Bu təqdimat Avropa Birliyinin maliyyə dəstəyi ilə Qeyri-Kommersiya Hüququ üzrə Avropa Mərkəzi tərəfindən “Vətəndaş Cəmiyyətinin Gücləndirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanmışdır. Təqdimatda verilənlər yalnız QHAM-ın məsuliyyətidir və heç bir halda Avropa Birliyinin mövqeyini əks etdirə bilməz.Müəllif Hüquqları© Qeyri-Kommerisya Hüququ üzrə Avropa Mərkəzi, 2008

QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ

BAKI, 30 MAY, 2008

Dr. Draqan Qluboviç,Qeyri-Kommerisya Hüququ üzrə Avropa Mərkəzi, Budapeşt

1) QHT NƏDİR?

QHT: AŞAĞIDA SADALANAN TƏŞKİLATLAR ÜÇÜN ÜMUMİ AD: ÖZƏL HÜQUQİ MÜƏSSİSƏLƏR (ƏSASƏN İCTİMAİ) KÖNÜLLÜ ŞƏKİLDƏ TƏSİS EDİLƏNLƏR QEYRİ-KOMMERSİYA MƏQSƏDLƏRİNƏ XİDMƏT ETMƏK ÜÇÜN

TƏSİS OLUNANLAR HÖKUMƏTİN (DÖVLƏT) TƏRKİB HİSSƏSİNƏ DAXİL

OLMAYANLAR QHT-lər: birliklər, fondlar, özəl müəssisələr, qeyri-kommersiya

korporasiyaları, və s. QHT/QKT/VCT-lər

2) QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞRİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ

QHT-lərin İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN İKİ MODELİ:

DOLAYI MALİYYƏLƏŞDİRLMƏ (QHT-lərə VERGİ GÜZƏŞTLƏRİ )

BİRBAŞA MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏ: BÜDCƏ RESURSLARI VASİTƏSİLƏ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏ (DÖVLƏT VƏ YERLİ İDARƏETMƏ QURUMLARI)

BUTƏQDİMAT (VƏ SEMİNAR) YALNIZ QHT-lərin BİRBAŞA İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİ İLƏ ƏLAQƏDAR MƏSƏLƏLƏRƏ TOXUNUR.

3) Gəlir Mənbələri (Könüllülər istisna olmaqla)

Ölkə Qonorar/Üzvlük haq Hökumət XeyriyyəçilikAlmaniya 32 64 3Hollandiya 39 59 2Birl. Krallıq45 47 9ABŞ 31 57 13Polşa 60 24 15Macarıstan 55 27 18Çexiya Resp. 47 39 14Slovakiya 55 22 23

Con Hopkins Müqayisəli Qeyri-Kommersiya Sektoru Layihəsi

4) QHT Sektorunun Gəlir MənbələriMənbə: Con Hopkins Müqayisəli Qeyri-Kommersiya Sektoru Layihəsi

Gov't funding35%Philanthropy12%Economic act.53%

5) QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ

Birbaşa hökumətin maliyyə dəstəyinin İki Əsas Modeli Qrantlar, yardımlar (QHT layihələrini maliyyələşdirmək, onların

institusional inkişafını dəstəkləmək, xidmətlərə aşağı rüsumlar qoymaq üçün)

Müqavilə bağlama (QHT-lərin göstərdiyi xidmətlərin haqqını ödəmək)

Digər İnnovativ Yanaşmalar

1% Hüquq (Macarıstan, Slovakiya, Polşa, Rumıniya). Vətəndaş cəmiyyəti üzrə milli fondlar (Macarıstan, Xorvatiya,

Estoniya) Tam istifadə olunmayan bələdiyyə mülkiyyətinin və digər formada

natural dəstəyin istifadəsi (Ukrayna, Tacikistan, Polşa) Fondların fəaliyyətini dəstəkləmək üçün özəlləşdirmə qaydalarından

istifadə (Çexiya Respublikası) Loteraya qaydalarından istifadə (AB-nin uğurlu təcrübələri)

6) QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ

Maliyyələşdimə Səviyyəsi: Mərkəzi Səviyyə

Nazirliklər, QHT-lərlə əməkdaşlıq üzrə qurumlar (Xorvatiya, Monteneqro)

Milli vətəndaş cəmiyyəti təsisatları,fondlar (Macarıstan, Xorvatiya, Estoniya)

Yerli səviyyə: Yerli hökumətlər, icma əsaslı fondlar. Icma fondları – ictimai/özəl tərəfdaşlığın cəlbedici

forması

7) QHT-lərin İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN MÜQAYİSƏLİ

MODELLƏRİ: ƏSAS MƏQAMLAR

QHT-lərin ictimai maliyyələşdirilməsi onların davamlılığı üçün əhəmiyyətlidir.

İctimai maliyyələşdirilmə QHT-lərə məxsus hüquq deyil, sadəcə olaraq bir imkandır.

İctimai maliyyələşdirilmənin müxtəlif model və səviyyələri bir-birini inkar etmir, əksinə onlar daha çox bir-birilərinə uyğundurlar.

İctimai maliyyələşdirilmə mexanizmi ictimai maliyyələşdirmə üzrə əsas prinsipləri müəyyənləşdirən proqram sənədləri tərəfindən dəstəkləndiyi halda yardım göstərə bilir:İngiltərədə uğurlu təcrübənin çoxölçülü məcəlləsi: ictimai maliyyələşdirmə məqsədyönlü olmalı və çoxillik layihələrə üstünlük verilməlidir.

8) QHT-LƏTİN İCTİMAİ MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİNİN

MÜQAYİSƏLİ MODELLƏRİ: ƏSAS MƏQAMLAR

Şəffaflıq və əsas işlər üzrə hesabatlılıq Şəffaflıq: layihə ərizələri təqdim etmək üçün açıq elanlar, ərizələr üzrə aydın müraciət qaydaları, ərizələrin qiymətləndirilməsi üzrə aydın qaydalar, ərizələr üzrə ictimaiyyətə açıqlanan qərarlar, təqdim edilmiş ərizələri qiymətləndirən və seçən institut və

qurumların üzvləri üçün xidməti vəzifədən sui-sitifadə etmə üzrə aydın qaydalar

Hesabatlılıq: Qrant almış QHT-lərə verilmiş müvafiq hesabatlılıq tələbləri

(alınmış qrantlar və hesabtlılıq tələbləri arasındakı uyğunluq) Qrantların necə sərf edildiyini monitorinq etmək və

qiymətləndirmək üzrə səmərəli mexanizm

Əlaqə üçün məlumat:

Apaczai Csere Janos u.17, 1-ci mərtəbə,

Budapeşt 1052,Macarıstan

tel: + 361 318 6923

faks: + 361 266 1479  

www.ecnl.org

Email: dragan@ecnl.org.hu

TƏŞƏKKÜR EDİRƏM!