204
Pszichológiai eszközök az ember megismeréséhez Szerkesztette: Hámori Eszter 2006 Bölcsész Konzorcium

Pszichológiai eszközök

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Pszichológiai eszközök az ember megismeresehez

Citation preview

Page 1: Pszichológiai eszközök

Pszichológiai eszközök

az ember

megismeréséhez

Szerkesztette:

Hámori Eszter

2006

Bölcsész

Konzorcium

003-cimlap.indd 1003-cimlap.indd 1 2006.07.18. 13:55:532006.07.18. 13:55:53

Page 2: Pszichológiai eszközök

Pszichológiai Eszközök az Ember MegismeréséhezKorszerű ismeretek viselkedéselemzőknek

Szerkesztette: Hámori Eszter

Bölcsész

Konzorcium

003-szennycímlap.indd 1003-szennycímlap.indd 1 2006.07.18. 14:12:092006.07.18. 14:12:09

Page 3: Pszichológiai eszközök

Kiadta a Bölcsész Konzorcium

A Konzorcium tagjai:Eötvös Loránd TudományegyetemPécsi TudományegyetemSzegedi TudományegyetemDebreceni EgyetemPázmány Péter Katolikus EgyetemBerzsenyi Dániel FőiskolaEszterházy Károly FőiskolaKároli Gáspár Református EgyetemMiskolci EgyetemNyíregyházi FőiskolaPannon EgyetemKodolányi János FőiskolaSzent István Egyetem

Szerkesztette: Hámori EszterA kötet szerzői: Géczy Anna Hámori Eszter Horváth-Szabó Katalin Kézdy Anikó Nábrády Mária Pataky Ilona Péley BernadetteSzakmai lektor: Bányai Éva

A kötet megjelenése az Európai Unió támogatásával, a Nemzeti Fejlesztési Terv keretében valósult meg.

A felsőoktatás szerkezeti és tartalmi fejlesztése HEFOP-3.3.1-P.-2004-09-0134/1.0

ISBN 963 9704 00 8

© Bölcsész Konzorcium. Minden jog fenntartva!

Bölcsész Konzorcium HEFOP IrodaH-1088 Budapest, Múzeum krt. 4/A.

tel.: (+36 1) 485-5200/5772 – [email protected]

003-kolofon-b5.indd 1003-kolofon-b5.indd 1 2006.09.07. 9:13:102006.09.07. 9:13:10

Page 4: Pszichológiai eszközök

������������������� �������� ������������������������������������� �� ���������������������� �� ������ ������������������������������������� ��!��"��

������������������������

Page 5: Pszichológiai eszközök

� �

������ ��������� �!�"����

�# $ ���%�"�"��&'()*+''�,-+./)0/��1��)�23�)2�)���4�

� ���5��!��"�� ��6�������� ����� 78� � ����� � ��� ����� �7����%76�%�"��3�"�� ��#���"�� � � �9������� �!��!�:�"�"��� �� ��

4(+-;<'*��.��1��)�2������� ����� � "�%��!�� � � �����7���!���� �!��!��"�����"�"���68"����%�����8�� �

'-��+1=)*���))�+>�2�+4?��);��.�4���1��)2�4��.�4@)�/1�?..���A++�.�'�

�B���7 ���:��6��6�%�����C�B7D��� ����%��"���"�����"�������"��� �� �E�"�����%������7� ���

���1��)2'����)F9�.1F)���� �� ����"�"�6�%�"�- ����C�B7D��� ��"��� �� �D 7�

��?..���(+))=.�4@)<.�(+)24����

��7�������8�� �����2�� ��"�!��"��� �� �G����� ,���"7� #C�� 7 �� B�� � ""�:� ���� "� �D �� ��� �� � D���!��"�� ��� �%��"8"����

��7�G�����2��� 7��"�����"���"7�"��� �� �����"���78����8%���BB��G��H��@��"7���"7��� �� ���"77"�� ��� %����� ���� � �7 �:���7�� ���# �7���7 �G�

�������

Page 6: Pszichológiai eszközök

� �

#����������$��%&%�����'�� ���

�����%��������� (��

�2�!�"� < "�� �� 9"�I�7� J�KL�M� �� �� ����� �!�!� "�"�� ��� �N� :� O� �D �� ��� "� %��"���� �� �7 ����# $ �� P��QR�3D 7�� �$ � 7�:� "��� �� ��� ��������� ���!��6�"�%���7"��"� ���5��!�� � ���7�� "� ����� � ���"��"�"DD���76�"�"����� �� ��7 ���6��%7� "� �D ���"���7%���� ��78����8%�%7"�� 5�$%D"7� %��!� "�"������6�� �"�"8�%7���:� "7 �� #�7���� � � � ��$%�����"��"� �D �� ���7�����#"$����7�N��5������D 7������ �� ����78�"�� �� ����78�"��C����%�� # ��� "8���� $ ��� �:� "� �� �� � ������ "� ���6%��!7"�� � �# � ��� � "�%�%��� "� �� 8:���� �� ��%��"���B�7� � ��%�%�"���"6��2"�) "7�J�KK�M:�7 � ��"� ���"��7 6���!�6���6�"�!�"��� �� ��� � ����"��B��# $��8���"�"���D �B� �� ���%���%��� ���"�����$"��. ��7� �"��B��# $��8������%7� %����7"����"�"���C�B7�� ��� �� "� "��� ��� "� �"�����!8!� ���7�� 78� �� # $��8���D 7:� "� �� �� ��7� � � �� "��� �� ����7"���%�%D"7���• � ���� �"�"�� ��������� �� ��� "� 57�� O1 �����"3����� SP:� "� ��� �BB�� ���6��5�%$"� "�

C����:��"8"�"����� ����B��"��%7"�T�2"�) "7� �"����6��5�% ���B���"��"���7� ����U��C�B7DB����� �� 8��#���%�:�"� �����78�"� ����� �N� C�����J� �"���8%�M:���78�"��"8"�"�:���78�"� ����B�� �����7%������� �� 8���D 7��BB����

• ��B� �� �:��%��8����"�"��"��� �����J�"� ��"��%���M�"���#%��":�� ���"�"��3����"������7�"����7�$"�7"�� ����� 7�#�7����%�� 78 �8���� �� � ��� ��D E�"�%���"�����C� ���������7�$"�"�# $��8������%7�"��B��#C������ "��!���7�����%$%�%�O��� ��� ��P�3� �"�# $��8���"��"�"����� �����%7����� ��������8������"��%���%��� ������ �� :� ����"��� ����B�7�����"�"�6� "���7� "� "��%��"� ��� "7�"8%��"� ��C��� 67�� "68�����%���� ����67��%��!:� � ���6�!DD�� "� 6�!8��78�!� ��� �� 8��� �� ��� "� $%����"�� ��C��� ���"7� �����7%���� ��� �� 8��:�"� ���"� C����7�������7�7���� �������� �� 8���"7"�!��"��D%��"�"�57�����D��6��� 78� �:�� ��7 �:���7��"� �����"��"��O�BB��7 � �$�7 �P� �7 � �� �&���"��7 �� �#N�8�����

• � "��"8��� �"�"�� "� ���5��!� ���%7� "� 5$3 ����� "��:� � ��7 �� $ �� � � ���� � "��� #��7�%����� ��� ��� 2"�) "737 �� J�KK�M� "� �%���!��� �� ����"�%D"7� �"�%�!� "��7�"�"�� ��7�� "� � 78� �� ���"7:� ��7� "� �B��7��� ���� ����67�"�� V� "� ���D��6�� � 78� ��� 3���D���� ��C�� ���7":� ��� ��78� � �!��"� ��78� �7� ���� 7��"� ��� �$ ���� � �� �%��� �7B� ��C�����7"�"��5������ ���� ������ �� #��7�%���� ��� �� � � � � "� ����� � ��D 7:� � �� ��D 7� #�7���:� 8 � � � � � �"7� "� ���"������ �"����%�D"7������ ��%��":�"� ��C�����:�� ��������"���6�����6����� �� 8���"��C���� # � �������%��"�%�� ��� � DD� ��� �� ���7 �� � ��7� ���� � �� #��7�%���� ��� �� ��� "����D��6��� 78� ���BB����������N�B�� �B�� ��� �:��"�"��7��"���7�:� ���� �7 ��"�"�������� � �7 �� "� ���C��� � "� ��%��":� "���6��6�� ����%������ �N�B8���� �:� 8 # ��6�%�"��$ �� � ���J9"�"���:��KKLM�� �"�"��%�� ��"�# ���� �������

2"�) "7� ���� ��� ��� �����%�$%�:� � ��� 5��� �����:� "� �C�B7DB�� ��7�N� "���� ���� � �� 7 ���C�B7C�7 �� �� ��� 7��� �7%7�"7� ���%��!���@��"7"������ �%��"���%�"�� �7����%�!"������"��"��� �� ��"����� 78� � ����6�"�!���%�%�"���

��������������������������������������������������������������D���!��"�� "7��5��5� ���� � ������!�!����� � � DD�� ��%����"�%� "��"����"�!�-%D�%8��J�WWH:��WWUM�B�� #���"�!�D"7����"6��&���"�V�"��K�����7 � ��#�"7��"�"7"�!�6�":�"�"���6�"�%��5��B��$ ������ #��7�%������� �����"� ������ D 7�� �C������� �

Page 7: Pszichológiai eszközök

� H

��&���������$)�����

�9"�I�7��� �� �� ���"�����"����� �%��"���%�"�7"���%�����"��"�"������7�$":� ����"��� �� ����# $ �� � "� �8 �� 78� ���N�B8���7 �� �B� �� ��7� �����N�B8��� �B��7��� ��� � ��#���%���8 �� 78� ��� "�"�$"�7"�� �6�"�!�� "� �� �� �� $ � 7����7 �� �8 ��� �%��%��"� ��� 7 6������"���"�����"�"��"� �� ���"� "7��5�����

� O�� ���� "��P� � � ����7 �� %����%�"��� "� ���� "�"�6�� � � ��7 �� # �8 ����������J<"77�7:� �K�KM� "� �"� 3��N�N� ��� "� ���D��6�� � 78� �� �C�B7DB�� ���6��5�%�7"�� #67���!���# ������� ������%�"����7�� � ��C�� "��"7"��%��O�� ���� �%���!�����7�P� J) 9�6S:��KK�M��%��7� �"������ "���8"�"� �����D � %����%�%��� ���� 7 � � �� # �# 8 ��� $ ���� � "���8"�"��6�"�!$":� ��� � �) 9�6S� ����67�"�%��"�� J) 9�6S:�1��"7���:�X"���"���:� �KQKM����6�"��%�:� ���� ��� "���8"�"� � ��7� �� ���� �%�"�� �"76� "�!� � �� "� ��� �� ������ � � 7���C�� ���� �"���8"�"��C�B7DB�������������� ��"�"���� � �C� � ������"�� �7#���%��!�:������78� ����7%���:���78� ��� �� 8�� �:���78� ��� ��� �%�"���� ���%��%�%�"� ��� ��� � "���8"�"� ��� ���5��!�"7����DD� ��8 ���� � 78� �� ������ ��$ ��7�� � �� �� "� �7� � �� �� ���� $ � 7����7 ��# �8����%�%�:���� "�"� ��� �N��� � ����%��!��7� � ���������%�"������%77"�:�"�� "�"�6�D!��"� "���8"�% �� � ��� �B� �� 7� �%��"� �%�� ��7"����� O� ���!���%�%�"�P� � ��� � ����� "�"�77"��� � "���!�:� " �� ��:� ���� "� O�� ���� ����6� �P� "� ��� �� �C�B7DB�� ��� �7�# �8�������:��"8"��������7#���%��!D!��8����7"��

�"�������"����!� �$%�%����"�� ��� �7B� �����%�D"7��"�%�7"��D��7�������"��"��":� ���� "� �� �� "��� �C� � �� �C�B7DB����� 7� � �7 �� ����� "� �� �� �� O ��%����%�%D"7P:���� �� ��"77"�����"7�"���� ����!�� ��:�"� �� ��"������%�"�D%�� ����� ����%��"����"�� ��C��� $%��J� "7� ������"�:� �WWHM�� '�� 7� ��"��"7� "����7"�� �"�%��� � �C� �� ���8%6�� "�� 8�%���� �� #��7�%������� ���"���"��������%������� ����"7�� ��� J�WWWM� %��%���7�$"� � ��7�� � �"�%DD� ��� "���� � 78� �� "�7���� "�!�"��� �� �� ���"�����"�D"7�� � �� � �"�� ��6�"7� � �� ��� ���� "$�!� � 78� � �:� �N�B8��C�� �����"7�B�� #C���"�"��D"7����� ��#���%��7�� �� ��8�:���� �� � "�!�7 6������"��"7�"����"��H�

�"�����������!�U�D � � ��"8"�"�7"�� � ��� �J1�D�7��7�������"�:��KQHM�"���6�"��":� ���� "��� "� D � � �:� "���7 �� "� D"�� #��� ��$ � ���C��� "77%�� �5����"DD�8 �� ���!�� �C7 � �� ���C��B87 �:���7����B � DD��"7�"����C����"�#��7�%�����!�6� �:�����"�$�DD�#��� � ���7����%�"�������D"�� � � � ��7�"��!�!��# � "7�����%�:�"��%7�"��C7 � ���"�!��7NDD ���

9"��8��7� J�KK�M� ��� �$ 8�� ��+3�� ����%�"�"�D"7� ��78� 7���%�� � ���� ���� � ����%��!� �7� � �� � "8���� � "���!��:� ��78� ��!��6��� ��� "�6�� 8 �� ���!�� D � � ��"�"���7�$������� :���� �D���"��"��B� �� � � ��:� ����"�����%�"���� � 8��7� �"��� �� ��8�� 7��7%����# �#��%�%���%�"��$"�"�%:�� ���� ��7��"�D"�� �C��������!�"��B ����:�"�$�DD�� 8���"� �%�����!� � 78 7��%�� D �78��%�%�"�� �"�����"����� ,��$6�� # �� ���� "� #��� �� �� "��":� ���� "��� � ���"��7� � 8 �N�7 � �"� �!��!:�"���J 3�����M�����86�%���$ � 7����������:�� �� � ���� �� ���B ����:�"�7 �"���:���7����� �� ���%�����!�� 78C� � ��"87"����

�������� � ����$&���$(�����'�����������������

�9"�I�7�� ��7��"��� �� ����# $ �� � "$8"7�"8"�����#67���!��D �B�������%�����%��"��":���� ��"�5��:� ��7�� "� �!8:� " ���� ��# $ C�� �� �:� �"�6�� "� �� �� �� ��� 67�� �%���"7� #"$�"�$ �� ���:� ����7� ��� � 8��� � ��"�%� "�!�� "� #"$� ��8 �7���� � � ��#���%�� #���"�"���� "��� � �7 ���%� "�!�� � $%�!�:�9"�I�7�"7������� �� L� �� ��#���%��$ � 7��� � ���"�����$"�B�� �"� �� �� �� #67����7%���� �"��"�%"�%�"�E� "� � ��#���":� "� �� �� �� ��# $ �� �� 3� �����":������������������������������������������������������������H��8��"�Q����8"��7�U��������!�V�"�"���� ���� � ���"����N���5��7������������ � �������� Y�����"�%�"�L�9"�I�7�"7������� �� �� ��7�� �� 7��� ���� �� �� �� 7��� �����%�#���%��"��$%�7"��

Page 8: Pszichológiai eszközök

� U

"7� ��8�%�:� � ��6���:� ��D�� 3� # ���� ��� �� �:� ���� 7� #67���!�� �B�� 7 �� D � "� �� 8�� ����# 77�"��%�"�� ���7�$%D!����� ��#���%��"�� ���� �%��"�%7��"DD"7:�"��B��7����8 �� 78� � 7����C��� � ���%$"��"� ���� :� "� ��� ��� � "���!�"�� ��� "� � ��#���%�� $ � 7��� �� �B�� �����$6��� ���# $ ���� #���%�7"�:� "� � ��#���%7"�� "� �� � �D 7� $%������ � � � ��%�� ���!�"� ���"� �%���"���"� �� ��� )"7� � J<"77�7:� �K�KM� $!�� ��� ��� V� "� �"�"� ���%D"7� � �8BDD 7��7 �� �%���!� V� ���� � � � ��7�� "� � ��#���%�� J��� ��:� ���3:� ���3��� 78� ��M� �B���7�� �� ���� ��� :�� �� ���!$"��6�"$8�7���� 7���":����%��!$"�"��� �� ����"�"�6�%�%7"�����"�%����%���%#��!������"��!������� � ���B� �����7����%��"��

� �"� �3)"7� � � !��"� ����� ��8 �7� �%���"�"� �� ������ ������ � ��������� ����������:� � �� �� Z"�D"6�� J�KWRM� B�� � � 7���%7� �"$�7�� ��� �67�"�������$"� J�"$�7�:�26�� �:�2�'7��� :� �KK�M� 8�������� ���� � ## � 7��"� �������� "�"� �� :� ���� "� "�"�� ����� ���� �����"���� � �C7�� �C� � �� �:� ��� "� �����"���� D �786�%�"� "6���"���6�� C 7 �� "�"������7"����"�����������"$ � 7��� ��"�"��D"�D #���%���$%��"��� �� ��� #���%�%�E� "� �7���$6���� �� �7����# $ ����:�� ���D�� ����� ��"��� � ��%����� ���:�"�#���������# $ �������7�� # �86"��$"� "� �� �� � ��� �� 6�!DD�� %����%�� "� "��3����"$ � 7����� ��������� � ## � 7��"����"�"��3����"$ � 7����� �������������7��!��J�KQ�M� � 8��

�"$�7��� ��7��"� �����7%����"����# $ �� ������"$ ��� ��7 ����6�%7��!8����$%��"��� �� � �:� "7 �� � �� ��� "�%��%�� "��"��� � "����# $ �� �D 7� ����� � ��� �����O�������!��7�P��N�B87 �:����"����%�"���"D%���%�"� ���O��C��B�P�"7"�!��"��� ���8%��"��"� ���� "�"�6�� �������� ����D #���%���$"���%��"������� � �D 7��B� �� 7C���"D%��� "�!�"� �������� ��%���%�:�"� ��7 ����� �� 8��� ���"������� "�%�%D!��"� N����� �� � �:�"�� � ������� �� � �� 7� ����%�"� �B� �� � � �C7��� @��"7 �� "� �B� �� � ����� ��7 "�$6�� � � "��D!�� "� �D � �� �� #����"����� ����%�"���D!�:� " ��� "� �� 78 ���� �"��%��"�� �"�����"���� ������ �7 ��%��%�":� "� ���D"� $6��"����� �8 �� ��� �� � � � �� � � ��� �� �68�%�� D #���%���7�� "� ����%�"���� ���� ���� ����%��"���%��J�"$�7�:�26�� �:�'7�� "��:��KQKM��

� �%�"DD"7� ��� �� ��� � ��#���"� � � ���� 9"�"���� J�KKLM� ������ ��� ������Q ������� � $ �B�����:�"� ���"��� �� �����"�� ���� ���:�"� �!��!�������7���!�����7�%�!��"��%����$":� ����"��"76�%������7�"� � ��7� ����� 7 � � � ��%��������� ����$ ��� ��� ������"�8B7����� #���"�"���"�:� "� $�DD� "��"��"��8%����,"� � %�� ���8%6�� "� #�� � �� ���� �� � � ������6�!� ���8�D��%�� �%��6�:� � ����DD� "� ���8�D��%��� "� #�� � �� $ ������� � ��:� "���� ��B77����� "� ���"�8%��� "����:� "� ��� 5$� �� �D 7� �� "� �����6�!� ���8�D��%����"�"��"��"�� ���8B7� 7C7��"��!�:� ���"7������� �� 8$C7������ �� ���� ����7� � �� ������� ��# $ �� �:� ��7�� � ��#���%�� $ � 7��� �� �"8"��%�"� 3� "�%������7�:� "�%�� �B� �� ��7���7�� �B7�� �$C�� �� 3� �C���� ���� � ��:� ���� 7"��� ��7"�"�D"7�%�� ��7��C����7����"7:����� 7�$ � 7��� ������"7��!:����� 7� � 8��7� � �� ��"��"��6�"�%������� ��7���� ��"���������!8� � �� �����

2�7�� "� # 7�� �D��� ���N7�:� "� ���� �� 7� �%��7� �"������ �%���%�� "� �� �� ��� �$ � 7�� ����� ������������77 ��������� ��BDD 7�J���"7:���� � 7:��KRQ:�'"�8:��KRKM������8�����"�� ���� � �:� "� � �"��!DD� ���3B�� 5!8%��"� ��� ��� �$ 8�� �!8��!� � 78� ��:�"� ��7 �� � �������� �� "� �6�"�!�� "� ��8 �# ���� � � 7� �"����%������ �B��� ��� "����# $ �� �� � ��� ��86�"�"��� �68$%�� D �����7��� � "������ �� � ��� �8 ��� �%��%�� �BC�� "��"�:�"� �� ��"�"�"��"�������%���"�� "$�"7"������ :���� �$C�:�6��"7"�����"����7�%7����%���"������ "$�!��7 �� � �$ � 7� ����%���"�����C�B7D���� ���6���%�%�% ����78��$67��"�68�"��"�:�� ������78!� ������67��":� ��� "��":� "� ��� �� "�"�"��"76�� ��� �%�������67�� ��� � 8� �����D"D%�"��'�� � � �:� ����#����8"��������� � 8 �N�"��D�76�%���7%��"����7�%7��� � ����# $ ���"�"�"�"��"����"��� �D 7�� ��"�����:��"�����"�D � ���68�7 � �7�� ���$!����� 7:�8 �7 ����� ������� ��7�� �"�%D!�� ��� 68�"��"�� ��������� � ��� �� "�"���� "���%����8%�� ��"��� � D�76��"�7%�������������������������������������������������������������R��� ���� ## � 7��"�[�"��� � ������68!���!��8 ���$ ��� �:��"��6�%����[����3��� 78� ���Q���"���6���"�� ��[�� ����$ ����

Page 9: Pszichológiai eszközök

� L

6��"7"�����#��8������"� �� �������7�%7���������96� 77 3������7"�� ��$6��"77"��"��K���%"8���6�"�!7"��"� ������ :�"���"�"������� � ���������7� ������ ��O%�������� ��P��� ����"����# $ �� � ���

� "����# $ �� �� �� � �� 8�� � � � ���"��� �� 7� ���� ����%�"��� � 8��7�� ��N��� # �:�� �� ��"��� � �����"����# $ �������7�%���B� � 8� ������%7�:���� 7�"�"�������"$ � 7����� �������� ��"�%�%7"�� ��8 ������� :� � ��� � ��7�� "� "��7"�� 8B7��� � � � � �"7� "DD"7:� ������� 7� ���� 7� ������ ��C7�� %�:� ""� "� �� �� �� ��7�����7 �� � � "�%��%�%D"7�� �"����# $ �� �� �%��%7��7� "�"�6�!� �!8��%�%�!�� �C�B7DB�� �!8�7� "� � ���������%#�"K�� �������� ��7� � �����D$ �����"8"������

� �� � �7����%7��%�7"�� ��� �%���� � ��#���%�� $ � 7��� � "� ���������� � "7��#���"��"�������� ���$ �� � � ���� ��V� ������:��"�"��%�:���D��3�"��C�B7DB������%�"���D"7� ������D"7� "� "��6�"�3��7� � �"�����!87"�� �B� �� � � 7�� � ����� �� #�7���8%�%�"�:� "��6�"�!�� �� �� DD� ���67�%�%�%�"�� ���%DD�� ��� "�"8%�� �%� "�!� "� "�6����6���� � ���# $ ��� �6�"�%�%D"7:� �� 7� "� O �D ��� �N� � �P:� "� ����%�"��� � ���� �� "���� �� 77���B��B���"�"�"DD��"�%�"�"�%77�"����� � �� "7�"7�"��"�"�$%7�8 �!8��7��"�%�����"7�B�� � ������� � �:���7�����8%6��"�DC�� �����"���#����� 7�����J.� � �:��KQ�M��46��6��B������%�"���D"7� ��� �"�"�� V� %��"���"7� LW\3��� V� �"�%�"�"�%7�� $ �� ��� J�� 7���7 :� .� � �:��WWWM��

,"� "� "�����"�� ��� "� "7������ ����� �� � ���# $ �� ���%�"��!�� "� 7"���DD�������%���� ��%7�%D"� � ��7�C7�:� 3� "� � ���"��%��":� � ��6����"� 3� "�� �%�$6�:� ���� 9"�I�7��7����%�!� � �� � � 7� "� � �C� � 7� 7"�$"�7�D"7� ����7��"�� � ���� �B� ��� � �"�%���� �%��"�%7��"7� �� �$ 8�� 7� �� J� "� :� �KQKM� � ��7�� "� �D �� �����%$%�� ��� "7�$%�� $�DD"7���7�����%�$"� 3� ��� �BDD� 7 ���%�� ��� #��8��� �� � 3� ��7�� � ��D ��8���� � � ��6���:� "� � ���"��%��$ � 7������7 ��# ���� ��� �� � � ����BDD��6�"�!��J+����"7:�4����##:��KQKM�"��":� ������ ��%�����!8��!�� 78� ���"������7�"�����%�����7� �"���!�� � ����� :�� ��7 ����� �"�7"�����%������ ����$ � 7����7 ��� ������� ������

�"6��7!���8 �� 78� ��"������%�%7"���C�B7DB���6�"�!���3�"��������6���%���%��!��� 8� � "� D��� � �������� � ����� �����7 �� 7B� � 8�����:� "� �C�B7DB��7 6����"7����� � ��W���7� 7��%��!$%7"���%���%�%�!��"�"�� �������� ��"8"������3� "�7%�$%��"��� �� ���"76��%7��%�%D"7�J<"�������������"�:��WWWM���"6��7!��"������%��"���%7�6�!�����%�"����%��"�%D"7�"��"����8��������%��� �:��"$�7��"73 �"� �� ���� �� �� �$ �� ���"6��7!�� � "�%�%��� ��7�%"�:� ��� "� �"7:� � ��� �� � � � � ��� ��7�%"�� �"������� ��� "����8���B���"����� � � 7��B� �� ���"�"�D"7��%���"�$6���

)������ �������*����������

�9"�I�7� � ��7�� "� �� �� �� $!�� ��C�B7C��� ���������D"� � 78 �87 �:� 9"�I�7� �"�"� ��� � ����"��� ����6�"�� ���%��!��$!�� ��C�B7�� ����� �� ������7���8��"�7� "�"8!����� ��!�6����D��7��������%�������%�5��� � ��� �C7���C� � �������%�� "7��5���%�:�# ���� � ��:� ����"��� �� ��O�� ��%���:�"�� ���� � ��� � ���!�%��"��"�"�������7 6��#����!��"��$ � 7��� �:� ��� �� ��� ��� �78��$%�� D � "��"�� "� #����!��"�:� ���7����� ��� "���!3��7�%"���"�:� "� �� �� "��B�7� ����� ��B�N��B� � ���7� �� ���� � ����� �� �"87"��"8"������%�"���P�J'"�8:��KK���UL�����M�

� ���� ��!��"� #�� ��%7���7"�%�� "� �W�� �%"8� � $�7� �7�%DD� "� 67�� � ���� ���� ����������������� "�%���"�� �:�����"� ��C�B7C����� �� ����7� ���!$%��"�LW3"���� ����7 �������������������������������������������������������������K� � ���������%#�"�V�"������ � ��������"������%�%��� �����%�!� �$%�%���W�7 6����"7����� ��[��8 ��7� �C� �3%������"7�"�����"�8�� 7��7%������ � �# �#��%��� ��7��"��� �� ��7� %7��J%��"�%D"7� %���M�8�� 7�!�� 7��7�� �� "�!��J����� �� � �3� �� � �� 7:� ���3 7� :������3�"��5M�

Page 10: Pszichológiai eszközök

� R

� � 7�� ����� #B���������"�7D"7������6�"�!� ���V������7�� J�KL�:��KL�M������6�� ��� J�KL�M� 3� ��%���� ���� ��� �:� � ��D 7� ��78� �� 7� "� 8"�I�7�� "����%7���� #����"�!���7�� � ��7"�� Q3Q�"�"��� �� ��� � �:� "� 7 �� ��� 6��"7"��"�� "� ������ �� �"��%�� � �������:� 7"��$%D!��� �# � �� � ���� ���%�7"��������7��"�"�3"## ��6�"�E���8 ���8���3���"���:���� ��3�B�B�:�� �� ��8���3�� ���"8%�:�� �� � �� 7������3���B�� � �:�678���3� �#��86�%��3�� �� ���:� "�"��3�8C :����� 7�3�� �"�%����%�:�#�� � ��3�� �� �����

��6�� ��� ���B�� � ���B���8 �� 7�$ � 7�� �� �� ��� !��%$%�:�" ���"� �� 7��� ���� �� ��J���� "�"����� #�� � �M� ���%��"�� � �D :�"��B��%�����$�7 �����������7�$%�":� "� ���%� �� "��7�"���"�� J����� �� ��8������ #�� � �M� ���%��� ����� �C�� ������8 ��� ��7� :� ����"��� �� ��D����"���%�%�����%D�%��$":����"�� � ����� �� �� :���7"���!"7����7���"������J����"� "�"�����678���� � ��� �"�� �� ���M��2�8 ��$�������DD�J�KQWM� %���8�� 7�!��%�D���� �� �"��� � ���7� 7��%�%�����# ��C7� �� �"���8 �� 7�J����"�#�� � ��#���"�"�E�"���8"���:�#�� � �:�� �� ���M���

�8"�I�7����78��"����"��� �� �� �� � � ������ ���7"���!"7����%DD� ����� �� �":� �������"7�����67�"�%��"��J���"7:���� � 7:�����I��� :��KR�M��KR�3D 7�"� ���� "���7������6�"�%��� � 8��7� ��� %�� ��7�� � � �%��"������%�E� ����� �� 7���C�� ��78 7� � ��� ��D��7�������� "���� � ��3�"�D��8���%�:�� �� ��8��:�#�� � �:������5�%�:�8C ����678���J�"���� �� ���M� 3� $ � 7����� � "� 7�6�"��� �6��5�%�D"7� ���� �D � �� "����# $ �� �D 7�� � # 7��� ����"��� 7B�� ��� �� ����DD� 5$D!�� � � ��������� 7� ��� J���8�678:� ���"7:� (�� �:� �KQRM�� 4C�B7DB��7�� � �� B�� "��7���!� �6��5��B�� �6�"�%���� � 8��7� ��7�� "�� �"�%��%�:� ���� D��7������ �� �� ��$%�!�"����# $ �� �� �� � � � �:� � ��"��� �� � ��"�"�3�� �� ���7���"��$%���%��7��

�"�"��� �� ��� ��C�B7DB� ���$ ��� ���"6�����"7�� ��7�E�• ��� � � ��� ��C�B7DB� ���$ ��� ��• �� � �3�� ��#��6��#����!��"�• 6���"���6������� ���� � "7��6��• @7�� �%����� � ���� � ��7� ��• 4C�B7DB��� �$ � 7���"�# $��8��D 7�• 2%������%�%�7%�������� � ���• +�����D �786�%��• 1B��8��8��"��"��• ?7��7� � 7� ��#��86�%��• 2 ��C�B7DB� �����78��"���:� ���� �:�#"7�%�%��• 2 ��C�B7DB� ����6D$ ���������7��

�� "�"��� �� �� �%�"� � ��7� ��D 7� �%�� 7 �� � �$ �� "� �� ������� "� � ���� �BB���� '"�8�J�KRRM�# ������%�%D"7����"�"��� � ��� � � �E���8 ���8��:���� �:�� �� ��8��:������5�%�:�8C :�678��:�� �� ���:�#�� � �:�DN7�68"�:����� 7��

� "���� �� ���� � 78� � �� ����� ���� ��� � �� ���6�":� �"7�� ��� J�WWWM� "� %��"�"�O��7���� ��P��� �� �7 ��7 � ���"�"��� �� ���������$%D"7�J+�"8 3M� ���"�����B������� E�"�8C :� #�� � �:� � � ���� J��� DD�� �7 � ���� �� �%�"��%��V� S� ��"7��M��B��T� �"�"��7���%7��:�$%���:�� S6%�����%��:���78����8%���B�B� �����B� �� ���%D�%"�D"7�"��"7�� ���J�WWWM�%��"��� ����"�����B�B�����6��5�%�����"� �%$6���"�����!8!�7 6����"7����� � ���%� "�!�����4 � ���� )"� �%���� ���� "�"�6�:�� ����D��6���+� 8��"��7:���6�"�%�:������8��:���D��

9C �� ���8"�":�� 8�%���� ���� "�"�6�:��+� �3"7�"�:�"� �������7:���6�"�%��

Page 11: Pszichológiai eszközök

� Q

��� � ��� ���8"�":� ���� "�"�6�:��+� ��6�"�%�:���� �������7�7:���D��

��� ��� ���8"�":�&-.�:� ���� "�"�6�:��+� .� ���8��:�"��� ���7:� �S�����7:� ),31,:���� �������7�7�

+�78����8%��� 7� ����� ��7�6�6�:� � &-.�:� �� �����6�� %� ":�]�:��+�

�S�����7:�����"���7:�8��"��7:������8��:��

�%7���� 7��<�7��� &-.�:� 8����� 8�%���� � "�"�6�:�8��%�����+�

�S�����7:� ����"���7:� <1�:� �����8��:���6�"�%��

�%���YB�B��� 9����� 8�%�����B��"���� 7��%�����+� (����8��:���6�"�%�:�"� �������7:���D^�

�+[�� ��"_6 86��%���� �C�� %����%7�:�<1�[������������ ����7������8!� #"����:�),31,[�6� �7�%�!� ����7������8!� ����7:�]�[� 7��%����� �� 7�%����%� "��&-.�["�����"�� ���7%���D"�%��"�����"������ � �� ���� � ���B��� �� 7��� �:����%������ ��"�"�"��� �� �� �%�%7"��� ������� ��B�C�������%�����8�"����:� "7 ���%�����������D���%D"7E��

• ������� "� 8������� �!��!�� ������ ���� ��� "� Z678�3#�� � 8�� 7��7%������ � �# �#��%���B� �����BB��:���� �� ��

• "����7���������� ���� ���DD���������"������ ������7� � ���B�C������ ���� ���� �����������Z678��J�QKRM�"�7�"� ���� ��� 7�"�"�6�7"�:� ����"��� �� �� %����8�� 7�!D"7� 3� � �� � �Y� �� � �� 7:� ��"��"�Y� "7���!:� 7�6��8�Y# �C��� 3� � �� "�!���� 8�� 7��7%���� # �#��%�� �� 7� ��� ���� "�"�� ��� �6�"�%��� � �C� � � "� 8������� �� �� �� ��C�B7C���#����!��"����7�%"�%7"��� ��"�%�%�"��2�7���%��6�:�"�������"������%��� ��7� ��D 7�"��� �� �� %������� � ��7"���!"7� "� ��+3� �� 7� ��� � 8��7� �� J9"��8��7:� �KK�M� �7�%DD� "�8�� 7��7%���� ���� ������%���"�$%��J� ��B ������3� �� �C����8�� 7�!D"7M:�6��"7"�����"��� � ��"�������"����!� �$%�%����"���B���7������%�"�"��"��C�B7DB��"����"������%���7�%"����$ � 7������ �%�"��$%�� "�%��� 7� ���C�� "� �� �� �� # ���� ����D 7� ��� ���6�"� "�!�� �� ��#��6���� � ���# $ ��� � � "�%�!� �%�!������ � $� �� J&��� ��:� �KQKM:� ���� "� ��� ���6�"� "�!:� ���� "��� � �� # ���� ��� � "� "����# $ �� �� 7���%7� �%�� "���� "����%��!�� ��7�%"��"�� $%�:� ��7�� "����"�"��# ���� ����J.�� ���������"�:��KKKM���

� "�"��� �� �� � �� ���6�"�� �%�%�"� � %�� "� 8�� 7��7%���� # �#��%�� ��� "�"�"��� �� �� ���� ��7 �� �� 7���78%�"� �"�"��7�� "� ���7���!� ��� �� � �� ����7�%7"��� ������� � ��"�%7��C��B���7���� ��DD�� �� 7������� DD��5��57"���%����E�'"�8�J�KK�M��"���9� 7 ������67�"�%��"��J�KKUM����8%6��"����#�� �# �#��%��� ���%����� ������7 ���"��$%�:� �� 7�"��� � �� ���5��!��# $��8���7 ��� 8 � �:�"��B ����3�%�����!�� 78 7��%��"�"�� �� 7�"8"������ � "7��6�"�� 7 �� �5� "��"�� �� 7����"�"76�:� "� �D �� �� ���� �"8"��%�"� ��"�� $"���$":�#�7����$"� �� "� "��"��"��8%���� � 6�!DD�� � �D 7� "� D��7���%��� "� "��3����"$ � 7����� ��������� �� ��� ���� �� �"����7���������� ������ �� �C����� � ����%��!��7� � �:� � ��7� ��# ����"���"�%�"� $ � 7� ���� '�� 7 �����8%6��"��"$�7���������������� ��� � 8��7� �:��"��� "�"�D��8���%�� O�N��P:� �%D��!� � �� �� �B���7�� ���%��%�%�"� ��78��67�:� � 6�!DD�� �� � �����%��%�% ��7����%7�7 ���C���� ��� ����� 7����7���������� �����

�88��� ����� 7� �� �%D��"� � �� �68���� "��%����7� �� ������ ���� %��"�� � �$ ��������D 7� �#��"8 "�!������� ��� �� � ���"������8%�����86�%�7���2�78 �������8"���68���#��%���7��"�!���"�%�7�� "� �%���� ��� �D 7� � � ���� ������ ��� �� 78 �� �D 7:� ��� �"$%�� ���8%�"�� �7�� "� �� 7��� �� �� 2�78"�7%��"�� "� 8������� �!��!�� ���� ��7 �� �!�!�!�� 5��� �����:� ���� "�#���� 7 ���6��# $��8���"7"�!��"���B� �� ��7� �:�"� �� ���� �� �7 ��"� ���5��!D"7����"� �� 8# $��8��D 7� D �B��B��� "8"����� #67���!�:� �"�"��7�� "� �B��7��� ��� � ��#���%�� 7 6�%����"������%��� ��"�%�����7�%"�"�� � ���8��D 7� "���7����%7�"�!� ��"6�"�� �%�"��$%�� "�%�� J'"�8:��KK�M���

Page 12: Pszichológiai eszközök

� K

���$�������������������� ��������� ��������������� � ��� � "�%��%�%D"7�"�� ��BDD��6�"�!��BDD������7 7�� ��C�� ��$ � 7����� �6�"������ � �� "����!����7 �� � ��7���� "� �� � ����%��!� �7� ����6%��!�:� "� �8 �� 78� �D 7�� $%��!8!�#���"�"���"�:�"��� � ��� ���� $ �� � � ���� ��:��B�C��"��� � �����6�"�%�%�����"��� � ���6D$ ���������7������ �� ��B�� � ���7 ���%�3�%��$ � 7����� ���6�"$8�7��"7"��"� �� �� � ���:� ��7�� " ���� "��"� "� ���8��� � ��� �C�B7DB�� �!8�7� �%�"���7"�:� ���� 7�� � � �� $%����� "� � ���� ���:� "� � ������:� "� � �7 � ��� "� �� �� �� ��"�"�6�%�%D"7:���� ����D 7����"�7����%�%D"7��� ������%�"�����7���!� ���8� � ���� �� �� ������ �:�""�"� �� �:�"����%��!���7� �� "�%�%7"����� �� �� :�# �#��%�"� ��$"� ���"��� ����� "���!�:���7��"�� .� "� � �� ��� .�7� �� J�KL�M� � �������%���� "� �� ��� � ��� � � "� ������:� ���� "� �� ����%��"���� D ���� $ ��� �� �� �786�� "� #���"�"�:� �� "�%��%�� � �� ���"7� ��� �� C�� "� �� � �:�"�����7���"��"��%�����$ � 7�������%�67��":�""���78"�:�"���"����7���!���7�$�7��B���7����;�����78����87"��"��"�"�������"$ ����� �������� �� ���

.� "� � �� ��� .�7� �� �B��� ��� ������ ��D 7� "� %��"�%7��� "��6�"�3� J��"���M� ��7� ��� �� ���� � 7�� � � �����"8� 7"��7��7$ ���!�"�:��"$8�"������� ���� ���� �� ��5���������%��D :� ���� "��� �"��� ��� # �8�D���"7:� 6#!��%�"7� �"��� ��� 8C B� 7� ��� �� 8�� D "�"������ ����� �%��"�%�%D"7� �B��� 7 �� �W� � �� ��� ]�� �� 8��C� �� "�"��� ������� "� �6�"�!��8 � �����C��B7�� � ��C��� �#��� ����:��%������ "��W�� ���6�%7�����"�6������� ����� "� �"$%��� ���%��"���6�"����"8"���� � ��� �"��"��6�"����:� ����"���"������ ���:�"��� �� �� � � 7�7 �� �%$����"��"�� "� � �� ���� �� "��6�"�3D %����%�� � ���� �B� �� ��7� ����:� O%�� ����P� "����6%��!D!�� "8!8!� O������ �P:� ��8%�"7� ��� �� � 8C B� 7� ��� �� 8� �:� ��� B7D �%���!��� ������ 7���%7�D"��6�"��"���������� �D 7�� � � ��� �����7���������������:�"����6��"7��"���"��"���7$ ���!�:� 8 � "�7 �� �"��"��"���� "� ��"���� ��7� ��D #���%���!�"7�"�������� �"� ��������"� "�D "�"����� � ���� ����� �� 8�� �7 ��������C�B7B� DD� "�%��"�������78 "�$6�� � %�:� ����"��� � ������B�� � ��$ �"������� �D 7�"� #����!��"��"��6�"�����"�"��6�"���� ���� �� ������"�!� �68%�� ������ � 8 �C��� ��:� ���� "� 6�!DD�� "�%��"� � �:� ���� 7� �� � �7 �� #��$6�������7��%��"���67�"���

4���DD� ]"��7�� J�KLLM� "��7�!� ��������� "�%��� ���� �� ���"7� �� �D 7� ��:� ��������7�� � �� "��6�"�3�%���%�� 7 �� ����:� "� � ���� �� ��6�%7� "���� ����"$ ����� �"��"�� "��!�:� ���� ���8�D��%�6�� � 77��� � �����6��� # ��� � ������ � �� 6�!DD� ���� �� 7���:� ��"��!� ����%#��!��6�"�%����7����%��"�:�������� ���� �������!8� ��"7��������%���%�����"�������� ���7���!� ���8� � �����7 �� � ���� �� DD� �B ��5��D"7� � 67��� ������ ��$ � 1�� "�8�)""�6�� J�KK�M�� � %��"�"� #����"����� ������ �����"�� ����� ��N��� � �� E� "� �� � ����%��!��7� � ��"�� ��7����"�����7"���%7�� "�%��:� �������� 7� �� � ���68%�67���"7��!�6������8%6�� "� ���#��� ��"DD"7�"� �� �D 7�7�C7�������:� ����"�D 77 �� � ���� ���"����"����7����$%���:� "� ��� 7� �%�� #����!��"�� � "���!�� � 8��7� :� ��7� "� �"�!�%���7"�� �68$6�� "� � ��7� � ��J)""�6�:��# ��:��KLHM����

• � �� �� �� ��"�"�6�%�%7"�� ���� ����� � �"�"��#�� � �� � �� ������� ���� "��!�:� ����� 77��� � �"��67�� ���7� �� �� "� ���%��!� � ��7�D 7� J �� )""�6�� ���8� � ������� ���7 ��7 � �M:��

• 6�%7��%��!87"�����"��� �� �:��• �� � ��� � 6��"7��"�� "� ���7����� "��"�%�6�� �N�B8����� � ��� ���7�D :� "������

# ����$C�:� �� � ��� � 8C7�� �� �� �7�� �:� ���"7� D���!67�� � �� "� �� ����� �� � ���� �����"��%��8�"��������� �����"�"�"���

Page 13: Pszichológiai eszközök

� �W

)""�6���� � �3 ���� � ����7����3�����%��!������7�6�%��� ���� �:�� ���� ��7� �"��� �� ��� �� "�!��57��"�"�� �������7�6�%��� ���%��� 7��7:�� �� �� �"��"��"%��"������ ���� ����������6�"��:� ���$"��� ��� ����7�%�� "� �B�7� ��� �� "� ���8�� �� �� � �� �"���%7�� ���8%6�� "�� ������� "�"�� ��� ����7�6�%��� ���%$"E�� �� ��C7�� ��� ��B����� �"�"7����T�� ����������E� "�%�������������� ��C7�� ������� ����� �# ��T��������E�� �����7�����%�"8%��������7� ���"���"��� �7� �� ��� ���� ���%DD���� ]"����� "� �D �� D��7���� �� � �� �68%��"�:� � 8 �� �� ��# �� � �� � � O��� ��P� "� �� � ����%��!� ���6%��!D":� � �� �� ���� ��7� 7� ���� � �� � �������"� ���� ���"�"�� �������7�6�%������%�"�O�%�"�%��"P�� �$ � 7���"�� �# � ����� � �:��%������"�O �%�"�!P�� ��C8����� �� 8����

����7���!��"��� �!��!� ���8� � �����7 �����8�������#���!����%D"7����"7���!D%��%��"� �� 7��� �� 7� � � �� B�� D���� 7�:� ��� ��5�3��$%�� ���D���%7"����7������7� "� ���8���:� ���� �"7���"�����D���"��7��� �� �"���.� � �� J�KKKM� � ��7�� "����"�� ���8%�"�":� ����"������ ���3� !��%�� �%���"� ��%�!�"�� "� # �7���� �D �� ��� �$ � 8 ��� J#6��3D��I7M� �� ���7 ���"��"�%"�":� 7 �� #���"������ "� 7� "� �B�B7� ���C��� � � �� �:� � %�� 7 �� ��� ��� ��� ��� ��%��7�"� ����B���"���"��� �� ����� ����� "���!�7"���"��"�%"�"���# �7���� � ��D 7�"������ ���� �BDD��7�N:� 7 �� # ����� 7C�� �68"���:� %��"78!"7� �N�B8��:� #�������� "� � �� ���7#���%��!���� � ����� ���� ��� "� � "���!� B�� #�7!8��:� ���� "� �"�!�%�D"7� 7 �� �C�B7C�� �� ���%��!��"����7���!������ � ��"��� ���� ��!8D"7��

)""�6�� J�KKKM� � ��7�� "� ����� ���� 6��"7� � �� �68"��"�"7� ��� "6���"���6�:� 77 �� �� 7�� � � 8 ����� ��7�� �"������ ���D 7��"76������� � ��$ � 77 ��� ������ � �D 7���78����"7� ���7����:� ��� �� �� "������%�:� 8 � � #��8���"� 7 �� ��"�� � ���7���!:� �!��!:������%��!�����7�%7"��� ����%���%�%�"�)""�6��"��B� �� �� ����78$"E�O���78��"�������%��!�7���C���� � �� 7� ���������%��!���78��"��7���C��8��� ��"��� 7 ���":�� �� �"����7���!�7 ��"8�5��6�"�%���� � %���� #��"���� 7 �� %���� "�!� �%� 6"�D":� � ��� "� �!��!� "� �%���� � ����B��B � ��:� ���� "� �������7 �� ��� #B��� 78 ��� #��"���7"�� � �� 7 � � 77� :�� �����78� "����7���!�:� ��78� "� �����%��!�� �"��"��"":� ���"7� D�7��8"���:� � �� �� 88��� ���� 7 ����� ��C7��# ��� ������� 7�P�J�W����M�������6�%�������%���� �� ������� � �D 7��"���"�5�������:�"����7���!� ���"7� � � � "� �� � �7 �:� " ���� "� # ����� D � ����D 7� ��� � ��"�%� "�!� "� "�����%��!��!����!����

�����$��������������������� ��

�.� �7� ��� �67�"�%��"�� J.� �7:� ��"D"���:� )�I"�:� �KK�M� "� ������ ������� � ���76��� � � �D��7���� ���7����� #���"�"��� �� �B����� ���� "� �� �� �� � �� 7 �� ����:� ���� ��� "8���� � ��7�� D��7���� ��� 7 � � � � �:� ��� � D��7���� �� ���� %��"������ �%��� ��:� "88��� "��B�7� ��� �7� � �� � D �786�!� �%�"���� "6���"���6�"7� "$�"7"��� ��� "� $ � 7��� �� "� � ����7 ��� ��7�����"�!8���� ��������7�7 �:���"���������������!������ "�����"��$%���

2�8 ��$C�� "� �� ���� ����7�� �8�D ��� � #���%�%�� ��$"� � �� ��7���� � � � "� ���� →���� 7 � �� →� ���3� ���!� ���%�6�%7$"�� � ��8 ��� � ��7�� "� �� ���� ����7�� %�� ��D 7� ���7�����"7�� ��� ��� 78� � �%��:�"� �����#���"�"���"7��B� ��:���7�����"�"��6D$ �����%��"�����"�� ��� � ���� � "���!�"�:� ���� � � �� � "� �5������ � 7�� � � 8� �� %��"�����"�:� "�� ���� � � ��� 8��� �� �C�$ ����� 78� �� ���8� � ��#67���!$":� �������!����"�"��"��68%��:�"� ��� ����� ��� "� � ��7� �:� � �� �:� �%���"�:� %��"������ $ � 7�������:� �7#���%��!$"� �"7� "����%7"���� ��� � �C� 78�� %��"������!�� ��� "���!�� "� # ���� � ����:� "� �� �� "� �� �� ���3

���������������������������������������������������������������8�����7��7����,���"�8:��WWU��H��������������6�%�������%����7� � �":� ����"� "����%7���"7����"�7"��� ��7� ���$ � 7��������" "��"����":��"�"� ���8���"�����:�� %��"�O�B�P�D �78��%�"�6�%7�7 �� �8B7� ��:����� ��7� �����7"���"������"�7"��J�%�8�"���%������� ������"�4��� �� �����."�7�3�S6������ND 7M���

Page 14: Pszichológiai eszközök

� ��

%��"����� ��� �7 �:���� �� �"�������#�7����%������� 78$����:��������%�%�!������8 ���� ��7��"��� � �����"7��%���%����� ��"�"��"�%�":�"� �� �� ���"�"�%��"��� ����� ���"� ���8��� � ��7�� ���%7�6�!�#��� � ���78��%�%�"��B� �� 7 ��D �������$8"�J�KK�M�"��� ��������7�������7 7� ����%������ "�%��"�� �E��J�M�"�"## ��6�:�"� ���"�����7��7 �3���7�����$ �� ����"8$":��J�M�"� �� ��$ � 7���3���6��5�%$%7"���68"�":��J�M�"���� ����� � ����3���C�����:��JHM�"��� ���� �����%���%��������JUM�"��� � ��$ � 7����� ���1 78� ��D 7� "� ���� ����%��8��������7 7��� 5��� � ��7��:���7�� "� �� ����$ �B���� "����%��!� � ��7�� ����� D��7���� ����%������ �%�5� 8�� 7�!7�� '�� 7� 8�� 7�!�� "� � �� � �3� �� � �� 7:� D����3D��7��"�"7:� ��� "� ���!E� "� �7� �"����%�:� "� � ��7�� "� ����� ����%�$"��"��� �� 7 �8������:�� 77��� ���7�����%� "�!� ��D����� � ����3���C���������"7�8�� 7�!�:���7�� "� �8"3:� �3� �"��� �� 7 � #��86�%�:� "� �� �3� �"��� ���"������%�� ��� "� ���� � 7��":���7� ��D 7�"� � ������ ��C8������� ���� �� ���"�����"���"�:�""�:� �������� 7� �"��"���� ��#���%���"���68����!���"7�:� "��� ������:� "�7"���7���%��"�%�� �C����B�B8��������7 7�� ��#"$�"� 6�!�"���� ����� ��� "��!�:� ���� "� �� ���� ����7�� ��7�����%� "�!3 :� ���%7"���3 :� �#��"8 "�!3 ��"���� �������7���!�� � � � DD 7�"���8 ��D 7���� ���� 78N�#�7����%�5��

� � ���� ���:� # �#��%�:� � ������:� ""� "� ���7���!� $ � 7�������� "7��5���!� ���� � ����� �!��"� �������� � ��� � 77C7�� "� �� �� �� ��� ���� ��� ���"�B������ ��:� "��!�:����� 7�� � � ��"7�"� �!��!�7"��"��"76�%�D"7:�� ��7 ��� �� ��� 7�7"������8"��"��"7��'8 ��"������"�����#�����������������"������������������� ��J&�I �:��KQ�M�$ � 7��� ��"���"��� "� ���78��%���:� "� �� �� "�� � ���:� ���� 7� "�%��"�� �"77"�� "� �� �� �� 8B7�����#���"�"����"� J'� 7:� �KK�M��� %��"���#C���� �"76�%�� "� "� $ � 7���:� "������ "� D��7���� D ����%��"���D"7� J���� "8���� �� ���� �"��� ��!��� � "�%�� "�"���� %��"���D"7M� � ��"76��� "7�"������� � � DD 7��8�C��# ��6��"7"DD"7�"�%��"���D"7��J����� C7��"�<��"D"D%�����#���� :�" ���"� ����� ��!8D"7� � � ����5��"���7����"��"��� �����%��"���%D"7� ��� �� � # �� ��#��$�D 7�"�� � ��$���M� ,"7�6�"�3��7��6 7��%�!�� "����� D ���C7�:� "� ���� �7�� �BC�� �7�%DD� "� "7�6�"�67� �� ������ $6�7"�� �C7�D �� �� �� �7�� "�%�%�� "� 8B7����� #���"�"����"�"�%�%�"��$"�"���78 77"����"�"��"�"�E� "�� 8� �� �D��%�%���� � �7�7�:��"7%�����#�7B�C7��$!� "7�6�"�%�� �� "�7%�7�:� "�"�!�� � 8��D 7��%�� � ���7���� � �����:���7�� "������ ��� 8 �����������%DD����%7��"��%���� �D ���� �� �7 ����� ����� :�� �� ���!$%�"����8 ��%:���� �� �"��"����� 7� �!8�7� #C��7 �� B�� � "� #��� ���� #���"�"���� ��� "� �� �� �:� ���"7� $6�7"��� � "�%��!� � � � � "� �� ���� �7#���%��!�� "� �7� � �� # �8����%�%7"�� ���� "DD"7� "��"�"�%D"7:� ������ �6�"$8�7���� 7� ���� 7 �� ��� #��� �C7�� �%$6��� �� ���%�� ���� � � DD���� �� �������� �� ��7� ����

2�� 9�� ) I��� ��� +�"7��� J�KKKM� "� ���7���!�� 5��� ��� �� ��:� ��7�� ��� ����� S:�8�7"���6�� � 78� �D 7� "$�!� B7� �� �� #���"�"����� � �!��!�� ��� ���7���!�� ���� �C�B7�"�� 78� �7 ��� ��7���:�� �� ��� ���������3���"�������7�D"7�%��7"�� ���%��"�������7���������� ���� 7 �� �%���%�� � 8��7� :� "7 �� �� � �� 8�� J � �� 7�M� #���"�� � ����� ���3�� � �� �B�� "� �� ���� ��!8� ���%7� � ����%�86�:� �"�" ���� 5��:� ��7�� " ���"7� "� ���� ���%��"� #�7���� ��� "��D!�� ���"$��!8��� "� O �D ��P� "��:� ��� "� ���� ��"�"�6�!� � �� �� "�� ���� ������ �������������� ��$%��� � �� ���� ��� �� ��� ��"�"�6�%�%D!�� �B� �� � 7�"77"����� �� ��� 7���� �� 87 �� ���%� �:����"���� �� ���"� �� ��� �#�7���"DD�$ �� ��� �� "�%��� 2�� �� "� �� �� �� "� B7� �� �� #���"�"�D"7� � � ���� ���7����� � � ���"�����!8%�"���� ������ ��:�� �"�%DD��"�"���� 7���7�N�$ � 7���C���C���� ��"�� ���� ��� :�"� ���%�D"7� �"�!� ���"�8%� ��� ,"��7�!� %��%���7��7� �"7� 9"�"���� J�KKLM� ��:� "��� 5��� ����:��� �� �7����78 7� �� �D 7�� �C7���"77"�:�8B7��� �7� ���� �� �7�� %�� ��7� �6��� ����

Page 15: Pszichológiai eszközök

� ��

�� ()� ���������)���

����7������ ���7�5� ���� �"����%������6�"�%��7 ��#���"������"��� �� �����"��68"����%������7�%�"��� �� "� ���D���"� �7�%DD� "� � �%��%�� ���5� ���� ������D 7� � �C�� # ��� � � ������!����%�D"7� "� �68"��7� ���C��� ���D��!� "�%�5� ���� ��� �� ��� �786�"���� ��������� ������7 ��5�$%���� 68� "�%���"�� ���;���"����7��������� �� �%��%��"������%��� ����� 7� ��7��:� ����"�"6���"���6����78��"�"��"�:����� �� ����7���� �$ � DD�������D 7��68"������%�:� ���� %��"����� � ��� �� 7 ��"���� ��%����"�%�%�":� ������ ����� "���!��"��������D 7��"�� "��%���

� �68"����%�7"��7 ���D$ ������������6����%����"7�������� � ��� ������"7������� �:�"� ��D 7� D��7���� ��� � �� ����"7�"7"�� # �� 7 �C7�:� ��� ��78 7� # �����"7%�� 6�%7� ���� %��!�����BC�� � ��� ���%�"��"767�:� � ���� �� �%��6�� "� ���7��� �DD 7� "� ������ �D 7� "�� � ��7� �7�7���68"���6��7"�:� "���78$6�� "� ��� �� 77��� �BDD�B�� �"�%�$6�� �:� ����� ���� �� ����"7����%�� # �� ���� ���2�� ��"�7D"7�"�D �6�"�%���%�"����D #���%���$"�"�8B7������"������"�� � $��:���7����BDD�B���6�"�7"��D � ����7� ��:�"77%���7�%DD�� ��B ���$C��"����%7���������6���:�����"�������:� "� � ���#�� � ����7�C7�� 7�7��� "��!�:� �"�!$%D"7� ���� ��� �%��67�� J? �"7:� �KKKM�� � %�� "���"������%7����C����78 7���� 7��C���� �� ��#"$�"��6D$ ���������7�����"��!�:� ����7 ���"��O�"��%D"7P��%�"�����67����"6���"���6�� ��� ���"����%�� # �8����%���"�"��7�� "� �68"��"�"7�����68"����#���"�"���� ��6D$ ������������6�� �#��"8%�%�"�� � "�!��B�� "7�D"��� "�%DD�� �%D�%"��? �"7� J�KKKM� 7���%7� B�� #���"�$"� "� "6���"���6�� J7 �3�68"���M� ��� "����"����%��J�68"���M�# �8����%���B����C�B7D��� � ��������+,-. +-/!,0��0�+�!.1-�.��2�-�/13.� 24/53��6.�7.�20�8����7��-�00�7�/�������7��-�00�7���� � �,-. +-/!,0�3��6.�7.�20��� �.1-�.��2�-�3��6.�7.�20��4��7�����#���%��������� �C�� �� 7����C���������������� � ���� 7�#C������C���.%78�������7������� - ��� �$ ��� � � � �$ ������ � ��� � - ���C���� �:�8 ����!��� "�!� .C���� ������# ������� � ,"��"7���:��� ������ � .���. ��%���3�"�"�� ��� �"�"�� �� � � � . ��%�����68"����%�� � ,"��"7���:��� ����� � 2"�"�#��5�� ���� "�!�%�� � ,�������6�� � � ��"�� 7�%���2 ������"�)�23D 7� ,"��"7���:��� ����� � -"��������N�� �$ �����7���7�� 2"�"�� � � � �"���7�:������ �"� ��� �N�# �"8"����"�+�"����"�� � ����"����$"�6�%�� � 4��� "����7��%��2!8����%�� � - �� �� � � 4B77�N���� �� � ��6�"�!�� �BDD��� � "� �� �� �� �BDD� �����7 7�D��� %��!7"�� ��� � �� #B�:� � ��7 �� ����������7 7� �"�����E�"��� � ���6D$ ������68"����%��"��B�� �"���������8"�"�J.� �7:���"D"���:� )�I"�:� �KK�M�� @��"7"����� "� �� ���� #���"�"���� 7 �� # ����� 7C�� �68"���"�E�) 9�6S�J�KKLM�� ��7��"��� ����#���"�"����"�7��"��"�%��"����%�D"7�V���� 7���� � �D 7�"� �D �� ���%��"�� 3:�"����� ������7��"� �68"��"���� ��"��D"7�� � �� 7 ���,"�"��� �� � ��"��68"���� ����77� �� "�7����$6�:� � ��� 7# ���DD� "��7"�� "� �� ���� �!�%��7� � � ��C���B���7������%�"�"�����"��C�B7DB��#�����!#���������"�$�������$���!������ ���� � ��� ����� � ���� J� �:� 16�� ��:� �KQH:� 16�� ��:� �KQKM�� � �� "� ���� � �� ���"7� ����%�"����7�"�"�6�7"�:� " ��� "� "7�"7� ��� �� ���� $ �� �N� �"�"��� �"� ����%�$%�:� "�%3� #B��� 78 �����������7�"��"�� � �%��"���$%�:� 7"���DD� ���������D"� O��"�� � �D P� �����$%�:� ��3 ��� �� �������6%��!�� ��%�"�D!����"�"���$%��"���� ����� � ��%��"�%7���#���"�!�B7�������D��

-����%7�"�!"7�"��� ����#���"�"����"����%�%�% ��7 ��� ����68"����%�:�"��7�� ��$!��

Page 16: Pszichológiai eszközök

� ��

���6���%�$%��"��C�B7DB��#!D�%����"����� ��������� � �� � 8��7� ���? �"7����.�"� ��J�KKHM����8%6������!3���� �� ��!�#!D�%���7%���"������H�����!�:���� �� ��!����%D�%��!���� �� ��"�����"�# 77%��!�#!D�%7"��� �# � ���D��� ������%�"���U:�"���"�#�� ����� "���!�D �78��%�%�"�6�"�������78 77"����� �D 7�"��� � ����%��!��7� � ������%7��"�"87"���68"��"�"7��:� ����"��� � ��"6���"���6�� ��� �68"���� �����7 7� �� B�� #�7!87"��� � �68"��"�"7� "����%��!� # ������ �� ���� � � 7�� �7B� ��� "� "����D5��!�L� � � ���� J�8�� .� "� � �:� .�7� �:� �KL�M:� �"����� 7 ����78 ��:� ��7 �� �6�"$8�7��$6�� � ���� � "���!7�"�:� "� ��7 �� ���%��!� �7� ���� �68"���"7� 7 �� ������� �$C��� ;��� ���8%6�� ��� �%7��D � �� "$�"���� �B��B7� �"$%�� D � �����7 �� �6�"$8�7��"7��� ���7 �� #����!��"�� �%���%�"��:� "��� "�� "� #�� �� �� �%��$"� ��:� ���� ����6�� � �:� � # � �������� "���!�������������%DD^�"��"�!�%������ "������� �� �� �� �68"��"�"7� "����%��!$%7"�� ��� �� ���� � �� 7� "��"��"�"�� "� ���5��!���"��"�%"���E� "� �68"���� # �8����%�� �8����7� �:� "� �5������ ��8 ��D 7� $�DD:� "� ��7��� ��DD�� "�%�67���) 9�6S�J�KKLM�"��� �� �����%��%�%D"7��������6����C�B7DB� ��� �E�

• � ���� � �����%��!��!�����• �"76������%��!��!��D �����

� ���� � 7����3� �� ��6%���� ���6� �� �"���!� �"76��� �� ���� �%�"���� ��7� ����B�B� � �� 7 ���J+�78��$67��"��":� ���"7�� 77�7��%�� ���7"���������� ��%� �8"�!�%��%��!���"��� �8�7`M��

'�� � � �:� ����"��68"���6�%�� ��#"$�"�6�!�"�����B���7��E�"� �D ��������� "���!��J���� ��� ���� � 7���"D8"� ����"C��� M� �%�� ���� � "$�"7"�:� ��� � "� �68"���6�%�� � ��B���7���� ��6��%7�"� �68"�� ��C��$ :� ��������"8%�6��"�"�����7��� J+� 7#� �8:��WW�M��� �68"����%��#67���!$"� +�"�� J�KKKM� � ��7�� "� 6�!�"���� �D"� � ���E� "� "� �B� �� 7� # �8����%�� ���%7��"�"���7 ������� �:�"�� 78� ��� �� � ���"� �D%�:���� "�� ��:�� ��"���$"�"���������� �� ���� %�� ��#"$�"�����"�%����JB�� "��7���!M��N�B8����B���7���������"�%�����+�"��"�7����$"�"� �68"���6�%�� ���� ��� � �6�"�!� "��"� "� � �%��"���%��"� $6�:� ���� "� 76�� 6�� "��6�D 7��R� "��6���� �C� � � "77"�� "� "���� ���6��5�%7"�:� � �� � �"�� ��� � � �7�� � ��7�� "� ����"�%����#67���!7�� � ��C��"�O�68"���6�%����C��$ P��B� ����

)"7 �J�WWWM�"��� �� ���68"����%�%�!���!��"��C�B7DB����7� � ����� � �# �:�"���$!���"��"�%"��� ������� ���� �7�� ������ ����� ��"���7� ��"�� �������� ���6��"�����7������"� �� ���� ����7� �� D�7���6��� B��$%���%7"�� %��������� � �$ 87 ��� 2�� �� "���� ���"����!� �$%�%���"�� "��"��"�"����6�"��%�:� ����"� �� �����%�"�� ��� "��� ���� %������ J�68"����%�M�� �C� � ���� 7��B �� �7 �� ���%� ��J��78� ����"�� 8�%������ #��7�%������� ���� � 7M:� DD����B� �� � 7�� 8 �D 7�"��B�7� �D������"�� �� �D���$B����7� � ����� ��� :�������� ��� ���� "� �� ���� %��"������ � �� 7�%��!$"� �����"7� B�� �"�����!8��:� ��� ��"�� "� �8��� ���%7� "��"�"��"�%��"���C�B7C�� �� ���%��!���

���� � ��������7���!�����7�%�!���!�!��BDD��7�N� ���� � ��"��68"����%�����8���� ����"��� ���� ���� �� �BDD#�� � V� %����� ��� 7 �� %����� V� # ��8����7 �� �C�B7� �%�"��%�%�"�8������%� "�!�%�%�"� "87"�� �"��"�%"����� � '�� 7� ���8%6�� ) � 7� "�� ��� .� � �� J�KQRM���8 ��$ :�� ���� ��7��"��� � � �� ���#���"�"�� %�����7�N��� ����� �C7���C� � ��� S�� ����3�������� �����"�:� D��7���� �C���� ��� D ���� ����8!� �7� � �� �C�B7DB�� ��# $ ��� "���!��������� ������"�$"����%��$%��������%��8�����7��"����"�� ��7���B���7��# �8����%�:�

������������������������������������������������������������H�2"����%��V����"7� �$%�%�:�"� ��� ��"��B��8��8 ���D �6�"�������� �� ����%���������"���#�7��# �����"7�%�%�"��O�B����P���U�D��� ������%�"��J+&1M�V�"�"�$ � 7���:�"�������"�"���� 7��7� � "�%��"�J�����%��%7��"M�� ��%������"�D��� � �������� �� 7%��%�":�"����N� �� ����� ����L�"����D5��!�V�J��M�6�"$8�7��%���R�"�76�� 6��"��6�D 7�� ������ ��"�"�����"�:�"� ����������"�����"�D"7��"7��BDD ���BB���"����D��6��� 78� �� �����

Page 17: Pszichológiai eszközök

� �H

"� ��D 7� �%�� B�� ��C�� �� "� � 7��������� #���"�"���� "� �� ���� �� � �� ���� �N�%��"�%7�����7�%��"�:�"��� � ����� � ���"���� 7�"��6%���� �� �������:�"6���"���6���� ��������� �������� "��"8���V�#��"����3���7� 7�"��� ���� ��!8���B�� "��7���%�%D!���%��"!�� �� ��� �������6��5�%�:� �$%�%���:� � "���!�:� �� �� �� ���� �7 �� �68"���� "�7%�"�%�"���"7�8���67�����"�"���7�:�" ���O �8 ��# $$ �P��68$6�� � � 7��"��� �������6%��!�"�:��"$%���� �� �7� ������%������ ����� "���!��:�$!��� "�$6�:� ����D��7���� �� �D 7���� ���"7�#���� "�%�7�:�����#����� 7����

�$ �������9����:�� ������ �C�B7DB�� "7��5��5� ���� � �� �"�"$%7� # � "������� ����%�"��� � 8��7� �� ����� �� ���� ��� � � �D � ��� ������ � � �� ������ � �� &6��� J�KQUM:� "��� ����%����� ��!�6���7�� ������D"7�"� �D �������67��%��!�� ���7�$%D!��� ������"��� �� ��� � ����"� �D ���#"$� �� ��D 7�� -� � � � ��7�� ��78 7� #"$D"7� ��"�"�6��� "� 57�� #�!��� ���������:� "� �� �� ���8� � �� �����%��!�Y�� ���� � 78� � �:� ��� ���$6�� "� � ���� "8"��%��!� ��� "� �� ���%���Q�# 77�"��%�"�� � ���� �� �C�B7DB�� ���"7�%��!�� ��7� 7� ��� 7 �� "� � #� S3��7����� "� ���� ��"## ��6����7� � � ��C�� "� D ���� �� $6�"��"!� "����7��%�������6�� ��7�$������ �C�B7DB����7� �� "� #���� 7 ���6�� # $��8��� �"�"�"� �� �"�����!8�"� #���"���"7� ��� � �"�� ��6�� �� 78 ��D 7� $ � 77 �� � ��� 2�78 ����� ����� ��7����� #����!��"�� � 78� �� �� �"7��"�����"�D"7��

������%��!�"����� �D 7�� $������ �� 8�������� ���:���� 7��%���� �� 8��� ��B���7 ��D 7�"� �"76�%��"�� ��� � ����� S DD�� �%�7"�� "� ���� ��� � D ���C�� �%��"!� D � 7 ��� $ � �� "��8 �� 78� ���"�"�"DD���7�$ ��� �� �������7� ��%�$%������ � ��7 ���%�:���7��"����� ��"����%�%�"���� "� �����%��!�"�� �"�����"���� O�����"�!� � � "7��6�P�� �� �����"�!�� � "7��6�7"�� %������7�$ ��"7E��

• ��� � ��'�"��B� �� 7� � ���� "8"��%��!���� # � ���� � 78� � � �� #���"�$"��"�%D"7:�"������%��!�Y�� ���� � 78� � �� "�%�%��"� � �����N�B8�� �� :�"� 78����73:�"� ���673����"�� � �"�����8 �� 78� � 7�K�� � ��C����

• � �� � �� ''� �C���� �����"�%��� �"��"��":� "� ���� �� "� 7����� ��# $ �� ��� �� 8��D 7��C��B�87 ��� ��7%�� "� #"$��7%�� �"7� �C����� �� :� " ��� "� �5������ ��� �"����8%��� ��B� � ���"�#"$�%��"���B�������67��%��!���������8�7%��!����

• ��� � �� '''� "� ���� ���B� �� 7�D ���������"�%�":� "� ��� ��"��� �# � �� 7� # $� ������7�������� ���� �� ��D��!�#"$�"�$ �� ����� ��"������"�%��"����� �C�C7���"$%��D ����#���"�"�"�7��!�:�"��!�:� �������"$����D 77C7�:�8 �"��� � ��'3�� �� �� 7���D 7:� �"�#���"�"�� �"�����"�D"7� �"7� "� � ���� ���� �:� ��� �"$%�� # ���� ��� �� ��C7�� ����DD� � ���� �%���%�%� �%��"� � ��� ��� "� "��"��"��8%���"�"�"DD� ��7�N�� ��"�!���%�%�����"�� 78� ��� ������ ���"����:� ������6�%7�����%D"�� �C��C7���"$%���� �� �7�� �:�"������%��"�����C������# $ ������"D%���6���

� ��8 ��D 7� "� �C�B7DB�� "7��5��5� 7� � �� $!�� � �� ���E� "� ��� ��� ����"$ ���:� "�"6��7!��"������%��� � � �"��� � ��'������"�%���#���"�"��#��� � �D 3��� ��� ����� ���� �:�"� "��� ����"$ � 7����� ��������� �%���"�!� "8"���� "� �� � �� ''� #���"�"�� 8���7"7��%$%�"�6�"�7"�:� "� �� � �� '''� � 8��� "� �� � �� � 7��%���� #���%�"��"� 3� ���� 8��� "�%�� 3� ��7"���!�"8"���"���"��"�%"���������������������������������������������������������������Q� �� ���%���V�"�� �� �� �� 7�5����%��"���"��K� 78����73� 78� ��[� ����7� 78� �:����67� 78� ��[�"�� �� ���!����!�� �� 7����8 � ��� 78� � :�� � �"�����8 �� 78� � 7�[�"�7 �3"�"�"��"������ ��"7��#���"�"���"��J�������� ����M��"D%���!��8 �� 78� ��

Page 18: Pszichológiai eszközök

� �U

&6��� J�KKKM� 5$"DD"7� ��� ���� %�#��!DD� ���� ����� �%��� "� �����%��!:� "� �� �� �� ��� "����7���!� B�� #C���� ������ ����� � � ��� � �"� !��"�W:� � ��D � ���#�� � # �#��%��� ��� D ����:�# � "�7%��"� "� ���5��!�:� 7 6��3���� ��!��"�:� # $��8����� ��"7�� ��� ����%���� �"76�%��� ���7��� � 8��7� � ����� ���� ��7��"��� ����78 7�#���%$"��%� 6"���"7�"�B7# 77�"��%��B7�����"�#"$# 77�"��%���������%������� 78 7��%����6�"�$":�� �� ��"���7 �D 7���B� � 7 ����B7�����"��������%������7 ��OB7�P����O ��C���N�B8�P�7 6�%���� %�!"���"�:� � � ����3� 78� � � �:�7 6����"7����� � � �:� 7�� � �� ��D�� "�%��7"��� ��� � OB7�P� 7 6������"�� � 78� � �:�� �� �D 7� "� $6�"��"%�YDC7� ���� � 78� � �:� "� "��6�"�� � 78� � �� ��� "� "��7���"� "## ��6��� 78� � ���� #���"��"�7"�:� ����%��"�$%�� "� ## ��"7��"��� �����6���� ��� "� �"�"�"DD� ��7�N����7����� �� �� �� 3� ��8 ���8��:� ��%�%�:� ���%7����%�:� � �� ��8��� 3� "�"�$"���� �O ��C���N�B8�P�7 6������"�� � 78� � �:�� �� ��"� � S6"���%��"������B��8��� ���"�����"����"## ��6���"�� #���"�$%���"�6�D":� "� �%��"�������6���� ����"�"�"DD� ��7�N� �%��"�� �� �� �� 3DC�� ���:� B�B�:� DN7�68"�:� ���� 7:� ��������:� #����� 7����:� �%7"���:� � �� ���� 3� "## �����"�"�$"��� 2��� "� ��DD� �� ������D"7� "� ���7����:� 6�!DD�"�� ������D"7� "� �%��"�� # $��8���������%�$%�:� 8 � "� �������%���� "## ��6���� ��� �%$%�6� "�7"�� "� ���7����� # $��8�� :� ��� "��78���86"������6���� �� ����� �%$%�6� "�7"��"�����%����# $��8�� ����%��"�����"����7������� �� �� ��� ��� "� D%��%�� "� ���%���� �� �� �7 �:� � �� �� "��"� ��7"���7"�:� ���� 7��B�C���7� �� �B�� �%� "�67�� �� D��7���� �%��"�� �� �� � �:� �"����� "� ���%���� �� �� ��D������$%����"�%��� �C7�������%��!�� � $����2�8 ��$�7 ����7� ����"��B� �� ��%D�"�#���"�$"�B�� ��&6�����8 ��$ �"�D���!��"������"�"�"DD� 78N�"## ��6����!�E���#/.�57/+/�+33�!-,0.!� � �;�0"�!/<=>20.!�� � �+7+0+??'��16@�+33�!-,0.!��� � � � �%��"���� ��%�����������%����"## ��6���� � � � � � �%��"���� �� ��� � � � �%��"��# $��8���� � � � � � � � � � �������2��%������ �� ��� � � � 4B�7� ����� ��%�����6�"��"%�YDC7� ���� � � � � � 4��7������� �� �������"## ��6���� � � 4��7�����# $��8����

�� � �������� �� ���7��# $��8���� 7 � �

+ 7 ���6�"7�� �"�"������ ��"�"�"DD���7�N��� �� ���� ��%���3����# �8����!3� � �"76�%��"�"�"������%��"�%7��3���� ��������"�D���!��"����� 7��%�����"�� 78� � �E��� ��%���� � # �8����!� 78� � �:�� �� ��"�� ���������"76�%���7� �"��������D�7%��!����%��"�Y�B�7� ����� ��%���� �7��� 7 ������%7�"�"��6%���� �������������� ����� ��%�"���%�%�"�"�"�6������ �%��"�Y�B�7� ����� ��%����"��"��B��# $��8������%7� � �"�����"���� ���7���"�"��"�"����"�� � � � �%�"���7"����B7����7� ���� � � �� ���&6���� � ��8 ���"�����67��"������7 �� ���� �����

• � ����67��"���� ��7� ���� � � � ��7�� "� ����%���� ��� �� 8�� �� "�"�$%�� "�����67��"������7� 78� �� ���C������7�%7��� ��������67��%��!�"�"���$"��

• � �� ���� ����67��%��!� � �C7�� �C� � ��� �"�"�"��%����"� ��� �% "7�����%����"���C���

• <��������7� 7:� ����67��"���� �"�����"�D"7� �N�B8��E� "� �$ ����D��:�������������������������������������������������������������W�� �"� !��"�V��BDD� ���� � �� �� ������ !��"�����������%����V�"��%��"����8 � � �� �����D � �� �����"��6�"��� 78� � ��V�"��C�B7DB����"����� 78� � �:�"�"��7���"�"## ��6��� 78� � ��V�"�� �� 7����J �� 7��� �M��� �� �7 ��� 78� � ����� ## ��"7��"������6��V�"�"����� ���:� ���� "�%��"��� ��C7���B�7� �C7�� �

Page 19: Pszichológiai eszközök

� �L

B7"�%� ���D��:�68�"��%�D!�:�#��� �� � ���D���"��C�8�����"�� ���������#��%��a�"���� � ��%�!8��:�"�"�����67��%��!��

• �� � ���!� ����� �"�����67��%��!���"�����"���• �"## ��6��"���7 �� "7�$"���B7���� �� ��"�B7����7 �����"�"�"��V�"�8��� 3

�������78���86"����"�"## ��6����7 �����%77"���%���"�:�"��!��#C�� �� 7C����� 7 ���• � �������%���� �� �� �� "� �������%���� ��7 �� ���"�"�"�� V� ��"�� �"�"��� �%��"��

�"�����"�D"7���� 7 ���������%���� %�#��!� ���� ��� � � � �� %����"7"�� # �� <"������� ����67�"�%��"�� J�KK�M:� "� ��D 7���7��7� � �� ���� "� �C�B7DB�� 7� � ��� ����� ���C� �� "� �� � �� �������� ������� ��������� "���������7�� 7��B�����

��B� �� ��%D�"��"��"��""� ���� ��� �� ���)%� "�!:� ���� "�"�# ����7���"��� 7��7� "�"867�:�"��� �� ����7����3�� ����$ � �D����%��"!�3�# ���� ����� ���%��� "�67�:�"��� ��"�"�"��� �� ��� !��%��D��"�7"�T� "�"��B�����7���"�"��� ��7�$C�:�"���"� �����7%�������%�� ��# ����� � � ��� � 6�"�7"�� J���� ���$8"� �� � ����3���C������ ��7� ���!$"MT� "� "��!� 7���"��� 8���"����7�������������������� � ��J.� "� � �:�.�7� �M��"��"�%"�%�"�"��"��"�"���

����. +-.>/0�4��2�/0� � ��. +-.>/0�4��2�/0� �.71/-=>�� >2�+0�� � ������ �+33���1-24/5� � @>���-�!�

�'7� �� � ��� � �� � �� � � � � � 2�7�"# �3�� � $ �� � � �� � ������� ��N� � ��� ����� � "����%��!��96��"� � 1��D 7�� � � � � � �� ��6%�����7� �3� � $ �� � � �� � 4����� ��N� � ��# ������b� � �� ��������� ���� "����%��!� � � � � ��7�"# ���� ���� � ����7���� � 9�## � 7��3� � � � � ����� ������ � %�"��"7� � � =��"�%7��� � ���7��b�� � "����%��!� � "��6�"�� � � ���7������ � � � � � � � ��������

���<"�����������67�"�%��"�����"������ �%����"## � 7�%��!���8 ��$ ��������������������� �� ��6��"7��"�����"7�%��"�%7�����8 ��D 7���78����7"�:�� ���"��"��"��D���!��"�:� # $��8���:� ����%���� ��� ���7����� � ���7���� �7� ��%�%�%�"�����8%6�� "����%DD"7��%�� ���� ��� 2"��� 9�� ) I��� ��� '�"D �"� +�"7��� J�KKKM� "� �� ���� ��� �� �� � �� ��"D���%�!�� ������%�7"�� � ��7��� ��# ���� "�:� ���� "� ���%��"� �"�!8!� ��� �� �� �� B�� "7�D"7�� �� 7 �� ���%��"�� J"� "��7�!� �� � � �� � ��7��C�� "� �� ���� ��� �� ��� � ���7�$%D!��"�7��7"�M:� �%�# ���� "�:� ���� "� �� � �� �� �"�����"�D"7� � � ������%�� ����7� �C�:� � ���6�!DD�� D���!��"�� B�B����C7�� ��� � J"��� "� ��� �� �� �:� "� �� �� 7 �� D��7�6��"�� "� �D �����%�%�����%7�"8"����7"�:���� � ��%�!8�"�M���� ���7����� B�� "7���� 7 ���"�� �� ��� ��7� ��:� "7 �� "� ���7� # $��8���B���7 � �� ���7�$%D!�� ��� � � �$C��� &��7���� #��"��"�:� ��� �:� "�����%��!�� B�� ����DD ��� �7 �� "� ����� ��� ��C��$%�%�� ��"��:� ��7�� �%����� � �%��"�� �"�����"���:� "� �7� ��� "��%��������� ����7 �� ���%����� �������$ �� � �� 8���#�7����� � � �� $%�����"�����7�6�%������%�:�#���"�!�B7�� �� ��"�"���%�%D"7�� +�78��$67�� "��":� ���� �C� �7� � �"�!� �� ��������7�6�%�67�� ����7�� "�"�6��� 5��:� ���� ������� �%�� "� ����� �� C�:� ���"7� #��67��

Page 20: Pszichológiai eszközök

� �R

��78"78!$6��"� � "�%�7�:� ���� D � � 8 7�7 ��� @��"7���� "�"�6�7"�� ��� "� �� ������� �� �� ��%��"�%D"7����%����7���"����#���%�����������"������� ������� �� �� ��%� "�!����%�"�:� �� ���� ��7%���"�� "�"���"7"�� ��:� � �� � �� ��7%��B��7���7"�� J"���"����M�#�� "�67�� # �� "� ���� ��� %��"���� 8�7"���6�� � ��D 7:� ��� "� �� �� "� # $��8��� ���%7� ��� � "�%���"DD"��%� �%�7"��� � # $��8��� 7 �� ��78��� ���":� � �7 �� ������ �%���%���:� ������6��� ��!86���:�5$�"� �� �8�� ���2�7���%� "�!:� �"���8 ����� 7��"��%D����:��6�"��"�:�"��"��"��"��":� ����"� ������ "7��5��5���8 �� �� � 8��7� ��� ����� ��� � �D ���� �� ���������������( %���:����A�������

:� �$��*��( (������A:$#�����

�� �� �� �� $ � 7������ "� �B���7 ���� ������ ��� �C�B7DB�� �6��5�%�� �C�B7D��� �� # ����� ��B �������78����8!�� �������"� �D ������������������������ ������������%���%�%����� �%���"�"��:� �%������ "� ������ ������� �C�B7D��� ��� %����$%�� �����D �� '8 � �"���!����D���%�E�• ����7�� ��������� �� "� ��� � �� ��� �� � �� ����7�%�� ���%� �� "� �C�B7DB�� �B���7 ����

������ #���!#6�"�� ��� �68!�"�:� �� ���� 7� �%���%���� �B� � ���� 7����7� �N� ��D 7�J.�����7:��WWWM:��

• "� �� �� �� �� �� � ��%�%7"�� ��� � ����7 �� B�� "��7���%�"� "� �C�B7DB�� ������� ���7���J.� "�7�:��WWWM�"�%��"�������8"���D"7�"�%���%����%���� "��"���D"7:����8%6��7"��!�D"7:�

• "�$ � 7������C�B7DB���6��5�%��B�� "��7���%�"�"��� �� ��� ��%�"�� ��7:����� �7���%#�"���"����6��5�"7������!��"���6�"�%���D"7�JZ �� :��KK�:�.� I 8 �:��KK�M��

�,"� "� �"�� ���%�� ��#6�%�"��� � � ��C�� "� ���� �7��:� ���:� "� "� ��� 3� �� � �� !����!�� � 8� �O8��"���P�5��↔� ����"� "��7�"�% �� #��86�67�:��"���,6� �O# �#���"�!P���78��"�% �E� O����"� � 7� 8���� ����%$":� ���"� ���� ��:� ���� � �� 7�P��"�"��� �� ����� �!�!� ���� ���� ����7� ��� � ��"�%�$6�� "� �� �� � ��7 8� �D 7� D�� �� 8��� �� ���� "$�"�"�7"��� ��%�"�D"7�H:��"���9 ��"�� �37%�:�"��� "������������ 7� 8���� ���%���E����8%���%�:�� � � �:���N�B� �:� �%��:� B�B�� ��� �����5�%���� �� �� ����� �!�!��"�� ��7� ���!�� ��"�"�6�%�%7"���B���7 ����7"�����7"�"�D"7�.�����7�J�WWWM�� ��7���%���

��� �� ����������� �� �������������%&������� ����3� ������D"7�������!�6�����������%����� ��!�6���� 3� 5��� �%�$%�:� "� �� �� �� ������D"7�"� �D � ���BB���� �"�����"��������%�"�%D"7� %��7"�:� �%��"�� #67���!�� D �B������ � ����%�7"��� . ��7�C�� "� �B���7 � �� "�%�"��# �# 8 ���� "� �� �� �� ��78 77"��� %������D 7:� ��7����%7��%�%D"7:� ����� ����D 7�� ;���#���"���7"��"� ��"�%8���"�����"�����%���%�%�"�:� "� � � � �:� � � � ��7B� ���� � � ��� �:� "�8C B8�� � � � 8�� �� ����"�����%�%7"�� � 78 7��%$%�"�� "� %"��%��7� D �C�:� "� ���� 7:�DN7�68"�� ��"�"���%�%7"�� �%���%�"��"�:� �"��� # ������� ��� "� 678��� 7B� ���� � � ���� "� ����7�"�����%����"�"�6�%�%D"7�����������%DD�J.� "�7�:��KK�M���� �6�"�%���� B� � "� �K�3�W�� �%"8� 7�6�"��� ���%�%7"�� �� ���� ��# $ �� �D 7� ��� �� ����������������������������������������������������������������H� ���� C7��"� ������"� ���# ����%��"E�"�� �"7�����6��"��"�5"�������5�%��"��"�!� "$�"�%��"�# � � � � :�"���� ���6����8C B��� ���� ����"��%��"� � :�"�#� ��"���6�����BB7����"�7�%��":�"��"7���7��6����� �� �C��������"������5��5��"����"��U�"���7��6����7���"�# �#��%��� ��7��"� �D ��"��B�C�B�� ������J ������D"7��%��"�M����%��"���"�����"�D"����� �"����$"�� ��"77"�������:��"�����"��� �� � ���"�67��O���7%�$6�P�"� �� �C7�7 ��� �# � �� 7�

Page 21: Pszichológiai eszközök

� �Q

"7��5��"�D"7�D �B� �� ���%���%���"����$"�� :�8 �"��UWW3"���� ������ 8� ��"77"��"8"����"�B�� "��7���%��� �:���� "��7�!�����%�"����#����"��"�� � ��� �D � ���� � ���# $ ��������7��� �%���%����!�� ���� �������� � ��8 � �� .� "�7�� ��� ,"�� ���� J�KK�M� � �%��"���%�"E� ��������%76�� ���D"7� "� � � � �Y� � � �� � � � � "� #��#�"�� ��� 7��� �� ����� � �BB�� �� ������������:� ���� "� 7 �"���� �� �� �� 7 � � � �B��87 �E� "� #����� 7����� ��� #�� � �� "� 7��:� "�� �� 7���� ��� $����� # � %D���8%�� # ��� �"7"��%��� "�"�� � 8��� "� #��#�"�� � ��C�B7DB� ���$ ������ �%���� � �W�� �%"8D"7� "� �� � ���# $ ��� 7����"DD%� �%���:� ��� "� 7 � � �B� ����"$%����%�������� ��� 7 �����%DD���5��5�D!������ � �3# �8����%��� � 7��%�� ��� ��7�%DD�"�O��D �����P���%7�%D"����!87"�� ��J.� "�7�:��KK�M��

��� �� ���6��5�%���BB�����C�B7D��� �� � ��$"� # ��"� #��� �� �� ����������!�6������6��5�"7������!�6��� . ��7�C�� "� "�"��� �� �� � ��7"���!� �6��5��B�� B�� "��7���!�����%�"����� 8 �D 7� � � �""��"�"�"�# �� ���� ���786��"�:� ����"�"7������ � �3�"�"�� ����� ��N 7� � ��7"�� ��3 ��� �����:� "����# $ ���� �"��� �B���7������:� ���� 67�� �%���"7�"��"��" "�!��JZ �� :��KK�M���6�!DD���� �D 7�#����"���������%�"���7%�� ��"� � 8 �� ���%����� � 7 �� �����"�7�:� ��� 7 �� ��� �N 7� "� �%���� 7� ��� �� �� �� � ��!� �"�"��� "�"�$%��� �# � �� �7�� "� �6�"�!� "7�"7� ���7 �� �� � �3�"�"��"�:� "7 �� � ��7����%�� ���#���"�!�B7�� �� # �%����%�%�"� ��7� 7��%�7"��� ���8%6�� "� ���8�� �� �6��5�"� � � ����7 �� �� � ���� ���7�C�� ����B���7 � �:�"� ��D 7�"�����%���J��78$6��#�7���� 7��%����M��� � �� ��#��86�:��"$8� �BDD� ��� 7� �B���7 �D��� � �� O� �N�7�P� "� �!D"7� #���!� �� � �� � ��7"���!�#���"�!�B7�� ��� � �!8� �� � ����� � ��:� ���� "� "8���� 7� ��N� � �7 � ���� ��7���"7�� ����� �"�%�# 8���"��"��"�"�����"��C�B7D��� � �����"�7�����%���

=��$�7� ���� 7� %7�� � 8��7�:� "� ��� �� "� # �#��%��� �%���"�$"E� 1��"�8�� J�KQWM� "���"�%�$":� ����"�#������7!����7�����BB�����7 ���"�"��"��8C B��"��!�"7������� ���D 7:�&������J�KRWM��%�#����� ���B��� ���6��6��B��7��:�" ���"� "�"����"��� �� � ���6�"$8�7�%�"��7���"��$%���%��7:� "� # �7��� �� "� �� �� ����7�"��%�"��� 6����"�:� �#��"8%��"�� � ����� �"��� � J�KK�M� ��"��"�%"� "� �786� # �#��%��� "� O�"$�"P� �� ������:� "� ��� "� "7���� O���� 7P:� O"�"�P������ ������7:�8 �"�� ��"�"�"DD�� 78N� ��7� ���B���%����"��78�"���%��"8"���D"7��

("�� ��J�KK�M�5���B�� ���"��� �� ���%��"����7���6����7���"�� ��B �������:���7��"��� �� ������� "� D���!��"�� # �#��%��E� 7 �� ������ �:� ���� "� �D ������ �BB�� "�"����"��� 78 �� ���"��� �� ��%������� :�8 �"��":� ���� � ��"�"�"���"�� ���"7��"�!���$"�� �:�"��6��5�"� "8� �"D%����"�� ��� ����%���"�� �"�$"�7"��� � ��7���6����7���"� ��78����8!�� "7��5���%��"��� �� ���%��"�������"��D �B����� � �������� �� ���%��"��� ���� ���������%�!�B�� #���"�!��"8�"��B ��5��D"7��"��"��7� �� 7����� �$ � 7��("�� ������ 7��7��J�WW�M�'������ ������N��B7�� ��

� ���� � � 7� "� 8"�I�7�� "����%7���� #����"�!�� ��� ���� ���� "� �%��"8"���� � � ����"DD"7:� ���� ���� 7� � ��7� �� �%��$%�� ��� "� �� �� � �:� �� ���� ���� 7� ����%�����"D%���%�����6�"�%�6�"�:�� #���%�6�"��J�������"7�J�KR�M����6�"�%����"D%�����!��D ���M��� �%��"8"���� � � � � ���� �C�D 7�6��"7"����� ��"���!8����%����"�����%��!8��:�7 �� � ��� �������7���6���!���� %��� ��7�C�� ���� � ��:� ����"� �������B7�"�%��# �%�8�!� �D ��B�� ��������� #���"�� �N��� "� #%$8"��"�"�� ��� �7���$"� #�� ����:� 8 � "� �5��������� ���!���!�#�� � �������7 ���68$"� �� �C�7���

�� ������������� ��������������B������������ �$&����

�4 �� ��J�KK�M�"�������!��"����8 �� ������!�!�B�� ��������D 7� ����$"E�O-� "�"� ���7�"� �� � �� �� � 3� ��"���� �D 77 ���� ��� "� �� � �� 3:� "� �%��"���%���S� "�%��"�� �:� ��:����� 7� �� �� � �:� �����:� ��:� ���� 7� "�"��7� ��� ���� 7� ��D!�� #��� 7"��� �"�!��7N���� ���"�"��"�7�:���� �� � ���"7�# $ �����"��"��P�JH�����M�

Page 22: Pszichológiai eszközök

� �K

� �%��"�� �"�����"���� ��� "� �� �� �� ����7�%�� �"��"�!� �"76��%7���� "� �"�����"���� ����8�� 7�!$%���"��$%��� � "�%��!7"�E�"� "�"��"�����"���%�6����� ��DD��"� ������ ����7 ��"��%���� ��7�� ������� � �"�!� ��� ������� $ �B��:� "� 6�!DD�� "� ����� � ����7 �� "��%���� %��"���� �D ��C������� �6�"���������8�� 7�!���� �� � ���%� ���"�!�����7�6���%���%�"�"��"��"��"��":� ���� $!��"���"�� � �� 7 �� "� O��D 7:������:� ��:������� ��� ���"7P� ��# $ �8�� �� �� ��� ��%�%�":����"��"�������� ��� �� �� 7������J4 �� �:��KK�M��

2%���� "� �� �� �� �%��"�� B�� �"��!� � � ���:� "� �7� �"���!�7"�� ���6%���� � ���� �C�D���#"�"8!:��BB� 7�� ��"�"��"����� ���� 7 ���"7B� ���#67���!$%�� � ��������(����%���� � �D 7���78 7� ����� ��� ��� �� � ��������"�� �����7%���� 7 ���%�� 7� �:� �%����� �� � �� 7� �7 �:��%����� ��� 7 ���<����7�� J�KKWM� � ��7��"��� ���� 7 ���"�"�"���7�$ � �����������7�D �C������7��"��%��"78!��,"�"�"���7�:�"�����"�8 �� ���!:�D�"��"��"7�%��6�"���8��:� "��"�"�:�"�� �� �C������ ��� D�"���� "�$"� %�� "� ����B���� � �� �� �7� 7�� DD� �� ���� ��!8��� �� � "�"�"���7�� :� ��7�� O�C����P� �"�!87"�� �%�� .� ##� J�KKWM� "� ���� 7� ��� DC�� ���� �%��"8"����� 78# 77�"��!�� � ���� � ����

,�� �� ��8� J�KKWM� ":� "��� "� �� �� �� �%��"�� � � "�%������%�%7"�� ��7� ���!$%�� "�� �� �� DD� ������ . ��7� � "� �� �� �� "�� $ ���:� ��� �"��67�� "� ���%�D"7� �%��� �:����$"�7� �:� ��8 ���8��C7� B� ��� ���� � �� ���� ����7�� � 8��� ��#"$�"� � � ��� � "77"�:�"���� ��C7�:� "���� � � �7�7�� �� 7�:� "���� ��!D%�67�� �� 7�:� ��� �� � "77"�:� ���� ���"7����%���6�� "� ���� � �:� ��� ���"7� # $ C����� �� ���� � 8 ��� ������ "� "�%��"�� �:� ���"7������ �$C��"� �� � �:� ��� 8���7"��������D 7�"�"� �%��"���B ��� ����:�"� ��D 7���C7��� � �6��5�"� �%�� "� ����� � ��C� ��� � 6�%7� "�77"�� �BD ���E� �"77"�� 5��7 � ���O������ �"D%����P� ��� O��# $ ���� �"D%����P:� "� �� �� � ���78$%�:� ���� "���� ��C7�:�"8 ��%�3 � "� �� �D 7� �"��� � �:� ��� ���� ���� �7�� ��# $ �� � �#��"8 "�!3 � �"��� 7 �� ���7�"�!��

��� � ���"D%���� ����"��%�"�"� ���8� � ������"��%��!:��"���"����� ���!����%7��� ���� �67�%�� ���7� ��� �� � �� ����� V� ��� �$ 8� "� �� � ����%��!� ��78��"����"� ���5��:���7��"����# �C������ :��"���# ���7 �:�������"�O��"�P��� � �� �� ����%78����"7��%���� �� �� �6�"�67�� ���� +�78��$6�� ��"�� � �:� ���� ������ �68$6�� "����7�"DD"7� # ��C �7��8C C7� �� �������%7��"�"77"�� ����� 8B7������"��E� "� 5��� ��78��$6�:� "� ��� ��� ��"�� ��� 8 ��:��"��� "� �� 7��� �����7 �� D��7�����"��7�� ����� �$C�� "� 8B7������ 2�� �� #��� "�!� 8C C7��$�DD"7E� ""�:� "� B�B�D � �����$6�� � C7� �:� �"��� ""�:� "� � 8��C7�� ��� ������� �"��"7�G�]���7�� "� �� �� �C7�� ��� ��57�"� �!�"�� � �� � �� ��7� �� "� ���D!�� ""$B� �:� %��"�%D"7�D���5�%���� �6�"�67�� ��:� 8 � �"�67�D"7� $!�N�� �6�"�67�� "� ������ ��"8%�%7:� ����� � %��# ���7 � 7�� ��C��"� � 8 ����� �� ���

��� �� ������"��%��!$%������%�!��6�"�!��"��� �� � �:���7���BDD�B�� � ��D���%��!� ��� ������%�$%�:�� ��7 ����7� ���) I������2�� "���7�J�KQ�M�� ��7���

• "��� � �����%��!��J"��� � �� ���� �� � �M�• "��� � ��O� � ����"�P�J���� ������C�������#���"�"�M�• "��� ����%��"������J#����!��"�:�D ����$ �� �M�• "��� � ����# $ �� �J�����":�� ��6���:���D�M�����• "��� � ������7� ��J�6D$ �������� �:��"�"�M�

4C�B7� �"��"�%"���� �"�%7� ��"�� "� �� ���� � � ������� ���7� �7 �T� � �� "� � ����# ���� � �����7���6���!���7�� ��$%�� � :�� �� ���B� ��� 7 ��"��� � ����%��!� � ��7� �����"� ���7� �BB��E� ��� 7 �� "� #��� ���� #���"�"���:� "� �7� � � ������ ��� ���������� ��D #���%����"� ��� �� 8�� ��� +�"����"���"�� ��78 7� �����7 7�� "� ����"��%��!� �%���":� 8 � "�����"��%��!�� "�%�� � ��7�%DD� "� �� � ����%��!�:� "� �� � ���# $ ��:� �"�"��7�� "� �� ��������7�� � ��7� 7����%7�"�!�� � B�� � ���� �BC�� "� �� ���� ����7��� � ��7���� "� � ����� ��7�%DD� ���7����7"�:� "� �� � �C���� �� "� 7� ��� ���� � �6��6�%���� ����� �� D � �"77"��%��"�"�"��� � ������!�!� � 8 �� ������"��%��!$%D":����"��C����"��6��6�%���"7����%7"����

Page 23: Pszichológiai eszközök

� �W

��%7�D"� � ���� �� �� � �� ��� 16�� ��� J�KK�M� "� �� � �� 7� ���� ��# $ �� ��� %�� ��7����6��5��B�� ����%�"���"�� � � � �5��� �"��$":� ���� "� �� ���� #��"��"�� #���"�!�B7�� �7 ��J%��"�%7��� � ��7�� ��%���7"�M� � ��7� ����� � �� ���� ����7�� "�� "� #��"���� %�!"�����C��B�:� "� ��� "� �� �� �� �%�%�"� #���"�!�B7�� �� � 78� � ��7�� � 78 �� ��� � %��:�� �� ��� �������� �� �"$%�� �� �����%�"�"���D ��� �� ��� "�����:������:������ �:� �%��"���"�����"���:��� � �� ����� � 8 �� �� ���8�� 7�!�� %�!"�%D"�� -���3B��� �� ���%�"� �%�� D�7���6������ � �� ��� 78 �� ��� ����� � �:����8%6��"��!�:���������� 7 ��"�%������ ��7� ��C�B7DB�� �� � �D 7��

� ����"��%��!�� #���"�"���� ����%��"� "� ����� ���� �"�����"�%7"�� ��7���� � #�7������7� ���7�� � �� 8�������1"�7 �����.� ��7 ��J�KK�M��7� �3�6D$ ������%�7"��7 � ��"�� � ��������7��������"## �����L�B�� "7���!8%�%�:�"� ���� ��7�C��"��� ��������"��%��!��C���� ��� ���� �� � ����"��%��!� �!8� � �� .""�7�� J�KK�M� � ��7�E� "� 8�8"����6�� �"7��%�:� �"76�%����78����7%�%�� 5�$%7:� 6�%7%�:� �8 7��#��%��!� ��� "� ��%�%���� �B��� �� � ���� � ���� 8�� ����!8� �:�"��%��8���� �����78�� ��:�"�B�B8���� ��8�� �������78�� ��� ��"�%7����

��� � ���6��5�%7�D"7�6�"���8!�O7����� !��%�7"�P� ��"$%���%�������� ���������!8$"��!��,"���������67�"�������$"���� ������ �$ 8���6�"�%���"�����O7���� � !��%�P��BB�� $ �� ��$ :� ����"��� �� � �� D ���� 8����7"�� � ��7���:� ��� ��78����8%��� #���"�"����"�� �%�� B�� #C����D ���� 8��7� ��� "�� �6�"��$%�:� �����%�� "� !��8%�� �� � � �� ��� ��� � �� "� �� ���� ����7��� "���78����8%�D"7� � $��� �����"� ����"� �7�:� ��� ��7��� �8�� DD �� "� �� � � �:� "77%�� �7�%DD� "�7%�7"�� ��78����8%��� ���"����%�"�� �� ���� ����7� ��� � ��%����"�%�%�"� J,"����:� )���"7:��KQKM����

������������)��������������������(������ �� �� � �� �� ���� # $��8���� � B����7�����!� �67�%�� %�� ��7������ "� ���������� �������������� 8$C������ �� ���"����# $ �� ��"�� �$ ��# �7����� � ���%���� # 8���J�"�" ����5��:�" ���� "7�$"������"��"��"%��"�B�� ��D �����7� ��� "7�$"��M:�8 �����7� �� :����� �� ��%����"���B� �� � � �C7�����C�B7DB�:� ��� �#�7���8!��!8� � ��J��S:�<"���7�:��WWWM�� ����� � ���� "� �� �� ��� �� ���� � �7����%76�%�"�7"�� #����!��"�� �6�"�!��7� � � ��C���B���7��� �����%�%�%�:����"�:� ����"��6�"�!��"�#����!��"��"8"�������"�� �� �"� 7�6�3���� �� ��B��8������%�"���� � 8��7� ���BB���� � �� 7 ��B�� #C�������'"�8�����67�"�%��"��J�KK�M�"���"�%��%�:� ����"��:�L:�K� !7"�������D"7�������������6���"��"D����%������ �%���"���� !7"�������D"7������D���7�%�����B��8���R��������� ����

.��� ����%�"�� #����:�� �� �D 7� �BDD#�� � #����!��"�� ��� ��� �� 8�� ���6�"�!�� �B� �� ��7����7� 6��"7"��7%�� "� �� �� � �7��� ���5� �8�7� � � ��C�� "��"��"7��7��� ��"76��%7�������6�"�!��"��%�6��!76��Q:� "�"8� 7�������%����K� "������%�:�"�"���� � ��������"������%�� ��# ���:� �"�"��7�� "� "7�%�� %��"�� � ������� ��� �� 8��:� "� #C�� �� 7� D��%�!��� �#��� ��� :� ���%DD%� "� ������ ��� �� � �D 7� 3� ���� "� �8 � 73 �� �D 7� �W3� �6�"�����

������������������������������������������������������������L�"## �����V��� ���:�"�"## ��6���!�� ������D"7�"��� � ��OD ����%��"���P���7"���%�"��"�"��"��"%���R�"��� �� ����C��� ���"�!��"�����"�%��"��B��8�����7���� � "�%��"�� �E�"��� � � ���BDD��� �"�D���7�%���"7��B��8�����6�D"��"�����:� 7����C��� ��C�B7DB� �C7������ �� �C������"�D��"� 7�����"�"������6�5��B��8�����Q��%�6��!76��V�"��BDD ���BB���"�����N�B8��������"D%���!��8 �7 ��"���"����%��"���"���K�"8� 7�������%����V�"�� ����� � ��� �� ����7� �� ���"������%�%���������J�687��"�!:� ����"���� �� ���"�����"������ ���8��:��"�"��7��� ����� ��7����� �� ��8������M���W��8 � 7� �� ��V�"�"����6%��!:�"������"��%��7"���DD"���"�V��D��W� !7"����V��� �� ����"7�6�%$"��"�%�"� "��$"� ����8 � 7�# �7��� ����DD 7�"� �� �D 7�����%��# ����7��"��� �� ���B��8�������6�%���

Page 24: Pszichológiai eszközök

� ��

��� �� 8���� � �C�B7DB�� ����%�"���D!�� �%��"!� "8"���� "��"��6�"�7"�:� ���� "� #����!��"���%�"�������:� � "������%�� �%���"����%�"� ������ �"�����"�D"7� �"7� "� � �� �"� 7�6��"�:� "��B��8��� �:� �"�"��7�� "� ����%���� # $��8��� ��� � �� �� ���� ���D 7� "� #����!��"���%�"�� 78� � �D 7� 7���"���� �%���%���� #��86�7"�� ��E� "� �� �� ��� � ����$"� "� �C����%���7� � ��:� ��� � ��"76�$":� ��� ���� $ � 7�:� "��7�� "� ��"�%8� ��� �"D%���!� ��� �� 8���D��� "�� ��:� ���"7����� �N�D��7�����7� � �� �� "�%�7�"�����%���%���� ������ �D��7������ � �3��"������ �� 8��3���%��!�� #C����7� :� ��� "� �%�"�� 78� � �D 7� �"77"�� �%�� �� �� �����D"7� ���� �#��� � ��� ���7���C�B7D��� ��J��S:�<"���7�:��WWWM��]"77"�����"7��� �� ���:�"������ 7����� 7� �� �%�� "� � 8 � ����� D��7���� �� � ����%��!� �7� � �� :� J�������!� "���":� ��7 �������7� ����%���"��"M������%����� ���D������ 7� ��6��"7 �� �"��7� � �� ��.����6�"�!�#���"������"� �� ���� �� ����"�"�6�%�%�"��"��� �� ����������� �� ��������%7����"�%DD��%D�"�) I���J�WWWM���8 ��$����6�"�$"�D ��

� � � � � � � � � � '9F�

��

# $��8�������$"�� ��

) I����� � �# $��8������8 ��$ ��

�) I���"��� � �������7 7� �7 ��# $��8���������%��"�5�������:� ����"��� ����%��"������"�

� � )��1��)2�4������ 8 ������ ��8 ���8��� 4 �� � �� 7��������?�B�� � 2 �� ��8��� .����5�%�:�678����� � � � � 9C :�#�� � ��

�� ����L� !7"��

�68"����%����7��B7���� ������ �� 8���

��%��8����� �����%��8���# � �

�"�"��'�����������%��"�

�7���%������"D%����� ��"$%���%�"����� ��"��%�"�

4������#���� ������!�� %������ ��������

�"�"��&C�� ����.��� 7�&N7�68"��

Page 25: Pszichológiai eszközök

� ��

�� ���� �� ����"�"�6�%�"�6�%7��%��7 ��� 7��%���7"�:�""�"�7���� !7"����#�� � ����� �7"���7� "��7�!� "� ����� �� �� 2%�� "� �� �� "� �BDD�� �����7 7�� �:� ���8%6�� "� �� ��������77� �� �"��� "� �� � ���# $ ��� ��� � �� ��� � � ��7�� "� �� ���� %��"���� ��� "� �� ��������7�� �BB��� � 8 �D 7� � ���� � �# � ���� �"7:� "� # $��8��� D��7���� ��7�$%7� "�"�6�� ���B�� #C����:� �"�����"�� "� � ���� �BB��:� ��� ����DD� ������ ��%� "�7"�:� 8������%�!8 "�7"���]"����� "� �� �� ��� � �� ���"7� D ���� %��"���D"7:� "� ��� ����7��"���� ���7����� # $� �� 7��� ���"��� 7 �� �%���� ����77��:� ""� "� �� �� ��� D ���� %��"���"� 7 �� �68"���6��� �6�%7� "� ���������7 7�� B�� #�7!8��:� "� �� �� �� D ���� %��"���"� %����� ������7�� �68"���6��� 4���DD� "�����7��� �# � ���D ����%��"����7���C��������� $B �:�"����5���8 ��7���%� "�67�:� "�# ��8�C��"� � �6�!DD� %����� #�� ��C7� ��� � ����� "�%�%�"� 7 �� �"�!��7N:� ���� ���8�D��%�67��# � ���B8��:� ��� ��"�7��� �# �C�7 �:� "� ����7��������� ��� � �� �"��67�� # ��8�7���) I���# �%����� ����� � �# $��8������8 ���:�"� �� ��"����%D�%7�#���"�67��B�� �������DD���"�"�6�!��� �� � �� 3� ���� ���� 7:� DN7�68"�:� DC�� ���� 3� �73�68"���� �� �� �7 �� 7 � �:� ��� ��# ������C� B��C���� ��"������ ����7���� �J) I��:��WWWM���

&�I�D��J�KLKM�����B� ����J�7�I��� :�&�I�D�:��KK�M�"��B��8������"����7�%"�"����"��$%��� � "�%��!7"�� "� ����DD�� �7� �� ���7%���� �"�����"����"� 7�� �� � %���� "�"�� ����B��8��#���"E�

• D���7�%���:�• "�D��"� 7�:��• �� �C�����

� �� ��3 ��� �� ���� D %����!8%��� ��� � � "�%��7"�� "� �B�7� �� ���%��"�� � �D 7:� � �������DD� ��� �� 8��D ��� ��� ���7����� �C�B7D��� �D 7� ��� � ��6�"������� �� 8��7� ��D������786��"� �BDD 7� J2"�"� ��":�Z����7:� �KQQT�2"�"�:�,67�� �:� �KK�M� ���������� �:� ���� "��� �� � �� "� 8������� �!��!�� ��� "� ���"�� �B��8��� ��7�%"�"�7"�� B�� �"�����%�%�"�� "�� ��������� �� �8����� � "�%��!�� 7� �� ���7���"�"8$%��� �����

2"�"� ��"� ���Z����7� J�KQQM� # �� ��� � � ��7��"� � �� �"� 7�6��7����C�� ������D"7�"��"�"��"�%��"�:�#�� ��"� ���8� � ����78�!��"��%��������"���"�"��"�"����"�:�"�"�6�7"�����"���"� ������ ��������:� � �� �� �� "� �D �� "� ���%��"� �%�"����� � �� ���� "$�"���� "�� ������������ �E�"��� �����6�"$8�7�%�:���7%���""����6��6�%����� �� �8��7 ��� ��7� ��:�"��� ����"�"��������7��"��$ ���:� ���� �� �� �8����5��%���"7�� �� � � 8 ��������"������7� ����78�"� ���6%��!����%�����"��� � �:���78�"���� �� 8��:���78�"� 3��� �� �����D"7����� �� � �D%���� 3� ���7����� � � �� � ���7�$%D!�� �� 7� #�7���"��� ���8%6�� "� "� �C����� 78� � � 7:�8 �7 ��� �$ ���B�N 7�� �"�"8%���%�:�#�6���%�$%�:� ����"��� �� ��� ���$ �"����$"��:� � "� 8C � �� ���7 �� ���%��%�% �� ��� � � ���B8��� � � �:� "��� "� "�D��"� 7���B��8������7�%"�D"7�$ � 7���� ��"���� �� 8�����7�$�7������D%�������7������ � �:�"� ��D 7�"��� �� ��� "� ��� 7� ���6%��!��"�� �"�����"�D"7� O��78����8��P:� ":� ���� "� "�"Y"7�"� 7 �� "��$":� ���� ���$ :� "���� "�"��� � ��78�!�� ����DD�� �6�"��"��%�%�!�� #C��� ":� ���� � "�� 8 �������7� � 7�7�6��!��� ���� "$�"���!8��6�3 ��"���� �������%DD��� � "7��6����"��� ������7%��������"��%��!$%D"7E�

• ��� � ����%��!����!7��6���"����������8�� ��#��86�%�"�• .� ��%���"7�"��%������ �� �7 ����!7��6�� ��#��86�%�"�J�� ����# �����M�• &��7��������7� ��� ���86�%�%�"���� � �D 7��"���# ��8���� ��• .C����5��6�"�%�����"����6��6�%������ 78 �8 ��• ��� �� ��"����"7���7���6%���"�����"����"��� �� �����D��7������� 7 � � ���BB����

��"�%DD���%D�%"��"��� ���� "$�"�����7��� 7 ���� ���7"������2"�"� ��"����Z����7�J�KQQM�7���%7E��

Page 26: Pszichológiai eszközök

� ��

������ � ��8�"6�0/���"� �1C�!�� ���6�-/������ /�>.120.!�� �.�+/�7�.?2�/0�!.71/-=>�!���-��

9C � ���������!7��6�:�8 ��7 ��� �$ ��#�6���%�%�"�

<3���6�5�8C B����� �� 8���"��7�I��� 3�#�� �5$�"�"�%���%��"�"����J#�� ��<��"����6�M�

�"7�"Y"�"�7 �� "��$":� ����"����"�"���:� ���$ ��

.����5�%�� -"���� �� �����"��������� �� ��� �������"�":�"���������!7��6������ �$ ��#�6���%�%�"�

9���7%�!"7������5���� �� 8���"��7�I��� 3#�� �� �"�%��!��#%��D"7:��7 ��D��8��6�:�"7"������6��8 �� ���!�J�"�����<��"����6�M�

����%�� �������� ���

��� � �� �5���7� 7����7� ����� 3���6�5�J����7�!3 �� �C��M���� �� 8����"��7�I��� 3#�� �5$�"�"�%���%��"�"���J#�� ����"����6�M�

- ���� ��$!���"�"��"7�"Y"�"��B ��D 7�

�2"�"�� ��� ,67�� �� J�KK�M� ���%DD������ �� "� ��78��"���:� ��� ������B� ���� "� � ���������� �� �8���D 7� "�"�� ��� � � � �� $%��!� �� ���� � 78� � �� # $��8����� "� ������7� J�KLQM�%��"��� ����� ��������# $��8�����"�"����7���� � ��C���/�����78��$%�:� ����"��� �� ��"� �D �� ���8� � �������%�!� � 78� ���� "����$%�:� ��� "��7��� 7 ���6�� # $��8��� ���%7�D��7������ �� �� �B�C�� �8 �"## ������� � �� �8��� "�"�6�� ��:� "� ��� "�%7� %� "��"� "� � �������� �� 8����:� �7#���%��!# �8����%�%�:� ��� ��3� ��� O� ��C8���P� ���"����%����:�� � "�%��"�"�� ������������2"�"� ��"����Z����7�7� � � � "��7�!"7:�������5��������:�"� �������!� ������������ ���"7� �"�3�� �� �� �B�C�� $B7� ���� :� "� �� �� "� "7�%�"�� �"�!��"�����"�D"7:� "� �B��8��� ��7���� � � ��7�� "�"�6�7"�� ���� � ���8� � �� �B��8��� ����7� �� "��B� �� �� ���8� � ���� �����"���"�� "��$%���"�6��6�%7E��

• ��� 8 �����:��• !�"���� �� 7��� ����:��• 8C :��• "��!8%�Y�����5�%���

�� "� �����7�� ��� �"�"�� ��� � 8��7� ��� ��� �����7�� �"�"�D"7� �� "� �� �����"����D #���%���$%��"���78�!Y�� �� �� �7� �"���!����7������:� ���"� �C����7 � ����� ���"����%7"��"�#C����7��D 7�"��B� �� ����� 7�"�"�6�7"�E�

• � ��� 8 ��� ����� �� �� �"�!��7N� �� $!�� D��8��6�:� "� �7� �"���!�� ���%DD�"� ��� "��B���B7B�� ��� 8 ������$ ���D 7�"$�"7"���

• � !�"���� �� 7��� �� ����� �� �:� "� "� �C���� ���"����"� "�"�������7� ����:�� "���!��7�� 8C B�� #��� �� 7�:� "� � � � �� ���7!:� �7���$"� �� "�8C B�:� "� "� �C������ ������"����% ��#���"��8��:����� $B �� ���� ���� ����B��8����� "���!��

• �8C � � "$�"��������� �� �7���"� "�"�������7� ������C�������"����"� ��#"$�"�8C 3���� 7� ����%�D"� � �� ��� "� �� �� � �� J8C � "���!$"� ��"��� ���� 7� ��:� �"$8� 5$�"�8C B�� � �M:� "�"� �C���DN7�68"��D� ����8C �DN7�68"��"�� ��7 �8��:�����"���� ����C����������� "D����%�!� "�%�5��

• � �����5�%��"� "$�"���� �� � �� �"����:� "� �C��7 �� 7 �� � ��� "�"�������7� ����:�DN7�68"��D� ���� �"��� � � � �� ���7!� � � 7��%�"�� "��"��"7��� ."$7��� "� ��� 7������ �� � �� ����7 ��O�� �7�P� DD���"�"�"�%��%�D!���

��������������������������������������������������������������������7�"�� ���������# $��8���7 ��7������"�"�%����$"�� �"��� �� ������!��"��8������������8 �"## ������ �� �8���V�"��� � �����"�� � ��"�����"������78��"���� ��C�� � ����"�"7���D!��%�� �������7��J� ��C8�M����"����"���� "�7%�"������# $ ���"���"�"��!8� � �� :�"� �� �� ��"���7� ��������� �� ��D%767���

Page 27: Pszichológiai eszközök

� �H

���� ����������������� ��"�3�� �� �� ��$ �� � ������6����# $��8�����"�������7�%��"��� ����7������8 7���%�# $��8�����"�"��7�� � ��C�������� ��� ���78��%�6��7"�����8 � :� ����#�7����� � � �� �6�"$8�7��"7"�� "� �� ���� �� "7��5����� ��� �� 7� � ��7� �7 �:� ��� ��7��������8%��"�����6���%�$%��"���� 7� � ��7� ��D #���%���!� "�%�%���

�"6��,"�����J�KK�M�"��"�� ������68"����%����� ����!�����"�%:�"� ���"�O�68��:� ���� ����� � �� "$���� D 77 �P� ��� O�68��:� ���� "��%���D"7����� 7� �� � �� "$���P���78"���D"7��C��B�8������� ������68"����%��# $��8����� � �����������%�"��� � 8��7��# ����"���"�%�%�"�����

• 77"�� # ���� ��� :� ���� ��� �� 8��C7�� �� �� �� � �� �%�� "�67�� ��� �%���D"7:� ��� 7�� � ��C��D #���%��� "�$6��"������ �� 8��C� �:��3���� �����D"7�"�"�6�������

• � �� �� �� �� $����D��� #"�"8!� O ��7�B�� P� ����7�� "� �� � � �� ��"�� H3L� �� �� �����BB���$B77 ���%��

• 2��� ����DD�� # $� ��7�� "� �� � �� � ��%����"�%�%�"� ��%7�6�!� �68"���� ���"����%����"�"���%�"��

�� �� �� �� �� �� ��%7�� ��8 ���8�� �6�"�!�� # ������� ��� "� "8���� �� � �� ��"�"�6�%�%7"��#���"�"�%�:��������8%6��) � ��� ����9�8� �J�KK�M�"�8C :�1��7�����67�"�%��"��J1��7:�,"�8�:�2�<"6� �:� �KK�M� "� 678��:� ,"�#� �8� ��� 1"���7� J�KK�M� "� � � � �� ��� �B��8���� #���"�"����# $��8�������$"�� ��

$����A:$#�������������#$�

���� �� ������"��%��!$%D"7�#�7����� ���7��"���� ���������������68$6�:� ����"��C�������"��%��"������C�B7DB���!8�7�� ����"��%7���"�����"�#�5�"���]"$�7� ���"7��C��B�8��� �"��� �� �� %����� :� ���6�"�%�"� ��� # ���� ��� � � ��7G� � �B��� � 8��� "�� �"��$":� ���� "� 7��� �����7%���"DD"������� ���� ����# $ �DD ��"�#��#�"�7%������"����8������ 7����"7�����%��%�:���� "� ����%�"���� 7"��� ��7"�"�D"7� � � �������� "� �B � 8 �� ��� =��"�%D"7� "� �%��"8"����"��D �8 ��8B������%���:��� � �����%�����B7� ��%������7�$�7���� DD�"�7 � ���BB�����C�B7D����"� �� �� �� %������7 �� ��"�����%�%�"� ��7"���!"7:� ��7�� "� �7� 7��%��"� 7�� �� � ��������� �� � �� ��"��"DD"7� ��� �7� 7�� DD 7� ����� %�� "� 7��:� "� 7 �"���� �� �� �� �BC�� "� D # ���#��86�!:�B7DC7� ����� �� ����7��7�"�7��7�����"����DD"������7� 7�� DD �:�"���# ���#��86�!��� �� �7��:� ��7�� "� 8C :� � �� ���:� "� ����7�� �"��� � �#��86�:� �"��� ��N7��� "� �C�B7D����J&��8�:�,"��:��KK�:��WWWM��

��� � ����# $ �� �� ��7� ��D 7�"��� � �����%��"�#��#�"��!���BDD�8C :�"�7�������BDD�� � � �3:� �����5�%�3� ��� #�� � �3���6�"�%��� %����"7"�:� ���� "� D��8���%�� ��� "� � �� ��8������6�"�%�"� � ��7�7�7��� �C�B7D���� J�"D �:�2"���7:� �KK�M��@��"7"����� "�B7� ��%������78 7��� �� �� �7� 7�� DD7 ���6�"�7"��"�7��7��T� �"��C�B7D����"�8C ���# $ ���7���"� � ���� DD�J9��� �:� &"��I���:� ,"�� ���7:� �KQ�M�� � #C�� �� 7�� �#��� ������� 7� ��� "8"���� � ��D 7� ���# �� �C�� "� "� �!8� ��"7�� ���D���":� ���� "� "� D��%�!�� ����%D"7� �"77"�� "� � �#��� ���7 ��� �:�"�����������D � � �7 ��"��� � �����%����"�8%$%D"�����8%6��6��"7"��"��� �� �����%7���7�� #����7 �:� #�5��7��8C B�7 �� �%�$%�� J<�78��:�<�78��:��KRLM��� ��� 7�����%�"���� ���� � ��������"��B��� � 8���:�"�7�����# $ ��J S�� ����M���� �� 8�� � $�DD"7�# ���� � ��������"����DD:� �"��C�B7D����"�7D"7���"������� ������6�%7��%����#���"���"7�7����%7�"�!�%�J����,"��:��KQHM��� S�� �����$ ��� ��# ���� ��� :������� � ����"�7���$"�%�"�D��� 7��� ��"����� � ��"��"76��%7�����BDD���7��QW��%"���%D"7�J,"��:��KQHM��� �� �C��"����8��:� ������78 ��"��C�B7D��� �� D���!��"�� �"��� ����"��%��!�� � 8 �N ��� � �6�"�!�� �BDD��� � ����"��%��!�� "�%�7"��� ��7���"��C�B7D��� � �:�D%��) I���J�KQUM�# � ��$"�"�#��� �� ��"�B�B�� � ����7� ���� � ��� ��

Page 28: Pszichológiai eszközök

� �U

� ����"��%��!�� "�%���� # ������� ��� � "� ��"�%8� � � ���� ���"7:� ���� ��8"��!���"76��%7���%�� � � ��� �� ��� ��� ��7���68�7%���� ����%�"���D"7��H� 2�78���� �C��� �����������6�"� "�!� ����:� ���� ������ "� ���� 7 �� �� �"�����"���� "����N8$C�:� ":� " ���� � �C�� "��� �� �����D ���7 �:�" ����"��� �� �� ��7 �������6�"�$%�:���" ����"��� �� ���� �� ��� �#��"8$%�:�D%�����$%���"���"�"���$%��7%�6��"�� �����!8$%���J&��8�:�,"��:��KK�M��

� ����%��� ����"��%��!�� "�%���� 6��"7 �� "� ��%7��� �%���"�$%�� J�"77 7:� �KKWM�� �!��8%����5��%7����%��"�%D"7����:��7�������������D"7�$%��"7"�:�"���"����� �%��!���%���"�$":�"� #�5�� 7"���DD:� ��%�6�3��� 7�%��� �������D"7:� "��� "� ��7#����6��� ��� "�� ���!���"S��"��%�$"��2�� �� "� ���%DD�� �� �� ���%7� ���� ��"�"8�"� �"$%�� 7 �N��������D"7� �"��!��8%���� # � 7��%$":��"�����"��%7���:�7������%DD�"����$�DD"7�� 8� ���� ���%���%��"�%�%�:�" ���"7�"�#�5�:�#��#�"�������� � DD 7� �"77"�� #��#��%��"�%�D"7:� "� "�%�� ���B8���� � �� ����!8�7� "� ���� 7 �� ���%���%��"�%�%D"7�O%�� ��P� ���%������6�%�E�"�#��#�"���BDD�� � ���� ���6�"�7"��"�7�����%7�:�"�7����BDD�"�� ���!��"�#��#�"����%7�:���7���"$%��7 �D ����%��"���# ���J,"��:��KQHM��

&��8�� ��� ,"��� J�WWWM� "� 7 ��� �C�B7D��� �� ��"�"�6�%�%7"�� �B���7 ��� � ���� ��8 ����$"�"���7"�E�"� �����O�%�������7� ��P�3�� �� �"� 7�6���C�B7D��� �:�����"��%��!���B���7 �:�7 � 7��7�� ��C�B7C���$%���:��6��6�%��������� ��3��7� ��%��!$%��$ � 7��:�"��%����"�# 7���O�%����P�#"����������O�B ��P������3�"�"8�������6%��!D ������ �� 8������"�"��"��"���������"$ ���� 3��7� �"���!$"��7��%��� �����

��:�������������� �� ��#�7����"��"��"��8%������������%�7"�E��68!���"7"����7� ������B�7� �C7� �����"��!�:� ���� "� "8���� ���6%��!�� ����7�� ����� �$C��� � �� � �� !��%�� �C�B7DB��� ���7���D!����$%��� �"��� � ��$ � 7��������� D���!��"�� "�� ��6��� "7��5���!� ���� � �� ������� "� �B��# $��8��D 7� # �� � ��� ����7� �� �� ��� # $��8��� �� #���"���7"�:� �%������ � ��$%�� "� �� �� �� �� �� #67���!��:���� �� �"�� �C���"�����"����"�������� ����$ � 7��� � �������7����� ��7� �� �� "7��5���!� ���� � ��� ��7��"��� �� ���6���"�":����� 7��!8�7��!8��$6��"��"� �� � �:�"� ��D �� �C��C7����� �� ��7 �����7 ��# �����7���!�7���C�:�8 �"����7���!� 7 �� # ����� 7C�� �68"�������� �� � �� ���6����� ���!D%�7"�� "� D���!��"�:� ���7����� ����%��"8"����� ���7���"�� �� ����:��7� ��%�!���8 �� � ��"����7���� �� ���� # $��8���� �6�"�!�� � ��$%�� "� �� �� �� �� �� � �$ � 7���7 �� # ���� � ��� ����"�"�"������� �� ����# $ ����#���%���C�B7DB7 ��"�����"��%��!�!��#C��� 7:�����"����%�������7N������"��� �� ��� ��7�"��C�B7DB���6��5�%���"76��%7��%�%�"����� � �$C��� ��������"��%��!� 6��"7��"�� � � � �� $%����� "� 7 � �� �B��� �� ���� $ �� �N� �C�B7D��� ����"�"���%�%D"7������(�������������4'>/00�+8���1-�0/�</D.-��/0�E . !/10F��"����������%�"�D #���%���$"�"�%������� � ���7� 7��%�%�����+D����� �!� ���"7� 7 � �� ���� "��"�� "� �� �� � �:� "� �� �� ��78 7� �6��5�%D"7� $!��# ���� � ��������� 7� "��7�!�$ � 7���N����6%��!�D"7��"�"��"� "�!���

������������������������������������������������������������H��� � ��� �� �������%�"�D"7��C�B7DB��������������"�� ��� �� ��"76��%7��7"�:�����"���7���68�7%��������%�"�D"7� ���J%��"�%D"7�"�7���������%�� ���"���!M����������� ���5��8�7�� � ��C���C�B7DB���8���7�D"7:�� %���C�B7DB�����6�D"7��"76��%7��7"���

Page 29: Pszichológiai eszközök

� �L

��+D>�-"� >/0�.1C,�20/� -� +� )""�6�� � ��7�� "� �� � �� "����� "�"�6�� ��:� "� "� � �������� �� ��"����6%��!��"DD!��"�� ���7�D!�:� �������� 7�$ � 7����� �� ��8��"����%�%�"������ /� ��-�� ���0� ) I��� ��� +�"7��� � ��7�� "� �� � �� ��� ���7���!� �BDD�B�� ��#��86�!�����6�%����B�� �"�����!8%�%D!�� � �� 8��������,-. +-/!,0� �0� !.1-�.��2�-� /13.� 24/53��6.�7.�20�� �7#���%��!# �8����%�� 7 �3�68"����J"6���"���6�M����#��� � �� ���������J��7�����%��M��!8$"��)/ �1�/.12�/0������� 3��3.720�Z678�� ���� ��� �"��!�:� ����"��� �� ��� �� "�!�� %����8�� 7�!�� 7��7��)/0�!��-� � 54/5!� '"�8� 7 � �� "� $!�� ��C�B7�� ��� 7 6��#����!��"�� ��7�%"���"�� "8!:� "�� ���� � ��� � ���!�%��"����"�"������:�"8"�����#67���!�"�� ��%�!��� �� � ����1'-,6+-.0������ �!�) I���� ��7��"���"��� �� �:�"� �� ����"�"�6�%�% ��"������ ����7��68"�"��C���� �������� /� �33���14/+� >+0�!,�2�/0� �� ���-�� �"$�7�� ���� ��� � "��!�:� ���� "� "����������%�"� D #���%���$"� "� ���� "�"�6��7� %�%�"��!����� �������� ���:� ��� � D #���%���$"� "���� 7�%������� � ����7����������� ����� �!� !.10-�,!4/.1/0-+� 3��3.720+� �� ��7�� "� �D �� "� �B�C�B�� � ����� J ������D"7��%��"�M� ���%��"�� �"�����"�D"� ���� � "����$"� � �� "77"�� �����:� �"����� "� �� �� � �� �"�67��O���7%�$6�P�"� �� �C7�7 ��� �# � �� 7����� ����� �!� 0�. +-.>/0�4��2�/0� +33���1-24/5� .6���8� <"������� ��� �67�"�%��"�� %��"�� "�7%�����8 ���"77"���"��"�%"�%�":�"� �7� �� � ��������� ����7 ����7���� � "�%��"�� �:� ����"����7���!����� 7�$ � 7������ ��D���"��� ��������7����"�"���%�%D"7������� /�<+8�+ .!��� �����8�������!$"�D��7������ �� ����"����DD�%������� ���6�.+33�!-=>�0���>��"6�0���� � �����"��B���� �� �8����78��"���Y � 8 �� �� ��C�� � ���/3�8���0/�0�+?2�C.!�� �%��"8"���� ����%�"�� �"�$"���%�%�":� ������ �� ��� ���"7�$6��"��"���# $ ��� ����= �!�&6��� �7 � �� �"� ���8� � �������%��!�Y�� ����� 78� � �� :�� �� �����$"�"�� ����"8"��%��!�# 77�"��%�"��

Page 30: Pszichológiai eszközök

� �R

G����� ������ �!��0�0�� ��C/0�7���

��# $ ���%�"�"���1��)2�4��.��2�)0'.�+�)2�)���4&�-�� � � �� �"� 7�6���6�"�%���:���7%�3���� ��!��":�#"����3 ���� � ��

����� �"7"��������"�8�7"���6�������%��� 7�� 7��!��"��� ��B ������4��7����3����%����� ��B ����� ��'7� ��%�!�� ��B ����� ���

���� �7�� ��������3��8 ��$ ��4��7����3"## ������ ��������� 78� ���<��7�7� ������ �D���!��"����8 ��$ �

�1��)2'�'-��))'+�-<'���7� ���� 7��"��C�B7DB��#���%����� �����7� ���� 7��"�#��"������������ �

�1��)�2��.��+�.�.�+��� ����D � ���� ���� �� ��"����� �� �%��%D"7�

�?..���(+))=.�4@)<.�(+)24������7�������8�� ���

��� 2��� 7� B�� #C����� �"7� "� � ��������� ��� "� �� �� �D 7� �6�"���!�$ �� � � ���� ���BB��G��

��� � �� ��� ��������3� ��B ����� �� ���"7���8 �� ���"��� �� � �G����� ) �3 �"��� �� �D 7�O����7"�P�� 77�G��H�� '�"3 :� ����"����D��8����:�"��� ������ � DD �G�

����

Page 31: Pszichológiai eszközök

�Q

������������&������ �#$�

��� ��������� ���%��"�%7���8 #�7���!$%��"8$"�� ���7�J�KKLM:�"� ���� ��7�E��

O� � ��������� ���7���!�:� ���� �:� ��� �� 8�� �� ����� S� � �� �8�� :� � �����%7��� �"D� ��� ��7�%"���� J�� � 7��%�M� "8� "� �D �� �� ��7 ��� 2�7�� "� � ��:� "�� ���������������6��5�%�D!�����#���"�"���D!��%��:������78�"�B�B���8���J��7 �M:���78�"��B�7� ��J�"�"��"�"�M��C��B�8���D 77 ���� ����������"�%D"7�#���"�$"����%DD%� "� �5��� "�%�"��� 3� D � ���� � "� �5��� ���� ��� 3� ��� "� $ � 7� ��� "� $B�����7���6���!������P�JH�H����M��

,"� �� "� 8 #�7���!�� � ��7�$C�:� ��� "� �� � �� � � ���� � � ��C�� D 77 :� "� 7����%7�"�!"7�D � �"������ "� ����� S:� ��%7��� �����7�%�� "8!� � �� �8��D :���7�� " ���"7� "��5��:� $ � 7� ���$B��� �B� ����$ ��7�� ���� ��"�"��"� "�!:� �"����� %� "�$"� "� � ��������� �������- �� ���8"� %�:� "� �%�� "� � ��������� � �������� � � ��� ������ � �� � 8 � �7��� ��� #�7���� � ���7���������� �7 �� "� �� �� ���6���� �� ���� "$�"�"�:� ��� "� ����DD�� � ����������7� ���!�7"�� �����7� � �� "�� ��6�"� "� �� � ��� � �B� �� ��D 7� %�� ��7�$C�� "� #�7���"DD�� ������������ ��!��"�������%����78"7��"�!$%�� DD 7�"����%D"7���� �����$ (�� �( � ����*� ��$��'�����������*� ��� ��'�� ���� � �� �"� 7�6�7"�� ��7�� "� � ��������� 7� ��"7�"�%7"�� J������:� �K�RM� ��7 �� 7������%�"�"�"���7�"�"�"����7�7�6����:�� �� � ��&6�����������7�J�KRUM� # �� � ��� � �������8 ���8��C�� "��� # ��� "� "�"�� ��� �C�B7D��� �� # ��� #��86��:� � �� �� �%�� �C� ���C�� 6�%7�$ �� ���� "� �D ��:� � �� ����� ���� # ���� � ��:� ���� � 7 ���6�� "�"�$6�� �"7:� "� # $��8������%7� ����7��"�� ��"D��"�:� "� # �7���D 7� ��� $ � 7� �"77"�:� "8"����� $ � 7�����C�� �"7:� �����B� �� 7�%��"�������7"�7�D"7����� �� 7��� �����

]���%�"�"��� 7���%7� 7���� 8�� 7�!D"7� ���%�� � � � �� "� �C�B7D��� � �E� �����7"���%�:� "������%�:� ����"D����%�� ��� ���6�����%�� 8�� 7�!�D"7�� J� �����7"���%���!7"�� "� �"��"�D"7� 7�7��� ���"7� 7 �"���� ��77��%��!$":� ��7�� "� "7���D"7:� "� "7���� �!:�" ���"7� "� � ���� "�7%�$%�:� �7�%DD� "� �8 � ����� �� ����7� ��� ��N� �!�M�1�� D"��� J�KQ�M�#"����"�E� "������%�3��7�:� #�� � �:� "� ����%��%��"��6�"����� � �� � �� 7� ����:�������37 � ���:�� �7�6��"� "�!�%�:� "� �8"#��86�%�� �"��"�"�� 2�78���:� "� � �C7�� �C� � ��� ���������� � ���"76��%7��!���%7�"�D"7�$!����� ���"��� ���� "$�"�:���7��� � "�%��!�� ���7���

� ��7%�3���� ��!��"� ��7��7� ��7� ��� � � � �� �6�"$8�7��� "� �C�B7DB�� �� �� �7 �E���78��$67�� ��"�� <"�� ��� J�KKWM� � �� �"� 7�6�3��7%�"��":� � �� �� "� �D �� �� ���� �� ������$%�� � ����L������8���� ���� #"����"� ���8%6�� "� �"��!��8!:��BB�DB�� ��� �� �"�� � ����N:�D"�%���!� �!�6���� � 7��7� "8� D �����%��:� ���� ���8%6�� )3#"����"� �� ��#��6�"DD� �� � �� ���7"���!"7�"�D�"���� ���V���"7"��!���7��766��7������

�7"�$"�7�D"7� � 7 �%7�%�� ����-"���?�B�� J&������ E� �� 7:� �KKWM:� "� � �������� ��%�#��!"7�� ��!�#"����������6��5�%$%D"7����"�"�� ��� �� ��#���"�7"�� ��"��� ������%7�6�%������7 6�������%��3�"���%�%���B��"�����7�%�:� �� 7��� ����:�8 �� ���!�J<���":�2�<�" :��KK�M�3:�"� S��"� ��!� 3� "���%�%�� �B�� "� � � ����:� ������� �� �� �� 3:� "� D"�%��%����%�:� "�� ������ � � ����:�"�7�������%��"�����7� �� :���78�������%�7"��D��7������ �� � ���

��� 7��� %�����6� �#"����"��BC��� ���E�"� S��"� ��!����7 6�������6�:��B� �� 7��"�����"�D"7��"7�"�!������B�B��� �� �"� 7�6��� ��%����"��J��� 7��:��KRUM:�"� "��"8��:�"����� ������6�� � 8��� "� �� ���� ��� ���� �� �������� �� J ��%��" �%7�M�� ��� 7��� #"����"��

Page 32: Pszichológiai eszközök

�K

D���!��"�� "�"�$%6�� ��7����� ���� �#����!��"�� � 78� � ���N�B8����� # ���� � ��� � S��"3� ����7���� ��!� %�� ��D 7� "� � ���6�%���� "������%�:� "� 7 6�������6�� "7�"��� �6D���%�6�"��7�� "����D��6��"������%�� J��� 7��:��KKWM:�"����� ������6�� %�� ��D 7�� 8���"� �!76����"��6�"�����"�"��6�"����86�%�!�� 78� � �� ��C���$%�%�%7"������ 7��� �J<�"��8� :��KQ�M�%��7"��+�"��J�KR�M:�"�����8 ��$�D 7�"�� �������� ��� � "�%��!�"�����N�B8�����6�"�$":� ���� ���������� � �� ��"�%�%�"���"� %���� �����7%����� 78� �����D ���E�"�� ��B ����:�"�����3����"��%�"8%�Y� 7 �C����� 78� ������

� "## ����� ��%7�6�%�� %�#��!DD� ��7� ���!$"� �C��B�8��� Z"���7� ��� � �� � 7� J�KQUM��67�%�D"7:�"����"��������"## ��6�����7 �"����"## ��6������ ���%��!���C�B7DB��8�� 7�!$"�� 7��7� �B ������ � �� "� � �������� ��� ,�%$6�� "��7�!"7� )"�� 7� ��� 4"� �""�� J�KK�M� "�7 �"���� ���������� �� ���� %��"�����"������%��"� "� S��"� ��!�"�� "�������� "## ��6�� %��"������7�$��:� "� 7 6�������6��"�� "� 7 �"���� "## ��6�� %��"���� ��7�$��� �B���� B�� �� +�"�� 7���%7�# ���� � ��:� ����"����������� �� �7 �"����"## ��6���"�����%��!��7� � �� ��6�"������C�B7DB������ 7����7 ��D���!��"����B� � ���"77"���������������$�����������)�$����(����������� �� �� �� "� 8�7"���6�� ���� � �D 7� �B��7��� � � � �� $%��"7"��� .%�� � ��7�� ��� ������ � �� #��86�� ��� "� "7"�����6�� � ��%���D"7:� � 7�� �� ���8%6�� UW� "## ��6��"�� �"�����"����� ���76��"�� #���"������ J� ���7:� �KK�M�� � �� �� "7"�����6���� �C�B7DB�� $ � 7����� ���6�"$8�7��"7"��"� �� ���� �� �7 ��"�� ��������# $��8��D 7:���7��" ����"� �� ���� �� ��# �������7 �� �8���7�$%�� ��� ��3��� �"$%�� � !��%$% �� ��� �� 8� 7� �"D$"�� ��� '�� 7� ��� � �D 7�� ��"����7��"���!8� � � ��"��"��"!�"7"�����6�����BB��:�� ��"�"7"�����6�������"������� ����!8� � �� �� 8����!� ���� ��!�6���� �BB��� 7�7��� �� ������� J�%�8� "� ��������� ���8���D 7�4� �7�J�KURM��"���"�� � � �����8���D 7�&%��7��J�KLQM�%��%���7�$%�M��

� �� ���� �� ��� ��"�"��"�%�"�� ��7� ��D 7�"��"�"�� ����6���"��� �� "$�"�����!���7� ���7��# �#��7�:�6��"7"�����"����� �� S6%����# $��8����"�"�"�7"����"�"�6�%�%D"7����� "$�%�%D"7� � � "�%��!� "� �� �� �� J8C :� ����7�%�:� #����� 7����:� ��D�M� � � � � J�� 68:��KWUM�� 2�78"�7%��"�� "� ��"����6�� "7"����� "� �� �� � �:� ��7�� "� B��B7B�� ��� � �C� ����J� �� 7�%��!$%�M� � ��7��� 3� �68"���6�!� ��� �68"��"�"76�� "�!� #���%D"7� 3:� "� �� 68� 6�%7��� ���7��� ����7�� "� B��B7B�� %����D � ���6�%�%�"�� "� �� �� �� 7� �7 �� ��� � 7"���DD��"��"�%!�� � � ���

� �73���� ��!��"� ��%7�"�%�� ������ ��� ���� ��!�6���� "� �73# $��8���� ��� ����%$%D!�� � ��7�� � ������D"7� "� B7����� ���� �� �"�����"�D"7� #��8��"7"�� #��� �� �� "��� �� �� ��8� �� J�K��M� � ��7�� "� B7����� ���� � � ��� ������%�� "� �� �����6�� ��"�"���%�%�":�"� ��� "6�%7� � � "�%��!� "� �� �� �� � ��"�"��"�%�%�"� 7�� E� "� "8"����� �� �����6����������:� "��"�"8"����"�� 7 �"���� �� �� �� �� $%�7"���� �73# $��8��� �"�"�"��"� ��7� 7��%�!�� ���� J���� )� ��7� �:� �KKRM� "� �� �� � �� �7�%DD� � � "�%�����7"�� � ���7��� � "�%��!7"��� ��7�����

� ����%���� �B�7� �7 �� 7"���DD� "7��5���� "8!:� "� �8 7���%�� "�"�6�%�%�� ����%�!� ���� �"����!�������7�J�KUKM�"��� �� �7 ��"��8 7���%�3"�"�6�%���"�"�"�����%7�"�����%���� "�%����"��8�7"���6���B���B7 "�%�D"7�#���%�!8!�$ �� ������� ���# ���4C�B7� #��� �� �� ��8 � �7 �� "� ���"�� �"�����"���� $ � 7�������� ����%�!� � ����� .6����"7�J�KU�M� � ��7�� "� ���%��"�� � ������� �"�����"�D"7� %��!� 6#!��"� ��� # �C������ "�"���7�$��� "�"7�"3�� �� ���7� �"���!�%����$"�D �����"D%���":�� ������%7�"��� �� ���7� �7"��%��!��5�$%7�"�"���$"� ��� "� $!3�7:� ����3�7:� 7 �3�7�8�7"���6���"�� ��� �� ��C��� "� ����7�%����������T� ��"�"�� �����7�%"����"87"�����%DD���� ��7 ���

2�7�� "��!�� �%�� ����� �!:� &�I�D�� J�KLKM� ��� �B� ���� J�7�I��� :� &�I�D�:� �KK�M� "��B��8��� ���"�� ��7�%"�"��� �"��$%�� � � "�%��!7"�� "� ����DD�� �7� �� ���7%���� �"�����"����"�

Page 33: Pszichológiai eszközök

�W

7�� ��� %����"�"�� ����B��8��#���"E�D���7�%���:�"�D��"� 7�:� �� �C��:� ��3 ����� ����D %����!8%��� ��� � � "�%��� "� �B�7� �� ���%��"�� � �D 7:� � ��� ����DD� ��� �� 8��D ��� ������7������C�B7D��� �D 7����� ��6�"��������� 8��7� ��D������786��"�"�8������� �!��!�����"� ���"�� �B��8��� ��7�%"�"��� B�� �"������"� � �� "� � ��������� �� �8���� � � "�%��!�� 7� �� ���7���%��7��"��� �� � ��J2"�"� ��":�Z����7:��KQQT�2"�"�:�,67�� �:��KK�M��

�8�7"���6�� ���� � ������!��"�� � ���� 78�������67��J�K�QM:�"��7 �� ���� ��D 7�"��� � �:���7��"�"�� �������� ���#67���!�$ � 7���� �:���� 77 ��"��%���� %����#67���!�"��J��78����8%�:� ���� ���:� �7�6���!M� ��C�� �� �� �� 7�5������� �N�B8�� � ��# ���� � � "� ������ ��� ��������7 ������$��$����������:�� �����# 7�� 7��!��"��� ��B ����� ���BB���6�"$8�7�%�":� ����"� �D ��:���7���"$%��� ���� ���"�!�%�%�� � ���7���6%�!� %� 7��� � ��7���:� "��� ��� �� B7�"�%�� � � "�%��7�:� ��� � 8 78� 7�B7�"�"� �B��� � ������� � �B� ������ 1�� ��� J�KUKM� � ��7�� "�"�� ��� ���7�C7�:� ���� "��%�67��"� #�7����� ���� ����� # ���� ��7���C��������������� ����:� � � � � ���"�$67���,"� ������� �7 �� ����7� �:� "� "� �"�"��"�%�� 7�������%�% �:� �"$%�� ���� �7�� � �$ �� %������ � � �:����� "���"��# ���� � � ��B�B��� ���� ���D 7���� �C�C7�:�"���8 � ��#���"�"���"���78���D ��� �7���C7�� ��� "� �"�"��"�"�67�� �BB���� �7��7��6 7��"� ����7�%��:� � �#C7�� ��� �$ ���� :�B7� ��"�!���%�67�� ����7�� 7"���DD� ��7��6 7��%�� ��� ������� �� �� � �� � 8��7� �� ,"�����7� �7�� 7 �� # � �7 �� � �� "� �"�67��"�� � �D 7� �%�"������ �����# ���� � �7 �:� "������"�"��"�"�"�7�"���"��� �7���$6�:��"��� ������$6���

� "��6%���:� �8 %���:� ��%��� �7���� ��� "� �� �� �� �BB���� B�� #C����� ��6�"�7"�� �%�,����7��J�KQKM�����67�"�%��"����� ��7��"�"��6%��������8 %����� �#��BB���� ���������"�!8%�����������5�%�����C�:�"�"��6%������� ��%���� �#�8���� �"7��%$"�� 8���DN7�68"�����������7�%��������

� B7� ��"�!���%���%���� � �� ���6�":�2"���I� J�KLQ:� �KRWM� "� �D ��� �C����� � �� � �"�� �%$%�"�� �"�����"�D"7� $ �� ��� "� B7"��6"��%�!� �D ��:� "��� "����7�"7� ��� ��7���"7���� ��� "� �"�!�%���:� ��� �� "� �� �� �� � �$ �� ��%�%$%7"�� ���7�%7� � ��"�"��"�%�%�":� 8 � "�7 �"������ �� � ��7 ���6��%7� ���7������":� "7 ��"� �D ���������D���%���"���%7�����%���+�"��"7� �"�"��"�$"� "� O!� %7�� �����P:� "� �8�7� ��� ��� 7� �5������67�� �6��"�� �"�!� ��������������

� ���� 7��"����"� ���� ��!�6���� J2"�:� �KLK:� ��"7��:� �KKLM� 5��� �����:� ���� "� �D ���"�"�"8�$ � 7�������� ���7 �:�# � ����"���:� ����"�� ���� ��BDD �� �"������� �� ���78 7�����"7"�%D!�:� ����"���� �� � 7���� 7�"���� 7�"�"�� ������D���%�����E�"�C� ����:� ��8 � 7 8��:��"�%7����%�:�"������ �D 7��"�!� ��� �� �����7 �������� ��$%�:�����"���� ��"���������� �� �:�"�� �7�6��%��%��������� ���� �����������$� ��'������������:�� �����4 ���� J�KUUM� ���� ���� �� � �� "� # 7�� 7��!��"�:� �%���� "� ����%���3���7����� �����%� �������$%���F�� !��%$%D"7���"��� ������ � �� �#��8������#��� �� ���. ��7� �"� ���7�"����%��!��� ���� ����7���6���!�"�� ������ :� 77 ��"�"�$%7������� ��"� � ��7� � �:� ��"�� ���� ����7���6���!�� "�%��%�� � �� ��� �� 8����:� ���� ��:� ��78��"�"���� (��"7��� �"��67�:� ��7�� "��68!���:� "���� ���� � � �� ��%��"7"�:� � �� �7 �� ��� $ ��� ����7�C�� �"7:� �� "� �"�!�%��"��� �� �$C�:��"$8� "�� ��:��!8����$6��"���7���6���!�:� � �� �� ������ � �$C��"������7���6���!�� � �"�� �%D"� � 78 �8� �B�� �"�����!87"���������7��"���� � 7�� � 78� ������ 7 ���,"����"7� � ��7��� �%�67�:� "��� � ���� 7�7��� � �# � ��� ��� $ ��� ��7���6���!7�:� ����7�%���

Page 34: Pszichológiai eszközök

��

��C7���,"�"� � ��7�� 88������7���6���!�7��"�"�$"������8�$ � ��� �:�# 7� � � ����� ����C7��%���,"�"��%����"���"�!� ��C���N�B8�����8 ��D 7� # �� ��:��%����%��"����7���6%��� � � � �7���BC��%��"�67���� 7�#�7���7"���"�����"�D"7�7 ���6867��� �# � �7�:�DN7�68"���"��� �C7���

2��� ��J�KR�M����7���������%�����"76�%�� ���� ��D 7�"�� ���������B��"�"��%���!$"�J���� � 7��":�� ���� ����7���6���!�:� ��%�%���:��6D$ ����������:�B7�"D%���!�� 78� � �M��BC�� "� �6D$ ����� �7� �3������ �"7� �B� �� 7� �"�����"�D"7� "� �� �� �� �E� "� �7� � � ��"�����!8!� ������� �"��� 7 �"���� �� �� �� #��$%�� � � "�%��7�:� � 77��� � ��"��"7� #��67��D��7���� ��� �� 8�� � �� ����� � 7�:� � �� ����� # �� ��C�:� ���� "� �� # �%��� �"��� �� �C�7�����%7���B� �� ��7� � �� �7 ���

&"786�"� J�KQLM� "� �� �� �� 8�� ��� �"��� �D� ��%��!� 5�$%7� ��"$%������� ����%�����"76�%�%�!��D ���:� �6�!DD��"����"��%�!��� ������78����7%�%���&"786�"� ������6���#��"��"�"��73 "����7��%���/�������:�"�"�"���7���73 "����7��%��7 �"�����B� �� ��7� �� � ��7�"�����7�%�� ������ �� $%�� ��C��:� ���� "� ������� ��� 7 � � �� �� �"�����"�D"7� 8 �� ���! ��� ���

� ���"� ��7� ���!� �� �� � ��7�� "� ���%��!�� ��"�"������� � �� 7�%��!�7�� ���%�� �B�C��� �� �87 �:� ��� � "� ����%���� � ���� ���� � �C� ��� � ��� ��7"������� 4C�B7B� 7� #�7���� "��"$%��"�67��"���7"���!����%7�:�"� ���%��"�%D"7���8�������"DD�"��BDD�7������� � ��� ��7��"� ���%�� O� �� P� "� ��������6�� J. "� �� ��� ���"�:� �KQRM:� �%���� "� ���"� ��7�� �� �� 7� "��"�J2 8�7:� �KQKM� ��# $ ���� "�7%�$%��� � ���%�� J � �"�� ��6�M� %�!"���� "����7"�:� "� %�!"�� � � ��"��� �������%������&%�� ������"�"����%��!$"����!���$"�"�� � ��"�����"�D"7�%��!�"�:� %��"�� ��# �������"8�"�"�"��D"�������7� � ����� ����7 ��J&�I �:��KQ�M������%����� ��7�� �� �8���� �� �"��"�% "�!�� ���8%6�� "� "7�6�"�D � ���� ��� & ��� J�KRLM� � ��7�� "�8 �� ���!�� 7"������� 7 �"���� ��%7�5� ���7����� �����%���� �%�� ���� :� "� �� �� "� �77 �:� "����%��"�����"�$B��� ���"�����"���"���

� ���7����� B7�"D%���%��� ���� � �� "�"�� �� 7� "� �� �� �� �7#���%��!#���%��#67���!$%�"��6�"�7"���%��.���7�J�KLRM�� ��7��"��� �� ��"��"�#��� �� � �7 �:� ����"��������������%�%7� �%����"��67��� � ��� � #���!8!� �7� 7��%�5� �� � �� ��"��� "� ��� 7� ��� ���� ��� 7���� �� � ��"���$6�:� %������ �$C�� �� �C7� �:� ��� "� �� � �7 �� � �# � �� 7��%����"�67�� J���� "� 8C � $ � 7��� :� ����� ����� ��� "6��7!��%7��� ���8���7 ��� ��� �����D �� �C�7� M��

<"�� �����.� � ��J�KKQM�"��� �� � ��5���� ��7���:���7��"� �� ��"��"�6�"�7"�:� �������"��67�����$"�7�� ������D 7��,"�"�������%7�%D"� "�"867�:� ���������� �� � �:� ��� 8 ����� ���%��� ��:� "� "� ���� # ��� "�"8%�� # ������6�:� � B�B���:� ���� ���%���%� #���!8 "���� �� 7� � "�"8%���"���"��%����8%��"�����!�� 7� ��"����7� 7�� DD�7 �"������ �� � ��� ����� "����D5��!�� ��8 �� �� ����� ������ ��$ :� Z �7 �� J�KQUM� "� �� �� �� ��� "�� �$ �����7������%��!� �"��"�%"�%�"�� ����%��� � "� �7#���%��!:� ���� ������ "�"867�� $!���"��� ����6�� ���$"�7�� ������D 7:� � � "�%��":� ���� ���� 7� �� ��#��6�� �� �� �� #��7"��$ � 7�� 7������8%6�� "��"�67�7"���6�"$8�7��$6��"���������� ��:�DC�� �����B��� �:� "�����7���C����� ������7 �:� %�%����C7������$ ��������:�� ������ �7� ��"���� $ �� �N� ���� � �� "� �7#���%��!# �8����%�� #���"�"�%D"� ��� ����� "� �� �� ��$ � 7�����:� ��� "� �7#���%��!# �8����%�� $ �� � � ���� �� �"D$%�� � �� "� � ���� �� �BB�����C�B7D��� � ���

? �"7� J�KK�M� "� #�� � �� ��� ����7�%�� � ��� � �"���%7� �"�"�� �� "6���"���6�� ������"����%���7#���%��!# �8����%��!��D �����. ��7� � ���5��!��� ���7�D!����#� ��8�DD:� "�"�� �� �� "� 7 �"���� �7� � �� � ���� 7� DD� ��� �����"7� ��� �� � "�%�7��� � "6���"���6��# �8����%��!�� "� ���"����%��"� �"�!� %��"�����%��� "� ��� 7�%��!�� � "���!� D������$"�� � #!D�%��

Page 35: Pszichológiai eszközök

��

�68"��"�"7� "����%�%�%�� D��7���!� ������ � ���6�"�7"�� �%� "� �68"��"�"7� #���"�"���� � � ��� � "��� ���� �"76�%�D"7� ��� "� �� �� �� ������� #����!��"�� � "���!�� ���%��%�%D"7� J.�"� �:�? �"7:��KK�M��� %�!� ���� ��� ��7��"�����7�%�����"�"���8"�����%��������"����%��!$"�"6���"���6�� ����8"�5� # �8����%��� � 8��7� :� ���� �����%��� �� � �� "� � � ����� #��� ����#���"�"���D"7�������� � ����"�"�6�%�%D"7�"� S� ��"7��"����D #���%���!���7� �T� �� �6�"�����8%6�� ":� ���� "� �%7��D � � �� ��"��%�� "� "���� #����!��"�� ����"$ ���� �� 7��"��� ��%����"�$"� J<� 7� ������"�:� �KQUM��? �"7���8 ��$�D 7� "� ��7%�3����7�%����������� ����%�D"� � ��� "� �����!� "�%���� #�� #"����"��7�� "� ��7%�3� ��� "� %��"���3����7�%�� �7� �"���!$"�� �� ������������������ ������������������ �7� ��%�!� $ �� �N� � !��%�� 8�������� ������� �7� J�KK�M:� ���� ��� ��� ���7����3�"�"��"�"���� �#3 ���� �7 ��7 � ���.%�D"���� �"��C�B7DB��� ��������3 ���� � ��#�� "7��5��"��:�5�������:� ���� "� � �#� #��"��%7"�� �"��"��"7�"� � ��� �����%��!�� ��� �� ���� � �#�7���%���"�� ��:���7� ���� "� �� �� �� D #���%���$%�� "� � ����� �"�!�%��!�� "�������� ���7����� � 78� ���:� ��� ��D 7�D #���%����"�����%��"�"��

�"�"��� �� ��J8C :�#�� � �:������5�%�:�B�B�:�� � � �M����"7�� �� ������7����3"## ������ 78� � �:�� �� ���B�C�:���7���"�����B�C�:� ��� �� �$ �� 8����7���6��6�� %�!"����C��� � �� O ��� ��%�����P� ��86���:� � �� �� "� "��"��"��8%��� ��%7���$%�:� ���� �� ����� "��7� ��%��� ����� S� ���C7�� "� ���%��!�� ��"�"�6�7"�� �� "� ���� ���D 7� "� ���� ��� ��86������8����%�"� ��� �7� ��%�%�"� 7���%7� ��C�� # �:� �%������ "DD!�� �"76�67�:� "��� �� ���� ���B� �� 7C�� ���7��� ]"����� "���� "�"���67�� ��� ��7� ��6%���� � 78� ��:� � ��� "� �� ���� ��$6�"��"!����� �� �D����B� �� � � �C7��"� �D ���"�"��"�"�����7� ��6%����� 78� ��� E�����"�8C B�� �D ��� ��7���%���� ��� � 7C����� �� 87 �:�DC7� � 78��:�"�#������ ��7��"����%��� ���� ����D��

� �C�B7DB�� ���� ���� ��B ����� �D 7� ��#��86�!� � ���7���"�� ��"�%7�� #��� � �D ���� � 7���� "�"�� ��� ���7��� # ���� � :���78 ����C�� �� 7� #�7���:� 8 � D%�� ����� 6�"� "�$"� ��� "��BDD� � ��"� �� ���78���866���7%���� �E��

• �"S��"��%�7��"�B�B�B�:���7��"��%�7��"�#%$8"��"�:��• "��"�!�%��"8"�"��� �����"D��:��� � 7��#��"����� 78� �D ���� �� 7�:��• �"�����!8%�����7� �����• "�B7����� �������7� ���

� 7� ���7� �� �� ����� �� 7��� � �"��� D � �$ ��� ����� � 7 �"���� ��� �� � ������� ���� �� �� $%������ 7�5���� � ��� � � �� 7�� "� ���7� �� �BB��:� � ��� "� �� �� 7�5���"��"7�%�� �C�B7DB��� �� � �� 7����� � ��� ��:�����C7 � � �� ����"�"�� ������7� � ��"�����!8�"�7����"�"�� ��� � 8 ��C7������"7�"��!�E��

• 2 77��� �$!3��"��������786�"�57"����� �$C��"����%���:��• 2 77��� ���� �� �7 ���"������ �� �� 77 �:��• 2 77��� �� �D� "�!"���"���� ���� � ��"� �D � ������• 2 77��� ��"��$6���"�67�"������� �7 ���"��������� � 77 ����

�"�� ��� � 8 �� �7�� ����7�� � 7���� � 7"��� ����7�%��"�:� 8 ���"7�%��!�"�� $%��� ���7� ��6%����� 78� ��# 77�"��%�"���� 7� ���������������B7������7�!��!8�7����� ��"�!�6�:�� �������"��������7� ��6%����� 78� �����$�DD:���7��"�� �����J� ���"��"�% "�!����8%6��"�������������7�� ��M�����7����3�"�"��"�"���� �#3 ���� ��� ��7��"��7#���%��!# �8����%���BDD���7� 7�"$���E��

• �68"��"�"7:�J"�����%���7���"M���7� 7:�"� �� ������ �7�7 ��� ��7��"8"������ 78� �7 �T�

Page 36: Pszichológiai eszközök

��

• "6���"���6�:� �"�"��"�"��� ��7� 7:� � �� �� "� �������6�� � ���� �:� "� �� �� �� %��"���B� ��� ��� �N�B8��� $ �� � :� � � 78� �� �����"7� ���� "���!D":� 8 � �"��"7� �%�����:��68"� ���� �����"8"������ 78� ����

• � # �8����%�� "��"8��� ��7�$ � "� �"���7%���3"7"�����6�� ��7�:� "� ��� ��3���"���B�� #C���� � ��� � �:�8�## � 7��%��"DD:��68"����"8"������ 78� ����

�����6�!DD��� 78� ���N�B8��D ����"$%����%�"�D!�����786��"����#�� � ����������"�!�%� ���� ���BB���� ���C�B7D��� ��"�� ��:�"� ������"�"��"�"��:�"��%����� �D%���"7��B� ��� ����2�� �� �� �������� ��#"$�"�D ���� �����7#����6��"� �D ������� �D 7:�"��"�� ����B� � 87C7�:� ����"������ 78� ��� "���7��6�"7��7� ��%�$6�����B� �� �� �%D�%"��"� �"�"��"�"��� ���"� �"���7%���� � 78� ��� "��7���$"�B�� ����� �7� J�KKQM�7���%7�� +D+0�-+�+-/� � � �+4/.12�/0�,�������6�� � � 7"�����6��������7%���� � � )����6�������%��!��� � � (�3���"����"�����"������5��� ���� �7 �� � � � ��7� ���68"����� 8C��� ��B� ���� � ����� ��� �� 8�%�$"�"���� �� 8����4�7�������� �D 7:� � D���"������D!�6���D"7:�� "��7�"���D"7:�7"��"���%�D"7� �"�"�D"7:��%���D"7��!8����!8��$"�"����%����+�����# �8����%�E�"�"�77"��� )"��"DD�# �8����%�E�"����� �� � ����� ��� 7����� ���%7�6��� � � ��� 7����� ���%7�6��4 ���D���%�����E���"�� � +����"DD"7��%�����E�"���78����8%����������8���"��� �����"�"��"�"��"��� � D ������ ���%�������%�������96��%DD"7�8�## � 7��%��:� � ��DD"7�8�## � 7��%��E���"� �����6����78����8%���� 8�� 7��7%������78����8%��96��%DD"7��7� ��%��� � ��DD"7��7� ��%���J���7����3"## �������86���M��"����"7�����68"�3 ���� � 7� ����"7�����68"���"7���$C��� �E���$C��� �E��� �� �7�� ��"�"87"�� ��7�����%�$6����78��"�"�7�"��?7��"��!"7�����7� �E� � )����"����D��7������� ���"��"�"��"�%��"� ���� � "���"��%�% ������� �7� � ��7�� "���� 7 �� 7����%7�"�!:� ���� �C�B7%��!� �"�"��"�"��� � 78� �C7�� �"7:� � ���"�"���� ��"7�� ��� � �D 7� "� ����7�� "� %����:� � ��7 �� ��� ��D 7� "� ��78����8%�� �"7�� � �D ��� �"���7"��%�%��� "$�"�"� � 8��� ��� ���� � ��� "��":� ���� "� �� � ����� �"�!8�� ��%�!��#C�� �� 7C����78����68$�7�� �� �� ��"��"�%"���"��"87����# ���� ���� ��� �D 7�� �� 7%��%���#���":� ���� $�DD"7� � � �$C�� "� O�� �� �� %�8�"�"P� � � � �:� ��7�� "�� "� 7 ���67�%�:�"� ��� �� "� �"�"��"�"��� � 78� �� � 8 �� ���� ��%����"� "�$6��� J- �� D ���� � "��!�:� "��� "��6�"�!�� �� 7� �������� ��� ���5$��"�"8���"� �#��"8%�%�"���"�����"�D"7�M�

��"�"��"�"������%��# �# 8 ��� �"��� �� ��"8$%��"�O���%����6�"�P����� �� � ��"� �68"� ���� �� ���7���!���!8����%�%�"�� �%����"� "�$6��� ��� ��� 7� � "� ��7� � � "� ���7������ �%��%�7"�:�"� �� ��"�"6���"���6����78��"�����!8����%�%�"������� ��"��"�"��"�"���� 78� ���%����"�%�%���2"�"8"��������%�7�"��"�"��7"�� �� 7���78!�����7� �� ��� �D 7� �#�$�%��"����� �� ��%�� � %���%����"�:�"�"��6%��������7������"�!� ���� � ���� �:�� � �������� ���� �:�"� � ��7� �� � � ����� � � ����� �� �"��$6�� # 77�� @��"7 �� � ����%�� ��BC�� "� ���� 7����7�67�����"���7�� ������� �7�"��B� �� ����� 7�8 #�7�%�$"� � �E�• ���� 7����7�E����"7� �"�"��"�"���%��"�%7����%���:�"� �� ��D��7���� �� � ��� ���� ��

����%�"�6�"�7"���&��7���� �� � ��"��8 � �7�� �� 77 ���• 4�7�� �E� ���"7� %��"�%7����%�:� "� ��� "��"� ��7"�����:� ���� D��7���� ��� �� 8���!8���

"��"��"�"�� "� #�� � �� ��B�� 7����� �� 2 � � 7� ��� �� 8C7�� D��7���� �� � �D 7:�

Page 37: Pszichológiai eszközök

�H

��7� �� �� 7:� "� 7 �� ��� �� 8C7�� "� ��7�� �7 �� � �# � �� 7:� ��� "� # 7� � � ������%��"���%D"7�"���7�� ��������# $ �� DD��

��8 � �� # � ��7�� "� #��� �� �:�� 77��� � B�� �� 7������ �7���8 ��$ � "� ��"7"���!"7"�����6��#��"���:� "� �����B7��:� � ��%�%�"��� .����B7��C7�� # 77�"��%�% �� "� ���%�� ���� ��� ����� � �"7��C����C7�:�� �� � $%���%�7�����O� ��� 7 �PE�"��� 7� ���7�������7�� ����� 7�"�$%���"�#��"��%�"������7�������������������������� �������������������%���� �7� ��"���� $ �� �N� � ����������8 ���2��� �� 7 �� � #N�8����2��� �� ���$"� "�� ����3���6%��!� ���"� # ���8%�"�� /��� ����:� ���� "� � ���� �� "� �C�B7DB�� �� � �D 7�O��� �� 8�� �� 6$$� 7���"���P� "��7"���"�6�� 6�%7:� "� �� �� "� �C�B7DB�� �� � �� �BB������� �� 8��D ����%���%����� �����������#��� � ����� ������8 ���"�"�$"�":� ����"� �D ��� �������� � � ��� �7%7�"DD"7� �%��"�� ���6%��!�D"7��6�"������� �:� ���� "� ���� ���� "��%��"�� �7#���%��!�����7����3�� ����# �8����%�%�"�B����7�������2��� ��� ��7��"� ���7 �� �%#�� ��� ���7���!��� ��� �� �� ��� � 7��7� $ �� � ���:� ��� ""�:� � ��� ���6%��!��"����%�$%�� � ��"����7���!�"������� �� � ���

� � ��������� 78� ��� 5��� $ �� ��:� ��7�� #67����7%���� ����7���� 8�7"���6�� %�!"�%�:�"� ���"���78��"��������� �� ��"����%��!$%����%7���$":����� � � ���B��� 78 ���,"�"�� ����� ��� �� 8���D 7� "� � 78� � ���� �� ��� "� �"D%��� �N��� � �� � � ��C�� �� ����� �� �� :��BDD�5��7�����B ��� �C7���.%��� "�67���"�"��#�� �O%��"��"�P���:�8 �$ �� ��DD�"�O��7�%"�P��2�� �"����� �"���� �� 8�� ��6$$� 7���"���G�(��"7���8 ���� ��:�"� ���# ���� ��:� �����

• "� �D ������ �� 8�� ��7"������ �B7�"�%��� 7 �%�$":�"� �D ��7 ���6��%7�� "�%�:�8 � � 78 �� ��� ��� �8�D 7� #�����7��� � 7�%���� � �� 7�%��!�� � 78� �� �� J�����:�� �� �:�B7� �6�%��!:���78����8%����D�M:�

• �%����""�:�"����"��� �� �����#N�B������ �� �"��� ��������� 78D 7�"$�!����7���!�JO#���!P����O �8 �P����7���!M�$ � 7�:����

• ����7��"����"D������7����3"## ������ 78� � �� ��8�������2��� �� ��� ��� ���7����� J� ��������M� �%���!��� J2��� �:� �KR�M� ��� ��B�� �� %�#��"��"�"�2��� �����. �8"�J�KKKM�"����7����3"## ����� ����� ���B� �� �����6�"�����$%��� E�

• 4!8��%��• ���%�%������� � 8 �� ��• ## ��6����• <������������� ��• 4��� � 7��%�����B7�"D%���%���� �� ��

,"� B�� "��7���$6�� �� "� # ������%��� 2��� �� � 8 ��� �%���!��"�:� ��"����"���"�� 6��"7"���� � � �7 �� ������ �%�� �����������%�D"7:� ���� # ��N7 �� 7� ��� 5$"DD"7� "� ���� ��!��"�#�%�"�%D"�����"� �C���#��"���E�"�"## ��6���

���8 ��� ��7� � :� ���� "� � �������� 7� D �C�� ���� ���7����3"## �������86��� ��� � :�� �� �� �B���B7B�� �7� ���3�%��!� �"�����"�D"7� �"77"�� ���%��"�:� ��� "� �B�7� ��� �7� � ���C�B7DB��"�� ��6�"�� �%���� ���N�B8��D ������%��"���"�!� �7� �"���!$6����� � 8��7� �"� "� ��� 7 ��� ��� �� 8��:� "� �� �� "� �C���� � ������ ��� ��� .%���!��� �� ���6�%��!�"���"76��%7�� "�!� "� ��8 ��� �N�B8�� :� �� "� �6�"�!��� �� ��� � ����:� ��� � 8��7� ��� "�"�$%7�����78�%�:� ����"���8 ������"7�O� �������� � �P���� ��� 7 �%�7�:�O"���P����"7� �� 8������"��!�� �"��"D����%�3���#���"�� � 78 �� 7 �:� "� ��� � ����3 �� �� �7� �"���!�D"7� �6�"������� �� J "� S:� "����^:� "� �:� "����^M�� � 7���C�� "� � 78� �� ��7%�3� �N� �6�"$8�7�%���"�� ���� 7 �%���

���8 ��� ��7� :� ����

Page 38: Pszichológiai eszközök

�U

• 5���� ���#��� � �D �"� �� � �:� �����BD 7�7 ��#���$"�� ��"� ���7��"��!�:� �����"$%���� � ���� ��#���%�"�� �� 7:�

• ������ 7�%������7���!�����"## ��6����"����%�!8%�"���%7���$"�"� �� � ���!8��%�%�:�• "� � 78� �� 7 �3��7 %���:� ���� ��� DD� � 8 ��� �C�B7D��� �D��� ��� 7"���DD� ��� 7 ���

�C�B7D��� ���%��" "�7"�:����• 8�%8��6�� ��� 7"���DD� �7� �� ���7%���� � 78� � �D 7� "� ����� � ����� ��� �� 8�� � "�

�%�������6%��!���7� � ����#��8���"���������������������������������������<��7�7� �� ������8 ��$ �J<��7�7� �:��KQRM�"�� ���������D���!��"��� ��B ����� �7 �� ���� �����:�"� 77��D 7�� ���!D%���5$�7����7�D!��� ��7� 7��"�� �� �"� 7�6����"����!���7� ��� ��) ��7�%DD�+�"����78��"����%�"��B�B7�����"� ������8 ��$�7 ��� ��%�%D!����%��"�"�"$%7������ �� �"� 7�6�38�� 7�!��"��B� �� ��E�

�����'��8���� �"!�-�?�3.�C20.�5�<2�. �3"�+7C/���160������.1/17������160����?�1���� ���������� ����!�������������� ����������"�

������������� �����#����

���$����������%����%�!����

&����!����������� '�������������!����

]�� �� 8�� ��"����%��!�J/$8�7�%�� � ���M�

� 7��%����� �� 7�6�:�� ��6�:�76�� 6����6�D 7��:�"���8"�":� 7����7%���:�� �#��7�%���:���7�6�%����"� %��

�9��"��7�

• /$8�7�%��• ) ���� ��

$6�"����• ���7��!7�"�

���DC7� ���� �� �C����7 ��� ����� ��

• �S����%��!�• 2 ��B ������• �����

� 7 �C������� �� �C����

]�� �� 8�� ���%��!�� 78� ��J=��"���� �C���M�

� ��� �����"��%����� 78� �:�1"� 3�"��"�:��6D��"7��"�7���"�

�. ����7�7�

• &C7� ���:�5$8�7�%���"76���$ ��� ��

• ��6���%�!�$6�"���3 ��"�"8%��

• �"����� �� �C����• 4����%��

]�� �� 8���# 77�"��%��J�6�"���#C����M�

���6���� � � 6�:� ���� "�"�6�:����D��6��� 78� ��7 ����� S�

�-��"8� 7"��7�

• �$6�"�����"76���$ ��� ��

• �DC7� ���� ��"�"8%�"�

• ��� 7%��%��"������%��"��� �D 7�

�1 78� ��D 7� ��3 ��� 8�� 7�!� ���D�7%��!�D!�� �C�B7DB�� 8�"�7�����6�� �"� �!��%��"�"��� "�!����:�� �� ��$!� �� ��D 7��"77"��"���78 77"����!����������"�"��"�"����"���

• ����� 78N� �"� �!��%�"�� � �� ���� �7�� "� ��c� J<��7�7� �� ���� ���8��� � "�� �� �"� 7�6��������� M�"�"���7��������"�"����%�"����� ��� 7��7:����

• �%��8� 78N��"� �!��%�"��"���%�%���7� �"���!$%D!���%��"�"��"������"�!�"��"� �!��%��!������ � � 7��%$���!8 "��1!�"�����67�"�%��"��J�WWUM��B7���D��:����8"��7��%��$�7�����"� %������%�"����D�7%��!$%D!���%��"!��"� �!��%��# ������%�"E����� 2"�"��/$8�7�%�� � ����b�"�"���7��=��"���� �C����b�"�"���7���6�"���#C�����V�

��� ���� �� �������� �������� 2"�"��/$8�7�%�� � ����b�"�"���7��=��"���� �C����b��"�"���6�"���#C�����V�

� ���� �� ���������� �����

Page 39: Pszichológiai eszközök

�L

��� 2"�"��/$8�7�%�� � ����b��"�"��=��"���� �C����b��"�"���6�"���#C�����3�#����!���������!�������� ����

H�� 2"�"��/$8�7�%�� � ����b��"�"��=��"���� �C����b�"�"���7���6�"���#C�����V������������������� �����

U�� �"���7��/$8�7�%�� � ����b���"�"��=��"���� �C����b�"�"���7���6�"���#C�����V������������������ �����

L�� �"���7��/$8�7�%�� � ����b�"�"���7��=��"���� �C����b�"�"���7���6�"���#C�����V��� �� �������� �����

R�� �"���7��/$8�7�%�� � ����b�"�"���7��=��"���� �C����b��"�"���6�"���#C�����V�� ����!� ��������� �����

Q�� �"���7��/$8�7�%�� � ����b��"�"��=��"���� �C����b��"�"���6�"���#C�����V�#����!����#������������� �����

�<��7�7� ��"�����DD� �D 7����%DD# $� �� �� ���8 ��$���J<��7�7� �:�.��"���:����D ��:��KK�M:���� ��5����"�%��":� ����"� �� ��#"�����%����� ����������8 �� ��V�D � ���� ��"$%�$%�����V�7 ��"87"���%����� ��"����7��6������ � �����:�� ��"� 6�"7�����6������ ��!��"�%��"��� ���"��!���2�8 ��$�7 �� ��� �$ ���� � R� 8�� 7�!��"� "��"��"�� "8���� � �%7���� ���C�BDB����� ��� !��%$%7"�� ���786�!��7�$":� ���� "� �68"��"�"7� �7#���%��!# �8����%��� "$�"���"�� J�B������ 86�%���� �68%�M� "� � �� �"� 7�6�:� "� #��"���� "�"�5"�"�� J�B�� 8 ��"�"���� �68%�M� � 8��� "��"�"�� �8�� 7�!��# 8��� � ��� %��"�� �������� ��# ����$"� � �� �"� 7�6��"�����"�"�� �� E�"� ��DD���7�%DD�B�B�� � �:�"�6�!DD���7�%DD��"76���$ �� �N���� �� �"� 7�6�8�� 7�!��7�����!8����� ������������5$�8�� 7�!�E�

• /$8�7�%�� � ����• =��"���� �C����• �6�"���#C�������• 4��"��%��V� �6�!DD��8�� 7�!��"����� �� �D :�� ������8����7 ��#"����"7"���� �D 7�"�

��%�%�������� ������ � ��� �%��"��"��6�"���#C�������8�� 7�!�!�����"�"�� �8�� 7�!�E�

• ?7��%7�������%��• ���C���N�B8���• �73��"7�� 78 7��"�

� ?7��%7�������%�� "��"�� "� �6�"$8�7�%���"�� # 8�� � :� � �� �� "� � ����� "6��7!��%$%�"�� � "�!�� �"�����"�D"� J���� # � �������%��"�%�:� ����68"����%�M������C���N�B8��� "��%����"���"�!� �BB�����%��"�%�� J���� ��C������:� ��� �"7��"M� $ �� ���7%�"��� �"��"��""�� � �73��"7�� 78 7��"�B7�"�67��� � "�"8%�%��J����"�������6"���%��M�$ � 7����

���8 ���"�5$���%�%��D � ����� ��7 ���"��5$�� ���� �N�8�"�7�����6���"� �!��%�"��� �� � ����:� "7 �� <��7�7� �� "�� ��� � ��$":� ���"7� ��� ��� �� "� � ��������� # $��8����� "��BDD� �38�� 7�!��� 7��7����"�# $��8���� ��7� � ������D"7�"��68"�����"76�%�� � 8��7� �JD%��"� 8�� 7�!�� ��� �� 8��� 7 ���"�� � ����7��� ����7��"���"�"�� B�B�� � ������6�"� "�!� ��M��/$� ��8 ��$� � <��7�7� �� ���8��� �� � �� �� ��:� � ��7 �� � 8��7� ����� ��� "� �"��"��7�� ����� �"��"��"%�%�!��"����"�!�1!�"�����67�"�%��"��J�WWUM��B7���D����%$���!8 "�������������$ ��$����������$ ��$�����A:$#:�����������

Page 40: Pszichológiai eszközök

�R

,"����%7���� ��� � �D 7� "� �7� ���� 7��"� "� ��� ���� ��� ���� � �:� "� ���D���"� ���8%�� "����7��%�%�� $ �B��� #��"������ �7� ���� 7��"������ �2"��"����%��7� "� �KKW3 �� �� �D 7��%��� "� �"��6���� �%�%�"� ��� 7��� �N��� J���� 16�� ��:� <"�� �:� �KKRM:� 8 � "������� B�� � ��%�� "��%"8 ��7� � ��C� � ��� J.� �7:� �K�QM�� � � �7� � �5�!� � ��7� � �� �%��%�!� �"��"���B��� ��7���%�"��%�� �%�����"���"7������ ��� "� �7� ���� 7��"3 %7�"8��:�"� 'c� $ � 7�������:�"� �7� ���� 7��"����� ��BB�� D ��76��"�� "� ��"78"�8� � ������������%�"�� � �����%�%D"��2�7� ���� "� �7� ���� 7��"3������ � �� D��7�6��� ���8"# ��� �7 �� "� �D ��� �� ����� � �����7 �� D $!��%�%D"7:� 5$� ��7� ���!�� � �C�� �� # ���7� T� ��� 7� ���8%6�� "� ������ ����� ���� ���

� �7� ���� 7��"��C�B7DB��� ��B ����� ���BB��� "�� 8 � ���������"�����"7��:�"� �� ��"� �D �7 �� "� �%��"�� �"�����"���D"7� 7�5$����� O� �$ �����7� ��P� �"�"8$%��� ���� �7� ���� 7��"� ����� B�� � ��$ ��7�� 8 #�7�%�$"� � ��78�� � J�K�WM� "� ������ ��#�������� �"��� ���� �� � ����� ���� ���������%���� �7� ���� 7��"�"��%����� �������7 ����� ������:�"��%����"��D%77���68%��� $ � 7��:� �����78 7� � ���� �:� "� ��� "� �%��"�� �"�����"����� �# � ��� ��� �� � �� 8� 7� � 8��7� �� � ���� � �C���� ��� �� �%�� $ � 7����B�D 7� � ���� � � 7� �BDD� 3� �%�3�%��� ���7���� "7��5���!�3�8 #�7���!�� �"�%� "�67��"��"����8"���D"7����� � ��7����%��, 8�678����.� �7D ���J�WWWM���� �� �6���7����."���#�� �J�WWUM����� ���

2�7��"�� ���� DD 7�D � � ��:�"� "����%7����!�� �������7� ���� 7��"3���6��:�"�����%�����7� ���� 7��%���6�"��%��"�� �%� "�!DD"7:��BDD��C�B7DB���������� � 7��%�������# $� ��� � �%��� ��78�� �� 8 �������%�"�"��� ��7��"�����%�����7� ���� 7��%7"��"�� �D%�����7� ���� 7��% ��U��"7��B � J� ��78�� :��K�LM:��%������%�"����"����#�� � �7� ���� 7��"� #C�� �� 7����� �6�"�7"��J���8:� ���"�:� �KQ�M�� � � 8��7� �� ������ ��N��� � ������� "� ������� � � 7��%���C�B7DB�����7 �:� �%������ "� 8 #�7���!�� "��6%���� "7��5��%7"�� �B�B7 ���� -����%7� 7 ����78 ��:� �����

• B7D �%���!�":��• �%����� �#��� ��� �� ����D �%���!��"��"����• ��7�����# �"8"���D"7�7�5$������ �$ �����7�� ��%�"���8�"��

"�%��6�� � �� "� ���8�� �� �7� ���� 7��"3���6�� ���������� ;��� 7����%7� ��� 7� �%��� ��B ������ $ � 7��� � �� "����:� "� "� ����%���� �7� ���� 7��%�:� ��7�� "� � ��������� ���7�����"�"�$%�� #��$6�� # �� J<"7���:� 4� ������:� �KQRM:� ��7�� "������ "� ����%���� �7� ���� 7��%�� "�"����# $ �� ����� �� ��%��"�� �� � ��� �������7 ����� ���� ��7����� �� C��J(d.6����"7:�+6��#��8:��KRLM��

+"�87 �� J�KQ�M� �$����$�$� ����� ���� �� #��"��"� �� 7$��5���$"� "� ������� �:� "���7 �� ���6��J���%��6��5�%�"���7"���!M���� ���� �:�"� 7 ��� ���� �:�"��"�����"�� � ������� "� �7��"���� ��6�� ��� ���� � �� "��%�� "88��� ��� OD �%��P� � �D%���� ����"� �"���"�3�����"���7� ���� 7��"3���6����"��������6�!DD����7� ���+"�87 ����������� ����� ���� �����7 � �E��

• "� �"�����"�� � ���� ��� ����� "� � �����B�� ����7����"� ��7"�����:� D � ��� 78�� "��%����� �������7 ����� ���� :�"� ����# ���� �$C�:�"��%���������� T��

• "� �7��"���� ��6�� ��� ����� "�� �"�"�$":� ���� �"$%�� ���� �7�� ��� ���� �%�67��":��6867�� �C�B7D��� �� � 77�� "��� �BB��� ��� �%�"���87�� �%$6�:� ���� � ��� 7�� D ���C����� �� 8��C7����%7���%�% ���

<"������ J�KK�M� � ��7�� "� �7� �� ���7%���� �7� ���� 7��"� ��#"$�"� �� ��#��6�� ��"$%��������68%�:��������%������������� ������2�78"� �� ���<"������� ��"�"8�"�#"����"7"����� ��# ��%� "�!����7����� ��� ���� �� � 78� � ���7��:� "� +"�87 �3#�� � �7��"���� ��6�� �7� ���� 7��%7"��� 78� ��D 7�7�7���� �# � ��$ ��

�7 �3 "����%7�����7� ���� 7��%7"�� ����%����#"$�%$"�"�57����������� ����� ���� ������"����"��� ���D���%�� � ���8%�"� �%�#�� � ��� ���� � �� ���%7� � �:� ��7�� "� 'c3� �� ���

������������������������������������������������������������U�� �D%�����7� ���� 7��"�V�"��7� ���� 7��%7"��"�D ��8����$%7�� �7����%76�!���� :�����"��!��7�������8 �"������

Page 41: Pszichológiai eszközök

�Q

- ��� �� J�KRLM� � ��7�� "� ��78 77"��� ���D���%�"�� 3� � �� �D 7� ��8 �� ��� �����"��# �"8"����"��� �D 7�3�"�$ �� ��:� �����

• 7�7�� 7 �� � � �� �#��"��"�":�• �%7���"���7#���%��!�� ���7�$%D!�:�• "� �D ���B� �� 7C����8 � ���"�� ���8%�6�D"7:����• �BDD�� ���8%�������� ��:��• � �� ����78 �����7 ���"7� ��7� ���� %��%7�"������

� ��"����"��� �7� ���� 7��"� .� �7D ��� J�KKRM� � ��7�� "�"�� ��� ��7� �$ � "� O��� � ���7� ���� 7��%7"�P������ � � 7��7� ���� 7�� �D � ��# ���� ���� ������ �� ������� 7� ��� �� �:���� ���BD 7� �� 7� ��� �� �� ���� 7%�$%�� �"��� ������%�$%�:� ������ ��D��� ���������%����7"���, 8�678����.� �7D ���J�WWWM�"�����%���:���"����"�������� ���� �7� ���� 7��%�"���BB��� � �D 7:�"�������������� � ��D 7���� �� ����� $� ����68%�����"7����� 86�%�����68%��L:�� ��� �"� �D ��� 78� ��7���"$%���"�"��"�"�"�7�� � ��C��� ��� ��:����"� ���7��%�%�"��"$%�����$"�� ������D 7� ����� � ��� � �68%�� � �� ����7 �� ��� ���� � "� �7� ���� 7��"� ���"�� ��6�%7"��� ��7� ��:�� �� �� "7��5��6�������8 ���8��C��� ��7��7 � 7 ��"�� �� ���6��������%���:��� �����"�����"����"����7� ���� 7��%7"���������������$ ��$���������������������� ������ ����� ���� �� � ���76��� ��� 7�� �� � ��:� ) 67 �� "�7%��"� ���B�� J2"� �:�."��� �:� <"�6��:� �WWWM:� 8 � 7��� �N���� � ������� � 7C�� "� �KKW3 �� "� ���"�� OD �6�"�!P�J."��� �:� 2"� �:� �KKWM� 6�%7� � ��� � ���� � � ���� � ��7�� "� �� ���� �7� ���� 7��"� ���"7���� ����:� � ��� "� �� �� �� # �#��%�%�:� ����� ������ ��� ��# $ ����:� "� �� �� ���"D%���%�%7"����� ����������"��� �� �����D���"� ���8%�D"7��"�!�# � "�7%�%�%��$ � 7����2�8 ��$C� ������DD���D���������� � �"�� �%���#���%D"�B7����J2"� �:�."��� �:�<"�6��:��WWWM:�� ��7 �� ��7� :� ���� ��7�����$"� "� #��"��"�"�:� ��� "� �� ���� �7� ���� 7��%�� �����5DD"7� "�%���$"�D �"�� 7�%������� ���� ��� �C� ��� ��4����7 7� �E��

��M� "��"$%������%�������� �7 ����� ��� :������ ��� ������# $ �� :����M� "��� �����7� ��%��!:��"�����"���78����8%���� ����� �� 7��� :���M� "� �� ���� �7#���%��!�� � ������ � ��� � ��� :� "� �� �� ����� �"�!� �68%��

"��"��"%�"�����H�M� "��� � ���"D%���%�"��"�67�D"7�����%���D"7���

�7���������7 7��"�"8�������� 78D 7� ���%��"���C�:� ��#"$�"�# $��8������%7����6�"��"����� �����7� ���� 7��"�������� �."��� ������67�"�%��"��J�KKUM� ���B�� ��� %����"���%�%���"��"��"!� ���� ��B�� # $� �� �� �� ��E� "� ��"��� 2 �"� 2��8� .�"� 3��� �� ��� B7D �"��%��7�"�"�6�!� � ��:�� ��7 ������ "���%�%$"E� "����� � �����]��%����%�:� "�� D �����:�� 77��� �� ������ �"�� ������"$%������ ��:���� �� �� 77��� ���� ��� ���� 7��"��"���� "��"8���"���%�"�V��"���%�� 3� "� �"$%�� "7�6�"���!8����%�%�":� �"D%���%�%�"� 3� ��� � �� �N 7� "� $"���%�%�"� 3� �"�!���� ���� �������# ���

4���DD� ��� �D$ ���� DD:� "� � 7�%���� ��� ����� 8 #�7���! �� $�DD"7� ��� �� 8�� � �� �:� "�26���#"����� ������7"�� '7� ���� 7� � .�"� 3�� J2�'.M� "�����"�:� � ��� � # 8�� ��8 ��$C�� 7���������7 7���:� ��� ��� ����� # �"8"�� ���8%����7� 3� ���� �� ���� "����# $ �� �� # ���� ����7� 3�� � ��C��� ���7��"�����%�"���� ������� ������� ���� ���J2"� �:�<"�6��:�."��� �:��KKKM��

�%�"DD� ��� � �D 7� "�7%�$"� "� �� ���� �7� ���� 7��"� #��"��%�� 9"7� �� +�� �"7�J�KKU"M:� "��� 7"����� �N� �B7�� �� ��� ���� "� �� ���� �7� ���� 7��%�!�:� � ��D 7� "� "88���# � "������� "8"���"�� � 78� � � :� ��� 7��� �N����:� 8 � �"��"��"�� ��� �� 7� $!� ��7��7"�5�

������������������������������������������������������������L����� 86�%�����68%��V����"7���� � �:�"� �� ��7 ������67���"�"�D"�B7� 7�:�� ��� ������D"7�� ��� 7����C7�����%7� "�7%�$6��J����"�����#N���"�7��"��B��� M�

Page 42: Pszichológiai eszközök

�K

�ND 7� "8�"� �B� �� � �B7����"��"�� #��8��%�"� O�� ���� �7� ���� 7��"P� ��� 7��%�� �KKR3D 7�� �$ � 7�� "� �B7����"��7�� +�� �"7� ������� ."��� �� ��� 2"� �� J�KKWM� � 8 ��� 8 #�7���!$%��"�"�6����� ��%�������������%�D"7��"��"�$"�"��� �����7� ���� 7��"������7 7� ��E�

��M� �� �� ��# ���� ��� �B7�"�67�D"7:�����M� "��� �� ��� ��� :����M� B7�����%�%�:�B7�"�67���� � ����� ����� ��� :��H�M� �%������ �� �7 ��# ���� ��� �����U�M� �"�����"�� ������

+�� �"7� "� �� ���� �7� ���� 7��%�� "� � ��������� � ��C�B7DB�DD� ��7%�"��� �"��"��"!��6�"$8�7�%�3 ��C�� ���7��8 #�7�%�$":����"� #��"��"��"����!� $ �� �������"��KKQ3"���B7���D 7�J+�� �"7:��KKQM��������%DD�D��C���� �� �������8��������"��� �����7� ���� 7��"�������� �J+�� �"7:��KKUDM:� "� ���"��� ���� �7� ���� 7��"���78�"�B�� "�� ��6�%�����%7$"����7�:�D%���7�%DD� "� �%���� �� �� �7 �� � ��� :� D #���%���%�"� ��� "� B7�����%�%�� � ���7�$"�� � �� 87 �����"����8�� �D���J9"�� �:�.�"7���:�1�D ���:��KKQM�� ���"7���8 ��$ ���� �$ 8�:���� "� � ��������� ��� � �%�"DD� �"����%7�"��� ��� � �:� ��� �U3#�� � ���� � 7��"� ������� �"��"��"�� ��B�� � �� �� ��� &��"���3�"�� �BB� 7� J������7"�� <��� � 7� � '7� 7����M:�"77"�� ��� �%�� #���"���D"7� ����� ���8������ ���%DD# $� ��� � J&��"���:� +�� �"7:� 1 :��WWWM��

.�7��7� �%�"DD"7:� "� � ��������� %�#��!� �6�"$8�7�%�"��� ��D ��N$��� ����8��7���7����� �� �� "� �� ���� �7� ���� 7��%�� &"�3(7� J�KKRM:� "��� �U� 7 �3���7����� ��� ���� �� U��������D"�� 78 � � ���B7D �"��%��7�"�"�6�!����� ��B��3� ���������� � �����8��� ��3��c3��3�����B� D���%���������� ���� ��B���������$"E��

• �7��"� ���7%���:��• �7� �� ���7%������� ���� �:��• "��"��"��8!��� ����:��• ��� ��3� �����• "7�6�"��"D%���%����

,"��7�!"7�"�"8"������ ���������N�B8����%�#��!���� �� ����"8�"��� �����7� ���� 7��%7"��<��� ��J�KKLM��������� ��B �"��� ����'7� ���� 7��"������� ����8������<��� ����8 ��$ �"��B� �� ��8�� 7�!�"���"��"��""E�

• ������7%����O#��7 ��PE��6�"��"��%������� �������"��%��J����%�����"�"���8%�M�• ������7%�����������E��7� 7��%�����8�## � 7��%���%��"��� � �����%�D"7�• ������7%�����N� �����E�"��"$%���� �� ��������"����N�B8��������"�!��68%��• ������7%����O"�����"PE�"��� �� ���� "�����%�D"7��"�!�# � "�7%�%�%7"����� ���� �

��� �� ��� "� �� ���� �7� ���� 7��%D"� �"���!� ���� � 7��%�7"�� �%�:� ��� DD 7� �%�� 7�� 7�8 #�7�%��� �����7 7� ��� ��� � �� � ��� ���� 7C7��� '�� 7� ���8%6�� ����%���� "� �D �� �� ������� ���� �������%�!�3�"����C��� �D � ��� �#��� ��� ������!����%�"���"����"�%D!���%��"!�3�#��"����"����( ��!� �:�� ��� "� �D �� �� ���� O���� � 7�����P� $ � 7��:� "�:������� ���� � 7��"$%�� ���� � � �%#��7�:� ��� � �D%���"7� � ��7�:� ��# $ 7�� "��"��� � "� S�� ���"� ������� �&"�D�� ��� �67�"�%��"�� J�KKHM� � �� �� �� �� ��%�%��� .�%�%$6�� %���� #"�����"� D�����E� "����� ���7����%�%7"��- ���� :�"����� ��4�# $ ���7 ��- ���� ����"�4�# ���'�%7�6�!�+�78����8%��"���%�%��"��

)"7 � J�KKLM� "� S�� ���%�� # �7��� �� ����%�"�%D"7� 7 ���"�� "� � �D%���� �� � �3��# $ ��:� "7 �� "� 7 �3� �D%���� �� � �3# ���� ���� "�"�%�� �"�%��":� "���� "� �� �����7#���%��!�� # �8����%�%7"�� "�"�%�"� � � ��� ����"�� 2%���� �� �� �7 �� # ���� ��� � "���#�� � ����� #�7���� ��7� �$ T� "��� "� � ���:� "���� "� ��%��%�"� ��7"���!� ��� ���� ������%�"�%�"�� #���"���7"�:� ��7��7� �%$%�6�7"�� "� �� ���� ��� ���� �� # ��%�%�% �� J����2 �"D�"7:����� �7:��KRWM���

Page 43: Pszichológiai eszközök

HW

������� ��������) $�������������������� �1�� �� ���-"$"��"7� J�KQKM� 8�����"����� ��� 7���� "���%�%�"�� 3� �� ���!� 4�7�����:� ����!D%�%�:� �!�786�"�� 4�7�����:� �� ����+%��%�� 3�D��!���%�%��������BDD�3� ���D����7��7��� ������� ���� � ��� ��!�#��"����&�����J�KKUM���������������� #��"��":� � ��D � D � �"������ "� �� ���� B7�"D%���%�:� "� "��"��"��8%���D������!� �786�"��� ��7������ ��� ���� :� B7�"�67�� "����7��%�%7"�� �68"�"� ��� "� �%��"���7� ���� 7��"������ � # 7��� �C�B7DB�� ���� ��BB�� %��"�%D"7� B7D �%���!7� "�"�6�7"�:� "� � ������"�"� D ��C��� � �:� � 77�� � $ �� ��� �%� ��3 ��� �6�"$8�7�%��� @��"7��"�� B7D �%���!���� �����7� ���� 7��"�� �� ���BB�7 ��.� 6�� �����67�"�%��"��J�KKQM:�"����"� � 8 ���2"� �3."��� �� ��8 ���� ��� ��� � � ��3��� � �� ���8���C�D 7�� ]���%�"�"��� � ��7�� "� ���8���� �BDD�� �D� "�!�%��� ��� ����7� ������ �������6�7"�� ��� � � �� � �:� "� ���7�������� ���� �� �� 7�7����"�����"�D"7:�����7��"�&������ �-�������%����%�%$%�"��������"7����� �%���

� �� ���� �7� ���� 7��%�"�� �"�����"���� #��"���� ���8%6�� .""�7�� J�WWWM� ������ ���#����� �� ���� ��� :�� �� ��"�� ���"��� �����%�"������%��!� �� � �D 7�� �$ � 7���73 "����7��%��"��R�8 #�7�%���. ��7� �"��� ��� �����7%�������� � 7��"�# ���� � ��"� ��B������"�"�� ����� ���"������� �� "�%�%������ �������� � 7��% ���C���� �������� � ���"76�%��5�$%7� �"$%���$6�� �:� � �� �� � 8��7� ��7�� �� �� �7� �� "����7�"7� �68$6�� �"D%���7�:� $!���� C�� �"�67�"�:� ��� "� ��� �� �� �B�C���7� � � �6�"��"�"7� �6867�� "��"��"��87��� ��� �������� � 7��%���7�%DD�#���"�"�7"��� ��7��:���7�� ��#"$�"���"�"�6������ ����7 ���

@��"7��"�� "� �� ���� "��"��"��8%�� #���"�"�� $ �� ���� ���%7$"� � ��"�"87�� <�"68 �.� �7 �� J�KKLM� ������ � �������� #��"��"�� � �� �� �� # ���� ��� � ��� � ��� � � �� ���.� �7 �� #�7���� ���� � 7��%7"�� �"��$"� "� �� ���� O�%����%�P� ��� %����%�%�� ��� "�:� ����# � ������� �$ � 7�$%�$67�� �:�"�������68%�67�"�:���� � � �7� ����78 77"������ �� 8��C7�D 7�# � "�7%�$6���

��� �����7� ���� 7��%�"���7"���!�#�7����B�� "��7���!�����%�"������� ���9"�� �:�.�"7���� ��� 1�D ���� J�KKQM�� � � 8 ��� ."��� �� ��� 2"� �� J�KKWM� 8 #�7���!D!�� ���786��"��C�B7DB�����8��� � ������%��� �� � ��� �� ��# �� �����:�7"��3����%�5���7�%��7����� �����7� ���� 7��"� �Q��6�"�!$%7� ���C�� ���7����� ��� ���� � �� ��� � ���������%���!�"�� ������� ���4��8��C�� "� ����E� ]"73 � ���$����6���%�"� "� B7%��!� �� ���� �7� ���� 7��"� #��"���7"�G� 2���"�"8� � ��7� ���!D!�� "����:� "� ��78� "� "����%7���� �7� ���� 7��":� ��78� "�� ���������%���!�� "�%�"��� #��� � �D �� ��C�G�� ��� 7����8�� � ��5��� � �� �8B7� 7�:� ���� "� ���8��� �:� � �� �� � 8��7� ��� #"����"7"��%�$%�:� ��� ��8 �����:�� ����6�"�!�������:�$%�$%���B�D �O6��"7"�P�"�#��"��"���,"�"�8 �C�7 ���� ������ 7� �$%�%�����%7:� ����"�'c����"��� ���� �7� ���� 7��"� 6��"7"DD"� "� #"����D"� ���:� 7 �� ���� ��� �� � � 77 � "� �� �����7� ���� 7��%��B7%��!�#��"���7"��� ��7� 7���

,%���� ����%�"���� ��� � �:� ���B�� "� ��� 7��3#�� � J��� 7��:� ��� 7��:� �KK�M�� ��������3���8���� �:� "� �%��8��� ��� "��"8��� ����%�"�7%�� � 8��� "� &��� ��� � ��7� ���!��"�"$%7�%��!��������8��� ��J< ����"�:��KKH:�<���":�2�<�" :��KQUM�"��"��"�"������� ��������%�"�� "���7���%���!$%7"��#"����"7"�����D���"� �� 7���� %����#"�����7:�"� S��"� ��!7:�7 6�������6��7����"����� ������6��7����C�:����"����#�� �3������%��������#�6�8�Q�3��7� ���� 7��%7����C�� %���:��� ������� ����� ���"�����"����#"����� � �� 8 �����E�

• "��� �������%����%�:�� ���"��"$%���� �� �D 7��"�!� ���"�8%����C��B�:�• �� �����68"����%�:�� ���"��"$%���� �� �� �#��8������#��� � �� ���"�����"���:�����• "� �� � �� ��� ���:� � ��� "� �C���� �7� � �� �� ���� �"��"��%�� D ������ �� 6�!DD��

�C�B7DB�� ��7� ��D��� %���� B�� E� "����# $ �� �:� 7 �� ���� � �:� ��7 �� �� ���� "�%�%����������� ��"�����%���� ���� ���

������������������������������������������������������������R��73 "����7��%��V�"�"� ��%�%�:� ���� ���"8������ � � 8 ������ "$�%�%�"�� 77��� ��"��67����� � ���Q�"������%������7� ���� 7��"�"� ��"$%��������68%�D"7�7����%76��� �:�"�#�6�8��7� ���� 7��"�"��"76�%��":���78����8%��"��"�!���� ���� ��$ ���

Page 44: Pszichológiai eszközök

H�

� � 8��7� �� � ��7�� "� �� � �� � �� ���!� ������� "�"���7�� D ���� ��7��� 7��%�"��� 78 �� � �:��"�����"���$!���������8%6��"�"����# $ �� ��# ���� ����D 7:�7 ��# ����� 7C�������$!���78$6��"���7 ���� ���� "�%�%7"��� ��������D 7T�"� %������ ����#"������BB���7 ��������%���� ����"�����"�����"��$ � 7��:� ����2"� ������67�"�%��"��J�KKWM� ���������:���� ��7��"� �� ���� �7� ���� 7��"� �����7 7� �� �B���B7B� 7� �"�����"�D"7� %��!� ��� ���� �� ���� ����"����7%�:�"�����%�"��7 ���%�"�����"�"�%����� � �%��8��� ����%�"�� � ��� ���� "� �� ���� #"������� � �$ � 7� ��N7� �:� O"����!��� ��P�D ���"8�"��"�B��7"���� ��������#"������BC�� %���D"E�"�7 6�������6�D":� S��"� ��!D"����D"�%��%����%�D"���B��7"���� ��������#"�����7����C��7�����7� �� ��6%����#"����� � �� 8 ���������E�� � 7��"���68%�:���� ����:�� �� ��6%���������"�%�:��%���%������� �D%������� ��������6�!DD�7����������"��� �����7� ���� 7��"�6�"�!�7"�����7�����5��6������ � "��"8��� ����%�"�D"7� "� �� ���� ��� ����� � ����� �!����� "�%:� ��7�� �D$ ����� �6�"�!�E��"$�7�"��� ���� �"��"��"��D ������� ���7"���!���� ����7 ��� �3 � � ��7� 7�� ��"�#"�����:��"��� ��"�� "� �� � ����%��!� �7� � �� � ��7"���!� �B� � �� ��� ��"$%���%�%�� � �� %��"�"����7���

� #"����"7"����� 5$� ���6��5�%�� ����E� "� �� � �� 8�� #"������� "� 7 6�������6�3�7���� ��!:� ��78����8%�3����:� �����%����� �7� ���� 7��":� #�6�8� �7� ���� 7��"� ��� ����%�����7� ���� 7��"�����"����6�!DD��"�� �C���"�"����# $ �� ����� ��� :���� �� �"��7� �� ���7%�����7� ���� 7��"�6�"�!:� "�7D"7� V� � �� �� 7� 3� �� 7��� �� ��$ �� ��� � ����%�"����� � 8��7� ��7��� �%��"��� "�!:� ����"�B7D �%���!�D!���%��������6�"�!�� �������7 ����"%7�� �D� "�!"�:��%�������%��%��"�%7��"7� "�7%���� ��������#"�������7��"7��5��6��K��� �D$ ����� �6�"�!�� �BC�� "� '������ ��������� �"�� "�� �%���� � ��7�%DD� "� ��� �������7������� :� "�7D"7� � �� "� ���� �� ���"�� ��"78"�8��7"�� 7 �� � �� � � �:� � �� "��7� ���� 7��"� "����%7���� �������6�"��� 7 �� � �$ ������ � �� 2"� �� ��� �67�"�%��"�� J�KKKM�� ��7�E� J"M� "8���� # �"8"��"� ��� �� �� � ���8%�� ��� 7:� JDM� "� �C�B7DB�� �6�"�!�� �BB���������� ��C��$%�%�� � �� 7� ��� J�M� "� # $��8��� �� �%���%�� $%�$�7� ��C���� 2�� �� "� �������6�����BC�� "� "��"8��"�� 7 �� ����%��%�:� "� ���� � ���� � ����7�� 7 �� �"��"�� ����� ��N�� � ��������:� ���� "� �� ���� �7� ���� 7��"� ��� ������7�� �"�!� # �#��%�%�� "� � ���� 7 ��$"�"���$%�:���� �� � �� 8C��"��� ������� ����#"�������"��$%��� �"�"�����7"���� ��� �����7� ���� 7��"�������� �2"��"����%��7�(�% �����"�J�WWU"M�8��������������� �$%�%�����%��"�"�B�� %��������#��������$ ������ ����W���%�%���"��"��":�� �� ��"�����%������� �� ���� �7� ���� 7��"� �� �� "�� ��6�"��� ��"����"�� � �$ � 7�� 7��� � ��%�%�� �7 � �� ��7�%DD� "� �� ���� �7� ���� 7��%�"�� �� 7��� �� �!�6�� � ��7�� �B���7�:� ��7�� "� ����� � � ���)���������������) ���� ���� � ����#����� �) ��#�� �� ���) ������ ����#����� �)������������������"����������)�����"����������)$��������������"������:���� �� ��"7����� ���"7� ��%�":� "� ����� ������"7� $%�6�� �%� "� �� ���� �7� ���� 7��% �E� ��7���6������ ��C8������B7� �6�%��!����� �������������������������������# �������� ������� ��� "� � ��������� �"�����"�%�"� �%�� "� !����� �B�B�� �����!��"� ��� � � � ����"��"�%"���:����"�5$����������!��%�������� � � 7��"�"8�%��� ��D��7����D � ���� �����"�� ��3���� � ���� "��"�� ��C��$%�%�"���� � ��8 ����!��"�� "8"���� D��7���� D � ���� �� ������� �����%���� �%���!���BB���� B�� #C����� ��6�"�7"�� J) � 7� "�:��"�����32��� �:� �KK�M��������������������������������������������������������������K����3 �����%�%7"��"�#"�����7� �#���"����5��"�"��"�6�"�:����� 7�$ � 7����� � � ��$%�����"���%�"�"�#"�������"�"���%�%D"7����5�����3�����b���BB����"77"�:�7"����5��7"���%���"7"��"���"���� � �:�� �� ���5��%7"��"D���5������� ��3 ��B ��:������5��7"��"��:�� �� �7��� �"�"D���5��������W:U�"�"����"7��

Page 45: Pszichológiai eszközök

H�

��"�����"���� ������B� ����$ �� ��"��� ����#���"�"�:�"� ���"�����"���� � 8��7� � ��� ��C��������%�D"��

2"�"� ��"� ��� Z����7� J�KQQM� �� ���� "$�"���� ��"�"�6�%�%�!�� D ���:� "� �� ��� �� � � 8���� ���� ����D � ���� ��J�"���!��%�M�$B77 ������ ���"�%DD���%D�%"���D"7�"������ � C�:� ���� 7� �BDD� �3� ��� �� � �%7��"���!��%�"�� ��� � � "� � ���%���:� ��� "� �� ���!���� ������ 7�"�����%�����78��"����"��$%�7"������ ������7%�����"���!��%��#���%��J�BDD� ��"���!��"M�������� � H??��-D+-.�57/+� �00�.4/2�-�!.71=4/5!�>+7C�

!.71/-=>�!���-�9C � ����"���:�"�� �������� �� 8��:�

"7������%����� ���������2%����� ���!D%�7"��� ���� � �7���"���� � ��D �� 77�:��7�� 8��� "����7���"������ �C��� �D 7�

.����5�%�� 7"������6��8 �� ���!� ������ ���%���� �� � ��:� ��# ����� ��� � 8��7�� � 7 ��

��� � �� .���7�%����7 6�!��:�#!D�"� ] ����3"7�����%��!E��%����� ���� � �7����!D%�7"�:�����7�7 ���68�������8 7��

2 �� ���� �"���!��%��7%����6����� �� 68���"78����%��J � %���%��"�

��� DD� 78N���� ��� �D 7M���� ��"����"78����%��J8�##5:�

7%�������6�:� ��� 7����6����"78����%�M�

���� � � �� 8�%��!7"���� ���"�"�:�

8 �#�� �:� �������� ���"�����"��

������ ���DD� 78N��"����:����� �7 ��� ���"��

&N7�68"�� &N7�68"�3� �� ���8 �� ���!� ]"�"��������#����B���77�����7�7���� 7 ������]"�"����� �� �:�"������� ��#�����J� �� 7 M�DN7 �87��

@78��� ��� �C���� "���!��J����"7�� S�"M� ]"�"���J������ �M�����"�"���!:� ����� �C� 78��

.��� 7� �"���!��%������ 7������� 4C�B7� � � 7��B��� 7���"����:��%�����B77� 7�� ����� 7 �:�"��!DD� 78N��"������%���7%��

�������� ������7%�����"���!��%��#���%��J �%7��"���!��"M�������� � �/21CD+-.�57/+B�

3�8��-��1��.71/-=>�!���-� �/21CD+-.�57/+B�

��<2�=-.--��.71/-=>�!���-�

9C � '7"8 ��%��� ���������

-�7���B7����7� �������� ���� ��

��� �C���� ���������

- ���68��:� �����%�"���$"�:� "��%����# 7� � �7 ��

.����5�%�� .����8� 2%����7 ���"�%�$%��� ��"� "7����� � �:����D���%���7 �����7� 7 ��� ��

,����%7� ������5�%���5��#%$8"��"�:�$�DD:� "�"�8������$!���8"�%��7�C��

��� � �� 7������%����� ���������

-�7���������#��7�:�"���� �� 8��7 ��7�7�������%�$"�

��� 7#!D�%�� -�7���� ����#��7��"�!�"��!�:�"�������"����:���� ��D ����D��7������

2 �� ���� ��73"�7���%�� �� ���� �

-�7������ ���7� '8 7���%�38�##5�!�J"� ���7 � ��7 ����� �� ��C�B7C����7��7���%�7�:�

2�78 7� �D ��6��"7���"7�

Page 46: Pszichológiai eszközök

H�

� �� ����"���� 78 ����"�����"�D"7�%��!��7�M�

&N7�68"�� .�����%��"� . ����7 ������:�"�������7%����

�"�"7��"�J���$ ���!M� ]"�"�������"��� ����:����DN7 �87B8�� �� 7 �

@78��� 4�����%��"7���%������7�� � ��

2�78 7���7!:����7 ���68����C�B7D��� ��� 77��"�� � � ������7 ��� 8� ���8�������BB���

4�7�� �7 6�!��� ]"�"��7 ��"����D����6��� �# � ��$ �678�����

.��� 7� -�7������� �"��%��"�� � �"�� �% �:�"� �D � ��# ��� ��� �����4��7��6�D"7�"� �D � ���B����C�B7D���� ���� �%7�"��7��$ � 7���� �:��� � � �7�����7��"��8 � 7�����"�!�����7�%�� �%7�"�

-�7���"�O� P3���� ��C�B7C����7:�"� �������7�67�"��� �� 7��

+%��%��"�"7�� ��������3����6��J��7��"� �7����������� 7��������5����� 7%�%�"M�

. ����7 �� ��"�"�D":����#�7���:� ���� ��� ��6�"��"��7 � 8�

�]"77"�� ���"7� �6�"�!�:� "���� J���� <���":� 2�<�" :� �KQUDM� 5��� �����:� "� 7 �"���� �� �� ��� 8� ��� 7� "�%�"� ����� �:�7 ��� ����C�B7D��� �� � 77���BB��C�� "�%�� � ��7� ��D 7��� �� �� 7���D 7��%���� J) � 7� "�:��"�����32��� �:� �KK�M� "� �� �� ���"� ����%����� ��B ����� �� �� ���� ����� �����6�"�:��"��������8%6���

• "� �� 7��� ����:� ��7�� "� 3���6�5� ��� �� 8��� ����� ��7� �$ :� ���6�"����"7� 7"����"�!��7N���� �� # � ���� ��78� "� ���5� �%�5� "� ����� �!��� ����"� ����7%��"�D � ���� �:� ��78� "� �B�7� ��� ������ �8 $ � "�"��� D �B� �� �� "�6�� ����7%��"� � ��7� ��# ����������J.��� :��KK�M���

• @��"7"�����"�<3���6�5���� �� 8����J2�����:�+� �:��KQWM��6�"�!:����� �"���:�7 �"������ �� �� �� J�C�B7B� 7� "� 8C B�M� ����"�"��!:� � ��7�:� �C� �� �� � ���� �� �BB�����"����DD"��"��%����� �D � � 8�� ���

��� �����"����� � �� ���������"�����"�����6�"�!��!���� ����78 ����� �$ �� � � �����7�����O � "7���!8%�P�JD�"�M��"�����!8��:�"� ���"��"�!�%�����"��7��"$%����J"�7���"���%��!�� �����M� # �#��%�%�� $ � 7���� � � "7���!8%�3�6�"�%�� "� D � ����D 7� � 7� 8��� ���� ��������%�"��� J���� "� 8 �� ���!���� �BDD� 7 �"���� ����7��� �8�7 �� # �M:� � � ����� #��� ����#���"�"�"��� J���� "� #!D�%���� ����"�� "�"�"DD� ��� � ���� #!D�%$6�� �%���%�M:� �7� ��� ����������%�"���J����"��%7��D � � ���%�%�"�����"���$ ���DD�# ������6����6�6�6����� ��� :���7��"���7��������M� ����%�$"� J2�-"���:� �KKKT� ��I �:� �KKKM�� � D � ����� �� � ��%������ "����6�"$8�7��%��� ����6�� ��� J���� "��%7�%�� D � � �� B7������%�!� �����%�"HW� ����"�� ��� �$ � DD� "�7���%��� ���� ��7���V��8��& 7�"������4�78 ��"7:��KKKM��

� �� �� � �� ����%���� #���"�"���7�� � ��!� ���� �"����!�� "� �B�7� ��� ��� ��� %��"�����%������ �� �� �� ��� "� ������� �"�����"�%�"� ��$%�� # �� "� #��� �� �E� "� �7�� # 7� � ������ ������� #�� � �� ��� ����7�%�� # �� ���� � 5�$%7� ����"7"��� �� � � �7 �:� ���������Y�"�����"��"�� � ��7� ���� ��#��7�D � � �D����� ��#��7�%�� ��!8��"���%�� "�7"����:�"�$ � 7���� � �� ��� �� � 8��� 8 �� ���!�� ��� ���D� �%��6��� D � ���� �� # ��������� �8� ���� ���

�����������������������������������������������������������HW�?7������%�!������%��"�"� ���D��7��7���%����"�"�%��%�67�:� �����"�67��!��"�����������C7��"�%��"�%D"7��%����!��"����������� ���� ���������"DD��

Page 47: Pszichológiai eszközök

HH

J) � 7� "�:��"�����32��� �:��KK�M����%��"���%���"�%����78 � ��"���� ��3 "�%���"��������$"�J<� 7:�Z����:��KQUM����� ����#���"�"�����BDD���7� 7�"$�"7"��J���7����:� S�� ����:��7���6� 7�%���:� 78����73�������67� 78� ����7� � 7M:� ��#��� � �D ���� �) � 7� "������"�����32��� ��J�KK�M� %��������������6��� �� �8�����C�B7��� ����

• � ���� "� O�67�"� 3� ��D 8�D%�P� ��7�%"�":� "� ��� "� �7���6� 7�%���� "������%�D"7�����7� �C�T��

• "� �%��8��� "� O��� ��� 3� 8���� ��P� ��7�%"�:� "� ��� "� �%�"8%�� �"��� "� � 7 �C������%7�%D"��6�"��J+�"�:��KKWM����"����D � ���� ������%"�%�"���%��6�T��

• "��"8���"�O8 �� ���!��"������%�P���7�%"�:�"� �������7��8 �� ���! ��������673�6�� ���! ���"�����!8����

� �� � �� ���%��%�%D"7� ��Y�"�����86�%�%�%D"7� �B��7��� � � � �� $%��!� ���7����� #"�������� �"�%DD�������7� 7�3�"6���"���6�����"��7� 7������7� ��6%������7� 7�3� "��"�$%�6�7"�� �%��� ���� %��"���67� �:� ���� "� D � ����� ���7����� � �� 7�%��!��!�� ��� #C��� ����7�6�%�67�� ������C���� ���D���%�7� �:� ��� ���� "77"�� ���%DD�� ����"� ���� ,"� �"�"��� ���8%6�� D����� "���!��6�%�%D"7:� "� � �� �� # ������ �C7 � �� �� 7�� � � �� "��!8��� J) � 7� "�:� 9� # 7D"� :��KK�M��

) � 7� "�� ��� �"�����32��� �� J�KK�M� � ��7�� "� � 78� ���7�N� J���673:� 78����7M�#"������� ��� "����"7� ����� � �7 �� "� �� �� �7� �� ��"�"���!� �����7 7� �� �7� ��%�%�%D"7:���"�5��:���7��"����7�����#"��������?�� � � �� �%��"���$%�:� ����"��� �� �����"�D � ������"�����"�%�� ����%"78!:� "� �� �� � �� 7 ��8�� 7��7%���:� "7 ��8�## � 7��%���� # �#��%�D"7�� ��� ����%�7�T� "� �� �� � �� ����%���� �B�7� �D � %��"���"7� � ��� #��� � �D � � 77�T���7���BDD��7�N� � 78� �� � ���� ��:� � �� �� �"�6�� ��� �BDD��7� �� ��� � �� �� �� �������"D%���!� � � ���:� "� ���� ��:� 78����7� ��� ���67� 78� �� �B���B7 "�%�%�� "7��5���"�� ���J�KKRM:�"���5�������:� ����"��� �� ��%����� ��B� ����"�� ��:�"� �� ����"�������6"���%���BB���������������������� �����#�$��4� � ���#��� �� ����8 � ��"��� � �����"����� �� �%��%���%���%��#���"�"�%7"������%�"�"��&%�� ��78 ����� ���� �� �%��%�� �����%7"�� �"$%�� ���� ��� �� �"77"�� "� �� �� ����"�"�6�%�%�!�:� # ����������:��%����"�%��� � ����� ����:�"DD"7�"����� � �� 7 �:� ������ 7�7"���$ � 7����� ���6�"$8�7��"7"��"��� �� �7 ��"�� �%��%��#���"�"�D"7��+� 7D ���J�KK�M�"��� � ��#�7����%�%��"����� �� �%��%D"7� "����7�D"7�B�� ��E�

��� ��� �� �����%�"�� � �7 �� ��� ������� %�!3 ���� ��� ��7��"� ���������!��7��"����%�%�"�7B� ���"77"���"�!��7N�����:� ����"� ���� %�!"�� �68"���6�$�7:�"� � �%��%D"7�� 8���"�"����:� ����"��B�B�� �����7����3"## ��������6��5�%�"��# ���7� � �6������ � �� � �� ��%7���!� ��� $ � 7����� ���� �!� � 78� ��� ,"� "� �D �� 7 �� #��� �� "����� �� :� � �#���$"� �"�%�� "��!�� "� �7#���%��!�!�:� "� ��� � ����� "� �B�7� � � �"�!�"��"��"��8%��� ��� "� ���D���"� ���8%����� � �%��"� � ����� "� ��� 7��� "DD"7:� ���� �� "��7#���%��!��5$�"� ��� �� ��� �� 7 ��"��%�%�"����� ��� � ���"D%���!�� 78� �:�"���"��������%��%�� � 8�$ ��7��$ � 7���� �:� �� ���� �� 7�5��%�!��#C��� 7�����D���%������"���:� "�7 �����%7���� �� �7� �� �#�$�$6�:����"���:� "��5�� "�%�67���"�"������� �%��"����$"� �������"�B7��# $ ��:��%������"�B7��7������ �� ��"�%7�"�7"��� ��"�%�%�"��H�� ��� � �����%��!�7"���68"�"����%����%���������7�������D��������,"�"� �D ������%D"7��"7� � � :� ���� "� �� �� � ��� $ ��� �� �%��$%�� ��� �"�"� ��� �� ����:� �"��� � �� �� "��� � �� %��"�� $ � ��� ���"� 7 �� ��� "� �� �� :� "7 ����%� 7�� � � � �%7�:� �BDD� ��7��������� �����7� �#B�B����

Page 48: Pszichológiai eszközök

HU

U�� ��� � ��"�7����$":� ��%�� ���#!�6�%�767��"�� �%��%D"7����7���:� ����"�� �"� 6�"��68$":� ������� 7� �"��6%������ �� ��� ��7�����"�#�7���:����� �D �C������ ����"�%�!���L�� � �� � �� ��7�����%�$"� "� �� � ������� � � �"� 6�%7"�� � ��� 7� � � ��� "� ��� 7��� "DD"7:� ������78��"�"������� �� ���BB��������"�����"�� � �� 7������ �� 8��� ��������7���!��"������%���7"��"�� ��7�%DD:� "�"��"���� � ����������

+� 7D ������."#�"7�J�KQKM�"��� �� ��7������� ���"� �!��%$%�!���!�7"�������D���!��"��"��"8"����� ���8� � �� �� �� ����� J8C :� #�� � �:� �����5�%�M:� ��� "� �%��8�"���� �� �� ����:�"� �� ��"�� � �5������� ���8� � ���� �� �� �"8���� � "���!�:���� �7���6� 7�%������ �� ����:�� �� � �� �%���� D #���%���%�%�"� �"76��67�� � �:� ��� H�� �"76��:� �"�"8"����� ���8� � ���� �� ����:� � �� � �� ��"6�":� �"��� ��� 7� 7 �"���� �B�7� �� "�%�%�"� �"$%������67�� ��� �� �%��"� ���$":� ���� "� �%��8�"���� �� �� �� %�� ��D 7� "$�!� #���"�"��� �� �$6��67�:� "��7���6� 7�%���� �� �� �� �� ��7#��7�%��"��6�� "� ��� 7��:� "� �"�"8"����� �%�"���"�� � 8����!8�����6������ ���� ��#!�6�%����7� �� 7��!�#��"�"� �� �E���� �D ��������7��# ���#��8��"7��"�#��� �� �:��"������ /$�"#!�6�%�7��"�#��� �� ��"�D ��������7�� :���� �$ � 7� �#!�6�%�7��H�� �� � 7��"���# $ ����� �� 8����U�� ������ 7��"�����7���L�� .��D���%�7��"�����7���R�� 2 �"�"��7��"��%78����"�����7� �� 7��!��#���"�"�����6�"�E���� � �� � �� ���� ��� :� �% "7���!8%�� "� ��� 7�� ���� �� :� %��"�� "� #��� � �� "� D ����

����7��# ���#��86������ ��� �� �����%��%�"���� # � ������� :�� ��� � �������"����%��!����7���!� ��� ��

�"�����7������� � ���� :� � �� ��"��� ��������7��# �8����%�% ������ %�%�% ������ �� ���� 5$�"���6��6�%�%�:� � ��7��� "� "����%��� �� ���� ���% �� "� 5$� �7#���%��!�

��� ������ ��"���� 7���!8����$"�"���������%�:��"���5$����%�� ������ ����

:������������ �� �� �� � � � �� �"�7"�� "� � ��������� �C�B7DB�� � ��B �����N� ��8 ��$ �D 7� ���� �� ��������� 7� ��"7�"�%�� "8!� � �� �"� 7�6�� ������D"7� �� ���� $ �� �N� � "���!�!8��"��$ � 7��� � 8�7"���6�� �����%�� ������ ���� "� ��7#����6���� �B��7��� ���8���7 �� � ��7���� "��� �� � �:� D%�� "� ��7����� �� �� �� �� �"�����"�D"7� 7 �� �"��"7"�� ����� �� 7� � � ��� �# 7�� 7��!��"��� ��B ���������7"���� � � ���6�"$8�7���"��� �� �7 �:�"��"�� ������D"7�"�B7� ��"�!���%���C���D 7�� �������

� �� ���� �7� ���� 7��"� V� D%�� "� �� �� �6�"�!�� ������ �!8�7� � ��7� 7 �� ���7���6��6��"� V� #�7���� $ �� � � ���� � "� � ��������7 ��� � #��"���� �� �"���7"��%�%�"�J��� �������� � M�$ � 7� �����#�������

� �� �� �� �� �"�����"���� �"���!��%�� "� 7���%���7"�� � ��7� ��� �� ���� "$�"����O�5� "$�%�"�P� ��� �� � �!���� �%7�"��� =��"�%D"7� "� ���� ��� D � ���� �� ��78 ���� � �� ����� 78 �� 7 ����� �� $%�:� ���� "� ���� �� �%��%�7"�� #�7���� � ���7�$"� "� �� �� ��� ����7 �����8�� �����(����������

Page 49: Pszichológiai eszközök

HL

����I/-<= /+����"$%���� �� ��� �7 � ���7 ������ � 7��� ������� /�/1-���/7�14/+�."��� �����2"� ��#��"��"�"��� ������ �D 7��6�"�����C�� ����� ���C+!.��+-/�/1-���/7�14/+�.� �7D ������� ��$"�"���78 77"����� �����D���%�7"��� ���8%�%D"7��6�"�����C�� ���� ����/21CD+-.�57/+�����"8������ � �� �%7�%D!���%��"!�"�"�YD � �������.71/-=>'+33�!-=>� 0�� ��C/0�7��160���� 2��� �� ��8 ��$ :� "� ��� ���� ���7����3"## �������86��� ��� � :� � �� �� �B���B7B�� �7� ���3�%��!� �"�����"�D"7� �"77"�� ���%��"�:� ��� "��B�7� ��� �7� � �� �C�B7DB�� "�� ��6�"�� �%�� �� �� �N�B8��D �� ����%��"�� �"�!��7� �"���!$6����� � 8��7� �"�"���� 7 ������ �� 8��:�"� �� ��"��C����� ��������� ����.71/-=>'-+D+0�-+�+-/� 0���3'�� ���-� ���� �7� ���� � � "� �7� %���� "8"����� ��� 7 �� "8"������ 78� ���B�� #��!��N�B8���������.71/-=>� -.��=-20.!� � ���7���!D"7� J��78����8%�:� ���� ��:� � �� ���!M� ��#��86�!:� "��"�!�%��!��� 78 7��!6�"7� ��������%7�5��N�B8�����+4/.12�/0'� +1+�/-/!,0� ��160���� 1"���7%���3"7"�����6�� ��7� 7� �N�B8�:� ��3���"���B�� #C���� � ��� � ��:�8�## � 7��%��"DD:��68"����"8"������ 78� ������ �7�� 78� ��D 7����.4/2�/0�/1-���/7�14/+�� ��78�� �� �7 � �� �"��%��"���� �D 7��6�"������7� ���� 7��%�"� +D+0�-+�+-/'�>+7C��� �1C��160�������� �7�� ��7��"6���"���6�:��"�"��"�"�����7� 7��N�B8��� 78� �:� � �� �� "� �������6�� � ���� �:� "� �� �� �� %��"�� �B� ��� ��� �N�B8��� $ �� � :������"7�����"���!D":�8 ��"��"7��%�����:��68"� ���� �����"8"������ 78� ��� H??��-D+-.�57/+�����"8������ � ���5�� 7����D����%��"!�"�"�YD � ������ H??0�H�H0� /1-���/7�14/+� +"�87 �� #��"��"� "��"� "� $ � 7���� :� ���� "� �7� ���� 7��"� "� �� �� �� ��� �C� � �7��%�������%���$ � 7������

Page 50: Pszichológiai eszközök

HR

J����� ��.�/-=>�D0�/4<.�57/+���

�# $ ���%�"�"��?-��)�9�.�+��.�4(-�1())�

�%�"��"��J#��IM�������%��!��C�����"���D ����$ �� � ��$!��B�� ��J$!�3���M:�D��8���%����� ��� 8 ������

����2&�1'���12�.����

�������� �������������������������7%������7��"� ���5��!�� ���� �:���� �� ���7���6��6�%����� ���� ��

�?..���(+))=.�4@)<.�(+)24�,']�4(�=.(4��=-)(���()].2=-0(4����������7�������8�� ���

��� 2��"�"������������ ��!��"G����� 2��� 7� ������� �6�"$8�7�%�"�7�� �"77"�:� ��� ���� 7� "� ������� ���� ��!��"�

�D ���� G����� �"76� "�!�"��������D %����!8%�G�

����������������

Page 51: Pszichológiai eszközök

HQ

�� ������� ���� ��!��"� ���67�� � �5$"DD� %�"��"�"�� DD!�� "� ���7�D��� 7���� ��:� "� ����%�� "� 6�"7�����6����%7�"��# ������ �������� �#��"��"!8���E�"����� ��!��"�7 ���"��"��� �������8���"�7"�� ��$"���%�%�"� �B� � 8$ 7:� "7 �� "� ������� 8������ �"76��%7��%�%�":� ��"�"���%�%�":�� ������� �� � �C�B7D���� "� 6�"7�����6�� ��%7�"� �� ��� ��� "� ���%�8� � ���� �3�68��%7���:������� � 7��"��"�� ���� ���� �"�"��%�:� "� ��� 5$����� ��BB� �� ��� ������ ����"�"8���%�� $ � 7� ���� ��� "� �6�"�!�:� "���� "� ��%7�"� �� �"����"�:� ��"�"���"7� �KKQ3D"7�� ������6D���6��%� ��B� � �8��C� �:���6�%7�"��KKL3D"7� �7B�����%�"������2"���7�. ����"7�# � ��%�%�"� "� � ���"�� ���� ��!�6�� ��� �C� �� �� �� �B��N����7� "� O2 � ����E� ������:��6�"��"��%�� ��� ������� ������ � "� #�"�"���D"7P� ���%D"7� "8�%�� �B� � � 8��7� �� ��� � ��6�%7� "� � ���"7� ���� �������� �WWW�� $"76%��� �%�%7"�� ������ "� ������� ���� ��!��%7"��� 7� �� :� ����"� � 8 ��� ��D�" "��2"���I�%��"�����67�%���� ���76��5$���� �� ���"����:�����"7"��%��"����� ��!��"�5$:���� ����%�%��� # 8����%7�"�%7"��7 � �� ���������������� ��!��"����%�E�

• ������������7� ��J%�"��"�:�D��8���%�:�$!�3������D�M�• ��������� ����������7%����J������ "�����%�:�DB��� ����:�B7%��!�%����D�M�• � ������� ���������7%���:� �7����7� �� J���� "���6��6�:� # � �������68"�:� �67�" ���"�

��D�M����:$�) ���������$ ������������� �E��KF��<���� 7��� %����2� %���"� ''��]��%� %D��5�6�%7� ����%��� "�@.3D":�" ��� � ��7� �� � ��7���68��%7���� �%�"��� �"����� ���7"� "��"� "� ���8��� :� ��� ���"� �� � �� ����� � �� �� 7�%��!��� ������� "� �� �� � ���!D%��"�%�"��"�� � �D 7:� ���� �%���� ��� 7� �B�C���7� �� �BB��� �� ������ �D ��� �"��%�6�"��� � D "������6�� �%�"�"� 7 �� ����� �� � ��:� "� 6�"7�����6������ ��!��"� � 8��� �5��������6�7"�� �N7�:� ���� �"$%���"��"�%"���� � � � ���� �2"���I3#�� ���5������7�� �"�"8�"� � �� #��� ����:� ��� "� "��7�!� ����7� �� ����%�"�%�"�� � 8 ��� ��#���"���7��� 4�����%��"�� ��8�������� ��� ���"7� �$%�%��H�:� "� ��� �� "� ��78 77"��������7�%��"���"��:�"�����"�����%�%�:�"�D��8���%��V� ��� 8 �� 7������7��766��7���������������"76��%7���"���

� %�"��"�� ����7�� "� �� � ����D � D � # � 8� �� �D �� ����7� :� "��� # ���8!8��� "�# �"8"�D"7:� ����� �%�%�"���78 7:�"��� �7 ��� ��� #��� �7� :� �����"$%�� � ���� %��"���"��"���"��C����%�7"�� "� "� ��� :� "��� 7 �� ��� � � ��� 7�����7 �:� �"��� "� �8�� �5�%�"�� � %�"��"������7�:� �%�� �7 � ��� �� �����%���� �"��� �B��� � �� ����7�:� "�"�� �� 7������%�!:� "��� ����:�� ����������� � �B� ������ � �� �� 7� "� OB7�"�%���� �"�!P� � ��� 7����� �BD 7� #��86�� ��:�"� ���7 ���6��%7� ��B� ������� ������ :� "7 ��B7�"�%D"7�$6�"��"!:�67��"6��� ���6��� ��� 7�������"6��� ���6��� ��� 7������BD 7�%���������7�:�"�%�"��"���6�"$8�7�%�"�E��

• �# �"8"���� ��%�"�"�����7���:� ����"�� �������� ���� ����"�"����7� 7��N�B8� �� �• ��� � ����� ��� 7�����7 ��%��%�%�!�3����"7"��!������"7"��"�����"$ ������"��• ���� �� �"�� ��� 7����� ���%7�6�:��� � ���������68"����%�� ��D ���!8���

�����������������������������������������������������������H������7������ ���2�7�"��� �����$%�%�E�"�����%�"���� ������"�� ���O������!�P:�"� ��� ��"�����%����8��"�D"7�V�%��"�%D"7� ��� ���V���� �� 7� �N 7�7"��7�"��BDD�B������%������7"���2�78 7���� 7� � �D 7����� ����B�� 7� � ������8��������7��B� �� ����8"�%���� ��"��!8� �� ��� �� �"����%��7��"$8��% �� �D ����������!��7"���%�� 78D 7���N$�B�� ��D �"8"��"���"���8�D ���%�6��!���������7� �������� ���������

Page 52: Pszichológiai eszközök

HK

• /������:� � ��� 7���� �#B�B����"7���7�����$":���D 7��"��$"�"�:�6��"7"������73�68"�"���"����"���"�� �����J"��7:���7���� � �����N�B8��:�"��7:���7���%���:� ��N7��M�

• ]��%���"���%�%�"�"�# �"8"�����$"��• '8����� ��� � ��N7��:�"��8��%�"�"�6���• �� ��� 7�����B7�"�"�$6�"��"!:�"�� ����� ��B� � ���"�� ��� 7����7 ���

� %�"��"�D"7� �"�"8%� �� "� #��� � �� #!�6�%7"�� # 77�"��%�"� �C���� �:� ��� 7����%7�"�!:� �������6%��!�!��#C��� 7� ���"DD3�B��8 DD��8 ����"�� "�!���"�%DD��%D�"�<���� 7��� %������"���67�"�%��"��7���%7��C� � ���"�����7���7���� ���"�"��7��"�# �"8"���������� ���� ����7�$ �7 �� B�� #C��������� J<���� 7��� %���:� �KKQM�� � %�"��"�� ����7�� ��%��%�% ��7 ���"��"���� ���� ������� ��%�����"�"�� ��7�$ � �C���� �:�8 �"�"� � ��������� ��:� "���%���68$"���7��"�����7����."$7��:�7 ����78 7����786��6��"7���"7� ���� �� ���<���� 7��� %�����"�"��"�"�"��� ��7��"�"� ���"�"���U\3"��� "� �����%��#��I3���:�"��7 �����"7���� ���� ���"77"�:� "� �� �� � ������ "� %�"��"�D"� � �C����:� ��� �� � "� %�"��"�� # 77�"��%�%�� J%��"�%7������%7����%�:�%�� "�"����%�:�7 ���73��� 7�%���"�"�%��%�M:���"��"DD"7��� ���%�� ��"�%��"�������<� ��D � "� %�"��"�3����7�� "� �7� J� �#M� # $��8���� �� $%�:� "��� "� B7D ��C���� � ��� $!����7�� "�%��"���"7��]"77"��"�%�"��"�����%��!���7� ��E�

• "��"�"��� $�DD"7�� 8� ���"�7�6�"��"�:�"� ��D 8�D%�� �� ������ � DD 7� � ������"�%���7:��"�"� ����"��"73�� �%�"��� �D 7:��%�!�6���":�

• �"��� "�"����%7"����� ��� 7���� ��7 �%7�"�O267�"P������� ���%�$6�� �:�"�6��"7��"�� �� ���"�%�"��"�3����7�� "��"��D%$%���J�77 ��$!����8%$"�V� �� 7� �� ��$ �� ��V�����."I� �� ���� � �� � �����3� � ���� $ � 7 � :� " ��� ���� ���N7�� ����� �� # 8 �� # �:� ���"7�� ��"�6�%���# �"8"�D!���!�%������� ��� 7���� �����7%�7��M�

����������������������%�"��"����� �������7� �������"77"���'�� 7 �E�

• � 67� "6��� ���6�� � ��������:� "��� %�#��8��$"� "� ��� 7��%���"7� # 7� � ��� �� � ��B�B�� ����:� # 77�"��$"�D ���� "��!7�%$%�:�7 ��67"�����:� ������ ��"��B�C�B�� �"$�!� � ��7� �D 7:�B7%��!����$"���"77"���

Page 53: Pszichológiai eszközök

UW

• � "6��� ���6�� J����� SM� ��"�%8:� " ��� ���%���� �"D%����� �"77"�:� "� ��"�%8��B��7�$%D"7� "� �� �� �� %��:� "��7 �� �%�"��%��� � ����� � �� ��7%�7"�:� #��� �7 ����8 ���8���� :����� � �D 7��"��$%���%�"��%�%������ �����:�D%�����$%�� ��B� � �8���D 7��

• ��C�B7#�� ������"����V�����"�2�7� ������� 8"�!��"�������"�����"���"� ������ ����8����%�"� ��%7�6�!� � �%��%�� V� " ��� "� ���� %��"�%D"7� "� ��� 7� �� J�� � � �M� "����7�"DD%����D��8��"DD%��%�%�%7"�� ��� ����� ��

������ ��������A������&�#��������%�"��"������7� �"�D ���� �������%���� ��� 7�����$ �� ��$ ���D ����J�7���7��M������%��!� �7 � ����9 ��� � �� � D � "� ���� ��!��%D"����� "� RW3 �� �� �D 7����C���������%���%�� "��$ � 7��:� ���� �� � � 8 � �7�� ���"�!�6�!$"� �"�"���� 7� �C���� ��7!� �"��� ��7�� ������B�C���7�D 7�� $���:�7 ��D �C�����#"�"8��� ��� �D 7�"�D ���������6���D"7�7 ���"�%�67���C����� ���7�5���8 � ����� �:�"��� � � 8 ���"�67����"���#�7������D �����78���"�%��7����C����7� � �� �������6�� ���:� ���� 7 �� �"�"���� 7� "�"�� ��� �C����� �� V� ���8%6�� � ���:� �"���D���7�%�� � ����V��� ������� �"����:� "7 �� �7�%DD��"�"���� 7����7����� ���6�5� ���7������"7��!� J���� ��8 ���8��:� ���%7����%�M�� � D ���3�C���� �����%��!� � ���76�%�� ����DD� "�dB7� � "�%��������� �� ���7�����%������ �� 8��d� �7 � ����%�����"�# ���

��� �� �� � � 8 � �7����� 7 �� �B77�N� �8B7� 7�:� � ����� �"� �!��%D"� �����$6�� �� ���+�78��$67�� "��":� "������ 7 7� � ��C�� �%� �"�67�"�� ��3 ��� # �"8"�� � ���8%�%�"�J��7�����%��� ��� �� 8��M:� 8 � ������ �%�� D 77 � �"��67�:� ��� C�� "� #���"�"���:� ��� ��78 7��� �� �C7�� "���:� ���� #����"� "��6�� JB7� � "�%������ ��� �� 8��M�� � "�%DD�� �%D�%"�D"7�1�"7� ���9 ��� J�WWWM� 7���%7� B�� #���"��6�� "������%��!�� �C�B7DB�� ���6�"��:� �"D%���%����!8$6�"�:� "� "����D5��!� ���� �� ��� "� � �# � ��� ���� ��� #���"�"����"�� ��C��:� "� B73� � "�%������%�����7��766��7����

�/0��!�6�0� $� �H1 �7<+-2�.�.--� H1 �7<+-2�.�.--���.-/>24/5� 2����%�"��"7�%�� 4C������ 4C���� 4C���� 4C���� & ����� � �����%��!� �����%��!� �����%��!� �����%��!� �����%��!����+?2�C.�20� ."D%���%�� 4C���� '7���$ ��%��� '8 7��#��%��!�� '7� ��%��� & ����� �%7�"� �"D%���%�� �"D%���%�� �"D%���%�� �"D%���%�� �"D%���%����--�/?L4/5� . ����� � 7� 4C���� '7�%DD��C���� '7�%DD�D ���� & ���� & ������.�C+ +-.!� - ���%78����:� �7� 8 �� ����:� ?7��7�����:� . ���� �� 4�7��6 7��":� ��8 ���8��:�� ������ � 7:� 4C����$6�"��"�� �73D ��7!8%�:� #�7����%�:� (8"#��� ���:� ��� �:�� '7���� � 7�:� ���DC7� ��� �� & ����$6�"��"�� �68"���� .�7����� & ������ 4�7������ �%7�"� � ���DC7� ��� �� ����� ���� B7�"�67��"�� ��� 8 ������

�2�7����� � � �:�"��7���7���JD ���M������%��!��%���C� ���C7��6�%7��B��8��8�� ��� �$ � 7��E�"��� �� ������ �� ��8 �����# ���B�7� ���:���"�����$"���� ���� ����1�"7����9 ���J�WWWM�� ��7��"�� �C7���C� � ����C����� � �7�� ���� �V�"����� � 7��"����"��B��8���� �� ���V�"�"6��7!��"��C����� � ��2�78 %�����C����� ��"�"�6�%�%��#��� � �D �� ���"�7D"7�� 77C7�:� "�"� �D ��� ���� �� ��� �%��"�� �N�B8����� �"76��%7��6��� � � �C7�� �C� � ��� �7���7��� �����%��!�# 77�"��%�"����# $� ���� ��"������ 7�"�"8%���%�"���� �����"��%�"�"��B�7� ���# ���� � �����#C���� � �7���7��� �����%��!�� ��B�� 7���� "� �C���� ��7������ # 7� � ��� �T� 8 � 7 ���"�� "�# 7� � ��� DC7� ��� �:� �� 7���� �:� "�%��8��:� "7 �� "� ���%�%�D"� �� ��� $6�"��"�� ��� �� ���� "� � 8�C7� �� "� ���%7����%�D!�:� ��8 ���8��D��� #����"����� � ��� 7���� �����J��7���"DD"7� � 8�C7� �� "������%�� "� $6�"���� "�%��"�� �:� 7 �� "� �� � � 8 �� B�B� M�� �

Page 54: Pszichológiai eszközök

U�

���� � 7��"3����� ��"�� "����� #��$"� �%���"�7�� "� D ���� �����%��!�:� "� "� � ��� 7���� �� "�"6��7!��"3���������������B��8������#�7������7� �$ �"�D ���������%��!7"����68$6�:� ����"�D���7�%���"7� �B��8�� �� �� ���:� �� � � �� ����"�� D%��"DD"7� S����%�7"�:� ��� � DD 7�� 8 ��7� 7 �:� �%��"����� �� 8��C�� ��� # ��"D"86��"DD:���7��"����"��� � � ��:�"����7 ��������"�6���B�B���"�D������%�"�����

1�"7����9 ���J�WWWM�"�B73� � "�%������%���� ��#"$�"���7��766���7��#��$%��# �:����5��������:�"��C���������%��!�7 ��� ��7� ���"6���"���6�"7�7 �3"6��7!�7"������8%6�� "� ��� %�� # �"8"���� "���� ��67�� � �:� � ��� ����%D"7� �"��67�� � � :� ���� $B��7�� � ���7�$%D!��#�7�������������67��# ��:������6�67��6��"75����C���:���7� "��C� �7��� 8�����:��"���"��"7%���%��7����� � ��"��� � 77�7�� � ��� @��"7"����� "� ���� � �D 7� �"D"8�7� �%�"��67�� ��� ��B� � ����� ����C7�:�"��%��8��� � �D 7�� ���D���� C���"D"87"���"�67�"����DD 7�"���� � �D 7� "� �C���� �� �����%��� ��� �� 8�� �� �C�B7DB�� �"D%���%�5"�E� "� � �� ���D��"6��7!�� ��� �� 8���� "� �C���� �"D%���%�� $ �� ��:� ��� #���"�� "6��7!�"DD� "� �7���$ ��%����"D%���%�5� ��� �� 8��� J��7�� "���� 7� "� � ������ � �#6�8"�%�� �"��� ����7�%�� �� �C����� ���%7�6�!���� �� 8��M:� 5$"DD� ������ "� "6��7!��"� ��%7�%D"� "� �8 7��#��%��� �"D%���%�:� "�������68"���"7�� ���"��67������8� �"��!�:� ������� �� 8��C7������� �����#�7����������8 ��D 7��B���7����� S���7��������%��!� � �"6��7!�"DD� #���%$%��"� �7� ��%��� �"D%���%�� $ � 7� 7�:�"� ��D 7��68"���:��8 7��#��%���%��%�#���"�%�67��B�� "7�D"7��"7�� �$ ��� ��������C7�� ������� 7� ��� �� 8��� 7"���7� "��7���� "� D ���� �78���"�%�5� ��� �� 8��� :� 8 � 1�"7� ��� 9 ��� � ��7��"���� �C���� �� �����%��:� � ��� D��7���� $!�� �B�C����� ������ ���������� � ��C�� �� �:� 7 ��B7�"�%����"�� ��� 7�����B�B�������

�BDD�����%�"�D"7�������6�"��%�:� ������7����7� �7"��%��"DD�"������%��!:�"77%��$�DD���� 7 � � �� �%� "�!"�� "�%�� ������C���� ��� 7� J���� ������� ����%���� D �"��%�"M:� "�%�� "������D"7:�"�%���������"�� ������ �D 7:��"�"��7�� $�DD� � ���6D$ ������B�� �C7�:����"��%�67����� "����7��%�3����C7��� ����� ��8 � �� ""�� #���"���7�:� ���� 7� ��7� ��� � ������ ��� "��C���� �����%��!�� �7� ��%�%�%��� '�� 7 �� "� �B��8��:� "� �%��� �� �"���%�� ���� :� "��� "��7���$ ���!�� ��� �8 7��#��%��!�� #���"�"���"�� � ������ @��"7��"�� �%���"�$%�� "� �7� ��%��!��#���"�"���"��"���"��B�C���7� �:�"� �� ��"����� � 7��%�����"6��7!��%�� ����������� %�����C����� �E� "� ���� � 7��":� "6��7!��"� ��� �B��8��:� � %�� �� � ��� #�7����%�5� "� �6D$ ����� $!��B�� ��� ���7�$%D!�����������:���� �E��'� F*�#�)�����������) �����2� ������9� 7 ��J�KKLM�HU����%�D!���:��������!�� ����������%��"�"���6�"��%����:� ���� ��� ������ ����� � � �$ 8�� ��%�%7:� "� ��� "�� ���8 � :� ���� "� �%�"���!� � 77��� � D��8��� ��� ��� 8 ���"��� ��� �:�"�%��"��������L:RU�������J2"��"����%������ � � ���"�# ������7 � � ���BB��:� ��� "� "��!� "��"8D"7� � �� � 8� � L:W�3"�� %��"���� ���� �� �KK�3D 7�M� �C � � DD�����%�"��6�%7���8 �C��:� ����"����%����O$!��� P�� �� ��� 7�D "�%���$"��"�!����6D$ �����O$!�3�����P:� "� �"8"�"DD� ���%���� �"���"�7"�� �B�� � � %��"�%D"7� $�DD� ����:� "� � ��7� ���� ���D��� @��"7"����� ����"�� ���� ���� ����� � �E� ���8%6�� "� � ��"8"�"DD"�� �B�� �"���!��"�%7�"�7"���%�� 78 �� ��� ��7� DD�2 S��!�"������� �����7� 7:�����"���"����"���"����7� �"�7���������D 7� �� 7�� ��7�7 ����7��C���(������%�����&�"���"��BB���UW\3��� ������������ "� �6D$ ����� $!�3���� � ��7� ��D 7� V� � ���� � � 7� "� �"��7��� � �� �"� 7�6�5� D�"�����$"�%�"�� J� �6�"�!�� 5��� �%����%�� ��:� ���� "� D��8��� �"��� 7"���7� D��8��� � ���� ���%"���%D!�� ����7�%�� "� 7 �� D��8��� ��� D��8���"�"7� � ���� �� �%"���%�:� �"�"��7�� "� �W3��7���� �� �� �� �"�!� ��� 8 ������ ��%�%7� R37��� �BDD �� "8!�� �%"���%D!�� "� H37��� � � � DD ��"8!���%"���%�:�"������C�B7D��� ��� 8���%��"����%��M�

&%�� "� $!� �B�� � �� ����� ��BB�� ���� ��� �N �� J%��"�%D"7� ��� ��%�%7� � ���D $ �B�7� � "� � ����7 �:� � 77��� � D��8��� �"��� ��� 8 ��M:� ���� �� ���"�� �6�"�!���

Page 55: Pszichológiai eszközök

U�

J� �D� "�!�%�:� ����7� ����M� $!��� � ��BB�� "��"��"�"�� 7 ���"�� "� ����"7"�7��� %��"���:� "7 ��"�%��"�%D"7�"������������ � ��������� ��������� 7�����%�"����B�� #C�������6�"��"��"�D��8���%��"�� �"�����"���� �%��"8"���� � �������� ��� "� � ���� �� ��������� � �� �BB��E� " ��� "�D��8���%�� "� #�7���� ����� �� �B�� �"������ J7�6�"��� �6��5�%�M:� ���� "� � ���� �� ������"DD"7��������� ���"$%���6D$ �����%��"���6�"��V������ �# � ���7�"��%��"8"���� ��%�%���7"����D��8���%��!���!�!� ���� � � ��9� 7 �:�)6�"�����(�� ��J�WW�M� %�����������D"������$"E�

• .C����� �� V� ���� ���� � �E� "� �D � �� "����� D��8����:� "� ��� �8 %���� %��"���:� ���"8������ 78 �8�# ��� "�"87"���

• ����"�"��V��"���� ��� 7����3 ���� � �E�"� �D � ��"�����D��8����:� "��"�"���� 7���8 � �������� ����C�7 ��� �# � ���# �"8"��"���"77"�� �#���"��"��

• + 7 ���6������ ���� �� "$�"�3 ���� � �E�"��6D$ �����$!�3��� ��7"��D"7�D #���%���$%��"� � ��������$ �� ����� &%�� "� �� �� �� � ���� � � 7� 6��%�"7"�:� "� � ���� �����C�� ��� "��"��"��87"�� "� � ��%������� �B�C���7� � :� ��� ����"���7 �� ��#"$�"�D���!��"��"��� � "�%������O"�"�D %����%� �P�J� �3���7�M��

� $!� �B�� �� ���� �%�� "� �6D$ ����� ������3D �%���!��"�:� "�7D"7� � �%�� "� �D$ ���������� ��� �� � 7 �� ��"E� "� $!� �B�� �� D #���%���$"� "� ������� �6D$ ����� ��� ������� /����N7���"�D��8���%������� ����7��:�7 ��"��D$ ������B�C���7� ���%���"7"�:� "7 ��"�"��!8:�" ���"7�"� �D ����� ���"����%�������� �6�"�:� ����"�@.3D"7� #����"����� # ������ �D���"�8 �C����:� ����"� �D � ���"8"�%����B�C���7� ����"����"���"��7 ���%����"�7"���B�� ��7E�"��� �����%7���7� � � 7�� �7B� � 8 ���� ���� ��$B� 8 �� �� �� 7�� �6��"7"77����"�"8��"��"�6�"��7"���7�D��8��7"���"��!� �D � ��"�%7�"��KUL3�!�� ��� 7��KKQ3���J9� 7 �:��WWWM��� �%��"���"�����"������7���� �����7��B�� #C���"��6D$ ����� $!�3���� �E�"� %"��%�D"7��������78�"�7�6�"�����78�"�� � ����%��"8"��"�D"7�D��8��"DD"��"� �� 8C������7��:�6��"7"�����V�7����%7�"��6��6�%�����C�B7D��� �D��� � 8� 7�V�"� %"��%��7���C�� ��C��������"��78���86"����"��%��"8"��"�D"7�D��8��"DD"��"� %"���7%�:�"����� �������"��6��5�%�D"7�O�"����7���C�P� ��C��������� 8�������"� �� 8C������7������D��8���"�"7"DD"������"��J9� 7 �:�)6�"�����(�� �:��WW�M��

�������� ����7� ���B��D � �"���!� ������� �� �� ����� %��"�%D"7:� ��� �� ��#��6�"7� "� �� �� �� �� �� �� �"�����"�D"7� �BDD� �"76��%7�� ��� �C� � ����Z"���7� J�WW�M� ���8%6�� � ��$":� ���� ������� "## ������%�� B�B�� � ���� � W:H� ��� W:L� �BB��� �"7:� 8 ����%#�"�� � ���7�D!�� "�7 � �� �BB��� 7�7��� �C�B7D���� "� ������� �� �� �� ��"�����%�"� � ��7� ��D 7:� ��� "��B�C���7� � ��� ��7�� �7 ��"�"7�"���$!���:� "7 ��"��"�����"�����%�"������7���� :���� �� �"��"��%����� �����8��:�"� ������6"���%����7�$ �� � "�%��!� J��78 ����� ��7� ���"�����%����"������%���B��D ������$"M������������ �� �� ��� ������� �����6�"�� $ �B�����Z"���7E�"� �%��"����� �� 8�������"�#���"��"������%���J#��� � �E���78� �����"�"���� 7�� ��� 7����`M��

�� 8������7� J�WW�M� � ��7�� "� ������� �� �� �� "� �����%���� �N�B8��� ��� ������ ���"DD� �8��"��7� � � ��C�E� � ������� ���� �� %����� � ����� ����� "� ����"7"�7��� ��78��"�3�� � ����� � � ���%��:� "��� �"��!�� � ���� �� #���%���� # �������� � $%�6�� �%�� � �� �� ��D �� �� 7���� "� ������� ���� �� %�������:� �"����� ��#"$�"� O# �# ��� �%�6�!� ����%��"P� �6867�� ���7�� "���������� �� ��� �������� ���,"��7�!"7�$!� "�%��"���"7�"�$!��B�� �� :�����"�� ���� ������� ����"� 6�������"�7 � ����H��

. ����"7:� "��� "� ������� ���� ��!��"� ����� �� "����":� �"�"� ��� ���� �B7�� �� "�D��8���%��!��O6� 7���� "���7 ��P�J'�"��D��8���%�M���� 7�J. ����"7:��WW�M����B7��D 7�"������������ ��!��"�"�"����8�� �������E����� 7�"����!��� �� �D�7� "�!�"� ��7� �� �D �:����"�D��8���%��# ���� � :������ ���� 77C7�:� ������"%7�D��8������ ��C7�����"����"�%�� ��"��6�"�%���� ����%����� �C� �� :�"��������� �������� :�"��������$ �� ���7%��� ���������#��� ����� �

�����������������������������������������������������������H��) #��6��:��WW��

Page 56: Pszichológiai eszközök

U�

������ �������&������. ����"7��%�� �8� ����N��D 7� J. ����"7:� �WW�M� �C�B7DB�� �"76��%7���� "�"�$%7� 5��� ����:� ����"�D��8���%����%���7�:�7 � �� �7��� ��:����� 8���"��7"��"��������$ �� ���7%���7"��"�"�7����%�%�"�� ��� ��78�%�%�"�:� � �� �� �� "�5��� � 78 �� C7��� � #�� �!� �������6�"$8�7�%�"���"��B� �� ����� 7�� ����"$�����D"E�

• &B��� ���������68%��• &%����%��• . � � ����� �D �����• '�"�%����%��• 2������ � �����• . �� �����������"7�� 78 7��"�

�� DB��� ����� ��� �68%�� �"�%D"7� #���"�$"� "� ���%7����%���:� "� �"76�%�� � � � ���:� "� � ����������� ������:� "� �� � �� # �������:� "� ����%���� �7� ���� 7��%�����"�D �%�%�����D%����%��7 ���"��"�� ������ �:� 8 � "� ���"��%��� ��� "� � 8 ����� �� ��� $ � 7��� �%�%�"�� � � � � �� ��� �D �����$ �� ���7%�"� ���"������"�� 8� ����:�"�� � � ��"8%�"���� �#��"8%�":�"���"�%����%� ��"�67�� O����%��%�P:� "��� "� B7�68"���� %��"�����%��� ���� �"$%����%�":� ��� "� � �# � ��� �B�D 7� "�� ������� ���� ���������� � ���� ��. ����"7�� ��7��"�B76�"���:��B�C�� ��7�������"�%"��$ �� �������"7�� 78 7��"����� �� ���������"7���� ���� � �������7%���"���"��"��":���7��"������������� ��� :�"� %�":�"�� ��7�:�"�������6"���%�:�"�� �D���%�%�:�"� 6�������"�$!� 8���2�78 7� ��7� �� ������� � . ����"7� ���8��� �� ��� � �� �� ��:� "���� �%�� "��7�!����8��� �� �� ��C����73��7 �������B�� ��"����"�!�"� ���EYYIII�"6� 7��� "���7 ������Y�I D3��8"��7��

DD"7:� ���� D��8����� � ��C7�:� 7 ���"�� ��7$ �7�� � � 7����� ��C�� ��7 �:� 8 �7 �C7���"�67�7"������ ��� 7�����C7���"7E�"��"��!��D��8���%������ ��B�C���7� �7������"$%���"D%���!��N�B8��C7��%����$%��D ��J�� ��B�C���7� �7� ��V�� ���� � � 7�D��7��������%�����BB��� V� �"�67�� "�"���$6��M� &��8����� � �C7�� "� �5���"�:� "� $ � 77 �� ��� "� $B��� ���"�����"�D"7�� ,"� D��8���%�3��7�C7� �� � �7�� "�"�$6�:� "����� � �� � ��� D����7C7�� "��5��67��"������� ����"�"8767��"��!��"� "���� � 8 � ����:� �����5��D����7 �"��������7� �7��� � "�%��%��"�$ � 7�����"�$B���:��5��67��$!�����7� ������ ��C7�� %�%�"�:�����"76�$67��� ��� �D���%�"7�H���,"�D��8��"DD"��"�"�67��� 77��"�$ � 7D 7:��C�B7D��� ��� ���� 77C7��"�������B�B�B�� ��� "� %�"��"�3����7� �� �BB���� � 6�!DD�"�� ���%DD� �"��"7"�:� ��� ��7� �7�� � ������ �����C� �:� "� ��DD� �� ���� �� ���� �B�� �N �� ��� 7 �� ���%77"�� �C�B7B� DD� J��78����8%��M�� �$ �����7���������"D%���7���6867�:�"�"�#��I3����7����"�����%�"���$B��D ���D��8���%�� ������ �"�� ��:� ������������%7�� ��7��C7�� ��� :���� ������C���"�67�D"7�"�� ��7����

� �#� � ������ ��7�� � ����������7%��:� "� �D ��� ��7� �� �BB��� �"��$%�� �%��7��%���� ��:� ��� �� "� ��������%�� ���� "8"������%��� $ ��� �6�"�!D"7� ����"�� $�DD"�� "�� �������%�7%��J� � ���7:�.� �7:��WW�M�����������%��� ���D������7�!"���"���� "7����"�:��6D$ ����� �B�� �C�� $�DD:�� ��C8���� ���"����%��� ����"�� �7�%DD� "� ���D���%�"� ��%7�6�7"��"����:� "� "� �� � �� ��7�����%� "�!7"�� �%�$%�:� "� ��7�����%� "�"��"7� ���6%��!�D"7� ����7��������"7�%������ ����"� �� � ���"���"���� 7 � ��:����C������78 7� ����D"7��"7��"�"��� $!��� ��������%�� ��78 7� 7 �� �� � �� ��� � �� "�7����"7�� "DD"7� "� ��� � �D 7:� �����"�"��� � "� �5����� 8������ ��� $!�E� � �� D ���C�� �"76�7�� J<"�� �:� .� � �:� �WW�M�� ��������6��"� �"�!� "$�"�� � ���� "DD"7� ��:� ���� �� �C� � �� 7� � �� ��� �7� �� J���� �B ���

�����������������������������������������������������������H�������%�!���%�8�����,���%� 3."D!�4"�"��7�������� ��B� �D 7�

Page 57: Pszichológiai eszközök

UH

�%�"���!� "�%�"M� "�"�"DD�# �8����6�:�"DD"7���� �� ���"�%�$67�:������������8�����"�����# �# 8 C7��D 77 �HH�

� �WW�3D 7� � �$ � 7�� ,"78D���� �#� ������� � ���� �����HU� J� ������� ���� ��!��"�����B7�� M� ��� "� "�� �B� ��� ������� � ���� ������"�� �� ��� 7�HL� J� ������� ���� ��!��"����� ��B �M� ���� � � 7� �%���"�$%�� "����"7� ���%�"�:���7�� "� ������:�� �D���%�%�:� "�%"�:� �� � ����:� � ��7�:� �� ������:� �73 "����7��%�:� � � � �:� ��%��":� "���6��6�:� 6���:�������6"���%�:�� ���!D%��"�%����6�%7��7B� � 8�����D��

� O� �� "�"��� 7�� "� �%��"P� $ � 7���� �"76��%7��%�"� "� ""�� �67�%�"�� ��� B��B7B� E�46���%�� ��6�"77"� O� �� "�"��^P� ���� �� � �� �� ��� �B� ���N$� ��7��HR:� (�% � ����"�O�� �� �:� � ��C8��:� �����%���� ����7�PHQ� ���� �� $ � 7� �� � � �� ���� ��!��"��'��67� 78� �� ��8 ��$�� �� �"�����"���� ��%�"���� @�!DD�� � ��� "� ��� �� �� �"�!�� ��C8����� ������ ����������7%���"�������������$"� %�����"� �!��%D"E��

• "�� ��B ����3��7�����!� � 78� �� "��"�� "� �6�"$8�7�%���"�� �"��"��"":� "� �� ��"���������%�"��%���"���%���"�$%��J�����������6�M:��

• "� "����!3���� "$�!� � 78� �D � �"���7"�� "��� "� $ �� ���:� � �� �� "� "����7��# ��������� ������J����� � ��7� ����M:��

• "� � �#3� �6�%�!� � 78� �� � 8��� "��D!�� "� ��7%���D!�� %��:� "� �� �� "� ��� �� � ���5��7��"��"7"����7� ��J�������6�6���7�����M��

������ ��� ������ ��$����� ��$ � ��� ��%���� ������ � ����$ ��( (����� �������� �D �� 7 �� �"�"8 "�� �� ���5��!�� ��B� � ����:� ��� ���� �7�� V� "�%�� ������"�:� "�%��7 �"���"�� V� "� ���������� ���� �B�C���7� �� �BB��� "�"�6��"�� ���� .��� � ��� #���"������ ""�:����� 7� ���5��!���"��"�%"�"��"7� �� ����������6�"$8�7�%�"�7����"�"�6�%�%7"�:���� �������"�$ � 7����� � D��7���� �D ��� $ �� � � ���� �7 �� �B��# $��8���� � ���7�D!��� 2%���� "��"�#��� �� � �7 �:� ���� "� �D �� D��3�6��6�%���� ��7�:� ��� 7 �� � � 78� �� "� ���5��!���"��"�%"����D��7����$ � 7��� ����� �� ��� ������"�������� "��7����"�B�B����3�B�7� �����% �:�D%��"�%��%���7�������%7�� ���C�B7C�7 �� �����"7��� � 7� ���%��!���

�"6���� 2"�����7�� ��� 7��7 ��"� 9 �� � �"� HK� "� �� ��� ��� �7 �:� ���� D%�� "� �D ���78���86%���� ��� �%��"8"���� ��� �� 8���7 �� $ � 7���� ��� � 5��� # $��8B��� ��:� ���� D�������"� "��5������� ��� "� � ���86���!���� �7���B�7� ��D 7:�6��"7"����� �7 ���"��"�%"�"� �D ������� ������6��� ��� �%�� �6��6�%���� "����%7���� . ��7�C�� "� �D ��� ���� ��!��"�� # $��8����"�"�� �� 7� � � "�%��":� ���� �8�� �� "��� "� �B�7� ��� �B� � ���7� �:� "� �� �� �� "� ���7 �7 �� � �� � ��� �C8 7�C�:� � ��D 7� �%���� � �� �:� ��7�� "� ���� ���5��!�� �B�7� ������8"��7�� "� "���6��6��:� ��� �"7��%�:� 8 ����%��%�� �%�� # �:� ��7�� "� �� �� � �������"��"�% "�!�� ���5��!��"�"� �� �� ��J �����"����� ���5��!������ ��!�6�"�7"��� �� ��%��"� ��� ��7� M�� 4��� �%����"�%��"�� �#��"8$%�� 9"I��7�� J�KQLM� ���3 ���� ���E� "� �D ����6��5�%D"7� �6��6�%���� ����� �� J��� �M� � � ��%�!87"�� "� ��7�:� � 77��� � D��7�6����C�B���B�7 �� "�7%�"�6���� ��7�� :� ����"��6��6�%����� 78� � �� � "�!�D���!��"��7���%�� ��� ���� DD:� ���� �� � ���!�� ��7�C��"�� 7 ���"���B���B7 "�%����!���%��D��7�������������#C�� �� 7:��6��6�%���� � ���7�5��9 �7 ���"��"��6��5�":� "7 ��"� ���7� ��� ��7� �$ �"�D��3�6��6�%����� � ���!7"�:�"� ���� %��"��B� �� ��$ �� ���� ��D��E�

�����������������������������������������������������������HH�-�� 73,� ���":�9"���:��WW��HU�.7�8 �:�)�� :��WW��HL�.7�8 �:�)�� :��WW��HR�46���%�:��WWU�HQ�(�% :��WWUD�HK�2"�����7�:�9 �� ��"� :��WWW�

Page 58: Pszichológiai eszközök

UU

• � ���7 ��"������7� �"���!��#����"�7"��"�D��3�6��6�%�����7#���%��!�"����• �� �C�� ���%7� ����%������ �%�5� �� � �����:� ����� �� ��� ���7����C�7 �� � �# � ���

��8 ���8����� �C� � ����� ��� 7 �� ��7�D 7���• �������5"7��"�����!8���"��6D$ ���������7� ����7����� ��� e#��Ie�"���� ��7�:�

"�����%��%������:�"�� �������"DD����� ������ S DD���78 77"�������7����• � �%��"�����!8!��� � ���� ��"����� ��!��"��� � ���!�"�"� ����� ����������� ��"�

#��I� "� D��3�6��6�%���� �7#���%��!� ��� "� D��3�6��6�%���� ���5��!� #���"�"�%7"�� � � �����%�B�B�������D #���%���7���

� ���7 ����� � ����78����87���� � � 8 � �� 7:� � �� � ������� 7��"� $B��� ���7"���!"7:���� �� � ���� 7�� J��� �"76�7�M� "� �5��D ��� �"�"��"�"���D!��� F�� "� �6��5�"� ������ � � ������2 ��"7� "� "�"��6�:� ���� �6D$ ����� 7����7�D!�� ��%7����%�� "� ���3� � ���!�:� ����B� �� 7 �� "� ������� ��� ����� S� ����7� �� � ����������� :� $ � 7���� ��� �� �3���%�"��� � �7 �:� "� ��� 7 �� "� ��� �N� �5������ � �"��� 3� � ��7� �� 7���C�� "D���5�� �����C�� � 3� "�����%���� 7���%�� �"����� �#��"8%�%�"� �N�C��� ]"����� "��� "� �8 %�:� "� �� �� ��� � � 7��"�����!87"��"�%�"��"������7�� :��"�"��O�5���������� 7��%��"�P�� 78 �� 7 ���

� �D ��� ���D��� �%��"!� D��7���� �6�"$8�7�%�"�7�� � �7 ����7� �� O��8 �85��%P:����� "� ������� ���� ��!��"�� �6�"�%�� �%���%�� ��� ���� � �D ������ � $ �� ��� ��������6�"$8�7�%���� ���8%6�� "� ��%��":� "���6��6���� �� ����7� �� 7����%7�"�!"7� # �� � ���� "��B��# $��8��� "�"���7�"DD� ��7�$ �7� ��:� 8 � ���� "� %��"���� ��7�$�7� ���8%6�� "� "���6��6�� $!���"��"�% "�!� "� B7�� ��7� ���� �� �:� � ��� � ��7�� "� �� �� �� 8 �� ���"7���� �� 8��#���%�"�� �6�"�7"�:� � �� �� �����"��%�$%�� ��7$ ��� �"����8%�%�:� "� �D ���"���6��6�� � � �7��� �5�� ���� "� � �"D%��� "�!��� ����� �� " �:� ���� �� "� ��� �N��"��"�%"��"�� ��$C7��� &"���7� ����67�"�%��"�UW� ���� "���6��6�3����%�"�� "�"�$%7� "�� %����$%�:� ����"�B7B����8 �� # �%�8�%�"� ����%��"�"��� ��8 ��D 7�"� ��%��"��B� �� ��7� :����"�"���6���"� ��� �� 8��D 7� 7 �� �"$%�:� "� �%���� ����� %��"���"� %��"�� �786�%��� 7 �"���� ��"��67����B�� 7��� �$%�����#�� � � �:� "7 ��"��%����$�DD�%��"���D"� �%�%�"���%7�6�!��%78�����

,"�"� ��7� ������%�"�%�"��%7$6�� ���"�67�"�:��%�767��� ��:� ������78 ���������%������ �:� "� ��� "� �D �� ����� �"$�����%�� �"8"���$":� �"�"���� 7� �!8�7� "� �%��"�� �����B�C���7� � ��"�����!8�����# 7�� ���� ���"���6��6��"�� �7����%7�"�!DD����8%$"� 77 �:�8 � "� "� ������:� � � � �:� � �D���%�%�:� �B��8��:� �� � ����� �"��� �� ���� �7� ���� 7��"� ���%���� ��7�$C�:�"�� �%��"���%�� �� ������"��9 ����"� �� ��"����"7�V��%��!�"���78���86"����"�V� ��77� �:���7�����8%6��"��� "�����%���"���"��73 "����7��%�G���� "�����%���"����%������� ��:�"��%��"8"�����,"�"��%��"8"���:�"� �D � ���%�%�"�7�7���$ � 7����� :�"�����D%����� 7� � 8 ������ �� 8��� �"��� � ����� ������ � 7� �"�"8E� 7 �� �%���� �� "���7"��� � �73 "����7��%�� "��"���7"���!� ���� ���C7�:� ���� ��� � �� �"��67�3 � 5��� ����8�7%�7�� ��� ���� �7� ��J�"��"�6�E�B�� � 87���"�67�"�M:� ���� ���$C7���"�"���� 7����%7�������"8�����B�C���7� ���BB���������7����%7�� �� � �:� "�%��"�%7���%�D"7�D ���C7���!�":�8 ���78��$6����"�������:����� 7� �� ���� � ����B7���� �"77"�� "77"�� "� ���8��7 �:� ���� 7� ��7� 7� %�� "����� 8��#���� �"77� �73 "����7��%�"� "� ��8!� �%D���"�!�� ��7��� �����"DD� �����8%�%�%7"�� ��8 ��D 7��-����%7��"�"�� ��7� 7���� � � "� O�67�%$%�P:� 8 ����� �:� �����"�" "� ��� "� �D ��� ��7� ������%�"�%7%��D%���� ��"��"�"���73 "����7��%����� � � �� �7�����8"��7�����"����8"��%�6�"��"��":� ���� "� ������� ���� ��!��"� 7 �� ������ 7� �:� � ��!� ���� ��!��":� "7 �� �%��"��"7���%7��6�"�!:���������� ��!��"��

� �D ��� � ���� �� ����� "�"�� ��� �"�����7�$"� "� ������� ���5�!��"� �"�!� ��� ������. �� ���"���������67�"�%��"�U������"��������%�"����"����"���%��"�����������5�!��"8"����:� ������� ��� ����� "�%�%��� '�� 7� ���5�!�� �B�� �"�����:� ���� "� �D � �� �BDD��� � V� "�� ����8 ��� V� 5��� ��� � 8��:� ���� "� %��"� �� ��� ��� �� $�DD� ��"%D!�� D%���D 7E�

�����������������������������������������������������������UW�&"���7�������"�:��WW��U���"�����������"�:��WWW�

Page 59: Pszichológiai eszközök

UL

"6�!� ���D 7:�D��8���%�D"7:�$!�%78��D"7���D����%�������5�!�"���7���������5�!$"��-"���7���� 7� �%� "�!� � ���8%6�� "� � � 7�� $%�����D"7:������� "� 8�D!����%��� �#5$$6�:� D"��� ��8�D67�:�� ���"�����L3���� �:��"���"DD"7:� ����"� ��!�%����O "�%�%�P�"�#%7�"�6��!��# �# ��� %��"������"7��"���8 �$C���������� %�����������6��6��"7��"��"�%��"� �D ���"$%�$"��� ������%����7� ���V�"��� � 7��"����"��B���7�� ����� � �� ���"�!�� ��B���� �V���78� ��� ������"� �D �� ��������:�"�D � ����D����"�!����%D"�%����"���"�$�DD��� ����%�%���"����

@��"7��"�� "�"�� ��� �D ��� �6�"$8�7�%�� "� "� B7�"�67�"�� !�!� ��� ����C7�:� ���� "��C����%�D!���"�������"�D �������%�67�D!����� ���7#���%��!�"��5���"�"���$6��%�:� ����"77"��# 7� � ��� $ �� � � � ��N7$B7�� ��� "� %�"�"���%��� �C�B7DB�� ��7� 7� ��� �$C�:� ���7����%7�"�!:� ����� �� � "�7����������%������:�"��!��#C��� 7:�� 77��� �$!���68$6�� "�7%�7��"� ���� �!8�7� ���������� �7#���%��!�� "� "��"��"��8%� ��� � �5��� �%"8� 7"��� ����D 7:������� "� ���� �"7"����� "�%���"� � �� "� � �%��%�� �%%��%��� "� �"�!�%������%��� �� J�8�� � %���!� � � "7��6���M:� 5��� ������:� "� ���� ��� ������� # ���� � � "� �����%�� 7� ���"�!�%���� �����,"� "�7D"7� "� ���� �"�"�D"7� � ���� O7���%���P� �����!� ��� ��� �� ������� "�%�%�����#��� � �D �� ��C�:�"������ ��8 %�767��� ��� ��"�7� � ������"�5$�"����� ������ �� �� ��+ ��� �]"���"7�U�:� "������"7�"8"����� ��� "�7��� � %���%���"�� ��� � � �������%�:� "� �� ����# $ �� 7� ������ � DD�� � ���� "�7%�!��"��� � � %���!� � � "7��6���"�� ��#"$�"� � �"�� �%D"� � 78 �:� "� � �"�� �"� ��5��%�"� "� �� ��� � %���%���"�� �� ��� . ��7� � �� 7���#�7���:� ����"� �D ����� ��"6���"���6��V�7 �3�68"����V���8 � ��� :�"���� �� 7� �����"��68"���� � ��C8���:� � %�� 7 �� "� ��78 7� %��7� �"�!� �68"�����%�� "� "����7��%�� 5�$"�� ��B� �� ��� � "7��6���"���"��$"��� ��7 �E��

• ���6��6��V�"� ��7 ��"� � %���%�3$ �� �N��%���"�%��"������%� "�$6�:� "��"�"����"$%����"6�%$%7�# �C� � �� 8� ����8%6��"� �%� "��7�!���"6�%�� �� 7� 8 �� �7 ��"$%7�$"�# ��� ��������T�

• .6D���%��!�V�"���"6�"�# �C������7 ���%��"8"����"�� "�7���"����%�D"�#��8��%�"T�• ��7���%�� V� ���� "� �� �� �� �7���%�%�!�� ��� �� � D��7���� ���6�6���� #����� �68"����

�7���%�%�!���"7��!:�"��� ��#"$�"������6�� �%%��%��� � 8��7� T�• 7�����%��!� V����� "� �7���%�� "��!�� �!�:� ���� "� ���6�6��� �68"���� ��7������ "�"���

�"��$6�:� "� "7�����%��!� �68"��"�"7� �%���"�"� ��#"$�"� �� ���� # ����C����� $ � 7�� ���$B��D ��� � ��7�� T�

• ,6���� V� �� �%�� �� 68� ��� "� � �# $� �� DD� � %���!� � � "7��6�7"�� �"�����"� V�� � 7� 8�� "� �� � ���# $ ���� "7���C�:� ���� �%���� ��7� �� �� 7C�� �� ����"�6�"���

����B� �� ����"#���7�"��%D�%��$":� ������7����BDD��� ��� � %���%��� "�7%��"� �D �:�"77%��$�DD� ������C��������6D$ ������B�� �� �6�"�!��6�"�!���"77"��������7� �� � 7� �� 7�"�� � � �:� ���� "� � ���� �� "� �� ��� � %���!� � � "7��6���� �BC�� %7�"�� "�7%�7"�:� "�#C���� � �� � 7� �� 7� � 8��� "� "8���� �6�"�!7��"�"�� ����� �� "8!� � ���� �� �%"���"�%7�"��"7���

�����������������������������������������������������������U��]"���"7�:��WWW�

Page 60: Pszichológiai eszközök

UR

M

�M

GM

JM

NM

OM

PM

QM

RM

SM

�MM

M'� G J N O

����"��%��"���

.6D$ �����$!����

2 � ��� 8 ������"�� �� �

���:������������ ������� ���� ��!��"� "� �D ��� ���%�!�%��"�� #���"�����:� ��� "� "� ���$":� ���� "� �D ��������� �6�"$8�7�%�"�7"�� ��D�7�"���"�%�%�� � ���� ���77 �� ��8 ��D 7��6�"�$":����� 7������������7� � �� ��C7�� %�:� ������ �� C�� $!�� ��� $�DD"7� �"�67�"�:� ��� ���� 7� $!� �6�"$8�7�%�"�7���"77"���;���"��6�"�!���"76��%7��%��"�%�"��"�3����7��:�"�D �C�����#"�"8!������%��!�����"��6D$ �����$!��B�� � ���

- ���"��"� �� �� �D � ����������6�"$8�7�%�"������%�7"���6�"�%������"��7�:� "7 ��"� �D ��� 7 �� ��"�"�6�%�%7"�� �B� �� ��7� ��7�� "� ��C���N�B8��� � ���7�$%D!�� #�7������� ���� �� ���� � "���6��6�:� �6D���%��!:� �7���%�:� "7�����%��!� ��� 6���:�� �� � �� �� ��� � %���%���7"��7 � 7 �:����"7���� ���� �7�:�� �� ��7 ���"���"$%��$!��B�� �C7� �:� "7 ���B�7� �C7������� ��� ����������(�������������+D?�2��=-20� E0�-'D./1-F� � �D �� D���!��"��"�� � � "�%������ �� ���� D %��������%�"� "�����������7 �"������ �� �� ��#��86�%�����"�����%�"�� ��7� ��D 7����+ �+-� E3�.TF� <���� 7��� %���� #��"��"� "��"� "� %��"����":� ������ 5��� D � # � 8� C7���"�"��D :� ����O� ��N7����B�C�B��C7��"����%�P���,-.-��/!,0�40+�26�����"7���"�%8:�" ������%�����"D%������"77"�:�"���"�%8��B��7�$%D"7�"��� �� �� %��:� "��7 �� �%�"��%��� � ����� � �� ��7%�7"�:� #��� �7 �� ��8 ���8���� :� ���� � �D 7��"��$%���%�"��%�%������ �����:�D%�����$%�� ��B� � �8���D 7���,-.-��/!,0� 0�� ��C/0�7� ��� %�#��8��$"� "� ��� 7��%���"7� # 7� � ��� �� � �� B�B�� ����:�# 77�"��$"� D ���� "��!7�%$%�:� 7 �� 67"�����:� ����� � �� "� �B�C�B�� � "$�!� � ��7� �D 7:�B7%��!����$"���"77"���#/.'!,�-,�2�/0� /13.� 24/5� (��"7� �6��6�%���� �7#���%��!:� "� ��7 �� %�"8%�"� D���!��"��"�� ����%��"8"����"��� � ��%����

Page 61: Pszichológiai eszközök

UQ

���--� ��<2�=-20.!� ]"���"7�� ������ �� ��� $!�3��� �� ��� ����7 �� �"��$"� D��7���� � %���%���� "�7%�"�%�:�� �� � ���� ��� � %���%���7"��7 � ���1-�/1�/!� .-/>24/5�& �C�����#"�"8!������%��!�J1�"7����9 ��M���5�'��-��� ������6D$ �����$!��B�� � ��:1 �7<+-2�.�.--027�- ��"��C�����B� � ���7� �:� "7 ��"� �7���7��������%��!� "�%��"�� ��"�� �����"8������ � � 8 ������.�/-=>� /��L�/5!� &��7���� �����%���:� "� �� �� 7���%���7"�� ��78 "�!�:� "� �7� "����7��%�%7"��# 77�"��%�%������%�$%��J�"���������67�"�%��"�M���0�/4<.�57/+/� � ,1��160���� (�% � #��"��"� "� � ��������� ��� �� �� � �D 7� �6�"��������� ��� �� 7%��%�%�� ��� �������8����7� ���� 78� ��� �������� ���������8� �:���J�K��M�*���� ������J#��8��46���%��'���%7M�+����78�����"8%�":�&68"� �����7�I��� :�2��9��.�:�&�I�D�:����J�KK�M�+�������� ����##�������#������� ��������#������

� ���"7����� �������:�HL�����3�H���������:�+��Z��J�K�RM�,������� ��-+#�������� ��� ����#����� ����- I�0���:�,���:�1�7 "���

"78�Z�7���7�����7��7:� ,�:� .��� :� ����:� -�� 73,� ���":� .�:� �� 8������7:� &�)�:� )�#�6�:� +�1�� J�WWUM�

,�� ����"� ���(������4�"8!:�&68"� ����6���7:������:�."���#�� :�9��,��J�WWU./��������� ����� �������0������������ � �����

� ������� ���1��� ��� ��) #���� ���) ��� ���� ���� ����� �������� '7E� .� 6� :� 1�:�1�D ���:� 1�9�� J�8��ME� ������7"�� '7� ���� 7� �� 7� �7� �7"���7"�� "78D�����,��� # �f�,6D ��+B���7� 7���WR3��Q���

&"�D�:�1��2�:��"����:�+����:��"�� �:����9��J�KKHM�2���1���� ���2������+��( ���� �3����44���6�7"���#����� ����"����1 � "�� :��Q����3HW��

&%��7�:�2�� J�KLQM�2�� ��� � ����� 2����#��� � ��#���� � ������� ���� )�78�7:� - I�0���:��"���������

&"786�":� �� J�KQLM� 3�� �� ������ ��� � ������� ��� ��� ���� '7�� I��8� <��##�:� -���:��� 7��� 3,"����

&"�3(7:�1��J�KKRM�2��*��� ����5��� ���4��������6*5� .-+��������� ���� ����� �����������7���<"7"8"E�26���3, "�� �.��� ����

&"���7:� <��9�:� �"8:�-�:� )�� 7 �:�9���:� ��"7�:� ��� �� J�WW�M�*�#���� ��� ����� ���� '7E�.7�8 �:�<��1�:�)�� :�.�����J�8�ME�,"78D�����#�������� ����� �������(S#��8�@7�� �������� ����HQU3HKQ��

& ��:������J�KRLM�7��� � �������#����������� ����� ���������- I�0���:�'7� �7"���7"��@7�� ����� ���� ����

& 7�"��:�1����:�4�78 ��"7:����J�KKKM�3���������� ��)�������#������ �-2���������� ������ � �� � #����� � ������ �� '7E� 9"��� �� :� ��:� ��I �:�2�� J�8��ME� ,"78D���� �#�<��7����7�"78�������7��Z�� ��f�.�7�:�< �� �� ����U�3�Q���

&����:����J�KKUM�7��#�� ����45���*��� ����4����� �������4�"8"��"7�����"�:�@7�� �������#�<"��#��7�":�& �� � ���'8��E�+�� �"7:��KKU��

&�I �:�+��,��J�KQ�M�8��������������� ���"7����� �������:��L����K3�HQ��&�I�D�:����J�KLKM�+����������������-9����+�����������- I�0���:�&"����&������&��"���:� 1�� ��:� +�� �"7:� 9�:� 1 :� 4�� .�� J�WWWM� 7������ �� ���#������ � ���� ����

����� ������4�� ����������*��� ����7��#������4���������'7E�&"�3(7:�1�:��"�� �:���� 9�� �� J�8��ME� � � ,"78D���� �#� ������7"�� '7� ���� 7� �� ���� �3&"��:� Z�� �:� ."7���"7��������H�3�L���

Page 62: Pszichológiai eszközök

UK

&�����:� ��� J�KRWM�:���� � �����- ,����� � � �� *�� �� �� ���� <"�D��8� :�2:�,"��"�8�@7�� �������� ����

&��8�:� )�� 1�� J�KK�. 0� ���������� �� ������ � ������� � ��� �(#���� �� � ���� ��-�����������)��� �� ��� ��������������� '7E� .��D��7:�9��&��I7:����4 "7��"7:� ���2"��� J�8��ME�,6�"7� # ��7��E��S����"���7�� �7�"## ���8 � ���� 7��"78�� "7�7�:�- I�0���:�7"�������� ����

&��8�:�)��1�:�,"��:������J�WWWM�;�����)���� ������(#���� �����'7E� 2:� ) I��:� ��� 2��,"���"783��7 �� J�8��ME�,"78D���� �#�������7��� �78� 8����7:�� �+6��#��8��� ��:�- I�0�������Q3�HK��

&��� ��:�)��J�KQKM�+� ���� ���#���#��� ������#������� ��6�7"���#����� �"���:��HL:����&6��:�1��J�KQUM�,� ��������-+� ���������� �1���� ��� ��������� ������� ������"��

1 �� I:� K�:� J�M�� �QK3H���� '7E� &"��!��� '�:� .��"� )�� J�KK�M� J. ���ME� �� �� �� ����� � � ���� � ���.B� ���N$� ��7������4B� ���"7�B7����"8!:�&68"� �������R3�UK��

&6��:�1��J�KKKM�2��� ���� ��������-+��#����������� ������"��1 �� I:��WL�J�M���W�3��L��&6��:���,�:������7:�1��J�KRUM�+���#��������������#������� ��������#������- I�0���:�

Z�� ��'7� ���� 7� ��<"������:� ��� ��:�4� �7:�9���:� & �7���7:�+��+�:�,"�#� �8:� ��� J�KK�M�2�� #�����#��� ����� �

���� ���'7E�) I��:�2�:�,"���"78:����2��J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7����K3�H���

<"������:������:�4� �7:�9���:�& �7���7:�+��+�:�)"�� 7:������:��� ��"7:�4��2�:�'��:������J�WWWM�2�� #�����#��� ����� � ���� ���� '7E� 2�� ) I��:� ��� 2�� ,"���"783��7 �� J�8��ME�,"78D�����#�������7���78� 8����7:�� �+6��#��8��� ��:�- I�0������R�3�K���

<"77�7:�Z��&��J�K�KM�<�� ��������� �#� �)������)������������- I�0���:���� ��7��<"7���:�-�:�4� ������:�������J�KQRM�,������� �������� �� ����� ��������7�� I��8�<��##�:�-��E�

�� 7��� �,"����<"�����:� ��� &�� J�KK�M�=���� ���� � �� �� � � ��- + ������ � ������������ � ���� ���� - I�

0���:�<"�D��8� �@7�� �������� ����<"�� �:�<��.�:�.� � �:�2�����J�KKQM�3������ ���#�� ����"� ���(������4�"8!:�&68"� ����<"�� �:�<�.�:�.� � �:�2����J�WW�M�0#� � ����'7E����"� ��"78�"���6�����'7E�<��1��.7�8 �:�.��

���)�� �J�8��ME�,"78D�����#�������� ����� �������(S#��8�@7�� �������� ��������3�H���<"�� ��:� 1�� &�� J�KKWME� 8�"7� �� �7� <"�� ���"7� � ���7"����� � ����� '7E� � ���7:� )��� J 8ME�

,"78D�����#�� ���7"����E�� ����"78�� � "�� ���W�3��W��- I�0���:�+6��#��8��< ����"�:�1�����J�KKHM�:������� � ���������� ����� �������������� ���������� ��6 ���

�������� ��� ������#���� ������ ��#���.� &������ ��� ���� � &"� :� �X:� �����7��)"D��"������

<�"��8� :�+��J�KQ�M�+#�� ���� � ����� ��"� � ���#�� >��������������������� ��!��":���J�M�H�3LQ��

<��7�7� �:� <�� 1�� J�KQRM�+ �������� � ������ �� �� � ��� ����� #� �� ��� ����� ��� �� �#������� ����� ������� �� ���#�+ 7 �"������ �"�����]����HH��UR�3UQQ��

<��7�7� �:� <�� 1�:� .��"���:� 9�� 2�:� ���D ��:� ��1�� J�KK�M� + #������ ���� ��� ����� ����#���������������������� �� ���#�+ 7 �"������ �"���:�]���UW��KRU3KKW��

<� 7:�.�:�Z����:����J�KQUM�3�����)��� ����##������������� ����#����� ������� ������"��&6�� ��7:�]�����WK��U3�H��

<� 7:� �� .�:� &"���I:� 9�� ,�:� &�"7� "�8:� ��� &�� J�KQUM� ,�����#��� ����� � ����(�� �������� ����#�� �����������6�7"���#�D7���"������ �����:�]����KH��KL3�W���

<����7�:�1��J�KKWM�3��� ��� ��)���� ������������������ ������� ����� '7E����9��4 �� ��J�8�ME�1 � "�� �"� 78"���7�� ������������#� �����7����D"7�:�.�"� �@7�� �������#�- I�0������ �����R3UR��

<�78��:� ��:� <�78��:� .�� J�KRLM� 3�( � �������- + ����� � ��� ��� � ��� ���������� < ��8�9 � ���� 7�:�HR:�Q��3Q�K��

Page 63: Pszichológiai eszközök

LW

<��� �:�1��4��J�KKLM�*58�#�."7���"7�����E�'��"78������.��� ����<���":� ��� ��:�2�<�" :�1��1�� J�KQU"M�2��:*0,������� �� 4��������8�������(8 ��":� �):�

���� ������"���� ��� 7��1 ��6�� ���<���":� ��� ��� ���:�2�<�" :�1��1�� J�KQUDM�=�#������� �� �) ������ �� ��� �� ��-?��� ���

����� ����#�� �����������@� ���"7����� �������:�HW���K3�Q��<���":� ��� ��� ���:� 2�<�" :� 1�� 1�� J�KK�M� :*0�,4�A) ,����� ���� 8������� (8 ��":� �)��

���� ������"���� ��� 7��1 ���6�� ���<���� 7��� %���:�2��J�KKQM�'���� ������)��!��������������+� ������#��� ��������

46��6���"8 �4�"8!:�&68"� ����9"�"���:� �� 1�� J�KKLM�B�������� ��������� '������) ������� �� �� ����� ����� &68"� ��:�

86���7���9"�I�7:�<��J�KL�M�+���������������������� ���� ���������+�78��"��4�"8!:�&68"� ����9"��8��7:�1�����J�KK�M�2�������#�������������� ��������� ���������'7E�2��) I��:����

2��,"���"78� J�8��ME�,"78D�����#�������7�:�� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���H�3�UH��

9"�� �:�2�:�.�"7���:�)�:�1�D ���:�1��9��J�KKQM*��� ���� ����� �����-4�������������� ��������������6�7"���#�� ���7"�����"78�.���"������ �����:�RU�JHM�KQK3�W�U��

9"I��7�:�1��J�KQLM�+�$��������+�78��"��4�"8!:�&68"� ����9� 7 �:� ��� J�WWWM� 3������ �� 1������ ��- 2�� �� ���� � ��## ���� ��� � #��#���� �� �

��� ���� ���(�� ���"7����� �������:�]���UU��-������H3H���9� 7 �:���:�)6�"�:�1����:�(�� �:�.��J�WW�M3������ ��1������ ��-2���� �������## �������

� ���� ���� ���'7E�<��1��.7�8 �:�.�����)�� �J�8��ME�,"78D�����#�������� ����� �������(S#��8�@7�� �������� ����L�3R���

9� 7 �:� ��:� .��� :� ,�:� �6$��":� ��� J�KKUM� 2�� #������� �� ��������� � ������ ��6�7"�� �#�� ���7"�����"78�.���"������ �����:�LK�J�M���W3�H���

9��� �:� 9�� �� ���:� &"��I���:� ��� (�:� ,"�� ���7:� <�� ���� ���� J�KQ�M 3 ���� ���� ������� ����� �����(#���� �������6�7"���#�<�67� ��7������ �����:��W:��RU3�QR��

���"7:� ��� J�KR�M�C� ������� ��� ������� � ������� � �� �� �(#���� ��� � ���� ���� '7E�<�� :� ��� J�8�ME�- D�"��"�.������6���7�2����"���7� J]���� �KM��)�7���7:�@7�� �������#�- D�"��"��� ��:��WR3�Q���

���"7:� ��:� ��� � 7:� Z�� ]�� J�KRQM� /�� �� +�� �� 7�� �� 3�����- + ����� D�� �� ����������������� ������������"������:�<E�<�7�6���7������ ����������� ����

���"7:���:���� � 7:�Z��]�:�����I��� :���� J�KR�M�*��� �� � �����������-;� ��� ������������������ ������� ��� �� �����- I�0���:�� ��"��7��� ����

������7:����J�KUKM�4���� ��������� ������-3�������#�#��������� ������"��'��6 �:��:�U3�LU������ �7:�.��J�KK�M�*��� �����������������'7E�1��,��"7:������ 7��7:�.��&������J�KKRM�J�8��ME�

,"78D�����#�� ���7"��������� ��������"8 ������ ��:�."7�9� ��:�)�78�7:�- I�0���:�.�87 �:������:�����7�������3��L��

���� �7:�.��J�KKQM�7��� � ����(#�� ��� ��������������'7E�9�����&"��7 :�2��, �� 7:�]��&��]"7�,"�� ���J�8��ME�8�"7� 8�� ���7"�������� 76���� ��:�- I�0��������3��Q��

��� 7��:�,�����J�KRUM�2�� ��D��� ��������."7�9� ��:��8�������� 7��:�,�����J�KKWM�< ���� ���� ���� ����#������� ����'7E�)��Z��� ���7�J�8�ME�,"78D����

�#�� ���7"����E�� ����"78�� � "�� ��- I�0���:�+6��#��8���HH3�RL����� 7��:�,����:���� 7��:�.��&��+��J�KK�M�8���������*������,������� ��3�������)�78�7:�

,�88 ��f�.��6� ��7��� �:� &�:� 16�� ��:� ��� �� J�KQHM� 7����#� � ���� �� � �1�� ��� � #������#� #���#��� ����

��6�7"���#��S� ��� 7�"������ �����E�+ 7 �"���]���������-�����HLH3HQL��� 7�� �:�(��J�KHU.2��#����������� �������������� ���- I�0���:�-����7�����8:�2�:����"�:�2�� J�KQ�M�+ ������ ������ �� ��� �� ����� ������� ��6�7"���#��86�"���7"��

���� �����:�RU���KL3�WL��

Page 64: Pszichológiai eszközök

L�

��S:�-���:�<"���7�:�.��9��J�WWWM�8��� #�����������##������������������ �������� ����'7E�2�� ) I��:� ���2��,"���"783��7 �� J�8��ME�,"78D���� �#� ������7�:� �78� 8����7�� � �+6��#��8��� ��:�- I�0������W�3��K��

��"7��:�]�����J�KKLM�+����������������� ������"������������������-��� �� %":�4B� ��4�"8!��

�� 68:���J�KKHM�+������������!�"������ ��������.������"����%7��4�"8!:�&68"� ������ 8������7:�&��)��J�WW�M�,�� � ������ �����'7E�<��1��.7�8 �:�.�����)�� �J�8��ME�,"78D����

�#�������� ����� �������(S#��8�@7�� �������� ������W3��H���� 68:� .�� J�KWUM�B�� +����������� ��� 3�(�������� ��� ,%���� ��� � ��� "� � S6"���%��!��

J���8�E�� � 7���.�M�-��� �� %":�4B� ��4�"8!:��KKU���� 68:� .�� J�K�LM� 4�� � � ���) ���#���� ��� ��( ����� .�"78"�8� �8����7� ]���� ���:� )�78�7:�

,��"�� ��� ������� 8�678:��:����"7:���:�(�� �:�,��J�KQRM�/�� ���(#���� �������� ����'7E���.� ��"7:�.��

� �8�� �7�� J�8��ME� -�7� �D"�� D "����� "78� ����67��"���7�� ,����8"� :� -�� �T� ���D"6����H�3��H��

���$8":�-��,�� J�KK�M�8����) ���� ���# ������������ ����� '7E�2��) I��:� ���2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7�:�� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���Q�3HW���

+"�87 �:�,��J�KQ�M�/������� ����- I�0���:�&"����&������+�� �"7:� 9� J�KKU"M�?���E� ���� *5@� � � @�7 � ) 7� � @�7 � 1 "8 �� J�73��7 M� �"��"D� E�

���EYYIII�6�7 ����Y� 7�YD��Y _� ���Y��+�� �"7:�9��J�KKUDM�*��� ����4����� �������&"7�"��&����:�- I�0�����+�� �"7:�9��J�KKQM�?��� ��1 ������ ���� ����� �������&"7�"��&����:�- I�0�����+����"7:� ��� 2�:� 4����##:� )�� J�KQKM� 8�� ��� ������� �� ��� ��� ��� ��� ���� ��- +

���� ��� ���� �1����6�7"���#�<�7�6���7��"78�<��7��"������ �����:�UR��HR3U���+�"�:������J�KR�M�7���������� ���#������� �������1������������'7E����1�1��� �J�8�ME�

26����"��"� �"7"������"78����� ������"��� �����- I�0���:��"8 ������ ����'7E�46���%�����:� ."�%��� ��� J. ���M� J�KQ�ME� � 8�## � 7��%���� ���� �#����!��"� "�"�$"��.B� ���N$� ��7�:��"7�B7����"8!:�&68"� ����W�3�U���

+�"�:� ����� J�KKWM�<�� � �������) ������� ��� ���� ���� �� ��� ���� � ����<��7����7� "78�������7:�H�J�M:��LK3�QQ��

+�"�:������J�KKKM�7��� � ��)���� ��)����� ����(#�� ������������� ���'7E����9"��� �� :�2����I ��J�8��ME�,"78D�����#����7����7�"78� �����7��Z�� ��"78�.�7�:�- I�0�����Q�3�W���

+� 7D ��:�)��.��J�KK�M�*��� �����������#�������� �#����������#���'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7��HKK3UWQ��

+� 7D ��:�)��.�:�."#�"7:����9��J�KQKM�*��� �� �#����������#���� ���"7����� �������:�HH�J�M:��K3�K��

+� 7#� �8:� .�� J�WW�M� +����� � ��� � <���� ���� ������� ��) $����� �� � �������� � S"78�"�4�"8!:�&68"� ����

,"��:������J�KQHM�:����������(� �������-7����� ��� ��������������(#���� ���������&"������ :��� 7��,����7��@7�� �������� ����

,"����:����)�:�)���"7:�2��.��J�KQKM�C��������� ������ ������(#�� ��� ������ ����'7E�<��.""�7�:����)��,"�����J�8��ME�< ��8� 7d��678 ���"78�7���#� �����7��<"�D��8� :��7��"78:�<"�D��8� �@7�� �������� �����H�3�UQ��

,"�#� �8:���:�1"���7:�1��J�KK�M�F����������������#����������'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7��UKU3LWH��

, 8�678:� ��:� .� �7D ��:� 1�� ��� J�WWWM 2������ ����� ������@ 4������� �� ��� ��) ���� ������� #���� ��� ����� ������ '7E� 1�� &"�3(7:� ��� 9�� �� �"�� �� J�8��ME� � � ,"78D���� �#�������7"��'7� ���� 7� ������ �3&"��:�Z�� �:�."7���"7���������L3�LR��

Page 65: Pszichológiai eszközök

L�

,����7�:������� J�KQKM�7��� �� � ������ ����� �� � �� � ����������������� ����������� ��#��������-+������#������ ����������� ����������������6�7"���#�� ���7"����:�UR��HWR3HHH��

,�� �� ��8:� �� 1�� J�KKWM 4������� ��� ���� �� ����������- + #���#��� �� ��� #��� ������� ��������� '7E� ��� 9�� 4 �� �� J�8�ME� 1 � "�� � "� 78"�� �7� � � ���������� �#� �����7����D"7�:�.�"� �@7�� �������#�- I�0������ ������R3�H���

'� 7:���2��J�KK�M�,�� � ������������ � ����� ����'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���L�3�RR��

'"�8:�<��J�KRRM�=�������� �����- I�0���:��� 76���'"�8:� <�� J�KRKM� 2�� 8�( ����� B ��� � ��� �� /�� �� 7�� �� 3����� 68+G.�� - I"��:�

'7���6����7"��1 ��6�� ��< 7� �E�@7�� �������#�9 �"I"� ��'"�8:�<�� J�KK�M�<�� ����� ���) ����� ����������� ���������� ������� � ������� �����

���� ������"��1 �� I:�KK��-�����UL�3ULU��'"�8:� <�� J�KK�M� 0���� ��� ���� ��� ��� ��� ���� ���� ��� � � ������ ���� ����� '7E� 2��

) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7��L��3LH���

'"�8:�7�:����� �:�.��Z�:�.���7�:�1����:�,"�7 �:�(��2�:�,�8 :�<�:��"����:�2�:�<� 7:�&��J�KK�.4���� ���� �� ��� � ��- B�����#������ ������� ��� ����� ��� 1 �� ������������9 � ���� 7�"������ �����:��R��H��3H�K��

�� 7:�(�����J�KKWM�2��H< �/ ��I�������(�����-B ���� ����#������� �� ������������������� ��� � D���� ���� ����� '7E� )�Z�� � ���7� J�8�ME� ,"78D���� �#� � ���7"����E�� ����"78�� � "�� ��- I�0���:�+6��#��8��LL3�WW��

�� 7���7 :���:� .� � �:�4��.�� J�WWWM�9���� ������ ��� ��� ���� ���� '7E�2��) I��:� ���2��,"���"783��7 �� J�8��ME�,"78D���� �#�������7��� �78� 8����7��� �+6��#��8��� ��:�- I�0�������L3�HK��

�67�:� <�� +�� J�K�QM�7���� ��� ��� �� ������ ��� #����������� )�78�7:� 1�6�� 8� � "78�4 �"7��"6���

4 ���:�+����J�KUUM�2��#����������#�������������������- I�0���:�-����7��4 �� �:����9��J�KK�M�3�� ���� ��������� �����(#����� ������� �����'7E�2��) I��:����2��

,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���H�3U���

4 �� �:� ��� 9�� J�KK�M� ,��� �� �� ���� ��� ��� ��� �� ����� ����� .���"�� ���� ������c6"�� ���:�UH����W3�H���

4� �7:�2��J�KURM�*���������� ������)�78�7:��"���������46���%�� ���� J. ���M� J�WWUM� 2���� �����J,�� �!� ���������������� �� #�����������

������� ������������� #����4�"8!:�&68"� ����)"7 :� 1�� 9�� J�KKLM� 4�#� ��� ������ ��� ��������� ���� �� ������ � �� � ���( ���� ���

���� ����"����2 8���7 :�UQ�JLM:�UQ���)"7 :�1��9�� J�WWWM�F���������� �����1�������-:������� ���)#�������� ���)������ ��

#���#��� ��� '7E� 1�� &"�3(7:� ��� 9�� �� �"�� �� J�8��ME� � � ,"78D���� �#� ������7"��'7� ���� 7� ������ �3&"��:�Z�� �:�."7���"7��������R�3�K���

)"�� 7:� 1�� ��:� 4"� �""�:� ��� J�KK�M� ,������� �� ��� �����#� � � �� �� #�� � �� ��� ����� ������ ���� ������� ��6�7"�� �#� � ���7"����� "78� .���"�� ���� �����:� L��� ���3�HW�� '8��E�� ���7:��KK���

)""�6�:� 1�� .�� J�KK�M� /��� #�������� ��� ������ �� ��� ���� ���- + � ����� � ����� ������������776"��1 �� I��#����� �����:�HH���3����

)""�6�:� 1�� .�� J�KKKM�2�� ���� � ������� �� ������- � � � � � ������� '7E� ���9"��� �� :�2����I ��J�8��ME�,"78D�����#����7����7�"78� �����7��Z�� ��"78�.�7�:�- I�0������3�K��

)""�6�:� 1�� .�:� �# ��:� ��� J�KLHM� 2�� ������� ��� � �� � �������� ��6�7"�� �#� D7���"�� "78�.���"������ �����:�LK���KU3�WU��

Page 66: Pszichológiai eszközök

L�

) 9�6S:� ��� ��� J�KKLM�2�� ���� ���� ��� �� 2�������� ��� �����# �� �� � ���� ���� � ���.���7�"78�.� 6�� �:�- I�0�����

) 9�6S:� ��� ��:� � ���:������ J�WWWM�*��� ���� ���1���� � ��� ��� ��� '7E�2��) I��:� ���2��,"���"783��7 �� J�8��ME�,"78D���� �#�������7�:� �78� 8����7��� �+6��#��8��� ��:�- I�0������UR3�R���

) 9�6S:������:�1��"7���:�)��2�:�X"���"���:������J�KQKM4���� � � ���������� ������� ��������� �����6�7"���#�<��7���� �- 6����� 7� :��:���Q3�H���

) #��6��:�,�2�� J�WW�M�=������ '7E�<��1�� .7�8 �:� .�� ���)�� � J�8��ME�,"78D�����#�������� ����� �������(S#��8�@7�� �������� ����L�K3L����

) � ��� :�����:�9�8� :�4����J�KK�M�2��������#����������������� �� ������� �����'7E�2�� ) I��:� ���2�� ,"���"78� J�8��ME� ,"78D���� �#� ������7��� � � +6��#��8� �� ��:� - I�0���:�)�78�7���U�R3UHL��

) � 7� "�:�,��9� # 7D"� :�2��J�KK�M2����� ��� ��� ���������� � ���'7E������.� ���7:�1����� <���� � J�8��ME� 2 7�"�� � �� � 7�"���7� �#� "�� � "78� ���7 ���� - I� 0���:� .���7� �3] ��"����HR3�R���

) � 7� "�:�,�:��"�����32��� �:�)��J�KK�M�*��� ����� ������-2��� �� � ����������'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���LU3�RK��

) � 7� "�:�,�:�.� � �:�4��1�� J�KQRM�2������� ���� #����� �� ������ � ��-+���� �����##������������� �������������<��7����7�"78�������7:��:��3�Q���

) I��:� ,�� &�� J�KQUM� B�#���� �� ��� ,����� �- ?�� ��� ����� ��( � ������� � ������ ������@���6�7"���#�� ���7"����:�U����UW3�RQ��

) I��:�2� J�WWWM�2�� ��������� � ����� ���� ����� '7E�2�� ) I��:� ���2�� ,"���"783��7 ��J�8��ME�,"78D�����#�������7�:��78� 8����7��� �+6��#��8��� ��:�- I�0������LU3�QW��

) I��:�2�:�2�� "���7:�)��J�KQ�M�7� ������E���� �����������-B�����#���������������������������- I�0���:��� 76���� ����

) I��:�2��9�:� +�"7��:� '�� J�KKKM�3�������� ��� �� � ���� � ������� �� ������� ����� '7E� ���9"��� �� :�2����I ��J�8��ME�,"78D�����#����7����7�"78� �����7��Z�� ��"78�.�7�:�- I�0�����LQ�3RW���

)� ��7� �:����J�KKRM�3������#������� ��������#������'7E�1��,��"7:������ 7��7:�.��&������J�8��ME� ,"78D���� �#� � ���7"����� ���� ������� �"8 ���� �� ��:� ."7� 9� ��:� )�78�7:�- I�0���:�.�87 �:������:�����7�����KK3�WQ��

2"�) "7:����9��J�KK�M�7������������� ������� ����'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7��LR�VQ���

2"�"�:� <�:� ,67�� �:� ��� J�KK�M�2������ ��� ��� � ���� � ������#������ ���������� ��- +� ��#�������� �������������� ��� �#������� ��������#������'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���HR3�UK��

2"�"� ��":� Z����7:� J�KQQM� *��� ��K���� � �� ������� �� � #������� �� ������#����- +� ���������� ���)���� ���� �������� ��&����� ���6�7"���#�.���"������ �����:��R:�K�3�����

2"���I:���,��J�KLQM�2�1����#������������ ����- I�0���:�]"7�-����"78��2"���I:���,��J�KRWM�8�� ��� �����#������� ����- I�0���:�,"�� ��f�1�I��2"�����7�:� ��:�9 �� � �"� :��� J�WWWM� 4�� � ���� ������#���� � � � ���������� #���#��� ����

� ���"7����� �������:�]���UU��-������H3����2"�:�1��J�8�M�J�KLKM�*( ����� ��#�����������- I�0���:�1"78���,�6� ��2"� �:� ��� 9�:� 9��"6��:� 2�:� ."��� �:� ��� J�KKWM� ,��� �� �� ���� �� ������� � ��� �����

� ���� �� ��� - + ���#����� � ���� ���� ����� ������ ��6�7"�� �#� � ���7"������� ��� 7�:�UH��RR�3RQ���

Page 67: Pszichológiai eszközök

LH

2"� �:� ��� 9�:� <"�6��:� 9�� 1�:� ."��� �:� ��� J�KKKM� *��� ���� ����� ����� ����� ���� � ����������������� ����� ������'7� ���� 7� :��R���LR3�KQ��

2"� �:� ��� 9�:� ."��� �:� ��:� <"�6��:� 9�� 1�� J�WWWM� *��� ���� ����� ����� �� L� ��� ��) ��#������� ��)������������� � ���'7E�1��&"�3(7:����9�����"�� ��J�8��ME�� �,"78D�����#�������7"��'7� ���� 7� ������ �3&"��:�Z�� �:�."7���"7�������K�3��R��

2�-"���:�1�� ��� J�KKKM�,�� ����#��� ���� '7E����9"��� �� :�2����I �� J�8��ME�,"78D�����#�<��7����7�"78�������7��Z�� ��f�.�7�:�< �� �� ���HRK3HKL��

2 8�7:�9��)�� J�KQKM�7����#����������#���� ������������ ���"7����� �������:�HH���HLK3�HQ���

2 �"D�"7:��:����� �7:�-��J�KRWM�+������������ ������#��������6�7"���#�� ���7"����:�HW��U�U3UH���

2��� �:�Z�� J�KR�M�2�1��� � ���� � �� ��� �� ����� �� �������#���� ��� �� � #������� �������� ������"��1 �� I:�QW���U�3�Q���

2��� �:�Z�:� . �8":� 0�� J�KKKM� 4������� �� � �#�� � ��� ��� #������ �� ����� �� 1 �� � ��� ���������#������� ��-2��7��� � ��+��� ��,������� ��3�����67+,3.��'7�)����� ���7:�(���� 7�J�8��ME�,"78D�����#�� ���7"����E�� ����"78�1 � "�� :��78� 8����7��- I�0���E�+6��#��8���KR3��Q��

2�����:� ��:�+� �:� .�� J�KQWM�2�#�7 �� ������@� <"7� ��9 � ����7� "78��� � 7���7�� �:� �W���J"D���"��M�

2� ��:�9��+�:�9� 7 �:����J�KKLM�2��#���� ����## ������.�� 7��#���� ���"7��UH3UL��-%D�%8�� 2�� J�WWHM� +� �������� � �������� "���� � ��� ������$������� �"8���"� 4�"8!�

&68"� ����-%D�%8�� 2�� J�WWUM� +� �������� ���$��$�� ����$���!���� � #�� ����"� ����� +

�������� "����!� � �����#������� '7E� �%�!� 4�� J. ���ME� .���� ��7�� 8B7����� � �� �� ��# �# 8 �� ����# ��"D"8��%�"���, ����7�4�"8!:�&68"� ��:�KU3�H���

- ��� �:�@��J�KRLM�;������)������ ������� � �� ����� �������'7E�)��1 �7����J�8�ME�,6�"7��7� ���� 7� E� � ��� ���� � �7� ���� � ���� "78�� "�6� � 7���-��I��8:�-��E�D� S�� �RK3�QK��

-�� 73,� ���":�.�:�9"���:�<�+�� J�WW�M,�� � �� ���#����� �� ����-,���� � ������ ��������1���'7E�<��1��.7�8 �:�.�����)�� �J�8��ME�,"78D�����#�������� ����� �������(S#��8�@7�� �������� ����UKQ3LWR��

("�� �:� 4�� J�KK�M� 3�� �� ��������� �� � ���� ����� '7E� 2�� ) I��:� ��� 2�� ,"���"78� J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���H�3�U���

("�� �:�4�:�� 7��7�:����2��J�WW�M�'������ ����(������4�"8!:�&68"� ����(d.6����"7:� 2�:� +6��#��8:� ��� ��� J�KRLM� /��� ����� ����� � ��� �� ����� ����� 6����� ����

���� � ��.� 8����� � ������� ��� ��� ����#����� ����� (�"7� :� <�E� . ��8"7����� ������"��. ���� ���

(�% :� �� J�WWU"M� 3L*845� M�#�� ���#������!� ����� � ���� �� � �� ������ ����� ���� ����������,'��� ��:�&68"� ����

(�% :� �� J�WWUDM� '�������) ��������� �� �#� ��� � ������� <���� � ������ ����������"������ ���� #����4�"8!:�&68"� ����

? �"7:� �� J�KK�M� /��� ��� ��( ��� �� ���� ���� #��������- 7� � ��� #������������)������ �����#���#��� ���)��� ������ ���#������ �������� �����'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7��UWK3U�L��

? �"7:� �� J�KKKM� B �� ��� �� �� ������� ��� ��� ����� ��� ���� ���� #��������-���������� ������� ����� ������������� ��� �#� ��� �����'7E����9"��� �� :�2����I ��J�8��ME�,"78D�����#����7����7�"78� �����7��Z�� ��"78�.�7�:�- I�0��������3�U���

? �"7:� �:� .�"� �:� ��� J�KKHM� C������ ��� ��( ���- #��� � ���#���� �� ������ �� ��� ����6�7"���#�D7���"������ �����:��W������3�HW��

Page 68: Pszichológiai eszközök

LU

�"7�� ��:����J�WWWM�*��� ������������� ���1 �� ���������� ����� ���'7E�2��) I��:����2�� ,"���"783��7 �� J�8��ME� ,"78D���� �#� ������7�:� �78� 8����7:� � � +6��#��8� �� ��:�- I�0�������R3�UL��

�"��� :� .�� J�KK�M� 2�� ������ � ��- :�1�� �������� ��#�������� ��� � ������ � � ��� ���#������ ������������� ����������� ��:��K�J�M����3�U���

� "� :���J�KQKM�2������������"���4�"8!:�&68"� ����� ��:�<��&��J�KKRM�8���������*��� ����.���D7 �:�- I�0������ ���7:�)��Z��J�KK�M�+������#������� ����'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D����

�#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���W�3������ ���7:�)����J�KKLM�2���� �����#������� ����- I�0���:��� 7�Z�� ��f�.�7���� � ���7:�<�:�.� �7:������J�WW�M�0#� � �� ��(#��������������� '7E�<��1��.7�8 �:�.�����)�� �

J�8��ME�,"78D�����#�������� ����� �������(S#��8�@7�� �������� �����HH3�UL��� "7:�4��)�:�Z"� �:����9�:��"����:�.����:�)�D ��7:�'��J�WWHM/���� ��������� ��� ������ ��

���������� ����<-.�.� ���6��:�]���K��-��H���UQ3�LL����6�� ��:� 1�� J�KL�M� 2�� ���� ���- /����) ����� �� ��� � ��1 ������� - I� 0���:� 1"78���

,�6� ����6�� ��:�1��J�KQWM�*��� ���-+#����������� ������������ ���- I�0���:�,"�� ��f�1�I����I �:�2���� J�KKKM�3��������� ��� ���������2���������� ������ � �� �#����� ����

��� ��'7E����9"��� �� :�2����I ��J�8��ME�,"78D�����#�<��7����7�"78�������7��Z�� ��f�.�7�:�< �� �� ���HKR3U�W��

1"�7 �:�,�:�.� ��7 �:�)��J�KK�M�2� �� �������� ��-,��� ��=��#���B��#������������� ���2 ����3�"�� ��c6"�� ���:��R���3�L��

1�D�7��7:�1��+�:�46D��:�4��)�:�.�"��:�)��&�:�1"�:�4�:����� :����1��J�KQHM8���� ������� �������#�� ����-4�#������������� ������ ���&�"�7:��WR��Q�3K���

1�� �:�9�:�-"$"��"7:�&��J�KQKM�2����������� �������� ��� ������1������������� ������ ����������� ���7"�����"78�'78���86"��9�## � 7� �:��W���QHU3QU���

1�� ��:� <�� J�KUKM� + ������ � �����#�) #������� �� ��� ����#������� ����� ���� #�) ��������#�� ������ ����������������1������'7E�.��4�� �J�8�ME����� �����E����68���#�"���� 7� ��]�������- I�0���:�2�+�"I3,������QH3�UL��

1��"�8�:� 2�� ��� J�KQWM� 47�I����� ��� ,��� ��- 4������ ��� �� � ��� ��� ��� �� � ���<"�D��8� :��7��"78:�<"�D��8� �@7�� �������� ����

1�� D"��:� 2�� 4�� J�KQ�M�8���������� � ���#������� � ������� < ��8� 9 � ���� 7�:� U���ULK3URQ��

1��7:���:�,"�8�:� ��:�2�<"6� �:�<��1�� J�KK�MB ������ '7E�2��) I��:� ���2��,"���"78� J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7��URU3UKH��

1!�"�.�:�4%��"����:�(��%� ��:�&%7���2��<���J�WWUM�2��#�������������������-7��� ����#�� ���� ��"� � ��������� � <��7�7� �3#�� � � �� �"� 7�6�� ��� �"�"�� �� ���8����# � "�7%�!������B7�� ��2 8���7":�&68"� ����

16�� ��:���J�KQKM�7������)��� #������ �����E����������� ������� ����'7E�<��.""�7�:����,"�����J�8��ME�< ��8� 7d��678 ���"78�7���#� �����7��<"�D��8� �@7�� �������� ����

16�� ��:���J�KK�M�7���������������� ��� ������� ��������� ������"�� &6�� ��7:� ��W�� H�L3HUW��

16�� ��:�4�:�<"�� �:����J�KKRM�/���������45������&68"� ��:��"8���"�4�"8!��1�"7:� 1��2�:� 9 ��:� ���)�� J�WWWM� 3��������� ��� �� ������ ��� ��� �� � ��� �� � ��� �� �

��� ��� ��)��� ��������#����)���1������ ����� ���"7����� �������:�]����UU:�-�����LQ3RQ��

.""�7�:�<��J�KK�M�3�� �� ��� ������� ����'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7��H�U3HHL��

Page 69: Pszichológiai eszközök

LL

.""�7�:�<��J�WWWM�*��� �������#������-+������#������#���#��� ����� '7E�1��&"�3(7:����9���� �"�� �� J�8��ME� � �,"78D���� �#� ������7"�� '7� ���� 7� �� ���� �3&"��:�Z�� �:� ."7���"7�������LQ3K���

."��� �:� ��:� 2"� �:� ��� 9�� J�KKWM� *��� ���� ����� ������� '�"��7"���7:� <��7����7� "78�� ���7"����:�K���QU3�����

."��� �:� ��:� 2"� �:� ��� 9�:� +��8�"7:� .�� )�:� �6�� �:� <�:� �"�#"�:� ��� ��� J�KKUM *��� ���������� ��) ���� �� ��� ��#� �- *(#��� �� ���� ���� ����� ����� �� �� ��� 2�� �8����8���3�����'7E����Z��� 77 D"� ��J�8�ME�������7:�8������6� �"78� "�� ��Z"� �7���7:�9�<�:�� ���"7����� ������"�������"���7����U3�UH��

.� "� � �:� .�:� .�7� �:� ��� ��� J�KL�M� 7��� � ��) ��� �� ��� #�������� ��� ������ ����� ����� �������������� ������"��1 �� I:�LK���RK3�KK��

.� ##:� ��� J�KKWM� 3�� �� ��� �� � ���� ���- ,� �� ��� ����� �� ������ �������� '7E� ��� 9��4 �� ��J�8�ME�1 � "�� �"� 78"���7�� ������������#� �����7����D"7�:�.�"� �@7�� �������#�- I�0������ �����Q�3�WH��

.� � �:�4��1��J�KQ�M�3#����������� �����������'7E����4��9"�D��J�8�ME�.� � � �"�6"���7��7����� �"�����- I�0���:�+�67 �"78�.��"���7���QK3��W��

.� � �:� 4�� 1�� J�KKKM� ���"��"�� � ����� '7E� 9"��� �� :� ��:� ��I �:� 2�� J 8�ME� ,"78D���� �#����7����7�"78� �����7��Z�� ��"78�.�7�:�- I�0�����L�R3LLH��

.� 6�� :� -�� .�:� 2"��6##:� ��� 2�:� ,"��:� )�� ��:� ,"�� ���:� 9�� ��:� <��� �:� ��� ��:� +��8 7:� <�� ��:�9��7 ��:� )�� J�KKQM� B�����#���� ��� ��� ��� �� � � ������� � ���� ���� ����� ������� ���7"�����"78�'78���86"��9�## � 7� �:��UJ�M���LR3�RR��

.� I 8 �:�1����J�KK�M�2����������#�������������� ����� '7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7��H�R3H����

. ����"7:�2�� J�WW�M�+������ � =�## ����- C� �� ��� :�1 ,�� � �� ,��������� �� A��� ��N���#����� ����F��� ��/�� ��������- I�0���:��� ��� ����

. "� �:� ��:� .� I"��:� ��:� 4����7:� 9�:� (d<�77��:� <�� J�KQRM� *��� �� ���1�����- /�������(#����� ��� ���#������#��##��������6�7"���#�� ���7"�����"78�.���"������ �����:�U����WL�3�WQL��

.���7:�,����J�KLRM�8�� ��� ����������� ���������������� � �������� ������"��1 �� I:�RH���K3�K��

.��� :� ��� Z�� J�KK�M�=��� � �� ��� ������- 7������ ������ � � #���������� � ��#����� ���, "�� ����� �����:�������K3�UW��

.�"� �:���������:�? �"7:���J�KK�M�,�������� ��#������ ��)#��#�����������#��� ��-*����� ������� �������� � ��������������������#���������������������������������������� ��� �& "�����1 � "�� �"78�� �"��:�����QR3KU��

.7�8 �:�<��1�:�)�� :�.�����J�WW�M�=��������,�� � ��,�����������(S#��8�@7�� �������� ����

.7�8 �:�<��1�:�)�� :�.�����J�WW�M�,�� � ��,�������� ���+������������,"78D�����#�2�8 ���"78�2 "�6� ���� ���"7����� ������"�������"���7:�Z" �7���7�9�<��

.�"� �:���������:�? �"7:���J�KK�M�,�������� ��#������ ��)#��#�����������#��� ��-*����� ������� �������� � ��������������������#���������������������������������������� ��� ��& "�����1 � "�� �"78�� �"��:�����QR3KU��

.�����7:� 1�� <�� J�WWWM� 2�� #� ����#�� � ���� ���� '7E� 2�� ) I��:� ��� 2�� ,"���"783��7 ��J�8��ME�,"78D�����#�������7�:��78� 8����7��� �+6��#��8��� ��:�- I�0������3�U��

.� �7:� -�� )�:� ��"D"���:� ��:� )�I"�:� 2�� J�KK�M� 2�� ��#�������� �� ��� ����� ��� �� ����� ���� �(#�� ����-C���� �� ��� ���� �� �# ����� '7E�2�� ) I��:� ���2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���RK3�WW��

.� "�7�:����-��J�KK�M�= ���������� ���-2�� �������������'7E�2��) I��:����2��,"���"78:�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���R3�Q��

Page 70: Pszichológiai eszközök

LR

.� "�7�:����-��J�WWWM�= ���������� ���-2�� �������������� �#�����'7E�2��) I��:����2�� ,"���"783��7 �� J�8��ME� ,"78D���� �#� ������7�:� �78� 8����7�� � � +6��#��8� �� ��:�- I�0������L3�K��

.� "�7�:� ��� -�:� ,"�� ���:� ��� J�KK�M� 2�� ���� � ���- 2���� � ��� � +��� ��� ���� ����������������� ������O&P��Q&P�� ���"7�,�������"��1 �� I:�KL�J�M�L�3KH��

.� �7 �:�<��2��J�KKLM�*��� ���� � ��������� � ��-2���##� ��� ����������� ���������� ���������������� ������"7�"����7"��7"��������6�7"�:��L����3�K��

.� �7:�Z��J�K�QM�B �4����� �������M �������R����� �����F� #� ���'8��E�467�2�:�. � 8��2��J. ���ME���7� ���� 7��"������ ���"8���"��4�"8!:�&68"� �����KRQ��

.� �7D ��:�1�����J�KKRM�3�������� ����� �������- I�0���:���6� ��

.�� ��:� 2�:� '�"77�8 �:� �� �:� )�7:� )�:� Z� �I �:� Z�:� 9"�� ��:� ��:� +����:� ��:� +" D �:� Z�:�26 �� �3+" ��7 �:� ,��Z�� J�KKKM�:����#��� ���� ��� ���������� � ��� ������ � �� ��� ���(#���� �������� �������������������������#�������#����<��7���� �&�"�7�1 � "�� :�R�JHM�HQ�3HK���

.6����"7:�,��.��J�KU�M�2�� ����#��������������#���� ������- I�0���:�-����7���"77 7:�9��J�KKWM�N���������E�������������- I�0���:�&"��"7��7 �&�������"����:� .�� ��:� 4 � 7�:� 2�� ��:� 1 8:� +�� 2�:� &�I �:� ��� ��:+�6 7 I"�8:� ��� )�� J�WWWM�

,�������� ������������)#�� � �� ���� ���)������������ ���"7����� �������:�]���UU��-������KK3�WK��

� ��78�� :����)��J�K�WM�4����� �������� �������,"�� �d��2"�"�7 :��HW����R3��U��� ��78�� :� 1�� J�K�LM� /����� ������ � � ��� �� ��� �������� ����� ������� ��6�7"�� �#�

�86�"���7"������ �����:��R�����3����������7�:�.��.��J�KL�M�+���) ������)����� ���������9����2��#�� � ���������- I�0���:�

.���7� ��������7�:�.��.��J�KL�M�+���) ������)����� ���������9��%�2������� ���������- I�0���:�

.���7� ��������7�:�.��.�� J�KQ�M2������� �� �����#���� �����(#�� ��������� ���-+��#����

2������������*���1�������6�7"���#�� ���7"�����"78�.���"������ �����:�HW���UU3�UR��]"���"7�:� +���� J�WWWM� +��#� �� ������ ������ ���- 2�� � ���� � � #�� � �� #�����������

� ���"7����� ��������]���UU��-�����QK3KQ��]"��7�:�.�� J�KLLM�7��� � �������� �������������� ���������� ��6�7"���#�� ���7"�����"78�

.���"������ �����:�H��HWW3HWQ��Z"���7:�9�� J�WW�M�,�� � ������ � ��-2��� �#�� � �� ���(#�� ����#�������������� ����

�������'7E�<��1��.7�8 �:�.�����)�� �J�8��ME�,"78D�����#�������� ����� �������(S#��8�@7�� �������� �����WL3��K��

Z"���7:� 9�:� � �� � 7:� �� J�KQUM� 2�1��� � ���������� ��������� � ������ ���� ������"��&6�� ��7:�KQ����K3��U��

Z"�D"6�:� '�� J�KWRM� F� #��� ���� � ���� ��- 3�� ������ �� �� ��� ���� ��� ����� �"���:���"7��'8��E��"$�7������67�"�%��"�:��KK���

Z �7 �:� &�� J�KQUM� +� ���� ��� ���� ������ � ��� ������� ��� ��� �� ��� ���� �������� ������"��1 �� I:�K���UHQ3UR���

Z �� :�+��2�� J�KK�M�*��� ��� �� �� ���-2��������#������ ������ '7E�2��) I��:� ���2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���K3HW��

�"$�7�:�1��&�:�26�� �:�.����:�'7�� "��:�2��J�KQKM�/��� ������� ���������-4�#� ��� �������������������������� �������� ������"��1 �� I:�KL���KU3H�L��

�"$�7�:� 1�� &�:� 26�� �:� .�� ��:� 2�'7��� :� 9�� -�� J�KK�M� <�� � ���#������� ��� ������� ������ �����(#�� �����'7E�2��) I��:����2��,"���"78�J�8��ME�,"78D�����#�������7���� �+6��#��8��� ��:�- I�0���:�)�78�7���WK3��W��

Page 71: Pszichológiai eszközök

LQ

������$� �������$&�������()�����������9"�"���:� �� 1�� J�KKLM�B�������� �������� � '������) ������� �� �� ����� ����� 86���7��

4�"8!:�&68"� �����-%D�%8�� 2:� J�WWHM� +� �������� � �������� "���� � ��� ������$������ �"8���"� 4�"8!:�

&68"� ����("�� �:�4�:�� 7��7�:����2��J�WW�M�'������ ����(������4�"8!:�&68"� �����"$�7�:� 1�� J�WW�M� '������� � ������ ��#����������� �� � ��� ����������� (������ 4�"8!:�

&68"� �������*)�����������+�� �"7:�9��J�WW�M�'����� ����� ���� ���,%�����4�"8!:�&68"� ����+�� �"7:�9��J�WWWM�'����� ����� ���� ����������������8� :�&68"� ����1!�"�.�:�4%��"����:�(��%� ��:�&%7���2�<���J�WWUM�2��#�������������������-7��� ����

#�� ���� ��"� � ��������� + 7��� �������� ���#��������� �� �������� �����!����������" ��� �$�����2 8���7"�4B7����"8!:�&68"� ����

(�% � �� J�WWUM� '�������) ��������� �� �#� ��� � ������� <���� � ������ ����������"������ ��� #����4�"8!:�&68"� ����

���+)�����������<���� 7��� %���:�2��J�KKQM�'���� ������)��!��������������+� ������#��� ��������

46��6���"8 �4�"8!:�&68"� ����46���%�� ���� J� ���� �WWUM� 2���� �����J,�� �!� ���������������� �� #�����������

������� ������������� #����4�"8!:�&68"� ����(�% � �� J�WWUDM� '�������) ��������� �� �#� ��� � ������� <���� � ������ ���������

�"������ ��� #����4�"8!:�&68"� ���������������������

Page 72: Pszichológiai eszközök

LK

�����������#�� ��� �� ����)�����������#�� ��� �����������������#����������������������& � ����"���"�%8���� ��!��%D"������������������& � ����"��"��%����� ��!��%D"��������������������������������

Page 73: Pszichológiai eszközök

RW

������ �#�>���-�0�+�40+�26D0�/4<.�57/2?+��

�# $ ���%�"�"�����"�%8�!���<.)=9��.�'<,()*+''��@-4<'*'�� <�"�%8������"��%��!�� - � ���������6����� ��C�B7DB��7 � ���������6���� "�%�"�"�# $��8��� �� �� ������"�����"��������"��%��!��� � � �� �����"��%��!�� "�%����B�� ��8�� ��,=�..=+'�4�<.()��� � %"��%���C� ��� E�"��%��%�"��%��� 2����� %"��87"��"� �D � �G�,%"��8%��������6����� ��%��%�"��%��#���"�"�"��<.)=9����)F9�.��� � �� 8��# $��8���� 7 � �� � %"��%����"�����"��# $��8�� �� � %"��%��# $��8�����"�"�"��� ���"�%8��# $��8����"�"�"���<.)=9�2>4?9�.��� � %"��%����"D����%�"�� � %"��%��"���"�!� ��� 8 ������� � %"��%�����"���"�%8�D �������%�"�.��<'=)'.�.�A4.�+)��>�<.)=9(4�� ����C������"�%8���� 4���C���:��� ��%���� �� �N���"�%8���� � - � ���C������"�%8���

?�B�D #��"8!���"�%8����?..���(+))=.�4@)<.�(+)24�,']�4(�=.(4����7�������8�� ���

��� 2 �� ��"� %"��%�����"���"�%8�� �#�7���"DD����� ��!��"��#67���!�G���� 2 �����7� ��� "��%��� ��"���"�%8������"��%��!� "�%�"��G���� 2 �� ��"�� �#�7���"DD��%��%�"��%��������6����7"�$"�7�D"7G�H�� 2 �����7� ��� "�%��%��� ��"���"�%8�# $��8����G�U�� 2��� 7��C�B7� � �����D���%��7 �����"��� ��%���� �� �N���"�%8��� ������ ��

�N�B8����G�������

Page 74: Pszichológiai eszközök

R�

������!���������"�%8������ S��%��"8"����$ � 7���:��BDD��68��%7�%��# ����� ��B ��� ����������%� "�!�����"�%8�"��%��"8"���D"7�"�"� �����:��%��"8"�����������:�$�����7����7�:��"8"�%��� �����:���� ����7� �� ���7%�����"�����"���� %�!"�"��������"�%8����C�B7DB��7����7�D!��� ������� ��!� �68��%7�%�"�� "� ��"�%8� �%�3�%�� #67���!$%�� � ���� ���� � �B�"8"�%��"7� "� ��"�%8��"8"�%��:� � �� ��� ��� #���"��!� #67���!$%�"�� #���"�����:� "� $��� "� ��"�%8�� �� ��BB����� $����� � � �������"D%��"���#��"��""�� ����������!��"�"���"�%8�� ���86��������"��%��"8"���D"�D ��� ���� #67���!$%�� "7��5���"��� 5$�77"7�� �$ � 7�� ��"�%8� 8"�!��"� �%���"� "� ��"�%8�7 � ���� � ��7 �� � ��� ���� ������� ��

����� ��!��"�"���"�%8��� ������D"7:�8 �7 ����%�!�"���"7�"���"�%8D"7������ ���� ��� ��B��D�������%�$"�����"�%8��N�B8���!8$":� �"�����"��� � 78� � ����� 7��!8�7� "�� "���"�%8�"���� �� 8�� # $��8���� :� � ���3� ���3������6%���� $!����� �� � � �"�����!8!"7� � ��:�� ��$"�"����:� ����"���"�%8�"���� �� 8��$ �� ���� ��%�%�"�:����$":���� �� 8���!8$"� ���"7� "��"� ��"�%8� �N�B8���� :� # $��8���� �� � ��"�%88"�� #���"���!� ���� ��!�6���� ��� ��B�N 7� "�7%�$%��]����7�"�."���� J�KKKM�O��"�%8�N ��P���# $ ���������"�%8� �D �"����!��N ��:��� !:�"� ��D 7�"� �D �� �D ������"���� �$ � 8����9 �"��N ���7 ���"���BB���� �:� "7 ���BB�� �67�%�� ��� $ � 7��� � ��"�%8D"7� "� ��"�%8�"���� 7 �� �"����"7� �� 7� 8��� "� �%����$ � 7�����:� "� �%����!�� ��� �� "�%���"�:� "7 �� �N���:� # �8����%�:� ��� "����"7� "�"���$%��B7�"�6�"������"�%��"���"�%8������

������)���������������($����������"�%8����� ��!��"��� ���7�5�8 #�7���!$"�� ��7��������������� �����"�����"��"���C�������%����� ��!��"�� �����:� "� ��7 ����78 7� �"�$"� "� �BDD� ���"�"���� 7����� ��!��"���C����� ���� ������������ ���� � � 7�7 ��� �� �� 7��7 ��� ��7� 7��"��C���:� ��� �� �"�� ����� �� �C����� ��� ������� � � ����� � 7� "� � �C� � 7� "� �C���� � � � � �� � �� 8� 7�$ � 7����� � 8 #�7���!� �7�%DD� "� �B���B7B����� � 6�"�:� "� ��7 �� #��� � �D ��� � � 7���C��7 ��� 77 �"���"�%8��#���"�"����� ������ ���+�����������������������������������

• ���"�%8�"����%��"���7"���!��7#���%��!��B�� ��N$��$ ������� �� �$ ����C����%�"8$%���"�"��"�"�"��"�:������� �� ���"��� � ���%� ���� � ����"�"��"�"�"����

• ]���"$ ��:� ��%7���!:� ��� �� 8���"D%���!� ��������� �6�"��"%��"�:� �"7���!��"�:� ���D�����"$ ��� �� �� ��� �����"�B7��%7���!:�D ��� �� 8����� �������� �� 8�����

• ]��%�7� �:� �� �#���!#�"� ��"�"���%�%�"�� #���%�$"� �� �����6�%�:� B7�"�% �:� "����%� �����"���"7�� 78 7� ��"�!�����7�%���

• 1 # 7��"3� ��� ��7������������:� "� ��7 �� ��%�%�"� �� "� �� � �� ��"�8��:� ���"� �� �������"�%���

• 4� � ��� $ � 7����� � �"7� "� �"�!8�� �7� ��#���%�!8%�%D"7:� "� �7���:� "� "�"�� ���B7����� ���� ��� "� �8 7���%�� "�"���%�%D"7�� ]"����:� � ����� �� "8� 7 ���"�� "�D���!��"�:� "7 ��"����� ��!��"���C� ���� �����

• ���"�%8�"8�� ����� ��"�������B��8�� �� :�"� ��B� � �8������"��%���� �D �D 7��"�!�D�"������"�"�6�%�%�"��

• � ��"�%8D"7� ���� � ������ �"7� "� � � ���� �� 8��:� "� ��� ��� ���� ��� "����D���"� ���8%��� ��"76�%�%�"��

Page 75: Pszichológiai eszközök

R�

�+�����������������������������������

• ) ����� �� "8� "� � 7 �"�����%�� �C����� ��7 �� �� ��������� �� � # �7���� �D ���%����� "��":� ���� ���� �":� # �7 � �$ :� � ���� � "� �B� �� �� 7 � 8�� �:��B� �N�B8$B7�"77"��$!����D 7�J������7:��WW�M��":�� ����� ��"8�"��C������� ������� ��

• ��� �� � ����� ����"����C���� ���# � ������� ��D 7�� ������"��� ����� ���7 ��� ��"�%�%�%�"������

• � �C�����:� "� �� �� � �� ���� �%�":� ��D 7� #�7���� ��B� � �� "� �� ����� ������ ���"�!�� ��C8��D 7:�"����D����6�� "� "�"��"7�%��� ������D 7��

�� ��"�%8� "�!��7� ��� "� ����"��%��!� �!8�"�"�D"7� ��� �� � "� %"��%��� �"�����"���N�B8���D 7��"�"8 "�!��� �����������)����������������.���"��%��!7"��"��"�#���"�"����7 � C�:�"� ������%7�"�"��6��6�%�����B �:�"� ��D �"� ���7� D � �C� ���:� #���%�$"� "� ���7� ������� # � 7��%��:� �����6�"��:� ������ ��� ������ �� 8����� ���"7� �!8�7:� ���� "��� � �# � �$ 7 �� "� "8���� �6��6�%���� �B �� ��%�%�"�7"��� � ����"��%��!� ���%7� �"76�� � �� "� �D �� � �"�%DD� ��� 7� �� �:� � � �"�"�� ��� ��� � � � ���B� �� 7��B�7� �����:�"� �%�"DD����%��!��������"��%��!�"�"���$"����"� ���7D 7�"��"��"���� �� 8���!8��"�:� "� �� ��"�"8�����B �D 7����%7"���"����� ���7�"�!��� � ��� �� 8���!8��� ��� "� �"D%����� ��"$%���%�"� "�7D"7� 7 ���"�� "��%��"8"������8 � :� "7 ��"��%��"8"���D"�D ��� �� 8�� �� 8�� ���7�$%D!�����#�7������"8���� �BB����D 7:� �%��"8"���D"7� ����7� �� �"D%����� ��� � � � ��B�� 7��� "� ���7��%�%�"� "� ��78 77"��� �� �� D��7��"�"7�%�"��:� � ��B77����� "� "8���� �B �D 7� �"�!� ���"�8%���� � �"D%����"�� 7 �� ��� ��:� ��� �� � "��� D �"��%�%�� �6�"���!� ���7� "��%��"8"���D"7� ���� � ��8��:��"�%7����%��%������

� ����"��%��!� "� �C� ���� ����"7"�%�!�� � �� 8�8��:� "��!�� "� ����"7"��!�� � 8� :�"������"�5$�C�B�� �� ��"���$%��"�"7�%�!�:��� �����B�C���7� ���B�� �� ���"�# ����� ��� � ���� � ��� "� "7�"� 7�6�"��"� ��8 ��D 7:� �"��� "� "7�"� � ���� � �� ��� "� �C� �������"6�"���B�� 7��� :�"�D���7�%��#���"�"����%�%7"��� ����� ����"�"7�"3�� � ���B��8��� ���B8�� � ��8 ��D 7�� � ����"��%��!� #���"�"�%7"�� ��� � "� 7���%�"��%�� ��:� ��� "� �!��"��"����� �� ��6 "���7�7 ��� ��%�"��%�"��

� ����"��%��!� ���5��:� ��7�� "� # $��8��:� ���� �� � 7� %�� �"��!� #���"�"����� �����7��7�:� � � 7��7�� "��!�� #C�� �� 7C�� ��� � 78� ��7�� �%���7"�� "��� "� � ���� �:����������:� �7����7� �:� "� �� �� "� ����"��%�!8%��� #���"�"���� 7"���DD� ������D 7�D #���%���$%�:� 8 � "� �D �� �� �� ���� "����!� �%��"8"���� �B �� D #���%�"� �"�"8 "�"��"76��#���"�"���"7��N�B8���� .C� ���� 6�%7� �B� �� 7C�� "� "7�":��"$8� "� "�":� "� � ����� �:� "���"�%8� "�%�"�"�� �$ � 7��� DD:��"$8�"�����%���������:�"��C�B7DB���7����7� ��J �� %:������"M:� "� �B� �����67��%��!:� �67�" ��:� #���"���%��� �������� D #���%�"� �%����$ � 7������"�����"��%��!��#���"�"�D"7�����"�%8�$ � 7����� �"�7D"7�"�����DD� �D 7����� ��"�"8��/$"DD"7�"��"�����"��� %�!D"7�# $��8�� ���7��� �5�$%���BDD 7�"���7��$���8 ���� � ��D 7���$%��� �J7��76���:��KQLM:�"� ���� ��7��"� ���7� ���5���� �� ��B��8 DD��8 $N������� J�C��:� � �����:� %"��%��M:� � ���D�� ������ JD"�%�:� ��3 ��� �"7%�� �"���� 7���M� ���� ��#���%��J�����8:����%���%��:��67�"�%��"�M��"�����"���D!����"�"�6�!���7��$D"7� "�"8���� # $��8���� � ������ �"�����"���� ���� "�%��"�� �"77"�� # $��8���� :� �� ��!8$%�":���� �� 8���� :� � � ��%��"�%�%�":�8 �"��� 7��DD���� �B��8�8 $N��"�����"���� ���D #���%��"��

Page 76: Pszichológiai eszközök

R�

� �7 ���%����C�B7DB��$ � 7����� ���� ����:����������D!����� �� "�%���� ���%��"���� �� 7�� :� ���%��� �� ������ � �"��� � �� � ���� :� ���%�� "�%�"��� # � ������ � �"����� 7���� �"�"���$%��"� ���7 ����� �� 8����:�#���%�$%��� ������������

� �� �� �� D � 7�� ��� �6��5�%D":� ��� �BB����D :� ��B� � �� � �� D 77 �� �77 ��"�7D"7��"7� ���D �C�����#���%���"�� ��6�"������ �D ��# $��8�� ����� ���%����� ��������B� ����� ����7"�%D"7��B���7�����"6��7!��%�"��B� ����� "�%�%�"� �� 8�:��%����"��B�� �7 �� ��� �� ��� �78���866��%� �%���:� ���� "� �7� ��%��!�"� �B� ����� ���� � $ � � ���� "� �D �7 ��"DD"7:� ����D � ���6�$�7�"� ��� �7"���DD� "�!�6�"�5��BB�����D ��

� # $��8������ ��!��%D"7:� 7"�$"�7�D"7��%�� �� � ��� #�7����%���� �"����� "77"�� "���7�7 �� "7��5���%�":� ����"� �D ��# $��8�� ����%7�7 ���"�������7�:� "7 ��"����"7�#���%�$"��B�7� ���:�"��B� �����B�7� � ��BB�����"�"�6�!��7� �"���!��� �������� ��������"��%��!� #���"�"�%7"�� � ����7��� ��� �C���� �� "7��5���7�:� ����"� �D ��7 �� �� 7� 8�� "� ����"��%��!�:� "7 �� �C� �������� #���"� #���"���"7� 7B� ���� ������D 7�"���������� ��$ ����"77"���

� ����"��%��!� #���"�"�"� "� �D �� ���� �� ���� %�#��$":� �BDD� ���� ��!�6����� ��7� � � ��7�� "�7D"7� "� ���"�� �� �� �� � �� 8�� $ � 7�����N �� "� � ���������"�"�6�%�%D"7�� �DD 7� "� �8��"�D"7� "� � ����� 7� DD� "� �D �� "� �B�7� �� "�%�"��":���� �� � � � DD� ��B �� � 78 �� ��� "� �B�7� � � #���%�%�%�"�� �DD 7� "� �8��"�D"7�"�"��!87"��� ��"���"����� ��!��"�����6��5�%�:�"� �� ��"�����DD� �D 7�"�# $��8��:�"��"76�%��� �� ����:���%7���%�%����������DD 7�"��� �������"�"�D"7�#���%�!87"��"���"��"�����"���:�"� �� ����78 7��%�� �D ����"�����"����7�%$%�� $ � 7����"� �D ���%�%�"��� ���� �� ��� �D 7� � � ��� �"�"��"�"���� 7"��������D 7� "�7"�� "� ����DD�� �� ���"�"��"�"�"�7"�� ��� �� ���D 7�� ]"����� � "� �8��"�� ����"��%�:� ������ # �� "� ����DD������"��%��!�"��

� ���"�� �� �� � �#�7���"DD� ����"��%��!�� �B � � "� ��"�%8��� ��"�%8� �� 8C�%��!� "�%�5�����%��"����"������ � � 7� �� �� ��� �������%�����B�7� ��"� �D ���%�%�"�����"�%8� �� � �� �� � ��� ��� �"�����"�� 78� � :� "� ��8 �����:� "� D #��"8����%��� ��"�"��"�%�"� 7���C�B � �� 7� # ���� �7 �� �N7��� "� � ��������� ������ �� # $��8�� �� ���7�$%D!��� � ��"�%8�� ����"��%��!� $ � 7������7 �� # ���� ��� � "��"� B��B7B� � "��"� �D � � �:� ����"���"�%8D"7�"$�!�����"��%��!�$ �� � � ���� ����"�"��#�� �� � �D �#���"�$%�:�"�D�7���6���B�� #C����� 78� �D����� � �$���"��"��"�$ �� ��� �:�"� �� �� ��"� ��"�%8�� ����"��%��!� � ��"�"8 "�!� ��� D #���%��� "�!�� .��"7� "� ��"�%8�� ����"��%��!�� �$ � 7��� DD:����� �� "�!� "�!��7� �$�7 ��"��C����7 � ���������6�%����78���%�����,������������%������ �6�"�!�� ���"7� #C�� �� 7� 8�� 7�!�"�� � � �� �:� "� �� �� �� � �� "�!�� "� �C�����"�"�"��%��!8��:� # ��%� "�!�� "� 7 � ����� "����N8B��� � ����� ��� 7� #C�� �� 7� ���� � "�%��!� $ �� �N� 8�� 7�!� "� �C���� � � � �� ��������:� $ �� ���:� �� ���� � ��� ��������# $ �� ���� �� "� 8�� 7�!� "� � ��BDD� ��� ��� 7 � ����� ����6��� ����%�!� �6�"�%���D"7�� ��"�%� "�!�� 4��%7�� �� ��� 7� ����� ��N� "� �%���:� ���"�� %��"�� � ���� 8�� 7�!�� ��%�"��%�"� ��� �� � ����� ��� �� �� "� 8�� 7�!� "� �C���� �� 7����� ��������:� "��� �� � �� ��� �D 7��%�"�������B� � ���7� ��$ �� ����������%�8�%�%��# $ ��������������� ""���"����8"���D"7�� ���"��"DD"7�.� " # ��7 � ���������6��!��� �#��"��"������7� ���!$%�� ��� ����� ������ �8���� "77"�� �� 7�� :� ���� .� " # �� ��7� ���!$%�� ���"7����"�$%���� �#��%�%D"7�"��C������7������8���"�!���6��$ �� �N:�� � ������%��%���$ � 7���/�������:� ����"���%7���%�����"� �� 7�����"��C������7�� ����� "�"���� ��B :������7����� 7�� �D�7��$"� "� �� �� �� B7%��!�%��� �B� ���� ���� � �C���� ��%7���%��"�� � �D 7� ��������!�6���7��"��C���� 7� 8�� 7���� ��$ � 7����� ��J.� " # �:��KLU:��8������7��7:��KKUM��

Page 77: Pszichológiai eszközök

RH

��������� 7� 8�� 7�����# ������ ��8�� �.������� �� ����78�%��!�������B7���7 ���KHL3��� � �$ � 7���� �� � 8�8B���� � �� �� ������� � ��� 7"��� ������N� 7� 8�� 7���� ��$"�"����� "� �C���7 ���� "��"7"���� ����� "�7D"7���B�� 7�� "� 7� 8�� 7������6��6�"������ ��BDD 7�� 8���� "7���"�7�:� ����"��� � � ���"����8!�O����P��6�"$8�7�%�"�7"����"� "� �C���� 7� 8�� 7���� �� +��8�7� V� "��7 �� "� �"7%��� ��� "� �C���� "����7��%��!�� �����B7�� �� 7%�67�� ��� ��� �� �B�D 7� ��� �� �� V� � ��7�� .����� 7 � ����� �� ��� �B� ����#��� ��� ����:� �� 7� "������ �� �� 7���D 7�.����� �%���"�$"� "� ���%�8� "�%������$ �B������ "��� �� � �� 7 � ����D 7:� ��� !�"� �7�� "� �C���� "$��� "�!�%��!��� ,"7��5���"� "� �C���� "�%������%���:� �"�"��7�� "� ����� ��N��� �:� ��� #�7���7"�� �"��$"� "� 7� 8 �� ������ ����%7%�%��J+��8�7:��KKWM������������5����� 7� 8�� 7�����7 �"���� "�%�"�7"��# ���� ��� ��B� �� ��7� ��7��"��C�����B� � ���7��%�"��%�� ��� �� 7����� 7 � ����� 8�� 7�!$"� ������� ����� ����� �"������2"���D�� ��� 2"���7� �KQ�3D"7� �B�� ��� �"76��%7�6�D"7� "� �C���� 7 � ����� ����6�%��.� " # ����� �������!8�7��"� ����%��%����%��"�6���%�"����������8�� 7�!�%�� ���� �"��B� � ���7���%�"��%�":���� �� �"� 7� 8�� 7�����"�7 � ���D 7����%����8�� 7�!�� 8���"� �C��3�� � �� �"�����"�� �� � �� ��� �������:� � � ������� ��� �� � "� �C���� �6�"���%����"��"��""�� � ���� 8�� 7�!� B�� #C���� �� 6��"7��"�� 7���� 7 � ���� �"�"�"��%��� � 8��7� 7 �E�� ����%7!:�� ��B� � ��:�� � 7� 8�:� � "7�"���!��2"���D�����2"���7�7 � ����� ����6�� �"� �!��%�7"�� ���� � �� � ��%�%�!�� �� ��7�C7�:� ��� �� "��� ��7� �C� ��� ��7�� � � � �� 7 �� "� �B� �� ��D 7� ���� � �� ��� �� ���� � � �C��� &"6���783#�� ��"� ����%��!�"��� &"6���78� J�KQKM� "� � ���� �� DD� "��� �BC�:� "���� 7 ���"�� "� �C����7 � ����� ����6�%7"�� ����%�"�% �� �C���� �� �"� �!��%�"�� #��"��"�%�� � �:� "7 �� "�7 � ���������6���B� �� ��7� ������� �����%��%�����������&"6���78� ����67�"�%��"�� 7"��� ����%�"��� ��7�%�"� ��� �$ 8�� �6�"�%�6�D"7� "� �C����7 � �����"�"�"��%�%�� 7���� $ �� ��� �B��� ��������������%�:� ��� 5��� �"�%��%�:� ���� "� 7����$ �� ������D�7%��!$%D!����"�"�6�!�$ �� � � ��7 � ��������6���"�"� ���� �"��C����RR�\3%�"� $ �� ����� ���� $ �� ��� "� ��7������ ��� "� ��%7���%�:� "��� "� 7 � ���D 7� "�� $ � 7��:� ���� "� �C���� ��# ������� � �7 �� "��":� ���� "� �� � �� �#��"8$"� ��� D ����� � "� %��"�6���B� ��� ��� �"�"�"��%��� 7���%�"��� � �%��8��� $ �� ��� "� B7%��!�%��"� 7 � ���� "7��5���%�%�� $ � 7���� '�� 7���� "� �C���� "��"� �B� � 87 �:� ���� "� �� � �� #���"���"7��"�"� $B$$B7� �%� "� �� �� � ���8%����"� ��� "� ��� ���� �7 �� � �# � ��� � �$ �����7���7�� ������7 �� #�7����%�%�"�� � "��"8��� $ �� ��� "� �C��3�� �� �� �"�����"�� ��7�������#��"��""�� ���2 �# � ����C��3�� � ���"�����"�7%��"��C�����78���#��� � �D �� ���"��� �� �� ���� ��:� ��� ��7���� ��� �B� ����� "��":� ���� "��� � �� ����7���"7�� ���� �� :� ���� ���� ��� ������ �B� � �� ]��C�� "� 7 �� 8��� $ �� ��� "� ��78����8%�:� ��� "� � � �������������� # $ �������77 ��"�7���� $ �� ��7 ��"����D�7%��!�� $ � 7����&"6���78�7 � ���������6�"�����2�� �������� ������� ��!����J2"���D��� ��7��� ��B� � �������6�M��� ��7���� ��N��C����"� "����%7����7���%��� ��7����!D%�$%���� �� � �� ��#���%�7�:������ �7�� ��� ����%��7��� -"��� �5���� �� 7 �� "� 7� 8 �� ����� �� - �� � �7 �� ��# ������� "��":� ���� "� �� �� �� ���%���"7� ���� � "� �B� � ���7� � �:� "� �B� � ���� ��%���- ���%���"�$%�:����� � � 7��7��DC7� ����"�B7%��!�%������4����!�"������� ��!����J2"���D��� ��7��� ����%7!M����%7���!�����6�5��C����"��� �� � ���� ����%�:��� ��������#��� � �D ���� ���%7���$%����� �� 7������� ���/�����78��$%�:� ����"��� �� � �7 ���"77"��$��"�������B� � ����� ��:���� # $��8��C�����%7� ��� � �7�%DD���� �����%�7"��"�B7��7������":� "�B7��%7���%��"����"�B7�"�6��"�� � �D 7�� # � �������%��"�%��"�� 1���%DD"7� "��"��"7"�� � ���� # 7������:� ���� ���D�� "7��5���%�� "� � ��7����7 �� �"�!� 7� 8 �� ���� �:� ��7�� B7�"�%D"7� �"�!�

Page 78: Pszichológiai eszközök

RU

��7����'�%7���$%��6��"7�"��� � � � �:�8 � ��"��"�%%��"��"D%�������� ����:�"�8B7��� ����"��������� ��"���� ����"�%�%�"������ � �D �� ����"��� � � ������ ��:���� ��7���:� "�7 �������78���#��"8$%�� ���2"�"���������%����"7"���� �� � ��� ��:�8 �"��B� � ���������%7���%��� � ����� �������78����8%��"���%��6����*��������������� ��!����J2"���D��� ��7��� � 7� 8�M�� 7� 8�� 7�� ����6�5� �C���� � ������ ����%��7"�� ��� ��%7���"7"��� /��� ��78��$%�:� ���� "��� �� � �� � ��7�%DD� "� �"$%�� �"�"��"�"�"��D!�� �"76�7"��� -"��� �"D"8�%���� "87"���� �� � ��7 ����78�"� �8�D ���%�D"7:���78�"������"��%�"��%�D"7��- ��%����"7"���"�"��������:� 7 �� �%�7"�� �� 7"��� � �$ �����7���� 9 � �� �� � �� �� � � ����� �:� � � � �� �$ ����78����8%��"��� �����B�C���

�*���������)����������"��!���J2"���D��� ��7�� � "7�"���!M�&"6���78�� ��7�� �"�����6��"� 7� 8�� 7��7 � ��������6���������� �����8%$"��'�� 7����"�7"��������N� 7� 8�� 7���� �"��� �� ����%7�����8 �� � 7�����%��6���� 7� 8�� 7����� DD 7� "� ����6�D"7� �7�%DD� "� ��8 �� � 7���� �B� �� ��7� � ��� 7 �� �68"���"7� �%�"������7 � ������!8��� � "7�"���!�7 � ������!8���"����� � �D 7�"��C������ �������%��%�":�� �����������6�%�":� ���� �%���"�� D � ���� �� ������� �� �C���� �B��D 7� � "� 7 � ���������6��7 �����#��86�� ��������"�%8D"7�� ��"�!�6�!�7 � ���������6��"�� ��7��������%��� "�!�+"7��� ��7�:� ��������%��7"��"���"�%8���� ���B����7�$%D"7��'�� 7���� � �D 7�D ��� �C7��# �7���3��"����C��3�B��7�5���"�%8�!�:��� �� �3�B��7�5���"�%8�!�����# $��8���B��7�5���"�%8�!����# �7���3�B��7�5� ��"�%8D"7� "� �C���� ��%7���"7"�� ��� ��7�����%�7"�:� "� �� �� � �� �7�%DD�� ����� � ����� "� ��"�%8� �� ��D 7�� � �� �� �3�B��7�5� ��"�%8D"7� "� ��"�%8�� �� ���B����7�$%D"7� "� �� � �:� ����%DD� � �D 7� "� �� � � �� %��7"��� � �C���� "� �� �� � ��� 8������ 7"��� %�8�"���"�� �%��"�7"�� ��� "� �� �� � �� ��� %���� ���%7�%�"��� ��� � �$ ��� 7����!D%�$%��� � # $��8���B��7�5� ��"�%8��D"7� "� �C���� 7"��� �5���� # �� �7 �� "��":� ���� "���"�%8�� �� �� ��78 7� �� �� ��"�%8�"�� # $��8����� ����%�$"� J� � ��:� �WWWM�� - �� 7 ��# ���� �7�� "� "��7�!�%���� &"6���78:� 2"���D�� ��� +"7�� 7 � ����� �"� �!��%�� �BB���� �� ��7���� ��N:� � ��B� � ��� 7 � ���� # �7���3�B��7�5:� "� ��%7���!3� ����%7!� 7 � ����# $��8���B��7�5����"� 7� 8�� 7��7 � ������ �� �3�B��7�5�������A:$#:���$������ �(������ ���������)�����&"6���78�����%�"�"��� ��7��"�� ��7���� ��N3� ��B� � ����C������ �� � ��B7%��!��"7��:�����%7� � 8 ��7� 7 �:� ����%���� ��� ���� ��� �%7���"��� +�78����8%�6�� � � �� ����7� �� ��6%���� ��8 ���8��C�� ��� � ��7� � DD�� � �%7���7%�� "� �C������� �"�!� #C�����7B� � 8�� � #��� � ��� � �:� ���� "� #�5�7%�� "� "�� ����� ��� �� 8��� ��"�"�6�%�"��"�!��7N��� ���� � � ��7���� ��N� �C���� � �8C�����5� �� �� � �� �BB��� ��"����� "�"7������%���� ��� �� 8��� ��"�"�6�%�":� ��"�%8�7� D �C�� � 8��� "� ���� ��� �C��3�� � ����7#����6��� � ��%7���!3� ����%7!� ����6�5� �C���� �� �� � ��� "� B7%��!�%�� ��� "�B7��7������ $ �� ����������� ��B7����� ���N �:�B7����7� �����:��%��"���"��D"�%��%���"�:�"� # �7��� �� ��� 8��� ��C���N�B8���� �!�� ������"�6�"�:� ��� 8 �� �:� �7� �� ��6%���"7� $!��# $��87 �:� �7� �� ���7%���� ������ ��� $!��� � � �8C������� �%���%���"�� $!�� ��� ���:� ��� "�� �8C������ # $��8���� # �"8"�"��� 7"���DD������ ��7���C�� � �$ �������� 7� 8�� 7�� ����6�5���"�%8��D"7�7 � �� 8���� �� � ��%��"�%D"7� $!��������"�6�"��"����%�D"7:�8 ��� �� 7 �:� �%7����D ���C��"�����%���� # � �������� '��6���"�:�7"���7 ���� �� $ � 7���%�6��"�"��786�"�"���7��"�!�6�"���8%���- ��B7%��!"�����"�����"77"��"8"���:� ����"�� ��7���� ��N�

Page 79: Pszichológiai eszközök

RL

��"�%8��D"7� # �7B� ���� �� � � � � "��7�!"7� "�� ����"��� ]"�!��7N:� ���� ���$"��� ����� ���8 ��D 7�� ��"76��%��"�"�� ���!� ��B��7���"�!� "�7%�"�%����� &"6���8� ����%�"�"�� ����� ��N 7� D��7���$%�:� ���� "� 7 � ���� "����� "�� � � 8��7� � DD:� "� "� ��78����8!:� � � � �� �$ �� �C���� �"�"�"��%�� "�%��������%7���%��"�������7�����"���%��6���� �� �C��"�7D"7�"����8��:� �����������C7�� � 8��7� ��7 � ���� "�"���� .��"�� � ��7�� "� 7����:� "����:� D"�%���!:� B7%��!:� B7����7� ������ ��������$ �� ���� ��"�"�6�%�%�"����� ��� "� 7 � ���� ��� � ���� ��&"6���78� "�7D"7�5�����78��$":� ����"�# 7�� ��� �� ���"�B7��7��������#���%�!8%�"����D � �"������"���� � ��7 � ���� #��"��%D"�� � ��C�� �%:� ���� "� ����"��%��!� #���"�"�%D"7� ��"$%������������� 78� �� ��7���� � ��� ��"D����%�":� "� B7�"�"� ��� �%���� ��%7��� # � �������� ����"�"�6�%�":� "� � ������ � �� ���N� ����� � � �"�%DD� ���"7� #�7���� "� ��� � ����D 7:� ��7�� "�# 7��# ���������BDD��$ �� ����

� B7��7������ ���8����� ���7�� � ����"� � ��� ���7C7�� "� 7� 8 �� ����:� ��� �� � "� 7� 8 �� ������ ��B� � ����7 �� ���8���� ��4����� J�KQRM�8���� ��� �� �����������������N� �B7���D 7� ,��"7� ��� �67�"�%��"�� ������ � ��� ��� �� ���� ,��"7��� � �%��"������%�:� ���� "� �� �� ������ ���"�� �"�"�%D"7� �%�� � �#��� � ���� "� 7� 8 �� ������ �7����%76�%�"��J"��� � � ��B�B�� ���B� ����"��C����6�"���%�"��M��.�� �C������6�"�7�6��"�� ��:� ���� "� 7� 8 �� ���� �� ������� 7 � ���� "�%���� ��D 7� "� B7��7������ ��� "�# � �������%��"�%��# $��8��������� ���������K� !7"������ � ��7 ���"�� 7� 8 �� �� 8���"��C���� 6�"���%�"�7"�:� ����� �7 �:� "7 �� "��"� ��� ��� �:� ���� "� B7�"�"� %��"��� 8 ��7� ������%��� � %�����":� "� � "����%�� ���%DD"7��%��� ��������� �� � ����� ���%7�6�����"� ��� �N� 7� 8 �� �������7� ��D 7��%��"�B7��7����������"��%��!$%7"��"�� 8 � :� "77"�� ���� ����� :� ���� "� �� � �� "� �"D%�����"�:� ����%����"�� B�� "7�D"7��� � � 8$����

� 7� 8 �� ������ ������7 �� �� �� ��3� ��� �� �� ����D"7� �5������� D������!:��� �#�7����%�5� � � � � �"7�� ��� 7� "� ����"��%��!� # �"8"�"� ":� ���� "� # $��8��� �� "��C���7 �:� � ��7����� ���� �7 �� �"�!� 7� 8 �� ���� �� "� ��"$%������:� �#��"8�����"D%����7"�:� �B���7� �7 �� �"�!� 7� 8 �� ����� �%���"� # ��� <� �� ��3� �������� �� ����D"7� "� ��� �� 8��� ���� ���C����� ��7�����%���� � �� � �� 7� 8 �� �� 8��� "��C���7 �:���� �� #�7���� �%�%�"� "��� ���� ��� :� �"��� #��� "� DC7� ��������� �"D%����:�7���%��D �������%�%�"� � ��� � ����� "� ��� �� 8���D ������7�����$%�:� "������ "� �D �� "��"$%�� ��� �� 8����� B7�"�"� �%�%�"� ��� �� �7 �:� ����� �7 �� ��� B7�"�"� %��"��� � "�%�����7"�:��"�����D �C�������%7������7"��#��"8$"� ���

� 7� 8 �� ����3 �� 7 �� 7����7���� ������ ���� "DD!�� �786�7"�� ��:� ���� "� 7� 8 �� ����� � ����%7%�%�"�:� "� "�"��6��"�� ����"���� # �7��� �� B7%��!��"7�%��"���7�� ������"��� � � � ���- ��"�# $��8�����8"�%�!�:� "7 ��"��%��"8"����"7��%��%��# �����B ������ � �� "� 7� 8 �� ����� ���8������ � 7� 8 �� ����� ��� �����7 �� ���5�# $��8����#���"�"�%D"7�"��C��7 ���"�!� 7� 8 �� ��������$6�� ��"� ���7�"�� ������ � �7 ����� "� D ������ �%��� ����� �7 �� �"�!� 7� 8 �� ���� :� �"����� "� "6��7!��% �� ��� "�# � �������%��"�%� ��� �77 �� "� #���"�"�7"�� "� ��%7���%�"� "� �C���� �������� ��� 7"���# � ������ �����7� ���

� �C���� 7 � ����� ����6�%�� ����� � �$C�� "DD!�� "� � ���7�D!�� ��:� ���� ���� 7�������D 7�"87"��� ����� ��"��� � � ���%�%�"�"�"��68�%��":�"�����%�����"�����"����#���%�%�%D"7� $ � 7���� ����%���� � � 7��"�� ��"76�%�%�":�D ��"����%�%�"��� � ��7���� ��N��C����� ����� ����� ��D������"7"��"�"��68�%��"���77 ���B� �� ��7� �� �:� ����"��� �� ��7 ���"$%���$"� ��"�"��68�%���"$%����� � 7��%��:�����"�%7�# ��� ����� ���"��"��"� �� � � �:� "� �� �� � � �� D������"7"�� "� "��68�%��"�� � 7� 8�� 7�� ��"�%8��D"7�����7�� �5��%���"7� ��� ���� � ������ "8!8��� "� "��68�%��"�� '�� 7� ��"�%8��D"7� 6��"7� "��� � � �� ��"$%���$%�����D ��"�����$%��"�"��68�%���� � 7��%�"�:�"�7D"7�"����# $��8������"� "� ��� ����C�:� ���� "� �C�B7DB�� �� � � �� � �����$��� ��� � ��C�B7DB� ����� "�

Page 80: Pszichológiai eszközök

RR

"��68�%��� ����� �� ���7�$%D!����&"6���78�%��"����%7���!7"��7 � �������6���N7���"�� �� �# � ��DD7 ��"�"��68�%������%������%����� � 7��%�� ��"$%���%�"�� ���7�$%D!�������

� �6�"�%���� B�� ��� ��7�� ���78 "�!:� ���� "� 7 � ���D 7� "� � �#�7���"DD�7 � �����8�� 7�!�"� �#��"8!:���78����8!�"����N8:�"��� �� � ��B7%��!�%����B� ���� �7 ���%���"�%�"� ��� "� � � �:� �� � �� ��� �"�����"��� � �6�"���!� �C���� �� �� � �� 7"���DD��"�!��7N���� �� �%�7"�� �"D%��� ����:� "�� ����:� �"��� �� ���� �� ���%�:� ���6���� ��������N� �D ����� � B7%��!�%���� D%�����!� �C���� 7 � ���� "� �� � � � �� � 8��7� � DD 7� ������� # �� "� ���D���"� ���8%��":� "� 7 �� �� � �� � �� �� �"�!�� �D���!%��"�� �BDD 7:� "���� "� ��� ���� # $��8��� ����"��%��!�� %�� ���� ����%�$%�:� "��C�����"�"�"��%�� ������ �#�7���"DD�$ �� ��$�7 ��"��"��!8����"��$%�:�" ���"7�"��C����"��� �� � ���%�%�"����6��6�%�$%�������� �� ���"��B�7� � �:����"77"��"��"D"8�%�7"��"���������:�"� ��D 7�"��C����� � 7� 8���"��B�7� �����%������%�"�%���]"����:�#�7���:� ���� ���� 7� ������N� B7%��!�%���� D������"7"�� "� �B�7� �� # �# 8 ���D 7� ������ �� ���D 7�J,���%� 3."D!:��KQLM��

,"�� �:� "� ��� �� � ��� 7 � ����� ����6��� �� ���� "��7�!�%���� �6�"�!� 7����g����"��%��!�� � 78� ��g� #��"��"���� � ��� � �� �BC�� "� � ��������� # $��8�� �� ���7�$%D!�� � � "����7�"DD7"�� "�� "� � 78� ��� �"��$":� "� ��D 7�"� �C����D%�����$%�� "��� �� � � �� �B�7� �C�� � ���� ����� :� � ������ B7%��!�%��� �B� ���� �� ��� �� �� ��� "�� � �:��� � �� ��� ����C��3�� � ���"�����"��� � ���� "7��5���":�"� ��7 �� ��� ��D 7��"7���"%7�� ������"�����"D����%�:�"�� ����������:�"�D"�%��%����%�:�"� ��C���N�B8�:��%����"�#��� ������ �� 8���!8�����"�"�6�%�%�"�J�8���."��"�:��KKKM���� 7 � ���D 7� "�7���� "�!� � 8��7� �� �#��"8%�"� � �� ��� ������� # 77�"��%���"�� ����C���� �7 �� �%�67�� � �#��"��"7�� "� ���� ��� �6�"�%����"�� ��� "� 7 � ����� �!8����"� ����%�%�%�"�� �"�����"�D"7�� � 5$"DD� ����"��%��!�� ���� � �D 7� "� �C��3�� � ���"�����"���� ��������:��� � �� ��� ��� ��:������8"�5���������%7�5��"�����"�7"��� ��7������DD 7�"�# �#��%�D"7�"���"�%8������"��%��!� ����7� �� ���7%�����"�����"�� 78� �D ��"�!�D � ����� $ � 7��� ���� ���"7� �"�����"�� 78� �D :� "� ��D 7� "� �"��7 � �� �"�����"�"��B���B7B���� 7� "�"�6�:� "� ��D 7� �7� 7��� �� �� � �� ��7 �� � �:� �B���B7B� 7�# � ������ ���%��"�7"�� ���%��$!�������:�����%�"���7"�� ���%���C����� � �� �J46��7���:�2"�� "��:�.� ��:��KKRT�]"$8"����4!�":��WWUM���

� � ��BDD� �6�"�!� J+�6� �:� �KKRT� 46��7���:� 2"�� "��:� .� ��:� �KKRM� "�����"��%��!� "����7��%�"� � ���7�$%D!�� "� �C��3�� � �� �"�����"�� %���� $ �� ��$���� ��7���� �� � �� 8� 7� $ � 7���7 ��� � �� "� �C���� � � ����:� "� �C���� ��8 � �� ��� "��B���B7B�� 7� 8�� 7����:� ��� �� � 7� 8 �� ������ � �C���� � � ����:� " ���� �%��6�:� "����%DD�� ����"��%��!�� ���� � �D 7� ��� $ � 7���� ����:� �� 7� ��78 7� 7 � ����� ����6����7� ���!7"�� ����� � � "�%��!� 8�� 7�!$"�� )�7� ��D 7� "� �C��� �� �� � � ��%7����� �� �7 �� �7� 7��%�%�� ��� $ �� ���� "�%��"� � ��� � �B���B7B�� �� � �� ��� �"�����"��"�"�$%7� #���%�!8 "�� �"$8� ��� "� �7�����%��"� �"�!� ���7�� ��� ��� 7���:� "� ��� 7"���$ � 7������ ��D�����78 7�����DD���������7� �� ���7%�����"�����"�D"7��

� �C���� ��8 � �� "� �C���� ��8�� �"�"�"��%�%�:� "� �� � �� �� ���� ��� #���"���C����� � �� ��"�!����� 7�����������%�"����������#���"�$"� ��D ���"��!8:�" ���"7�"��C��� "� ��8�� #67���!�� � ��"�!���$":� "�"�� �� 7� "�%��"� � �� "� "7�"3�� � ���"�����"�D"7���D�7�"��!��B��8���$ �� ���:����"�����DD� �D 7���78 7��%���"�����"�D"7�"� ��B� � �8��� ��"�!���� ���� �����"77"��"�����������

��B���B7B�� 7� 8�� 7����:���� �� � 7� 8 �� �����#��"��%��2"���D�����2"���7�J�KQ�M�� �����D ������7� ��D 7� ���%��"�%7������� �%��!�"��"�!� "$�"78!�%������� ����B���B7B��"��"��"��8%��:��B���B7B�� 7� 8 �� ���� ��$ � 7������ �� ��# $��8�� ����%7�"�"�6�� ��� "� �C��7 �� "� �� �� �� ��%7��� 7� 8 �� ���� � ���� � �� �� �� 6�"���%�"�7"���B� ����D 7�$ � 7��� �� �:����"7��BB��$%������ ��C����� �D 7:�"� �� �����%7�"��� � ��

Page 81: Pszichológiai eszközök

RQ

"���!�"��� 8 ��7� ����"��C����B� ���"��� � ��g6�"���%�"��g����BB���������"��B���B7B�� 7� 8 �� ���������7��"����7#����6�� 7� �� ����B��� � � ��:�"��� �%$%�6��"�"�7���%������"D%����� �#��"8%�% �:��"�"��7��"������ ������"��%��!$% ������ 7 � ����� ����6�� ��7� ���!�� "� ��"�%8�� �B�7� �� ����� �� $ �� ���� "7��5����%��� �5$"DD� ���� ��� �����"�B�� ��N����"�"��"�"����� ��7��"� �� ����"�%8��D"7�"������ �:�"� �����:� "� 7 � ����� ���� ��� �� 7 �� ���"7� ������D 7� �BB� �:� ��7�� " ���� ��� DD 7���78���%��� +�"����:� ���� "� "7�"� ����� �� 7 �� �� 7 �� "� "�%��"�:� "� "�"� �%��"� ����%���7��� � �7��7 � �7��"��� �� ���:���7��"�"7�"�����%DD��#�7����� ���7��"���"�%8���B�7� �� ����� ������ �� � �D 7� "� ��"����� �%�%���� �B� �� ��D 7���"�"�6�!�7 � ��3�B� ����� �%���"����%�"�� .��� �� � � �� 7 �� 6��"7"��� "� # �7��� �� 7 � ��������� �� ����D"7� ��� � �8C�����D"7�� � ����"��%��!� � ��� 7��%�"� "� �� ��%������"�%8#���%�� �%�%7"�� 8�%�"�� 7B� � 8���� �� �"��"�% "�!�� � 7 � ����� ����6����� ��������D 7� 7 �� � "7�"��� "�!� "� "� �"�"��"�"�� � �:� ���� 6��"7"DD"7� "� ��"�%8���B�7� �D 7�# �7B��:� "��7�!�� 7 ���"��B�B����� ��� 78 �� ���� � � ��7"��������D 7� ������� ��������N����%�7"���

� # 7�� �D 7� ��� �� � ��� 7 � ����� ��8 �� �D 7� "� �� �� � �� ���D 7� �"����"7� �� 7� 8��� "� �C���� "�%���"�:� ���D 7� � 8��� O����"�"7��P�� ":� "� ����%�"���� 7 ��# �� �7 �� "7��5���� "��":� ���� "� "8���� 7 � ���� "�%�� � ��� �� ����D"7� ����7� �C�� "��� �� �7������ ��������# $��8���#���"�"�%������%��"�7 ���"D"8� �# � 8� 7��"��!��"���7����:� ���� "� �� ����� ��� "�"8%�%�"���%�� ����%��7 � ���� "�%���� � 8��7� � �� ����C���� � �����C� ����6�%7�� !7"���D"7�"�B7%��!�%��$ � 7����� ���� DD:� �� 7���� 7�"� �� �� �� #C������ :� �B��8�� � ��� �� "� # $��8��� "�"�$%���� �� �� ��� �BDD7��� � �%�����%��D"7� "����:� � ��� ��8�����%��"� �"7� �C���� � ��78� � ���� ����� � ��� � ���� # $��8�� ���8 ��D 7���7B� ������ �� �� ��� �� ���D�����7����"�����%���"�:�� ���"���8 � �����"���%7���%�����D �C������ �� �8��:���� ��"�# $��8������%7�"���� �� 8������%7���!��"D%��������7���%�:��������������� ���%��D �������%��"���

� ���"����J"�� �����%��"�����%�����M:�"�� "�����J"�� ������%�"�"M����"����"�����J"�� �����%��"��� 8 ��7� ��M� �7� �"���!��� ���� �������$ � 7������#��� � �D ���� :�7 �� ������� ����� ��N���3���"���B�� #C������# ���� � 7��"��C����7 � ���������6�"����"��� �� ��� ���������7 ��"�"�6�%�"��BB���������7"����%�5��"�"��"�"������ �#��� ����D��7���$":� ���� "� 7�6��8�"DD:� � �#�7����"DD� �� �� � �� � ���D�� ��7�����%�!� 7 � ������!8��"�� �%��"7"�� ��:� ��7�� "� 7�6��"�"7"DD:� "�� ����� �� �� � ��� � �C�B7DB��� �� �"� 7�6�5�����%���6D$ ������B�7� � ����"�"���!��� �� � ���%���7��� "�%�7"��"��C����7 � ���������6�%�"���D # ��� #��86�!:��� � ��"8"���� � � �� �7�%DD�"�� � �:�8 ���%7���!:� ��7�����%�!:� ���D 7���� �8�D 7� $!�� ���6��6�%����B�7� �D 7������ $!���"�6�"������# ���#��86�!:�����7�� � ����� � � ��"� ��������%��%��"� �� 7%��%��"��� "�%� "�7"�:����$�DD"7� ����� �"�6�"�� "� �8�D 7� ��� ���D 7� � ���D�� ���6��6�%��:� � ���D�� �"D%��������B�7� �D 7� J���7��7:� �KKHM�� +�"��"7� ��#��86�� "� ��:� ���� "� �C���� # �#��� �� ��� �� � ��� B�B��B��� "$�"�"��":� �68"���"7� ��� �B� � 87 �� ���"7� �B�7� �� ��"�"���%�%�":�"� ��D 7�"� ������ ��� ���������"�"�6�%�"�� ��"�!�6� "���� ���D���%��$ � 7��"��C����7 � ���������6�%7"��� � ���"� ����%�%�"�"������:�� ���"��C���� �"�6�� ��� �%���7"�:� "�"�6�7"�:� $�DD� �C����� �%�7"�:� ��78 "�7%7�:� ��������"��%�!87"�� �� �� � ��� 7 � ��� � ���%7�� 2%���7�� D%77"�� "� ���� �� �� �� �� ����%���7��"��%��8�C�B�� �:�� ��7���%���7��"�� ���� DD ���2%���7����%7���$%�����7 � ����"��%7���"�:� ��7�� "� #�5�"��� ��� � ���� � � 7� "� �� ����� 7B� � 8���� �� �%������ "� �C��3�� �� �� �"�����"�� ��� "� 7 � ����� ����6�� $ �� � � ����� �C�����"�"�"��%�"� 7"��������D 7�#C��� "��!�� ��:� ���� ���� �%�7"�� �� "� �C�B7DB�� �� ����5� �� �� � ������� @��"7"�7��"�"�"��%�� � ��7� "� ��� DD� �� � � �� �� �7��DD �:� ���� �8�� DD� �� � � ��� ��������6�"DD"�� ��� ��"��"DD"7� DC7� �7 ���]��C�:� "� �C���� 7 � ���� ����%7���� � �D 7� "�

Page 82: Pszichológiai eszközök

RK

"�"����"�"7�"�7 � �������"����"�%D!��� ��8���B�� ���"7�%�����"�"�%��"�7D"7���7� ���78����%���7��� ������ �� � �� ���2%��"�7 � �����# �"8"�6���������"���"��� �� � �� �� �� 8C��7 � ����C�����C�B7B� 7�7 �� �� �D 7��"77"�:���� �� ���� ����D 7�� ���"��"$%�� ��� "� �%���� #��� 7 � ����� # �"8"�%�� ��� � ��"�!���"7�6��� � "7�%�� 7������"DD"���� � � ������7� �� :� $�DD"7�#��� �7 ��"��":� ���� ���"8����DC7� ������!8����� 7� "�%��:����� 7����� � ���%������D ���C�:�����"�"�%���D$ ���� DD �:�"� ��"�%����%��#�7���"DD�� ���7�:� ��7�� "� �� �� �� �� �� ��� '�� 7���� 7� "� "7�%�� ��C������ � 7� �� ��� "�� ��7���� ��N�"�"�� ��7�������5�%�%�:����"77"��7 �"���� "�%�"����]���7��"�B7%��!�%��"��B� ������ � �� "� "�% �� #��86� "�� �%���"�%����� "� �5��%���"7�"���8"��"���8!�"7�%�"��� �D 7���� � # 7� DD� � �#��"��"���:� "� 7 � ����� ����6���� �6�"�%�%�"� ��7"���!� ��#��%���� �� 7�� � "� 7 � ��� �%�%�"� ��7� � �� "� 7 � ����� ����6���� � "�%��!� 8�� 7�!�� ��� � � :���� �� "�7��� �%���7���"�� "8 "�� "� �C���� 7 � ����� ����6�%7"�� � ���� ���� � ��� "��� �� � ���"�"�"��%�%7"��� ������� ���7 � �����8�� 7�!����� � � �� � � ��"8 "��"�7 � ���� �%�%�"� B7�"�6�� 7 � ����� ����6�%7"�� � ���� :� ��� � ������ �� 7�5$�� "DD"7:� ���� "� 7 � ���D 7� $ � 7���7 �� D��7�6�!� 8�� 7�!�D"7� V� �� 7����:� ����%��%�:���%7���%�:� B7%��!�%��"� 7 � ���� V� "� �� �� � � ��"������ �� �� ������� ��"�"���%�%���68"���"7�� � ��������� � ���������� ����������������������������"��%��!�!���!�!����8"�����BDD��� �"��� �� � �����"��C�����BB��������"��%��!��#���"�"����"� ��7� 7��%�:� � �� 7� �!� "� 7 ��� � � � ����:� "� �8 7���%��!�� �"��� "��������%���� �"�"�"��%��!8� � ��"76�%�%�!��� � �"�!�%�D"7:� "� ��"�%8D"7� ���D � 7������"��%��!�� #���"�"�� D�7���6��� �"�����"��� %�!D"7� �"�!�6�� � �:� ��� ��78 7� �� ����"�%8�"��D #���%�����"������"� �BDD����"�%8�"�� # $��8���� ��� � �5$"DD��6�"�%�����%��"�5��7 � ��� O �%7�!� ��"�%8�"�P� J ��%��� �C��:� � � "��� �C��:� �%���� ���� � �����:� ��D�M�����"��%��!��� � ��������%�$%�������"��$%����� � � ������"�����"�����"$%���� �� �� #���"�7"�� ��"�� ���������"�"�6�%�%D"7����"�����"��%��!� #���"�"�%D"7�� � � ������"�����"���� "� D"�%��:� ��� �� � ���D�����%���"�����"����$ �� � � ���� ��� ��8�%����� ����� ��"���"�%8����BDD����D 7��B ��"�7��� ���5"�:� ��� "��7�!� "� ��"�%8�7� D �C��� ��%�6�6��� � ��"�%8��� �� ��D 7� �%��"�"7����"7� �� ��"8!8��:�"������"�� ������� ���7�$"��":�$��"��":����� �� ����� ��7� �� ��� ���� 77����� ����� ���"�����"�"��"�"� �� ��� "��7����"��C��3�� �� ���"�����"��"���:���� ��"��8�� DD�� ��������8 ����7������%��"�#�"�"�"DD��� �� ���%�%�"����8�� DD��%�%�"�����7��"��C����� � � ��"���!���%7���%�:� �� 7����������8 � �7�5$�%��D ��"����%�%�"�"8� � ����� ��� � � ����� �� �BB���� �� ���� �B��8��� ��� $ � 7���� "� ����"��%��!�� ���7�$%D!�����BB�� ����7� �D��:� ����8"���%�D!�� ��� �B ����D��� #���%�!8!��� �����B��8��� ��� ��D 7�# � ���B87 ��"�# $��8����� ������B���B7 "�%������ ��BDD�� �� � ����"�%8�����6��5�"��7� 7�� DD:���"����DD�����BDD#�� ��7� �"���!��� �� � ������ ���� �� � �BDD� �� � �� �"76�$"� "� �C�B7DB�� ����%���� � � � � � �"���!���� �� 8���!8��"�:� "� �� �� �� � � �� �BDD� �7#���%���� ����"$ ����� �"�7"�� "��!�:� ���� �� � 7���� �� ���3 �"� ��C������ ��C���� ����� �� 8�����!8��"����BDD�� �������"7�"���� �� 8�����"D%����� �� � ����� :�������"7��7� �� ���7%������� �� 8����� � 7��%��� ��"76�%�%�":�"� �� ��"��%����"���"�!� ��C���N�B8����� ������ ������.��� ����%�"��� � 8��7�� �%���"�$"� "�� "� ������� 8�%�"�� �C���� �"�"��"�"���:� ���� "� ��"�7� ��"�%8D"7� # �7B��� � ����� �� 7"��������D 7� �C�B7DB7 �� ���%��!��� �����%�"�"�� � 8��7� �� �%��%7� "�77"�� # �� �C�� "� ���8��:� ���� 7� ��7� ��� # � ��� �� �����"��C�B7D��� ����:� �� 7�"�� ����� ��� 7 ���"��"8����%�"�7"���B ��# � �"�7��:����

Page 83: Pszichológiai eszközök

QW

"���"�%8���B�7� ������ � �� ��������8��� �"8�����%�"����"�"�$%7�"�"�%DD����7� ���D #���%���$%�� #��� � �� � ����!� ������D 7� "� � ����� �� �BB���� ��� �� 8��3� ���� ��������D ����C�B7D��� � �E���� � �C� ����� ���� 78:� "� � ����� �� �%�"� ��� 7 � :� �"�"��7�� �7 �� "� ��7� ��7 �� "����D�7%��!$"��2%�� "�%��������7� �C�7 ��"DD"7�"� � �D 7:� "��%7��"� ����C�B������#�5�"� �%��8�C�B���� ���%DD%:� "� "�7��� 7 �N �� �%���7�� "�7"�� ���%��":� ��7�� "� �C�B7�7 �N ������ .��� "8"�� �!�� "� �� ��:� ���� "� �C���� �C�B7DB�� �!8�7� D%77"�� �� �� � ��� �� "��� �� � ��7 � :�"��C� ��������� 78D 7� �#���"��� ��C�:����"�B�B��B���� �� �"� 7�6�3$ �� ����"�"�$%7������� C7��"� ���"�����7� �"���!� "�%�"��"������� ����� ���%�3�%���!8�7������� �������� �� ���6��"7"��"��"� � ��7� � �:��%���6D$ ����� ���� ��!��"�� �B�7� � �� "�"���"7"�� ��� J�%�8:� � "����� �7� �"���!M�� �� ��������� B�B��B��� ��� �"76��� $ �� ���� �"�"��7�� "� �C�B7DB� 7� ��� �� ��� �B���7�� ��"�"�$%7� �%�� �7� �"���!�"�� � 8 ��7� 7 �� �C� ��� �� ��� � ����� ��� �� J�%�8:� ���"������7� �"���!M��H���� ����� �� ���%���%�%�"�7 ��6��"7"��"��B�7� � ��$ � 7��������8 �� ��7�5$�!:���78����8!� �8�� DD� �%7�� �%�� �B�7� � �� ��� � �:� ��7�� "� ��78����8%��� �#��"8!�#�"�"�"DD� �%7�:�����%���"� #�"�"�"DD� #�5��� �D 7�"��"�����"���D"7�"� �7� �"���!��%�#"$�"� ��%�%���� � ��7�� "$���:� ��� �%�#"$�"� �7� �� ���7%���� ������ � �� ���� ��������$ �� ��� ��# $� ����U�� � ��"�%8�7� ���C��� "�%���� J����%���������:� �����":� � � ���!M� 7"��������D 7��C�B7DB �7 �� "� ��"�%8�� "�%���� �B� �� ��D 7� ���D��7�� ��� ��� � �7�%DD� �C�B7DB��� ����� ���%�%�"���� ��"�%8�� �B�7� �� ��78 7� �� �� ��"�%8�"�� �%�%�"� �C�B7DB�� $ �� � � ���� � �� ��8�!� 8�7"���6�:� ���"��5� �B�7� ��� .��� ��"�%8�� $ �� ��� V� ��7�� ���8%6�� "� �C����� �������� :� ��%�%�"�:� "� �� � � �� 7 � :� ���":� �C� ����� ���� 78$ :� �C�� $ :�� �� �"� 7�6�3$ �� ���:� ������ :�"� ����8�D 7�� ����������� �� ����"�"��"�"����V���78� �%$%�6�7"�� "� ��"�%8�"���� # $��8��� � ��� "� ����"��%��!� � 8��7�� �� ���"�%8�� �B�7� �� ���"��5�%�":� 8�7"���6�� $ �� � � �"��%7�"DD"7� � ��6�"������ ���"7� � � �D 7:� "������ "� � ����� �� ���� � #���"������ �"��� �"��!�"7� D � �:� �"��� # ��N7���C�� $N:��"����"�"���� 7� � �C� � 7��� � �� 8� 7� � ���� ���4C�B7�#��� �� ����8 � ��"�� ������ "�%�"�"��BDD���� � ������"��%��!$"�� ���7�$%D!����������������������� �����:������)�������"�%8:�"�����%���������:��"�"��7��"��� �� � � �����"�# �7��� ��D #��"8!��7����7� ��J�����":� �� %:� �67�" ��M� "� ����"��%��!� � �"�"�� ��DD� �B � ��� 2�78 �� �BC��"�7D"7� � ��� � �� 8�DD� "� ��"�%8:� "� ��7 �� ����"��%��!�� # �"8"�"�� �B�� �"������ "��7����7��:� ��� "� ����%���������D!�� ��� �� "�%���� D #��"8%�%�"� �"�!� # ��������� ���� � ���7� ���%DD�� �"�"��"�"�"�� � �� � 7� 7� D #���%���$%�� ����DD�� ���%�� ���� ���:������ ������ ���7�$"��:�"��"�"��"�"������� �� ���7 ��$ �� �����- ��7 ��D �%�7�:� ����"� �7����7��� ����"��%��!� ��"�� "� ��"�%8�� ����"��%��!� �!8�"�"� �� ��"�8!"7:� "��"��%�"���8�"� � �� ��� � ��� � �C�B7DB�� ����"��%��!�� �B � �� � �� ��� 7� 7"���"6��7!��%�"��� 78 �� 7 �:� �� 7��%�3�%��# �"8"�"���������$"����"77"����� ���������# $��8���D 7� ��"�7D"7�B�� � �� 7�����7� �C�7 �:� �� 7�"�� ���������"��C�B7DB������%���� �B � �D��� ��� �� "�%���� ��� ��D 7� # $��8���� ;��� "� � ��������� # $��8�������"��"��� �� ��3���"�%8�3�����%����������3��7����7� �7 �� ������D 7�� ��� ����7�:���� �� � 7���� �� 7����

Page 84: Pszichológiai eszközök

Q�

� � �� �� � �� "� ����"��%��!� ���%7� ��� DD37"���DD� ������D 7� 6��"7:� 8 �� ��"76�$%�� "� �C�B7DB�� ����%���� �B � �D��� ��� �� ��%�%���:� 7���%�� ��� ����� ��B�� �� � ������� 26� ��� J�KR�M� "� � 78� ��B�� "�����8%��!:� �"�"��7�� "� ���� �3����%���� B�� "7�� #��"��%�"�� ��$"� � � "� ���7� �%�%�"� #�7���� # $��8���� # �"8"���7����� �� ��� �"D%��3� ��� ��%�%�3 �� � ����:� �"�"��7�� 77 �� # ���� � ����� � 78� ��B��"�����8%��!� ���%7� "� ���7� � � ��%�:� ���� 78 �� %����� # �:� �#��"8� ��� �� �� ��%�%���"�:��"D%����"�:� ����� � ��� �%��"�� ��B�� 7��� "� ����%���� �B � �� ���%�� "�%�"��� �����!:�"�"�!� $ �� ����� - �� �"D"8� "�7D"7� �# � 8� 7C7�� "��!�:� ���� "� � 78� ��B��"�����8%��!�"� �"�!� ��� ����� ������ � 7"��� ���7�� �C�B7D��� � �� �6�"�� "� �� ����:� "�� ��������� �� ����� :� "� ��� ���� ��7�� ��� "� �� � �� �"�"��"�"���:� �"�"��7�� "� ��"�%8������"��%��!� #C����7��D 7�� ���"��� � � 7��7�� �5����� ���� ��� � �:� �"��� "�%��� ���8 "�"��"7� # �"8"�� ��� � �� "� B�� "7��� �� � ���� ��4B� �� ��7� � 7� # $��8���� �"�"8%�:��"�"�"��%�"�"�:��C�B7DB��8 ��"7��"#���%��$ � 7 �7 ��� ������ � ���� �3����%���� B�� "7�� #��"��"� "� �C�B7DB�� ����%���� �B � ��B�� �� � � ������7 �����������# $ ���������"�%8:�"�����%���������:�"��7����7� ������� �7 �:� �"D%��"�7"�:� ��%�%�"�7"�� �"��%7�� �C�B7D��� � 7����%7�"�!"7� ��B�� 7��� "����� �3����%���� B�� "7�� ��������� ��� � �7 ���� "� � 78� ��B�� "�����8%��!����������D"7� "� ��"�%8� ��� "� ��"�%8�!��!� ��"�%8�� #���%��!�� # �"8"�"� "� �C�B7DB������"��%��!���B � ���BB����B�� "7����"�"���%�"����C����"� "�%���:�"� �"�"��"�"�����N����� �������� �� ���� �:�"��B���7�� ��� �������7 ��� ������� �:��"�"��7������7� ���� ����%�%�"�:�8B7��� ��������� �� 8��C�� %�� ��7 ��# ��%�%�%�"�:�"��"D%�������� ���7 ��� ����%���%�%�"�� ��� "� �"D%���B� ���� �"��� �"D%��� ���� �B� �� ��7� �7 ���68"�����%�%�"��� ��� ���� ��"�#���"�"�������

������������������� ��g- �� $!� "� �D �7 �� �� 8C�� � 77� �� ������� 7 ��� � �����%��"�:� "��� �%����g��J� � �����B���7 �:�Q�M����+�������������������� " ��7�6�"������6�5��%��"8"��"�D"7�$ � 7� ��"� �D � ��KU\3"�� �"�%DD� ��� ��� � %"��8����2�7� "� ��� g�"�����"��� ��� �"���6�g:� ��� �C�� ��� �C����� �� ���� �7�� "��":� ���� �%���� � �� 7��"�%7"���/��� �N7��:� ���� "� %"��%��"� 7"���7� 7"��� �C���� � �"7� "� �D �7 �:���78� "� D��8���%�":���78� "� � ���3� ���� $!���� � � ���7�$%D!����� �D � � 8���� ��� "�%��%�����"������%�� ��"�%7��"���6�"�$%�:� ����"� %"��%�D"7������ ������ � DD �:� ���%DD���7 �:�"�"���7�"DD�"�%7�D"7�D � �� 7 ��� �:����$�DD"7��N����"��� �� ��$%�!���� ����J+����:��KKLM��� %�"��"��!�� �!�!� �"76��%7���� � 8��� "�� D��7���$%�:� ���� "� �� �� ��7���� :� %�"��"�3$ �� � � "� � ��� 7����� ��7��������� ��� "� �����:� ��B� � ������ � ��C��� �"�����"�������� 7�������� #C��� J<���� 7��� %���:� �KKRM�� � �D �� ���#�� ���� 7� �"�����!8 "���%����"�:�"�# ���7 �� ��C��������:�"�� �� � ���8��B������7�5$�!��%��"���"�����"����7�� � ��C��"� ���5� �%�5� ��B� � �8��� ���C��� �������� �����"�����"������� '�"������7��:� "� # $��8���� ��������"�7D"7� ������D"7�"�6�!DD�"���B���"���!� %"��%�� ��8�"��

� %"��%������� ����:� ���#��#����� ���7�� ���5��%��"��%��"����B� ���� :�%��"78!"7��%���!��"�����"�":�"� ��D 7����:��%��!�"�� �� 7��� ���B� ������N�B8��E�"��BB���8 7���%�:�"�g��� �68"�g� ���67�%�%�":� �"�"��7�� "� � ��������� �� 8�����7 �:� "6��7!��%$%7"����#���%�!8%�"�J.�� ��:��KKUM��� %"��%��# 7���8 #�7���!$%D!���B� �� ���"� %"��%�����$"����

Page 85: Pszichológiai eszközök

Q�

#67���!$"�� � %"��%�� ���$"� "� � �$ �� �D ��� �"�����"�:� ��� 7 �� "� �� � � �� ���� �%�"� ���7 � ��� �� � %"��%�� �68"���� �B� ����� "� �%���� � ���� ����� :� "� �%����!�� �"�!���78����8%��"�� � � �������%��"�%�� "��%���� $!��������:� ��� ��B� � �8��� ��� ���"7� �BB�� �� ��� �"����%�%�":� "� ��� ��78���� #��� �%�%�"� # $��8���� � ����� �� ��� D��8���%���� ��7%��� � %"��%����"�����"�� � %��D���7�%���:���8 �� ��"8!:�"�� �#�7���"DD��C����� � � ���� �������# $� �����"�����"�������������������A ��B����������� ������%��%�"��%���8B7������������6���� � ��� ����67�D"7��C�B7B��#��� �� �����$ � 7����� ���"������ � 6�!DD�� ���� 8 �D 7� ��� � ���%���"DD%� �%��:� ���� "� �%��%�"��%�� ���� 7��� �������� "�%��� ��"������ "� %"��%�� ��"D����%�%�"� ��� ��7������ �� � �%��%�"��%���!8$"� ��� "��%�"��%��� �����6���� �����"7� �"�����!87"�� ��� "8���� �B���7 ���� ���7"�� "� %"��%��"���"�����"���� ��%�%�"� ���������"� %"��%��"�5���� ��7� �� �:���7�� � ������ :�"� ��� ��"��"���7�� � �� # 77�"��"7�:� ��%�6��� �"��� �"���7�� � �� � � 7�:� "� ��"�%8� �"��� "� 8�7"���"� "�"��%��� ��� ����7�:�"�����"� %"��%������%�"��%�"���� ��� ��7��"�� ���7����� ��7���B���7���� �%��"�� � ��BDD�B��"��C���� $ �B�����������"� %"�6�"78!�7"��"���:��"��� ��%��"�%7�7 �� ����� � ����� � �%��6��� ��%�"��%�%�"��2��� 7"�$"�7�D"7� ��� �%���� ���"7� �%��"8"������� ��:�" ���"��%��%�"��%��"��C����8���"����"�$B� 78�� %"��%��"��� ��������$ �� ���7 �:��"�"��7�� ���%����%7����� �� �7 ��������"�$ � 7����� ��

� ��8 �7:� 7�6�"��� ���6�5� �%��"8"��"�D"7� "�7D"7� "� � ���� �� 8B7���7 �� �"7�$ � 7����� �� 4��� ��D!�� ���� �������� "� �B��78����8%�D"7� � � ���B8B��� "� %"��%�� �������� ���� ��� # $� ���� �"�����"��� $ �� � �� ,"7��5������%� �%��� "� %"��%�� �� ���� �%���"�%��:���8 �� �:� D���7�%���� "8!� � � � �� ��7����%� �%��� "� �%��%�"��%�� "���� ��:� � ��� "� ��8 �7��%��"8"���� ��� � ��� � � DD 7� D�7�$"� � � "� %"��%�� �C���� �%������� ���� 2 ��� 7�C�� �� "� %"��%��� ��C������� ���7"���!�$���:� ���"�����"��%����"D%��������"�� %"��%�D"7���78 7��%�7"�� �"�%7"�� � ��� � �"����7�":� ��8����7�"� "� ��C������� � ��7"���!� �"D%����"�:� "� ��C��������!8$%���� %"��%����"D����%�%�� ������D"7�D ���� ��#���%���D!��� ���D������"7���� %"��%�:� "� �BB�� �� ��� �"����%�"� ��C���N�B8���� ���%7:� ��� �� ���"7� � ���� �� ��� � ��� ��"�!���"7�:� "���� �� ���� �� ��7!87"�� ���%� �:� ���%DD%� �"�����"�6�D"7�� ��"77"��"� ��C���N�B8����� �����# ���� � ����

-������!����������������.�/!����!�������%���

����������"7"�D"7� �"�%7�� �� ��:� 8 � ��8 � ���C�B7�%�"��"7�� "� %"��8%��� ��� "��%��%�"��%��������6���"��� ]"77"�� � ���� � � 7� �BB�� �����6���� ��:� "� �� �� �D � �D 7� ��"��"7�B�� �������!87"�:�8 �7 ������"�"�� �:� ������ � 7�����%�7"����� �#�7���"DD��C�B7D�����"�%7� ":� ���� "� %"��%��� �����6���7%�� "� %"��%��B���� "� ���8� � �� ���:� �"�%7"�� "��%�"������ � ����7 �� "� #�7����%�"� ��� DD�� � �%��%�"��%��� �����6���7%�� "� �%�"������� ����� "� ���8� � ���������� �:� �� ��� �%��%�"��%�7%�� "�7D"7� "� %"��%��B���� �%��"� "�O��"�P:�"�O7 ���� 78 ����%�P�� ��"�%�%�%�"�����B�� �"�����!8����

� %"��%�� �%�"��%�7"�� �"77"�� ������ �� ��� �!���:� �"��� � ���D�� ������ ���!8$"��� 2�78 7� ���"7� �����6�� ������ �:� "� ��� "� %"��%�� ������� "�� ��6�"��� � ���#��� � �D �� � �:� "� %��"78!� �%��� �%��":� �"$%���� �� ���� �:� "7�"�%�:� ��� �� � "�"�%�� �%��":� "�D���7�%���� � S6"���%�� ���7� :� "� �� ���� �%���"�%�� ��� ��78����8%�� "8%�"� ��� �"�%�"���������� � 77 �:� ��� �� �"� %"��%����"D����%�"����D��8���%�"�� ���7�$%D!������%"���7"����78 "�!��"���"������6���:�"� �� ���"�"��#�� �#�� � �D��:��"�"��D����"�!�� 7 �C���D���#"�"87"��� '�� 7 �� "� #�� � �� "� �"�%7��!�:� ����7� �"�"8%��!�:� �"�"��7�� � 7 �C���� "�

Page 86: Pszichológiai eszközök

Q�

D��8���"�"7� ��"�%8D!�:� �"��� ��� � ��"�"8�� �"�����"�� B7����� ����7� � ��� � D �7 �� "���!����%�"��@��"7��"�� "� ���D���%�� ����%"�%�� ��8�"� "� �"$%�� �8 7���%�7"�:� "� � ���� ��B7"�7���%�7"�� "� %"��%�D"7� �"�!� � � ��� �� � �BB�� �8 7���%�:� "� O��� �68"�P� ������ ����"�"���%�"� "� ���%�8� � ���� �� �8 7���%��� # ���� � ��� . � � �� $%�� "�� "� %"��%�� � "�"���8����� ��B����D 7�"���"�%8��"���"�D"�%����B��67���%�":�"�����%��������� ���"�!���"�8%�:��"���"� # � ���� 7����V�"� g� �# �$ DD� ��%�67�g�� 7�"���%��V� ����.%���� %"��%�����B�7 ��"�$B� 78��# � ����� � ���� ���"����.�"������"��"8"����� ��7��"� %"��%��B�����8 $�7�"�7����B�C�D �C�� ��7 �� 8 �� � ���'�� 7����"� %"��%�������%���%�%�"��7�%DD���7�� �N���:���7���"D"8�8B7�������

H=���� ����� ����������@I,����������� ���!������

���%��%�"��%��� $� � ���.%����� ��"�"8 "�"��"7:�7 7�� ���� ��:��68"��"�"7�����68"���:��� �� �� ��%����������"���7%����B�� � ��$ ��"7��������6�����%�D"��� � :����� "�7 ����:� 7 �� "��7�"�"7�� . ���7���"�� "8 "�� "� � �"�"������ �%�"��%� �:� �"$%�� �����6�����68"�����%�% �:�� �����%�%�% ���4C�B7B� 7� #�7���� � �� "� %"��%��"��"�!� # ��������� �:�$ �� �����"�%��"��#���"���!��"� �D � �7 ���� %"��%��� �%��%$%�"��#���"���!�7"��� 8���� ������ ��7�5$� "��"�"8���� %"��%���N�B8��"�"�%7"��� ������� ���� ��%��%�"��%��D�7���6���#���"�"�%��7 ������ �N� ��%�"��"7��"� %"��%��#��"��%�!�:����$%�!�� ��� # �"8"�"��!��� ]"�!$%D"7� 7�7�� 7� �%�� �����7�:� ��7�� "� %"��%�� �N�B8���7 ����� � ���� � "� �%��%�"��%��� �����6���� � ���� � ��� � ������� �� � �%��%�"��%�� "�� ��BDD� �D ���%�%�"�"�"�� ���8B7���:��� �6�"��$ �B����:��%���%��� �:�# �"8"���"��"8:�B�B����� � 7� 8��� #���%�"�� � �%��%�"��%�� ���� "� �"$%�� �"�67�D"7� ����� ��� 8B7���� ��� ����%"���� ��8�:���� �� "� $B��� ���7"�������� %"��%�7"�:���7����78 7��%�� �D ��� �"�����"�7"�:��%�������"7� � � ��"7:� "� �� �� ��� � ���%��� "�"��"7����,"�"� O�����%�"��"�GP����8��� �"�"�67�� �%�"���7�:� 7"�$"�7�D"7� B7��7�� "8!8��� "� �%�"�:� ���� "�:� "��D � � � �� � ���"��67��� � � � � �� #�7���� �����6�"� "� �%��%�"��%�7"�:� "�7D"7� 7 �� ������ �� "�"�� "��%���%3�%�%�� �%�%�"�� ,"� "� O���� �%�"��"�GP� ���8��� � "�"�67�� �%�"���7�:� ��8 � �� "� 7����DB��� ���� � #��86�7��� � g "��7�!� "� "��7�!7"�� B�C�g:� �"��� O"� �� 7��� �� ��7%�� ���%��g:� �"��� "� g� ��"�%��"� "� �%�� "� #���$%�g� �B��78%���� ��� �� � # $ 7 �� ��� �������"�%�������6�"�7"��"����8���D�7���6���%�%�"����B��78%������78 ���� ����� � �D 7��BDD���7"���%�D"7� ��":� �%�D"7� 7 ��� 2�78 ����� ��7� � �� B�� � ���� �"��"��":� ��78 ����� �%$%�6�� "� � ������ :� 8 � "� �%��%�"��%�� ���� DD� � ��������� ��"�� ��C�� ��#��� � ���� �C������%�$"����=�����"������#���#������������� �%��%�"��%��������6���� �68��%7���:� ������D"7� ������!��"�� ����%�"�"�� "� "��7�!�%��"���C����%��%�"��%�� $ � 7�������� "7��5���%���� �D � ���BDD��� ����"7��%����%�"��:�"����%���� � �C� � 7� "��7�!:� ����%���� ��%�6�:� "7�"��� �� �:� #���"���%�:� �N� �����:���8 ���8���� �B�� ��� �%��"�%��� �B�� � ���7�$%D!��� J,""7:� � �#�"7:� �KKKM�� 4B �� �"� ���%� �� "� �D � � �� "� "��7�!� ����:� "� �%���D"� �"�"8���"�"�� "� �BB�� �C��#B�8:�"7�"7� ����4� � ��� $ � 7�����N�"��6��5�"� "��7�!�%�"����6��5�"�7 ���"�� ����6 "��"$�67�:�"� �� ��D%������� � � � �C7���- �����6��5�"�"� � ��������D � ��!8��:���78����8%��!8��:����%��%�%��� #���%�:� D #���%���$"� "� �8� B:� "� �%���"� �:� "� � ���� � � �"�!� ����7��:� "����7�� ����!8$%�:�"� %"��%���� � � � �:� ��%�%���"�:�"��� � �7 � ������� "��7�!��6��5�%D!��$B��� �%�� "� 8������ �B �� "��7�!� � ���� � � � �� ��� ��#"$�"� �BB�� �68%��:� "7�"7� �� �:���� �� 8���!8��� �:� "� ��� "� ���%��� ��������:� "� ��C���N�B8���� � ������ 4B77� DD� "�

Page 87: Pszichológiai eszközök

QH

%"��%�D"7�"����%����:�"��C�����:�"��� ��!8�B�� "7���%�":�"��BB�����%��� �� � ���� ��� ���� � ��������� "��7�!�%�"� �BDD� � ���7�D!�� ��� $6�"��������N�� �!� "�"���� "8� �BB��� ��� 7���� ��������� :��BB������7� ��� ������� :����� ��B77�����"� ��C���N�B8��������� ��7� �� "��7�!�%�"� 7B� ��� "� B7D�"��"�:� ������� "� B7����� ������ � "��7�!�%�� "���� ������:���� �7���%���������"8$":�D���7�%����$ � 7�:�#���"�"�B7# ��%�%��:�� ����� ��"8�"�%�"���7���C���$ � 7���� ��� "��7�!�%��� %��#�7���:�"�7D"7� �7 ��$ � 7���"�:� ������78 7�� �C� � 7� "��7�!7"�� � ��� � 77��� ]"�!$%D"7� ��"�� "� �6���#�7����%�5� � �C� � � 7� �C���� �� ������ "��7�!7"�� � 77�:� ��� �� "� 77 �� �"�"$%7� ���� $B��� D���7�%�� ���� "�"���� "8� "��C�B7D��� �� �#��"8%�%�"���

H+��������������������������I,��������������$����������#���

�2�78�"�� � � �D 3 ����7��:���78�"��%��%�"��%�7%����7!�� ���%�67��"�"��%�����%��%�":�"� �����"��"��# �# 8 �� �� :�"����7������C�B7DB�����%��� ���� ����� �"8�� ����� ����g �� 7��� �g� "� �B��78����8%�D"7� ��� ������D"7� "� � �� �"� 7�6�D ��� ��� "�� ��������$ �� ���D 7�� �7����%76�!��C�B7D��� �� ���7"���7"���(��"7�#��"��"��$ �B���� � �:� ��7�� "� S���� ��!3�7���� ��!:� "� �%�%��!8:� "� ���%���� � ��"�"8!� ����6�� J � ��:��"���7%���� �"��� �7�6����M:� "� �� "�����%�:� "� � ����:� "� C�� ����:� "� �"$%���� ��8 ���8��:� "��8�� ���� J��7����%�3��7�"��"7�%�M� ��� "� � 78� � � �� #��"��"��� &��7���� �C�B7D��� �����%�� "�$%��"��%�������8%�"�%�:��%�D� �� �7 ��"��"�67���� 7� ��� �� :�����%�"��"����BB�����%����:� "� �BB�� �� �� � �� � �����7��� ��"��"�"DD:� ��� �"�%7� �"�!8�DD� � ���� ����� � ��� ����� "� �7�6����:� ��"���6�:� ��� �� � "� �"���7%���:� �D$ ����� � ���� ��� �!8��� ��C�� �� "�7%�"�"� ��� B�� "7���%�"�� � ��7����%�� ��� "� � 78� � � �� ��7"���%�%D"7� �C�B7B� 7�#�7���:�8 �"��BDD���"$%����%�� � ��D 7�����C�B7B� 7�#�7����"��C�B7D�����������7 ��#��� � �D ���� � �� �5�� 7"��� �C�B7D���� ���� � 7�� ��� ��7#����6���� #���%�"� � �:� "����� ��� 7 ����"��"��%����� � ���"��"�����"�D"7���

H8����������������������I,������������� �����!�����������������#����

���"�!7�"�� ��8 �� :� ����"� �D ������"����8�D 7� ��7 �N�����:�8 �"���� 7 ��� ������ �����"� �D ��D��8���%�%������ ����%��%���;����������78 7� �D ��"��"���7�� �C�:� ����� � �� �"� �%7�!� �%���� # ����� ��"�!7� ������ 6�!8"�� �BC�� ��� ���"7� %����$%�:� ���� "� �%��%�"��%�� "��� ������� �C����� � �� "�"�$%7� �B���7����2�78 7� #��#�� �����78 7� 7�� ���"7� �%��"�� � � �:� "����%��"��:� �C����� � ��� ��� �� �� ����� 7��� � ��78����8!� ���"�� � � �:� "��7 �� �%7���� "���78����8%�:� "� "�"����%��!� B7"�%� ��� �%���"� �%����:� "��7 �� �%7����:� �"��� 7"���7� ����� ����� ��������"�"7�"����78����8%��"� %"��%�D"7�"7�%���"���"7�"3�!��%���� � �����"�%���� 7��7 �:� D��7��"�"77"�� ����� D%���:� ���� ��8 �� �� 6�%7� �%������ ]"7� ��"�%��� ���� � � 7�"�# 7�� �D 7:�8 �"� %"��%�� �"� 6�%���"�"��"�"�"��"���6�"�$%�:� ��������� �:�7"��� # �C����� �� �8 $�7� "� �B���B7B�� �C����� � �� � ��C��� %"��%���� �B��� 77��� �%�7"��J-"�� �:��WW�M��

���� ��!��"�� ��7� 7� "� "��7�!�%�7"�:� "� �C�B7D���7 �� ��� "� �� ��������C����� � �7 �� ��"�%7�� $ � 7����� � �"7�� � � ��������� ��%7�6���%�"�D"7� J S���� ��!3�7���� ��!M�"� "��7�!�%�����5�����7!�� �:���7��"��C�B7D�����9 �"� %"��%�D"7�"��5��7"����C�B7D����7 ���� � ����� "����D # ���#��86�!:� �����C���� ��B� ���:�����" 5!8!� �D ���%�%�"�"� �%��"�%�D"7��������!:� � �� � �:��B����7�D"7� ����� S���� ��%�����7!������8 � ��� �� "� # ���7 �� �"�����"��� ��7� 7:� 8 � ���� � � �� 7� ��� %"��%�D"7�� � ��8 ���8��D ����C�B7D���� ��8 � �����%���� �%� "�� # �� "��%���� �%�%�":� 8 � "��BB� 7�������� ��8 ���8�����B��

Page 88: Pszichológiai eszközök

QU

�%7�%D"7���C� � 8 ��"��"�����"����� ���������"�"�� ����%�"��%�"�D"7:�"��� � ����%7���!� �� �D 7:�"�� �#�7���"DD��������� 7�%��!��� ��7� ��D 7�"� "��7�!�%������� � � �� 8��������

+#�������������������������!����-��$���� �����

�� B�� ������ ���� $B �� �C�B7DB�� �:� "��7�!�%���� ��� �� ������� �C����� � �� "�"�$%7��� �"�"����"�7D"7�"��"�����"��"���7"���!������ �� "��7�!�%�"�J N���:�# � �������%��"�%�:����7� ���:� ������"��%�M� ��� "� �%���%��":� ��� �� 8��� � �"�!� ��� 7���� "8�� � "��7�!�%����� �7���%�������D���7�%����"8����"��"�����"�� ���%DD# $��8������ ��������C�B7D�����"�%�"� � � 77�:� ��"��"��%� � ��� "� �"�����"������ "��7�!�%��D���7�%�"� "�"���� "8� "� �C�B7D��� �� �#��"8%�%�":�"��C�B7D��� ��# �# 8 �� ���� �#��"8%�"�� 8����� � ������ �������"� �� 8���� �:�� �D ���� "� �� 7� ��� �� �:� ��� �68"�%�"� �D� ��� ������ �7�7 �:� �� � �� � "��"��� � "��7�!�%��"��"�����"����# $� ���:�"��C�B7D����� 8���"�� �������� ���� "��7�!�%���D"7����"��C�B7D��� �D 7��"�!���� �� 8���":�"���"�"�$%7�"� %"��%��"�"�� ���#67���!$%�:�"���8 �� �����"� ���7�# $� �������� ��"�!���$"���

+#�������������������

�� �%��%�"��%�� ��"����"� ���"7�"��!� #���"�"�:� 8B7����� �� � �� ����"�":� $"��� "�!�� ����� �� ���& � ��7!87"�� "� ���%DD�:��%�� �"��7 �� �� �"�����"�D"7� � � ��� �"�"��"�"����������%��%�"��%��#���"�"�"�"������ 8�8��:�"������"�# ���7 ���"�����"���"�%���%��%��%���:�"������"��%����� ����� �# �#��� �C7�:�� ����7��D 77C7� �:���7!87��� 8C7�� �%���

��"�����"��"��"�%���%��!��"�8B7����� � �"�"�%����%�����N��7:�"�#����"�%��� �� ����8B7��� 7� � ��� � � ��C�� J26��� �7:� �KQLT� <�"��:� �KKUM�� 4 8 �D 7� �C���8� � �� ��7� ��� "�%��%��� ���"�%7"��"��"�%���%�7"��"�� ��������J�"�! ��:��� ����:�#���"���%�:��"��%����BB����M:����"��"�%���%������ $B���D 7:�"� ���%��"��"�!�# �#��� ���D 7�7"���$ � 7����� ��"7�"� �C���� � �$ � 7��7 �:� ��� �� 8���!87"�� ��� "� � ��������� �%� "�!� ��%7�6���%�"�7"��� ��%��8��� �N���� "� �%�"������ �%���� ���� ��!��"� $ �� ���� $ � 7����� 4C�B7B� 7� #�7���� ���BC�� "� ������ 78� �:� �B� ���� �:� ��%��":� ���� 7����:� "�%������%�:� "� ���%��!�� �"�!���78����8%�:� "����N8B�:� �%����"�� �"�!� ��C���N�B8��:� "� �%����"�� �"�!� ��� �� 8��� "��7�!�%�"� ��� �� � "77"�� ��7!� ����"� J���8%6�:� ���"7� ����7�6�� ��� D%7��� "� �C� �� �:��� � � �� �:� �8�� DD �� �:����� ��78��� "� ��� ����:� �"��� ����:����� 7� � �� �� �"77"�:� ��D�M��� "��"8��� �N��� "� � �� $C�� �"�����"�%7"�� $ �� � � ���� �� "�"�$%7� �N�B8���� � ���%��"�#��� ���:� B�� "7���!8%�:� "� �B���B7B�� B7# ��%�%�� ������ :� "� �"�����"�� #�7����%�"� ��� "��"�����"��� %�!D!�� �"�!� �� � �� 8��� 8B7�� �� ����� �DD 7� "� #���"�"�D"7� ��� � ��7� � � DD���%����"��"�����"��!���"�!��BB����78����8%�:�"��BB���� �:�"� ���%����%7��� ��B� � �8��:�"��BB�� �� �������� � ��7��� �� �:� "� �%���%3�%�%�� � ������7 �� �%���� "�� ��6�D!�� �"�!�����%�"�"���

� #���"�"�� 6����!� �"�"�"� �"�"� "� 8B7����� � �%���� � �� ���� 8B7���:� ��D 7� ��� ���5� �%��"� �"�!� ��B� � �8��� "� �"�����"�� # 77�"��%�%�":� "� �%���� D��8���%�%�"� �"�!��B� ����� �� � �%��%�"��%�:� ���� "� �"$%�� �"�67�D"7� �BDD#�� � �!8�7� ����� ��� 8B7���� �������%"���� ��8����$B��� ���7"�����:�����%�������%��� "�"��"7:� ��� �7 ���%� "�!� � � ��"7��-"��� ��8 � $N�8B7���:�"� ���"� 88������ ���"8��%����� ��%����"�%�%�:� ����%����������� �� $C���BB���� �������"�!� # � �������%��"�%������%7���8B7������B� �� 7:�"� ��C��� ��"�!����C��8��� �8 $�7� ���"7� ��7 ��� �� �"�"��#�� � 8B7����� �������� � 8B7���� ������ D��7����%������ �� ��� 7�C�:���� �� ��� �C�7 ��# ��"�8B7���� �� ������ ���"�����"�D"7����"�%��"����"��"��"�� "8� "� 8B7���� # �C�����%�"�%�":� � � ��������� � �"��� ����"��7%�%�"�� � �C����

Page 89: Pszichológiai eszközök

QL

��7�� � �� J�C���� �%D ����� :� "� ��C��� ������� ����� :� "� 8B7���� ����"��7%�%7"���B� �� ��7� �M� "�%�%�"����"����������� �� �� �� 7�� �� ��B�B��� %"��%���B��� 7������

�������)����)������"�%8�"����B��"��%��"8"����#���%��!�:��"���� 78� � ���B���"�����:�"� �� ��� ��7�%DD�$ �� � ���� "� %��"78!�%�� ��� "� �%���%�� 8�7"���6�� �"�����"�%�"��� )�7� ��� #67���!$% ���"������"�D���7�%�"8%�:�"� �� ��"�%��"78!�%�� � �� � ����:����"�# $��8��:��%���%�:�"� �����78�"� �� 8 ����:���78�"���"�%8���"�����"����!��"��%���%������"��%���%� ���"�!�"8"��%��!���B� � ��� � ��� 2�78 "�7%7�� 5��� ��:� ���� "� ��"�%8� %��"78!�%�%�� "� �%���%��� �:�%�� 7 � � :�%�"�"�6�%��� ���"�!�#���"�"����"��"��"��8%��� ���� ��������%���%� ���"�!�"��"��"��8%��:�"��%����"�%��D%����%�%�:�"��%���%������%"�%7"���%��"�%�%��"��B���B7B�� ��B� � �8�� �� ��� �B��8�� �� � � �� �� � D���7�%�� "8$"�� � ��"�%8� # $��8�� � "� ���7 ��J# �7��� ������� � � �M:� "� %"��%����"�����"�����"���"�%8:���7�� �������"$%���� # $��8���7 ��B�� #C���� �D 7��"�!�6��� ���������&)�����)����$ ��,"����%7���"7�"�# $��8����� ��"7�"��� �� ��3����"��� �� ����"���7� 7��%������ �� ����:�#���7�� "� ���"3�� �� ����� �B��7�D"� %����%�"� � ��7�%DD� �� 68� ���� ��7 �� �B�B7 ��:� "��� "�%�����"7�%����$"�"��� �� ����B�����7 ���� �#���%�!�$ � 7���������������7������"� ����7"��� "�%�5� ���� �"����!:�"���"��� � �������"��!�# $��8�����7� ���!$%�"���"��%7�"7�%�#���%��"�"�# $��8������ ��!�6���� � ���� ������DD 7� "� DB�������� "� ������ �"��!� # $��8��D 7:� ����%7���� � �D 7� "� # �7������� "� � � ���"DD� �� ������ �"�"��� �77 �� �� 7�� � "� # �7�������# $��8��� 7 ��7 ������%�"�"���"��"�6�!DD���8�D 7��%���"��6�"�!����8 ���8���7 ���%���%�%���# �7������� �B���7�� �� 7 7� ��� �� ���� "� �� �� ����� �B���7�� �7 �� ��� � � � 7���C���4C�B7B� 7� ��7"������ � ��� "8���� %"��%��� �"�����"�� �"��� ��"�%8� �N�B8���7 ��� �������� �� ������ "�7D"7� "� �� 8�:� %"��%��� ��� ��"�%8�� # $��8��� B�� #C���� �������%�$6�:�"������ ���� �7 �:����"�%�� ��7� ������� ���7�$%D!���C���� �7 ���%�����"��� 7� D�7���6��� B�� #C���� %�!D!�� "� # �7�������":� �"����� "� %"��%�� �8 $�� � ���# $��8��� 7 �7 ��"��� � ��� ��

�6�!DD���8�D 7���� ������%��� ���� � �:���8 �� ���C�B7DB��� ���7�D!������%�$%��"� # �7�������� # $��8����� � # $��8����� ��"7� � �C� ������ ��� ��� "� # �7�������� ��� �"�"����"����$%�:� # $��8���� # �"8"���"�� "�%��7"�� � �:� ��� 7� D �C�� ����%�$%�� "� �C�B7DB������ ��!��"��#67���!��# $��8���7 ��� 7 ����J������7:��KK�M����67�"��� ��"7:��%��"��� ��"7�� �C� ������ ��� ��� "� #���"���%��� ����"��%��!� ��� "� �C�B7DB�� �� �� � � �� B�� #C���� �������%�$%�� J.6� �:��KKLM��]"77"�:� "����"� # �7��� ����7"���%�%D"7� �5��%���"7�����%��!7"����78��$%��"�# $��8�����"�"����� � "�%��%�%�:���� ��"�# �7��� ���� 7�����"��!��"�"��"�"�"��B�� �6�%�$%�� "� # $��8��� � 7 ����� '7�%DD� ���"7� ���%�� "�7%�"�%�� $"�"���$%�:� ��7�� "��� �� � � ���%���%�":�"��� ��%�� 7 ���#%��"� ���"�!�"8"��%��!:��"�"��7��"��"��"��8%��"�B� � 8�� ���

'7� ��%��"� "� �C�B7DB�� � ���7���"�� "7��5���!� ���� � � �:� %���� ���%��"���B���B7 "�%�D"7� ����� #"����� � � ��� ��:� "� �� �� � � "�%��%�� "� # �7�������� # $��8����"$%���:� �� 8�� ��7"��������D 7� ��������� �%���� "��7�!�%�����6�"�!�� 7 ���� J) ��7��7:��KRQT� , � ��7���7� ��� &"�� �:� �KQQM�� � �� "� �B� �� ��E� ��� -���"���:� �� ���� �� �B�B���#"����������� ����� ��� "�"8%�%�"�� ��C���$%�!�� ���:����� ��!��"���������%����J�� �� � �M��%���%���:� "�B� � 8��:�"� � �8C��������%���%���� J"� �7� ���� 7��":� "��� �� �� # $��8�� :�"�

Page 90: Pszichológiai eszközök

QR

������6"���%��"�"�6�%�":�"� %"��%��B���M����� -���"���:� �B���7 ���� ��� �� �B�B��� #"���������B���7 ���� ��� �%��"8"���� �%���%���:� "� �� �� ��3 ��� �8��"�D"7� $ � 7���� D #���%�����"�����7"�� ���� �$ ��� 7 �%��!��� ��� �J %D��5�:�$%��%7���:�� 78� ��%��%�M������- ��7���"���� #"�������� ]%�"��"76�� D �B� �� �� �� �����!�� �BDD�3� ���D�� #C�� �� 7� �%���%���:��� � � ��7� ��J�%�%�:�D"� � �:�D � ����:� �%�"���!���%�"��"7� "�%�"M��� �������"��%��8����������D"��"���!��%���%����7���"�����%���%�7"��� ��7� ���:���� ��"� �D � ���BDD����7��� ��� D��7���� �� ��"�"�D"7:� �� ����D"7� $ � 77 �� � �� ��Y�"��� ��� ���� � 7 �%��!�����7� 7 ��� � "��"8��� �������D"� �"���!� V� 7 �� 7���"���� V� �%���%���� �BDD��� � � ���D��� �$!��� "�!:�7 ���C����� �N 7��B� �� ���D :������"��"� �D � �� ������������7������:�����!�) ���������� �$�$�� ������� �����#� � ���������� > � #�� ����"� � ������������������$��##��������!�"������������# �7�������� # $��8���� ���7�$%D!��������7:�4 �"7����) ��7��7� ���� � �"� � �$ � 7��� DD��2�78 %��"7� �� � ���� ��� "7��5���%�� "� �� � ������ �"��!� # $��8���:� �"�"��7�� "� �7� ����%�����"�����"�%7"��$ � 7���������*� ����� "� �8 7���%�� # $��8����:� �� � �� 8����� �� � � "� �B����7�D":� "� ��� � ��7� � "� �� �� # $��8���� �"�"���D"7� � ����� h����� �P:� # $��8���� # �"8"���� � ���8%�%7"��#���"�"�%D"7��"�!�6��� ��J������7:��KK�M��4 �"7�"��7�# $��8��������"�� �"�"6��7!��"����"��7� ��%��!� # $��8���� #���"�"�"�D"7� J4 �"7:� �KQ�M�� ) ��7��7� � 8��� "� # �7������� # $��8�����"�"�"��"� ��7� 7��%��"� "� �C�B7DB�� ���"���%���� # �C������D 7� "$�!� �"$%�����78���86"��%��!��#���"�"���� �����6�"����������� ��� "�%���"�� ��J) ��7��7:��KRQM��������7� "� �D ��� �� �5�� "�"�6�%�%�� Q� �"�"��"� ������"��� %"��%��� �"������ # $��8���7 ��� ������ �� ���7�$%D!��"�6����!����"�"�7"���"7��� � ���$ � 7����� ���

• � #�"�"�� # �7������� �"�"�"� J�W3�U� ��M:� "� ��7 �� # $��8���� ����� � "� D 7����� ���"�����"����"�"���%�":����"� ���� � ��8��:��"�%7����%���BB����"7��

• �# �7��������B������"�"�"�J�U3LU���M:�"� ���"��67�":�"�"����%�:�"��%��������"�!�����:� �"�"��7�� "� B7��:� "� �73�B��7�5�%�� �BB���� �� 7�5��� � �� � �����7 ���8��"�"��

• ��8�����:�"� �D ����� ����� �� �� � ����7 �����"��5���8B7��� ��5$�"��� �� ���7 ���8��"�"�� �DD��� "� #���"�"�D!�� ���5��� �� � �� 8 �� "� ������D ���:� "� ��78 7� ���7"���!� �%D"�"�!�%�� � ����� :� ��7�� "� # �C� � �� 8��:� "� �7� ��%�!8%�� ��� "�DB��� ������

�M����� ���� � � "� DB�������� "� ������!��� �"��!� # $��8��D 7� U� #%���� �C�B7DB� �� � ��� ���"�"���� ��78 �����D � D � �"������ �"�"��#�� � �� 7�5��� ��"�"���%�"� "� "6��7!��%�"��B� �����J8�## � 7��%�!8%�:� �� 8�����%�%�M����"�D ��� �� 8�����B� �����J�7� ��%�!8%�:�"�7"��� ���D ����6�%�M��BB�����# $��8���#���"�"�%D"7:� �� ��#%����D"7�"� �� 7�5����7�%DD�"�"6��7!��":��%��#%����D"7�� 8���"�D ��� �� 8�����%7�%D"����!8��� ���� %"��%�����"���"�%8�# $��8�� � � ���7�$%D!�� "� �3U� #%��7"�� �"7� �B� �� 7� #�7����%�"�� � �7� �� ���7%���7"��7 � ��� "��"8���#%��D"7�"�#C������"7� �����D 7:�����"��7�����%���7�%DD�"��7�J� �#M�#���%�"���� 7 �� � 8��� "77"�� ���$"��� 7 �� 8��:� �7���6���7%���� #%��D"7� "� �� 7�5��� "� #C�� �� 7������%7�%D"���86�:� "� "7��5���"�B7��7������":� "��7��N�B8���� :� "6��7!��%$%�"� �� �8����� �7� �3�78���86%���:� B�B8��� #%��D"7��"�!8�� �� 7�5��� $B7� ���� � "����� �B� ������BB��:� ���� "�� �����"��� �������"�"�"DD�#��%�"�$6�� ����F�� ����:� ���� ��7 �� �B����7�$%D"� "� # �7�������� # $��8���� �� ��� � �� �� �3� ��� "�� �8C������� "� # �7�������"��"�!� �����C� �� �8 $�7 �� �"��$"������� ��D 7� �7� ��%�$"� "� # $��8����C�B7#�� �� ��B ��������!8$"��:�"��78���86%����# $��8���D���!��"�:����� ��!��"���������%����

Page 91: Pszichológiai eszközök

QQ

"�� ��6�"���� � # $��8��� ��78 7� #%��%D"7� #��� � �D � � ��� "� �� �� � � �� ���7��� ��"�!���%�%D"7�� �$ � 7��7���"���:� �� ���� ���B�B����%���%���"�����"�������6�:��%�"��"7��� � �� � �� "�%�"����� �#��%�"�� ��7��"� # $��8���"��7����"����%���B���B7B���"�����"�%D"7�"$������# �7�������� %����7"����"�"��"�D�7�$":�#�"�"��# �7������:��B��3�� ��������B� ������-"��� $ � 7����� �� �6�"$8�7��� "� �C�B7DB�� # $��8���� �"�"���� �BB���� %�� 7 � �7 �:� ��� "� �� ���"�"����7�D �C��� �$ � 7������� �7 �:��C�B7B� 7�"� %"��%��� ���7�$%D!��$ � 7�����B��3�� �����������7 ��J,���%� 3."D!:��WWHM��

) ��7��7� �6�"�%��� � 8��7� �� "�"�$%7� �� � � ��� 7� %7�� ���"7� # $��8���� ��"7"�:�"� ���"� %"��%����"�����"�:��"�"��7��"���"�%8�# $��8�� �����N�B8�� �� ���7�$%D!��$ � 7������ �� �� ���� # ��D 7���78� "� #��#�"�:���78� "� 7��� �7�%DD� �C���� 8������"�� �"77"�� �#���"��"�J� �$ �����7�:��67�":� �"��� �:� �"�����"���M��� �� � �D 7� "� �� ���%��8��� # ��D 7�"�D �������%�:� "� D ���� �B���7�� �:� B7�"�67��� ���� ��� � ���� ������ ��%���� #�7����%����� �� ����# ��D 7�O��N$�$C�h:�"��� ���B � ��%$%7�O�N�$C�h:�����"��� ���%��8���# ��D 7�O��B�� 7�$C�h�"� �"�����"���"��� ]"����:� ��� � #�7���"DD%� ��� ��%�!�"���"DD%� �%�7"�� "� ������ �� �����"�����"���:�"� %"��%��������"�%8���B� ��� ��J�6��3< "�� �:�<"�� 7� 7:��KKKM������������������������ ����)����� %"��%��"���8 �7����� ��!��"�# �#��%�"�� ��7��# $� �����"�����"�:�"�# �7������ ��"�"�� ����:� "�7 ��"�� �#�7���"DD:��"�����"�"��- ���"����8 �� �:�D���7�%����"8:� "7 ��# $��8����� ����� ��� � �����DD 7�"�# $��8����#���"�"�D"7�"� %"��%��#�7����# �"8"�"�"��BB���8 7���%�:�"�O����68"�P���"�"���%�"������!8�7:� ����"� %"��%��"���"$%���� �� 8���8 7���%�"���� ���B8$����� �BB�� �8 7���%�� ��"�"���%�"� "�� ��� $ � 7��:� ���� "� %"��%�� ��7� � B7%��!� ���� � � �:� �"$%����# $��8���� ��� �N�B8���� 8�7"���%�"�� � 78 �� ���� � $��8�� � $ �� � � �� ���� 78D 7:�# ���� � ��:� ��C�B7�� ��� �"�"���D"7� "$����� � # $��8��� ���%7� �%���7"�� "� �"�����"��"�"�$"��� $ � 7��� �� ���� ��� �"�����!8%��� #���"�"���E� "� � � � �� �7� 7��%�":� "� � � � ��B�� � ���7 �� ���%� ������7�������"�%7�":�"�#C��������#C�� �� 7���������� :�"��7�����%��������� ����"� ��B� � �8��� ������ ����"�����"����# $��8������7�$ �7�"��"�����"����"�"���!���7� ����BC���%�3�%�� � �� 8����������%����$ � 7����� � "�%��!�%���������78 "�7%7�:���7� "�"��"�����"��# $��8����#���"�"�%D"7������ � � "��7�!�"�"8%������ 77�7 �:����"���������"�� "����� 7������ ��:� "� "� � �#�7���"DD� �"�����"��� $ �� ���� "� ���%DD����� � �C���� ��#���7�����7� 7��%��"���"77"��$ � 7��

� %"��%��� �"�����"�� # $��8���7 �� � ��"�"8%�":� � ��%�"� ��� � ��� � 7 �:� ��� ��7 ���"��"��"�����"���%������"��"�"�D ����# $��8������ 78$ �� ��7���.C����� �N 7��%������"� �%�� �"�$"�7"�� �� 8�� # $��8�� � � ��7�:� ����"�%7"�� "� �"�����"�7"�� "� �%���%�"� "�"�$%7� ����- �� "��%���%��� #���"�"��� ��"�"8%�"�"���� ��:���� �� "� %"��%�� �"�$"���C�B7DB����� 7�� "�%�7"��"��%���%��"��]"7:�"��� �� 7%���"��%���%�7"�:�����"7:�"�����8���"�$"��"�%�:���78 7����6�6��"� � "�%��� � �%���%��"�� � �D 7�� �� 7%��%�� ��� "� �%���%�� ��8�%D"7� � ���� �BB����%�����"��%7���"7��� %"��%��� ���7�$%D!��"�"�� � 7����:� "�"��%�����B �� "��7�!"7�� "�%�7"�� "� �%���%��"�� ��� ���� "� �%���%��:� �B� � 87 �� "� %��"78!�%�� � ������� � ��:�6��"7"�������� � ����"��%���%�D"7���������������� 7 ��� ������������'�� 7����7"���DD�"� ����� "� �%���%�� ����"� 7 �"���� �� �� �� J#�� � �:� ����7�%�:� D��7��"�"7�%�M�� ����%�%�":� ���%�� � �7�6��"�%�%�":� ��������� :� ��� � %��"�� "� �%���%� �� �"�!�"��"��"��8%�� "����7��%�%7"��7B� ����� ����������!���!������$��������������

Page 92: Pszichológiai eszközök

QK

.%�����"�����"��"�� #���"���!��6�"�!� $"�"���$"�"� %"��%�� # $��8�����"�"�"�7"���"�"� ����������6�� "�"�$%7� �B���7�� # ����%�%��� 8����� �:� O�7� �3�����3� � �P� ��8 ��$�D 7� %����# $��8���� �"�"��� ��� � �� � O�7� �P� �"�"�D"7� "� � ����� �C���� ��7� �����:� #���7�� "��%����� �����#���"��$ �� �������#C�����O�����P�#%��D"7�"��%�������� 78� ��7 �:� � 8 �� �7 ����� ���7 �� "��7�!�%�"��%����#�7����%���O� � �P�#%��D"7:�� 8����%��������� ��B� � �8���$ � 7��� � �:� "� ��� "� �"�����"��� � � � �� ��� � �� � ��"�!���%�%7� "�"�6�� J26��� �7:� �KQLM��� ���� � � 7�"��C����$ �� ���7 �:�"��BB�������� 78� �7 �����"� � 8 �� �7 �:��"�"��7��"��%��"�����"��� � � �� ��� � ��� ��"�!���%�%7"�� "�%�"� �"7� "� �� �� #%�����":� "�7D"7� ��3 ���$ �� � � ���"�"�D"7� ��3 ���$ �� ��7 ���� � ���$ � 7����� ��"7�"��"�����"��"�"�6�%�"�� ���7�$%D!���

;�$�$���� "� � � �����B���7 �� � �#��"��"%�%�"� JO��� � �� �� ��� � ����PM:� �"�"��7��&�� �:���%$������� ��!�6��O %"��%�� ��P�#��"��%�"������ �"� %"��%��# $��8�����"�"�"���"� �D ��� �� 8# $��8��:�O"� �D ��� � ��P� # $��8�����"�"�"�7"��� ���76�"�D"7���$"� � ��� �����"�"�� "� #��"�%�� J"� %"��%��B���� �8B7����7 �� #���"�"�"M:� "� �� �� "� �� ��8%��J$ �� ����M:�"� %"��%���C� ��� ����"� %"��%���� �� ������"�J"� ��C������"� ������M��B� �:����C�� "� #���"�"���� "� "�%�� %�$"� � �� � � � "� �"�"��� �� �B���7�� �:� �"$%���� ���D���%��� 78 � ����J&�� �:��WW�T�+�B�B���:��KQ�M��

� %"��%�# $��8����%����"�����"�3 ���� �� ����� ���� ��%�"�8� ������7 �� �#N�8��:�"���2"��"� ��2" � �7 �:�"��%����"�����"�3 ���� �� ������ �"����!$%7"�����"��� ��������3����73# $��8��� � � ���� �"�"�"��� � ��� %�� "� %"��%��� �"�����"�� � ��%�"����� � �%����"�����"�3 ���� �� "�7� �B��7��� ��78��"�%D!�� �786�� ��:� ���� "� ���"�� "7�"3�� � �� �"�����"�� D �������%���:� ��� "� �7D � ��C��� �� 7 ���"�� "� �� � �� D ���� ���%�%7"�:� "� �77 �� "� "�"�$":� "7 ����������6�"���78 7�����DD���"�����"���#���%7"���2 ���7 ��B��#%���� "�%���� ��"�� � � �� ����� ��� %"��%����"�����"��"���7"���!"7�J2 ���7 �:��KRQT�.�� ��:��KKUM��� �����"�"��"��� �� "� ��� �DD 7� "� #%��D"7� "� � � �� ��%�� ��7� � ��D ���"8:� ����� �%����� ."$%�����"�����"��� �!8D"7� � �C�7 �:� ��7� � 7�7��� �C�B7��� ��7�C�:� ���%�� �� ��� D ���7 �:� "��BB��C�� ����� "�%���� ����!87"��� � �%����!�� ��"�"�6��� ���C�� ������� ��%7�D"7� ���6�:�O�!�"��7D 7� �%�$%�P� "� �%�$6�"��� �� "� �"�"�� #�7���� "� �BB�� �8 7���%�� ��"�"���%�%D"7� ��� "��B���B7B��8 � 78 7��"�� �"�"��%�%D"7��@��"7"����:��������# $��8����"�"��� � �� ��V�����78� ���7�:� ��78� �"�����"��� ��7� 7� V� "� "� �%�� ��78���:� �"��� ����� �"�$"� 7 �� ����8�## � 7��%��:� "� �8 7���%�� � � ����7 �� %��"���%D"7� �"7:� ��� �8 7���%�%7"�� � � ���������� "��%���D"7�� � ����� ��%��8����"�"��"��������:���� �� �"���"�!8%��#%��":�����78���86"��%��!��#���"�"����� 8 � ����"��"�"����7#����6����"��� � ������%���"��� ����� :�"77"������������6�%�"���# ��%��$"� "� �D%�� ��� "� �C�B7D��� �� ��� ��� � ���DD 7� "� �"�"�D"7� ���� V� ������� �68"���:��%������68"��"�"7�V�"��B� �����"��%����� ��%����"�%�%�":�h7 � ����� P��� %"��%�����%DD��"�"�6�%�"� � ���7�$%D!�� "�"�� ��� #�7����%�5� � �"�"�� h# $��8���� # �"8"�"�7"�P� � ���8%����!8$":� ��� "� DD 7� "� �"�"�D"7� # �� �C��� ��7� � �� ���8�� �� � "8���� �%�"���� ����7�$ ��4�� � �� � �7 �3 � ���%�� �%��%�%�� �#��"87�G� 2 77��� � �%��"�$%�� "� �"$%�� ��� "� �%����D��8���%�%���� "� # � ������ �:� ��� �� � "� �%���� # � ��������� DD 7G� 4�� � �3 � "� #C����� �� 7�5��%��� �� � �� 7�:����"��B���B7B��#C����D 7�# ���8!87�G�(��"7�#�7�������8�� �� �:�"� �� � �� DD 7�"��"�"�D"7�� �C�7 ��# ���� � "��"8����"�"��"��!� ��"�"�"������ DD37"���DD������ ��%����� :�� ���8%�"���78 7� �� ���� D ��7!8%��� ���7���� �"�����"�� � � $%�!$"�� � %"��%��� ������ "����7��� ���8%�%D"7� ������� # $��8���� � ������ � $����� � ������ �� �"�!� � �D���!%�� "� �"�����"���� ��!$%�� ������:� 8 � 77 ��7 ���� ���B77� 7�"��%��"�����"��D���%�% ��� � �7 ����������"�� � � ���%��%�"���:�"�� 7� 8�����7� 7��%�"��� 7�C�:�����7�%��:� � �8 �C��������"�!�#�� �� ���%�������@��"7"�����"�������� ���8%�%7"�� � 8��7� ��7��# � ���B8���"��"��7 ��:�"���78����8!:�"��%����"��8"#��� ���� � � ���

Page 93: Pszichológiai eszközök

KW

� � 7 �� 8��� �"�"�:� "� ����$�#���S���:� #�7���� �"�"�"� "� %"��%�� # $��8���7 ���=��"�%D"7� ��D ���� "� ���7�� # $��8��� "�7� �"�"�%�"�� "� �B��3�� �����"�:� "������ "��� �� � � ��%�� 78 �� �# $��8����# �"8"���7��$ � 7�� ����� %"��%�������"��C����� � � �� ��8%��� "� ���� ��� � � ���� "� �"��� �� � �������:� �"$%�� D ���� ��#���%�"��� "����7�"DD�# � "�7%�%�%��� � ������"6��7!��%�":�"� �� 8�����"�"���%�%�"� DD 7�"��"�"�D"7�7"���DD� "7��5��� ���:���7��"����%DD���"�"���D"7:�"������"��"�����!8%�������"� "7��5����"DD��

]�� �C�:�"�6����!��"�"�D"7:�"��%���"�����"�%D"7� �� 7�5��D"�� �C��"�"6��7!��"���� "� �"�����!8%��� �B� ������]"�!8�� �� 7�5��D"7� ����� �B���B7B�� #C����� "�"�6�� ��:� "� ��� "��%���� �� 8�� �B� ���� �7 �� �B���B7B�� �%���"�%�%�:� "� �%���� �D%��"�� ��C��� �#��"8%�%��$ � 7���� /��� �68$"� "� %"��%�� # 77�"��"7�� "� �"�����"���:� ���� "� �8����3�8�� � �� 7� 8 ������ �� �:� �"�����"��� 7 ���� �:� ��7#����6���:� "� ���%�� ��%7��� ����:� ���� ��B� � �8����"�"$%7:� $ � 7�����C� �� � ��� � ��8!87"�� � ��� �DD 7� "� �"�"�D"7:� "� ���7�� # $��8��D 7�#���"���"7� ��"�"�6�!� �7� ��%��!�� ��� ����:� �"�"��#�� � DB��� ����� � ����� � ��� "� �%���� �D%�7"�:�����%�"�7"���68��%�6���� ���:� �#��"8%�%�:�"��%����� �� �������"��%����

� %"��%����"�����"����# $��8���7 ���B�C������"�"����"�D�7�%�"�"��"����8"���D"7�7 �� � �$ � 7� �#��"8����� &� �� J�KK�M� �%�6�"�� "��":� ���� "� � ��BDD� ����%�"�:� "� ��� "� %"��%�� �"�"���%�%�"�� #���"�����:� �� 7� � D��7�������"�� �68� # ��6�"�7�� "��":� ���� "�D 7����� �� �"�����"���� � � "�%�����:� $!�� ��C�B7C��� �"�"����"� D�7� "�!��� �� � "�%������ #%����� �8�D 7� ������ �!8�7� $ � 7�� 7 �� "� �� �� �%���7%�� � ���7��� � "�%������ � �� 7��%D"7�� � �"�����"�� # $��8����� ��� "� �%���%�7"�� "� ��7���� � 7��� � �����"�$"���������"�$�����%�%7"�� �#��"8%�"�� �� ���"��"�����"��� ������ �� ���7�$%D!�������� "�7��7"�� ��78��$6�� "� �%���%�� 67�� �%���� #���"�"�%7"�� �"�"����"� D�7����� �%���"�%�%�:���� �� ���� ��3 ��� �"$%���:� ��� ���"8���� �8��"��"� $ �� ��� #�7�������8��� �"�%7���7���"DD"7�� ��%�"��� "�!����������)����)���������������� ��"�%88"�� �"�!� #���"���%�� J�6�"�%�:� �"7%��"8%�:� � �����:� � �%��"M� � �C� ��7� "� � �7"���DD��%���%��� "� ��"�%8:���7�� � �� ��� �����:� B7%��!� 7���%�� $ �� ��7 �� "� # ���� ��� � ��"���& ��"�"7##�� 7 ��� �� #��$ � ��� � 78� �� ���� �� ��"�%8�"� �B���7�� "��"��"%�"� 5$� �%��"���"��7�������� ���# ���� "� ���� ��� ��� ��"����"��� �"� �D � �� #��� ����� "� ���7���� "���"� "�$ �� ���� � ��� #���"�"����"� ��%7������":� "� �� �� "� ��"�%8� ���� � �� $ �� ��D��� #"�"87"��J�"�����"�:� �B���B7B�� B�� #C����:� "�� 78� � �:� "�%���M:� �%�# ���� D � �� � "� ��"�%8�# $��8��3��� 7�%��� � ���� ����� � ��"�%8:� ��7�� ��78 7� �%�� ���� 78� �:� "� �8�� �5�%�%�"���%�����:� # $��8�������� #��#�� ��� ���7�� ��"�%8��� "�"���:� �� �� � �� �C� �7 �:� � �C��5$� �"�������7 �� D � "� ��"�%8D"�� ]"7:� "��� ������ "� ��"�%8D!�:� �"�"��� � � "��� � ��"�%8D"7� ���D � 7���C����� �N� �%���%���� ��"�%8�7� D �C��� ��� "�7� ���C��� #���"�"���� �B� �� ��7� ��� ���"�%8�"���� �� 8�� # $��8�� :� �"�"��7�� "� %"��%���� �"�����"�� # $��8�� :� ���%DD%� "� �D ����� � �� ������� # $��8���� ����� �� ��� "��%�"��"76��� �$ � 7�:��%���%��"���7�� ����:� � � 7��7��������� ���!� �� � �� � �� ���5��:� ��7�� "� ��"�%8� �%��"�� �B�7� ��D 7� "�!� #���"�"�����"$%������ ��%���$ � 7� 7 ��"� �� ����"�%8�"�������"���"�%8:���7�� �������%�%�"�����

���"�%8���� �����6��#��"��"� ���B���K��3D 7:�"�������!��"���"����8"���D"7�$ � 7��� �:� "������ .�����7� ��� �67�"�%��"�� ��� 7���� �"�"�D!�� %��!� ��"�%8�� �� �����6�� ��8 �����6�"��"�� D � J�� �"7:� �KKHM�� � ���� ��!��"�� ��� "� ��"�%8� �%��%�� �"����8"���D"7� "���"�%88"�:� ��7�� �"$%���� ������ �� �"�!� #���"���%�:� ���� "� ��"�%8� # $��8���7 �� � ��� � ����7�%DD� "� ''�� ]��%� %D��5� 6�%7:� "� � 78� �� ���� �� � � ���B8���� �� � �$ 8�� ��� � �8���#���"�%7����"7���!D%����"��""�:� ����"���"�%8�# $��8�����"�"�"���� � "�%��%���96�"���J�KUR:� �KQQM� 7����� �"�"�D!�:� 1�8� ��� J�KL�M� 6��77���D��:� ,"� �:� J�KR�M� ��D��:� ,����J�KLH:��KQLM���� 7�:���� �� �7���������6�D!��%��!���8 ����#��"��"����� ���� ���%D"7��7�%DD�

Page 94: Pszichológiai eszközök

K�

96�"�����8 ��$�7 �� "�7%�"�"�� �$ 8�� ��J)"���##�:��WW�M:������6�!�%D"7:����� "%7�D"7���:��7�%DD� ,"� �� ��� ,���� ��8 ��$��� "�7%�$%��� ,���� ��8 ��$��� 4���!��� J�KQRM� ��� �� ��:� ����,"� ����8 ��$�7 ������ � ��� ��%�"�"�<�"�%8���� ��!��"�'���B� ��D 7�J,���%� 3."D!:��WW�M��"�%� "�!����C�B7DB��� ����%��"��� � "�%�������� �����6����7"��� "��7�!�%�����6�"�7"�:� �� 7� "� ����6���� � � "�%��%�%�� ��78 7� � ��� "� � 7 �%��!�� �%���%��� �� �B��:� 8 � ������D"7� "� �� � � �� �C� ���� � ��� �� ������ �%���%��� ��� ��"�:� "� � � � �D 7:��"D%����D"7:� ����7�6�%��!8��D"7:� 7 � ����� ����6�D"7:� 7 � ����� # �"8"���D"7�� �7����%76�!� ��"�%8�� �%���%���"�� #��"��"%�� � �:� "� �� � �� "� �� � � �� # $��8�� ����7� �������%DD�"�D"7��B��8 7���� �� �$C��=�����J�KR�M� ��3����6������8 ��$�����

,"� �� ��8 ��$�D 7� "� ���� ����6�� "� 68�"��%�� �"�"�"�� � �%��%�"��%��� #���"�"��� � �3� ��� �"D%��3"�"���%��� # �"8"�"��:� "� �"�����"�� �����C����7 �� ����� ��:� �"�"��7�� "� ��B� � �8������"� %"��%��� �� ����8B7��������� ����"��"��""����%��8�������6��"� %"��%�����"�� �"�"�":� "� %"��%��%� �%�%�� �8��"�"�� �� "� #%��� "� �BB�� �8 7���%�� ��"�"���%�%7"��������6�� �8 $ �� � �%�7"�� �%���� # �"8"���� � ��� � ���8"7�":� �� ��7� ��D 7� "� %"��%���N�B8���7 �� "�"�$"��� ��� ��E� ��7� ���:� "� �%��"%��� ��"�%8�� �:� ���%���"��� �$� ��"�!�����7����"�"���%�":�"���7#����6����� ��� :� "�%������� "�"�������8�� ��� ���8%�"��� "��"8����"�"��"� ������ � ���C� ��� :�"��C������� 8 � ����� � ���C� ��� �%�� 78 ��"� %"��%���� �����<�"�%88%��%�7"�:�5$���"�%8�"�����5$�� � � �:�5$�# �"8"����$ � 77 ��� ���� ���BC�� �"�%7� "� � �#�7���"DD� "� �C���� � � �� ��� "� �C���� �B� ����� ���67�%�%�"�� � 7 �� 8�������6��"� %"��%���B������"�"�"����� �"��8��"��"� ����":� ����"� ������ � �������%D"�� ��:� �"$8� �"�"��� �� ����DD� "� �� � �� � �8C�����5� � ��� 4��� ���"7� "��"�"�� :� "� ���$ � 7���� �%���%���"�� �� "� ��"�%8�� �� �D :� ��� "� ��� "� �C������� ������� "��"��"��8%��� ��� ��C���N�B8���� ���7� ���������% �:�"� �"76�%� �:�"�����%����������� ���"�����!8!"7�5$�# �"8"����$ � 77 ��� �:�"�� �8C��������%���%����� 8���"��C��3�� � ���"�����"��%�"�"���%�%�����%7$%��� ���� B�B8��� �"�"�D"7� �B���7���� �� "� ���� �� � �� ��� �C��� ���� "� �%���%��7 ���"��"���"�%8���� �7���� � �����7�������� �NDD��� ���"� %�"��%���N�B8����:��%�"DD�� ��"��"�%�:�� � � DD� � ��"� # �"8"�����B�7� �� ���"�!��"�����"���"8"��8��:���� �5$� � � � ��J7"���C��:�"7�!�:�"�!�M����67�%�%�%�� �"��"�%�"���� 7��8��"�D"7�"�"�6� "�����"�OC� ��#�� �P� �C7 �3 ��C�� �� ����� "��8��� ����6�� "� 7�6�8�$"�3� ��� B� ������� %"��%���� �"�����"�� �����C����7 ����� ���%�� �%���"�%�%7"�� �8��"�"��]��C�:� "� � 8��� �"�"��"�� �� ��� �����"��� %"��%��� "�%�":�"��"�����"��������� �� ����� ��D �N�C��� ��� � 7����� ��7�%DD�"� ���7��# $��8��D 7�#�7���:�� ���D��"� %"��%��� ���7�$%D!����

,"� ����8 ��$ ����"��BDD����� �����8 ������ �����"8����7%���:���:��N����"�%8�"���C�:����7 ��� ���#��� � �D �"��"��"���"�%8��"�:�"� �� �� ������# $��8����� �� 7��%��"���� "�!��� �J ��C��� ���� �%���:� ��%��:� 5$�" %"��8���:� ���C���� ��"�%8��� ��D�M�� 96�"��� "� ����DD� �D 7�#���"������� �� "� ���8��� �:� ��� "��"� "� �B� �� � ���� � $6����:� ����D%�� "� ��"�%8���7"���7��C�B7DB� �:� �B���7 ���� �8��"��!�:� �6��5�%�!�:� #B�8�"$�� �� ����:� ��"�%8�� ���6��5�%�!��#C��� 7�"���"�%8�# $��8�� �67�� �%���7"��� ��7� ���J96�"��:��KQQM���� ��"�%8�� �� �����6������8 ��$ �� �� �"�����"���� ������%�"�� #��� � �D � ��� � �BDD 7� "� �� ������ �7 �:� ���� "� ��"�%8� # $��8��� ����%�"�%7"�� "� ��� �� � ��� ����%D!�� 7� ��� �%���%���#���"�"��"�� ��� ��7� 7��%�7�:� "���"�"� #���"�"����":� "� �� �� # $��8��������7�� �����:��"��� �������� J)"���##�:� �WW�M�� )"���##�� ��� �"$%���:� ��� "� ��"�%8�� �%���%���� � �������D 7�$ � 7���7 ���6�"���!���8 ����8����������:� "�67��O���� �"���6����"�%8# $��8������8 ���P�J.�9M���DD 7�"���8 ��D 7�"�� ���"���"�%8# $��8�������%�"�%7%��"�# $��8���#���"�"�3$ �� ���� "7��5���":� ��� �� � ��� "� ��"�%8� # $��8���� 8�7"���%$%7"�� ����� S� �7� �"���!�� ����7� �� 7 �%��!�� $ �� ����� � "����%7���� ���� � �� �� � �D 7:� "� # $��8��D 7� 7 �� "��� �����6���:� "7 �� "� ��� ��� ��� ������ 67�� �%���� $ �� ���� "7��5���"�� 2�78 7� ��"�%8�# $��8����#���"�"�%D"7:����6�%�!�:��6��6�%����� � "�%������%�%�!��#C�� �� 7C���BB��":� ������� ��3 �� � � �� ��7 �� � �:� "� �� �� �%���%��� �7"�:� ��� "� 5$� �� � � �"�!�

Page 95: Pszichológiai eszközök

K�

"��"��"��8%��� ���7� ����� � ��"�%8��� ����7�� �C�B7DB7 �� "� ��� ���� ���!� �� � ��� �$ � 7���7 �� �8 $�D 7� ��� "� �C�B7DB�� ��� ��3 �� � �� ���8 $N����D 7�� 2�78 7���"�%8D"7���� ��3#���%��"��� �� ��C� �����]"7����"7���"�%8:�" ��� �"� � ��7�� ���8�D 7�"$���� ��� �%���� �� � �� �����"� 8���� �:� ��� �C����� �:� � �� �� ��� 7"���C��� �5�����D � ������ �:� "�%�%�"�:��"���"� %"��%�� �����7 ���67�"7���C������� �:��B��B��� �:���D���"8������� �� ���"�!�� �D���!%�:���� �� �"�5$� �� � ��"�!�"��"��"��8%��� 7 � �7"���7��C�B7DB��� ��"� ��7�:� ����"� ���D���� ��3#���%�������� 7�#��D"7��"77"��$ � 7:���� %7��� 7 �%��!�����7� 7 ���

� .�9� ��8 ��� �%���� #�7���� 5$8�7�%�"� "� ��"�%8� �BDD� 7 �%��!�� $ �� ��7 �� "7��5���%�"�� � "����%7���� # $��8���� ���� � �D 7� ��� $ � 7� �"7� "� ��C��� ����7 � 8�� �� � �"�!� #��� ���:� 8 � �� %��"�%D"7� �� �� 7� � 7 �%��!:� ���� 8��� "� %"��%��� ���7�$%D!�� "�%��%�� � �� ��� �������� "� �� �����6���"�� JO#���� 7� %"��8���� ��"�%8P:�O�� � � �� ��D���%�!� ��"�%8P:� OB� � 8�� ��"�%8PM�� )"���##�� � ��7�� "� ��D���%�!� ��"�%8D"7� "���� �C��� �� � �� 7 ���"�� ��� �� � � � DD� � ������ $ � 7��� - ���"�� "� �C���� O� ����� �P� ������� �� �C� �:� "7 ��"� � ����� �� ���"�7"���DD� � ������:�"����������6����"��� 78 �� ��� 8� 7� �:����"�7"���C����"� ����67��%���]"�����"��%���%��"���"�%8���78 7��"�$%�:���78 7�� 7 �%��!$%�����7��:����"���"�%8��� � � �:�# �"8"��������"�����"�������6��5�%$%7"��%�"�"�6�%�%�����$ � 7�����

�.�9���8 ��� "��"8��:�"���"�%8� ������� ���7�$%D!�� "�7��� � � �":� ���� ���"8��������"7"��":� ���"8������"�%8�� �� �� � ��%7���$"�"� #��� �� ���2�� ��"�� �����"���"�%88"�� ��� "8���� �� ��� ����� � �8 $�7� �"�%�����:� "���8 ��� � ��7��� � ���7���� "�"�$%7� �%�D"�� ���� "� �"�%���%�� �8��"�%D"7� ���8�D 7� "�!:� "� �C�B7DB�� � 7 �%��!�"�� �������7� 7��%��"�� ���7��� ��� ��3#���%���:� ��� "� "���"� "8���� "��"��"��8%��� �%�"����� � �� �:���� �3�����%$5:� ���� ��"8"�� � � ��� �� ��� ���� ��C�B���B�� ���786�%��� ��7�� � �� "��5��D ����B���7�� �����"�$B��� ���%7�6�!������:��B� ���� ��� �������D 7����� ��"�%8# $��8��� �"76��%7��%�%D"7:� "77"�� ����� S:� �����7� ��� $ �� � � ��"��� "� ���#"$�"�� ��B ������ ��C�� �� "��"��"%�"� �N7��� "� � � "����7�"DD7"��� � "����%7���:� �� �����6��� ��7��� # ����%�� � � � �� "8� "� # $��8��� �"76��%7��%�% �:� "� ���7�:� "� �%��"�����"��� ��� "���"�%8�� # $��8��� �B���B7 "�%�"�7"�� � ������� �� � ��8 �7� ���� �� � 8��� ��� "8�����8���7�D"7� ���8 $N� �� "�!� ��� ��3#���%���� ��� "��"��"��8%��� #���"�"���� �B����7�D"� �� ���� �:���7� ���O��7"����%�%�"�P:� "� ��"�%8� �� ��7 �:� �C����� � �7 �� # �� ����D 7�$ � 7��� ������ �����

������)��9�:)�������"�%8�"�"�$":�"�"� ����� �����N�B8���7 ��$ � 7����� � "�%��!$"�"� %"��%����"�����"���� %"��%�� "� ��"�%8� O��� P:� � �#�7���"DD� �"�����"�":� "� ��� �B��� "� �BDD�� �"�����"��� �� �8���� ;��� "� ��"�%8� �N�B8���7 �� � ������� :� � ������ :� �%���"�%�% �� � 7� 8 � �� 7� "� %"��%��� �"�����"�� ��"�"�6�%�%7"�:� $ �� � � ���� �7 �� ��� �N�B8���7 ��� ������ ��

� %"��%�� ���$"� "� � �$ �� �D ��� �"�����"�� � ����� � ��� ��� ���"7� �BB�� �� ������ �%�":�"� �����78����#����%�%�"�# $��8����� ����� �����D��8���%������7%���� %"��%����� 7��%���"7� "� � �D 7����� � DD:� "� � � ��C���N�B8�DD� ��� �� ���� �� "� � � ��� DD 7��B���B7B���"�����"���#���":���� ��D 7�"�# �7������ ��� �#�7���"DD��7� �� ���7%�����"�����"�"��� # �7���� �D �� "�"�� ��� �C����� � ��� ������� ����]�8 �� �:� D���7�%���� 7�5$�:� "��%��� ���"�!� �"���%�� ��� "� � ������7�� �"�!� 7B� � 8��� ������� "8$"�� � %"��%�� "�7D"7� 7"�������%"�5� �7����7��� � ""�� ��"������%�� � ��7����78 7��%��8��� %"��%�� # �D������� �

Page 96: Pszichológiai eszközök

K�

��C��� �"�"8!� �%���� �BB��� ��� 7 �� � � � 7� �"77"�� ���"7��:� "���� D��8���"�"7��:� ��� 8 �� 7 �� "� %"��%�6��"�:� ��� "� %"��%�D!�� �"�!� ��������� #�7����"�$%���@��"7"����� "� ��%��"��7"��� �%"���"�5$�"�� � %"��8����� %"��%����� "��%�%�:��"$8�"�5$"DD� %"��%������ �%�%7"����"�����%�"� ��� �$ � 7�D��7���$%��"� %"��%�:���7���7����7��#�7����%�%����� %"��%����"�����"�� ��������7 ���C���� ����������������������� �#�� �������� %"��%�� ��"D����%�"� ��� "� %"��%�� ��7���� � J ��� 8 �����:� D��8���%�M� ���� ���"7� #�7����$ �� ��$ � "� %"��%�7"�:� "� �� � �� "� �B7� ��D 7� ��"��"7� "�7��� $ � 7���N ���7�� "�7%�7"���@��"7��������"�����"�D"7��"77"�� ���%��"�:�8 ����� ��$ � 7����6��"7"���� %"��%����7���� � � ���� �� �N 7� �%$%�6�� "� ��"D����%� �:� � 6�!DD�� � 8��� "� %"��%����7����� :� "�7D"7� �%���� ��"D��� ��� ������ D��8���"�"7� %"��%��"�� �"�%��� "�67��� ���"D����%�� "� %"��%�� �"��!��%�%�"� ��7"������ ��� �D$ ����� $ �� ��:� ���� "� ��� 8 ������ "� %"��%��"�� %"��%��!����"�"�6������ ��7����������� ����"��"��"":��"������6D$ �����������$ �� ���$ �� ��7 ����"�"���%�%D"7��%�����BB����7� ��� ��� �"�%�67�:�8 ��BDD�7"���7� ������# ���� ��������"�����7� ��"�7���� "�!����

.%������7� ��$%�������� DD37"���DD�� � � ��"� %"��%��� ������D 7��� �� ������ � �C���:� �%�%��� �%��!:� ��"D����%��� ������� ��7� ���2%���� ��� � D ���:� "� %"��%�� �� 8�:���� �� �"��%���"�����"���$ �� ���D 7��"�%� "�!�� �����C������7� �� ��� ���� �����#C��� 7�7 � �$C�� ��8�����%�7"�:� �"��� �%�%��� 7 ���� �%�"�7"��� � �� �"8"�%��� ��7� ��:� "� %"��%�� $���� �"D%���%�":� �� %$���� "�"8%����� ��� �B� �� ��7� ��� �� � 7��7�� "� ��%��"��"��� �D 7�� ������ �:�"� ��%���%�������%$"��4C����"�"8%���� ��"�D"�%����B�:��"��%����BB����:� �"��� "� � 8 ��� ��"�%8� �%�%��� �� 7�� "����N8$ :� ����"��%�"� ���� � ��8�����%���� ��������������%�$"�"�O�B� ������ %"��%���7����7� P���:�"� ���$���� ��BB�� ������ �����"� %"��%��� ��������J,���%� 3."D!:��WWHYDM��� � %"��%�7"�� �BDD����"7� � ������ ����"�����"��� ��7� �$ ��"7:� "� ��� �%$%�6�� "��"�����"�� � ��"��%�% ��� � �� $ � 7����� � 7"�$"�7�D"7� ��� � 7"���DD� � �:� ��� �� "� �C������7� ��:�"���8�����%���� ������ �8�%�"�"7���B�� 7��� � 7����B�� �"��!� ���"� %"��%��"�����"� %"��%���"���"�!� ��� 8 �����:�"� %"��%����%7��� ��B� � �8��������� :�"�# � ���"��%����%�":������� 78� � � ��� ���$"��� � %"��%��� ��"��%�"�� �� ��� �!�� "� �� �� �� J�� �� � �M� ��%7���# � ������� ���� :� �"�"��7�� "� �%�%�� �"8"�%��:� ����%���:� �� ���7����D ��� O%�%7"�P� "��68"�����%�"��

���� ��!��"�� "�� ��6�D!�� 7�� � "� %"��%�� ��"D����%�%�:� "� %��"78!�%�� � ���7�$"� �� ��� "� �B��8��� :� "� ��B� � �8��� � ��� "� �%���%��� �� �B���7�� "��"��"��8%��"� �"�!���� ������ �C�� �����D ��� %"��%��� ����� ��������# �"8"�:� "�5���� ������ ��� 7���������67�"�� � %"��%�� �� "� �� ���:� "7 �� #���"�"���"7� �%���!� �"�"��:� "���� ��78�7�:�%���7�:�# $� �� 7��� ������7 ��# ����� 7C��7 ��# �"8"�:�8 �� �7 ��7 ���8��"�"���

� �%�"�7"�:� �"��� ��8�����%���7"�� �%���� ��7�C�� � �� ��� %��%7�"��� ��� �"77"������7�C����78 7���� 7�":� ����B�� �"��$%��"��%���"�������:�"������"��%���BB������7"���:���� �� �"� %"��%��"���"�!� ��� 8 ������%�� 7 ��� ����B�� 7��2���"�� ���� � � DD:�� �$�DD"7��N�B8�� %"��%���D"7�����"7��"�"��#�� � 6��%�%��"� ��� 8 ���������D��8���%����7�$�D 7�����8�����%���� � ������ � ���7�� "� �������� ����������� ��� �%$%�6�7"�� "�7 ���� �� �� �"�!�� ��C8���� �B� ���� �� ���B8��� �� ,%��%7�6�� ����7�:� "� "� �5�� ��� �:� ��� �� � ����8 �� "�����%���:�� ���"����� ��� ��C��� �"��$%��"��%��:�"������"� ��C��������%�6��"��%��� 7� 8��:��"���"��"�����"���%��� �$ � 7���C� � 8 ���J"��� ����6�:��5����� ���"�M:����"��C�B7������"�%7�$�DD� � 77 �� � � �7"���DD� %��%7�"� "�7D"7� "� ����8� ����%���7"�� ":� ���� � � 7��7�� "� %"��%��$�DD��%�%�"��"�!��B� �������� 7��������

Page 97: Pszichológiai eszközök

KH

�������������������) ����

��� %"��%��"�� �"�!� ��� 8 ������ ����%�"�"� 7"�$"�7�D"7� ��� ��� ��B�N:� ��� "DD!�� "�# ���� � ��D��� � 8:� ���� "� %"��%��� ��� 8 ����� �� � � "�%��!� ��7� ��� � ��6�"�$%��"��"��"�$ � 7��� � �:�"� �� �� �"� %"��%��"��"�!�# ��������D 7:�"� %"��%���� ��������D 7���� � ������D 7� �%�"���8 "�67���� ��� 8 ������ �6D$ ����� #��"���:�7 ���B�C� "�%���7���-"��� ���7�� �C�B7D��� �� �6�"���7"�� "� ��� 8 ����� �� � � "�%��!� ��7� ��� ����%$%D"7�7 ���"�� "� ���7 �� �BB��:� "7 �� "� ���7 7� D �C�� ��:� "� %"��%�� �� �����6�%7"��#C����7��D 7�� � ��� ��B�N� ����%�"���� 6��"7"����� 7"��� �� �������� �6�"�7"�� "�� �#�7���"DD:� "� ��� 8 ����� �����!� ��7� ���� � "�%��%�%D"7��� ���%DD�"�D"7�3� ������� 3� ������ J�KKUM� B�� ����67�%$%�"� �%�"���8�"� D �6�"�$6�� "� %"��%��� ��� 8 ����� ��� � "�%��!�� �#�7���"DD���7� �� ����

���� 8 ����� �� ���!� ��7� ��� $ � 7�� ��� #��$� �%�%�"� "� ����7� �� � ����%�%7"��� ����� :� "� �BB�� ������ ��� ��8 � �:� "� �BB� 7� ���� ��� ��"�%8� ��� "� �� � � ��� ���� # � �����%�%�"� "� ����7� ��� ����%�"�� �� ��� "� � ���� ��7B� � 8��� � ������7 �:� "� �� �����%���"�%�7"�:� "� �� � � �7 �� ��� "� D���7�%���� �� �����6�7"�� �"7� $ � 7����� ��,���"7� �"��!�J�W3UW���M� %"��%��������%�"�"����%7�"��"��%����%����"D����%������ ��� 8 ����� ��� � "�%��!�$ � 7����� � ��� �� � �� 8��� J4� 7�� :� �WW�:� �8��� .��77 ��� ��� .��77 ��:� �KKUM�� � ��� 8 �� 7��� �����!���7� ��� ���#��$7���"�7 ��� �# � ���� S6"���%�:�"�"7�"�����78��:�"��B� � ��8���� � � �����"�� ���� ���"D"8�%������%��%�"���# � ��� �� "��7�!���7� �� �������7"��# �:�8 �"�� ���� ���"D"8�%������%��%�"� �� ���"�#��$��5�����������N��67�"� � ��� �������J.��77 ������.��77 ��:��KKUM���

� �%���� # �������� ��7� �� �BC�� ��C��� � �$ 8 ���� ����%���� ��"��� ��"�� ���:�7"�$"�7�D"7� �� � �� 8� 7� #�7���� ��7� �� � ����� � �������67�:� "� "7�"��� �� �� ��� "��� � � ��� � ��7 �:�$ � 7������7 ��� �D ������ �"� %"��%��� ���7�$%D!�����

+������ ������������#����������������"���������������

��O7 ���"��� 7���� �����"� �D �P���78��"�D"7�"����D 77 ��"7:� ����D��7��"� �D �7 ���C���� � �"7� "� � 7��� 7� ���C�� �%���� ���"7� 8�����":� "��� ��"�� ��7 �� � � ��� � �E���� �7�":� �� � �� :� �B7�� �� :� �6��5�%�":� �6 %"��":� ��D�� � ��7� �%7�":� "� "7�"��� ��78���D��7���B� �� � ��� 8 �� 7��� ����� "�7"������7� �%7�":�"�7���C�B�����7#����6����"�:�"���8"��"��"�� $%� "��� � ��7� "�7D"7� �"�!D"7� 7 �� D��8������ .%���� "� ���"�� J2� ��:��KK�M� ��� 6�!�"�� J+�"� �:� �KKWM�� �� �� 7� �� 7��7 �� �"�%��"� "� �"8"��%�� ��� "� D��8���%���BB���� �"�����"����� 1B��8 7� �!��":� "�� � �� ��78"7�:� ���� "� ��7 �%7�� ��B�� 7� ��� "� ��� 8 ����� �:�"��"8"��%��"�7D"7�B7�"�%D"7�7 ��� ���D��8���%�"� �D �����

+�����������#����������������"���������������

�� %"��%��"���"�!� ��� 8 ������"� %"��%���8 $�7 ��#C����7��D 7�@�"�"�5��B�D����6�"���� %"��%�� � $�7��"�"��#��5�"� ��� 8 �����:��"$8�"� ������ � ���C� ����� ��7"��������D 7���B�� 7:�"��� � �7 � �����8��"�%D"7�"�"���7�"7��"�"8:�"��� � � ����� �C����� �:�"�OC� ��#�� �7 �P�7 � ����8��"�D"7�����7��5$�"� � �� 8���J&��7%�:�� �� �:��KKHT�2� ��:��KK�M������� � ��B �����D 7� 7 �� �8B7� 7�:� ���� "� %"��%��� ��� 8 ������ $ �� � � �� "�"�6�%�"� ����� ��N 7�"��� � � �� "�%�%�"���"��"�% "�!3 :��"��� ���D���7� �����:���7�����8%6��"� %"��%����"�����"���"$%����# $��8����#���"�"�"�J� �%�%�:���"�!8%�M:�"� �� 8��# $��8�������� �:�

Page 98: Pszichológiai eszközök

KU

��� �� � "� �� � �� �C� ����� �� $%�!� �%���%���:� 7 �� �C����� �N� 7 ���� �� ��� � � � ��$%��"7"�3 �D 77 ��

� �� � �� �C� ����7 �:� ����7 �� %"��%��"� ��"������� "�%�"� #�7���� ���8���� ���������B��� ��:� ���� "� 7�6�"��� ���6�5� �%��"8"��"�D"7� 8�%�"�"7� ��B�� 7� "� �C� ��� �� �%�"��2%������"��� � �����"� %"��%�� ���%��"� "�%�"������ S:������%7�5�#���"�"������ � ���BDD��!8�7� "�� "� %"��%�� ��"D����%�%�"������7������ :� �6�!DD�"��� 8���"�"�� �� 7� "�%��%��� �� "� �� � � �� D��8���%�%�� ��� # $��8������ � �� � ��C� ���� ��� "� %"��%��"�� �"�!� ��� 8 �� 7�����8�D ��� ��D ��� ��%�������8����� ��# �:�����BDD� �� 7���78%�������"��"��"��� �� � �� �"�!D"7� ���D��$"� "� %"��%���G� - �� �#��"87�:� ���� "� ���8��� � �� 7� � �� "��%�"�����6�"�%��� � 8��7� ��6��"7�"��� � �� %"��%��� ��� 8 ������ � � ���7 �"���� "�%�"�����"��$%�:� 8 � "� ��78 77"��� �"�"��"�"���� ��� 7� �� 7���78"7"�� 77 �� "� # ���� � ��7 ���2"�6��"��C�����BDD7��� �7 ��5���� ��7� 7 ��"��� � �� :���7��"����B7�� � ���"� %"��%���:��7�%DD�B�B�#���%�7"�����B�� �"��!� ��7 �������� ���

� �� 7���78%��# ���8%�%��"��7"��"����� ��!��"��#���"�"���7"��"�� ���� ����D 7�� � � �$C�:�"� �� ��"��� � �����"� %"��%��� ��� 8 �� 7�����"�����"�%���B� �����:���� �� �"� ��� 8 ����� �� � � "�%��%��� � �� � ��C���:� �C�B7B� 7� "� ���� �� � �� �C� ��� � 8�%�"���%���%���"�� � 8��7� �� "� %"��%�� �� ��D 7�� �� "� �8��"�� ��� �� �� $%�:� �������"��"��"��8%��� ���7� ��� � �C���7 �� 7 ���"�� "� V� ��"��"7� �N�� V� �"�%�D"7� � ��� �� ���"�%�7�6��"��� � �%��7"�:� "7 ��"��� ������ �C�D 7�������� � �:��C�B7B� 7�"� ������ � ���C� ��� � ��B� � � 7� � ��%����"�$"� "� %"��%�� �� ���:� �8�D ���%�%�:� # �"8"�"��:�� � �����7�"��:��� �����6�%������"�"� �� ���"��"�����"�6�"��������� � ���C� ��� ��8 $�7:�8 ��%�� "� � � ����� 6����!� !7"�$"�D"7� � ��%������ "� %"��%���� �7� �"���!�� ��"�����%�":�� ���� � ������7���� ��4 � � DD�"���������� �� ����# $ ���7 ���%�":�7��"���7#����6������"�����%�"� J& ����:� �KKWM���� �7B� � 8 ��� # �"8"������"��� "� �%�7"�� 7 ���"�� � � � DD��8 $ � �"7� "� D ���� ���� :� "7 �� "� D ���� ���� �%���"� ��� � ��%������� - �� B7�"�6��!�:���� �� �"��"�����"�6��!��D ���� �7 �:� "7 ���7�%DD�"��� � ������

� �� � ��C� ���� �� "� �%�� � � ����� � � "� �� � �� 7� #�7���� �C��� � �� ���"8"��8���� +�"����"� "�"�6�� ��� � �� 7���� "� �C���� ��� "� %"��%���� � � �� �BB��:� "� ���� ��BDD�B�� "� 6����!� �� � �� ��� �C������� �"���� � "7�"�%�:� "�"�%�� 6��"7���"7� #�7������ �� � �:� ��7�� "� #��$� ��� "� # � ���� � � �� J.6� �:� �KKLM�� � �� "� � � � �� ��7� � � �� "��8 7���%�� ��� "� �� �� �� �"�!� ��� 8 ������ � ���7�$%D!�� ���� - ����:� ��� ��D 7� "� ��� 8 �� 7����#���%�"�� ��"�7D"7�":� ����"�#�"�"��#��$����"�# � ����"��C����6�%7���"��"7����"7� � � �D � ��7�� �C�7 �:� "� ��� ����� 7 �� ���C�� �� # ��� - �� D�������$%�� "��"�� "�"����N8B� �:� "� �68%��� ��� "� ��� ���� � �� J��7�� ���8%6�� �8�D ���%�:� �� � ���# $ ��:��%�"�������M:�"� �� ��"� "����7���C��� � ��� ��"�!���%�% ���C���� � ��J-�� �:��KKQM��� �� �� � �� � �"�!� ��� 7���� � ����%7$"� "�� ��:� ���� "� #��$:� "� # � ���� �"��� ��78� �����68"������"��"�%D"7�$ � 7������ �� � � ������� �����%�$"�"����$"�:�"�� ���� ���B� ���� ����"��C����� � �BB���� �"�����"����� ,"� "� �C���� � � �:� ��� �� � "� 7 �� �%��� #���"�� ��� ���� ���� � � ������ "�"8%���"� "� � ���� �� ������ � ��"�!���%�%D"7:� "����� �B77� 7� ��� �� # �� ��� 8 �� 7�����

- ���� ���"��� � ��� ���� �� �6�%7���8��"����V��C�B7B� 7�"�"7�"��%�%�"�V�"��� � �� ��%�%�"� ��"���� "���8"���� ��� ����7�%��� � �C���� 6�%7� ��"����� "� 8 �� ���!� ��� "�� "7�����%��� .%���� "7�"� �%���� D � "��!�:� ���� ����6�� "����:� "� �� � �� ��78 7� "��!���86�"�%�"�# ��D� 8:��"���# ���"��$"�"�"���8"���:��"$�7���� ���3 �"��� � �:�7 ���B���7�3 ��"�"���D"$"���� "7�����%�����"�#%�"8��%��������"7� "��"� %"��%�����"�����"��"��<�B�� 7�"��%����"� #��� ���:� 7"���DD� "� �C� �� �� 7���:� ���� �7�� "� ��8 � �� � ��� "��� 7��8���� ��"�!����7���)�7� � ����7� ��"� ��� 8 ������"�"�6�%�%D"7�"77"��� ���������� � "7��6�"������ ��� 8 ������ ����� ��� � "� �5�� �� �"�!� ����7���%�D"7� # $ �8��� ���� � "8���� �8��"��� ����������7"��D"7�D #���%���$"�"� �����8��"�� ��� 8 ������7 ����7�$ ��2�� ��"� %"��%�����"���"�"�%D"7�"��7� 7����� �� �:�"�� 7� 8���:�"� ���%��"�#��� ����D��8���%��"�����

Page 99: Pszichológiai eszközök

KL

��� 8 ������ ��$%�� ��C��:�"�6�%7"��B� �� ���8��"��V�"��� � ��C���� ��$%�!��%���%���:�"�"��"��"��8%��� ���7�����"� � �7B� � 8�����"���V�"��5���"���"�!�B�� "��7���%�D"7�7 �"������7���������"� "���

��7����"� 88��� � � �%� 77C7�:� ����"� %"��%��"���"�!� ��� 8 ���������"�"8%�"�"� �D ��� �� �� ����7 ��B�� #C���� �D��� ���5��"�� � ����"8"����6��"7� ����� ��N 7�"��D��7���$%�:� ����"��� � ���C� ��� ���B�� 7���"� %"��%��"���"�!� ��� 8 ����� ���9 ��"$�7�"� �� � �� �C� ��� � "� �� �� �� �"�!� ��� 8 ����� �� ��� ��B�� 7��G�����8��� � "8"78!��%�"�7%��"DD!��� ������786�767�:� ����"�"��6%���� ��� 8 ������7 ��"�7���"��"8"������ �$ ���� �� ���� %"��%��"�� �"�!� ��� 8 ������ 7 �� � � ��� ��� "� �� �� ����7 �� B�� #C�����D����,"����%7���"7� "� %"��%�� ��7� ��� ���$"�� ��� #67���!�� �BB��� # ������$%�� "� �� � ��C����� ���7 � ����������5$"DD�8 #�7���!�:�" �����%��6�:�"��%��"�����"��"����7 ��"��� � ���%��"�%�%�"����7 � ����� � �� ���"� "7��5�����- ��"���:�� ���7 ���"��$%��#�7���7"�� �:��7�%DD�"� %"��%�� "����%7���"7� � "7�"����� #67���!$%7"�� �� � ����� � �B� � 8� ��� � �"�� � ���� ��!8�� ��7���7�%DD�"����78 "�7%7�:� ����7 ��"� %"��%�7"���"7��C���� �"��� � �� :� "7 ��"� ���77 �� �"7� �C���� � "� �C������ :� ��� "� �� � �7 �� �"7� �C���� � "� ��"�%8�"�� ]"����:� "� %"��%��"� ���7��# $��8������D��8���%����8 ��D 7�$B7����� :�����"���"�%8�"��� � ��# $��8�� ����D��8���%�"���8 ��D 7���������8 ��� �$ �C��� �"�7D"7�7 7�����%�"�� "�!:������7�%DD�B�� #�7!8����

� �� �� �� � 7� %"��%���:� "���� ��C��� �"�"87"�:� "� "8"���� � ��7�� �"�!D"7� ��� 8 �� DD ��"� %"��%�6��"�:�8 �7 ��"��� �� ����� ���&%��7B� �����"��7"��"��%���7"��"� �%�":� "���� 7 �� �%��"�7"�� �� � � �:� "� �� �� �� � 7� %"��%���� �BDD��� � �7�%DD��� � �� � 7���� ���7�� �C����� 88����� ���"�!� � �D �C���� � ��BDD�B�� #���"�:� �� ���:�������6%���:� � �� �� #�7"7��%���� ������ �� $%�:� "�"�:� DN7�68"�:� � ��7�� ����� ��� � ��7�� 8��:���������:�� � �N���:������5�%���������J& 7�"��7�:��WW�M��@��"7"�����"��BB� 7�� ��������# ���8������������� 7�������"� %"��%��"���"�!� ��� 8 ��������"�"�6�%�%��� ������

��� � ��C���:��� � �7 � ���������"7�B�� �"�����!8���"�� 7 �"�����%��������73�����"� ���D����6�� "� "�"��"7�%�� ) ��7��73�� #��"��%�"�� J������7:� �WW�T� ) ��7��7:� �KRQM�� ��B� �� �� 7 � 8��� ���� �%�%D"7� ��� 7 � ����D 7� �"�!� ������ �� �� �# �"8"�� ��� ��D 7� "����D����6�� "� "�"��"7�%���C����� ��7 ���� ��������������%�$"���� 7 �"�����%�� ��C���$%��"��� �� �� �"�!� ��� 8 ������ �:� � ����� "� ������ �� # $��8���:� "� �8 7���%�� "�"�6�%�%�� ��� "�� ���� ���7� ��%��!�����"�"��"�"����"���6�"�$%�:� ����"��� � ��� � � ��� 7�$ � 7����� ��"� %"��%��"�� �BB���� �� ���� �"�����"�� ����������D 7:� �"�����"��� ����8"���%�� ��� �� ��!� ��������D 7�� � �BB� 7� ������� # � ������:� "��!8%�� ��� "� �� � � �� �� �"�����"�D"7� � �����B�B��"� ��C����"���%��������� ��������2%�# ����"����7��"���"�"��"�"�������"���6�"�$%�:� ����"� �� � � �� ��%7��� "��!8%�7"�� ��� # � ������7 �� ������:� �"�����"���� B�� �"��!� � $ � �"7����"�����"��� 7 ���� � �� � ����� ��"�%8��� �� �� � �7��� ��"����"�� "� ���� ����"���6��D � ���� �:� "� �� �� # 77%��%�6�� �8 $���� B�� �"��$%�� "� �B� 8 �� %"��%��� �"�����"���:���!��6�%�6��"�7D"7���"��"7�"� %"��%�����"�����"����� ����� ��$%�������������������������)�#������������ %"��%��D �������%�%��7 ������%�7������"� %"��%�D"7����"���"�%8D"7��B���7��:�"� ����C���� � ������ �%�%�"� ��"�� ����%�����"7�� �#��� � ��:� "� ��"�%8�"���� D �%���!�� � 8������� � �D 7� �6D$ ���� �:� ���%��!�� ���D"7� ����� ��� 2��� "� ����7��"�� "��7�!�D �%���!�D!�����"�D �����N�B8����%����"�� ��6�"� �%7���:�����"�����%�!��%�%�"�� $� ����"�"8�� � 7 ���� �� �� 7�� � �"� �%�� ����7��"�� ��� ��B�N� ��� � � �� �� � 78 �� C7�� "� %"��%�� ��� "� ��"�%8��N�B8���!8$%�!��� � B�� ��N��� ���� ��!��"�� ��� � � �� ��� ��� � "���"�%8� ��� �%�� �%��%�� �"�"��"�"�"�D!�:� �%�� ��� � "� �� 8�� # $��8��� � ��� "77"�� # ���� � �� �

Page 100: Pszichológiai eszközök

KR

��7� 7��%�!� # $��8����� ��"7�:� �"�"��7�� "� �"�����"���� �N�B8����� ����%�!:� �"��"�%!�����%����� ��!��"���6�"�%���D!�� � 8��

� ��5��� �� �D 7� "� %"��%�� �N�B8���7 �� �%���� � � "�%��!� ��7� �$���"�7�������%���77"�� �� 7�� :� ����"��6�"�!���C�B7DB���68��%7�%�"��� ��B ������D������ ���������� ��!��"��7����7�D!������%��%�����%$6�"�:��BDD�"�7�����7� ������"��� ��2�78 7�D��77�"�� �� "� ��7� ��� "� � �$ � 7��� DD �� "� %"��%���N�B8���7 ��� � "�%��%�%D"7��'�� 7 �� "� �� ���� B�� �"�����!8%�� $ �� � � ���� �:� "� "�%���:� � � � �:� �"D%������6�"��"��%�"� �"��� ����8��� :� "� ����67��%��!� ����6�"� ��� �"��"��":� �"�"��7�� "� ���D���%�:���7#����6���:�7 ���� � �� � ��� ����7 ���!8$"�J) ��� �������� �7:��KQQT�(���7:��KQKM��� �� "� ��7� ��� �%� "�!"7� "� %"��%�� �"�����"��� $ �� ���:� D 77C�� 7 �� $ � 77 �� � �� "� %"��%�� �� 8�� $ �� ����� � � � "�%��!� ��7� ��� $ �� ��D 7� �6�"���!� ����8"�5�%�����D 7� "� ��"�%8� � 78� �� ���� �N� � ��B ������7 �� � �!7�%$%D!�:� ���D 7� � 8��� "� %"��%���� �� 8��$ �� ���� ���7"���!��6�"�%����"�"���7���%�%D!�� � 8��� %"��%�:���7��B7%��!� 7���%�:� ��78� � 78� �� �"$%���� $ �� ���� �� � 78 �� ��:� "� ��7 �� �N�B8�� � 7 ���"��"�% "�!�� ��"��%���"�$"�7"�� �� 8��$ �� ���D�����7D"7�7 ���"D"8� �# � 8� 7C7��"��!�:� ����"� %"��%���"�����"���$ �� �����"� %"��%�� �� 8��$ �� ���7 ���"$%����B��$%���"� �"� ���� �� � �%�� �"�$"�7"�� �B��8���� ����6�":� �7�����%�� ���7� :� ����67��%��!�� ��� ���� :���� �� � "� �� �BB���� B�� ������ ������ � ������� ������D 7� $%�6� "�� �%� "� �"�����"�����7� ��� ��7����� �� � %"��%�� �%��%7%�:� �"��� "� %"��%�� � �������� ���!�D "�"���%���D"7� � �� �� �� ��7� �C7�� "� �%�� �� 8�� $ �� �������� � �%��%�"��%��� ������D 7:�"� %"��%��"��"�!�# ��������D 7����"���"�%8���� �� �7 � ���D 7�"�7D"7�"� �� 8��$ �� ������� ��B�� ������7 �����8�� ������� � ���$ � 7�����N ���

� %"��%���N�B8������ � "�%��!� �"�����"��� ��� �� 8�� ��7� ��� �%�D"��� �� � "�7��� � � � �� "87"�� "��� "� �����!��"�� ��8 �� �:� "� �� � �� "� %"��%�� ��� "� ��"�%8��N�B8���7 ��� ���� ����� ����� �������� �8�����"������� %"��%���N�B8���7 ��� ��%�%�"��"76��%7���D"7� "� 0���� �������� J(���7:� �KQKM� "�7%����� �� 6��"7� 7%�67�� � ���D����� ��:�8 ��%���� ��7� ��"7��2�7��" �����%�� ������� �� �C��:�"���"�%8���N�B8���� ��%�%�"��C� � ��� ���� � ���"�����8 �� ���BDD������ ��� 7�D #���%���$"�"�� 78� �� ���� �:�"� ���"��"�����"�����7� �� �� "7��5���":���� � "7�"���$"�"� �� 8��$ �� ��� ����(���7���8 ���6��"7�� 78� ���7����� �� ��"���"�%8��:�8 �# � "�7%�$"�"� �� 8��$ �� ��� ��"��N�B8������"��N�B8��D ��� �%���%���� � ��%�%�"�� ;��� "� %"��%���� ��� "� ��"�%8��� � ��8 ��� � � ��D 7�����%��":�� �� � 7�D ��� �� ����"���"�# $��8��3����� ������������ ��!��"���6�"�%���D!���C� � ��� � 8��7� �:� "� �� �� "� �"�����"��� $ �� ���� %�� ���� # ��%�$%�:� ��� "��"���"��"�%%����

� ��8 ��� #!�6�%D"7� 7 �� "� � �$ �� ��"�%8:� "7 �� "� %"��%�:� ��7�� "� ��"�%8�� �#�7���"DD� �"�����"�"� %���� @��"7"����� "� ��8 ��� � ��C��� 8�"�7�����"�� ��BB�� ���D "�"���%��� � � 7��%�� 7 ���"�� "� �%��":� "7 �� "� ��"�%8� ����� � ��� "��"��" "�!��� ��%��%�"��%��� ������D 7����"� %"��%��"��"�!� ���������D 7:�8 �����"���"�%8� ��������D 7����� ���D�� "� ��"�%8� ����7 �:� �7�%DD� "� %"��%�� �N�B8���7 �� ���� DD� ��� � ��� � �"7��C�������6�!DD������ 8 �D 7�"����D���%���%�D"��� ��7 ����%�!�"����%�"� �� ��� ��� �7"���DD� "7��5��� �� �8��� "� %"��%�� ��� "� ��"�%8� ������ �� �N�B8����:� �"�"��7�� "�7 ���� �� �� �"�!� � ��C8���� � ����� ��#���%���� "�7����%�%�"�� (���7:� ��8 ��$�7 ���B����7�$%D"� "� %"��%�� ��� "� ��"�%8� ��#���%�"��7�� "�7�������� �� ��!�� ��� "8"���D����%��� �� ��� ���7� � ���� "� ��8 ��7 �:� ���� B�� �"�����$"� "� ��"����"���:� "� ���� � �� ��� "��6�"�%��:���� �����"7����7��"�� �"�"��"�"����"�����6�"�%��"���C��� ���� �����7���6���!:�"� ���"��"��"��"��":� ������� �� ����� � � ��7�5$���7�"��6�"�%�����%�%�":���� ���"��%���"8$�7�"���!����!:� ����������# ��������D "�"���%��� ���

� �"����8"���D"7� 7� %7�� �� 7� ���:� ������"� ��� � �#��"��"!8��� "� ��8 �� ��� �D 7�� � � �#�DD� ������%�� � ��7�� "� ��8 ��� "� � � "�%��!� ��7� �� �� � 86�%�$"� "%��"�:� ���� %���� �B��7��� 8�� 7�!D"7� �� �� �� "��"�:� �"�"��7�:� ���� %"��%��� ��� ��"�%8��

Page 101: Pszichológiai eszközök

KQ

�����!��%�� "�7%�� J&6 � �:� �WW�M�� � ���� ������"� �%���� �%�� ��8 �� �� � �D 7� ���� �#��"��" "�!�� ]"�!D"7:� "� %"��%�� ��� "� ��"�%8� ����� S� B�� #C����3� 78� ��7 ����� ��B�N�� ��%�%�"�"� %�����B��7���8�� 7�!�7����%7�"�!"7�7 ��"��"��"���]���7����78�"��N�B8��� �6�"�%�%�:���78� "�� ���� ������ 7 �� 7�� "� �5�� 7"��� �%�5� ��7� �� B7�"�%D"7��"�!� � ��� �� 2%�����:� "� 8�� 7�!�� �� ��#��6�� �"��"��%7"�� � � "�%��%�"� 7 ���"��� � ����� � ��� "� ��7� �� �:� "7 �� �%� "�!"7� ������ �� %�7�"���%���� D������� "��N�B8���� ������� � ����� �����!��%�� ���"7� ��� �N�����7 �� ��78���%�� ��� ��78��$%���"� ��:��%����� 8������"�7"�:�"� %"��%��!��B�� ��N��� ��� � � � �� #��� � �D ���� �������DD���6�"�%����"�7D"7� "� �����!��%�� ����7� ������� ��� "�7���%�%�� ��"���%�� "� ��� ��� � "8���� �� ��%�����%�"���� "�7����%�%D"7:� �"�"��7�� �� �� D � ���� �� ��� �C7 ����������:� ��� �� � ��"�%8��"D56���:����"�#�"�"������DN7 ��B� ����J��� ����"�%8�� %�� ��7 �M�����%�"�"����%7����

+�0�����������

����8 ��� %�����B��7���8�� 7�!���"��"��"E������ ":������������������������ ��� "����� ��!�"� %"��%���� ����"�� ��6�":�"��"�����"���� ���� �#��%�:�������%�%�� �"��"��""��.� ��#��6�� �����7 7� �E� "� �� ���� �B��8��:� "� "�%���:� ��"����!�:� "� ��C��� �B��B��� �8�:� "��BB�� ��� "�7%�"�� ������ :� "� �BB�� ��8 ���8��� ��� "� �"D"8�8�� ��B�����7 �� �!8$"���4�# $ �8�������"�����8"���%�D"7:�"� N���D 7:�"��� �����B ����D 7:�"�B�� �����D 7����"��7�����%�D"7�� � �� ��!� ������ �� �N�B8�� � "� #C����� ��� "� #C�� �� 7���:� "� �B ����� ����%����%�����"7� �� 7�5��%7"��� �� � ���� :�"� �����78����#��:���� �� �"���"�%8���78 7��"�$"��%�%�"�� �# � ����

�"��"��"��8%��8�� 7�!�"��%���%����� ����7 ����� ������� # $ ������.� ��%����B�� � ���� "� "�"���� ���6��5�":� "� � � ��"�����"���� ��� "� �"�����"��� �"D%����� $ �� � � ����%����"� "�!�%�"�� � # �C������ DD 7� "� 8�� 7�!D"7� "� %��"78!�%�� ��� "� �%���%�� �BB���� � �� ����2�78����8�� 7�!D"7�"� �� 7�5���7��"7�"� "7��5��:� ��"���"�B�� � �������"��N�B8����BB����B�� #C�����7 ����7 %�����- ��"��BDD�� �����"��N�B8���:� "7 ��"������%������7��� � �����6�� ��7�$ � "�7D"7� "� %"��%�:� "� ��"�%8:� �"��� "� �� 8�� �� �����6���%���%�"�D"7��"�"�����%��������� ��BDD� %"��%�D"7����8%6�:�"� %"��%�����"���"�"�%D"7� ��� DD�"��� ��!:�"�#C��������"��� �����B ����:���7��"��B������"�"�D"7���� � ����67��%��!� ��78� #67���!$%�:� ��78� $ �� ���� � ��7�� � ����� "� �%���� ����8�� 7�!�!����67���!$"�"��%��������8�� 7�!��N�B8���7 ��� ����� ��.� ��#��6�������7 7� ��"�7�����%�:�"�B7# ��%�%�������� :�"� ��%��":�#��� �� �:������ "���"�%�:�"��%���������%�%�%7"���� ����� ������ :� "� C 7 � �� ���%����%�"� ��� "� �� �� �� ��# $ ���7 �� ��� ���� �� �����67��%��!� ��� "� �%���� ���� 8�� 7�!�"� �"�!� "�%�� �BB���� B�� #C����� ��7 %���:� �� 7 ����7"��7�%D�%�� "�!��2�7����BDD�"������������67��%��!:�"77%��7"���DD�"�#"�����%�!� "�%�����#��8���"����

����������A���� 9�����)����� %"��%��!�� ��� "� ��"�%8�!�� ���� ���� ��!��"�� � ��� �� �5�7���!� �BDD��� � "� �7�"���76�� %������"�%8��N�B8����������"�"DD"7��6�"���!�7 ���� ������!���� � 7� ��"��� � � �����"�# �7��� �� �%� ��� � � 7�HW\3"�������"7�����C������"�%8D"7:�" ���"��C���7 �� �"� ���� %"��%�"�� � �%�� ��"�%8�� #���%��!D"7� ����� �%�"� #���"���"7� 7B� ������ � 7�6�"������6�5��%��"8"��"�D"7:� ���� "%7�D"7���:��"�"� %"��%����UW\3"�# �D���������%�%��6�%7�"� %"��%��"�� ���� � V� �BDD7��� � "� �� �� � �� 7 � ��� "7�"� V� �� 8C�� �"�"8:� ��� ���C������"�%8��7���N�B8����2%����5$�" %"��87"�:� �������%���� ��C���������"�����"����"�"���"7"��

Page 102: Pszichológiai eszközök

KK

����-B� �����"��7"��"��B� � �N 7�O��7���7 �P�7 � ���7��7 ��"��%�":�"����������"7�� ���� 2"��"� �� 2 "8� �"����� � �%��"���%�%�:� O"� �� �� �� �C� ���� � "� #��#�� D���!��"��"���C���� �:� ����%���"7�"�7D"7��C����� � 7P� J+����:��KKLM���"�7���C�����%7$%�:�%��"�%D"7� �� �� 7��� �� �C� ��# �7 � �7���

� #�"�"�� #��#�"�� �B��D 7� "%7�D"7� �C�B7B� 7� �"�"�� "� ���� ��� ��� 78� ���� �D � � 8��� ��"���� "�"78!�%�:� ��"����"�� "� 8"�"7"���� D � ���� �:� ��� 7B� ���D 7� �"7� "��B5��� D"� � � �� �B� �� ��D 7� � 67��� #�"�"�� #��#�"�� ��� 7��� �%�"�� 4B� �� ��7� � 7��%����# �7��������� � �����B� �� �� ���C������"�%8$%D"7���#�"�"������DN7B��� �:���� �� �"��� �� ����D"7� � �$ � 7�� �"�"�"��%�"�"����"�� #���"���!� �6�"�%���� � ������D��7�������"�� �7"�� "��!�:� ���� "� ��� � ��:� ���C���:� ��� �� � ��� DD� ������D 7� "�5$�" %"��8������"�%8��D"7������� � � ���BB���7"���DD�"�%7�D"7�#��86�� ����"�"�"��%�3����D ��� �� 8���� "�"�:� #�"�"������ DN7B��:���7�� "� ��:� "����%7���:� ����C������"�%8D"7��� � 8��7� �� ��� �� ���D 7� "�7D"7� ���"7�7 ���"�%�� "� ��"�%8�� ���6��5�%�� � ���� # � �����:��7�%DD�"���"�%8��N�B8����"�"�"�D"7�� � ����"�����"����BDD ���BB���"�7 � ���������6�D"7:�"���7#����6����8 ���6������ ���8%�%D"7:�"��� 7� :��"���"��5�� ������ ��!D"7:�"��%���%��� ���"�!�"��"��"��8%�� ���� � 7����D 7�J+����:��KKLT��68������"���7���7:��WW�M��

��� ����� � "� # 7��� � �%��"���%����"�:� �C���� �7 �� �%�$6�� #���"���7�� "� �"$%���� �� �N� ��"�%8���"�:� ��� �� �D 7� 7"���DD� ��# ������� ��� �68"����%���� ���7� �� "� ������ �� �N�B8��� D������%�"�� � �7��� "� ��"�%8��7%�� "� ��78 7� ��"�%8D"7� ��#��86�!�7 ���� � � ��� �N�B8���� ���D���%� �� �"$%���:� "� ��"�%8���6��"� $ �� ��� ���D���%�� ��� �%"8!87"��� � �� �%�D"��� � � "� ��"�%8��� ��� "� D 77 � ���� � ���� �� ���D���%�7"��� ��������:�"����D���"� ���8%��� �������� "����7�"DD%�� ��������&��A�������)����� ���7��"�� �"�"��"�"���� "�� �6�"�$%�:� ���� "� ���C���� ��"�%8��� �� � � "� � �7 DD:�7 ���"��"7�"��:� "7 ������ ��!��"�� � ���7�D!�� ����+�"��"7������� ��"� ���%��!�� � �N�����7���:�����%������� ��3#���%��"���"�%���7"��"��� �� �7 � ���:���78����8%�����"���"�%8��� � � �� ��� ��� � � ��7�� � ���C���� ��"�%8��� �N�B8�� :� ��� "� �N�B8� ���D 7� �6�"���!�7 ���� ���5�����%�"���"�%8�7��7���C�B7DB���"77"��#C����7��D 7:� ���� ���"7�$B������� �"� ���C�������� ���C��������"�"�6�%�%7"���!8$"� $ � 7����������D 7� "�����"7� �"$%�������D���%�� � ���8%�%�":� ��7�� "� �%7�!� ��"�%8�"�� � ��� :� "� ��$"���%�� ���D���%�:� "�7"���C�����%���"�%�:����"�� �� ����# �8����%�"���

T������������������

���C��:��C�B7B� 7�"�"7�"� "�%�"�7"�����"6�"���78�"��� � � ����78�"� %"��%����%�%�"����6�"�%����������"���6�"�$%�:� ����"��C��� "�%�%7"����� DD� "�%�"��"7�"��� � � �� ���%DD��# $��8���� :� ��7�� "� ���� �C������ �"�!� ��"�"8%�7"�:� �"��� "� �%�%�7"�� J�68�:� �"���7���7:��WW�M���DD 7�#�7����� � � ��$%�����"���%��67�"��BB�:� ���%����%���"�!�� ����� :�"� ��� �������"���"�%8�"�����BB������ ��!�:�"��� ����D ��7!8%�������%��#���"�"�%7�%� "�"8�"�"�# �7���D 7���"�"�6��"�B� �����8 7���%�:�� 78 �87 �����5$�""�"�6�7"���"�����"�"�:�� ��"76��"��"��"��87��"��� ��D 7�D �B� �� ���%���%��� ������"�#���"�"���:��������� �� � � � ������� �� �������78����7"���C������"�%8����"��%�"DD��B�7� ����:�8 �� ��B77�����"�B� ���� � �� � �����:��%��"8"����"�����67�%������ �� 8���!8���� ���� �����

� B� ��� �C���� � � ��7 �� "����7��%�% �� 7"��� � ������ �� "8� "� �%7�!� �C������� ��!��"�� $ � 7����7 �� �!8$"�� � � � "��� �C��� ��"����"� � �$ � 7��� "� ��"�%8�"���� ���� ��D 7� ��� D ���� ��� ��D 7�� . � � �� �� D ���7 �� �!�":� "� �� � � �� �� �"�����"����

Page 103: Pszichológiai eszközök

�WW

��%�%�"�:��� � � �� ���7"���!�� �� �:��C������7�%$"����%DD�"����"�7 � �����#���"�"����������� ���� ��5����BB���� ���%���� � � �"���"�%8���B���7 ����� ��7�� ���5��8 ���$ � 7��"7�"���"�%8��� ��D 7:��"�"��#�� �#���"�"����%�������D�������"���"�%8��%�%�"�����%��67�%�����"� ������ �� # $��8���� 6��"7"����� "�"8%��� "�$"� "� B� ��� �C��� ��Y�"��� "� �� � � ��"�%7��"�"76��7"���DN7�68"�"��- �"���� "�%���7��� �$ � 7 ��"�� 7 �%��!�� "�%���� ����!8%�":�"� � ��8�� DD� �� � �� O�C������� P:� "� �C��� �"��7 ���7�� �"�!� � ��� :� �"��� "� 7"���C�����C���� �7���7"���DD�������N�D ��7!8%�"�"��� � � ��7 � ����D :�"���"�%8��� ��D ���

*�������������������

���%�%��6��"75�����"6�":��5������ �� ����"��� � � �����"� %"��%����%�%�":���7��"��C��� "�%�"����� � �� ���7"���7�#�7�����B��8����� ������� ���� �:�"�# �7���� � �� ��� %"��%��%�:��C���%��%�� ��� �� ����� ]����7�"� ."���� � ��7�� "� �%�%�� ���� �"#���"�� � D�� ��� D "�"���%�:�"� ���"��� ����78 7�� �C� �������7����2������ ��������7�:�"� ���� � �� 7��� �:����� 7�:�"�B7����� ������B�� 7��������D���5�%��"�� � "���"�%�"�:����%DD%�� �� ��� �:�� � �3�����8 7���%��%���%���$ � 7��J."���:��KKKM���� �� ����# �8����%�%�����"��%���%����� ���� ���"�!�� ��C8�����%������7� ��7 ���:�"� �� ��"�"�%DD�"�D"7�#���"�67��B�� ��

� �%�%�� 7 �� ��� �B�C����� ��� ��� � ��7�:� "7 �� ��� ��3� ��� � ��7� �� ���%��6�%7��B� �� ��#���"�"�"��- �� �� �� 7���� ��3#���%�:� "7 ���� ��3 "�%����B�� ��8�� ��� �7���� ��� �� � �� �%�%�"� ��"�%7�� "� � �� ��%!DD� �� � � ��7� �� ���� � J�68�� ����"���7���7:� �WW�M�� � �%�%�� ��"�����%�"� �� 7�� � 7�7��� ��8�����"� "� ��%��� %"��%��"����� �� 8����� � � ��- ������%����"������ %"��%���"�:�"77"�� � 8 �����"�%8$%�"�:����"��BB��D"�%����B�� ����"�"���"78!��"�����"���!8$"��-�7��� �����:� �#��"8����#���"�!�B7���"��C�B7DB���"�����"��� �� � �� ����"�"��"�"����"���6�"�$%�:� �����7�%DD�"� "�"�:�"� �� 7��� ����:�"� ���%�� �� 7�� "��� "� ��"����:� � ���7�� "� �BB�� � � �� ��:� "� �C���� �B� ������ ��"��%�%�"����"�"������� # � ������� �$ ���"�����"�� ��%�%�"�J&��7%�:�� �� �:��KKHM����%�%���B� �� ��D 7� ���C������ �%��� ��"�%8��D"7� "� ��"�"8%��:� "� ��"�%8� #���"���� ��� �������B� ��� 7 �"���� �� �� �� �� � ��� ��� ���� ��� %��"���� 7 ���� "� �%7�!� �C��� ������ ��� �������+�"����DD�� ������!8��E�7 ��D ���7 ���!�":����B�����"���"�%8���B���7 �D��:��"�����8$%�:�"��7 ���B� �� ��D 7�7 �"������8 ����7�� $ � 7���� ��"�7 � ���D 7��+�"�����"� ��:� ����DN7D"�7"��� ��7����"� �%7�!��C�����

� �%�%��� 8B7���� ������� ����8"�5:� 7 �� �BB�� � � �� ��:� "7 �� "� ����� #��� %"��%��� N��� � # ���78%�%7"�� � 8��7� �� � � "������ #��� �C�B7B� 7� �5����� ���� ������������ ��� �����"�"��"�"����"�7D"7�"��"����6�"�7"�:� ��������"� � "��!�#������%�����"��B��8���� ��"�"8%�%�:� "� DN7�68"���:� "� �8 7���%��%���%��:� ��� "� � � � ��� ��%���%�%7"���� ����� � �����

����7��"�� �"�"��"�"����"���6�"�$%�:� �����%�%��� ��"6�"� # �8����%�"��3���� ��� �����7�D �� ) �"�%DD� 77��� �8�� �C���� �� "� � �� ��� �� # �8����%�%�":� "� � ���� �� 7�5��� ��� %����%�%�"�� �� �8�� "�"��� "� ��%��"�� �C�B7B� 7� � D ���:� ���%������� "� �� 8C���"�"8!��� ,"����� ��"��"DD"7� � �C�7 �� �!� %D":� � ���� � � �� �� "� B7��������%�� ��� "�8 �� ���!�� ���7�$%D!��J<"�� �����2�+��8����:��KQQM��� %"��%��# �D���%�%���:�"���"�%8���� �������� "� � �7"���DD�%�"�� %��"�%D"7�"��� � � �� #� �������%�%���� � �� � � ��� "�%�"��!���%���:� "%7�D"7� ��� �%#�� ��� �"76��%7�:� �B7��� %��� � 78 �� ��� � J&��7%�:� � �� �:��KKHT����8��:��KKLT��68������"���7���7:��WW�M��'�� �� �����D��7������"��"��%�%����B� �� 7C���B� ����� ����"�"���:��"�"�"��%����D���%�:��"�"��7��"��%�%�7"��"� ���5��%�5��%��"8"����D ��� �� 8��� :� "� ������ �� ���� �"�����"����":� ��B� � �8��� � � ��� "�%�"��� � ��C��� ��"��7� %7�:� "� �%�%�� 6�%7� ��"�"�6�!� ��� "� ���C���� ��"�%8���"� $ �� ��� �B� �� ��7������ �� �C7����

Page 104: Pszichológiai eszközök

�W�

� %"��%�� ��� ������ �C����� �N 7� "� ��"�%8�7� D �C��� ��� ���C��� �"�����"���:� ��� "�� � � �� %�� 78 �8�� � �B� ���� � �� � � �� �BDD7��� � "� ����� �C��� �� �"�"87"�:�� ��BDD�B�� "� "7�%�"��� � �%���� �C��� �� %��"�%D"7� �BB�� � � �� �� 7:� �"��� D��!�%���8B7��� 7� "�"�6�!� � 78� � ��7�� �"�%���7"��� � �� "� �"�%���%���� 7 �� �� �:� � � � DD�� ����� �� "87"�� "� �C���� � � � �� � ��"�!���%�%�":� ��8 � 7 8���:� �"�����"�"�"��� � 8��7� �7 ����$!��"�����"��� ����� ���8 ��D 7�"��%���������C���� ����8"�5�7 � ������ � �D ���7�� �C� �7 ���- ��# �� �� 7 �:� 7� 8�� 7� DD �:�7 ���B��87 ��"���"�"�������7 � ����� � 788 �:� �"����:� ��"����"� "�7%��� �!�"�� O�"�%�7"��� �C�����P� �%�7"���- ���� "����%DD��$!��C��3�� � ���"�����"��� ��������"���:� ����"�7"����B���B7B������7�� ����%�� �%7�%D"7��� 7�C�7 ��"�B�� �B����%�"����77 ���B� �� ��D 7�"��� � �:��"���"�%����78����#�����"�!8����%���:��� ���� ��%����8%����� ��� ���

4C�B7B� 7�7 ��"��"�����"��"��%�����"7� � � �D 7:�"������"��� �� � ��7 � ����C���%�6�%�7"������� �:� "��� �� � �$!�������"�%��"��%�����C��� ����77 ���68"���:�8 ���"����"��68"��"�"7� ����67��%��!$"� "� �� � �D 7� ����7�%��:� "�"��:� D��7��"�"7�%���� ���:� ��$"���%����7#����6�D":�"����7 � ����C����� ����#�7����%�%7"�� "7��5���%�%�"���7�� ��������%�%����B� �� 7���7� ���78���� �"�"��:������������ �$ � 7� �%7����"��C����7 � ������B� ���� ����� � ��� � � �����:���$"���%�%����#���!� "��D"7����C��"��� � � ���"�!8����8 � ���O�"�%�7"����C��P�����%7�# �� �� :�# ��5�$"�"�7 � ������"D%����"�����C�����C�B7DB�:�7 �� �� � � ��� ��%�%���"�� #��"��"7"��� �:� ���%��7 � ����� ����6�%7"�������%�%�%�"���� 7������"�7 � ���� "����7��%�%����

*���������"���)������������ ���������U����������U�����������������

�� ""�:� �%� ��� � ����"������"��"8"����� ��7�� "%7�D"7����7B� � 8�D 7��"7�"��� �� ��7 � �������68"���"7:���7� ����� �����6���7���%��"�!:�B7�"�6������� �� �C�� ��"��%�%�"���� �:�%��"�%D"7��"�"�"DD� �����%����%�5� 7��� �%�"��.��"7��"77"�� "�7D"7����"7���V� �7�%DD� "�"�"���7�"DD� �����%����%�5� 7��� V� "���� 7 �� �"D"8�7� �%��"�$%�� �� "� �� �����6��:� �7�%DD�D � ��8�!87"��"� ���C������"�%8D"����� � �����"7�"��"�����"��7 �����7�D!�:��"����B��8��� �N� �� ��%���� �"�����"�D!�� �C� ���:� "���� "� "�"� 7 �� �%��"�$"� "� �"�����"���:� ������� "�"�"�%����� ���

� �7 ��"���"�%8��7"��"��N�B8���D 7��C�B7B� 7�$ � 7������7� ��"����"7��"�����"��� %�!:� "� ��D 7� "� "7�"��� �� �� ����� �� ��� "� �C��� �� ���:� 7 � ����� �%���"�%�"�� ��"�!�6� "��� �7D"7� ���� "� ���� �"�����"��� %�!�"�� �B�C�� ��� ��"�%8��D"7� ��� �%������ ��%����7 �����"8!8�����"�"� �%7�":�"�"�"�� �����7 ��D��7��"�"7�%�":��"���"�"�"�� �������B� ��������"�"���"����� "��"��8 7���%�%��� � ����� � �����"7�$"��BB����+�"�����"� �5�� ������ "7�"3�� � �� �"�����"�� ��� "� �� � �� �"��7 ��� � � �D � �"�!� ��7�� ����� :� "� ��� � � 7��7��"77"������%���������D"��"�!�D ��� �� 8�����7 �����- �� ���"�7 ���� � � ��#���%�!8%�"� ��:� �� 7� �%7����"� #��#�37���"�����"��"���7"���!� �"�"��"�"����� �� ��� :��"�"��7��"��C�����B� ����D 7��N�B8��"7�"3:���� �� �"�"� � �� ��"�!�# ����C����� ����� ��� ���C���� ��"�%8��N�B8���7 ��"�7D"7� �"�%7� � �7"���DD�7 ���� �"� �C���%��� �%7�":�"� ��7 �� �B� �� ��D 7� "� "���8"���� ��� "� # � ������� � � �7 ��� ����%�":� "� �BB�:� �BDD���7� ��� "��!7�%D"���7!�7 � ���������6���N�B8� ��� ��%����� � �� 77������� ��A��*����������&� 9�����)����'��� ������D"7� "���!�� "� 5$�" %"��8���� ��"�%8���!�� � �� �!:� " ��� ����:� �"��� ��78�����C��7 ���"7��%���� �� � ��]��%�� �� �7B� �����"��7"��"��� � � �7 �����# �7��� �7 ��"��%�":� "���� 5$�" %"��8���� ��"�%8D"7� ��7 �:� �"��� �� �C�� D��7���� �"�"�%D"7� �� � ���7�:�

Page 105: Pszichológiai eszközök

�W�

�C����7�:� %"��%����7�� ��� 7D 7� ��� ��� 2"��"����%��7� $ � 7� �� "� %"��%���� UW\3"�# �D�����:�"� %"��%�����B ���W\3%D"7�"� %"��%��"�� � �"�%DD� ���� � ���� �� %"��������2"��%��7 �����"��"7���� ����"�#���%��!:�������"��� ��%���� �� �N���"�%8����BB��� �"��$6��7����%7� � �� "� ��"�%8��"��� � �� ��%���� �� �N �� �B�� �����%�� ��"� 7 ���"�� ":� ���� "���"�%8���N�B8���������"8!���8 ��$ �"�����C���:� �7�"��:� ���� %"��%�D"7�������"�%8���77���#�7���"DD����":� ���� �D 7�"���"�%8��D"7:�"���78 7���"�%8D"7���� 7��%���"7� ��#��86�!����D���%�� � �� ��� $ �� � � �:� "� 5$�" %"��8%�D!�� "8!8!� 7 ���� �� ��� $ � 7� � �7 �:�� ��BDD�B��$ � 7�����"77"����7 ���� ��$ �� � ��"�"� �� ����C�B7DB���"��!��#C��� 7:� ����"���"�%8D"7������� � � �� ��:��"���������"�%8D!���%��"7"�:�"� %"��%��"�7"����"�� ���� :��"�����78� ����5$�" %"��8���:���� �� :� ���� ��%��:��"���B� ���%��"���� ��� �� ��"��%��8���V� � � 7��7�� "� "��"8��� V� %"��%����� � �C�B7D��� �� � �� ��� ��78 7� ���6��"� ����7� �� "��7�!�%�����"77"����5$�" %"��8������"�%8���� ���8"78!�7 ���� ���) �� ��������� �7�J�KQQM:��"�"��7��]�� �����]�� ��J�KQQM�� ��7����� �� �$C����

+�����������������"���������

��5$��"�����"�D"��������BDD�� �� ����# �8����%�%�����7������ %"��%��"�� �� ���������%DD�� %"��%��6�"�:��C���%��6�"�:�8 � �� �� ����"��"�����"�D"7��"�!�D�"��"���������"�"8 "�7"������ ��7��� �� �� � ������� � �� � � �� � �� ���7 �� ����� � �� "� �%���� �C������ �"�!��%����8%��:� ��"��"7� �����%�:� D"�%���"�� � ��� � "��7�6��� )"��"7�6�� � ��� "� ���C�����8��"�D"7��� 7�������%��%����C��3�� � ���B��8�� 7������

+�����#�� �!� "��������#� ��������#�������

�2"�����7 ����"%7����%���"�:�7 �� �������B�C����"��"������ "�C��� ��������� "�� � �� ���7"���!� ��� �� 8���!8���� � � ������ �6�"�%���� "��"� 6�"�7"�:� ���� �� "� � � � ���5�7���!�����7 �"������ � �����%�D!����C�7 ��# ��J&��7%������ �� �:��KKRT�]�� �����]�� �:��KQQM����B��78����8%�D"7��� 7� ����"�g��7�������� "g� � 8 �� ����%��"8"���� ��%�%������� "� 7�6�"��� ���%��� � ��7�� � V���7�� ���8%6�� "�,!# ��� :� "� �%7��� ����:�,��� � "7�!:� ��� "�,"�6����� � V� �%�� ����� � ����D"7� #���%�$"� ��� ������� � �� "� � 8 �� � ��� ;��� "��� � � �D 7�7"���7��"��"7�"�"�6�����"������ % ���"�!��B��8��:�"������ "�C��D 7�� 8���"��� � � ��"�!��"�"���8%��������� "����� � �D 7�# � ������� �$ � 7���78�"�"��� � � �:������8 ��"�� ���$��:�8 �7 ����� ���� ����� � ���� �:�D���7�%����"87�:����7"���7�7 7��C� ���� � �� D 77 � "� # ���� �� 7���C��� �#��"8%��� � �6�"�%���� "�� �6�"�$%�:� ���� ���� "�� !7"��"�� "� %"��%��B���� 6�%7� ��� �B��8���� �%7�� �"��� �� 7� ���� �6�"� "�!� ��� J) �� �� ������� �7:��KQQM���

� �� ������ ��� �C���� �� �����6�D ��� �C�B7D���� ��"��� ���� �C��� � � ��%��%��"� �����7�� �C���� ���� %"��%�%D"7��%��7"��"�":�"��%��8��� %"��%�D"7�����7��#�"�"��"�%�%:��"�������� � ���C��$�����%������� � �#���%�%������� � �D 7�"�7"���C�������D #���%���$%���- �# � 8$C�:� ����"�5$�" %"��8%���� ��BDD�B�� ���C������"�%8���� �� ��� �� �:�"� ��D �"�7"���C���� �7� 7�� 7� D ��7!8 "��"�:���78� "� �C��:���78� "� �� � � �� �� ��D ����� � �� �� ���� �B��8���� "�"������"�� ��:� "� �C��� �� � 8��� ������� 7 � ����� �B� ����D 7� �N�B8� ��� �� � �C� B� �"�!� �"�"���8%�� ��� "� �� �� � � �"�!� ������ �B��8��� ������� 7 ���� ��#���%�"�� ����� 7�������8�������� � ������ ���������"�) �������"� ������ ������������ �� � �$��������� ��� ����� �������������)H�!���������I�

Page 106: Pszichológiai eszközök

�W�

�.%���������� ��� "� �B��� ��7�D 7� "� 5$�" %"��8���� ��"�%8���"�� �"�����"�D"7�� � %"��# � �� �� ��"�V���"��"7�7 ��� �$ ��� ���V� ��%�%����"�����7 ��D �5$��� �C�D ��� ��%�%����� �$ �C� �� 7��� ���"����%������"�!8%��:��68"�������7 ��� �:�DN7�68"������ 7 �������B�� 7�"�B7D�"��6����� �#�7���"DD:���� ��D 7�"�� ��BDD���"�!8%������!���������"��B� �� ����

• O������ "���"�%8�6��"7���"7:���7��"����� ��7�����"�%8P���• O�5$� �� � ������"7�� ��"��"��"��87�:���78��� � �7 �:���78�# �7���7 �P��• O��B���B7B��� � � �����"� ���%��!���"�!���78����8%��"�77"����"�"�6�P��• O��������"������ "����"��� � ���"�����"�%�:� "� ��"���$%��"����� ��7���J"��� � � ��7 ��

7 � ��M��C�����P��• O&%����7 ������B���7���"���"�%8D"7:���78 7����"������ "�C��������# � ���P��

�������"�%8��%��"�"� �� 7�� �"�5$�" %"��8������"�%8�7 �����"7:���7��"����� ��7�����"�%8����C�B7D��� �� $!�� �%� "�!"�� "� �"�����"��� ���6��5�"� ����� S��%�%D"7:� "� %"��%�7"�� "� ��"�%8���N�B8��D 7�D �B��B���� � ��D 7:�"���$"���%�����D���%��B�� � ������D 7:��"�"��7��"�7 � �������# �� �� ������8�� �D 7��

� 5$�" %"��8���� ��"�%8D"7� ��� 7"���7� #�7���� "� %"��%���� �"�����"�� ��7���� :� 8 �"77"��O$!�%�"P�7 ���"�"7�%�$"�"���"�%8���N�B8���O$!�%�%�P��� �D 7�"���"�%8��D"7��%���� ���D� ���"7� ��7� �� �"7:� "� ��� #C�� �� 7� "� �%��"�����"�� �N�B8�������� '�� 7� ���8%6�� "��� � � �7 �� "� ���� ��7��� �C� �� �� �"�!� �"�����"�":� �"�"��7�� "� ����� "�C��� ��� "������ "�� � �� �BB���� �"�����"��� � ���7��"�� �"�"��"�"���� � ��7�� "� "����%7������"�%8��8 ����B� ��� ����"�"77"��� �# � ����N�B8����68"���"��"7������ ������5$:��"$%���:�"�5$� ��"�%8� �� ������ ��� ���D� �C����� � �� � ��7��� ���6��5�"� ��"�"���%�"� "� 5$�" %"��8������"�%8��� ������ �#�7���"DD�# �"8"�"��J]�� �����]�� �:��KQQM���5$���"�%8��"�$"���C�B7DB����"�%8��D!��$B77 �:����"7���"�%8��D!�:�" ���"�� �#�7���"DD�� � � ��6��"7"�������:���7��"�5$� ��"�%8D"7� J�� � �� � �:� �"��� %"��%���� � � �M�� ��� "� � � � �� � ��� ��7�C�� ��� 7�� ��%������:� ������ ��%�%���"�� � �#��"��"!:� �%�� �� ���� �B��8���� ��7� � 7� ������"�����"���� 78� �D 7���

�5$�" %"��8������"�%8����N�B8���7 ������ 7����7�$"�"����� ��7����C���� ���"�!��"�����"��������� "�C����7������N�B8������ ��7����C��7 ��7"�����78������ "�:������� 7� ���� ������� #��� �� �� � ��� #��8��"7�"� "� �"$%�� �� � �� �� ��� "� ����� "�� � �� �� �"�!�#���"���%��":� ����67��%��!�":� "� �B��8��� �!8$%�"� ��� "��":� ���� � 77��� �8��� �%7� �� ��2%�# ���:� ��78���� �C��7 �� #������� ��78��� � ��� #��8��"7�"� "��":� ���� "� �� � � �� ��� "� �%7�!:����� ��7��� �C����"�����"�"� ���B8$B7�5��:� ����"� �C��� ��%7��� ���� � �� ��� � � � ��� ���� ���� �� 7����+��������������������������� �� �� � � �� 7 � ��� � "� �� � �� �C� ����� �� � 8�8����� �C���� 7 � ����� �B� ���� � �"��"7:�#���"���"7:� "� �� � �� 7B� � 8���� �� ��C��� #���%�!8����� 5$� ��"�%8D"7� �C�B7DB�� �C�����B� ����D������%�!:�����C�B7DB��7 � ������"�"��"�"��"��� 78 �� ���C���%����!D%��7 � �7�� ��� ������ �C���� �B� ����� %��"�� 7 � ��:� �C�B7DB�� 7 � ����� �% "�%���"�� � ����:� "�� �������!�� ������7 � ���������7� 7�������� � � ����B�� "7���!8%�� �%7�"�B7�"�%D"7�����%����7 � ���������C��3�� � ���"�����"������D���"�#���%�"�� ������

Page 107: Pszichológiai eszközök

�WH

,����$�#�$������!����

�-"�$"�7�D"7� "� �� �� ���8 � �� �"� �D � �7 �� �� � ��� �B� ���� � "� ��8 � �� � ���6�!���"�%8D!���� � ��:��"������ ����� � � ��7 � ���C���7����B���7��%�� 7 ��� � �� �� ��77"�� �� 7�� :� ����"��"� �D � �� �"�"���87"��"�7 � ���C���������5"7��N������%���"�%�% ����� # ��������� :� �%���� 7 � ���� ���D���"� "�7���� "�!:� ��� ��"����� "� 7 � ��� �� � ������""8%�%�"������8��7 � ������68"������J.��� :��KKUM��� 7 � ���C������ �"$%���� # �C����� � ��� ������6�� ��7�$"� "� �C��� � �� �� �� ��:� %�� 7 ���$ �� ��D 7� � $�����=��"78!�%���� ��� D���7�%���� � ��� 7�5$�"7�":� �"�"��7�� "� 7 � ��� �� � �� ��� "����� ��7����C����BB�����"�����"����� ������7� ���� ����� 7� �"77"����8 ��D 7:� ����"��� � ���"$%����"�%8$%D"�����" �� ��� � �� 7����� � ����"�%8D"� ��� �����7 �����"�7 � ���7 ��"���� � � �%���� ��7� ����� #C��:���78�"��� � �:���78�� 8��� "�7 � ���C��� � ���7�$%D!������ � ����8"�%�!��7�� �"��B� �� ��� ���7���"��� ���#��� � �D �� 77�E���� � �� � �� �� ����"�� ��"�"�:� W3�� �� �� �� � �� D ��� �� 8�� � ����"�� �B77� DD:� ��7�� "�O������P��� ��"�"��"�"����"��� 78 �� ���8�� DD ������� � �� � �� ���� ��� %��"���"� "� 7 � ���C��� B� � �C���� �8 $�7�� .5����� D%7�"��"%�:�� S6%����"D56�:���� �� �������"7�"3�� � ���"�����"�D!���"�!����"�"8%��7 ���� � ������"�D ��� �� 8��D 7��-"���DD��C�����"���� �� �:� � �� ���C�����"� �D ��� ������������7����������� � ���"�����"�"�"����� ��7����C���� ���,"�"�:��%"8%�:�"��C����� ��7����� �6�"���%�"�"�7 � ���C������"�%8D"7����7 � �����7 ���� � ����� "����7 � ���C������"�%8�� ���7�$%D!��#�7���E�������"�%8�� �� � ����� �� 7:��"����BDD�7 � ����� � ���"73 �"���"�%8D"7��]���:��"����"73 ����� ��� �7� �"$%�� ���� ��7��� �� � ��� � �BDD#�� � ��"�%8D!�� �%��"!� �� � � �� ��C�� ��7 � ��� ������ S DD����7"���DD��C� �� �:���78���%���:��"�"��7���"���� �� �����7� ������ � ��"�%8� �6�"��"��%�"�� � � � "�%��"��"7� �8 $N:� %�� 7 ��:� 6��"7"����� #���"�"���� �� 7����� �� $%�!� 7 � ����� ��� ��� ���� �!8� ���� ��� :� ���%DD%� "� ���� ��7��� �C��� �� �"�!��"�����"���N�B8� ��� ��6�"��"��%���:��%���7���68%������7� ��"�7 � ���C������"�%8�!������ � 7 � ���C�����������%��!$"�� .%���������%��!� %�� "�� "� 7 � ���C������ %�� ��D 7�� ��� �� �� � 7� %"��%���� ��� ��� � ��7� ��� "� B�B�D #��"8%��"� ���C�� :� "� ��"�"����#���"�"��� "$�%�"� �����7 � ���C�����7���%��"�$"�"�B�B�D �#��"87�����%7���� � � ���2%����"��"$%�� �� � � �� ��� �C��� � 6�%7:� ��7� ��� "� OC� �� #�� �� ��78�!�"P� � ���8%�"��7���%��"���7"��"�7 � ���C����� � �� ��]"77"�:�"����"���6�����6���B� ������7���%��"�$%��7 ������5� �� � � �� D #��"8%�%�� ��� 7 � ������� � 7 � ���C���� ��� ����7��� "� 3� � ��BDD7��� 7 ����%�!�"���"7�3�"�"7�"���� ���7���:�"�� 78� � ��$6��"�%����$ � 7����"������%��!����������������%��!�� ��B77�����"�D ��� �����:�"�� ���D���������7 DD��� ���"����

0�1��������������!����

�� B�B�D #��"8!� �C���7 �� �%���� ���"7� ���D���%�"�� � ��� � �D 7�7�C�:� "� ��� �� "����� ��7��� �C���� 7 �� �"�%���7"��� � ����C���C�� ��� # ��������C�� ���%7� 7"��� ��78��� � ���#��8��"7��"�B�B�D #��"8!��C������ ��%����� � ��7 ��� ���� ����� ��

�B�B�D #��"8%��"��C��� � "��7�!"7�%�� 78 ��"� %"��%�:� ��� �� �"���"�%8��� ���:� "��"��"�����"�"���":�"��8�D ���%�6��":�"��� �����6�6��"������� ��7����C���7 ��"��C� ���� ����� ���"DD� �8�� %��� � 78 �� ��C�� � "� �� ���� ��� "� �� ��!8D ��� �%���%����"� �"�!�# ����C���� ���B�B�D #��"8%����"��"7� ��� � 7� �B���7��:�7�7��� ���� �8��"�# ����C���� ������%���� "���8"��"� �� �%"8!8��� "� ��� � �� 7� �C���� � 7 ���"�� B�B��������:� "����� ��7��� �C���� � �� � �� �B� � ��� ����� �"�!� #�� � �:� ��� "� "DD���� D��7��"�"7�%�:� ���� ���"7� � �$��� "� B�B�D #��"8%�� ��7����� - �� # � 8� �C7�� � �� "��!�� � �:� ���� "�B�B�D #��"8%��� � ��BDD�B�� # �C����� �� �� ��� � �� ��� �� �� � ��� �8��"�� ���� � ��� �

Page 108: Pszichológiai eszközök

�WU

B�B�D #��"8%�� ��"��"7� "�� 88����� �� 7�� �C8 �� �:� �"$8� "77"�� �68��%�6�� ��� ���:� �"��� ����"$%���� �� �� �� ����������"�""���"�!�� ��C8�����B� ����

� B�B�D #��"8!� ��"�%8��� �N�B8�� :� ��6�%7� ��� � � 7� �5�$6����"�� "� �� ��%�������D���%�� � ���8%�%7:� "��7�!�%� �%���� "� �7�"��:� ���� ��7��� ��"�%8��� �N�B8��� ���7D"7:� "� �"�"��#�� � �"�"�"��%��� "�"�� �6�"�����:� "� O���� 7 �� �%���� ���P� � 8 �� �"�"8%����$ � 7� ��"����D���"�� �# � ���� ���� ��D 7����"��� � � ��"�!�����7�6�%�D"7����

:����������

��DD 7� "� # $ �D 7� "� ��"�%8� ��� "� %"��%�� #67���!��"�:� "� ��"�%8�� � 78� �� �C� ����� ��#���"����67��� =�� ��7� ��C�� "� ��"�%8� # $��8���� �� �"�����"���� �� � ��� ���8�� � ��� 4C�B7�#��� �� �� #��8�����67�� "� %"��%�� ��"D����%�%�� ��� ��7������� � � "�%��!� ��7� ��� ��.�� ��B�N� �� �$ 8����C�� ��� "� ��"�%8�"���:� �C�B7B� 7� "� �� � � �� # $��8���� � 7"��� "�%��"��D��!� $ � 7�����C�� ��"��� ���� � � 7� #���"����67�� "� �� ��%���� �C����� �N� ��"�%8#���%�����D���%��"������(������������2�+0027� ���� #��#�� ��� ��� 7�� �� �� � 7� "�"�6�!� B7��7� �� �B� ���� :� "� # �7���� �� ������ �#�7���"DD�# $� �����"�����"�":�"� ��D 7�"��%��5���"�"��������BB���8 7���%��:� ����� ������"$%��� ���� ���8 7���%�%�������0+�26�]������������ �����"�����"����"���C�������%����� ��!��"� �����:�"� ��7 ����78 7��"�$"�"��BDD� ���"�"���� 7��C����� ���� ������������2�>2�+0�-20/� .-=>, .!�� %"��%���� ��%�"��%�%7"���78����"����2�+0027/� .-=>, .!�� %"��%���78����"�����<2�+0027�0-+?/�/-20+�� %"��%���"��!��%�"����.4/+�/�24/5���%��"����77����%�%���C�B7DB���B � �D 7�"$�!�#���"�"�"���H�40H1H0� �17�6�!�1C0�7� � �C��3�� �� �� �7� �"���!�D"7� ��78���� #��� #��� �� "� �%�������%7�%�"��"��$�>���0/� 0-=�,0� � �C���� �� �� �7 � ����� ���%�"�7"�� �"$%���� � ���7���� %��"��� � "�%������$ �� � � ���� ����0+�26/� ���-4/!�,0.!� � ��"�%8� ���%��� �B� ��� # $��8���� �"�"�"�:� "� �� �D 7� "� ��"�%8����6��5�%$%D"7:�# �"8"�"�D"7����"���"�%8�"����� � � �D 7���7� � ���%���%����$ � 77 ��� ���$,!��2�/0�40+�26� �������� 7 �%��!:��C��������� �� � �����7 �� ��C�����D�4/2�/0�0�;!0�7��-@�40+�26�2�78 7����"7���"�%8���6��5�":�"� ��� �����"�76�� %������"�%8�!�����

���� ��������

�7��76���:����J�KKHM�+��������� ��������������� ����'7E�2��.� ���7�:�Z��& ��"7�J�8��ME�

��"� � 7���7�86�����+6��#��8��� ��:��-�0���UL3�RH��7��76���:����J�KQLM�3�� ����##������1����-+� ������ �����## ������ D����+ 7 �"���7:�

�W:��W3����

���7��7:� ,�:� .��� :� ����:� -�� 73,� ���":� .�:� �� 8������7:� &�)�:� )�#�6�:� +�1�� J�WWUM�,�� ����"� ���(������4�"8!:�&68"� ����

Page 109: Pszichológiai eszközök

�WL

&"6���78:�9�� J�KQKM�A��� �����#����� �� ������� '7E�Z��9"��7� J�8�ME�< ��8�8 � ���� 7����8"��"78��������I������ ��3&"��:�."7���"7�������

& ����:����J�KKWM�7� ������������ �����'7E������� "�:����&�"8D6���J�8��ME�� ����� �������#��"���"� ��+6��#��8��� ����)�78�7��

& 7�"��7�:� 0�� J�WW�M� =�#� ��� ������ ����� 1���� ��# �� 1 �� ���� � �� ��� ������������'7E�1���"��D�:�+��4 �7"7�J�8��ME�& �I 7���� ���"78� �� ����" � �:�)�78�7���H�3�LL��

&��7%��+�:�� �� �����J�KKHM�+����������������,""�����.�7� ���"����%7���&68"� ����&�� �:����J�WW�M�/����������� �����]�����":�&68"� ����&� �::�.�J�KK�M�4�� ��������� ���� #��2�+�"I�,����:�-�0��<"�� �:�&�:�2�+��8����:�2��J�KQQM�2������� ���� ��� ��������+"�87 ���� ����-�0��<�"��:� 2�<�J�KKUM� 3�� ��������� ��������� �� � ��� ���� � ����� �������� '7E� ,�� ���7��7�

J�8�ME��,"78D�����#�0�67��"86����� �����6�� 86�"���7��1����&����7� "�����Q3��Q��

<���� 7��� %���:�2��J�KKRM�/��1�+��������#�� ����"� ������"8���"��4�"8!:�&68"� ����96�"��:���:�2��� �:�&��J�KQUM�8��� �������� ��������#������,"�� ��"78�1�I:�-�0������ �7:�-�:�&�� ��:�9�:�&"8I�7:�)�J�KRQM�8�8������������� ������ �� ���+� �1�

����������� ���'7E����Z"�� �J�8�ME�-���"��#"�����#67����7�7���+6��#��8:�-0�����3�H���

������7:����,��J�KK�M�+ ����F����������!�������+�78��"��4�"8!:�&68"� ����������7:����,��J�WW�M�;�����������������������(������4�"8!:�&68"� �������8��:�,��J�KKLM�+��������������#��������� � � �."��4�"8!:�&68"� ������ �"7:�9��1��J�KKHM�=������� ��!� �����7��6�":�&68"� ����+�"� �:�Z�� J�KKWM�5��� �� � � � � +������� 4������ �� ��� ������ ��- 2�� ���� �?���

;������� '7E� ��� .��"��:� -�� .���� :� -�� .� I"�� J�8��ME� .6D$ ���� � I ��3D �7�E� 7��78�������7"���� ��� ���� ��� ��"��7��� ��:�(S#��8��

+��8�7:����J�KKWM�+����� �����������������������+�78��"��4�"8!:�&68"� ����,"� �:���� J�WW�M�+����������� ����� �� '7E�,���%� 3."D!�4��J. ���ME�<�"�%8���� ��!��"�'��

��4��&�4���������"D"��K3�Q��

,""7:�<�:� � �#�"7:�9�� J�KKKM�,� � ����� �� ������������ '7E� ���<"���8�:� ��� . "� �� J�8��ME�,"78D�����#���"� � 7���+6��#��8��� ��:�-�0����L3�UH��

, � ��7���7:� ��:� &"�� �:� ��� J�KQQM� 7� �� #��������� ��� � ���#�� ������#������ '7E� ���, � ��7���7:� 1�� ) �7 �:� 2�� � ���6�� �� J�8��ME� < ��8� 8 � ���� 7�� �7� ��# 3��"7�� ��� ���� �����D"6�:�,����8"� :��3�W��

,���%� 3."D!� 4�� J�KQLM� T����"����� �������) $����"���) $������������ (��"�%��� 46�"�!�'7�� �:�&68"� ����

,���%� 3."D!�4��J�WWHY"M�+�����������$��#������������]�����":�LK:���:�QK3KR��,���%� 3."D!�4��J�WWHYDM�M������ �������-��$������������������������#������������

��D ��%��:���H���K3HL���68�:� ,�:� �"���7���7:� 9�� J�WW�M� B �������� �� ��� � �� ���1��� � ���#��� �� � �� ���

��� D������&����� ���6�7"���#�<����7�����:�H�:���3HW��

4 �"7:�1�� J�KQ�M�2�� ����� �� ���- ,��������� #������ � ����� ������#������,"��"�8�@7�� �������� ����<"�D��8� ��

4���!��� ��� J�KQRM� + ������ ���� ���������� ����� ��� ��� ���������� '7E� ��%�D���� 2�:�&�����7��) 78�"��2��J. ���ME�<�"�%8� ����������B7�� ���'���&68"� �����W�3�����

4� 7�� :�,�:�2�<6���� :�2�:� )"���7:�9�� J�WW�M�=������� � ��� � �� ��� �������(S#��8�@7�� �������� ��:�(S#��8��

Page 110: Pszichológiai eszközök

�WR

4�����&��J�KQRM�8���� ���)������������������"7�B7����"8!:�&68"� ����46��7���:�)�:�2"�� "��:�.�:�.� ��:�4��J�KKRM�9������� �� ��� �� ��� � ���� ���������(��

'7E����+�6� �:�)��46��7����J�8��ME��"� 7��7��"78�� ��8� 7e��7� �7"��"���7��#��"�6 ������Z�� ��"78�.�7�:�-�0����3U���

)"���##�:� ��� J�WW�M� A��� �� �� �� �� ������#���� ������- 2���� �� 1 �� ��� �������� ��� ��������#����63/B.��������"�����1 �"���7�:�U���WL3��H��

) ��� :� )�:� ���� �7:�-�� J�KQQM�7��� � ���<���� ���� ��������� � ������ �� �� � ���� '7E�-������ �7:� .�� .� � ��7� �:�Z��9��8 7� J�8��ME�<��7���� 3D "����� � �"���I�� � #"���� ���&�677 �Y2" �:�-�0���U�3��Q���

) ��7��7:�9��J�KRQM�2������������V�� �����47��#:�-�0��)�78� �:� ��� J�WW�M�/����� �� �� ��������� �� � ��� ����� ���� ��� ���� ���� #������ �

������� ��������"�����1 �"���7�:�UW���K3����

2"���D�:� ��:� 2"���7:� ��� J�KQ�M� 3�� �� ��� �� � ��� �����(� � ��� �� ��- ,�������� �� ������ ����'7E����26�� 7�J�8�ME�,"78D�����#�� ��8����� �������Z�� �:�-�0��

2 ���7 �:� Z�� J�KRQM� 2�� �����#���� ��� �� � ���� ��� ��� �� �� ����� �� ���#��������� � ���#���#��� ���� '7E�����"���7�:�&��2�<�"8��J�8��ME�2"���"� �"78��"���"��� �"����&�677 �Y2" �:�-�0���U3QQ��

26� ��:�.��J�KR�M�7����� ��#��������������� �����������& "����"���6D���-�0��26��� �7:�&��J�KQLM�,��������� �����."� ��6D���"���7���& � ����,������2� ��:�9��J�KK�M�2��#���� ����##�������,"�� �Y<����7�:�-�0��-"�� �:���J���%��7���C�M�2$��������#��������7��6�":�&68"� ����-�� �:� .�� +�� J�KKQM� B�����# �� � ������ ���� ���� � � ���� �������� ��� ���- 2�# � ��

���� ������6�7"��#���8�"7� � 7���#�<�67� ��7�:��W:�R�3RR��

(���7:� 9�� ,�� J�KQKM� 7 ����#��( 8���� � /�� �� 3������ 9444� /�� �� ���������� ��� �������� ��� '7E� 9�� (���7:� <�� 16�� �:� 9�� .�� 7�� � J�8��ME� <���6��� S� 2�8 �E�.��� �"����"�� ��� 7��"78��� "�� 7���#�#"���� ���,"I��� ��� ����-�0��R3UW��

."��"��,��J�KKKM�M��� �!���!��������� �� ��� "��2"��"������ ��!��"��. �� :��:���R3��H��

."���:�]��J�KKKM�+��������������������� ���������<��7��8 7��":�&68"� ����

.��77 �:� -�:� .��77 ��:� -�� J�KKUM� /�� �� � � ��� � ��� ������ ���� '7E� ,�� ���7��7� J�8�ME�,"78D�����#���67��"86���� �����6�� 86�"���7��1��:�&����7� "����R�3��KW��

.6� �:�9��J�KKLM��+� ��#��)� ���#����##����������� ��������#������'7E�9��&��I7:�)��&������J�8��ME�<"��� ��� ��� �"78�8 � ���� 7������� �3&"��:�."7���"7�������KR3�L���

.��� :�<��J�KKUM�T�$�������"������������������"���4�"8!��&68"� ����

.�� ��� '�� J�KKU. '��2��8 � + �������� ��������� �� ������" ��2 �5$6�%��<�"�%8� �%��%��'7�� �:�������

� � ���&��J�WWWM�M�� �$�����������"�4��4��8"�4�"8!:�4 ��� ������6��3< "�� �:� .�� ��:� <"��� 7� 7:� )�� J�KKKM� 2�� ���� � � �� � ��� ���� �� � ��� �� �����

������ ��� � � �������� '7E� ��� , ��:� ��� &�"7� "�83�� �8� J�8��ME� .���"�� <��7����7� "78���7����"8 ������ ������K3�HU��

]"$8"����:�4!�"����J�WWUM�:����������������(������4�"8!:�&68"� ����]�� �:� ��:� ]�� �� �:� ���� J�KQQM� 0�� ����� � �� ��1 � ��� 2����#��� � �������� 1 �� ���#

�� � ���&�677 �Y2" �:�-�0�����

Page 111: Pszichológiai eszközök

�WQ

G����� ���</-�<+-20+/���

�# $ ���%�"�"��]))=.(..=+��.��+�.�.�+�� ]"��%����%������ ���� �������� ]"��%����%������ ���� �������� 4��7�������8 �� ��"��"��%����%�� "�%�%7"��� ��%�%�"�� 46�"�%����"��"��%����� ��������"�����"�%7"�����%$%D"7�,�=1,�)0����4��.�]))=.(..=+�� ] �� ��� �:�D � ���� �:�� 7� 8�������"��%����%��� �7���"�����%��%�������"��"��%��� ��"��%�������D!�6����� � � �"������ ��� ���8%�%D"7�]))=.(.�2�+4A�9�.'�2*9(4�� ��"��%����� ��C8��:���7����� 7�%��!�����"�� =��"�%7���� ��C8�������"����%������"��%����� ��C8���� ��"��%����� ��C8������8��� ������%�"�"���?..���(+))=.�4@)<.�(+)24�,']�4(�=.(4�����.1-.0�!��6�0�!��

��� 2��� 7�#"�������7�� � ��C��# $� ������ "�%�%��"��"��%��"�� ���� ������� G���� ,���"7��6�"�$"�D �"��"��%����%�����"� ��������"�����"�%��"����7�������8 ��G���� 2��� 7��!8� ��"7��7 ���� �� ���"�%���67��"��"��%����%����� ��������"�����"�%��

����%�!��6�"�%�������%7G�H�� � �"��%����%�� � ��� "�� ��6�"�� $%��"7"�� � ��7�%DD� � � � �� "� "�%� �� � �� ��

JD � ����� �:� "�%��"�M��"�!�� ��C8��D 7G�U�� 2��� 7��"��%����� ��C8�����!8��"���C�B7�� �C7�� �G�

Page 112: Pszichológiai eszközök

�WK

����������������������-"�$"�7�D"7� ��� � �BDD� �6�"�%�� #���"������ "� �"��%����%�� ��� "� ������� �"�����"�%7"��# ��%�%�%�"����DD 7�"�# $ �D 7� ���B��"��"��%����%������ ���� ������:��"$8�"��"��%����%������ ���� ������� �"�����"�%�� � ��7�$C�� %�:� �� �B� �� 7� D �6�"�$6�� "� �"��%����%�� ��� ��������"�����"�%7"�� ���7����� ��8 ��$���� ]�� �C�� �B��8 7� �!�67�� "� � �C� �� � ���"����DD��6�"�%�"��!������6�"�%����!8� � ��������'���!����!��������������������� �"��%����%�� ��� � ���� ������� �"�����"�%�"� "� ������%�� ��� "� ��!��6�%�� ��"����"�D"7��"�"��"� "�!� $ � 7��� �� ���%��# ��"�#��� �� ����7 � ��B��� �#��� ��� � � "��7�!"7�"��"��"����%��� �"�"��"�"���� ��� �%���%���"7"�� "� �"��%����%�� � � ��� � "� �!� %D"7� � ���D � � �� ��!��6�%�%D"7:� ��� �� � "�%�%�"��$%�� "�� "� ��7��:� ���� "� D � � �� �"��%�����C����� � �7 �� #��� � �D � ��� � :� �"�"��7�� �� �7� ��%�%�"� "� � ���D � �%$%�6� "�� "������"DD� # ���C��� � J����:� � �$ � 7��� "�"��M�� �" �� J�WW�M� "� �B ��5��� �68��%7���� � 8��7� ��� %�� ��7�� � ��7��7� �� � ��:� ���� ��� � ���� � �� 8�� � ����� "� �"��%����D %����!8%��"����6��"75����%�� �� 7 ����8 7�:���7���%�� �������"�"�"��%������%����"�J����"�8� %7�%��"M:� �� 7�"�D � ���"��%����%�"�D��7������"7�D #���%���$"�"��������D "�"���%��J���8%6��"��N��� �M���� 7 � �����

,"7��5���767��� ���"�7D"7:� ����"������ �C� ���"�����"�"��� 7�B�� � ��������%D"7���� ��� �6�"�%���� "�"�$%7� 4� 7��� ��� �67�"�%��"� J�WW�M� B�� %�������%�� "� �"��%�� ��� � ���� ��������"�����"�%D"7�# ���� � �� 7�� � � ��$%��!���7� �������%$%�:�"� �� � ��"��6�"�%��� � 8��7� ��# �8����%�%7%���%���%�D"�� ���� 77C7���� � 7���� %������7� �7 ���%���"7"��"�� 7 ���"�� "8����%���:� "� 7 ��:� #"$�:� �� ����D ��� $ �� �����+�78��$67�� ���8%6�� "��":� ���� "��8��� �D � �� %��"�%D"7� �"��%���"DD"�:� ����7�� "� D���!��"�� "8����%���D!�� ��#���!�"�� �BDD� �������� ���D���%�"�� �C8 7 ��� ���� �� 7� ���C�� "���"� � ���� ��7� ��� �B77� 7� "��"� "��B� �� � ���� � $6� "�67�:� ���� "� �"��%���� �D � �� D � � � DD ��� 2 �D� "�!� � 8��7� � �� %��"�����$6� "�67�:� "�����%�����7�"� %������7� ���� ���7�$%D!����7����7�%DD� �����7T����8%6��"�LU��� �7����8�� DD ��"8"�"��"�"�$%7��%����8 �C�:� ����"��:�"�����%�%�"�"��"��%��7"��� $ � 7������� ��D��:��"�!D"7� # � "77��� �8��� �B�� 7 ���!� %D"7:���7��"�7 ���"��%�����8�� ��J�" �:��WW�M��.�7��7�#�7���� %������7� ��"������3B��7!��"����%�6�E�"��"��%����%�� ��"����DD� "� "�"���7�"DD� �����3B��7!��"�� ��%�6��"�� � 78 �� ��� �BB��:�����7��"� �����"����� ���������"� $B� 8 � �� � � �D #���%���$"�"� ������ �����"� ���7�D �� ��� ������C���� ��%�%������'���!����!��������������������4� 7��� ��� �67�"�%��"�� J�WW�M� ���� ��� ��8 ��$C�D 7� R� ���"7� #"������ ��7"�� � :� "� �� � 7�� � ��C��"��"��%����%����# $� ��� "�%�%��"�� ���� ������� E�

��� + 7 ���"�����D���!��"��#"����������"��%��"�� � ������%��%�"��%��7�J�"�����"�"�7����"��%��� �BB����D��� �%��"!� �%�� �� # � 7��%$%7M� � � ��C�� #��� "�$"� "� � 7 ���"��"�"�5� � 7�%���� D � ���� �� %�B�B������7 �� ����%"�%�� J���� "� 8 �� ���!�"� �"�!� "$�"���M��������� "�%�"�� ������7��"%��"�:� ����"��"��%����"7�%��� � ����C�����%7�� ���D���"�!��7N:� ����8� %7��"7"�:�"��� �����"����%D��!� ���#���"��"7"�:����������%���"DD��B�C���7� ��"8���"��"��"�"�� ������ �� # $��8��� ��,"��"8���D"7�6��"7"�����"��"��%����%��"�� ���� � ��� � ���!� �� 7�8������:� �� 7����8%6��"���"����� �%���"��D � � �:�"���� ���D��B�C���7� ���BB���7 ����7���� ��"�# �7�������:�"�

Page 113: Pszichológiai eszközök

��W

�"��%�� � �������� �� "� # 77�"�"8%�:� "� �%��"�����"�� ��"�"���%�"� ��� "� � 7 ���"�� ���� ��%�B�B������7 �� � $������������� � ��� �7 ��� ��C8 7��D � ����C�� ���

��� � $��8���� #"������� � ���"�� �� � ������ �"�"��"�"���� ��7� � �� "�%��"�� � �7 �� "�����DD�� �� ���� ��"D����%��":� ��� �� � "� � ���� ������� �� ]"��%���� D %��������%�6�D!����#���!�"��"��C���������%��"DD"��� �7 ��"��":� ����"��� � ���� �����C����� � �� �#��� � �� ��� �� 7 ���,"�"��C��� ��"��"��%��� �����"��� �� ���D�7 ���� �� ���"�!�� ��C8��D 7:� "����� ���� �7�%DD� ��� � �� � �7 �� �� ���� �� "� �� � �C�� # ���#��86�7�����"��%���������� 78D���"8!8!"7�"��C�����BDD��8������ 7 ���%��#��8�� "�7"��"���"�%8�":� ��� �� � ���D���%�� � � 7� � ���D�� �"�!��7N:� ���� "� �%�%��� �%�"��$%�:� "�����78� "� �� � � �� �����%���� �� ���� # $��8��� � �C���� �� �B�7� �� ��"�"�6�%�%��� ����� ����2�� ��"��"��%���������� 78�"�"��� ��:�"�8���:�"�DN7B��:�"� %"��%�� ������� S6%���� �"�����"���� � �C������ �%���"�$":� ���� "� � �8C�����5� �� � � �� ��� 7"���DD��"�!��7N���� �� � �7 �� ��8 �� �� "� ��� 7� $ �� �N� ����%"���� �"�"��"�"����!���@��"7"����� "� �������� �� �"��� �5�� � � �� �"��%���� 7� � �� J���8%6�� "� &�D��"� �!�� ��7��� ��� �� �� M� "� �� � � �:� ��� �� � "� %"��%��� �5����� DC7� ���� :� #���"��D%7�"��"%�% ��� � �7 �:�"���7B� ���"��� �������C��� 7���������%"�%���

��� .�� ��3� ���� � ��7� ������B�C���7� �����"��%��"���78 77"����� ���� �� ���7"���!�8B7��� � 7� � � ��C�� ��B�� 7� ��� "� 7 �"���� �� � � ��7� �� ��� ��� ��3� �����B�C���7� �� ��#��86�%�%7"�� �"�!��7N������ "� # �7���� �D �� �� ��D 7�� '�� 7� 8B7����� �����8%6��"� %"��%��7����C����"�����"��� �C��� :�"�8� %7�%���"����%D��!� � ��� ����� :�"��67�%�"�����"���"�%88"���B��B����8���������7 ��� � "�%��%�"����"��%�� ��� ��� ��� "� � �#�7����"DD� 8B7��� �� � � �"�"�%�:� "��� "� # � �� � �� ��� ��3� ���� �� � �� ���C�BDB�����:� ��� %��"�� 7"���DD� � ���� $!�3��� �� ��� �� ���� ��"D����%��� � 8��7� ���� ��� �D 7�"� ������7�D"7� ���� ����������� ���"��%���7� � ������ ��� 7 �"���"7� D #���%��� "�$%�� "� � ���� ������ �:� ���8%6�� "%��"�:� ���� "� �5����"7���"������� �"��%��� � ��� 7����� "� ��"�%8�:� �"��� �67�" ���� �B� � ����� �� � "7�"���%�% ��� � ���

H�� � � ���� D � �������7�� ��� ������ � ��!7��6�� #%$8"���:� "� � �� � �� 7� � ���� �C7 � �:� "��� � ������ ��� ����D 7� �"�!� ����%������%�:� "� #���"������%�:� ��� �� ��C��� "��%����!�� �"�!� #C����:� �C�B7B� 7� "� �8�� �� � ��D 7:� ��"��"7� "� � �$ � 7��� DD���� ��������"��%��"� ������� :���� �� �"� �������"�"�"��%��"�� ���������� "�%�%7�� � ��C����B�� 7� ��� ��"���� ��3#���%��:��"�"��7��"��"��%��������7�����"����%��%��"��� ��� ��� ��C8 7��"� �� �� ���

U�� � ��� ��3� ���� �� � � ��7� �� ���7����� ������� ��� �� 2�� �� "� �"��%�� ������� ����� � 7�����%���� ��"8:����"7����7�������� �� ����� � ���7������N�B8��:�"� ���� �����"� � ��7� �� ������ � DD� ��� "� �7� � 7�� � � ���D�� # 7� � ��� ������� ������� ���� �� ��� � ���7�$%D!�� %���� #�7���� � �C� � �� � ��� �� � �7�E� "�M� ]"��%�� ���B7����� ����� � �"��%�� "� ���7�� � �$ �����7����:� ��� ���� ����:� �C����� �$ � 7�����:��%����"���"�!��"�����"����!�:�"7�"���$"�"��!��#C�� �� 7�B7����� �����"�"������7%�:�����"� � ����� "� �� �� �"�����"���� � �� ��� � �� �"$%�� D��8���%�%�"� 7�� � � ���D��# 7� � ����7���� ���� �����"��%��"�� ���� 7����C�� ���#!�6�����7%�:����"�� ���� ���8 7���%�� ��B� � ��� ��� �� � �� �� "� ���7D � ��� "� �"��%��� �BB����D :� �"�"��7�� 77 �� �BB�� "����%7�"�D"�� D�M� ]"��%�:� ���%�7� �� ��� "� ��7������ ���� �� � 7�6�"����"��%���� "����%7����� ��7��'�� 7� ���� ���� � "��7�"����J� � ��:���78����8!:� "�"��"�:���78 7 ���$ � 7�����������78 7�68!M:�"����%�"����"���%��":����� ����7 ���B���7 �� "� �� "�"�"�%7� ���C��� �DD��� �B� �� ��:� ���� "� ���� �D �� '�� 7 ���%8���"� 5��� ���:� ���� D #���%��"�� D��� �"$%�� �� ��� :� �� 7� �B� �� 7��"�����"�D"7��"7���78 7� ��%7���%�� #���%�%�"����"� ��:� ����'�� 7�� ���� �8�D 7����"��"�"��!8$%7�� ��%�"���$"�"���%�"�:�"�%��"� �� ��� ��%����"�%�%�"�:�"�%��"%��"�:� ���� � ����� "� "��"��"��8%��� ��� "� � ���� �� 7B� � 8���:� ��B�� 7��� "�� "� 7���%��:�

Page 114: Pszichológiai eszközök

���

���� ��78 7%��7� ��7�����%�7�� "�"�$6�� "� �� � �:� ��B�� 7��� "� ����7�%��:� "� � 8��7� �� ��"���� "��!8%��:� "� � ��7�� � 7���� ������:� "� ������D ����:� �"�"��7��� ��B77����� "� ��7�����%� "�"��"7� �� � � ��7� � � �"�!� "8"��%��!��� ��M� ]"��%�� ���� 7� 8����-"�$"�7�D"7� "� #%$8"����"� ��� � 7� 8��� � %��"�%D"7� 5��� � ��7� 7 �:���7��"��7 �� 7�7�� 7� � ���� ���$":� ��� �� :� "��� ���D��� ��� � �"�%:� ��� "���� ��� 7� ������78 7%��7� �� � ��� � �C�7��� �� "� �%%��%�� # �7"���� "�$"� "� � 7� 8����� � �"��%�����"7��%���� �� � �D 7� "�� "� %��%���7���� ������ ���:� ���� "� � 7� 8��� �C���� ��� � $%�!$"� "� �� �7 �:� "�7��� � �:� ��� �� � ��� ���$"� �"7T� � "� �%�%��!8� � 8���� ��B77�����"�� 7� 8�� �� ���� �����������7������������ ���7 ��� ���� � � 7��"77"��7 �"���� "�%�5��"��%����� �$ � 7�� ������ � � � �� ��78����8%�:� "� �"D%�����!�� �"�!� �5����� #C������:� "� � ��������� �� 8�����7 �� ��� "6��7!��%$%7"�� #��� �� 7� ���C�� "��%�":� "� �5����� DN7�68"�:� "� ������ � ������B77� 7�D ��� �� ���D��7�����"��%����7� � �D ��

L�� ���#���%�������"��%��������� "7��5���� �� ��"�� ��C8����� ����� ��#���%����":����� ���8%6�� "� ������� :� "� �����%����%��":� �%��"�� �%�"��":� �"��� "� "���6���"�� ��� 7���� �� �� "�M� .����3B��7!��"�� ��%�6��� ,"D%�� "� �"��%����%�� ��"��"7�#��8�����"7� "�%7���� "� �����"�� ��� ������ �� ��� "� $B� 8 � �� �:� "� �"��%���� ��B� � �8���3����8%6��"��� 7�� ��� � ����:�"�8��� "�7%�"�����"� � � "��7�!:�"������%D!���"�!����"�"8%�� �������7B� ����"�"�"��%���7�%��� �C����7 ���%���"�%�"�%��"�� 3� "� �"76�%��� ��� "� �"��"�� ��� 7 � ��� � ������ � �"��%�� "7��5���� # �� �� "�� ���������# $� ������ :�"�# � �������%��"�%��":�"��%��"�������� �� ���:�"� �� ����78�"��67�%D"7� �"�!� ��� � ����� ������� 7B� ����� D�M� �%��"�� �%�"��� ��� "� � ���� �:�"����"����"7������� �7 ��"��"��%�����BB������� ��D 7:�7"���DD� ����� ������ 7 ������%���"�!� �%��"�� �"�����"���"�:� "��� "� ���7� "� �%��"8"���� �7� ��%��!$%�� � ����� �����B�� 7��� "� ��8 � 7 8����� � �"��%���� ��C� � �� "� �BB�� �D ��� �"�"��"�"���:� "��BB�� �������BB������� �� �� ���:�"� �����7��7�B�� �"�"��"���"���

R�� 2 ��C8���� � # 7� � ��7 �� ������ �B���7�� �� � ��7� �N�B8��D � ���7 �� "� �� ��� ��%����"�%�%�":� ��� �� � "� ��� ��� ��B�� 7����� � ��%7�6�!�� ��C8���� ���"����%�����"��%���BDD7��� �"�"��������D���"� ���8%��:��"$8:� ���"8������7��7��5�:�"����D���"�'�� 77 �� �B���7�� %�"8%�%�� �%���"�$"� J���� � � DD 7� �8�� "� # $ �� � ��C8��� ��#���"���!� �����M�� � �"��%���� � ��C8��� � ���� ������ �� 7 �"���"7� D #���%���!���7� �$ ��7��� �� � ��� ���� 7�� "�� "� $ � 7��� �:� ���� "� �"��%����� �7����%76�%������"��"7��5�����%��� �# 87 ��� 7�%����D � ���� � ��J�������8%6��"��5����"��"7������ ������6%���� �� � � 8 � �� �# 8 ���� "� ��7�� � �� "�"��M:� ���� �� �� � %��"�� "� �"��"��D "�"���%������"�"8 ��%��� ������7�5$�%����

�����$� �����)���������������� ���$������������� �"��%�� � ���� ������ �� D #���%���!� #"����"�� �BB��� ���� ��C�� "� � ��7� �� ���7������������ ������"�B7����� ���:�"���7���������� ����"�� 7� 8������ �� ���7 ����7"���%�"�D"7���"�%DD�"�D"7�"��"��%����%�� "�%�%7"��%�#��!����7�����"�"�5�� ��B ���������%���"�$6��96������.���"7�J�KKUM� ���� �7 ��D �6�"�%�%7�� � ��C����

����7�����7����7��"��"��%���5���� ��7��:���7�� � 8 �� �7 ��V��"��� ���"��"��"�7"��V�"� ���7� �$ �� �������� S�� 78� ���:�"� ���� 7�%������8 ����7���N�B8���"� � ��7� ����� �� ���D 7:�� � "�%���"� 7� � � ��C�� "� ���6%��!�"� "8���� �%�"��� ����96��� ���.���"7�J�KKUM� # ���� � �� � � ��7�� "� �"��%���� ��3� 78� �� "� �� � � ��7� �� ��� �� ���� �!8$%7�� � ��C�� �� "�� "� ���67� 78� �� �%���%�"��":� ��� %��"�� "� � ���� ������� � ���� � � ������ � ���:� ���� "� �"��%�� �%�� ���� �"����!�� � ��7�� ��� "7��5����� � � � �� �B��� D � "�� ����������N�B8���D 7E�7 � ���"�"�� ��������6�7"��J������M:���78 7���"�%D"7�#���"�!�

Page 115: Pszichológiai eszközök

���

���%7"��J1�� 7D ������+"�"M:��"���� 7��%����"����N87 ��J1�� "� M��J@�"� "�67�� 7����C��"��"��%���� ���� �"����%�� # $��8���7 �� �"�"�3 ���� �� � ��E� (� �� ��� +�C78 �� J�KK�M� � ��7�� "��"��%�������� �� ������"7�"�"���7�%"�:�"� �� ��"���"7�� 78 7� ��"�!�����7�� "�%���� �:���� "� ��7 �� � �������� �� "� �� �� #�7���� ���8�� ��� ��� �� C��M����"��%���� ���"��C�B7#�� �������D 7�� ��� � "�%��!�"� ���7���78 77"����� ��D 7E�%�� "��"� �����D 7:�8 �� ��3�"�� ������ ������� �"�"�$%7�3� � "7�"��� "�!�� � �"7��%$5�����

96��� ��� .���"7� J�KKUM� � ��7�� "� �"��%����7�� ���"� ���� #�� #���"�"��7� � � ��C�� � �� "�%��"�� "� ������� E� ������� "� �������"�"�"��%��"� ��7"���!� �"��%��� ����%���� %��"�:��%������ "� ���"��"��"�� J������� ��� 7 �"���� ���5�!�M� ��� "� � ��7� �� ��� �� �� � %��"���� �������"�"�"��%�� �B� �� 7C�� D #���%���$"� "� ������ �:� ���� "� �%���� ���� � �C� ���B� � �� 7:� "� ��� ��� � "8���� #����!��%�� � "���!�� � � "�%��%�":� ��� �� � "� � ���� �37 6�����67��!��"��"�����"�� 78� � �%��"�����2��� ��������������������������������� �"��%���� ���"� ���� "�� ������� ������������������ � ������:� ���8%6�� � 78� � ��� �����%��:� ������ �� ��� 78 �:� "� ��## �7:� "� "��� ��:� "� �%D��!� � �� � ��������� � ������ �� �� ��!8� � � � DD� ��� �� �� ��� $%�����%���� ���� �� � ��7� 6��"7"����� "� �"��%�������"�� ��%���"� "�� "� ������ �� � ���� � ����"�"�"��%���7�%�"�� ����,"����8%6�� ��� %�����������6��$ �� ���"�� �������78����8%�%�:� � "7�"��� "�$"� ��������:���78�%7:� ������5��� ��#���� �D � � 87�:�� ���'�� 7�����%��%��� �������"�"�"��%��� � "�%��"��BDD ���BB��� "� � ���� ������� � �������:� "� D � ����D��� �"�!� # ���C���� �����"�%�%�� ��� ��������:��"�"��7��"��� ��"��"�������+6��������.� ���������� ������ �!��$����!����������

,�� �!��������!� ��S� "���46�"�%��� � 8��7� ��"�"�$%7�# ���� � ��:� ����"��"��%�������"�D��7���� � � �� �%$%�6�7"��"��� �� ���"�!� ��� 8 ����� ��'8 ��"������"���7���������� �J�"����:� ���� '�� 7� �"��� "� � ����� � 77��� � D��� D #���%��"�� "� � ��7� �� M:� "���7"��������D 7�D #���%���$"� ���7 �"�������6%��!����%�����"���� ����������������"�"�%�������7������ 7"���%�%�� 7B� � ��:���� �� "� ��� � ��7��� ��%����"� "�$"� "� � ��7� � �� �"��� "� � ��7��� ���� ��$ � 7�������- �"���"7��N�B8 ��6��"7"�����"���7���������5�!$":� "�#�7����8B7���� � ��7�"�� �����7 ������5��:� ������%7��� "�7%�"� �� � �T����8%6��"������� �:� ����"��"��%���� ����"���'�� 7� ����%�"�"�"�$%7:����7 ��"��"$%�� � "�%��%�%D!��� ����� � � 87� ����"��%������%��� � "�%���"����5�!�7"�� ����%����#�7����� �C� � �"��7�������"�B7����� ������ ���7� �%��"�"7� $ �� ��� "�"�$%7� ����� � ��� B7�"�%�:� ��� "� �"��%�� � � "�%��!� � ��"DD"7:� ���� �$ �� �����BC��� ���� ��� ��7���#�7���7"���� ���� � � 7� 77 ������ �7 ��"� ������ �� B7����� ����� ��� ����:� ��� �� � "� B7����� ����� ���D��!� #���%��� � ���5�!�� "��"8��� � �C� � � "� �������6�3� ������6��� � �"��%���� �"7��%���� %��"�%D"7� ��� � "� $!�$B��D � � � ��� �� �� ��������� 2�78"�7%��"�� 7 �� ��78 7��� � ���� �������6��� "� �"��%�D!�:� �� 7� ���8%6�� "� &�D��%D"7� �"�%� "�!"�� ���"7� �B���7 � �:� "� �� �� "�%�� 8 � ���7��6���7�:��"���DC7� ����C���� ���7 ���"�!�������%��"�����%���7�� ��� ��� �� �� ��"� ���7��%�%�"�J����.�8��"����+�����"��B���7 � M��

�+� ��������� ������������� 2�7�� �%�� ���%DD"7� ��� �%��6�:� "� � ��7� �� ��� �� �� �� � "�%��"� "� �� �� � "8���� �%�"���� /��� �N7��:� ���� "� �"��%�� �C�B7B����� 7� "��"��"��"��":� ���� "� ��� � �� � � ��� ���� ��� �%�"DD:� %�#��!� ��7� S�6��� D��������7� "� ����� ��

Page 116: Pszichológiai eszközök

���

� ��%�"���%�%�"�� � 7 �"���� � ��7� �� %��"�� 5$� ��� �� �� 7� � �7 �:� "���� ��B77����� "����D���%�"���"�!�� ��C8���:� ��#���%���$ � 7��"����"��%� ��"�� ��C8������%7:���� �� �� �����"� "��"��"��8%���� � � ��7� �� ��� �� ���7� D �C�� %���� ���6��5�%�� �C�B7�� �C7�� �:�� �� �:� ������"7� � �#��"��"�":� "� �B� �� ��E� ��� 7"���DD� � ��� ��� � �� �"��67�:� "� � ��7� �� 7 �� ��� �� 7C�� �B���77 �:� �"�"��7�� "� � ��7� �� � ���� �� 7B� � 8��C7� ������%�$%�����M��� �!��������������������-������������������� �����������#����������

M��� �!���������������������.%�����6�"�%��D��7���$":� ����"���78����8%�� "�%��"��� ��"� #���"�� �"�"��"�"����":� ���8%6�� "� #%$8"����������� ��B�� 7� ��� "� ��"��7%��!:� "� 7�6��"�!�B7�B���� �"��� "� � � ����� #��� � ��� � #%$8"���� ��B�� 7����7 �� ���7����� � � 7��%�� "��7���"7"�� D��7���� �"��%���� � ��� 7���� �� :� ���� "� ��%�"� ��� "�� 8��%��!�"�� � ��� ��3� ���� �� �� ������� ��� � ��� �!8����$"� "� � ����� ��� ��� ���������� � # 7� � ��� �� � �����7����� ������� ������ D #���%���!� �"��%���� �"��"��"�:� "� �� �� �"��� ������$%�:� �"���# � �������� "� ��� ���:� �"�!��7N� �� 7"��� $ � 7������ �� D��7"�� "� ������� "�"�6�%�"�� ���7�$%D!����

�,�� ��������� ������"� ��� � ��78����8%�� ��� "� � ���� #���"�"���� �"�����"�%�� ����%�!��6�"�%���� � ��7�� ���� #����!��"�� � 78� �:� "� �8 �� 78� �� ��� "� ���67� 78� �� � ��D #���%��"�� "� �"�����"���� �B� ����� ��"���7%��"�� J'77 7� �"��"� 7 ���� "� �6�"�%��� � �C� ��M�� ��6�"�%��� � 8��7� �� "�"�$%7� # ���� � �$C�:� ���� "� ���7����� #���"�"���� �� "�7"�� "�#����!��"��%��"����":�"� ���"6�%7��B� �� 7��"����B� � ��� #���%D"7�� � "�%��!� � ��"� ������� �7�� ����� �C� ��� ����%DD��� �#��� ��� �����8%6��"� "�"��� ������� ��"�!� "$�"����� "� ���D � ���� �� ����%"�%7"�� B�� #C������� ���%�� � T� "� �"��%�� ��� ������� ���%$%D"7�"�7D"7������ ����"�� �D� "�!��6�"�%��� � 8��7������8"��7��"��"�����%�"���� ���� �$C��� �:�"� ��D 7�4"��6��"��� ���"7�"�� ��� 7���������J�"������ ��7� �:�D � � �:� "�8���!����78�%�%�!�M� �!�!� #���� � �� ��7��� � 6�%7� "� ������ �D 7� ����� ��� � ���� �� ����D 7� "����67� 78� ���N�B8���� �# ���� � �� 7�������� "�%��"�������B�� � �����"�"�"DD���7�$����"�%��%��J2�<� ��"78:��KQQ:�D �6�"�$"�4� 7���������"�:��WW�M����"��%����� ��������"�����"�� 78� ����"����%D�"��6�"�$"����

����

����� �������������%D�"����"��%����� ��������"�����"�"�J96������.���"7:��KKU:�U�����M��

�"��%�������"�

����������7 �"�������5�!��

� ��7� ����� �� �� �

�������"�"�"��%��

� ���� �����������7��������"�� ����

#���"�"�����"�����"�"E�

• ��� ���• ���� �7 6��3

���67��!��"�

Page 117: Pszichológiai eszközök

��H

����( � ����� �� ����� ��� �������� ������� �$��� �����#�$B���)��� �$�����)��������)��$&���2�� �� ��78� "� �"��%����%�:� ��78� "� ������� B�� � ��� $ � 7���:� "� �"��%����%�� ��� ��������"�����"�%7"������%�"�"�����6���#�7����%�5����8���"��"��%����%�:� ��� �� �"� ����������7�����%7�� "�� ��6�%7"�� "� ��7���� � � "�%��%�"�� � �"��%����%�� � ���7�$%D!�� � "���� ����C���� �:�� ���V�" ���"7�"��"� ���� �����8 �� �D 7�����%� "��6��3�7 ��"�"�� � "�%��!�"� ������� �7�� :� ���� ���� ������"��%���3 ��"���� �:� "7 ��":� �������� 7�#���%D"7:���� �� � ���"7� �"��%���T� � �� �� "� �"��%����%�%7"�� "� � � "�%��!� �"��"���� � � �:��N�B8���!8$"���� 77��D 7���7�����$6����78�"��"��%����%�:���78�"�� ���� �������#��"��%�:��"�"��7�� "� �6�"�%���D"7� �7 �� ��7����� "�� ��6�"��� ����%�$6�:� "� � 8��7� �� ���B�� #C���� �� ����� ��NDD�� �%�7"��� � � �$ ����� ���7� � 7���C�� � � ���� 7�7�� 7� %7����"��"7� "�7%��� �"��%�:� ��� �� � � ���� ������� 8�� 7�!��� � �"��%����%�� ����� ���� "�� ���"��"DD"7� "�7%��� ���� ��BB�� "� �"��%���� "����N8#���%�D"7� � �7 �� �C�B7D��� ���.�� �� �B�D 7� ��� ��� ���8%6�� "� ������� J�KLRM� %��"�� � �"�������� S���7��3�7���7����"��%����%�3��%�"� ��� "� �� �� ������� _6 ��3��� 7�%��!� J&"���7:� �KK�M�� .�7��7� "� �"��%����"����N8� ������� � ����%�� ,6�� D"6�� ������"� 6�%7�� �"��%����%�3��%�%$"� J�KKLM�� � � ���� ���"��%����%����� � "�%��!�����"���"���"���� 7���������"��"7�����%������":�7 7���� �������"���"���"�7D"7�� ����"�� �D� "�!� ������6���6�"�%��"����%D"7����"��%������6%���:�����"�� �����D"� $%�%�� ��"�����%�":� "� ��"� ��"�����%�"� ��� �"��"��":� �"�"��7�� "� �7����7� :�# � � � ��B��8���"��%����%��"��B77� DD 7���� ���$ �� �����B���"���7"���1��� � � 7�����%������$!����� ��BB�� ��� 78 �� ��"�� ��6�"�"��"��%����%�7"��"��"��%����� ��C8��:�"������"��B� �� �����D 7�� ���!��

��"��%����%������ ���� ����������%$%D"7�"�� ��BDD��6�"�%��"� �������"�"�"��%��":�"����3������� 78� ���D � ���� �� :�"��"�"�����7���%��":�"�8"�"7"����D � ���� �� :��"�"��7��"� "�%��%��� "�%7����"� B����7������� � �"��%����%�� ��� � ���� ������� �"�����"�%�"� ��%7�6�!��6�"�%���� "� �"��%����%�� "�%�%�� � ���"��"DD"7� "� � ���� ������� "�%DD�� �6�"�!��"� 7�� �����%�$%�E� 8 �� ���!� J�8 � �"������ "� DN7�68"�:� $B�����:� � ��7�� 8��� ��M:� ����7�%�:�B7��������%�:�"��� ��:�8���:� ���D�8 ��%7����� �� 8��:�� 7�%����"�"���:� %"��%�����"D����%�:�"��"��"��8%�� J���� �%��"8"���� D ��� �� 8��:� 7 ��� � � � � � �"�!� "��"��"��8%�M:�B7����� ���� J4� 7��:� �KKQT� 4� 7��� ��� ���"�:� �WW�M�� 1�� "�8�� ��� & ���7� J�KKRM� %�����"� �!��%�� "�7%�� "� � ���� ������� �6�"�!�� �����������%�%7%��� � ���� "� ���� ��!��"��"��"��"��8%�T� �8 ��"������"�����7�%�:�"�8 �� ���!:�"�B7��7������������ :�"����"���7%������78��"���:� ��� "� <�'� 8�� 7�!��� � �%��8��� �"� �!��"� "� �"���!��%�� �%��"�� ��� �� 8��T� �8 ��"���������8%6��"�"��� ��3����8��� "�7%�"�:�"� %"��%�� ������� S6%�����"�����"�:�"��� 7�� ��� � ����:�"�B7��������%�:����"�DN7B����� "��"8�����������"�� 7�%����"�"����"�9.23']�� ��7�E�"## �����"�"���:�����#��7�":�� ��������"�"���:���D�M��

1�� "�8�����& ���7�J�KKR:��WW�M�%��"�%7���%�D"7�# ������$"�"��"��%������ ���� ��������"�����"�%�"�� #���"���!� �6�"�%���� %���� #�� ���D���%$%�:� ��� �� � �� 7� � ��7�$%��� � ������ 7� ���7��":� ����"�� ��BDD� � 8��7�����8��� ������ �%��!�� � ����7�"�"�6�:� �� 7� ���� ����� ������6"���%�%�� 7 �� � �������� ��� ���"7��6�%�7�����%�������D���"�"��%�� ���� ��� %������7� ��� #��� �� 7� ���C�� "��%�"E� "� � ��BDD� �6�"�%�� 7 �� �%���� "�7� "� ���D��%���!��"�:� "� �� �� "�%��"�� � �7 �� "� �"��%�� ��� � ���� ������� ���� �%��!�� �"�����"�%�"T���� 7��%���!�� �����8%6��"���"�%8��%��"���:�"� ���B�� #C����D 7��"7���78�"� ������� �:���78�"��"��%����%��"���� "��"8�����78���"�$ � 7��:� ����"��"��%�����%���!��8 #�7�%�%�"�������� ��B � 7 �� ������ ��#�7��6��:� "��� 7"��� �D"3�"��"7��% �� ��� ��"��"7� "�"���7������ �%��!������� � �� ���96������.���"7�J�KKUM�"��"��%����� ��������"�����"�%������%�!�

Page 118: Pszichológiai eszközök

��U

�6�"�%����7 ���� ��� ���������7��7�"��!8� ��"7D"7��%�$":��%������"DD"7:� ���� �"����"�"� "����%7���� �"�� �C� �3 "�%���� %��������� ���%7$"� � �� J���� ������:� ���� ��!��"�:�� �����78�!��� �C� � ���M��� 7����C����������$ �� � � ����� ��C���� ��# � ��7��"�#��� �� �E� �����7�� "��":� ���� "� "8"���� ��� �� ���7��� #��� � �D � � ��� � 77�� "�:� ���� "� ���� �%��!���"�����"�� 7 �� # ����� 7C�� $ � 7�� ��3���"��� B�� #C������� � � 8��7� ����� �$ �� ������7 �� ���8���7��� "��%���� #�7���� ����%�:� ���� "� �6�"�%���� #������ "� 7�6�"����"��%���"�� J�C�B7DB�� � � ���7�� # � � � � �:� �"�"��7�� "� ��8!� �"��%��M� ����%�$%�:�����7��"��� ����"�� � ����"��%����"����"����%��"���7"���!� � 8��7����4� 7��� ����67�"�%��"�� J�WW�M� "� �"��%����%�� ��� � ���� ������� ���%$%D"7� ��� ��� �6�"�%����������"�� %�� ��7��� ���� "�� �"�%��%�:� ���� "� ����%�"���� � 8��7� �� ��7��� 7� 7� �������B�� #C�������6�"�7"��"��"��%�����"�"�%DD��� �C� � ���BB��E���M�� ����$!����E�"��� �� ���"�!� ��� 8 �����:�D��8���%�:���������� �� ��J���2"��"����%��7���� ����6�"�%�������� � �������:��8��2"����:�� �$ � 7���"�"��MT���M�� ��7�:��������6�T���M�"��� �� ���7"���!������:���� �� �"��� ����� �� �����7 ������ T�H�M�B7����� ���T�U�M���%�# �8����%�:���%����B� ���"��"��"��8%�T�L�M��%��"���%�"�T�R�M� %"��%�����"D����%��������%�"���� � 8��7� ��6��"7"�������7��� 7� 7�7 �"����B�� #C�������6�"�7"��"��"��%�����"�"�%DD��� �C� � ���BB��E���M��"�%7����%�T���M�8 �� ���!T���M�B7��������%�T�H�M�����7�%�T�U�M�����#��7�"�������� !��T�L�M�"��� ��#���"��%�����8��� "�7%�"�T�R�M�DN7B������

�� ���&� ������������������ ��!���� "�"��"7� D � ���� �:� "� � 7� 8��:� "� "�%�� � ��"�"��"�%�"� ���"7� �� � �:� " ��:�# �� ��� �� "� ���� 7��%���� ���8�� �� �� �"�!� �� �C� � �� 7� � �D �C�����B� �� ��7� ��7�:� "� �"��%�� ��7�� � ���� �� �%�"�� "� � ��BDD� � �D 7� #B�� �C��� � �"��%��� � ���� DD 7� "� ���D 7� ���B�� "� D � ���� �� ��� "� "�%�:��"$8� "� � ��������� # $��8���� �� ��C���$%�!�7���"��������� ��� �C� ��7�� ��7�$C��%�T� ��B�� #C����D 7������C7��"��"��%�������D!�6����� � ��� �"������ ��# �8����%�%D"7������� ����*�# �����*���$�)�����������������1�� ��:��� �:�1 � �:�� �� �:����<�� �"7�J�WW�M���!7��6������ �%���"��D � � �7�������%��%��"� �"��%�� � � ���� "� D � ����� �� �"�!� � ��C8��D 7�� /��� �"�%��%�:� ���� "� � 7�%����D � ����D 7�� 7� 8�� ��D � ����C����� 7�"���7���������"���� �� ��������������#���$"�� �T�"� � ���� �� ��#���%�"��"�� ����%�����7"�� ��� � 7� 8��C� �� � ��"��"�% "�"��"77"�� ������ ����DD 7�"� �� �D 7�"�7 ���"��%����� ��C8�����!8��� ���� � 7 ��� �7 �:� ������:�� ��� � ���D�� �� �� �� �� �%�6��":��%�����:�� ��� "��� �� ������ � � �"7��%$6�"�:� ��� 7 ��

Page 119: Pszichológiai eszközök

��L

7�5$�"7"�� �� ������� �"��"�%"���� "� � 7� 8��� �� 2%�� "�%� �� � � � V� � �� ��� :�8 �� ���! �:� �� ���� ������7��� �� V� "��7�!"7:� "������ "� � ����� ���� ��� � $ :� ��#���%�"�7"�� ���� :� �"�"��7�� "� �� �� "� � �������� ������� ����� �!8���7� � � ��C����� �� �� 77 �� �%����:� �� 8�� B7�"�%7� ���C�� � � �7�� "� ��7������ ��� "� ��� � �� #���%�%��� ��"��%��� �# � ��7 ���������"��":� �����%�"���"8$�7�"���7���������"���� � �����8���� ��/����N7��� ���%DD%:� ������7��� ��� "�"8���"DD� �"��� �5����"DD� "� D � ����:� "77%�� �"�!��7NDD:� ���� "� � ����� "� �"��%� �� #��� #��86�7�� "� � ��C8��D 7�� ��� 7� ���� # �� �C�� "77"���C���� ���� :� ���� "� �"��%��:� ��� �� � "� ������6%���� ���8�� � �� "� ��!����%�:� ��� �� � � �%��"��������� �����"�� ���� "����7��%�"���8 ��D 7�J4� 7�������67�"�%��"�:��WWWT�&%7�"������4"��6D:��WW�T�1�� �������67�"�%��"�:��WW�M��

.5����� � �� ���� %����� :� ���� ��� �%�"���!� "�%�"� ��7��7� �"��%���� �%�"����� � ����� �B��B7B ���2�'7��� :�.��� �����Z����"7�J�KK�M��� �� �C� �� �� �� ����C��� ������%��"����� 8��7� ���"�"�$%7�"��# ���� � ��:� ����"��"��%��"� �� �� ���"�!�� �D���!%������#�� ��!8�7� D #���%��� "�$"E� ������� "� �"��%��� �BB����� 7�5$����"� �%��"�� �%���"�%�� %��"�:��%������ "� �%�� ���� ��� ���7����� # �8����%��7� ��� ��� � �� � ��� 7� � � ��C��� /��� �N7��:� ���� "� "�%��"� ��7"���!� ��� 78� �� �%7�"�� �7 ���� "� � � � ��� � ����� �� �����7 ��# �8����%�%��� � �� � �D 7� "� �"��%���� ���%�� ���"7� � � � �� �"��"��" "�7"�:� "� �� ����� ���������� ���D�� # 7� � ����� � ����"� "�%�� $ � 7�����:� # ��������$%�� %��"��"�� �� ���� �#��"8%�%7"�����7�����#���"�"�%�T����������� � 8��7��D 7�"� �� �� �#��"8%�% �����$�DD�"��"��"��8%� �� � �7 ��� � �"��%���� ���"� 7"��������D 7� D #���%���$"� "�� ��:� ���� "���%���!� ���"7���� �� �� �%�"���!$"� "�%�%�T�"���� � ��� � ��� �� 8��:���7�����%DD"7��%��6�:� �6������8��� "� 7 �"���� � ��77� �� �"�!� � ��C8��D 7�� � �"��%���� ��B� � �8�����7��7� ��� ����� "� � � � ��� � ����� �� ����� � �"�!� "��"��"��8%��T� 7� ���C�� #�7����� � � � �"7� "� ��%�� # �8����%�%D"7� "� �"��%���� ���6���7"�� ��� J,��8:� .����":� ,67�D �� �:�+���6� :��KKLM��

� %����� 7 ���� �� "� �"��%����%�� $ �� ����� ��� �!8���� "�$%��� � 8 �� �:� �"��� ���<"� �67� J�KKQM� "� ������"6�%�� 7B� � 8��� V� �"����� ��� ��"6�"� ��� � �� # �8����%�%�"��D �B� �� �� � ��������# $��8��:� ��� �� � ����� V� "�� ��6�"�� �BB��� �����$"� # �� "� ������6%����7B� � 8����� � � ���� � ��7�� "� ������6"���%�� "���� � ��� �� "� ��"6�%�� � �������D 7� ���# �8����%�%D"7:� � ��� 7"���7� ���#�� � �"�"��"�"���� ��� �� �"�%D"7� #���"�7��� � ��"6�"��B� �� ��7� ��7�� � �$ � 7�� ������6%���� 7B� � 8��� � �$ � 7 �� "� ��"7�� 78 7�� �� �"�!��"�����"�� �"��� '�� 7� $ � 7����7 �� ���� DD� %������D 7:� "� �"��%���� "����%7� �� �"�!������"DD� ��B� � �8��D 7:�"��"��%���� ������%���"DD�� �������D 7:��"���"�%��� ������D 7������$���� ����������������������� � �������� ��� �� ���D ���7C7��� ���"�� ��������# $��8��� ���C����� �N 7� ��C���$%�!��%��%���� ��� "� �"��%�� �"�����"�%�!��� � �� "� �%��%���� J���� ���8%6�� "� � �8C������ �"��� "��� ��B���� �%��%�M� � ���� � � 7� ��� �� 87 �� "� �� ��B���7 �D :� ��� �� � "� � �����������D�7�"��%�%D"���# $��8���:��%��7�� 7�7���"��������� � ��������7�J�KL�:��KLQM��C�B7�� �� � �� "� � ��� ����� ������ ���� �3����%���� # $��8��� ���� ��D 7� "� �� � �� 7����� �"�"��"�D�7����":� " ��� ��78 7� �"�"�D"7� # ���� � ��� ��� "7��5����� # $��8���� # �"8"���T� "��� ��"�"���"�� "� # $��8���� # �"8"�� ��� � �� ��� ��� �� � 7� ��� 7 � ��7 �� � �#��"��"%�%�"��$ �� � � �� � ������ ��� � �� � ���8%�"� "� # �"8"�� ������� � �#��"��"%�% �� �B �� ���� ���8%�����7����� �$ �� 7C7�:� ����������7�� ��7����78 �����# �"8"��$ � 7��"7�"� ������ �� ���%7�%�:�"��C�B7DB���� ������D"7� ���BC�� ��3 ���� � � ���� � �� 7����7���7"���"��$"� "�� ��:� ���� "� # $��8���� ����� � �� ���� "� � �$�DD� � �D 7� � �� � �� � ���8���7"��� ��7� 7�T�"��� �����%7����%DD�"����$ � 7��"7�"�%��"�6��� �� ���# �C��������

Page 120: Pszichológiai eszközök

��R

&"6��"��7 ��J�WW�M�"� �����7����8 ���"�"�$%7��%� 6"������7�"��%��%������ ��!��"��#���"�"�"� ��� D��7���� ��D ��� #��"��"�� ��� �����D!�6���� �BB���� . ��7� � O"� ��� 7"������D!�6�3 ��C�� � ����78�"� ��� 7 ���"�� ��� � ��7�� �B��� � � 7��� "�� ��7 ����8���� J��� ���� ���%DD�"� ��� 7�6��"�"7��!M� �� �# �"8"����"�� ��� �%��%����"�:���78� "�"���"� "8���� �������%�"����"�� #���"���7"�P� J�R��� ��M�� � �����D!�6���� �� 7����%�$"��7�� "� O �� �� 7����8�"D!�6�"��P� #��"��""� � �T� �� "�"��� ���"7� ��C� � 8 ��� �"��� ����6�� �N�B8�� �"��%�������D!�6���"�����:�"� �� �� ��� � 7�"�����%��!�"�� ��8�7"�:����B�B���"���� �7�6��%�� �� ���"�"��8����%���� � 8��7� 7 ���

������7����� �3����%������%8�6�"��"���%� 6"���"7�2 ���7 ��"��"��%���B7"�7���%��# $��8����� ��$"� � :�� ��7 �� #���"�"�"� ���� �3������6%���� �%��%����"�� $ �� � ��� J��� �� ���& 7��:� �KKQM�� �� �%��%����� ���8%�"� 7"��������D 7� #C��� "� ���� �3� S6%���� ��� ���� �3����%�����%��%������� 7 � �����T�����"��"��%���B7"�7���%��D �6�"������"�"�"��# ���� � ���"����� �3����%���� ����� �� J����7��"�M� ������� � ���8%�%��� � �����7�� ���� �3����%�����%��%���"�:�"� � ��"����� "�!� �����D!�6���"�:��"�"��7������ �3������6%�����%��%���"��"����%D�%7�#���"�$6��B�� �����

�0�/4<.0�.4/2�/0�>2�027�E�/!0.1F�

�/-0�/ ?5�, .!�+�</-�-��10�7�6/+?5�, 2>+��0�� ?�1�E#+, 7+�-1��F�

�0�/4<.'0D/�/-,2�/0�>2�027�D.�/-=>�!/ �1�-����E��/001��F�

�����D�"�����"�D�"��"��"7�%��"��� �D 7�

"7�"��ODD"P3'�� 7��"���� 7����� S6��"��� �D 7�

��:�� ��7��

���"6��7!��"�"����� 77 �����������D ���� ��� �D 7�

'�� 7��� �� � �7 ���"D"8�%�"��"��B���77� ��� �D 7�

J"6��7!��%7�����������B7����� ��� 7�"�"�6�!M��B� 8 � ��

���� 8 ��7� ����"�DN7�68"��"��� �D 7�

� � �����"��� 7��"�DC7� ��D��!�'�� 77 ��� �D 7�

DN7D%7"��J# � ������� ���� ��� M:�������� � �����JB7��7�����M�

H������"�����"���� DD� 78N���� ��� �D 7�

�"���"Y� �� � ��"���8 �� ��� �D 7�

J���"��!� ��# ����� 7�"�"�6�!M�� ���� �������

U���8 7���%���"��8 7���%�"�"��"��� �D 7�

4����6�D"7��"�!������"� ��3�8 ��!��%��"��� �D 7�

JB7��� � � 7����B7 �#��"8%��7�"�"�6�!M�"�%"����%��

L���7�����%���"����%��!�"��� �D 7�

'�� 7�� � � ��B���7 � �"� �D � ����� 7������ ��� �D 7�

# � D"�%���� � � ��

R��� 7 �"�����%���"���"�7%�%��"��� �D 7�

� � ����'�� 7Y��� 73�� �� ���"�%� � 8��DN77 ��� �D 7�

����%�"�:�D6�!�%�:�B7 �� 7����

Q���7� ����%���"�������D ���� ��� �D 7�

"� "�%�D!���"�!�# ��%�"8%���"� "�%��!�����"��� ������"�!�#�� � �� ��� �D 7�

� � � ��J"�"��M�

���� %D�"�� � 7���"���� ����� �� ��� "� �"��%���� ���D!�6���:� ��� �� � "� �"��%��� B7"�7���%��# $��8���7 ���"�����"�"� J������7:��KL�:��KLQT�&"6��"��7 �:��WW�:��R�����T����& 7��:��KKQ:�U������"�"�$%7M����

Page 121: Pszichológiai eszközök

��Q

������!���������%�������������������������!�!������ �"��%���� ���D!�6���� � ����� #67���!�"�� D��7"�� "� ����� �� � ���8%�%D"7E� ������� �� ��$%�:� # ���7� � �%�� "� ���D���%�:� �%������ � ��� 7 �� "77"�� # �8����%�%D"7�� � �� ��!:� ���"����#67���!�"� "�%����8�� ����� ��� ��������%�$":����D #��"8!�� � ��D�������"��%��%���� �� � �� � �:� � ��"�"��"��� ��7#����6���:� "�D��"� 7��%�� �%�%�"�� � # �8����!�#67���!��%�"���"��"8�"����D���%�":� ��� �����"���7#����6��� ���8%�%�:������B�� 7���"����������%�����"� ���� 7��%���� ����7�%��� J&"6��"��7 �:� �WW�T� Z�����B�:� �WWWM�� .� I �� ��J�KKKM� � �#��"��"%�%D"7E� O� �"��%��� ���D!�6���� � %�� ���5����"�6�D"7� ��8�%�� "���7#����6��:���7��"77"��# �8����%�%�P�J�R����M�����

����������A�)������)����� ���� ���D 7� D �6�"��6�� "� "�%� �� � �� ��� "� �"��%����%�� B�� #C���� ���� )%� "��6�:� ����"�7 ���� � �� � �D 7�"��"��%��� ��� ���"����D���%��"���"�!�� �D���!%��:��"�����"��"��%����� �7����%76�%��������7��J� ��C8���M����"����"��7���N�B8 �7 ����DD 7�"����D 7�"� �"��%���� � ��C8��� �� #���"���!� �6�"�%���"�� � ��7�$C�� %��� ������7�� "� ��� 7�%��!�� ���"� ���� � �� �6�"�$6�� D :� �"$8� �%���C7�� "� �"��%���� ����7�� ���"����%�� ���� � �� � ����� � �������%�"����!8� � �� ����������������A�)�����$ ����$ �������������"��%����� ��C8���# �#�� "�!�"77"��"���� 7�%��!�����%7"��"� �����#67���!$"��7�:�"� ���� # � 7��"� � � �� "8� "� � ����� �%�%�":� ���� � ��B77���� � "� ��7�����3� �"������ � �� ����� �� $ �� � ��� �� � �� � ���������� � 7� � ��� �� � �D 7� "� � ����� "� �� �� ��� �� ����� � � "�%��!� %��"�%7��� ��� 7�%��!�� ���%� �� #��86��� � �� � �� 7���� 7�%��!�����%��7�� � ��C��� ����� �����68$"��%�"��"7��"� �� � ������ � ����� ���5$D!���� ��"�%�%�% �� �%� ������!8� � � ���� �"��%�� � %�� ��� ��� 7� � ��7� � ���"��"�%!����"�� �����"��%�������"�� ���� � � 7���78 7��7��� ���7����7 �N���77 ��� �������� ���C� ����� ����78�"�# 7� � ��� �� ����� ���7 �:���78�"���7������������ � ������"%����%�%������%�!:� � 78 �� ��� �%��!��"��%���� ��#���%���7"��"����7������������ ��� ��8"������!8�7��N�B8���"��"��%����7����� 7�%��!�����":� "����8%6��"� �� ����� �����'�� 7�7"���DD�� ���7 ����� ��7�� � � ��� "� � ����:� �"��� "� "� �� �� # � ���� ��� ��� ��7������� "� # ���DD� ��� �� �"�!�"�7��6�%�� %��"�� 7B� ���� � ���� � � 7� 7 �� ��"�� "8"����� �!8�7� $ � 7 �� � �� "� �"��%�� "�� ��C8��D 7:� ���� ���8%6�� ��8 � ����7�� ������ "�$"� "� �"�!�%���:� �"��� �"����3 �� �C������ �� 8���� � 8��7� ��J1�� ���������"�:��WW�M����� ��$������A�)����� �� �������������������A�)����

.�� ��3 �� � �� ����7� �7"��7�"�� �D �C�C7�:�� 8� �"� ���B7"������ DD�7 ���� �����J�����5#���� �B� ��B� � 8��M�"��5���������� �� � ����J��"�%8�"�� �� ���� ��"�����!7��6��D � ����M��.�� ��3� ���7 ��� ��7� �� ��"���"6�%�:�"�D #���%��� "�"��"7��"���D $!��� "�"��"7� � ��7� �:� "� �7���C7�� � ��� ��� ���� �7�� � 7�� � �� ��%��� $ � 7��� �� � �:� "� D ������7#����6���:� ����� "�!� �%���%��"�� ��C��� $%�!� ��� #������� "��"��"��8%��� ���%7!��� � � ��7� �� V� ��� 7� ���� � �� � ��7 �� �%��� "�7"�� "� ������� � ��7� �:� ���� "� %"��%��B�����"��� ����� �� ���C� ��� ����J���7��7�������"�:��WW�T�&"6��"��7 �:��WW�M��

Page 122: Pszichológiai eszközök

��K

2 ��C8�������"����%7"��� ��7� �����78 7����"7����7������"������ �� 8�� ��� �7����%76�%�:�"� ��� "� "8���� � ��7�� %��"�� ���%������ ��� ��� ��B�� 7����� � ��%7�6��� � #��������$�#���S��������� ���%7� "� � ����� "� ���D���%�"� �"��� "� �� �� � B����7�����:� "77"�� �� �C��� ��"��� � ��%����"�%�"� �%78��%�"��� � ��������$�#���S ������������� �� 7D 7� "� ��� ��3 �� ��%��"�����%������7 �"�������� �� 7� ���� �"����$"��

� ��� ��3 �� � �D 7� �6�"����� �� � ������ �!8��� � ����� �� "���%�%��"� D�7� "�!�� ��C8�������"����"����8��� �����C�� ���� 7���%�%������B�B�� ����7� ���!���� ��%�"����C�� ����"��"76��%7��� � � �7:���6�%7��������8%���6�"�67��D :��C�B7B��� ��7� �� ��"��"�"����8��� :� ���� "� �"��%�� ���"7� $ � 7��� � �� "� � ��C8���� ���"����%�� ���%D"7�� �����"7� ��� )""�6��4�7#����6�� ���8!����8��� �J�KQWM�B�� � 7�7�������%�%D"������$"�"�� ��C8�������"����%�"�E�� �� �� ���D���"� ���8%�� ��� ��7#��7�"���� � ��C8��� J���D���"�B��7�5� � ��C8�����!8��MT� B7��7�����:� "� # � ������� # ��%��"�%�":� "� ���D���"� $ � 7������7 �� ��B�� 7��� :�� 7 �C���� J�� � ��B��7�5� � ��C8���� �!8��MT� ����%���� �%�"�� � ���� ��� �������5$�"��� �� ���� �� 6�!DD�D"� �"������ "� �"��%��"�� �"�����"���� O'�%8���"�P� ��� �� ��T� � "�"���%�"� "� � ���� � ��7�� ���D���%�"� ��� �� � �� � ��� 7�%��� ��� � ��� <"�� �:� .� � �� ���Z �7��"6D� J�KQKM� ��� � ��"�����%�� "� ���D���"3� ��� �� � �#!�6�5� ���6���"��� � %��"�6����8�������� ���8��� 7� "�7D"7:� "� ��%�%�� �%�%7"�� 7B� ����7� �5�:� �C�B7� ���6�7"�� � ����� "�� 7 �C��� �� ���"����%�"����DD 7�"� # ����%�D"7�"��� � ��B��7�5����"����%���B�� �"������"� �� ���� �%�"�� � ���:� "� ������� 5$�"��� �� ��:� "� �"�!�%�� �#��"8%�":� ��� "� �� �� ���B����7�D"� %����%�"T� "� � 7 �C��� ���"����%� �� � 8��� "� �"�"8%�:� "� ��!D%���%�� # �"8%�":� "�� �� ��� ��B��8��� J���"7� �� � ���� �� � � ��� :� "� �� �� �� � ���� "� ��78��"���"�� "����D���%�!�M:� �"�"��7�� "� "��� ��� ��� 8����� � �"��%�� # ��� #��86�%��� "� � ���� "��� � ��B��7�5� ���"����%�� �B�� �����$%��� ��7����� �$ �� 7�� "�7D"7:� ���� "� D �6�"��������8��� � �� �C�B7DB�� �6��5�%�D"7� # ���� � "� �"��%��"�� �"�����"���� ��� � �� �%�3�%��"���%�%��"�� �6�"��"�� 7"���DD� ���� �%��!��� �� 7 �� ��� �� 7E� "��� "� � ��C8���� ���"����"�����%�"���:� "� �� �� "� �"��%��� �����77 �� � ��7���:� �"��� ��3���� 8�## � 7��%�"��"7� �� � �� "�7%�7"��"��"��%����%��������� :�%��"�%D"7� �� 7���78%���� � 8��7� � ���6�"�7"����77 ����"�� ���� � � 7�"��"��%����%��B�� � ���� ���� ��D 7:��"�"��7��"77"�� ���7����7 ��D 7�� � � 78���� ���� ���OJ"������7 �� �� �� ��� �D �C�� �:M� ��%8���"�P���� �����8%6��� �� ���� ������%�%�"�"� �� �� ���"�!����D���"�B��7�5�� ��C8��:�"������"���%D"7�"� � ���� ��� ���8%���"��� � ��:��%��"�"��� �%�%�"�����7�� � �� �� ���� �%�"��� � ��� �'�� 77����"���"�%��"� �� �� �����"�!�� 7 �C��������

� ���� � �$C�� 6��"7"����� "�� ��:� ���� "� �"��%���� �"�"�"��%�#���%��7� D �C�� ��7��7�� ��"�%� "�!"��"�7 ���"��%�������"����%���BB��� � ���:���� ��� �"8�����%�"�����;������8%6��"��"�"8%���"��%����#���%$"�� �� �"�� "���!E�O'�� 7�7 �� 7� 8 ���� �:� ������� 7��B�7�N����� ��B���7$ 7�P���%���� ��8"��!�� �B ���� � "� ���8���E� "� 7 ���"��%����� ��C8���� ���"����%��� ��B�� �� �� �"��%���� �"��"����"�:� ���� "� �%��"�� �%�"�� � ���� � ��D 7� ���8%6�� "� � ����� "7��5������"7�"��"��%����BB����D���� �C� ���������������������A�)������)������������ ����� �"��%���� � ��C8���� ���"7� �5����� ��� ��� ���� ���%��!� D � ���� �:� ��� �� � ����� �� � �� � ��D 7� ����%��%�:� " ��� "� D � ����� �"��� "� ���6%��!� �"�"�� #��5� "��"��"��8%��� �B� � ��� ��� � �"��%�� � ��C8��D 7� $%������ � � ���� ����%� "�$%�� 7������� ���N� ���8��� �� JO���� ��� ���"�7 ����� ���"�!�� ��C8��D 7GPM:��"��%�������7 ���"��%�������"����%�"�� ��"�%7���"��"��"!����8��� ��� �������� �:��"�"��7��"��"��%��� � ��� ��B���7����7������%���8 ��� ��JO� ��� ��3 :���� �� � ���"7�� ��� ���"��"��%��"�7 �� �� �� ���"�!�� ��C8��D 7GPM�����"��6�"�%���:�"� �� ��"� ���:��"�����"�%��"�%7���$ �� �N�7����������8����"��"��"%�:�� � � DD��"��%���� � ��C8���� ���"����%�� �6�"�7"�� ��T� 77 �� ��"� "� � �:� ���� "� � ����8 ���

Page 123: Pszichológiai eszközök

��W

� ���� �� ��� �68��%7���� ����%�"��� �� �D 7� 7 �� ����� � � �%7�7"�� "� �"��%��� � ���������J4� 7���������"�:��WW�M���� �"��%���� � ��C8��� ���8��� �� ����%�"�"�� "77"�� # ��%�%�%�� �N��� ��� ���6�:� ���� "� �"��%������ 7��!8�7�������� 7� "����7��%��"�� $ � 7 ��� �� ���7 ���� � �� ��� ���8%�%D"7���"��"� 7�� ����67�"�%��"�� J�"��"� 7������"��:��KKUT��"��"� 7�����&�"7�:��KKQM�"��"��%����� ��C8�������"����%�"��B���������D"������$%�E�� ���:��BB�����:��"��%������� � �3"8!:��� � �������"����%�:� �"�"��7�� "� �"��%��� ���6%���� ���"����%$"�� � B�� �������� ��78 �����7� D �C�� ��C�B7�� 7 ��������:�"������� ���"�!�� �D���!%��� ��� ����:�� �������� ���� ������� ���������B�� #C�������6�"�!:�"8"����:��"�"��7��7 �"���:�"� �� ����� 7 � ���� %��%7���"7�D #���%���!�� ��C8�����!8��"���

• � ���� ������������ D �C�� ������� ���"����"� "� �%�"�� � ���� '�� 7D 7� J���� O'�� 7�� � � ��D 7� ��� ��78����8%�%D"7� D��"��PMT� 7 �� "����7�� � ��C8���� �!8� "�'�� 77 ��� �D 7�� �����7 �"�������� �:� ��� 8 �� 7���� "7���"�%�"�J����O�� "������"�'�� 7�P�O,���"7� 7� 8 ��� ����� 7�� �� 7 � ��8������"�'�� 7GPM��

• ��$�$���� ���������� � ��D 7�����������"����"�"��%�"�� � ����"��"��%����BB������"�$"�7%�T� �� 7D 7�%��"�%D"7�7 �"�������"����%7"����7��C��"� ��� 8 �� 7� 8���"��"��%����BB����� �� ��� "� �� %� ������ ���� �� � �D 7� J���� O- �� � ��� �� �:� �"�"��"� "���"��P� O- �� ��� �� �� �� �� ""�� "� �!88"�:� " ���"7� "� �� %� "�"��":� ����� ���8$"��"� �� � ��PM�

• � �������� �����������) ����������� "����7�"7��N�B8��� "����:� "� "� � ����� '�� 7�� � � ���:� "�"�"�%�� # 8 �� # �� "� � ��7� �D 7� ��� ���:� ���� "� � ��7� �� '�� 7���%7���%�"�"�"���%��7"��J����O'�� 7��"�"��� �� ��"7������"� � ��7��%��"��P�O��"����� ��'�� 7�:� ����� ���� 7�5$�������"�%�7��"��� � �D 7�PM��- ��� ���������7��"�� ��C8����":� "�"� � ��7���'�� 7�DC7� ��� ��7����� �� C��JO����B���7�:�'�� 7�DC7� ��� ������"�DN7 �����"���PM��

• � �������� ������� �� "����7�"7� �N�B8��� "����:� "� "� � ����� � ���!D%�� ��C���N�B87��'�� 77 ��"� �� ��� ���8%�%D"7:�'�� 7�5��6�"�%�%��� � ���"��C���� ������� � � J���� O'�� 7� � ��6�"��":� ���� � �� �� DD 7� "� �� �D 7�PM�� - �� ����� ��N 7� ������� �"��� 7 �"���� ��� 7 � �N� � ��C8���� �!8� "� � ���� ��# � ������:� "� � ����� "����� � � ��7 �� J�5����M� "7��5���%�"� "� ���D���"�� ���8%�%D"7� J�"����� "� "� ���7� '�� 7���� #C�� �� 7C�� 8������� "� �� ��� ���8%�%7MT���7�� " ���� "� � �:� "� "� �� ��� ���8%�%�� � �$ ��������D 7� '�� 7�����%�$6�T� ��� �� :� "� �B� �� 7� D "�"���%��:� ���8%6�� ���8%�� ���C7�� '�� 7����� �77��� "� %���� ���"����%7%�� "� ������� �"��� 7 �"���� "�%�� # �� ��� �� "� �� ����7�����%� "�!�%�%�!��#C��:��"�����"��!�:� ����"�� �������7�� � � 7�� 77�����68�� 77��"� �� ��� ���8%�%�������D"7�"� �� � �D 7:�"������"�� ������"�!D"7�� �������68$"� D #���%���7�� "� � ��7� �� ��� 7 � ���� J���� "������ ��� �%�"���!$"� ��� 7��5����� �N��� 7� ���� %�M:� � �$ � 7� � �# � ��� �� 8C�� '�� 7� � D�7�� "� �� � �T� �%�� � � �D 7� "�7D"7� "� '�� 77 �� �"�!� "����� ��C���N�B8��� � �� "� "����7��� ��8 � ��B�� #C����:� ����"���"��"��%����� ��C8�����!8��:� "� �� ��"�� ��C8��D 7�"�'�� 77 ���"�!�� ���� ���"�����"���� "7��5���%�:�"�"��������D���"� ���8%��"�����"� ������6����"� �"�!� ��7� 7��%�%��"�� $%�7"�� ��C��� "� �"��%���� � ��C8��� � �C� ��7����C�� ���� � �� � �D 7� "� "� ���"����":� "� ��� ���8%�� �%�� '�� 7���:� "� 7 �� �"��%����� ��C8���� �!8��� �BC�� "� ���D���"� �� �C����� �� ��� "� ������6����"� �"�!���7� 7��%�%������ � 7����� ���"7�B�� #C����D 7��

• ������� � �����������"����������"��6�"�%����� ��7����"��"DD"7�$ � 7���� ���������� ��C8���� ���"����"��7�:�8 �"� � 8��7� ��7 �� ����� ��N �����7���"DD���� ��"�"87":� "� "� �C�B7DB�� �"��%���:� # � � � �� �C�B7#�� � �"��%��� ��"����"�"��� �� 7��7������%�7%7��� �� DD 7�"�B�� #C����D 7��

Page 124: Pszichológiai eszközök

���

��7����"�7D"7�� �$ �� 7�:� ����"�� ��C8�������"����%�� "����7��%�"�"�� ��BDD� � �D 7�#C��� "� ���6%��!� $ �� ������� ��:� ��� �� � "��!�:� ���� "� � ����� "� "8���� ���"����%�� ���� 7�������D 7�������� 7��%�����"����%��"�� ��C��� "�7%�$"���

:����������

�� ��:���� �� �"��"��%����%���%����D��7����������# ���� � ��� "�%�"��BC�� DD 7�"�# $ �D 7� ���B�� "� �"��%����%�7"�� "� � ���� ��� � ���� ������� � � ��� "�%�%�:� � ���� � �C� �� �"�����"�%7"�� "�%�� � "7��6�%�:�"��"�����"�����!8����!� %������7� �� �� � ��7� ��C��%���1��� � � DD 7�D �6�"��6�� "� �"��%����%�� ��� ������� �"�����"�%7"�� ���7����� ��8 ��$���� 2�� �� ��78� "� ������:���78�"��"��%����%��B�� � ��� $ � 7���:� ��� �� ��C�� ����� � �C� ���"�����"�%�� # ��%�7�����%7!��6�"�%�����!8� ��"7���� ��%�"����2 �����%��6��"��"��%��� � ����"�D � ���� �� �:�"� "�%��"�:� "� � 7� 8��� � ��"�"��"�%�%�"�� �"�!� �"�%���%�D"7:� �"�"��7�� "� � ���������# $��8���� �� ��C��� $%�!� 7���"���� ����� �� � �C� ��7�� 4�����C7�� "��":� ���� "� �"��%�������D!�6�������� 7� #���"�"����7� � � ��C�� � ��� ���� "� ����� �� # �8����%�%��� )%� "��6�:� ���� "� 7 �� �� � �� � �D 7� "� �"��%�:� ��� �� � "� �"��%���� � �7����%76�%���� � ��� ���� "������� ���"�!�� ��C8���:�""�� ��C8�������"����"��7���N�B8 �7 ����6����!����D 7�"��"��%���� � ��C8��� �� #���"���!� �6�"�%���"�:� �"�"��7�� �� �!8� ��"7�� ���8�� ����%���"��6�������(������������6+D-=>� �7!;�6�0/� 0-�+-�7/2!� � ������ �� �"�!� � �D���!%��� ��� ����:� � ���� ��� � ���� ������� �� ������� B�� #C������ �6�"�!:� "� �� � � �"�!� "��"��"��8%��� ��� ������ ��C8�����!8�����!4/6�1-2�/0� E�0�-/F� !�=�/0� ���� �C���:� ��� � 7�� �$ � 7�� �"$%���� �� � � ��7�� J���� D"� � �M����%�����"����������U</-�-��10�7�6/+?5�, +/V�(��"7���C� � 8 ����"�������6���N�B8���"��%�������D!�6���:�"� �� �� ��� � 7�"�����%��!�"�� ��8�7"��J&"6��"��7 �M���.71/-=>�!/��-�!���0����� �� ������� ��� :���� � �� �:�$ � 7���� ���"�!�# ��6 %%�"��.1-�.��W� +� <��C��-� 3���--/� �0����-� !.1-�.��� � "� � �����8��:� ���� "� � ��7� ����� 7 � �������� 7�������D 7��"��67����� � ��D #���%���7�����=�/0� ���� ���%DD�:� ����7��"���� �� 7�5��7"�� 3� ���8%6�� "� � ��������� �� 7�5��%7"�� 3�# �D��6�%�%�"�:����6��5�%$%7"���8 ��� 7 ��# ��"6�%�%�"��$%�!� �� �����7!;�6�0/� 0-�+-�7/+� E4.D/17� 0-�+-�7/+F� 2�78 7� ���"7� ���7����� �"��� ��� �� 8�� ��� �7����%76�%�:�"� ���"�"8���� � ��7��%��"�����%��������� �����B�� 7����� ���%7�6���$.� +-=>� E3�8�"6�0/F� !�=�/0� 8���� # $��8���� �"�"��� �� �"����� "�!:� "�� ��������# $��8��� �� �C����� �N 7� ��C��� $%�!� �%��%�� J���8%6�� "� � �8C������ �"��� "��� ��B�����%��%�M�J������7M����/�1-24/50�0� +�� �� ����� �� ������ � "�%��!�� # � 7��"� � ����0�/4<.'0D/�/-,2�/0� >2�027� � �"��%��� B7"�7���%�� # $��8���7 �� #���"�"�%D"7� D �B� �� ���%��%��J2 ���7 �M���.0�--�+, 20� 1H>�!�6�0� ���� ��"6�"� ��� � �� # �8����%�%�"�� D �B� �� ��� ��������# $��8��:�� ���������������� 0�/ ?5�, � �>.!+-=>� 3,1!4/58+� ��� ��$":� # ���7� � �"� "� ������:� "� "�%����8�� ����� ��� ��������%�$"���� 0�/ ?5�, � 3��6.�7.�5� 3,1!4/58+� ���� ����� "� ��7#����6�� � ���8%�%�:� ��B�� 7��� "� ���������%�����"� ���� 7��%��������7�%����

Page 125: Pszichológiai eszközök

���

�� >+��20� !.71/-=>� .6���8�� � ���7����� 7����7�� � ��7�� "� �"��%�� "� � 8 �� �7 �� V� �"��� ���"��"��"�7"�� V� "� ���7� � $ �� ��� ����� S� � 78� � :� "� ��� � 7�%���� ��8 ����7���N�B8��� "� � ��7� �� ��� �� ���D 7:� � � "�%���"� 7� � � ��C�� "� ���6%��!�"� "8�����%�"������������� ���������������:�+��Z�:�1���:� ���2�� J�KLRM�,������� ��� � ����� ����� �����#����� ���� ��6�7"���#�

� ���7"�����"78�.���"������ ������U:�H��3HH������7��7:� 1�� ):� ���7��7:� 1�� <�T� .��� :� ��� ��T� & �:� 9�� ��:� -�� 73,� �� �":� .�� J�WW�M�

,�� ����"� ���(������4�"8!:�&68"� ����&"���7:�<��9�:�.� � 7�"8 :������J�KK�M�8����� ��A�� � ����5����-�.9�� � ��7���������

��6�7"��#���� �.�� 7��#���.�68���#�1 �����7:��WEH:�H�L3H�K��&"6��"��7 �� '�� J�WW�M� ,��������#�� ����"� ��� �%�D ��8� �"����%7�� 3� .�� ��� 3� ,�8�

�"����%7�:�&68"� ����&%7�"�����:�4"��6D�+���J. ���M�J�WW�M�,�� ����"�����������"��������������������"�68��

� � 7���"8���"����4"�����6������ ��!�6����&"�%���4B� :�&68"� ����& 7����� J�KKQM�+������� ������$��� �� ������ ���������� '7�,���%� 3."D!�4�� J. ���ME�

)�� ����%�����4��&�4:��������"D"��

<"�� �:� <�� .�:� .� � �:� 2�� ��:� Z �7��"6D:� 2�� J�KQKM +����� �� 7�# �� 3������ ��- �������� ���������##��������6�7"���#�� ���7"�����"78�.���"������ �����:�UL���LR3�Q���

96��:� ]�� ��:� .���"7:� )�� �� J�KKUM�+7��� � ��8���� � A�� � ��E� 4�������0�=���������6�7"���#�.���"��'��6 �:�]����U�:�-����:�HK3LH��

�����)��J� �$ � 7���"�"��M�9����������������������&%7�"�����:����������J. ���ME����� 7 �����7�� ��#���%������� ��!�6�������� ��!�6��������"�:�/$���D ��4�"8!:�&���

������7:����,��J�KL�M�7� ���������3�� �����-����7:�- I�0�����������7:����,��J�KLQY�KK�M��+ ����F����������!�������+�78��"��4�"8!:�&68"� ���������"7:�.�:�)""�6�:�1�� J�KQWM�8����� �� ���?����7�# ��5���� ���� �����"������:�

<E�<�7�6���7������ ���������,��8:�1��Z�:�.����":�&�:�,67�D �� �:�&�:�+���6� :�1��J�KKLM�2��,����������A�� � ���+�

*�# � ���+##�������78� 8��+6��#��8:�- I�0�����,6�� D�6�:�9��J�KKLM�,����7� � ���<�� �-���1�##������������� � ������ ����#��������

��6�7"���#��������"��� �����:�K:�HQ3LL��

4� 7��:�,��+��J�8�M�J�KKQM�=��������A�� � �����8�����=��������"8 ������ ����4� 7��:�,��+�:�2�<6���6� :�2����:�)"���7:�9�&��J�WW�M�=��������A�� � �����=�������

(S#��8�@7�� �������� ����2"�������� J� �$ � 7��� "�"��M�<�������� �� ������������&%7�"�����:���������� J. ���ME��

��� 7 ��� ��7�� ��#���%��� ���� ��!�6���� ��� � ��!�6���� ����"�:� /$� ��D �� 4�"8!:�&68"� ����

2�'7��� :�9��-�:�<� 7�.��� �:�1�:�Z����"7:�<�� J�KK�M�A�� � ��E�A��� �+��������� ���:���� ��F �*����-7�# ��? �����F�����7� �����6�7"���#�� ���7"�����"78�.���"������ �����:�LUEH:�Q��3Q����

(� �:����4�:�+�C78 �:����J�KK�M�A�� � ���R���������+B�����#������+##�������1 �����6���86�"���7��� ��:�&����7� "�:��"D"�"��

�"��"� 7�:�4��'�:�&�"7�:�<��1��J�KKQM�A�� � �����7�# ����'7E�,��+��4� 7���J�8�ME�,"78D�����#�1 �����7�"78�2 7�"��, "�� ���"8 ������ ����

�"��"� 7�:�4��'�:��"��:�<��)��J�KKUM�8������B�����@2��9�� ����A�� � ���8�������*������6�7"���#�.���"��'��6 �:�]����U�:�-����:���3����

Page 126: Pszichológiai eszközök

���

1�� "�8�:� ��� .�:� & ���7:� �� ��� J�KKR:� �WW�M� + 3# � ���� 3������� �� 7������ �� ���,����������#��� ���"7����� ������"�������"���7:�Z"���7���7�9<��

1�� ��:�.���:��� �:����)�:�1 � �:�+��2�:�� �� �:�)�:�<�� �"7:����2��J�WW�MA�� � ���7�# ��+���� 2���� ? �� ,��� ����� 8����� 4������� � � '7� �7"���7"�� ��6�7"�� #��� � ����� �������#�1 �����7:���J�M:��L�3�RU��

.� I �� �:����J�KKKM�9�����������S���4%���7�4�"8!:�&68"� �����" �� =�� J�WW�M� = � �� ��"��!����� &%7�"��� ��:� 4"��6D� +��� J. ���ME� ���� ��!�6���� ���

� ��!�6����"�� 7� 8��������"�68��� � 7���"8���"����4"�����6������ ��!�6����&"�%���4B� :�&68"� ����

� 8 �� �:� 1�� +�:� �"��:� <�� )�:� <"� �67:� )�� +�� J�KKQM� ,���������� � ;��1��- 7����#����4������� 8 �� �:��"��:�<"� �67�J�8��ME�������"6�"����+��I� E�������� �< "7� ���7�� �#� ��"� ��#�<�������)"I� 7� ����D"6�������"� �:��6D��� ��:�2" I" :�-���

Z�����B�:�(��J�WWWM�+� ��������������������F����������)#�� �������# �������#����������7��6�":�&68"� ����

���������������

Page 127: Pszichológiai eszközök

�������������������� ������������������������������������������� ���������� ������������������ �������������������� ������� !"#�"�� ��$�������%����������������� ��&�'������ ����� �( �!���)����������������*!���� ��&�'������ ��������"�������������������������������

Page 128: Pszichológiai eszközök

� �

��

����������������� !"#$��%��#&&'()�*!)+�,"���)�������+" �$� �� ������,-�.�/�0123���/244567/8179��3�0�3:�7�� ���*��+� � ���� ��!�*��+� � ���� ��!����! �������� �����

�������������������� �;��*��������������������� �!����

� � ��$!;�������� �!���� � 6�<$!;�������� �!����

��� ���������������,-�.�/�0123����2,=��>/28,,�3�>3.//�3��?���2,3�38�/531�2,�34�/�@7:��/2�82/������������� �����!'����

�• 4� ������*� !A���������������B��• 4��*����� �!������ �"������������������B�• @��*���&�� ���� &� ������������������������$������� ���������� ;��B�• 4�������� �<�������������� ���+�� ���;;��������+�����&� � ��* ��B�• 4�*������� ���������� �"��� ������+��*� ����������������� ��B�• 4��! �+�� �������� ��(����! ����� ��B�

�����������

Page 129: Pszichológiai eszközök

� %

����-�.��� ���/�����001������2���/� /����� ��;!���( ( ���� !���������+�!������ �! ��������*���� (;;����� ���� ���+���'��'��'������������ �$� ����� �������"���� ���+�!���������� �*��CD<� �"�� �������� �� ���;!�E��� ���$����'���� ��� �� ��&� !��� �F� ����� "�$��� ���*�;;� � � ����;��� ����� �� ������ �( ���� ��! �� ���� � � � '��'����� E�!���!�� �GG�F�� �� &� ����*� �*H �A�('��� ����"�� �� "�� ��� �<�������������� �� �� ������� �*��!��� � �!�������� �� $� ����� �� &�* ;��� �� ��� �� +��'� ��� &��*��*���' �� � �!������� �� ����(! � !� ���� :�"��� ���*�� � ���*�� ��� �!�*�� +� � ���� H���������+� H� ������'���&� ����;� ������������� �������� ���&� B������0�/3���/���/�������� ����*���� ���;!�������������"�;���� ������ ���! �����$H�������'��� !� �������"� � � ���*����� ������ �������� $���� ������������� ���"�� ���+��� �& � E������������ $� ����� �� ������'���� ��������� +���!���� � ;�F�����'�� � ;�� �( (��� &��*� �� ������ �!'����� $�'���;��+�� ������($ � �� ����������$���!$��*�H����E�!�������0&�!����GG)F������������������ ���� �� �;������������� ���������� ���*������ ����"�$����4� ����"�� � B���� �$��� (!�'"H����!!���&��*������������ ����� �'"������*��� ���;!!��$���'������6���'"H������+H�H������ ����'����� ���*������ ��� �� ��&��*�I'�� �!�#!�$��*�'�� �!��J�� �� � ���� ��������� ���H�� ���+��!�! ������!H����$�� �������� ��������������� ����� ���*��"�������� ��� � � (����! �� +�� ���� &��*� �� ��"H�� ��"� � $��+�� "����� � E� !� ��������� ��� �� ������ ���*�������*�F��@�� ������������$������������ ���� �;+��*����"������!"H���� ��!$� ������� ��� ����������� ��������� �������� � �� �! ���!�'��$H��+�� �����������;� ����������*!�������� �! ����� ���� "�;����@��*���;� &� �������� �;���&������& ��;� ����;;����&��*�� �����'� ������$� ����� ����*��;����*! ���+�!������� ����� &� ��� ��� � � �� ���� +�&� ���� � � � ���*�& � "� ���� �� E���� � ���!$��&� �������<������������$� ����� �� ����������&�*��$ �&( ��� ;�F����������� � �� �! ����� �;��*���$��� �� �����!!��� �� !��&�����������*!���E!�� � ��� ���'���I�*!���� ��&�'������ ��������"��J����A�+" ;�F����� ���������������������������������($ ����*� � � �;!�� "����� ��� � � �;!�� ��� ����� �� � ;�� �! ����� ������ �� ��������� ����������� � ��� �� ����$��*������� K����������;�!� ������H � ��$�� ��*;�������& H��������H������ �! � � "�� ���� ;+��*����"�� �� � ���� � ������ �������� � �� �� ��� ���� ��*��� ���*�� $�� ��*;�� $���� ;$���'���� �� � ������ ����� � !��;��"��� �� �� ������ � ��� ����� � � �&�* ;�&� ���

� �� �������!����� ��� ���� ����� H������� ���������� �����$ �� �!�*��+� � �� ��������3���/���/������ ����� �$�! ������(!H����*���� !� ����@�*����L���;!�' �����*�����������$��"������������+��*��� �!�� ���!'��� �!�*�E���'������ ��� � �����������'��+� ��������� �;���� F��'������� ����� !����A �!�����M�� �!� �� � ������;!�' �'���� �� �;����*����&������*����� �'������+����*H �'���� ������� ����&��*������ ����������������'��* ������� �'"���

Page 130: Pszichológiai eszközök

� )

������������� �*������N� �� � ���� �� ��� +�$� ��!� ��� ���'���!� �& ����� ��*����� +����& ����� � !�� � ����� (�;�� E�;���COF� &�* �'"��� �*���&� � ���� � E6� ���"��I+�!���� � ��� ��J��$��*����� �"���� �;�&�* �'"H��������� ����*�����������! �#�*��&� � +�$���� �� � ���� �� �� F� �*+�!��� ������ ��� �*+�!���� ���*���� H���������� �������;���H�"H����&��*�����������*� !� �H��������� ��&��*�+�����"��!������ ��������H��������"�� � ��H����P� ��������+�!��������( ����!������������ ��� ����� !� ���& ����'& ��� �� I �! � �!J� ;� ��� ����� �� ;� ��� �� �� $� ����� � � �� � ��� ���� ��� �+����(!����������� � ������"($��<������������ �������/��-������� � �*H �� ������ ����+� � �� �� ��+���� !����! � ������� ����� �� ��� �� �������� � � �( � ���������������� �� ������������� ��+�!������� �*����� "�!�'� !� � !�� �� �$�;;� ��� � ���'��'����� �"�� ��E�!���!���CC�F��4��*�� (!$��*� !A������!$��*�H����;;����+��*��� ;��B��������001������2��/� �����/3��������� �������������� ������������� �*��� �����$�� &��*� ��� �& � ��� �������������� $��*��� �!���� &�* ;��� H����� !A�� �������������� ����!� ���� �����!� I��� �������������J�� &�� �� � � ��� �( ��� �"�� �� &�� �!�����;��� ��� �������������� ����$��� � ���������� �� �������������� ���*� !��$���� ��� �$ ���� �� ������������!��� $���� �"�� ����'���� �� �!��'����� �� ��� $���� �"��$��� �$��������#�*����� ��&��� �$�! �"� ��������������������������� ���+�!���������!&� ������� (;;���� �!�����!� H���!� ������$!;�������� �!������ �� �#�������<$!;����� ��� �!���� �!�*��"���� ��� ��� "���� �� �( ���� "�� ��� �� �����!� ;� ��H���� $�� � ��� ����������� ��� �� ���������� ��� �( ;��� � � �!� � �*�$� ��� (;;� ��� �!���� �( (�� ��+�!������� �� ��� �&�� ���� ����� !�� #!������*�$ ����&�;�������'<���'�#"���+�!����� �&�!'� ����������������������������������� !����( ������� (;;<���������������� � �� A����(;;�*�!���$!;�������� �!�����( �H��� �! ������ ��������������������! �!& �$����$�� ��*���� ���+" ��"����'���+���� ������<$!;�������� �!����"����� ���� 4�������� ;� ��H��� ;�!� �������� ��� �����' ��"��������� ��� � ������������ ����� �<������ �������� ;��� ���� �� $�� ��*���� �� ��+" �'��� ��� ����� &��*� "��"�� ���'�����;;����&��*��� � �'�� ��&�!� "�������!�����&��� �������!�����! ;�� �! � ������������&�* ;���*�;��� �$���� ��A��� � �'������� �+���������*�� '��+�� ��������� ��� ��!�;���� �"�� ���������������� � ��+�!������� �!������� ��� +��* ������ &���� �*����!� �����'���� � � �;!��������������;��� �� ���'� � �*� ��*�� ���� � �*����� �� �( ���� � !�� �!��������� � �( �� �� �! ������ � !�� �!��������� ��� ������ ��!���� ���� H� �� �� � � (!' �� ������ ������(�� !��� ����'��� ���*����������� ����� ����;� �'+��*���<��&��������������*��<���*� ������� �����<��*�!�� ��#�*������� ��������"���������� ����� ����;� �'+��*��&� �����& ���������'���� $���'�� '�������� ������� ���� �& ���� @� �( ����� �� H��;�� ��� ������ ���� ��*����;!����������������& ���!;� �' �+��* � ����������������� �������������������� �$��� ����!�� ��''����!'���'������������;� ��������&���������� ���'������� �&� �"� ������!��!'�;����� +��*���� !��� ��"� � ���'��� ������� $������ �+�����$��� �;;�� � � � ;�� ��!H�� �� !���!��� ����$��*�����$�� ���������$���������������;������

Page 131: Pszichológiai eszközök

� Q

"�����#������������ �������������� ���*� !� �$�;��� �'�'���� �*� ��������� �$� �� ��� �� ������ +� �������������!����� ���E0��'������+���!$����$�!�;����� ��;!�H���� ��*���;� ��� ���� ! ����� ������ ��$������ :!;����� ��R$��*� ��<$!;����� ������� ��!��� '��� ��� &��*� �� <� '����! ��F�� ����!'��� �!��� �$� "���� ���� ��+" ���� ��!' �� ;+��*���� ���� $��"�� �������� +� �� �� '������� ���&� �!� �������*���'����� ��� !�����&�* � !� ������� ���������� �"����;���+���'������ ��� !������������� ����� ���$� ��������%�������� ��������� ��;!���( ( � "�� ����H�(�;����$������������������� ����*� � ���� "�;���� �� � ����*& ����� �� #������� �� ��� �$������� �� ����'���$��"�!��*H ������!H������� �! ��&� �$ & ��������*& � ���� �� ���������� � ���!�!��� $����'�� � $�� &� � ���� /��+��� ��&� � $ & �� &�� �*��������� ;�����+���������������������*����*���� �!������ ���$� ����� �$�� ��������� �������������� ;� �'� $!;����� ��� ��<$!;����� "��� �*H ��� �� �� � !�;�� ���� �� +�� ��� �� �*�$����+" ���� ����+"�� �����!��� ������!� �!����� ���� �$�!����������� � ����'�� ������&��*� �� ��*�� ;� �'&�;���� � � � ���� ;� �'&�;��� ��"�$� ���� E!���������� &�'�!���� �(� �������*�� ����� ;�F� ��������E�!���!���GG�F��

�� ��+���� &���!�� &�� ���� �� � � �� ������� ��+�!�����<��!� � ���� "�;��� � �� ���!�'��$H�� +�� ���� ���*�� �������� ;��� ��� �$�!�� �� #�� &���� $��*� #�� &������ ;� �'�� �� ���������� ;���� � � ���� � ;�� �� �������� �����'���� I&�* ��� ���� �� +H�� J�� �*��!���$��� ���!' ���E&���*�� �����$��� ���!' F���! ����&���� ������ ����' ������ ��� �&���!��$�� �� � !�� �������� ;�*����� � �� & �� �� �����;��� ���� ��� ��$��� ��� <� �H�(�(��� �� ��� ���������� ;����

6�&��*� �! ����� � ���� � � ��� �!'��� ��+�� ������ /( ������;�� ��*H��� ����!� �����!H�"H�� �� &����*��� ��+������ ����� �� ��� �� ������ � ���!�� �& �� �($ & �� �! & ���� �� ��!��� �� /( ������;�� �� ; �� �*�$�� � �� "�& � ������� ��'"����� @�� ���"��� ;� ��*�����! ������'���� ��� ������������ ������� �E�����!������!����'����� ;�F��

@�� ���"���� ����� ��+" ��� �� � �+�!��� � #�*�� &��*� �� �� ; �R������ �*�$�� �!���������+����� ��*�������*�$�� �!������� !�� ��&��*���*��! ��� !$����'��� ��!��������;;� �! ���*� �� � ���*�� �& ��� $� ��������� ���� ������� $��*� � ��� �<� � �!������ !������!� �� ���*�!� �*�$� �� '������� �& ���� � �'� !!�� @�� �� �����H��� $� ������ �!��� �&�� ����� �( ������;����� ��� ������� ���� ����� ��+" ��� � E���� �( � �� �� "�� �� "($� �� ��� �� ���� � �� � ;�F�� @�� �� ������ � ��� �<� � �!��� � E���� I� �� � ���� � �� ���� �J�� I��"'� ����!� � ��� �$�JF�� ��� $� ���� ����� � &�� ���� E���� I��� ��� ���!��� &������� !���� (;; JF�� �!��H������ ���������+����� �$��� ����+" ��� ���������001������2����������������������� �������� � �;!�� ������������;��� ��+�� ���;;� � !�� �� $!;����� ��� �!������ $���� �� $!;������( ������ �* ���*�� � �;��*��� $������� � �� �� � �;��*��� �� +������� �� ��!���!��� �� �*�$ ����� �;��*��� ������� ���!�� �*�!�� � $��� �� ����� �!��� ��� �� �� � �;��*��� $�����*� �!����������������;� ��*���&�;�� � ����� ���'������ #� � ���� �;��*����&�;� ������!�� �;� �'�������������$��� ���� �"���� �;��* ������(����*��+��������� ��!���� �&�� �����;� �'���*�!�� ��� ��&��� �$�!!��� ���E��;;�����'���������*� !!��� �;;������� �+!����!�F����� �;��*��<� �;��* �����'��� ����� �� ���������( ( �� �� �����$�!����� ��&�;� �� �$�!"� � ���������� ���& ���� ���!������'�!;��� �*���� "��� ������ ���� '� �*��!��� �� � �!������ "��� E���'���� &�;��� � �&�� ���� ���$� ����&��� #�� H� ������ �����'�'������&�;���� �!�'��;+" ������'� ��� ;�F�

Page 132: Pszichológiai eszközök

� S

��������������� ������������&��������������� �'$� ���������$!;�������� �!������;� �' �"��� ������*'�$�� � ����3�����;;�� ��� �������� ���������� � '������������� �! ������( ��� ��!�*��"������� ��� "����4��� � "������( ���$�� ��*� ��� �! ����&� �� �� ;+���'�&� �� ��� �� � � �����&� �� � � ��$�����#�� '$� ��� �� ;� �'� �! ��������������� �� $��*� ����� ���� ����� ������ ���� ��� � E&����#�*�� �������� � ;�F�� �� �( ����� !�� �!����� � "�� ������������������ ��!��� �� ���;����!!�� (!�� H����&��*�'����������$�� ��* ������ ����������! �!H������� �������� ����'$� ������ ��� $�� ��� (� ��;�������;;��� ����#��'$� �������������������&�* & �$����$�� ��* �+" ������E�����!'���'��;����$��*����*� !;���$� H���!�� ���&�* ;������� ���"( ����������$��*��H�' ��F��:�����*��������%������������� �#����;������+" �������7�*����"�$��*��� �(� ( �('���<&�"$�������� ����������������*�$&�� ���� �E����'!������ �;��� #!���� ;�F��� ����+������������<$!;�������� �!�������*H ���"�� � �����������&��������������� �'������������� �� ���� ������� �( �'��� ��� �!���;;��� �� $!;����� ��� �!��&� �� &�� �� �� ;� �'��� � !$��!�� �� � �� �� �($ � ��L� &������� ����� ���� &����#�*�� H ��� �" ���� � H� �� ��� ������ � "� ���&��*� ���!� �� �! ����$��� ��� � ���� ��� & �� �� �( ��� �� @��*� � ���! �H��� �!�;��"��� (;;+��������&����#�*� $������'����� ������'� � ��&��*�I �� ������ ���� ���$�� �(� ��J���

�� ;� �'� ����!�"� ���� (��� �������� ��'� !�� � � � �!���+" ���� ��$H�� �� +"�� �����$������ � �� ��� $�� ��� �������������� ��'� +�� ��� ��� �� ������������� ���*� � � �! ���� ������ ��( $ ��� "� �"� E���� �� � ���(��*;��;�'������������ �������� �A!A������������F��/�+" ��!��� �!��� �$� &� ���� $��� �������*����� @�� $�����!������*������ $��� ������*��� !����� @�� � �������*<$���� �����($ � ���;�� �$�!"�����! ���"H������*���!' � ����������� ;����$��*���������+��R������������ �;����!�& "H���

�� ��������� ������� �����K� �*���� � "�� �� �� �� ������ �� � �! ���� �� �!�K�����E �!�( �� �;��*� ���F�������� ���E�� ���<� ����F����� ��!�� ��� �! � ����'��� ������ �!���� ���*���H�(�;����� ��� � ��� �!������� ��� !���� � �;��*� � � E���� �*���� �!�� ���� �( ����< �$�������� ;�F� E@����� �GTQF�� �� �� �������� ;��� +��*�"H��� �!!��� &��*� �����H��� � ���!�� ��+�����(!H����*� � !� �H��� E���� �� � ���!�� �� ������� �$�����!�� H�&����� �� ��� $�� �� �� �;��*� ��� �'"���� ;�F��

��������#�� ������������� !A�����"����� � !$�� � !�� � �����! ��� ���� E�!���!���GG�F��-�*�;� ��& H���;�!<�����*����&�! *��!������!������� ��<� �$+!�$����!����� ;�F���� ������� �!������ �( ��� �� �'�!�'� !� �� �$������ ������ �!���� �� +� H� ���� � �� "�!���� ����� �� � �!�����!��� �"��� � ���� ���� �� �� &� �( ����� �� ;�� ��� ��+��*�& �� "�������� '� �����'��"�� ���� ��� ��� ���������� ;����*!����� ����!��������� � �$�!"����( $ ��H�� "����� ��& ��"������� �� $�!� �!������ $�� � ���� � � �!����� �� �*����� ��� �� ������� +���� !�� ��� �� &� ��� ��� ��� �!������ "� ����� � �! ���& "H��� �� $�!� �!������ $�� � ��� �*&�;;� +�!��"�� $�� � �� � ��� �� ������� �������� ���� ���*�$���!� ���� '�E� ��!!<����&�����<�����*������+H� ���� ;��$���!���F��

��� ��� ;�!"������ � � � �'���� ���� �� � �!����� H� � �� +��� � � � �'���� /(��*����+��*�& �����$�� �� � �$�� ����$���� ������*��!��� "��� �� &� ����&����"� � �'������!�&� � ������ �*�!� � �'������ +������!��� ��& ���$��*���;� ��� �����!��� �� &� ���&��*��������� �*!� ���!�&�"�;�����+� ����!+�"�;�� (!(�� ���6�&��� �� �'���� ��!�����&����������"������$��*������&�!� ���!�����������*��!��� (!(�� ��� ��!�� ���

���*����� �'���$�� � ������;� �'���!���� ��! �������� �;+��*����"������ �"� �!� ������� ��� � �!����� �;!� ��*��!� �������� &���� � �'�� ;� �'� ����;;�� ���� ���;;� �� �� /���� ����$����'����� � �*����� "�� �� � �"� �� �*�'���� ���� �� � �!����� H� � �� ;� �'� �( ;����!���������(&������������� ��<����� �$+!�$�������$�� � ����� �� ����& ���� �!����� H� ���

Page 133: Pszichológiai eszközök

� T

'� �� +� ������ �& ;;�� +��*�& ��� ���� �� ��� ��+!�$����� K !��� �($�'���&��!$� ��������� ����&� � $ & �� ���� �& � �����!�&��� ��$�� �"��� ��*&�;;� � ;�� ��;� �' ���� $�� � ���;��� �� ��& "H�� �� ��� ��!� ���� ��'������� �� �� ������ ;� �'� �( ;�������'"�����$�� ���'����� ����*��� ���&�" ��� ;����� �$+!�$������ �;�'�� ����������� ��& ���'�K !���+��� �'����� ������*������ �H �!����� ��������+��*�& ��������� ���������������� ��������������"�� ��L��( �������( ���!���EP� ������GQSF��$��*����� �! ������( ��� �����!������������������ $!;����� ��� ��<$!;����� ��� �!������ �*�!�� ���"������:�� ��* � +" � ��� ��;+���'�&� ���� �! ����&� ������� � �����&� ����� �����������������( ��� ���� ��� "����!�*��"���$��*�������� �! ����������� � ��"�� �����!�&� ��+���

����� ���������� ;����������������������������! ���( ( � �"�������$�� ��*��*!�� �&�$� ����<� ����������!�� ������������������� �����!�����*���;� �������( �����&��� ����������*����*��!���� ���*����� ��;;��������� �;�������!H����+�� ��!����&�* ������������ �"�������&� ����� � ���*��!�'� !;���� !��!�&�����$�� ��*&� �� ��� ��������� ���!���*��!������! ���� �� ��� �� +��'� ��� &��*� �� �$�!�� �(!H����*� � ��(��� ��� ��� �� ��������������� ������� +� � �� � �� !� ��� �� ��� �� ����!���� $����'���� ��� ��"�� ��� �� ������ +� � ������H��� �+���'���� U� �� !��!��� � � A'� EV��!��� �GWCF� <�� �� �������� � � ���*� ��� �� �������������&� ����*���� ��($����������-�.��� ���/������3�����������/��/.��/��� � �! ��<� ��R$��*� �� ���� !$��� ��� $� �! ���� +��*� ����������� ����� &� !��*��� &�* A���� ��� ����� �� &� �( ����� �� ;�� $���� ;��'������� � ���� "�;���� � � � ���� �;!� � ���!��&� �( ����� �!�;������ ��*��!� ����'&� � ���� +��'� ��� ��� ���� "��� �� �� ,��'��"���� ����� �!!���&��*� 4��*�!�!� ����� ���� � � ���'��*�� �� ��� ������ ���� &�*�� ����'$��� -�*� ���'���� ���� �����!H� ������*��!�� ���� ���H�*���� � ���*����( �� ������ �� �������� ������!���������'� � ��� &� �� �� ����� &�* ;�� $��������� ��� � ��;������� �� ��� ���"��� # "��� � E����;������ ���������;;��&�* �'�����&� ����F������

� � !��� ��� !�� �� +!�� !���� � "�� � �� +��*� ������ ���� � ���*�� ��� �����'"���� ���!����� ����� ������ ���������� �� ��� �������H��"�$� ���!�������'���+�� ������!��!��������$�� �!$��*�H������� � ������'�"��3��! � �!�+�� �!� ��� !�����"�� +�� ��� �*���!�������� �*���*��!������H��$����!��"( �#"� H�( ���� ���&� �E�'� ��:������GGC��Q%����F��IX��(��� �'����(!��� ���! ���� �'&� "����&��*����*��+�"'���� ��! �������$�� �� ������� ��*�! ��A�� �� ��� �������� "�!� �*H ����!�'"���� ����'�''���� �������� ���&�����! ��;!& ���� ����'���������&������J���� ��� �� +��'� ��� &��*� #�*� ��� �;;��� ��� �� �� ������ �� �&��*� ��� ���;�� ���� � H����� $�������������� ;��� ���*��� +�� ���� &��*� �� �'"��� +���'��� �� ��! �! � ��*������� ����*��� ��+��*� ��������$��� �*H �� �����H��� &��*� �� �������� ���;�����&� �!� �� � !� � ����������� ��+��*� ���������@�� ���*��� �����!H� ��;!������ !���������'����$��*�����������'�!��&�������+!�� !���� � "�� �� ��� � � � ��� ����� �;!����� @������� �! ���<��'��� �� !������!��� ��� &� ����� ���� H�;������ &� ������ �����'"�����&���������*���

/H�(������ +�� ��� �� +��*� ����� �;!� �����'"����� ����� ����� ��� ���� �� �� (;;������';��� $�!� ������� +���� H� ��H�� �!�� �� � H��� �� �����!� ��'!H�� �� '����� ���� �*!��H��+��*� ���������� � � ��� � ���� ����!� ���� &�� �� � H��� �� ���� �� +"��'���� ���!�'����� ��!�'�������� � �� ���;���� �! ���� +"��'��;��� �� ��� ��� �"��� � ��� ��$� �������

Page 134: Pszichológiai eszközök

� W

���� ����"��E� ��!$�������� ��&�������������*��*�'��������*H ��F������� ��+��'� ���&��*���� �;�H����� +��*��� � � �($���� #�*� &��*� �� � H���� �+���'"��� �� &�* �� ��� ���*��$�� � ����"��������*!������ ���� ������'�� ���!������� H������ �'�� �;�� ������&� ��������3� (;;� (!� � � ��*�� � �� ���� � ���;! ��<� ���;!��� $�� �� �� �*!�� �� &��*� I�$�*��� ��;��*� � !���J� <� &�� �������� ����� !"H�(�� U� ��� �� �*!�� !"��� U� +�H�� �����'���� +"�� ��� ���*!� �� ��� �'���� ;� (!�'��� �� ��!�� ��;��� � �� �� $���� &� � ���� ������� �� +��*� ������*!��� � ���!�� +��*��� ��� � !�� � ��� ��'�!�� � "�� ���� �� �����';��� ��� ��� ������ ���*��� �� +�!"� ��� � $�!�� �'��� �*��!��� �&��*�����'���� E@�!$� &��� 6�!���*��� �GGCF��� �! � ��� +�� ��� � � �+���'��� ��� ������$�� �� �*!��� �� ������� +"��'��� �+���'��� &�!������������(!;�� $����� &� �� ���� � �� ��� �� &� ��� $����'��� �! ���� ���� � �*#" &� � �� �����'������*# �����'�������&&� ��&��*�� ��+���'����& ��������4������/�/������ ��� �� �������� � &� ����*����� ���;��� �#���� � ���� &��*� �� � ���;!� ���!�<� ��� ����<�������� ��� � ��� � �� !�'��$H�� +�� ��� �������������� �����$� �� ���*�� ��&� �!� ��� ���������� ����� �� ��/��� ������ � �� �! ��������������"���� �$��$���� (!�'�������$ ��� �����< ����� � �;��*��� � �!���� ��� ���*�� ; �! ���� ���'�� ��� �� � ���!�� �( � ��� �!$��*��� ���������� (! ������������ ������ ���&� ���������� ��+��*��� ��'!;�� �! ���&� ���� ���;!������!���������*���������������������� �;��*��� ����� ���� H����� !A����� (;;��� �!����"����� ���� ���������!��� �$�"����������������������� ������� �� �( ���;� �'�������� �+�� �����+�!������� � &�!'� ���� �� ��<$!;����� ��� �!���� ��� U� �� ����� $� � �$� "� ����� ������� <� ���������! ���������� �!�������� �;"� �$����*��$��������!����� ����� ���������� �+�� ���� !� � (� �;���+��*� ��������������������������'"�������$����+������� ��� � ���� �� ��� ���� ���!��� ���� � ��� � � � �����$� � ��� ��������������� H����� � �� ���*� � �� ��������� ����*A� �;!���� $���� +������� ��� ����$���� ���� �����+���'��������!������������� A ������� �� !� ������������� ���������� ���� ���;�������1/������/0������#&&'()�*!)+�� ���+�!��������*�����"�!�'� !�� !�� �� �$�;;� �������'��'�������0����#&&'()�*!)+� /( ���� �� �( ���!���� :�� ��* � +" � ��� �� ;+���'�&� �� �� �! ����&� � ��� ��� � �����&� ����&56�78*$)"� !"��#7(*��8!�*��"���� ��� ��� "���� �� �( ���� "�� ��� �� �'� �! � ��� (;;�� �( ( � ������������'���� ��������� �!�����$� � �$���� �!������ ;����78*$)"�!"��#7(�����*�$& ��( �'���;� �';��$��*��!��;�����+�!����� ��( �������������������� �!�������������������P� �����,��E�GQSF���)�����%��� ��'�*�%��'���(�P&�$��!�������������Q�<�S)��@�����������E�GTQF�+������������� ��,��'��� �/��'���P�'��� ��@�!$� &���6�!���*��4�E�GGCF��������,��������������������'�� �� ���� ���� (�-�.�����������

'�� �� ������'����������� ���� ����(�����(�*$���'���P�'��� ���S�<�GC��V��!���1��V�� E�GWCF�/����&/���������%��� (� 7�L�@�� ���/�������P�� ����'��������4���!'�����

E�'��FL�1���!&���$��K ;�����+�0�*�&�� !*��Y����������'�Y�����������P�� ���!���!���!�3��E�GG�F���� �� #��������������(�P�'��� ��:7/2�����!���!�3��E�CC�F�������%������� ���$� ��������������(�7�L�0� ��&� !�����0!��'� ����

%��Q<����

Page 135: Pszichológiai eszközök

� G

�!�������������0&�!���������E�CC)F���� �"���%����(�2��!���/��'���P�'��� ��:����� 4�� E�GGCF� ��� ������ '����� �� ������� '�� �� �������� ��������(� 7�L� � � �! ����

+��*� ��������+����!����*!����!;��������(�*$���'���P�'��� ���G<QS�����������������������������������

������������9�������

Page 136: Pszichológiai eszközök

� �C

�:��$"��)(��7;<�;�$�(",�6)$*������+" �$� �� �������3.�76��V�Z�83��3862���33�4�.7�

4� ����"�� �� ��� !"#B�7� !"#����;�!� ��;� ��� ���U�������H�(�;���B�� ��� !"#����"������! ��U��� ����!������ �'�������! ����&��*��B�/�!'�� �������� ��� !"#���!���

����3.�76��V�Z��2V487�� ������� !"#��+��� ������+�!����"��� �������"����� ��� !"#����"��� !�� ��+��� ���

��+�$� ����� !"#����� ������ � �� �$� ����� �����!� ���� !"#���'������ ������� !"#�

0�71@2��V8078��3.�76��V�Z/����� ��&� !������������ !"#��+��������

���� ��&������ ����������� !"#���$����'�� !�������� !"#�� ��$����'��'������ ����+�!!�������� ���*�( ��� #��� !"#�� ��� ���*�( ��� #��� ��&� !����������$��� �� !��� �<$�� � ���

�?���2,3�38�/531�2,�34�/�@7:��/2�82/������� �����!'�����

• 4�*��� ��� !"# ����� �������"��� �������� ���������� ;��B�• 4��! �+�� ���� ��� !"#����"���������! ������&� �!� ���B�• 4��*�� ����#��� !"#�� �&�� ���&� ���B��• 4�*������+�� ���;;��H�(�;������ ��*���� !"#+�" ����( ( B�• 4��*��� ���� �������"���$���� "������� ��'� ��� !"# �&���� B�• 4�*������+�;;��H�(�;��������� ��&� !������������ !"#��+�" ����( ( B���

����������� � �� �� +" ;�� �� ������������� �� ������� � �;��*��!���� "��� �����!��� ��$��&� ������ ��!������ ���� ��!�������*��������� ��������� �<�������������� �����$ �������!� �"�� ����

Page 137: Pszichológiai eszközök

� ��

�;;�� �� +" ;�� � ��!��� �� �&�����<��'� ! ���� � ���� ��!��� �� � � ��� ���*�� �� ��� �<�������������� �������� ��� �� ����� ������ ���"�����$����� �(�����+��� ���� �� ������� !"#���� �� �������� ;��� �� A & �� ��������� � � ���� ;� ��� ��� ������� � '�������������� $������ � ����� ���������� ;���������� &� ���� !"#����������'���������� ����� ���������� ���!���� �������*����� !"#+�" �$��� ������ �������*���!�� ;�������*��+H����� �� �����<��� �� �������� � ���"� ���� �! � ���� ��� � � ������� � ����� ��%������������� �������!�������$ ������� ��� ����;���'���� ��$����'���� ��� ���!����

�� +" � ;$ �� � �*#" � � � #��� ����%��������� ����� �����0 � "�����$�����;�� ���� � ��������� ���� ��*��� �� �!����� $�����*� �� ��&� !������ ��'� !;�� ��� � � ���;!����� �����(!�;� �! � ���� ������� ����$ �� +����������� ���! � ��� &���*� &� � �� ��� ��� ����;���'���� ��$����'���� �� �!&� �;�������������/�.������=��/��/������//0�.���� �����;� ��� ��� �� ��� �<�������������� �� ' ����'(� �����&� �!� ���� ��� ��� ������ ! �� E/�� ���� �GGGN� 0���� �GW%N� �!���� ��� 0&�!��� �CC)N� Y����� �GTSF� � ��� �!!��� &��*� � ��� !"# �� � �� ��� �� � ����;��� ������� ����;;� �! &� "����A$�� ������� � �'����*����� &�� �������� �&����"� � ��� �& � �(�*$�;��� �� �������� ������� �� �*���!�� ;��� �& � ���"� � �����5�*������!�� � � � �;;�� �$ � '�;�� �*!� (;;� �� � ��� �!��*��� � ������ �� ��* ����� ��+� �!���!������*��� � �� !"# �����!���+��*��������������� "��� ����� � �!"��� �L�� � �� !"#����!�����+��*�& ��$����'����'��� ��� ��� !��������!;� �'�"���������"� ������� ��;��! $��� � ��������������� �� � �$��� �(�( �� ;� �'� '��������� +��*��� � � ���� � �� �� �� � ������& ���� ��'�����!!���&��*������ �������������"���$������;���������*��$��������;����$������ ����!�;����&�* ������������"� �������;���+���'��&� � ��* �� � �'����*����!� �!����������"������ �&���� �� ���� �!��� ��� ���� �� &� � ��* ����� �� �'����*��� $� ����� �� ��� $� ���� � � !'���*���� � � ���! � (�����;��� ���� ��� � �� �& �$�� � � �� !"# ����A$�� ���� �*���!�� �� ���"� � ��� �� 4������ ����$ ��� "�!��� &� �� � ������ �� �� ��&�������� (! ���������������!���& �����*��� ��� !"# ����A$�� �������� ����'��"� ����� "����� �� ;�! ���;��� �� � '�� ��� �� � � �� !"# ��� �&����"�;��� � ! � �*���!�� �� ���� ��� �� � ����'�$� ������+������� �"����! & �����������*� & �������� ������� ����� �������� � �� !"#� �� � �;!� �( ( � �� !"($�� �� !������� +��*��� �� ���*��� ����"�� �� ����������������������������� � �;��*���� +� � ��� ��� � �( !�'� !� U� ��� � �&��*� � � � � �� �� +" ;�������!& H�� U� ����$ ��� &� "��� � � � ��� � � � �� !������� +��*��� ��� �� ���*�� � � ����;� ��� �����!������"��� ������� �+����( ( � �"�����+�!�������!� ���;;����+��*��� ;�������� �+���� �� ������ ��� �� ��� �� ��� �*�!�� � �� �$� !�� $$���� ��&�� U���� � �&��*� � ���"'� �� ��� +��"��� U��� �$� �������&�* ��' ���! � ����������� ���+H������ �!���& ���� �� �� � +��� U� ��� �� ��� ������ U� �*���&� � $���� $�� ��*������� � "H�� �������� �������&� �!� ������������ ������������ ������� !"#��'�� � ��($ ����� ��+��*��� ����!� �����;;���� "�� ���� / "H�� �������� ����� "����� ��� �� ;�H�� ��� �� ��� �� � !�� � ������ +�$���������&� �!� �������*������&��*����*�������� ��& ��� A �������� ��+��*��� ���!����$������ ��&��*� �������������*����! ��;�� �'������$������������ �����������$�� ��*�������"� ���������� ������ ��������!�� ���"���$����������'(� ���&� �!� ���������������� ������ ��� ��4� �����*�����"� ��� � �� �������� B� ��*��� ��+�� ���;;� "��� �"� ����� �� ������� ������ � � �� !"# ������+������� �� � ���;!�� �� ��� �� �������� � �( ��� �� ���"���� � &� �!� ��� ���� &��*� �� ��� �����'�� � ;�� ������ �!�;����"����� ��� �� � "H�� �( ( � �"��� +��*��� ���� �� ���! ���!� (!�'"�� #�*�� &��*� ��"� � � ���*����� � E�!�;����� �� �! ��� �� � �� � �;"� �$� $�����*� F� ��

Page 138: Pszichológiai eszközök

� ��

&� �!;�� �!� "���� � ������� ����!�� ������!� ���� '$��*����������� ��������� ������ !�;��!H��������� H�!�;������������������( ( � �"�����������������+��*��� ��� ����! �������! �� ����1��"�� ��� ��&��*�������&� ����*�;;������ �����!�;��������'�� ������ ��� !�� ������ �;��*��������+�����E���'����($ � ��� �������!'������+������� ��+" F���"� ���� !�&�* � �����*���� ������� �&������$��� �� ����!�� �!H���������($ � ��;�������� ����������� �������� ����������� �������,*��!���+� ���!'������������������������ '����� ����(!�;��� ��&��*�I��;���H�(�;( ����*��!�;����+� �!�� �� !"#� �*� ;�!� �� ;� ��� �� ��BJ� @�� �� ��*��� �� ��� � �*� ��� ���� �� �'����'���� �� ������� ����'&� "�� �*� ;�!� ����� �����' ������� ���� ��*��#�*���&����� "�� � �� I6�� �'����� �������"�����+���'"��<���+������ ������ ���������*�;;���&�$������"�!��$��*���!�'"������� � ''�������� ���;�� ��!� ;� ��������� �� ���BJ� :��*�� I�&��*� � �� ;�!� ����� ��� ;�!�������� ���� &��*� ��� � � ��"�;;� ;�!� ������ ��� � (�� �� ��� �'��� �� � ������"��XBJ�6*��$��$����� &��*� �*� "�� ;�!� �� $��*� �*� �����' ��� ��*�� ��!'���!� �� �& �� ��"�;;� ������ ��!�;��"���'���U��� ���;�����"� � ���� ��� ��;���+���'����U���&� ��+�!'��������I>��� ������������&��*X�����;"( �� ��&��*�������������'"���� �XJ��� �� ����&��� ������$���� ��������! ������'�� ��!���$���� ������;� ��� ������"�����!�;����$����H '��"��;�!� �������' ������! �������������'��!��$���� (!�$�����

@������� ���������� ;������'����'��������� ��� !"#���"� ������� ��� H���� �����$ ������� � ��� �H�(�;( ��� �� +� � $� �� � ;�!� �� ;� ��� ��� ���"� ���� � � �� !"#���� ��� �*��� ��+�� ���;;�������������;!����! ����&����� ���������� ;��$��� �"� ����$�����*���'���� � ��� ���!�;����"�$��� �������� ������ P�!� �� ;� ��� ��� ��� �!�;����+� �!�� �� !"#� ��� �!��� �� &� ��;;���� &��*����'� �;�� ��+�!�������!�� �� �� ��+" ���� ��� ���� � ;�� ����� ������! ����"�* ����&��� ��������:���� ��;�����&��*����*���+�� ����H�(�;���������� ��� !"#&�* ���!���������H�(�� ����;�!� ��;� ��� �� ����� �����H�(�;������ ��� !"#&�* ���"� �������;�����������<��� ���������� ����"�;����������� ����"� ���� !��;����'�'������ ��� !"#�U�� �;���*�;�!� �� ;� ��� ����� U� �'� ����� ��$���� � � ���� ��!��� �!'��;�� (! ������ ��� � �&��*� �!!�� ��+� ��;�� � �� ����� �� ������ U� ���!����� �*� ;�!� �� ;� ��� ��;�� U� �*� �!�;����$��� +�!'��� ����� �&( �� ��� ����������'��� �� ��� $� ������'��;��� $���� ��� ���� � $�!"�� ���� �� ��� �� ���"��� ��;��� U� � �;�� �*� �( ��� ;�!� �� ;� ��� ����� U� �� ������ �!�;����"������ � � A'"������! ������ ������ ���*;;� ���! ���� ������ �!'��;��� &��*� �� ���'�$� �;;� ��� ��� � �'"���*#" ���������� �������!'��;��+�$�������*��!��*� ���� ������� !� ����� ��������� ��;;����&��*������� (;;���+�!����� ��� �'"�������'����������� (;;��! �� � �'"���$!;��� ����������������( �;;��!H�"(����"� ��!�;����"�����! ���& ������� �� &� ��!��*� "����;� ��� �� ���! ��'������� E��&� �!� �� � � �� !"#� &�*� �� �'"� � ��� ���"� F�� ��� ��&� �!� �� ��"� � � !�� � ��� ��;� ��� ��;����� 4�;�� ��� �H�(�;( ��� �� ��� �� � !�� �� ;�!� �� � !� ��B� 6��*��� ���;���� ���� (!� ��� ��&�* ;���+���'��������(���(�(����*�!���#�$�� ��*!���$���� ���������*�;�!� ���������� ;����(���(�(�����;� ��& ������!�;�������(!(�(�������*����''����������<��� ���������� ;����� ��� �� ��� �� "�� ��� ������� � �� � �;"� �$� �����*� �� �! ��� � ������$��� 6�� ���'��! ��� �� � ������ �!�;����"�!���� $����'���!���� �! ���!���� ��� ��� �!�;��� ��"� � � ���*�� ���� ��� ��!�� &�$� �� $�� ������ � �'���� � � �� ��� ��'��&� � ��� ��"� � ����;���� ����!� �������!�;����"� � �! �� ��� @��� #� +��*��� �� ����� �� ��� �� �� ����"�� ��"� � �! ��� � ��� � ���*������'����'"�� � ��H�(�� ��� � ���� ��� � ������ ��� $�!�� �� ��� �� �������� � ���"�� ��� � �� &��*������'"��������������&��*������"��� !�� H����&����� ��&��*�!�$ ��H���&��*��� �'�!� ���������"� �� ���*������'����'"��!���� �;;��$������� �����*#" ��������$ ����H�(�� ��������� ��� !�� ���;�!� ��$�� ��*���� �����

�� ��� �� � !�� &� � �����*� +����������� ��� � �����< ����� � !�$����������� "�!���!��� ��� ����� �"�� ���&��*������ �����*�� ������� !��������� �! � ��'�����!����(��� ���� ;#"������� ��� ���� ��� $������ �! ����� $�����*�� ��� �$�!����� �*<�*� �!�;����$���

Page 139: Pszichológiai eszközök

� �%

�������� ;���� ��� � � ��;��� �� ���� ��"� � ����� � ������ �����"�� ��!���� � � � �� &��*� �� ����"���$���� ������"� �� ���*��$���'��� �����! ��� ����������� �������� ��! ���!�����!�;�����!������*� ;�!� �� ;� ��� ��;�� �*H � ��!&� ���� � ���� ��� � � ! H���� /���������� ��� !��� ����*H ��! H������� ���+" & "H���'�������&��*"���������� ����'�!���� ��! ����$�&�!�;������ � �;��� ������! ���� ��*������!� � � ��� ���� &� ������� +�� �! ���� ��*��� ;� ������ � �*#" � ����������� ����*�� � ��& ��� &��*� �� ��� �� ����� ����'����'� � �*#" ���� �!�;����"�!�� E���'�����;;����� ���*�( ��� #��� !"#���F�������� ����������������� ����� ������������ �!�"���� "���#��$������ � �� !"#� ���"��� ��� � �&��*� � � � � �� �� � ���� ;��� �� &� ���� �� ������ ���! ��� ��� � � !!������ � � ��� ����*#" ���� M� &��*��� ��� �"���� � �� �*���!�� ;��B� 4� � ��!' H���� ��� &��*���$ ��H����;� ��� �� B��!��� ���� ��� !"#�$ ���+H���� ����&��*����*����+�!������!��$��� � H����H��� �� ���� ��!��� �!'��;���6*��$��$����� &��*� �� ��� ���� �(��*A� '����� $���� &�� �������� (�� � ' ��� !�� � ��� �'"�� ;�� � ��� �� �!�;����"� �� ��� +�$� ����� � �� ��� � �������� ! �� ��!���� 3� (;;� (!� � ��;��� �� ������� �!�;����"��;��� +���'���������� ��� �'"��� "�����+������ ���� ��&��*����! �$���� H����H����� ���!���� ��������� ����������� ��'� ��!�;��������� &��*��� � ! ���������'��!�� "� ���� 7�*���!� �� ��� ���� �� �$��� ���� '���� ���� � �! �� &��*��*H ��! ���������� �!"���+�����!�;���� ���

/($ � ����� � �� � +�� �$� �� !"#!�� � �� ���*� "��� ���'� ��� &��*� �*��'� � ���� ��!����!'��;�� ���*�� �!��*;��� �!�;��� &���'��� �� � �H�(�;( �� ��� �� �� �������� $���� ;� ��� ���+��*��� �;����� �������� ���*�� '���� !"#$��������������!�;����+� �!��;� ��� ��� �+��* � "���*���������� ���� ������������ ������'�� �!�'�"�;�� "�� � � ��� ����! ��������'��� ��� ���*� ���� �� � �� !"#$����� (;;� �$� '���� ��� �� �� ��&�������� ������'��� � ����"�;���� �� �� � +�� �$��� !"#!�� � � ��*��� ��� �� �������� ��� H� �� ��*���!!��� � � ��'���� �!�;����!���� �� ������ �*� �C��$���* ���&����� �����*��������$� ����'�� ������!��� �! �$������ ' � �$�� ��+���$� ��'��� �&� � � ��� ����!�' �� �! � &$�� � �!�������� !�&����� (! �� !��� ��� ��� $�� � ����� ���� '����� �����������;������*��� ���!��"�$���� ���&��*�+�!'��"���� ��* ��� ������'���!�'�&� ������������ ����!����#��������0���L�4���!�"�� � �;��'��� ������'���!�'�;�B�/L�4��!�����L�4��! ���� �"(���B�/L� 6�� �' ��� ;����� � � �!���!��� �! � +��*��� ����� ! ���� >�� ��� �! ��� &��*� ����! � (! �����$����L�4� ������+��� ���"'�������B�/L�@� ������� ����' ������� �'��X�L�4���!����� '�'( � ���� �!�����B�/L�4�!���"'����*�+����$��'���� ���$� ����'�� ���$�����+�!��('( X�L�������� ��� �! ��&��*����+��"�� �'���!�'����$�� �������! ���� B�/L�6��� ���;� �����X�L�����!��& ��&��*�� &���$�������!�;�����B�/L�� �;� �������&�� ��� &������'��!�';��$����� ! ��&� �"�!������������ ���������!����#��������0���L�4���!�"�� � �;��� ������'���!�'�;�B�/L�4��!�����L�4� � ���'���� $�"������ �& � � � ���� ������� &��*�#�*�'(� ( �� &��*����!�;��"�� �� ������'���!�'� B�

Page 140: Pszichológiai eszközök

� �)

/L����*��� �����! � ��� ��!������'�����! ��&��*����! ������ �&� �� �����*���!������$�� ���&�* ��&��*���� �"�$�� �� &�����!�'���������������;����L�V������$�� ���&�* X�/L�7�����! �#�*��! ������ �'������������ !�������X���!�!����! � ���&��*�+���������������;���������������! ��;� �������;�!� ����������������$�������!�#�*�H� ��� �� ��!��������� ��*��!�*����L�� � ��*������*���!��� ��& ��/L� P�! �� �� $�� X� Z�*� �! ��� �� ;�!� ���� ��!H����� ��� �!� &� ��� � ����� ������ ��!�;����;�� ��� &�$ ��� � � � �;;�� �'�;��� Z�*� �! ��� �� ���������;��� ��� ��+��*� �� ����(!�� &����"�������:<� �;�;��X�>������! ���&��*��� ������� ����&��*� � (! �����$��X������ ��� !"#!�� � ��( ( �"����� &� �����H�(�;������ ������ ���� ��� ������� ����!'����!�'��$H������+�������� !($�'�� ��� (�(!��� ������ ����;;� ����!' ��!� ���� �� ���( ;�� �� �!�;��������� � ��*�� ��� �� � ���� �� ������ !($�'!� �! � $���� ��� � � �" ���� &��*� ��� �'� ��;�� ��� ����! ��������!�;�������;� �����;�������� ��U�$���� ��A���� '��$�� ������ ���� ��� �!���������� �U��!�;�������!� ���!'���;������ ��'����5�*������!�"����� &� ���&��*���� �'��� ���'���� �����+� � � ��� ����&��*���������$�������!��������'"����"'��&��*��� ���� �!���������� ����+� � � ��� &� � �� "�$�� $����� ������� &��*� �� ������ ����� ��*�� I�;� ����J� �� �!�;����"� �#�*���&��*���� �������� ��

�� ����'���� ���� �� �;;� ��!' �� � ������ �"��� � �!�� � � ���"� ���� ��&�� �� ���������������� ������"���� ������������'�����!' ��#�*� � �� +������!'��� ��&��*��� !���'� �$���� ����*!� ����;;��� � "��������������*��������� "�*� ��6��������� �I����!' �� J����&���� ���� ������ � �!���� � � ����� � �!���� '� ������ ��+� � � ��� �!!���� &��*� �� �������� �� � �������'������ �� ��!' �� ���*��$��������� ��� � ���;;� �(!;�� �� ������� 6�&�� ��!'�� � � � +��������!� ����� ����� ��"�� �� ���'� ��� �� ��+" $� ���! ��� �� ���� � �����!� � � �! ���!�!+�� ���EI� � ��*������*���!��� ��& JF����� $����'����'��!����� ��������� �EI�� ����'������� �& � � � ���� ������� &��*XBJF�� ���� �! ���& �� �� $��!'���*L� �� ������ �! �����!�;����"����� +���� ��� � �!���������� �! �������;�� ��� ��� �������� �;� �����;��� ���� "H����!;� �'�;������ +� �� �� � �� !"#!�� � � ��� �� ��!' ��� � ������ !�$����� � �� ��!' �����'� !���� I�A$�� �!J���!!��� &��*����*�� ���� ���� ��� �� ������� ���� �&&� �� &��*� �� ��!' �� $���'�� ��!;� �' � �'"���+��* � ���������$���0�!;� �' ���������!'��;���&��*����( (����� �U����!�;��������! ��� ����� ��������& ����� �U���!"������%��!� &'�������� �����������

� � �� �� �� !"#!�� � �!� ���� ��'$�� $� ����"��� ��� � ���� ���*�� ��!'�� �������"����� ��� �*� "��� $ � �� !"#;���� 4����*� ��� Y�!'� E�GTS�� �'�� �!���� ��� 0&�!��� �CC)F��*����� �� �($ � ������� +�����&� "��� (�� � �� ��� �� +�;;� ���*��$�������� �� ��!'������ !��� � �������"� ����

�����!'��� ������

�����!'������"��������*��

�0��'��

��6*� � �

��������!� ;� ��� &��*����*�� �! ���� �! ���� ��'�$���� �������

I4� � ���'���� $�"������ �& � � � ����������� &��*� #�*� '(� ( �� &��*����!�;��"���� ������'���!�'� BJ�

Page 141: Pszichológiai eszközök

� �Q

������� ����

�P� �!� "�� �� ����� � �� ;� ��� ���+��* � ���!����

�I��'���!!��� (;; �������'���BJ�

����� � ��

����!�;����� �� � ��� ������ � ���� �����'��� �;� �!� "�����

�I� � � � "�� ��� &��*XB� Z�*� �! ��&��*XJ�

��/��+!�� � �$�

�� � ��� ���'����!�� ��� � �(�� ��������!� &�$"�� +�� �� ������+��*��� ���

�I6��� #�*� A����� &��*� ��� � ��� ����'�� ��� ���'��;��� ���� � ����&��*XJ�

���V��!��*� ��

�@�� �� �������� � ��� �� ;� ����� ��!��������� �� ��� �(!$����� �'��� ���!�;����� +���� ��� �� ��� �� ��*�����!'��� � & � +��� ���*�� ��!�� � ��+� �!��� ���� �����

��I0�� ����� �� � ��� ���'� � � � ��"�����������!����!� � �� ����'(� ��� BJ��

��+� �� +�;;���!'�� ������� !��� �������� �!��* ��� � �����*<�*�;� ��� ��� �� ���& �� �������*�����!�*�� �;;���!'��������"���������*�"� ���&��*������ ���! ���������!�� �$� ���;� ��� ��� +��*��� �;���� ���! �� ������ �� ��� �*H � �! � �!�;����"�$��� EP�'��� �GTQN� �GWCF��/�� ��� E�GGGF� ��������� EP����� �GSWN�0���� �GW%F� �� +� ���� #�� �*�;���*������*��$������< ������� � ��� (�� �*A" ( ��� ����*�� �� ��!' �� � � ��� ������ ���! �� ����(!� +�� �! ���!���!��*���� ��������� �$� � ��'��� � +" �� ��� � � �� !"#� ��!����� �� �( H�� �� H��� ��� ��&��*� � �������� !��"������'�������

1�� ���$� �#������ ��$��������!;�����;����� �����������! �����*H �! �����+" ���� ���� "�;���� ��� ��� �& � �� ��$H�� �� ������ ���%�������%��� (! ���� ������� ��'������ �������*���!�$�������!' ���! ��� ���&��*�I!�&������'��J����������� ��!�!��������� � ����!���� ����� � "�� ��� &��*� �� ��!' �� �� ������ �� ��� &�� ��� � � ��� � ������� �� E���� I� �$��� ;�!���!����� �! ������ �� � H��XJF�� &���� � �� &��*� �� ��!' �� ��*��� � ��������� � &�� ����� ���*����� ����$�� "� ���&��*��! �� �����������'��'�"� � EI���*��� +�"'������ �& ��&��*�����! ������ �� � H��XJF�� ��� ���� &��*� �� ��!' �� �� &�� ���"��� ��*��� +�������� �� ���*�� �� ������� ���!�� �'����� 7 � �����!;��� �� � ���� �$��!�� ���� ���'������ $��*� ��*��� �'��� � �$��!������*�� �! ���& ��� &���*� &� ���� �� ������ +������ �!�;���� ��� ���*�� �� �$������� � ���'����! � ��� & ����������;��E����I� �$������ H��$��$�����( �'��� ���;�$������! ��������!��JF����$�;;��'� �� �& � �� ;� ��� ��;�� � � #��� 2��%�� �''� �$�3� E/�� ���� �GGG�� �CS�� ��F�� �����!� ����!' �� ������ ��� �� ������ � ����� � �$�� �� $��*� $��� �"� �� �� ������ ���'��'�"����� �! ��������� ����"� ��0��� I� � ��*������*���;�! �� �� �& XJ���� ����� �������;� � ������ � �� ���"�� ������& ��;;�����&�* ;��������!����������� (! �� ������������ ����! ��� �+" ����L�I6��*����� !&��� �& � ���&�* ��;� ��������*������ � �! ��������� ��&��*��� ������������+�"'���� J���� ����!' ����� �����*H �! ��������+" ���� ��;�������������'���&&� ��&��*��������� ���'��"��� �!�;������������! ���;�� �������'���;���� � � �*H �! ��� ��+" ��� +�� ���� �( ��� !����! �������� ���������� +�� �! ��������5�*������!������������ H�����$����!!�� ����&��*�#"�� ���� ��� ����"������*����� �����*� ���"� ��������� ������� ����/�� ���������� �! �� �! � (�� � $��� �$�!�'$��� ���� � ��� � �� ��� �!�;����"� � ��� ����� ��$H�!���� �*+�" �� �$�����;���� ������������!' ��������� ���� !� �����; (� ������������ ���!������H�����+H�� ��� ��+��*��� �� ���� �� � �� �� !$� �� �� � �;"� �$� �! ��� �� ��� �� �� ���� ���� � ��

Page 142: Pszichológiai eszközök

� �S

������ �!�;����"�$��� �������� ;���� ����� ��"�;;���'"��� &�� �� !����! � ��� �� ;� ���������������� ��($ ��� E�*� � � ��� +����� ���� ��!'���� ��� ����$�F� �� ��!' �� �� � ��� ��� $� ���+!�� � �$���!'��� � � � +�� E�'��4����*� ���Y�!'� +� �� �;�� � � �� �GTS�� �'�L� �!���� ��� 0&�!��� �CC)F�� � ��($ ��� (�� +�����"�� �� �!�;���� � #�*�� �&��*� �� �! ������ �� "��� ��� �! �� ��� � �� � ��� ��$��� �"� ����� ���*�� ��� ��� � � �� !"#� ��!��� �&��� � ��� �����! ��� ��� �� (�� +�������� �E/�� ���� �GGGF�� ��� $����� ���*� "��� �� ������ � ���!�� � � � � � �&&� �� &��*� +�� ���� ''��� ��� �'� ��� � �(�� +H����!�!��;!'"���0��'��������� �����($ � �������+�����&� "��(�� ����������!�;����"� �� ��� �� ��"� � E�� ��� �F� ���! ��� � �� �!�;����$��� �������� ;��L� I#�*� �� ���� &��*� ��� H��$���������� ����� (;;���*�������* ����� ���������"������ $�!��� ������*� �+" �������� �� ���;�*���� ��� ������ &���������� �'����'(� ����� ! ��<����� ��$��*����J��

���!�;�����(�� +�������� �����! �� ��� ���� ���+�� ���+�&�$�����+��*�� ��!!���&��*�� ��� !"# ����*��� ���!� �����;;���� "��� �++�" �� ���������������������� ���%� ������!' �����$� ���������������� ���*�� ����#�$��� �"� ������ � ��;����! �;� ����������������;;����&��*�$���;��� !����*� ���"!��&����������"�* ������&� �����������!�+������ &� ��������!� �+� $�� ���! �� �� ����������!�;����"�!����&���� "���&��*���������I��� �����J�� �U�''���� ���!�����! ���U�(�� +H��������! ���!��;+���'���!�����+� �����'� �+��* � $������������*�$���� ��L�I���*��X�!!� ��*����� ��������'�� ��X�� '� ��� � �& ���! � &��� �����'��� !�"���� &��� �*����$��X� ���'��� ��� � �! �� $�H�� �������� ;���� ��� ��� �'��� �&������ &��*� � ! ���� �����!�;��&� ����$���$��������� XJ���� �� ������������� ������#�� �� ��� ������ E���'� ��� +" F� +����!���� +�&�� �������� �� ��� ��� & �� � � ��+�!������ �'��� +��*��� � � �� ;� ��� ��� �� ���;���� �� ��!' ���� !!� ���+��*�� ����� +�!'� ������ &�� �� ��;� ��� �� +��� � � �� !������ ��!���������� � �;����( (������+�!������� � �*�������� ��*� ������ ��� �!���� U� �� � ��������������� ��� �� 2��� � �������������3���� �!��"���U�!�'��$H��+�� ���!" �H � ���� ���������*��������������� ����$�!��������� $� !" � +������ +" �'& ��� ��� EP�'�� ��� 3�� ���� �GW�F�� �� !" � � ������� +����!���� �'� ��� ���� ��� $��� �"� ��� &� ����*��� ��'� & �� ��� �� ��!;� �' � ��� �� �!�;��������'���+��*��� � �����($ � �����'��"���� ���� �� ���

��*�+�� ���+�!+��������+��*��� ���I #'� "�J��!�;����"� �����!' �!�����&��*$������� ! ��!!���&��*�;�!��+���$��� �"� �� ���� �*�������!' ���*!�!��� �;;����! ������ ����$���������*�!��������'��*��!�;���� ����"'�$��� ���!' ��I��� �'������ ����'��&� ���� �!����BJ�8������ � �� ��!' ��$���� ��&� ���� �� ��������!��� ;��+�" "�� �� � � � � ���� &��*� I�!� �������� � ������'&� ����*���*��&�* ;�BJ�����!' �� & ����� ����� ��� ��&��*����&��*"���� �&� �"� ���� ��� �'� ��*� $��� �"� ���� � � �� !"#� ����'��� &�!��'�;��� +������ �� ��� U� ��"� � & ������ �! ���;��� ����'��$�� U� ������ +����!��� �� &��*� �� ������ �� $����'���$��� � � � ��� �$����(�( ��;� �'�$��� ���!���� ����IH �J�������!��� �+�� �������! ������(�� �( ��� ������� � �� ������ � �;��� ���'� � �� ����!��� ��� �� �����!��� � U� ��� �� �*;�� �� �!�;��������! ��� � ��� U� �� �($ � ������� "� �� $��� �� ���������� IP� ��� ���*��� �&� � �& � ���!�;�����!���;� ������*��'���������$���������� ;������ �'&� "��;� ������&��*��� ����+���!��������/�$��������$�����*�!����*������!� �! &� ���� ����&�� �����&��*"���&��*�����'"���� X��� ��� ���!����*������!�!(� (�������� ��� "��� ��@��"����! �����;�!� ��$��������� ����� ����� � ��$��*���� ��&��*��������������������'����� �� �����������!���� ���� & ������! ������ �������!' ����&��*��������� ���!����� ���!������������� ����J�� �� ������������� �!��� �$� ���� �������� <� ��� �� ;�H�� ��� �� �������� ������� �� � U� �����! ��� ��� +�&�� ������� �*� ���*��� +�� ��� �������� �� ��!� �� � � !�� �� �����<��� ��$�� ��*;����� ��� �����'�;�������� ����������+����!��*����I!" �H � � J��� � ��*��������� ���� �&�� ��� �+�����!�;��������! ���& ��� ������'��!��� � ��!!������&��*�����������!�� ������������������!�;������;�� � �����!���;� ������!����$�!��� ����� ��$��*��� ��������'������ �+" & ��������� �$������� ���� �&�* ��� �;���4�� ��&��*�� ���;;�����'�;�������� ������������ � ��� �! � �� &��*�����!' �� ���������! ��� �����$��*��� ��& ���� � �� +����� � � ��;������ �' �� ��+������ ���� �� � �'� ��� ���� ���� ����� '���� !������ �� ��!' �$�� $������������ �;�����

�� � �$��� �(�( �� H � �� ���'��� "� ��� $����� � �;;���� &��*� ���*�� �! ��� ��

Page 143: Pszichológiai eszközök

� �T

�������� �� ��� ��� � &� � ;� �� ������ �� ��!' �$�� $���� �� !������ ��!���� �� �� ��&������ ������� !"# ��������������������� ��$ �����;� ��� �����+�� ������ ��6$ ����&��*����������� �#� ;��� ���� ��� ��� ��!��� � ! � �������� �� ��� � � ��� E$��*������� +��������� +�� ���$�� ��*������'������� � ;�F� ���� � � �� !"#&�* ;� ��� ��"��� �� � � �� !�� �$�$����'����'"�;����� �����! ���!�'��$H��+�� �����+�!�������& ����!�;�����+� �!���;���������! ���;��E���'�����;;����� ��&� !������������ !"#����F�������/�.������=����0����4�� �� ��� ��+" ;���� &� ����� ���!�'��������"�� ������&� �!� ���� �����;� ��� ���$ ����������� "� �� @�� �� ��� ���� � � �� ���"��� &��*������� (;;� ����!� � �'� � � �'"������ ������� ���� ������ �!��*� � �;;� �� � �� ;� ��� ���� @�� � ��;��� �� ������ � �;"� �$� �� ����'"�!���$�����*�!�� � ���*�� &� �������!�� ��$������� ���� ����#� ��!'���& � +��*���'���� ��� �;;������ �� ������ �� &��*� ������ "�;;��� ��� �'"��� ;�� ��� ��� �� ;� ��� ��� +��*��� �;���� � ���+�!������ ! ������"��� &� �����$ �����&� �!� �������!' ��� �&����"� ���($ � �������� ����� ;� ��� ��� +�!��"� � ���� � � ���;;���;��� �� +�;;� �� !"# ������� � � ��� +�!���� � !�� � +��"�����$� ���������� �H�(�;( �� �� !"#+�!���� U���� � �� ��� +��"��� U� ���$���� &� ���� �� � ���� &��*��� �����! �����&��*������!������ �'����������/�.������=���/�������������0����//0�.���/� �������!�������� � �� !"# ��&� ��� ��!� ������3�����;;�� ����'&� "����&��*�$���&����*�'��� ����� � $����� "�� �( ( � &�* & ��� ��� �� ��� ������ ������ �� � $����� "�� �� � !�� �!�� � ��� ��� !�� �!��� ������ !"#������*��$ �$����� �����0�� 3�����;;� '������ ����� ������� ��� H��� �� !"#�� �(;;� ��*�� !�'� ! � �����'���� ���� 3��*��� &��*� ��!'���� ��� ��� !�����!'���� � ��'�!'� ��!� � �;��� ����� �� ��!'��� ���&� �!� � ���!!�';������+� ������ ���� �!�������& ���������($ � �;��� ��� !"#;������� � ��+�!������� �� ������;;� +H�� ���� �� ��!' �� � ������ �!��*�� ���� ���� ������&� � $���� �! � ��� ���� �� ��*� ���*� �� ��!' ��� !���;��� ����� �� �� ��&�� !���� '������ ����� �� !"#�� �! � �������'�����'���*��$ �$������� �����0�� 4�������� ��������� �� !"#���� ��� �$ ���� ��*���� ���*��� &��*� ����!' �!� $��� ;� $��� &��*����*�� ��!'��� �� ���*�� ��!!�';�� � � +��� :��*� &��*� � <� +���*�� �������!'��� ��$��*��������!�;� ���&��*��!!������#�*�;� ��"������ ���+�� ������ �! ����&��*����*��� ���������� $��*� �!�;����� +� �!�� �� !"# � ��� �� �� ��&� !������ ���� �� !"# � � ��� !"#$����� ���;!���� ����"�� �����! ��;����&� �!� ���E���'�!�� � ���� F���4���� ���$ �$����� �����0�� �� +� �� � �� �$!���� �� ��� ������ �( �� �"��� &�* & �� ��� ��;� ��� ��� +�;;� $� �� �� �'� �� '� �� ��!'���� +�!��"� �� ��!!�'"� � �� ��!' �� &� �!� &� "�� ������! �����������'������+�$� ����� !"#���*�������������=���/������������/��������(���� ���� �����

�� ��� !"#����"���&��*��'(� �H������������!�;����������$�!������$������ �� ��� � ���*��'� ��������& ������ �*������� ��+�� & ��<�� �� $����'���� �� ���� ����<�(!�;� �! � ��

Page 144: Pszichológiai eszközök

� �W

$���*����� ��*��� ��!��� +� �!"��� �� ������ �!�;����� �� �"��� � "��� � � �� � ���*� E !�����F� $���*����!����������! �!����E��&� �( ������� ;��� ���*�� ����#��� !"#����+��������� �������� !"#�����F�7 �������������*���!�� ;���&�� ��� ������� !�� �� �� ��� ��($ "H�����!���������+������ !�� �!�� ��� !"#�����+�������� ����;;����!'���(!(��� !�� �+��* � "�����;� ��� �� �����'�������������0������������������!�������0&�!����CC)�F���� ����(!(�!����������� ���!#���;;������!!�';��;� ������@���'&� ����!�� ;������������"� �� !�� #!�"���� ��� ����'���;� ��� �� � �!��*� ����#�*��&��*� � �� � ��+�!������� ������"������&��������� (! ��& � � #�*� ���� &��*� � � �� !"#� ���� !�� �;�� �� �����!� &��*� �� ����� ������'��;��� �'��� �� ����!�' � ����(!(�!��� ��!' H��� �� ��������;��� ������� '���������� ���� �� ��� �� ��� !"# ��$ ������

• ���*���'� ���+�$� �L���$���� ��!�������'�������� ����������� H� ����&�*���'�����������$�� �����+������� ����• �� ������ �!�;������ �� ��"����� ����� H� ��� �$�!������ 4��! � ��� � ��� � "( B� 4��� � ��$�!����B�• ��������� &�* �������!� ��$����'�����;;���� ����� ��������;�($ � �$�� � �����• 1����'��&�* L�"���� !����+�;;�����*���!' �������'��� H����"��� ����$�� ��*��$�H��• /�!��������������*���������!�;;������*����� �(!H����*��+��'� ������• H� ������+"��'��� ���*������ "���� "�!��<����;� �' �������� ��� < !��������( (�����;�$����;���� �'���E�$�'���������F��� ;�������������'��� �����! ���� �!����• ���� ����� ������ �� �*!����!�� ��� ����;;�� ; ������� ��!H������ ;��� ��� �!�;����������&�������'!���������"� � � �(�� &������ $��������$����� � �����!�;�������• 7������������������!'���'���� �"�� ���*�• 4����&�*��4������������$�� � � ��������� ����������������$����������� ���� � A'(���• K���� ��L� � K������ +"��'���� ���� ������� �����*��� �'� �������� � K������ �� �$� ����� K���� �������������� ���$�����*��• �;�'�'�L� �!'���'���� �(!�� &�;;��� (!(�+�!!����� �� ������ �� �;��� (���$����� �������� �������& ��������• ?�"��� ��L�(�����!������� � ����������� �!������<�*���������'������• M(� �������+�!'������ ������������� �;���• �($������ V($�' �$#� ��� &��� #� �$#� ���� ������ 4� � � ! �� �� �( �"($�;�� E�*� �$F���!������������� �$���;;������ �����E( < � ��$FB�4�!�$��� �& �� H����B��

• 4��'����*������������ !�� �+�� ���'������$��*��'� ����������!�' ���� � �� ��'� ��� ��� �� (;;�� ;��������� ������� ����� �'&� "����6�&��U����'�����*!�����! ���� +��*� ����� +��� �� �� ��&� ����� ������ � � ��� U� �� ������� ��� $� �� ; �� ��� �����;� &� ����+�!������� ��'����7�*���!�&�� �����& ��&��#���%�������������$� H���+���� � ��������� E��� $���; �F��(!�* �;�� !�$���� � ���*� ���!' H����� �!���� 7�*�� �& ���� H������ � $�!����&� �� �!���������� �!�����;�!� ���� ���!��� ��$������'��;;��� ������*!����� ;��

�� +�$� ��� �� !"#� !�� � � ��� �� �� �� ����� � � ��� $� ����� ��� @��*����*����� ��� �� �!��� ������ !"#���( �� �! � � ��� ��;���� �;;���$�;����'���� ���� !�� �!�� ��� !"#�� ����+����� � !�� �!�� � �� !"#�$� �� ��� � E�!���� ���0&�!����CC)F��1��"���&��*�������� �$�� ��������������$����'��;��� �$�!��� �+� �!"��������� ��� � �������� ���������� ��E�!�������0&�!����CC)���*����FF��

• 8� ���������"����L���; ���H��"��$����'����� � A'"�

Page 145: Pszichológiai eszközök

� �G

• ��'� ������ L��;!��+�&����� ��� �!������• ���*����������� !�����• P� �'L��! & ���������!���!��*�������*�$��'+��� ��• 2!�� ����L�� ���*!�� �!;������'�;��• @������ ���! ����• �����'����'���+�!������"�*���+�!���������'����'���� �$�!�• �����'����'��� �! �����"�*�L����'��� ����� ����������*� !���'��� ���� �$�� ����• ��$�� ����'����'�����������• >� ������&�������������• 4��!��L��( $ ����!($�'� �$#����&��� #� �$#�• 7� ��� �������A�('���• P�� ������� ������������

�8��"���� ����'���� ��*��� ��&�� !������ ��*!��� ���� � �; ���� ����R�� ��&���� � ���������!������5(�(�67(������'��'����� ; �� ��"����� ���$����������� � � ���� �� "�� ��"����A�� !��' � ��� A� +�� ��� +�!+��$����'�����$� ����� ���� � �$�! �$�� ��>;!��+��*���+��� & ���'��& �� !�& ���P� �'��������������� �� ��*��!� �&����� �� �! & �����$�� �� ���*�;��� �!;����� �'�;����+������!�� �� �� �����������<� ��'��� �� �� � � ���*+��#� � �!������� '�!���� � &������ � "��� ��� �����'����'��� � $��� �� � ������ �!��� �!��� EH�'( ���F� �$� ���� �!��"��� E�� ��!� � � ������!"�� ���'��*� ���� &��*� � ��'���� ��'��* � ���"���� �! � �����'�� ��+��*���� ��� � �! "����� �! �"� � ����'��&��*���*����'�������!���$��� �� ��� ���!������� ��&�� !������ ��*������$���;��� � �;!H�F�� �� ���'����'��� � ��$������ � � � ��������� ������;;���� ��������� � � ��������$�� ������� ��+��� E0&�M�� (� (�'�"��F�� P ����;�� ���� �������*� � �� A�� � ������������*������ A����J�E�!�������0&�!����CC)����W����F������+�$� ����� !"#����� $����� ������ � ���$� ����� ��(�����;����$�����'����� ���+����� ���&� ��'� ���*;��� &� �"�!��� �� �!�;�����(!� ;&� �!�����&� �� $������ � �&&� �� &��*� �� �$�;;��$� �����'����� �!��*� � ��&� �!� ���� 0��� ��'(� & "H��� &��*� �� ������ ��������<� �!'�����+�!����� �� ����� � ���(�����!����$��*������ � ��& !������� ��!�$���� H����H����������&�� �������/H�(����� �� !"#+�" �� �� �!� ���� !"#�� ���*� �*� !!� +�$� ��� ��� �� ��&� !������ �� !"#� ���� ���!�;����� +���!��� ��� � � �� !$����� �*� �'�;�� (! ������ 1��"�� �� �� �� !�+�� E(��*����������;�� ���� ����� ;�F��&�!� ������ ��� !"#����*�� ������&� ��! �� ���� ���� ��� � �����*�����$��� �� ���� &�;��� !������� ��!'��� ��� ��!!����&� �� �*� ����;;�� �'���� ;���� ��� � ���'"��� � ������� ���+�$� ���!����� ����&��*�� ��� !"#;�������!' ��+��*��� �����;� ��� ������! ���!����� ������ �� �*���' �� &� �!� � � ��*��� 6� H�� ���'���� � �*� �+����� �!� ���� !"#� !�� � � ������� � ���*�� �+�����������*� ������ &� ����*'H��$���+��*��� �������!��������"�$������#�*��! ������;�!"�� �$�;;��;�� ����+��"�������+�� ��E�'� ���!�������0&�!����CC)����T����F��I��*�L�5!���� ��� ��� ������[�� �� ���&�$�� �& � �+���������B�� �&�� ���� H������$���$�����!��4��'"���$����� ����!�[�?���� ����� �L�7����"��� ��� �&�$� ��4��'"�������!���$���� �[�/ '"��[���*�L�2�*����'���$��*����Z�*��! ���(�� �+�������������M���*���!����+�!"��������� &�������$���&��*��������!����&��*��;;�&��*"����! ����;�!��� �$�;;���?���� ���� �L�7����� �&�� ����! �����*'H��$��B�

Page 146: Pszichológiai eszközök

� �C

��*�L�7����'���� �'���� ���� ���&�* ��?���� ����� �L�>! ���>�����*��� ���� � ��M�� �&�� ���;� ��� & H���!�����@���$������ BJ���� +� �� ��!;� �';��� ��'!H��� &��*� �� ��� �� ��� ���� $��� �"� ��� � �'�� ��� ��� ��� ��� �!�;�����+� �!�� ��!'��� � � � +��� �� �*���' �� &� �!� � � � ����� �� & ��� �� ���;���!��� �� ����!� ��!�;��������������'�����& ������+����!��*� "����+��*�� ���������!����� ���� ������@��*����*����� �� ��������� �� !"#;��� � �H� � ��� �� '������ ����� �� !"#�� ��*��� ���"��� &��*���������� ���;;��!�;����<��!�� �� �����'������ ������� ��!� ���� ����"������ ����� !�� �!��� ������ !"#��� ��;��� �! ��������!�����( �' ��� ��� !"#$����� �������!�� ����"�&� �� �! ��*��!������*����H�(�;������'�' �����'������ �����;��!����;����� !�� ��&��*����� ��&����������*��������&� � �! � ���� � � � �;;�� �$ � '�;�� � ��;��� �� ��������� �'����*��� �� � ��;��� � ��;"� �$� ��!�� (!�$��� �*!� !��;;�� �� ���� �($ � �;�� ������� � ��� �� ���������'������ � ������!�'� !����EM4��P62F�&�!���� ����'������ ������ !�� �!�� ��� !"#�� ��� �������������'������ ������� !"#����*�����!'��$& �&������ ���������*�����!'��� ���� ���! �� � ��+������������ �$���� �������"��� (� ���������4��*�!�!� ������ !"' ��&�� ���"�����*/-8< �E! �� �!'�1��������7� !$�\�+�!��K���7��M4<7:��M���!'!�N���!� ����� ������GGQN� �'�� �*����� ������CC)F�$������ ���1(-(9(-�< ������1(-(9(-(�"�$����E4����7� !�� ������6�!���*�&�� !���7� !$�\N�&&����3�!�;�!���GGTN�P��� ������ ������GGTF��� ��� !"#����"����M4<7:��$������ �P62<�C����������'����� ���+����� ��������1(-(9(-(� ��C���!'�� � �! ���� � ��� �T���!���� E�<]F�'������ � ����� � � �� �& �$�����1(-(9(-(�"�$���%�Q���!'��;���������� �$�;;��&� ���!����EV<�^F�'������ �����$� ����� �!���*#" ��& ���� �����4�7�6�7��>����4�7�6�7��0��� �'������ ������� ��!���L�

�� <� 4�"�!�'�!�� �$�� ��'!����P� <� M*� &�����1� <� P�����!��� �$�!�M� <� ���!�+�;����� <� ��������+�;����� <� 4�&� �!� � �+�;���,� <� 2;� ��� �$<������ �$�� ��'!����@� <� ,�!��� �� �� �!������� ��'!����7� <� ����&����;# ������'��'������ ��'!������ <� ,�!��� �� �� �!������� ��'!����/� <� 6�<����&��� ����#��� ��&��� �$�� !��� ������ � ��;# ������'��'�����3� <� 0� ��&� �������!�����4� <� ���!K����!$����6� <� P��������!$����2� <� 0�� !������� !�� �� ��'!����0� <� ?��*���������� �! ���]� <� �� �� ��������� ���*���� �$�!�V� <� ��� � ������ �$�!�� <� @����&��'!�� ����� <� �� <'�� ��!�&���� �$�!�5� <� ��"'������ ��'!����_�����<������*�� �$�!R&��!�� �$� ���� ��'!����

�� ������<� 0!��� !������� ��'!����

Page 147: Pszichológiai eszközök

� ��

^�����<���/$! �� �!�������<'�!�� ���� �$�!���0��'���� �P��� ���������� �!����E�GGW���'�L�0!� ������ ������CCQF����������������#������������!'������ � !�� #!�"� � �;!� ��"��� E%�� ��F�� �� ��!'���� �� '������ ����� !�'� !� �!� �!�����&� ��( �'���� �� $� ������ � �� +�� �� ��!'��� �� �� ; �� �'��� ���� $��*� ��� $���� � �'&� �� ��*�'����� ��� ����!� ���� &� �� +��� &�� � � �'� � !�'� !;�� E"��� � ;�� �� M4<7:� '������ �����!�'� !F���&� �!� � � � ��#� ��!'��!� ���� $���� � ���������� '������ ����� �� !"#�� +�$� ��!($�'���� �� �����*����� ��������� ����/�.������=��������H��� &��*� ;$ �� � ��$������� �'��� �� �� ��&� !����� ��"� ��� �����*$�����;��� �� ��� ���������� ����'� ! ������������ ������� �&���������������� � ��H�(�����'��� ��"�;�������!H�& "H�� ���� &��*� �� �� ��&� !������ ���� �� !"#�� ���! ��� �� � �� �� � ���� ��&��*�����+������ �� ����+����� �� ���*� �� �� ��&� !���� �� ��� � ��� �� ��'� ! � ��&� �!� �� ���"��� ���� ������+�����������! �����H������ ��&� !������������ !"#����'� !� �� �&����"� �������� ������"�� �����! & ����������

4� � ��� "�� � �� �� ��&� !����B� P�'�� P���� E�CC)F� ��&� �!� ���;��� �� I�� ��&� !��������'�� ��*��� ��� ��� �*��*� �� ;�$� �� ���� ���*� �;!�� �(���(�&� ��� U� � ����������� �*�$�L��� !������U� ��� "�� ��$�� � ���� +��*��� �U��������������U� !�$����!�;���$�� � �� � �� !&� ��� � ������*�� � �������� ��� +�'���� ������� ��'"�;���� $������ � �� ���� �! ��;��X� ���*��;�� � ��;!���( ( �+��*�������������������� !������ �'����*���+�!��"������ ��&� !����J�EG)����F������ ��&� !�������'� !� ��������� ��!$�� �'����*��! ���( ( ���� � ������2�*����*��*� ���"�!����� �����*����;"� �$�� �'����*����!� �!��������&� �!� &� �����8��&���!�������'!H� ��&��*� � � �;!�� ����� ������ ;��*���� �;;�� &��*� ������ �$�!���� �( $ ���� �*� !��� "�����&� �!� � � ;�$� �� �������� �& �� ��� ���� �� ����� �$�!��� ��� �� &� !H�;�� ������ ���*����� !$ �'��� !��� �;��� +���'�� &��*� �� �� �$�!��� ��� �*��*� &� ����I; �����& � !�'� � !�� �J�� $��*� ���! �� ����!� � �������� ����"���� �� �� ��&��� ��� �� ����� �$�!���'������ ������� � �������� �+"��'( �� �� �;;���$ � '����!�������� �����*!�$�������;;��$�� �� &��*� �*<�*� �� ��&��� �$�!� �+��*���� ��� � �;"� �$� � ����� "�� ��� �*���� �H�(�;���� ��� � � E�!���� ��� 0&�!��� �CC)F�� � � �� ��� �& � � � �*�� �*���� ��� ��� �� '������ ������!� �!����������"���;��!������� H�����$������ �;"� �$���*���� (! ������+� �!���!���+��*��;�$� ��!�����!�������!����� ��&� !���� � !$ H�����+��* � "����

� � ��#� � �$ � '�� �� ��&� !������ &� ����*���$� ����� ��� ��� ���� "���� &��*� ���� ��&� !������"�� ������&� ������*��*� �� �&���������&� ����&��� ��������������!�*�� �;;������ (;;� � �� �� �!$��*�H����� ��� � � � �!$���� ;�$� �� ����� E�*��*� !�'���� �A � �� � ;�F�&� ����&��� ������ E0�� �!�� �CC�F������� ���� �'��� ����� �;;��� �� ���+�����;�� !"����� ��� � ���� ��&� !������ ��'� !�� &� !�;�� ����� ��������������� �;!�� ��� ��'� ! ���� ��"� ��������"�� ���� � /� � �;!� �( ( � �� !"($�� ��� �� �������� � ���'��� ��� �*'��� +��*��� �� ��������� �& �� ��� ��*��#�*� �*� ������ �;!!��� �� �� ��&� !��� ����� �'��� ����� �� � ��*���<�*'��� �;"� �$������*$������������'���� ��������� ��+��*��� ���!������ � ���#���$� � �';������;����'!��� ���!�' ���� ������� ��&� !������ ������������*��� � �;!�� ����< � �� ;�"���� $���� ��� ��� ���"� � A ��� �� ��"��!���/( (�� $�������� &��*����'���*�� �� ��&� !������ ������� !�'�� ��� �*� �������%����� ��������� E�� � ���*�����+"��'���!����+���� ���!��F���*�����%�����������������E� � ��&��*�&��*��������� �����*��'� ��� ��&��� �$�!F������*� ����������%� ����E� � ��&��*���!�+���� ��"�����;�$� �� ��������� "������&��*���&�" ���� �$��!��� !��� �F��4��'���*���� ��&� !�������������!�'�� ��� &� ��*���&!���� "��� +���� �� ��� �*��� ��� � �!�� ��'���� �� � ���*����� +���� ���!���� �� ����� �$�!������������!��� ��� �� �*��*� ��� ��'� !�!���� 3��������� �($ � ��� ;;���� &��*� �� ����� �$�!�

Page 148: Pszichológiai eszközök

� ��

+� �!�������� �����!������ �� ��'� !� ��� � �!�� �� �H�(�;( �� �� ��&� !������ ������������ � ����;;���;������� ��&� !������������ !"#��U�� � ����!�;����+� �!�������+�������'� !����U���;�� � ��� ����� ���������� ����� !��������������( H����� ������&�!�����*����� ��&� !��������'�� ���������������*���*���!�� �����"����;��������������;;�� !"' L�������%���� $�,��� ��������������� ��� �� ������ ������0� �� ��&� !������ ��'�� �� ��� �� ;�H�� ��� � ����!�;����+� �!���� !"#���������+������ ��� ��� ���� ��H��� � ��;��� ���� �*� ��!'�� �� ���� � � !�� � �;� +�������� 6$ ����&��*� ��;�� �H�(�;( ��� �*� �� ��&� !������ ���� �� !"#� �*� I�*� !A�� �!�;����+� �!�J� ������ !"# ��B� ��;���� 4��� �� �� ��&� !������ ���� �� !"#� ���"�� ��*��#�*� �� �!�;����� ���! ����+� �!��������!��������!�;����+� �!���� !"#�� �;��� �� #�������!!�����+��*�� �+�!'� ��&��*��������� ��� �� �� ��&��� �!�;����� '������ ����� "��� ����� �� �� �!�;����� ���*���� �E'������ ����� ���F�� �$�;;� � �� &��*� $�"��� �� ������ ��������<� � � �'� � !������ ��'� !!�E��'�������� ���F�� ����!�� � � ���� &��*� � � �'� � !��������'� !����*�� � �� �� ������*������ �'���� ��� �� ������ �!�;����"��� E�!����� ����� ���F�� 0!�;����+� �!����� #�� &� � �� �� ��&��� �$�!�'���������'����� ���!���������� ��&� !�������'������"������������� ���!����� (!�� ����

?�� +�����$��������� ��� ��!�� ;�����! ��� !"#+�!���;���� ������� !"#����'�������"�� �� �!�;����������� ��� ���;;���&� �!� ����� $������ � �� ������� �� �!�;����� ��� �� +���'�&�*����� �'��� $�� �� �''��� �� �� ��&� !������ ���� �� !"#� �� �!�;����+� �!���� '����� ������ ���+������"�����$H������������� ��� ����� �$������� !������� !� ����; (� �EV� ��� *���CC�F��6� H�������� � !�� � �;;������ ��&� !���������� �� !"#��+������� ��� ����+�����������'���*���� ��&� !�������� !"#+�" �!���!$��*���� ���+H�� ��H���&��*���*������� ����'�� ��($ ��� ��� !"#��

���'��#� ���'����)�� ������*�������-�'������� �����(� �� �!�;����� +���!��� �( ��� �� ���� � � �� !"#� $ ��� ��!���� �� +�$� ����� !"#;������'� �� ���� �������$H��������������� �������� ��&� !������ H��������� ��������� ��&� !����!��$���������������� ��� ����$H�� �& ������ !�� �'����� �� ����� +����� ��������+��������!������ ���*���������$ ����*����"��� �� �E��������� ���������� ��������$������ ���F��

����1�������,� �����������#���(� 4��*�!�!� ����� �� ������� "�� ��� !�� � ��� ���!�� ���� ��&� !������&�* ���&&� �� ��� ��&��*������'"��������;�"����'�������� ������ ���R$��*��*��*� ! �� � � �� � !��� &��*� �($��� � � � ��� ����� �� ������*��*��"������ ; �� !�� &� ����& ���� �*��'��#�� +H���� �������� � � ������� � �� � �;�� �� �� ��&� !����� �� �$��*H �A�('�� � ��$��� �� ����� ���� !�+� � ���� ������� � ��"� � �!�;����"���������'���!��� ����'��� ���� �$� ;+���'�� � !� �� E!�� � ��� ���'� ����;;F�� �� �� ��&� !������ ���� �� !"#� ���"���&��*� � �� ��"� ��� � !�&�* � ����� � �� �� ���������� �� �$��"�� ���� �� � !���� � � �� �$�+�$� ��!��&��� ����! ���������������� ���!�������������#���(� � � �*��� ��+�� ���;;� +�������� �� "�� �������� � ����� ��� ��+� � �� ���� ��&� !������������������� ��� ������*���� � ��;��� � ��� ��� +H���� &��*����*�� �� � ���*;��'���� �����@�� �'"����&��*�� ������� !"# ��($ ������� !��� �&� �+��"����H�'���������� ������������ ��� ��� ���"�� �� �� ��&� !����� ��� �� ��"'���� ��*���� !��� �� �!�� �� ;� ������������ �����

������������������� 0����(����; ������*�!�� ���� (!�$� �!�� ��� ��&� !������������ !"#��&�* ;���� ����� ���� ��� ���'����! ��A��������� �$� ����& �����''������$�� ��� ������� !"#� �!��* � ����� � ���<���� ���� �� �! �� ����� ��� !������ �&��������� '���� ����4��'�*��;���( (��� ��;����&��*����� ��&� !����;���U���� ��;�H�� ������� ��&� !������������ !"#;��� U� �� ������� ��� $� �� ; �� �� ���� ��"�� � � �� �H�(����� �������������� &�* �����*;�� �� !��� �� +� � �� ����H�� �+���'"��� �� �!�;����� � ��� ��$��� � ���� ��� ���'��

Page 149: Pszichológiai eszközök

� �%

��� ;�� � � �!'�� � ���$������ � �� �� "��� ��� � � #��� !��!��� �����$�&������� �� ���*�����'�� !�������!��* � ;���U�+H�� ��H��� ����� ����'�� �������* ��($ ���<���"������� !������������� �� ��* ��;���E3��'�!�� � ���� ���*�( ��� #����( �� ������F������� ���������/����1��/�.������=���� �� ��&������ ����� ���� �� !"#� ��'���� � � �&����"�� @!����� �!����'!� E�GTCF� �$�& �+A �'���� 4�'� !� �� �� ��&�'��������� ��'��� ���� �� ��� �*���!�� �� �����!��� �*��� ����3�+�� ���;;� +� $����� &��*� �� ����� �'� ��� ��� �'� ����� !� ��� �*�!�� � !�� � $� ��� ��� ���*����� � !$ �'���;��� ��� � � �;!�� �������� ��� ����� ���;���� �� �'� ��� ��� �'� �����!� ��� ��� �� �A�('����'"��� ��� $� � � ;;�� �� � �� �*��#�*$� ���� &� �!� ��� ���� ��&��� �$�!����������������'�������"� ����"��� �� �������� �������"���'�������� ������'��������� +��*��� ������ � � �*��#�*;�� &� ����� ���*�� ����'���� �� �� ��&��� �$�!�������������� �!'���* ���

�� �� ��&������ ����� ���� �� !"#� ���� �&����"�� �!!�� �� ����'������ !�� ��H��� &��*� ������ ��� �;��� �( ����$�� ��� ���'��'�"�$��� ��!&� ������� +�� ��� �'� ����� �( ���� � � �� ���*�� �'���� ��������*��$����������;� ��� ��&�* ;��������"���������������!' �$��$������������ �;�������� ��&������ ���� � �����$ �� ������*���+�� ����������� ������ �� �����*��A!� ���*�� ������� ��! ������� !������������������ ����� � � ����������*� �� ��*����� ���!��� �� � ���!�� +�� ��� � ���*���� $���� �������� �;��� ��"� � � � ��� �� ������ ������ �'� �;��� ������� �$����(�( ���( �������� ��;� �������!���E$(��I��� �$����(�( ��;� �'J�U����'��� �� +" F�� ��*������!� +�� ��� ��+�!������� � I���'� �J� �� ����� � ���*����� ���*;;�!� ��!������� $��� ��&����!�;����"�����'������������� ����!����� ��� !"# ��'������&��*� � ��� �'� ������( ���� ����! ������+�&�� ���"�����!�;����+� �!���+��*��� �;����

6� H��� !!� �*� ���'� �� �!����'!� �*� �&!���� E�GSW�� �'�L� �!����'!�� �GTCF� �$A� !��� �������� !"#"� ��'� ������� ��!($�'�����*��'��;;��������;�� ��#�"���� �"���������� !��� ������ &��*� �����'�� �!�;�����;��� ��!"�� ������ �� 0'������ (� ( ( �� ��� ���'�����(�� � ' ���� � �$� �����4��'����!��!�� � ���*�� �������'������ �!�������!�!�������&& �&�� ���"����������� ������� � �I'����� ���� J��&��*��� !��� �������� "�;;��������!"�� ��1����+����!��� � �$��� '����������'���������� ��!��!� �!���������������'�$����� �+�����!�������*!���!���� � ��� � ���*�� �'� ���� ��$H��� 4�"'� $�!��� ������ �� � �� !��� �!��� �� !��� �� ���������;� �������� ��*!�'H&(�;;����! ������ ���&��� #�I;�� � �� �� ��J����������*�����&�����!����� �� "��(�� +H����� � �� �����'���!�;����������4�+������ �'���;���� ��� +� $���U�������*��������������'������ �;�������'� ��&� �����"���$�����I� �$����(�( J�U��&��*�����& ��(��*A����*!��� ��*�����!������!�� ����$������� �� ���!��� ��� �& ��(��*A����&��*� #�� �!�*������ �� !��� �� +� $��� �*;�� �� �!�;��������*;;����! ��� � ��� "�� ��� ����'���#�*��&��*�� ����� �����'� ��;����&������;� ��� ��<&�* ;���������������*�;���+���'�����������( ��������$����'����� !��� ��� ���!���( $ � ���� ��������������� ���!���� &� ������� $�� � �'� ���� 6$ ���� &��*� I (��� �� ��� � ���!& ��� $��*��X� � �! � ���'�������&� �$����'��������$�H�J�E�%����F���� !��� ����� ���+����!������ ����!�$�� ��;;����&��*� �� �$�;;$�$�� ��!'�� � +������ ����� J� � �;!���� �&� �����$��BJ� E�)�� ��F��� �����������'( � �� �� � ����� �'� ��� ����� ��!'����� ��� &�! ������(��*;;H� �� ��� �� ' � $���'���!�;�����!���;� ������� �!����'!� I� ��� ���� ;� ��� ��&�* ��J� E�C�� ��F� �$ �� � � ���� �� !"# ������ ��� � �;;����*!& ����+�!���������� �����"� �����'� !� ��@������������� ����#������� !"#�&� ��� ���� ���*��� +�� ����� �� ;� ��� ��&�* � �H���� �! �� E�'��� &�*�� ��� ���� �� A ��F�� &�� �� �� ���! ��+��"���� !�� �!�������;� ��� ���+���� ��� �� ��� ������;� ��� ��&�* ����*�;����&��*��� (;;+��� ��+�!������� ��� �!���� I �"��� ;� ��� �� J�� ��� � � �!��� �!� �� ��+�!������� � �� !��� �� �*�!�� � +�&�� ���"�� �� �'� ��� ��� �'� ����� �( ��������! ���& �� �($ � ������� ���!�;�������&� �!� ���&� ��V($�'��(�� +�����$�����*�� ��� ���+�!���������� �!���B�

Page 150: Pszichológiai eszközök

� �)

� ����� �#���'������ ����*��;����I�*!���'� ��J������ ��������� �'� ������$!;��������;� ��L� �� !�" �� ����*��� �!�;������� ������ +� $���� ��+������ ����� �� ��$��� �#���'������ � � ��� � � �'� ���� ���*�� �� ;� ��� ����� �;�� ;�� ��� ���� ������ ������ �� ��� � �����'� ������ ���"'��� � �"�� �����'(� ���� �����'� ���������&�* ;���"� � �'�� (! ������(�� &���"��� $��*� ��� ���'���� !�'��$H�� +�� ��� ��+�!������ � �� :��H��� �� ����� $�� �'������ �� �;��� ��'� ������$������������ �����'������� �� ���*��� ��+�!���������� ���&�* ������*��( $ � ��7�*����������; �� � �! ��;������*��$����������&����� ������ ;��V�'��$H��+�� ������ �� ��� �� � �;"� �$� ���! ����� ��� �!�� ������ ����� �� !��� �;��� �� � ��� �� ; ���;� ��������$����'����*�����E���'���+� �����'� F��� ��� �������� ��+�!������ ! ���� �( � &� �;;��� �� ;��������� !��� ��� ���*���������$����; ��� ���*�����!����(� (�(�����*��$��������!���� � ��� �'� �����"� ���!����� ������! ���!�&������'���!���

���� ��&������ ����� ���� �� !"#� &��� #���� �� � E;��! $� � �(����! �� !����� F�� ����������� ��� ��������� �$� ��� ��'� ! ���� ���! � �� $������ � ���*� �*���!�� � � ��$��� ��� �� !��� � ����

������/������� ���������=���� $����'�� !����� �� �� ��&��� �������� H� � � �� �������� $����'������ &�;��� ��������+��*��� ���!'���*���� ��� ��� �! ���$����'�� !����;�����&����#�* ����!�;������$����'��������������;��� ��� +�� �! ���;��� � !� � "� � �� ���!<!�����<��� �$����� ������!�� &�* H�������!�H��� � �;���� � � ����� ��� +H�� ��� � ���*����$������� ����$����'��'������ ���;�����!���#� � ����*�$�� ����� �� H� �� �����������$���� �� ����������&��� ������ +� �!��� ���$���������� ;���+������� �������"����� �I� ������� J��������� �� !� �����������!�!����� ���*���������$����'��'������ ����� �����+�!!��!�� ���� ��'�������*�;����'� �� ��*!������� �H����� �� � � ���+�!!����� ���������� ����������� ������0����� $����'��'������ ����� ���#� ;� ��� ��� ������;;� ��� �� ����&� � &������ �� �� ;� ��� ����!��*� ���;�����!��!��������$��U������ �����! ������ �����������!����$����'����$������ ��������� +� � �� ����H��� �+���'���� <� ������� &� ���� E4�!� �� �CCQF�� 4�� ���'�!� ���� �� �!��� ��$����'��'������ ������� !"#���B�

���� (!����+�� ��� �� � ������� ���������� ����� � $���������(!H����*� �����������������������������&�� �(��*��&� �+�!& ��� �*��!��� U� �H�(�(���� &�� �$�� � �� +������� �!�;����!���$���� ��E����$�� �$�!;�������*� !������� ;�F�<�� ��;����& �� �!&� ��+���� ��� !"#;��� �! �!�� � ��� �!��� H�� +�� � ��� � �� "�� ��� �� ����*� �� ���*�� � !�� � ��� &� ����E&� ������<�������'�<���������&�*���!�;�������; ������&������� ;�F�

�� ��������� ��'�� ��� �� H� �� ���� ��"����� ��� � � �� !"#� ���"����� �� H� �� �'�;���$�� � ����� ��� $� � �� &��*����! � �������� � "�� � � �� ; ��� ���!�� $������ � � � � �����''���� � ����� (! �� �� ���'� +�� ��� ��+�!������� � �����!��� >!'��� �� ; ���� �( (��� � ��� (! �� �� ����*�� ��� H� �� (�� +H����� � $������ ���� �� $����'��'������ ���;��� ��I���! J� ��!'���� &�* � �� I&��*��� "�� � ��J�� I�� � ���� ��� ��*���!J�� I��� �'"����$�� � � ��J� ����#��� �&�� ��������

"������������ ' ���� � ������ ������(� 4��'�� ��*��� �'� � +�� ���� ���*� �� H� ����"����� � ;+��*����&� "�� E���� �����'�� ������ ����� �'� ���� ��!H����*����� +� ���������"��� �������� ;�F���

������������ �������������(��� H� ��$����'����� �������*���&� ����*���'"��� �����

Page 151: Pszichológiai eszközök

� �Q

�<P<1�EI�� �'� ���;&�$���!���'�;��+�������`����JN��2a3�!*����Y��������GTQ���'�L�4�!� ���CCQ�� ����� ��F� ��'���� � � � � �� ��� �� $����'�� � ��$�� �� ���!� � E�� �$���� ����*� F�� ��$����'�� ��������( ( H��&�'� ���� ��&�'��� �E;��+�F��$������ ���$����'������ �$����� �$� ����"��� �� +�� �!��� ;�!��*������ ��$�� � ���� � � �'� � $����'��� ��"��������$���� ��A���� �;+��*����&� "������� H� �� $����'��� ����:�$��� � �� ��� �� ������ �& ����� # �� 7�*���!� �� H� �� $����'�� ���'��� �� �H���� ��� ;���� ��* �� � � ����� "����� � � �� +�� �!��� � �� &� � +�� "������(!� � !�� ������! ��� "���E� � �� �$��$����'���������� �$���++� �$��+� ������������ !�!� ������F��

*��$�#������ (�,*��!��� ���� ��"����&��*��� H� ��;� ��*���&�* �;����+" ;;��������;��� ��!���� �� "�� � ��� E���� �!������� (�� "($ ��� '!��<� $��*� ����&��+��*�� ����� ;�F��

;��� ������� ���� (� �� H� � � ��*��!� ;� ��*��� $���*����� &�$"��� ��L� ���� !��& ���������;��� �� H� � �*��!��� ������� �( ;�� "�� � ���� @����&��'!�� ��;��� �$��� +� ������� �$� ���E����!($�'�+� ������������"�!��F�������'� &� "����; ��������������� ������'��� ��� ��

�����#����� ��� (���; ������� �!�� ����������&��*� H� ���;"����&� � ����������'���� ���*�����H���!�� "������� ��� ��� �����!�����*�� H���� ����� ����� ��� ������'��� ��� �����*��� !� � "� � ������� H� ��$����'��������������;��� E���� � �������� � �!�����;����*���!������������&��*�I;� ������� �+�����;� �����J�I&H�*����+�������� ��J��� ;�F����

�''� �#�� ������(�� � �++� �$� ������ � �& � �� �������� �� H� �� $����'����� �� !�� �� ������!���� ����+�� �!�����'�!�� ����� H� � � (;;�*�!��#�*��;� "���

4������ ' ���� (� �� +� ��������� +�� �!��� �*��!��� �� H� �� ���� !�� � � ��� ���� ��*��!������� ��'����"����� H� ��$����'�� � E����������� ��'!����� ����� ���� ��"������������� �!� ����& ���� �!��������!�&������'� �"��F�

-��������������� ��� ��� (� �� � �������� �(!�* � &� ���� �� �� (;;� $����'�� �$�!� � ������� � &� ����*��� �;���'���U������ ��������� �!������U� ���&� �����&� �!� ���& ������ �������� '�������� ��� ��� � ��� � ���� ����� � � ��������� E�'�� +� ;;F� � �� ��� !�'��$H�� +�� ��� �! ����� !�� � ����� &��*� ��*�� �� $����'��'������ �������� 4��*�� � ���� ��� � ���� � �+��*��;�$���B�

�� �������� '�������� ��� ��� � ���� �����(� � �� � ��� �� $����'�� � �($ �� ��� �$����������*���� H� ��$����'�� ���!��� ����

���������� ���� ����� � '����� �������(������� �$� ��!H���$����'��� � ��� E���� +�;��F� ��� ���*���������� �!������� ��&�* ;������ ��� ����� �H����� �!����� ����� ��� �$���!H�������U� +������ ���*� !����� <� �� $�! � ��� �$� ��� �$������ ��!H������� � �( � $�����*� �� �$�����$���� ���� �� ������� ����! ���� � ;�� � �� �� !������� ���*��� ���*� ��!��� �� �� ���������;�!����� �! �����+�;;�; ���� �+�� �! ������*# ��������& ;;��� �& �� ��* ����

<����0� ���0� ���� ����� � �����������(� �� !������ !$� ������� ���&� � +�� ���+� �!��� �H�����; ��� ���!����!��� ���� �� �;��"($�� $���*������(!(�+�!!�������� �"� ����� �H��������&��*��� H� ���� A�������*��&� ��������"�!&� ���; �!�������(!�* �!��7 �$�� H�� � ��;�� �� H� ��� $������ � ��� A���H�� I���*� � ��� &� !��*�� J�� � �� ����"��� �'"���+���!�����; ���*H �A�('������� ���� ��� !����;�����������#���'������ ������ ����������� ������� ��������� � ���� !�'� !A� �� !"#� �'� �� � ���� !A� ����� � ��� ��&��*� �$�;;�� +�!!��;���� �!�� ����+�!�����$����&��*���'����� ������������ ���;;���*��������&��*��� !������ !$ ��������������;;������ � &��H�����4�*�� ��������� � ��+�!!����B���� �� ���� ����� ���'� ������ ������������ ��� �������(� � 2�*��!� �& ����H��� $��� �� �������( $ ��� ��+��*����!� E���� �$�'�;���� ������;��F�� � ��;��� �*��!��� ���* ���� $��*����& !������� ����� �'� ��!�� &��*� �� ���� �� &� � �! � ��� �� ���!� ;� �����"�� �� �����R; ��� &�������������$����'���!������

Page 152: Pszichológiai eszközök

� �S

� � �����'� ����,� ������������(� 3�&� ����*�;;� ��'"��� &�� �����$ ��!� ��!"H�������H� � �� �!�;������ $����'����� �������� ;��� E���� � � ���� ������ $�� �$�!;�������*� !���'��� ��������"���� ;�F�

�� #������� %�� ������� �������� ���'� ����(� ����� �� �����!� �� !&� ��� �� �!�;������&�* �������+��*�"H���������R; ��!����� �E�������*�+�;����; �������*������ ��� � "���� �� ����'���� ���*� !�� ; �� � � � ;��� �� "���� � ;�F�� �� ������� +���� � �� �����' !�����;���&�� ��� � �&����� �� ����������� +�� !� ,� ' � �$ H�!(�� � �;��� ���*��� ��� ����$�� �� �����'��� !������ ��( $ ��H����+��*�& "H���

��������� ��� ,����������� ��� �� �����(��@�� �������& �����! ��(��*����*�!�����! ���& ���� ��� "��� �($ & "H�� ��� ���H���� �� ������ ������ $�� � ���� � ��� E���� � �!������ �������'�!�� ����������� ;�F���4��' ���'� +�!!������*H ���! ������$��"� &� ���������!�;������(!$����� ���&� ��$������ ���� H������;�$� �� ���&�*���������'"�������&� �!� ���&� ����������0�/3�4� ���=�/�.������=����������$� �'�� ��'��#� ���'�����'�������� !��!��� $��*������<�� !������� ��&� !�������� EI���� <�� !'� &!��*JF� ����$ � �!��* � �������������1�!��V��!���$�& �+A �'���EV��!����GQ�F����&� $������$�;���� ���������� ����( �� �������"����&������ ������ ���*����<+�+������V��!��#�*�$������� !��������"��� �#���'$�� � '$�������� ������� E��0F�� $��*��� �� �"��� �A�('�� � ���*������ �� �"��� �A�('��� ���*����� E��0F� �& ����� !'�'��� ���'���;�� ;��� $���� ����� �� � ������ ������+��*��� ;��� ;�($ � � +!�� !������� ��� �$� &� ����� ��� ��' ��� �!$��*�H���� �� � ���*�;���� (�<�� ���� ������ �'����"� �� �� !����� ���"��� &��*� �� � ���*����+"��'��� ���'��*�� ��&�!� ����� �� � �� ��� ��� �H�� �� �($�'���� �� ������ �!$��*�H���� �� 1���� &��*� �� � ���*��� �"�� �� (����� �� �� ��!"� �� ��0� � �� "� �� ���� ���� ��� ��� � ���!�� �*� � �� � � ����� �� ���� ��� �� ���� ����� +�'���� ����?����� � �+���'"���� �(�����'�����������$�� � �������� �#"� ���� ��� ����� ����� '���'����/������� ��� �;����! ��!�'"�$��������*�$����������� ��!������������������� ��� � !� ����/($ � �������������������$������������ ���������(���(�(�� �� � �������������

@��*������ & "H��;;���������H�� B�EV��!���$���'�����; ����+" ���&�� ���� � �����! � ���������$��"���!H�����&��*����!�;������!$������'���� !�� ���! �� �� ����"������� ������ ������ ���$ ����� �� !��� �R��� �� U� ������ �������� � � ��� !�������� � &����#�*� �F��V��!��� !�� ���"�;;������ ���*� �'"���&��*���!�$���� H����������� �'"����"($�"�!�$��� �� ������ ���� �������� �������� ��&��*����($��*!� ��� !�;� &� "������($�'�� �� +"��'�� ���������� ��� ������� +� � �� � ���� �� !� �H���� �� ��� �� +��'� �� ������� � �� &��*� �� ��������(!H����*���( ( �� �! � ���� �� H�!( � �! ���������������� ��� �������+� � �����+�� ���;;����� �� !����;���� ��� $� �� ������'��;��� � � #��� �����$�&������� �� ���*�� ����$ �����&� �!� �������� ������������������� � ��� ��� ������,�� ����$���������'����������� �����'����������!��!��� !����;���� ������� !"#����'�������"������� �<�������������� ���� ������������(�<K���!����"���������� �������� ���'�� ����� ������=������

Page 153: Pszichológiai eszközök

� �T

� ���� �������+����������������!��!��� !����;����'����'����� ���������� ;����� ���� �����*��������������*���!�$������������;!!��$�������������������!���;�� �'"������ �������������� � ���*� ���������� �;��� ��;��� ��� +��� �'���� ���� ��! ����� ��'��� ���� +� H� ���������*�� �� �����;��� �� � ��� ��� ��� � ��;��� ��"�* ���� &��*� �� � � �! ���� I��� &�J�"���A��� $��*��� ��� "�� �� � �� &��*� �� �������� �*H � ��!����� ��*� ��! ��;�� � ��"H��� ���!#���� ���

� � ��� �� ��� �$���� &� � ���� +������� �� $!;��� ������ �� $!;��� ����� �� !��� ���������� �!!��� &��*� �� ���! �� +�+��� � �( ���� � ��+���� �*�$�� +�!��;�� (� �� E�!���!���GG�F��8��"��� � � �*����'��� �K���!� �$��$������ � � ���� ���� ����#� !+�K���!�� E�!���!���GG���Q�����F��P �L�I�������!�����!�����&���������+��(���" �"���� ��������$��*�&��+������� �&�$����������&� ������ �$�;;�� � A����� ���� �� $��*� � ! ���� � � � �� !!�� �� +(�'� ���� �H��*'���� >�� ���'���(����� �! � ������ �'����&��*��������!��� � ���� � �����J��=:�����#����'��:� �������$����������.�

• 7�� ������! �+�����+��(�� ��B�• 4��� ��� ��*��� ���* ��������*�!�! �B�• 4�������#�*��! ���&��*� ���+����� #� � �����! ����� '��(�� ����� B�• P� ����;;����&��*�+��(������! &� �?���B�• 4�� ���! �� ���+���� B�

�=������������� .�

• �$���! � ���+�����+��(�� ������� �����������! & ��;;����$���������!��� � ���� � �(������

• ��$���& ����&��*�+��(�����������&���"� ��� ��� ! ���������! ������! ��&�� ��������! �(���X�

��� �H�(�;���� �� !+�K���� �( ( � "��� �� &� ��� � � K���!� �$� ��!'���� #"�;;� ��+�!����� � ��!��� ������� ���� $��*� ���������� ���� � "��� � �� �� ���*�!��� U� � � �$���& ��� ��� ��'����� ����+����!��� U����'�� !� � !�& ��� �� +��*�� ��/�� �"H�� ������*�� �&� � �& � �� ��������� ����� � �� &��*����! ���� ��&���!�;�������;� ��������� ����($ � ���*��&��*����� � "����� �� � �;�� � � ��� ���� $���� ��� ��� ��!��� #"�;;� ��+�!����� �� &���� �� ������ �! ��� ��� �!������� ��!�;��"���� �$��;��(� �����!��� ���� ���� �����!�������������'���"(����(� (�(������*������!������ ���� (!�'������� �!��� ���� ������!� �������'�+�!'���������A�('��������� ���*���+"�� & ����� �����V��!�����*�&����#�* �+� �� ��� � ��!�������� ���+"�� ���!����������$������� ����!������ ����� �� ��� ���*�;;� !��� �<$�� � ��� &�� �� � � ��� ������;;� �� ��� ��� ���*�����!����@� ���$����'�� ���� �� ������������� � "�� �������!�������$��*�������� ��$!;����������<$!;������( �����(�� &���;���$�������*������������ ��� ��;���������� �$��������� � � �� ����!������ &���*�� ������� ������ � �� �� ��� �� � !�!�� � � � � ��� "�� ��� &��*� ��� ���*�( ��� #� �!��* � � U� ���� �� ��&� !������ �!��* � ��&� � &��������� <� �($ ����*��� �+������ ��������������� ��� ���� ���� ���!���� �! � �! "������� ��&� !��� ����� ���+�� ���������������!�������($���� �E(�<� ����������� ���� ��� �������� �'� ������(�� &���"����*�� ��� �� ���������������� ;�F��� �(����! ����� ���E��"� �����*A� !����F�!�$�����

������!����� ���������������������� ����� �� ����$ �����������+" ���!��&��*������ �����!" � ������!���(�����*�� ������� �� �����*��*� �����!������$��������������$� ��*� ����

Page 154: Pszichológiai eszközök

� �W

����;��� &�!'� ��� &��*� �� ������� ;�� ��� ���!H�� � � �$����� @�� $������ �� � ���*���������� ��;���U�������! �!�������� ��;��� <� ��� ��� �� � !� �$� � +��� ����!� ��"� � � ���*����� ��!" ���� �������!����$����'�� �"�� ����������� ;������;�!��& ��&��*�����! �!���� �� ! ���&��*�I� ���J���*��'��� ���� ��;�������������!����!�'����� !������ &� ����*���$� ����� ��� ���� � ���� &��*� �� ���!����� �*��� ��+�� ���;;� ��� �� !��� �� ��� ������ �������� ��� >!'��� !'���*���� � ����� �� ;� ������� &!;�!������*� �;!���������� �&� &� ��� ������� !"#���!��� ����������� � ������ ��������� !��� ��������!����$����'���E� ���* �����!�+�� �����������*��� �� � ����� � � ���!'� ������� �! �� � ��#�� ��� ;�F������ ���������� �������� ��� ��� ��"���������!���� !��� �� �"��� ���*�����$��!�� �$� ����������� ;����+�$�����"�����!�;������ ����������!�$��� �� ����"� ��! ��� ��*�� �����+" ��E��������� �$��� ���F������ ��� ����� !�� �$���+�&�� ���"���� !����;������4����������� �����'��������� +� � �� ����H��� �+���'��� +������ � V��!�� '���� �� ���� '������!����'�� !������ �!��* � � �����������$���"������ �+��� �+��������� ��3��*���&��*��� !��� ���! ��<+� � �������H���+���'"�������� ��+H�� ��H��� ������� ����'��$��*���� � � ���� ���+� � ������H������&�!���+������ ��;��� $�'���(�� L�����#�����������'���$��������&��� ���������'����������� ����������� �H����� �� ���� ����"�� ��� ����+���������

� � ������� ��������� �( $ � ���;�� �����'�� � !�� $��� �� �����*����� �� ��� $�� ������� &����#�*����� &���&�!'� ������� ;���� ������� E���'� ������������� +" ;��!�� � �;;�F�������&��� ��������� ���*�( ��� #� !����;���� �"�� ���&��*����'��H����#"������'�� ����! ��;��6�������!�!(� � �� !� ��������������������� ��������!�&��*� �� ����� ���;���������"�&� ��(�+� �!��+��*��� �&� �� ��'��� �!����������*$���������+� �!��� ���*�� ������ ������ '�������� ��� ������ � � �*��� ��+�� ���;;�� ��� �� ���& ;;����$����� &� �� !���������������!��V��!�������� �I����J���+" �� �&�� ���"������ ! � ���������! �� ��� ����������� ���*���� �� � � � ��� ��;��H���� � �! �� ��� ��� �!��� ��� �� � ! �� ��� ����( �� �'���'� ��! "H������!� (!�� H����'���*��!�� ���*��� �������� �$��! ���������"� � �!�� ���H��� ����� E���'���� �� �������� &������� ����'� ���� ��!�������� ��� �����'�� $��*������&�*�� �!�;������� $���� � ;�F� � ��� $��*���� ������ ��$����� ���� ��!�'�� �������E�!���!���GG�F��

� � �*��� �*���!�� �!�;����� �� +� � �� ����H��� �+���'��;��� � � U� ��� � ����;;� � '����� ������+�!'������U��&��*������ ��#�*��! ������ ��������+��$��"�;;��� �'"���&��*������������� ������ �����:��*������� �'�����'����� "H���������� �;�����$ ��!��� ����! �� �� !��!����6&� ��� � � ��� � ��� ��� �� '���������!�� (!��� $��*� �������������� �+���'���� ������;;��� � �& �� � ��;��� �� &�* �� &�� � � �� !������� �� ��� � �������������� "� ��� ��! �� H�������� ���*�( ��� #�����������*�&����#�* �+� ��� !������&� � ��* ���� ����� ���!�������!���!���� � �� �!'���*� ������ ������ ���;��&�� ���� "������+� � ������H����+���'�����!���!����K� '���� � � ��� �*� �*���+��� � #� ;��������� �� ��* � @��� ��'��� � � E@���� �GTW�� �'� ���!���!���GG�F������������ � �$������� �$�$����� "� ��$ ����������� ��! ������C<T���� ��( ( �;��H���� ��� ���'�� ��!'��� � �;�� �� ��� �� &� ������� �� >!'��� &�*H � �� ������ � �� �+��'� ���� &�� �� ���� � ���'����� �� �!!���� &��*� ��*�� � ��� �� � ���*�<� ������ � � A'(������*�� �$�!&� ���� �� ��� � ���� ��� $� ��*�� � ���� ���*�� �'$ � ���� �� �������� $������������!�������������������������������������T������������������������������������������������������������������������������C�

Page 155: Pszichológiai eszközök

� �G

�� !��� ���������!�&��*� �� ���� ��!��"���� � ����"� �$�����*� ����&� ��;�

�� !��� ������ � �� #�;� �����!�;������*� ������"� �$�����*� �� �;�� ����������$��

�� !��� �� ��( � �� +�!�'� ��� �� ������! ��$���'���!'���'�� ��� � ����������!�;�������!�� �

�� !��� �� �( (�*(�� ��� ��� �� �( ���� ��*��!����$� ����&��*�

�� !��� ����������� ������ �'��� �� !��� �� �!��*� "�� �� ;� ��� ����� � � ��"� ����� ������ !�� ��������� �;����*� !� ���*� ���;��

�� !��� �� �! � ��'������'���! ����� ��� �� !��� ���� ����'����!���!� � ���

�� !��� �������*�������*��������� � ��� �� � �� !��� �� �$������ � �! ����'������+(�( ������+��������*;;���� �� ���� ���

�� !��� �����! ��������� �� !��� �� �!�*� !A��&A$(������ ���* ���

�� !��� �� H!���������H!� � �� !��� ������ �;� �����( ;� ���� H!�� ����6��&��*"����;� ������������ �

��� +� ��;��� �� A����� &��*� �� �� $�� ��*���� � ��&� �!� �� ��* ��� ��� ������� ��� ���*�( ��� #� !����� +�� ��� &� � ��* ���� '� ���'�� !������ �������� � ����+� � �� ������*H ��� � � ����������� � � ��� � ����� �$ ���� � �� ��� ��� �� ��� ��� ��� $� �� !�������������� �#�����������' $��%����� ��������4������/�/������ ��� �� �������� ;��� ���� � "�� ����A� �� �������� $���� ���� ������ ���� �� �!�;����� +� �!��������! ��������+������'��� (! �����! �������� ����� ������ ���&� �!� ������&��*����*���! � � �'&� �� ��� ���*�� ������ � A & � ��� �� ��� �� �� ������ �!�;����"����� ����'���;���� � ��� !"#����� ���'� !����&� �!� � �� ������� �����+� � �����;�!����+����������� ��������������� �� ���! � � ��� �*���!�� � � ����*��� 3� &� ���� &��*� ���*�� ���;��� �H�(�;( ��� �*��!�;����+� �!�� �� !"#� �*� ;�!� �� ;� ��� �� ���� �� ������� �� �! ��� ��� �� � ������ � !�� U�;��! $� �� ������! � $����� � ����<� ������ +������� � ��� U� ����$ ��� "�(���� ��� � � �� !"# �����'� !������ �������� �;��*�� ��� �� +" ;�� !�� � ��� �!�*�� ��� � � ���� �� !"#�� �H�(�+��� ��'� !� �� � ��� +�!����"��� ���� ��� $� �� �� A & �� ���"��� ����"���� �� � !�� �!�� �� ��� $� �� +����� � !�� �!�� � �� !"#��������'��� �( �� ��� ��� �� �!�;����� +� �!��� �� ��� � �� � !�� �!��� ���� �!�;����+� �!�� �� !"#���6*��$��$�����&��*&��'(� ��������*��'� ��!�;��������� �!����$��*��*�'����� ���+��������!��������!�� ��*�� ��'�!'���!'����!�����"���$ ��� !"#$��� �'"���������;;���!�������� ��������&�* �������!�������!� �'����� ����� #�����������!�;����"��������*;;����! ����������������� ��&� !������������ !"#������� ����� ��������� �!"����� H� ����� $����!�;��������*;;�'����� ���� ���������� "������������� �$�� ���� ��� !����;���$����� ���� !�� $� �!�� ��� $�+���!��� � �� &��*� ���*�� ��'� !� ��� ���� �� ������ � ���!�� �� ��"�;;� �� ��� �� +��*��� ;����� ���� � � �� !"#����� �� � �� �!��� ���� �� !"# ���� +�!��� �'$ � ������;;�� � � ��+�!������� ���I (;;���� �!���J��!� ����� !��� ��� ���!���������� �"�� ���� ���������� !�������������� ��! ���������� ���� "�������� ��&� !������������ !"#�� &� ���!��*����*;;�� ������ �'�� �� !��������� ��� �����*������ :�� H��� +�� ��������� ����&� �!����'(� �������*!�� ��*����+" ������H�(�<�H�(�� � �� ����� 6*��$��$����� &��*� �*� �� ��&� !������ ���� �� !"# � ����� ��+���� !��������� ������ �& � $�� ���� � �� � �;�� � ����� ��*��� �� !"#+�" �� �� ���� ���*� ��$����'���� ������ �����(!�;� �! � &� �������������&��*� �! � ��������

Page 156: Pszichológiai eszközök

� %C

�1/������/0�������,��$)� ;�$�(",�� �� ������ �� �#� ;��� ���� ��� ��� ��!��� � ! � $�� ��*������$��� E$��*�������+���������� ;�F������ ��� !"#&�* ;������"��� ��� ��� �����!' �$��$������ !������;�����*:)"6*$�#:+������� �<�������������� �����+� � ������������� !��� �<$�� � ����� ���� ��������!�������+� � ������H����+���'������05�%� ���5�>� /�������� ��!����� �� ��*� ���� !�'� !���� ���"����;��� &�� ���� ����� ��(�*$���/���������� � ����������������!� �!���!�'� ! �!(� � ������'���*���� ���������� ��&��� �$�!!�� $��� �� ����� ��*� �'� � ��!���� '����� ��� � ����� ���� �� �!� �!�����������+�� $��& �+����� �����!?#� �@@���'"� �� ;� ��� ��� �� �;�� ��!' �� ������ ��� �� ������ � ����� � �$�� �� $��*�$��� �"� �� �� ������ ���'��'�"����� �! ���� ����� ����"� �� 1��"�� �� ����� ���� ��!��� ����$��� � H�!( ����& *�)�� � � �! ���� ;������� $������ � � � ����������� �! ����� $��� � H�!( ������ ���������� �� ����&��*�� �� ���������&�* ��� ��! ������� &��"��������!�'������$�,��$�(,$�A$)��$@#��B*"������ �<�������������� ��*������������!���� � �$��! �����'�+�!'���� �����<'�!� �$� �� ����+� � ������H����� �+����������;�����,$)�� "�7'��'7*$�� )(��7;<� 2�*��� �� !"#�� ���*��� +�;;� $� �� ��� �� ���"�� �'� �� '� �� ��!'����+�!��"� ����!!�'"� �����!' ��&� �!� &� "��������$6,��$)� )(��7;<�������� !�� �!�� � �� !"#�����*������"���&��*��'(� ���&��*����������!�;����������$�!������$������ �� ��� � ���*��'� ��������& �������*���������+�� & ��<���� �!"�����������!�;����� ���� �"��� � "��� �� ��� � ���*� $���*����!����������! �!�����'$$C�@'(!�)#()(�� �7"#(�D�� E���&������ ������ ���*����<+�+������;!� ���*����!��!��� !��������"�����I �"����A�('��� ���*�����J�����7#�(�&(,:)"� �� ������ �(!�* �;�� ���� !�$���� � ���*� � E�����' ������ !������F���!' H��� ��� ��*��� �� (! �� �� ��� � �;"� �$� �'� ��!���� ���*�� �;� ����!� �� ������E�����!;��������� ����� F�����������(��7;<� �� ������������� �*� ���������� ���������� �! ���� ;�!�� +�!��"��� �� �! � �� ��� ���������� �����������������!�;����"��������! �����#(�7'�(!)��@� �����*�� ���� �� �$����'�������������������$!;����������<$!;�����"� ����(�� &���;���$�������*������������� ���*�;���������� �$����4(&��@)�C�$,"%� F(&#()�#7#:*"��� $����'��'������ ���� �*��� +�� ��� �'� +�!!���� E���� � � ����������$�� �$�!;�������*� !���'��� ��������"���� ;�F���7'��'7*$�� )(��7;<� �������� '������ ����� ������� ��� H��� �� !"#�� ���*� ��!'���� ������ !�����!'����� ��'�!'���!� � �;����������7'��'7*$��$�(�)(��7;<���&��*����*�������������� !"#�����*������*���&��*�����!' �!�$���;� $���&��*����*����!'��� ��������*����!!�';�� � �+����:�6��� &F�F��)� 8�":,B� 6�<$!;������� �( (� � !" � H � ��� � �������� ���*�� �*��������������� ����$�!����� ����� $�!" �+����� �+" & ��������;� ��� ���+��*��� �;�����:#���$�(�8�":,$���,"?�$C:������� ��&������ ����������� !"# ��;���&�� ��� �+���������� !��� �� (;;+�����+�!���������� �!��!���E�;"� �$��� �;"� �$��� �������F��!� ����+�!������� �+�&�� ���"���� �'� ������ �'� ������( ��������! ���& �������*����!�;�����'���������&� !����+� �!��&� ���A(��)� 6)"�$��B,"� �� $����'�� !����� �� �� ��&��� �������� �� H� � � �� �������� $����'������&�;��� ��������+��*��� ���!'���*���� ��� �������������������!����'!�� @�� E�GTCF� ��� ����� �����0� � ����%���������(� EM��� �!� �� !$�\� ��� '!�

��*�&� !����F�M�!�� �' ��Y������&�+ ���& �P���&������&�+ ��4��*�!!�� +�!'� � �L�����!���� �����GW%��40���/��'$��*��/� �!� �

Page 157: Pszichológiai eszközök

� %�

P��� ������P� !�7���@�'��/���:� !�������E�GGWF���1(-(9(-(�����1(-(9(-(�"�$��� ����#���� ��� �������������� � ��������(�0�*�&�� !���@����!������%�E�FL���)<�%�����

P�����V��E�GSWF����������������������(�����(�*$���'���P�'��� ���GWC��P�����V��E�GTCF������#��� ������(�����(�*$���'���P�'��� ���GWC��P�'�� P�� E�GTQF� �� ��������� ������ ���$� ���� ������#�� ��� �$�(� 4��*�!� 0� ��&��������

����%���%GT<)CT��P�'��P��E�GWCF����������>���������������� ��(�,��'��� �/��'���P�'��� ��P�'��P��E�CC)F�"���%������(����'������/��'���P�'��� ��P�'�� P��� 3�� ��� ��� E�GW�F� 5������ � ��� � ������(� �(���������������� /� � ��( ��� ��

P�'��� ��/�� ���,*��E�GGGF��������������0���� �����������(�7��L�/����������,���P��E !��FL�� �����

������ ���"�����$����������� ���������� ;���������R2��!���/��'���P�'��� ���C)<��%��4�!� �/��E�CCQF������� ������������������� �������(� 7�L�4�!� �/���0!� ����!�� ���M��

E !�FL�/���� �$�$����'�� !������4'������/(�*$���'���P�'��� ��0!� �� ��!�� ��� M��� /���� ����� �" �*� ,*�� E !��F� E�CCQF� �����#�� ,� ������� ��� � � �� �

����%�������(�2067��P�'��� ����0�� �!�,��E�CCCF��$����(�7��L� ��*��,���H!'�����E !��FL����� ��&� !����� ���(�*$��4'������

/(�*$���'���P�'��� ��S%G<QSC���0���� P�� E�GW%F� �%�� ���� ������)�� 7��L� 1�� ��� Y���!� E�'�F� �&� @��';���� �+� 1��������

0�*�&����*��:���7��%))<%G���V� ��� ��>��E�CC�F��������������0(�7�L�0� ��&� !������!��'� �����P�'��� ��:7/2����V��!���1��V��E�GQ�F�/����&����������%��� (�P�� ����@���& ���4�++����1���&&���� M��� 3�!�;�!�� =��� E�GGTF� +����� � ��� ���� � �'� �%�� 1-9-� -����������

9�$���� �%����-������)��1-9-!�������������%��*/-8&"(���!��������!�����+�0�*�&�� !*������%�<�)���

�!���!�3��E�GG�F���� �� #��������������(�P�'��� ��:7/2������!�������������0&�!���������E�CC)F���� �"���%����(�2��!���/��'���P�'��� ���Y����� ��� 6�� E�GTSF� �%�� ����������� -������)(� 7��L� 7�� P�� Y��!� E�'�FL� 1�������� 4 &�'�� ���

0�*�&����*����&��Y��*���'������6=��%<SC������������������������

Page 158: Pszichológiai eszközök

� %�

G��������� ":)!?#B)��(#":�)����":�F:�*7������+" �$� �� ���4�;� &� ���������!$��*��������� ��&�'������ ���;���� �������!'�������� ��&�'������ ���;����/>VM.-:�/�>�P�13./838/���0�71@2M7�,62��7/8P�6�

����!'��$���"�!���������� A & ������������!'��$�� ������� ���*���� � ��� ��107�� ��1� �<+����S�� ���*����<+�� �!���!'��$�� � �4407�P�����������

��3��-�4>6=�����/���0�71@2M7�,62��7/8P�6��� �"�� ���* � ��!($�'� (! �� �� ��� ���������+�������� �7]�"�� ������(�� +H������� ��� ������������ �"�� ���*���!���� ��4�Y7� � �� ��V�$�� � �� ��P� ��� � �� ��0��!��� � �

0V2��/�-:������/���0�71@2M7�,62��7/8P�6����!�"� �$� �&����!����� ���;������!�"� �$� � �����*�����&� !��*���6�&��*��!�"� �$� � �

�?���2,3�38�/531�2,�34�/�@7:��/2�82/������ �����!'�����

• 4� �"�� �����;� &� ��������� ��!$��*�����+����������� ��&�'������ ���;��B�• 4��*�� ������$� ������($ ������� ��&�'������ ������"�!������������ �����!B�• 4�!�&�� ���&� �������!'��$�������!���B�• @��*����& ��� ��*� �������!'��$� B�• 4� �"�� �� ��� ���������+������B�• 4��*��� ��� ��������;!B�• �� �!�<��$�!���������H�(�;( ����� #!��;���� ��� ��������� �! � ��;!����� �;�B�• 4��*��� ��� �������� � ��"����<�������B�• 4�*�����!�"� �$� � �����*�����&� !��*��B�

���

Page 159: Pszichológiai eszközök

� %%

�0��-����2��������������3�������� ������������������������� � �� �� �� � +" � �� ��� �� �������� � �� ������� "��� �� �� ��� $� � � ���� �� !"#� � �������"�����$����� � ��� � � �� �;;�� �� +" ;�� �� �� ��&�'������ ���� � �( �!� � �� � "��� ;��� ��� �����'� !� �����*������� �� A����! ����'& �����$����'���� �� �!&� �;������!�*��"�����+�� ���;;� � � ��� ������� ��&� !� ��$������ �� ��� �� �����+�������� ����*���� � ��'������ ������! ���� ���� "�;���+�� ��������+" ����+������� �����;��*���� �����*��*���!�� � � ����*��� �"�!����� !�� � �� ���! ���$��� &�� �� � ���������� ������!��� !� �� A��$��*� ��� �!�'������ ��� ���& � �( ( �� :��� � ��;���� ���� ���'��� �� �� ��&�'������ ���;���&�� ���� �����'� !;���( (�����������!���� ���� "�;������'& ����� � ���+�������� �U�������#�%���������������!����� ������ �������������!�+������ �<�� ����;$ �;�� �� � ��������;�� � ;��� +�����"��� (�� � � ��� � �� "��� �� �� ���*�� �*� ��'!��� �� �� ��&���������*���!�� ;���"����A�('��� �( �������H�( & �������!$����

������&�#� ����+������ �,��

��!���;��� ��� ������� M+������R��&� �!� ������ <! � �!���;��� ��� �� � ���� � �������� �� ����"�����"� �"��*�;� ��*���

�'� �! �����;�H��E��*��� ���$���� ���*���!!��� ����!!F���$�$�����+�!����

!���;��� ������ � ;����! ���� � ������'�;������ �� ����"������� � �"������* ���� �! � &� ����*���!�� �&� ����E�����*��� ��� � �

$� ���+(���H�(�;( ���'���� ��;��F��� ����!���;��� ���

E���� <&��+F��� � �;������� �� ����"������� � �"��E� �� �����*��� ���

$�� � � �$��*����� !����� ���!��<BF�P������� �� �����

!���;��� ������;������� �� ��������*��!�;;���������� � �"� �"�����*;��

$������*���& �����+� ������!!������� ���� �� ��� "������0�� � ����( ( ��

!���;��� ���/� �$��*� (;;���� � ���( ( ���* �! �����! ����!!����&��*����*����! ��;��$���"���$�����*� ���"'�������$��*�$��<�$��*�������

$�����*�"�*�$��*�'����� ����

�-����$����+���! �,�

���$���'� ��� ������� M+������R4�&� �!� ������! �����$���'� ��� � ��'� � � �������+�������!���� ��'� �$�� � ��$��*�

���� !�������H�(�;( ������ ���� �0!'�� �$�$���'� ��� �� � ���� � �������!�"� ���������;;���+��*�& ��$����'�� �

$��*���� � ����� �E��!!������F���*�'"A�E�����!��F�

$���'� ����� � ���� � �������!!��������*�� ����������� ����'�+H�� ���

� ���� � ����$���$��*�����+����$����'����'������/��� !�������$���'� ��� �� � ���� � ����������������$��*����� �����($ � ���

��!!���������$����'���������!���$�������

Page 160: Pszichológiai eszközök

� %)

���������������� ������������������������� � �*�� ��+" ����� �H�(�� +��*�� � +�!'� ���� �� �� ��&�'������ ����� $���*�������������� ��� ����� ��!'���!�� ��� ��� �!��� � �������� �! � �� &� ��� �� ��&�'������ ���� __��� � �'�� +" � ������;;�� � ����������� ������� (! �� �$���� � �&���������� �����������'�����*�$�����&� !��*�$����6� H����;�� � ��� L�

• /$�����"�� �� ��'������ ������"�!������&��$������� ��;� ! ���&�* ���+��*����� ���� ���� �;� ! �$�� � � ���$������+�!�����;����

• ��*<�*� � ��� (;;+��� $�� � � �� ��� �� ��� ��!&� ���������! � �*��� ��� +H�� ��H�� (;;� ����������! � ��� �+�!'� � ��� �� &����� ���� �"�!��� �(� ������ ���*� �!��� � ����*����+��* � ���� ��*������!� ���!�' � $��*� ����� !�� ����� �� $�� ��*� ��� �� �� �( ��� ��'�!'&� � (! ������ E� �� �� �*���!�� ��� ��$��� $�� � � ��� � � 4��*�!� 0� ��&����������!������ � ;� � ����� 2��&� � ���� �!�+�� �!� $ ���$��� �����!� �( (��� �*��$�������� +�!�� �&� ��� !��� � ��;$ ������F�

• �� � �� +(�$� ��� �! ������� � �!'���*���! �� ��� � ���������� ���� � ����*���� � ������� ����&� �!��� �������'��� �! "���;��4�*�������*���!�;;��!�;�����B�

• �� � ��������� �"������������� ��&��������$�� �����• 0� ��&�������$�� ����$� ����� � ��'���� ��������'�+(�&� ���� �� �� ��'� �

�"�!���������� ���!���• 4�+������� ������ !�'�� ���� ��&�������$�� �� ��$� ����� � ��$�� �� ���

�!�;������ ���� "�;����������+�����"�!�� �������� ���• �� $���� � � �"�!��� &�*��� �� � �;��*�� � � ��;��� ��� �! "�� �� � ;�� ��

�� ��&��������• ��$�����*���� � ����!� �� �;������� ���H���� ���� &��*����� ��&�'������ ����� �� �

E��� ����'������'����� ��� ���F���; ����"����$����� ������;�! ���������• �� ; ������!� �� $� ����� � �$�� ��� �� ���� ���� ;� ������ &��*���� +��� (! ����� $���

���*���"�!�� �������� ��������*��+��'� ��$�����$� ����� � �;��*��� ������!������������$� ����� �$ �"�������$�� H�������� �!'���*�!���"����$�����+�!����� ���!�����

• 6������ ����!��� � � �'� � �"�!��!��� �'���� ��� ��� ��� !����� �� &���� +(�$������� �� ��*#" �����&��*���� (! �������; �����������! ��4��' � !��� ���#�*� �� H���&��*���; �� � ���!�� �! & ��� �+���'&� �� ��*��� �� � � �� �!'�� � � ������� �*H �A�('��������*!"H����

• � � �!$���� �(!(�;�� ������� � � &�*�� �*���!�� � E� � ���� I,��'� ��������� �!�� ��JF����($ �����; ��"�������� �� � ;�� �! ��� ��� �����;���+�����"��� �����&��*��!��;���;��* ��� ����H�� ��� $�� & �� ;�$� �� ��� �� ; ������ �� ��������;��� '���� ���� ��&���������� ��� ;;�� �� � ���;�� ���� $���*���� � +��* � ������ � ��� ���H�*;������� �� �$����� ������'��� &��� � ;��� �*!������� ����!��� ���'����'��� ��� �'����������� '���� �� ��������� �A�('���;�� $��� � �!�� ���'� �� $� ��* � &�* ;����$��� ����!��� ���'����'��� ��� �'�� � ���*� $�'���!� � �� � �'����� �� $�����*���+�!���������� �*� !!� �� � '���� � ���� � �� �� � �! ����� ��*!�� � �� $� ��* �� ���* �����;;���$��"������!� �����&�* ;�������!�� ��&��*����' �#�*� (! ��"����&��*������;!�� ���*������"���������!H�"������

��'�����������$�����&��*���'(� �������������!�'��;�����!&� ;�����"�� ��;! ����� �� �����!�� � ���* � �!�� ��� &���� � � ���� ���$�� �� '(� ��� ����� � ��� �� � �*�� ����� ��� $�� ����������� ;�������$�� ���'"������*� �'�����&�* ������������;��� "� � � � � !��!������� ���� � �*H �! ���� �� ���! ��� �� $� ���� � � ���*� � ���!��� � � �� ���� ��+������ � �� �$��� ��$��&�!��'���� ���*!�$��� �� ��I$�'�����J�� ��;������� ��&����������� ������&� ����'���!� ��������H��� �� �( �!��� �� ����!' ���� �� � $� ����� ��� ��'� � �*#" ����� � � K����� � �!�;������(!H�"�!���!���������������;����+(�� �! ��;���������!' �� !����� �� � ���!���

Page 161: Pszichológiai eszközök

� %Q

6��;� �� H�����������!����� ��&������� $���*���������*�������$ ����!'���!������� ������ �������������� ����������$� ����� ;���!�� $$��� ���*���;� ����������������;;����&��*� � � �� ���� ����'� ��� '�� �!� �� �� ��� � �$�� �( ���� �'���� ��� �� ��� � ���*��� ���!�����&� �+�!& ������������ #!�(!;������������! ;���� �!�� ��� ���*��$� ����� �;������� ��&�������� �( �����&�� ���&� ���+(��'�� �!�������������!���������.-��������/.���/����� �����������������������I@��������!"��� �'����&��*����! ���� ��;!���&��*��� ������� ������!����� ������& �&������ &� ���� � � �������� ��� ��'� ���������� ��� �� �� � �!!��� &��*� � � �*���� ��� � � ��� U����! ������!' H������� BJ�E,�!'��������! ���'� ��1�&< ��;� ������!����GT����QC�������� ����� �*���CC)��%������F�

����!'��$��$� ����� ���������'���$����&�;�!#�� ���������� ������( $�����*<�� � ����;���"�� �� ���� ��"'� � ' �� �*!� (;;� �!��'����< �'����*�� +���!��;�� �! � &�'� �����6��"����;�����!�� �����;��H�� ��� � �������!'��$���� �������;����*!��*���!�;;��&��*��� ������� �'��� � � � �'� � �� �!�*;��� � �� ��� ����$����!�����������$�������� ������!�����!�� �� ����� � $� ����� ���������!� H���������'���������� ���& � �#"�;;����#"�;;� � ��( (������*;����� �'&� "���������!����&��*����*�� ����#�����$��*�����&��*����*����! �!�������&� ��������*�!�$��*�������! ����� ;��<�$��*���� �� ����'� �� �� ����'� B�4�!����"��������!����"�������!'��$�B�4���!����*�� � � �&�� ���"���B��������!)&���������������� .�#� )���������!��� ��� �� ��!'��$�� &�� ���� � � ����$ ��� ��&� �!� ��� &��*� ���*�� ���;��� $�� H���$� ����� � ����+���!������� ��&������;���� �� �;;�� �'�;��U��! & ���U��*!����*�;;�� !� ���������� ��&��������H�(�;( �� !H� �����"� �����!'��+�$ ���� �& ��������� � ������������'� !��&�� ���� �$��� �'"�����$���� ������3�*��� �H����� �� ���"�� ���&��*�I��*� � ����� � [J� � � � � "�� ��� &��*� �� ��!'��+� $�� ��� +H����� �����K� $� ����� ��� � $�� H��� �������� ��� ���;;�� �;"� �$� $���� � ��'���� ���&� �� �� $� ����� ��� �'� �� � ��&���� �H�(�<�H�(���&���� ���'��� (�� +H�����;��� � � !'���*�� �� �!��������� ��� ����$�� �! �� H�� E� ��� !"#� �'� �� �� �� �"�� ���* � ���� ��� � ���*���� � ��� ����� ��!'��$���� �*H �����!���"H��� ���� �� +������� $�� � �*H "�!�������� ��� �� E�� � ������F� ��� ���'���������E0��'���� �������� +��'� ��;��� !��� ��� �"�� ���*!���� ������ +�H��� �� ��������$��� !�'�� ����'�!��� �+��*���� �"�� ���* ��*#" ��$������ ���� ���������'�� ��������$�"���������*�F���1� ��� ������ �����%���� �'��?��1$� ���� ����(� 4��*�� �� �����$������� � !�� < A!�� �������B� ��������<� $ ���������(!!B� P� ��*��� ����!� � +��'� � ��� ���!�� ��������<B� E���'���� +��*���� ����� !���� �����*���!�H�� �!���!��*� ����� ;�F���"������ ���� ����(� �� �*!��� �! ���� +��*� ����<B� �� �*!��� ;���� �'���� �&� �����&� !�;���!������������� ����&� ��<B�7������! <����*!��B� ;������ � ����%�������(� ������<� � � (��*��������� $� ��*� �� '�!�� ���� ; ����B� �� ; �� �$�!�� �� ��&� ����� � �� A<B� V�!�� �$� ������ ;��� $��<B� �� ; �� �"�� ���*��(���������&� !�;��'�� ���'����+��*��� ����� � &� �<B���4�����������$�����;������'�������� ���*� �"�� ���������!���� �$�����!�����$����'����

Page 162: Pszichológiai eszközök

� %S

"��� ��!�E����������� ��'�������������$ ������ ������� ;�F�$��*���������& H�����$����������''��� �� �'��������� ��� �� ��������� �� ��&������;��� +���� � �� � ���*����� ���*;;� !� ������'�������"������ ��������� �������� � ���� �� �������� "��� ����� +�'!� ���!� (!�� H���� ��$����'���� ���� ;;�� �� +���!���� +��*��� ;��� �����'��� +�� ��� � !�� $���� &�� �� ��+� � ��!'���� &�*�� ��$���� ������ ����� &� "�� ��� �� ��+���� '(� �� �� ���'���� $ �<��$���� ���� ����$��*���;�$� �� �����'"� �$�����*��� ��&��� �������� H� �� ����@��*������� +��*��� ���� �� +�� ������ � ���! �H��� ���'��"���� ;��� &��*� ��� ���� ����!�� &�� �*� �;�� ��*� !A�� +�$����� �� &��+�"��!��� ����� ��'�� ; �� �*��!� �� �����H��� &��*� �� ;��*��*�� �'������ � �������&��+�"������ ����;;����+���!����!�'� !;���*!����*�;;�"�� ���� ��*!�������!'��$�����������!)&���� &'���������'��������'��������������@��*����*����� �� ��!'��$ � (��� (� �� � ��� ��� �$ ���� �� $� ���� � � ���*� ���� �*� A!���� �����*��'(� �'����!'��� � �! ���� �������*!�I���J�I��J��I��� �'��J�$���� ��� ��'&� ��� ���*��!� �*�$ ������� ��� ��!'���� &���� ���� ��� +�!��"� � (� & ��� ���'����� J� ! �� �� � ��$������;��� J�� :������ ��!'��$��� ���*�� �& �$�� � ��� �� ����������� ����������� �� ��������*���!��� ���;����*�Q<T�+��#���������'(� & ���&��*�� ��'� ����� ���!���� $����*����! ��;����� �� 0��'����� �� J� �$��� "�!��� �!�����;�J� ���� ��!�� � � I�*�� ����� ��J� ��� �� I���*��J�'��� ��;��������Q���� ��( ( ���! �� �"�(�& ���� ���*��

� ���� �� $� ����� ������ � � ���*�� &��*� �� ���;��� �� ������ ��� ����������� ��� �� �& �$�� ���� �� ��!'��$� � ����%��� � ������ � '���� �������,� �� � ��� ��� ���� � � � �;;�� � ;�� � ���*��� ��& ���� ���# ������ !� ���$��*�<����;����H�'����� �;��� �� �;��� ��� �����������!!���&��*�����!' ����������*�!�� �+��"��$��� ��H�'�������!'��$ ������& �� �'"�������!� ���� &��*� �� $���� ��� � $���;��� �� ��$���� � � � ���*� �' �<�� ����*�� &��*� �*�!����� �����;!������& �"� � �������!'��$ ������� ��( $�����*��� � ����;���&�� ���"����

����!'��$�+�$� �������������'"���&��*������$� ���� �� ���*��&��������!' �� (� ������ �� �� ���'� � $���� ��� ����"���� � � �� +�!��� �� � !�� �!�� � �� !"#&� � ���� �( ��� �� ������;;� ���( $�����*� �� � ����;��� � !"' � +�!���� �(! ��& � � ���*�� �� !�����;���� $��*� �*!��*��!�;;��� �+���������!' ��������� ����#�������������������� ��&����������!'��$��������$ ����� �+�� �������� ����� !�� ��&��*����*����� �� ����������� ��*��� �� � ���*����� ��� ����� +���� "��� ��� � �'"��� ��� �#�(� ������ ���& ����#�� ���������� ��������������� ��� ,���� ���*������*��"��� ���������!�� +�������������+���!���!��!��*��(�

����!'��$��&�� ���� �!����*��� ������ ������ ������ �;��*���$��� �� �������� ����'������ �� ��&�������� ;�$� �� ��!��� �� � � &�� ���� �$��� �������� ��� ���!����� �� ��� �� ������$�'���!�$��� �� ��� �;��*��� ��*�!�� �;����� �! ������������!�� �!'���*� ��! �� H���P� ��*��� � �� +�$� �� ��� �! ������ E�����!;��� �� ��������� �� ��&������;��� &�� ��� �� ���*���� � ��� �;�F����������� ����� ��� �����*���&�� ���� ������ ��������H���������' �� 0��'���� �����<������������� $� ����� � �(!�;�� ������� �� ������(!� ; (� ���& �� H������ ��� ����� �������� ���!�� $�� H��� $� ����� ��� �� ��� ����� !!��� �'���� �"��� � �� � ����;� ������ ��� $� �� ������'������ ��������� ��� �'&� ���� ��+�!����� � �� � ���*�����'�������"�!���� ����������<��'��� �� �� �!���� &�� �� ������ ������ ��� �( $ ���� ��� �( $ ��������� �� ����$��� �� ��!'��+� $������ �� $� ���� � � ���* � �"�� �(!A��� � ���!�� �! & �� ����+���'&� ����'������� �"��� � �����+���!���!'���*�!�����

Page 163: Pszichológiai eszközök

� %T

����0�/3�����������I2;"� �$J� � ���*����$� ������ �"�!�������� ��� � �� ��� �$ ��� �� � ���*����<��!'��$� ��� �;���� $�� � ��� � �� �!�"� �$� � ����� ���*� � U� +���� � � � ��*�H� � 8������;��� U�I� �;"� �$��J� �! ����� E�!���� ��� 0&�!��� �CC)F�� :���"�;��� ���'� �� �� � ��'� !� &�� ����� &�� �� �;��� $��*���� +�&�� �������� ��� !H� �$�� ��� �&����"�$���� ��� ��� � �� �� � �! ����� &��*����'� �� &�� ���� �!�� ���&���� �� ����� ������ �& � � H������ �� $����'���� ������ ����"�������!;������ ���*����<��!'��$�!�$��� �� ���� �! � � �"���������������;;������!�������� �H����� � � � ��4��*�!�!� ����� ������;;� � !"' �� ��� ���*��!�;;���&�� ���� �����!'��$��� ���*����$� �������"�!����� �����/0��E1���+�!����0�*�&���������7�$! �!*��,���&���GQSF���� ��!���� ���������� $� ����� �!�� ��� H� � (��� (� ��� ��!'��$�� ���*;��� �W� � ���*����$����!���($ � & H���E2��&���GWQF���� ���� ���"'�����������*�+�������! ;����!��&� ��L�

• ��������� ��������,����*����($ � �� �+�����"������;��L�• '�����������• ��� ��*���� ! ���������������• � ����;��� �����• � ��������+���������• (��+���'������• "���( �! ��

• ����� ����� ����� ��������,����*������! ;�����($ � ��"��� ��� �! � ���L�• +������� �'� ���• (���� !������• � ������ �� ������• ��!��������• "��;�*������ �������• �( (������� �����

• ������#�� �������,����*������! ;�����($ � �� ���!��"��L�• �"�� ���*��H����(� (� ��!���• (������ �"�� �������������• �"�� ���*<&� ����*�����

• @������%�����,����*& ����($ � ����� ����� �! � ���L��• �� ��&���������! ������• +�K�;��� ���U�������� ��'��������������• ��� ������ ���U�+���� ����

��� � � &�� ���� �� �����!;��� �� �'����*��� �� � ����;���� �� ��!���� ���������� $� ����� �;���� !"' �� ��� ��� ������� ���� !H� ����� ��������� ��&�������� �&��� �� $ �<��$���� ��;���� ����*�;��������������$� ����� ��;���&�� ���"��������/� ���*����12������$����*�� ������!)&��E�S0���1� ����������� �!������GTTF����� � ���*����$������� +�� �!����� ����� ���( �� ������ ������;;� ��'���� � �� ��� �� ��!�������������� $� ����� �!�� ��������� ��'"�� E/�!� ���� �GG)F�� /����K� � ���*����$� ������ �"�!����������� ���� !H� � &������� �� 107<�&� �� �S� '��� �� � E�����$�� $���� �� $��*� ���"'������ F� �! ���� �� ���� ���"��� ����� ���*���� ��� � ����'��� �������($ � ��L�

Page 164: Pszichológiai eszközök

� %W

• �! � ��'��U�� �$��*���• ����!� ����'����'��#�U��;� !�� ����'����'��#��• #��! ���*�U��! ������� �;����• (����$ ��U��!����'���• �����*�U��$���• � �;��*����������;#$��U�� �;��*�($ ���• +������U�;� �!��• � ��� ���&�� ���$A�U��! ����;���� � ���#��• ;� ���� ���U��*����$���• �!�� �����U�+�� � ��'#���• �*���U� � ���� ���• ����;� ���U�����'���• &��*����*� ! ��U�����!� ���• �����! �;!�U�(�������• &�;� A!��U��!+������� ���• �*���' �U�+� H� ��

������ ��0�� E4����� �� 4�� ��&����� 0!������ *� 7�$� �!*N� @� &�\�*�� 4�/���*�� �G))�� �'�L�0!������� ��������GGCF�����&�!��'����4��*�!�!� ����� �� ��������� � !"' � �����K� � ���*�����$� ��������!'��$�� ���*������!;��� �� � ���$����� ���������� ��� H� �� ��� �� � ���*���� � �� �� ��&��� ������� +�����( �� ������6��*��#�������������� � � �� ������;������������������� ��� �?� EI6�� �'��JF� �����L� �� ��$���� ��� ���� � ���� ���*�!� I��� �'��J� $���� ��� � �'� � ��$� ���� �� ���*��4� E:���'� ��F� �����L� � ��� ����$���� ���� ���*��� � � ��� ���$���� � �!�� �� ��� $� ���!� H�� �� � ��! ���& ����� �"� ����A��E@� �����F������L���"��;�*������� ���� ��'��� �"� ��$���� ��;���(�� ������! ������E/�!!�����F������L���$�'� ��;���� �'�� �"� ������� �� ��� �

• @'�E@����&��'!��FL���� � ��+��������������� ������$���� #� � �+������� ����• M�EM�!�� ��FL�!���* ���������� ��� ���������#�����• @*�E@�� �!��FL�!" �&�� !��'�$��������� � A'(���• 0��E0� ��&��� ��FL��� �!��'������ ������ ���$����� �!�������<���+�!�� �����'$��������

���������������*������• 4+�E4�� ������ ��<+���� ��FL���&��*����*�������� !�������+���� � ���• 0��E0�!�����FL��*����$���� #��! ���*�����H�'( �����$��� �� � ����� �$�� �����• 0 �E0� ��&�� ����FL����*� !���'��� ����������$�����;A� �'� ��'(� ����� �������• ��E�� �+!����FL�;� �!!����'��� ������$����'������� �� ����!�;�������&��������������

�$�� �����• 4��E@��������FL�+��� � ��� �$� ����+�&����� ������!� ��� ��������• �� E �������� �� !�$! ��FL� �������� � ������� ������� ��������� +����������

;� ��* ����������

�� $� ���� � � ���*� �����<�! ������ �!�+��"�;��� ��� H�� �� � ���*��������� �� ��������;���� ����(!A�� ������� � � � �� � � �GGC<�� �$�;�� � � ��*�H� � 8������;��� ��"�� � � �

Page 165: Pszichológiai eszközök

� %G

�� ���� �� ��#���4407<��E�!�������0&�!����CC)F����������*�!�� ��'�!"������������ H� ���� �! �� &��� � � !' �� $�� � � � � &�� ���"��� E0!������� ������� �GGCF�� 6�!���� ���������� $� ����� �!���$��;�� ��������� � �� � �� ����;;� �� ��������� �� ��&�'������ ����� � �( �!� !�� �� �������+����� &�� ���� ��� ��� !'���*���� &�*�� �! �� ��� ��� ��*��� �������*��&� � �( ( �����*����!���+���;;�� �� A��� ��&���������� ���� #'����� �+�����"��������;���������/.���/����1������� ��������� ��� ?����� ���*����<��!'��$������� � ;����;���������������'������� ���� ���*�������� �!����������� �*<�*� !�� +������!���� "�����!���� � ��� �� �������� ���*��$������!���� � ;�� � � � ����!'��$� ��� ���;����!!�������������������� �� �����$ ������� ���!H���$����������+�����$������ ���'���� ���� �����&� ��� ��������� ����#�� ,� �����������&� ��� � E� �!������ ��!'��$��'�!�� ����������� ;�F��� ��!�� � �����! �������H�� ��� �H��� ��&��*���!'����� ���� �����!��!��*��&� �������

• ��� ��������� �.�����!� � ��*����� ����*����� (! �� ���'� ����� ;��• -������� ��.� �� ��''��� �������� ��� �"��� � ���L� ���'���� '�&��* ��� �! �������� K���� �������������� ������! ���� ;��• @��� �������,�������� �.�(!(�+�!!�����"�* �������*��!�� ������� ;��• ������� ��,������� ��L��������;;��������'�������������� ���$�����*�• ;��� �������� �.� ���� � ������� +���!��L� ���� �$<�� ���� $���� '�&��* ���� ����&��<'!��+��*�� ����� K�������� �$� ����� ;��• "���%�������������� ��L�����M�!�� ��������� ��<��� !������ �!�������� ;���

����!'��$�� � �� ����� ���*� E�;"� �$� ���� �*�!��� �$�� � � �$� �'� � ! ���� � ��'�!'� �� � ��!���F���� ���&��*���*���&� !��*�����$���E��� ����'������!��+�������$� ��*�U�� � ��� ��;;���$����&� ��&��*���� ���!H����� ��� �������&��� ���$���� �'����;���� �'��� �! � &� "��� �!'���*� F�����*�� �������� ����� ���!�� � ���>���� �! ���+�����(!H� ��� �� ���$���� ��! �� ��H������/��-�0��3�������� ������������������������� ����& ���$ �� ���� �!� � ��� ���� � �! ���� �A�('��� ��!��� � ��� (!� �� _7_�� � � �';��� ,�� ��� ����!� � ��� E� �������� �CCQF��?�� +H���� � �!� � �� � � +(���� ���� ��� � ���*�����!��� !���( ( ����� �U� (;;���( ( � U� ��!������'��� ��� �� $� ������ +�!��<���� �� P�!� �� (�� +H������ �!$��*�����!� $��� �� ��+� $������;� ��*�� ��'� ������������������$� ����� ������������� � �� � �� �������'� !�!�$����$� ���� ��� "�* �� �� �'����*���� �"�� ���*���!������ ����*� ����!� ��� � +(�� �� �� ��&������� (! �� �;��� �����!� � H�������� $�� � ������ ��!"� ���� &��*�;� ��*��� +��'� ��� ; (� ���!� � ��'� � � ���*�� �� "�� � ��� ��������� �� <�� $��*� ���� �� � �� ����� ���*� �� �( H�� (! ����$���� ��&� � �'�$� � �!� �!������ � �!�;�� ��� !�'����� �� ������ ���*� !H� � � � ������� $�� �� � ����� �� � ��;��� ���!�;�� ��� ��� A!��� � ��� � �� �*!��� �� ����� �� �������*���($ ����*������� �' �����+������:�������'�� ����&��*�� ��*�����������+"� ���� � ��� $����*�� � �� � ���� ��!��� �� �*!����� �&&� �� &��*� !�� � �'"��� $���� � � �� � ��;����4�!�� �( � ��$�� ��� �� !&� ���� ��*� ;"����&� �$�� � �� �� �*!��� ������;��� (! ����&�* ������ �� � � �������! ���� �� ������!;��� �� ���'����'���� �� �!�;��������'��� !H� �!�'���� ������+��'� ��� ����������������*�� &� �� �$�� ��&��*�� ��*���� ��!��&� �E;���������

Page 166: Pszichológiai eszközök

� )C

��!F�&� �!�'� ���� ��� ��� +��'� ��� �����*��������'�������*!�� �����!��$�!&� ���� ������ �� ��������� $� ����� �!�� ���� �� � � � P�� � +"�� � ��� �� +!������ ��!���*���!���!�� �GCQ<;�� ��� H� � �� � � ���� �� �������� � �� P�� � ��� ����� �*H �� !�+� � �����*������ � � �� (;;� $�� � � � ��� � H� �� �� � � (�� ���� ������� ���*��� � !� � � ��;���$�� � � ������!�' �E/���� �'����GT�F��������� ���������*�����������( �*�$;������!��$ H���$����� � �� ����������&��� ��� �;���'�'���!�;����&�* � ��*�!�����&� ����*�������'"��� � � �'� � ��� #!�(!� � �;��*������� � �������� ��!�������; �! ���$����� � &� �� �"�� ���&��*�"������� �"�� ���� ��� �������� ���*������������ �� ���� ��� �� �����! � � �� � H������ ������� ;��� �'���� ���� �� ���� ����� �� �!� �!�����;��� &� � �� �������,��������,� ������#���� � +�����������'�� ����� $��� � �!���� 6� H�� ��';!�� E�GTT�� �'�L� �!���� ���0&�!����CC)F����( �� ��� �� !�� ������������*��'� �������� ;����� ���� &� ������ ������$���������� �"�� ���!��� ��'� �����'����� �"�� ���*��& ������;� ��*������ ���� ����

� ��� ���������+������������&� �!� �����!�&�!���+�� �����!�+�!'� �����+��*�� ����������� ����� +������;��� �� �(!�* & � $���� ������� ��'��� &����#�*���� � � �� �����������&� �!� ���;����� ��� ����������*�������� ���� "������$���� �������� �������� !��������$������ ��*�����&� �!� ������ ���*�� � � ������� ������ ������ &����#�*� ����Y�&��!� E�G%G���'�L�/���� �'����GT�F�� !�� �� ��� ���������� ��*���� ��������������(�� ���������*����� ����$�� ���� !A�� ����� ���� !������������ ���'����'���� ��� !'���*��� ;����� ���(!�* �$��� V�;������ ��� V�;������ E�GSQN� �'�L� /���� �'��� �GT�F� &�� ���� �;��� � ��� ���������+�������������� �$����� �! ��+�!���� �"���� ��*�!��� ���������� ���*���� � H�!( ���&��*� � � �*��� ����� ;�� ��� ����"��� (! ���� �!�;��������'��!��� #"� &�* �& � $����������� ��'��!��� �$�� � ���'����'��!�� ��� �!!��� &��*� ����"��� ���� ��� ��;���� � ��� �������� � �� �� �"�� ���* � ��!��� �H�(�;( �� �!�;����&�* �;��� �� �� ����'����� ��$�����;����($ � ���� ��� ���������� ��$�����!���������������������������� � ���;;���;��� �!���� ��� 0&�!�� E�CC)F� (! �� �� (�� +������"�!�� ���� ��'$�� �($ "H�� $������H�(�;( ���� � ����� ��������!������� � ����� � ��

*������ E�G�TF��$�& � +A �'����� ' ������ $����'����� ����� ���� � !�� � �� ����� ������� E�<+�� �!F� ��� ����+����� E�<+�� �!F� �� ����������� � �*�� ��������� U� ��� ���;;��� � � � �$� ������!�� +��'� ���U���� ���� ��<+�� �!��� �����<+�� �!��'����� � ������'���;���!�� $$���( (�������� ���"'����������� ����������

/������E�GWTF����� ��� �! $�����<+�� �! ������������ ��� �+�� ��������! !���� � �L��������'�� ��� ���������� E�� � ���*� �� �������� ������� � � �� ��� ������ �������F�� ��� �� ����� �������� ���������� E�� � ��'�!'� �� � �� ��������� � �� �� ��� ��! � ��������� ��* ���� �!�������������� � � �������# "�����"� � �����F��

B$�'����E�GSTF�"�$���� ��� ��������������� ��������������������� �����( �� ��������!'�� �� �� ��� �� ��! � �'� ��;��� ���� � � ��'�� �� ����� ���� � !�� � &�!��� '��� ��;��� !$ & ��� � � �� ��������� ���������L� �A$� ��� �! ������� ��� !������ �� �A$� ��"�� ���� ��&��*�&��*�����'"��������!�;���� ���� ���*���� �! ������� ���+�!������� !H� ����� !������'���� �����!�'� !���(�� +H�������� ����� ���������*�����!�;��������'�����!����� � ����

B������ E�GG%F� ����������� ���������� ���� � � !�� � &� +���� �*��� ��� +H�� ���� � ���*;��� �H�(������ !�'� !��� � E��'����� F�� ��"� � � �;��*��� � !�� � �A�('�� �� ��������� �� ��L��*�$��� �����������<�� �� ������ �!��� � �<���� � ������� !��!� ������������ !�!� ��������

��������� E�GG�F� � !�� � � � �� ��� ������ �H�(�;����� �� ���'����'�� � ��$� � �� ����$ ��+�'���� ��+��*��� ����H�(�;����;���!'����� ����+��*��� ���$ �������;;��� �'��&� ����

Page 167: Pszichológiai eszközök

� )�

�'��&� � � ��;��� �H�(�;( �� � ����� "� &� ���� ��� :��*���� ��'!���� ,�!'�!!�� � �;��� �����!���� ��'��"�& � $��� ��*#�$��� � � �*����R�� ������� �� ��������� ��'��"� ��� � +����������� ���

*������������C������DE7F!�2%����������3����������������($ � ���� ��������<(�� $�� �� ����� "�L��

• !$ ���� �;��*� ����*����<�($ ������! �����+��*��� �����• �"�� ���*<(�� $�������*����� !� ������ ���$� � ����• �������� (�� $���� ���*�� �� �!�;��������'��� ��!��� ��'��"���� ���;����"��� ���

(�� &������ "�����+��*��� ��� ������ �� &� �� &� ��&��*�� � �� ������������� �����( �� ������� �! � +��*��� ������'�� ���!�� ���� �� �����+������ � ���!�����H�(�;( ������ !������� (;;���( ( ���+�� �!����� ��������$���� ��A���<� ��� ���� �( �$��"( ���� !��� ������� �������� �� GC<�� �$� ��� �*!� ���*�;;� ! � �*!�� ������� �������������� ����1 ���E�CCCF��������� �!�������� � ����&��*�� ��! �������H�*���;�����;!���� (;;������"�;;���;��'���������� ��! ������ ���������������*�+��(�� $� ��!�������� �L��

• � ��! ������� ����� ����������+" ����• � � �� ��������� &��*� &� �+�!"H��� �! �����& �� �'"��� � ��� � �� ���� ����� ��� ��

���'����'�����!�;��������'���� ������ �;������ �����• � ��! ��������� ��! ����H � �������! ����• � ��! ������+����� ��������!��*� ������ � ��� ��! ����� �;��*� �����

P�!� � �� ��!'������ �! � ��� � �!������� �"�� ���*$� ����� �����!'���(!�;��������� � � �! ������ ��������� �� �� � ��� "�� ��� �����! "� � +������� � "��� �����H��� &��*� �� !�� � �;� ���������!'��� ����'����'��� � ���� &��*� �� �"�� ���*� ��'�!������ �$������� �������� "�� ����;+��*����"�� � � �� �������� � � +�$� ���!� �� $� ����� �� � ���*� �*H �A�('��� �� ��� �!� ���� ��&� "���� &��*� ;��� ����� &� � �� ���! ������ �!"� � ��� �$� �! ��� �� �$�;;���!�;��������'�� �!�;���� ����!��� ��� ��*� ����!�� �� �"�� ���*!� ���� ��� � �� � ���*� ��!�;���� �������!����*#" ��������3������ ����� ��*���������� �"�� ���* � �;����! �!'���*������"����� +�����'���� ��� "���� �7]< ���

� � �*��� ���( �� �� � 5���� ��� *���� E�GCQ�� �'�L� /���� �'��� �GT�F� ������� ���$� ����� ��;��� ��� (!�� � � �� ��'� !H�;�� � � 7]� ��� � $�� ��*� ��� "����� ���� � � 7]�� ��� ������� ����"�� �� &�*��� ����'� � +��'� ��;��� �� � �� �� �! ����� � � � �� ����� ��!�$�� ��*� ����� ��� ��!&� ��$��*�����;�����������!&� �����CC<����! ���� �"� ���&��*��� ����������;�����������!��!��*�����*��� ��� � �����*!����! ����+"� ������+���� ��� ��!����������������� 7]�b�4/R�>/�K��CC�4>�b��� ������� ��!�>/�b�;����������� ��!�

����� ��� &�� ���� ��� �� �������� � �� ���� !������� ��� � �!����C��%����� E�G%)�� �'�L�/���� �'����GT�F�'���� ������ �7]����� ��� ��!��($ & �$�� ��*� � �� �!������ ����������� �&����"� �� � � �*!� �& '�� +��'� ��� �H�(�;( �� �"�� ���*� � �*������� (�� $ & ���(�� � & �� �! ����� ����� ����� "���� �� �� $� ���� � � ���*� !'���*� � ��"� � �� ��!�� ($ �& �$�� ��*� "����5�*��� ��� �"�� ���*����<������ ��!;���� �!���� �������� �"� ��6��*��� � ��#��!�! � � �$� ��� ��� ��! � �'� ��� ��� ��� �� � �������� � � �! ����� �� ����� ��� &� !� �� � � 7]<��� � ����� ��� ����� +�!'� � � &�!���� ����#� �(!;�!� ���� �� �� ���*��!�;;��� ��+�!'������� � ��� �CC� �(!H�� �����! ������ ���� �� � ���������� �������*�� ��� $� ������ ��� ��� ����!� ��;;���� � � � � ��� ����� �(!;� � ����� � �� � � ����� � � � �� ��������� ($ ������&� �!� ���&� �����* ����($ � �� �;�� � �� ���� ��

Page 168: Pszichológiai eszközök

� )�

� �7]��� ��*� ����76��337,�617��2��83=� 7]<76��V:�33542/�

>! ����+��*� �������� SW������� ��7����������*��� ��������� SG�U�TG��������*��� ��������� WC�U�GC�8 �������� ��������� G��U��CG�

8 ����+� ���� ��������� ��C�U���C�7����������� ��������� ����U��%C�

�K !����������� ��������� �%�����+� ��

����-G������'��������P�!&��*��� ��� &� �!� ��� ��� � � �� �������� �� � �� &��*� ��*� �������� � $� � +��*��;��"� ���� � ��� ������ �� �!��'����� '(� �� ��� � � �*�� �( (������ �*��� ��� � �!�� �������� ��!+!��&� ����� ����� �($ � �;�� � � �'� � ��� #!� ��� +H��� � � �� ��������� �!� �!�����������&� �!� ������ �(�� &������ ���� �( ��$� ����� ���!�$����� � ����&��*�� �;��� ��!�������� � � ��!����� +(�+��������� �� ��$��</� �� E/����� ��"$��F� ���'���� �� �!���� ���� ���� � ��� � �(����! � � ����� � ��� � � �� ��������� ��+�;;� ����!$��� � E !�;!��� �GWS�� �'�L� � ���������CCQF��� ��;!����� (! �� �;�����$�� � ���&�* �������'� ���+H������ ��� ����������!� �!�������� �! �����& ���&�*���'� �����&� � (! �����'�� ���������H��� ��� �������� � � �I� H� ��J����� ��� #!��;��� ���� �H�� ��� � � � � ��� � �� ��* �� �� ���*���� � � 7]<$��� �������� ���(�� +H����� �$� ���� ����

-� ���� ����� �7]������ ������������!��������� $��� �������!'���*������( ( ��*���� � ������ �!���(�� +H����� � ���� ����� �� (;;�*�!�� ������ �� A��� � ��!��$��� �� ����� ��* ��� �������*��� � ��� ��� � ��;�����!� �����*� �� �*� � +������ ������� �H�(�(��� ��+�$� �����������$���+(�$ ������! ��� � �!�$��� �� �����

1$� %�� � ����$�� ��� � ��L� ��� �������* � � � � �� ���� �� ��!'����� ���� ��� #�*� ���� �� ����&��*�� �7]�����������&�*��� � ���(�� +H����*��������� ��� �7]�"�;;���!"� �"��������&�*�� �"�� ���*������ ���;���!�+�����'� ��������������$�� �����

/������ ��������� �� :� ���� ��� �H�(�;( �� �����! ��� ����;��� � � �*�� +��'� ��;����*#" � � �"�� ���*��� �!��� ��� �#�*�$ � �"�� ���*�!�+�� ���(;;���( ( ��������+�!+�����$������ � ;� ��*��� ������������! ��� �( ( � ���� ��� � �!��� �� � �� �*�� �( ����*�;������ � ��+(�;����� �����+�"����( ( ���H�(�;����!���� ���� �'��� ���������9$� ���������� ��;���;����� ���� � � !'���*����� �H�(�(��� ����!�� &�� �� $� ����� ��� !�� $$��� ��� �&&� � ����� #!�&� � �'�� ���' ���� ���*!� �� �"�� ���* � � ������� � ���� ,��'��"���� ����� � ��!�� ���!�����*&��;����$��'���;!�!������ �I��� �'�;������J�� ��*���� �;���

���-G���� ����������������������4��� �� ���"'������'���� ��&�����������!���&��*�� � �� �������� �� �����;;� !�� ;��� ;+��*����"��� �� ����� ��* ���� �� $����'���� ����+������� �����$����'����� ���������(!�* ��&� �! ��* ��$���� ���!�� � ����;���U�� ��*H ����� $����H�(���$��'���*!���$� ����� ��;���U��������� &� ���&��*����� ���������(!�* ��&� ����� ��� �*��� � �� �!�� ��* ���� &���� ���'� ���� ��$��� �� � !�� � � �� ���������+"��'���;��� ��� ��+" �'���;��� � � (!(�� ����� ��*������!� ��� "�� ��� &��*� �� &� !��*���&�* A� �*!������ +(�(����� +(� �!�� � �� �!��!����� � ��� � ���� ������ ����;;� �!!��� $���� ��� &��*� � � �;!�� �( ( � U� ���� �*� �'� � �����! ��� ;�H�� ��� U� �H�(�;������� � �� ���� �� �"�� ���*;���� ��*�����( ( ���H�(�;���!��������(!�* ��&� �����"�� �����!�&�$"��+(����+��*�� � � � �� ��*� ���� &��*� � � 7]� � �;��� ���� � � ���� ��� '������ ��� �� �*!������� �� ���;����$��;��� �;���� �7]������!���!&���' �$���� ��;���� �;��� ���'������

Page 169: Pszichológiai eszközök

� )%

������//������%����/��-�0��3�0����������4�� �� ��@� ��� $�� ��*��� �( ( � �� ������ !A;;� �� �������� � � �� 4�Y7�� ���*� �� Y�&��!<+����� �������� � � � ��*� +��'� ��!;��� ����� �"�!������� ���*�!� �'�� ����"��� �� � ��'�!'� ���� � �'��4�! ��� $ ���$�� �* ��� &����� ��� $�� ���� I� � �� �����������!��J� ���A� �(�*$�E/���� �'����GT�F�&� ����'�� ��! ��������������"����� ��($ ������ � ����� !�����"�!������ !�! � � �$���� �� ��$���� ���!���� � � !'���*�!���� �� � � �� ����� �"�!������*������������� ��! ����� � ��&� �!� ����!���� � � �� ��!�� ($ �!���� ��� � � �*�� +��'� ��� ����������������+�� �!��!��� �"�� !�� � ������� �"��� �'&� ����� 7 � � ������������&��*�Y�&��!� � �!' �� � � �� +�� �!����� ����� ��'��� � !�� � ���� !��� ��� �� ��*� +��'� ��!�� � ��*�������������! ;�����!���� �"�� ���* ��� �(�� �"�� ���*;���� ����&� ��� �7]��� �( �$!;�����+��'� ��!� !'���*���� (�� �� � ��� �! ��� �� :]� E$!;����� �$�����F�� � � ( � �!+�!�������+��'� ��!���'�����0]�E�!+�!��������$�����F��������+��'� ��!��� ��������!�;������� �H��� ����($ � �� �;�� � ;���� ��*��!�� �!�;��� ����

��0�H����":��7,": 7+8*)��

�78*$)"� �"�$��6,"�"�����7��! �� S��V" "� �������@�* �����! ��� T��/��!�' ���%�� ������ ���� W��/������� � ���)�� ��������+��'� � G��4� ����Q��?�� &������ ���E+�+������F� �C�� �� � ������� ��������� ��� +(���� ��� �& �$�� � ���&��*�� � 7]<����$H���� �"�� ���*��!�+��"�� �����!�" ���'"���� ��*����������;���*#" � �!'���*���*������Y�&��!���'���� � ��*��� � � �����*����� �����&��*� ������!"� ���!�� ����� ��� ��$ ����������:�� ���� � �;$ ��� ���� � ��'�;�� (;;� �!�������� ��'K � ��� ������� � ���� � ���� �� (!�$������ � � $�� � �� ���*��� &��*� � ��� ��������$� ����� � !'���*�;��� ���!�;�� ��� ��&� �!� ���� &��*� �� ������� E�� �� ����������������H���F���!"� & �<��� � ;���*#" � � �"�� ���*;����:������*���!�;���� ���&� !�;��� ���+� � � ������ ��&��*��� ��*�������H��� ����� ��� ��� ���������� !�� #!�"�����$�� � ����� $������ �� &��*� � � � #��� I�! ���*��� �� � �� �J� !�� +��'� ��� �"�� ���*�����*������;��!���'&� �������

�� �$�;;���;��� !($�'�� ���! "H�� � ��� � �� �"�� ���* � � �� ���*�� +���� ����� !�� #!�"�� � �!� � � ''��� ;�� � � � Y�&��!<+��� � �� ���� ��� �! �����;��� ������ � ��� ��������� �*<�*� !�� +�� �!����� +���!���!� � ���������� P�$;;�� &�*H � ����� � ������ �� � ���� +������� ����� ���*�� +(�$� ��� � � !'���*�� ��� ��� ����� �! ������ � � ������� ����($ ����*�� �( �� �! � ���� � �� �� � �� �� ���*�!� �� ��&�'������ ����� �*���!�� ;��� ��� U�����!���%C��$�U�� !"' ������ !A��"�!����������5����� �� �+0���������� ���,����� � �� � ! �"�!���� H(� /(� +������� ��� �� �$� � E �'��� �GG)F�� �� +�� �!����� ����� $� ����� ������� � ���� &��*� � � �� ������� �! ���� ��������� ������;;� � � �� ������� � �$��&� � ��� �( �'���!�;����&�* ������'����� �������� �!�;�������'���$��� ��!!�������� �!!� ����� �� V�$�� ��� ����+��'� ��;���������*!��<�������+� <+&�!���� ������;��������+��� �$�� � � ���!� � �� ���� � � � � �! ������� ��� ������ ��� � �� &��� � ������ ��� �������� �� $������ � �� &��� � ���

Page 170: Pszichológiai eszközök

� ))

����! ��������;� &� ����� ���������� �� ����� ��($ ���������� � � ( � � �!��;��� ����� � �!������ � ��� '�!�;� � �! ���� �� ?�� ��� &� � SC� '�!�;�

��� ����;��� ����� ��!� � ����� �� ��� ��!� � ��� ;�H�� ��� +��� � ����� �& '�� ��� � � ������� ����� � � ����� � ���;� ��*��� (!$��*� !A��� ��($ ����������'���*����� � � ;���&���* ����*�'�!�;����$� ����� ��� ���*���� ����� � ��� (!$��*� !A���� �������!���'������������� � � ���� ��&�* �'�� &� �� $��*� �*���� !�'�� ��!� ����� ���� � ;��� ��$���� ����� �� ��� � � ;�� &�*������� �'� ����* ���&�*������'����$������'���*������ � ������� +�&�� ��� � �'�����������H�(�(�;;� "�� ������ ��! ����������� �� �*H � +(�"�* H����� '�� ��� ��;+" ������ � ��'� �� 8� ���;��� )C<QC� �!���� �! � �� ����'���� '� �� SC� �!������ � ������ H ���� ��� & ��� � ���� !�����;����!!��&�$"��� +(���� +��*�� ��&��*�� �� ����� � � �������$���� ������� !�'�� ��!������&� ����� $��*�����( H������*���;����������� � � �&���*���!�� �;����$���� ����� ���$� ����� ��� ���*� �� +��'� &� � ������ � A!������ !(� � ��� �� ��$���� � � ���� � � � ��� � �!$�� �� ��+����&�*!��

�� $� ����� � � �*���� ��� �����! ��� &�* ;�� ��� ������� ���� � � �$�� � � � �� ������� �����*��������($ � ��� ��� ��������($ � �"�(� �������� � !'���*������"��L��7� ��������($ � � � � V�$�� � ��! ����7��������� � � � � QG<SC�4������� � � � � QC<QW�8 ������� � � � � %C<)G�8 ������� �� � � � � �C<�G�7����������*� � � � � �C<�G�>! ����+��*� ����� � � � ��C<�G�����6�� ��� �� ��A(� �(� 5������ E�G)QF� +"�� � ��� � � � !' ���� $� ������ ���� � $� ������ �"�!�� � (�������� ��&�'������ ����� � �� E�'�L� �'��� �GG)F�� ��*� !A� ��� !���� +�!���� � �! ���� �� SC�'�!�;� �;������� "���� � ����*�$� ����� ��������$����C���� �K����������� �� �"�� ���&��*���$� ����� � � (;;� ����������� ��� +(�$& "H��� �����H��� &��*� � � ���� ���� ��� �� �������� ++� ��� �! � ���� � � !'���*� �� ��*� � �� ��!� � ��� ;�H�� � � �;!��� � ���� +��� � ����� ���� �� �*!�;��*���� �;;� �� � � � �;!�<���� �*���&� � $���� $�� ��*��� �� +(�$� �� (;;+��� �&����$������ H�& L� +��'� ��� ��� !�" ������ $��*� +����!��� ��� $���� ���� :�� � � &� �� � � K�� ����� �'"����� $������ & �� �� +��'� ��� ������$� ����� � �(��*����*�!���� �;��*��� &� �� ��� �! ���& ����� � � ���*��!�;;��� &�� ��� � $�� � � ��� �����!� �C� ����'�!��� K�� ������ �'�� � ��� �� $� ���� �� ���*���!�!�'������������� ��;!� ���

�� � �� �������� ��� �� � ����� ��!��� +(�&���� �'� � �'� ��� � !�� � �� � � ��������� � ��� ��������($ ���&� �!� ���!������! ���*����� ������ ��$�����$�� � ���!�����(������!������ ��! & ���&�� ��(�� ��� ��� �� �����*��� ��*������� ���������*���&� �$����$�� ��*�������!��*����������"�* ������� � ������(��*A��;!������� �����&��*� �������"�!���� ��&��� ����������!����;���'�������� ������ ��&���+����������!H���������� ��

�� $� ����� � � �� ���;��� �*���� +�!��;��� ������� ���� �� $� ����� �� � ���*� � ����!��� ����� ��+���� ���*���#� ����!���� � ����� $������ � �!� � � ��� !�'�! �� � � ��� !�����;���&����#�*� ����&��*��C�����'�!������ & ��� ��;!� ����"'����� ;���������� ������!�" ������� �� �� H��� &��*� � ' ;�� �(��*A�� �� ��� � � �;!���� ����;;� � ��;��� ;��*���� �;;����4����� �"H���&��*����������!�� '"��!�" ������&������� � ���!��$ H�����&�!��'����;!���� ��H�(��+(�&�$"�����+��*��� ��&��*� (;;����� � ������ �����' ���� �����!�" ��"���������!�'"������������

�� � !'���*�� �! ������ �� � � ���� � � !�� � (! ������ �� ������#���� � �� ������ ��&�*��� �!�" �� � �;!��� � ���� "�� �� E��K����� �C� ��� F�� �� %�� � ����� ��� �������� � !�� ���! �������!� +��*��;� ���� $����� &��*� �* ��� �;!��� (;;� &�;� � ��� $� & � �� � ���*�� �&� �

Page 171: Pszichológiai eszközök

� )Q

���'�����&���*�����;!� �!�!�'���� �&�*������ ���*������!����� �&�;����;!�;���� �$� & �%<)��$��*����!� (;;��� �������&�;���"���� � ��� $���� ���!�'�����%��'����%������������!��L�

• ��&��*��������; ��'������• �! � ������• �!� $!�������• �+�!'� ������• &�;����&�* ��������• �!��* ������������� $� ����� �� � ���*�� 7]� ��� "��� �� P� ��� �! ������ �� �*���!�� ;��� ������ ��!!����� �

�� � ������ ��� ��������($ ;�$����;��!���� ���$� ����� ��� ���*� �"�� ���*����&�;�� ��������"��� ��� �$�� H��� � � && � � H������ $�� ��*� ���� ��� ��� � �� ������������ ��!��� �& ��*!���� 7 � ���� � ����� �!!���� &��*� �� P� ��� � � �Q<)C� �$� �( ( �� � ���*�� $� ����� ����� ����$��� ��'�!'� �� ����� �� �"�� ���&��*��Q��$����!���� ����&�� ���&� ���� � ��&�� ��� ��������+�������������+"��'�������*�!��� � ���H��������;;��� ��� ��!;���+" �'���;��)C� �$� +(�( � �'��� ���;;� �"�� ���*�� ��� (;;� &�;�� +���'&� �� �� � � ��*��� ����� ��������($ ;� (! ���� ;��!����&� �� � �� �� +�������� ��*����� ��!H����*��� ��� �� ��!���!&���' �$��� �"�� ���*H����(���������0����� �� ���4��*�!�!� ����� � � �*��� ��� !"' ;;�� ���*��!�;;��� ������� � �� +��*��<����� !���� � ���� �� �$� +��*�� � $� ������ � � ��<(�"����� ����(�=�$��� �� ��� ��'���� � � �"�!���� �� +����������&� �!� ��� � "��� H�!( �� � � �� '+�������� ���*��� ������� ���!�� ����� �� � � ��� ��H�L� I��+��*����� �*H � "�!� $������*�� �� �$� ���� !�'� !� +�!��('���� ��� ���� ��!!��� !�'� !�����'��*� ����� -�*� �� ��&��� ������� '����� ���'��� ��� �� ���� "�!� �*H �J� �����H��� &��*� ��+��*����� +������� �� �H�(�+��� ���� �;�� ����*'������ �� �!�� ����� ��'���!��� �( �� "H�������0��!��� � �&�� ���� � ���� � �"���������� &� �����($ � �� !H� ��L�

• �����*�$���� ���� ������'��;����• ������������$� ����� ���� �����(!�;���• ��+�!�'������� !&�& ������$� ����� ��;����• ������ ���� A!���$� ����� �;����• ���������$� ����� ��;����• ���! �� ��&��������$� ����� ��;�������• �'��������$� ����� ��;����

��$� ����� � �*������ ��� �����! ����� ���$�� & ��� �� $��� � ��� ������$�� � � �� ������ � ���������* �� �� &� ���� ���*���� �H�(�;( �� ��!����� ��� $� ��'����� ���� $���������� ��� $������"�(�$�� ��*� ��!;��� �C� ���* � ����&� ��� �� ������ �'��� �C� ��!�� �� $� ����� �� � ���*��� � � ��+��'� ���&��*������� "����H�(��+(� H� ����*���"�(� ��;!� ���������!������ (;;����( H������ ��� ���� "�(���� U� �!� �"�$��� � � ���� &# ����� �(�&�$"��� ���� � � ��� !�����;��� �� $� ����� ��� ���*� +��*��� � �!!��� &��*� �� &��*"��� ��� �* � ��� �� ���*� �;!�� �( H��� ��� �� &# ��� � �����"�(���A �� �� $� ����� � � �� ���;��� Q<S� �!���� +��* � "����4��� � �� � ���*� �� ��*���� +��'� &� �� '�� $������ �� � � #��� I�!�;���! J�� � ��� � �� $� ����� � $ �"� ���� � �� +(�&�$"�� �� +��*��� � ����� �����!����� ��! �������!�(�� � H�L�

• � �� �� ����* ��� ��� ��• ��"���"�(� ����* ��� ��� ��• ����&��*� ����* ��� ��� �����• �� �$���� &# � ����* ��� ��� ��

� ��! �������!� �"�� ���*<� � ����� ����&�;�� � ����� �� ���������� ��! �� ����!�����$ ���

Page 172: Pszichológiai eszközök

� )S

� � $�� H�� +��*��;�� '� �� #������ �� �"�� ���*� �!����� �� ��������� � ��� �*������($ & "H����� �����-��������� ������������������������� � ���*����� $� ����� �!�� � ������� � �( (�� �( ( � �� �!�"� �$� � �� ���� !A���� ���� !���&����� �� � �� � �� �� �� ��&������ ���� ���*��� ���� �� ��'��"� � � �� ����"� � ��� ��� #"�'��� �� � �*� � � � � �;!� �����!���;��� �� !" �� �� ��� �*��$��$���� +(� �!������� �� ��� �� ����� �!�"� �$� �"�!������ H� ��� � $�� ������� � ��� E1�!$!�� �&�!�� �GGWF��5�*������!��� ��� � � ����*��� ���*�����"����;������� ��&�'������ ���$��� � �;��U� �����!;���������������� ��&������� !H� ���U��*!�����;;�+(�����������+�" �����( �� �� �$�!�������@����#�*� ����&��*� �;!�� �����! "��� �( ( �� (�� &������ ��!�� $��� � H������ $��*� �*<�*� �����! ��� ;�H�� ��$�� � ����*������($ ���!��� ��� ��$�!�������� � &� ���� ��� !A�� & ���'� ��� ��($ ����E�!���� ��� 0&�!��� �CC)F�� 6�� ���"��� �� � ���*����� ��� ���� �� +� �!����� ����� ������ �*<�*� ���"'������!��� $�����!�� ��$��������� 4��( ;�� �� ���*� (�� &������ �� �� ����� ���*��*� !�*�!��� �� ��� +����� �!� � � ��� ��� !����� $� ����� ��� �� �!����� ��!'��$�������� � �����������'���� ��������!�"� �$��"�!����� ���� � !�� ��� ��� �������@� �"�!�� � && ���&���� �������� �$ � � ���� � �� (!��� ����6�����'�� �'��� ��$� ����� �� � ���*!���� &��*�� �!�����$��*���&������ �� +�$���'�!�� �$�� �'���� ! ������� ��&��������&��*� ����*�������*�;� � ���*����<$���������� "�!� �*H �� ! �� ��+�!����� � �!!��� ���� &��*��� � "�� � � � ����*�� ���!����� �!���������'�!�� �$������� ������!'��$��� ���*���� � ��U���� ����'����� �4407������1� ���E���'���+" �����!�� F�U��$H�;����($ � ���� ���������"� �(�����+(�����& ����� ���"'�������������!!������!'��!�� ��;�����!��& ;;��$���� �������&��*�/�$����0�� �����/������ �������������� ���*�����!�+��"������&�����������! �$����'����H�(�;( ����������"� ��! �����$��*�&������ �������� �������������� ;����

���'����� &�� ��#��������� ����������� �!�"� �$� � �� U� ��� � �&��*� � � �� ;$ �;�� ��� H�� U� �� �� ��&������ ������ ���*������'��;�� �*(�! ���� / ' ;�� �� �'� ����� �! ������ +�� ��!� &� ������� �&����"���� �� ' ����� � ��� � � �������� ������__��� � �'�&�!��������$� ���� �� ������!�;���� ����*����� (��� �� ������H�(�;( �� '���&���%� � �,���*���� ���*��� �#��������� �������� �������$���� %�� ����� �� +����%�%� �������� @!����� V�!��&��&� �� &#� ��� �$�;��+"�� �������$� ����� ��� ���*��� !�'�� ���!������������ ��������$� ������ ���!� �U� � �'�!�;� +�� �&����$��� ��� � � �;!� � U� �� ��"� � ��+�!�����+�'���� ���� +��*��� ������ ��+������! �� ���� � ��"�� �� ��'���+�� ����������� ��&������ �������'�����+������ ���;����2 ���#���$��������3� E4�!��� �CC�F(�������� �$� �!��* � � ��*�� � �� +��*��� � � #�*� +������ ������&��*�� �����*�����<�*�! ��A��;!��� ���"� � ����#��������*������! �����!�&� ��+(���

��������������*��!���������� � � � �<��� �1$�� �E�G%)F��$�& �+A �'���������&��� �E�&�� ��� ���!�� ���� �� F� $���� � ;� �� �� ��&�'������ ���� (! �����;� E1�!$!�� �&�!���GGWF�� �;;�� �� � ;�� �� $� ����� � � ���*��� "�� � � �;!� ���� ����!��� ���� (! �� � ����'������4��'���*�� "�� ��� ��"� ���I+�&�$�� "���J�$���� �� !�� ��&��*��� "�� ����*���������� ����! �������� �������� ��;!� ������$� ����� �� ���*� (! �� <� ($������ �! ���������� (! �� � �;� �������� ��'"�� ���� � "�� � � �! ����� � ���!��� &��*� ���*�� ����� �& ������+��� �� !&� ����� ���*�� ���!���4��� � "��� �����&��*��� ���$����������� ������+��� ���� ���! ��� � &��*��� �'"�� +���'����� � ���� �� $� ����� �� � ���*�� $��*� ���������� ��*� ���� � �����*�� ���!������'�� ���� ��

6��"����;��� !��� ������'�� � � � &�� ���� ��� �! ������� ��� �! �� ���U� ����� ��&� !�;�� ����� ���� �� ��� �&������ ��'��� ;��*���� ����� ��� � U� ��+����� ������ � �� A���� ��� � ��� � ������ ���! � � ��$��� ��� E�� ��&������� 4�� '������F�� ����� � �� A�

Page 173: Pszichológiai eszközök

� )T

�����!��H��� ��;������#�*�+�� �����P��� �� A���� ��;����$���� ���!����������'����� &�� �� �����)�$����#� ���$����6� H��� ��� &�$ �� �� !� �� �!�"� �$� �&������ �� �� ��� � �� ���� ��� � �� !�� �� U� �����!;��� � ��;"� �$� ��!��� &���*� � �!�� �� U� �!� ���� ����!� �� ���� ������ �� �*���!��� '������ �� � �$�;;��������� ������ ���������� ����!'��$� �����($ � ����� ��;���� ��� "H�����!�"� �$� �&���������*� ��

• !�� �!��� ���� ���!&�* ;�� (! ����� � � �� ������ ����� �($ � �;�� �� $� ����� ��� ���*���"� ������*���� H����� ���$��*���� ;�������"����! ������"����� ��������! �� ����!�'�� ��!��������+�!����� ��

• �� �������� ��!'��$�� ��$�� �� &�* ;�� �� $� ���� � � ���*� I���<��J� $���� ������� $��*�� �!�� +��� � ��;��� ���'� $�����* � (�����!���� �� ��!'��� �' �� � A�� �! �� �( ( �� ���!�"� �$� � �;�� �� $� ����� �� � ���*� � �;�'��� �*��$����&� � ���� ��� '(� & � � ����!&�* �� �; ��&� �!����( ( ��� � ��I� ������� J�$����'����

• ����!'��$����� �;�����!�"� �$� � �����������#���I"��$���� J��4��'������ ����'��;���� +���'�� ��� ��*� !���� ��+�!����� �� $���� ��� � �&� � ��� !��������� ��� �*� I��!��&� ���� � ���J�� &�� �� ������ ��*��� $�� ��*� ���� ��� �� ���*� ����"��� �'(� & ��� &��*� � � �'� �� ���*�� �;����������!�$ ������ �! �����

• � �! � ��� � �� ��� ��'�!� � �"�!������ �$ ��� �� �!�"� �$� �!�;��� �� �! � �� $����'��;����($ � � �� � ���*����!�� ��� ��� �� $� ����� � ����*� � ��!' �� ��� �( $ ��H�� �� ��"� �$����'���!���E��� ��&��*�� �����!'��$�� � ��F��

• �� $� ����� � �'� ������ �! �� ����!� ��� ������� �* ���� $��*� ��&��*� '��� �� � $� �+��*��;�� � � �'� ��� �! �� ��� (;;� (!(�� '��� ������ ��� (! ������ �&��� � � �*���! ����"�� �� �! ����*� ��� (;;���! ��& �$����$�� ��*������'"����

• ��� ���*�������!���;��� &� ���&���� �����"����'����������*�� ��*'� ��� ��'� ��;!!�"��� � �!���'"�������� �������$����'����'�����"� ����*$���!�$����

��� I ���*�������!��J� ���A� +" ;���!���� ��� 0&�!�� E�CC)F� (�� �*A" ��� � ��� � � � �!$� �����*�����!�"� �$� �&������������� ��������� ��������

• �� �!�"� �$� � �� ���������� �� �� ��&�� !���� �! ��������� ��� ��*� ������� ������ � �(�� &������ ���� ��!��

• P� ��*����'�&� �!����( ( ��� � �+(�$� ��������� �& ���6& ��� ��� !A�� & �����$���� ������*�� �!'���*���($ ����$� ����� !�����������������

• >!'����������!�;��������!�"� �$� � ���! �� ������� ��'�!'� ����� �������� �� ��"�!������(��*� ��� �� ������������ �� �� �*�� �� ��&��������� �! �� ���� &$H� � � ���$��� �+������

• �� � �� ��;� &� ������ E���'� �� +" � ;$ �"� F� �& �� ����!� & ��� 1���� ��$���� ��� +�!���� �����$��� ���� ����'&� ��� � $�� �� � ��� +H�� ��� �� $� ����� �$ �"���� � �;"� �$� ��� ���� E H������ � ��;��� &� �+A �H���� &��*� ;� ��*��� �"�!���+�!���� �����;��������*�������� (! �� ����������!�� ��� ���������! ������!��!������������!�;���� �����-�*����'������V�!��&��&� � �+(�$� �������"�(�������������! �� ���;����&� ����*���!�� �� ���!#����!����� � �! ���� �E4�!����CC�FF��

• � ��!$��*�������!'��� �����&� ���$���� ���������� ���*���� � <���V�!��&��&�$��*������B�4� � �'�������� � �������� ���H���B��������� �'"��<�� �!'���*�;���;� ��*���$����'���;�($ � � ��� � �+(�$� ��$���$��*���B�

������H���&��*�����!'��� ��'(� �������!'���$�������'������&��*���"���� ��&�������� ���!�����'��� � � �'� � ��!'���� � �;"��� ���� &��*� ����!� ��� ���*�� '������ ����� �"�!�� � ������� ��>!'��������� ���� ��� �� ����*(� �����*� ���������������!'��$���*�!��������*� (��;��

Page 174: Pszichológiai eszközök

� )W

�$�� & ��� � ����;��� ��+" & ��� $��������� � �� &� �� !'���*�� �*#" ������ �� �!�"� �$� � � � �'��� ����!� �!'��� ������� ������ �����!� �!!�� $��� � H������ &��*� �� � ���*����� �! ������ ��!�+�!!���� �������$�� � ������*� ���!���"H��������#��$�'����� &�� �� ���� ���*� �*���!�� � � ����*��� � ���*����'������ ����� � ��� ��� � �� +����%�%� ��� �� ������'� !�������"� � ���������� ����P��� �� A� �������*��� �!�*� ���&�* ���� ���*��� � ��� � ���� ;� !($�'��� ���*�� ������� ���� �*� !A;;�� � �� &� �;;�� ��� ���*�� �&����"�� ��� ���*�������'��"��������� �� A����! ����� �������! & �����1������'����������%� � ���� $� ���� � � ���*� +��'� ��� &��*� �*� ��� ' � ���'� � � � ��� � !�� � +" �� ;�� �����'� ��� ������L� I ! �� �XJ� �� IP�!����XJ�� I�� �� (;;� ���*XJ�� � ;�� �� ���'� ��� &� �$���'��� �� $��*��� � � ;��� &�$���� �� $� ���� � � ���*;���� /(��*�� ��� � &� �� �"�!���� �� � �(�*$;�� ����&� �����'���"�� �"��� � �� ��'������� � ����*��&��*��� �! "����$���� �'���� �;�'���� ����V� !<+����"�!��;���EV� !���GQ)���'�L��!�������0&�!����CC)F�)C����'� � �������� ���*��� ;+" ���� �� $���� ��� ��� � ���� &� +��#� ������� (! ������ �� ��� �! ���� ��*�����+�!������� �� ����� � �������� ����'������;���� �'���� �$�!����� ��������� � �"�����"4���"��$���4�$�����������!���G)Q<;�����;����� ��V��� \�����"4�&�����*������� ��&� !� ���+!�� !���������� ��� ������ �+� H� ����������� ����'��*� ���(!H����*�!��'� �$���� ����� ����' ��E4�!��� ��������GGQF��7��!�'"H��� ��� �� �($ � �� ����+������������ &��*� �! & �$�� $��"��� �� � � ���'����� "����! �� �����! ��

����� ������� �&�!�!�&��"�;���� ��;!��� �!��'������� ;���+���'������ ����� � ��( ��� ���!�;��� ���"� ����� ��� � �$�������!������<�'�����$����� ������

4�$�������(� � ���'��*� � �� � "�� �� ���� �($ � �;�� $� ��* �� �� �� � H����� ������� ���$�� � �;��� �� � ;�� � �� !�!� ������� (! ���� � "�� �� � � �� �� � � ���*� �( ( � (! ������

4�$������������������ ����'��*� � ����$�����������! ����� � �'"����� ����� � ��'� ������ +��*�;��� &��*� � �� +� H� ��� A!��� � � � ���&� � ���� ����*��� 0�� ���;;��� � �� &��*����*�!�+����������� ��� ��������*�!����+�!��� ����+� H� ������������

��������(� �� ��!� ���� ���� � !�� � EM����!'� ��� 4���!� ���� F� �� +!�� !����� ���'�����!�� �� �$�� ������������+(�";;�� ��!��*������ $���$���� � �������& ��*������ �� �!����� � � �)� ��� ����� !�" ;��� ����� ���*��� �( ����� +!�� !������ &�* �;�� ��$�� � ���*� ��� ������ � �*��� � ���*� �������'� $����� � �*������������ � � �;;�� � ���*� &�* �;� ���� ��$� ����� �� � ���*��� ;���� ���� ���� �� ��� $���� ������ �� �$�;��� � � ��� !�����;���&����#�*� ����&��*�� ������ �;�"� ��$���� ����'"�����&� ����*���!�� ��*������ �;�����!"H����$���� ��� �� ���*� � �� $� ����� � $ �"� "�* � ��� � � �! ������ $���� ����� � �� � � ���� �� !�� � (! ������

Page 175: Pszichológiai eszközök

� )G

�������������� ��& ���+����!��*����>�� � ��:���$��#��U��(������+����!��*����U�� � �$��������#�,� �� � ����$��#�� U� ��� �& � +��� �� !������� �����!� �� $���� ���� ��!H��� � ���!�� �$� �� �U���$��#�(�

�� �� ��� �#�$�� �& � ��� &%���0� ��,� �����!� �� $���� � �� +!�� !����� �!�*�� ��� �&����#�*� ��� � ��� +������� ���� 3& � ��&��%��#���� ���*;�� � � ��� $�'��� '�������� 7�*���!�$��*����!��&�!� "����+������� ��$��*�;������ � ���!��$��*�+��� ����+!�� !����� ���* ��:��H�������� ������� '��������� "��� �� � ��� � �� $���� ��� �� ���*�� $������*�� ����'��� +����� � ������ ������ � ���� �����������;�������;���(�� ������ "�� �'&� ��� ���* ����'���&�� �����*�$���� ���� �"�(�H��������� � $�� �#����'�$������+������E^��&����&�* �����+������$���� ����� $�U��&���&�* & ��������F��� ��*� !A;;�"�(���!� (!�� H������ (;;������ �� � �! ���� ��$���� ������ ��K����� �� � "� � ������� &� ����� �� "�� � �*� !!� �� ���!�� ����� � � �! ����� �;�� � ;���(�� �� "H���� ��! ���������� ��*��"����!��*� ��� H������4������/�/������ +" ;�� � ��� H�� �� �� ��&�'������ ���� � �( �!����� ��+�� ���;;� ����+������� � �����'� !� �� ������#�%������ ��� � � ����� ������ +�������� ����$ ��� ���'�� �*�� � <�"�!���������� ������������ ������� ��� ���� �����H����I�� ��&�������� � ���J�+��*��� �����'� !������ !'���*�� ����!'�"� & ��� �������� �� +" ;�� �� &� ���� &��*� �� '������ �������!'��+� $��� (;;�� �� ��$���� ��&� ������� ���+H������&��*����*����'� ! �������� ������$� ����� �����!��������!'��$�������;������������*<�*�����!� ���!'��+� $��!��'����$���� ���� ���*����� �A�('���$��� �!�;�����$��� �������� ;���� �� �"�� ���* � �� ���� � ��� ��� ��$� ��������� �;;���� &��*� � � ����*� ��������!������ ������ ��� ����� �$��A�('������ � !� �����!������"��� ��+�!����� �� :�� H��� �� �!�"� �$� � �� �� � ���*����� �A�('������ '����� ���� � �!&� "���+���

�!��� ��� �� �H�(�+��� � �� ������� ������� ��� +�&�� ���������� ������ � ������� ���� "��� � � ��� � ���!#� � �;��*��&� � ��� ���� �����(!(�&( ��( ( ���� ������ +��*��;�$� �� ��� ; �! ���� ���'���� ����� &��*� ��*�� �� �� ��&������� � ����!�� ��� H���� ��� ���� ��&�'������ �������'� !� �������� ���� ���!������1/������/0������!"$�"�*$*����� ���*������*��"��� �����!��!�� +�������!���$�� ��*������!���� ;���!��*������!'��$����)#$+�)�)�,$���#7%�&�(�*$)"�,$���#7��� � ��+"� ���������� ������! ����(�� $ ����'"��� �7]<� ��� �������"� �� ������� �������� � �;�� � ��:� ,7��$&�:,"� �F88� 6*$�#:+(� �$� '$� �� $� ����� ;��� �� $���� ��� �& ����� �(!� ���� � ����� ���� ��&������� (;;� (!(��'��� ����� ����! ���& ����! �� & ����(B)7����&+B":�7���$� ����� ��� ���*� �����( $ ��H����!' ������;�"���!�������'"���!����&������ �����<'(� ����&�* ;��U�� � ���'�!� �# ���U� (! ����$����'���;����($ � �����$� ����� $ ������(��$$)��(!)�� ��+��� '+������"�� �� ���� 8� ���;��� &����#�*� ��� � � �$�� � ���'����'���� �� ��������������(!�* & �$����������� ��'����������� ���(��$$)��(!)�5�$&,$������ �������'��������*�������� ����������*� ������( �� ���� ��� ���������(�� �+������ ��� �����'���*�� �!���"� ���!���� �&���� ����������� ���$��������(��$$)��(!)�5?*(C�B#"� D�IE� � � 7]� � � +" �� ���� &��*� � � �'� � � ���*� �"�� ���*� ��"� ���!�� ��*�&� �$�� ��*� $�����*��� �� A��� �� ������7]�� �"�� ���&��*���� ���*� �"�� ���*������������� (;;����& �$�� ��*� $�������� �"�� ���*<� ����&� � �! � ���� �

Page 176: Pszichológiai eszközök

� QC

�'$�<7�@A����� � �*�� ��� #!�(!(�;�� � ������ ���'� � �;!� �"�� ���*������!����!� ����& �+��*������$H��&��*������������(!�* �����&� ��� �����*;��+��$��' ����&� ��C,7��$&J� )(��7?�$C:��� � � ���!&�* � � � �� ����& � ��� �*#" � �*�! ��A� ����� � �� �! ���$� ����� ��� ���*�����!�;;�� ���� ��� ����� �;"� �$�����������"����! �� ��� ��47F�$���"",�� � � �� ��������� (!(�� ����� ��� "�� �� � �� &��*� ��� +"��'���� $�� � ��� �� �"�� ���*� � � �*�� ��������;�� �� �(!�* � &� ���!��� � � � ��;��� ��� �� &��*� � � (!(��( � ��* ���;&� �!��"���� ���+"��'�����(! �����*;��� ��'� �� ���*��� ����� � � 7#;��!)+� �� �� ��&������ ����� � ���*�������� ;�� �� � �!�����<�&�!� ��� �*��� +�!��"�� � ��! ����� ���'��� �� �! ������ ��$ � ���� ����;;� �! ��;�� �� � ���*� ��"� �� ;����� � �;"� �$� �! ����� ����H�$����!��$ � ������ ������"����! �� ����� ���*����� �!�*��$��������� ���� �� 7#;����6� ��!?()�*��2�*����� ��&�������� � <&�� ���� �� �&������� ���*��� �����*�! ��A�&�* �;�� �� � � � $����'���� ��� $� �� &�* � � �;"� �$� �! �� ��� ����"��� ��!��� +�� ��� ���*���� ���:�&,$C)",�5�,7B��6��� � �� � ���*����� ;� ��*��� ���� �������� "��� ���!� � ������� (��� (� ��� � �������������������� �������� @��� �� &�� ������ 6���<@������� ��� �!'!�������� P�3��� 3�+ ���� ,�V�� E�CCQF�

"���%������2��!���/��'���P�'��� ��P� ���� ��� 3�� E�G)QF� �� ��$�� ��������� ����� '��� ������ $��(� �!�&�$�� �+� 6�!����*� ��'�

0�*�&����*���GQG���T%<�G���1� ��� V�� P��� �;!�� @��Y��� �� �������4��4�� E�GTTF�<����� � '��� �%�� DF� '����� I$��������(�

1&���������73��70����1�!$!��1������&�!��4�����E�GGWF�*����� �������%����(�2��!���/��'���P�'��� ��1�&< ��;� &*�3����!������E !��F�E�GT�F������������'����������������(�/�/��P�'��� ��,���&��@��,��E�GQSF�/�'����"� �%�������-������� (�0������ ��1���1����� ����0�*�&������ ��

0!����/�!� ���� ��� E�GG)F���/����&'���� DF� ' ������ ������ ��������(� 7�L�4�!�� ���� ������ ��� E !��FL�

0� ��&�'������ �����:�'�����7��6� ������(�*$���'���P�'��� ���CT<�SG��/���4��� �'��4��E�GT�F��������������������(����'������/��'���P�'��� ��4�!������E�CC�F���+����%�%&����(�4'������/(�*$���'���P�'��� ��4�!�� ���� ������ ��� E�GGQF� ��� � ����%�������� � �������� (� 4'������ /(�*$���'���

P�'��� ��2��&� ��� E�GWQF� �� /�'���� "���%����� ����#�� %�� � ��������� ���������

�������� (�0� ��&����������������*����_:7��Q%<�C���0!������ 3��� ������ ��� E�GGCF� ��� 11"-� ����� 0�� �� �� �������(� �P�� /� � ���

0!��!���!�'�"���P�'��� �� ���������E�GG)F�J��$�����+�����)��&'����4�$����������������"4�!�%�������%��(�7�L�4�!��

���� ������ ��� E !��FL� 0� ��&�'������ ����� :�'����� 77�� 6� �� ����(�*$���'���P�'��� ���W%<�CC��

�'�� 4�! ��� E�GG)F� �� +���&'���� ��������������� ��� �� � � �����(� 7�L� 4�!�� ���� ������ ��� E !��FL� 0� ��&�'������ ����� :�'����� 777�� 6� �� ����(�*$���'���P�'��� ����)<�%Q��

�'�� 4�� E�GG)F� �� 5������ �����(� 7�L� 4�!�� ���� ������ ��� E !��FL� 0� ��&�'������ �����:�'�����777��6� ������(�*$���'���P�'��� ���C�<�����

����� �*�8���E�CC)F��$����$� ������%�������(�2��!���/��'���P�'��� ���!�������������0&�!�������0��E�CC)F���� �����%����(�2��!���/��'���P�'��� ����

Page 177: Pszichológiai eszközök

� Q�

K����������C�7&�� ":)!?#B)��(#":�)����$� ;�)������+" �$� �� �����,=�V�/�//�3��?V�>6.�/244567/8179���8�28,�7�

�(! �� ������ ���!���� �����;� ����<$�� � � �����0�71@2M7�,62��7/��,=�V4�/�/6>3�U������3.M>7���43>3���

����!���� ���+��������*!����!;�����+"��'����!��*�����(�� �����*!�������U���I+"��'����$������J�+�����������!���� ���+���������I+"��'����$������J� H�!�;�� ���*����+"��'��������� ����

��,=�V4�/�>����8�>/����8�>/��476��0�71@2M7�,62��7/�7���/?���

��"� ����� ��&�'������ �������� !������+�&�� �������U� (! �� ��� ���� ���0� ��&����!�;��������"�������"� ��;��������!����*!���I��� �'�"� � ���J���"� ��'������ ����� �( ��

��V����476��0�71@2M7�,62��7/�7���/?���(! �� ��� ���� �����I!�" $� ����� ������� �'������ ������ �( (�J���'���� ��������'�� ����/�!����*!��!�" ��� � ��������!�"� �$�!�" $� ����� ������� ���I� ���*������! ���������� �( �J����!�"� �$�!�" � ���!� ���"��

�� ,=�V4�/7� V���238� 476�� I/V���-:� �23=�4���� ��� ?6/7�����>� >��3P��>3>���/?��J�

IP� ��� ���!�" ;��J�U���Y������ <+���+�!��"� ���V�;���� �

��,=�V4�/�//�3�:�39��2,3�3/2�8���7/�7�/>VM>�7��?���2,3�38�/531�2,�34�/�@7:��/2�82/���#(�#"��,7B,"����

• �"��'��������!���� ���&��*���+H���(�� ��*!�����B��• 4��*��"�������"������'&� "����&��*��*��*!���+"��'���� �!�����!����� ��B�• 4�����H�(�;��������!' ��������;� ��� ����( ( B�• 4����"�� �������I��� &����'���J���+"��'��;�������������������;��B�• 4��! �"� � ��������*!���B�• @��*���+" �'& ���������� ��&����!�;��������"� ��;��B�• 4����& ���� �������������&���*��*!����� �'�"� � ���B�• 4��*����!�� ���$���������!�"� �$� � �����*!����!;��B�• @��*���&�� ���"�����!�" ���� ����*!�����$����I;� ��� ��!JB�• 4��*�� ������ ���� ��� ������ ���� � �! ���������� �������*!������$����

+������� �����!��B�

Page 178: Pszichológiai eszközök

� Q�

����

���3����/��4����.���001������2��������������

�@�� �� �*!����� ��� ��� �������� ;�� ���!���� ������� ��� � � �!'��� ;��H�� �� &��*� � �

%�� �����'��������'������ ������!�� ���� ����� �! ��������"� ���$�������� !���������'"��� ����$������!��� ���� � � ���� �� �� � � ;���� �'���� ��� �������������� ��"� �������� � �*�!�� �����;���+��������

������!�'�� !�� ����*!��������+��� ���( ( ��+��!�! ��������;;����'�'�����&��*����*!������'����'������"� ������������������ ��($ ������� ���+��� ������*!�� �� ��! ���������$��*����*��!���+�H��!"�������!�;� ������$�� � �'�� �����!�� ����*!�����+��� � ���� �!��$�� ��*� �����! �&�� �������������!��*�"����� �� ! ��������! ���$��*����*�!� ����@�����'�����*��$�'����!#��*!����!�"����! ���&��*����! ������������ ��!$��&� �������� ����� �'"������ +��� $�� � � (! ������ ����!� $�"��� ���! � ������ (�� � � �� ;� ��� �'���� �*��� ������� !��� �������!������� �;����� ��!$����!�'��;B��� & ����� �! ���! �� ��!$����$� ����� ��( �' �$���*!�"�;;���� �������� �!�������� �� ������� �����$ �����$�� � � "����&�* ��� ����� ����� �����*��� ����������'"� ��� ��!$���� ��������*$�����;���&� ��������!�� �!!����& ��� ���*����!;�&��*�$�� $��&� �� �� �'��� ��� ����� � � � ��'� � ��� ��*� ��*�� ����*� � ��� � � ��*�� �!�� ��&�!��� �� �*!�� � ���!�� �! ������ I�������� �($ � ���*J�� ����!� ���� &�� � � ��*"�� $���"�;������! �����$���� ������

3� "��� &� �� &��*� �� �*!������ � �� ��� � �'���� ��� � �� ��� � &�� ���� ����'������� ������'��������*;��4� ��� &� ����$�� ��*����;��*���� �'������ ������������� �H�*���$��� ��������'������ '� �*� !� ����� ��'!H�& �� &��*� � ����!�� � � �� �'��� ��� ��*��� � "�� ��� ��� � ��+��� ���� �����'&� "��� ���'���� ���*��� ��!!� �� �*� �$�'������� &��*��� ��� +������ ��� � H� ����*����;�;�����'���+��"����! ���'�$���"�;������&�� ���6��&�� �����*�����������;;��� �'�����'��������� � ��"� � ������ ���� ���� �� +���� � ��� ��� �� � H� ��� "������ � ����� �!!�� �� I�*�$!J� �'"���+�!'� ����� ��� � �� ��"� � � �� �A�('��� ��� "� � � ���!��� ��� � �;;��� ���!� ��� �! �� -�*�� ��"� � ���� ��� � ��($ $��� � ���I �'"�J��&��*���&��;�������� �"����!� H�� "� &� ����;�'������������$��;���*������� �!� H�� �$� ����� !�� � � ��� (! ��& � �������� �� ���;�;������ ���� ���*!��� &� �I���� ����� J��5�*������!����*!�������� ���� ��;���� ������*'��$�!�������& ����������"� � ���� ��� ��������� �!�������"� ��������+H��$��*�;������*!���!�'�� ��������'������ �� !��� � ! � ���� ��� ������� ���! ����� ��*������!� � � �� ���� ��� ��� �&�"���������* ���� ���� �� !�� ��� ����������� ����������&����������������$��*�������� �;"� �$� ��������� �H�(����� "�� ���� � ���"'��� ������ � � ����*�!�� "������!� �'� ����*�!� � ���� ��*�� ���� ��� ����������� �� ���*�!� � � ����*� !��� ��� ������� ���*!��� ����$ �� � H����� � �� ���! ��� +��*��� �;���� � �� �� "�����<���*�!� �� �$��$�� ��*���� ��&!��� !�'� ! � ���� ����� ������� �� �*!���� &���� �� +��� �� � �;�� ����,��'����'�����;���+��*��� �������������������"���$�������� ���+���H���������A�('������'� ��$ H������ ���� �E4�!����GGQF��

@����+� �� �� ���� � �! "����������*!�����"� ����'��� �� �! ����� �����($ � ������'"�� � � ! ����������!���������! ��������!���&��*��������������������!' ���� � �;��* �+��*��;� ���� $��H���� 0��� �� � � �� ���� ��'���� � � ��������� ����!' ��� ��'� !�;��� ��������� �� ��� �� ��� �� +��� �� ��+� $��� � ��� �$�!���� � ����H�( �� ��!'��� � �! � ��&�� ���&� �����������!'�������*� !A�������������������;� ��� ���+��*��� �;������*!��$���� ��!����������� ����� ������'��� �� �& ���������'$������&���'������*����'��4�!���!����*A" ���*�;���E�G)W���%�FL�

�K����L�%������ �'0� �����������

Page 179: Pszichológiai eszközök

� Q%

I��'�'�������� ��BJ�I3$���J�

I@������$��BJ�I3$��;���J�

I@��*����� � BJ�IP�!����;���J�

I@��*��BJ�I4! ��$�����&�*�������*���'������&��*���;������ �������"���J�

I>�����*��"����BJ�I���X����� ����� X������$�����*�;��������+�!����J�

�@�� �����!'����!� � �� ���� '�'������'�����&��*�I���! �+#"���� ��BJ������!�����������$���� ��� ��'� ���� �� ���+�#���� �� ���'��� �� �;���� ��"� � ���� �;��� �$�;; � �'�������� ��*� ��*����'� �������� �'������ ���!�;�+�����"������!'��;�������*��*;��������� ������I6��*���( � ������ � �� �� �*!��� �� � � ��!� �A�('�� ;����������� � ��� ������ �A�('���� � ���!��� �� � ����� � ��������'��"��,��'����'������!����*�!��+"� ��&��*������� �& ���� ���;���!������ ��������������� ������*���*������� ����� ������������*;����;����������� �&����������A�('�� !��� ��!���&�* �� ������;�!����;���(�� �!����'���$�������������!�������U���+���� ��������� ��+� � ����( ( �J�E4�!����G)W���%�F� �

�;;��� �� ���'���� �� A����� &��*� �� �*!����� (! ���� ������������� +��*��� �;��� � � �����&� �!� ��� &��*� �� +��� ��� �� � H����� &��*��� ���'����'���� �� �*!�� ;���� $�����!���� ���$������<���� !������� ��������!���� P!��!� E�GGSF� � !�� � �� �;��� ���� ���H��� � ������ �� ����������� ��,���*�����*!��!���$�������'����'������ �;+��*����"��������� �!������ ���� ��� �� �� �� � �! $�� �� �($ � �� � &����#�*� ��� 6������� �;� ��# � ��� ������� &�� �� ��� �������&� ��� �� !� �� +��� �� I$������� J� �� �*!��� ���'����'���!���� �$�& �����!���� 6�� ���������*�!� ���� ��&��*����*!����� ������� ,�� ��� ������� +������ ������&��*��� �������� ��!!���� &��*� �� � ����������� ��� ���*�� ���� � $������ �!!��� &��*� ����� ������"���� �� �*!��� �'� ���� �!���� ���������������#�*����� ������ �!��������( �� ����� �&����#�*� ����&��*����*!�� ����� +��� � ����� $� �� �� !�� &��*� ��� �� I$����!�J� &� � �( $ ��H��� &���� � ��!�� ��&�'���!�����*� ������ ����$�����$����!����:��*���������$����&� ���� �'����( $ ��H���&����� ��&� � �� &�'���& ����*� � �� $����!��� ���'���� �� �*!��� �� �;�� �!� ����� $�� � �� � "�� �������!�����������$������"� ����������! �������&��*������� !����&�'�������� ���+��*��� �( ��$����!��(!H��� '�'����'�+� & ������&����+" �'���;� �"�������*!��+"��'���;�� &� ����*��� +�� ���� &��*� ��"� � $�������� ���� !���������� ! � �'"����� � � �� &��*� ��"� � ���! ;���&���*������� �� $��*� ����� �� +����� �� �����*� � �� ��"� � I���� �J�� $��*� (! �� �� � !�� � �!&������������� (! �� ��������� ���*�!�� �� �����"���� ����! ���!�� ����$����������;!�� �! ��� ���������"� � (! �� ������ &� ��������� �����*� ���� ��"� � (! �� ������ ���� ��� I#"!��!���J� �'��� ��� ���*����� +"��'������� � � (����������� $���� � �������� �! ������ ��!���� ��� ��� "��� � �� �� (! �� ������ �!�"�� �� ����� A����� �'��;��� $�'���(�� ������ � ��� �����������)������������������� ��� �����/�!�;;�����!�� �� ���� !��� &��*��� (! �� �� �;� �����������#"!��!������� +�� ��� � !��$������ ���*�����+"��'���;������*!����&��������!������ ����$�H���$����� �� ��� H�;��������!� � ��!� �� �$�� ��!�� ��� $������*�� (! �� +�!��;��� � ��� ���� 3& ��� �� �� (! �� �� (!'������ �� ���� ���� �� ��������� ���� � � (! �� ������ ��� �� $������������ �� ���*���&����� ����� "�� �������(�� ���������������*� �� ��;� ���� ���"'��� �� �����*������ !��������� ��;� �����;��������$����������'��� �������� ��! ����(�� ���������������!!� �$� ������ � �;��*�� � �($ ��� -�*� � ���� &��*� $������ ��� $������E��F�� ���� �& � &� ���� @�����'���� ;��!H�H���4��������� (! �� �;�� ����!� ��� � �� ���� � ��� ���'����'���� &��*� �*�����������*������� �'���<��*�������;� ��� �������& ��<�;�!� ������

Page 180: Pszichológiai eszközök

� Q)

��;� �'����� ��;� �������&��*��� ���+��"������+"��'��;������ ��� H�����!���������"� ����� �!������+������$���;�!��P!��!����3���!������ !�� L�IX� ��� ���!���� ���� �;��������'��� ��������$������� ��! ���$�� ��*����'�++!������ �����*��� ����� �������+"��'����+��'� ����( H�������� �$�����+���!�' ����� !� �H���;;��� �(�� $��� ����;��L� �������� ������!;������*�$� U� �H�(�(������� �� ��!!� �$� '����! ��� U� $�� ��J� E�CC��� �%%�F�� �� '�++!������ ������� ���(�� $��� ����� �� �*!���� ���'��� ��� ���'�&� ����� �� �� �H���� ��� �� ;���� �!��� �$�����H�(�;( ������ �� �&� ���� �� � � �! ����� �� ���'��� ���� ����$���� I�*��! ��A���� J�"�� ��� @��*��� ��� � ;;�� �� +��*��� ;��� �� (! �� ���'��B� ��;� ����� ���*� � "�� �� ��� �I!����� ��� �� ���� ��� !�� �� ����$���� �� �����!���� ��� � � �! ��� $�����*� � !$ ����H�(�;( ��� J��$��*�����"�(������ ���� ��� ;��� ��'�++!����� �&�*� �����*!�� &� �� ��;� ����� !�$��� ����"�� ��� � � $���� ����� ��"'� �'��� �*� #"�� ���H�(�;( � +�!��;���(�� ���������� � � �! ��� �� �� ���'��� ��� � ��� �� ����$��� �� �� &����� ������ �� � H�������!'������������� � ���������� ���� ��;;����&��*��($ & �;;����&!��;;���*���� (! �� ��P!��!�� !�� ���������������,����������� ���������& ������ �! �!"����� ��;� ����;����! ������'������ �� ;�� � �� ����+���;;� � �( � �� ����$���� ��!���!��� � � �;� ����;�� ��'��*����� �� ����$���� ��� �� �!$���!�� �� �!�;����� ��"�����!�� "��� ���!�� $������ � ������ ���!� ��������� � �( (���� �������!��� � � � � #"!�+������ ��� ��� #"!��!��� �& ������ � ��;� ������ !$ �'��;�����"� ����������' ��& �$�� � ���

�� �*�$��� $��� �*� #��� 2��%���3� +������"�� ���� �� �*!�� �� ��!;� �'�� ��� (! �� <���'����� !�$��� U� ���� �!� � �& � ���� $��*� ����� ��� U� ����� ��(��� ��� �� $���������������� ;��� � �� � ;� ��* ��������� �� ��� ����� �� � ���!�� �! ������ �� !&��� ����*� �I� ���J�����*�$&�� ���� �!�$����& �$��$�������� ���!���&��*����'����'���;�������� �;��$������*�!� � �$��� ��� � � � � !&���� �;� ��* ����� �� '������ �� ��� � ��;��������� !�! � ��"��� ��� �� � � �� I�� �*�$;�� !�! � �� �� $��*� #"!���'�� � $����� ���� �� � ��;������� +�!��!�� $����� +�!'� ��;��� $����� c&A$(���cJ� EP!��!�� �CC��� �%)�� ��F�� � � � �� �& �$��� &��*� � �$���'"���� ���( $ ���� �*�� � $����'���� $���� ���� ��� $� ������ ���*� !� �� !"� ���� �� �� ��&� !����;��� ��;� �'��� ��� �H�(�(��� �� (! �� �� �;� �������� ��� #"!��!������� �( ��� �� � !�� $���� ���*!��� � �;�� �� "� ���� �� "� ����� �!� H�� ��"��� � �� ��� ���� (! �� �� ��� ��� ��+�"'�������� �!���� �������*������ ���;����

�� �*!��� (! �� �;����� ��� $��&� ���� � !�������� � �;�� �� (! �� �;�� � � +" �'��� ����&��*��� ����'������������$�����!���� ���"'���������!����� ��'������!���������!��;!��E�GGCF��*����'�"�$���� ! ���� ������ !������

I����$$�� �� �"�! �&� ����*�&� �$��������*����*�� ��������$�� �;� ���;����&��*� � �� ����� �*��*� "�� ��� +�����;���� '�;� ��������$�! � $������*�� ���'�!��� ��� � �� "�$�!�� � �[�@���!���������� �;�!� �������&��*��*�"����&( �"�!��������� ��������'"�������'���;����� ����*�!�� ���($� � ��� ��*� �� &��*� �� (;;�� ������*� ��� �� ' � �� !������� �� � H�� �� &��*�I"����&( J� � ! ����� ������ �;;��� ��*��� ��� $ �� �� !� � � #"� � �� +�� ���!�'��� �����'�� !����& � ���'������ ��6��*�H��*�<;�""������!H� ������ �� � ������+��!�! �� �����; ������ ���� �����'� � ��*���� '� &A������ ����!�' � ������� 6�&��*� &�������� ����;;� �*������������ ����!' �� ��L� I4��� ���'��� � � &�� '�� &��*� "����� $��*��BJ� I6�� U� +�� �� ���!#���U����� ���!�"�;;����! ���������'���� �'�'������'������"($� ���������!�J�E�QT����F���� ������������������� �3�0����/� L� �� ��/.�������0/�/��

�@�� '������ ���!��� ;� ��H���� ����!� �*� ������ � � &� �!� ���� ���� ��*�� � � � �� $��*� ����������� �� ����� ����"��� �($ � & H��� �� �!�;����� �#�*������!��� �� �!�;����� ���������������+��*��� �!��� ��� �� �& ����� �($ � ���*�!�� 5�*������!�� ����� � � ������ � +���!��� ���'�� ���� � � �*!�� � � � "�� ��� &��*� �� $� ����� ��� ������;�� ��*� � ��� �"������� 4��!�� �

Page 181: Pszichológiai eszközök

� QQ

�'����&��*������� ������! �����!�$�!��$��!'���*����E$� ����� ������ � !'���*�F�$���'��������&�����*��;!!���������$� ����� ;���!�� �$� ����$� ����� �+��*��� �������������������;!�����������& � ������������& � "�!��� &� ��������������� ��� ����������� �� � �H�(�;( ��&� ������ � ���!����'������ ������!���� ��;������'� �!�� H����H���$����/(��*A�;�� ����&��*����������;!� �"�������������������!& �������������! & ���� ����!��������! ����� �� �H�(�;( �� ���� ��� ��*�!� ���� ��'����� ����� � � �!���� ��� ��� $� ������� ����������;;��� �(�� �+��*��� ;������� ������!�����������! ������$ H�����

��'������ ����������&� ��*!�� �� H����H���$�����*������! �!����*����� �;"� �$������* ����� ����� ������������ �$�+"��'����� �;��*��� ��!"������� ������!� ��������+��*�����+"��'������ ���� �� � ������� ����������� �� � �;��*��� �! ��� � � ���������� � � � � �!��*$����� �� �;"�������&��*����� ������+"��'����� ���� ;����$�!&� ������& ������4��!�� ��� H����H���$�����*������� �!��+"��'������'���!����*����� �;"� �$������*$������ !$ �'�����$�!��� � ���� !��� ��� ��� ��� � � �*'�� � !$ �'���� ��'��� ���! ��� �� 4��! � $��� � H����� !!� ���� � ������� � �����!�� ������! � ��*��� &����#�*��� �� ������� �� $� ����� � +��*����B��� +"��'�������� � �� � � H��������� �� � ���*�� "�� ���� � H� ���� ��� �� � ���*����� � !$ �'����������� ��� &��� � �;��� ;�� ��� ��� ���� ��!� �� ����!�;;�� �'�� ��� � '$�� �;;��� �($ � ���� ��;���� ������ ��� �$�!�� � ��� #�*� �! �� & "H�� ������ &��*� ���! "H�� �� �������� ��;��� $����;�� ��� ��� +��*��� � �� � � � ������ P!��!� ���'��� ��$��� ��$�� $������������ '� �� � ���*��"�� ���� !�$������<����$����� � &� ���� �� !�� -�*� �� �& �����U�;����U�$��������(!���!����� �!� &� ���(��*����+������ &� �����*� !A�� ��� �;��*����( �����������0�/���������/0���3�0����������

,*!������� �� +"��'��� ���+������� ��"� ��� H ��� �� I;�� ��� ��J� �*'������*��$��$���$�� � ���&��*�� ���� H�;������������'������& ��'+�����&� ���EP�!���*H����� �� ���� �� +��� �� � �;�� ��� �(��*A� ���� �!�F� � � �! ���� �!� �!����� �� � � � �� +"��'����� ������� �!��*� � ��+������ &� "���� '� �&&� �� &��*� �� +"��'�� �*!�� ����'���� �� � ����� ��������� !$ �'��� ��� !$�*H��������! �H����!�*�� ����!�� � �� �'����������!�'�� �H����!!����&��*���� ��� & ������I��!��������J���

�� �*!������ $�� � �� ��&������ ��� "�� ��� � ���� ;��� $�� � �� � &� � � ��+"��'���� ��&������� !H� ��� ���� �!�'�� ���� ��*��� ��"� � ����� ��� +������� � � �( $ ��H���*!�������������������� ���� ���� ;���$�� �� ���� � � ���� !�� ���*�����+��� ������ � I�'��J� H� �� �� ����� +"��'��;�� (! �� � ����'�������� �(� (�& ���� ��� �� �*!����!!��$ & ��� $��� ��� � � � � ��� "�� � �*;��� &��*� �'�;��� ��� +� & ���� �� $���'�� �������� ��!�'� !;�� ���� � �$���'��� (! �� � � � !' ��� �� H� � ��$�� �� &�* ���� �� +��� � ����������*������!� ��"� � "������ ��� �� ���;��� ��"� � �� �$����;��� ��!��� ��� ��� �� � ��� �� � ���;!��� ��;���� ������*!����� +������� ����� �"�������&�* ;��$��������������( �� �� ������������ ��������*!�� �� �! ���! ����*!���U�� �;����+��� ����U���� ��!��;���+���'������ +"��'���� $�� � ��� +��*��� �;��� $����������!�� ���! � �� � ����!�� "�� ��� � ���*���� � �� ����+��� �����������'����"���� !�� � ���� ����� � ���� "��;����������'������#� ;��� �"�������-�*� ���� (! �������( $ ��H��;+��*����"���;����$�������� !$ �'��� ������� "���+�� � ����� ��� 4� � ��� "�� � � � � #"�� +"��'���� � ���� B� @�� �� ��+��*�& �!�� ��� �� &� �( ������"������!��!�;��"����+�!'� ���������!��(��*A�;�� ����&��*����'���������;;���;����$�� ���������*� !A�� ��! H�;�� �H�(�;( ��� �� +��� � $�� ��"�� ���� &���� �"��� ���� �*��#�*��+� � �� � "�� ���� ��� ������ ������!'������ � ����*����� � � �� ���'�� �� � ����� ����� �� � ��$�� � ����� � �� "����� ����� ��;����&�� �$�;;���*H���� ��� �!!�� ��&�* !����'������� �����!��*� ����*!�� �� �;�� ��� (!� �� � ��;!�� ����� ����!� ������� �!!��� $��� � ��� &��*� �� $� !�'� !����! � !!�� &���� �!!��� ���� &��*� $������ ��� �� ��� � +��� �� ���� ��� � ''���� 5�*��� ��� � ��'������ �#"��!��� �$�;����� &� "�����"� �$�� � �����*��������(!H�( ���$��$����������$�� � ����Z"�� ������� ��� #"� �&� ����� "�� � ��������� � � ���� ������;��� � �;���� �� ��� ��������A�('��"�!����� ���''����� ��������� �!�&����������+(�'!�������*��!� �� ��'������� � ���I����&�J���

Page 182: Pszichológiai eszközök

� QS

�����*���!����!��;;�����;� ��������;;� � &�* ;���7'� ��*!��!� ��*A" ���� �������'�$���� ! ����� ���� ����&��*���+"��'���U����� ������!;����������+"��'��!�

���'����� U�;�!� ��!&���'�� '����� '�� ����� ����� ����������!��� �& � �! � ��� � � � �� ��$��� ������I�*��#�* �������J������ ��*�#"�;;��� �!������� �� ���!���������!�'�E�GSQF��� ������*!��<�� ��&������ ��������*����������+������ ���;��������������������$�����!����+"��'��;��� ��*!�� � � �! �� �! � �*� #"� �������� ��"������ ��� ������ ���� ���'����"�� �( ( ��'��������� �����4��!�� ��������� �$�+��������+"��'���� �#�����<+���������!��� ����� �� �����$�������$� I �!�*!��� J� �������� � ��� $��"��� �� ���� ���'����� �'�� ���� &�� ����� &�� �� �� ������*!�;� ���;;�����'�����;;����&��*��������;"����&� ���'���;�H��$��� �"(���-�*��*!�����;;��������U������+"��'���U�&�� ��!�� �'"��+�!'� ������$�!��� ����'"� ��5�*������!��&� �����&�� ������� ����� �+"��'������ ��*!��& ;;����� � ����+��*������$H��&��*�����I!��� J�'������ ��$��*� ������'����� �� � �!����� � �� �� �! ���!���� +�!�' ����� �� $�!� ���� ����*������ �$�;;�;��*��� "�����&�* �� ��*��������! ���������'�!��<�'�!�� H�����$��������&���'��!���� � �� �;�� �� &�* �;�� � � � �� �� !�!�� ��� I"��� "(�J�� &�� �� �� I;"�!� � J��A�('������'������*�� � ��;� ������ ��'"�����*!����� H�����$����!!���&��*��'� ��*!"������!� ��*A" �(���� ���;;�����'�$�����$������ �&��� �;;��'���H�'(���"����+(�'(����;� ��* �����"�!���&�* ������ ��/.���� ����3�� ��� 4���������� �3�0����/� L� �� M��/.��������/��N�����/0���� ��! �����!� �!����� ��������+"��'����� ��������!��*�������&� �!� �����!�������!�'�E�GSQF����($ � ��;�� +����� �� (�� �� ��� ������ �! � ��� &��*� �� �*!��� �"������ �!!�� �� +��!��� �&������������• � � (��! ������� ��� � � �! ���� �*��#�*� � �;��� ����� � � �� $�� ��*������ +H�� �����H�� � �

�! ����$�&�!�� �������!���� ! � �!�*�E����� ���*�F�����!������� �� ��� ��@�����*!�����! �!!���+��!�������!�;� ����& �;����&��*�&��;��&�!��� ������!����� ! �� ���*��� ��������"�� ����� ! ��$� ��� ��$��*���"� ��! ����������������!'�"� �'��� ���

• ����"� � � ����+��������+(�( ����� !A���� !�������"��<�� ����! ����$�'����• ������ ��!���� &��*� � � ��'��� ��� � ���� �����!;����� ����� +��*��� ��� !�$��� (! ��"��� ��

���'����'��������;� �'���*������&� �!� ����������'�����+� ���������$����• :� ��*&�* ;����"� ��� �!��������&� ����*�$�'� �� �� �����"��������������!����� �$�� �

�����• � ����� !�����$����� ���� ���&���'�����• � �(!(�(����$ ���������������$������<�$�� ���� � �! ���$����� ������ �!�'� #�*� ���'�� ��� &��*� �� +� �� I �"�� ���*�J� � � #��� 2'�������� ���� 3� �� ���!���'&� ���������+"��'����$���������!������ ,��� ����������� ���������' ���������!��<�����!� (! �����(���(�&� ��� �������� �!����"� ���+H����� �����($ � ��L��• � ������� ��������� ��!������*���&� �!� ��� �!����� �����&�*� �E#�*����� ��!��������������

+������������ ����F�����;� ��� "���������H�����!����& �� H�������!��� ��• � � ��&'$� �� ��!������*������ ����$�� �& �$��$������ �(� (���� ��� �!�*����� E� � �

� ���*����F���+����!���������&� ��$�����( �'����• ��'�������&����A�('������*�� �����! ��!��������� �;��*������"� � ���!������'����'����• �� ��� �����%���� ����*�����!��� ����$���� ������ ��*�!�� �"���$���������� +"��'���� $������� +������� ����;��� +�����"��� &��*� �� +"��'��� +��*��� ��� �� ����� �������'�������!,� � ���$ �$������� ������� ���� '��������!� ��� � � � ��� ����� � ��� ����%��� ����������!� (�� "� ���;��� ;�� ��� ���� ���� ���� �� &� �� &� �� &��*� �*� �'� � +"��'���� � �� � $��*� �"�� ���*���!���& ����*!�����H�������;����&� ���������*�!�� �� �;������� �����;;��

Page 183: Pszichológiai eszközök

� QT

� �(�� +H����;������!���� ���+������������$�� � � ����;�$H� �����*!��+"� ������ �� "� �����& ��* ����!��*;�����* �������� ��* ���� �����&� �!� ����&�������'�������� � ����� �I(�� �"�� ���* J����� ��� ;�$��������H�(�;( ��&� �����U���*���� ����H�����$��*�;�����U� ���;������"��� ��� �� �( H�� ���������� ���������$�� �'"�� � � � (�� ��� �� $��*� �����$��I �"�� ���* J�� �� ����*!��� � �;� �� �$�� $������ ���#�*� �*� �� �!������ +��*��� �$��!'���*����� ��*�$�� ��*���� (������ ��I;� �� � ��J�� ��$�'�;���� � � �! ���� �����������;��� � � �! ���� (��������� ��!���� �� � �� +"��'��� (�������'����� ��� �� �!���< �!��'�����$��� �� ������*�!�� �+�� ���� !� �"� � �������������0�/���������/0����M��/.��������/��N��O������������ �!�'� $�����*� � � $�� �� &��*� �� �*!��<�� ��&������ �������� �����!;��� �� '����������������� �������� �� ���� (�� ��� ��� ������ �! � ������ �������;;��� +�� ���� �!��� ��� �� ��!����+"��'��� !H� � � ����� � �� �� +"��'���� ����'����!���� �� +"��'��;��� ���!�'��!���� $��*� ���� ����!��! ���!��� ����� && � $�� ��*� $�� �& � �!'�;�� ;�!�� � ��� �������� ����� �� �*!�����+������� �� � ���;!� ��!���� +"��'��!� $��� �� �� ��!'���� U� ����� �!�'� � !�� � U� ��*�+������ &� ��� ��L� I��� � � �� +"��'���� � �� �� �����!� �$�!&� "��� �*� �*!� ���� &��*� �� ��"� ���� �����! �����'"��N�$��*��&��+�!�' ������!����'���H�(�(�;;�&� �<$��������H����*;��;#""��N�$��*��&��*�(���������*���&���&�N�$��*��&��*��*�+��'� ����������*������!����&��� �;;��'���+������� ����&��� �� ' ;�����! ��������"�!BJ���

� �� �� ��!'���� �$�;;� � ���!� &� ���� ��� �($���� �� ��!���� ��� +���������� �����&� �!� ������� �(!� �� ����� �!�'� �� +"��'���� $������� ��+������ �����!� ����� � � ����!'��� � �! � �� � �� �� �� &�� �� ���'�� ��*�� ��!'��� �*<�*� �& ����� +"��'���� $����� �������������*�+"��'����$�������;�H��U����'������ �"��+H������ ���� ��! ����+H�� ���������$��*���� ���� ���� �(������ ������� �����U�� ��*��+"��'����� �� ����&� �!� � ���!!�';���($ ����*��� �� ����� �� ��!!�'��� � � ���������� ;��������� ��������� �*��� ������� � ����*�� ���'���� ����;�'������� ��� � ���!�� �$���� ���� ��!!�'������$��*�� �����A�('���& � � H������ +��������E� ��� ������� ����� ����������'����'��F��!�����&& �� �!�������������'�����������+���������*����L� � � (� (�<��� ��� ��� �*���&� � $���� $�� ��*������ ��� �� �( H�� ��$�� �(���(�&� ������ � ��������������+"��'����� �������� �� "������������ ���&� ����������� � �� !H� ��(�� �( ������� ��������! ������'& ����

4�� �� �*���!�� �� &�� ��� ���� �� ��'����B� �� ��'��� � !�� � ���'���� � � �������! ������������ ��������������"��� (! ������&��*�� ��*��+"��'����$���������;�H����&� �!� ��� ������������� � �� �� ��� � �� �*!���� �� ���� �!���� &��*� $�� ��*���� (������ ���������� ��'"��� � � #"� &�* & �� � � ������&� �� � � ����� � �� �� �H�(�;( �� +"��'���� $��������*���&� � $���� $�� ��*��� � � �� � � ���� ;��� ��� +�� ���� ��*!�� �� �� +"��'���� $��������� ;�H�� ���������������*�����&� �!� � ��'�� ��*��� �� ����!������ �'"���� �'� �! �������*��� ����������� ����� � ��4��!�� ���& ������*������������������� ���!���&��*���*��� ����� !H� ����&������*!���*�!����$��*��*�!��;;���&���'�������*����� � ����!�'�� ��0��'������& ��&��*��*��*!�����*���(���������'�� !H� ��E$����H!� ������*�� �$���� �����$�����F��'��� �!��� �I����� $� �� �;!� ��;�J�� � �� �*� ;������ ��� �� � ����� �*!���� $�!&� ���� ��� � �� ��"'��(��*A$�� �� ;���� �'�� ���� � ���;!� � ���!�� �'��� � � �� ��!'���� &��*���� ��� &� �� � � � U�� ��� #� � � U� +"��'���� �*� ����� �� 7�*���!� ���� �������� ������ &��*� �*� �'� � � �!���;�+�!<���������!����+"��'��;��$��*������ �� ����� +"��'��� !��� �& � �! � ���� &��*� ���������#�� ��� ��������#�� �'�� ����� $�� "����*��� �� �&��*� ���!� ��!�;;��� �� ������ � �� +"��'��;�� � � ��!&���'��� +��*��� ���� ��� �����$������*�� ; ������ ��� $� � � (!�'��� &� &� � ;;�� $�� � �� �� �� ����� +"��'��� � ��;��� ������ !�' ��($ ��P�����!&���'��E�!��!�� �$F����$��� �<$��� ���#� ��E!�!�� �$F��!��'�����$�� ��� ���� �*�������� �� !�!�� ��� ��� �� �������� "������� �� +"��'��;�� �*(�! ���� ��� � �������� ��'�� � � �����"��� 4��' � !��� ��� ����� � � �'����� !�!�� ��!�� $��� �� ���� �� #��

Page 184: Pszichológiai eszközök

� QW

&��� #� �'��� �! ����R$��*� #������+������!���� !"'��$��� �������!���$H����������!����+"��'���&� �!������

������!�'����� ��&������ �� ������!;�����+"��'����� ���� ���*�!��� � ���&����#�*� $��� � �;!!�� �$��'��� +��*��� ����� !�'��$H��� (�� ���� �� 4��( �� ��� � � �! ����� ��� � ��! ���� +��� $ �� � � � �($ �� �*����� �� �*!���� +"��'��;��� ��� ;� $�$� �� +"��'��� ;����+�!!���� � ��� ��"� ������� �� $������ � � � � ����� �� �!���� ��� �!��'����� &� ����� �� �"��'������������"�;��� �� +"��'��;��� �&� ������ ��� �� �� ��&��� ������� ��&� �!� �����!� ��� � �������K� �� �$� ��+��*��;����� $�� �;;�� (! ���� (������+����!��� ����� ����������!����� ��&������ ����� � ���� A� �$���� ����;;� �� ��!� ��� I��!��� ��*� ���!J� (!�' �� $��*�������'������ #� � ���! ��A��+�" �� ����+�K��������� �������������� ����!�!�� �� ���$�� ���$���������� ����������!�'�� ' ;��� �� ���;;����U������!���*� !A�� ��� A���U���'��;�����'����'� �� ��� +� � � �� &��*� � � ��<� ��� �� +� �<��� +�������� ��+���� ����� ���$������H� (;(�& ��� �� +"��'���� �*� �������� ��� �� ;���� ���+��� ������ �� ���� ��� ��� � ��;������ ���' ��������/�'!H� ��&��*���� ����$���������+�$������� ������������ H����&� ������������'������*!������'����'������! ����$�� ��*���������$�� � � &� ����������������'���� � U� �&��*� !!� ����� �!�'� ����� ��� !�"( � U� &��*� �� ����� +�������� "�$��� (�� ;;��� ��� ����'������������H�(�;( ���(���(�&� ������������� �����������

�� ;���� ���+��� ����� (������;��� ��� ��!������ �� � ���� ����� ;� ��*��� � !$ �'����E�! ����F�� �� ���!���& ���+" ��� H��������5�*�� �$��� �� ������H��������*�!��������*�� �� ���;��� ��� (������;��� !���� � ������� &���� ����;;� � �� ���� �&��*��� � � �*����! ������ +�+��"��� �! �� �� � ��� �� ,*!���� � �;�� � �H�(�(�� �$� �����!�� �� �� &�� �� ���*!�������'����'������$����+�+�����(�����;���!" ��� ��� ���$� ��*� �����*�!���+��� ����� ����� ��� ��� ���'������ �� �*!��� � ���!�� �*� I"�� �� ����� A��� ����*J� E���� �*�I�*� !A����'����A � JF���� !���� ������& ��&���*��'� �+"��'���<����+"� �������!;����!�������!'��� &� ����'���� ��&��*����� ���+"��'����� �� �������! ���� '$���������*!��U��#�*���;;�������($ � ���*������H��U��$�������*��&� �����* �����#�*��! �� ���� ��&��*�+"��'��� ���*���������!H�"(���;;��������0�/3������/.����������������Y������ � U� ������ �*!���!$��� ��� �� ��&������ ����� U� � � ��� ���� ��� �� ��!���� ��� +��������&�* �� �$�;;��;� ������ ���*��������� $���� �+��� '������!����:���"���&��*�� ���� ������� �+� !�����������!������ ������!����������� ��� ���!��� ���!& �� +��� !�� ��&������!���� �� ���� ��� �*� ��*� !A�� �� U� �� �� ��&��� �����������( �� ���;�� � ������� �!$���� E�'������F���'��� U� ����"��� �( �� "H�� ���� ����!� ���� �� � ���*��� ��� � � �!'��� $�� � �� � � �*��� ������!�;����"����� +� �!��� ���;��� 3& �� &��*� $�������� �� �� ��&�� K������ +"��'��� ��� ��� & �� �� ���������� $��*� �$�! ��������� '� ������ ����� ��'� � �!!��� &��*� ��"� � ;�����& �����;��� ������ (;; � ��;�� ��� ������� Y������ � � � �! ���� +"��'��� "�� �����$��+������� � �� ��� ;;�� �� �! ;�� �� �������� �� ������� �� ��� �� ;���� +H�� ��'�� � � � �!�����!&� ����� +��*��� ������ ��� �� �� ����� +"��'��� � � �� ���� ����;�� �� +H������� ����#�� ������������+H�� ������U�����*;����+��� ���! ��������� ������������� ! ���U�+����

I� ��;!��! ������*���+�����������*���� ���*���($�'������ ���� ������ ������+��*��� � � ��� ����;��� +�����"��� � � ���'&� "���� &��*� � � ��� ������ �! � +��� � �� � ���*������ ��� ������� #� � � +��'���� ����H�� �'� � ��������� �� �!��'�������N� $��*� ��+�!'� $��� ��+��� � #�*� �'"�� ������ ��� � ���*�� � H����� � �� &��*� ��� $����� �� �� ����������� ������'��� � ;� ��*��� +������� � $������ �� �!��'����� +�� �! ����! � $��*���$�� � � ����! ����+H�� ������ ��&����� �"���� ���� ������;!����$������� �� � ���&����� ��*���������(!�* ��(���(�(���+H������*��� ���d�EY������ ���CC)���%%����F����

Page 185: Pszichológiai eszközök

� QG

���3�0�������������

��� "� ������ �� +"��'��;�� ; (� ( � � !��!��� ������ ��� ���+�������� �! ��� ��!�� ��*� '����;���� ��;������'��� ! ���* �! ������'����;;����&��*���"� ���������*!����� �;���� H� �� !��$�����;;���$�� �� ��&��*�����! ���;� ��& H��� "� ��!������� ��� & �� "� ���������������+������"�� �� "� ������� ���� �H�(�;( ��� � � �������� ���� � � �*������� ��� ���'���� A������� ���������� ;������� �!"����&��������;;������ � ����*��� ������!'�������!�;;��� � ��+" ;�� (�� ��� ��� ���� +������� &��*� $��<� +"��'���� ��+� � �� ������� &��*� �*� �*!���������*��"� � ��������&��*� �� ���+� � �����*�;���*(�! ������� ������������*�;������������ �� ��* ��;�������!'�����������'�����&��*���"� �����+"��'�����*� !H� � ��!�� ������ $���;��������&� �����

�� �*!� !��� ��� �� �;��� $������ � ���� ���*�!� +�� ���� &��*� �*� �*!�� �'"���"� � ����� Y������ � E�GSW�� �GT�F� � !�� �� &�� �*� ������� ��� �'� "� � ����� ����!� ��H��� ����$����� � ������ �!'��;��� &��*� ����� ��*�� !��� �� �� ��&� !����� ����� � ��� $& �� � ' � ��Y������ � E�CCCF� +� � �� � � �� ���*��� +�� ��� ��!'�� � ���� &��*� I���! � "� � ����� �� �*!��JB�4�"�* ���&��*�!!�$���� ��A������'���;!�� �$���� ������� �! �"� � ��������*!�����! �� ! ���� ��� � �� ��� ��H�� ��*� ��� $���� �� �� ��&���������� �!�' ��� � '�'��� � ��;���&� � ������&��*���$���� ������*���*� !A��� ���!�� ��������� �!������"�� ���!�� � ���� ���� �*!��� "� ��������� '� ��� �*� !A�� � �! �� �! � ��*� ��� �;�'��&� ���� � � �� � !&���+� H� ���� ���� �� "� ��� +�� ���;;� ��� &��� �;;� �$#� &� ����� &��*� �& �$�� � �� �� &�!�����+" ����������� ��� ������+�!������ ����� $���� �!������� '���� ��� ��

Y������ � ����� � ��;��� ������� � +���;;�� � � ��<+"��'��;�� ���'& ����� A���� !� � ���"'��� ���"� ���������+"��'�����!���� ���� �;�����;����E����F�$�����������H����$�������E�H�$����F� �( ( �� &� �!� ���& ���� � "�!&� ��� �� ��������� U� � ' ;�� � � ��*�$��� U� $�����*H "� � ������ ��&� �!� �� � !�� $��� �� �� � I$������J� �( ( �� &� �!� ����H����;�� ������ ���!'�����;���� �� I�H���J� ��� �� I;���J� ��� �*� !A�� � � ��,� ��� �� ���&��� ��H�(�H���� �"�� ���� � � �;;�!�� �� �������$���"�;�����!� � H� ��� ��� +��$����������� � �&��*� � � ���"������������� � ����� ��� ;� ��*� "���� �� ������� � H� ��� ��� +��$�� �! ���*� �� �H�$������ ���!�!��+����!�� � � �! ��� �� '�� �!���������� ����������� !�'�� ���� ��� ��"� � � &� �!�� ��!��!���� �$�# �����������H�(�;( ��������� � &� �!�� ����

���*!��� ���!����"� ���� ������*� ! �����+�;;�+�!!���������"� �"� ���( � ����!� H���$������ � �� ��������� $���� �*H "� � ��� ��!��� +"��'��� ��� �� '���'��� �� � ���*������ �� "� ��� ���H���� ��� ;���� $������� ��"� ��� I ������ ���� ��� "�J�� ��� ��*��� � �������� Y������ ���+������ ���;���� �� "� ��� �� � �;"� �$�� ;����� ��� $� � � �;"� �$�� �! ���& �� $����� �( ( ������ ���&� �!$�������!'��� �+� � ���4�� ��!"�L�I��"� ������'���� ��������>�������!;������� �! �� ���������! � � � (� (���� ��� �����;��� +�����"��� �! �H�� ���[��� "� ��;��� � � �� +�� ����&��*����'������ ���*�� �����$������������I"��$���J� �!�*������ !���"����� ���� ��� ���( ( ���(���(�&� ���;� ��* ������������������ ����&� �!����� ����� ���;� ��* �������������������������� ��������� ���*� � � �� ��� ��;��� �*(�! ���� �*� ��*��� �������� ;���� ���* � ��;� &� ����� ��������J�EY������ ���GSW��QG�����F�

�� "� ��� �� ��!��� �������� ��;��� �*(�!' ���� '� �� ����;;��� ��!��� ��� �! � ������ � ��! ���������� ���������������� ���+"��'���& ��I������*!�����*!�� ���"� ������!� H��U��&����� (;;��� ��!� ��� � � � !�� � ������� U� � '�� �+���'��� �� (;;��� +H�� ��� �� ��& � $����"��� �� 4�� � �&��*��� �� �����&�*�� �*H ����� �(��*'��� �������� ;�!� ��� � ��� � ! ���������� ��� ��*�&�*;��H����$�� �� ���������'���� ��������! �����!'����������N�#�*�� ! ��� ;�!� ��� � ��� ������� � ��������� �� ������� "� ��� �( ;��� '� "� ����� ��$H�� ����*�(��*��������� � ������� #����� ��! ������������ ���� '���* ���& ���& �$�� �$� �� ������ ���������������� ���+"��'��� �J�EY������ ���GSW��QG�������������� ���F�

�:��� � ��"� E�GW%F� � � �$�'����!#� �*!�� "� ��� � �� +"��'��� ��+�;;� +�!!������� ��� ���

�� � � ��&��*�&�!����$����! ������ H����� ������� �'� ��� �������;;�$�� � �����"���������

Page 186: Pszichológiai eszközök

� SC

��� � &# �'��� ��� �� "� ��� �(�( �� 4�$�� �� "� ���� ��� � �! �� ��� (!�� ��� �� �!��������� �'��& ���� � ���� �� $�� � �������� �� ��+" �'���!�� ��*� �� "� ��� ��� �� �� '�������� ��� ����������������� Z"� +"����*� ;;�� � � �� ��!�� � ���� ;���� &��*� �� �������� ��� ������������ ������ ��� ���������� +�� �$� &�* �� ���� �� "� ��� ����"��� ����� ��*�$����� �& ��������:��� � ��"� � !�� � ���!��;� !��������� ��� & ������ ��*;��� ����!� ��������������� �;�'����#"��& ����� ��'"�����*!������

@�� �� "� ��;��� �� ����$��� ��� �� $� ������ �!;�� �"����� &���� � � �! �� ��� � �;���$��*����� ��������� ���������� ����!� ��*;��� � ��� "�� ���&��*� �� ���'�������!� �&�* !����4��( ;�� � � � #"� �����!���� ! � �� $��*��� ��� �� �$����� &� �!� ��� ���� �� �& �����$�� � � ��� �( ( � � �;�'��� �& � '(� ���� �;;�� � � #"� &�* ;����!� ��� ���� #�*� "�!���� ��� ��&��*�P�!�'���� ���!�� "�! ����� ����� ��*+�!����$�� ��� ����� ��� �� $��*��'(� ����� �����!�� �� �� ��� �&�� &�� ���� "� ��;��� � � �! �� ���� �� ��� �� �� � �!� �H�(�$������ &� � �& �$�� � �� ��"�� ����� $���� � �;�'� ����������� �� �� ������������� $��*��� � �� &��*� �� �*!�� �� "�� �������A$� � �$�� ��� ��$�'����!;�����������H�( ���� �'� ������ ��

:��� � ��"�� !�� ��� "� �����!������*!��I���� &� ��� � ���+H�� ����! �� ���� �;���� �� "�� �� !����� '������ �� ���*�� ������ ���� !�'���� �� (;;�� !����� '���� � ��� �� (;;�� !���������$�� ����"� ��;���� ��! �� ���� �;��$������ ��������+�� ���;;��� ��*+����� ��;� !�� �� �;�� $������ ���� E�� "�� ��� �� ��!�;;��� "(�� �� !�� ��� � �� "�� ������ $���� ���!� ��������!����F��'����� ������'"����&�* ;���*(�! ��������!� �E$��*���������������&���� �!�*���� ���F����� ��� ������ ��������������������;���$������ ������� &��!������ �;�� �"������� ���"� �����+�;;��� �������� ���'����J�E:��� � ��"���GW%��Q)T����F�:��� � ��"�� !�� ����*!��������!�"� � ������!�;;� �! ���+"��'��;������ ���&� �( ������A�('�����!������*���!�I�*�+""��������;;���"� �������J���

:��� � ��"� E�GW%F� !��� � � �!!�� ���� &��*� �*!����!;��� �� �������� �� ������ ���������!&� ������� +"��'���� �� &��*� � � �! ���� ��� ����� �� ��� � ��� &���� �� ���'����'�����A�('����� ��� � �!����� (�� +���'����� �� "� ��� ! � �*� � �� ��� � ���� ���� �� $�������#"!�+�+' ���;���#"!�� !$ ���;��"� � ���+�� ���� !� ���I����� � � �!;��+��*������$��������� � �&�* ;��+��*������$����� ����!� ������� ��'����� !� ����� ��� ��������� ����!� ���� �$������� !&� ���L����' ���"� ��;���"(���� !����"� ��� ��'��� �� �����+"��'�����������;;�+���!�� &�* ��� �� &������ �!�"�!�� $ ��� � � �$�'����!�� +"��'��� ��������;;� &������!�� '�;"�����*;��� �� �(�� �����*;���"($��$� ��'�$�� ��*�����*���' � (��;���� ���+�����"� ��;������&�����?�� &� ��� ���������$����� &� ��$��*�����$����� ���$���J�EQ%G����F�

�� ��� � � ��*������!� �� �����!�� � ��� � �����"��� 3& �$�� � �� �� ;��*���� �;;� ����!�*�� �;;������!�� ���&��*������'����'��������!&� �������+"��'����I-�*�$������! & �$���&��*��� �*!��� �� $������;�� $���� ���*;;� ;&� ���������� �� $������� ��&�'� ������� ���'�� ������ �� ����*�'"A����!�����&��*�;� ��*�����! �������� �;�'�����$������������!��������!�;;����!��� �$;;� +�!��"� ���� �� $������;�� $���� ���'�� ���*;;� ;&� ����� � � �($ ���� &��*� �� �'� �� �;�'�;;�$�� ��* ������ �������������$����������� ����$��� �$���'"�������$��������� &� ���� � ���'���� �! �����;�� �( $ ��H�� �'� � �H���� ��'��� ���� ��*!� (�� ;;� +��*��� ����& ����� � ����*���� ���*�� ��� ����$�� �� $������� �����!��� �*!� ;��*���� �;;�� ����� '���;;��$�����J�E:��� � ��"���GT���)�%����F��4�� � ''��� �� ���� �� "� ������ �� �� ����� +"��'��;��� �� $������� �����!���;��� �� � ���������������� ��� ���������;���� ��� � � �'�� ����;��� �*�!�� � +�� ��� � !�� $������ "� ��� &� � �����*�'������� �� �! �����!'����������� �������$���!�'�E�GCW���'� �L������*���GGSF�� ��!"���&��*���"� ������ ��� �� �����*� � � ��� � �� &���� �� $���'��� 4��'�� �! ��� ����!�� ���$�� �� "� ���$����� ���� ���"������*!��������������"������H�(�;( ��� ���$����� ���$������ ����4�!��E�GW�F� � !�� � �� �� � $������� �( ( � �� )<Q� �$�����!� �(��*�� �( ��'���� ��� � �� "� ��!�� ��� �����!� "��� �� � ��� �'� � � � �& �$��� @�� �� ��� � ���'��� $��*� �*H � "� � �� +��� � �*��� ������� ������$���� &���&�!'� ������ "� ��� &��*� ���� ��� � �($ � ���� � � ��� �� ��� ��� ��(!�* ;�� �"����� �� �*!�� �'"��� &��*� ��� � ��� �� $���������� &���� �� �& ����� E;�!����& ����F�$�����;���������)<Q��$���*!��I��!�� �$�������� ���!�'��$H�������( ��;���(��*��

Page 187: Pszichológiai eszközök

� S�

�( ��'����� ��"� �$����������������'�$������( ( �J� E�%T����F�4�!�� � !�� ���;���� �'������ ���$�� ���� � � "�� ��� &��*� �� �*!�� �*� ������ �'� � �� !� ����� �� �� � $������� �( ( �� &� �!�$�� ��*������ � �;��� ���� �& �$�� � �� �� �*!�� � ���!��� &��*� � � ���# ��� +� H� ���� $���'��(!(�+�!!����� $��"���� I�� $������� �'� �����*� &� �!��� �( �� ���*� !� �� �� ;����� � ��� ��*�� �;��*� �� � � ���# �� �J� E�%W�� ��F�� �� �*!���� ��*������!� ���� ��� �� �� � �!!���� &��*� ��"� ��������� ��$��*�� ���! ��� �����(�� +H����;�����& �&�* �������� ������-�*�;�$H�����& ������(!�� ��� U� �&��*� !!� :��� � ��"� ��� !��� � � � U�� �� ��� � � E�� "� ��� $�������F� �� $������������!������ #"�;;� ���� ���� � &� �� �� +�� ��!�� � � �*;�� � �;�'�;;� �������� ��� � ��� � ��& �$�������'����'��;�����

��&�!����$��(!H����*!��������$��������H�(�;( ��� �� "��"�����+�!����*������� ��'� ����� �!� �$�!�+�!!��������& ��������*!���!�" ����"�����+��*�& "H�� ���"����� ����������*� � � �'$�!��� ��� ���� ��� $�!��� � ����'���� � � ����;��� � !���� $�!��� �'��� ����� ��*���$������������� �� ���*����&�!����$���� ���!�� ������ �����*�! ��A��&��*����'����� ���!����*��#�*� �� &� �<� � �� ���� � � ����'�� I+"�;�J� $���� E4�!��� �GW��� __:7�� ��� !�" F�� �&��*� ������$�'����� � � ��� �! "��� �& ������ &��*� �� ;�� �!���*� �'����� � ��*��� ;� � $��� �� �( � �� �;�;���� �;;�� � � �� ��!�� � ���� ;��� ���� I� � ���# ������ ���*�;;� &� ���� $���� ��� �$�;;� !"'& J�E�%%����F��

M� ��� ��� � � �� $���'�B� 4��*�� $������!��� ;� ��H��B� �� $������� �� ���� ������ ���*��+"��'���� � ���� ����� �!� H�� ������B� ������� � ����� �!�'� �� � � � !�� �� ����� $�������I$���'�����!�J��I��+�� � ���������$����������� �$����������� � ;��� �� ����������'�"�;;������! "H��� &��*� �� ��$����� � �������� � ��� � ������� �� ��� ���J� E�GWS�� %C��� ��F� � � �� ��+�� � ��;��� �� �� '������ &� ���� ��� !"� I$��������J�� ��*� ������ $���'����� � �! �� �������!'�"� �H����@���*�����*!��+������( � ;������������!� �'"������*�� � ����&�������*���$�� H���&��*�� !�� �$������� (!�*A����+���� ��'�����$���� ����������*�� H���!���&��*�� ������� ������ � �;��$����

���*!���� �;����"� ������� $���"� ������!� H����"��� ��� ��� ���� (! �� ����� �����+�"'�������� �!���� �������*������ ���;���������"� ������*H �� ����I��� &����'J��& �$�� � �� �� �*!�� � ���!��� &��*� �� ;� ��* �������� �� +���� � �� �� �! ��� � ��� +�� � ���� �� ��"� ��� � '���� ��� ���( ;�� �� I$���'�� $����� J�� �� �� �� +��&� ����� A��� +�*� ��� �I��������"�J��!!�������*!������*H �"� � ��+��� ��'����;;������ �����*!� ��&��*��! ��� ��+�� � �� � �� ������ E�� +��� F� �'� �;��� !�! � ��$�� ���� &� "��� I��� � ����;;� #"!�� ;$ � $�+�&�� ���&� ����� ���"� ����'��� ������!�! � ����"� J�E�����*����!� ���GGSF������������%�0���� �����������������������4���� � �� �� !�� ;�� �� &� ���� &��*� �� "� ������ ���*�� !�'��$H�� +�� ��� � !�� $��� �� �*!������ ��������������� �����+"��'���;��� �����+"��'���� � ������ � ����� ��� ����'�� ��!!����&��*������ "� � ��������*!��������"� ������*������&��*����*��������,��������,�����������������������"� �������� �&�!'� ���"� �����������+"��'���� ���� "�;���� ��*������ �������;;�"������ � �� �&��*��� �� "� ��� �� ��� � � ��� �� $�������� � � ������ "� ��� ��!��� � � �� �*H � $���"���� � � ���� � � ���#�*� �� $������� !�� ����� � �&��*� �� $������� �� ��� � � "� ���$�� $������ >��� �! � �$ �� � �� "����� � 4�!�� I� ��� �'� ���J� U� ��� � �&��*� �!!��� � � �� �� !�� ;�� �����$��&� ����� � � ��� ������ +"��'�� �*!�� ��� ����� �'"��� &��� $��� �� ��� � � ��� �� $�������&� �!���� �!!�$������������U���I� ��� �'� J����$�������� ������*H ��������U�������������+�� ���+�!!���������'����'�������� ��! ��������! ����+"��'�����������!� �$� ���;�� ��� ��������5�*������!�� &�� +"��'��� ��!H��� $��*� � �!�� �� �� �H�(�+��� �� ��&��� ��� �� ����� �$�!������ ��"� �"��& ���� �� � ���;;���;��� �� "� ��� '������ ����� ��� !������ ��"� ������� � ���! "H��� ���*���( �;;� $�� ��� ;��H�� � �� �*!����!�� �� ��&��� �$�!��������!������� ��� +����!����������� �� A� �������*� ���&� ������

Page 188: Pszichológiai eszközök

� S�

������ ���'��#�!����� ����� ���'��*��#���������� � ��� ����'�� ������ ;$ �;�� ��!� ��� � Y������ � U� ���� �������*��*�� ��� � �*!���� ��� +��� ���� ��&� !����"�$��� +������� � � U� �*��� +�� ��� +����!���� �$�� ��&��*��� "� ������� � �* ���"������ � � ��� ���� "� �"�� �� ��� ��� +"��'���� "� ��� ��� ��� ���� �*��� ��� �$���� &� � ����+��������� I�� "� ��� ����� "�� �������� ����� � ��� �!���� $�� ��*��������� ���� �� ��&� !����;��� �*��������������� +�!���� �� �� ��&������ ��;�� �*� � �( �� ���*� ��� �� �� !��� � � �� � ���*��������*;;�!� ��������! ���;��J�EY������ ���GT���)�����F�� �� "� ��� �� ��&������ ����� � ���� #� ��+��*���� ��� +�&�� ������� �� �*!���� ��������*;;� !� ��������! ���;����!� �!�'�������;��� �����"�� ��:���!� E�GW)F� ��� �� �!�'���+��*���� ����*!�����*�� !����!� � �������*�;�����!�'��*����+����$�����+�#!����!�����$���*� �( (�� �*�!���&�*�� �! � ��'� � �*� '�!�;���� �� �*!�� ��� �� ��� � �� �����!� ��*"��!($�';;<&��� �;;��'�������!����� ��&��*�&��*"�����*!�$��*� �$��������;��� ���+����� �������� �� &��*� ���;;� ���*�;;� �!�*��� � '�;�� � �� �� � �;�� �� �$���;;� ��!��;��� � � I�J� � ����������! �;����� ��������!� �"�' ���������!��*����;��*��� � ���� ������ ��'�;$���$��� ����� �' ������&� �&# ����� �I� J� � ����������(!(� ��������*�����! �;����� �� � ����� �"����! �� ���"� ��� ���!� �*! � "�� �� � ����+��*��� � ���!��� 6$ ���� &��*� �� �*!��� ��*"�� �$� ��� �"� � � �� ��� I���� �� J�� ��� ����!� $�� � ;��'������ �����!� �� �!�*� � �� ����� I!�'� J� $��� ������&� �� � � �� �����!� �� �$��� ��'&� �� ��� � � �� �!�;���� � U� ��*"�� �$� ������� +�"'���� � U�����*����''������� �$���$�� ��� �$'�"���� ���*!���"� ��� ����� � !���������'������ ������ �( ���� (!�4�����/�������"'�������!�'� &�� ��� ��� +�� � � �G�C<��� �$� ��� � '�'��� �����������;���� 4��'� �� �*!��<�� ��&������ ������� $�� ���� ��� +�&�� ��� ��� � � �� +����!�� �� &��*� �� �*!��� ��� �'"�� ����� �$��;��� ��+" ��� �����*� �� �! ��� �� $�� �� � "� ���;��� ���' � ��+" ��� ��"������ ���*!���"� ����!�$���I�( ��J�����;� ���� �'� ��������+��� ���� ��$��*�� ��(!(�� ����� �!������� ��� �� ��&� !��� ������ �� "� ��� �! �� ���� � � � � � �� ���� �( (� � �! ���� ���! ���� ��� ����$!;�����$��� �"� ������*!���+��������$ �� !������ �&����$��$�� ����*!������+������� ���� ��&������ ������� �(!�;��� 4��� 4����� /���� �� "� ��� � ��;������� "�� ������ ���! ���!�&�* ���&����#�* ���''���������!�'�+����! ��&��*��� "� ������������ �'� �����+�� � ���� �� ��;��� ��"���&����� ��! ����+"��'��;������+"�� ��;�����+�� ���� !��$���E@���� ��7���� ���CCCF��� ���*!����"� ������� !���������#�+�&�� �������� ��;������� �&�����;��������"�� ��@���� ������!� U� � �� ��� � � �G�C<��� �$�;�� U� � �'��������� � � ' � ���*�+� ��� � ����� ��&������ �� � ���� �� �!��� �������� ;��� ��� � � � �*� !A� �;!����� ��� �� ����� � �( ;������!�' � ��� �� �*!���� ��� !��� �� $����������� �� �� !����� ���� �;��� ���� ��&������ ������$��� #���+�&�� ��� �� ��� ���� ��� � �������! ��&��*����� ��&��� �$�!!����H '��� �� �� � �*!��� ���� ��'$���� +��;!� ��� ���*��! ��;�� "�!��� &� �� �� �$�!�+���'���&� ��V�� �� !��� ����*��� �&�� ��� ��������*!������( (������ � ������ ���"� ����� � �����$��� ������*!����"� � &� �������*� ���!�;����� ��:���� ���&��*����*!����� ��"� �������� ������ � � "� ���������*;;�� �'�� ���������� ���&��*�� ����� ��� +��*��� ����!�(�����;����*��*� ���� ����� �&�!'� �E0 ��'��V�������GGQF����� �������� ���/�0���0��/����������������@��*��� ��� +" �'��� ��� �� �*!��� ����� �!�;������ �� "� ��;��B�4�� � �� ��� � ����'�� ��� &��*���&�� ���"�� �+���� !��� �����*!������! ���!������������ �$�!��*��*� ���!�B��!��� ����*!����� �;�������� �� ������$��&��*����*!���������*��������� �;� ���� ����������� ;��� �'�"� � ��������#�*����� ��&��*���+��� �������������!� �'��!�;�����!���;� ������&����;� �������!��������� ��� !��� ���!��*�;����,*!����� �;������� ���������������������!!���&��*���

Page 189: Pszichológiai eszközök

� S%

����� ��� �'"��� "� � ����� &�� !!� � H����� $���� ��� &��*� �! ��� &��*� �� �*!��� "� ���$����� � ���!���+" �����&& � !��� ��������*�������$�������*!���I�( ��'�"� J��� � ����� ���"� ��� ��� ����� �!������*����*� !A�+��'� ��

�0��'���� � ���"��� � � Y������ � E�GT�F� �*��� � !�� � �� ���*;�� �*� Q� �$�� ������*���*"�$��� +��* � � � ����;� ��� �� � �!� ���� ���*��;�!� ��"� ������ � ���!����! � ��� ��� � ���� ��&��*����;;����*!����#�*���; ��������!� ��������Q��$�����*� �����&� ��� ��� !"#!����� �*!��� � ����� ;������ "� � � � �� &� �!;��� ����� ��*"�� (;;� (!� ���! �� ���� � �� ��"� ��!�;����"�������������������*�I �'�������$ J��&��*� ! �������'�����*"�����������$������( ����� ;����5�*������!�� "� ���;�����'!H� ��&��*���� ������($ ����;� ��� ��� �! ���� ���������"� ��*�$���I����'"�J��&��*�� ����;�� "�������� "�����+������� � "����� ���;���� ��*����� ����($ � �� ����� U� �*!��� � H� ���!���� � $�!&�!�!������"'� �*!���� � �!���� �� �����!��� U�"� ����&��*�� ���!����������!� �����;;��&� ������� !��� ���*� !!�+������� � �� ���*�$������� +��*� �� ����� �� �� �� �*!��� "� ��� �� ���� ��*� I �$�;;� �' �� �(!'� ��J� ���'��'�"� �� �� !��� ��&� ���� � ���"�* �����*�������

>� ��!<����+����� "� �� ����� ���'�� �� ��!;��� U� ���*������ ��� +�#����� ��� U���+��*�& ������ ����&��*��;;���� ��'� ��'�� ��;������+������� � "���� �� "�����*!� ��� ���� ����� � ��;��� ��� "�� ��� +� � ��H�� � �� &��*� �� �*!����� �� ��&��� �!�;����"�� �����,*���!�� ���� ���'���� �� &����� ��� � � ��!�� ��� "� ��;��� $���� ��"����� �$�'��� ��� �������������!;����� � !��� ��� ���� � "�� ��� &��*� �� �*!�� � !����� �! �� $��*�������� ��!�� �$��� � ��"'�� �� �*!�� �� �(!H�( � �"��� (! �������� ���#�*�� ��� � ;���� '������$���� �� "� ������ ����$�� +������� ���� �� "� ��� ;� �������� ��� � � ! � �*#" � ���� �� ���& ;;� �! ����������*�����'��� �����+" ���!������ �� �!�;������ $��*� �$�!� ����!� �� � ���� &�� �� �*!�� � +������� � �� ���� I�����J� ��"� �� �!;���� � � �� ���� �''��� �� ��� � ;�� +������� � ��� �*� !!� ����� $������;��� � '��"� � �'���� �� I"� �� ��� � �� &��*X�� ��*�� ��*���� ��� &�XJ� ;� �������� "� ��<� ��� ��� � �� !� �+�$�� "���� ��*��������$������I;�!����� (! ��& ��'��������������*J��& ����� �+�$�� "����I����� �� ��*� (! ������'�� ������*��($ � ���*���� "�!J�'��� ��"��� �� ��''���&�!��� "� ����� � "� � �� �*!��� � �� � � ��� ��!�� �$� �� �� "� ��� &�* � $!�� ����:��*�� �������+���� ��;�� �!���*����� (!�*��U�������*�;��� ������ � �� �!;���������$����;�����!'�;��� �! &� ����U�&�! ��� ��*������$�'��������"� �����!�������+�!��"�;���$�����������$���������� � �&��*� � � ���� �!� ���� ��"��� �#�*��� �"� ����� +�!��'����� H� �������� "� �� �!� ;� ������� (;;������*#" �$�'�� ��&�* ���!��� ��$��������� �� ��!����'������� 0� ��&��� �$�! � "� & � � �� �����!� �� �*!��� "� ���� � ���*����� !� � �$$�� $������ $��*�"� ���'$� ���!$�'�� ,*���!�� �!�;����� � �*!��;�� ���� �� � �� �$'�� �*!�������� ��+��� �� � �;��� ;� ����� ��!H��� �� "� �� �!� ��� ��� � � $������ ;� A�H��� �!��� ��� �� � �(�� +H������ ���'�� �*�� �*'�� � ���� ���� ��� ���� � ���*�� "�� �� � &�!'� ����� � � ��(�����;���� � �� "�������&��*����*!��� "� ���'$��$��*� "� ��!��$���������������!;����������� � ���& �$���&��*�I'����� ��� J�� ����� �����6��*������������& ���*������������&��*��*��*!������! ���� �'�"� � ����������������$������7���� �!��� ���8��/($ � �� � � ��&��*� � ���� �� ���� &� ���� & �� �� �*!����� +������� �� ��� � � ���������! ���& ��&��*�������'� �"� & �� ��&��� � ���� ��"���&��*����*!������ �'�"� � �����

• �������������������� ������ ����*��� �;������ ������*!���+H����@��� ��*�;��� ���� ������ +"��'�� �*!�� � ��*��� !����� �!�� �� +��� � !�� �!���� �&��� �� ;� ������$� ����������( ����� ;�������*!���+��*��� ������ �!�������"� �� !����� � $������;� A�H�& �� ���*��� ��� � ��� $��*� ����� ;�� ���� ��� ���&� � �� &� �!;��� $��*� �� � H�����*�����( ( ��!�� �����$����'�������*������*!��� ��#"���

• ��*���� $��*� ������ ������ �0� ��� ��� � ����������� �;;��� � � � ;��� &�� �� � H��� �����; ����� &�! ��� $����'��$�� � ��;��� �*��$����� ��� E�� � H��� ��!�� �$$�� $������ $��*�

Page 190: Pszichológiai eszközök

� S)

&������ ��&�! ����� �� ���� ��$��� �&# �'�� �"��� ���F�����*!���� ���!���! & �����"� �� �& �� ��� � � � �''��� �! ������ "��� ���'����'�� � H��� $����'���;�� ���� ������"� ��� �! ����� ��*���!� $��*� � ���*���� $��&� �� $��*� �� "� �� ! � +���� ��� !��� ����� � ;���+���!��� (� ���+����

4��'�� � � ;�� "��� ��� &��*� �� �*!��� "� ���;��� ��� A���� � � ���� ��� (!(� ��� "����� ��;�;#����� ��� �!�*������ ��"��� � � ������ I$����������� $�����J� �� "� ��� +��*��� �;��� ��� ���*!��������*$�����;������E@���!����GGG�F��

• @������ ��� ����������� � ��� �� �*!��� "� ���� � �� ��� � ���*����� !� � �$��� A�& �� �;������ ���� ��'�� ���� "��& ������� ���� �!� &���*� ���� � ��� �� "�*������*�� �� "� ��� � ��;������� "����;��� +���'�� (!(�( � "� ���� >! ������ ���'��*� � ��*!����� ���� ��;������� �;�'������'�H���� �����+� $������&��*����*!����� ��������!�'������� ���� �����I$���'��"� �� $���*���!J��>! ���������'��*� � �E�*&�+��;�����!H� F��*!������ ��&� !����"��� ��� � "���&��*����*!���U��� ��������!�'���� ����!� ��� U� ����� "� ���;��� ��+" ��� � � � � +������� � �� �!�;������ �� !���� ����� ����*� �� ��� ��"� � ����� '������ �� �� "� ��� !� � �$�� ��;������ "���� U����!����� ��� �! ���� +"��'��A� �*!������� U� ���� �!� "� & �� � �� &��*� �� �*!���I����' J��*�� �+������� � ���! ���������*�+�'���� ���;���E@���!����GGG;F���

�������������������������4�������*!����"� ������� ��� ���������+" ��!"���"� ����� �����$ �����&� �!� ����"� ��������� ��� �� !�� ;�� � ��;��� �� &� ���� &��*� �� "� ��+��*��� � ����'����� ;� A�H����� $��*� ���������������"� �������� �! ����������+" & � ��������+��� ����� ���� ��&����!�;������ ������! ���� �$�!��� �����*!��������� �� �;;���$ � '�;��� �������*��� (!�$���"�� ��������*��!!���!��*�� �� &��*� �� �*!��� "� ������� ��*��� �! �� +� � �� � !� ���� ���*�� ������������& ��� �� ��&�'������ ����� ������ �� A ���!� ���� 4�'� ! ������� � � � "�� ��� &��*� ��*���"� ����� � � �� ��� $� "� ��+� � �� � ��� � ��'���� ���� ���*�� ��� & ��� �� �� ��&������ �;� ��*����� ��&��� �$�!���� ����� ���;����*!��������� ��*���*�����'� ! ����;������� ��� E0��� ���GGGF����! �������� �� �!($�'������*����4��*�!�!� ����� �� ��� !"' ;;� � � #��� I"� ��'������ ����� � �( (�J� �!&� �;���� �� ��'� !�������� ���� ������� ��������� ��� �� ��&�'������ ����� ���! � � ����*��� ������� ���� � ���!��*#���� ���& ��( ( ������� �� A����! �� ��;�������H�( & �����$����'���� ��� ���;!�'������ ����� �!&� �;���� �� :����"� ��� ��'���� ���� � ��� � � �$�� �*��� ���� &��*� �� �*!���"� �� �!�*��� ��� ����$���������"��� ����;�� � ������� �*�I� ����������'!��� � ����J�� �� � �! ���� �(!�* �� ���*;�� ��"� � &�*� � �! ������ I�� '��������� "� ��'������ ���� ���"� �� !����� �� �*!���� ����$��!� ��H��� X�3��*�� � �� &��*� �� $����'��� ��� �� �� �$�����(�� +H����� � ��*�� ��� ��!���'���� ;;�� � � (�� +H����;�� $�� � �� � �!�$������ ��� ��*� ���� �$������ !�'� ! � � &�����"��J� E0��� �� �GGG�� Q�� ��F�� �� ��'� !� ������� ���� &� � #��� � � ��'������ �������������� �� ����&��*����� ���"� ��� � !�����������!�����+�&�� ���"���� ��;������� (��� � ��*��( �����! A�+�� ���� ���*�$('(!�&����� ����������'�������� �!;�� � ������� �!�*��� E�;!��� ���� ���� &� ���� �($��*��� "�!�A$��� ;# �!���� � ;�F�"� ����� � � � �! ���� ������*!��'������&��*�I+���� ����"� �$����� J������'�����*� ������* ��������� ���� ��� �� ����� �� ��!�� �� &����� �� � �!� +(�'�� ��� �� "� �� �!�*��� � ���� ���*����;����� & ��$����� ��� ���� �� ��($ �������!' H�����*!�� ��!!����&��*���� (! ������ ���$�����;���� ��� � H����� � ��� �!��*� � � ��!'��� � � H��� +�� �� +���� � $����;��� $�!&� ������*�!���� ��� $� �� �*!��� &�*�!��� �� $����;���� ����� � ���� � ��� �� �� '������ � � ���& ����� �!�;������ +� �!��� ���;��� �������� ���;���� �(;;�� �( ( � '������ ����� �! ��A��& � �� &�������� $���� "� ���� �� �!� ��&�� �������� �� �!�*��� $���� ����� ��� $� ;� ��*��� �!�*�� ��!������&��*����� ���� ���*;������ � ����*��&��*����*!����� �$��� "� � ����������! ���+��'� &�* �����"� ��� ���� � � !��� ��� (;;� (!����+�&�� ���&� ���&������������� !������ +��*��� ���� � � �(!H�;�H�� )� �$�� ��! ��� ��� �� �!'H����!��� E�)<�Q� �$F� "��� �& �

Page 191: Pszichológiai eszközök

� SQ

������� �������� :����"� ��� �� �!�"� �$� ��'� !�� �!&� �;�� �! � ���� >���� �! � � �;�� ��� �!$��*��� �� ��+��� � ��� �!$��*�� �� �!�"� �$� � �� ������� ���$��� �������� ���� �� '������ ������($ � ���!�$��� �� ���$� �������6$ �������'���� ���� ����� �! �����&��*��*<�*��� ��&��� �������� ���*��$������!�� � ���� "�*� ���� ��� +� � ��H�� "�� ��� &��*� �� �*!������� ����� &� ��������'������ ����������&� �!� � ��� ��&��� �$�!��� ��!��"����� � ;������ ��'� ��� ����'����������� �������(�� $ ������� � ���'� ��$����&&� ��&��*��������� &������� ��'� ������ �$�!�"���� � ��+�������� �����'����������A�('��� ��� ��H�(�(���+�� ����*!����� �;����&�����+"��'����� ���� ��� �$�;;�;��*��� "������� ��&��� �$�!����������� &� ����������!� �!����� � E���'� �� ;$ �� !�� F�� �� :����"� ��� ������� ������� ���*� '������ �����&�� ��������� #���;;���!"�����&��*���'���������"� ��+��*��� ;���� �������*������"��& �������*!���"� ���;�������* ������ �( (����U����'����!�" ����$��*��( ���"� ������U���� �'���*���"�����+" ��������������0���� �����������������������4���9 � ��� ����'�� ����@��� #� (! �� �$����������&��*���!�" ���� �� ��� !��� ����;!����+" ����� �( �&��*���� ' ��� �� +�&�� ������ ��� ������� ��� �� �� ����� �$�!��� ��� �� ����� ; ������ !��� �������*;;������!���& ��� ��WCC<����$�;�������!;�����!'�����������E@�!'����GW%F�$�� ���� ���� ����� ��; ��� +� ���*�$�� � ' �� �� +������� ���� � � � �� �� �� �� &��*� $�"������*�;�� H�!( ��� � � ��; ��� ���� ����� �� �� ����� ; ����� !��� � �� ���*;��� �$'���� :�"��� � ����� &� ���<� �� ����� "��� ��;��� ��"� �������;��� �� ; ����� H� ����*'��"��� ��B�/�!'��+� $��H�� &� ������!;�����'������ ���!���!��*�� ����������������� ��;!���U�������; ����;��� �$'�U���� ���*�������!���!����'������ ���!��$��� �� ����!'��+� $������ ����� H�!( �� �����!�;����!����'���!$����� ���� ��6$ ����&�������!"H����; ���� ��� ���� �'"���� ��;! ����� � ����� ��� � ���� � ����!�;����!�;��#"���� � ��� � �� &�� �� � � �;!�R�A$�� �� ���� ����� � ����!�;��� ��� $�� � � ������� �!$������� ��&�� !���� �����!�� +�&�� ������� �(!�$��H�� � ��;��� ���'� � � �*� ��*��� �!���� � �� �!��* � � �����*;�� �*!� ����;;� �( ����� ;�� �!H� � �� �A$�� �� ���� ����� +�&�� ���������� �& ����� ���� ����� �$�!������! ���;���

� ��G�C<����$�;������� �0!�� &�!��$�� �� ��������; ������� ���� ��*A" ( �(�� ������ �� �����! �� &��*� �� �A$�� �� ���� �������� ������� '������ ����� �! ��� $���� &����!�'��$H��+�� ���� !���& ���!&�;��� ����;����� � �����*��*����;���������; �����!������ ;� (! ����$��� �$ ���;������

����7���������� ����� �!����� ������ � �8��!�����������!)������

�� �����U� (! �� ����� ��� ��U�+����!����� ����*!� (;;��� ' ����+������� ������A$�� ������ �����'������ ��������� !�������! ������+�&�� ������$����/������� ��*���*����!��* � ���_7_��� � �'� �( �� ���� ���*� �� !�" ��;��� ��� �� +� ���*�;�� �� �!�+�������� "�*�� "��� ����� ��� � $���!�;�� ��(�� ���� ����� ��� ���"��� ��"�*� �����*������"����������� &� ���*<�*��� ��&�� !������!�����'����� ���������*���� ����+�+�������� !"'���$���!����'�$��$�� ��*���*���� ���� � �� !�" �� ����A$�� �� ���� ����� �� ��� !���� ���*� $���� ��� &��*� �� !�" ��� "��� ���;���� ����� ���+��� ����� �� +� H� ���� � ��� � �!�������� � +" & ��� ���� � � �� � ���� ��'�� ���� ��&������ ����� +�+����� � ����� ����;;�� U� ���� ���"����;��� ��� �!����'�� U� !�" �� ������'� !����� �����'������ "����

Page 192: Pszichológiai eszközök

� SS

@�!'��7� $���E�GW%F�I'���������!�" $� ����� J���'� !�������*����������'���( H������*��� ���� ;�� ���'����'$�� �!�;�� �� ���! ��� �� �� ��&�� !���� ; ����� H� ���� !��� � ��� �"���� �� @�!'�� U� �� ��!��� +�+����&� � ���� � ��'!���� ���'&� �� U� +� $���� &��*� �� !�" �'�������������������� � ����*��� ������$��*��� ��&���; ������ �"���� �� ���!�" �� � ������ &� ������� ����*�� � ���������I� ����� ���J������"���&������; �����+��*��� ���������*����"��� ����� �� �($ ���� ��+��*����� @�;�!� @�!'�� �&����"�� � � ;�� ��� �� �!�+����� "�*���� ���!� ���� ��'� ���������+��*��;�$ ���!�" ���� ����� ��( ��������+" ������'� �����*����'��� �*����� "��� �� �� � �;��� +�!��� � ���*!�� � � �� � ���� � &� � ��!� "��������!���� ��'� ��� (! �� ���'���&��*����*�����'�������'������ �����+�+����� �������*�� ��*�� ���� �� ���*���� ����$ �+��*��;����%�����$������������ � �����>!'�����'�������!����*!��!�" ��� � �������� ��������'� � ��;����� ��������� ���+��� ���A$�� ������ ���������� �����4�����+��� ��!�" �������� ���;��"�� ����� �$���� ��* ���� �� ��&��� �������� "�*�� "�;;� � ����� ������� ���"�� $�� �� �''��� �� �*!���� !�" �������� ���;�� ������� ����;;� �� ��!������ "�������� +"��'���� ��"� �������� $� ����� �� $�� � �� ������;� !�1���� E�WGQ�� �'�L�@�!'����GW%F����*!���� �������"� �����������$� ����� � � A ��������� ������� ��� ������ � ���! � +��� &��*� �� �*!�!�" ��� �!�+����� ���*��$������������ �� ���!�$����� &� � �!� �� "��� ��!�� ��!���<� ! �� �����!;��� 2��� �!� ��;���� ������;���� ���6�� �!� ��;��������� � �'+�!'�����"�� ����($ � �;�!������� ����������� ��"����*!��!�" ��� ��*A" ( �������+�+���������"���� ' ������� ��� �����

�� � � �'+�!'��� ��($ ���� � ��G�C<�����G%C<����$�;�� ���� � (! �� ��*�� ���� $�� �������*!��!�" �� ��� � �� �*!��� ���������� ��� ������ �������� +"��'������ ��+" �"� ���� 0��� ��*!������ ���� ����������;��� ;�� ��� � �� ��� �"�' � ��� E4�!��� P��� �� �GGQF�� 0��� ��� !"' ���+��*����� ��� �� � ����� ����"��� ��! �� � ��� � �� +"��'���� � ���� ��� �� ���*� ���� ��!�" +"��'��� ������������ � ���!H���� 0��� � +"��'������'��"� � ����� �� � ����� �'� � ����� � ��&&� ��&��*����*!�����! ����� ����� +"��'��� � �&����$� ��������� !�" ����� ��� ����$���P�! �E�G���� �'�L� @�!'��� �GW%F� $�� � � � ����� ���� � � �;!!�" � � �� �*!��� �� ����� +"� ���������+" �"��� ��! �� ����+' ��&��*����*!����;!!�" ��� �!����������� ;���$���� ��!��<����$������ ��� � �������� ��� �������� ,��'����&� E�G�S�� �'�L� 4���&��'��� �GGWF� � � �;!!�" ����� ��!�� ��!��� � ������ � �� ���� ��� ���� ����"��� '���� �� ��� ���������� ��� ��� �� ��� �������+������ �� ��� � � ��� � � �� ��������� ��!��� �! � � &�� ���&� ������ ��� ���� � ���� "��;���+��*��;� $ � �� �!�+����� "�*� �� ���� �!��� ���!'������ �� � � ���� ��� !�� <��� � $�� ��*�� �� ����'���� � ���� ������$����$ �� ��

��M�4�EIM!�\<�<4��J��� � �I!�" ��"��*��;! JF� � ������������$! ��"��,��'����&�E�G�S���'�L�:������CC%F��$�& �+A �'������!���� ���*��$���������"��� �������� ���!����"���&�� ���&� �����;� ��*�� ���H�!( �� ��� +�+���� �U���� � ���� ��*�#"�;;�� ���� $�� ������� � �� "� �"� U�� &��*� �� �*!��� �� ��� !�" �� � �;!� ��+" ��� �&��*��� �� �*!��� ����!������'����'������� $���&��*��������� ��� ����

����'����� &������������ ��"��� ���7�����$����� ������������� ��8��� � �G)C<�� �$� ��� � '�'��� �*!� ����;;� !"' � �� � � �� � ���� �� &��*� �� !�" ���� ���� �������+" ��� �������� � � ���� ����� � � �*'����� �� � ���*������ "��� �� �� P���� E�G)W�� �'�L�4���&��'��� �GGWF�� #���@� <+�<�;!� E@�0F� !�" ��'� !� � ;�!� �� ��������� � ��� � '���� �� ������� +� � � �� &��*� ����� �� !�" � ���� � ��"��� � �� �*!����� �� ��"� � ����$���� ��� ���(!�* �$�� �������� ��� �! ���;��� ��� � � A'"�;���� P���� �� ���;�� +�&�� ��� �� � � �''���

Page 193: Pszichológiai eszközök

� ST

�$��;�� � �; A��� ��+�!������� � ��L� �� &���* �� !�� � � �� � � �!��*��� � ��� �� �!��� �$� ��$������ ���� ����&�� ���� � ��

4��&�$!� E�G)G�� �'�L� 4���&��'��� �GGWF� �;!!�" � � "�;�� �� !�" ����� ���������+�&�� �����;��� ��'�� � ���� �� � � �� &��*� �� !�" �� � �;!� �� !�" ���� ��$ � � ���+��� ���� ���! ��� �� ��'��� �� �� ��� �������� �� "�*� � �!"�� +��� 6�� !�'� � � � �*�� !�" �� "�*�& ���&� �!� � � '����� �� ��������� ;� ��*��� "�*�& � (����*��� �!�� � � "�� �� �� ��"� � �����������+��*����� ����"���� /���� � E�GSW�� �'�L� 4���&��'��� �GGWF� �;!!�" � �! ������;�� �� +"��'����� ���� � � �� � ��� ��� � ���� !�'� !�;��� �� $��� � � $�� �� &��*� �� �*!��� � � �;!��!�" �������!���"� ��! ��� �$ � ��;���� +���!�;��������!�� ��;!� +�� ��� ���"'������� ��!�;��"����!���'���� �� ��"� �������� ����"��� +"��'���� � �� � � ������ � � ���� ��� (�� �*A" ( � � � #���I+"��'���� !�� � �� ��� �"� J� U� �� !�� �� &��*� �� �*!��� ��*� +"� ����� ��!;��� �! � �� !�" ����� � ����!�� /���� � +����! �� &��*� ;� ��*��� ����� ���� � � �� ��!� ��!&���' �$�����"������ ��'���� � �;;�� $������� ��� �*� ��� � � ��� �� !�� � �� ��� � ���!�'���� �$�;;��4�+��*����� � !�� � �� ��� �$�� ��!� �� $���� �$� L� � � �;!� !�" +"��'��� ;;�� � � �� ��!;����������/���� � $� ���� �� �� ��$H�� � � �! ���� �!�;��������"����� � ��� �� !�" ������ ;� ��*��� �! �����"�*������ ��&���*������������� !�� ����"��� �������"����($ � �!����V($�'��(�� +�����$�����!�"$� ����� ��������+� ;;����! �� ���� ���!��*$��������!�" ���� ����!�� ������ ��������� '���������� ����� � ��� �����!�"� �$�!�" � ��+� $���;;��� ��'�� ��;���� �$�� ��&��*����*!���!�" ��U���*��� ��;!��+���&� ��$��*�� �;�'���$���� � � ����U� H�!( �� � � ���� �� � ���*����� �� +�+����� �� ��� �� $����&� � +A �'�� $�� ��*����� ���� !�" ���� � � �(���+" ��� ��*��� ��'"���� � ���! ��� +��� ���� I #��� � � �� � �$����J�� � � �� $!;������� �����+" & �� ��+�!������� � "��� � ���� ��� � �� �*!�� ��� �'� ����'���� � �;���� � � �!�" ��"��!�" ;���� 5�*������!� �� !�" �� ������ ;;�� � � �'�� ���;��� �� � ���;!�� ������ �' ��� �"��� �� ���'��� � ��� �� � ���� ���� &��*� �� !�" ��� ;� ��*��� �!�+������ "��� ��!���'&� ��"��� ��� ����"��� � ����� ���� �� ��"� ��� +"��'���� � �!��� �� $��*� ��*��� "�*� � �!���������*������"���I'����� �� J��& �+����� ���������'����� &������ �� ����� ���������!�" �� ������'� !����+� ��� ���� � �U��� (! �� ��+"��'�������!�U�� ������!� �����!�����"����;���� � � �*��� ����+�� ����'�;;�� ��� � � ! ����� � � �������� � �� &��*� � � ���� �������� �� ��*� &� ���� ��� ��� ������ !�" �� "�*�� ����"����� � ++�" �� �� ��� ���"'�������� ���$�� � �� ;� �� &� �+A ( � !���* � �!!�� $��� �� ����� &��*� �*� ��� ��� #�� ; ��� &��H��� ��� ���*����� ���*;;�� I!" � !� ��;J� E4���&��'��� �CC%F�� 0!�;������ �� !�" ��� ����������! �� ��� ���� +���� � � � �� �� � E���'� 4��&�$!� ��� /���� � ��'��"� F�� &��*� ;� ��*��� !�" ��"�*�;������ �����($ � ��� � �& �� �$������ ��*���� ��&��� ���������!�;�����!��$��� �� ����������!� �����;;���� ���!�" ����� ������;;�������( �� ���;��� ��&��*��

• ;� ��*��� �!�+����� "�*�& � ����!� � "�� ��� � �!�� �� ��� �� ����"��� ��� �����($ � ��� � $��� �� �� � ���*����� �A�('���!���� &�$� �$�;;� �� � ���*������� ������"�!�����

• � � ������"��� ��� &�� ���'�� ���� �*� I!�� �(�*$J� �*� ��*��� ;��*���� � "���������! ���& ����� �� ��;!�������'����������A�('����

• ����*� !A�� ��� ���� ��''�����!�" �����*!����*'��� ���*������������ �;"� �$��� ����'"��������*�� �$��"����������! ��� ��& �������( H����

• 6��$� ��+��*��;�� ����� ���+��*��� � ��� ��� ��!����"� �������� ���• ���+������ ��*'���� �;"� �$������*+�'���� �� ���

����!� ������� ���!��� � ��&��*� ���� ���� ��'�� �! ���!�'&� � �+�����*����������U��� ��������"����;��� ��� U�� ��$�� � � �� � H����� !A���� '�� �� ��� 6$ ���� � � � � ����*�� &��*� I;� ���

Page 194: Pszichológiai eszközök

� SW

��� ��� J� �&���� �!���� ���!� �� �� ��&��� �������� ���!� � � ��� ����� � ���*����� ���*;;�� �'� ����� !� ������������� ���&� �� 5�*������!� � �� � ���� � U���� � �&��*� �!!�� �� �!� �����!��� � ����U������ ��;!� ����� �;"� ������*�� �$��"������ ��� ���+��*��� �;����

���($ � ����+" �� ���� ���� $�� �� ����! ������*���� ���'$������*!��!�" ����!�"� �$� ������� ������� � A��(!A� �! �� ��� ���� �*� ��*��� ��'��;�� ���'����'���� ���*�+��*��;�$� �����*!��!�" ����! �� ������ (;;� ���� #���� L��

• � ��� ��!����"� �������� ���• ��� �;"� �$���+" ����'�����*� ���• � ����� �� ����� �+��*��� � ������• ��!�" ���� ����� �����+" �������!�;��������'�������*� ��

����� �3�0��� �����/��� 0���� ����-� ��/3�0��%� ���4������������/����/������4����� � �GQC<�� �$� ��� ���� � "�� ��� � ���� $�� ��� �($ � � ;� �� �*!��!�" ��� �� ��������'"�;���� +�+�����;������*!� ����;;� !"' ���� ��� +�+�����U��� ���� ��� ����*�����<��&��*����*!���� !�" � ������� � � (���+" ��� ��� �� � �;"� �$� �����*��*������� � ������� � �( ����!�" ������*;��� ��������������� ���*����+"��'�� � (;;���'�� ��� ����� "���,!����� ���E�CC�F����*!��!�" ��� � � ����� � (;;� � ���� ;��� $� ���� ������ ��� +����! �� &��*� � � � � �������!�" ���� �*!���� �!� �$� $���*���!� � ���� ��������� "�$��� � �;�'�;;��� +"��'��� �� ���� � ������� !�" ���� �!�����&� � ���� �� � � ���� ���� ����� � � ������ �!� �$� ��� ��������*��+" ��� � �;�'������#�*� A�����&��*�� �!�����(�� +H�������������$ �������!� ����� "���� ���� ������! ������! �������� ���*����+"��'�������

�&�*H � &�''� � ��"���� $��� �� ���� � �� ��!� �� ��;�� ��� � Y������ !��� ���� $���� ���&��*�+"��'������� ��������!� �$� ����$������ ���"� ��!��$�������������*��� ����$���� &� � ����+���������Y������ ���*!������ +��* � � ���� �� ������ �&����"�;��� +�&�� ��� �����*!����!�" � � �� �*!��� �!�;������������! ���!�� ��� �! �� ���!�� �� ��� �� +��*��� ;���� ��*� ��"� ��� �&���� � ������� � �� I��!��"� �����J� &�$ �� � � � � ������� ��'� ! �� ���*;�� �� !�" �����+��*��� � ��� !��� ��������*!���( ( ���I� �$�������H���;� ��� ����� J�+�� ��+����

���($ � ��!�� ;��� ��*H !�" �����U� !��� ������*!����*H ��"� �������U����"� ��� �&����"�;�������� &� ����;��������'��"����� � "����"'�� �����&��*������ ��&��*���$& �!�� ����*!����� +��* � � � �( (�� �����;��� #�*�� &��*� �� �*!��� I�*�$��J� U� �'� � � ;�� ��!�" �&�������� ����$��U�;� ����P������ �� ����&� �����;;������&��*����*!�� �+������� � ��������!�;������������'��� ;��"� ����� ��&��� �$�! �����M����/������������N�L���H��������5��/�������������Y������ � E�GSWF� +�!��"� ��� �&����"�� �� !��� �� ��� �� �*!�� �*H �� $���*����!�� I� �$�������H���;� ��� ���!J�&�* ����&����#�* ������'� !��*� !AL��� !��� ��+�!����$����� ����� ����*!����;�����+" ���$�����$������$�������� ! ����$��*� �'"���@��;+" ���*��($ � �����������*!��+�!������ !��� ��������� �� ������������! �������� ��!�" ��������(;;���*��!�" ��($ � ����*����� �������!������*�;� ��� ���+��*��� �;����*�$���'����!;� �'����!�" ������( ;����;�� ��� ���� ���������*!� �+������� � "��������$���(���(�(���!�" �������*�������� �! �� ������*������ ������ � �$$��$������������� �(���+" ���������� �����������! �����!�" ����� +��*��� �;���� @�� � � � �*���!�� &������'��� �� !"(��� ���'��� ���� �� !�" �����+��*��� �;�����;�� ��� �����!� �$��& ��6� H�� &� �Y������ ����'�"� ����

Page 195: Pszichológiai eszközök

� SG

5������ ��

� �( ��$��V�;�����!�������*!���$�� ��6��$�� �������+� � H� ��$��*���*����&� ������������� ��*��*� ��!��� �$������ H������0!�;����"� ���"� ��(!�* ��I����"�J������'"�������� �' ��$����� ��������� � ��'����� �� ��� �� ����� �*#" � �� �! � �!!�� �'� � V�;������ �& ���� �� &��*���"��� �� (����� �� ��� � � �� ������ &�* � �� $��*�� �� ��� ���+��� ���� �� � � �� !"#� ��� �� �( (�������� � ��;��� ��� $�� � &�� �� ����� Y������ � � !�� �� :�� � �� � &� � � �� �*!��� �� �;������ ��������'������*�# ���������� H������ �����!���� ' �����'�� �������(��*� ��

V�;������ (;;� � ��$�+� �� � $�!����$�� ����$�� ������;;��*!����������';����Y������ �#�*��� ����� H��������� � � �� !"#�� ����&��*� ��������'��� '����! ������ ��������!�;�����#�*� "�� � �� &��*� V�;������ ������;�� ��� � ������ '� ��� ���! �� �� ��� � � � � ������ ��Y������ �+� � � ��&��*���&� �!;��� ������&��*�V�;���� ���*��� �����������;;��*!������*��� �!�;����� �*(�!� ����� � � ��*�� ��;�$������"�;��� �!��'��� 6$ ���� &��*� � � ��*�����"�� & � �!�;���� �� &��*� ����<� ���'��� �� �����;; � �� $����;��� &�� �� �� ��� � � �� �� � �����$�� � ��������� ���!� (;; ���*����*!�����������*�!���!�� ����� �!��$���5�*������!����*!��� I���'��J� �(��*;;��� � ��� "�� �� � ���!��� &�� �� (;;� �'"� ��!�'��� ��"� �'�����$��� +������� ���� �*� ���+�" �� �� � ��� ������ V�;��� � � ������;�� ����� �� ��� ���$���� ���!�!�� �$� H� �$�� ��! �� &��*� � � ��*"�� +��*��� � ������ �! &������ ��� ���� ��� � � ����������!�!����!!��� ��'�� ��!��������!��������'������*� ������� �������+�������C��������� �����V�;����*���' ���;�� ��*'H������� �� ������� �;�;���Y������ ����$�� �;� ����;;����&��*����!H�� �*� Q� �$�� ���+�#$��� +�!��<"� ��� � "� � ����� :��H�� � ��;��� ��� H� � � �� ��"� ����������������� �"H���( ( �����V�;���;� �' ���� � ������� ������"� ��!�;����"� ���!�" ����;����E��!�" ��� ��*���!� � ;������� ��� $��������"H��������!��� ($�& �F��

����� �Y������ �+�!��"���V�;������ �'�;����������������� ������4�� �V�;���"( ��Y������ ����� �!�" �� �;�����%�� Y������ � !�" �� � �*� �!������ ����� �� V�;��� �(�'(!� &�"� �� � � �� � �(�'(�( � !�" ����

Y������ �� !�� ����������&������ �V�;��!���V�;���� ����'"��� ��*�&����Y������ �� !�� ����!���!�� ' �!���* �"������ � ������&�* ����&�!��'��������;���*���*��� �*� !A� !�" � � H� � ��*������ ���� ��"� ����!�� &������ � �� � � (;;�� �( ( � � � "� ��&��*�V�;����!� �$���� ' �"� � �����Y������ ��( ;����+��*� ��&��*�V�;���!�" ������( ;�����+�� �������������! ��Y������ �+� � � ��&��*� ������&�������! ��;������'���� �!������"��� � � ��� ���'�� ��� &��*� � �� $����'��� ����;;� ��$�� � &� �� �&��*� (�;� ���� � � ! � ���*!���� ��� !"#���!����

)��� �V�;��� +�!��"��� ���;���Y������ � ���*� � !�" ����� �V�;��� "�$����"��� '�Y������ ���� �����*�� �� �( � �"� �� �;���+�!��!����

Q��Y������ �����"� �+�!��"� �"������! ����! �� !�� �;�!��$������� &� ���V�;���$�� �� ���� �'�;�������� ��������������/���;;�� ��;�����"�� ���&��*� ��*�;+� �H$���Y������ � � ������'�� � "����� ����"��� ��� � ����'"�L� I��!��� ������ ��� ;���� $����� �� � ���� &��*��$ � �' ��� ����J�Y������ � � !�� � � ��*������ ��� � �� I ���� � �!�*��J� ���'�"��� :��*���������!�� �*H�� +��� �� ��!��! ��� �� ���� ����� ��� �(��*�� !����'&� ���� �*� '�!�;� ��!��$��*� ���*��!��� ������!��� �*� ���� � �;�!���� A���� E"�� �� � ���F�� ��� � &����� ����"�� ��&�*� ����(�*$������������

S�� V�;��� !�" � � Y������ � �!���� ����� "��� � � �� �*!��� ��� �' �� �&��������� ��$� � ������*������!�� ������'!H� ��&��*���� �;�����������$������� ����! ���� ��� ����

T��Y������ � +�!��"� �V�;����Y������ � �����*�;;����� ���!���������� !�" �� ���/�'!H� ��&��*� �� %�� !�" &� � &��������� � ��� � ���*�� !�" �� ����� ���� ��� �' �� $����� ��*���!�" ������� ������'!H� �;�����&��*�V�;������"��&���!��$�������� '����$ �����"� ��� ���

W�� V�;��� +�!��"� �Y������ � �����$�� !�" ��"��� �� �*!��� "�$���� �!���Y������ � ���!� � '� ��

Page 196: Pszichológiai eszközök

� TC

���+�#������!��!���!' �����G��Y������ �+�!��"� �V�;������ �'"��&�� �������Y������ �� �"�* ������&��*�&�����*!���

+�� � ��������*���� �������'������!��!'���!���!' ���� ������!���7�*��� ;����*���������������+�� � ������ �;��� ���������������!�'�� �$�������������+�!��"������I� �� �������'��BJ���!'�� ���*���!�"��+� ������ ����&� �+A ��� ��;���Y������ ��&��*���� H������;��*���'"�����;���;;���&��*��*!��H������� ��! �� ����!�;��"�����! �� ����� �!�+��!$ ���& ��6����� H���+��'� ���&��*��� ��&� !��� �"����*����"� ��*!��������

Y������ ���!'���!�$���� ��$����'!H���&��*�V�;����*��!�������'������� ��!����� �� � ��� "�� ���&��*���$�'���� �� �� �� ��"� � �� ���� � �� !�� ��� ��;�������� +�� ������ ���!���5�*������!������ �!���������!���� ��'���&& �� ��� �!& ��&�� ��� �$����"( ������ �� ����!�������

�C�� V�;��� ��"� � ����� +�!��"� � ���*�$�� $�� � � "��� � � �� )�� !�" !�� ���� �� ��� �Y������ �!�" �� ��'����������*�������������!�� !����� � �"����������!�" �� ����� !��

����V�;���Y������ � +�!��"� ������ "����� ����*�$���V�� � ������$ �� !�" ��"������� ������*�������*�! ��A��+�+��� (!�� ������*������ &��� �!������ ��;�����������

����V�;���+�!��"� �Y������ ��*�������+(�''������� "���4���!' ���&��*��������<��'�V�;���!���� ��'���&� ���&��*�+(�'�������

�%��Y������ �+�!��"� �V�;���(�� �(�;(�*('( ����*�$��$�� � � "���I�����*��;��'��J�U� � ��&� ��� ����� �� !�" ����V�;��� �H�(�(�� +��*�� � � � � ����"'� (���� ��H�� � ����' �L�I6��� � ���� �(�� �(�;(�*('( ����*���d��

� Y������ � � !�� � � �� !�" � V�;��� ;� ������! � � +" � ���� ������ �� ��� ���� � ' � ��V�;���� ��!�� ������� �������Y������ ��$����'���&� !�;���������� ��"�� �� ��!�!�� �$� �! ���� ��" ��/����!�;���V�;���� �� �� �!�*�&�* �� ���*���!�� ������� $�����' ���������*�� � ��;��� ��&� "�� &� � � �� �&��*� � � ��*"�� (��;�� ��� ����� �� �� !�" ��� "��� ����V�;���(����� ����������+��� ��� ����������+" �;;��������+��� ��� ���$ ����� ��� �!�;����"� �� &��*� �!"�<� �� $����;�� �������� $��*� ���H�"(�� $��� �� !�!�� �$�$�'� ����� ���*"��;� ��������(��;���

�)���V�;���+�!��"� �� ��� ������$�� � � "�����Q�� Y������ � � V�;��� ��;�$�� ����� "��� ����!� Y������ � �� !� � � � (�� �� !�" � � �� +(�'!��

2�*��� $�� �� ��� � �*� +�!��� ���'�� ������$��� I ! ���� +�!�!� ����BJ� V�;��� $���� �L�I����� '� � � +�!�' ������ �����J��Y������ � �! �� ��L� I� ��� ���'����'� �� ����"<� ��$����;�� ��� +�!�!� ��*���� $��*� $��� �;#""� �� ����'� (��;�� �&��� (�� �(�;(�*('& � �� ������!�� & '��&�����!�'�J�V�;������ �� ��� � ������ ���+��* � ���&��*��

�S��!�" �� ��*�+&�!!��� ���+�!�� ���&� ���T��Y������ � �!��� �� ��!����� � !�" ����V�;��� ����������'����'���� �!� �$��� ������ "�� ��

!�" � �� Y������ � � � � �� �� �!�*!��� ��!' �L� I4� � � �� ��� ����''��� $����� � � ��*;�������!�';��BJ�V�;���$���� �L�I���� �J�Y������ �!!�����+" �!�" �������!����!���

�W��� �V�;���+�!��"������!�!����'���� ��L�I�&�� ��*�V�; A�������+�!'� $��$���J��&��*� ����'"��� �" �� �� �!� � �� � � �� ��"�� ���� �� �!� �� �" ���$�� �*H �� ���*��� �! �� ����Y������ �� ����'"�� &� ��&��*� �� �IVJ����!�� ����$�����& ���V�;���� �$���� ��"���&��*�!!�������'�� ��3� &� ��������'���� ����Y������ � ��*�+��* � "�L�I ��*�+�!'� � �V���! �+������������$����;���P� ������!������;����&��*�$��� ��& �������"��(��;�J��

�G��Y������ � �*������ �(�� ;;� +�!�� � !�" ���� �������!' �L� I� ��� #���&� BJ�V�;���� ��;��� �*�!���� $���� ��L� I���� ���� &����� �'��� ����� ����J�6��*��� ���' � �� &�������:����� �� ! ��!�������'�����'���� ����"���������+����� � ��?!H���&��*�Y������ ������'"��&�* ��&��*���&���;H� ���Y������ �� !�� � �������!�" &� �&����������"� ��������"��� ���� �&��*� ��+���� �� $����� +��� ��'������ � � � ��*���Y������ ����'"�� ����������#�*� A����� �� "�� ��;�� �(���(�(��� �� � ����� �* �! ���� V�;��� &� � +� & ������*�� ���� � �E"�� �� F��!� ��

�C�� � � �� +�!�� � V�;��� � '��� ��� ������� ��������'��� �� ��"� � +�!��"���� I� � �*� "�;;� V�J� U����'"���Y������ �V�;�� ��� � �$(!(�;�* �!�" ���;������Z�*�$�����&�*��� ����� �����

���������������������������������������������������:(!(�;�*���������!�;���

Page 197: Pszichológiai eszközök

� T�

&��*�V�;������ �(����� �� ' �����!�" ����� ����+�!��$����V�;���#�*��� "���&��*��*�$������&��*����+�!�;����!�" ;�����*���"�* �������'"����� ���&�* L�I��V�;���$�� �� �� ���� �����"� �J� � �� "�� �� � �'� � �� $��������� ��� �� !�" � ��*� �+����� �� ��+����&�*� � �;;��� �� ��!� � ;���� ���*� �� +�� ��� �� V�;��� ;����� ����� �!�;����"� � �;!� �� ���6$ ���� ��&��*���<"�� ���!�����H�$����;���$������ ����"�� ����$� ��* �E�������������$�������+�� !�� ��F�����H�$����;���$������ ����$� ��*����! � �� ���*� ���$���� �$���'�������*;���@��� ��;���$�'� �����$� ��*�������� �'���'�������$����;������ ���IV�;��J�E� � ���$(!(�;�*F���!�" ����

����Y������ �+�!��"���V�;����*�� �$��!�" ��"���������*��� � ������������Y������ �� �����+�!��"���V�;�������������*�$������� "���4��'� ���$ ����4� ���� ���

�� �( (�� � ��� �� ��� ��� H� � �� �( (�� (! �� �� � � � � � ����� !�" � �� $��� �� ������ � �(�� ������ �����+" �"��

�� � ������'� �� �' ����&��*�;+" ����/����' �����+�� ���'���� ���&��*����*!�������*�!�� �� #�*� V�;��� ��� #"!�� � ��� � �� !�" ��� �� �$��� ��� ���*�!� � � ����H�� ��� �! �� &��*�Y������ � �'"������! �����+��� ��� ���$����;�� ��'����!����Y������ �;� ���$�� �;����&��*�V�;������ ������������������'������"� ��!�;����"� ��P� ���$�� ��;;�������&��*�� ���*���!�;����"�����!�' �'���� &�� �� � H���� ������� ��' ��� � � #"� ����*& �� V�;��� ������;�� �����& �� /���;;���'!H� ��&��*� �$���;��� ��*� ��� (! �� ��/(��*;;�� � �� !���� ��&��*�� ����� +��' ���*��������"� �� ��*��� �' ��V�;�� � ������;��$������Y������ � ��� �' ���������� ����� &��*� � �� ��� � ��!�" ��;��� ���! �� ��� ��� � ��� �'� � �� � H������ ��� ;� ������ $�"��� ���(��*� <� � � ��� ����!��������'�� ����� H����� ��;������$�� ����*� �'$�!�����&��*�������

Page 198: Pszichológiai eszközök

� T�

�����3�0���/��/2����/�/����������������������� �*!���� "���� � �!$��*�� �� (!$��*�� �����'"��� �� �*!���� � ��� ��� ����� ��� �������$�'��� � � ������� � �;��*��� � ��� +�������� �� � � � �;;�� �$ � '�;�� ��*��� #"�;;� (!$��*��� H� �� ���� ���*�� �� �*!���� ��� ���$�'������ "���;��� ;��� +�����"��� �� �*!���+"��'��� ���*��������$�'���!�$��� �� ��"����� ����E@�� �!��1 ��!���CC�F���� �� �*!���� � ���!�� �*#" � � �� ��&�������� ��� ���� ;�!��*� +�!��"����� ������ ���� "��;��� ���#�*� �( � �� �!$��*A�� "����� ��� ���*�� ����$ ��� +�� ��� ����� �����$L��I"� � ����� ��� �! ����� (!�'��� � � ��� ��������!��� ��� �� � ;�� �! ���� � � �;!�� � ���*������� ������"� �J� E ��*��� �CCC�� QSC<QS��� ��F� �� ���*� �����$;��� �*�! ��A�� �($ � ��� � ��� ���($ ����*��� ���*�� ���'�� ��� �� +������� ��#� � ���!�� �( � �� �!$��*A�L� ��� �� �������!'����� � ������ ��� ��� �� ����� ��� � ! � ��+�!������!�� $��� �� �� � �� �! ���� ��� %�� �� ��������� ����� � � �&�* �$��$����$��� ������ ���������

��� ����$ �� ����� � �;��*��� U� �H�(�(��� �*!���� � �;�� (! ���� U� &�*���! �� ��� ��� �!$��*�� ��� ���*��� ���� �!� ��� �*� !A� +��'� �� &�� �� ���� � ������ ��&�* ���� � � (�� ������ ����� $��*� ;������ ���*� &�* �;�� �� �*!��� ����$ �� "�������!H��������*!�����+������� ����� �����H�(�(������*���+���������;;����&��*����!"����*!���� "���� �� ��� ����+���� ����� � �;��*��� ; �! ���$��� ������� �� � ��� � ��"� ������"����!������ � �;��*��� &�*��� ����� ; �! ���� � ��;�������$��"�� � �� &��*� �� ��� �� ����� ��*��&�*��� �! �� ��������� �� ��� �� ��� �������� � � � !� $��� �� �� &�* �� (�� ���� �������� �!'��;��� &��*� �� �*!��� � ���*�������� ��� +"��'������ $�'��� � �� �����*�;;���! ��;�� ����������� � �� ����� � �;�'� ��;������ ����"��� ������� ��� � � ����� � �;��*��� � � ��*�� � �;��� � � ����� � �;��*��� ����$ ��� �;!�� !�(����� (!$��*� � +������ ���� �������*������ ��+������� ��#���� �;������� H��������� ��+������� ���� ������� ���� "��$������� � ���;;���;��� � ��� � �� � ���� ��� � $�� H�� ��!!��� ���*�� �� �*!������ $���� +������� ��� ����� �;��*�������! �� ���& ����'& ��H��� H������������ (!��������*!������ ���������"� ��� &�* ;�� $��� �� +��� � �����& � ���� �� &�� �� U� �����;;��� �*� ;� ��*��� �� ��!��� U�������������� ����������� ��� ���!���&�������(!�* �E� H������$�'��� ���������*��&� ������� ;�F��� �����"� ���&�* ��� �+�� �����!'���(! �$ �+�L��

• :�����<� "������ �� �*!������ �� �� ��&�������� ��� ����*#" ��� � ��B�@�� �������;���*#" &� ����$�'�� �� ����!�� ����"����B�

• �� ���*���!�;;��&� �������*!����*���� "���������! �� ���;�����($ � �� ��*;���+���'L��������!#��*!���+H������ H�� �������������+��&� ��������� �������

�� ����"����� ���� ���� �������*��� ������!�;���� �$ & ���+������ ��&����������� ����*#" ���+��*��� �;�������*��*��!������� &� "������� � ������*�� ��������� �����'������������

,!����� ���E�CCCF� �������*�;������������� ���� ��&���������� �������*�� ��� ��?�� �*A" ( � � ��� � � � ����� '������� �� ���*���� �� �*!���� ��&������� �����"�� ��!���� �;�!H�& ��4��'�*��� ����#�'������$�������������+� ;;�"� �����*!�����"� ���"����&�* �;���� ��� $� ���� ��+���� �!$��*�� & �����;��� +���' �� 4�� � ����� �� ��+�� ���;;�� �����< ����� '������� � ������� ��� &�*H L� 4''��� �! &� �� �� � �� �! ��� � �;��*�� ��*���&�* �;��� �����!� �� �*!�� ��� �'"�� ��� �� �� ��&�������� &��*� $� ��*;�� $���� &��*�;�� ���� ��B� �� � H���� +��� �!��*���� �"��� � ���� �( � ���� ����!� ��� +�����<�� &�� �� ���*!��� �!'�� � ��! "H�B� P�$� �� &� <� �� � �'������ �� �� ��&������� �� �����'�� ��� $� ���*!����� &�* �;��&��� �$� ��* ����� "�B�/����& <����� ��� !�;�������� ���& <��I$��!&�" �J�� !�;B��!��� ���� ��*��'(� �������'���� ��*'��� �;��*���� ���� ���+H�� ���,!��� �� �� ���;����������&��*������!�������'� �� �����'�*���!�� �$�� �"��� ��� &��*� ��� �� �� ��&������� ��� ��� � ��� � ������ � !��;��� E��� $����� � I$��!&�" ��

Page 199: Pszichológiai eszközök

� T%

� !� JFN� ��� ����� $�� � �� �*!����� � �;�� $����� � � �� �! ��� � �� � H���� �"��� � ������(�� �* ��� E� � �� ��� �' �� ��� �� �*!�� ��� ���� � ��+�!������� �� $�� �� � �� � H�������!�;����+� �!�� � � '���* F� ��� %�� ����� $�� � �$������ ������ �� � ������ +���������� ��+� H� ���� �����* ��� !�������!�����'!H�������*!�� ��!�� ��$� ��*&�* ���� � �� ���!��E������� �"��� � ��!(� (����� H��� ����!'H���+�#�I��&������!��J��&������ !����;���'���� ���+���������& ��������� �����($ � ���*� F���

�� � �� �! ���� �"��� � ����;�$� �� ��� �����'�����������!�;�����(!�� ��;������������ � ���� ��&������������"� � �!�� �� ���� �H����� � � � � ��� � �� �$�;;�� �!�;������ �� ��!'��� �����*���� ;�!��*� ��� �� � �; ������ &� �� ���� �*!������ +������� ���� �� �($ � ����!'������� ���� ���'������ ��� ���&�* � �����*������� ���������� ���'����� ���+��$�����������&���'���$�����!&� ������� �������+�� ���� �����*��������� � �������1���� �������� ���� �����#��%��,� � �������#������?������ H�����$�� �$���!�;����"���� � �� � ���*���E�$�'��� ��������� ;�F��$��*��� ���;;� �!��'������(!�* ��� E���� �!'H����!�� '$������FB� � �� �� � ���� ��� ��!� $ � ���� &��*� ��$�� ��� ���� ����� �����*H �A�('�����+��*��� ���!�����1� ����������������������� �������� ���� �����#��%��?��

@�� �� �*!����� ��"� � �!�;����"�� $���� ���* � �� � H��� +����!�� ��� ��� ��� ���!� !�" �� E���'����� �!�������� �!�;������� �"�� ���*;��� �&� ������ � ;�F�� ����!� �� ��� ����*#" ��� +���� �;�����������*!��������@�����*!������ ��������'�I�!�;����&�!'� �"�J�"��������E���'����$�������$��������� �������#"!�&� ���'����� ;��� ��F������!�� H����� !A���������'��'���������!H�����( ����� ;���&�� �����!�;������������'��!�'� !��A�('�������&� ����;���+���'��

�������� ;;� �����'�����������!�"��& �������&�����*!������ �;�� ���� � ���'� � ��!H�� �� ��� �&( �� �� ��� ����*#" ��� �& ������ ���*;��� +H����� � ���� &��*� ��� ;�� ���� �� ���*!�� � E�����' ���� �H���� � ���*�� � ;�F�� 7 � ��*��� ��� ���H�*�� �� ��&�������� � ���� ��� ���;������� ���*� ���!� ����� ��� � � ���� ��&��������� � �& �����;;�� � � � ;�� �� ���� �'���'(� �����''��� !"'& ��������� ����&� �!����������*���� ��&����������� ����*#" ���� �����* ��������'����"�$����&� �����

�1�����������#���� ����� ?�

4��'��� ;�����*���+�� �����!�������&��*���������������*!�� ���� �&( �$� ����������"�� �L� �� ���� �� �*!��� �!'�� �� $��*� �� �(!�* � �!'�� � � �����"�� ����;;B� 0��'���� � � ���������'���������!���&��*�!��� ����� �! ������� �$� ����"���������*!�� ��/�'!H���&��*���� �;���� �� ! ����&��*����*!�� �$� ���� �������;�����! �!�� "��� ��� ��*�����(!� ����� �����*���!�+���!����&��*������'$��������*�!���������*!������ ����������!�;���������'���;����������'������� ��! �!��� � �*H �A�('��� �� ��� ��� +��*��� �;���� � �� ���*��� �����#����� &�� �� ���*!���U���� ��&��*�� ���;$ �;��&����#�*� ���U�����$ �����!�������'����'��+��� ���+H���� @�� �� � H��� $��*� �$��� U� ;�!���*�� ������ +��$�� U� ��� ����� �� �*!��� ��� � ������ ���!�;���������'���;���� �� ��� �� +��'� ��� &��*� � �� �&� ��� � +���'"��� ��� ��! �!��� � �*!"������+��� ����*!����!�;����"���������'���!���0��'���;������������+��������!����&��*����'������� ���*�!� �� �$��&� �� �� �*!��� $����'�� �$�!�� �(�( � ����� ����� ���! ���!� ���� �������'���������� ���!��

�<�� �� �����������#����� ���� ����� �����'������ �?���

� �����!'������� ��� � �� �! ����!�;����"� ��!�� ����!��� �������� ������'&� ����� �� !�� ���

Page 200: Pszichológiai eszközök

� T)

;� ��������+�!������� ��������!� ��'� ��� ��� ��H�(�(���&����#�*������'�����*!��<�&�* �����!������ �����!� �� � H��� I � ���� J� ���!� �� �'��� �*!��� !�$��� �� ������ � H��+��!���� ���� ��&������� ��� ����$��� �� ��� ���� ������� ����� �!!��� &��*� $���;��� �� �*!��� �!'�� ����$���"��������! ������ H�������&��*����*!�� �����& ���*�����+��� �������� ����������*����'���$��� ��������� ����� � � �&�* �$���

������������������������ ������� ������������������������ ?���� � H����� !��� ��� "���� $����� �'��� ��������!��� �� ��� �� � ��$�����*� � �� �*!����!�;����"�$����������� ;����� ��;������'������*���+�� �����!������� ��&��*� ��� �"��� � �����!� !"'"�� ���� ������*�� +�!��;��� �*H�������� � H����� "���� $��� �'��� � � ��+�!������� ����*������!�"����$����&&� �����&��*���!��� �H������*�����+�!��������������*���;+���'���!������ ��� ���� ��� ��� ��*� ������ �*���!�� �!�;������ �����!� �� � H��� �*� � ��$�����* � ���� ���� ��&������ �������*;��� ���!�� �"������! ���+��������$��������!$�����*�����"�� ��������*� � ��� �'� I� ��� !A�J�� ����� ���������'��� �! �� ���� 3� (;;� � ;�� ��� �'��� �� '��� � � ++�" �� $������*��� ��"�� ��� � +��!�! ��� � ��� ���"� ���� �� ��� ���� ��� � � ��+��'� �� &� �� &��*� � ������ ��!������� I(� �� �*����J� ������ �� &����� &��*� � ���!�� ����! �� & �$���&�$� �$�;;�%���������������%������ �*������'� ��� ������1�� � ���������������%����������� �����?����� �*!��� ;� ����������� ! ��� ����� �! ���� ����$ �� ���� �� �*!������ +��* � � � ��� �������� ��!���� ����� � ��;��� $� ��*�� ��� $������� ��� ����� � ��;��� �� &�* �;�� ������ +��������!������ ��#�*��! ������*!���� H��"�������� �������*!���$����!��$��*�$� ��* ����+"��'��� ������� ����� �� ��! & ��!!���&��*�I�( ;�"�!"��J���� H���������*!���!'��;������*!����!�� ��! ���"���� �������� H��������&�!����*��!���$ & ���I���� ����$��*&� J������&&� ��&��*������ ��#�*��! ���������������� !��;����5�*������!���������*!����!'������'���� ��� ��� &�� �� ���!$�<���!� ������ �� � H��� U� � � � �� �*!�� � ���'� �� � ���*� U� ����+�!'� "�����*!�� ���&�* ��&��*����������� ���&�*!���� ���!�� (!�'�������� ��������!& ���*� �U�������*!������������ H�����U�������$��& $� �� #������ ������� ����&� �!������ � �� ��� $��&� � I"�;;� � H��$�J�� ��� I"�;;� �'��������J� �� �*!��� ��*���� � H������ ����'���������������4������/�/��������� ���������� ���"� ���������*!����������*������;���&������ �������+��� ��������� � ���� ���������� &� ��'����� (;;����'�;���� ��� �!�����;;����+" ;�������!;���� ��� ���"��� �� �� � ���� ��� � +����� ��� (�� �� ���*�� ��&� �!� ��� �� �*!����� +��* � � �������������� ��"� ������� �� ��� �� ��� �� �������� ;����� A & �� ������ �& ����� � �����!�� �� �����*!���� $��������� �� �*!���� ���'����'��� ��� �����*$����� ���! � �*��H�(�����'��� ��;��$ � �� ;��H�� �� �� �*!���� +"��'��� ���� ��A���� �� '����� �� � �� ��� ��� �� �*!����"� ���;���� !�" ��;���� ��� �;;���� �&��*� � � �;!�� ��� �!�*�� $����!��� � ! ��� ���! �� �� ���*!������ +������� �� ��� �� � ���;!� � ���!�� ���'& ��� �� �*!���� +"��'��� +�� �����������������$������ ����*!���������*$��������� ����! ���

����!���� ���+������������&� �!� �������� �!����+��� ��& ����� ��6�����'��� ��*�� �$�!�����!��'����� ��������!� �!�����!�� ���� ��'���� H������+��*��;�$����� ��� ��������K� ��* �� �� ���*�� �� ����� +"��'��� �� � � ��� ����� "� � ��&� �!� ���� ����� �!�'�I+"��'���� $������J� +������� � � �*��� ��*�� �& ����� ��'���� ���*� �� �*!���� +"��'��������K� ��� � +��*��;� $� ��� ��� �*;�� ��"�(��� �� ��!���� ��� ��� � � I� �!�� +"��'��J������� ���� "�� ������

Page 201: Pszichológiai eszközök

� TQ

���*!����"� ���������*!��!�" ������! �������$������ � ��'������ �������� !������+�&�� ���������� &��� #� (! �� �� +"��'��� � �*����� �($ & H�� ;;�� �� +" ;��� ����� ���� ��� �� � � ���� ��� ��� �� �*!������ +��* � � � �� ��&�������� �*���!�� � +"��'��� ��� ���&&� ��&��*�����'!��+�+��������� � �����+������ �'"��������*!����"� ��������!�" ������ ���������� ;��� (! ���� &�� ������� � ��� ���� �� ��+�� ���;;� � ���� ��� � �� �($ � �������(�� � & ���������*!���� �����!� "� � ���� ��� $� !�" �������'����( (�����+" ��H ��$����� �����"� � �����*�;���� �! ���;���� �� "� ���� ���#�*�� ��� � �� !�" �� I$�������� � ��J�� ���'��� "� �� ���������� � � ���� ���*;�� �� $���*����� $��*� � � ���� ��� ��� H� ���� �� "� ��� ��� �� !�" �����+��*��� �� �!� �$�� �� � ���*����� ;�� ��� ��� �� �� �"�'��� � � �����"��� @�� $������*�� �������! ����� $��*� �������� �� �$�!� ���'�� ����!� � ����'������� � �� ��� �� �!� �$� ���� (���+" ���;� A�H����;��� $��*� �� �*!����� �� +��� �� $���� �������� �;���� �� +��� �� � �;���;� ����$� ��;����

V�� � ��� +������� ���� �� �*!������ $���� ��� �� +������� ��� ����� '���������� ���;�� � ����������$ ����!'���$����!��� ������ �!& H���������'���& ������!�;����!���&�� �� ����� � � � �� ��� &�* �� ���+������ � �� ���*� � � ����� �$�� ��� ���!������������ &� ����������& ����� ������'"� ���&� �!� ���� ������$�U���� ���*�����$�'����� ���� ��������!�� $���� (!�$��� ��� �� � ������ � !�� +�� �! ���� U� � ��;��� ���'�� �*�� �*'��� ���� �!��* ������ &��*��� �������?�� �*A" ( H��� ��� ����*���!�� �� � ���� ��� �� ���*����$����'���� � ���� & ���� � �������!'����&�*���! �� ���;������1/������/0�����)(�&)�'"� 7�;:6):"�*$��� @�!'�� 7� $��� �� ��&�� !� �&����"��� �� ��'� !� +� $���� &��*� �� !�" �'����������� ��������� � ��� �*��� ������ $��*� �� ��&��� ; ����� � �"���� ���� !�" �� � ��������� �*� � � ����� '������ ����� ���� I� ����� ���J� �� ���"��� &���� �� ; ����� +��*��� ������ ����*����"��� ��������($ ������+��*�����$8�":,$,"�� ��;� �����;��������$��������'��� ������ �! ����(�� ���������������!!� �$������� � �;��*�� � �($ ������*!��� � � �;� ����� !�$��� ����"������ � � $���� �������"'��'����*� #"�� ���H�(�;( � +�!��;��� (�� ���������� � � �! ��� �� �� ���'��� ��� � ��� ������$��� �� � � �;� ����� �& ���� � �*#" � �� ����$���� ��� �� �!$���!�� �� �!�;�������"�����!��"��� ���!��$������ ������� ���!����������� �( (���� �������!����$���#75" �!)@)�'"� ;*�,��,&*�� �� �*!�� �� �(!H�( � �"��� (! �������� ���#�*�� ��� � ;����'������$������"� ������ ����$��+������� ����� ��� ��!<����+�����"� �� �����"� ����&��*��;;���� ��'� ��'�� ��;������+������� � "���� �� "�����*!� ��4��'���� ��!;���U����*���������+�#�������� U� ��+��*�& ���� ��� �� ��!���� +"��'��!� "��� ���� ,*���!�� ���� ���'���� �� &����� ��� � ���!�� ���"� ��;���$������"������$�'�������������������!;������;$�B,")�6#(�$���������!�'���'��"����*!��������+"��'������(�� ����!������+"��'����$������� �� �*!��� ;���������� ������ �� ������ �! ���� ��� �������� �� +"��'��� � �*� !!� $� ���+��*��;������!"������������$�!&� ��� ���� �� �� ��'� ��� ��!������+�������)7��;*�,��Y������ � +�!��"� ��� �&����"�� �� !��� �� ��� ���*!����*H �� $���*����!�� � ��*H � +��* � � � !�" ����� ��!�����"���� I� �$�������H��� ;� ��� ���!J�&�* �� �� &����#�* �����( (�� !�" ����� �( ;�� ��;�� ��� ��� � �� ���� �� �*!� � +������� � "��� 4�$�� �� !��� �� ��� ���*!��� �*������� !�" ������� �! � � � �����*�� ���� ���� ��� �� � �$$�� $������ �� ���� � �(���+" ���������� �����������! �����!�" �����+��*��� �;���������"� �'B����� ;*�,�8�(�4�!���!��� +��������� ���� ������+"��'���*!����� ����� �'"���&��� $��� �� ��� � � ��� �� $������� &� �!���� � �!!�� $���� ��������� &��*� �� �*!��� �� ��� � � ��� ��$�������� � �*� !!� �'"�� � ����� ��*������!� ������ &� �!�� � �! ������� +�� ��� +�!!���� �����'����'�������� ��! ��������! ����+"��'������$������ ����!� �$� ���;�� ��� ���������#7&�$)�*"� �� �C�7&���#78�(� �� �*!��� � �;�� �� +"��'��;��� !'�� �!�;������ � "��� �������!����&&� ��&��*�����!����+"��'����� � ���� !H� � ���������� ���;;�����&� �!� &���������+"��'��������'����!���������!�'��!����$��*���������!��! ���!��������&& �$�� ��*� $���& �

Page 202: Pszichológiai eszközök

� TS

�!'�;��;�!�� ��������� ��������7�"":)+� �� �C�7&���#78�(� �� !�!�� ��� $��� ����� �� +"��'��� �*� ��!�;;�� � ���� �!������� ������ �;����+"��'���$�"�!�"������� �������� ��'�� �� �����"���4��' � !��� �������� � � �'����� !�!�� ��!�� $��� �� ���� �� #�� &��� #� �'��� �! �� ��R$��*� #�� �� !"' � $��� �������!���$H����������!����+"��'���&� �!�����)$*�;*�,�� 0� ��&�'������ ����� ��� "� �� !������ � �( ����:����"� �����'���� ���� � ���� � �$���*��� ���� &��*� �� �*!��� "� �� �!�*��� ��� ����$�� ����� ��"��� ���� ;�� � ���� ��� �*�I� ����������'!��� � ����J�� �� ��! �����(!�* �����*;����"� �&�*� ��! ���������������������P!��!�����E�CC%F����������� $��0���(�2��!���/��'���P�'��� ��P!��!������3���!�����E�CC�F������������#��0����������������������(�7��L�3�� �������������P��

E !��FL�6�!!� �$���Q��6�!!� �$�0� ��&���������%�<�QS��

�����*��0�����!� ��4��E�GGSF�"� ���)�%�+��� �-(��%��� ��'�1�������%��9�����8������������'�"� �%��+��� (�7� !�� ����������!�����+�0�*�&�����*�����TT����T<�%%��

�!��;!�����E�GGCF�;���������� ��0�!��/��'���P�'��� ���!�'�����E�GSQF�9�����������������(���������/��'���P�'��� ���GG%���!�'����E�GWSF��������� ���������� �0��(�7��L�P�'��P��E !��FL�P$ ������� ��&������ ��;��

,��'��� �/��'���P�'��� ���G%<%CT��,!�� ���� E�CCCF� =� � ������ � � ��� ����%����$�� %����� � ��������(� 4��*�!� 0� ��&��������

����3:��W�<W%��,!������E�CC�F���� ���� ���� ������� $�(���������/��'���P�'��� ���CC%��@���� � ���� 7���� � 7�� E�CCCF� B ���� ����%������� �� 7��L� ��*�� ,��� �H!'�� ��� E !��FL� ��

�� ��&� !����� ���(�*$��4'������/(�*$���'���P�'��� ��)�%<))Q��

@���!�� ��� E�GGG�F� 2-������ ����� � �������� ������3� >� �� ���������� ���������� %������� ���'����������� ���������� ��(� 7��L� P���!� 3�� E !��FL� 0� ��&������ ��� ��� ����� ������� ��&� !���������������/��'���P�'��� ��Q%<S���

@���!�� ��� E�GGG;F� �� '�� �� ��� � ���� � ����� ����(� ;������� � � ���������� ���� �������&��������E�CF����%G<QG��

@�!'��7��E�GW%F������ $������������(�4'������/(�*$���'���P�'��� ��@�� �!� 7��� 1 ��!� ���� E�CC�F��� � ���� � ��� '�0 ��� �������� ���� ����� ����(� 7��L� :���!� ,*���

:���!� ��� E !��FL� M��������� �*!���� ��&�� !���� 4'������ /(�*$���'��� P�'��� �� %QQ<%TT��

4���&��'���1������E�GGWF���� ���� ���� ����������(���������/��'���P�'��� ���CC%��4�!�������:��P��� �8��E�GW�F�B ���� ���� ��(�,��'��� �/��'���P�'��� �4�!�����E�G)WR�GGQF���� ���� ����� ���(�7�L� (��! �E !��FL��� ���� ��&���������( $(���� �+�

/��'���P�'��� �4�!�����:��P��� �8��E�GGQF���� ���� ���(�7��L�/�!�� �����E !��FL�:� ���������������+"��'����

6� ������(�*$���'����TS<�GW��0 ��'��@���V������,��E !��F�E�GGQF�B ���� ����%������(�2��!���/��'���P�'��� ���GGS��0��� ����E�GGGF�;������� (�M���������"� ��'������ �������"� �� !������0�� �/��'���P�'��� �� ��*�� ,�� E�CCCF� =� � ������ � � ����%���������(� 7��L� ��*�� ,��� �H!'�� ��� E !��FL� ��

0� ��&� !����� ���(�*$��4'������/(�*$���'���P�'��� ��QSC<QST��:�������E�CC%F�����������������(���������/��'���P�'��� ��:��� � ��"��:��E�GW%F�H�� ��� ����� ,���� � ������������ ��0�� ���� � �����%�����������������

������%��� ���#����(� 7�L� �����*���� M�� P�� E !��FL� �� �*!���� "� ��� �� ��&������"���,��'��� �/��'���P�'��� ��Q%Q<Q)T��

Page 203: Pszichológiai eszközök

� TT

:��� � ��"��:���E�GT�F�������������% $��'$� �� �'��������(�,��'��� �/��'���P�'��� ��:���!�,*��E�GW)F�B �� #���������� �� #���(�4��$ ��/��'���P�'��� ��Y������ �� M�� Y�� E�GSWF� "� ��.� -��� �%�������� *��$�� �� �%�� /����� *�$���(� 7� !�� ������

���!�����+�0�*�&�����*�����)G��QG�<QGG��Y������ �� M�� Y�� E�GT�F� �%����$��� /���$������� �� /%��� "� �%�� (� �&� @���! &� 0!����

3��'����

Y������ ��M��Y��E�CCCF���� ���� ,������,� ������(���������/��'���P�'��� ��Y������ ��M��Y��E�CC)F���'������������'������������'�������� ��� '�������������(� 7�L�0��*��P��

E !��FL� �� �������� ;��� ;�� ��� �� ������ :����� � � �������*���� Z"� 4��'� ���/(�*$���'���P�'��� ���%%<�)C��

Y������ �� M�� Y�� E�GSWF� �%�� *I$���� B��(� 7��L� 1�� Y������ �� V�� &�!'�� 4�� M�$��� E�'��FL�0�*�&�<����* ����K���!� �����U�M��Y��Y������ ��@�!$�!'�5��$!�� *�0!�����GG����GG<%�W��

Y������ ��M���Y��E�GT�F�H����������������(���������/��'���P�'��� ���GGG���

Page 204: Pszichológiai eszközök

A projekt az Európai Unió támogatásával, a Nemzeti Fejlesztési Terv keretében valósult meg.

A felsőoktatás szerkezeti és tartalmi fejlesztése HEFOP-3.3.1-P.-2004-09-0134/1.0

003-cimlap.indd 2003-cimlap.indd 2 2006.07.18. 13:56:082006.07.18. 13:56:08