca - w obchodach Roku Chopina w W-MBPwzięło udział około trzech tysięcy osób.

Największym zainteresowaniem cieszyły sięmultimedialne zajęcia edukacyjne „Fortepianowigadam…” Muzyczne opowieści Pana Chopina, którychcelem było poruszenie wyobraźni i wrażliwości estetycznejdzieci. Spotkania, wzbogacone prezentacją multimedialnąoraz miniaturami filmowymi zrealizowanymi przezTelewizyjne Studio Filmów Animowanych w Poznaniu,odbyły się w specjalnie przygotowanej scenerii. Dziecichętnie przeniosły się w świat muzyki Chopina i z radościąpodjęły wyzwanie interpretacji zaproponowanychutworów.

Udaną próbę odczytania muzyki kompozytora iprzełożenia jej na obraz zaprezentowały najmłodsze dzieciz Pracowni Malarstwa Pałacu Młodzieży w Olsztynie.W maju odbył się w bibliotece wernisaż wystawy pracmałych artystów inspirowanych muzyką Chopina.

Interesującą propozycją okazała się prezentowana wgalerii Bakałarz na przełomie maja i czerwca ekspozycjaSzopen Weissa - Chopin Młodopolski. Wystawa zostałaprzygotowana przez Fundację Muzeum WojciechaWeissa, Biuro Obchodów Chopin 2010 oraz Towarzystwoim. Fryderyka Chopina. Koncepcję ekspozycji oparto na

cyklu rysunków Wojciecha Weissa, będących studiami doportretu „Szopena” z 1899 roku. Wystawę uzupełniałyplansze informacyjno-edukacyjne omawiające artystycznei historyczne tło powstania portretu oraz etiuda filmowa.Ekspozycję poprzedził uroczysty wernisaż, podczasktórego z prelekcją Chopin poetycko wystąpiła Julitta

Kajet nr 86 (4/2010)24

Pałys, zastępca dyrektora Państwowej Szkoły MuzycznejI i II st. w Olsztynie.

Równie dużym zainteresowaniem cieszy sięprezentowana obecnie w Bakałarzu wystawa fotografiiEdwarda Hartwiga „Spotkania z Chopinem”. Autorekspozycji jest uważany za jednego z najbardziej znanychna świecie fotografików polskich. Studiował w Wiedniu,w pracowni prof. Rudolfa Kopitza. Debiutował pod konieclat dwudziestych w Lublinie. Po II wojnie światowejzamieszkał w Warszawie. Współzałożyciel ZwiązkuPolskich Artystów Fotografików, członek licznychtowarzystw i organizacji fotograficznych w kraju i zagranicą. Laureat wielu nagród, wyróżnień i odznaczeń wdziedzinie fotografii artystycznej, autor kilkudziesięciuwystaw eksponowanych na całym świecie.

Szedłem przez Żelazową Wolę wiedziony nie tylkowzrokiem, ale i słuchem, muzyka Chopina zdaje siębowiem wypełniać tutejsze powietrze na równi zzapachami drzew i kwiatów - tak o inspiracji do pracy nadprezentowaną w Bakałarzu wystawą mówił jej autor.Ekspozycja jest efektem wieloletniej pracy artysty -fotografie Żelazowej Woli i okolic zostały wykonane wlatach 1970 - 1993.

Wystawa fotografii Edwarda Hartwiga jest ostatnimakcentem Roku Chopinowskiego w galerii Bakałarz.

Zapraszamy do udziału w kolejnych wydarzeniachorganizowanych przez naszą bibliotekę.

Sylwia Sawicka, Aneta Świder-Pióro

Jak organizować edukację uczniów ze specjalnymipotrzebami edukacyjnymi? Przewodnik. Warszawa,MEN 2010-10-08

Książka zawiera podstawowe informacje dla nauczycieliniezbędne w pracy z dziećmi specjalnej troski. Zostałaopracowana na zlecenie Ministra Edukacji przez wieleosób, którym na sercu leży optymalizacja funkcjonowaniapolskiego systemu edukacji w zakresie kształceniaspecjalnego, poradnictwa i pomocy psychologiczno -pedagogicznej.

Zięba - Kołodziej Beata, Anna Róg: …żeby świetlicanie była przechowalnią. Wskazówki organizacyjno -metodyczne. Kielce, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP2010

Publikacja jest poradnikiem dla wszystkich nauczycielirozpoczynających pracę w świetlicach szkolnych. Zawierateoretyczno-prawne podstawy działalności świetlic,porady odnośnie organizacji pracy, a także przykładyscenariuszy i zajęć świetlicowych.

Danuta Wróblewska

BIBLIOTEKAW-M ODN

PROPONUJE

25Kajet nr 86 (4/2010)

Z ŻYCIA SZKÓŁ

Wielki zaszczytDnia 01.09.2010 dwie szkoły z Hartowca - Szkoła

Podstawowa im. Marii Konopnickiej i NiepubliczneGimnazjum im. Jana Pawła II dostąpiły zaszczytuprzygotowania Wojewódzkiej Inauguracji Roku Szkolnego2010 - 2011.

Praca wre

Przygotowania do inauguracji rozpoczęły się już dwatygodnie przed pierwszym dzwonkiem. Znalazło się wieluchętnych uczniów, którzy gotowi byli poświęcić ostatniedni wakacji na pracę w szkole.

- Bardzo chcę uczestniczyć w tej inscenizacji - zwierzyłasię Daria Żuralska, uczennica klasy VI - to będzie na pewnoniezwykły dzień.

Uroczysty apel był tak zaplanowany, aby przedstawićdorobek szkół. Uczniowie ćwiczyli pod kierunkiemnauczycieli grę na instrumentach, choreografię tańcanowoczesnego, śpiew oraz bawili się w aktorów napróbach humorystycznego skeczu o tematyceekologicznej pod tytułem „Nie ma mocnych”. Odbywałysię również próby ubiegłorocznych zwycięzcówkonkursów recytatorskich na szczeblu gminnym,powiatowym i wojewódzkim.

W szkole wrzało. Wydawało się wszystkim, że rokszkolny dawno się już rozpoczął. Jednak ci, którzy „cośrobili” mimo zmęczenia byli dumni, że tworzą część historii„swojej” szkoły.

Nasza szkoła taka śliczna…

Słowa te podczas każdej uroczystości powtarzają wswoim hymnie uczniowie Szkoły Podstawowej im. MariiKonopnickiej w Hartowcu. Nie są to puste słowa, bezpokrycia.

- Wiem jak źle wyglądała kiedyś szkoła, moja mamami opowiadała - mówi uczeń klasy VI Michał Kroplewski -A teraz mamy nawet nowe boisko, gdzie możemy pograćw nogę.

Otwarcie nowego boiska wielofunkcyjnego było jednymz głównych punktów uroczystej inauguracji rokuszkolnego. Jest to obiekt sportowy z prawdziwegozdarzenia. Także młodsi uczniowie nie zostali pominięci,przy boisku został zbudowany piękny plac zabaw.

I w końcu nadszedł ten dzień…. Nie pamiętam, abyśmykiedykolwiek, ja i moi koledzy tak niecierpliwie oczekiwali

Uczniowie podczas inscenizacji

Przemarsz do kościoła

rozpoczęcia roku szkolnego. Już przed dziewiątąwiększość uczniów przebywała na terenie szkoły.Niektórzy zaciekawieni, inni podenerwowani udziałem wapelu, ale wszyscy jacyś bardziej poważni i wyciszeni.Uroczysta atmosfera tego dnia udzieliła się nawet tym,którzy zwykle są „wyluzowani”.

I stało się. O 9.30 uczniowie i nauczyciele obydwu szkółprzemaszerowali ze sztandarami do kościoła p.w.Podwyższenia Krzyża Św. w Hartowcu. Uroczystą mszęcelebrował ksiądz dziekan Mirosław Owczarek z Rybna.We mszy uczestniczyli nie tylko zaproszeni goście,uczniowie i nauczyciele, ale również nasi rodzice ispołeczność wsi Hartowiec. Było to bowiem świętowszystkich mieszkańców naszej niewielkiej miejscowości.

Z kościoła wracaliśmy przy dźwiękach instrumentówMłodzieżowej Orkiestry Dętej z Rybna. Następnie wszyscy

Kajet nr 86 (4/2010)26

Hospicjumto też życieHospicjum Domowe Caritas

po raz VII przystępuje do akcji Pola Nadziei. Jest to akcjacharytatywna, której symbolem są żonkile uznane zamiędzynarodowy znak nadziei. Program przybliżatematykę cierpienia i umierania, edukuje społeczeństwo ipozyskuje fundusze na działalność hospicjum. Z tej racjiwolontariusze ze Szkoły Podstawowej nr 3 iGimnazjum nr 11 włączyli się w zbiórkę pieniędzy wCentrum Handlowym „Alfa” - zbieraliśmy na respirator dladzieci z Hospicjum Domowego w Olsztynie. Tym, którzywspomagali naszą akcję w podziękowaniu wręczaliśmyżonkile.

Dzieci i młodzież wykazały się ogromnymzaangażowaniem i otworzyły swoje serca, aby pomagaćinnym.

Wolontariusze zaangażowani w zbiórkę posiadaliidentyfikatory z aktualnym numerem pozwolenia i puszkioznakowane logiem Caritas.

Podczas zbierania funduszy na potrzeby hospicjumtrwała również akcja promująca idee hospicyjne. Każdykto był zainteresowany naszą działalnością z materiałówuzyskał wszelkie informacje.

Jak ważny jest każdy uśmiech na twarzy dziecka w trudnychchwilach zmagania się z chorobą. Kochać do końca...

Jolanta Kowalska- opiekun Szkolnego Koła Caritas

przy Szkole Podstawowej nr 3 w Olsztynie

wzięliśmy udział w otwarciu i poświęceniu nowego boiskai placu zabaw. Wszystko odbywało się bardzo uroczyście- było przecięcie wstęgi i przemówienia zaproszonychgości. Nie obyło się jednak bez akcentu humorystycznego,pan wójt gminy Rybno Edmund Liman próbował strzelićgola uczniowi klasy IV Miłoszowi Drzewińskiemu, ale…nie udało się.

Dlaczego warto chodzić do szkoły?

Po zakończeniu pierwszej części inauguracjispotkaliśmy się w sali sportowej, gdzie odbył się apel.Przed inscenizacją przygotowaną przez uczniówprzemawiali liczni goście. Mimo że podziękowania,przemowy, wręczanie upominków zdawały się trwać bezkońca, wszyscy słuchali w skupieniu. Byliśmy dumni, żetak dużo ważnych osób - Przedstawiciel MinisterstwaEdukacji Narodowej, Kurator Oświaty, WojewodaWarmińsko-Mazurski, Wicemarszałek WojewództwaWarmińsko-Mazurskiego, Starosta Działdowski - zechciałoprzyjechać na rozpoczęcie roku szkolnego właśnie doHartowca.

„Dlaczego warto chodzić do szkoły?” to tematinscenizacji, w trakcie trwania której moi koledzy ikoleżanki z gimnazjum i szkoły podstawowej podali 8argumentów, uzasadniających tę tezę. Każdy argumentpopierały odpowiednie przykłady zrealizowane w formiescenek opowiadających o działaniach podejmowanychw naszych szkołach.

Pani Kurator i Pan Wójt otwierają nam boisko wielofunkcyjne

Bo szkoła - to nie tapety, nie meble,nie kąt z żyrandolem, obrazemSzkoła to tam, gdzie ludzie są razem.

Katarzyna NichczyńskaUczennica klasy III Niepublicznego

Gimnazjum im. Jana Pawła II w Hartowcu

Przedstawienie zostało nagrodzone gromkimi brawami.- Nie marzyliśmy nawet, że wszystko tak sprawnie

pójdzie - dziwili się młodzi aktorzy. Zdziwieni byli takżezaproszeni goście, gdy na zakończenie programuartystycznego „wjechał pociąg” ze zdjęciami i opisamiszkolnych wycieczek. Bo czegóż tam nie było: wymianaszkół im. Jana Pawła II z Istebną i Łabową, dwa wyjazdyna Litwę, spotkanie z młodzieżą z Niemiec…

„Było pięknie”, „taki zaszczyt” mówili rodzice inauczyciele. „Fajne rozpoczęcie roku”, „było super” -komentowali uczniowie.

Myślę, że najlepszym podsumowaniem tej uroczystościbyłaby parafraza wiersza Wiktora Woroszylskiego podtytułem „Czas miłości”

Wolontariusze podczas akcji Pola Nadziei

27Kajet nr 86 (4/2010)

Wileńszczyznana Warmii

Caritas Archidiecezji Warmińskiej już po raz 12zorganizowała kolonie letnie polonijno-językowe dla dzieciz Wileńszczyzny pod hasłem „Wileńszczyzna na Warmii”.W dniach od 26 czerwca do 9 lipca w ArchidiecezjalnymCentrum Młodzieży Caritas Archidiecezji Warmińskiej weFromborku wypoczywało 40-cioro dzieci ze SzkołyŚredniej im. Anny Krepsztul w Butrymańcach z rejonusolecznickiego i z Bujwidzkiej Szkoły Średniej z rejonuwileńskiego. Dzięki staraniom ks. kan. Jana Sztygielawicedyrektora Warmińskiej Caritas miejsce pobytukolonistów idealnie wypełniało funkcję placówki letniegowypoczynku. Malowniczy Zalew Wiślany, codziennekąpiele i zajęcia rekreacyjne na basenie miejskim,Wzgórze Katedralne, na którym zlokalizowany jestośrodek kolonijny wśród bogatej zieleni, rewelacyjnewyżywienie i nietuzinkowa szefowa kuchni, stwarzałymożliwości do kreatywnego i aktywnego wypoczynku.Uczestnicy kolonii w czasie dwutygodniowego pobytudoskonalili swoje umiejętności językowe w czasie licznychćwiczeń językowych i zajęć umuzykalniających a takżeprzeżyli mnóstwo atrakcji programowych, związanych z750-leciem Warmińskiej Kapituły Katedralnej weFromborku i powtórną rekonsekracją szczątkówdoczesnych kanonika fromborskiego i administratorakapituły Mikołaja Kopernika.

Frombork, historyczna stolica Warmii, miasto MikołajaKopernika ze wspaniałą katedrą i 500-letnią kanonią św.Piotra, w której znajduje się ośrodek kolonijny jest wielkąatrakcją samą w sobie. Otoczenie i klimat tych miejscsprzyjał również modlitewnemu skupieniu oraz refleksjiwśród wypoczywających kolonistów nad swoimipostawami miłosierdzia względem potrzebujących,a przez to względem Chrystusa. Najbardziej lubili śpiewaćkolonijną piosenkę turnusu „Kolonie w Caritasie” zrefrenem: „Słoneczniej serca biją, Caritas znaczy Miłość”.

Niezapomniany i pełen wrażeń był rejs statkiem poZalewie Wiślanym do Krynicy Morskiej, plażowanie i kąpiel

w morzu. Całodniowy wyjazd do kaszubskiego skansenuw Szymbarku i zwiedzanie „domu do góry nogami” stałsię kolonijnym zawrotem głowy, ponieważ koloniścizwiedzając dom doznawali zaburzeń kinestetycznych.Zobaczyli tam również najdłuższą deskę świata, któramierzy sobie ponad 36 m. Koloniści podczas wycieczkido Trójmiasta zwiedzili Gdyńskie Akwarium i Dar Pomorzana Skwerze Kościuszki, a z ponad 80-cio metrowej wieżyBazyliki Mariackiej w Gdańsku podziwiali panoramęmiasta. W drodze powrotnej zwiedziliśmy Elbląg a wkatedrze św. Mikołaja koloniści mieli okazję budowaćwłaściwy wizerunek św. Mikołaja, którego pokaźnegorozmiaru figura znajduje się w bocznej nawie świątyni.Frombork koloniści poznawali z perspektywy WzgórzaKatedralnego, fromborskiej katedry czy WieżyRadziejowskiego. Zapamiętali Mikołaja Kopernika jakoczłowieka renesansu, genialnego astronoma, a przedewszystkim kanonika warmińskiego, który od 1510 r. ażdo śmierci związał się z Fromborkiem. Dzięki BogusławieChorostian, historykowi i znawcy życia Kopernika zwielkim zainteresowaniem koloniści wsłuchiwali się wopowiadania na jego temat, siedząc w katedrze w pobliżunowego grobowca wielkiego astronoma. Oprowadziła naspo fromborskiej bazylice oraz po Muzeum MikołajaKopernika i wszystkich wystawach związanych zodnalezieniem szczątków doczesnych Kopernika wpodziemiach katedry. Niedługo ukaże się monografia natemat Anny Schilling, gospodyni Mikołaja Kopernikaautorstwa Bogusławy Chorostian. We Fromborku dziecibrały udział w licznych imprezach zorganizowanych przezMiejski Ośrodek Kultury. Szczególnie zapamiętały wieczóri noc Picknik Country nad Zalewem Wiślanym. Każdydzień kolonijny kończył się modlitewnym rozważaniem,dyskoteką czy „pogodnym wieczorem”, w czasie któregouwielbiały poznawanie i śpiewanie nowych piosenek.Dzięki temu koloniści poznali kilkanaście piosenek zrepertuaru polskiej muzyki rozrywkowej i patriotycznej.Wspólne czytanie nowych tekstów i wspólne śpiewanieintegrowało dzieci ze szkół w Bujwidzach i wButrymańcach i było też elementem doskonaleniajęzykowego. Każdy kolonista otrzymał CD z poznanymiprzez siebie tekstami, podkładami muzycznymi oraz

Kajet nr 86 (4/2010)28

zdjęciami z pobytu na koloniach. W Braniewie młodziPolacy z Wileńszczyzny odwiedzili Dom ProwincjalnySióstr Świętej Katarzyny, zapoznali się z charyzmatemzałożycielki Zgromadzenia bł. Reginy Protmann i zostaliobdarowani przez Siostry książkami. W Pieniężniezwiedzili Muzeum Misyjno-Etnograficzne KsiężyWerbistów. W drodze powrotnej odwiedzili braniewskieZOO.

Pogłębianiu i wzmacnianiu tożsamości i dumynarodowej sprzyjały spotkania z interesującymi ludźmi.Interesujące było spotkanie z Joanną Pawłowskąwizytatorem Warmińsko-Mazurskiego Kuratorium Oświatyw Olsztynie oraz Andrzejem Olszewskim prezesemStowarzyszenia Historycznego im. Gen. StefanaRoweckiego „Grota” w Olsztynie. Pani wizytator nieskupiła się na kontrolowaniu funkcjonowania placówkiletniego wypoczynku, lecz była zainteresowana życiemPolaków i oświatą na Wileńszczyźnie oraz tym, w jakisposób koloniści doskonalą język polski na naszychkoloniach. Podarowała również wszystkim pamiątkowedługopisy. Natomiast Andrzej Olszewski, mówił o 66.rocznicy Operacji „Ostra Brama”. W czasie tej akcjiżołnierze Armii Krajowej walczyli o wyzwolenie Wilna spodokupacji niemieckiej. Przypomniał wszystkim ożołnierzach AK, którzy zginęli podczas wyzwalaniamiejscowości, skąd przyjechali koloniści. Dzisiaj uczniowiez polskich szkół w Bujwidzach i w Butrymańcach opiekująsię grobami poległych żołnierzy AK, którzy spoczywajątam na parafialnych cmentarzach. Na zakończeniespotkania pan Olszewski obdarował kolonistówsłodyczami. Dzieci i młodzież zaprezentowały gościomprogram artystyczny. Szczególnie zespół wokalny„Podwileńskie Talenty”, który powstał kilka lat temu nanaszych koloniach wzruszył wykonaniem piosenek„Polskie kwiaty” i „Walc wileński”. Na zakończenie turnusukolonistów odwiedził dyrektor Caritas ArchidiecezjiWarmińskiej ks. prałat Roman Lompa i koordynatorWakacyjnej Akcji Caritas 2010 Krystyna Kucewicz.Obdarowali kolonistów szkolnymi wyprawkami i książkamio kanoniku Mikołaju Koperniku.

Pobyt dzieci z Wileńszczyzny, jak zwykle cieszył sięzainteresowaniem lokalnych mediów.

Na uwagę zasługuje fakt, że wychowawcami nanaszych koloniach są nauczyciele, którzy na co dzieńpracują z naszymi kolonistami. Jak co roku przyjeżdżająz dziećmi Raja Nowicka i Olga Bogdiunienie, nauczycielkize Szkoły Średniej im. Anny Krepsztul w Butrymańcach ipo raz pierwszy Tatiana Mincewicz z Bujwidzkiej SzkołyŚredniej. Ma to istotny wpływ na pogłębianie efektówwychowawczych, osiąganych na naszych koloniachletnich. Koloniści z Wileńszczyzny opuszczając Warmięobdarowani pamiątkami i z sercami pełnych przeżyćzawsze przeżywają rozstanie i mają pewność, że następnykolonijny turnus na nich czeka!

Turnus został wsparty przez Biuro Polonijne KancelariiSenatu RP.

Krzysztof Gajewski (ZSP Butryny)Kierownik Kolonii Letnich Caritas

Międzynarodoweprojekty źródłem

współpracyOstatnie miesiące roku szkolnego 2009/2010 w naszej

szkole to czas międzynarodowych spotkań. W maju 12osobowa grupa nauczycieli wspólnie z DyrektorGimnazjum w Durągu wyjechała do Haltern, (PólnocnaNadrenia - Westfalia), by realizować pierwszą wizytę wtak licznym gronie w kraju naszego sąsiada i w szkolenaszego partnerskiego gimnazjum Joseph-KönigGymnasium Haltern. W czerwcu natomiast gościliśmydwudziestoosobową grupę młodzieży niemieckiegogimnazjum.

Podczas wizyty w Haltern pedagodzy oprócz głównegopunktu programu, jakim była wizyta w szkole, wzięli udziałw lekcjach prowadzonych przez naszych przyjaciół zNiemiec, mogli podziwiać modernistyczną sztukę izgłębiać tajniki kosmosu w mieście Oberhausen podczaszwiedzania wieży ciśnień, a także rozkoszować się

29Kajet nr 86 (4/2010)

widokiem Zagłębia Ruhry ze szczytu byłej huty żelaza wDuisburgu. Podziwiali również katedrę, kościoły orazklimat hanzetyckiego miasta Münster.

Nauczyciele obydwu szkół wymieniali siędoświadczeniami zawodowymi podczas wycieczek ispotkań integrujących grono pedagogiczne.

Niemieccy pedagodzy chętnie śpiewali z nami polskiepiosenki oraz byli zainteresowani poznaniem jaknajwiększej liczby słów w języku polskim. Byliśmy równieżgośćmi zastępcy Burmistrza Miasta Haltern, pani HiltrudSchlierkamp, która oświadczyła, że trwają przygotowaniado wizyty Burmistrza miasta Haltern w naszej szkole iGminie Ostróda.

Trwające od 1 maja do 5 maja 2010 roku spotkaniepedagogów obu szkół na pewno zaowocuje dalszą,jeszcze bardziej owocną współpracą zarówno napłaszczyźnie spotkań młodzieży, jak i nauczycieli.

Widząc naszą radość i zaangażowanie Burmistrz MiastaHaltern i jego pracownicy pragną także poznać bliżej naszkraj i region.

Pedagodzy oraz młodzież niemiecka podczas pobytu wczerwcu 2010r. w Gimnazjum w Durągu uczestniczyli w życiunaszej szkoły. Mieli możliwość współtworzenia prezentacjisłowno-muzycznej z okazji Roku Fryderyka Chopina idwusetnej rocznicy jego urodzin, odwiedzili Urząd Gminyw Ostródzie bardzo serdecznie przyjęci przez władze gminy.Uczniowie zwiedzili budynek Urzędu Gminy Ostróda orazzostali poinformowani o aktualnościach mających miejscew naszej gminie, strukturze organizacyjnej i historycznejprzeszłości miasta i gminy.

Program spotkania obejmował również zwiedzanieGdańska, wizytę w Muzeum im. Johanna GottfriedaHerdera w Morągu oraz wspólną realizację projektu przezuczestników spotkania. Projekt o nazwie „Dary Ziemi” miałna celu propagowanie zdrowego stylu życia przez nasząmłodzież oraz rozwijanie świadomości pochodzenianaszych najzdrowszych, pełnych drogocennych witaminproduktów żywnościowych.

Głównym punktem spotkania było podsumowaniewyników projektu oraz dziesięcioletniej pracy związanejz wymianą młodzieży Gimnazjum w Durągu i Joseph-König Gymnasium Haltern.

Młodzież i nauczyciele oraz rodzice zaangażowanychw wymianę uczniów z zainteresowaniem oglądaliprezentację multimedialną przygotowaną z wybranychspotkań, trwającej już dziesięć lat wymiany międzyGimnazjum w Durągu i Joseph-König Gymnasium Haltern.

Finansowe wsparcie corocznie otrzymujemy dziękiwspółpracy z Polsko-Niemiecką Wymianą MłodzieżyJugendwerk. Pomoc tej instytucji pomaga nam tworzyćniepowtarzalne projekty.

Realizowaliśmy: „Naukę narodowego tańca polskiegoPolonez” (2004r.), „Naukę gry na afrykańskichbębnach” (2007r.), Projekt ”Swojskie klimaty: poznanietradycyjnej kuchni polskiej i staropolskich, biesiadnychpieśni” (2008r.), „Muzyczny kameleon, czyli od technikido muzyki” (2009r.) i wiele innych.

Coroczne spotkania uczniów i realizacja wspólnychprojektów oraz rozwijające się znajomości i przyjaźniewśród nauczycieli naszej szkoły i Gimnazjum w Halternpowodują chęć stałej współpracy i poznawania krajunaszych sąsiadów.

Jolanta Sakowicz-CiesielskaKoordynator wymiany polsko-niemieckiej

Gimnazjum w Durągu

Z innejperspektywy

28 września 2010 r. punktualnie o 12.00 uczniowie klasyII technik budownictwa z Zespołu Szkół Budowlanychim. Żołnierzy Armii Krajowej w Olsztynie stawili się naul. Zyndrama z Maszkowic 2, by wziąć udział w akcjiporządkowania cmentarza żydowskiego. Przedprzystąpieniem do prac uczniowie wysłuchali wykładuDawida Wierzbickiego, asystenta projektu ze WspólnotyKulturowej Borussia, na temat dawnego żydowskiegodomu przedpogrzebowego „Bet Tahara”. Młodzież miała

Kajet nr 86 (4/2010)30

Sąsiedzkie wizytyPo raz kolejny w dniach 18-25 września bieżącego roku

24 - osobowa grupa młodzieży z Zespołu SzkółOgólnokształcących w Ornecie wyjechała w ramachwymiany do partnerskiego miasta Herzlake w Niemczech.Na czele delegacji stała pani dyrektor BożenaHermanowicz, opiekunami młodzieży byli Anna i JanLipińscy i Marek Rońda. Nasi uczniowie zakwaterowani uniemieckich rodzin poznawali miejscową kulturę,mentalność, obyczaje, nawiązywali kontakty zrówieśnikami, praktycznie wykorzystywali znajomośćjęzyka niemieckiego i angielskiego. Gospodarzezorganizowali gościom kilka wycieczek między innymi -do miast Emmen w Holandii i Munster w Niemczech, doEmsland.

20 września podpisana została w ratuszu w Herzlakeumowa o współpracy między trzema szkołami: szkołą wHerzlake, ZSO w Ornecie i gimnazjum z miejscowościZastawne na Ukrainie. Stronę niemiecką reprezentowaliburmistrzowie Heine Prinz i Ludwig Pleus, dyrektor szkołyWilfried Brõnstrup; polską - dyrektor ZSO BożenaHermanowicz, ukraińską - dyrektor gimnazjum SwetlanaMartinjuk, a także przedstawiciele władz starostwa ipowiatu Siergiej Kapicki i Wasil Melnik.

Wieczór polsko - niemiecki…

22 września odbyło się towarzyskie spotkanie: polsko- niemiecki wieczór z rodzicami. Nie obyło się bez pomocytłumacza. Rolę tę pełnił nauczyciel naszej szkołygermanista Jan Lipiński.

Z bagażem wrażeń, miłych wspomnień i nowychdoświadczeń wróciliśmy do Ornety.

Halina Aftewicz, Anna LipińskaZespół Szkół Ogólnokształcących w Ornecie

okazję obejrzeć ten zabytkowy obiekt, zaprojektowanyprzez Ericha Mendelsohna, światowej sławy architekta,który urodził się w przedwojennym Olsztynie. „Bet Tahara”wymaga obecnie gruntownego remontu, a fundacja"Borussia" od 2005 roku działa na rzecz utworzenia w tymdomu Centrum Dialogu Międzykulturowego „DomMendelsohna”. Ma to być miejsce spotkań i forum dyskusjiludzi różnych kultur, narodów i orientacjiświatopoglądowych.

Centrum to ma także obejmować obszarwspomnianego cmentarza żydowskiego, któregouprzątnięciem zajęli się uczniowie ZSB przy udzialenauczycieli oraz Bernarda Vogenbecka - menedżerakultury Fundacji im. Roberta Bosha.

Uczniowie z dużym zaangażowaniem grabili liście,segregowali i pakowali w worki ogromne ilości śmieci.Praca trwała długo, ale dała znakomity efekt i przyniosłamłodzieży wiele satysfakcji. Dla społeczności ZespołuSzkół Budowlanych noszącego zaszczytne imię ŻołnierzyArmii Krajowej od zawsze było ważne kultywowaniewartości patriotycznych, które w rozumieniuwspółczesnym wiążą się z postawą szacunku i tolerancjiwobec ludzi różnych kultur oraz innych narodów.

Cmentarz jest miejscem, które w naturalny sposóbskłania do pełniejszego i bardziej wyważonego ogląduświata. Okazały pomnik, zwykły drewniany krzyż, czymacewa zawsze upamiętniają po prostu człowieka. Tojakże banalne stwierdzenie dla wielu bywa, niestety zbytczęsto, czymś odkrywczym.

Jolanta Zdunek-Koc Zespół Szkół Budowlanych w Olsztynie

31Kajet nr 86 (4/2010)

Trochę zielonego pojęcia- jak to ze lnem było

W ramach VIII Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki 23września w Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynkumożna było dowiedzieć się skąd biorą się ubrania,ściereczki, obrusy, serwetki. Na bazie bajki MariiKonopnickiej Jak to ze lnem było dzieci przedszkolne istarsi uczniowie mogli poznać cały cykl od uprawy doproduktu finalnego jakim jest lniana tkanina. Pisząca tesłowa proces powstawania tkaniny znała tylko z bajki okreciku.

Z ciekawością weszłam w konwencję przygotowanąprzez pracowników skansenu i rozpoczęłam swojąpodróż. Przy wejściu na teren przy stanowisku 1. Bramawjazdowa z Borek otrzymałam wiązkę ściętego lnu imapkę z oznaczonymi obiektami. Mapka prowadziła mniedo obiektu nr 6 Zagroda z Mazur gdzie odbywało sięmłócenie lnu. Aby zobaczyć moczenie lnu musiałamznaleźć obiekt nr 12 Zagrodę powiślańską zamożnejrodziny osadników holenderskich. Niedaleko, bo wzagrodzie nr 13 Zagroda powiślańska len suszono.

Międlenie lnu, czyli łamanie odbywało się w kompleksieobiektów nr 15 Zagroda powiślańska zamożnej rodziny, wktórej można było zwiedzić izbę szkolną. Międlenie lnuwymagało ode mnie siły, cierpliwości i wielokrotnegopowtarzania tej czynności. Następnie znalazłam kolejnyobiekt, gdzie nastąpiło oklepywanie wiązki lnu naklepaczu. Przekonałam się, że ważna jest technikaoklepywania. Z ciekawością poszłam do kolejnegoobiektu, gdzie miałam czesać swoją wiązkę. Tę czynnośćwykonuje się na dwóch rodzajach zgrzebeł, rzadszym igęstszym. Po czesaniu moja wiązka zrobiła się puszystaz widocznymi nitkami, które nadawały się do przędzenia.W Zagrodzie mazurskiej stoją warsztaty tkackie, na którychtkaczki tkały materiał. W kompleksie nr 32 Zagrodalitewska zorganizowano wystawę strojów, ubrań, serwet iinnych cudeniek wykonanych z lnu.

Dzięki temu pobytowi wiem, ile pracy i trudu trzeba, byotrzymać materiał. Cenne było też to, że przy okazjiśledzenia procesu powstawania materiału można byłopoznać budownictwo ludowe z różnych regionów. Poznaćsprzęty, których już dziś nie używamy, a które byłyprototypami współczesnych mebli, narzędzia jakimi sięposługiwano, zabawki, którymi bawiły się nasze babcie iprababcie. Muzeum w Olsztynku to bardzo dobre miejsceby realizować edukację regionalną, ekologiczną.Ekologiczną dlatego, że przy zagrodach uprawia się zioła,które wykorzystywano w medycynie naturalnej, zwierzętadomowe dają wyobrażenie jak dawniej żyli ludzie.

Muzeum oferuje warsztaty rękodzieła np. malowaniena szkle. Myślę, że każdy nauczyciel może wykorzystaćpobyt w skansenie nie tylko w celach edukacyjnych, ale iwychowawczych.

Teresa Pupel

Uczę się techniki oklepywania lnu

Kajet nr 86 (4/2010)32

Kopernikobywatelem świata

23 września 2010 roku w Auli Zespołu SzkółOgólnokształcących w Ornecie odbyło się jedno zespotkań artystyczno - historycznych pt. „CamerataWarmińska”. Cykl ten jest zaproszeniem do poznaniapostaci Mikołaja Kopernika poprzez muzykę, połączonąz prezentacją multimedialną oraz odczytem referatu natemat wielkiego astronoma.

W spotkaniu uczestniczyła zarówno młodzież inauczyciele orneckich szkół, jak i społeczność Ornety.Gośćmi spotkania byli przedstawiciele władzsamorządowych, m.in. wicestarosta lidzbarski JarosławKogut oraz wiceburmistrz Ornety Agata Kukuła.

W program występu wchodził wykład historyczny iprezentacja multimedialna pod hasłem „Kopernikobywatelem świata - Kopernik Warmiakiem - Kopernik wOrnecie i okolicach”, wygłoszony przez dr. KrzysztofaŁożyńskiego. Swoimi refleksjami i inspiracjami na tematpisma Kopernika podzielił się również miłośnik kaligrafiiZbigniew Urbalewicz. Najciekawszy i najdłużejwyczekiwany był koncert kameralny zespołu Pro MusicaAntiqua, pod dyrekcją organizatora całej imprezy LeszkaSzarzyńskiego. Artyści zaprezentowali „RapsodięKopernikowską”, a także wcześniej zupełnie nam nie znanąmuzykę renesansu. Poważny i podniosły nastrój koncerturozładowywał, ucharakteryzowany na postać Kopernika,aktor Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie - MarianCzarkowski, opowiadający anegdoty z życia astronoma.W końcowej części koncertu wszyscy zgromadzeni zostalizaproszeni do bicia pamiątkowych monet i pisania gęsimpiórem, co dostarczyło wspaniałej zabawy, ale takżeniewielkich trudności z historycznym rzemiosłem.

Camerata Warmińska była niezwykłym spotkaniem zhistorią wybitnego mieszkańca Warmii, jakim był MikołajKopernik. Występ został stworzony przez ludzi,zainspirowanych talentem astronoma oraz czasami

Nagroda „Kropli tęczy”dla SP nr 30 z OlsztynaProgram edukacji ekologicznej „Zaadoptuj rzekę”

zainicjowany i rozwijany przez Klub Gaja promuje zasadyzrównoważonego rozwoju w zakresie wódpowierzchniowych. Zwraca uwagę na racjonalnewykorzystywanie zasobów wodnych zachęcając do zmianynawyków w gospodarstwach domowych oraz do troski oakweny - jeziora, rzeki i potoki w najbliższym otoczeniu.Adopcja rzeki polega na większym zainteresowaniuwybraną rzeką poprzez jej stałą obserwację, wycieczki,poszukiwanie legend i historii z nią związanych, bieżącemonitorowanie czystości terenów wokół niej, szczegółowepoznanie fauny i flory danej doliny rzecznej oraz próbęprzywrócenia rzeki społeczeństwu, na przykład dziękistworzeniu wokół niej terenów spacerowych. Zdobyliśmynagrodę za zaangażowanie największej liczbyuczestników. Założenia programu trafiły do wszystkich 960uczniów szkoły, która zaadoptowała rzekę Łynę i osiedlowestawy, zorganizowała obchody Światowego Dnia Wody,przeprowadziła lekcje tematyczne o znaczeniu wody dlaludzi i zwierząt oraz o oszczędzaniu wody. Ponadtowysprzątała okoliczne tereny w ramach akcji „SprzątanieWarmii i Mazur”.

Odbiór nagrody w siedzibie NFOŚ i GW w Warszawie

Podczas uroczystości w siedzibie NarodowegoFunduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wWarszawie wszyscy laureaci oprócz statuetek otrzymalitakże zestawy do analizy wody. Ośmiu innym podmiotom,które wzięły udział w konkursie, wręczono wyróżnienia.W sumie w programie wzięło udział przeszło 24 tysiąceosób z ponad 300 szkół i instytucji. Nagroda zostałaprzekazana pani dyrektor Bożenie Rzepce, która ucieszyłasię z kolejnego sukcesu swoich nauczycieli i uczniów.

Maja SarnowskaSzkoła Podstawowa nr 3 w Olsztynie M. Kopernik (aktor M. Czarkowski) i prof. L. Szarzyński

33Kajet nr 86 (4/2010)

Medale Olimpijskiedla SOSW w Kętrzynie

Pragnę zwyciężyć, lecz jeśli nie będę mógłzwyciężyć, niech będę dzielny w swym wysiłku

Idea Special Olympics dotarła do Polski w połowie lat80 XX wieku i przyjęta została z wielkim entuzjazmem.Ruch Olimpiad Specjalnych bardzo szybko zyskałpoparcie rodzimych władz oświatowych i sportowych, jakrównież sympatię wielu wpływowych osobistości ze światapolityki, biznesu i sfer artystycznych, aktywnieprzyczyniając się do zmiany świadomości społeczeństwao możliwościach, umiejętnościach, a tym samym dowiększej akceptacji osób z niepełnosprawnościąintelektualną.

Po raz pierwszy w Polsce i regionie Europy Środkowo-Wschodniej w dniach 17-23 września 2010 roku wWarszawie odbyły się V Europejskie Letnie IgrzyskaOlimpiad Specjalnych - 2010.

W Igrzyskach brało udział 1600 sportowców. Polskęreprezentowało 12 zawodników z naszego województwa,a 8 wychowanków i 2 trenerów ze Specjalnego OśrodkaSzkolno-Wychowawczego w Kętrzynie.

Hasłem przewodnim Special Olimpics EuropeanSummer Games Warsaw 2010 było „Together now -razem od teraz”. Patronatem Honorowy Igrzysk byłPrezydent RP Bronisław Komorowski.

Ceremonia Otwarcia ELIOS-2010 odbyła się naStadionie Legii w Warszawie. Podczas ceremoniipowitaliśmy 57 delegacji sportowych z Europy i Eurazji,zgodnie z ceremoniałem było wniesienie i zawieszenieflagi Olimpiad Specjalnych oraz Bieg z PochodniąStrzegących Prawa na rzecz Olimpiad Specjalnych(Torach Run), w których szeregach byli takżefunkcjonariusze z CSSG z Kętrzyna.

Nasze osiągnięcia na ELIOS 2010:Iwona Piegat i Żaneta Szulecka w piłce nożnej

dziewcząt zajęły IV miejsce, w trójboju siłowym WojciechKlimek 1 złoty, 2 srebrne 1 brązowy medal, Jacek Polak4 brązowe medale w tenisie ziemnym, Adam Skóra złotymedal w grze pojedynczej, srebrny medal w grzepodwójnej, Andrzej Duński srebrny i brązowy medal,Krystian Kubicki brązowy i srebrny medal w grzepodwójnej z Sebastianem Zawadzkim, Sebastianindywidualnie brązowy medal.

Ruch Olimpiad Specjalnych w Kętrzynie zatacza corazwiększe kręgi. Oprócz zawodników, trenerów,wolontariuszy, wśród sędziów byli także ochotnicyz Kętrzyna.

Wszystkim osobom nam życzliwym za możliwośćudziału w tak wielkim przedsięwzięciu - bardzodziękujemy.

Ewa Lipka, Małgorzata WąsikSpecjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy w Kętrzynie

renesansu, w których ludzie łączyli śmiałośći nieustępliwość badacza z otwartością na świat i ludzi.

Artur KurdyłaUczeń klasy II b

Liceum Ogólnokształcące w Ornecie

Kajet nr 86 (4/2010)34

Rok 2009 był rokiem obchodów jubileuszu 80. rocznicyutworzenia polskich szkół na południowej Warmii.Zorganizowane z tej okazji uroczystości, w trakcie którychprzypominano działalność polskich placówekoświatowych w okresie międzywojennym, miały wydźwiękedukacyjny. Patronat honorowy nad obchodami objąłMarszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego, JacekProtas. W obchody tego ważnego dla mieszkańcównaszego regionu jubileuszu wpisuje się publikacja IzabeliLewandowskiej i Jana Chłosty Śladami polskich szkółna południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecieich utworzenia, wydana przy wsparciu SamorząduWojewództwa Warmińsko-Mazurskiego.

We wprowadzeniu do książki, polecając ją czytelnikomJacek Protas wyraził przekonanie, iż ,,tematyka polskichszkół na południowej Warmii wlatach 1929-1939 znajdzie swojetrwałe miejsce w programiedydaktyczno-wychowawczymszkół w naszym regionie. Może wtym pomóc także niniejszeopracowanie…” (s. 7). Autorzyadresują je przede wszystkim donauczycieli historii regionuw a r m i ń s k o - m a z u r s k i e g o ,odpowiedzialnych za praktycznąrealizację treści regionalnych, dodyrektorów szkół czuwających nadcałokształtem pracy kierowanychprzez siebie placówek, oraz dopracowników nadzorumetodycznego, dbających odoskonalenie przygotowaniadydaktycznego kadrynauczycielskiej. Dla dr IzabeliLewandowskiej - adiunkta wInstytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych UW-Mw Olsztynie, gdzie prowadzi zajęcia z dydaktyki historii iregionalistyki, autorki prac naukowych i książekmetodycznych dla nauczycieli historii, oraz dra JanaChłosty - rodowitego Warmiaka, historyka, autora ponad30 książek oraz kilkuset artykułów naukowych ipopularnonaukowych poświęconych przeszłości Warmiii Mazur, książka stała się okazją do przypomnienia ludzi,którzy w okresie międzywojennym na południowej Warmiitworzyli szkoły polskiej mniejszości narodowej i w nichnauczali, uczniów oraz rodziców posyłających do tychszkół swoje dzieci. Publikacja ma także skłaniać dorefleksji nad upamiętnianiem polskiego szkolnictwa z lat1929-1939 w czasach PRL i w dobie obecnej.

Omówienie krótkiej historii polsko-katolickich szkółprywatnych Autorzy książki poprzedzili wiadomościami natemat sytuacji oświatowej Polaków na południowej Warmiiw okresie międzywojennym (s. 17-37). W tej częściopracowania czytelnik znajduje informacje wprowadzające

w problematykę szkolnictwa polskiego na Warmii,natomiast rozwinięcia zasygnalizowanych tu kwestiiszukać należy na stronach poświęconych funkcjonowaniupolskich placówek oświatowych w poszczególnychmiejscowościach, przedstawionych przez Autorów wporządku alfabetycznym (s. 39-204).

W okresie międzywojennym we wsiach dawnegopowiatu olsztyńskiego dominowały szkoły niemieckie.Polacy żyli w większości we wsiach podolsztyńskich i kilkuparafiach dawnego powiatu reszelskiego. Otwarcie szkółz polskim językiem wykładowym było możliwe dziękiwydaniu 31 grudnia 1928 r. przez sejm pruski ordynacji wsprawie szkolnictwa mniejszościowego w Niemczech.Kosztami związanymi z założeniem i utrzymaniem szkółoraz obowiązkiem zapewnienia wykwalifikowanych

nauczycieli obarczono organizatorówpolskich placówek. W latach 1929-1939na południowej Warmii udało się powołaćpiętnaście Prywatnych Katolickich SzkółPowszechnych z polskim językiemwykładowym: w Chaberkowie,Gietrzwałdzie, Nowej Kaletce, Unieszewie(1929), Pluskach, Worytach, Lesznie,Skajbotach, Jarotach, Stanclewie,Wymoju, Purdzie (1930), Giławach,Brąswałdzie (1931) oraz w Olsztynie(1934). Do szkół tych uczęszczało 531uczniów. Do momentu wybuchu II wojnyświatowej przetrwało 10 polskich szkół.Krótko (na 6 - 18 stronach), na tle dziejówmiejscowości Autorzy ukazali historięposzczególnych szkół polskich. Sporouwagi poświęcili ożywieniu życiapolskiego w okresie poprzedzającymplebiscyt 11 lipca 1920 r., podali wynikigłosowania w danej miejscowości oraz

liczebność miejscowego oddziału Związku Polaków wNiemczech. Omówili działalność nauczycieli,wyszczególnili nazwiska uczniów, przybliżyli sylwetki ichrodziców. Przez pryzmat restrykcji, jakich ze strony władzniemieckich i organizacji nacjonalistycznych doświadczyłykonkretne rodziny, czytelnik zapoznawany jest zrozmaitymi formami nacisku na rodziców posyłającychswoje dzieci do polskiej szkoły.

Aktywność polskich nauczycieli wzbudzałaniezadowolenie Niemców i była powodem podejmowaniazdecydowanych ograniczeń wobec szkoły, włącznie z jejlikwidacją. Niemieccy wizytatorzy szukali pretekstów dopozbycia się niewygodnych nauczycieli. Postępowanieniezgodne z przepisami (np. korzystanie zniedozwolonego podręcznika) pozwalało odebraćnauczycielowi prawo nauczania i wysiedlić go z Niemiec.Nie wszyscy podejmujący pracę na południowej Warmiizdołali wytrzymać presję antypolskich wystąpieńNiemców.

Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939.W 80-lecie ich utworzenia

35Kajet nr 86 (4/2010)

W latach 1929-1939 w prywatnych szkołach polskichna terenie południowej Warmii pracowało ponad 40nauczycieli. Wielu działaczy ruchu polskiego, w tym takżegrupę ofiarnych nauczycieli aresztowano i osadzono whitlerowskich obozach koncentracyjnych (doświadczylitego m.in. Seweryn Pieniężny, Konrad Sikora, Piotr Jasiek,Tadeusz Pezała, Jan Maza, Otylia Grotowa, Józef Groth).Część z tych osób przypłaciła swą działalność życiem.Patronami olsztyńskich ulic i szkół stali się np. RyszardKnosała, Bolesław Jeziołowicz, Edward Turowski, MariaZientara-Malewska. Konieczna jest dalsza popularyzacjadokonań i zasług tych postaci wśród mieszkańcównaszego regionu.

W końcowej części książki (s. 205-232) znalazły się„Materiały metodyczne” dla dyrektorów szkół i nauczycieli,mające służyć im pomocą w planowaniu i praktycznejrealizacji treści regionalnych. Autorzy zalecająorganizowanie konferencji metodycznych połączonych zlekcjami otwartymi, angażowanie się nauczycieli w pracępozalekcyjną oraz inicjowanie wycieczek dydaktycznychpo najbliższej okolicy. W szkolnych izbach pamięci,przypominających lokalnych działaczy związanych zoświatą, kulturą i nauką, należy wykorzystywać zarównoźródła archiwalne, jak i prezentacje komputerowe czypokazy audiowizualne. Konieczne wydaje się równieżzaangażowanie młodzieży w pielęgnowanie - częstoopuszczonych i zaniedbanych - grobów dawnychnauczycieli, rodziców i uczniów szkół polskich napobliskich cmentarzach. Cenną praktyką jestorganizowanie konkursów historycznych, recytatorskich,plastycznych i fotograficznych o tematyce regionalnej orazrealizacja projektów edukacyjnych, łączących wiedzę iumiejętności z różnych przedmiotów.

Zastosowanie w pracy szkolnej mogą znaleźćzamieszczone w książce ,,Pomysły na scenkiimprowizowane na lekcjach historii lub języka polskiego”(np. propozycje odegrania fragmentu lekcji geografii,historii lub śpiewu w szkole polskiej na południowej Warmiiw okresie międzywojennym czy wcielenia się uczniów wrole nauczycieli szkół polskich, dyskutujących nakonferencji metodycznej o problemach oświaty polskiejw Niemczech). Tego rodzaju metody/techniki pracylekcyjnej (działania dramowe, gry dydaktyczne) zalecanesą przez współczesną dydaktykę historii i metodykęnauczania języka polskiego. Nauczyciele otrzymalirównież krótki wybór wierszy (m.in. Marii Zientary-Malewskiej i Michała Kajki) do wykorzystania w pracypedagogicznej z uczniami (s. 219-225). Tę część publikacjiwieńczą ,,Pytania na konkurs wiedzy o szkolnictwiepolskim okresu międzywojennego” (s. 227-232). Pytania(otwarte i zamknięte, łącznie 40) dotyczą treściprzedstawionych na kartach książki. W każdym przypadkupodano/wskazano poprawne odpowiedzi.

Opracowanie zamykają informacje na temat jubileuszu80-lecia szkół polskich na Warmii (s. 233-243). Obchodyjubileuszu w 2009 roku (uroczystości, akademiegromadzące młodzież oraz dorosłych, wieczorniceurządzane w gminach, gdzie dawniej znajdowały siępolskie szkoły, odsłanianie tablic pamiątkowych, festyny,

konkursy itp.) były okazją do pobudzenia społecznościlokalnych do wspólnego działania w celu upamiętnieniaszkolnictwa polskiego w okresie dwudziestoleciamiędzywojennego. Pomysł uroczystych obchodówjubileuszowych w 2009 roku wyszedł z gminy Purda. Worganizację uroczystości na swoim terenie włączyło sięsiedem gmin. Zgromadzone na okoliczność obchodówjubileuszowych pamiątki, ekspozycje, scenariuszeinscenizacji, nagrane wywiady itp. stanowią cenną bazęźródłową i dydaktyczną do dalszej pracy na rzecz edukacjihistorycznej społeczeństwa naszego regionu.

Prezentując historię poszczególnych szkół Autorzypublikacji w przypisach odwołują się do ustaleń badaczy,którzy zajmowali się dziejami oświaty polskiej napołudniowej Warmii. Na końcu książki wskazująwykorzystane źródła archiwalne, rękopiśmienne idrukowane, prasę, wspomnienia drukowane, relacje ustne,opracowania i literaturę piękną. Uwzględnione zostałyteksty publikowane w prasie regionalnej, wspomnienianauczycieli i działaczy ruchu polskiego oraz wypowiedziuczniów i nauczycieli polskich szkół. Blisko 120 fotografiizamieszczonych na kartach książki prezentuje działaczyruchu polskiego, nauczycieli i uczniów szkół polskich,wychowawczynie przedszkoli, różne formy pracy szkolneji pozaszkolnej, elementy wyposażenia izb lekcyjnych. Niezabrakło również zdjęć obrazujących uroczystości iobchody jubileuszy szkolnictwa polskiego wposzczególnych miejscowościach oraz fotografii tablicupamiętniających działalność szkół. Penetracja terenupozwoliła Autorom opracowania na zlokalizowanie wkrajobrazie wsi budynków, w których niegdyś mieściły siępolskie placówki oświatowe. Zaowocowała opisaniemlosów i aktualnego stanu budynków dawnych szkółpolskich oraz sporządzeniem dokumentacji fotograficznejwybranych obiektów.

Przygotowana przez olsztyńskich historyków książka,napisana przystępnym językiem i zawierająca konieczneobjaśnienia, łączy cechy publikacji naukowej iopracowania przygotowanego z myślą o popularyzacjiwiedzy na potrzeby edukacji regionalnej. Może byćprzedmiotem refleksji na lekcjach historii czy zajęciachpozalekcyjnych poświęconych poznawaniu historiiregionu - nie tylko dziejów szkolnictwa polskiej mniejszościnarodowej na terenach byłych Prus Wschodnich w okresiemiędzywojennym, ale też, szerzej - poznawaniuproblematyki pogranicza kulturowego. Pomoże głębiejwniknąć w losy i świat wartości tych spośród ówczesnychmieszkańców ziemi warmińskiej, którzy trwali przypolskości. Z pewnością spotka się z zainteresowaniemnauczycieli województwa warmińsko-mazurskiego,przede wszystkim nauczycieli historii z miejscowości, wktórych w okresie międzywojennym działały polskieszkoły. Sięgnąć po nią powinni miłośnicy ipopularyzatorzy historii regionalnej, dla których książkamoże być źródłem inspiracji do ich własnych działańedukacyjnych.

dr Maria BieniekUniwersytet Warmińsko-Mazurski