Przykładowe ćwiczenia:

Zaprezentowane tu ćwiczenia pochodzą z testów konkursu Znaszli ten kraj,

organizowanego przez Konsulat Generalny RP we Lwowie od kwietnia

2009 r.

Ćwiczenia dla dzieci z grupy 1. (klasy V-VI)

Ćwiczenia na rozumienie ze słuchu:

• Na podstawie usłyszanych wypowiedzi dzieci, proszę zdecydować, które z nich w niedzielę (zawsze lub czasami):

DZIECKO 1 2 3

Wstaje o 9.00 X

Chodzi do kościoła

Idzie do kina

Wyjeżdża poza miasto

Kąpie się w jeziorze

Jeździ na rowerze

Spaceruje

Je obiad w domu

Je obiad w restauracji

Odrabia lekcje

Zwiedza okolicę

Je kolację ok. 19.00

• Na podstawie usłyszanej legendy proszę wybrać prawidłową odpowiedź: 1) Wzór: Książę Popiel:

a) Miał zamek w Kruszwicy.

b) Był królem Polski.

c) Rządził na polach wokół Kruszwicy.

2) Rodzina Piasta składała się z

a) 2 osób.

b) 3 osób.

c) 4 osób.

3) Syn Piasta skończył lat:

a) 6

b) 7

c) 8

4) Król Popiel:

a) Był dobrym władcą. b) Był dobrym sąsiadem chłopów.

c) Robił chłopom krzywdę. 5) Król Popiel chciał zabić Piasta, bo:

a) Stanął na czele buntu chłopów.

b) Bronił swego bydła.

c) Wszedł na jego teren.

6) Piast nie miał czym ugościć przybyłych na postrzyżyny, bo:

a) Wrócił dopiero co z lasu.

b) Popiel i jego ludzie spustoszyli chatę. c) Jego syn wszystko wyniósł i rozdał biednym.

7) Piast ugościł przybyłych na postrzyżyny:

a) Tym, co przynieśli dwaj nieznajomi.

b) Tym, co znalazł w lesie.

c) Tym, co cudownie pojawiło się w komorze.

8) Ziemowit to imię: a) Jednego z nieznajomych.

b) Drugie imię Piasta.

c) Syna Piasta.

9) Przepowiednia mówiła, że:

a) Piast będzie królem.

b) Popiel zginie.

c) Ziemowit będzie królem.

10) Popiel zginął: a) Zjadły go myszy.

b) Z rąk Piasta.

c) Umarł ze starości.

• Proszę dopasować informacje do siebie, tak, by były zgodne z tekstem

zgodnie z podanym przykładem:

[0] pierwszy dzień lutego … [1] Pierwszym radiowcem II

Rzeczypospolitej był …

[2] Warunki były …

[3] Ta stacja uruchomiona została …

[4] Umawiano się z artystami …

[5] Tam znajdowała się również …

[6] Nadajnik był wypożyczony …

… dwudziestego piątego roku [0-wzór] … inżynier Roman Rudniewski.

… którzy mieli powiedzieć odczyt

… od Francuzów

… polowe

… przy ulicy Narbutta 29

stacja nadawcza

• Na podstawie usłyszanej legendy proszę zdecydować, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe:

� Legenda ta opowiada o Lechu i białym orle. TAK / NIE

� Drużyna Lecha była zmęczona, bo wycinali lasy i przechodzili przez

rzeki. TAK / NIE

� Szli w poszukiwaniu braci Lecha: Czecha i Rusa. TAK / NIE

� Jest wieczór, palą ogniska, pieką mięso na kolację. TAK / NIE

� Lech wszedł w głąb puszczy i rozmyśla. TAK / NIE

� Lech waha się, czy jest to dobre miejsce na osiedlenie się. TAK / NIE

� Lech jest pewny, że gdzie indziej są ziemie lepsze na założenie miasta.

TAK / NIE

� Nadleciał biały ptak, by nakarmić pisklęta w gnieździe. TAK / NIE

� Lech zdecydował się na założenie miasta w tym miejscu. TAK / NIE

� Symbolem miasta ma być biały ptak. TAK / NIE

� Wojowie nie byli zadowoleni z decyzji wodza, bo chcieli iść dalej. TAK

/ NIE

• Proszę dopasować informacje do siebie, tak, by były zgodne z tekstem

zgodnie z podanym przykładem:

(0) Jesteśmy w doświadczalnym studiu telewizyjnym

(1) Te skomplikowane urządzenia

służą… (2) Kamera telewizyjna rozkłada

nadawany obraz… (3) Stacja nadawcza zamienia

energię świetlną… (4) … i przesyła je… (5) Uwaga! Rozpoczynamy

nadawanie…

(a) Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego w Warszawie

(b) … do odbiorników

telewizyjnych…

(c) … doświadczalnego programu

telewizyjnego…

(d) … na szereg linii… (e) … w fale elektromagnetyczne… (f) …do przekształcania zjawisk

optycznych w elektryczne.

• Proszę podać kolejność czynności przy przygotowywaniu filmu

rysunkowego.

_1__ Przygotowanie scenariusza.

____ Kolorowanie bohaterów.

____ Nałożenie tła.

____ Ocena ruchu postaci.

____ Rysowanie postaci na folii.

• Proszę zdecydować, czego z wymienionych tu rzeczy (mebli,

przedmiotów, wyposażenia i in.) raczej nie było w średniowiecznych

kamienicach mieszczańskich.

piekarnia, warsztat, sklep, izby mieszkalne, kuchnia, piec, murowane ściany

Ćwiczenia „kompleksowe” do tekstów

� J. Kamocki i J. Kubień, Polski rok obrzędowy

W drugi dzień Bożego Narodzenia w domach panował ruch już od rana. Na

Podhalu młodzi chłopcy już przed świtem potrafili wpaść do domów i wołając:

Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!

Na scęście, na zdrowie, na to Boże Narodzenie,

Żeby się darzyło w kazdem miejscu wszystko stworzenie

W komorze, w oborze, co daj, Panie Boże!

obsypać owsem domowników. Za te życzenia wynagradzani byli poczęstunkiem. A

że byli pierwszymi gośćmi, przynosili do domów zdrowie, młodość i siłę, musieli

(…) być zdrowi, bez jakichkolwiek chorób, zwłaszcza wrzodów czy nawet

wysypki. Od rana przychodzili też w odwiedziny sąsiedzi, zwłaszcza kawalerowie

(…) i składali tradycyjne życzenia. (…) Kobiety nie śpieszą się z wizytami,

przychodzą dopiero wówczas, gdy są pewne, że już jacyś mężczyźni w danym

domu gościli. O ile przybycie mężczyzny, jako pierwszego w tym dniu gościa,

przynosi pomyślność, o tyle przybycie pierwszej kobiety byłoby zapowiedzią pecha

na cały rozpoczynający się rok. (…) Tak sprzątać, jak i chodzić z wizytami można

dopiero od św. Szczepana (…). W wielu okolicach do dziś gospodarze i parobcy

idą na sumę z kieszeniami wypchanymi owsem. (…) Owsem sypali górale

składający życzenia (…). Owsem będzie się dziś sypało podczas sumy (…): jak na

św. Szczepana padł grad kamieni, tak teraz na jego pamiątkę pada grad owsa.

Nieraz młodzi usadawiają się na chórze i do owsa dodają też i nieco grochu, więc

uderzenia potrafią być bolesne. (…) Tradycyjnie w domach, w których posiadano

służbę, w dzień św. Szczepana przygotowywano dla niej obfity posiłek

południowy, odmowa zjedzenia była równoznaczna z wymówieniem dalszej pracy.

Rozumienie tekstu:

• Odpowiedz na pytania:

a) O jakim dniu mówi tekst (podaj datę)? _o 26 XII, dniu św. Szczepana________

b) Co robili młodzi chłopcy na Podhalu „przed świtem”?

- _____________________

- _____________________

c) Kiedy przychodziły w odwiedziny kobiety? __________

d) Czy w dniu, o którym mowa, można było sprzątać? ______

e) Na pamiątkę czego sypie się owsem? ___________________

f) Co oznaczała odmowa zjedzenia obiadu z gospodarzem? _______

Komunikacja

• Dobierz te wypowiedzi w logiczne pary tworzące krótkie dialogi. Przy

wypowiedziach w prawej kolumnie postaw odpowiedni numer

sformułowania z lewej kolumny zgodnie z podanym przykładem:

[1] Jak się spało?

[2] Niech będzie pochwalony Jezus

Chrystus!

[3] Na szczęście, na zdrowie, na to Boże

Narodzenie,

[4] Jak się czujesz?

[5] Co ci dolega?

[6] A to pech!

[7] Idziemy na chór?

[8] Przepraszam, nie chciałem…

[9] Może jeszcze trochę zupy?

[10] Która godzina? [11] O, sałatka – palce lizać!

Dobrze, dziękuję. Dziękuję, ale już nie dam

rady.

Dziękuję, nawzajem.

Dziękuję. Krótko...

Mam wysypkę. Na wieki wieków amen.

Nie przejmuj się. Nie szkodzi.

Nie, dzięki.

Wpół do dwunastej. [10]

� B. Gruszka-Zych, Wiecznie kochana kreskówka, „Gość Niedzielny”,

2011

Bolek i Lolek, liczący już 49 lat, to nadal ulubiona kreskówka dzieci i dorosłych.

Powrócili przy okazji przygotowywania ich nowych przygód w technologii 3D.

Ostatnio na YouTube pojawiły się filmiki z Bolkiem i Lolkiem, pod którymi

internauci wpisywali pełne zachwytu komentarze. A film powstał jeszcze w

zeszłym wieku i, jak się okazuje, nie starzeje się. Dzieci mają te same fantastyczne

pomysły jak przed kilkudziesięciu laty Bolek, Lolek i ich koleżanka Tola. Do

stworzenia tych postaci Władysława Nehrebeckiego zainspirowali synowie. Dziś jeden z nich, Roman Nehrebecki, zdecydował się na produkcję nowego,

pełnometrażowego filmu o Bolku i Lolku w nowoczesnym studiu filmów

animowanych w Bielsku-Białej. Ostatni film z tej serii powstał na początku lat 80.

(…) Dopiero w 2006 roku (…) marzenia o ich powrocie na ekrany odżyły. Swoje

nowe przygody mali bohaterowie będą przeżywać m.in. w kosmosie. Gotowe jest

30 % (…) kinowego filmu – poinformował Roman Nehrebecki. Niestety, zabrakło

pieniędzy na dalszą produkcję, choć dystrybutorzy już wykazują nią duże

zainteresowanie. (…) „Bolek i Lolek” to jeden z najpopularniejszych polskich

filmów. Szacuje się, że obejrzało go ponad miliard widzów na całym świecie.

Pokazano go w ponad 80 krajach, nawet w Iranie za czasów Chomeiniego. Za kilka

miesięcy w Bielsku-Białej zostanie odsłonięty pomnik bohaterów kreskówki. (…)

Rozumienie tekstu:

• Proszę zdecydować: TAK czy NIE:

1) Pierwsze filmy z Bolkiem i Lolkiem powstały blisko pół wieku

temu.

2) Nowe filmy powstaną w technologii 3D.

3) Na YouTube można zobaczyć fragmenty nowych odcinków.

4) Internauci piszą o swoich fantastycznych pomysłach.

5) Postaci Bolka i Lolka stworzył Władysław Nehrebecki.

6) Roman Nehrebecki to pierwowzór Bolka.

7) Nowy film o Bolku i Lolku będzie trwał ok. 10 minut.

8) Ostatni film z Bolkiem i Lolkiem powstał blisko 30 lat temu.

9) Większość filmu jest już gotowa.

10) Film nie będzie miał problemów z wejściem do kin.

11) Bolek i Lolek reprezentują kulturę polską na całym świecie.

Komunikacja

• Jak to powiesz?

a) Kup bilet na film „Bolek i Lolek w kosmosie” w kasie kina: ___

b) Chcesz sobie kupić w kinie czekoladę w automacie, ale nie masz

monet. Poproś w kasie o rozmienienie pieniędzy: ______________

c) Zapytaj o swoje miejsce w kinie (masz rząd 4., miejsce 16.): ____

d) Ktoś siedzi na Twoim miejscu, poproś, aby się przesiadł: _______

e) Po wyjściu z kina komentujesz film (podobał ci się): _________

Gramatyka

• Napisz poprawną formę rzeczownika:

a) Bolek i Lolek – widzę dwóch (chłopiec) ________________.

b) Tola i jej koleżanka – widzę dwie (dziewczyna) __________.

c) Władysław Nehrebecki i jego żona – państwo (Nehrebecki) ______.

d) Bolek i Lolek to dwaj (brat) ___________.

e) Jadę do (Bielsko-Biała) _______________.

• Zamień na czas przyszły:

Wzór:

Szacuje się, że obejrzało go ponad miliard widzów na całym świecie.

Szacuje się, że obejrzy go ponad miliard widzów na całym świecie.

a) Powrócili przy okazji przygotowywania ich nowych przygód w

technologii 3D.

b) Ostatnio na YouTube pojawiły się filmiki z Bolkiem i Lolkiem…

Niedługo…

c) Film powstał jeszcze w zeszłym wieku.

d) Dzieci mają te same fantastyczne pomysły.

e) Do stworzenia tych postaci Władysława Nehrebeckiego

zainspirowali synowie.

f) Marzenia o ich powrocie na ekrany odżyły.

Pisanie

• Ostatnie zdanie artykułu (usunięte) zaczyna się Dobrze by było, żeby…

Dokończ to zdanie tak, żeby wiązało się z treścią artykułu.

• Zredaguj zaproszenie na premierę nowego filmu.

• Opisz w trzech zdaniach scenę z obejrzanej ostatnio bajki lub filmu.

� J. Bątkiewicz-Brożek, Dzieci piszą do Jana Pawła II, „Gość Niedzielny”, 2011.

Mam na imię Małgosia. Mieszkam w rodzinnym domu dziecka wraz z moimi

dwiema siostrami – Anią i Kingą. Na co dzień opiekuje się nami ciocia, wujek i

babcia. Nauka idzie mi dobrze, najtrudniej radzę sobie z matematyką i angielskim

(…).

Ten i setki innych listów od dzieci w różnym wieku, od najmłodszych

siedmiolatków po licealistów, dotarły na nasz redakcyjny adres przed kilkoma

miesiącami. W kwietniu tego roku redakcja „Małego Gościa Niedzielnego” ogłosiła

konkurs „Napisz list do nieba”. Wyłonił się z nich ocean problemów, wylały rzeki

łez, ale i uśmiechów dzieci z całej Polski. Lektura listów była tak poruszająca, że

redakcja „Małego Gościa” postanowiła je wydać w formie książki. (…) Dzieci

zwierzają się z najgłębszych przeżyć, proszą o pomoc w konkretnych sprawach.

Czasem jest to zdrowie, praca dla rodziców, czasem relacje z rówieśnikami.

Rozumienie tekstu:

• Odpowiedz na pytania:

1. Gdzie mieszka Małgosia? ___________________

2. Zbiorem czego jest książka Listy do nieba? __________

3. Co jest tematem listów (wymień 3)? ______

Komunikacja:

• Jak to powiesz?

1. Zwracasz się do redaktora „Małego Gościa Niedzielnego”: ____

2. Zwracasz się do księdza: ________________________

3. Zwracasz się do nauczyciela, który ma na imię Jerzy: ________

4. Zwracasz się do swojej siostry Kingi: ____________________

5. Kupujesz książkę Listy do nieba w księgarni: ______________

6. Zadajesz pytanie Małgosi: ________________________

7. Poradź coś Małgosi, która nie może nauczyć się nowych słówek z

angielskiego: ___________

Gramatyka:

• Użyj poniższych wyrażeń w poprawnej formie:

Wzór: …mam małe siostry... Mieszkam z małymi siostrami.

a) … ciocia, wujek i babcia… - Mam (liczba mnoga) __________

b) … najmłodszych siedmiolatków… - Tu są _____________

c) … licealistów… - Czy tu są jacyś ___________________?

d) … miesiącami … - Lipiec i sierpień to letnie _________________.

e) … „Małego Gościa”… - Opublikowali mój list w _______.

f) … do przyjaciela… - Piszę e-maile do moich ________________.

g) … Gabriela Szulik … - Telefonowałem do pani ________.

h) … Papieżu… - Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek to trzej

ostatni ______

i) … najgłębszych przeżyć… - Opowiedziałem o swoim ________.

j) … czułością… - Mama okazuje dziecku dużo _______________.

• Zamień na czas przyszły:

Wzór:

Szacuje się, że obejrzało go ponad miliard widzów na całym świecie.

Szacuje się, że obejrzy go ponad miliard widzów na całym świecie.

Ten i setki listów od dzieci w różnym

wieku (…) _____________ na nasz

redakcyjny stół za kilka miesięcy. W

kwietniu tego roku redakcja (…)

_____________ konkurs „Napisz list

do nieba”. ____________ się z nich

ocean problemów, _____________

rzeki łez, ale i uśmiechów dzieci z

całej Polski.

� Sz. Babuchowski, Bezpieczny świat Puchatka, „Gość Niedzielny”,

2011.

Autor Kubusia Puchatka stworzył galerię postaci o wyrazistych charakterach.

Każdą z nich nakreślił z wielką czułością, która udziela się również czytelnikom. Maskotki, przybory szkolne, plecaczki, ubranka, kubeczki, pościel, a nawet tapety z

Kubusiem Puchatkiem i innymi mieszkańcami Stumilowego Lasu – to dziś modelowe wręcz wyposażenie dziecięcego pokoju. Kolorowe postaci rodem z

filmów Disneya trafiły do reklam, poradników dla dzieci i dorosłych, a nawet

zaczęły objaśniać tajniki chińskiej filozofii. Tyle że coraz mniej mają wspólnego z

pierwowzorem z książek Alana Alexandra Milne’a. Dochodzi do tego, że dzieci nie

rozpoznają Puchatka na oryginalnych, czarno-białych ilustracjach Ernesta H.

Sheparda, jakie my, dorośli, pamiętamy z dzieciństwa. Wchodzący właśnie na

ekrany kin film „Kubuś Puchatek i przyjaciele” ma być powrotem do

„prawdziwego” Misia. Nie chodzi, oczywiście, o powrót do czarno-białej stylistyki,

ale o wierność literaturze. (…)

[1] Milne stworzył (…) galerię postaci o wyrazistych charakterach. Każdą z nich

nakreślił z wielką czułością, która udziela się również czytelnikom. Kochamy

bohaterów z ich słabościami: „małym rozumkiem” Kubusia, strachliwością Prosiaczka czy malkontenctwem Kłapouchego. Bo podskórnie czujemy, że w

świecie stworzonym przez Milne’a można czuć się bezpiecznie. Tutaj zwycięża

przyjaźń, a jedynym zagrożeniem może być ewentualnie żądło pszczoły lub

pęknięcie balonika.

Taki świat mógł stworzyć tylko ktoś, kto rozumie dzieci. I rzeczywiście: Alan

Alexander Milne należał do ludzi zafascynowanych dzieciństwem. Uważał, że

przyjaźń i głód wspólnej przygody są największą wartością tego wieku. (…)

[2] (…) „Kubuś Puchatek”, wydany w 1926 roku, przyniósł pisarzowi

międzynarodową sławę. Dwa lata później ukazała się kontynuacja przygód Misia –

„Chatka Puchatka”. Łącznie książki Milne’a dla dzieci sprzedały się dotąd w ponad

7 milionach egzemplarzy. Podczas pisania autor wykorzystywał doświadczenia z

własnego dzieciństwa, ale z wielką uwagą obserwował też swoje dzieci. Sam

Kubuś Puchatek, podobnie jak wiele innych postaci z książki, otrzymał imię jednej

z zabawek Christophera Robina Milne’a, syna pisarza. Kupiony w drogim sklepie

Harrodsa pluszak zawdzięczał z kolei swoje miano niedźwiedzicy Winnie z

londyńskiego ogrodu zoologicznego. Milne przyszedł po raz pierwszy do zoo z

synem, gdy ten miał cztery lata. Maluch, który bardzo polubił Winnie, stał się książkowym Krzysiem, pierwszym adresatem opowieści o Puchatku.

[3] W oryginale imię Misia brzmi: „Winnie the Pooh”. Translatorzy do dziś spierają się, jak należy je tłumaczyć. Nie jest to tylko polski problem, wystarczy spojrzeć na

różnorodne brzmienie tego imienia w innych językach: białoruską „Winię-Pych”,

duńskiego „Petera Plysa”, norweskiego „Ole Brumma” czy węgierskiego

„Micimackó”. (…) Przy tłumaczeniu książek takich jak ta, ważniejsze od ścisłej

wierności oryginałowi jest językowe wyczucie. Większość słownych gier Milne’a

jest właściwie nieprzetłumaczalnych. Na szczęście siostra Juliana Tuwima [Irena

Tuwim] nie siliła się na dosłowność, ale starała się zachować ducha oryginału,

jednocześnie bawiąc się polszczyzną. Dzięki temu mamy „małe Conieco”,

„krewnych-i-znajomych Królika” czy „Praktyczną Baryłeczkę do Przechowywania

Różnych Różności”. Wszystkie te określenia weszły na stałe do języka polskiego.

Podobnie jak paradoksalne konstrukcje typu: „Im bardziej Puchatek zaglądał do

środka, tym bardziej Prosiaczka tam nie było”, od których aż roi się w książce.

[4] (…) Jest też „Kubuś Puchatek” książką o poznawaniu świata. Odzwierciedla

dziecięce, często nieporadne próby nazywania rzeczy. Pokazuje, że ta świeżość spojrzenia czyni z dziecka filozofa. Sam Miś o Bardzo Małym Rozumku też bywa

takim filozofem, chociażby kiedy mówi: „Jeżeli słyszę bzykanie, to znaczy, że ktoś bzyka, a jedyny powód bzykania, jaki ja znam, to ten, że się jest pszczołą”. Czy nie

brzmi to jak filozoficzny wywód? Być może to właśnie czyni tę książkę atrakcyjną także dla dorosłych: że w tych – tylko pozornie naiwnych – zdaniach rozpoznajemy

własne odkrycia z dzieciństwa. „Najładniejsze są bajki o tym, że byliśmy mali” –

napisał kiedyś Zbigniew Herbert. I za to kochamy Kubusia Puchatka.

Rozumienie tekstu

• Dopasuj podtytuły do akapitów tekstu:

Czas wielkiej przygody _____

Kubuś czy Fredzia? _____

Miś filozof _____

Narodziny Puchatka _____

• Wybierz prawidłową odpowiedź: 1. Autorem przygód Kubusia Puchatka jest:

a) Alan Alexander Milne

b) Ernest H. Shepard

c) Walt Disney

2. Czarnobiałe ilustracje bohaterów książki:

a) Są drukowane na wielu przedmiotach.

b) Nie są rozpoznawane przez dzieci.

c) Objaśniają tajniki chińskiej filozofii.

3. Film „Kubuś Puchatek i przyjaciele”:

a) Ma być czarno-biały.

b) Będzie ekranizacją nowych przygód Kubusia.

c) Opowie dokładnie tę samą historię, co jest opisana w książce.

4. Postacie z książki:

a) Mają złe charaktery.

b) Dają się łatwo polubić. c) Są doskonałe.

5. Milne uważa, że:

a) W dzieciństwie bardzo ważna jest przyjaźń i przygoda.

b) Dzieciństwo jest bezpieczne.

c) Rozumie dzieci.

6. „Chatka Puchatka”:

a) Ukazała się w roku 1928.

b) Sprzedała się w 7 mln egzemplarzy.

c) Jest nową wersją „Kubusia Puchatka”.

7. Oryginalne imię Kubusia to było najpierw imię: a) Zabawki ze sklepu Harrodsa.

b) Syna pisarza.

c) Niedźwiedzicy.

8. Tłumaczem książki na język polski jest:

a) Julian Tuwim.

b) Irena Tuwim.

c) Jan Brzechwa.

9. Dzieci:

a) Filozofują lepiej niż Kubuś. b) Widzą świat inaczej niż dorośli. c) Po przeczytaniu książki o Kubusiu stają się filozofami.

10. Dorośli: a) Też lubią książkę o Kubusiu.

b) Nie rozumieją książki o Kubusiu.

c) Nie czytają „Kubusia Puchatka”.

Gramatyka

• Napisz w stronie biernej:

Irena Tuwim przetłumaczyła „Kubusia Puchatka” na język polski. ______

Disney nakręcił filmy z Kubusiem Puchatkiem. ____

� Akcja ratownicza GOPR w Bieszczadach, Internet (WP), 2013

Pierwsze patrole ratowników bieszczadzkiej grupy GOPR dotarły do grupy

młodych ludzi, którzy znajdują się w okolicach Bukowego Berda w Bieszczadach.

Na miejsce nie dotarły jeszcze śmigłowce LPR i SG - poinformował naczelnik

grupy Grzegorz Chudzik.

Grupa młodzieży ze szkoły przetrwania we Wrocławiu poprosiła o pomoc

telefonicznie - dodał Chudzik. Według niego młodzi ludzie w kilku namiotach

spędzili noc pod Bukowem Berdem. Około 10 z nich wymaga ewakuacji. W akcji

uczestniczy też Lotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz Straż Graniczna.

- Śmigłowce LPR i SG ze względu na warunki pogodowe nie dotarły na miejsce. W

Mucznem czekają na poprawę pogody. Ratownicy GOPR są w drodze. Muszą pokonywać ok. 1,5 metrowe zaspy śniegu. Na miejsce dotarł już pierwszy nasz

patrol. Zapowiada się bardzo trudna ewakuacja - powiedział naczelnik Chudzik. Jak

dodał, młodzi ludzie są zziębnięci. - Wiatr zrywa im pokrycia namiotów. Ich

instruktor powiedział w rozmowie ze mną, że nie ma zagrożenia życia - zaznaczył

Chudzik.

W Bieszczadach powyżej górnej granicy lasu leży średnio pół metra śniegu. Jest

siedem stopni mrozu, a prędkość wiatru dochodzi do 70 km/godz. W górnych

partiach Bieszczad obowiązuje drugi stopień zagrożenia lawinowego.

Rozumienie tekstu:

• Wybierz prawidłową odpowiedź: 1. Akcja ratownicza odbywała się:

a) W Bieszczadach.

b) We Wrocławiu.

c) Na Bukowym Berdzie i w Mucznem.

2. Pomoc:

a) Wezwał naczelnik grupy GOPR, Grzegorz Chudzik.

b) Instruktor.

c) Sami uczestnicy.

3. Młodzi ludzie, uczestnicy wyprawy:

a) Są bezpieczni w namiotach.

b) Są już ewakuowani.

c) Jest im bardzo zimno.

4. W Bieszczadach jest:

a) Bardzo zła pogoda.

b) Słaby wiatr.

c) Lawiny.

Komunikacja:

• Jak to powiesz?

Zwracasz się do naczelnika grupy GOPR, Grzegorza Chudzika: _____

Podajesz informację nt. pogody (dziś we Lwowie): _____________

Usprawiedliwiasz swoje spóźnienie przed instruktorem: __________

Gramatyka:

• Użyj poniższych wyrażeń w poprawnej formie:

Wzór: … ewakuacji... - Myślę o ewakuacji.

� … ratowników … - To są ________________________

� … młodych ludzi … - Tu są _______________________________

� … naczelnik grupy Grzegorz Chudzik … - Rozmawiam z _____

� … młodzieży … - Ulicą idzie nauczyciel z _________________.

� … siedem stopni mrozu … - Myślę o ____________.

� … prędkość … - Są dwie ________________________.

� … stopień … - Mama przygląda się moim szkolnym ______.

• Zamień na czas przyszły:

Wzór:

W Mucznem (czekają) będą czekaćzerwie im pokrycia namiotów. Ich instruktor (powiedział)

rozmowie ze mną, że (nie ma) nie bę

W Bieszczadach powyżej górnej granicy lasu (le

średnio pół metra śniegu. Ratownicy (musz

pokonywać zaspy śniegu. (Jest) _____________ siedem stopni mrozu, a

prędkość wiatru (dochodzi) ________________ do 70 km/godz. W górnych

partiach Bieszczad (obowiązuje) _______________ drugi stopie

zagrożenia lawinowego.

�

czekać na poprawę pogody. Wiatr (zrywa)

im pokrycia namiotów. Ich instruktor (powiedział) powie w

nie będzie zagrożenia życia.

ej górnej granicy lasu (leży) ______________

niegu. Ratownicy (muszą) _____________________

niegu. (Jest) _____________ siedem stopni mrozu, a

wiatru (dochodzi) ________________ do 70 km/godz. W górnych

zuje) _______________ drugi stopień

Rozumienie tekstu:

• Zdecyduj: tak, czy nie?

� Święto Chrząszcza odbędzie się od czwartku do niedzieli.

� W czasie święta będzie można wziąć udział w konkursie wymowy.

� W czwartek będzie można zaprezentować swoją piosenkę na scenie.

� „Ewa w monodramie” to spektakl.

� „Wolna Grupa Bukowina” będzie śpiewać.

� Wszystkie imprezy będą się odbywać na świeżym powietrzu.

� W piątek wieczorem będzie można posłuchać muzyki.

� W niedzielę rano przewidziana jest msza święta.

� Gwiazdą niedzielnego wieczoru jest zespół „Skaldowie”.

Komunikacja

• W ramach święta wykonaj sytuacje komunikacyjne:

1. Przedstaw się na scenie (bierzesz udział w konkursie): ________

2. Powiedz, z jakiej szkoły jesteś: ___________________

3. Jesteś na święcie z nauczycielem Poproś go, żeby pozwolił Ci

zostać na koncercie „Skaldów”: ____________________

4. Podziękuj dyrektorowi MDK w Szczebrzeszynie za zaproszenie na

święto i pokrycie kosztów podróży z Ukrainy do Szczebrzeszyna: _

� Animacja w akcji, czyli muzeum Se-Ma-Fora, „Uważam Rze”, 2012

Miś Uszatek, Colargol i Filemon, ale też nagrodzone Oscarem Tango oraz Piotruś i Wilk zaprezentują się w całkiem nowej formule w otwartym 11 października w

Łodzi Se-Ma-Forze Muzeum Animacji. Poświęcone technikom, technologii i

historii animacji miejsce powstało z tworzonego w 2008 r. Muzeum Bajki Se-Ma-

Fora.

- Dziś muzeum to już nie statyczne wystawy, ale sztuka animacji, której można

dotknąć – podkreślają twórcy ekspozycji.

Przypomną się na niej kultowi bohaterowie polskich dobranocek, ale znaleźć też tu

będzie można fragmenty najciekawszych produkcji z całego świata. Prezentację lalek, scenografii oraz sprzętu filmowego uzupełnią interaktywne elementy, które

zwiedzający sami będą mogli wprawiać w ruch. Sześć pulpitów multimedialnych

oraz specjalne stanowisko pozwolą najbardziej kreatywnym gościom na stworzenie

własnej animacji w scenografii oscarowego Tanga. Nowe muzeum rozpocznie

działalność od trwających do 14 października dni otwartych. Równolegle odbędzie

się trzeci Se-Ma-For Film Festival (10-13 października), w którym wezmą udział

znakomici twórcy łódzkiego studia Witold Giersz i Zbigniew Rybczyński. W

sytuacji, gdy polska animacja – swego czasu uznawana za jedną z najlepszych w

świecie – przeżywa kryzys, otwarcie muzeum Se-Ma-Fora, studia obchodzącego w

tym roku 65-lecie, staje się wyraźnym komunikatem: „Cały czas jesteśmy w akcji”.

(…) Trwają prace nad dziecięcym serialem „Zajączek Parauszek”. Powstał już premierowy odcinek Klucz, który zostanie pokazany na festiwalu.

Rozumienie tekstu

• Odpowiedz na pytania:

1. Jak nazywa się opisywane muzeum? _______________

2. Co można zobaczyć w muzeum? a) ___; b) ___ c) ___

3. Kiedy po raz pierwszy będzie można wejść do muzeum? _______

4. Co mogą zrobić „najbardziej kreatywni goście”? ___________

5. Co wydarzyło się 65 lat temu? _______________________

6. Co to jest „Klucz”? ___________________________

Gramatyka

• Napisz w stronie biernej:

Zwiedzający będą mogli wprawiać w ruch interaktywne elementy. ___

Organizatorzy zaprosili Witolda Giersza i Zbigniewa Rybczyńskiego. ___

Pisanie:

• Opisz w trzech zdaniach scenę z obejrzanej ostatnio bajki animowanej.

• Wyobraź sobie, że jedziesz do Szczebrzeszyna na „Święto Chrząszcza”.

Napisz do kolegi e-mail (10 zdań), w którym:

� Poinformujesz go, że jedziesz na tę imprezę (czym, kiedy, z kim).

� Zachęcisz go, żeby pojechał z Tobą. � Poinformujesz go, co planujesz tam robić. � Wyrazisz nadzieję, że będzie ładna pogoda.

Ćwiczenia dla grupy dzieci starszych (VII – IX klasa)

Ćwiczenia na rozumienie ze słuchu

• Proszę uzupełnić luki:

- Witam ________ i pozdrawiam „_________ Boże”. Poznań _____________ się, już za kilka dni rozpocznie się wielkie ____________

spotkanie młodych, właśnie w Poznaniu, ____________Taize.

- I można powiedzieć, że jesteśmy już gotowi na przyjęcie młodych

______________, pierwsi już jutro przyjadą, większa grupa w niedzielę, zaraz po świętach, no i ______ ten najważniejszy moment, kiedy wszyscy

_______ do Poznania z ________ stron Europy.

- Ilu młodych przyjaciół ______________ się w Poznaniu?

- No jak od 32 lat to bywa, ta ____________ zaufania przez ziemię to

przede wszystkim spotkanie młodych ____________, którzy chcą ________________ swoją wiarę, którzy chcą nad tą wiarą się też zatrzymać, przez _________ podzielić się swoimi ___________, ale też troskami, problemami dnia _____________, wiadomo, że dzisiaj ________

młodych ludzi problem z wiarą jest ________ duży, dlatego też te

spotkania, no, pomagają młodym naładować się, że kiedy wracają do

swoich domów, potrafią się z tym podzielić, potrafią dawać ___________ o

tej wierze i to jest jakby podstawowe zadanie, które stoi przed tym

spotkaniem, oczywiście, no, czerpiemy ze _______, a więc …

• Proszę zdecydować, czy zdania te są prawdziwe czy fałszywe:

TAK NIE

0.Przedszkolaki biegną na nartach 150 m. X

1. Przedszkolaki pobiegną po raz 15.

2. W Biegu wraz z przedszkolakami biegną ich rodzice, ale

bez nart.

3. Dzieci, które przybiegną jako czwarte i piąte też dostaną nagrodę.

4. Dzieci przed upadkiem są zabezpieczone specjalnym

systemem.

5. Sponsorem konkursu plastycznego są ambasady w Polsce.

6. Od pierwszego marca można nadsyłać prace.

7. Prace plastyczne mogą nadsyłać tylko te dzieci, które

biegną po raz pierwszy.

8. W swoich pracach dzieci zachowują proporcje.

9. Prace można przesyłać przez miesiąc.

10. W Biegu Przedszkolaka mogą brać udział dzieci z

Ukrainy.

• Na podstawie usłyszanego tekstu proszę uzupełnić brakujące słowa:

Skąd pochodzi i co oznacza nazwa „jasełka”? Nazwa „jasełka”, a raczej

„jasła” (jasełka to małe jasła), to słowo, którego używano w dawnej Polsce

dla określenia _______ dla bydła. Po pewnym czasie wyraz ten zaczął oznaczać przedstawienia ku ______ narodzonego Jezusa. Domyślasz się, dlaczego właśnie tak nazwano owe widowiska?

Nowy rok _______, w jasełkach leży, a kto, kto?

Dzieciątko małe, dajcie mu _______ na ziemi!

Leży dzieciątko jako __________, a gdzie, gdzie?

W Betlejem mieście, tam się pospieszcie, znajdziecie!

• Na podstawie usłyszanego tekstu proszę zdecydować, które z podanych

niżej zdań są prawdziwe:

1) Przewodnik sugeruje zacząć wycieczkę od Barbakanu.

2) Barbakan to część dawnych murów otaczających Kraków.

3) Należy iść ulicą Floriańską do Rynku Głównego.

4) Turystów wchodzących na Rynek Główny wita hejnalista

fragmentem hejnału.

5) Sukiennice to rodzaj domu towarowego.

6) Przewodnik sugeruje zwiedzenie Wieży Ratuszowej.

7) Przewodnik sugeruje zwiedzenie kościołów przy ul. Grodzkiej.

8) Na końcu ul. Grodzkiej można zobaczyć Wawel.

9) Wawel to wzgórze.

10) Smocza Jama jest nad Wisłą.

11) W Smoczej Jamie na turystów na pewno czeka smok.

• Na podstawie usłyszanego tekstu proszę wybrać prawidłową odpowiedź: 1) Powstanie styczniowe:

a) To główny punkt kalendarza historycznego w styczniu.

b) Trwało 2 lata.

c) Rozpoczęło się w 1864 roku.

2) .

a) Pisarze polscy pisali o Józefie Piłsudskim.

b) Józef Piłsudski pisał o powstaniu styczniowym.

c) Pisarze polscy pisali o powstaniu styczniowym.

3) Jan Paweł II odwoływał się w Pamięci i tożsamości do:

a) Nie wiemy, do czego.

b) Do malarstwa historycznego.

c) Do wydarzeń powstania styczniowego.

4) Prof. Szaniawski widzi związek:

a) Między powstaniem styczniowym, a innymi (tylko

historycznymi) wydarzeniami.

b) Między powstaniem styczniowym, a wydarzeniami

współczesnymi.

c) Między Gloria victis Elizy Orzeszkowej, a wydarzeniami

współczesnymi.

5) Rosjanie zabili Rząd Narodowy powstania styczniowego przede

wszystkim:

a) W celach militarnych.

b) W celach politycznych.

c) W celach psychologicznych.

6) Przywódcy powstania styczniowego:

a) Mają symboliczny grób.

b) Mieli nie mieć grobu.

c) Mają zbiorową mogiłę (pomnik) na stokach Cytadeli

Warszawskiej.

• Na podstawie usłyszanego tekstu proszę uzupełnić brakujące słowa:

Jesteśmy w doświadczalnym studiu telewizyjnym Państwowego Instytutu

Telekomunikacyjnego w Warszawie. Te skomplikowane ______________

służą do przekształcania _____________ optycznych w elektryczne.

Kamera telewizyjna __________ nadawany obraz na szereg _______

złożonych z wielkiej liczby punktów __________, stacja nadawcza

zamienia energię świetlną w fale ___________________ i przesyła je do

odbiorników telewizyjnych. Proste, prawda? W ____________ urządzeń nadawczych mieści się właściwe studio, które za chwilę nada

doświadczalny program telewizyjny. Twórcy polskiej __________ profesor

Broszkowski oraz iżynierowie Bzowski i Kędzierski obserwują działania

aparatury. Uwaga! Rozpoczynamy nadawanie doświadczalnego programu

telewizyjnego. Wszystko gotowe. Przy nadajniku telewizyjnym polskiej

konstrukcji popularny ______________ Wiech.

• Na podstawie usłyszanego tekstu wybierz 6 (oprócz wzoru) zdań prawdziwych:

� Dawno temu do Gdańska wjeżdżało się przede wszystkim przez

Bramę Wyżynną. � Herb Polski na Bramie Wyżynnej znajduje się w centralnym

miejscu.

� Na Bramie wyżynnej są jakieś napisy po niemiecku.

� Jan III Sobieski urodził się w Gdańsku i dlatego jest tam jego

pomnik.

� Targ Drzewny jest taki sam jak we Lwowie.

� Wielką Zbrojownię zbudowano na początku siedemnastego stulecia.

� Wielka Zbrojownia posiada ogromną halę i jest piętrowa.

� Armaty trzymano na parterze.

� Długi Targ jest częścią Drogi Królewskiej.

� Złota Brama zaczyna ulicę Długi Targ.

� Po dawnej siedzibie władz Gdańska została tylko wysoka wieża.

� Fontanna Neptuna to najbardziej znana gdańska fontanna.

� Bazylika Mariacka jest największą świątynią w Europie.

• Na podstawie scenek wybrać prawidłową odpowiedź: Scenka 0 (wzór).

a) Ta scenka może mieć miejsce w szkole podstawowej.

b) Ta scenka może mieć miejsce w szkole średniej (liceum). c) Ta scenka jest zupełnie nieprawdopodobna.

Scenka 1

a) Panowie spotkali się po latach.

b) Obaj panowie mieszkają na tym osiedlu.

c) Panowie umówili się na niedzielę. Scenka 2.

a) Ma miejsce w szkole.

b) Ma miejsce w biurze jakiejś firmy.

c) Ma miejsce w sądzie.

Scenka 3.

a) Tata upiekł placek i zjadł… Zostały tylko okruszki...

b) Syn (Słoneczko) ma na imię Paweł.

c) Mama upiekła placek i woła syna na kawałek placka.

Scenka 4.

a) W sklepie pan kupuje marchewkę na sok.

b) W sklepie pan kupuje i marchew, i sok.

c) Pan płaci 4 złote.

Scenka 5.

a) Ojciec z synem idą na grzyby.

b) Ojciec z synem idą na ryby.

c) Ojciec z synem idą zrobić niespodziankę mamie.

Scenka 6.

a) Ojciec z synem zapalą ognisko.

b) Ojciec z synem zapalą ognisko i będą łowić ryby.

c) Ojciec z synem zjedzą kanapki, ale nie zapalą ogniska.

Scenka 7. (reklama)

a) W reklamie „występują” owoce i warzywa.

b) W reklamie występują 4 warzywa.

c) W reklamie zawody sportowe wygrywa groszek.

• Na podstawie usłyszanego tekstu proszę uzupełnić brakujące słowa:

Konstrukcja aparatu _________________ opiera się na znanej już od

renesansu zasadzie ____________ optycznej: camera obscura. W

__________ pudełku przez mały otwór w jednej ze ścian wpada światło

dając na ______________ ściance zmniejszony i odwrócony obraz

przedmiotu. Obecnie w otworze tego pudełka znajduje się __________,

przez który w wyniku otwarcia __________ wpada światło. Ilość wpadającego światła regulowana jest przez przysłonę. W ten sposób na

światłoczułej kliszy zostaje __________ określony wizerunek.

• Na podstawie usłyszanego tekstu dokończ zdania:

Informacja dotyczy Królestwa [0] Kongresowego. [1] Różnice ustrojowe

między Królestwem a Rosją polegały na tym, że Rosja ________, a

Królestwo ze względu na [2] ___________ [3] miało ________________.

Celem cara rosyjskiego było odebranie [4] ___________ Polakom. Za

ziemie rdzennie ruskie Rosjanie uważali tę część Rzeczpospolitej, która

została [5] __________ I w Polsce i w Rosji [6] _______ niepodległej

Ukrainy i Białorusi.

• Na podstawie scenek wybierz prawidłową odpowiedź: Scenka 0 (wzór).

d) Ta scenka to reklama.

e) Ta scenka to wyrażanie opinii. f) Ta scenka to szkolna wypowiedź.

Scenka 1

d) Pan wyraża opinię o filmie.

e) Pan zaprasza kolegę na film.

f) Pan opowiada film.

Scenka 2.

d) Może mieć miejsce na poczcie.

e) Może mieć miejsce w sklepiku szkolnym.

f) Może mieć miejsce na targu owocowo-warzywnym.

Scenka 3.

d) Ta wypowiedź to rozkaz.

e) Ta wypowiedź to forma prośby.

f) Ta wypowiedź obraża koleżankę. Scenka 4.

d) Dzieci powinny zaprosić panią inaczej (nie mówi się tak do

nauczycielki).

e) W odpowiedzi pani zawarta jest odmowa.

f) Zaproszenie zostało wypowiedziane poprawnie.

Scenka 5.

Kolejną (grzeczną) wypowiedzią w tym dialogu mogą być słowa:

d) – Nie to nie, łaski bez. Sama zjem!

e) – Może jednak?

f) – Będzie mi bardzo przykro…

Scenka 6.

d) Panowie mówią, że coś trzeba zrobić, ale nie mówią konkretnie, co.

e) Projekt jest już gotowy, ale nie ma wykonawcy.

f) Panowie będą szukać wykonawcy.

Scenka 7 (na lekcji).

d) Kolega nie powinien prosić koleżanki, powinien poprosić nauczyciela.

e) Kolega prosi koleżankę niegrzecznie.

f) Wszystko jest w porządku (chociaż mógłby mówić do koleżanki –

na lekcji! – trochę ciszej…).

Ćwiczenia „kompleksowe” do tekstów

� P. Kucharczak, Klasa światowa, „Gość Niedzielny”, 2011

Dorotka siedzi w mieszkaniu w Polinezji, Kuba w Los Angeles, a Piotruś w

Wenezueli. Włączają komputery i spotykają się na... lekcji języka polskiego.

Niezwykłe, internetowe konsultacje dla polskich uczniów z zagranicy wprowadził

Zespół Szkół dla Dzieci Obywateli Polskich Czasowo Przebywających za Granicą. Od września tego roku 222 polskich dzieci i nastolatków z całego świata spotyka

się z polskimi nauczycielami w internecie. Muszą tylko podłączyć do komputera

mikrofon i internetową kamerkę. Nauczyciel widzi i słyszy dzieci, a one

nauczyciela. (…) Już w zeszłym roku szkoła testowała internetowe konsultacje na

mniejszą skalę, z 30 uczniami. Teraz ruszył wielki projekt „Otwarta szkoła –

system wsparcia uczniów migrujących”. (…) Powstała cyfrowa platforma, na której

222 uczniów spotyka się z 30 nauczycielami. Uczniowie są podzieleni na 5–12-

osobowe grupy. Uczą się przede wszystkim języka polskiego, polskiej historii i

geografii Polski, mają też internetowe kółka zainteresowań. Na lekcji w piżamce Sama szkoła dla polskich uczniów za granicą stoi na warszawskim Służewcu. Na

korytarzu mijamy nauczycieli, poznajemy sekretarki i panią dyrektor. Nie widać tylko ani jednego ucznia. Ci przyjadą dopiero w wakacje, żeby zdać egzaminy:

gmach będzie wtedy aż huczał od uczniowskiego gwaru, w ogródku na dzieci będą czekać ich rodzice. Uczniowie przygotowują się do tych egzaminów sami, a nowe

konsultacje przez internet im to ułatwiają. Jak wyglądają? Nauczyciel siada

najnormalniej za biurkiem. (…) Często w gmachu szkoły, czasem u siebie w domu

(…). Każda lekcja jest nagrywana, żeby dzieci, które nie mogły w niej

uczestniczyć, mogły ją później obejrzeć. Niektóre lekcje trzeba prowadzić w domu,

bo odbywają się o dziwnych porach, na przykład bardzo późnym wieczorem.

Dlaczego? Żeby w lekcji mogły wziąć udział dzieci z różnych stref czasowych. –

Na początku zdarzało się, że miałam na lekcji dzieci w piżamkach – śmieje się Agnieszka Koterla, nauczycielka w klasach 1–3. – Albo widzę z tyłu, za uczniem,

jego śpiącego brata. Dzieci czasem zapominają, że je widzę. Widzę na przykład, że

matka podaje dziecku kanapki i dziecko w czasie lekcji je... Jednak dyscyplinę na

internetowej lekcji muszę trzymać podobnie jak w zwykłej szkole. Mówię: „Życzę smacznego!”. Albo: „Proszę rodziców o nieuzupełnianie ćwiczeń” – tłumaczy. –

Mamom czasem wydaje się, że ich dziecko sobie samo nie poradzi, bo miało za

mało kontaktu z językiem polskim. Ale my, zwłaszcza w młodszych klasach,

pozwalamy dzieciom mówić nawet nie do końca gramatycznie, chcemy, żeby były

aktywne – dodaje. (…) Nauczyciel widzi na swoim komputerze ramki z

informacjami o każdym z uczniów. – Jeśli wszystko jest w porządku, ten kwadracik

w prawym górnym rogu ramki jest zielony – pokazuje Agnieszka Koterla. – Jeśli dziecko chce zadać pytanie, ten kwadracik u mnie zmienia kolor na fioletowy. A

jeśli dzieje się coś niedobrego, kwadrat staje się czerwony. Pytam wtedy: „Jaki

masz problem, Jasiu?”. A Jasio na to: „Mogę do toalety?”. Dziecko, które zabiera

głos, jest widziane przez wszystkich uczestników lekcji – tłumaczy. Czasem

nauczyciel musi tłumaczyć rzeczy oczywiste dla dzieci w Polsce. Na przykład, co

to takiego „śliwka” na rysunku. Dzieci wiedzą, co to banan i ananas, ale śliwka? To

musi być coś niezwykłego i egzotycznego. (…) W czasie rozmowy o ludzikach z

kasztanów Wiktoria z RPA zaprotestowała, że z kasztanów nie można robić ludzików, bo kasztany przecież się zjada. – Jak to, ty jesz takie twarde kasztany? –

zdziwiło się inne dziecko. Według dyr. Bogusławskiej, zwykłe rozmowy między

uczniami bywają ważniejsze od naukowej strony konsultacji. Zaczynają się już przed lekcją, w miarę jak na platformę logują się kolejni młodzi ludzie. – Chodzi

nam o to, żeby uczniowie poznali współczesny polski kod kulturowy – podkreśla

dyrektor. (…) Chcemy im pokazać nowoczesną Polskę, a jednocześnie tradycję i

wartości, na której budujemy naszą tożsamość – deklaruje. Czasem tylko jeden z

rodziców ucznia jest Polakiem. Wśród matek są Polki, które wyszły za Arabów i

mieszkają na Bliskim Wschodzie. Często dzieci przebywają na drugim krańcu

świata tylko tymczasowo, bo tata naukowiec prowadzi badania na wyspach

Oceanii. Dużą grupą są dzieci dyplomatów. (…)

Rozumienie tekstu

• Na podstawie artykułu proszę zdecydować, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe:

1) Dzięki programowi „Otwarta szkoła” dzieci mogą uczyć się polskiego

na całym świecie. T / N

2) Program działa już drugi rok. T / N

3) Program przeznaczony jest tylko dla dzieci klas I-III. T / N

4) Lekcje odbywają się „na żywo”. T / N

5) Do budynku szkoły „na Służewcu” można przyjechać w dowolny dzień i wziąć udział w tradycyjnej lekcji w klasie (inni widzą to w

komputerach). T / N

6) Podstawowy problem programu to różne strefy czasowe. T / N

7) Na internetowej lekcji można robić, co się chce – nauczyciel nie

reaguje. T / N

8) Dla niektórych polskich dzieci Polska jest krajem egzotycznym. T / N

9) Przed lekcją jest możliwość porozmawiania „w sieci”. T / N

10) Celem projektu jest pokazywanie tylko Polski współczesnej. T / N

11) Projekt jest skierowany tylko dla dzieci emigrantów. T / N

Komunikacja

• Chcesz zapisać się do takiej szkoły. Telefonujesz do warszawskiego

biura. Zadaj 5 pytań związanych z Twoją decyzją.

• Trwa lekcja. Jak to powiesz?

a) Poproś nauczyciela o powtórzenie pytania. ____________

b) Przeproś, że zapomniałeś zrobić zadania._____________

c) Usprawiedliw się, bo nie „byłeś” na ostatniej lekcji. ____________

d) Weź udział w dyskusji: powiedz, że nie zgadzasz się z

poprzednikiem i wypowiedz własne zdanie nt. kasztanów. _____

e) Zapytaj nauczyciela, jak ocenił Twoje poprzednie zadanie. _____

Gramatyka

• Napisz słownie liczby:

a) Od września tego roku 222 polskich dzieci i nastolatków… _____

b) …spotyka się z 30 nauczycielami… ______________________

c) Uczniowie są podzieleni na 5–12-osobowe grupy.____________

d) …w klasach 1–3.__________________________________

• Wybierz z tekstu dowolne 5 zdań w stronie czynnej i zamień je na

stronę bierną: Wzór:

Czasem nauczyciel musi tłumaczyć rzeczy oczywiste dla dzieci w Polsce.

Czasem rzeczy oczywiste dla dzieci w Polsce muszą być tłumaczone przez

nauczyciela.

� M. Jakimowicz, Dębowe mocne, „Gość Niedzielny”, 2011

Andrzej Maleszka znalazł klucz do wyobraźni najmłodszych. Jego „Magiczne

drzewo” ogląda się z zapartym tchem. A przy czerwonym krześle trzeba uważać. Ono wszystko słyszy!

Od wielu, wielu lat polska kinematografia nie miała recepty na dobry film dla

dzieciaków. Wystarczy spojrzeć na to, jakie odgrzewane kotlety serwuje się w

czasie wakacji. Pan Samochodzik jeździ po Polsce, szukając skarbów templariuszy

jedynie dzięki zażywaniu geriavitu, Marek Piegus od kilkudziesięciu lat przeżywa

swe niewiarygodne przygody, a Bogusław Łysy ze znudzeniem zawodzi: Przebacz

mi, Brunhildo. Na szczęście Andrzej Maleszka znalazł klucz do wyobraźni

najmłodszych. Jego cykl filmowy „Magiczne drzewo” oglądało się z zapartym

tchem. Nic dziwnego, że nagrodzono go EMMY AWARD i obsypano dziesiątkami

innych nagród. „Nad doliną Warty przeszła burza, która powaliła olbrzymi, stary

dąb. Nie był to zwyczajny dąb. Było to Magiczne Drzewo. Ludzie nie znali jego

niezwykłej mocy i pocięli drzewo na deski. Zrobiono z nich setki przedmiotów” –

tę zajawkę znają dzieci w całej Polsce. Właśnie ukazała się książka Maleszki

„Czerwone krzesło”, a na ekrany kin wchodzi jego film pod tym samym tytułem.

Opowieść jest osadzona w realiach polskiej ulicy. Bohaterami jest troje dzieci,

których rodzice – muzycy tracą pracę. Do dzieci trafia czerwone dębowe krzesło.

To ono „załatwia” rodzicom pracę za granicą, a dzieci zostają wysłane na wygnanie

do toksycznej, wiecznie niezadowolonej ciotki. To opowieść o zwykłych

dzieciakach i ich niezwykłych marzeniach. O autobusie, który zwariował,

gigantycznym moście ze światła, ogromnym lwie i latającym domu.

Rozumienie tekstu

• Co znaczą użyte w tekście frazy:

a) …z zapartym tchem. __________________________

b) … nie miała recepty na dobry film… ________________________

c) … jakie odgrzewane kotlety serwuje się w czasie wakacji. _______

d) … znalazł klucz do wyobraźni najmłodszych. _____________

e) …w realiach polskiej ulicy... __________________________

Komunikacja

•

a) Pan Samochodzik jeździ po Polsce… Zgubił drogę. Pyta o drogę do

Krakowa, jak to powie? _

b) …dzięki zażywaniu geriavitu…. Kup w aptece geriavit: _______

c) Marek Piegus od kilkudziesięciu lat przeżywa swe niewiarygodne

przygody… Wyraź żal, że Ty nie masz takich przygód: _______

d) Pociesz kolegę, który się żali, że nie ma takich przygód: ______

e) Bogusław Łysy ze znudzeniem zawodzi: Przebacz mi, Brunhildo…

Jak będzie narzekał? ____

f) Na szczęście Andrzej Maleszka znalazł klucz do wyobraźni

najmłodszych. Pogratuluj Maleszce pomysłu: ___________

g) „Magiczne drzewo” oglądało się z zapartym tchem. Zachęć kolegę do obejrzenia tego filmu: _

h) …ono „załatwia” rodzicom pracę za granicą… Poproś bogatego

wujka (ma firmę) o pomoc dla rodziców w znalezieniu pracy. ___

i) Przekonaj rodziców, żeby nie wyjeżdżali za granicę. _____

j) …opowieść o zwykłych dzieciakach i ich niezwykłych marzeniach…

Poinformuj kolegę o swoim największym marzeniu. ________

Gramatyka

• W poniższych zdaniach podkreślone czasowniki użyj w trybie

rozkazującym.

Wzór: …polska kinematografia nie miała recepty na dobry film dla

dzieciaków… Polska kinematografio, miej receptę na dobry film dla

dzieciaków!

a) Andrzej Maleszka znalazł klucz do wyobraźni najmłodszych.

Andrzeju Maleszko, _________ klucz do wyobraźni najmłodszych.

b) A przy czerwonym krześle trzeba uważać. A przy czerwonym krześle (wy) ______________.

c) Pan Samochodzik jeździ po Polsce.

Panie Samochodziku, ______________ po Polsce.

d) Bogusław Łysy ze znudzeniem zawodzi: Przebacz mi, Brunhildo.

Bogusławie Łysy, nie ___________ ze znudzeniem: Przebacz mi,

Brunhildo!

e) Właśnie ukazała się książka Maleszki Czerwone krzesło.

Wreszcie ______________ książka Maleszki Czerwone krzesło!

• Poniższy fragment zmień na tekst w czasie przyszłym: plan filmu

(według wzoru):

Nad doliną Warty przeszła burza, która powaliła olbrzymi, stary dąb. Nie

był to zwyczajny dąb. Było to Magiczne Drzewo. Ludzie nie znali jego

niezwykłej mocy i pocięli drzewo na deski. Zrobiono z nich setki

przedmiotów. Opowieść jest osadzona w realiach polskiej ulicy. Bohaterami

jest troje dzieci, których rodzice – muzycy tracą pracę. Do dzieci trafia

czerwone dębowe krzesło. To ono „załatwia” rodzicom pracę za granicą, a

dzieci zostają wysłane na wygnanie do toksycznej, wiecznie

niezadowolonej ciotki.

Nad doliną Warty przejdzie burza… ____________________

Pisanie

• Napisz krótki list do A. Maleszki (20 zdań), w którym pochwalisz

jego film i zaproponujesz nowy odcinek: wymyśl krótką treść swojego filmu.

� Po drugiej stronie monitora, „Gala”, 2011

Rozumienie tekstu

• Na podstawie artykułu proszę zdecydować, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe:

1. Wirtualna Polska obchodzi jubileusz 5-lecia powstania.

2. Autor artykułu chciał zrobić relację z funkcjonowania kuchni firmy.

3. WP pracuje całą dobę. 4. Na WP można „poczatować” z gwiazdami.

5. Na WP wchodzi 13 mln. ludzi dziennie.

6. Internauci sami mogą przesyłać swoje zdjęcia do serwisów.

7. Internauci sami mogą redagować serwisy.

8. Na WP swoje blogi mają znani Polacy.

9. Priorytet WP to szybkie przekazywanie aktualnych informacji.

10. Lech Wałęsa jest jednym z redaktorów WP.

Komunikacja

• Złóż gratulacje Wirtualnej Polsce z okazji jubileuszu.

• W recepcji Wirtualnej Polski przedstaw siebie i swego kolegę. • Jak zaczniesz e-maila do:

1. Joanny Pawlak, dyrektora pionu marketingu? _________

2. Grzegorza Kłosa, dziennikarza serwisu film.wp.pl.? ___________

3. Marii Czubaszek, felietonistki? _______________________

4. Grzegorza Tomasiaka, prezesa WP? ___________________

5. Pawła Gajewskiego, realizatora w studiu nagraniowym? _________

Pisanie

• Napisz e-maila do WP z gratulacjami i życzeniami – ok. 25 słów.

� Nie tylko od święta, „W podróży” 2011

W jaki sposób składać życzenia? Co kupić pod choinkę? Znajomość dobrych obyczajów jest ważna na co dzień, ale w święta szczególnie warto wiedzieć, co

wypada, żeby nikogo nie urazić.

Najbardziej właściwą formą składania życzeń jest tradycyjna kartka świąteczna –

wyjaśnia prof. Michał Iwaszkiewicz, rektor Wyższej Szkoły Umiejętności

Społecznych w Poznaniu (…). Nawet, jeśli piszemy te same życzenia do wielu

osób, to adresując je, dajemy dowód, że o konkretnej osobie myślimy – przekonuje.

Coraz częściej jednak przekazujemy życzenia

e-mailem lub SMS-em.

- Życzenia powinny być zindywidualizowane i to jest podstawowa zasada –

tłumaczy znawca etykiety. Jego zdaniem e-mail takie wymogi spełnia, bo jest

przecież wysyłany na konkretny adres. Często, jako kontynuacja tradycyjnej

pocztówki świątecznej, ma on także formę kartki, tyle że elektronicznej.

Niegrzeczne jest wysyłanie tego samego e-maila do kilku adresatów jednocześnie.

Co z tym SMS-em? To najbardziej dyskusyjny problem.

- Ja jestem ich przeciwnikiem, bo tu kończy się indywidualizacja życzeń. Do

wszystkich znajomych wpisanych w telefonie można wysłać ten sam tekst, czyli nie

ma tego, o co w życzeniach chodzi – tłumaczy prof. Iwaszkiewicz. Dopuszcza

jednak taką formę w przypadku, gdy ktoś nie ma możliwości e-mailowania albo

gdy nadawca tak skonstruuje tekst, że adresat będzie wiedział, iż został on napisany

specjalnie dla niego.

Życzenia przez telefon też nie są formą najbardziej elegancką, ale w pewnych

okolicznościach, jeśli jesteśmy w zażyłych stosunkach, mogą zastąpić kartkę świąteczną. W tym przypadku stosujemy ogólne zasady savoir – vivre`u, czyli

osoba młodsza dzwoni do osoby starszej, mężczyzna do kobiety.

Moc życzeń

Opłatkiem dzielimy się tylko w Wigilię. W kolejne święta raczej już nie powinno

się nim łamać. Wyjątkiem są spotkania zakładowe.

- Ja biorę udział w kilku, a czasami nawet kilkunastu, które odbywają się od

grudnia do Nowego Roku. Czasami po raz piąty składam tej samej osobie życzenia

i dzielę się opłatkiem. Mówię: „No to po raz piąty wszystkiego najlepszego”.

Dobrych życzeń nigdy za dużo – przekonuje profesor.

Radosne kolędowanie (…) Święta Bożego Narodzenia są świętami rodzinnymi, dlatego jeśli składa się wizyty znajomym, to raczej w drugi dzień świąt. Trzeba jednak wcześniej

dowiedzieć się, czy ktoś wyrazi ochotę, by nas przyjąć. Nie możemy zaskakiwać. - Nie wyobrażam sobie, żeby w dobie telefonów nie można było uprzedzić o

wizycie. Niezapowiadanie się to bardzo zły obyczaj – przypomina [profesor

Iwaszkiewicz] – tak samo jak brak upominku dla obecnych na spotkaniu dzieci.

Święta mają być radosne, więc regułą nad wszystkimi regułami jest ta, by nikomu

nie sprawić przykrości. To czas szacunku i wzajemnej miłości. (…) To czas

tolerancji bez granic – podsumowuje profesor Iwaszkiewicz.

Rozumienie tekstu

• Zdecyduj na podstawie tekstu (!), co można / powinno się: Tylko

raz

Wiele

razy ☺

Nie �

można

Pisać kartki świąteczne. x

Składać życzenia e-mailem.

Wysyłać e-maile o tej samej treści.

Wysyłać SMS-y o tej samej treści.

Składać życzenia przez telefon tej samej

osobie.

Dzwonić do nauczyciela z życzeniami.

Łamać się opłatkiem u babci w Trzech Króli.

Iść do kolegi w Boże Narodzenie.

Wpaść do kolegi w św. Szczepana, idąc po

drodze z kościoła.

Przynieść dzieciom prezent.

Podczas Wigilii powiedzieć siostrze, jaka jest

okropna.

Gramatyka

• Napisz „co się robi”. Wzór: Na Wigilię je się karpia.

Użyj wyrażeń: jeść karpia, pisać kartki świąteczne, wysyłać życzenia

SMS-em, przesyłać życzenia e-mailem, łamać się opłatkiem, przynosić prezenty dzieciom, umawiać się na spotkanie, telefonować z życzeniami.

Aby zachować się zgodnie z zasadami dobrego wychowania, najlepiej gdy

_______ kartki świąteczne, ewentualnie ______ życzenia e-mailem. Raczej

nie _______ życzeń SMS-em, chyba że nie ma możliwości e-mailowania.

W Wigilię _______ opłatkiem. Idąc z wizytą ______ na spotkanie i

________ prezenty dzieciom. Raczej nie _______ z życzeniami.

• Od form z tekstu utwórz mianownik liczby mnogiej:

Wzór: świętami rodzinnymi – święta rodzinne

Formy: tradycyjna kartka świąteczna, rektor, znawca, adresatów,

indywidualizacja, elegancką formą, zażyłych stosunkach, osoba młodsza,

mężczyzna, obecnych na spotkaniu dzieci, przykrości.

Pisanie

• Porównaj tradycje i zwyczaje świąteczne w Twoim domu z

zaleceniami prof. Iwaszkiewicza – 100 słów.

� P. Kucharczak, Polacy w ponurej krainie, „Gość Niedzielny”, 2012.

Przebili się samochodami do Workuty na północno--wschodnim krańcu Europy, choć nie prowadzi tam żadna droga. – Przed nami na kołach dotarła

do Workuty tylko grupa rosyjska. My jesteśmy pierwsi spoza Rosji – mówi

prof. Marek Grześ. Niesamowita wyprawa na sam skraj Europy zaczęła się w zeszłym roku w Toruniu.

Dziewięciu śmiałków zapakowało do trzech samochodów terenowych dary dla

szpitala i sierocińca w Workucie, żywność dla siebie oraz kuchenkę i butlę z gazem, żeby upichcić sobie coś także w śniegach za kołem polarnym. Zabrali też tablicę z napisami po polsku, litewsku i rosyjsku, upamiętniającą zmarłych

więźniów strasznych łagrów Workuty. Wśród członków wyprawy byli świetni

kierowcy, dwóch dziennikarzy, operator filmowy i profesor geografii z UMK

w Toruniu.

A droga gdzie? Za miastem Uchta w północnej Rosji skończyły się drogi. Ludzie, którzy mieszkają jeszcze dalej na północ, docierają tam tylko samolotami lub pojedynczym torem

kolejowym, zbudowanym przez zesłańców, którzy umierali tam tysiącami

z wycieńczenia. Rosjanie mówią, że pod każdym podkładem tej linii kolejowej leży

człowiek. Jak więc dojechać do Workuty samochodem? Polacy spróbowali

przebić się przez zimniki, czyli prowizoryczne trakty przez bezkres tajgi i tundry.

Przetarły je buldożery, po prostu spychając wszystko przed sobą i wstępnie

wyrównując. Zimniki te powstały na potrzeby budowy rurociągu jamalskiego.

Z wielu zimników można korzystać tylko zimą, gdy nieprzebyte w czasie letnich

miesięcy bagna są zamarznięte. Polacy podskakiwali więc na wybojach zimników

nieraz przez kilkadziesiąt kilometrów, nie widząc śladu człowieka. Na śniegu

nie brakowało za to śladów wilczych. – Kilka razy przejeżdżaliśmy po lodzie przez

szerokie, zamarznięte rzeki – wspomina Paweł Dyllus, operator filmowy i uczestnik

wyprawy.

Przerażająca cisza 300 kilometrów przed Workutą Polaków pokonała wysoka góra: prawie spod

samego szczytu cofali się tyłem, drżąc, żeby któregoś z aut nie zarzuciło bokiem,

bo wtedy dalszą drogę na dół pokonaliby, koziołkując. Ostatecznie wciągnął ich na

szczyt gąsienicowy pojazd rosyjskich robotników, którzy budują rurociąg z

półwyspu Jamał do Uchty. – Długo jechaliśmy zimnikiem wzdłuż tego

budowanego rurociągu. Ale za kołem podbiegunowym rurociąg już jest skończony

i tam są tylko pozostałości zimnika – mówi Paweł Dyllus. Im dalej na północ, tym

mijane po drodze drzewa stawały się chudsze i bardziej cherlawe. Wreszcie

zabrakło nawet krzaków, została tylko biała przestrzeń po horyzont. Paweł, który

filmował przebieg wyprawy, kilka razy prosił kolegów, żeby przejechali przed jego

kamerą i nie wracali, aż całkiem rozpłyną się w oddali. Koledzy na wszelki

wypadek jechali jeszcze dalej, a Paweł zostawał zupełnie sam na środku tundry. –

Przelatywała mi przez głowę myśl: a co by było, gdyby chłopaki rzeczywiście

odjechali? Bez żywności bym nie przeżył. Kiedy próbowałem się przejść, to bez

rakiet na nogach zapadałem się w śniegu po pas. Po stu metrach byłem wykończony

jak po maratonie – wspomina Paweł Dyllus. – I jeszcze jedno: nigdy w życiu nie

słyszałem takiej ciszy księżycowej, wręcz przerażającej. Nikt z kolegów nie miał jej

okazji aż tak bardzo doświadczyć, bo oni ciągle przebywali w warkocie silników.

Żadna sala nagraniowa nie ma takiej ciszy. Na morzu słychać szum fal, dalej na

północ są przynajmniej białe niedźwiedzie i foki, a na Antarktydzie można usłyszeć pingwiny. W tundrze przed Workutą nie słychać absolutnie nic – mówi Paweł.

(…) W swetrach z psiej sierści W końcu polscy podróżnicy dostrzegli na horyzoncie ośnieżone szczyty Uralu

Polarnego, lśniące nocą w blasku księżyca, bo akurat była pełnia. A następnie, ku

zdumieniu mieszkańców Workuty, samochody Polaków wtoczyły się do miasta od

strony Tundry. – Ludzie byli pewni, że nasze auta przywieźliśmy na platformie

kolejowej. Jak mówiliśmy, że wcale nie, że przyjechaliśmy tu na kołach,

zdumiewali się: „jak to, przecież nie ma dróg!” – wspomina Paweł. Lokalna

telewizja zrobiła o polskiej wyprawie reportaż wyemitowany w całej Rosji; obcy

ludzie podchodzili przywitać się z nimi na ulicy. Dobrze ich też przyjęły władze

miasta, a mer obiecał powiesić tablicę na planowanym pomniku ofiar łagrów. (…)

Polacy wrócili (…) zachwyceni zwykłymi mieszkańcami rosyjskiej Północy. – Pod

koniec wyprawy zaczęły nam się kończyć pieniądze. Zauważył to gość z siwą brodą, który nam się przypatrywał. Podszedł, wyciągnął 20 tysięcy rubli [czyli

blisko 2 tys. złotych – przyp. autora] i powiedział, że to prezent od Sybiraka.

Oczywiście nie wzięliśmy – mówi prof. Grześ. (…) Podarowałem mu ciepłą baranicę, a on nam dał swetry z psiej sierści, superciepłe, przydały się nam – mówi

profesor. (…)

Rozumienie tekstu

• Połącz, utwórz zdania, które są zgodne z tekstem.

[1] Nikt wcześniej spoza Rosji nie

dotarł do Workuty …

[2] Kierowców było… [3] Do Workuty dojechać można …

[4] Samochody wyprawy jechały …

[5] Pokonali drogę dzięki pomocy …

[6] Paweł filmował …

[7] Koledzy nie mogli usłyszeć ciszy

przez …

[8] Wjechali do miasta …

[9] Mieszkańcy Workuty zdziwili się, że Polacy przyjechali…

[10] Władze miasta obiecały…

[11] Sybirak chciał …

[12] Film o wyprawie wyemitowano …

[a] … 5

[b] … hałas silników.

[c] … kolegów.

[d] … mimo braku dróg.

[e] … nie tylko w Workucie.

[f] … od strony Tundry.

[g] … podarować wyprawie

pieniądze.

[h] … pojedynczym torem

kolejowym

[i] … powiesić tablicę. [j] … rosyjskich robotników.

[k] … samochodem.

[l] … zimnikami.

Komunikacja:

• Co powie Polak w Toruniu i Workucie? Co powie jeden z

podróżników?

Wzór: Na ulicy w Toruniu: Dzień dobry!

� Podróżnikom przed drogą w Toruniu: ____________

� Podróżnikom w Workucie, gdy dojadą: ____________

� Zawoła podróżników na ulicy: ____________________

� Zaproponuje im nocleg w Workucie: _____________

� Poczęstuje herbatą po kolacji: __________________

� Wytłumaczy drogę do centrum miasta: _____________

� Zaproponuje wymianę pieniędzy: __________________

� Zaproponuje dokładkę zupy przy obiedzie: __________

� Podróżnik odmówi dokładki: ____________________

� Podróżnik zapyta w domu Polaka z Workuty o toaletę: _____

Gramatyka

• Poniższe zdania zamień na tryb rozkazujący.

Wzór: Przebiliście się samochodami do Workuty – Przebijcie się samochodami do Workuty.

� zapakowałeś dary dla szpitala - _________________________

� upichciliśmy sobie coś - __________________________

� zabrali też tablicę - ___________________________

� przejeżdżaliśmy po lodzie - __________________________

� cofali się tyłem - __________________________

� zapadałem się w śniegu po pas - __________________

� nie wzięliśmy - _____________________________

• Poniższy fragment zmień na tekst w czasie przyszłym: (według

wzoru):

W końcu polscy podróżnicy dostrzegli na horyzoncie ośnieżone szczyty

Uralu Polarnego, lśniące nocą w blasku księżyca, bo akurat była pełnia. A

następnie, ku zdumieniu mieszkańców Workuty, samochody Polaków

wtoczyły się do miasta od strony Tundry. – Ludzie byli pewni, że nasze auta

przywieźliśmy na platformie kolejowej. Jak mówiliśmy, że wcale nie, że

przyjechaliśmy tu na kołach, zdumiewali się: „jak to Przecież nie ma dróg!”

– wspomina Paweł. Lokalna telewizja zrobiła o polskiej wyprawie reportaż wyemitowany w całej Rosji; obcy ludzie podchodzili przywitać się z nimi

na ulicy. Dobrze ich też przyjęły władze miasta, a mer obiecał powiesić tablicę na planowanym pomniku ofiar łagrów. (…) Polacy wrócili (…)

zachwyceni zwykłymi mieszkańcami rosyjskiej Północy.

W końcu polscy podróżnicy dostrzegą na horyzoncie ____________

� Cenzurowana w PRL powieść Zofii Kossak dla dzieci wreszcie w

pełnym wydaniu, http://wnas.pl/artykuly/251-cenzurowana-w-prl-

powiesc-zofii-kossak-dla-dzieci-wreszcie-w-pelnym-wydaniu (2013)

Nareszcie ukazało się pierwsze po wojnie nieocenzurowane wydanie powieści Zofii

Kossak pt. Topsy i Lupus, klasycznej pozycji polskiej literatury dla dzieci,

opisującej perypetie dwóch chłopców, udających się w pełną wyzwań i

niebezpieczeństw podróż po kraju, w poszukiwaniu uprowadzonego psa. Książka o

Topsym i Lupusie – o psiej mądrości, sprycie i przyjaźni – została napisana przed

wojną, gdy autorka wraz z rodziną mieszkała w Górkach Wielkich na Śląsku

Cieszyńskim. „Modele” do sylwetek bohaterów tytułowych tej powieści biegały,

merdając ogonami, po dziedzińcu góreckiego domostwa, a pani Zofia tak

wspominała po latach te wesołe zwierzaki: „Topsego i Lupusa znałam jak najlepiej.

Ich charaktery i wygląd był taki właśnie, jak opisane w książce.” (…) Topsego i

Lupusa wydrukowano dwukrotnie w latach PRL, ale ponieważ w tamtych czasach

nie wolno było wyrażać się źle o Związku Radzieckim, ani też wspominać ziem

kresowych, które odebrano Polsce po II wojnie światowej i wcielono do sowieckich

republik – z książki usunięto lub przerobiono niezgodne z nurtem ówczesnej

polityki treści. Ofiarą cenzury padł między innymi ten fragment:

„O kilkadziesiąt kroków od nich strażnik sowiecki patrzył tępo i bezmyślnie w ich

stronę. Tu zatem leżała granica, niewidzialna kresa, dzieląca dwa kraje. Jeden,

któremu wprawdzie daleko było do raju, lecz w miarę swych sił i ludzkich

możności usiłował żyć po Bożemu i dążył do Dobra - i ten drugi, co się jawnie

Boga wyparł, z serc Go usunął, oddając się bez zastrzeżeń we władanie Złu. Po tej

stronie ścieżki, rządzono się niedoskonałą wprawdzie, ludzką, lecz

Sprawiedliwością — można było żyć i czuć po chrześcijańsku, można było

odwoływać się do uczuć ludzkich. Po tamtej stronie Sprawiedliwość, Dobroć, Ludzkość nie istniały, stawały się pustym dźwiękiem, którego znaczenia nikt już nie rozumiał.”

Wydawcą pełnej wersji książki jest Fundacja „Servire Veritati” z Lublina.

Rozumienie tekstu

• Wybierz prawidłową odpowiedź: 0. „Nieocenzurowane wydanie powieści” – to znaczy, że:

a) Wydanie w całości – tak, jak napisała autorka.

b) Wydanie z błędami – tak jak napisała autorka.

1. Po II wojnie światowej książkę tę wydrukowano:

a) 3 razy.

b) Po raz pierwszy.

2. Chłopcy:

a) Podróżują z psami po Polsce.

b) Szukają psa.

3. Chłopcy:

a) Wyjechali z granicę Polski.

b) Dojechali do granicy Polski.

4. Autorka książki mieszkała:

a) Na kresach.

b) Na Śląsku Cieszyńskim.

5. Autorem słów „O kilkadziesiąt kroków od nich…” jest:

a) Zofia Kossak.

b) Fundacja „Servire Veritati.”

Komunikacja

• Zadaj jedno dowolne pytanie autorce książki na temat cytowanego

fragmentu „O kilkadziesiąt kroków od nich…”

Gramatyka

• Na podstawie tekstu uzupełnij tabelę (według wzoru)

Tu zatem leżała granica, dzieląca dwa kraje. Jeden, który usiłował żyć po

Bożemu i dążył do Dobra - i ten drugi, co jawnie się Boga wyparł, z serc

Go usunął, oddając się bez zastrzeżeń we władanie Złu. Po tej stronie

ścieżki, rządzono się niedoskonałą wprawdzie, ludzką, lecz

Sprawiedliwością — można było żyć i czuć po chrześcijańsku, można

było odwoływać się do uczuć ludzkich.

Polska ZSRR

Usiłuje się żyć po Bożemu. Jawnie się Boga wypiera.

• Od form z tekstu utwórz mianownik liczby mnogiej:

Wzór: świętami rodzinnymi – święta rodzinne

Formy: nieocenzurowane wydanie, klasycznej pozycji, dwóch chłopców,

podróż po kraju, uprowadzonego psa, o psiej mądrości, tej powieści, ziem

kresowych.

Pisanie

• Napisz krótkie opowiadanie, które mogłoby być częścią książki

Topsy i Lupus. (tekst 2.) – 100 słów.

� P. Legutko, Opowiedzieć narodowy dramat, „Gość Niedzielny” 2013

W Bronowicach przeszłość łączy się z teraźniejszością. W wielu wymiarach,

jak w czasach Wyspiańskiego, to jest właśnie Polska w pigułce.

Maria Rydlowa, kustosz bronowickiego muzeum, wdowa po Jacku Rydlu, wnuku

Lucjana Rydla. Stoi w tym samym miejscu, z którego Wyspiański obserwował

słynne wesele...

Bywają na świecie muzea związane z jednym twórcą czy nawet jednym dziełem.

Ale dworek Rydlówka to coś więcej niż miejsce, gdzie rozegrała się akcja Wesela

Wyspiańskiego. A pani Maria Rydlowa to ktoś więcej niż kustosz. Gdy w 1996 r.

zamieszkała na poddaszu bronowickiego dworu, muzeum ożyło.

Już nie zwiedza się go ot tak, po prostu, w kapciach, ale z panią Marią, która

otwiera przed gośćmi niezwykły świat. – To jest przede wszystkim miejsce

narodowego dramatu. Młodzi świetnie potrafią się wczuć w jego klimat, trzeba

tylko umieć im to opowiedzieć. Odtworzyć atmosferę, z której zrodziło się Wesele

– mówi.

A tu Polska właśnie! Bronowice nigdy nie były zwyczajną wsią. Ich dokument lokacyjny wydał

w 1294 r. proboszcz kościoła Mariackiego, przesądzając tym samym na wieki

związek z Krakowem. – Skoro parafia jest w najsłynniejszym krakowskim kościele,

to tam trzeba było brać ślub. A jak ślub, to wiadomo, cały barwny orszak

w pięknych strojach przejeżdżający przez miasto. Z kapelą i śpiewem. To było

kolorowe widowisko, które kilka razy w roku zachwycało Kraków – mówi

gospodyni Rydlówki. Na przełomie XIX i XX w., gdy w tutejszym świecie

artystycznym rodziła się Młoda Polska, to widowisko stało się jej inspiracją, jego

uczestnicy bohaterami najpiękniejszych portretów, a same Bronowice Małe

jedynym w swoim rodzaju plenerem. Wieś idealnie się do tego nadawała: teren

pagórkowaty, pola, malownicze chaty, dworki, dwa stawy... Idealny polski

krajobraz. Artyści podnajmowali więc w chłopskich chatach izdebki. W dzień malowali, wieczorem szli do karczmy Singera.

Herb pod strzechą (…) Lucjan Rydel pięć lat bywał w Bronowicach, zanim poprosił o rękę najmłodszej córki Mikołajczyka – Jadwigi. Rydlówkę wybudował… Tetmajer.

To on przecierał szlak kilku głośnym małżeństwom z bronowickimi dziewczynami.

Nie było mu łatwo, bo rodzina Tetmajerów nie chciała zgodzić się na ślub, mimo

że po dawnej świetności pozostał jej tylko herb. Do wesela w końcu doszło,

ale pierwsze lata pary młodej były bardzo trudne, mieszkali kątem

u Mikołajczyków. Gdy na świat zaczęły przychodzić dzieci, Tetmajer na ornym

polu teścia wybudował ni to dwór, ni to chatę. Dach strzechą kryty, ale z herbem

szlacheckim nad drzwiami. I od razu stał się to dom otwarty dla malarzy i poetów.

Później Tetmajer kupił sąsiedni pofranciszkański dworek (dziś zwany

„Tetmajerówką”), a najsłynniejszą bronowicką posiadłość nabył i rozbudował

Lucjan Rydel. – Podczas okupacji weszłam w ten dom, widziałam za horyzont

już zachodzącą Młodą Polskę. Poznałam osobiście wielu bohaterów Wesela.

Ale i wtedy właśnie tu biło serce Polski, odbywały się tajne literackie spotkania

i koncerty. Tym się człowiek krzepił, to go trzymało na duchu – wspomina pani

Maria.

Temat na dramat (…) Ślub z Jackiem Rydlem wzięła po wojnie, w 1951 r. Wesele, a jakże by

inaczej, odbyło się w Rydlówce. Studiowała – oczywiście polonistykę. Ale Polska

Ludowa nie darzyła Młodej Polski specjalną sympatią. Do 1956 r. w ogóle nie

wystawiano Wesela. Bano się go. Prof. Kazimierz Wyka, zgodnie z metodą marksistowską, uczył studentów, że doszło tu „do sojuszu bogatego chłopstwa

z inteligencją”. – A ja wtedy wstałam i powiedziałam: „Panie profesorze,

Mikołajczyk to był jeden z biedniejszych chłopów w Bronowicach, tylko miał ładne

córki” – śmieje się pani Maria. Powodów do sprostowań dotyczących „Wesela”

jej nie brakowało. Według marksistów np. u Tetmajera bawili się sami panowie,

a u Mikołajczyka tylko chłopi. – Nieprawda. Moja babka brała udział w tym weselu

i wiem, że bawili się wspólnie – korygowała późniejsza redaktorka listów

Wyspiańskiego i Rydla. To ważne, bo w tej wspólnej zabawie Wyspiański zobaczył

temat na wielki dramat. – Stał w tym miejscu. Po lewej widział tańce, po prawej,

nad biurkiem, obraz Wernyhory. I pomyślał: co by było, gdyby się tu pojawił

i powiedział: „Bawicie się razem, bijcie się razem o Polskę”. Od tej sceny zaczął pisać „Wesele”, to było motto sztuki – opowiada pani Maria.

Taniec chochoła trwa Narodowy dramat ożywa w pamięci krakowian zawsze 21 listopada. W kolejne

rocznice drugiego dnia wesela przed Rydlówką znów tłumnie gromadzą się goście

w bronowickich strojach, gra kapela, słychać śpiewy. Pierwszy obrzęd osadzania

chochoła miał miejsce w 1969 r., w 100. rocznicę śmierci Wyspiańskiego. Tradycję tę podtrzymują dorośli i dzieci z miejscowych szkół. W 110. rocznicę wystawienia

Wesela udało się także odtworzyć malowniczy konny orszak z Bronowic

do kościoła Mariackiego. Wielkość Wesela polega właśnie na jego nieprzemijającej

aktualności. Wszyscy jego bohaterowie wydają się pełni zapału, ale tak naprawdę wciąż liczą na jakiś cud. – U nas zawsze się czeka na cud, zamiast brać sprawy

w swoje ręce – komentuje Maria Rydlowa. Gorzko ocenia współczesnych

polityków. – Jak w Weselu, nikt nie ma siły poprowadzić narodu. Nie ma też koncepcji, jak to robić. I taniec chochoła ciągle trwa. Jest sennie, apatycznie –

wzdycha, spoglądając na miejsce akcji dramatu. Miałeś chamie złoty róg? –

Ale chamem w dramacie nie jest tylko drużba Jasiek, który róg zgubił –

przypomina. – Wszyscy zawiedli. To była kompromitacja całego społeczeństwa;

i panów, i chłopów. Pamiętajmy o tym i wyciągajmy wnioski na przyszłość – żegna

swoich gości pani na Rydlówce.

Rozumienie tekstu

• Połącz, utwórz zdania, które są zgodne z tekstem.

[1] Pani Maria mieszka w

Rydlówce i swoimi

opowieściami…

[2] Maria Rydlowa jest… [3] Bronowice miały parafię…

[4] Młodopolscy artyści spędzali

dużo czasu…

[5] W czasie wojny tajne literackie

spotkania i koncerty odbywały

się…

[6] Lucjan Rydel…

[7] Pani Maria studiowała

polonistykę…

[8] Pani Maria wydała…

[9] Pani Maria gorzko ocenia…

[10] Muzeum w Bronowicach jest

miejscem…

[11] Pani Maria uważa, że…

[a] … kustoszem bronowickiego

muzeum, wdową po Jacku Rydlu, wnuku Lucjana Rydla [b] … w Rydlówce.

[c] … u profesora Kazimierza Wyki.

[d] … współczesnych polityków.

[e] … odtwarza atmosferę, z której

zrodziło się Wesele

[f] … integrującym i aktywizującym

miejscową społeczność. [g] … tekst Wesela jest wciąż aktualny.

[h] … w kościele Mariackim w

Krakowie.

[i] … kupił Rydlówkę od

Tetmajerów.

[j] … listy Wyspiańskiego i Rydla.

[k] … w Bronowicach Małych.

Komunikacja:

• Co powie:

Wzór: 0. Pani Maria Rydlowa na powitanie gości w Rydlówce: Dzień dobry, witam państwa serdecznie w progach muzeum…

� Kupujący bilet do muzeum:

� Zwiedzający pani Marii Rydlowej, dziękując za oprowadzenie:

� Pan, który przez telefon pyta o godziny otwarcia muzeum:

� Ktoś, kto spotka księdza (z kościoła Mariackiego) na ulicy:

� Ktoś, kto dziękuje księdzu za udzieloną informację: � Zwiedzający pani Marii, który musi skorzystać z toalety:

� Ktoś, kto woła panią Marię Rydlową do telefonu:

� Kierownik grupy pani Marii Rydlowej, grupa spóźniła się do

muzeum:

Gramatyka

• Poniższe zdania zamień na tryb rozkazujący. Pamiętaj! Nie zawsze

można utworzyć tryb rozkazujący!

Wzór: Bijecie się razem – Bijcie się razem.

� zamieszkała na poddaszu - ________________________________

� zwiedzasz je tak, po prostu - _____________________

� otwieracie przed gośćmi niezwykły świat - ___________

� pani Maria wczuła się w jego klimat - ________________

� umiemy im to opowiedzieć - ______________________

� odtworzysz atmosferę - _______________________________

• Poniższy fragment zmień na tekst w czasie przyszłym: (według

wzoru):

Lucjan Rydel pięć lat odwiedzał Bronowice, zanim poprosił o rękę najmłodszej córki Mikołajczyka – Jadwigi. Rydlówkę wybudował…

Tetmajer. I od razu stała się ona domem otwartym dla malarzy i poetów.

To Tetmajer przecierał szlak kilku głośnym małżeństwom z bronowickimi

dziewczynami. Nie było mu łatwo, bo rodzina Tetmajerów nie chciała

zgodzić się na ślub. Do wesela w końcu doszło, ale pierwsze lata pary

młodej były bardzo trudne, mieszkali kątem u Mikołajczyków. Na świat

zaczęły przychodzić dzieci.

Lucjan Rydel pięć lat będzie odwiedzał / będzie odwiedzać Bronowice, __

Ćwiczenia dla młodzieży (klasa X-XI)

Ćwiczenia na rozumienie ze słuchu

• Odpowiedz na pytania na podstawie usłyszanego fragmentu

wypowiedzi:

a) Liczba 3000 to liczba: ______________________

b) Co to jest rodzina języków? _________________

c) Język polski należy do rodziny języków: __________

d) Wszystkie języki europejskie miały swój początek w języku: ___

e) Polski alfabet „wziął” litery z języka: _____________

f) Co to są dwuznaki? ____________________________

• Na podstawie usłyszanej rozmowy, z poniższych zdań wybierz zdania

prawdziwe:

a) Wywieziono blisko milion obywateli RP.

b) Wszyscy mieli 15 minut na spakowanie się. c) Pierwsze wywózki miały miejsce w jesieni 1939 roku.

d) 10 lutego 1940 roku miała miejsce pierwsza duża wywózka.

e) Do dziś nie wiadomo, kto podpisał decyzję o wywózce 10 II 1940

roku.

f) Część z wywożonych zmarła w drodze na miejsce zesłania.

g) Razem z Polakami wywożono też Ukraińców.

h) W pierwszej kolejności wywożono robotników z dużych miast

wschodnich kresów II RP.

i) Osoby duchowne były szczególnym celem sowieckiego terroru.

• Proszę odpowiedzieć na pytania:

Co stało się w Zgorzelcu? 0. Uchodźcy okupowali pociąg.

Jakie problemy (proszę podać 2) mają uchodźcy w Polsce – ci, którzy mają prawo pobytu? 1. ___________ . 2. ________________.

Na czym polegają starania Urzędu ds. Cudzoziemców? 3. ___________

Ile osób chce zostać i zamieszkać w Polsce? 4. _______________ Jak długo trwają indywidualne programy integracyjne? 5. _____________

• Na podstawie usłyszanej rozmowy, z poniższych zdań wybierz zdania

prawdziwe:

Wypowiadający się: a) Nie lubią PRL-u.

b) Chcieliby znów żyć w PRL-u.

c) Uważają, że PRL był szary i brudny.

d) Pamiętają PRL jako okres beznadziejnego, ale łatwego życia.

e) Wspominają jak w sklepie rano nie było mleka i białego sera.

f) Wierzyli, że komunizm przeminie pod koniec ich życia.

g) Uważają, że czarno-biały telewizor pasował do PRL-u.

h) Uważają, że telewizja kłamała. i) Czuli się wyobcowani w PRL-u.

j) Kojarzą PRL z błotem.

k) Czekali na rok 1989.

l) Wspominają ciasne mieszkania.

m) Pamiętają, że „tego dnia” był duży mróz.

n) Pamiętają, jak ojciec jednego z nich zatelefonował do czołgu.

• Wybierz prawidłowe odpowiedzi:

0. Audycja nosi nazwę: Sygnały Dnia – Echa Dnia – Dobry Wieczór – Witaj Dniu

1. Audycja nadawana jest:

w nocy – nad ranem – rano – w południe – wieczorem – późnym wieczorem

2. Jaki jest miesiąc?

styczeń – luty – marzec – kwiecień – maj – czerwiec – lipiec – sierpień –

wrzesień – październik – listopad – grudzień 3. Jaka na pewno nie jest to pora roku?

wiosna – lato – jesień - zima

4. Prowadzący wymieniają: jubilatów – solenizantów – petentów – klientów – penitentów

5. Prowadzących jest:

1 – 2 – 3 – 4 – 5 – nie wiadomo ilu

6. Jest to:

początek audycji – audycja już trwa – koniec audycji

7. Prowadzący wspominają święta:

Bożego Narodzenia – Wielkanocy – Bożego Ciała – Wszystkich Świętych –

na podstawie wypowiedzi nie da się określić, które

• Na podstawie usłyszanej rozmowy, z poniższych zdań wybierz zdania

prawdziwe:

0. Słuchacze „Poradnika Jezykowego” telefonują i piszą SMS-y z

pytaniami.

1. W zdaniach zaprzeczonych (po „nie”) końcówka dopełniacza nie

jest konieczna.

2. Zasada ta obowiązuje w liczbie pojedynczej i mnogiej.

3. Czasami nie wiadomo czy jest przeczenie, czy go nie ma.

4. Obie formy: „zbrakło” i „zabrakło” są poprawne.

5. Forma „zdejm” jest błędna.

6. Poprawne formy to „dwoje oczu” i „dwoje uszu”.

7. Przyrostek „-ist” tworzy nazwy zawodów, jest pochodzenia obcego.

Ćwiczenia „kompleksowe” do tekstów

� M. Marczak, Przegrana wojna o pamięć, „Newsweek Polska”, 2009

Obrońcy Westerplatte czwórkami odchodzą w zapomnienie. Ponad 40 proc. Polaków deklaruje, że obchody 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej ich

nie interesuje.

Wyniki sondażu przeprowadzonego dla „Newsweeka” przez ośrodek Mareco

Polska w 10 największych miastach kraju zasmucają Czesława Cywińskiego,

prezesa Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. – To klęska – komentuje.

Jego zdaniem słabnąca pamięć o polskim wrześniu to efekt zakłamanych lekcji w

okresie PRL. – Potrzebujemy nowego pokolenia historyków zapaleńców, którzy

pokażą obronę Polski w nowoczesny sposób. Tak, jak robi to Muzeum Powstania

Warszawskiego – uważa Cywiński.

Nim jednak na warsztat popularyzatorów historii trafi zdziesiątkowanie niemieckiej

dywizji pancernej przez kawalerzystów pod Mokrą czy szarża ułanów

jazłowieckich, przebijających się do Warszawy, Polakom muszą wystarczyć sztampowe relacje z rocznicowych obchodów. Aż 44 proc. respondentów

deklaruje, że refleksję o bohaterach wojny obronnej 1939 roku ograniczy do

śledzenia uroczystości w radiu lub telewizji. – Medialny charakter uczestnictwa w

tego typu wydarzeniach sprawia, że nie oddziałują one silnie na odbiorców. O wiele

lepszy przekaz to taki, który angażuje emocje, np. zachęca do zaśpiewania

powstańczej piosenki z tłumem warszawiaków – podkreśla prof. Katarzyna Sztop-

Rutkowska, socjolog narodu z Uniwersytetu w Białymstoku. Jej zdaniem to

niejedyna przyczyna słabnącego zainteresowania bohaterami kampanii

wrześniowej. – Polacy są całkiem zadowoleni z życia. Nie muszą szukać powodów

do dumy w przeszłości – analizuje profesor. W ciągu ostatnich 20 lat zmieniło się nasze spojrzenie na bohaterów II wojny światowej. Według ankietowanych

największym z nich był Maksymilian Kolbe. Poświęcenie zakonnika, który jako

więzień obozu w Oświęcimiu oddał życie za współwięźnia, to zdaniem

respondentów większy akt heroizmu niż szarże majora Henryka Dobrzańskiego

„Hubala” czy akcje małego sabotażu Jana Bytnara „Rudego”. – Bohaterstwo

Kolbego nie podlega dyskusji. Jednak większym męstwem wykazał się rotmistrz

Witold Pilecki, który na ochotnika poszedł do Auschwitz, by zebrać informacje

wywiadowcze i zorganizować w obozie ruch oporu – mówi historyk prof. Jan

Ciechanowski. Słabnące zainteresowanie historią nie oznacza, że Polacy wyzbyli

się motywowanych nią uprzedzeń. Zwłaszcza w stosunku do Rosji. Co trzeci

respondent uważa, że zapowiedziana wizyta Władimira Putina w Gdańsku nie

powinna się odbyć. Zdaniem ekspertów to niedorzeczność. – Rosyjski premier nie

ma obowiązku czuć się odpowiedzialny za zbrodnie Stalina czy Rokossowskiego.

Tak jak trudno wymagać od prezydenta Kaczyńskiego, by odpowiadał za zbrodnie

polskich komunistów – mówi prof. Andrzej de Lazari, znawca Rosji z Uniwersytetu

Łódzkiego. (…)

Rozumienie tekstu

• Proszę zdecydować, czy poniższe zdania są prawdziwe:

a) Większość Polaków deklaruje, że II wojna światowa ich nie

interesuje. T/N

b) Według Czesława Cywińskiego nowe pokolenie historyków może

zmienić tendencję zaniku pamięci o polskim wrześni 1939. T / N

c) Muzeum Powstania Warszawskiego to nieudany przykład

zainteresowywania polską historią. T / N

d) Obecnie nie ma ciekawych form popularyzacji historii września

1939. T / N

e) Według prof. Katarzyny Sztop-Rutkowskiej dobrze jest śpiewać piosenki wojenne, bo lepiej zapamiętuje się historię. T / N

f) Według prof. Katarzyny Sztop-Rutkowskiej zadowolenie z życia

osłabia zainteresowanie historią. T / N

g) Major „Hubal” był ułanem. T / N

h) Rotmistrz Witold Pilecki zginął w Auschwitz. T / N

i) Polacy mają uprzedzenia względem innych narodów wynikające z

historii. T / N

j) Według prof. Andrzeja de Lazari współcześni politycy nie są odpowiedzialni za zbrodnie swoich rodaków. T / N

• Wyjaśnij, co to znaczy:

a) Obrońcy Westerplatte odchodzą czwórkami… - ________

b) … zakłamane lekcje w okresie PRL. - ____________________

c) … historyk zapaleniec… - _________________________________

d) … trafi na warsztat popularyzatorów historii - ________

e) … zdziesiątkowanie niemieckiej dywizji pancernej… - __________

f) … przebijać się do Warszawy… - _________________________

g) … sztampowe relacje… - ________________________________

h) … akcje małego sabotażu… - ____________________________

i) … poszedł na ochotnika… - _______________________

j) niedorzeczność - ________________________________________

Komunikacja

• Zwróć się do:

a) Czesław Cywiński, prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii

Krajowej: __

b) prof. Katarzyna Sztop-Rutkowska, socjolog z Uniwersytetu w

Białymstoku: ____

c) Maksymilian Kolbe, zakonnik: ____________________

d) major Henryk Dobrzański „Hubal”: _________________

e) historyk prof. Jan Ciechanowski: _________________

f) premier Rosji Władimir Putin: __________________

g) dr Jerzy Kowalewski, autor zadania: _________________

h) Grzegorz Opaliński, konsul generalny RP we Lwowie: _________

i) Ksiądz Ryszard, proboszcz w Romanowie: ______________

j) Marta Kowalewska, nauczycielka: _________________

Gramatyka

• Utwórz formy trybu warunkowego czasowników w nawiasach i użyj w

zdanach:

a) Gdybym brał udział w sondażu, nie (deklarować) deklarowałbym,

że obchody 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej mnie nie

interesują. b) Gdybym była nauczycielką historii, (pokazać) ______ obronę

Polski w nowoczesny sposób.

c) Gdybym mieszkał w Polsce, (nie wystarczyć) _____________ mi

sztampowe relacje z rocznicowych obchodów.

d) Chętnie (zaśpiewać) ____________ powstańczą piosenkę z tłumem

warszawiaków.

e) Nawet, jeśli (być) ___________całkiem zadowolona z życia,

(szukać) ___________ powodów do dumy w historii.

f) Na miejscu rotmistrza Witolda Pileckiego (nie pójść) _________dobrowolnie do Auschwitz.

g) Polacy nawet jeśli (interesować się) ___________ historią, (nie

wyzbyć) _______________się motywowanych nią uprzedzeń.

• Uzupełnij tekst przemówienia czasownikami z nawiasów w formie

trybu rozkazującego:

Szanowni Państwo!

Czas na zmiany! (Skończyć) Skończmy z zakłamanymi lekcjami rodem z

PRL-u, (wykształcić) _______________ nowe pokolenie historyków,

(pokazać) ____________ obronę Polski w nowoczesny sposób. (Zerwać) ___________ ze sztampowymi relacjami z rocznicowych obchodów. (Nie

ograniczać) _______________ się do śledzenia uroczystości w radiu lub

telewizji. (zaśpiewać) ____________ powstańczą piosenkę z tłumem

warszawiaków. (Być) __________ zadowoleni z życia, ale (szukać) __________ też powodów do dumy w przeszłości. (Uznać) __________, że

największym męstwem wykazał się rotmistrz Witold Pilecki. (Wyzbyć) ______________ się motywowanych historią uprzedzeń. A wizyta

Władimira Putina w Gdańsku (odbyć się) ________________.

Pisanie

• Odpowiedz na głos internauty (wybrany z poniższych dwóch):

Może czas na nową historię?

Cały czas mamy pamiętać o wojnach, rozbiorach, ucisku i powstaniach? Nasza

prawdziwa historia jest smutna i nie ma w niej nic pozytywnego. Ok, pamiętam, ale

nie chcę o tym dłużej myśleć. Gość 17.08.2009, 12:01

Odpowiedz

Gdzie tu związek?

Jak można wiązać zainteresowanie rodaków obchodami rocznicy wybuchu II

Wojny Światowej z pamięcią o tych wydarzeniach? Podejrzewam, że Polacy nie

mają po prostu ochoty na śledzenie nudnych uroczystości, z nudnymi

przemówieniami, a czasem i z konfliktami politycznymi (…) Nie każdy ma ochotę oglądać takie szopki. Ale gdyby zapytać o przebieg pierwszych dni wojny, o

nazwiska, o miejsca najważniejsze, o odwiedzone przez rodaków miejsca pamięci,

to okazałoby się, że wcale nie jest źle. Wielu z pytanych bez problemu poradziłoby

sobie z takim sprawdzianem. (…) Obchody obchodami, ale należy nieco

zmodernizować program nauki historii w szkołach. (…) II WŚ jest tak ciekawą i

bliską częścią naszej historii, że młodzież z pewnością poświęciłaby więcej czasu

na jej poznanie. Atrakcyjność tematu polega na tym, że technika prowadzenia

działań była zbliżona do czasów dzisiejszych, można samemu jeszcze zobaczyć bardzo dobrze zachowane elementy uzbrojenia i umocnień, których pełno w

naszych lasach. (…)

Marek Witbrot 17.08.2009, 19:09

Odpowiedz

• Wybierz jeden z podanych niżej zestawów i wykonaj zadania:

Napisz swoje stanowisko w sprawie udziału premiera Putina w obchodach 1

września na Westerplatte (do lokalnej gazety). Podaj minimum jeden

argument. (30 słów)

„Historia mojego narodu dla mnie” – tekst argumentacyjny. (200 słów)

Dokonaj streszczenia tekstu. (30 słów)

„Uczestniczyłem w świętowaniu historycznego wydarzenia” – relacja. (200

słów)

• Napisz e-mail do kolegi informujący o ciekawej imprezie historycznej

w Twojej miejscowości. (30 słów)

�

Rozumienie tekstu

• Proszę zdecydować, które informacje są prawdziwe?

� Lista wyborcza to lista kandydatów na posłów i senatorów.

� Niewidzący mogą głosować w dowolnym miejscu.

� Wszyscy muszą głosować osobiście.

� Można głosować poza swoim miejscem zamieszkania.

� Można głosować za granicą.

� Można głosować w dowolnym miejscu w Polsce.

Komunikacja

• Proszę zwrócić się do: posła, posłanki, senatora, przewodniczącego

Rady Gminy, wójta gminy, konsula, ambasadora, konsula ds.

polonijnych, urzędniczki w gminie (ma na imię Barbara): ____

Gramatyka

• Które zdanie jest poprawne?

� Dziś do Lwowa przyjechał szanowny pan senator Andrzej

Kozłowski.

� Dziś do Lwowa przyjechał senator Andrzej Kozłowski.

� Dziś do Lwowa przyjechał pan Andrzej Kozłowski, senator.

� Dziś do Lwowa przyjechał pan Andrzej, senator.

� Ogonki zmorą polskich szkół, „Dziennik Polski”, 2008, rozmawiała A.

Kolet-Iciek

Uczniowie mają poważny problem z językiem polskim - alarmują nauczyciele i

proponują... uproszczenie zasad ortografii.

(…) Może moglibyśmy uprościć niektóre reguły ortografii - mówi Agnieszka

Matura, nauczycielka języka polskiego ze szkoły podstawowej - bo jeśli tego nie

zrobimy, to będziemy mieć poważny problem. Jak zauważa nauczycielka, dzieci

mają największe trudności z "ę" i "ą". - Rzadko się zdarza, by napisali poprawnie

np. wyraz biorę, bo to "ę" wymawia się jak "e". Z kolei w wyrazach takich, jak

wziął czy stanął, zwykle zamiast "ą" piszą "o", bo tak się wymawia - przyznaje

nauczycielka. - Może dobrze by było, gdybyśmy zrezygnowali z tych ogonków? -

zastanawia się polonistka.

Rozmowa z prof. Edwardem Polańskim z Uniwersytetu Śląskiego, członkiem

Rady Języka Polskiego - Spotkał się Pan z postulatami wprowadzenia radykalnych zmian w pisowni

polskiej?

- Co jakiś czas takie sygnały do mnie docierają. Pochodzą od uczniów, studentów, a

nawet niektórych nauczycieli akademickich. Jeden z członków Polskiej Akademii

Nauk proponował, by dostosować naszą ortografię do międzynarodowego kodu

językowego, co zbliżyłoby polską pisownię do praktyki ortograficznej stosowanej

w Internecie czy telefonii komórkowej. Napisał nawet artykuł zatytułowany

„jenzyk polski”, w którym sugerował, żeby usunąć ogonki.

- I co Pan na to?

- Coś takiego w ogóle nie wchodzi w grę. Po usunięciu ogonków wiele wyrazów o

różnym znaczeniu brzmiałoby tak samo, np. żadne, żądne, rak, rąk, więc, wiec, lęk,

lek, sądy, sondy. Trudno by nam się było porozumiewać. - Jednak takie wyrazy jak się, biorę, wziął czy stanął mogłyby się obyć bez

ogonków?

- Nie. Ogonek ma uzasadnienie etymologiczne i jest ważny przy odmianach.

Gdybyśmy z nich zrezygnowali, nie moglibyśmy czytać literatury, nie

rozumielibyśmy tego, co napisał Mickiewicz, Słowacki czy Iwaszkiewicz.

- Zmiany w ortografii polskiej są jednak możliwe i czasem wprowadzane?

- Owszem, wprowadzamy pewne zmiany, porządkujemy, upraszczamy, ale nie

robimy rewolucji. Ostatnio np. Rada Języka Polskiego wprowadziła zmianę pisowni „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi. Niepijący, niepalący, niemyte itp.

pisało się dotąd albo razem, albo osobno w zależności od znaczenia.

Ujednoliciliśmy łączną pisownię tych wyrazów.

- Kiedy możemy się spodziewać wprowadzenia kolejnych zmian?

- 8 grudnia będziemy zatwierdzać pewne propozycje.

- Jakie to będą zmiany?

- Nie wolno mi o tym mówić, dopóki nie zostanie to zatwierdzone.

- Pierwsze zdanie zapisane w języku polskim, pochodzące z XIII wieku „Day, ut ia

pobrusa, a ty pocziwaj”, niewiele ma wspólnego ze współczesną polską pisownią. Jak będzie wyglądała nasza ortografia za kilkadziesiąt czy kilkaset lat?

- Wszystko się zmienia. Na pewno nie będzie taka sama jak teraz. Nie wykluczam,

że może nie być w niej ogonków, ale to raczej mało prawdopodobne.

Rozumienie tekstu: Proszę zdecydować, które zdania są prawdziwe:

1. Wszyscy chcą likwidacji ogonków w polskiej ortografii.

2. Dzieci mają problemy z „ę” i „ą”, bo piszą to, co słyszą.

3. Prof. Edward Polański uważa, że ogonki są potrzebne w

komunikacji.

4. Prof. Edward Polański uważa, że ogonki są potrzebne w koniugacji.

5. Prof. Edward Polański uważa, że ogonki są potrzebne w lekturze.

6. Nie z imiesłowami przymiotnikowymi pisze się dziś razem.

7. 8 grudnia na pewno nastąpią zmiany w polskiej ortografii.

8. Pierwsze polskie zdanie pochodzi ze średniowiecza.

9. Rozmówca A. Kolet-Iciek nie sądzi, żeby ortografia mogła się kiedykolwiek zmienić.

10. Dziennikarka jest za zmianą ortografii.

Komunikacja

• Proszę wyrazić swoje zdanie nt. „Co chciałbyś zmienić w polskiej

ortografii?”

Gramatyka:

• Uzupełnij tekst przemówienia czasownikami z nawiasów w formie

trybu rozkazującego:

Szanowni Państwo!

Czas na zmiany w polskiej ortografii! (Zmienić) Zmieńmy coś! (Uprościć) ____________ pisownię ogonków w „ę” i „ą”! (Zrobić) __________ coś! (Napisać) ___________ gdzieś! (przyznać) ______________ rację nauczycielkom! (Zrezygnować) _____________z tych ogonków!

(Rozmawiać) ___________________ z profesorami! (Zbliżyć) ________________ polską pisownię do praktyki ortograficznej stosowanej

w Internecie! (Wprowadzać) _______________ zmiany tam, gdzie są możliwe. (Ujednolicić) _______________ pisownię… (Zatwierdzić) _______________ zmiany…

Pisanie

• Napisz podanie do prof. Edwarda Polańskiego z Uniwersytetu

Śląskiego, członka Rady Języka Polskiego o uproszczenie 3

dowolnie wybranych zasad ortograficznych dla uczących się języka

polskiego za granicą. Podaj swoje propozycje. (tekst nr 2) (120

słów)

� Dwór to Polska, „Uważam Rze”, 2011, z Aleksandrą Biniszewską, dyrektorem Muzeum Lwowa i Kresów Płd.-Wsch. rozmawia M.

Rogozińska

Kobieta urodzona w Płocku, wychowana w stolicy, odtwarza pod Warszawą kresowy dom ze wspomnień swojej babci. Udało się pani – mamy dwór

Biniszewicze, Muzeum Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich. Kiedy zaczęła

pani myśleć o jego budowie?

Myślałam o tym od zawsze. Moje obydwie babcie pochodziły z Kresów: jedna z

Wileńszczyzny, a druga z południowo-wschodnich rejonów. Miały na mnie wielki

wpływ. Były cudownymi kobietami: ciepłymi, opiekuńczymi, dowcipnymi,

przedsiębiorczymi. Mam tylko jedno zdjęcie dworu pod Stanisławowem (obecnie

Iwano-Frankiwskiem na Ukrainie), należącego do matki ojca Marii

Krzemienieckiej-Razumowskiej. I mam wspomnienia, które mi przekazała. Byłam

dzieckiem, kiedy słuchałam jej opowieści. Gubię się w powiązaniach rodzinnych,

dla babci ogromnie ważnych, dla mnie wtedy bez znaczenia. Pamiętała je chyba do

15. pokolenia. Uwielbiałam atmosferę tych opowieści. (…) Od 1989 r., od kiedy

byłam studentką historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, woziłam na Ukrainę dzieciom książki, ubrania. (…)

Wracając do babci, jak zapamiętała pani jej opowieści?

(…) Krzątała się po kuchni na warszawskiej Ochocie i opowiadała różne historie.

Na przykład, że każdy dom słynął z jakiejś potrawy. U nich najlepsze były pasztet

podolski i zupa porowa. Jedne historie wpadały do ucha, inne uchem wypadały.

Żałuję, że ich nie notowałam. Ale pasztet podolski i inne potrawy gotuję według

przepisów kulinarnych z zeszytu, który babcia prowadziła od 1911 r. Dokładnie

opisała mi dwór pod Stanisławowem, z rysunkami. Wiem też, jak wygląda okolica,

bo odwiedzałam Huculszczyznę. W 1935 r. dziadkowie sprzedali majątek i

przenieśli się przez Lwów w okolice Brodnicy, w której ojciec najpierw

wydzierżawił majątek Osiek, bodaj od pewnego hrabiego, a w 1939 r. go odkupił

(…).

Czy meble w Biniszewiczach pochodzą z dworu dziadków?

Meble w obecnym salonie z fortepianem stały w salonie lwowskim moich

pradziadków. Dziadkowie po wyprowadzeniu się spod Stanisławowa część rzeczy

zostawili w mieszkaniu swoich rodziców we Lwowie, część zabrali do Osieka. To,

co zostało we Lwowie, przepadło, ale większość pamiątek, które tutaj są, uratowali

sąsiedzi z Osieka i odwaga babci. Babunia, tłumacząc mi, na czym polegała

reforma rolna, opowiadała taką historię. W 1946 r. przyjechali do folwarku

funkcjonariusze NKWD i UB. Ustawiono stół na dziedzińcu, za którym zasiadła

władza. Chłopi wyprowadzali krowy z obory, bo je rzekomo dostawali. Szli z nimi

w kierunku wsi, a za parkiem stał samochód sowiecki, który te krowy zabierał i

wywoził. Babcia wróciła do Osieka po trzech miesiącach, żeby zobaczyć, co się dzieje, choć to było surowo zabronione. Wtedy ludzie oddali rzeczy z majątku,

zapakowali i babcia pojechała z nimi do Warszawy. Nigdy już tam nie wróciła, ale

wychowała mnie w kulcie dworu. (…)

Co dla pani znaczy kult dworu?

Dwór to Polska, dom, rodzina. Nad drzwiami frontowymi wyryliśmy hasło, które

było na dworze dziadków: „Bóg stworzył człowieka. Człowiek rodzinę. Rodzina

ojczyznę. Jam dwór polski, co strzeże tego mężnie”. Wieś dla mnie to zmiany pór

roku, zapach ziemi. Kocham wiosenny, marcowy powiew, topniejące śniegi, błoto,

kiedy widzę, że ziemia zaczyna się ruszać. Zawsze marzyłam, żeby mieszkać na

wsi. Była mi bliska dzięki wspomnieniom babci. W mieście źle się czułam.

Wiedziałam, jak się robiło lody w lecie, kiedy nie istniały lodówki, jak wycinało

bryły lodu z rzeki, układało w piwnicy warstwami ze słomą. Opowieści budowały

krainę, gdzie ludzie żyją w zgodzie z naturą i są życzliwi dla siebie. Dwór w niej

był ostoją polskości i tradycji. W Wigilię zawsze przygotowuję puste miejsce przy

stole i proszę mi wierzyć, że bez względu na to, kto by nie przyszedł, zawsze to

miejsce u nas zastanie. (…)

Kogo obchodzą dziś Kresy? Co będzie, gdy Kresowiacy, którzy teraz się spotykają, wymrą?

To jest wielka tragedia Kresowiaków. Nie wychowali następców – nie mogli.

Babcia bała się mówić mojej matce o Kresach. W latach 50. i 60. lepiej było

milczeć na ten temat. I tak w dowodzie miało się w miejscu urodzenia napisane:

ZSRR. Oni byli po strasznych przejściach, wypędzeni z własnych domów,

okaleczeni psychicznie, często po utracie bliskich. Państwo osadziło ich na

ziemiach, do których nikt nie dał im prawa, nie dawał aktu własności. Przez 60 lat

nikt o tych ludzi się nie upominał.

Podkreśla pani, że zapominając o Kresach, wypieramy się własnej tożsamości.

Przecież nasza kultura pochodzi z Kresów, muzyka, bohaterowie narodowi są z

Kresów. Z najwybitniejszych poetów romantycznych tylko Norwid z nich nie był.

Mówi się Rej z Nagłowic, choć był spod Halicza. Prus, najbardziej warszawski

pisarz, urodził się w Hrubieszowie. Wypieramy się naszej przeszłości. Fałszowany

jest obraz historii Polski. Mówi się nam, że pierwsze zwycięskie polskie powstanie

było w Wielkopolsce. Guzik prawda! Pierwsze było we Lwowie w listopadzie 1918

r. dzieci wygrały, obroniły miasto. (…)

Zależy pani na wizytach młodzieży. Co ma pani jej do przekazania?

To, czego nauczyły mnie babcie – miłość do ludzi i ojczyzny. A miłość do ojczyzny

rozumiem jako miłość do historii, kultury, tradycji, której nie musimy się wstydzić. (…)

Rozumienie tekstu

• Proszę wybrać prawidłową odpowiedź: � Dwór Biniszewicze:

a) Leży na Kresach.

b) Jest przeniesiony z Kresów.

c) Jest pod Warszawą. � Aleksandra Biniszewska:

a) Nie urodziła się na Kresach.

b) Urodziła się w Warszawie.

c) Nie wiemy, gdzie się urodziła.

� Aleksandra Biniszewska jest pod dużym wpływem:

a) Babć pochodzących z Kresów.

b) Jednej babci pochodzącej z Kresów.

c) Matki ojca - Marii Krzemienieckiej-Razumowskiej.

� Związki A. Biniszewskiej z Kresami to:

a) Tylko pochodzenie Kresowe.

b) Pochodzenie kresowe i działalność charytatywna.

c) Tylko działalność charytatywna (po 1989 r.).

� Wyposażenie muzeum jest:

a) Przedwojenne, ale niestety – nie pochodzi z Kresów.

b) Są to kopie przedwojennych mebli.

c) Są to autentyczne meble z Kresów.

� Osiek:

a) Leży na Kresach.

b) Leży koło Lwowa.

c) Nie leży na Kresach.

� Pani Aleksandra:

a) Poznała wieś dzięki opowieściom babci.

b) Często przebywała na wsi.

c) Nie lubi wsi.

� Kresowiacy:

a) Po wojnie otrzymali na własność inne domy i ziemię. b) Bali się opowiadać o Kresach.

c) W latach 50. i 60. mogli wrócić na Kresy (do ZSRR).

� Pani Aleksandra uważa, że:

a) Polska tożsamość to Kresy.

b) Wszyscy wielcy Polacy są z Kresów.

c) W Polsce dobrze przekazuje się historię Polski.

� Muzeum czeka szczególnie na:

a) Dzieci.

b) Młodzież. c) Dorosłych.

Komunikacja:

• Jak to powiesz?

� Gratulujesz p. Aleksandrze założenia muzeum.

� Zapraszasz dyrektor muzeum do odwiedzenia swojej szkoły na

Ukrainie.

� Poproś dyrektor muzeum o zgodę na robienie zdjęć.

Gramatyka:

• Zamień poniższe zdania na zdania w stronie biernej (zgodnie z

wzorem):

Wzór:

Koleżanka przekazała mi książki do nauki języka angielskiego. Książki do nauki języka angielskiego zostały przekazane mi przez

koleżankę. 1. Woziłam na Ukrainę książki dla dzieci.

2. Od 1911 r. babcia prowadziła zeszyt przepisów kulinarnych. Babcia

dokładnie opisała mi dwór pod Stanisławowem.

3. W 1935 r. dziadkowie sprzedali majątek.

4. Ojciec wydzierżawił majątek Osiek.

5. Dziadkowie część rzeczy zostawili.

6. Chłopi wyprowadzali krowy z obory.

7. W Wigilię zawsze przygotowuję puste miejsce przy stole.

8. Państwo osadziło ich na ziemiach, do których nikt nie dał im prawa.

9. Ludzie oddali rzeczy z majątku.

• Zamień zdania na zdania z odpowiednim imiesłowem.

Wzór: Byłam dzieckiem, kiedy słuchałam jej opowieści. Będąc dzieckiem,

słuchałam jej opowieści.

a) Kiedy byłam studentką, woziłam na Ukrainę książki.

b) Krzątała się po kuchni na warszawskiej Ochocie i opowiadała różne

historie.

c) W 1935 r. dziadkowie sprzedali majątek i przenieśli się przez

Lwów w okolice Brodnicy.

d) Meble, które stoją w obecnym salonie, stały w salonie lwowskim

moich pradziadków.

Pisanie

• Zaprojektuj zaproszenie na wernisaż wystawy fotograficznej „Mój

Lwów” w Muzeum Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich.

Zaprasza dyr. Aleksandra Biniszewska. Wernisaż: 5 maja 2012 r., 17.30.

(30 słów)

� Janusz Michalczak, Projekt nowa warszawa. Uwspółcześniona wersja

legendy , 2013

26-letni student Politechniki Wrocławskiej Michał Koziołek, postawił sobie za cel

opracowanie prototypu nowej warszawy.

Wcześniej powstała nowoczesna syrena Michał Koziołek wywołał duże

zainteresowanie (…) realizacją współczesnego modelu syreny, który

przygotowany został na Euro 2012.

Najpoważniejszym wyzwaniem w takich

przypadkach jest zgromadzenie odpowiednich

środków (realizacja syreny kosztowała 260

tys. złotych). Zainteresowanie nową warszawą przeszło najśmielsze oczekiwania młodego projektanta. Odpowiedzią są drobne kwoty przekazywane na budowę tego samochodu, które powinny dać bazę do dalszych działań. Zwycięski projekt autorstwa Michała Koziołka i grafika

Łukasza Muszyńskiego wyłoniony został głosami trzech tysięcy internautów,

spośród czterech zaproponowanych i znalazł się w czołówkach gazet oraz

programów informacyjnych TV.

- Najbardziej podobała się stylistyka klasyczna, w oczywisty sposób nawiązująca

do legendarnej starej warszawy. Chcielibyśmy, aby klasykę tę było widać również we wnętrzu auta, w kształcie deski rozdzielczej i zegarów - stwierdza Michał

Koziołek. - Będzie to show car, a zatem pojazd do pokazywania na targach i

imprezach motoryzacyjnych. W przypadku większego zainteresowania nim nie

wykluczamy produkcji kilku egzemplarzy. Nie ukrywam, że chcielibyśmy, aby auto

to rzuciło miłośników motoryzacji na kolana.

Rozumienie tekstu

• Proszę zdecydować, które informacje są prawdziwe?

� Prototyp nowej warszawy został już opracowany.

� Trwają prace nad prototypem syreny.

� Potrzeba ponad ćwierć miliona złotych na warszawę. � Były cztery projekty warszawy.

� Samochód trafi do masowej produkcji.

Komunikacja

Proszę: 1. Poprosić jednego z projektantów o autograf:

2. Zaproponować jakąś zmianę w projekcie.

3. Powitać księdza biskupa, który przyszedł na Politechnikę. 4. Zacząć e-maila do drugiego z projektantów.

5. Pogratulować wybrania projektu.

Gramatyka

• Które zdanie jest najbardziej poprawne?

� Dziś na Politechnikę Lwowską przyjechał szanowny pan konsul

Andrzej Kozłowski.

� Dziś na Politechnikę Lwowską przyjechał konsul Andrzej Kozłowski.

� Dziś na Politechnikę Lwowską przyjechał pan konsul Andrzej

Kozłowski.

� Dziś na Politechnikę Lwowską przyjechał szanowny pan Andrzej,

konsul.

� P. Zychowicz, Sen, za który warto oddać pół życia, „Uważam Rze”,

2012

Co by było, gdyby Józef Piłsudski nie zmarł w 1935 r.? Marcin Wolski kreśli wizję mocarstwowej Polski – jedynej liczącej się siły politycznej w tej części

świata

Marek Kopiński, niespełna 30-letni obywatel PRL, ma wypadek samochodowy. A

ściślej – zostaje przez samochód potrącony. Rzecz dzieje się w stanie wojennym.

Warszawa to szare, zaniedbane miasto z pustymi sklepami i wojskiem na ulicach.

Beznadzieja, chamstwo i koszmarna nuda.

Całe szczęście wypadek okazuje się niegroźny. Gdy Kopiński dochodzi do siebie,

okazuje się, że jest tylko poważnie potłuczony. Zaskakujące jest jednak coś innego.

Zamiast w zabiedzonym, rozwalającym się komunistycznym szpitalu budzi się w

czystej, nowocześnie wyposażonej klinice. Jego łóżko nie stoi na korytarzu, tylko w

osobnym pokoju. Za oknem rozciąga się piękne, nowoczesne i zadbane miasto.

Ulicami jadą drogie samochody, a sklepy wyglądają jak „muzea wędliniarstwa".

Ale najdziwniejsi są ludzie. Nie tylko dobrze ubrani, ale jeszcze – zamiast patrzeć ponuro spode łba – uśmiechają się do innych przechodniów! Bohater zaczyna się zastanawiać, czy nie znalazł się na innej planecie.

Okazuje się jednak, że uderzenie samochodu przeniosło go do

alternatywnej rzeczywistości. Rok się nie zmienił, nie zmieniło się też miejsce. Polska, w której się obudził, nie jest jednak sowieckim

wasalem, krajem pogrążonym w socjalistycznej nędzy. Jest

tytułowym Mocarstwem, które rozdaje karty nie tylko w Europie,

ale także na świecie. A wszystko dlatego, że Józef Piłsudski nie

umarł w 1935 r... (…) W jego scenariuszu alternatywnym Polska

najpierw razem z Niemcami rozbija Związek Sowiecki, a potem Niemcy rozpadają na szereg małych państewek. Polska pozostaje jedynym liczącym się graczem.

Przez kolejne lata, wykorzystując możliwości gospodarki wolnorynkowej, staje się krajem zamożnym i potężnym. Na jej czele stoją przedwojenne elity, które nie

zostały wymordowane, bo w Polsce nie było przecież żadnej okupacji. „Nawet jeśli to wszystko jedynie mi się śni, to pół życia warto oddać za taki sen" – mówi

bohater. Wolski w książce dba o najdrobniejsze szczegóły, np. bohater znajduje

więc na nocnej szafce książkę Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Wiersze nowe, a w

rozgrywkach o Puchar Polski, Pogoń Wilno remisuje z Czarnymi Lwów (3:3).

Rozumienie tekstu:

• Proszę skreślić te wydarzenia, które w tekście nie miały miejsca.

� Śmierć Józefa Piłsudskiego w 1935 r.

� Wojna polsko-niemiecka (1939).

� Okupacja niemiecka i eksterminacja polskich elit.

� Sojusz polsko-niemiecki.

� Wojna polsko-sowiecka.

� Rozwój Polski w latach 40. XX w.

� Stan wojenny.

Komunikacja

• Proszę wyrazić swoje zdanie nt. sugerowanego w powieści sojuszu

między Polską a hitlerowskimi Niemcami:

Gramatyka:

• Utwórz formy trybu warunkowego (w stronie czynnej lub biernej),

według wzoru:

Wzór:

Józef Piłsudski umarł w 1935 r. Polska nie stała się mocarstwem.

Gdyby Józef Piłsudski nie umarł w 1935 r., Polska stałaby się mocarstwem.

� Marek Kopiński ma wypadek samochodowy. Przeniósł się do

alternatywnej rzeczywistości.

� To nie jest szpital w stanie wojennym. Łóżko stoi w osobnym pokoju.

� Polska nie wykorzystała możliwości gospodarki wolnorynkowej. Nie

stała się krajem zamożnym i potężnym.

• Zamień (tam, gdzie można) poniższe zdania na zdania w stronie

biernej (z czynnej) lub czynnej (z biernej):

Wzór:

Bohater znajduje książkę Baczyńskiego Wiersze nowe.

Książka Baczyńskiego Wiersze nowe została znaleziona przez Bohatera.

1. Marcin Wolski kreśli wizję mocarstwowej Polski.

2. Marek Kopiński zostaje potrącony przez samochód.

3. Mocarstwo rozdaje karty nie tylko w Europie.

4. Józef Piłsudski nie umarł w 1935 r.

5. Elity nie zostały wymordowane przez Niemców.

6. Pogoń Wilno remisuje z Czarnymi Lwów (3:3)

Pisanie

• Napisz – w formie opowiadania – fragment książki ☺ Mocarstwo,

jak bohater wychodzi ze szpitala i idzie do domu przez piękną i

bogatą Warszawę.

� G. Błaszczak, Stancje idą do lamusa, „Uważam Rze”, 2012

Studentowi nie wystarczy pokój przy rodzinie. Chce mieszkać z grupą kolegów w

mieszkaniu ze sprzętem AGD i Internetem. (…) Jest to efekt wynajmowania

dużych mieszkań przez kilkuosobowe grupy studentów. Typowa stancja, czyli

pokój wynajmowany w lokalu, w którym mieszka również właściciel, ciągle traci

na popularności.

– Jest to też efekt zmian kulturowych: większej niezależności młodych ludzi i ich

szybszego startu w dorosłość – mówi Marta Kosińska, ekspert serwisu

nieruchomości Szybko.pl.

Niemal każdy z ankietowanych studentów jako ważny czynnik wyboru mieszkania

wskazał cenę. W porównaniu z ubiegłymi latami na znaczeniu zyskała lokalizacja,

którą dziś uznaje za kluczową 84 proc. badanych, podczas gdy przed dwoma laty

było to jedynie 34 proc.

– Można wnioskować, że jest to efekt nasilenia się kłopotów komunikacyjnych w

dużych miastach. Studenci nie chcą tracić czasu na stanie w korkach. Warto

również podkreślić zdecydowany wzrost znaczenia standardu i stanu technicznego

mieszkania jako czynnika decydującego o wyborze lokalu do najmu. Dwa lata temu

tylko 14 proc. studentów przywiązywało do niego wagę, podczas gdy w tym roku

ponad połowa (51 proc.). Jest to kolejny wynik świadczący o zmianach preferencji

studentów i wzroście ich oczekiwań w stosunku do wynajmowanych nieruchomości

– mówi o wynikach badania Marta Kosińska.

Najpopularniejsze wśród studentów są dwa pokoje. Chciałoby je wynająć prawie 40

proc. ankietowanych, kolejne 20 proc. zdecydowałoby się na mieszkanie

trzypokojowe, a 4 proc. rozpatruje wynajem nawet czterech lub pięciu pokoi.

Co i za ile można wynająć Ile kosztuje wynajem pokoju przy rodzinie w ośrodkach akademickich w

porównaniu z czynszem za samodzielne mieszkanie?

– Wszystko zależy od miasta. Najdrożej jest w Warszawie, gdzie za pokój przy

rodzinie trzeba zapłacić 700 zł. O około 100 zł taniej jest w Gdańsku i we

Wrocławiu. Natomiast w Krakowie pokój znajdziemy za 550–580 zł. W Poznaniu

ceny są nieco niższe. Podobnie jest w Lublinie, gdzie wynajęcie pokoju to wydatek

około 450–470 zł miesięcznie. Najtaniej jest w Rzeszowie i Częstochowie. W tych

miastach, by wynająć pokój, wystarczy 400 zł – podaje stawki Marcin Jańczuk,

ekspert sieciowej agencji nieruchomości Metrohouse & Partnerzy.

Jeśli chodzi o czynsze za mieszkania, to w przypadku najpopularniejszych wśród

studentów lokali dwupokojowych najtaniej jest w Bydgoszczy i Toruniu (1,1 tys. zł

miesięcznie). W Łodzi i Olsztynie trzeba zapłacić kilkadziesiąt złotych drożej. W

Poznaniu średnie stawki oscylują w granicach 1,3–1,4 tys. zł. Podobnie jest w

Katowicach. Natomiast we Wrocławiu i w Krakowie czynsze wynoszą – jak

podaje Metrohouse & Partnerzy – ponad 1,5 tys. zł miesięcznie. Najdrożej jest w

Warszawie: średnie stawki ofertowe dochodzą do 2 tys. zł. A do tego trzeba

doliczyć opłaty za media.

Duży lokal czy akademik Wielu studentów woli wynajmować mieszkania, niż żyć w akademiku. Jak podaje

Szybko.pl, w Warszawie jest 50 domów studenckich, a miesięczna opłata za

akademik wynosi od około 300 do ponad 500 zł. Kto może dostać miejsce w

akademiku? Na przykład na Uniwersytecie Warszawskim – tak jak na innych

uczelniach – pierwszeństwo w uzyskaniu miejsca w domu studenta mają osoby,

które mają utrudniony codzienny dojazd na uczelnię oraz znajdują się w trudnej

sytuacji materialnej. – Kryteriami decydującymi o pierwszeństwie są też: średnia

ocen, udokumentowana przewlekła choroba, szczególna sytuacja życiowa (np.

sieroctwo), prowadzenie aktywnej pracy naukowej lub pracy społecznej na rzecz

uczelni czy akademika – informuje Uniwersytet Warszawski.

Rozumienie tekstu

• Proszę wybrać prawidłową odpowiedź: � … w mieszkaniu ze sprzętem AGD… - oznacza, że chodzi o:

a) Lodówkę. b) Telewizor.

c) Komputer.

� … ciągle traci na popularności… - oznacza, że:

d) Cały czas jest dość popularny.

e) Jest coraz mniej popularny.

f) Już w ogóle nikt się tym nie interesuje.

� Marta Kosińska uważa że:

d) Studentom jest wszystko jedno, gdzie mieszkają, byle było

blisko na uczelnię. e) Najważniejszy dla studentów jest standard mieszkania.

f) Młodzi ludzie się zmienili.

� Najwięcej studentów chce wynająć mieszkanie:

d) Jednopokojowe.

e) Dwupokojowe.

f) Trzypokojowe i większe.

� Na podstawie danych o cenach można wywnioskować, że:

d) Najdroższa pod każdym względem jest Warszawa.

e) Najtańszy pod każdym względem jest Rzeszów.

f) Akademiki są droższe od stancji.

Komunikacja:

• Które z podanych wypowiedzi lub zachowań są najlepsze

(stylistycznie, socjokulturowo) w danych sytuacjach:

1. Wchodzisz do pokoju koleżanek w akademiku:

a) Cześć, nie było u was Roberta?

b) Dzień dobry, był u was Robert?

c) Przepraszam, czy nie było u pań Roberta?

2. Zwracasz się do kierowniczki akademika, mgr Barbary Kudryckiej:

a) Pani Basiu, chciałabym zapytać…

b) Pani magister, chciałabym zapytać…

c) Proszę pani, chciałabym zapytać…

3. Idziesz do biura akademika:

a) Pukasz, czekasz na „Proszę”, wchodzisz, mówisz

„Przepraszam”, przedstawiasz się i dopiero to, z czym

przyszedłeś / przyszłaś. b) Nie pukasz, wchodzisz, przedstawiasz się i mówisz to, z czym

przyszedłeś / przyszłaś.

c) Pukasz, nie czekasz, wchodzisz i mówisz to, z czym

przyszedłeś / przyszłaś. 4. Na słupie było ogłoszenie: „Wynajmę pokój studentce. Tel.

123456789”. Dzwonisz pod ten numer, jak zaczniesz?

a) Dzień dobry, dzwonię w sprawie ogłoszenia.

b) Dzień dobry, nazywam się XY, dzwonię w sprawie ogłoszenia.

c) Ja dzwonię w sprawie ogłoszenia.

5. Do wynajętego przez Ciebie mieszkania przyjeżdżają rodzice, co

powiesz?

a) Witam.

b) Cześć. c) Dzień dobry.

6. Do wynajętego przez Ciebie mieszkania przychodzi ksiądz „po

kolędzie” i mówi „Szczęść Boże”, co odpowiesz?

a) A daj Boże…

b) Bóg zapłać. c) Szczęść Boże.

7. Który ze zwrotów nie pasuje do komunikacji między kolegami

mieszkającymi w jednym mieszkaniu?

a) Sory.

b) Dzięki.

c) Dobry wieczór.

8. Który ze zwrotów jest niegrzeczny nawet w komunikacji między

kolegami?

a) Kup mi po drodze chleb.

b) No weź się…

c) Spadaj!

9. Mówisz do kierowniczki akademika. Jakiego zwrotu na pewno nie

powinnaś / nie powinieneś użyć?

a) Niech pani skontaktuje się z moimi rodzicami.

b) Proszę skontaktować się z moimi rodzicami.

c) Czy mogłaby pani skontaktować się z moimi rodzicami?

10. Dowiedziałeś / dowiedziałaś się, że akademik podrożał z 300 na

400 zł miesięcznie. Jak (m.in.) wyrazisz negatywne emocje:

a) Nie, no normalnie beznadzieja!

b) Masakra, mówię ci.

c) Spoko. Ogarniam temat.

Gramatyka:

• Zamień na tryb rozkazujący

Wzór:

Wynająć mieszkanie – (my) – wynajmijmy mieszkanie

zamieszkać z grupą kolegów – (wy) – ___________________

nie traci na popularności – (ta idea) – ___________________

nie tracić czasu na stanie w korkach – (my) – ______________

nie przywiązywać do tego wagi – (oni) – __________________

prowadzić aktywną pracę naukową – (wy) – _______________

• Zamień zdania na zdania z odpowiednim imiesłowem.

Wzór: Byłam dzieckiem, kiedy słuchałam jej opowieści. Będąc dzieckiem,

słuchałam jej opowieści.

� Studenci się zmienili i nie wynajmują już stancji.

� Wynajmują mieszkanie i szukają najlepszych ofert.

� Student, który szuka mieszkania, sprawdza wiele ofert.

� Student szuka mieszkania i sprawdza wiele ofert.

Pisanie

• Napisz podanie do Samorządu Studentów o przyznanie akademika.

Jako argumentów użyj kryteriów z tekstu (większość kryteriów

spełniasz). 60 słów.