64
PULMONER REHABİLİTASYON MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM Doç. Dr. Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi EAH. Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde bakım Merkezi

PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER YAKLAŞIM

  • Upload
    norm

  • View
    196

  • Download
    11

Embed Size (px)

DESCRIPTION

PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER YAKLAŞIM. Doç. Dr. Pınar Ergün. Atatürk Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi EAH. Kronik Solunum Yetmezliği Kliniği Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde bakım Merkezi. Pulmoner Rehabilitasyon. ERS/ATS - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

PULMONER REHABİLİTASYONMULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM

Doç. Dr. Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi EAH.Kronik Solunum Yetmezliği KliniğiPulmoner Rehabilitasyon ve Evde bakım Merkezi

Page 2: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner RehabilitasyonPulmoner Rehabilitasyon

ERS/ATSERS/ATS Pulmoner rehabilitasyon kronik solunum hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta dayalı multidisiplinermultidisipliner, , kişiye özel tedavi yaklaşımıdır.

Am J. Resp Crit . Care Med 2006

Page 3: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner Rehabilitasyon; KİME ?Pulmoner Rehabilitasyon; KİME ?

• Obstrüktif AC hastalıklarıKOAHPersistan AstımBronşiektaziKistik Fibrozis

• Resriktif AC hastalıklarıİAHGöğüs duvarı hastalıklarıNöromusküler hastalıklarıBOOP

• DiğerAC CaPPHPre-post CerrahiPre-Post Ac TransplantasyonuVentilatöre bağımlı hastaObezite ilişkili Ac hastalığı

Page 4: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

PULMONER PULMONER REHABİLİTASYON REHABİLİTASYON

BİLEŞENLERİBİLEŞENLERİ

EGZERSİZ EĞİTİMİ

HASTA ve AİLESİNİN

EĞİTİMİ

PSİKOSOSYAL DEĞERLENDİRME DESTEK TEDAVİ

VÜCUT KOMPOZİSYONUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ DESTEK TEDAVİ

Page 5: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Multidisipliner ekip yapısı ?

Kimler görev alır ? Eğitim ve özellikleri nelerdir ? Sorumlulukları nelerdir ?

Page 6: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

MULTİDİSİPLİNER EKİP

• Medikal direktör• Program koordinatörü• Fizyoterapist• Solunum terapisti• Diyetisyen• Klinik fizyolog• Psikolog• Hemşire• İş-uğraşı terapisti

ACCP/AACVPR Guideline 2007

Minimum ekip yapısı; Doktor

Fizyoterapist

Hemşire

Page 7: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Evde pulmoner rehabilitasyon-Hastane temelli- evde denetimli-Hastane temelli-uzaktan denetimli-Denetimsiz

Toplumsal sağlık merkezlerinde PR

Hastanede pulmoner rehabilitasyon Yataklı ve/veya ayaktan merkez

Pulmoner rehabilitasyon merkezi

Yatarak yada ayaktan

Page 8: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

PULMONER REHABİLİTASYON NEREDE?

  Advantajlar DezavantajlarHastane Yoğun

Sabit lokalizasyonCiddi olgular 

MaliyetYakınların olmaması

Ayaktan (hastane) Maliyeti düşükYaygın-ulaşılabilirKanıtı fazla

Günlük seyahat

Toplum sağlığı merkezleri

Eve yakın merkezPotansiyel hasta populasyonu

Uygun ekibin olmaması Gözetim kalitesi

Ev Ev ortamında ilgiSeyahat yok

Maliyeti yüksekGrup etkisi yok

Page 9: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

MEDİKAL DİREKTÖR

• Tıp doktoru; Kronik solunum hastalıklarının yönetiminde eğitimli-deneyimli

GÖĞÜS HASTALIKLARI UZMANI

AACVPR Guidelines ERS pulmonary

rehabilitatin Monograph ATS/ERS Pulmonary

Rehabilitation Statement

Page 10: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Medikal direktör;Medikal direktör;

•Görevleri: Klinisyen:-Program organizasyonu -Program güvenliği Yönetici: -Program kalitesi -Geri ödemelerin takibi Eğitimci:-Öğrenci/asistan eğitimi -Hasta eğitimi -Hizmet içi eğitim

Page 11: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Medikal direktörün Medikal direktörün öncelikli görevi; öncelikli görevi;

Multidisipliner takım lideri olarak;Multidisipliner takım lideri olarak;

Bütüncül yaklaşım, Kapsamlı, Kişiye özel, Güvenli, Maliyet/etkin PR programlarının uygulanmasını sağlamaktır.

Page 12: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

ORGANİZASYON; iş akışı

Değ

erle

ndirm

e/se

çim

Değ

erle

ndirm

e/se

çim

Pulmoner Pulmoner RehabilitaRehabilitasyonsyonProgramProgram

yapılandırmayapılandırma

Has

tala

rın y

önle

ndiri

lmes

iH

asta

ların

yön

lend

irilm

esi

Etkinliğin Etkinliğin değerlendirilmesideğerlendirilmesi

TAKİPTAKİP

Page 13: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Hastaların direkt başvurusu (İnternet, tavsiye, aile)

Göğüs hastalıkları uzmanları/ poliklinik

Göğüs hastalıkları uzmanları/ servis

Göğüs Cerrahisi

Yoğun bakım / ara bakım üniteleri

Diğer branşlar (Kas hastalıkları)

Has

tala

rın y

önle

ndiri

lmes

i

Page 14: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner rehabilitasyona gereklilik oluşturan durumlarH

asta

ların

yön

lend

irilm

esi

İstirahat ya da egzersiz dispnesi

Egzersiz toleransında azalma

Günlük yaşam aktivitelerinde yetersizlik

Sağlık durumunda bozulma

Mesleki performansda azalma

Beslenme yetersizliği

Acil başvurusu, hospitalizasyon, akut bakım ihtiyacında artma

Tıbbi harcamalarda artış

Page 15: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

HARİÇ TUTMA KRİTERLERİKo-morbid hastalık Anstabil kardiyovasküler hastalık

Rehabilitasyonu engelleyecek Artrit Ciddi nörolojik, bilişsel, psikiatrik hastalık

Has

tala

rın y

önle

ndiri

lmes

i

Page 16: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner rehabilitasyon

KİME ?NEREDE ?

NASIL ?

Pro

gram

org

aniz

asyo

nu

Page 17: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

P

rogr

am o

rgan

izas

yonu

ADAY OLGUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ ve SEÇİMİ

Adayın uygunluğu

Önceliği olan diğer tedavi yaklaşımlarına gereksinim ?

Güvenlik ?

Motivasyon/ pratikte beklentiler ?

Ulaşım olanakları / aile desteği ?

Nerede; hastanede yatarak ?, ayaktan ?, evde ?

Hangi disiplinlere ihtiyaç olduğu?

Ko-morbiditeler ?

Page 18: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

D

eğer

lend

irme/

seçi

mD

eğer

lend

irme/

seçi

mBaşlangıç değerlendirmesi;

Tıbbi öykü, Fizik muayene

Tanısal testler

Semptomlar

Egzersiz kapasitesi

Hastalıkla ilişkili yaşam kalitesi

Vücut kompozisyonu

Psikososyal değerlendirme

Page 19: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

D

eğer

lend

irme/

seçi

mD

eğer

lend

irme/

seçi

mBaşlangıç değerlendirmesi;

Tıbbi öykü, Fizik muayene

Tanısal testler; Spirometri,akciğer volümleri, difüzyon

kapasitesi MİP,MEP Göğüs radyografisi Tam kan, biyokimya EKG, EKO İstirahatte ve egzersizde oksijen

saturasyonu AKG

Page 20: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

D

eğer

lend

irme/

seçi

mD

eğer

lend

irme/

seçi

mBaşlangıç değerlendirmesi;

Tıbbi öykü, Fizik muayene

Tanısal testler

Semptomlar; dispne, yorgunluk

BDI MRC BORG KSHA

Page 21: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

D

eğer

lend

irme/

seçi

mD

eğer

lend

irme/

seçi

mBaşlangıç değerlendirmesi;Tıbbi öykü, Fizik muayene

Tanısal testler

Semptomlar

Egzersiz kapasitesi Merdiven çıkma 6 dakika yürüme testi Artan hızda mekik yürüme testi Endurans mekik yürüme testi Kardiyopulmoner egzersiz testi

Page 22: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

D

eğer

lend

irme/

seçi

mD

eğer

lend

irme/

seçi

mBaşlangıç değerlendirmesi;

Tıbbi öykü, Fizik muayene

Tanısal testler

Semptomlar

Egzersiz kapasitesi

Hastalıkla ilişkili yaşam kalitesi SGRQ KSHA SF-36 EORTC-LC-QLQ13

Page 23: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

D

eğer

lend

irme/

seçi

mD

eğer

lend

irme/

seçi

mBaşlangıç değerlendirmesi;

Egzersiz kapasitesi

Hastalıkla ilişkili yaşam kalitesi

Vücut kompozisyonu Vücut ağırlığı:

-İdeal vücut ağırlığının %’si-Beden kitle indeksi

Vücut kompozisyonu:-Antropometrik ölçümler-Biyoelektriksel impedans-Dual enerji x-ray absorbtiyometri (DEXA)

Page 24: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

D

eğer

lend

irme/

seçi

mD

eğer

lend

irme/

seçi

mBaşlangıç değerlendirmesi;

Egzersiz kapasitesi

Hastalıkla ilişkili yaşam kalitesi

Vücut kompozisyonu

Psikososyal değerlendirme

HAD KSHA

Page 25: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

PULMONER REHABİLİTASYONDA BAŞARININ ANAHTARI ?

Hasta seçimi

Program Komponentleri

Page 26: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Adayların Seçimi Stabil durumdaki semptomatik her hasta (ACCP/AACVPR, ATS, ERS) Yaş? Sigara? Solunum Fonksiyonları? Eşlik eden hastalık? Psikososyal durum? Kas zayıflığı? Atak sonrası erken dönem ?

?

Değ

erle

ndirm

e/se

çim

Değ

erle

ndirm

e/se

çim

Page 27: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

hasta seçiminde;

Yaş, cinsiyet, solunum fonksiyonları, başlangıç yetersizlik ve dispne algı düzeyleri ve sigara içimi belirleyici değildir.

Kazanımlar, periferik kas güçsüzlüğü olup, düşük anaerobik eşik, solunum rezervi korunmuş olgularda daha fazladır.

Ciddi ortopedik ve nörolojik hastalık, kontrol altında olmayan psikiyatrik ve kardiyak hastalık dışlanma kriterleridir

Motivasyon eksikliği ve sigara içiminin devamı programa devam ve uyumu bozan önemli nedenlerdir.

Page 28: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Atak sonrası erken dönemde PR

• Kas güçsüzlüğü• Egzersiz toleransında azalma• Yaşam kalitesinde bozulma• Nutrisyonel bozulma• Depresyon

Amaç; atakla birlikte kötüleşen sistemik etkilerin Amaç; atakla birlikte kötüleşen sistemik etkilerin geri döndürülmesidir.geri döndürülmesidir.

Page 29: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Atak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR yaşam kalitesindeyaşam kalitesinde artış artış

Atak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR hastane başvurularında hastane başvurularında azalmaazalma

Atak sonrası erken PRAtak sonrası erken PR mortalite gelişim riskinde mortalite gelişim riskinde azalmaazalma

SAĞLAMAKTADIR

Respiratory research 2005

Atak sonrası erken PR Atak sonrası erken PR egzersiz kapasitesindeegzersiz kapasitesinde artış sağlar artış sağlar

Page 30: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Programlar kişiye özel yapılandırılmalıProgramlar kişiye özel yapılandırılmalı

Merkez ve ekip yapılanması hasta Merkez ve ekip yapılanması hasta seçiminde dikkate alınmalı.seçiminde dikkate alınmalı.

PULMONER REHABİLİTASYON MULTİDİSİPLİNER BİR YAKLAŞIMDIRPULMONER REHABİLİTASYON MULTİDİSİPLİNER BİR YAKLAŞIMDIR

Page 31: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Program yapılandırılmasında

• Hastalık ciddiyeti • Eve bağımlı olup olmadığı• Yaşanan bölge (Ulaşabilirlik)• Aile desteği• Düşük gelir düzeyi (Ulaşım problemi)• Hasta beklentileri (Kültürel yapı)

Bireysel hedefler sorgulanmalı

Page 32: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Hastanede yatarak Pulmoner rehabilitasyon;KİMLERE? Ciddi,kompleks hasta

Nöromusküler, transplantasyon önce ve sonrası

Atak sırasında

Detaylı beklenti ( AC Ca preoperatif )

Aile desteğinin olmaması

Yoğun bakım/ ara yoğun bakım hastası

Ayaktan takipli PR Merkezlerine ulaşım sorunu

Page 33: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Hastane merkezli, AYAKTAN TAKİPLİ PULMONER REHABİLİTASYON; KİMLERE ?

Stabil hastalıkta en yaygın kabul gören yapılandırma

PR endikasyonu olup ulaşım problemi olmayan tüm olgular

Multidisipliner yaklaşım gerektiren, komplike, FEV1<%60

Page 34: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

EVDE Pulmoner Rehabilitasyon KİME ?

Direkt denetimliVentilatör bağımlı olguCiddi hastalık,TTransfer problemi

Uzaktan denetimli Semptomatik,Uyumlu, FEV1>%60

DenetimsizPR Merkezine ulaşım problemiidame tedavi

Page 35: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Bireye özgü , grupla birliktelik önemli

Direkt gözetimli gruplar 1:4 - 1:8 (egzersiz)

1:8 to 1:16 (eğitim)

1:1 danışmanlık En ideal egzersiz programı süresi ???

Konvansiyonel süre 8-12 hafta (en kısa 0.5 ve en uzun 12 ay)

Uzun programlarda kazanımların sürdürülebilirliği daha fazla Hastanede yatarak 4-6 Hf O

RG

AN

İZA

SYO

NO

RG

AN

İZA

SYO

N

Page 36: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner Rehabiltasyon; egzersiz eğitimiPr

ogra

m y

apıla

ndırm

aPr

ogra

m y

apıla

ndırm

a

Rehber önerileri doğrultusunda egzersizi kısıtlayan nedenler gözönüne alınarak reçetelenmeli !

Page 37: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Kardiyovasküler kısıtlılık

Tüm vücut Endurans EĞ

Ventilatuar kısıtlıklık

Sabit iş yüklü egzersiz testi 70% Wmax

Tüm vücut Aralıklı EĞ

Desatürasyon ?

EvetHayır

> 10 dk < 10 dk

Ventilatuar kısıtlılığa neden olan gaz değişim bozukluğu

Evet

O2 desteği

İnspiratuar kas zayıflığı

IMT ekle

Egzersiz toleransının NIMV ile artırılması ?

NIMV’yi düşün

İskelet kas zayıflığı?

Hipogonadizm ?

Güçlendirme (NMES)

Testosterone

Desteğini düşün

Evet

Evet

KİŞİYE ÖZEL EGZERSİZ EĞİTİMİ

Page 38: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Etki

nliğ

in d

eğer

lend

irilm

esi

Etki

nliğ

in d

eğer

lend

irilm

esi

Page 39: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Egzersiz Eğitiminin etkileriDispne algısı

Anksiyete depresyon

Dinamik hiperinflasyon

Periferik kas fonksiyonlarında iyileşme

Page 40: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

EGZERSİZ DİSPNEYİ BİRÇOK YOLDAN AZALTIR

• İstirahat solunum paterni değişiklikleri:• Frekansı azaltma• Ekspirasyon süresinde artış Akciğer Deflasyonu• Statik inspiratuar kas gücünde artış (istirahat)

• İnspiratuvar kapasitede değişiklik

•İstirahat İnspirasyon Kapasitesi, kontrollerle karşılaştırıldığında yaklaşık 0.3 L artmış

O’Donnell DE, et al. The impact of exercise reconditioning on breathlessness in severe chronic airflow limitation AJJRCCM 1995;152:2005-13.

Page 41: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner rehabilitasyon;egzersiz kapasitesine etkisi

En az alt ekstremite egzersiz eğitimini içeren Pulmoner rehabilitasyon programlarında egzersiz kapasitesindeki artış minimal anlamlı artışın üzerindedir.

MKAD:6 DYT; 54m

MKAD: AHMYT; 48m

Page 42: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Ann Thorac Med 2011;6(2);70-76

MKAD: SGRQ; toplam skor ve alt gruplarda 4 ünitelik azalmadır

Page 43: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

• Egzersiz toleransında artma (1A)

• Semptom kontrolü (Dispne) (1A)

• Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde artma (1A)

Chest 2007;131:4-42

PULMONER REHABİLİTASYON; Etkinlik Kanıt düzeyleri

Bu üç etkinlik başlığında Pulmoner Rehabilitasyonla elde edilen kazanımlar KOAH’da diğer tedavilerle elde edilen kazanımlardan

fazladır.

Page 44: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner Rehabilitasyon;ETKİNLİK (Kanıt düzeyleri)(Kanıt düzeyleri)

• Egzersiz toleransında artma (1A)• Semptom kontrolü (Dispne) (1A)• Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde artma (1A)• Hastanede kalınan gün sayısında azalma (2B)• Sağlık harcamalarında azalma (2B)• Maliyet-etkin bir yaklaşım (2C)• Yoğun PR programı Psikososyal yararlanım ( 2B)

Chest 2007;131:4-42

Page 45: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Olgu;• 67 Y Erkek hasta. Emekli. Karısı ve oğlu ile birlikte Ankara’da

yaşıyor. • Yönlendiren birim: Göğüs Hastalıkları Polikliniği• Yakınması: Nefes darlığı, öksürük, balgam çıkarma • Sigara: 5 yıl önce bırakmış - (55 paket/yıl)• KOAH tanısı ile 10 yıldır takipte

Page 46: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

ADAY OLGU ?

Ön görüşme; Aile desteği var İstekli Ulaşım sorunu yok

Fizik muayene; Bilateral solunum sesleri azalmış, bilateral ronküs, ekspiryum zorlu-uzun PA Ac grafisi; Diyafragmalarda basamak belirtisi, bronkovasküler izlerde belirginlik ve saydamlık artışı Rutin hemogram, biyokimya, idrar : Normal SFT/ Difüzyon / AKG ? EKG / ECO

•Başlangıç değerlendirilmeleri;

•Boy=178cm, Kilo=90 kg Boy=178cm, Kilo=90 kg

Page 47: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Beklenen Ölçülen %

FVC (lt) 3.00 2.11 70

FEV1 (lt) 2.21 0.96 43

FEV1/FVC (%) 73 45

FEF25-75 (lt/sn) 2.40 0.42 17

PEF (lt/sn) 6.74 3.37 50

DLCO (ml/dk/mmHg) 20.5 12.9 63

DLCO/VA (1/ml/dk/mmHg) 20.5 12.9 79

VC (lt) 3.15 2.39 76

TLC (lt) 6.11 6.07 99

RV (lt) 2.71 3.68 136

RV/TLC (%) 45 61

FRC (lt) 3.51 4.40 125

ERV (lt) 0.72

IC (lt) 1.36

pH :7.45PaO2: 66.6 (mmHg)PaCO2:38.8 (mmHg)SaO2 : 90 %HCO3: 26.2 mmol/ltBE: 2.7 mmol/lt

AKG

Min TY, Min MY

SPAP: 45

Aort Kapağı: Normal

EF: %66

EKG: Sinüs ritmi

ECO:

Dispne Algısı

MRC:3

TANI: EVRE III KOAH + Pulmoner hiperinflasyonHafif Pulmoner Hipertansiyon

Hafif derecede hipoksemiMRC: 4

Page 48: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Bu aşamadan sonra;

HANGİ TESTLER ? HANGİ TESTLER ?

NİÇİN İSTENMELİ ?NİÇİN İSTENMELİ ?

Page 49: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

• 6DYT’i mesafesi= 324m• Test öncesi-istirahat Borg= 1• Test sonrası- egzersiz Borg= 7• İstirahat SatO2= %90• 6DYT’i sonrası SatO2= %84

EGZERSİZ KAPASİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ;EGZERSİZ KAPASİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ;•6 DYT submaksimal bir testtir6 DYT submaksimal bir testtir•Günlük yaşam aktiviteleri korelasyonu yüksekGünlük yaşam aktiviteleri korelasyonu yüksek•Standartlara uyulmalı !Standartlara uyulmalı !•MKAD= 54mMKAD= 54m

Page 50: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Egzersiz kapasitesi ?• Erkek;6DYTM=(7.57X boy) – (5.02 X yaş)- (1.76X Kg)-309m Not: Normalin alt sınırı için beklenen değerden 153 çıkartın• Kadın;6DYTM=(2.11X boy)-(2.29X Kg)-(5.78 X yaş) + 667m

Not: Normalin alt sınırı için beklenen değerden 139 çıkartın

Egzersiz kapasitesi azalmış

Olguda; beklenen 6DYTM= 594m, normalin alt sınırı 441m, yürünen mesafe 324 m

Page 51: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Artan Hızda Mekik Yürüme Testi (AHMYT)

• Semptom sınırlı maksimum test• Yürüme hızı sinyallerle kontrol edilir• Yürüme hızı ↑(0.17m/s)•%SatO2,Kalp hızı, Borg skalası,sonlandırma kriteri• Primer ölçüm hedefi;yürünen mesafedir• 1 Deneme testi• Cesaretlendirme yok• MKAD=48m

*VO2peak (ml/kg/dk) = 4.19 + (0.025 x Mesafe{m})

Page 52: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Düzey Hız Mesafe Beklenen VO2 peak Zaman /Mekik

Mekik Sayısı

  m/s km/h m ml/kg/min* s Düzey Toplam

1 0.50 1.80 0-30 4.4-4.9 20.00 3 3

2 0.67 2.41 40-70 5.2-5.9 15.00 4 7

3 0.84 3.03 80-120 6.2-7.2 12.00 5 12

4 1.01 3.63 130-180 7.4-8.7 10.00 6 18

5 1.18 4.25 190-250 8.9-10.4 8.57 7 256 1.35 4.86 260-330 10.7-12.4 7.50 8 33

7 1.52 5.47 340-420 12.7-14.7 6.67 9 42

8 1.69 6.08 430-520 14.9-17.2 6.00 10 52

9 1.86 6.69 530-630 17.4-19.9 5.46 11 63

10 2.03 7.31 640-750 20.22-22.9 5.00 12 75

11 2.20 7.92 760-880 23.2-26.2 4.62 13 88

12 2.37 8.53 890-1020 26.4-30.2 4.29 14 102

VO2peak= 10.16, Yürüme hızı= %85 VO2 peak; 3.6km/h, endurans düzeyi =7

Page 53: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Olgu: Yaşam kalitesi;• SGRQ;

• Toplam skor = 53.44• Aktivite = 62,13• Semptom= 66,51• Etki= 42,81

Yaşam kalitesi ↓

SGRQ için en iyi toplam skor = 0 en kötü toplam skor = 100MKAD= Toplam skor ve her bir alt başlık için 4 Ü’lik değişimdir.

Page 54: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Olgu: Yaşam kalitesi;KSHA• Toplam skor = 63• Dispne = 11• Emosyonel = 25• Yetmezlik= 13• Baş edebilme =14

Yaşam kalitesinde düşmeYaşam kalitesinde düşme

KSHA Soru sayısı(en kötü) (en iyi)

MKADSoru

başına 0.5 Ü

Dispne 5 5 35 2.5

Yetmezlik 4 4 28 2.0

Baş edebilme 4 4 28 2.0

Emosyonel 7 7 49 3.5

TOPLAM 20 20 140 10

Page 55: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Vücut KompozisyonuBoy=178cm, Kilo=90 kg • BKİ= 29.04 kg/m²• YVK= 45kg• YVKİ= 15 kg/m²

• Düşük kilolu; <21 kg/m²• Normal; 21-25 kg/m²• Kilolu; 25-30 kg/m²• Obezite; >30 kg/m²

•KiloluKilolu

• Periferik kas kaybıPeriferik kas kaybı

YVKİ; Erkekte>16 kg/m²

Kadın >15 kg/m²

Page 56: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Olgu; Periferik kas gücünün değerlendirilmesi

Manüel Kas testi; Sağ SolÜst ekstremite 3 3+

Alt ekstremite 4 3+

Deltoid Quadriceps

1 Max tekrar 5,5 kg 10 kg

Page 57: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Olgu; Psikososyal değerlendirme;

Hastane-Anksiyete Depresyon SkalasıAnksiyete: 6Depresyon:12

Anksiyete skoru; 0-7 Normal, 8-11 border line, 11< Anksiyete

Depresyon skoru; 0-7 Normal, 8-11 border line, 11< Depresyon

Page 58: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner RehabilitasyonPulmoner Rehabilitasyon

KİME ?KİME ?• Stabil, EVRE III KOAH

•MRC: 3

•Egzersiz kapasitesi ↓

•Periferik kas güçsüzlüğü (+)

•Yaşam Kalitesi ↓

•Kronik hastalıkla ilişkili depresyon ?

•Komorbid hastalık yok.

Page 59: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Pulmoner RehabilitasyonPulmoner Rehabilitasyon

NEREDE ?NEREDE ?

NASIL ?NASIL ?

Page 60: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Egzersiz Modu: Alt ve üst ekstremite; Endurans + Güçlendirme Egzersiz Süresi: 90dk Endurans=15 dk treadmill, 15 dk bisiklet, 15 dk Kol endurans

PR Programı:Ayaktan takipli PR Merkezi; Haftada 2 gün direkt gözetimli, minimum 8 hafta

Page 61: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Egzersiz kapasitesi Önce SonraAHMYTM / metre 240 370

EMYT (düzey=7) / dakika 5 156DYTM /metre 324 520

Manüel Kas Testi (ÜST): Sağ: 3+ / 4+ Sol: 3 / 4

Manüel Kas Testi (ALT): Sağ: 3 / 4 Sol: 3 / 4

ETKİNLİKETKİNLİK

EGZERSİZ KAPASİTESİ ve KAS GÜCÜEGZERSİZ KAPASİTESİ ve KAS GÜCÜ

AHMYT için MKAD= 48m

6DYT için MKAD= 54m EGZERSİZ KAPASİTESİ ↑↑

Page 62: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Dispne algı düzeyi

MRC 3 2

KSHA/Dispne 11 18

Borg egzersiz 7 3

Yaşam kalitesi

SQRQ: Total skor 53,44 27,42

SGRQ: Semptom 62,13 55,28

SGRQ: Aktivite 66,51 35,80

SGRQ: Etki 42,81 10,07

KSHA: Total skor 63 112

KSHA: Yetmezlik 13 21

KSHA: Baş edebilme 14 24

KSHA: Emosyonel 25 42

ETKİNLİK;SEMPTOM KONTROLÜ, YAŞAM KALİTESİ

Page 63: PULMONER REHABİLİTASYON MultİDİSİPLİNER  YAKLAŞIM

Psikolojik durum Önce SonraHAD- Anksiyete 8 6HAD- Depresyon 12 6

Vücut Kompozisyonu

BKİ Kg/m2 29.04 26YVK Kg 45 48

YVKİ Kg/m2 15 16

ETKİNLİKETKİNLİK