R A P O R T - ebrd.com · Rzeźba terenu, budowa geologiczna, surowce mineralne 35 6.2. Gleby, użytkowanie gruntów 36 6.3. Warunki hydrologiczne 38 6.4. Warunki klimatyczne 40 6.5

BIURO USŁUG INWESTYCYJNYCH Sp. z o. o. 71-502 Szczecin, ul. Odzieżowa 12 C/1 Biuro w Poznaniu: 61-625 Poznań, ul. Hawelańska 1

NIP 851-27-31-231 REGON 812 357 386 KRS 0000015298 Spółka zarejestrowana w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie, XIII Wydział Gospodarczy KRS

BIURO W SZCZECINIE: TEL. +48 91 812 21 05 FAKS +48 91 812 21 08 BIURO W POZNANIU: TEL. +48 61 820 53 00 FAKS +48 61 820 54 70

E-MAIL [email protected] WWW.DOMREL.PL

R A P O R T

O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO

Nazwa przedsięwzięcia

BUDOWA ZESPOŁU ELEKTROWNI WIATROWYCH BIELICE WRAZ Z

NIEZBĘDNĄ INFRASTRUKTURĄ TECHNICZNĄ

Lokalizacja: województwo zachodniopomorskie

powiat pyrzycki

gmina Bielice

obręb Linie

działki o numerach ewidencyjnych: 51/1, 54, 56, 61

obręb Nowe Chrapowo

działki o numerach ewidencyjnych: 24, 77/1, 85, 92, 107,

155, 163

Zespół autorów:

w zakresie projektowych rozwiązań technicznych

mgr inż. Maciej Rychlewski

mgr inż. Anna Nycz-Benkwitz

w zakresie uwarunkowań przyrodniczych

John David Hatfield - Seaman - przyroda ożywiona

mgr inż. Przemysław Zyska - biegły Wojewody Zachodniopomorskiego w zakresie ochrony

przyrody

dr inż. Wojciech Zyska - biegły Ministra Środowiska w zakresie ochrony przyrody

Szczecin, maj 2011r.

SPIS TREŚCI

1. Wstęp 5

2. Uwarunkowania formalno - prawne realizacji projektu 10

3. Cel opracowania raportu 10

4. Metodyka sporządzania raportu 13

5. Opis planowanego przedsięwzięcia 25

5.1. Lokalizacja przedsięwzięcia 25

5.2. Charakterystyka przedsięwzięcia oraz warunki użytkowania terenu w

fazie budowy i eksploatacji 28

5.3. Cechy procesu produkcyjnego 32

5.4. Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z

funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia 34

6. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego

oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko 35

6.1. Rzeźba terenu, budowa geologiczna, surowce mineralne 35

6.2. Gleby, użytkowanie gruntów 36

6.3. Warunki hydrologiczne 38

6.4. Warunki klimatyczne 40

6.5. Szata roślinna, lasy 41

6.5.1. Szata roślinna na terenie gminy 41

6.5.2. Szata roślinna w obrębie inwestycji 43

6.6. Fauna 43

6.6.1. Fauna na terenie gminy Bielice 43

6.6.2. Fauna w obrębie inwestycji 44

6.6.2.1. Płazy 44

6.6.2.2. Gady 47

6.6.2.3. Ptaki 49

6.6.2.4. Ssaki 131

6.7. Obszary i obiekty chronione oraz cenne przyrodniczo 152

7. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania

planowego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o

ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 165

8. Opis analizowanych wariantów 168

8.1. Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku nie

podejmowania przedsięwzięcia 169

8.2. Warianty proponowane przez inwestora oraz racjonalne warianty

alternatywne 171

8.3. Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych

wariantów wraz ze wskazaniem wariantu najkorzystniejszego dla

środowisko i uzasadnieniem 174

8.4. Wariant rekomendowany przez inwestora 181

9. Uzasadnienie proponowanego wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na 182

środowisko

9.1. Oddziaływania na etapie budowy 183

9.1.1. Oddziaływanie na środowisko, w szczególności na ludzi,

szatę roślinną, faunę, wodę i powietrze 183

9.1.2. Oddziaływanie na środowisko, w szczególności na

powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych

ziemi, klimat i krajobraz 186

9.1.3. Oddziaływanie na środowisko, w szczególności na dobra

materialne, zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą

dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją

zabytków 196

9.2. Oddziaływanie na etapie eksploatacji 196


qszatę roślinną, faunę, wodę i powietrze 196







zabytków 236

9.3. Oddziaływanie na etapie likwidacji 236


szatę roślinną, faunę, wodę i powietrze 237







zabytków 246

9.4. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000, cenne

obszary występowania szaty roślinnej i fauny, krajową i regionalną sieć

ekologiczną, w tym korytarze ekologiczne 247

9.5. Oddziaływanie skumulowane 275

9.6. Oddziaływanie transgraniczne 288

9.7. Skutki ewentualnej awarii 288

10. Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na

środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane,

krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływanie na

środowisko wynikające z istnienia przedsięwzięcia, wykorzystywania zasobów

środowiska oraz emisji 283

11. Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczenie i

kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w 287

szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz

integralność tego obszaru

12. Porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o

których mowa w art. 143 – ustawy z dnia 28 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony

środowiska 290

13. Konieczność ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania oraz określenia

granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań

technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich 292

14. Analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym

przedsięwzięciem 293

15. Przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego

przedsięwzięcia na etapie budowy i eksploatacji, w szczególności na cele i

przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru 295

16. Wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we

współczesnej wiedzy, jakie napotkano opracowując raport 297

STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 299

PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ORAZ WYKORZYSTANE MATERIAŁY 340

1. Podstawa prawna 340

2. Materiały źródłowe 342

3. Wytyczne 343

4. Literatura 343

WYKAZ TABEL, RYCIN I FOTOGRAFII 345

ZAŁĄCZNIKI

1. Wstęp

W wielu krajach Europy energetyka wiatrowa staje się coraz poważniejszym źródłem energii

elektrycznej.

Przyjęta w 2001 r. przez Sejm RP "Strategia rozwoju energetyki odnawialnej" określa cel ilościowy w

postaci 7,5 % udziału energii ze źródeł odnawialnych w krajowym bilansie zużycia energii pierwotnej do

2010 r. i 14% w 2020 r.

W przyjętym 23 stycznia 2008 r. przez Komisję Europejską projekcie dyrektywy o promocji wykorzystania

energii ze źródeł odnawialnych, jednym z elementów pakietu reform 3 x 20 % Polska ma mieć udział

15%, aby razem z innymi krajami członkowskimi UE w 2020 r. mogła osiągnąć 20 % energii ze źródeł

odnawialnych.

Moc produkowanych turbin wiatrowych rośnie z roku na rok w tempie ponad 30 %. Liderami w tej

dziedzinie na terenie Europy są Niemcy, Hiszpania i Dania. Szacuje się, że w 2020 roku wiatr może

zaspokajać aż 20% światowego zapotrzebowania na prąd.

Ryc. 1.

Zestawienie moc zainstalowanych elektrowni wiatrowych

W Polsce sektor ten nie ma jeszcze tak dużego znaczenia jak w innych krajach Europy, chociaż liczba

zainstalowanych do 2010 r. generatorów prądu wzrosła znacząco. W „Założeniach polityki energetycznej

Polski do roku 2020" zaplanowano do 2010 r. sukcesywny udział i wzrost energii odnawialnej w krajowym

zużyciu energii pierwotnej.

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009

r. może także służyć osiągnięciu pewnej części celów określonych w aktualnej Polityce Ekologicznej

Państwa, która podkreśla potrzebę zmniejszenia uciążliwości sektora energetycznego i przemysłu, w tym

przede wszystkim konieczność dalszego ograniczenia emisji do środowiska z procesów wykorzystywania

paliw i wytwarzania energii, zasadniczej poprawy jakości powietrza, a także promocji wykorzystywania

„przyjaznych dla środowiska” zasobów odnawialnych. Scenariusz „ekologiczny” zakłada bardziej

umiarkowane tempo wzrostu zapotrzebowania na energię, przy wykorzystaniu w perspektywie do roku

2030, co najmniej 50 % potencjału „energetyki odnawialnej”.

W Polsce najkorzystniejsze warunki do produkcji energii wiatrowej są na wybrzeżu Bałtyku i na

Suwalszczyźnie, a także w pasie nizin centralnych od Słubic po Warszawę. Potencjał wiatru wiejącego nad

Polską oszacowany został na około 80-90 mld kWh rocznie, czyli aż dwie trzecie krajowego zużycia prądu.

Moc zainstalowana w energetyce wiatrowej w Polsce to ~1489 MW (źródło: URE stan na 06.09.2011 r.).

Wśród inwestycji wyróżnić można kilkanaście profesjonalnych projektów oraz pojedyncze turbiny lub

zespoły kilku turbin o małej mocy rozsiane po całym kraju. Łącznie w Polsce posadowionych jest 484

koncesjonowanych źródeł. Nasycenie elektrowniami wiatrowymi w Polsce należy do najniższych w

Europie. Moc zainstalowana w energetyce wiatrowej na mieszkańca, to 0,012 kW, a na km2 obszaru

lądowego przypada 1,44 kW.

Najwięcej tego rodzaju obiektów powstało w województwie zachodniopomorskim i pomorskim, gdzie do

dziś zrealizowano tam kilka dużych farm elektrowni wiatrowych. Wynika to między innymi z najlepszych

warunków wiatrowych, jakie występują w tych województwach na tle całego kraju.

Tabela 1.

Największe projekty na terenie Polski (stan 15.01.2011) - źródło: www.psew.pl, informacja własne

Lokalizacja Województwa Moc

Łęki Dukielskie podkarpackie 10 MW

Żurawica podkarpackie 10 MW

Kamieńsk łódzkie 30 MW

Nowa Wieś wielkopolskie 10 MW

Dobrzyń kujawsko-pomorskie 34 MW

Wielkopolska wielkopolskie 51 MW

Radwanki/Margonin wielkopolskie 120 MW

Ostrowo kujawsko-pomorskie 30 MW

Kisielice warmińsko-mazurskie 40,5 MW

Malbork pomorskie 18 MW

Sztum pomorskie 14,5 MW

Piecki warmińsko-mazurskie 32 MW

Suwałki podlaskie 41,4 MW

Puck pomorskie 22 MW

Łebcz II pomorskie 10 MW

Lisewo pomorskie 10,8 MW

Zajączkowo i Widzino pomorskie 90 MW

Cisowo zachodniopomorskie 18 MW

Tychowo zachodniopomorskie 34,5 MW

Tymień zachodniopomorskie 50 MW

Pobłocie Małe zachodniopomorskie 13,5 MW

Śniatowo zachodniopomorskie 32 MW

Karnice zachodniopomorskie 31 MW

Karcino zachodniopomorskie 76,5 MW

Zagórze zachodniopomorskie 30 MW

Jagniątkowo zachodniopomorskie 30,6 MW

Drozdowo zachodniopomorskie 20,7 MW

Krzęcin zachodniopomorskie 6 MW

Żeńsko zachodniopomorskie 7,5 MW

Choszczno zachodniopomorskie 6 MW

Na terenie północno-zachodnim Polski w ostatnich kilku latach zrealizowano kilka dużych farm

elektrowni wiatrowych. Do największych należą farma wiatrowa w Zagórzu na terenie gminy Wolin

posiadająca moc 30 MW, farma wiatrowa w Zajączkowie na terenie gminy Kobylnica posiadająca moc 48

MW, farma wiatrowa w Tymieniu zlokalizowana na pograniczu gmin Będzino i Ustronie Morskie

posiadająca moc 50 MW, farma w Karcinie o mocy 76,5 MW oraz będąca jeszcze w budowie farma

wiatrowa w Karścinie, na terenie gminy Karlino posiadająca moc 69 MW. Kolejne mniejsze nieco zespoły

elektrowni wiatrowych zlokalizowane są między innymi w gminie Darłowo, w sąsiedztwie miejscowości

Cisowo i Barzowice. W 2010 r. eksploatację rozpoczęły elektrownie wiatrowe zlokalizowane m.in.

w gminie Margonin (województwo wielkopolskie) 49 szt. o łącznej mocy 120 MW (największa farma

wiatrowa w Polsce), a ponadto Farma Wiatrowa Karnice (województwo zachodnio-pomorskie) 13 szt.

elektrowni wiatrowych o łącznej mocy 31 MW.

Na terenie centralnej Polski realizowane są nowe projekty. W ostatnim roku zakończono budowę Parku

Wiatrowego Wielkopolska o mocy całkowitej 52,5 MW zlokalizowanego na terenie gminy: Pępowo, Piaski,

Nekla, Środa Wielkopolska, Bojanowo, Rydzyna i Śmigiel. Elektrownie wiatrowe zlokalizowane w tych

gminach zostały już uruchomione.

Tabela 2.

Projekty w realizacji - źródło: www.psew.pl

Lokalizacja Województwo Moc

Górzyca lubuskie -

Rzepin lubuskie -

Golice lubuskie 38 MW

Skrobotowo zachodniopomorskie 26 MW

Pelplin zachodniopomorskie 48 MW

Żuromin mazowieckie 30 MW

Gołdap warmińsko-mazurskie 69 MW

Taciewo podlaskie 30 MW

Krzęcin zachodniopomorskie 14 MW

Niewątpliwą zaletą energetyki wiatrowej jest jej korzystny wpływ na środowisko naturalne, w

szczególności wynikający z redukcji emisji zanieczyszczeń do atmosfery, w tym gazów

cieplarnianych. Biorąc pod uwagę cały cykl życia urządzeń, począwszy od ich produkcji a skończywszy na

recyklingu lub utylizacji energetyka wiatrowa należy do najczystszych i kosztowo efektywnych technologii

energetycznych. Przewaga, w kwestiach ekologicznych, elektrowni wiatrowych nad elektrowniami

konwencjonalnymi pozyskującymi energię ze spalania węgla jest niezaprzeczalna. Przyczynia się w

znaczący sposób do poprawy czystości powietrza, a tym samym poprawy jakości klimatu, stanowiąc w

ten sposób jedno z głównych narzędzi realizacji postanowień Ramowej Konwencji Narodów

Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1992 r. i Protokołu z Kioto.

Elektrownie konwencjonalne w celu wytworzenia 1 kWh emitują do środowiska: 5 - 8g SO2; 3 - 6g NOx;

750 - 1250g CO2; 40 - 70g pyłów. Jeśli chodzi o elektrownie wiatrowe nie emitują one żadnych pyłowych

i gazowych zanieczyszczeń powodujących zubożanie atmosfery. Emisja zanieczyszczeń ma negatywny

wpływ na środowisko. Za ich przyczyną powstają kwaśne deszcze, smog i efekt cieplarniany. Przykładowo

spodziewana roczna produkcja energii w farmie wiatrowej w Zagórzu oceniana jest pomiędzy 63 a 70

milionami kWh, w konwencjonalnej elektrowni opalanej węglem skutkowałaby to roczną emisją

dwutlenku węgla (CO2) w wysokości ok. 45.000 ton, dwutlenku siarki (SO2) ok. 300 ton, a tlenków azotu

(NOx) - ok. 100 ton.

Rozwój tego sektora powoduje wyraźną redukcję kosztów zewnętrznych (środowiskowych), jakie

należałoby ponieść przy wykorzystaniu konwencjonalnych technologii wytarzania energii elektrycznej, a

to w oczywisty sposób korzystnie oddziałuje na gospodarkę i społeczeństwo.

Energetyka wiatrowa, w porównaniu z innymi technologiami OZE, ma też wyjątkowo korzystny i będzie

miała znaczący wpływ na redukcje emisji gazów cieplarnianych

Ryc. 2.

Redukcja emisji CO2 w Polsce do 2020 r. dzięki wykorzystaniu energii wiatru, w mln ton/rok. - źródło:

Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020 r., Instytut Energetyki Odnawialnej, Warszawa,

2009 r.

Wg scenariusza dla Polski zaprezentowanego w opracowaniu „Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w

Polsce do 2020 r.” redukcja emisji CO2 do atmosfery za sprawą energetyki wiatrowej wyniesie 33 mln ton

w 2020 r. z dalszym potencjałem wzrostu do 65 mln ton w 2030 r.

Uzyskana skala redukcji emisji ma bardzo duże znaczenie z punktu widzenia wymogów całego Pakietu

klimatycznego UE „3 x 20%” , w tym także wypełnienia do 2020 r. przez Polskę dyrektywy o handlu

emisjami (ETS).

Inną zaletą energetyki wiatrowej w aspekcie społeczno-gospodarczym, jest korzystny wpływ na

rynek pracy i aktywność gospodarczą. Obecnie, w Europie sektor ten zapewnia ponad 150 tys.

pełnoetatowych stanowisk pracy. Wg prognozy EWEA (Europejskie Stowarzyszenie Energii Wiatrowej)

zatrudnienie w sektorze energetyki wiatrowej w UE w 2020 roku wzrośnie do ponad 350 tys. miejsc

pracy.

Nie bez znaczenia jest także wpływ farm wiatrowych na dochody budżetów gmin. Zgodnie z

przyjętym scenariuszem rozwoju energetyki wiatrowej, w 2020 roku do kas gminnych z tytułu podatku od

nieruchomości liczonego od posadowionych na terenie gmin elektrowni wiatrowych, może wpłynąć nawet

212 mln zł.

Jeżeli założyć, że rozwój energetyki wiatrowej odbywałby się na obszarach o dobrych warunkach

wiatrowych (w których średnia prędkość wiatru na wysokości 100 m wynosi co najmniej 7 m/s), co

obejmuje 284 gminy (zazwyczaj wiejskie), wpływy z tytułu podatku od nieruchomości stanowiłyby niemal

17 % dochodów własnych tych gmin.

Szacuje się, że w 2020 roku dodatkowe dochody rolników z tytułu dzierżawy terenu pod

elektrownie wiatrowe będą wynosiły ponad 100 mln zł/rok. Dla porównania warto dodać, że wysokość

możliwych do uzyskania dopłat bezpośrednich do obszarów, które miałyby być wyłączone z działalności

rolniczej w wyniku zainstalowania 11 GW lądowej energetyki wiatrowej wynosi niecałe 166 tys. zł.

(założono wysokość dopłat obowiązujących w roku 2009).

Podsumowując, do najważniejszych korzyści ekologicznych energetyki wiatrowej zaliczyć

należy:

� ograniczone zużywania zasobów paliw kopalnych; wiatr stanowi niewyczerpalne, odnawialne

źródło energii,

� brak emisji gazów cieplarnianych tj. dwutlenku węgla, tlenków siarki czy tlenków azotu, brak

emisji pyłów (bezemisyjne),

� brak wytwarzania odpadów stałych i gazowych, brak degradacji i zanieczyszczania gleby, brak

degradacji terenu oraz strat w obiegu wody,

� uniknięcie zjawiska spadku poziomu wód podziemnych, które towarzyszy wydobyciu surowców

kopalnych,

� współistnienie z rolniczym wykorzystaniem gruntu, zajęcie jedynie niewielkiej powierzchni pod

fundamenty urządzeń i drogi serwisowe,

� najmniejszy wpływ na ekosystemy spośród znanych technologii wytwarzania energii.

Wśród niektórych korzyści społecznych i gospodarczych wyróżnić można:

� wpływ na rynek pracy - tworzenia nowych miejsc pracy,

� niskie koszty eksploatacyjne pozyskiwania energii wiatru,

� brak kosztów paliwa (źródło pozbawione ryzyka wahań cen paliw, pozwalające na wyeliminowanie

wpływu wahań cen paliw na gospodarkę),

� wpływy z podatków od nieruchomości dla gmin,

� dodatkowe dochody z tytułu dzierżawy gruntów dla społeczności lokalnych,

� stymulacja rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw,

� wpływ na zrównoważony rozwój,

� wpływ na rozwój i aktywizację regionów.

2. Uwarunkowania formalno - prawne realizacji projektu

Teren planowany pod niniejszą inwestycję posiada obowiązującą zmianę Studium uwarunkowań i

kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bielice, która umożliwia budowę niniejszej inwestycji.

Studium gminy Bielice zostało sporządzone w latach 1997 – 1999 i uchwalone Uchwałą Nr

XIX/144/2000 Rady Gminy Bielice z dn. 27 czerwca 2000 r.

Prace nad zmianą studium zostały rozpoczęte po podjęciu przez Radę Gminy Bielice Uchwały Nr

XXXIV/174/06 z dnia 26 września 2006 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium

uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice.

Przedmiotem zmiany studium było przeznaczenie terenów funkcji rolniczej na lokalizację siłowni

wiatrowych wraz z infrastrukturą techniczną.

Polityka przestrzenna określona w studium stanowi wytyczne koordynacyjne dla prowadzenia

dalszych prac, w szczególności sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

i wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania.

W 2008 r. Uchwałą Nr XVI/82/08 Rady Gminy Bielice z dnia 29 kwietnia 2008 r.

wprowadzono do studium zmiany polegające na wyznaczeniu terenów lokalizacji zespołów elektrowni

wiatrowych w obrębie Linie i Nowe Chrapowo.

W 2010 r. Uchwałą Nr XXXII/193/10 Rady Gminy Bielice z dn. 30 marca 2010 r. dokonano

kolejnej zmiany studium, w której wyznaczono min. dodatkowe tereny lokalizacji zespołów elektrowni

wiatrowych na terenie gminy Bielice.

W związku z powyższym zgodnie z Uchwałą nr XV/79/08 Rady Gminy Bielice z dnia 20 marca 2008 r.

przystąpiono do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowanie przestrzennego gminy Bielice w

rejonie wsi Linie i Nowe Chrapowo.

Wnioskowane lokalizacje 11 elektrowni wiatrowych są zgodne również z zapisami miejscowego

planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice w rejonie wsi Linie, Nowe Chrapowo – gmina

Bielice, zatwierdzonego Uchwałą XXX/177/09 Rady Gminy Bielice z dnia 30 grudnia 2009 r.

3. Cel opracowania raportu

Przedmiotem niniejszego Raportu jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko

planowanego przedsięwzięcia polegającego na budowie Zespołu elektrowni wiatrowych Bielice,

składającego się z 11 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą, położonych na

terenie działek o numerach ewidencyjnych 24, 77/1, 85, 92, 107, 155, 163 w obrębie Nowe

Chrapowo oraz na działkach nr 51/1, 54, 56, 61 w obrębie Linie, w gminie Bielice, dalszej

części opracowania określana jako ZEW Bielice.

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt. 6 lit. b Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w

sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z dnia 12 listopada 2010 r.

Nr 213, poz. 1397), tego rodzaju przedsięwzięcie jak budowa elektrowni wiatrowych jest zaliczane do

inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których na podstawie art. 71 ust.

2, pkt. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,

udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008

r. Nr 199, poz. 1227) należy uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na

realizację przedsięwzięcia.

W związku z powyższym DOMREL Biuro Usług Inwestycyjnych Sp. z o.o. działając z upoważnienia

inwestora, którym jest Wiatromill Sp. z o.o. zwróciło się w dniu 31 maja 2010 r. do Wójta Gminy Bielice z

wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia dla

przedmiotowej inwestycji

W odpowiedzi na złożony wniosek Wójt Gminy Bielice postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2010

r. (znak: OCHŚ/AG/7644/06/10) stwierdził obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na

środowisko oraz wykonania raportu o oddziaływaniu na środowisko planowanego przedsięwzięcia.

W/w postanowienie zostało wydane po wcześniejszym zasięgnięciu opinii w tej sprawie u Państwowego

Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Pyrzycach (opinia z dnia 21 czerwca 2010 r., PS-

N.NZ-164/762/34/2569/10) i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie

(postanowienie z dnia 11 sierpnia 2010 r., znak: RDOŚ-32-WOOŚ.TŚ-6642/38/09/ac), którzy

również wskazali na konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz sporządzenia

raportu oddziaływania na środowisko.

Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko należało sporządzić w pełnym zakresie

zgodnym z art. 66 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o

środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania

na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.), ze szczególnym uwzględnieniem:

� rodzaju i charakterystyki przedsięwzięcia, w tym stosowanych technologii, z uwzględnieniem

wykorzystania zasobów środowiska, występowania emisji i innych oddziaływań na środowisko oraz

ryzyka wystąpienia poważnej awarii,

� opisu elementów przyrodniczych środowiska i warunków środowiskowych obszaru objętego

zakresem przewidywanego oddziaływania przedmiotowej inwestycji (inwentaryzacja przyrodnicza

terenu, opis fauny, flory; najbliższe obszary chronione; obszary proponowane do objęcia ochroną),

przedstawienie ewentualnego wpływu przedsięwzięcia na te obszary,

� przedstawienia metodyki prowadzenia przedinwestycyjnej analizy przyrodniczej dla lokalizacji

farmy wiatrowej w ramach monitoringu przedinwestycyjnego,

� przedstawienia charakterystyki występowania migrującej fauny w okresie całego roku, w tym

podanie: dokładnego przebiegu tras, kierunki i wysokości przemieszczania się zwierząt

sezonowości ich występowania, lokalnego i regionalnego schematu przemieszczania się zwierząt

(ze szczególnym uwzględnieniem ornito- i chiropterofauny). Powyższa charakterystyka winna być

poprzedzona przynajmniej jednorocznym monitoringiem przedinwestycyjnym, celem uzyskania

ilościowej charakterystyki użytkowania terenu przez ptaki we wszystkich okresach ich rocznego

cyklu życiowego,

� przedstawienia wpływu inwestycji na szlaki migracyjne zwierząt głównie na ornitofaunę oraz

miejsca ich odpoczynku i żerowania w trakcie sezonowych wędrówek,

� przedstawienia funkcjonowania pola wiatraków jako bariery ekologicznej,

� opisu obszarów Natura 2000, zlokalizowanych w najbliższej odległości od miejsca realizacji

inwestycji, w zakresie powierzchni, typów siedlisk, występowania kluczowych gatunków itd. (z

wykorzystaniem listy wszystkich siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt,

wymienionych w załącznikach do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w

sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty,

a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary

Natura 2000 (Dz. U. Nr 77, póz. 510),

� szczegółowego określenia na mapie planowanej lokalizacji inwestycji w odniesieniu do obszarów

cennych pod względem przyrodniczym, w tym w szczególności do obszarów Natura 2000,

� wskazania w jaki sposób warunki podstawowe obszaru będą się zmieniać w przyszłości, w

przypadku nie podjęcia i podjęcia przedsięwzięcia,

� przedstawienia oddziaływania przedsięwzięcia na podstawowe struktury i funkcje obszaru Natura

2000, w tym określenie przewidywanych oddziaływań przedmiotowego przedsięwzięcia na etapie

wykonawstwa i eksploatacji w odniesieniu do siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i

zwierząt, dla ochrony których zostały wyznaczone obszary Natura 2000,

� opisu skumulowanego wpływu planowanej inwestycji, w powiązaniu z innymi istniejącymi

lub planowanymi inwestycjami o podobnym przeznaczeniu na spójność i integralność obszarów

Natura 2000,

• wskazania skutecznych działań łagodzących oddziaływanie przedsięwzięcia na obszary Natura

2000, w tym podanie przewidywanych działań, mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub

kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w tym:

a. wyszczególnić wszystkie proponowane działania,

b. wyjaśnić, w jaki sposób działania te wyeliminują niekorzystne oddziaływania na obszar,

c. wyjaśnić, w jaki sposób działania te zredukują niekorzystne oddziaływania na obszar,

d. podać informacje odnośnie tego, w jaki sposób i przez kogo działania będą

zapewnione i wdrażane,

e. przedstawić dane na temat stopnia pewności, co do skuteczności zastosowanych działań,

f. przedstawić terminarz określający kiedy działania te zostaną wdrożone w ramach

danego przedsięwzięcia lub planu,

g. przedstawić informacje, w jaki sposób działania łagodzące będą monitorowane oraz jak

zostanie skorygowana ich ewentualna nieskuteczność,

� określenia możliwego transgranicznego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na

środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura 2000,

� podania informacji o ewentualnych kolizjach przedsięwzięcia z chronionymi elementami

środowiska przyrodniczego,

� przedstawienia bilansu ilościowo - jakościowego odpadów wytworzonych w fazie

realizacji przedsięwzięcia z uwzględnieniem ich klasyfikacji w oparciu o rozporządzenie Ministra

Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, póz. 1206),

� określenia sposobu i miejsc magazynowania wytworzonych podczas realizacji odpadów, z

uwzględnieniem sposobu ich późniejszego zagospodarowania,

� przedstawienia informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza powstającego w związku z

wykonywanymi pracami w ramach planowanego przedsięwzięcia,

� przedstawienia zagadnień związanych z emisją hałasu do środowiska na etapie budowy i

eksploatacji przedsięwzięcia, w odniesieniu do terenów chronionych akustycznie, w tym:

zidentyfikować źródła emisji hałasu, zidentyfikować tereny chronione akustycznie z

uwzględnieniem zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli obowiązuje

oraz istniejącego i planowanego zagospodarowania (art. 115 Prawo ochrony środowiska),

� rozpoznania warunków środowiska gruntowo - wodnego oraz metod ograniczenia wpływu

planowanego przedsięwzięcia na środowisko, zarówno w fazie budowy, jak i eksploatacji

przedsięwzięcia,

� przedstawienia wariantowości związanej z realizacją inwestycji, w tym:

a. dokonać analizy wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia,

b. przedstawić opis i analizę ewentualnych innych wariantów sugerowanych przez

wnioskodawcę,

c. uzasadnić wybrany przez wnioskodawcę wariant ze wskazaniem jego oddziaływania na

środowisko, w szczególności na:

� zwierzęta, rośliny i wodę, zwłaszcza w kontekście funkcjonowania całego

ekosystemu rzeki, siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, dla których

wyznaczony został obszar Natura 2000,

� dobra materialne (w kontekście ewentualnych zagrożeń powodziowych i

powodowanych przez nie strat),

� wzajemne oddziaływanie między tymi elementami ze wskazaniem uwarunkowań

prawnych wynikających z obowiązujących przepisów dot. ochrony przyrody,

d. szczegółowe uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem

jego możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko, ze szczególnym

uwzględnieniem obszarów Natura 2000,

� przedstawienie zagadnień w formie graficznej,

� przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i

szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe

przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko,

� analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem,

� wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie

napotkano, opracowując raport,

� streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do

każdego elementu raportu,

� nazwisko osoby lub osób sporządzających raport,

� źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.

4. Metodyka sporządzania raportu

Niniejsze opracowanie będące raportem oddziaływania na środowisko projektowanej inwestycji

przeprowadzono zgodnie z art. 66 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o

środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania

na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.).

Składa się ono z części ogólnej i analitycznej. W części ogólnej scharakteryzowano przedsięwzięcie,

jego położenie, uwarunkowania geologiczne, geomorfologiczne, inżynierskie, hydrologiczne, klimatyczne,

walory krajobrazu naturalnego i kulturowego.

Część analityczna będąca właściwą oceną oddziaływania projektowanego przedsięwzięcia na stan

środowiska i walory przyrodnicze, zawiera opis: elementów środowiska objętych zakresem

przewidywanego oddziaływania, potencjalnie znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na

środowisko, działań mających na celu zmniejszenie oddziaływań na środowisko i zdrowie ludzi, a także

analizę wariantów przedsięwzięcia oraz wskazanie dotyczące ewentualnego ustanowienia obszarów

ograniczonego użytkowania, jak również analizę możliwych konfliktów społecznych wraz

z przedstawieniem propozycji monitoringu.

W szczególności raport zawiera skutki wpływu planowanej inwestycji na lokalną i ponadlokalną sieć

obszarów chronionych, w tym europejską sieć ekologiczną Natura 2000, a także stanowiska chronionych

i rzadkich gatunków roślin i zwierząt oraz ocenę wpływu na funkcjonowanie korytarzy ekologicznych i

szlaki migracji zwierząt.

A. METODYTKA PRZEPROWADZANIA MONITORINGU PRZYRODNICZEGO

Przedmiotowa analiza wpływu inwestycji na środowisko opiera się na wynikach monitoringu

przedinwestycyjnego w zakresie zasobów przyrodniczych przeprowadzonego w latach 2009 –

2011 w rejonie m. Nowe Chrapowo i Linie w gminie Bielice.

Na potrzeby niniejszego raportu wykorzystano również:

� wyniki analiz przeprowadzonych dla podobnych inwestycji energetycznych planowanych w

sąsiedztwie ZEW Bielice, tj. w gminie Kozielice, Pyrzyce, Banie, Gryfino i Stare Czarnowo.

� materiały zebrane w latach 2003 – 2005 w ramach inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej

sporządzanej przez współautorów niniejszego raportu na potrzeby oceny oddziaływania na

środowisko projektu przebiegu nowej drogi S-3,

� materiały zebrane w ramach inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej sporządzanej przez Biuro

Konserwacji Przyrody dla gminy Bielice (1997), Pyrzyce (1999) i Kozielice (1999) oraz

sporządzonej w 2010 przez Biuro Konserwacji Przyrody dla Urzędu Marszałkowskiego.

Celem obserwacji przyrodniczych była:

� ocena składu gatunkowego lub przynależności rodzajowej zwierząt kręgowych bytujących lub

przebywających w obrębie obszaru planowanego pod zainwestowanie wraz z określeniem

gatunków najliczniejszych, najrzadziej tu występujących oraz gatunków cennych, rzadkich i

zagrożonych wyginięciem oraz taksonów podlegających ochronie prawnej,

� ocena zagrożeń dla fauny ptaków i nietoperzy występujących w poszczególnych okresach

fenologicznych na obszarze ZEW Bielice, które pozwolą na:

� ocenę analizowanego obszaru jako lęgowiska, żerowiska, miejsca koczowiska i przelotów

oraz zimowiska ptaków,

� ocenę analizowanego obszaru jako miejsca rozrodu, żerowiska, miejsca migracji oraz

zimowiska nietoperzy,

� ocenę znaczenia obszarów planowanej inwestycji jako elementu szlaku wędrówkowego

ptaków i nietoperzy,

� ocena zagrożeń dla siedlisk chronionych gatunków ptaków, w tym wymienionych w

Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, które występują na obszarze tej farmy,

� ocena zagrożeń dla siedlisk chronionych gatunków nietoperzy, w tym wymienionych w

Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej, które występują na obszarze ZEW Bielice.

METODY PROWADZENIE OBSERWACJI

Dla potrzeb monitoringu prace prowadzono metodą ekspedycyjną przez zespół doświadczonych

przyrodników, w tym biegłych w zakresie ochrony przyrody z listy Wojewody Zachodniopomorskiego,

prowadzących tego rodzaju monitoring od kilkunastu lat.

Przy analizach wykorzystano doświadczenia zgromadzone na farmach elektrowni wiatrowych

istniejących w granicach woj. zachodniopomorskiego, w naszym kraju i poza granicami Polski, a także

informacje i wyniki ocen dostępnych w opracowaniach branżowych, w Internecie oraz wyniki

prezentowane w trakcie specjalistycznych konferencji poświęconych energii odnawialnej.

Należy podkreślić, że transekty i punkty obserwacyjne oraz obserwacyjno –nasłuchowe wytypowano

przede wszystkim na potrzeby oceny występowania ptaków i nietoperzy, w mniejszym stopniu

pozostałych kręgowców.

Dla oceny ornitofauny zastosowano kombinowaną metodę opartą o wytyczne lub standardy:

� standardowej metody kartograficznej,

� opracowania metodycznego sporządzonego przez zespół przyrodników pod kierunkiem prof.

dr hab. Przemysława Bussego (Busse, Antczak, Zyska 2006) – jako metodykę podstawową,

� opracowania metodycznego pt. „Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni

wiatrowych na ptaki” (Szczecin 2008) autorstwa dr Przemysława Chylareckiego i mgr Anny

Pasławskiej, a rekomendowanego przez Polskie Stowarzyszenie Elektrowni Wiatrowych

(PSEW) i Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków OTOP – jako metodykę uzupełniającą,

współprzygotowane przez współautorów niniejszego sprawozdania z monitoringu,

� doświadczenie współautorów niniejszego raportu w prowadzeniu podobnych monitoringów.

Obserwacje prowadzono za dnia, jak i wieczorem, w nocy i o świcie. W trakcie tej procedury analizowano

występowanie fauny. W szczególności obserwacje prowadzono pod kątem oceny występowania

ornitofauny lęgowej oraz ornitofauny koczującej, wędrującej jesienią i wiosną, a także zimującej.

Ocena występowania ptaków, ze względu na typ elektrowni tu planowanych, odbywała się na 3

pułapach: 0 – 50 m n.p.t.; 50 – 150 m n.p.t.; powyżej 150 m n.p.t. Pułapy te odpowiadają potencjalnym

wysokościom:

� między ziemią a punktem, w którym śmigło wiatraka będzie miało swój najniższy punkt,

� między punktami, w których śmigło wiatraka będzie miało swoje najniższe i najwyższe położenie,

� powyżej punktu, w którym śmigło wiatraka będzie miało swoje najwyższe położenie.

W trakcie prowadzonych obserwacji posługiwano się mapami w skali 1 : 25.000 oraz 1 : 10.000, a także

ich powiększeniami. Dla planowania prac terenowych oraz przy ich realizacji posługiwano się także

ortofotomapami w skali od 1 : 1.000 do 1 : 10.000.

Do prac terenowych wykorzystywano sprzęt optyczny oraz pracujący w podczerwieni. Również

wykorzystywano specjalistyczny sprzęt noktowizyjny.

Metody prowadzenie obserwacji nietoperzy

Celem przeprowadzonego w latach 2010 – 2011 monitoringu przedinwestycyjnego chiropterofauny

było:

1. poznanie składu gatunkowego lub przynależności rodzajowej nietoperzy bytujących lub

przebywających w obrębie obszaru planowanego pod zainwestowanie, wraz z określeniem

gatunków najliczniejszych, najrzadziej tu występujących oraz gatunków cennych, rzadkich i

zagrożonych wyginięciem, a także taksonów podlegających ochronie prawnej,

2. ocena zagrożeń dla nietoperzy występujących w poszczególnych okresach fenologicznych na

obszarze planowanej lokalizacji turbin,

3. scharakteryzowanie terenu objętego monitoringiem pod kątem oceny jego możliwości

wykorzystania dla realizacji ZEW Bielice,

4. ocena obszaru lokalizacji elektrowni jako miejsca występowania nietoperzy,

5. ocena znaczenia obszarów planowanej inwestycji jako elementu szlaku wędrówkowego

nietoperzy,

6. ocena zagrożeń dla siedlisk chronionych gatunków nietoperzy, w tym wymienionych w Załączniku

II Dyrektywy Siedliskowej.

Dla oceny chiropterofauny zastosowano metodykę opierającą się o:

� wytyczne zawarte w Zeszycie nr 3 wydanym przez EUROBATS (2008),

� wytyczne przygotowane przez Porozumienie dla Ochrony Nietoperzy (2009 wariant I oraz II),

� doświadczenie współautorów niniejszego Raportu.

Monitoring nietoperzy przeprowadzono wg własnej metodyki, tj. detektorowo-optycznej. Została

ona opracowana dla potrzeb tego rodzaju obserwacji kontrolnych w oparciu o dane literaturowe,

uzupełnione o wytyczne z Porozumienia o Ochronie Populacji Europejskich Nietoperzy EUROBATS zawarte

w zeszycie nr 3 wydanym w 2008 r., będącym przewodnikiem metodycznym służącym prowadzeniu

badań nad nietoperzami w obrębie planowanych i wybudowanych farm elektrowni wiatrowych, oraz

własne kilkuletnie doświadczenie oraz sporządzone przez Porozumienie dla Ochrony Nietoperzy w 2009 r.

dwie kolejne edycje „Tymczasowych wytycznych dotyczących ocen oddziaływania elektrowni wiatrowych

na nietoperze”, II edycja, którą zaakceptowała w 2010 r. Państwowa Rada Ochrony Przyrody, która

została sporządzona w XII 2009 r.

Metodyka detektorowo-optyczna tu zastosowana była zbieżna z metodyką opisaną w zeszycie nr 3

wydawnictwa EUROBASTS i w pewnym zakresie z promowaną przez Porozumienie dla Ochrony Nietoperzy

w „Tymczasowych wytycznych dotyczących oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze” (jesień

2009). Nawiązywała ona również do metodyki stosowanej przez Dűrra (2007). Była ona rozszerzona o

obserwacje noktowizyjne prowadzone przy użyciu wysokiej klasy sprzętu optycznego – noktowizyjnego.

Obserwacje noktowizyjne są zdawkowo traktowane w metodyce sporządzonej przez Porozumienie dla

Ochrony Nietoperzy, zatytułowanej „Tymczasowe wytyczne dotyczące oddziaływania elektrowni

wiatrowych na nietoperze” (wersja wiosna i jesień 2009).

W niniejszych badaniach zastosowano noktowizor o parametrach pozwalających na użycie go do

specjalnych celów, w tym dających możliwość prowadzenia obserwacji przemieszczających się nietoperzy.

Rejestrowanie obecności osobników większości gatunków przy użyciu detektora ultradźwięków jest

bardzo ograniczone ze względu na niewielki zasięg rejestrowania sygnałów ultradźwiękowych, z reguły

nie dalej niż 30 - 40 m (z wyjątkiem borowców). Zmiana sprzętu (detektora) nie poprawiła w wyraźnym

zakresie możliwości nasłuchu i rejestracji głosów z większej odległości, natomiast pozwoliła na

rozpoznawanie przynależności gatunkowej większej liczby nietoperzy oraz na ich lepszą analizę.

Należy podkreślić, że zalecana w ww. wytycznych metodologia praktycznie nie pozwala ocenić

zjawiska występowania zdecydowanej większości nietoperzy na wysokości między 50 a 200 metrem n.p.t.

Rejestracja głosów prawie wszystkich nietoperzy przy użyciu detektora praktycznie pozwala na diagnozę

występowania nietoperzy do wysokości nie większej niż 40 metrów, a więc w przestrzeni, gdzie

zagrożenie dla nietoperzy jest znacznie mniejsze niż w przestrzeni, gdzie pracuje śmigło elektrowni

wiatrowej. Natomiast przyrządy optyczne, tj. noktowizory wyższych generacji oraz kamery termowizyjne i

kamery lub sprzęt optyczny pracujący w podczerwieni pozwalają na wykrywanie obecności nietoperzy w

odległości 150 – 200 metrów. Tak więc użycie sprzętu noktowizyjnego, termowizyjnego lub pracującego

w podczerwieni pozwala na śledzenie obecności nietoperzy w nocy, nawet przy całkowitej ciemności (w

nowiu).

Wadą tej metody jest ograniczona możliwość oznaczenia gatunku, chociaż nierzadko pozwala ona

na ocenę przynależności do rodzaju. Natomiast pozwala z dalszej odległości ocenić charakter zachowania

się nietoperzy, tj. czy dany osobnik przemieszcza się w obrębie analizowanego terenu z punktu „X” do

punktu „Y”, czy też tu poluje, wielokrotnie nawracając w obrębie badanej przestrzeni. Tym samym tego

rodzaju sprzęt pozwala na ocenę wykorzystania przez nietoperze poszczególnych elementów „krajobrazu”

terenu planowanego pod farmę, co jest niezbędne przy stosowaniu ocen zalecanych przez Dűrra (2007).

W tej sytuacji równoczesne stosowanie sprzętu optycznego aktywnego lub pasywnego oraz

detektora pozwala na znacznie lepsze rozpoznanie sytuacji występowania nietoperzy w obrębie

planowanej farmy elektrowni wiatrowych niż tylko przy użyciu detektora, nawet najwyższej klasy.

Zmodyfikowana metoda zastosowana w obrębie analizowanego terenu obejmowała trzy kroki

rejestrowania obecności tych ssaków. W kroku pierwszym za pomocą przyrządów optycznych

rozstrzygano, czy w poszczególnych siedliskach zwierzęta te występowały, czy też nie stwierdzano ich

aktywności.

Następnie szczególną uwagę poświęcano ich obecności i zachowaniu, w tym przemieszczeniom w dwóch

warstwach: dolnej (0 – 50 m n.p.t.) i górnej (50 m – 200 m n.p.t.). Obecność poszczególnych osobników

w warstwie dolnej rejestrowano za pomocą przyrządów optycznych i detektorów ultradźwięków, w

warstwie górnej tylko dzięki przyrządom optycznym pracującym w podczerwieni, a także za pomocą

lornetki o dobrej jasności (obserwacje wieczorne i ranne).

W kroku trzecim, o ile nie udało się tego wykonać we wcześniejszych krokach, podejmowano czynności

służące rozpoznawaniu przynależności gatunkowej lub rodzajowej.

Rejestrowanie osobników przebywających w warstwie dolnej wykonywano za pomocą detektora.

Natomiast dla warstwy górnej, posługując się przyrządami optycznymi, oceniano czy w jej obrębie

przebywają nietoperze, które liczono i jednocześnie określano ich kształt ciała i skrzydeł, charakter lotu i

wielkości zwierzęcia. To pozwoliło podjąć próby oceny przynależności do gatunku lub grupy gatunków.

Zasadniczo oceniano wielkość nietoperzy. O ile nie udało się zaliczyć danego nietoperza do gatunku lub

rodzaju, wówczas charakteryzowano je wg wielkości. Stąd w rozdziale poświęconym tym ssakom podano

informację o małych i dużych nierozpoznanych nietoperzach (spM, spD).

Metoda oceny aktywności nietoperzy przedstawiona i wykorzystana przez Dűrra (2007) nie jest

identyczna z metodą wskazaną w „Tymczasowych wytycznych dotyczących ocen oddziaływania elektrowni

wiatrowych na nietoperze” (II edycja grudzień 2009). Stąd bezkrytyczne stosowanie metodyki oceny

zaproponowanej przez Dűrra (2007) w odniesieniu do punktów obserwacyjno-nasłuchowych i transektów

wymagało przyjęcia zweryfikowanej skali ocen, dostosowanej do metody detektorowo-optycznej.

Przyjęta przez autorów raportu wartość wskaźników określających rodzaje aktywności nietoperzy

nawiązuje do ocen sporządzonych przez Dűrra (2007), tj. do metody wyliczania aktywności na punktach

nasłuchowych przeliczanej na godzinę lub na liczbę rejestrowanych naraz osobników w miejscach ich

stałego żerowania.

Należy nadmienić, że metoda detektorowo-optyczna stosowana do oceny aktywności nietoperzy w

niniejszym Raporcie jest znacznie bardziej czułą, niż metoda zastosowana przez Dűrra (2007), a jeszcze

bardziej czułą od metody zalecanej w „Tymczasowych wytycznych dotyczących ocen oddziaływania

elektrowni wiatrowych na nietoperze” (OTON II edycja, XII 2009 r.). Wartości przyjętych wskaźników

określających rodzaj aktywności, przyjęte w metodyce stosowanej przez autorów niniejszego

Sprawozdania, są kilka razy wyższe niż wielkości wskaźnika wyliczone przez Dűrra (2007). Metoda

detektorowo-optyczna daje bowiem możliwość detekcji większości nietoperzy na dystansie do 10 razy

większym niż detektor ultradźwięków, który był podstawą oceny przeprowadzonej przez Dűrra (2007).

Wartości indeksu aktywności nietoperzy, przyjęte na potrzeby niniejszej analizy, odnoszono do

czasu trwania kontroli, określając aktywność wg następującego klucza:

Tabela 3.

Rodzaj aktywności nietoperzy

Rodzaj aktywności w trakcie godzinnej oceny* Poziom aktywności - oznaczenie w tabeli

Aktywność nieznacząca, incydentalna

do 3 - 4 przelotów na godzinę 1

Aktywność niska do 20 przelotów na godzinę 2

Aktywność średnia 21 - 99 przelotów na godzinę 3

Aktywność wysoka ponad 100 przelotów na godzinę 4

Oznaczenie: *wielkości aktywności przyjęto za innymi autorami oraz w oparciu o własne oceny wynikające z doświadczenia, przełożone na wskaźniki aktywności. Powyższe wskaźniki uwzględniają łączną aktywności nietoperzy ocenioną za pomocą detektorów i noktowizorów.

Za Dűrrem (2007) przyjęto ocenę aktywności nietoperzy w przeliczeniu na liczbę równoczesnych

rejestracji liczby nietoperzy w miejscach ich regularnego żerowania. Stąd na potrzeby niniejszej oceny

przyjęto skalę, jaką w rozdziale 3 swojej pracy podaje Dűrr (2007). Tą metodą zwaloryzowano teren

planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych.

Dla potrzeby oceny występowania nietoperzy w obrębie lokalizacji elektrowni wiatrowych

stosowano noktowizory różnych typów (pasywne i aktywne) o różnej czułości, a także inny sprzęt

optyczny umożliwiający prowadzenie obserwacji w gorszych warunkach atmosferycznych oraz. Drugim

elementem obserwacji były pomiary ultradźwiękowe z wykorzystaniem detektora D-230.

Połączenie (zdublowanie) detektora oraz wysokiej klasy noktowizora i innego sprzętu optycznego

pozwoliło na skuteczniejsze stwierdzanie obecności nietoperzy i śledzenie ich w przestrzeni. Dane takie,

nawet bez określenia przynależności gatunkowej, są ważne z punktu widzenia określenia walorów danego

miejsca w kontekście oddziaływania elektrowni wiatrowych oraz oceny wykorzystania przestrzeni przez te

zwierzęta.

MIEJSCE PRZEPROWADZANIA MONITORINGU ORNITOLOGICZNEGO I

CHIROPTEROLOGICZNEGO

Monitoring w zakresie zasobów przyrodniczych przeprowadzono dla dwóch obszarów. Pierwszy nich

położony jest na zachód od miejscowości Nowe Chrapowo (obręb: Nowe Chrapowo), drugi na południe

od miejscowości Linie (obręb: Linie).

� OBSZAR NOWE CHRAPOWO

Obszar Nowe Chrapowo obejmował powierzchnię, tworzącą razem strefę inwestycyjną (obszar

inwestycyjny 1) położoną na zachód i południowy-zachód od wsi Nowe Chrapowo o areale liczącym około

3,19 km2.

Elementem wyróżniającym badaną powierzchnię planowaną jest występowanie dużych kompleksów pól,

brak większych zbiorników wodnych, obecność cieku wodnego Kanału Czarnego wyznaczającego

wschodnią i południową granicę analizowanego terenu.

W granicach analizowanego terenu zlokalizowane są dwa niewielkie okresowe zbiorniki wodne liczące

około 0,9 ha i 0,5 ha. Są to bezodpływowe zbiorniki. Mniejszy, zlokalizowany na działce 83, powstał w

miejscu dawnego wyrobiska żwiru. Większy, znajdujący się na działce 113, powstał w miejscu lokalnego

obniżenia, gdzie przez wiele lat nie istniało lustro wody. Dzisiejszy stan jest prawdopodobnie efektem

zniszczenia podziemnej melioracji.

Prowadzi się tu intensywną gospodarkę rolną. W granicach analizowanego terenu znajdują się niewielkie

zadrzewienia i zakrzaczenia, w tym wzdłuż Kanału Czarnego, skupiska drzew owocowych oraz plantacja

drzew, w tym robinii.

Teren jest lekko pofalowany. Najwyższy punkt w granicach analizowanego terenu wznosi się na wysokość

55 m n.p.m. Jedynie dolina Kanału Czarnego charakteryzuje się silnym wcięciem erozyjnym. Różnica w

wysokości między dnem Kanału Czarnego a najwyższym punktem w obrębie analizowanego terenu

wynosi ponad 10 metrów.

Powierzchnie obserwacyjne – monitoring ornitologiczny

Na potrzeby analizy (ptaki, nietoperze) posługiwano się schematem dwóch poziomów organizacji

przestrzeni. Wytypowano transekt i punkt obserwacyjny (rys.3.)

� strefa inwestycyjna, tj. teren położony w granicach określonych na rycinie 3 o pow. około

3,2 km2. W świetle metodyki badań ornitologicznych prowadzonych przy użyciu metody

kartograficznej, taki areał jest określany jako powierzchnia II-rzędowa. W obrębie tej strefy

wyznaczono transekt ornitologiczny o długości 2,1 km oraz punkt obserwacyjny. Z miejsca

wybranego na punkt oglądano (kontrolowano) obszar obejmujący większość analizowanego

terenu. Ponadto dla lepszego rozpoznania fauny tej strefy, objeżdżano ją samochodem

terenowym poza transektem, zatrzymując się co kilkaset metrów, prowadząc dzienne i nocne

obserwacje i nasłuchy,

� pole inwestycyjne, za które przyjęto powierzchnię badawczą I-rzędową, leżącą w obrębie

strefy inwestycyjnej. Wybrane pole inwestycyjne obejmowało łącznie teren o powierzchni

około 8,4 ha, będący polami uprawnymi, leżącymi w sąsiedztwie wsi Nowe Chrapowo. Pole

inwestycyjne miało kształt zbliżony do prostokąta. Wybierając te powierzchnie kierowano się

tym, że prawie cały obszar strefy inwestycyjnej był wykorzystywany przede wszystkim pod

uprawy polowe. Wybrane pole inwestycyjne stanowiło ok. 2,6% całości obszaru strefy

inwestycyjnej.

Ryc. 3.

Zasięg strefy inwestycyjnej oraz położenie transektu i punktów obserwacyjno-nasłuchowych w rejonie m.

Nowe Chrapowo – obserwacje ornitologiczne i chiropterologiczne

Okresy trwania obserwacji ornitologicznych

Analizowany teren objęto monitoringiem od 1 września 2009 r. do końca listopada 2010 r. W ciągu

ponad rocznego monitoringu przeprowadzono 37 kontroli ornitologicznych (uzup. obserwacje-2011 r.)

Tabela 4.

Terminy prowadzonych obserwacji ornitologicznych w obszarze planowanego ZEW Bielice w rejonie m.

Nowe Chrapowo

Okres fenologiczny Okres obserwacji Ilość kontroli Uwagi

okres jesiennych migracji IX – XII 2009 r.

10 kontroli, z tego w: IX - 3 kontrole X - 4 kontrole XI - 2 kontrole XII - 1 kontrola

Ponadto jesienią 2010 r. przeprowadzono tu 3 wyrywkowe kontrole

okres zimowania XII 2009 – II 2010 r. 6 kontroli, z tego w: II - 3 kontrole

okres wiosennych wędrówek

III – IV 2010 r. 6 kontroli

okres rozrodu IV – 30 VI 2010 r. 6 kontroli;

okres koczowisk VII – IX 2010 r.

6 kontroli, w tym w: VII - 3 kontrole VIII - 2 kontrole IX – 1 kontrola

Monitoring nietoperzy prowadzono w obrębie m. Nowe Chrapowo w 2010 r. W trakcie 28 kontroli

zebrano dane o zasobach fauny nietoperzy w tym terenie.

Tabela 5.

Terminy wykonania poszczególnych lustracji chiropterologicznych dla każdego okresu fenologicznego

przeprowadzonych w rejonie m. Nowe Chrapowo

Rodzaj dominującej w tym okresie aktywności Rok, miesiąc Dekada

Opuszczanie zimowisk III 2010 II, III

Wiosenne migracje; tworzenie kolonii rozrodczych IV I, I/II, II, III

V I, II

Rozród; szczyt aktywności lokalnych populacji

V III

VI I, III

VII I, II, III

Rozpad kolonii i początek jesiennych migracji, rojenie VIII I, I, II, III

IX I, II, III, III

Jesienne migracje, rojenie IX II, III

X I, II, II/III, III

Ostatnie przeloty pomiędzy kryjówkami, początek hibernacji XI 2011 I, II

� OBSZAR LINIE

Teren objęty niniejszą analizą leży na południe od miejscowości Linie.

Projekt inwestycji przewiduje usytuowanie jej w obrębie strefy inwestycyjnej o powierzchni około 6,2

km2, otoczonej „kołnierzem” szerokości około 1 km (o powierzchni około 13,6 km2, co w sumie obejmuje

teren badawczy wielkości 19,8 km2.

Teren planowanej inwestycji charakteryzuje się dominacją użytków rolnych pozostających w

intensywnej kulturze rolnej, jest on w dużej części otwarty. Drzewa, rosną na poboczach dróg

wyznaczających granicę analizowanego terenu. W granicach opracowania występuje kilka fragmentów

powierzchni leśnych, kilka skupisk zieleni wysokiej tworzonych przez drzewa liściaste oraz drzewa

owocowe oraz szpalerów lub alei przydrożnych.

W granicach badanych obszarów planowanych pod inwestycje istnieje kilka niewielkiej wielkości

śródpolnych zbiorników wodnych, brak jest natomiast wyraźnych cieków wodnych.

Obszar objęty badaniami leży w niedalekim sąsiedztwie drogi krajowej S-3, dodatkowo przylega

także do jeszcze użytkowanej linii kolejowej. Pola są poprzecinane drogami gruntowymi.

Powierzchnie obserwacyjne – monitoring ornitologiczny

Dla potrzeb całościowej analizy na kolejnych etapach oceny oddziaływania planowanej inwestycji,

posługiwano się schematem trzech poziomów opisywania przestrzeni pod względem ich walorów

faunistycznych.

W okresie rozrodu ptaków były to:

� strefa inwestycyjna, w granicach przedstawionych przez inwestora, licząca około 6,2 km2, z

wydzielonym w jej granicach polem inwestycyjnym (2,3 km2),

� powierzchnia I – rzędowa, o powierzchni około 10,2 ha, leżąca w obrębie strefy inwestycyjnej.

W okresie migracji wiosennej, koczowiska, migracji jesiennej i zimowiska wykonywano obserwacje na

następujących jednostkach badawczych:

� transekt (złożony z 2 części T1, T2 o łącznej długości 1,4 km),

� punkt obserwacyjny,

� strefa inwestycyjna (6,2 km2) z wydzielonym w jej granicach polem inwestycyjnym (2,3

km2),

� całkowity obszar badań, o powierzchni około 19,8 km2, zawierający transekt, 1 punkt

obserwacyjny, strefę inwestycyjną oraz powierzchnię bezpośredniego sąsiedztwa („kołnierza”).

Pole inwestycyjne zostało wyodrębnione ze względu na wyraźne różnice siedliskowe w odniesieniu do

pozostałej części strefy inwestycyjnej. Pole inwestycyjne nie zawiera w sobie zbiorników i bagienek

śródpolnych.

Wyniki zebrane bezpośrednio z tych jednostek badawczych uzupełniono więc także o wyniki obserwacji z

obszaru „kołnierza”. Zabieg taki wykonano ze względu na niewystarczającą reprezentatywność wyników

pochodzących tylko z transektu i punktu obserwacyjnego.

Ryc. 4.

Zasięg strefy inwestycyjnej oraz położenie transektów i punktu obserwacyjnego w rejonie m. Linie -

obserwacje ornitologiczne

Ryc. 5

Zasięg strefy inwestycyjnej oraz położenie transektów i punktów obserwacyjno-nasłuchowych w rejonie

m. Linie - obserwacje chiropterologiczne

Okresy trwania obserwacji ornitologicznych

Monitoring w zakresie fauny kręgowców w rejonie m. Linie rozpoczęto w połowie września 2009 r. i

został zakończony w połowie września 2010 r. Na potrzeby niniejszego sprawozdania przeprowadzono 35

kontroli ornitologicznych.

Tabela 6.

Terminy prowadzonych obserwacji ornitologicznych w obszarze planowanego ZEW Bielice w rejonie m.

Linie

Okres fenologiczny Okres obserwacji Ilość kontroli Uwagi

okres jesiennych migracji

od 2 dekady IX 2009 r. do 1 dekady XII 2009 r.

10 kontroli 2 dekada IX 3 dekada IX 1 dekada X 2 dekada X 2 dekada X 3 dekada X 1 dekada XI 2 dekada XI 3 dekada XI 1 dekada XII

Ponadto w 2011 r. przeprowadzono wyrywkowe kontrole w trakcie: przelotów jesiennych – 3 kontrole

okres zimowania od 2 dekady XII 2009 r. do 3 dekady II 2010 r.

6 kontroli 3 dekada XII 2 dekada I 3 dekada I 1 dekada II 2 dekada II 3 dekada II

okres wiosennych wędrówek

od 1 dekady III 2010 r. do 3 dekady IV 2010 r.

6 kontroli 1 dekada III 2 dekada III 2 dekada III 3 dekada III 1 dekada IV 2 dekada IV

okres rozrodu od 2 dekady III 2010 r. do 3 dekady VI 2010 r.

8 kontroli 2 dekada III 1 dekada IV 3 dekada IV 2 dekada V 3 dekada V 1 dekada VI 2 dekada VI 1 dekada VII

okres koczowisk od 1 dekady VII 2010 r. do 1 dekady IX 2010 r.

5 kontroli 2 dekada VII 3 dekada VII 2 dekada VIII 3 dekada VIII 1 dekada IX

Kontrole na punkcie obserwacyjnym trwały średnio 1,5 godziny. Ocena prowadzona na transekcie trwała około 2 godzin. Łącznie w jednej kontroli na transekcie i punkcie obserwacje prowadzono przez około 4 - 4,5 godziny. W ich trakcie notowano informacje o ptakach dostrzeżonych w strefie i inwestycyjnej i w obrębie „kołnierza”.

Monitoring nietoperzy prowadzono w obrębie m. Linie w 2011 r. W trakcie 29 kontroli zebrano

dane o zasobach fauny nietoperzy na tym obszarze.

Tabela 7.

Terminy wykonania poszczególnych lustracji chiropterologicznych dla każdego okresu fenologicznego

przeprowadzonych w rejonie m. Linie

Rodzaj dominującej w tym okresie aktywności Rok, miesiąc Dekada

Opuszczanie zimowisk III 2011 II, III

Wiosenne migracje; tworzenie kolonii rozrodczych IV I, I/II, II, III

V I, II

Rozród; szczyt aktywności lokalnych populacji

V III

VI I, II, III

VII II, III

Rozpad kolonii i początek jesiennych migracji, rojenie VIII I, I, II, III

IX I, I/II,

Jesienne migracje, rojenie IX II, III

X I, I, II, III, III

Ostatnie przeloty pomiędzy kryjówkami, początek hibernacji XI 2011 I, III

B. METODA PROGNOZOWANIA HAŁASU

Na potrzeby niniejszego Raportu sporządzono symulację emisji hałasu od planowanych elektrowni

wiatrowych. Do prognozowania hałasu emitowanego przez elektrownie wiatrowe zastosowano program

komputerowy WindPro (moduł DECIBEL).

Określając zasięg hałasu przemysłowego należy ustalić lokalizację inwestycji w terenie i określić wartości

dopuszczalnych poziomów dźwięku A na terenach przyległych do terenu inwestycji, zgodnie z przepisami

prawnymi obowiązującymi w czasie wykonywania oceny, z jednoczesnym uwzględnieniem wydanych

decyzji lokalizacyjnych, jak również wytypować wszystkie źródła hałasu na terenie inwestycji, zarówno na

otwartej przestrzeni, jak i na budynkach.

Za pomocą Modułu WindPRO DECIBEL możliwe jest określenie miejsc (punktów) wrażliwych na

hałas, jak również większych obszarów opisanych przez wielokąt. Wielokąty te mogą być rysowane

myszką na mapie w tle. Program kalkuluje punkt na wielokącie o największym oddziaływaniu hałasu i

drukuje współrzędne i poziom hałasu dla punktu podanego w raporcie. Dla każdego wielokąta/pozycji

można wprowadzić maksymalny dozwolony poziom dźwięku. W ten sposób jest możliwe równoczesne

przeprowadzenie kalkulacji dla poziomu izofon o wartości 45 dB i 40 dB. Turbiny wstawiane do programu

można znaleźć w katalogu programu, który zawiera więcej niż 500 różnych typów i modeli. Jeśli żadne

dane na temat emisji hałasu nie są podane w katalogu, dane te można wprowadzić ręcznie na początku

kalkulacji. Tereny ochrony przed hałasem i/lub pozycje są wprowadzane graficznie na mapie

umieszczonej na ekranie monitora. Dla każdego terenu/pozycji może być wprowadzona minimalna

odległość do najbliższej turbiny wiatrowej i maksymalny dozwolony wpływ w dB(A).

Analizę dotyczącą uciążliwości i zasięgu hałasu emitowanego z terenu inwestycji przeprowadza się

zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie

dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 z dnia 05 lipca 2007 r.).

Moduł DECIBEL może przeprowadzić kalkulacje oparte na pięciu modelach:

� Międzynarodowy standard ISO 9613-2 (zastosowany w analizie),

� Dania: Wytyczne Departamentu Środowiska,

� Holandia: IL-HR-13-01,

� poprawiony model duński,

� poprzednie niemieckie wytyczne VDI 2714.

5. Opis planowanego przedsięwzięcia

5.1. Lokalizacja przedsięwzięcia

Przedmiotowe przedsięwzięcie położone jest w gminie Bielice, będącej niewielką gminą rolniczą,

odległą zaledwie 30 km od Szczecina, administracyjnie przynależną do powiatu pyrzyckiego.

Ryc. 6.

Lokalizacja ZEW Bielice na terenie województwa zachodniopomorskiego - źródło: Plan Odnowy

Miejscowości Nowe Chrapowo i Linie – Gmina Bielice, 2010

Lokalizacja inwestycji

Ryc. 7.

Lokalizacja projektu na terenie powiatu pyrzyckiego - źródło: Plan Odnowy Miejscowości Nowe Chrapowo

i Linie – Gmina Bielice, 2010


Gmina Bielice jest jedną z mniejszych w województwie pod względem powierzchni, jak również

najmniejszą gminą powiatu pyrzyckiego.

Gmina sąsiaduje z gminami z tego samego powiatu:

� od strony wschodniej z gminą Pyrzyce,

� od strony południowej z gminą Kozielice,

oraz z gminami powiatu gryfińskiego:

� od strony północno – zachodniej z gminą Stare Czarnowo,

� od strony zachodniej z gminą Gryfino,

� od strony południowo – zachodniej z gminą Banie.

Główne funkcje gminy to: mieszkalnictwo, gospodarka rolna i obsługa administracyjna ludności.

Przez teren gminy przebiega droga ekspresowa S-3 relacji Szczecin – Gorzów Wlkp. obsługująca

powiązania krajowe i regionalne. Droga ta zlokalizowana jest w zachodniej części gminy. Jednakże ze

względu na parametry techniczne jest niedostępna dla bezpośredniej obsługi komunikacyjnej gminy.

Dostępność gminy do tej drogi S-3 jest pośrednia poprzez węzły w rejonie Gryfina lub Pyrzyc

zlokalizowane na przecięciu z drogami wojewódzkimi nr 120 i 122.

Analizowana inwestycja będzie zlokalizowana w obrębie geodezyjnym Nowe Chrapowo położonym

w południowo-wschodniej części gminy oraz w obrębie Linie położonym w środkowej części gminy Bielice.

Ryc. 8.

Lokalizacja projektu na terenie Gminy Bielice


Tereny, na których będą zlokalizowane elektrownie wiatrowe to tereny położone na południowy-

zachód od m. Nowe Chrapowo oraz na południe od m. Linie.

Pod lokalizację siłowni wiatrowych wraz z drogami dojazdowymi i niezbędną infrastrukturą techniczną

wyznaczony został obszar w obrębie terenów rolnych.

Elektrownie wiatrowe zlokalizowano na działkach należących do prywatnych właścicieli w odległości

powyżej 500 m od pobliskiej zabudowy.

Tabela 8.

Lokalizacja elektrowni wiatrowych ZEW Bielice

Elektrownie Działka

Współrzędne w układzie współrzędnych 2000

X Y

Obręb Linie

1. EW 1 51/1 5894306,72 5483441,37

2. EW 2 61 5894302,93 5483805,40

3. EW 3 54 5894005,61 5483504,04

4. EW 4 56 5893724,14 5483301,05

Obręb Nowe Chrapowo

5. EW 5 24 5891050,38 5485268,04

6. EW 6 85 5890737,82 5485368,60

7. EW 7 92 5890393,90 5485384,50

8. EW 8 77/1 5890174,29 5485085,98

9. EW 9 155 5890221,22 5485686,78

10. EW 10 107 5889971,47 5485434,46

11. EW 11 163 5889823,36 5485693,73

5.2. Charakterystyka przedsięwzięcia oraz warunki użytkowania terenu w fazie budowy i

eksploatacji

Inwestycja, której dotyczy Raport polega na budowie 11 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną

infrastrukturą techniczną. W ramach inwestycji określanej, jako Zespół elektrowni wiatrowych Bielice

planuje się zastosowanie urządzeń charakteryzujących się następującymi parametrami technicznymi:

Tabela 9.

Dane techniczne projektowanych elektrowni wiatrowych

Parametry

moc energetyczna pojedynczej elektrowni do 2,5 MW

liczba planowanych elektrowni wiatrowych 11 szt.

wysokość wieży do 140,0 m

wysokość elektrowni ze śmigłem w jego górnym położeniu do 180,0 m

Tabela 10.

Parametry projektowanej infrastruktury technicznej

Parametry

minimalna szerokość dróg dojazdowych 4,0 m

plac montażowy ok. 1000 m2

elektroenergetyczne linie kablowe i kanalizacja telesterownicza SN

Przeznaczenie obiektu

Elektrownie wiatrowe służą jedynie do wytwarzania energii elektrycznej, która sprzedawana będzie

do PSE Operator S. A.. Elektrownie wiatrowe są jednym z popularniejszych rozwiązań pozyskiwania

energii z odnawialnych źródeł energii.

Projektowane elektrownie wiatrowe wykorzystywać będą ruch powietrza do obrotu wirnika i w ten sposób

wytwarzana będzie energia elektryczna, która zostanie za pomocą linii kablowych przesłana do krajowych

sieci energetycznych.

Sposób funkcjonowania elektrowni

Projektanci projektujący sposób funkcjonowania planowanych elektrowni wiatrowych przyjęli

następujące założenia:

� elektrownie zaprojektowane są na bezobsługowy automatyczny pomiar warunków pracy i

sterowania, wymagają jedynie okresowych przeglądów i konserwacji,

� funkcjonowanie elektrowni polega na wykorzystaniu energii wiatru do obrotu śmigła turbiny,

turbina obracając się generuje w prądnicy prąd elektryczny,

� wirnik generatora obracać się będzie w zależności od prędkości wiatru z prędkością od 5 do 14

obr./min,

� minimalny wiatr potrzebny do wprawienia w ruch wirnika wynosi ok. 3,5 m/s, natomiast

optymalny wiatr, przy którym elektrownie uzyskują swoją maksymalną moc wynosi ok. 12,5 m/s,

� turbina wyposażona jest w kontrolowaną przez mikroprocesor regulację nachylenia śmigieł

wirnika, która zapewnia ciągłe i optymalne dostosowanie kąta nachylenia do kierunku i siły

wiatru,

� turbina jest automatycznie wyłączana przy prędkości wiatru przekraczającego ok. 25 m/sek.,

gondola wraz z śmigłami ustawia się wzdłuż kierunku wiatru minimalizując w ten sposób

obciążenie konstrukcji masztu,

� elektrownie wiatrowe posiadać będą urządzenia odgromowe oraz oznakowanie przeszkodowe

informujące o lokalizacji obiektu ostrzegające statki powietrzne,

� w ciągu roku zakłada się dwukrotny przegląd techniczny obiektu. Okres użytkowania elektrowni

wiatrowych przyjmuje się na 25 lat.

Zasady zagospodarowania terenu

Planowane jest posadowienie 11 elektrowni wiatrowych. Obiekt stanowi pojedyncza elektrownia

wiatrowa, złożona z generatora energetycznego wraz z wirnikiem na wieży rurowej. Elektrowni

towarzyszy infrastruktura, tj.: drogi dojazdowe, plac montażowy, energoelektryczna linia kablowa SN i

linie kablowe światłowodowe do transmisji danych.

Teren wokół elektrowni i w miejscu wykopów pod fundamenty zostanie po zakończeniu prac

inwestycyjnych pokryty warstwą gleby. Umożliwi to dalsze użytkowanie rolnicze terenów wokół

konstrukcji poszczególnych wież.

Wszystkie obiekty ZEW Bielice wraz z fundamentami, drogą dojazdową i placami montażowymi zostały

zaprojektowane i przewidziane do budowy w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-

budowlanych, zgodnie z zasadami aktualnej wiedzy technicznej i sztuki budowlanej.

Forma obiektu

Formę obiektu stanowi monumentalna konstrukcja masztu rurowego usytuowana na terenie

użytków rolnych poza obszarami zabudowanymi.

Wszystkie elementy nadziemne elektrowni wiatrowych, poza masztem rurowym, tj. śmigła i gondola

wirnika pomalowane będą na kolor jasny, końce łopat śmigła na odcinku 1/3 długości śmigła zostaną

pomalowane (wg wymogów rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 13 stycznia 2006

roku zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu zgłaszania oraz oznakowania przeszkód lotniczych

(Dz. U. nr 9 poz. 53) w 5 pasów o jednakowej szerokości, prostopadle do dłuższego wymiaru łopaty

śmigła; 3 na kolor czerwony i 2 na biało.

Lokalizacja samych elektrowni połączona jest z istniejącymi drogami publicznymi poprzez

przebudowywane drogi gminne i projektowane drogi dojazdowe oraz projektowane place montażowe,

które usprawnią istniejące systemy komunikacyjne na terenie inwestycji. Teren wokół elektrowni i jej

fundamentów zostanie, po ukształtowaniu, pokryty warstwą gleby umożliwiając jego dalsze użytkowanie

rolnicze.

Wszystkie obiekty zespołu jak elektrownie wiatrowe wraz z fundamentami, droga dojazdowa i plac

montażowy oraz podziemne elektroenergetyczne linie kablowe zostały zaprojektowane i przewidziane do

budowy w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, zgodnie z zasadami aktualnej

wiedzy technicznej i sztuki budowlanej.

� wirnik składa się z trzech łopat, piasty wirnika, wieńców obrotowych oraz napędów służących do

zmiany kąta natarcia łopat. Łopaty wirnika wykonane są z żywicy epoksydowej lub poliestru ze

wzmocnieniem włóknem szklanym i są powleczone lakierem poliuretanowym. Powłoka lakiernicza

stanowi dostateczne zabezpieczenie przed erozją i promieniowaniem ultrafioletowym. Kształt

łopat wirnika opiera się na specjalnym profilu aerodynamicznym zaprojektowanym dla dużych

turbin wiatrowych. Konstrukcja struktury łopat jest zgodna z wytycznymi dotyczącymi certyfikacji

turbin wiatrowych i obliczona jest dla okresu użytkowania. Moc elektrowni można regulować, a

odbywa się to przy pomocy zmiany kąta natarcia poszczególnych łopat (pitch regulation).

� gondola - zadaniem gondoli jest połączenie trzech łopat wirnika z wałem głównym

mechanicznego układu napędowego. Piasta jest przykręcona do wału wirnika za pomocą złącza

kołnierzowego. W celu wykonywania prac konserwacyjnych można wejść do wnętrza piasty przez

kołpak, który wyposażony jest w odpowiednie włazy i reling, służący do zabezpieczenia personelu

serwisującego.

� wieża rurowa - wieże z elementów stalowych lub betonowych i stalowych składają się z kilku

sekcji, które są skręcane ze sobą za pomocą kołnierzy pierścieniowych w przypadku sekcji

betonowych łączenie za pomocą cięgien.

Układ konstrukcyjny obiektu

Konstrukcję elektrowni stanowi rurowa wieża zamocowana w żelbetowej płycie fundamentowej.

Układ drogowy obiektu

Projektanci projektujący układ drogowy planowanych elektrowni wiatrowych przyjęli następujące

założenia:

� do projektowanych elektrowni wiatrowych doprowadzona są drogi dojazdowe i place montażowe

o utwardzonej nawierzchni, względnie na podbudowie z gruntu stabilizowanego,

� szerokość projektowanej drogi dojazdowej wynosi min. 4 m, a powierzchnia placu montażowego

ok. 1 000 m2,

� dopuszczalne spadki placu montażowego 2%, odwodnienie planuje się z powierzchni dróg i

placów montażowych za pomocą spadków, spływ wody powierzchniowo na pobliski teren.

Sposób przesyłu wytwarzanej energii

Energia elektryczna wytwarzana w siłowniach wiatrowych będzie przesyłana liniami kablowymi SN

do projektowanej stacji transformatorowej SN/110 kV i dalej liną kablową 110 kV do projektowanej

drugiej stacji transformatorowej 110/220 kV w Krajniku zlokalizowanej w sąsiedztwie istniejącej stacji

transformatorowe 400/220 kV, gdzie nastąpi połączenie sieci projektowanej z istniejącą.

Przesył energii elektrycznej wytworzonej przez elektrownie wiatrowe będzie realizowany na napięciu

średniego napięcia (SN) za pomocą zespołu linii kablowych elektroenergetycznych w układzie

trójfazowym układanym w ziemi kablem, gdzie typ i przekrój żyły roboczej uzależniony jest ściśle od

przesyłanej mocy na konkretnym odcinku.

Lokalizację zespołu linii kablowych, przewiduje się w istniejących pasach drogowych lub w gruntach o

funkcji rolniczej, umieszczone pod powierzchnią ziemi.

Dodatkowo bezpośrednio przy elektrowni dopuszcza się lokalizację kontenera ze złączem kablowym.

Wewnątrz kontenera zostaną zainstalowane urządzenia pomiarowe i zabezpieczające, wraz z instalacją

łączącą linie kablowe wyprowadzone od elektrowni wiatrowej z projektowaną linią kablową prowadzącą do

projektowanej stacji transformatorowej i dalej do istniejącej stacji transformatorowej w Krajniku.

Wykorzystanie terenu w fazie realizacji i eksploatacji

Właściwe funkcjonowanie projektowanych elektrowni wiatrowych zarówno w fazie realizacji, jak i

eksploatacji zapewnia się poprzez wybudowanie dróg gruntowych o ulepszonej nawierzchni tłuczniowej

zakończonych placem manewrowym.

Plac montażowy w czasie prowadzenia prac budowlanych służyć może jako miejsce składowania

materiałów.

Projektowane linie kablowe SN i WN łączące generator elektrowni wiatrowych ze stacją transformatorową

400/220 kV i kanalizacja światłowodowa zostaną położone w ziemi i nie będą przeszkadzały w rolniczym

użytkowaniu gruntów.

Po wybudowaniu elektrowni wiatrowych teren wokół nich zostanie w znacznej mierze przywrócony do

stanu pierwotnego i będzie użytkowany nadal w sposób rolniczy.

5.3. Cechy procesu produkcyjnego

Wszystkie elektrownie wiatrowe wykorzystywać będą do wytwarzania energii elektrycznej ruch

powietrza, przekładający się na obroty wirnika. Produkcja energii (ruch wirnika) rozpocznie się przy

prędkości wiatru ok. 3,5 m/s, a przy prędkości powyżej ok. 25 m/s nastąpi wyłączenie pracy elektrowni.

Nominalną moc elektrownie osiągną przy prędkości wiatru ok. 12,5 m/sek.

Do głównych cech charakterystycznych procesu związanego z wytwarzaniem energii elektrycznej

przy wykorzystaniu siły wiatr, ze względu na ochronę środowiska należy:

� brak zużycia wody,

� brak ścieków technologicznych,

� brak zorganizowanych i niezorganizowanych emisja gazów i pyłów do powietrza, w tym również

emisji gazów cieplarnianych (zero emisyjne),

� eksploatacja instalacji nie powoduje przekroczenia standardów jakości środowiska poza terenem

do którego prowadzący instalację ma tytuł prawny,

� procesy produkcyjne realizowane na terenie instalacji ze względu na ich rodzaj i skalę nie

powodują znacznego zanieczyszczenia poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska

jako całości,

� charakter procesu wytwarzania energii elektrycznej i nie powoduje zaliczenia elektrowni

wiatrowej do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej

awarii przemysłowej

� elektrownie wiatrowe są źródłem hałasu o podwyższonym poziomie dźwięku,

� elektrownie wiatrowe jako obiekty o dużej wysokości i kontrastowym kolorze w stosunku do tła

nieba oraz powierzchni ziemi z różnymi formami jej użytkowania dodatkową z będącymi w ruchu

śmigłami, wpływa na krajobraz, stanowiąc znaczącą dominantę krajobrazową.

Tabela 11.

Cechy procesu produkcyjnego

Cecha procesu produkcyjnego Identyfikacja

Emisja zanieczyszczeń do powietrza

gazy -

gazy cieplarniane (CO2, CO, CH4 ) -

pyły -

Inne emisja

hałas x

promieniowanie elektromagnetyczne x

niejonizujące x

infradźwięki x

Wytwarzanie odpadów

odpady niebezpieczne x

odpady inne niż niebezpieczne x

zmieszane odpady komunalne -

Oddziaływanie na elementy środowiska

Elementy biotyczne

zdrowie ludzi -

awifauna x

szata roślina -

fauna (inna niż ptaki) x 1

Elementy abiotyczne

powierzchnia ziemi -

krajobraz x

klimat akustyczny x

woda -

powietrze -

Ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej

duże ryzyko -

zwiększone ryzyko -

Zużycie wody -

Wytwarzanie ścieków

sanitarne -

technologiczne -

wody opadowe i roztopowe x

Tabela 12.

Cechy procesu produkcyjnego różnych źródeł w aspekcie wpływu na środowisko - źródło: Wind Energy

and Wildlife, AWEA

Cecha procesu produkcyjnego Źródła energii

wiatr jądrowa węgiel gaz

Globalne ocieplenie nie nie tak tak

Emisja zanieczyszczeń do powietrza nie nie tak ograniczona

Kopalnictwo/wydobycie nie tak tak tak

Wytwarzanie odpadów nie tak tak nie

Zużycie wody nie tak tak tak

Wpływ na środowisko tak tak tak tak

5.4. Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania

planowanego przedsięwzięcia

Elektrownie wiatrowe zaliczane są do źródeł tzw. ekologicznie czystej energii, zwanej także

„zieloną energią”, wytwarzanej z odnawialnego źródła energii – wiatru. Dzięki zamianie energii

kinetycznej wiatru na energię elektryczną, siłownie wiatrowe przyczyniają się do zmniejszenia emisji do

atmosfery substancji szkodliwych (SOx, NOx, COx) oraz pyłów wytwarzanych w konwencjonalnych

elektrowniach. Zmniejszenie emisji CO2 do atmosfery, przyczynia się do hamowania zjawiska globalnego

ocieplania, które może mieć w przyszłości katastrofalne skutki ekologiczne.

Elektrownie wiatrowe są urządzeniami bezobsługowymi. Nie wymagają budowy dodatkowych

urządzeń sanitarnych, wodno-kanalizacyjnych czy zaplecza socjalnego dla pracowników. W związku z tym

nie następuje wytwarzanie odpadów produkcyjnych i nie zachodzi potrzeba uzbrojenia terenu w sieć

wodno-kanalizacyjną.

Podsumowując, energia wiatrowa jest czystą ekologicznie formą energii i charakteryzuje się szeregiem

pozytywnych cech:

� brak zanieczyszczenia powietrza,

� uniknięcie zmian stosunków wodnych i podgrzewania wód powierzchniowych,

� technologia prawie bezodpadowa; na etapie eksploatacji wytwarzane są odpady związane

wyłącznie z pracami konserwacyjno-naprawczymi,

� brak eksploatacji kopalń głębinowych lub powierzchniowych i zagrożenia promieniowaniem

jonizującym.

W trakcie eksploatacji przedsięwzięcia wytwarzane będą emisje:

� emisja hałasu wynikająca z obracających się łopat wirnika,

� występujące promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące od generatora oraz linii kablowej,

� infradźwięki,

Tabela 13.

Rodzaje zanieczyszczeń wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia

Rodzaj zanieczyszczenia Identyfikacja

Ścieki sanitarno-porządkowe brak

Ścieki technologiczne brak

Wody opadowe występują

Emisja pyłów brak

Emisja gazów, w tym cieplarnianych brak

Uwalnianie substancji niszczących warstwę ozonową brak

Emisja odpadów niebezpiecznych występują

Emisja odpadów innych niż niebezpieczne występują

Emisja zmieszanych odpadów komunalnych brak

Promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące występują

Jonizujące promieniowanie elektromagnetyczne brak

Emisja hałasu do otoczenia występują

Wibracja występują

Infradźwięki występują

6. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego

oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko

6.1. Rzeźba terenu, budowa geologiczna, surowce mineralne

Według podziału fizycznogeograficznego Polski J. Kondrackiego, obszar gminy Bielice należy do:

prowincji Niżu Środkowoeuropejskiego,

podprowincji Pobrzeża Południowobałtyckiego

makroregionu Pobrzeża Szczecińskiego.

W granicach gminy znajdują się fragmenty dwóch mezoregionów. Są to:

Równina Wełtyńska - leżąca na południe od Wzgórz Bukowych, jest falistą wysoczyzną morenową

wznoszącą się do wysokości powyżej 50 m n.p.m. Większą część równiny zbudowanej z gliny morenowej

zajmują tereny rolnicze. Niewielkie enklawy leśne występują w południowo - zachodniej jej części.

Równina Pyrzycka - jest dość wyraźnym obniżeniem terenowym rozciągającym się na wschód od

Równiny Wełtyńskiej, aż po Pojezierze Choszczeńskie i Równinę Nowogardzką. Zbudowana z gliny

morenowej oraz iłów jeziornych, na których wytworzyły się urodzajne gleby.

Generalnie obszar gminy Bielice ze względu na typ budowy geologicznej osadów

przypowierzchniowych, warunki hydrogeologiczne i gruntowo – wodne należy zaliczyć do obszarów, które

w kwalifikacji geologiczno – inżynieryjnej należą do obszarów o korzystnych warunkach wykonawstwa i

eksploatacji obiektów inżynierskich.

Teren planowego ZEW Bielice w rejonie Nowego Chrapowa położony jest na fragmencie wysoczyzny

morenowej. Centralna część tego terenu wznosi się na wysokość 54,5 m n.p.m. Obszar ten w kierunku na

wschód, południe i zachód opada do doliny Kanału Czarnego, który płynie w obrębie doliny przyjmującej

charakter wcięcia erozyjnego. Jego dno leży na wysokości 45 – 40 m n.p.m. Część ZEW Bielice

zlokalizowana w rejonie m. Linie położona jest na wysokości ok. 35,0 m n.p.m. Tak więc deniwelacja

terenu objętego projektem lokalizacji ocenianych turbin jest niemała.

Na terenie gminy Bielice występują:

� udokumentowane złoże kredy jeziornej "Będgoszcz", położone wzdłuż zachodniego brzegu jeziora

- na terenie strefy ochronnej ujęcia wody z j. Miedwie. Złoże posiada powierzchnię 61,82 ha,

zasoby kopaliny - 4.828 tys. Mg. Na części złoża zostały urządzone stawy rybne,

� złoże torfów "Będgoszcz" (bez szczegółowego rozpoznania geologicznego). Złoże zajmuje

powierzchnię 121 ha. Zasoby torfów w złożu wynoszą 4.300 tys. m³, a podścielających torfy gytii

ilasto-wapiennej - 3.375 tys. m³,

� rejony perspektywiczne dla udokumentowania dalszych złóż kredy jeziornej i torfów: zachodni

brzeg jeziora Będgoszcz, na wysokości wsi Bydgoszcz i Chabówko, obniżenie terenu pomiędzy

Babinem i Parsowem, w rejonie na południe od Chabowa i Bielic, obniżenia położone na wschód

i południe od Swochowa oraz na zachód od Starego Chrapowa,

� perspektywiczne złoża kruszywa naturalnego w rejonie Babina, Chabowa i Linii,

� rejony prognostyczne dla udokumentowania złóż kruszywa naturalnego: wał ozowy na

południowy-wschód od Babina i na południe od Bielic, teren położony na południe od Chabowa,

pagórki form szczelinowych pomiędzy Liniami a Nieborowem.

W granicach analizowanego terenu wyznaczono obszary prognostyczne dla udokumentowania złóż

kruszywa naturalnego (żwirowo – piaszczystego). Jednakże zlokalizowano je poza granicami działek

planowanych pod ZEW Bielice.

6.2. Gleby, użytkowanie gruntów

Na obszarze gminy Bielice skałami macierzystymi gleb są utwory o genezie lodowcowej,

wodnolodowcowej. Dominuje tu krajobraz moreny dennej falistej, co wpływa na nieregularne

rozmieszczenie poszczególnych typów gleb. Jest to typowa gmina o krajobrazie rolniczym. Użytki rolne

stanowią główny element walorów krajobrazowych. Pola uprawne urozmaicone są przez zieleń śródpolną,

śródpolne oczka wodne, sieć rowów i kanałów melioracyjnych.

Powierzchnia użytków rolnych obejmujących grunty orne, sady oraz łąki trwałe i pastwiska trwałe wynosi

7 281 ha, tj. 86,4 % powierzchni gminy, w tym:

� grunty orne - 5318 ha (73,0 % użytków rolnych),

� sady - 25 ha (0,3 %),

� łąki i pastwiska - 1695 ha (23,3 %),

� pastwiska trwałe - 290 ha (0,4 %).

Na terenie Bielic przeważają gleby dobre i średnio dobre, występujące w przeważającej części w

większych, zwartych kompleksach i na terenach o dobrych warunkach fizjograficznych. Posiadają one

również wykształcony głęboki poziom akumulacyjny oraz naturalną strukturę i dobre warunki wodno-

powietrzne. Najlepsze grunty orne zajmują niewielki obszar gminy i znajdują się w rejonie Bielic oraz

Babina. Grunty orne dobre i średnio dobre, wchodzące w skład kompleksów: pszennego dobrego,

pszennego wadliwego, żytniego bardzo dobrego zajmują znaczny obszar gminy.

Grunty orne średniej jakości i średniej jakości gorsze (gleby o klasach IV a i IV b) występują na przemian

z glebami ornymi słabymi i najsłabszymi. Grunty te przeważają w południowo-wschodniej i północno-

wschodniej części gminy. W odniesieniu do użytków zielonych, dominują użytki zielone średnie - łąki

klasy IV. Użytki te mają niewielką wartość gospodarczą z uwagi na trudności w ich zagospodarowaniu i

nadmierne uwilgocenie.

Rzadki w województwie 1-szy kompleks glebowo - rolniczy (pszenny bardzo dobry)

występuje na obszarze gminy w niewielkich fragmentach - na południe od drogi Babin - Chabowo i w

rejonie tzw. Wybudowy na wschód od Bielic. Zaliczono do niego czarne ziemie właściwe i zdegradowane,

gleby brunatne oraz pseudobielice wykształcone z glin zwałowych, położone na terenach płaskich.

W obrębie północnego płata wysoczyzny morenowej, w części centralnej (Bielice - Nowe Linie), na

zachód od Parsowa oraz na południe od Starego Chrapowa powszechny jest 2 - gi kompleks glebowo -

rolniczy (pszenny dobry), obejmujący typowe dla niego, wytworzone z glin zwałowych, gleby brunatne

bądź pseudobielice, rzadziej czarne ziemie właściwe lub zdegradowane. Pozostałą część wierzchowiny

wysoczyzny morenowej (w tym cały płat wschodni) zajmują gleby 4-go kompleksu rolniczego (żytni

bardzo dobry). Do kompleksu tego zaliczono różne typy gleb wytworzone na podłożu przepuszczalnych

utworów piaszczystych.

Gleby 3-go kompleksu glebowo - rolniczego (pszenny wadliwy) występują w niewielkich

enklawach na całym obszarze gminy, zwłaszcza na kuliniacjach pagórków - tam, gdzie na utworach

piaszczystych występują cienkie pokrywy gliniaste.

Kompleksy 5-ty (żytni dobry) i 6-ty (żytni słaby), obejmujące gleby brunatne, brunatne

wyługowane i czarne ziemie zdegradowane, występują mozaikowo, wspólnie z 4-tym kompleksem, na

obszarach o bardziej urozmaiconej rzeźbie terenu, tj. głównie w płd.-zachodniej części gminy oraz wokół

wsi Babinek. Jedyny niewielki płat gleby brunatnej wyługowanej, wytworzonej na piaskach słabo

gliniastych i luźnych, który zaliczono w gminie Bielice do 7-go kompleksu glebowo - rolniczego (żytni

bardzo słaby - nadający się przede wszystkim pod zalesienie) znajduje się na południe od Linii. Poza

nim ten kompleks glebowo -rolniczy występuje sporadycznie.

Zarówno w rozległych, jak i w niewielkich zagłębieniach po martwym lodzie, a także na obrzeżach

dolin wód roztopowych na całym obszarze gminy powszechny jest 8-my kompleks glebowo - rolniczy

(zbożowo - pastewny mocny) obejmujący głównie czarne ziemie właściwe i zdegradowane, rzadziej

deluwialne. W kilku przypadkach bardziej zawodnione fragmenty tych gleb zaliczono do 9-go kompleksu

glebowo - rolniczego (zbożowo-pastewny słaby).

Na obszarze gminy Bielice występuje również 1-szy kompleks użytków zielonych (bardzo dobre i

dobre). Obejmuje on użytki zielone na glebach mineralnych (czarne ziemie właściwe), położone powyżej

den dolin i obniżeń. Do kompleksu tego zaliczono tylko niewielkie fragmenty łąk miedzy Bielicacmi a

Nowymi Liniami.

Na równinach torfowych i w dolinach wód roztopowych najbardziej powszechny jest 2-gi kompleks

użytków zielonych (średnie). Do tego kompleksu zaliczono także część użytków zielonych na glebach

torfowo - mułowych i mineralnych (czarne ziemie właściwe, zdegradowane i deluwialne, mady w rejonie

Starego Chrapowa) oraz użytki na glebach murszowych, pokrywających kredę jeziorną wokół jeziora

Będgoszcz i w dolinie Krzekny.

3-ci kompleks użytków zielonych (słabe i bardzo słabe) ma w gm. Bielice stosunkowo

niewielka powierzchnię i występuje w obrębie lub sąsiedztwie użytków 2-go kompleksu obejmujące te

same typy gleb. Wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosi w gminie Bielice 83,1 co

sytuuje gminę na 6 pozycji w województwie (wg dawnego podziału administracyjnego). Powyższe walory

sprzyjają rozwojowi rolnictwa intensywnego.

Tabela 14.

Bonitacja gleb (grunty orne) - źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Bielice, 2009 r.

Klasa bonitacyjna

Powierzchnia w ha

Powierzchnia w % Ocena gleb

II 172,95 2,46 gleby bardzo dobre 2,46 %

III a III b

1 433,67 1 731,72

20,40 24,64 gleby dobre 45,04 %

IV a IV b

1 364,57 371,91

19,42 5,29

gleby średnie 24,71 %

V VI

252,44 14,8

5,59 0,21 gleby słabe i najsłabsze 5,80 %

Wśród gruntów ornych gminy największą powierzchnię zajmują gleby dobre (III a, III b klasa

bonitacyjna) i gleby średnie z dominacją gleb w IV a klasie bonitacyjnej (69,75% powierzchni gruntów

ornych). Najlepsze gleby pod względem bonitacji zajmują 2,46% powierzchni gruntów ornych.

Tabela 15.

Użytki zielone - źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

Bielice, 2009 r.

Klasa bonitacyjna

Powierzchnia w ha Powierzchnia w % Ocena gleb

III IV

544,06 897,64

7,74 12,78 gleby średnie 20,52%

V VI

167,21 41,59

0,50 0,39

gleby słabe i najsłabsze 1,09%

Wśród użytków zielonych największą powierzchnię zajmują gleby średnie z dominacją IV klasy

bonitacyjnej.

W granicach analizowanego terenu dominują gleby zaliczane do III klasy bonitacyjnej.

6.3. Warunki hydrologiczne

Obszar gminy Bielice charakteryzuje się dość dobrze rozwiniętą siecią hydrograficzną i niewielkim

stopniem jeziorności. Gmina znajduje się w całości w zlewni jeziora Miedwie, będącej częścią zlewni Płoni.

Istotnymi zlewiskami cząstkowymi na obszarze gminy są rzeki Bielica i Krzekna oraz Kanał Nieborowski.

Wody powierzchniowe

Tabela 16.

Sieć hydrograficzna gminy Bielice – źródło: Plan Odnowy Miejscowości Nowe Chrapowo, 2010

Zlewnia Charakterystyka Stopień zanieczyszczenia

Rzeka Bielica

� Bielica jest głównym ciekiem na terenie gminy,

� na terenie zlewni Bielicy położone jest największe jezioro gminy Babińskie o powierzchni 16,9 ha oraz jezioro Dołgie o powierzchni 11,2 ha,

� zlewnia ma charakter typowo rolniczy,

Wody rzeki Bielicy z uwagi na znaczne zanieczyszczenie oceniane są jako pozaklasowe. Wody jezior Babińskie i Dołgie są znacznie zanieczyszczone spływami rolniczymi.

Rzeka Krzekna � Krzekna wypływająca z jeziora Glinno, zasilana jest na terenie gminy rowami melioracyjnymi, na bazie, których w jej dolnym biegu założono nieużytkowane obecnie stawy rybne,

� teren zlewni jest obszarem intensywnej penetracji turystycznej,

Wody Krzekny zaliczane są do III klasy czystości wód.

Ostrowica – Kanał Nieborowski

� drugi, co do wielkości dopływ jeziora Miedwie,

� gmina Bielice obejmuje zachodnią część zlewni kanału Nieborowskiego,

� zlewnia ma charakter typowo rolniczy,

Wody przy ujściu do jeziora Miedwie zakwalifikowane są do klasy II

Gmina Bielice przylega do południowego brzegu jeziora Będgoszcz, o trudnej dostępności

brzegowej. Wody jeziora (leżącego w strefie ochrony pośredniej "A " jeziora Miedwie) zaliczane są do III

klasy czystości wód. Ze względu na ujęcie wody z jeziora Miedwie jako wody pitnej dla Szczecina, cała

zlewnia Miedwia~ w tym obszar gminy, objęta jest ochroną prawną.

Jednym z dopływów Kanału Nieborowskiego jest Kanał Czarny wypływający z jeziora Czarnego

leżącego w sąsiedztwie wsi Czarnowo. Zarówno to jezioro, jak i ta wieś leżą w granicach gminy Kozielice,

w sąsiedztwie granicy gminy Kozielice i Bielice. Kanał Czarny otacza od zachodu, południa i wschodu

analizowany teren. Kanał ten przepływa przez środek wsi Nowe Chrapowo oraz w sąsiedztwie Starego

Chrapowa.

Elementem wyróżniającym badaną powierzchnię w rejonie miejscowości Nowe Chrapowo jest

brak większych zbiorników wodnych oraz obecność cieku wodnego Kanału Czarnego wyznaczającego

wschodnią i południową granicę analizowanego terenu w rejonie m. Nowe Chrapowo.






W granicach badanych obszarów planowanych pod inwestycje rejonie m. Linie, brak jest większych

zbiorników i cieków wodnych. Natomiast w bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się kilka małych

zbiorniczków, głównie antropogenicznego pochodzenia. Teren sąsiedztwa przecina kilka cieków

odwadniających ten teren, w tym cieki Młynówka, Czarna i Kłobka

Wody podziemne

W odniesieniu do wód podziemnych gmina Bielice należy do obszarów średniozasobnych. W

obszarze gminy Bielice wodonośne są plejstoceńskie utwory wodnolodowcowe, występujące pomiędzy

warstwami glin zwałowych. Gliny te, piaski lodowcowe oraz iły i mułki zastoiskowe są w zasadzie osadami

bezwodnymi, z możliwością gromadzenia się wód zawieszonych. Warstwy wodonośne są nieciągłe, w

obszarze zaburzeń glacitektonicznych i w pobliżu poduszek solnych może dochodzić do kontaktu

hydraulicznego poziomu czwartorzędowego z trzeciorzędowym i kredytowym.

Użytkowa warstwa wodonośna na obszarze gminy posiada izolację odpowierzchniową, z wyjątkiem

terenu w dolinie rzeki Krzekny oraz w rejonie miejscowości Linie, gdzie występuje słaba izolacja i warstwa

użytkowa wód jest podatna na przenikanie zanieczyszczeń odpowierzchniowych.

Na terenie gminy znajdują się 4 ujęcia wód podziemnych, z ustanowionymi terenami ochrony

bezpośredniej, nieposiadających natomiast wyznaczonych trenów ochrony pośredniej.

W rejonie Parsów-Chabowo występują znaczne zasoby wód geotermalnych charakteryzujących się

wysoką mineralizacją.

Wszystkie ujęcia wody na terenie gminy eksploatują czwartorzędową warstwę wodonośną

pierwszego poziomu, która występuje płycej w północnej części, a głębiej - w południowej. Obszar gminy

Bielice znajduje się w obrębie jednostki hydrogeologicznej regionu szczecińskiego w rejonach:

� jeziora Miedwie: obszarze jeziora Będgoszcz, gdzie czwartorzędowy poziom wodonośny występuje na

głębokości 10 - 15 m, posiada miąższość 5 -l 5 m i wydajność rzędu 10-30 m''/h,

� Gryfino - Pyrzyce gdzie czwartorzędowy poziom wodonośny występuje na głębokości 10-15 m lub 30

- 40 m p.p.t. o wydajności rzędu 30 m3/h, jedynie w rejonie Bielic - Swochowa wydajność przekracza

wartość 70 m3/h.

Na terenach młodoglacjalnych występowanie płytkich wód gruntowych (wierzchówek)

uwarunkowane jest rzeźbą terenu oraz przepuszczalnością utworów podpowierzchniowych. W obniżeniach

terenu z reguły występuje wysoki poziom tych wód. Na wysoczyźnie gromadzą się one na stropie

utworów słaboprzepuszczalnych, a więc przede wszystkim glin zwałowych, w związku, z czym głębokość

ich występowania zależy od grubości ewentualnego nakładu piaszczystego. W niewielkich wklęsłościach o

gliniastym podłożu może występować tendencja do gromadzenia się wód opadowych na powierzchni

terenu.

Analizowany teren położony jest poza zasięgiem Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP).

Najbliższy takowy zbiornik zlokalizowany jest w odległości kilkunastu kilometrów. jest to GZWP nr 123.

Analizowany obecnie teren charakteryzuje się występowaniem pierwszego poziomu wodonośnego

na głębokości od 1 do 5 metrów p.p.t. najpłycej wody zalegają w dolinie Kanału Czarnego w rejonie

Nowego Chrapowa (ca 1 – 2 m p.p.t.), a najgłębiej w rejonie działek 113, 24/2 (poniżej 5 m p.p.t). Na

pozostałym terenie objętym niniejszym raportem głębokość do zwierciadła wody od powierzchni terenu

kształtuje się na poziomie między 2 a 5 metrem p.p.t.

6.4. Warunki klimatyczne

W podziale byłego województwa szczecińskiego na krainy klimatyczne wg Koźmińskiego (1983) gm.

Bielice znajduje się w krainie VII - Goleniowsko - Pyrzyckiej.

Cechy klimatu gminy:

� średnia roczna suma usłonecznienia rzeczywistego wynosi od 1500 do 1550 godzin,

� południkowy przebieg izoterm średniej rocznej temperatury powietrza (8,0° – 8,5°C),

� średnia temperatura wynosi w styczniu od –1,0° do –0,6°C,

� w lipcu temperatura wzrasta z północnego wschodu na południowy zachód – od 17,4°C do

17,8°C,

� średnia temperatura roczna wynosi poniżej 7,5oC,

� ostatnie przymrozki wiosenne (z wysokości 200 cm n.p.g.), zanikają na ogół między 25 a 30

kwietnia,

� pierwsze przymrozki jesienne przypadają pomiędzy 17 a 25 października,

� okres wegetacyjny trwa przeciętnie około 222 do 225 dni,

� najmniejsze roczne sumy opadów, które przy ujściu rzeki Płoni do jeziora Miedwie wynoszą

zaledwie około 490 mm,

� liczba dni z pokrywą śnieżną kształtuje się poniżej 40,

� średnia długość okresu wegetacyjnego wynosi 221 dni,

� dominują wiatry z kierunków południowo-zachodniego i zachodniego; najrzadziej notowane są

wiatry z kierunków południowego i północnego,

� obszar charakteryzuje się stosunkowo niewielkim udziałem cisz atmosferycznych (7%).

Do obszarów niekorzystnych z punktu widzenia stałego przebywania człowieka należą nisko

położone tereny nad j. Miedwie oraz w dolinie Bielicy i Krzekny. Warunki klimatyczne kształtowane są tu

w dużej mierze pod wpływem niskiej przewodności cieplnej podłoża (wysoki poziom wód gruntowych,

grunty organiczne), co oznacza podwyższenie wilgotności względnej powietrza, dużą częstotliwość

występowania mgieł, częste występowanie przygruntowych przymrozków oraz podwyższenie średnich

temperatur w lecie, a obniżenie w zimie. Na najniżej położonym terenie mogą tworzyć się zastoiska

zimnego powietrza.

Do obszarów korzystnych pod względem warunków topoklimatycznych należą tereny wysoczyzn,

płaskie, faliste lub pagórkowate, będące poza zasięgiem zalegania chłodnego i wilgotnego powietrza,

charakteryzujące się na ogół dobrymi warunkami termiczno-wilgotnościowymi.

6.5. Szata roślinna, lasy

6.5.1. Szata roślinna na terenie gminy

Obszar gminy Bielice ma charakter typowo rolniczy. Lasy zajmują 7,3% jej powierzchni i występują

w postaci dwóch kompleksów zlokalizowanych w północno - zachodniej i południowej części gminy. Są to

głównie mieszane lasy sosnowo - dębowe z domieszką buka, grabu lub brzozy oraz nasadzenia topolowe.

Mezotroficzne zbiorowiska leśne z równorzędnym udziałem w drzewostanie gatunków szpilkowych i

liściastych nawiązują siedliskowo i florystycznie z jednej strony do borów sosnowych, a z drugiej do

zbiorowisk z klasy ciepłolubnych dąbrów i uboższych postaci grądów. Wiek drzewostanu wynosi od 40 do

60 lat. Istniejące na terenie gminy lasy należą do Nadleśnictwa Gryfino.

W lasach gminy Bielice nie odnaleziono cennych gatunków roślin, lasy te jednak powinny być objęte

ochroną z uwagi na mała lesistość gminy. Pospolicie występuje tutaj gatunek objęty częściową ochroną

prawną - kruszyna pospolita.

Obok lasów o bardziej naturalnym charakterze występują dość duże powierzchnie lasów sadzonych.

Władze gminy prowadzą obecnie jej dolesienie - na niewielkim wzgórzu w okolicach wsi Chabowo

posadzono sosnę, modrzew, dąb szypułkowy, świerk pospolity a w obniżeniu terenu - jesion i olszę

czarną.

Wśród zakrzewień i zadrzewień śródpolnych dominują pospolite gatunki rodzime oraz drzewa owocowe.

Szata roślinna gminy Bielice nosi szczególnie duże piętno gospodarki rolniczej. Grunty rolne, w

przeszłości PGR-owskie nie są obecnie w pełni wykorzystywane, a użytki zielone prawie nie pełnią zadań

produkcyjnych. We florze roślin naczyniowych gminy Bielice dominują gatunki pospolicie występujące na

terenie Pomorza i Polski. Ogółem stwierdzono w procesie inwentaryzacji przyrodniczej (BKP 1997)

występowanie jedynie 527 gatunków flory naczyniowej. Na uwagę zasługuje obecność gatunków

charakterystycznych dla muraw kserotermicznych. Z powodu braku odpowiednich siedlisk ubogo

reprezentowana jest flora mezofilnych lasów liściastych oraz torfowisk, wód i mokradeł.

Zbiorowiska łąkowe i murawowe stanowią najcenniejsze zbiorowiska roślinne gminy Bielice.

Należą do nich: łąki siedlisk wilgotnych, murawy siedlisk suchych.

Łąki siedlisk wilgotnych występują nad rzeką Krzekną oraz nad jeziorami. Nad Krzekną znajdują się: łąki

kośne i wypasane z dominacją: wyczyńca łąkowego, wiechliny łąkowej kostrzew (pratense rubra),

kłosówki i tymotki, które można bardzo ogólnie zaliczać do Molinietalia, którego zbiorowiska w szybkim

tempie zanikają w całej zachodniej i środkowej Europie. Mogą one utrzymywać się tylko dzięki

tradycyjnej metodzie gospodarowania. W tych zbiorowiskach utrzymują się pospolite gatunki roślin. Łąki

w Parsowie nad jeziorem należą do zbiorowisk roślinnych coraz rzadziej już dzisiaj spotykanych i przez to

zasługujących na szczególną uwagę i ochronę.

Murawy siedlisk suchych gminy Bielice występują na piaskach w północno-zachodniej części gminy, koło

miejscowości Babinek. Wykształciły się tu płaty z dominacją szczotlichy siwej. Na szczególną uwagę

zasługują murawy kserotermiczne, które rozwinęły się na zboczach dwóch opuszczonych żwirowni

usytuowanych na zachód od Parsowa, w samym Parsowie na stromych zboczach nad jeziorem oraz na

zboczach misy wytopiskowej nad Jeziorem Dołgie. Zbiorowiska te nawiązują do najcenniejszych,

reliktowych roślin. Murawy kserotermiczne należą do jednych z najbardziej interesujących zbiorowisk

roślinnych występują tu m.in.: chaber drakiewnik, babka średnia, lucerna sierpowata, bylica polna,

gorysz siny, biedrzeniec mniejszy, stokłosa bezostna, sierpnica pospolita, drakiew wonna, lucerna siewna,

świerzbnica polna, ostróżeczka polna, rutewka mniejsza, przytulia właściwa, wilżyna ciernista, rozchodnik

ostry, bylica piołun, czyścica drobnokwiatowa,

pierwiosnek lekarski, traganek szerokolistny, goździk kartuzek, poziomka twardawa, kocanki piaskowe.

Tabela 17.

Siedliska podlegające ochronie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w

sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie

wyznaczenia obszarów Natura 2000 zinwentaryzowane na terenie gminy Bielice - źródło: Waloryzacja

przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego, 2010 r.

Kod Nazwa obszaru

6510 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie

3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne

Oznaczenia: ∗ siedlisko o znaczeniu priorytetowym

Tabela 18.

Gatunki roślin naczyniowych chronionych Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004r. (Dz.

U. Nr 168, poz. 1764) zinwentaryzowane na terenie gminy Bielice- źródło: Waloryzacja przyrodnicza

województwa zachodniopomorskiego, 2010 r.

Gatunek Status ochronny

Wykaz gatunków na terenie gminy

Wg inwentaryzacji przyrodniczej

gminy∗∗∗∗

Wg waloryzacji przyrodniczej

województwa∗∗∗∗∗∗∗∗

Nympha alba grzybienie białe OCZ +

Nuphar luteum grążel żółty

OCZ +

Frangula alnus kruszyna pospolita OCZ

+

Hedera helix bluszcz pospolity

OCZ +

Galanthus nivalis śnieżyczka przebiśnieg OC +

Helichrysum arenarium kocanki piaskowe

OCZ + +

Ledum palustre bagno zwyczajne OC +

Luronium natans elisma wodna OC

OC +

Primula veris pierwiosnek lekarski

OCZ +

Galium odoratum przytulia wona OCZ + +

Convallaria majalis konwalia majowa

OCZ +

Angelica archangelica dzięgiel (arcydzięgiel) litwor OC

+

Dactylorhiza majalis storczyk szerokolistny

OC + +

Digitalis grandiflora naparstnica zwyczajna OC

Listera ovata listera jajowata OCZ +

Ononis spinosa wilżyna ciernista

OCZ +

Ononis repens wilżyna rozłogowa OCZ +

Taxus baccata cis pospolity

OC + +

Oznaczenia OC – całkowita ochrona gatunkowa OCZ - częsciowa ochrona gatunkowa ∗∗∗∗ Inwentaryzacja przyrodnicza gminy Bielice (BKP 1997) ∗∗∗∗∗∗∗∗ Waloryzacja przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego, 2010 r.

6.5.2. Szata roślinna w obrębie inwestycji

Wg danych pochodzących z inwentaryzacji przyrodniczej flory gminy Bielice do najczęściej

spotykanych taksonów chronionych należą: kruszyna pospolita grążel żółty i kocanki piaskowe.

W toku prowadzonych lustracji w obrębie analizowanych działek nie stwierdzono żadnego

stanowiska gatunku grzyba lub rośliny zaliczanego do taksonów chronionych ściśle lub

częściowo. Także nie stwierdzono tu stanowiska rośliny lub grzyba zaliczanego do ginących

lub zagrożonych wyginięcie, a także roślin ujętych na wykazie załącznika II Dyrektywy

Siedliskowej.

Teren objęty analizą na potrzeby raportu to przede wszystkim użytki rolne pozostające w

intensywnym wykorzystaniu. Znajdują się tu niewielkie zadrzewienia i zakrzaczenia, w tym wzdłuż Kanału

Czarnego, skupiska drzew owocowych oraz plantacja drzew, w tym robinii.

6.6. Fauna

6.6.1. Fauna na terenie gminy Bielice

Ze względu na typowo rolniczy charakter gminy oraz niewielkie zróżnicowanie środowiskowe,

dominuje tu fauna związana z agrocenozami lub eurytypowa (gatunki o dużej tolerancji na wahania

natężenia czynników środowiskowych).

„Waloryzacja przyrodnicza gminy Bielice” wykazuje na obszarze zmeliorowanych łąk, śródpolnych oczek

wodnych, bagnisk, podmokłych olsów miejsca rozrodu i występowania gatunków zwierząt chronionych.

W granicach gminy Bielice w procedurze waloryzacji przyrodniczej oraz w trakcie innych procedur

wykazano obecność co najmniej 250 gatunków zwierząt objętych ochrona gatunkową. Do najcenniejszych

należy zaliczyć stanowisko bielika, który gniazdował w odległości ponad 2 km od najbliższego

planowanego stanowiska pod turbinę w ramach ZEW. Bielik jest gatunkiem wymienionym na liście

Polskiej czerwonej księgi zwierząt (Głowaciński 2001) oraz załącznika I Dyrektywy Ptasiej. W granicach

gminy gniazduje także kilka innych gatunków ptaków z tej listy, tj. bocian biały, żuraw, błotniak

stawowy, derkacz, gąsiorek, dzięcioł czarny, lerka. Stanowiska wszystkich tych ptaków zlokalizowane są

od miejsc planowanych turbin w odległości nie mniejszej jak 1 km. Jest to odległość gwarantująca im

bezpieczny rozród. Większość z nich jest związana z doliną Krzekny leżącą od ZEW około 7 km.

W toku waloryzacji przyrodniczej gminy Bielice wykazano stanowiska kumaka nizinnego. Także te

płazy zarejestrowano w trakcie prowadzonej inwentaryzacji – rocznego monitoringu, jednakże poza

granicami ZEW Bielice.

6.6.2. Fauna w obrębie inwestycji

6.6.2.1. Płazy

Przedstawiciele gromady z reguły są gatunkami osiadłymi, areał przebywania nie przekracza z

reguły 1 km2. Odległości na które przemieszczają się nie są większe niż kilkaset metrów. Jedynie ropucha

szara może aktywnie przenosić się na dystans kilku kilometrów.

W cyklu rocznym życia płazów można wyróżnić następujące etapy:

� wiosenna wędrówka z zimowiska na godowisko (miejsce rozrodu),

� gody wraz z miejscem składania skrzeku i wylęgu larw (kijanek),

� dyspersja po rozrodzie i pobyt w miejscach żerowania,

� zimowanie.

OBSZAR INWESTYCYJNY 1 - NOWE CHRAPOWO

Obserwacje prowadzone w toku analizy faunistycznej w strefie inwestycyjnej w 2009-2010 r. oraz

dodatkowe obserwacje w 2011 r. pozwoliły stwierdzić na tym obszarze łącznie 4 gatunków płazów.

Tabela 19.

Wykaz gatunków płazów stwierdzonych w strefie inwestycyjnej 1 - Nowe Chrapowo w latach 2009 – 2011

Nazwa gatunkowa Czerwone Listy Status

ochronny w Polsce

Ochrona przez konwencje, dyrektywy E PL

Bufo bufo ropucha szara

OG BernC-App 2

Rana lessonae żaba jeziorkowa OG

Rana arvalis żaba moczarowa

OG BernC-App 2

Rana temporaria żaba trawna OG

Oznaczenia:

Status w okresie rozrodu

L - rozradzający się poza obszarem położonym wokół planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych

Ż - żerujący na obszarze < 50 m planowanej analizowanej powierzchni gniazduje poza analizowaną powierzchnią

Czerwone listy:

E – Europejska czerwona lista zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej (red. Wajda Żurek)

PL – Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński i in. 2002)

Ochrona

OG – ochrona gatunkowa

Dyrektywy i konwencje

HabD - Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Habitatowa) i załączniki do niej (App.)

BernC – App 2 załącznik II do Konwencji Berneńskiej

Kategorie zagrożeń dla E

E - ginące (1)

V - zagrożone (2)

R - rzadkie (3)

I - nieokreślone

K- niedostatecznie rozpoznane (4)

Kategorie zagrożeń dla PL

gatunki zagrożone

CR – gatunek zagrożony krytycznie

EN – gatunek zagrożony

VU – gatunek narażony

gatunki niższego ryzyka

NT – gatunek bliski zagrożenia

LC – najmniejszej troski (gatunki w kraju nie wykazujące na razie regresu populacyjnego i nienależące do zbyt rzadkich)

DD – dane niepełne

Rejon ten dla obserwowanych tu gatunków nie stanowi refugium w cyklu całorocznym. Wiosną na tym

obszarze nie obserwowano intensywnych migracji płazów na godowiska. Jesienią proces migracji na

zimowiska był praktycznie niezauważalny.

Rozród płazów stwierdzono w obrębie lokalnie występujących zbiorników wodnych na działkach 83 i 113.

Także wędrujące i żerujące płazy latem i jesienią stwierdzono w dolinie Kanały Czarnego. W tym okresie

stwierdzono tu przedstawicieli ropuchy szarej i żab brunatnych.

OBSZAR INWESTYCYJNY 2 - LINIE

Przedstawiciele płazów z reguły są gatunkami osiadłymi, areał przebywania nie przekracza z reguły

1 km2, często jest mniejszy. Odległości na które przemieszczają się nie są większe niż kilkaset metrów.

Jedynie ropucha szara może aktywnie przenosić się na dystans kilku kilometrów.

W cyklu rocznym życia płazów można wyróżnić następujące etapy:

� wiosenna wędrówka z zimowiska na godowisko (miejsce rozrodu),

� gody wraz z miejscem składania skrzeku i wylęgu larw (kijanek),

� dyspersja po rozrodzie i pobyt w miejscach żerowania,

� zimowanie.

W granicach analizowanej strefy inwestycyjnej nie brakuje zagłębień terenu, gdzie istnieją zbiorniki

śródpolne, częściowo lub całkowicie zarośniete przez zbiorowiska torfowiskowe lub bagienne. Stąd obszar

ten jest miejscem rozrodu płazów. Natomiast w obrębie badanej strefy inwestycyjnej brak wyrażnych

cieków.

Płazy są bogato reprezentowane przede wszystkim w rejonie południowo - zachodniego i południowo –

wschodniego sąsiedztwa miejscowości Linie (strefa inwestycyjna z „kołnierzem”).

Na analizowanym terenie stwierdzono słabo zaznaczone wiosenne migracje płazów z zimowiska

do miejsc rozrodu, w tym do małych zbiorników wodnych zlokalizowanych w zachodnim sąsiedztwie

rejonu badań (z „kołnierzem”). Jesienią nie zarejestrowano zjawiska migracji płazów.

Należy jednak zaznaczyć, że wiosną, gdy etap budowy elektrowni może pokryć się z okresem nawet słabo

wyrażonych wędrówek, może dochodzić do wpadania wędrujących żab i ropuch do wykopów ziemnych

wykonywanych pod fundamenty i okablowanie. W takich sytuacjach, chociażby skala tego zjawiska była

niewielka, należy podjąć działania, które obejmowałyby al. odgradzanie rejonu prac specjalnymi płotkami,

kontrole wykopów i uwalnianie uwięzionych zwierząt.

Przeprowadzone wiosną 2010 r. lustracje wykazały, że w obrębie analizowanego terenu występują

miejsca rozrodu płazów i gadów. Były one związane z lokalnymi obniżeniami, gdzie woda stagnuje stale

lub okresowo. Ich wykaz prezentuje załączone poniżej zestawienie.

Tabela 20.

Wykaz gatunków płazów stwierdzonych w rejonie Linii w sezonach rozrodczym 2010 r.

Gatunek

Występowanie w strefie inwestycyjnej

Czerwone Listy Status

ochronny w

Polsce

Ochrona przez konwencjedyrekt

ywy Migracja wiosenna Rozród

Dyspersja i żerowanie po godach

E PL

Bombina bombina kumak nizinny + OG

BernC-App 2 HabD-App 2

Bufo bufo ropucha szara + + + OG BernC-App 2

Hyla arboreta rzekotka drzewna

+ + OG BernC-App 2

Rana lessonae żaba jeziorkowa + + + OG BernC-App 3

Rana temporaria żaba trawna

+ + + OG BernC-App 3

Rana arvalis żaba moczarowa + + + OG BernC-App 2

Oznaczenia:

Czerwone listy:

E – Europejska czerwona lista zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej (red. Wajda, Żurek)

PL – Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński i 46e., 2002)




E – ginące (1)

V – zagrożone (2)

R – rzadkie (3)

I – nieokreślone

K – niedostatecznie rozpoznane (4)


gatunki zagrożone






LC – najmniejszej troski (gatunki w kraju nie wykazujące na razie regresu populacyjnego i nie należące do zbyt rzadkich)


W toku prowadzonych obserwacji w obrębie terenów planowanych pod lokalizację elektrowni w

rejonie Linie nie udało się zarejestrować zimowych skupisk płazów. Rolę taką mogą pełnić zarówno

zadrzewienia śródpolne leżące w sąsiedztwie Linii, Kłody, jak i krzaki i zarośla. Zimowiska płazów mogą

być również zlokalizowane w obrębie gruntów ornych i trwałych użytków zielonych, a także zabudowy

zagrodowej. Niektóre gatunki zimują na dnie zbiorników wodnych.

PODSUMOWANIE

Oceniając rozpoznane występowanie płazów w cyklu rocznym można stwierdzić, że w granicach

ZEW Bielice we wszystkich strefach inwestycyjnych zarówno w rejonie m. Nowe Chrapowo jaki m. Linie

nie bytują gatunki ujęte w wykazach:

� Europejskiej czerwonej listy zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej (red.

Wajda, Żurek),

� Czerwonej listy zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński 2002) o statusie ginących

lub zagrożonych wyginięciem,

� Polskiej czerwonej księgi zwierząt. Kręgowce (Głowaciński 2001) o statusie ginących lub

zagrożonych wyginięciem

Również w granicach stref inwestycyjnych nie obserwowano gatunków objętych Załącznikiem II

Dyrektywy Siedliskowej.

Na podstawie wykonanych obserwacji i materiałów archiwalnych należy stwierdzić, że skrajne

(wschodnie i zachodnie) fragmenty obszaru badań, w tym strefy inwestycyjnej, mają

znaczenie dla trwania populacji płazów. Natomiast jego centrum przeznaczone pod inwestycje

charakteryzuje się wyraźnie mniejszą wartością herpetofaunistyczną.

6.6.2.2. Gady

Fenologia zjawisk w biologii gadów w cyklu rocznym jest podobna do przebiegu cyklu rocznego u

płazów. Jednak transparentność zachowań gadów jest zdecydowanie mniejsza, stąd i oceny ich

występowania są wyraźnie mniej precyzyjne.

STREFA INWESTYCYJNA 1 - NOWE CHRAPOWO

W obrębie strefy inwestycyjnej Nowe Chrapowo w latach 2009 - 2011 spośród gadów potwierdzono

obecność tylko 1 gatunku.

Tabela 21.

Wykaz gatunków gadów stwierdzonych w strefie inwestycyjnej 1 - ZEW Nowe Chrapowo w latach 2009 –

2011 w okresie rozrodu

Nazwa gatunkowa Czerwone Listy Status

ochronny w Polsce


Lacerna agilis jaszczurka zwinka

OG BernC-App 2

Obserwowany gatunek jaszczurki rejestrowano tylko na skraju przełomowego odcinka Kanału

Czarnego. W planowanym miejscach projektowanych fundamentów wież elektrowni nie stwierdzono jej

bytności.

STREFA INWESTYCYJNA 2 - LINIE

Przeprowadzone wiosnę 2010 r. lustracje wykazały, że w obrębie analizowanego terenu występują

miejsca rozrodu gadów.

Większość gadów, szczególnie młodych osobników, zajmowała siedliska bardziej suche, w tym obrzeża

pól oraz ekoton polno – leśny.

Ich wykaz prezentuje załączone poniżej zestawienie.

Tabela 22.

Wykaz gatunków gadów stwierdzonych w rejonie Linii w sezonach rozrodczym 2010 r.

Gatunek

Występowanie w strefie inwestycyjnej

Czerwone Listy

status ochronn

y w Polsce

Ochrona przez konwencje, dyrektywy Wiosna Letni okres

rozrodu E PL

Lacerta vivipara jaszczurka żyworodna

+ + OG

Lacerta agilis jaszczurka zwinka + + OG BernC-App 3

Anguis fragilis padalec

+

Natrix natrix zaskroniec + + OG BernC-App 3

Oznaczenia:

Czerwone listy:

E – Europejska czerwona lista zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej (red. Wajda, Żurek)

PL – Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński i 48e., 2002)




E – ginące (1)

V – zagrożone (2)

R – rzadkie (3)

I – nieokreślone

K – niedostatecznie rozpoznane (4)


gatunki zagrożone






LC – najmniejszej troski (gatunki w kraju nie wykazujące na razie regresu populacyjnego i nie należące do zbyt rzadkich)


W toku prowadzonych obserwacji w obrębie m. Linie nie udało się zarejestrować zimowych skupisk

gadów. Rolę taką mogą pełnić zarówno zadrzewienia śródpolne leżące w sąsiedztwie miejscowości Linie i

Kłoda, jak i krzaki i zarośla. Zimowiska mogą być również zlokalizowane w obrębie gruntów ornych i

trwałych użytków zielonych, a także zabudowy zagrodowej.

PODSUMOWANIE

Oceniając rozpoznane występowanie gadów w cyklu rocznym można stwierdzić, że w granicach

analizowanych obszarów (rejon m. Nowe Chrapowo i Linie) we wszystkich strefach inwestycyjnych nie

bytują gatunki ujęte w wykazach:


Wajda, Żurek),

� Czerwonej listy zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński i in., 2002) o statusie

gatunku ginącego lub zagrożonego wyginięciem,

� Polskiej czerwonej księgi zwierząt. Kręgowce (Głowaciński 2001) o statusie gatunku ginącego

lub zagrożonego wyginięciem,

� Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

Na podstawie wykonanych obserwacji i materiałów archiwalnych należy stwierdzić, że obszar strefy

inwestycyjnej ma bardzo małe znaczenie dla trwania populacji gadów i nie będzie stanowić zagrożenia dla

bytowania stwierdzonych tu gadów.

6.6.2.3. Ptaki

OBSZAR INWESTYCYJNY 1 - NOWE CHRAPOWO

Monitoring ptaków przeprowadzono w okresie od jesieni 2009 r. do późnej jesieni 2010 r. w trakcie

kolejnych okresach fenologicznych.

Jesienne wędrówki

Migracja jesienna jest fenomenem behawioru wykazywanym u wielu gatunków ptaków,

obserwowanym również u innych kręgowców. Jej celem jest znajdowanie odpowiedniego miejsca i

warunków dla spędzenia niekorzystnego okresu jakim jest zima. Realizacja tego celu zmusza wiele

zwierząt do przemierzania czasem bardzo dużych odległości kosztem wydatkowania odpowiednich ilości

energii. Wśród obserwowanych wtedy gatunków wyróżniane są grupy migracyjne:

� gatunki długodystansowe – osiągające zimowiska przekraczając strefy klimatyczne, nawet

granice kontynentalne (Azji, Europy, Afryki), przemierzające odległości kilku – kilkunastu

tysięcy kilometrów; migracja odbywa się po ściśle określonych szlakach, lokalizacje

przystanków na trasie wędrówki oraz zimowiska są od wielu lat te same, a brak ich ochrony

prowadzi do poważnego zagrożenia bytu tych gatunków; taką strategię wędrówki obserwuje

się u części lub wszystkich populacji bociana białego, łabędzi (krzykliwego), gęsi (zbożowej i

białoczelnej), traczy (bielaczek), kaczek pławic (świstun), kaczek grążyc (gągoł), siewkowych

(większość gatunków brodźców i biegusów), rybitw,

� gatunki krótkodystansowe – przywiązane do zimowisk leżących w tej samej strefie

klimatycznej w granicach tego samego kontynentu (europejskiego), przelatujące na odległość

kilkuset – dwóch tysięcy kilometrów; migracja odbywa się szerokim frontem; ptaki nie są

ściśle przywiązane do określonych zimowisk; destabilizacja tych obszarów w mniejszym

stopniu zagraża populacjom tych gatunków niż migrantom długodystansowym; strategię taką

wykazuje większość obserwowanych kaczek, mew, wróblowych oraz niektóre szponiaste,

� gatunki osiadłe i koczujące – ich obszar rozrodu i zimowiska pokrywają się w dużym stopniu z

lęgowiskami, a przestrzeń życiowa ograniczona jest do obszarów o wymiarach kilkudziesięciu,

najwyżej kilkuset kilometrów; część populacji nie podejmuje żadnych regularnych wędrówek,

obserwowane jest duże przywiązanie do zimowisk, co tworzy niebezpieczną sytuację w

przypadku poważnych zmian w siedliskach; taką strategię wykazuje część, a nawet większość

populacji, m.in. czapli siwej, łabędzia niemego, chruścieli (kokoszka, łyska), części

szponiastych i wróblowych.

Wytwarzanie energii wiąże się ze zdobywaniem zadawalającej ilości pokarmu o określonej jakości

dietetycznej. Żerowanie w sprzyjających warunkach jest więc warunkiem odbywania wędrówek w tym

jesiennym etapie cyklu rocznego. W obrębie analizowanego obszaru część populacji zwierząt kręgowych

nie tylko rozradza się wiosną, ale również przebywa tu i korzysta z niego przez dłuższy czas w skali roku.

Z kolei duża grupa to przybysze z odległych często okolic, zatrzymujący się na tych obszarach, albo tylko

je przekraczający (przelatujący). Ta sytuacja ma miejsce w trakcie jesiennych przelotów, będąc

szczególnie dobrze wyrażoną w przypadku ptaków. Na obszarze planowanej lokalizacji farmy elektrowni

wiatrowych w rejonie analizowanej strefy inwestycyjnej 1 - Nowe Chrapowo pojawiają się ptaki w trakcie

jesiennej migracji, obserwowane z różnym nasileniem. Ocenę przebiegu jesiennej migracji w obrębie

analizowanego terenu wykonano w 2009 r. na 1 transekcie (2,1 km) oraz na 1 punkcie obserwacyjnym w

trakcie 10 kontroli.

Tabela 23.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w 2009 r. w trakcie jesiennych migracji na transekcie o łącznej

długości 2,1 km w strefie inwestycyjnej 1 – Nowe Chrapowo w trakcie 10 kontroli

Gatunek Razem w 10 kontrolach

Średnio na jedną kontrolę

Średnio na jedną kontrolę/1 km

Ardea cinerea czapla siwa 3 0,3 0,1

Ciconia ciconia bocian biały

4 0,4 0,2

Anser fabalis gęś zbożowa

198 19,8 9,4

Anser albifrons gęś białoczelna 82 8,2 3,9

Anser anser gęś gęgawa

64 6,4 3,0

Anas platyrhynchos krzyżówka 29 2,9 1,4

Circus aeruginosus błotniak stawowy

4 0,4 0,2

Circus cyaneus błotniak zbożowy 1 0,1 0,0

Accipiter gentilis jastrząb gołębiarz

3 0,3 0,1

Accipiter nisus krogulec 1 0,1 0,0

Buteo buteo myszołów zwyczajny

20 2,0 1,0

Buteo lagopus myszołów włochaty 1 0,1 0,0

Falco tinnunculus pustułka

2 0,2 0,1

Grus grus żuraw

52 5,2 2,5

Pluvialis apricaria siewka złota 31 3,1 1,5

Vanellus vanellus czajka

132 13,2 6,3

Larus ridibundus mewa śmieszka 39 3,9 1,9

Columba palumbus gołąb grzywacz

218 21,8 10,4

Alauda arvensis skowronek polny 134 13,4 6,4

Bombycilla garrulus jemiołuszka

28 2,8 1,3

Turdus pilaris kwiczoł 124 12,4 5,9

Turdus inne lub sp.

38 3,8 1,8

Lanius excubitor dzierzba srokosz 3 0,3 0,1

Garrulus glandarius sójka

14 1,4 0,7

krukowate - stada 62 6,2 3,0

Corvus cornix wrona siwa

18 1,8 0,9

Corvus corax kruk 22 2,2 1,0

Sturnus vulgaris szpak

276 27,6 13,1

Fringilla coelebs zięba 426 42,6 20,3

inne łuszczaki lub sp. 586 58,6 27,9

trznadlowate 29 2,9 1,4

inne wróblowe 98 9,8 4,7

Razem 2742 274,2 130,6

Średnio na 1 km transektu

1305,7 X X

Tabela 24.

Wykaz wybranych gatunków ptaków stwierdzonych w 2009 r. w okresie jesiennych migracji w trakcie

liczeń na 1 punkcie badawczym, zlokalizowanym w obrębie m. Nowe Chrapowo w trakcie 10 kontroli




Ardea cinerea czapla siwa 4 0,4 0,4


2 0,2 0,2

Anser fabalis gęś zbożowa 59 5,9 5,9

Anser albifrons gęś białoczelna

31 3,1 3,1


17 1,7 1,7

Anas platyrhynchos krzyżówka

29 2,9 2,9


2 0,2 0,2

Accipiter gentilis jastrząb gołębiarz 3 0,3 0,3

Accipiter nisus krogulec

2 0,2 0,2

Buteo buteo myszołów zwyczajny 8 0,8 0,8

Buteo lagopus myszołów włochaty

1 0,1 0,1

Falco tinnunculus pustułka 2 0,2 0,2

Grus grus żuraw

49 4,9 4,9



61 6,1 6,1



133 13,3 13,3


Turdus pilaris kwiczoł

69 6,9 6,9

Turdus inne lub sp.

19 1,9 1,9

Lanius excubitor dzierzba srokosz

3 0,3 0,3


27 2,7 2,7



21 2,1 2,1

Corvus corax kruk

63 6,3 6,3


417 41,7 41,7

Fringilla coelebs zięba 518 51,8 51,8



Inne wróblowi 153 15,3 15,3

Razem 2113 X X

Tabela 25.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie jesiennej migracji w 2009 r. w strefie inwestycyjnej 1 -

Nowe Chrapowo na 1 transekcie o długości 2,1 km i 1 punkcie w trakcie 10 kontroli

Gatunek Razem na transekcie

Razem na punkcie

Razem

Liczba stwierdzonych

osobników na jedną kontrolę

Ardea cinerea czapla siwa

3 4 7,0 0,7


4 2 6 0,6

Anser fabalis gęś zbożowa 198 59 257 25,7


82 31 113 11,3

Anser anser gęś gęgawa 64 17 81 8,1


29 29 58 5,8

Ardea cinerea czapla siwa 3 4 7,0 0,7


4 2 6 0,6



82 31 113 11,3



29 29 58 5,8

Circus aeruginosus błotniak stawowy 4 2 6 0,6

Circus cyaneus błotniak zbożowy

1 1 0,1

Accipiter gentilis jastrząb gołębiarz 3 3 6 0,6


1 2 3 0,3


20 8 28 2,8

Buteo lagopus myszołów włochaty 1 1 2 0,2


2 2 4 0,4

Grus grus żuraw 52 49 101 10,1

Pluvialis apricaria siewka złota

31 28 59 5,9

Vanellus vanellus czajka 132 61 193 19,3

Larus ridibundus mewa śmieszka

39 11 50 5,0

Columba palumbus grzywacz 218 133 351 35,1

Alauda arvensis skowronek polny 134 159 293 29,3


28 28 2,8

Turdus pilaris Kwiczoł 124 69 193 19,3

Turdus inne lub sp.

38 19 57 5,7

Lanius excubitor dzierzba srokosz 3 3 6 0,6


14 27 41 4,1

krukowate - stada 62 76 138 13,8


18 21 39 3,9

Corvus corax kruk 22 63 85 8,5


276 417 693 69,3

Fringilla coelebs zięba

426 518 944 94,4

inne łuszczaki lub sp. 586 112 698 69,8

trznadlowate 29 34 63 6,3

inne wróblowe 98 153 251 25,1

Razem 2742 2113 4855 485,5

Analizując skład gatunkowy przemieszczających się ptaków na transekcie i na punkcie należy

stwierdzić, że jesienią 2009 r. stwierdzono obecność co najmniej 40 taksonów wykazujących wyraźne

zachowania wędrówkowe.

Łącznie na transekcie i punkcie obserwacyjnym zarejestrowano w trakcie jesiennych migracji 4855

ptaków, średnio na jedną kontrolę 485,5 ptaków.

Średnio na jedną kontrolę rejestrowano tu: na 1 km transektu 130,6 osobników, a na 1 godzinę

obserwacji na punkcie 211,3 osobników. Wielkości te są na podobnym poziomie lub niższe w

przyrównaniu z wynikami pochodzącymi z innych powierzchni badawczych na terenie gmin w obrębie

Pomorza Zachodniego i Ziemi Lubuskiej.

Porównując wartości średnich na jedną kontrolę w obrębie m. Nowe Chrapowo do danych zebranych na

jesiennych migracjach w gminie Kozielice (Zyska et al. 2007) należy stwierdzić, że w obrębie m. Nowe

Chrapowo były one zbliżone. Odnosząc te dane do średnich wartości przeliczonych na 1 km należy

stwierdzić że są one zbliżone do siebie.

5 gatunków lub grup gatunków zostało stwierdzonych w trakcie wszystkich 10 kontroli. Byli to

przedstawiciele wróblowych. Również jednym z gatunków tu obserwowanych regularnie był myszołów

zwyczajny, dla którego tutejsze pola stanowią dobre miejsce żerowania. Rejestrowano je w liczbie

średnio 2,8 osobnika na jedną kontrolę. Tę wartość należy ocenić jako nieco ponad przeciętną.

Gatunkami o najniższej frekwencji były m.in. taksony ujęte na wykazie załącznika I Dyrektywy

Ptasiej, takie jak bocian biały, błotniak stawowy i siewka złota.

Żuraw był rejestrowany na transektach średnio na jedną kontrolę w liczbie 5,2 ptaka, a na

punktach średnio na jedną kontrolę w liczebności 4,9 osobników. Średnio na transekcie i punkcie

rejestrowano w odniesieniu do jednej kontroli w rejonie m. Nowe Chrapowo 10,1 ptaków tego gatunku.

Tę wartość, na tle innych powierzchni badawczych z Pomorza Zachodniego i Wielkopolski ocenić należy

jako przeciętną. Np. w odniesieniu do powierzchni badawczych w gminie Kozielice (Zyska et al. 2007) w

trakcie jednej kontroli rejestrowano średnio 15,5 żurawi. Tym niemniej odnosząc te wartości do wyników

zebranych w obrębie dolin Odry, czy Warty, albo Noteci należy stwierdzić, że ten gatunek w obrębie m.

Nowe Chrapowo występował w niskiej frekwencji i niskiej liczbie osobników średnio na jedną kontrolę.

Oceniając występowanie ptaków z listy załącznika I Dyrektywy Ptasiej można stwierdzić, że były

one rejestrowane z rzadka. Nie stwierdzono w tym czasie takich gatunków jak: kania ruda, bielik

i łabędź krzykliwy.

Należy podkreślić, że w trakcie dziesięciu jesiennych kontroli sporadycznie stwierdzono obecności

błotniaków stawowych i zbożowego. Błotniaka zbożowego widziano tylko raz. Należy nadmienić, że

ten gatunek rejestrowany jest stosunkowo regularnie w trakcie jesiennych migracji na obszarze Pomorza

i Wielkopolski.

Analiza występowania ptaków w sezonie jesiennej migracji pokazuje, że w 2009 r. gatunkami

występującymi najczęściej (dominantami) w trakcie jesiennej migracji na transektach i na

punktach obserwacyjnych byli przedstawiciele pospolitych i licznych taksonów należących do

wróblowych i gołębi oraz blaszkodziobe reprezentowane przez gęś zbożową, co obrazują

przedstawione poniżej zestawienia.

Tabela 26.

Wykaz gatunków najliczniej występujących na transekcie i punkcie w okresie jesiennej migracji w 2009

r., których liczebność wynosiła 5% i więcej z liczby stwierdzonych osobników – rejon m. Nowe Chrapowo

Gatunek Razem w trakcie

10 kontroli na jedną kontrolę % liczby

stwierdzonych ptaków - dominacja


944 94,4 19,4%

inne łuszczaki lub sp. 698 69,8 14,4%


693 69,3 14,3%

Columba palumbus gołąb grzywacz 351 35,1 7,2%

Alauda arvensis skowronek polny

293 29,3 6,0%

Anser fabalis gęś zbożowa 257 25,7 5,3%

Razem 66,6%

W 2009 r. dominanty stanowiły 66,6 % wszystkich zaobserwowanych w tym okresie fenologicznym

ptaków. Spośród dominantów najliczniej reprezentowaną grupą ptaków były wróblowe, które

stwierdzono na transekcie i punkcie w dominacji 54,1% rejestrowanych wszystkich ptaków. Wielkość ta

jest zbliżona do wyników stwierdzony na innych powierzchniach próbnych objętych podobnymi ocenami,

a położonych na terenie Pomorza i Wielkopolski oraz Ziemi Lubuskiej.

Gołębie jesienią 2009 r. stanowiły grupę dominantów. Zarejestrowano je łącznie na transekcie i

punkcie w liczbie 7,2% wszystkich widzianych ptaków, tj. średnio ok. 35,1 ptaków w trakcie każdej

kontroli. Były to grzywacze żerujące w tym okresie w stadach liczących po kilkanaście - kilkadziesiąt

osobników lub przelatujące nad tą powierzchnią. Jednakże te wielkości stad nie są czymś

nadzwyczajnych. Na terenie Pomorza, Ziemi Lubuskiej oraz Wielkopolski rejestruje się regularnie stada

tego gołębia liczące od 100 – 500 osobników.

W przeciwieństwie do innych powierzchni badawczych wyraźnymi dominantami nie były w

trakcie jesiennych migracji blaszkodziobe. Blaszkodziobe jesienią w analizowanym terenie były

raczej reprezentowane przeciętnie. Tylko gęsi zbożowe znalazły się wśród dominantów. Wśród

subdominantów nie było gęsi białoczelnej i gęgawej. Łącznie blaszkodziobe na transekcie i punkcie w tym

czasie stanowiły tylko 9,3% zarejestrowanych ptaków w trakcie jesiennej migracji, co dla terenu leżącego

na Równinie Pyrzyckiej. Gęsi występowały na transekcie i punkcie w trakcie jednej kontroli średnio w

liczebności 25,2 ptaków, czyli występowały na niskim poziomie. W gminie Kozielice (Zyska et al. 2007)

stwierdzono je jednak w podobnej wielkości, tj. blisko 31 ptaków na jedną kontrolę (przy 15 kontrolach).

Subdominantami w tym okresie była czajka, kwiczoł i stada krukowatych.

Na podstawie zebranych wyników należy stwierdzić, że analizowany teren w rejonie m. Nowe

Chrapowo nie jest intensywnie wykorzystywany w okresie jesiennej migracji przez gęsi. Tereny

leżące wyżej, tj. na północ od Nowego Chrapowa i Żabowa są znacznie intensywniej wykorzystywane w

trakcie jesiennych przelotów.

Obserwacje prowadzone pod Pyrzycami oraz na terenie gminy Stare Czarnowo potwierdzają, że teren

przez który szczególnie licznie przelatują każdego dnia gęsi leży między Starym Czarnowem a Żabowem.

Warto nadmienić, że w tym samym czasie w obrębie doliny Odry, Warty, Noteci czy Płoni były one

nierzadko rejestrowane w tysięcznych stadach. To świadczy, że teren planowanych lokalizacji elektrowni

wiatrowych nie jest intensywnie wykorzystywany przez te blaszkodziobe.

Brodzące w trakcie jesiennej migracji były tu rejestrowane nielicznie. Stwierdzano je w

trakcie jednej kontroli w liczebności. Nie rejestrowano tu przedstawicieli pełnopłetwych, tj. kormorana

czarnego.

Siewkowe, reprezentowane przez czajkę i siewkę złotą, były rejestrowane zarówno

transekcie, jak i punkcie. Średnio te gatunki stanowiły w tym okresie 5,2% wszystkich obserwowanych

ptaków. Czajka w trakcie jesiennej migracji była rejestrowana średnio na kontrolę w liczbie 19,3 ptaków,

a siewka złota średnio 5,9 ptaka.

Ta wartość była niższa lub zbliżona od danych zebranych w obrębie innych powierzchni zlokalizowanych

na Pomorzu Zachodnim i w obrębie Wielkopolski, Ziemi Lubuskiej. Warto nadmienić, że w gminach

sąsiadujących z gminą Bielice, np. w gminie Kozielice w trakcie monitoringu prowadzonego w tym samym

okresie i wg podobnej metodyki rejestrowano podobne, nie bardzo odbiegające wartości w przeliczeniu na

jedną kontrolę, tj. 12,1 czajki i 6,3 siewki złotej.

Wielkości stad czajek i siewek złotych stwierdzonych na terenie województwa zachodniopomorskiego i

wielkopolskiego w trakcie przeprowadzonego jesienią 2003 r. cenzusu tych gatunków, a które zostały

podane w artykule pt. „Liczebność i rozmieszczenie siewek złotych Pluvialis apricaria i czajek Vanellus

vanellus w Polsce jesienią 2003 roku" (Meissner et al. 2006) świadczą, że teren Pomorza Zachodniego i

Wielkopolski są miejscem częstych koncentracji większych stad tych ptaków.

Autorzy tego artykułu stwierdzili, że czajki gromadziły się w jesienią 2003 r. najczęściej w stadach od 101

do 500 osobników. Stwierdzają oni, że przeciętna wielkość stada w październiku wynosiła 348 ptaków, a

w listopadzie 50 ptaków. Autorzy ci podkreślają, że w październiku największe stado czajek stwierdzone

w Polsce liczyło 4.500 ptaków i było zarejestrowane w woj. zachodniopomorskim nad jez. Miedwie, a więc

około kilku - kilkunastu km na północny-wschód.

Warto nadmienić, że w ramach tego cenzusu prowadzono w tym czasie także monitoring na północ i

północny-wschód od Bielic. Wówczas to na tym terenie w październiku i w listopadzie zarejestrowano

zgrupowanie czajek liczące kilkaset do 1000 ptaków, co obrazuje rys. 8.

Większe zgrupowania czajek rejestrowano tu w październiku niż listopadzie 2003 r. Na podstawie rys. 8

można domniemywać, że w październiku i w listopadzie w rejonie Nowego Chrapowa, Pyrzyc i Kozielic nie

rejestrowano większych skupisk czajek.

Ryc. 9.

Miejsca stwierdzeń czajek w trakcie cenzusu w 2003 r. (Meissner et al. 2006) oraz wielkości

stwierdzanych stad pokazujące rejon części Równiny Pyrzyckiej jako teren nie wykorzystywany

intensywnie przez czajki w trakcie jesiennej migracji

Autorzy artykułu pt. „Liczebność i rozmieszczenie siewek złotych Pluvialis apricaria i czajek Vanellus

vanellus w Polsce jesienią 2003 roku” (Meissner et al. 2006) podkreślają, że wyniki wieloletnich

obserwacji siewek złotych pokazują, iż ten gatunek w trakcie jesiennej migracji, trwającej od września do

listopada, nie wykazuje stałego wzorca dynamiki liczebności. Rejon Bałtyku na trasie wędrówki siewki

złotej jest dla niej terenem kluczowym.

Dane źródłowe podają, że jesienią ptaki te w Danii były obserwowane nawet w zgrupowaniu liczącym 240

tys. osobników, co pokazuje, jak intensywny może być przelot tego gatunku. W Polsce w trakcie

jesiennego liczenia zarejestrowano w październiku 2003 r. 22 tys. ptaków.

Tym niemniej autorzy podkreślają, że w trakcie akcji liczenia siewek i czajek w 2003 r. nie dokonano

cenzusów na znacznej części Polski. Stąd można domniemywać, że w tym okresie może okresowo

przebywać kilkaset tysięcy siewek złotych.

Stwierdzają oni, że stada ptaków liczące kilkaset i więcej ptaków mogą być obserwowane w całym okresie

jesiennej migracji. Podali oni za innymi autorami, że siewka złota w trakcie jesiennej wędrówki

zatrzymuje się w Polsce i nasz kraj jest ważnym miejscem przystankowym na trasie migracji.

W trakcie cenzusu prowadzonego w 2003 r. przeprowadzono obserwacje także na Równinie Pyrzyckiej. W

trakcie kontroli w październiku i listopadzie stwierdzono tu także zgrupowania siewek liczące od

kilkunastu do 1000 osobników (rys. 9).

Ryc. 10.

Miejsca stwierdzeń siewek złotych w trakcie cenzusu w 2003 r. (Meissner et al. 2006) oraz wielkości

stwierdzanych stad pokazujące rejon Równiny Pyrzyckiej jako teren wykorzystywany w różnym zakresie w

trakcie jesiennej migracji

Wg tych autorów siewka złota była w trakcie akcji liczenia ptaków rejestrowana liczniej w

październiku niż w listopadzie. Wyniki tego jednorocznego cenzusu potwierdzają, że gatunek ten pojawia

się w obrębie Pomorza i Wielkopolski w różnych liczebnościach, a także że nie jest ona przywiązana do

konkretnych pól w związku z żerowaniem i odpoczynkiem. Ptaki te, lecąc w pasie Pobrzeża Bałtyku, być

może wybierają sobie pola do żerowania i odpoczynku w sposób losowy. Przy wyborze żerowiska ma

wpływ z pewnością wiele innych czynników, które nie są dokładnie określone. Natomiast wiadomo, że

preferują one pola w odpowiedniej kulturze. Natomiast patrząc na rycinę wyraźnie widać, że w tym

okresie siewki złote są najliczniej rejestrowane na terenie Pomorza.

W tym miejscu należy podkreślić, że siewki złote na analizowanym terenie w rejonie m.

Nowe Chrapowo były obserwowane nielicznie i w niskiej frekwencji. Jednakże mając na uwadze

obserwacje autorów niniejszego monitoringu prowadzone na terenie Pomorza i Wielkopolski w tym

okresie fenologicznym, a także dane literaturowe z woj. zachodniopomorskiego należy stwierdzić, że

stado liczące 100 siewek złotych nie są ewenementem na tych terenach. Z terenu woj.

zachodniopomorskiego podawane są obserwuje znacznie liczniejszych stad siewek, nierzadko liczące

ponad 500 osobników. Należy podkreślić, że autorzy niniejszego raportu rejestrowali większe stada

siewek złotych w różnych częściach Pomorza , Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej.

Należy nadmienić, że czajki i siewki złote w trakcie wyboru miejsc do żerowania nie „gardzą” także

polami w obrębie pracujących farm elektrowni wiatrowych, co autorzy niniejszego raportu wielokrotnie

stwierdzili w obrębie pracujących już farm elektrowni wiatrowych położonych m.in. w obrębie gminy

Wolin. W ich obrębie rejestrowano stada czajek i siewek złotych w liczbie nawet kilkuset ptaków, gdzie

przez parę godzin pozostawały one aktywne w obrębie takiej farmy bez jakiegokolwiek uszczerbku.

Obserwacje prowadzone w trakcie funkcjonowania kilku farm elektrowni wiatrowych funkcjonujących już

na Pomorzu w obrębie Jagniątkowa i Zagórza pokazują, że ptaki te regularnie przelatują w obrębie ich

przestrzeni bez zauważalnych strat. Także w stadach składających się z kilkuset osobników. Tam też pod

pracującymi turbinami wiatrowymi w tym okresie żerują i odpoczywają. Stąd można wyciągnąć konkluzję,

że pracujące farmy elektrowni wiatrowych nie będą stanowiły poważnego zagrożenia dla migrujących

czajek i siewek złotych. Potwierdzeniem tej tezy są wyniki monitoringów poinwestycyjnych prowadzonych

na terenie Polski i innych krajów, w tym Danii, Holandii i Niemiec, gdzie grupują się wielkie stada siewek

złotych oraz czajek i gdzie znajdują się tysiące pracujących turbin. Dane z tych monitoringów nie

dokumentują masowych, a nawet licznych kolizji tych ptaków z pracującymi turbinami.

Tak więc zebrane wyniki w 2009 r. w rejonie m. Nowe Chrapowo świadczą o tym, że miejsce

planowane pod lokalizację tej farmy leży na terenach, gdzie w niektórych okresach czasu można

zaobserwować stada czajek i siewek złotych. Zależy to od wielu warunków i okoliczności. Na polach, gdzie

prowadzono orkę obserwowano żerowanie i odpoczynek około 150 czajek i około 200 mew śmieszek i

pospolitych. Tym przedstawicielom siewkowych towarzyszyły także większe grupy szpaków. Ptaków tych

w tym miejscu nie rejestrowano już dwa dni później. Jednocześnie znacznie większe stada czajek

obserwowano regularnie w rejonie węzła Pyrzyce na skrzyżowaniu dróg S-3 i drogi Pyrzyce – Banie, a

więc około 3,5 km od planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych, w stadach liczących nawet 1500 –

2500 ptaków.

Fot. 2

Fragment stada czajek liczącego około 2.500 ptaków obserwowanego w sąsiedztwie S-3 Węzła

Drogowego Pyrzyce, tj. w odległości 3,5 km od granic planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych w

obrębie m. Nowe Chrapowo

Także w tym samym czasie pod Siemczynem rejestrowano regularnie nieco mniejsze stada czajek.

Również w innych częściach Ziemi Pyrzyckiej w trakcie obserwacji uzupełniających we wrześniu 2011 r.

rejestrowano żerowanie i pojawy stad czajek liczące kilkaset osobników. Oceniono, że we wrześniu 2011

r. na terenach pow. Pyrzyce i Gryfino mogło jednocześnie żerować przebywać od 8 tys. do 15 tys. czajek.

Świadczy to o tym, że tereny gmin Pyrzyce, Bielice, Kozielice, Banie, Gryfino, Trzcińsko i Chojna są

miejscem regularnego przebywania czajek. Na tym tle analizowany terenem w rejonie m. Nowe

Chrapowo nie jawi się jako wyjątkowy obszar dla żerowania i odpoczynku czajek, a także mew.

Również w trakcie obserwacji uzupełniających we wrześniu 2011 r. obserwowano między Kanałem

Długim a Kanałem Czarnym przemieszczanie się stad czajek liczących 30 – 200 ptaków, które następnie

grupowały się na Węźle Drogowym Pyrzyce. Natomiast w 2010 r. w trakcie 3 przeprowadzonych tu

kontroli nie obserwowano tak wyraźnego zjawiska przemieszczeń ptaków.

Na analizowanym terenie szponiaste na transektach i punktach występowały w dominacji

łącznej wynoszącej 1,0% stwierdzonych ptaków. Podobne lub większe wartości uzyskiwano w

obrębie innych powierzchni badawczych leżących na obszarze Pomorza, Ziemi Lubuski i Wielkopolski.

Szponiaste były reprezentowane w obrębie planowanych elektrowni wiatrowych przez 7 gatunków,

średnio 3,2 osobnika na kontrolę. Stanowiły tu one, w porównaniu do innych powierzchni objętych

podobnym monitoringiem na terenie Pomorza Zachodniego, Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski, wartość

przeciętną lub nieco wyższą. Najliczniej był rejestrowany najpospolitszy w Polsce ptak drapieżny

- myszołów zwyczajny. Stanowił on 62,6% stwierdzonych tu osobników zaliczanych do szponiastych.

Na terenie gminy Kozielice (Zyska et al. 2007) myszołów zwyczajny stanowił w tym okresie ponad 41%

obserwowanych przedstawicieli szponiastych.

Należy nadmienić, że w tym okresie nie pojawiał się bielik, gniazdujący ponad 3 km od miejsca

lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo.

Struktura występowania w/w gatunków świadczy, że najczęściej rejestrowanymi tu gatunkami

w trakcie jesiennych migracji są pospolici lub bardzo pospolici przedstawiciele wróblowych,

zaliczeni do kilku gatunków. Stanowić one mogą w danym roku znacznie ponad połowę wszystkich tu

rejestrowanych ptaków, nawet 72,7% wszystkich zaobserwowanych ptaków, a więc zdecydowaną

większość całego zgrupowania rejestrowanych ptaków. Taką sytuację rejestruje się także w obrębie

innych powierzchni badawczych.

Powyższe dane mogą sugerować, że potencjalnie najwięcej ofiar wśród ptaków wskutek kolizji z

pracującą turbiną może wywodzić się spośród pospolitych wróblowych oraz gołębi. Jednak wróblowe tu

obserwowane przemieszczały się głównie poniżej 50 m n.p.t., a gołębie były rejestrowane głównie na

ziemi w trakcie żerowania lub przemieszczania się między żerowiskami na wysokości głównie do 50

metrów. Siewkowe obserwowano tu zdecydowanie poniżej 50 m n.p.t. Skonstatowano więc, że z tego

powodu skala zagrożenia dla tych ptaków będzie stosunkowo niska. Natomiast gęsi tu rejestrowane

widywano przede wszystkim powyżej 100 metrów n.p.t.

Szponiaste w tym okresie rejestrowano zarówno na wysokości poniżej 50 m n.p.t., jak i powyżej 50 m

n.p.t. Jednakże większość obserwowanych tu ptaków to były żerujące osobniki obserwowane poniżej 50

m n.p.t. i przemieszczające się na tej wysokości.

Wyniki zebrane na transekcie i na punkcie świadczą, że teren planowanej lokalizacji

elektrowni wiatrowych leży w obrębie obszaru, gdzie zjawisko przelotów jesiennych

większości ptaków jest zauważane na poziomie przeciętnym. Jeśli natomiast zebrane wyniki

zostaną odniesione do doliny Odry, Warty, czy Noteci, to wartości uzyskane w obrębie m. Nowe

Chrapowo należy ocenić jako niskie. Tym niemniej w niektórych latach lub dniach, czajki, siewki złote,

gęsi, a być może także żurawie, mogą się tu pojawiać w większych grupach. Nie mniej jednak jak

pokazuje doświadczenie zebrane na innych farmach już wybudowanych i pracujących, gęsi, czajki, siewki

złote, szpaki, czy zięby bardzo dobrze radziły sobie w pokonywaniu takiej przeszkody, jaką jest pracująca

farma elektrowni wiatrowych.

Reasumując należy stwierdzić, że jesienią 2009 r. (a także 2011 r.) teren i przestrzeń

planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo były miejscem,

gdzie zarejestrowano obecność przede wszystkim średniolicznych, pospolitych i bardzo

pospolitych gatunków ptaków. Przeprowadzone obserwacje pozwoliły stwierdzić, że jest to

miejsce gdzie dynamika przelotów nie jest wyraźnie wyższa niż na innych powierzchniach w

woj. wielkopolskim, lubuskim i zachodniopomorskim, a zdecydowanie mniej intensywna niż w

dolinie Odry, Warty czy Noteci.

Okres zimowania ptaków

Zjawisko opuszczania lęgowisk i zimowania na obszarach poza zasięgiem rozrodu jest unikaniem

trudnych w tym czasie warunków środowiskowych. Jednak poszczególne osobniki większości gatunków

spędzają ten czas w możliwie najmniejszej odległości od najlepszych terenów rozrodczych (lęgowych).

Taki sposób zachowania promuje osobniki zajmujące najbliższe, ale i najlepsze siedliska. Dla oceny

zagrożeń istotnym jest fakt, że drastyczne zmiany na tych obszarach (zimowiskach) najlepiej znoszą

migranci krótkodystansowi, gorzej gatunki osiadłe i koczujące, a w najgorszej sytuacji pozostają migranci

długodystansowi.

Należy stwierdzić, że stan awifauny zimującej zależy przede wszystkim od dostępności bazy

pokarmowej, co z reguły zależy od warunków atmosferycznych, w tym szczególnie od zalegania pokrywy

śnieżnej i zlodzenia zbiorników wodnych. Jednocześnie w ostrzejsze zimy relatywnie łatwiej jest

przetrwać gatunkom żywiącym się pokarmem zwierzęcym (wysoka zawartość substancji

energetycznych), jednakże pod warunkiem dostępności tej bazy i jej obfitości. Ta specjalizacja troficzna

daje duże możliwości przetrwania szczególnie bentofagom. Fitofagi w większym stopniu podlegają

niekorzystnym warunkom, niemniej jednak niektóre z nich radzą sobie z tym problemem wykorzystując

nasiona roślin (pozostałości ziarna na polach, siewki, nasiona i owoce roślin dzikich). Lokalizowanie

inwestycji obok siedlisk tworzących takie możliwości (szczególnie długo nie zamarzające zbiorniki wodne)

może powodować sytuacje zagrażające zimującym ptakom.

Analizując skład gatunkowy obserwowanych ptaków należy stwierdzić, że w okresie zimowiska w

latach 2009/2010 stwierdzono obecność co najmniej 28 gatunków. Skład gatunkowy oraz

wskaźniki liczebności na transekcie oraz na punkcie badawczym przedstawiono poniżej w tabelach.

Tabela 27.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie zimowiska 2009/2010 r. na 1 transekcie o długości 2,1

km w rejonie m. Nowe Chrapowo w trakcie 6 kontroli





1 0,2 0,1


27 4,5 2,1


14 2,3 1,1

Buteo buteo myszołów zwyczajny 5 0,8 0,4


1 0,2 0,1



43 7,2 3,4

Garrulus glandarius sójka 14 2,3 1,1

krukowate – stada 72 12,0 5,7

Corvus cornix wrona siwa 13 2,2 1,0

Corvus corax kruk

17 2,8 1,3


8 1,3 0,6

Passer montanus mazurek

19 3,2 1,5

Carduelis chloris dzwoniec

17 2,8 1,3

Carduelis spinus czyż 233 38,8 18,5

Carduelis carduelis szczygieł

29 4,8 2,3

Carduelis cannabina makolągwa 41 6,8 3,3

Pyrrhula pyrrhula gil

16 2,7 1,3

Emberiza citrinella trznadel 53 8,8 4,2

Emberiza calandra potrzeszcz

48 8,0 3,8


Razem 688 114,7 54,6

Średnio na 1 km transektu 327,6 X X

Tabela 28.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie zimowiska 2009/2010 r. w obrębie lokalizacji

elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo w trakcie 6 kontroli



Średnio na jedną kontrolę/1 godz.



16 2,7 2,7


3 0,5 0,5



14 2,3 2,3



14 2,3 2,3



8 1,3 1,3

Fringilla montifringilla jer 18 3,0 3,0


19 3,2 3,2

Carduelis spinus czyż 84 14,0 14,0

Carduelis cannabina makolągwa

20 3,3 3,3

Emberiza citrinella trznadel

37 6,2 6,2

Emberiza calandra potrzeszcz 19 3,2 3,2


Razem 416 69,3 69,3

Tabela 29.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie zimowiska 2009/2010 r. na badanym obszarze w

rejonie m. Nowe Chrapowo w trakcie 6 kontroli


Razem na punkcie

Łącznie Liczba stwierdzonych osobników na jedną

kontrolę Ardea cinerea czapla siwa 1 1 0,2


27 58 85 14,2

Anser albifrons gęś białoczelna 14 14 2,3


16 16 2,7


5 3 8 1,3

Buteo lagopus myszołów włochaty 1 1 2 0,3


2 2 0,3

Bombycilla garrulus jemiołuszka 14 14 2,3


43 43 7,2

Garrulus glandarius sójka 14 14 2,3

krukowate – stada 72 74 146 24,3

Corvus cornix wrona siwa 13 14 27 4,5

Corvus corax kruk

17 19 36 6,0

Sturnus vulgaris szpak 8 8 16 2,7

Fringilla montifringilla jer

18 18 3,0

Passer montanus mazurek 19 19 3,2


17 19 36 6,0

Carduelis spinus Czyż 233 84 317 52,8


29 29 4,8

Carduelis cannabina makolągwa 41 20 61 10,2


16 16 2,7

Emberiza citrinella trznadel 53 37 90 15,0


48 19 67 11,2


Razem 688 416 1104 184,0

Na całym analizowanym obszarze stwierdzono w okresie zimowiskowym bytowanie

taksonów zaliczanych głównie do pospolitych. W tym okresie nie stwierdzono gatunków

ocenianych jako rzadkie oraz zagrożone wyginięciem.

Tym niemniej wielkości te, przyrównane do analogicznych wyników prowadzonych na innych

powierzchniach badawczych, na Pomorzu Zachodnim lub w obrębie Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej,

okazują się zbliżone lub wyższe.

W okresie zimowych obserwacji 2009/2010 zarejestrowano obecność zgrupowań ptaków o składzie

charakterystycznym dla tej pory roku. Ptaki na obszarze planowanej farmy elektrowni wiatrowych były

obserwowane w tym czasie głównie jako nielicznie.

W tym okresie nie stwierdzono tu żerowania i zimowania łabędzi niemych i krzykliwych

oraz małych. Natomiast obserwowano tu grupy przemieszczających się gęsi.

Gatunkami najliczniej występującymi na tle całości zgrupowania zimującego były przede wszystkim

wróblowe. Wykazuje to analiza dominacji ilościowej, której wyniki przedstawiono poniżej.

Tabela 30.

Wykaz gatunków dominujących liczebnie w okresie zimowiska 2009/2010 r., których liczebność wynosiła

5% i więcej z całkowitej liczby stwierdzonych osobników – rejon m. Nowe Chrapowo

Gatunek Łącznie



% liczby stwierdzonych ptaków

– dominacja

Carduelis spinus czyż

317 52,8 28,7%

krukowate – stada 146 24,3 13,2%


90 15,0 8,2%


85 14,2 7,7%

Emberiza calandra potrzeszcz 67 11,2 6,1%


61 10,2 5,5%

Razem 69,4%

W tym okresie fenologicznym stwierdzono wśród dominantów zaliczanych do wróblowych

występowanie łuszczaków i trznadlowych oraz krukowatych. Łuszczaki i trznadlowi stanowiły

48,5% wszystkich stwierdzonych tu zima ptaków. Krukowate stanowiły natomiast 13,2% wszystkich

stwierdzonych tu zimą ptaków.

Wśród dominantów stwierdzono także gęsi, rejestrowane tu w grudniu 2009 r. Natomiast

subdominantami w tym okresie były także pospolite wróblowe. Licznie reprezentowany był kruk

stanowiący aż 3,3% wszystkich stwierdzonych tu zima ptaków. Ptaki te tu wyraźnie zimowały. Także

obserwacje prowadzone w na innych powierzchniach położonych w sąsiedztwie planowanych lokalizacji

elektrowni wiatrowych także tego dowodzą.

Szponiaste były reprezentowane przez pojedyncze myszołowy zwyczajne i włochate oraz

pustułkę. Łącznie były one stwierdzone w dominacji 1,1%, a więc w wysokości przeciętnej dla tego

okresu.

Obszar planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo charakteryzuje

się dominacją otwartych terenów będących w użytkowaniu rolniczym wykorzystywanych w tym czasie

przez różne gatunki wróblowych. Na tle całego obszaru objętego zimową analizą wyraźnie widać, że ze

względu na występującą tu bazę żerową oraz dostępność ukryć, dominują tu w tym okresie krukowate,

łuszczaki i trznadlowate, natomiast sikory, drozdy i inni przedstawiciele wróblowych są

stwierdzani rzadko, a wręcz sporadycznie.

Istotnym dla możliwości realizacji projektu energetyki wiatrowej jest rozpoznanie schematów

przemieszczania się ptaków w obrębie strefy inwestycyjnej. W przypadku analizowanego obszaru

większość zarejestrowanych tu ptaków zwykle przebywała lub przemieszczała się na wysokości od kilku

do 50 metrów n.p.t.

Okres wiosennych migracji

Okres przelotów wiosennych to czas jak najszybszego powrotu na lęgowiska z zimowiska. Dla

większości ptaków ten proces wiąże się z długotrwałą wędrówką. Tym niemniej, dla części z nich dystans

jaki pokonują wynosi nierzadko tylko kilkadziesiąt albo kilkaset kilometrów.

Wiosną 2010 r. czas migracji był szczególnie krótki ze względu na długotrwałą i surową zimę. Stąd w

marcu i w kwietniu można było rejestrować w tej części Polski zarówno ptaki jeszcze zimujące, jak i już

wędrujące.

Zmienność liczebności ugrupowań zarejestrowanych gatunków w trakcie migracji wiosennej na

ocenianym obszarze planowanym pod inwestycję prezentuje zestawienie przedstawione poniżej.

Tabela 31.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie migracji wiosennych 2010 r. na badanym obszarze, w

trakcie 6 kontroli (rejon m. Nowe Chrapowo)


Liczba stwierdzonych osobników na 1

kontrolę

Średnio na jedną kontrolę/ 1 km

transektu


4 0,7 0,3

Ciconia ciconia bocian biały 2 0,3 0,2

Cygnus olor łabędź niemy

2 0,3 0,2



119 19,8 9,4

Anser anser gęś gęgawa 154 25,7 12,2

Anser sp. gęsi sp.

189 31,5 15,0



2 0,3 0,2



1 0,2 0,1


11 1,8 0,9


Grus grus żuraw

50 8,3 4,0



131 21,8 10,4



98 16,3 7,8


Anthus sp. świergotek

13 2,2 1,0

Bombycilla garrulus jemiołuszka 11 1,8 0,9


34 5,7 2,7




Corvus coraz kruk

17 2,8 1,3

Sturnus vulgaris szpak 348 58,0 27,6


422 70,3 33,5

inne łuszczaki 497 82,8 39,4



Razem 2842 473,7 225,6

Średnio na 1 km transektu

1353,3 X X

Tabela 32.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie migracji wiosennej w 2010 r. na 1 punkcie w trakcie 6

kontroli (rejon m. Nowe Chrapowo)

Gatunek Razem

na punkcie



Średnio na jedną kontrolę/ 1 godz


168 28,0 28,0

Anser albifrons gęś bialoczelna

141 23,5 23,5

Anser anser gęś gęgawa 103 17,2 17,2


21 3,5 3,5

Cirrus aeruginosus błotniak stawowy 1 0,2 0,2


9 1,5 1,5



3 0,5 0,5

Grus grus żuraw 29 4,8 4,8


17 2,8 2,8

Vanellus vanellus czajka 98 16,3 16,3


66 11,0 11,0



39 6,5 6,5

Turdus inne drozdy lub sp.

48 8,0 8,0




108 18,0 18,0


80 13,3 13,3

inne łuszczaki 167 27,8 27,8



Razem 1491 248,5 248,5

Tabela 33.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie migracji wiosennych 2010 r. na badanym w trakcie 6

kontroli (rejon m. Nowe Chrapowo)

Gatunek Razem

na transekcie Razem

na punkcie Łącznie Liczba stwierdzonych osobników na jedną

kontrolę Ardea cinerea czapla siwa

4 4 0,7

Ciconia ciconia bocian biały 2 2 0,3


2 2 0,3



119 141 260 43,3


Anser sp. gęsi sp.

189 189 31,5


27 21 48 8,0

Cirrus aeruginosus błotniak stawowy 2 1 3 0,5


2 2 0,3

Accipiter nisus krogulec 1 1 0,2


11 9 20 3,3

Buteo lagopus myszołów włochaty 1 1 0,2


1 3 4 0,7

Grus grus żuraw 50 29 79 13,2


68 17 85 14,2

Vanellus vanellus czajka 131 98 229 38,2


21 21 3,5

Columba palumbus gołąb grzywacz 98 66 164 27,3


137 107 244 40,7

Anthus sp. świergotek 13 13 2,2


11 11 1,8


34 39 73 12,2

Turdus inne drozdy lub sp. 48 48 8,0


12 12 2,0

krukowate - stada 180 130 310 51,7


13 13 2,2

Corvus coraz kruk 17 11 28 4,7


348 108 456 76,0

Fringilla coelebs zięba 422 80 502 83,7

inne łuszczaki 497 167 664 110,7



Razem 2531 1182 3713 618,8


stwierdzić, że wiosną 2010 r. stwierdzono obecność co najmniej 40 taksonów wykazujących wyraźne

zachowania wędrówkowe.

Łącznie na transekcie i punkcie obserwacyjnym zarejestrowano w trakcie wiosennej migracji 3713

ptaków, średnio na jedną kontrolę 618,8 ptaków.

Średnio na jedną kontrolę rejestrowano tu: na 1 km transektu 225,6 osobników, a na 1 godzinę

obserwacji na punkcie 248,5 osobników. Wielkości te, przyrównane do analogicznych wyników

prowadzonych na innych powierzchniach badawczych na terenie gmin w obrębie Pomorza Zachodniego i

Ziemi Lubuskiej są na wyższym poziomie. Powodem takiej sytuacji jest intensywne wykorzystanie tego

terenu w trakcie wiosennych migracji przez ptaki wróblowe, w tym przede wszystkim szpaki i należące do

łuszczaków.

Porównując wartości średnich na jedną kontrolę w rejonie m. Nowe Chrapowo do danych zebranych na

jesiennych migracjach w gminie Kozielice (Zyska et al. 2007) należy stwierdzić, że w obrębie

planowanych elektrowni wiatrowych były one także wyższe o około 70%.

Na obszarze planowanej lokalizacji wędrujące ptaki w tym okresie fenologicznym obserwowano w

zależności od gatunku. Część z nich rejestrowano w niskim i średnim nasileniu, a szczególnie wróblowe

w wysokim nasileniu. Obserwowano je w małych stadach, liczących kilka lub kilkanaście osobników lub

w nieco większych grupach składających się z kilkudziesięciu osobników, nie przekraczających liczby 50

osobników.

Analiza częstotliwości występowania w trakcie wiosennej migracji w 2010 r. pokazuje, że gatunkami

występującymi najczęściej (wg frekwencji) w obrębie planowanych elektrowni wiatrowych

byli przedstawiciele pospolitych gatunków należących do wróblowych, w tym skowronki,

łuszczaki i krukowate oraz myszołów. Ich frekwencja wynosiła 100%, tj. były rejestrowane w każdej

kontroli.

Analiza występowania ptaków w sezonie wiosennej migracji pokazuje, że w 2010 r. gatunkami

występującymi najczęściej (dominantami) w trakcie wiosennej migracji na transekcie i punkcie

obserwacyjnym byli przedstawiciele pospolitych i licznych wróblowych, blaszkodziobych i siewkowych, co

obrazują przedstawione poniżej zestawienia.

Tabela 34.

Wykaz gatunków najliczniej występujących na transekcie i punkcie w okresie wiosennej migracji w 2010

r. , których liczebność wynosiła 5% i więcej z liczby stwierdzonych osobników - rejon m. Nowe Chrapowo

Gatunek Łącznie



% liczby stwierdzonych ptaków

inne łuszczaki 664 110,7 17,9%

Fringilla coelebs zięba 502 83,7 13,5%


456 76,0 12,3%

Anser fabalis gęś zbożowa 352 58,7 9,5%

krukowate - stada 310 51,7 8,3%

Anser albifrons gęś białoczelna 260 43,3 7,0%


257 42,8 6,9%

Alauda arvensis skowronek polny 244 40,7 6,6%


229 38,2 6,2%

Anser sp. gęsi sp. 189 31,5 5,1%

Razem 93,3%

Wśród subdominatów stwierdzono jedynie grzywacze. Gołębie te na innych powierzchniach

badawczych są rejestrowane nierzadko wśród dominatów.

W 2010 r. dominanty stanowiły aż 93,3%. Wśród dominantów zarejestrowano przede wszystkim

przedstawicieli wróblowych, które stanowiły wśród dominantów „tylko” 58,6%. Warto nadmienić, że

wielkość ta jest zbliżona do wyników zebranych na innych powierzchniach.

Wróblowe wśród dominantów w tym okresie reprezentowane były przez co najmniej 5 - 6 taksony

lub grupy gatunków, tj. przede wszystkim łuszczaki, krukowate, szpaka oraz skowronka. Te gatunki

dominantów praktycznie powtarzają się w każdej z farm na obszarze Polski, dotychczas analizowanych

przez autorów niniejszego opracowania.

Drugą co do wielkości reprezentowaną najliczniej grupą ptaków byli przedstawiciele

blaszkodziobych - gęsi, które stwierdzono na transekcie i punkcie w dominacji wynoszącej 28,5%

rejestrowanych osobników, czyli co czwarty obserwowany ptak był gęsią. Pokazuje to, że obok

łuszczaków gęsi są najliczniej reprezentowanymi ptakami w obrębie planowanych elektrowni wiatrowych

w rejonie m. Nowe Chrapowo. Na transekcie i punkcie gatunki gęsi ocenione jako dominanty były

rejestrowano średnio na jedną kontrolę w liczbie 176,3 ptaków. Wielkości te należy ocenić jako

przeciętne, chociaż w obrębie pobliskiej gminie Kozielice rejestrowano je (Zyska et al. 2007) średnio na

jedną kontrolę w liczebności 120,2 ptaków. Te dane potwierdzają opinię autorów, że liczba stwierdzeń

gęsi w przeliczeniu na 1 kontrolę rośnie na terenach leżących na północ od Kozielic i Nowego Chrapowa.

O ile jednak porównamy te dane z wynikami uzyskanymi w tym samym czasie w obrębie doliny Odry, czy

Warty, a także Noteci, to można stwierdzić, że wyniki w obrębie Nowe Chrapowo są niskie. W sąsiedztwie

dolin tych rzek gęsi były nierzadko rejestrowane w tysięcznych stadach. To świadczy, że teren

planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo nie jest szczególnie

preferowany przez blaszkodziobe. Należy jednocześnie podkreślić, że łabędzie, należące także do

blaszkodziobych, były tu w tym okresie obserwowane sporadycznie (2 ptaki w jednej kontroli na 6

kontroli przeprowadzonych w 2010 r.).

Wartym pokreślenia jest to, że wśród dominantów znalazły się także czajki zarejestrowane w

dominacji 6,2%, i wysokiej frekwencji. Wielkości te pokazują, że ptak ten pojawia się na terenie gminy

Bielice w większych grupach, i jest tu obserwowany regularnie w każdej kontroli. Podobna sytuację

zarejestrowano w obrębie Kozielic (Zyska et al. 2007).

Warto nadmienić, że wiosną były tu także obserwowane stada siewek złotych. jednakże nie

przekraczały one 30 – 50 osobników. Na tym terenie wiosną ten gatunek nie jest szczególnie licznie

reprezentowany. Świadczą o tym wyniku z terenu gminy Kozielice (Zyska et. al. 2007). Natomiast

większe stada siewek złotych są rejestrowane kilkanaście kilometrów od miejsca planowanego ZEW, co

może sugerować, że także w tym okresie w granicach ZEW mogą sporadycznie pojawiać się większe

grupy tych ptaków.

Szponiaste w tym okresie występowały w obrębie planowanych lokalizacji w łącznej dominacji

0,9% stwierdzonych ptaków, a więc na tle innych wyników – na zbliżonym poziomie. Szponiaste były

reprezentowane przez 6 gatunków. Najliczniej był rejestrowany najpospolitszy w Polsce ptak drapieżny -

myszołów zwyczajny. Stanowił on ponad 64,4% stwierdzonych tu osobników zaliczanych do

szponiastych.

Gatunkami o najniższej frekwencji były: bocian biały, łabędź niemy, błotniak stawowy,

gołębiarz, krogulec i myszołów włochaty. Część z nich jest ujęta na liście załącznika I Dyrektywy

Ptasiej. Innym gatunkiem ujętym na tej liście jest żuraw.

Żuraw występował tu wiosną 2010 r. średnio na jedna kontrolę w liczebności 13,2 osobników.

Wartość ta jest zbliżone lub wyższa do średnich na jedną kontrolę uzyskanych na innych powierzchniach

w obrębie Pomorza i Wielkopolski. W odniesieniu do danych zebranych w gminie Kozielice (Zyska et al.

2007) wielkość ta jest nieco wyższa. O ile jednak konkludujemy, że w trakcie 6 kontroli stwierdzono tu 50

ptaków w trakcie monitoringu na transekcie i punkcie (tylko w trakcie 2 kontroli były one rejestrowane)

to można ocenić, że teren lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo nie jest

miejscem stwierdzeń intensywnych przelotów tych ptaków ujętych na liście załącznika I Dyrektywy

Ptasiej. należy także nadmienić, że nie rejestrowano tu żerowania żurawi w trakcie wiosennej migracji.


pracującą turbiną może wywodzić się spośród pospolitych wróblowych, blaszkodziobych (gęsi) oraz

siewkowych. Jednak wróblowe tu obserwowane przemieszczały się głównie poniżej 50 m n.p.t.

Natomiast gęsi obserwowano i żurawie głównie na poziomie powyżej 100 m n.p.t., z czego większość

przelatywała w warstwie 200 – 500 m n.p.t. Z kolei czajki w większości przelatywały na wysokości do 50

m n.p.t. Skonstatowano więc, że z tego powodu skala zagrożenia dla tych ptaków będzie niska.

Szponiaste w tym okresie rejestrowano zarówno na wysokości poniżej 50 m n.p.t., jak i powyżej

50 m n.p.t. Jednakże większość obserwowanych tu ptaków, to były żerujące i przemieszczające się

osobniki obserwowane poniżej 50 m n.p.t.

Wyniki zebrane na transekcie i punkcie świadczą, że teren planowanej lokalizacji Parku Wiatrowego

leży w obrębie obszaru, gdzie zjawisko przelotów wiosennych jest zauważane na poziomie średnim. Ale

jeśli zebrane wyniki zostaną odniesione do doliny Odry, Warty, Noteci, czy Baryczy, to wartości uzyskane

w obrębie tego parku należy ocenić jako niskie.

Reasumując należy stwierdzić, że wiosną 2010 r. teren i przestrzeń planowanej lokalizacji

elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo był miejscem, gdzie zarejestrowano obecność przede

wszystkim pospolitych i bardzo pospolitych gatunków ptaków. Przeprowadzone obserwacje pozwoliły

stwierdzić, że jest miejscem gdzie dynamika przelotów nie jest wyższa niż na innych powierzchniach w

woj. wielkopolskim, lubuskim i zachodniopomorskim, a zdecydowanie mniej intensywna niż w dolinie

Odry, Warty, Noteci czy Baryczy.

Okres rozrodczy (lęgowy)

Krajobraz całej strefy inwestycyjnej ma charakter rolniczy. Oprócz pól uprawnych w strefie tej

istnieją małe kęp zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych, lokalne zadrzewienie przydrożne, a w jej

południowo-zachodniej części i północnej dwa okresowe zbiorniki wodne. Od zachodu, południa i

wschodu analizowaną powierzchnie ogranicza wcięcie erozyjne Czarnego Kanału.

Na całym analizowanym obszarze w rejonie m. Nowe Chrapowo stwierdzono w okresie lęgowym 2010 r.

gniazdowanie lub co najmniej regularne bytowanie następujących taksonów:

Tabela 35.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie lęgowym (rozrodczym) 2010 r. w miejscach planowanych elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe

Chrapowo w promieniu do 50 metrów od miejsc wskazanych pod turbiny oraz w promieniu do 250 metrów od nich

Gatunek

Status lęgowy w obrębie stref Poziom

liczebności*

Czerwone Listy Status

ochronny w Polsce

Ochrona przez konwencje i dyrektywy <50 m

<250 m

<500 m

E PL

Tachybaptes ruficollis perkozek

L L 1 OG BernC-App 2

Ciconia ciconia bocian biały Ż Ż Ż OG

BernC-App 2 BonnC-App2 BirdD-A1

Anseranser gęgawa

Ż Ż


L L 1 Ł


Ż Ż Ż OG BernC-App 2


Ż Z Z OG BernC-App 2

Falco tinnunculus pustułka Ż Ż Ż OG BernC-App 2

Gallinula chloropus kokoszka wodna

L L 1 OG

Fulica atra łyska L L 1 Ł

Grus grus żuraw

Ż Ż BernC-App 2 BirdD-A1

Columba palumbus grzywacz Ż Ż L 1 Ł

Streptopelia decaocto sierpówka

Ż Ż OG

Cuculus canorus kukułka L L 1 OG

Strix aluco puszczyk

Ż Ż Ż OG BernC-App 2

Apus apus jerzyk Ż Ż Ż OG BernC-App 2

Dendrocopos major dzięcioł duży


Hirundo rustica dymówka Ż Ż Ż OG BernC-App 2


L L L 2 - 3 OG

Anthus trivalis świergotek drzewny L L 1 OG BernC-App 2

Anthus pratensis świergotek łąkowy


Motacilla alba pliszka siwa Ż Ż Ż OG BernC-App 2

Motacilla flava pliszka żółta

L L L 1 OG BernC-App 2

Troglodytes troglodytes strzyżyk L 1 BernC-App 2

Erithacus rubecula rudzik


Luscinia megarhynchos słowik rdzawy


Saxicola rubetra pokląskwa L L 1 OG BernC-App 2

Turdus merula kos


Turdus philomelos drozd śpiewak L 1

Acrocephalus palustris łozówka


Hippolais icterina zaganiacz

L 1 BernC-App 2

Sylvia curruca piegża

L 1 BernC-App 2

Sylvia communis cierniówka L L 1 OG BernC-App 2

Sylvia borin pokrzewka ogrodowa

L 1 BernC-App 2

Sylvia atracapilla kapturka

L 1 BernC-App 2

Phylloscopus collybita pierwiosnek

L 1 BernC-App 2

Phylloscopus trochilus piecuszek

L 1 BernC-App 2

Parus caeruleus sikora modra


Parus major bogatka L L 1 OG BernC-App 2

Sitta europea kowalik

L 1 BernC-App 2

Certhia brachydactyla pełzacz ogrodowy

L 1 BernC-App 2

Lanius collurio dzierzba gąsiorek

L L 1 OG BernC-App 2 BirdD-A1

Oriolus oriolus wilga L L 1 OG BernC-App 2


Ż L 1 OG

Pica pica sroka Ż Ż L 1 czOG


Ż Ż Ż czOG

Corvus corax kruk

Ż Ż Ż OG

Sturnus vulgaris szpak Ż L L 1 OG

Passer domesticus wróbel

Ż Ż OG

Passer montanus mazurek Ż L L 1 OG BernC-App 2



Serinus serinus kulczyk Ż L 1 OG BernC-App 2


Ż L L 1 OG BernC-App 2

Carduelis carduelis szczygieł L L 1 OG BernC-App 2



Emberiza citrinella trznadel L L L 2 OG BernC-App 2

Emberiza schoeniclus potrzos


Emberiza calandra potrzeszcz L L L 2 OG

Razem

19 46 57 zał. I Dyr. Ptasiej

∑ = 3; L v L? = 1, Ż = 2 L– 4

Ż- 15

L- 29

Ż– 17

L- 43

Ż– 14

OZNACZENIA:

Gniazdowanie

p - liczba stwierdzonych par w bezpośrednim sąsiedztwie planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych

L - lęgowy poza obszarem położonym wokół planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych

Ż - żerujący na obszarze planowanej analizowanej powierzchni gniazduje poza analizowaną powierzchnią

OG - ochrona gatunkowa, OS – ochrona strefowa

* - wielkość zgrupowania lęgowego na dystansie do 500 metrów; oceniono gatunki gniazdujące następująco: 1 – do 10 par; 2 – od 10 do 100 par, 3 – ponad 100;

Przeprowadzone obserwacje w tym okresie pozwoliły ustalić że strefa planowanej lokalizacji

elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo (strefa inwestycyjna) wykorzystywana była w

promieniu 500 metrów od miejsc wskazanych pod turbiny wiatrowe przez przedstawicieli co najmniej 57

gatunków ptaków. Na analizowanej powierzchni stwierdzono w sezonie rozrodczym obecność:

� na 57 gatunki ptaków występujących na analizowanym obszarze w promieniu do 500

metrów od wskazanych przez inwestora lokalizacji elektrowni wiatrowych stwierdzono

43 taksonów gniazdujących,

� na 46 gatunków ptaków występujących na analizowanym obszarze w promieniu do 250

metrów od wskazanych przez inwestora lokalizacji elektrowni wiatrowych stwierdzono

29 gatunków ptaków gniazdujących w obrębie pól,

� na 19 gatunków ptaków występujących na analizowanym obszarze w promieniu do 50

metrów od wskazanych przez inwestora lokalizacji elektrowni wiatrowych stwierdzono 4

gatunki ptaków gniazdujących w obrębie pól.

W toku prowadzonego monitoringu stwierdzono w promieniu do 500 metrów od wskazanych przez

inwestora lokalizacji elektrowni wiatrowych gniazdowanie gatunków zaliczonych do rzędów: perkozów,

blaszkodziobych, gołębi, kukułek, dzięciołów i wróblowych. Są one charakterystyczne dla użytków

rolnych poprzecinanych niewielkimi alejami lub dla terenów rolniczych z drogami ze szpalerami drzew i

krzewów, terenów polnych i niewielkich zadrzwień śródpolnych. Są to w większości gatunki, określane

przez Tomiałojcia i Stawarczyka (2003) jako liczne i bardzo liczne. Są zaliczane w Polsce i Europie do

grupy dość licznych, a przez to niezagrożone w swoim istnieniu lub zagrożone w niewielkim stopniu.

W obrębie analizowanej powierzchni w promieniu do 500 metrów stwierdzono gniazdowanie

1 gatunku ptaka ujętego na wykazie załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Gniazdował on w odległości

co najmniej 200 metrów od najbliższej lokalizacji turbiny wiatrowej.

Ponadto stwierdzono żerowanie dwóch gatunków, tj. bociana białego i żurawia. W granicach

tego terenu nie zarejestrowano pojawów bielika oraz błotniaka stawowego. Błotniak gniazduje w

odległości do 4 km od miejsc planowanych lokalizacji turbin. Gniazdowanie bielika w tej odległości jest

możliwe, natomiast znane autorom stanowisko lęgowe znajduje się w odległości około 9,5 km.

Dla dokonania oceny wartości pól inwestycyjnych badano zagęszczenia ptaków na wyznaczonej

powierzchni próbnej – I rzędowej o pow. 8,4 ha zlokalizowanej między analizowanymi miejscami

posadowienia turbin.

Tabela 36.

Ornitofauna lęgowa stwierdzona w obrębie analizowanego terenu (Nowe Chrapowo) w strefie

inwestycyjnej w granicach badawczej powierzchni I – rzędowej o powierzchni około 8,4 ha w 2010 r.

Nazwa gatunkowa liczba par na 8,4 ha

Orientacyjne zagęszczenie par lęgowych

na 10 ha

Orientacyjne zagęszczenie par

lęgowych na 1 km2


3,5 4,2 42

Motacilla flava pliszka żółta 1,5 1,8 18

Emberiza. calandra potrzeszcz

1,0 1,2 12

Razem 6,0 par 7,2 72,0

Średnie zagęszczenie gniazdujących ptaków na 10 ha oraz na 1 km2 6,0 par/8,4 ha = 7,14 p/10ha = 71,4 par/km2

Wartości obliczone dla tej powierzchni na tle danych krajowych (Sikora i in. 2007) i danych

zebranych na innych powierzchniach w na Pomorzu i w obrębie Wielkopolsce, a objętych podobnym

monitoringiem, należy określić jako przeciętne lub niskie. W miejscu planowanych lokalizacji elektrowni

stwierdzono dominowanie skowronka (58% dominacji) oraz gniazdowanie dwóch następnych

gatunków, tj. pliszki żółtej, potrzeszcza. Natomiast na tej powierzchni nie stwierdzono lęgowego

trznadla.

Gniazdowanie w obrębie pola inwestycyjnego 3 gatunków ptaków polnych w łącznym średnim

zagęszczeniu 7,14 p/10 ha jest wynikiem przeciętnym, a wręcz niskim. Jasiński i Wysocki (2007) pod

Nowogardem oceniali zagęszczenie par lęgowych na powierzchni polnej w zagęszczeniu od 10,4 do 12,7.

Również wyniki autorów niniejszego monitoringu z innych powierzchni próbnych były wyższe,

przekraczały z reguły 10 par/10 ha. Tak więc powierzchnia próbna I-rzędowa w obrębie ZEW pokazuje, że

teren tutejszych pól nie wyróżnia się pod względem bogactwa i liczebności lęgowych par.

Ptaki gniazdujące w obrębie tych pól inwestycyjnych należą do wróblowych. Wszystkie są objęte

ochroną gatunkową. Natomiast ptaki tu żerujące należą zarówno do wróblowych, jak i do przedstawicieli

Non – Passeriformes odbywających lęgi w odległości dalszej jak 50 metrów. Powyższe zestawienia

pokazują, że w miarę oddalania się od turbin wzrasta liczba gatunków gniazdujących ptaków. W

porównaniu do odległości 50 metrów od turbin w odległości między 250 a 500 metrów gniazduje 11 razy

więcej taksonów. Natomiast w porównaniu do dystansu między 50 a 250 metrami gniazduje 7 razy więcej

gatunków niż w odległości do 50 metrów.

Zdecydowana większość z obserwowanych tu gatunków należy do gatunków charakterystycznych

dla krajobrazu rolniczego zawierającego uprawy polowe, łąki, kępy zadrzewień i zakrzaczeń lub ich ciągi i

szpalery, łąki i tereny wilgotne, małe zbiorniki i rowy melioracyjne oraz wsie. Ptaki te zaliczane są w

większości do gatunków eurytopowych (o szerokich możliwościach zasiedlania różnych siedlisk).

Jednocześnie przeprowadzona analiza uwarunkowań przyrodniczych wykazuje, że elektrownie w rejonie

m. Nowe Chrapowo będę oddalone od najbliższej wyznaczonej strefy rozrodu i stałego przebywania

ptaków chronionych strefowo, co najmniej kilka 9 kilometrów.

Reasumując należy stwierdzić, że miejsca potencjalnych lokalizacji elektrowni wiatrowych nie są

miejscem gniazdowania szczególnie cennych i rzadkich gatunków ptaków oraz licznego

gniazdowania ptaków pospolitych i średniolicznych. Stwierdzone w granicach analizowanego

obszaru gatunki gniazdujące to ptaki klasyfikowane jako pospolite. Natomiast ptaki umieszczone w

załączniku I Dyrektywy Ptasiej wywodzą lęgi poza polami inwestycyjnymi, czyli poza miejscami

planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych. Tu co najwyżej zalatują w celu żerowania.

Okres koczowisk

Większość gatunków kręgowców podlega zjawisku dyspersji porozrodczej (polęgowej) przyjmującej

często formę koczowania. Zjawisko to dotyczy w szczególności ptaków. Okres ten można traktować, ze

względu na pozostawanie w grupach rodzinnych i przebywanie w niedalekiej odległości od miejsca

rozrodu, jako przedłużenie sezonu rozrodczego. Lipiec, sierpień i początek września to czas, kiedy na

polach leżących w granicach objętego analizą terenu oraz w sąsiedztwie gromadzą się przede wszystkim

dorosłe ptaki, które zakończyły sezon rozrodczy wraz z osobnikami młodymi, które wykluły się w danym

roku.

Ocenę przebiegu koczowiska w obrębie analizowanego terenu prowadzono na transekcie oraz

punkcie obserwacyjnym. Poniżej przedstawiono wyniki z tego okresu fenologicznego dla 2010 r.

Tabela 37.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych wokresie koczowisk w 2010 r. na analizowanym obszarze w

rejonie m. Nowe Chrapowo na transekcie o długości 2,1 km w trakcie 6 kontroli

Gatunek Razem na

transekcie w trakcie 6 kontroli



Średnio na jedną kontrolę/ 1 km

transektu


1 0,2 0,1


6 1,0 0,5



1 0,2 0,1



5 0,8 0,4



65 10,8 5,2


Columba palumbus grzywacz

105 17,5 8,3


Lanius excubitor srokosz

1 0,2 0,1



4 0,7 0,3

Corvus corax kruk

13 2,2 1,0


184 30,7 14,6


113 18,8 9,0




Razem 869 144,8 69,0

Średnia na jeden km transektu 413,8 X X

Tabela 38.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie koczowisk w 2010 r. na analizowanym obszarze w

rejonie m. Nowe Chrapowo na punkcie w trakcie 6 kontroli

Gatunek Razem na punkcie na jedną kontrolę

Średnio na jedną kontrolę/ 1 godz

obserwacji Ardea cinerea czapla siwa

1 0,2 0,2


2 0,3 0,3



3 0,5 0,5



24 4,0 4,0



43 7,2 7,2


35 5,8 5,8

Anthus sp. świergotki 5 0,8 0,8


2 0,3 0,3


Corvus corax kruk

7 1,2 1,2

Sturnus vulgaris szpak 77 12,8 12,8


46 7,7 7,7




Razem 366 61,0 61,0

Tabela 39.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie koczowiska w 2010 r. na badanym obszarze w rejonie

m. Nowe Chrapowo, łącznie na transekcie i punkcie w trakcie 6 kontroli

Gatunek Razem na transektach

Razem na punktach

Razem na jedną kontrolę


1 1 2 0,3


6 2 8 1,3

Anas platyrhynchos krzyżówka 7 5 12 2,0


1 1 0,2

Accipiter gentilis jastrząb gołębiarz 1 1 0,2


5 3 8 1,3

Falco tinnunculus pustułka 1 1 2 0,3


65 24 89 14,8

Larus ridibundus mewa śmieszka 41 24 65 10,8


105 43 148 24,7

Alauda arvensis skowronek polny 79 35 114 19,0

Anthus sp. świergotki

5 5 0,8

Lanius excubitor Srokosz 1 1 0,2


3 2 5 0,8

Corvus cornix wrona siwa 4 3 7 1,2

Corvus corax kruk

13 7 20 3,3

Sturnus vulgaris szpak 184 77 261 43,5


113 46 159 26,5

inne łuszczaki lub sp. 97 28 125 20,8



Razem 869 366 1235 205,8

W trakcie koczowiska w 2010 r. w obrębie analizowanego obszaru objętego monitoringiem

przedinwestycyjnym obserwowano co najmniej 25 gatunków ptaków koczujących tu przez dłuższy czas

lub na krótko pojawiających się w tym okresie na tym terenie.

Łącznie na transekcie i punkcie obserwacyjnym zarejestrowano w trakcie koczowisk 1.235 ptaki, tj.

średnio na jedną kontrolę 205,8 ptaka. Z kolei średnio na jedną kontrolę rejestrowano tu na 1 km

transektu 69,0 osobników, a na 1 godzinę obserwacji na punktach 61,0 osobników. Wielkości te,

przyrównane do analogicznych wyników prowadzonych na innych powierzchniach badawczych na terenie

innych gmin na Pomorzu Zachodnim lub w obrębie Wielkopolski, Ziemi Lubuskiej okazują się zbliżone lub

niższe.

Przeprowadzone oceny w zakresie frekwencji pokazują, że na transekcie co najmniej 5 gatunków

lub grup gatunków zostało stwierdzonych w trakcie wszystkich 6 kontroli. Byli to reprezentanci

wróblowych, tj. skowronek, szpak, kruk i trznadlowate. Podobnie na punkcie badawczym co

najmniej 3 gatunki lub ich grup było obserwowanych w trakcie wszystkich taksacji. Byli to reprezentanci

tylko wróblowych. Należy również podkreślić, że wśród gatunków ptaków wykazujących frekwencje w

wysokości 100% żaden nie jest ujęty na liście taksonów załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Ptaki z listy tego

załącznika (oznaczone w powyższej tabeli podkreśleniem) występowały tu sporadycznie lub nie w każdej

kontroli, tj. we frekwencji wynoszącej 33,3% i 16,7%. Łącznie na transektach i punktach stwierdzono

obecność 2 gatunków ptaków z listy załącznika I Dyrektywy Ptasiej, tj. bociana białego i

błotniaka stawowego.

Analiza występowania ptaków w sezonie koczowisk pokazuje, że w 2010 r. gatunkami

występującymi najczęściej (dominantami) w trakcie tego okresu fenologicznego na transekcie i na

punkcie obserwacyjnym byli przedstawiciele pospolitych i licznych wróblowych, siewkowych i gołębi, co

obrazuje przedstawione poniżej zestawienie.

Tabela 40.

Wykaz gatunków najliczniej stwierdzonych na analizowanym terenie (Nowe Chrapowo) w okresie

koczowisk w 2010 r. których liczebność wynosiła 5% i więcej z liczby stwierdzonych osobników - rejon m.

Nowe Chrapowo

Gatunek Razem na jedną kontrolę

% liczby stwierdzonych ptaków - dominacja

Sturnus vulgaris szpak 261 43,5 21,1%

Fringillacoelebs Zięba 159 26,5 12,9%


148 24,7 12,0%

inne łuszczaki lub sp. 125 20,8 10,1%


114 19,0 9,2%

Vanellus vanellus czajka 89 14,8 7,2%


65 10,8 5,3%

Razem 77,8%

W 2010 r. dominanty stanowiły 77,8 %. Tę wielkość w porównaniu do innych powierzchni objętych

monitoringiem należy ocenić jako wyższą. Spośród tych dominantów najliczniej reprezentowaną

grupą ptaków były wróblowe, które jako dominanty wśród wszystkich zarejestrowanych ptaków

stanowiły 53,3%. Tę wielkość należy ocenić na tle wyników z innych powierzchni badawczych jako

podobną.

Wróblowe, zaliczane do dominantów w tym okresie, reprezentowane były przez co najmniej 3 taksony, tj.

przede wszystkim przez szpaka, ziębę i inne łuszczaki, oraz skowronka. Te gatunki dominantów, wg

oceny autorów niniejszego opracowania, praktycznie powtarzają się na każdym terenie na obszarze

Polski. Tutaj ptaki te były obserwowane praktycznie w każdej kontroli, czyli we frekwencji wynoszącej

100%.

Do dominantów należeli też przedstawiciele siewkowych (czajka, śmieszka) i gołębi

(grzywacz).

Czajka była rejestrowana średnio na jedną kontrolę w liczbie 10,8 ptaków. Na innych

powierzchniach w obrębie Pomorza Zachodniego i Wielkopolski w tym okresie była ona rejestrowana

średnio na jedną kontrolę w wyższych lub podobnych wartościach. Analizując powody tej sytuacji należy

stwierdzić, że analizowany teren w obrębie gminy Bielice to grunty orne, w tym dobrych klas, które w

okresie koczowisk podlegają zabiegom agrotechnicznym, co przyciąga tu te ptaki.

Szponiaste w tym okresie w obrębie analizowanego obszaru na transekcie i punkcie występowały

w łącznej dominacji do 1% stwierdzonych ptaków. Wartość ta, w porównaniu do innych powierzchni

objętych podobnym monitoringiem na terenie Pomorza Zachodniego, Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski, była

zbliżona do średniej z tamtych terenów. Szponiaste były reprezentowane przez 4 gatunki. Najliczniej był

rejestrowany najpospolitszy w Polsce ptak drapieżny - myszołów zwyczajny. Stanowił on blisko 67%

stwierdzonych tu osobników zaliczanych do szponiastych. Warto podkreślić, że w tym okresie nie

zarejestrowano pojawów innych błotniaków niż stawowy, a także bielika, czy orlika. Warto nadmienić, że

bielik gniazduje w odległości ponad 3 km od każdej z analizowanych w tym raporcie turbin.

Bociany białe i czaple, należące do brodzących, w trakcie koczowisk były tu rejestrowane

nielicznie. Wartości dominacji w porównaniu do innych powierzchni objętych podobnym monitoringiem

na terenie Pomorza Zachodniego, Ziemi Lubuskiej i Wielkopolski, były zbliżone do średniej z tamtych

terenów lub niższa.

Struktura występowania w/w gatunków świadczy, że najczęściej rejestrowanymi tu

gatunkami w trakcie koczowisk są pospolici lub bardzo pospolici przedstawiciele wróblowych,

zaliczeni do kilku gatunków. Stanowić one mogą w danym roku zdecydowaną większość całego

zgrupowania rejestrowanych ptaków. Taką sytuację rejestruje się w obrębie innych powierzchni

badawczych.

Przedstawiciele siewkowych w czasie koczowisk byli obserwowani zarówno na transekcie jak i

na punkcie. Ptaki te były reprezentowane w tym okresie tylko przez czajkę i mewę śmieszkę, co

zostało wyżej scharakteryzowane. Natomiast nie zaobserwowano tu siewki złotej, które także z reguły

nie obserwowano w czasie koczowisk na innych powierzchniach w obrębie Wielkopolski, Pomorza i Ziemi

Lubuskiej objętych takim monitoringiem.


pracującą turbiną może wywodzić się spośród pospolitych wróblowych, gołębi oraz siewkowych. Jednak

wróblowe, czajki, śmieszki i gołębie grzywacze tu obserwowane przemieszczały się głównie poniżej

50 m n.p.t. Skonstatowano więc, że z tego powodu skala zagrożenia dla tych ptaków będzie jednak niska.

Szponiaste w tym okresie rejestrowano głównie na wysokości poniżej 50 m n.p.t. Obserwacje powyżej

tego pułapu, tj. powyżej 50 m n.p.t. były sporadyczne. Obserwowane tu ptaki to były żerujące osobniki i

przemieszczające się poniżej 50 m n.p.t.

Wyniki zebrane na transekcie i punkcie świadczą, że teren planowanej lokalizacji w rejonie m.

Nowe Chrapowo leży w obrębie obszaru, gdzie zjawisko koczowisk jest zauważane na

poziomie przeciętnym, a jeśli zebrane wyniki zostaną odniesione do doliny Odry, Warty, czy

Noteci to wartości uzyskane w obrębie analizowanego obszaru należy ocenić jako niskie.

Porównując wartości średnich na jedną kontrolę w obrębie planowanych lokalizacji elektrowni

wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo do danych zebranych na koczowiskach w gminie Kozielice

(Zyska et al. 2007) należy stwierdzić, że w obrębie analizowanego terenu były one znacznie niższe.

Jednakże odnosząc te dane do średnich wartości przeliczonych na 1 km należy stwierdzić że są one

zbliżone do siebie.

Reasumując należy stwierdzić, że latem 2010 r. teren i przestrzeń planowanej lokalizacji elektrowni

wiatrowych w rejonie Nowe Chrapowo były miejscem, gdzie zarejestrowano obecność przede wszystkim

pospolitych i bardzo pospolitych gatunków ptaków. Przeprowadzone obserwacje pozwoliły stwierdzić, że

jest miejscem gdzie dynamika pojawów i przelotów nie jest wyższa niż na innych powierzchniach w woj.

zachodniopomorskim, lubuskim i wielkopolskim, a zdecydowanie mniej intensywna niż w dolinie Odry,

Warty czy Noteci. Oceniono, że podobne tendencje zarysowały się na terenie gmin sąsiadujących z gminą

Bielice, tj. w obrębie gminy Kozielice, Banie czy Pyrzyce, gdzie także prowadzono podobny monitoring.

Specyfika przemieszczeń (przelotów) ptaków. Wykorzystanie przestrzeni - rejon m. Nowe

Chrapowo

Większość zarejestrowanych jesienią i wiosną stad i pojedynczych ptaków przelatywało jesienią ze

wschodu na zachód lub na południowy zachód, a wiosną w odwrotnym kierunku.

Przeprowadzone jesienią 2009 r. i wiosną 2010 r. obserwacje w obrębie planowanych w rejonie m. Nowe

Chrapowo lokalizacji elektrowni waitrowych oraz na kilku innych powierzchniach objętych identyczną

procedurą, leżących m.in. w powiecie gryfińskim i myśliborskim w odległości od liku do kilkudziesięciu

kilometrów, pokazują, że zarejestrowane pod Nowym Chrapowem kierunki przelotów ptaków były typowe

dla jesiennej i wiosennej migracji ptaków w tej części województwa. Dynamika tych przelotów na

analizowanym obszarze na tle innych analizowanych obszarów wyraźnie nie wyróżniała się, choć niektóre

gatunki ptaków pojawiały się tu nawet w większych liczebnościach w przeliczeniu na jedną kontrole lub na

1 km transektu lub 1 godz. obserwacji na punkcie.

W trakcie migracji gęsi, żurawie, czajki, świergotki oraz skowronki przelatujące nad tym obszarem,

w większości nie zatrzymywały się w jego obrębie i praktycznie nie żerowały, pomimo że warunki

pokarmowe nie były gorsze niż na innych obszarach, np. w dolinie Płoni, Tywy czy Odry.

W trakcie jesiennych kontroli zauważono, że ptaki zaliczane do gęsi i żurawi przemieszczają się

przede wszystkim na północ od ocenianego obszaru. Natomiast ptaki zaliczane do łuszczaków,

trznadlowatych i szpaków wędrują w tym obszarze szerokim frontem i okresowo w większych stadach.

Analiza dobowych przemieszczeń w obrębie analizowanego obszaru (rejon m. Nowe Chrapowo) i

pod Kozielicami (Zyska et al. 2007) pokazuje, że także przeloty na tym obszarze, na tle innych obszarów

w obrębie i sąsiedztwie dolin rzecznych, z pewnością nie wyróżniały się intensywnością i liczebnością.

Prowadzone obserwacje także w nocy przy zastosowaniu urządzeń noktowizyjnych pokazuje, że regularne

przeloty gatunków długodystansowych i krótkodystansowych odbywały się o różnych porach doby.

Również w obrębie innych równolegle obserwowanych (analizowanych) powierzchni porównawczych, w

tych okresach fenologicznych przebieg dynamiki dobowej przemieszczeń ptaków był podobny.

Warto zaznaczyć, że monitoring obiektów wysokościowych zlokalizowanych na terenie gminy Bielice

i Kozielice (Zyska et al. 2007), że nie stwierdzono przypadku kolizji ptaków z tymi konstrukcjami. M.in.

nie stwierdzono kolizji ptaków z masztem służącym do pomiaru prędkości wiatru. jest to dobry

prognostyk dla potrzeb oceny zagrożeń ptaków na styku z takimi konstrukcjami. Również za taką

konkluzja przemawiają szczegółowe analizy wysokości przelotów ptaków ocenione w trakcie

prowadzonego monitoringu.

W obrębie analizowanego obszaru brakuje bogatszych siedlisk wodno-błotnych, które stanowić

mogłyby swoisty magnes dla ptaków wodno-błotnych. Takowe znajdują się w odległości kilku km na

zachód.

Na analizowanym terenie wiosną i jesienią oraz w trakcie koczowisk ptaki przelatywały na rożnych

pułapach. Obrazuje tę sytuację poniższe zestawienie, pokazujące jak ptaki – przedstawiciele

poszczególnych rzędów - wędrowały pod względem wysokości nad powierzchnią terenu (n.p.t.).

Tabela 41.

Wysokości przemieszczania się ptaków w okresie wiosennej migracji, koczowisk i jesiennej migracji w

rozbiciu na trzy pułapy - przedstawiciele zarejestrowanych rzędów ptaków w obrębie analizowanego

obszaru - Nowe Chrapowo

Wykaz zarejestrowanych przedstawicieli

poszczególnych rzędów

Okres fenologiczny Razem wiosenna

migracja koczowiska jesienna migracja

Brodzące 6 8 13 27

< 50 6 8 13 27

50 - 150 0 0 0 0

> 150 0 0 0 0

Blaszkodziobe 1108 12 509 1629

< 50 509 12 142 663

50 - 150 256 0 151 407

> 150 343 0 216 559

Szponiaste 31 12 50 93

< 50 21 11 45 77

50 - 150 5 1 3 9

> 150 5 0 2 7

Żurawiowe 79 0 101 180

< 50 11 0 5 16

50 - 150 10 0 0 10

> 150 58 0 96 154

Siewkowe 335 154 302 791

< 50 287 154 256 697

50 - 150 48 0 46 94

> 150 0 0 0 0

Gołębie 164 148 351 663

< 50 164 148 319 631

50 - 150 0 0 32 32

> 150 0 0 0 0

Wróblowe 2610 899 3529 7038

< 50 2488 845 3378 6711

50 - 150 122 54 115 291

> 150 0 0 36 36

Razem 4333 1233 4855 10421

Tabela 42.

Łączna liczba stwierdzonych ptaków na poszczególnych pułapach w okresie wiosennych migracji,

koczowisk i jesiennych migracji w obrębie analizowanego obszaru – rejon m. Nowe Chrapowo

Pułapy Wiosenna migracja

Koczowiska Jesienna migracja

Razem %

< 50 3486 1178 4158 8822 84,7%

50 - 150 441 55 347 843 8,1%

> 150 406 0 350 756 7,3%

Razem 4333 1233 4855 10421 100,0%

Z powyższych zestawień wynika, że zdecydowana większość ptaków w analizowanych trzech

okresach fenologicznych, tj. 84,7%, przemieszczała się w latach 2009 – 2010 na wysokości do 50 m

n.p.t. Między 50 a 150 metrem przemieszczało się 8,1%. Byli to głównie przedstawiciele wróblowych i

blaszkodziobych, a także przedstawiciele siewkowych i gołębi. Na wysokości ponad 150 m przemieszczało

się 7,3% ptaków. Na wysokości ponad 150 metrów, czyli na wysokim pułapie, przemieszczały się przede

wszystkim gatunki migrujące na duże odległości, tj. gęsi i w mniejszym zakresie żurawie.

Natomiast krótkodystansowe lub średniodystansowe gatunki, czajki, a także inne wodno – błotne

oraz żerujące szponiaste, w trakcie dnia przemieszczały się głównie na wysokości od kilku do 50 metrów

n.p.t. Istnieją też obserwacje pozwalające na stwierdzenie, że w tym okresie znaczna część ptaków, które

w ciągu dnia lecą na wysokości kilkudziesięciu metrów (m.in. wróblowe), w nocy przelatuje znacznie

wyżej, tj. ponad 150 metrów. Z pewnością takie zachowanie pozwoli ptakom unikać potencjalnych kolizji

z pracującymi wiatrakami.

Stwierdzono, że przez analizowany teren przelatują przede wszystkim przedstawiciele rzędu

wróblowych. Wróblowe stanowiły blisko 67,7% wszystkich obserwowanych ptaków.

Potencjalnie zagrożonymi kolizją są ptaki poruszające się na wysokości między 50 a 150 m n.p.t. Wśród

nich najliczniej występują ptaki należące do blaszkodziobych, wróblowych, gołębi i siewkowych.

Pułap przelotów gatunków długodystansowych jest odmienny w poszczególnych porach roku, co

obrazuje powyższe zestawienie. W obrębie analizowanego obszaru rozkład wysokości lotów nie odbiegał

od wyników obserwacji zgromadzonych na innych obszarach, gdzie prowadzono podobne analizy. W

zależności od charakteru przebywania poszczególnych grup gatunków, przemieszczenia ptaków odbywały

się na różnej wysokości, zwykle od kilku do kilkuset metrów.

Wyniki te są wręcz zbieżne co do wielkości przelotów na poszczególnych pułapach z wynikami uzyskanymi

w trakcie monitoringu prowadzonego na kilku innych powierzchniach zlokalizowanych w obrębie Pomorza,

Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej.


Okres jesiennych migracji

Gatunki najczęściej obserwowane w obrębie obszaru planowanego pod budowę ZEW Bielice w

rejonie m. Linie należą do następujących grup troficznych:

� fitofagi obligatoryjne – gęsi, których pokarmem są prawie wyłącznie rośliny wodne i

rośliny lądowe siedlisk rolniczych,

� omnifagi – krukowate, których pokarmem są rośliny i organizmy zwierzęce, odpadki;

żerujące na terenach rolniczych, wysypiskach śmieci, w osadach i miastach,

� ziarnojady – gołębie, wiele wróblowych; żerujące na terenach rolniczych,

Jednocześnie na obszarach tych regularnie występują gatunki żywiące się pokarmem zwierzęcym.

Są to:

� entomofagi – większość wróblowych; żerujące na terenach rolniczych, także w

ekosystemach wodnych i podmokłych,

� ichtiofagi – czaple; korzystające z zasobów ryb występujących w lokalnych akwenach,

także z gryzoni na polach,

� drapieżcy – błotniaki, myszołowy, jastrzębie, sokoły; polujące na terenach rolniczych na

ssaki (głównie gryzonie) i ptaki.

W czasie przelotów jesiennych 2009 r. w obrębie powierzchni badawczej w rejonie m. Linie

obserwowano z różną regularnością co najmniej 43 gatunków ptaków. W trakcie trwania sezonu

migracyjnego występowały one w zróżnicowanych ilościach. Dynamikę zmian oraz udział poszczególnych

gatunków w zgrupowaniu migracyjnym, szacowanych na transekcie oraz punkcie badawczym, prezentują

załączone poniżej tabele.

W trakcie tych przelotów w procedurze obejmującej całość kontrolowanej przestrzeni (strefa inwestycyjna

z „kołnierzem”), w tym także liczenia z transektu, w jednej kontroli zarejestrowano średnio ponad 648

ptaków. Natomiast w procedurze oceny strefy inwestycyjnej z „kołnierzem”, przewidującej też liczenia z

punktu badawczego, stwierdzono obecność średnio ponad 332 osobniki. Odnosząc te wielkości do

wyników podobnych monitoringów prowadzonych w tym okresie na Pomorzu Zachodnim, Wielkopolsce i

Ziemi Lubuskiej, należy stwierdzić, że liczbę zarejestrowanych ptaków w rejonie Bielic należy ocenić jako

przeciętną. Jednocześnie wartości te należy traktować jako odnoszące się do przestrzeni wyraźnie

przekraczającej obszar inwestycji.

W strefie inwestycyjnej dla wymienionych dwóch typów procedur zanotowano odpowiednio średnie

wartości liczebności ogólnej: 226 i 89 osobników w trakcie 1 kontroli.

Tabela 43.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w 2009 r. w okresie jesiennych migracji na 2 transektach o łącznej długości 1,4 km na badanym obszarze w rejonie m.

Linie w procedurze liczeń na transekcie

Gatunek

Termin taksacji w 2009 r. Razem na całym

obszarze (w strefie

inwestycyj-nej i w jej

sąsiedztwie)

Razem w strefie inwestycyjnej

Razem poza strefą inwesty-

cyjną Wrzesień Październik Listopad XII

2 dek

3 dek

1 dek

2 dek

2 dek

3 dek

1 dek

2 dek

3 dek

1 dek n % n

Ardea cinerea czapla siwa 2 3 5 2 4 1 3 2 2 24 7 29,2 17


3 3 0,0 3


3 2 4 9 4 44,4 5

Anser fabalis gęś zbożowa 81 154 149 113 63 43 603 147 24,4 456


69 95 72 106 46 79 30 497 122 24,5 375

Anser anser gęś gęgawa 11 29 68 41 39 83 21 17 309 111 35,9 198

Anas strepera krakwa

3 4 7 3 42,9 4

Anas platyrhynchos krzyżówka 4 7 7 8 5 6 10 4 3 3 57 16 28,1 41

Anas querquedula cyranka

4 7 5 16 3 18,8 13

Milvus milvus kania rdzawa 1 1 2 1 50,0 1

Haliaeetus albicilla bielik

1 1 2 0,0 2

Circus aeruginosus błotniak stawowy 1 1 2 1 50,0 1

Circus cyaneus błotniak zbożowy

1 1 0,0 1

Accipiter gentilis jastrząb gołębiarz 1 1 2 50,0 2


1 1 2 50,0 2

Buteo buteo myszołów zwyczajny 1 2 1 2 3 1 1 1 12 5 41,7 7

Buteo lagopus myszołów włochaty 1 1 0,0 1


1 1 1 3 1 33,3 2

Grus grus żuraw 4 22 6 15 47 11 105 29 27,6 76


11 14 29 19 34 20 23 15 165 38 23,0 127

Pluvialis apricaria siewka złota 27 21 48 21 43,8 27


6 4 10 8 6 5 11 3 3 56 11 19,6 45


9 22 40 57 23 31 22 4 9 11 228 109 47,8 119

Alauda arvensis skowronek polny 13 37 64 84 113 69 54 12 446 239 53,6 207


14 16 30 46,7 30

Turdus pilaris kwiczoł 8 11 17 26 21 17 37 34 171 63 36,8 108

Turdus iliacus droździk

28 39 8 75 21 28,0 54

drozdy - inne 9 13 22 40,9 22


1 1 1 1 4 2 50,0 2

Garrulus glandarius sójka 4 6 3 7 4 4 8 9 5 6 56 11 19,6 45

krukowate - stada

33 64 55 78 83 66 69 448 167 37,3 281

Corvus cornix wrona siwa 3 3 6 7 3 5 6 4 4 3 44 12 27,3 32

Corvus corax kruk

2 2 3 4 6 11 7 8 4 5 52 14 26,9 38

Sturnus vulgaris szpak 77 58 113 132 231 153 108 65 22 27 986 341 34,6 645


7 8 6 6 8 7 9 7 14 16 88 24 27,3 64

Fringilla coelebs zięba 17 29 24 11 57 133 143 53 17 11 495 132 26,7 363


6 8 7 17 11 9 12 5 29 17 121 49 40,5 72

Carduelis carduelis Szczygieł 8 12 8 21 19 68 37 54,4 31


28 43 168 267 506 230 45,5 276

Carduelis cannabina makolągwa 9 5 18 27 29 44 29 16 47 224 153 68,3 71

Carduelis flammea czeczotka

18 12 30 60,0 30

Emberiza citrinella trznadel 6 5 8 6 7 4 8 13 15 23 95 51 53,7 44


2 3 4 6 3 4 3 2 11 8 46 24 52,2 22

łuszczaki - inne

21 11 12 6 10 7 4 12 27 17 127 25 19,7 102

wróblowe - inne 6 10 7 8 12 14 16 8 34 78 193 34 17,6 159

Razem 222 313 462 601 962 965 921 626 669 740 6481 2258 4223

Średnia liczebność w 1 kontroli 648,1 225,8 422,3

Tabela 44.

Wykaz wybranych gatunków ptaków stwierdzonych w 2009 r. w trakcie jesiennych migracji w obrębie m, Linie w procedurze liczeń na punkcie badawczym

Gatunek

Termin taksacji w 2009 r. Razem na całym obszarze (w

strefie punktu i w jego

sąsiedztwie)

Razem w strefie punktu (r = 100 m)

Razem poza strefą punktu –w widocznym sąsiedztwie

Wrzesień Październik Listopad XII

2 dek

3 deka

1 dek

2 dek

2 dek

3 dek

1 dek

2 dek

3 dek

1 dek n % n


2 1 2 1 1 1 1 9 2 22,2 7

Ciconia ciconia bocian biały 2 2 1 50,0 1


2 4 6 2 33,3 4

Anser fabalis gęś zbożowa 37 41 121 78 27 304 67 22,0 237


19 34 54 27 43 177 33 18,6 144


11 34 47 82 48 47 34 8 311 41 13,2 270

Anas strepeta krakwa 4 3 7 2 28,6 5


5 6 4 5 7 5 4 8 6 4 54 15 27,8 39

Milvus milvus kania rdzawa 1 1 1 100,0


1 1 2 1 50,0 1

Buteo buteo myszołów zwyczajny 1 1 1 1 1 5 2 40,0 3


1 1 2 1 50,0 1

Falco tinnunculus pustułka 1 1 1 3 1 33,3 2

Grus grus żuraw

14 25 4 43 16 37,2 27

Vanellus vanellus czajka 16 12 31 17 15 5 96 33 34,4 63


16 23 39 14 35,9 25

Columba palumbus gołąb grzywacz 11 23 9 15 27 14 18 22 18 6 163 54 33,1 109


15 24 28 17 44 63 16 207 66 31,9 141

Turdus pilaris kwiczoł 7 5 17 22 39 5 9 17 121 42 34,7 79


21 32 53 24 45,3 29

Lanius excubitor dzierzba srokosz 1 1 2 1 50,0 1


2 2 5 3 4 4 4 6 9 2 41 12 29,3 29

krukowate - stada 20 29 17 11 23 19 26 145 43 29,7 102


4 4 2 4 3 3 2 22 8 36,4 14

Corvus corax kruk

4 4 5 3 2 4 3 2 2 4 33 11 33,3 22

Sturnus vulgaris szpak 37 54 43 39 26 29 67 26 20 9 350 103 29,4 247


5 2 9 8 4 4 11 3 14 12 72 27 37,5 45

Fringilla coelebs zięba 11 24 34 20 27 48 22 7 193 67 34,7 126


7 5 13 17 6 12 7 4 11 6 88 21 23,9 67

Carduelis carduelis szczygieł 4 4 7 11 8 19 23 15 91 30 33,0 61


32 24 44 71 171 43 25,1 128

Carduelis cannabina makolągwa 8 16 9 13 24 13 24 8 7 122 28 23,0 94


4 4 7 5 5 7 5 12 16 11 76 21 27,6 55

Emberiza calandra potrzeszcz 3 3 2 3 3 2 4 4 3 5 32 12 37,5 20

łuszczaki - inne

12 18 16 7 21 9 27 14 11 7 142 26 18,3 116

wróblowe - inne 6 9 12 15 17 10 24 13 13 23 142 14 9,9 128

Razem 151 242 284 304 461 353 519 395 321 297 3327 885 2442


W odniesieniu do brodzących badany obszar został scharakteryzowany jesienią 2009 r. jako

miejsce nielicznie i nieregularnie odwiedzane przez bociana białego. Czaplę siwą obserwowano regularnie,

ale nielicznie, rejonem wybieranym była część strefy inwestycyjnej poza polem inwestycyjnym.

Z kolei nie stwierdzono tu żerowanie łabędzi krzykliwych oraz małych. Gęsi gęgawy

przelatujące przez obszar planowanej ZEW Bielice w rejonie m. Linie były rejestrowane od połowy

września, natomiast zbożowe i białoczelne od drugiej dekady października 2009 r. Obserwowano w

tym okresie przelatujące regularnie grupy gęsi białoczelnych i zbożowych oraz gęgaw, liczące od

kilkunastu do 125 osobników. Jednakże w czasie największego nasilenia przelotów w trakcie

całodniowych kontroli nie stwierdzono przelotu gęsi biasłoczelnej i zbożowej w łącznej dziennie liczbie

większej niż 350 osobników. Wartości te na tle podobnych obserwacji poczynionych w innych częściach

Pomorza Zachodniego, szczególnie w dolinie Odry są niewysokie. Gęsi obserwowane w rejonie m. Linie

poruszały się z reguły na dużych wysokościach, tj. między 200 a 300 m n.p.t.

Przez całośc analizowanego obszaru w rejonie m. Linie przelatują także przedstawiciele

szponiastych. W obrębie ZEW Bielice – rejon m. Linie obserwowano dziennie do 8 przelatujących

osobników ptaków szponiastych. Były to w większości gatunki pospolite, a z rzadkich gatunków

stwierdzano, zwykle jeden – dwa razy, obecnośc kani rdzawej, bielika i błotniaka zbożowego.

Jednak te dwa ostatnie drapieżniki nie występowały w granicach pola inwestycyjnego.

Żurawie były obserwowane na całym analizowanym obszarze bardzo nielicznie i nieregularnie.

Jesienią 2009 r. w szczycie migracji zarejestrowano w ciągu dnia przelot do 50 ptaków, w polu

inwestycyjnym do 20 osobników. Wartości te na tle podobnych obserwacji poczynionych w innych

rejonach Pomorza Zachodniego oraz w dolinie dolnej Odry są bardzo niskie. W dolinie Odry w ciągu dnia

przelatuje nawet kilkaset – 1,5 tysiąca żurawi, a na noclegowisku pod Marwicami gromadzi się ponad 10

tysięcy tych ptaków. Tak więc teren ZEW Bielice w rejonie m. Linie nie wybija się pod tym względem, tj.

nie pełni dla tego gatunku znaczącej roli na szlaku wędrówek jesiennych. Stwierdzono ponadto, że

żurawie w trakcie jesiennej migracji nie zatrzymywały się w obrębie analizowanej powierzchni - Linie.

Ich przelot odbywał się w obrębie m. Linie zwykle na wysokości 200 – 500 m n.p.t.

Czajki przelatywały przez analizowany obszar w rejonie m. Linie w liczbie do 50 ptaków w ciągu

dnia (w szczycie przelotów). Nieregularnie żerowały w obrębie pola inwesrycyjnego. Ich największe

grupy liczące do 15 żerujących i odpoczywających ptaków stwierdzono w październiku 2009 – w 1 i 2-iej

dekadzie. Także siewki złote obserwowano w październiku i na początku listopada, w stadach nie

większych niż 30 osobników. Większośc ptaków tylko przelatywała.

Przelot grzywaczy przez planowaną farmę był najwyżej średnio intensywny. W trakcie kontroli

pola inwestycyjnego obserwowano do 30 gołębi z 60 ptaków przelatujących w całej strefie. Stwierdzono

tutaj także ich żerowanie i odpoczynek w grupach do 20 osobników.

Ptaki z wróblowych przelatywały przez analizowany teren w rejonie m. Linie z różnym natężeniem.

Obserwowano tu jako najliczniejsze, duże grupy przelatujących skowronków, szpaków i łuszczaków.

Te ostatnie były reprezentowane przede wszystkim przez ziębę oraz czyża.

W tym okresie rejestrowane były wróble i mazurki, zbierające się w stada przed okresem

zimowym, są to głównie ptaki tutaj rezydujące. W listopadzie rejestrowano migrujące grupy szczygłów i

makolągw oraz stada zapewne rezydujących trznadli i potrzeszczy, liczące od kilku do kilkunastu

osobników.

Jednak bardziej miarodajne dla planów realizacji inwestycji są wyniki zebrane dla strefy inwestycyjnej, w

tym szczególnie dla pola inwestycyjnego. Dane pochodzące z procedur transektu i punktu

obserwacyjnego odnoszą się bezpośrednio do pola inwestycyjnego, stanowiacego miejsce posadowienia

wiatraków.

W obrębie pola inwestycyjnego obserwowano obecność co najmniej 34 gatunków. W procedurze

związanej z liczeniem na transektach stwierdzono na 1 km średnio prawie 99 osobników z wszystkich

gatunków, natomiast w liczeniach na 1 punkcie obserwacyjnym przeciętnie 59 osobników w czasie 1

godziny.

Tabela 45.

Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie migracji jesiennej 2009 r. na transekcie

w obrębie strefy inwestycyjnej w rejonie m. Linie

Gatunek

Związek ze strefą inwesty-

cyjną

Frekwencja (w %) na transekcie

Liczebność w strefie

inwestycyjnej

Liczebność sumaryczna w obrębie transektu

Liczebność na 1 kontrolę

na 1 km transektu

Dominacja na transekcie

w sezonie fenologicz-nym (w %)

Ardea cinerea czapla siwa P, Ż 90 7 2 0,1 0,1


P 30 4 2 0,1 0,1

Anser fabalis gęś zbożowa P, Ż 60 147 93 6,6 6,7


P, Ż 70 122 78 5,6 5,7

Anser anser gęś gęgawa P, Ż 80 111 62 4,4 4,5


P 20 3 3 0,2 0.2

Anas platyrhynchos krzyżówka P 100 16 19 1,4 1,4

Anas querquedula cyranka

P 30 3 4 0,3 0,3

Milvus milvus kania rdzawa

P, O, Ż 20 1 1 0,1 0,1

Circus aeruginosus błotniak stawowy P, Ż 20 1 1 0,1 0,1


P, Ż 80 5 4 0,3 0,3

Falco tinnunculus pustułka P, Ż 30 1 1 0,1 0,1

Grus grus żuraw

P, Ż 60 29 26 1,9 2,1

Vanellus vanellus czajka P, O, Ż 80 38 37 2,6 2,7


P, O, Ż 20 21 19 1,4 1,4

Larus ridibundus mewa śmieszka P, O, Ż 90 11 17 1,2 1,2


P, O, Ż 100 109 70 5,0 5,1

Alauda arvensis skowronek polny P, O 80 239 137 9,8 9,9


P, O, Ż 80 63 49 3,5 3,6

Turdus iliacus droździk P 30 21 16 1,1 1,2


O, Ż 40 2 1 0,1 0,1

Garrulus glandarius sójka P, O 70 11 10 0,7 0,7

krukowate – stada

P, Ż 100 167 147 10,5 10,7


P, Ż 100 12 11 0,8 0,9

Corvus corax kruk P, O, Ż 100 14 13 0,9 1,0

Sturnus vulgaris szpak P, O, Ż 100 341 187 13,4 13,6


P, O, Ż 100 24 10 0,7 0,7

Fringilla coelebs zięba P, Ż 100 132 117 8,4 8,5


P, Ż 100 49 19

1,4 1,4

Carduelis carduelis szczygieł P 50 37 24 1,7 1,7


P, Ż 40 230 110

7,9 8,0


P, O, Ż 90 153 46

3,3 3,3

Emberiza citrinella trznadel P, O, Ż 100 51 20 1,4 1,5


P, O, Ż 100 24 11

0,8 0,8

łuszczaki - inne P 100 25 6 0,4 0,4

wróblowe - inne

P 100 34 7

0,5 0,5

Razem 2258 1380 98,6

Tabela 46.

Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie migracji jesiennej 2009 r. na punkcie

badawczym w obrębie pola inwestycyjnego

Gatunek

Związek z polem inwesty-cyjnym

Frekwencja (w %) na punkcie

Liczebność sumaryczn

a z 1 punktu na

całym widocznym obszarze

Razem w strefie punktu

(r=100m)

Liczebność na 1 kontrolę na 1 punkt na

1 godzinę

Dominacja na punkcie w sezonie fenologicz-nym (w %)

Ardea cinerea czapla siwa P 70 9 2 0,1 0,2


P 10 2 1 0,1 0,1

Cygnus olor łabędź niemy P 20 6 2 0,1 0,2


P, Ż 50 304 67 4,5 7,7

Anser albifrons gęś białoczelna P, Ż 50 177 33 2,2 3,7


P, Ż 80 311 41 2,7 4,6


P 20 7 2 0,1 0,2


P 100 54 15 1,0 1,7


P 10 1 1 0,1 0,1

Accipiter gentilis jastrząb gołębiarz P 20 2 1 0,1 0,1


P, Ż 100 5 2 0,1 0,3

Buteo lagopus myszołów włochaty P, Ż 10 2 1 0,1 0,1


P, Ż 30 3 1 0,1 0,1

Grus grus żuraw P 30 43 16 1,1 1,8


P 60 96 33 2,2 3,7

Pluvialis apricaria siewka złota P 20 39 14 0,9 1,6


P, Ż 100 163 54 3,6 6,1

Alauda arvensis skowronek polny P 70 207 66 4,4 7,4


P 80 121 42 2,8 4,7


P 20 53 24 1,6 2.4

Lanius excubitor dzierzba srokosz P 20 2 1 0,1 0,1


P 100 41 12 0,8 1,4

krukowate - stada P, Ż 70 145 43 2,9 4,9


P 70 22 8 0,5 0,9

Corvus corax kruk P, Ż 100 33 11 0,7 1,2


P, Ż 100 350 103 6,9 11,6

Passer montanus mazurek P, O, Ż 100 72 27 1,8 3,1


P, Ż 80 193 67 4,5 7,6

Carduelis chloris dzwoniec P 100 88 21 1,4 2,4


P, Ż 80 91 30 2,0 3,4

Carduelis spinus czyż P 40 171 43 2,9 4,9


P 90 122 28 1,9 3,2



P 100 32 12 0,8 1,4

łuszczaki - inne

P 100 142 26 1,7 2,9

wróblowe - inne P 100 142 14 0,9 1,6

Razem 3327 885 59,0

Liczebności tych gatunków stwierdzone w polu inwestycyjnym (na transekcie oraz na punkcie

obserwacyjnym) należy również ocenić jako dość niskie. W poszczególnych kontrolach zarejestrowano w

tym okresie różne wielkości zgrupowań żerujących, odpoczywających i migrujących ptaków.

Dominantami w całości migracji jesiennej były: gęś zbożowa, gęś biaoczelna, grzywacz, skowronek,

szpak, zięba, czyż. Jeden spośród nich - szpak osiągnął poziom kilkunastu procent w liczebności ogólnej.

Podobnie krukowate (kawka, gawron, wrona siwa) jako grupa przekroczyły poziom 10%.

Jednocześnie status dominanta prawie osiągała gęgawa.

O średnich, co najwyżej, walorach awifaunistycznych badanej strefy inwestycyjnej w trakcie

przelotów jesiennych świadczą maksymalne liczebności poszczególnych gatunków notowane w czasie

jednej kontroli. Wielkości te przedstawiono w tabeli powyżej. W większości były to gatunki zaliczane do

pospolitych i średniolicznych, chociaż stwierdzono tu także gatunki ujęte w załączniku I Dyrektywy Ptasiej.

Te ostatnie były reprezentowane przez skrajnie nieliczne lub nielicznie przelatujące bociany białe, kanie

rdzawe, bieliki, błotniaki zbożowe, żurawie i siewki złote.

Reasumując, należy stwierdzić, że w 2009 r. badany teren nie był miejscem szczególnie

cennym dla ptaków w okresie jesiennych migracji. Stwierdzone liczebności wskazują na mało

intensywne wykorzystanie przestrzeni tego obszaru. Na tej powierzchni stwierdzono przede

wszystkim przedstawicieli gatunków, określanych jako liczne lub bardzo liczne.

Zarejestrowane tu gatunki w zdecydowanej większości należą do niezagrożonych w swoim

istnieniu.

Okres zimowania ptaków

Zjawisko zimowania na obszarach poza zasięgiem rozrodu jest w biologii ptaków oraz innych

kregowców odpowiedzią na trudne w tym czasie warunki środowiskowe. Poszczególne osobniki wielu

gatunków spędzają ten czas jednak w możliwie najmniejszej odległości od najlepszych terenów

rozrodczych (lęgowych). Taki sposób zachowania promuje osobniki zajmujące najbliższe, ale i najlepsze

siedliska. Dla oceny zagrożeń istotnym jest fakt, że drastyczne zmiany na tych obszarach najlepiej znoszą

migranci krótkodystansowi, gorzej gatunki osiadłe i koczujące, a w najgorszej sytuacji pozostają migranci

długodystansowi.

Jednocześnie należy stwierdzić, że stan awifauny zimującej zależy od dostępności bazy

pokarmowej, co z reguły zależy od warunków atmosferycznych w tym szczególnie od zalegania pokrywy

śnieżnej i zlodzenia zbiorników wodnych. W ostrzejsze zimy relatywnie łatwiej jest przetrwać gatunkom

żywiącym się pokarmem zwierzęcym (wysoka zawartość substancji energetycznych), jednak pod

warunkiem dostępności tej bazy i jej obfitości. Ta specjalizacja troficzna daje duże możliwości

przetrwania szczególnie bentofagom. Fitofagi w większym stopniu podlegają niekorzystnym warunkom,

niemniej jednak niektóre z nich radzą sobie z tym problemem wykorzystując nasiona roślin (pozostałości

ziarna na polach, siewki, nasiona i owoce roślin dzikich). Lokalizowanie inwestycji obok siedlisk

tworzących takie możliwości (szczególnie długo nie zamarzające zbiorniki wodne) może powodować

sytuacje zagrażające zimującym ptakom.

Ptaki w okresie zimowiska w sezonie 2009/2010 w granicach objętych analizą reprezentowane były

przez co najmniej 30 gatunków wyraźnie wykazujących ten typ zachowania. W polu inwestycyjnym

stwierdzo obecność najmniej 26 gatunków.

Na całym obszarze analizowanego projektu ZEW Bielice w rejonie m. Linie stwierdzono w okresie

zimowiskowym bytowanie taksonów zaliczanych głównie do pospolitych. W tym okresie nie stwierdzono

regularnej obecności gatunków ocenianych jako szczególnie zagrożone wyginięciem.

Dane o bogactwie gatunkowym, przyrównane do analogicznych wyników uzyskanych na innych

powierzchniach badawczych na Pomorzu Zachodnim oraz obrębie Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej, okazują

się zbliżone do siebie.

W wyniku obserwacji z zimy 2009/2010 teren strefy inwestycyjnej należy ocenić jako przeciętny dla

większości gatunków. W całym okresie fenologicznym w strefie inwestycyjnej w procedurze obejmującej

m.in. liczenia na transekcie, średnio w jednej kontroli zarejestrowano 88 osobników ze wszystkich

analizowanych gatunków, a w trakcie liczeń z punktu badawczego w 1 kontroli – przeciętnie 82 ptaki.

Odnosząc te wielkości do wyników podobnych monitoringów prowadzonych w takim okresie na

Pomorzu Zachodnim, Wielkopolsce i Ziemi Lubuskiej, należy stwierdzić, że liczbę zarejestrowanych

ptaków była przeciętna. Dodatkowo wartości te należy traktować jako odnoszące się do przestrzeni

wyraźnie przekraczającej obszar inwestycji.

Tabela 47.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w trakcie zimowiska 2009/2010 r na całym badanym obszarze ZEW Bielice w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na

transekcie

Gatunek

Termin taksacji w 2009/2010 r.

Razem na całym obszarze (w strefie inwestycyjnej i

w jej sąsiedztwie)


Razem poza strefą inwestycyjną

Grudzień

Styczeń Luty

1 dek

2 dek

3 dek

1 dek

2 dek

3 dek

n % n

Ardea cinerea czapla siwa 2 1 1 1 5 1 20,0 4


2 2 0,0 2


41 29 17 15 22 124 22 17,7 102


13 21 36 70 12 17,1 58


17 16 4 37 9 24,3 28

Anas platyrhynchos krzyżówka 8 11 4 3 5 31 16 51,6 15


1 1 2 50,0 2

Buteo buteo myszołów zwyczajny 2 2 1 1 2 3 11 3 27,3 8


1 1 2 1 50,0 1

Falco tinnunculus pustułka 1 1 2 1 50,0 1


7 4 11 6 54,5 5

Bombycilla garrulus jemiołuszka 13 13 0,0 13


16 29 12 8 31 16 112 23 20,5 89

Lanius excubitor dzierzba srokosz 1 1 1 3 1 33,3 2


2 3 4 2 4 15 4 26,7 11

Pica pica sroka 4 3 2 3 12 3 25,0 9

krukowate – stada

11 7 8 10 8 16 60 27 45,0 33

Corvus cornix wrona siwa 2 3 2 3 2 12 5 41,7 7

Corvus corax kruk

2 3 5 4 2 2 18 8 44,4 10

Sturnus vulgaris szpak 8 8 5 62,5 3


10 12 16 8 14 9 69 22 31,9 47


31 31 31 100,0

Carduelis chloris dzwoniec 14 15 11 8 48 19 39,6 29


7 12 19 16 54 20 37,0 34

Carduelis spinus czyż 83 133 104 32 65 83 500 199 39,8 301


7 15 16 38 13 34,2 25

Carduelis flammea czeczotka 18 14 32 56,3 32


5 4 7 16 5 31,3 11

Emberiza citrinella trznadel 9 16 14 6 11 7 63 27 42,9 36


3 3 3 2 4 2 17 8 47,1 9

łuszczaki - inne 8 12 6 9 15 9 59 16 27,1 43

wróblowe - inne

14 12 26 13 3 9 77 18 23,4 59

Razem 342 328 286 131 187 280 1554 525 1029


Tabela 48.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w trakcie zimowiska 2009/2010 r. w obrębie ZEW Bielice w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na punkcie

badawczym

Gatunek

Termin taksacji w 2009/2010 r. Razem na całym obszarze

(w strefie punktu i w jego

sąsiedztwie)


Razem poza strefą punktu –

w widocznym sąsiedztwie

Grudzień Styczeń Luty

1 dek

2 dek

3 dek

1 dek

2 dek

3 dek

n % n

Ardea cinerea czapla siwa 1 1 1 3 1 33,3 2


14 21 25 13 12 17 102 42 41,2 60

Anser albifrons gęś bialoczelna 11 19 13 27 37 107 33 30,8 74


17 17 9 43 17 39,5 26

Anas platyrhynchos krzyżówka 8 9 12 29 12 41,4 17


1 1 2 0,0 2



1 1 2 1 50,0 1


1 1 2 1 50,0 1


8 6 14 8 57,1 6


11 11 0,0 11

Turdus pilaris kwiczoł 22 14 19 26 17 22 120 33 27,5 87


2 2 3 4 2 13 3 23,1 10

Pica pica sroka 3 6 4 6 3 3 25 6 24,0 19

krukowate – stada

13 17 9 16 21 7 83 29 34,9 54

Corvus cornix wrona siwa 2 3 3 1 2 2 13 3 23,1 10

Corvus corax kruk

4 6 3 4 3 2 22 9 40,9 13

Sturnus vulgaris szpak 9 7 16 7 43,8 9


6 6 8 10 9 8 47 13 27,7 34

Fringilla montifringilla jer 31 31 0,0 31


6 5 8 5 7 4 35 17 48,6 18

Carduelis carduelis szczygieł 12 15 8 6 41 22 53,7 19


65 49 77 26 43 84 344 134 40,0 210


21 8 4 33 8 24,2 25

Carduelis flammea czeczotka 13 13 13 100,0


6 6 6 100,0



3 2 2 4 3 3 17 8 47,1 9

łuszczaki - inne 11 8 7 10 16 9 61 19 31,1 42

wróblowe - inne

8 15 9 8 9 11 60 21 35,0 39

Razem 287 209 231 155 201 260 1343 488 855


W obrębie pola inwestycyjnego obserwowano co najmniej 26 gatunków ptaków, W procedurze związanej

z liczeniem na transektach stwierdzono średnio prawie 30 osobników z wszystkich gatunków na 1 km,

natomiast w liczeniach na 1 punkcie obserwacyjnym notowano prawie 50 osobników w przeliczeniu na 1

godzinę. W porównaniu z innymi badanymi obiektami planowanymi pod inwestycje energetyki wiatrowej

są to wartości nie wyróżniające się.

Tabela 49.

Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie zimowiska 2009/2010 r. na transekcie

w obrębie strefy inwestycyjnej - Linie

Gatunek


Frekwen- cja

(w %) na transekcie


inwestycyjnej

Liczebność sumaryczna w obrębie

pola inwestycyj-

nego

Liczebność na 1

kontrolę na 1 km

transektu


w sezonie fenologicznym

(w %)

Ardea cinerea czapla siwa P 66,7 1 1 0,1 0,4


P 83,3 22 17 2,0 6,8

Anser albifrons gęś bialoczelna P 50,0 12 12 1,4 4,8


P 50,0 9 9 1,1 3,6


P 83,3 16 14 1,7 5,6


P, O, Ż 100 3 2 0,2 0,8

Buteo lagopus myszołów włochaty P, Ż 33,3 1 1 0,1 0,4


P, Ż 33,3 1 1 0,1 0,4


P, Ż 33,3 6 4 0,5 1,6


P 100 23 17 2,0 6,8


O, Ż 50,0 1 1 0,1 0,4

Garrulus glandarius sójka P 83,3 4 3 0,4 1,2

Pica pica sroka

P 66,7 3 3 0,4 1,2

krukowate - stada P, Ż 100 27 19 2,3 7,6


P, Ż 83,3 5 3 0,4 1,2



P 16,7 5 5 0,6 2,0

Passer montanus mazurek P, Ż 100 22 8 1,0 3,2


P 16,7 31 16 1,9 6,4

Carduelis chloris dzwoniec P, O, Ż 66,7 19 10 1,2 4,0


P 66,7 20 11 1,3 4,4


Carduelis cannabina Makolągwa P, Ż 50 13 13 1,5 5,2


P 50 5 5 0,6 2,9



P, O, Ż 100 8 3 0,4 1,2


wróblowe - inne

P 100 18 7 0,8 2,8

Razem 525 249 29,6

Tabela 50.

Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie zimowiska 2009/2010 r. na punkcie

badawczym w obrębie pola inwestycyjnego - Linie

Gatunek


Frekwen- cja

(w %)

Liczebność sumaryczna z 1 punktu na



(r=100m )


1 godzinę

Dominacja w sezonie fenologicz-nym (w %)

Ardea cinerea czapla siwa P 50 3 1 0,1 0,2


P 100 102 42 4,7 8,5


P 83,3 107 33 3,7 7,0


P 50 43 17 1,9 3,4


P 50 29 12 1,3 2,4

Buteo buteo myszołów zwyczajny P, Ż 100 8 3 0,3 0,6


P, Ż 33,3 2 1 0,1 0,2

Falco tinnunculus pustułka P, Ż 33,3 2 1 0,1 0,2


P, Ż 33,3 14 8 0,9 1,6

Turdus pilaris kwiczoł P, Ż 100 120 33 3,7 7,0


P 83,3 13 3 0,3 0,6

Pica pica sroka P 100 25 6 0,7 1,2

krukowate - stada

P, Ż 100 83 29 3,2 5,9

Corvus cornix wrona siwa P 100 13 3 0,3 0,6

Corvus corax kruk

P 100 22 9 1,0 1,8

Sturnus vulgaris szpak P, Ż 33,3 16 7 0,8 1,4


P, O, Ż 100 47 13 1,4 2,6


P, O, Ż 100 35 17 1,9 3,4


P 66,7 41 22 2,4 4,5



P, Ż 50 33 8 0,9 1,6

Carduelis flammea czeczotka P, Ż 16,7 13 13 1,4 2,6


P 16,7 6 6 0,7 1,2



P, O, Ż 100 17 8 0,9 1,3

łuszczaki - inne

P 100 61 19 2,1 3,9

wróblowe - inne P 100 60 21 2,3 4,3

Razem 1299 488 49,8

Większość obserwowanych ptaków przelatywała nad polem inwestycyjnym, nie zatrzymując się dla

odpoczynku lub żerowania.

Do dominantów w tym okresie zaliczyć należy gęś zbożową, gęś bialoczelną, krzyżówkę, kwiczoła, jera,

czyża, makolągwę, trznadla oraz krukowate w miesznych stadach. Wśród tych gatunków zdecydowanie

najliczniejszy był czyż przemieszczający się nisko – na poziomie drzew, głównie w olszynach, gdzie także

żerował. Także większość z nich przemieszczała się na wysokości od kilku do 50 metrów n.p.t. oraz na

pułapie powyżej 200 m. W warstwie 50 – 150 m n.p.t. najczęściej obserwowano mieszane stada

krukowatych.

Reasumując należy stwierdzić, że zimą 2009/2010 teren planowany pod ZEW Linie jest

miejscem nielicznego występowania ptaków. Stwierdzone liczebności wskazują na niski

poziom wykorzystania przestrzeni tego obszaru. Obserwacje prowadzone w okresie

zimowania pokazują, że możliwości wystąpienia konfliktów i zagrożeń dla ptaków po

postawieniu wiatraków w granicach ZEW Bielice w rejonie m. Linie dla zimującej awifauny

badanego rejonu należy ocenić jako niewielkie i mało prawdopodobne.

Okres wiosennych migracji

Okres przelotów wiosennych to czas jak najszybszego powrotu na lęgowiska w celu zajęcia

najlepszych rewirów gniazdowych. Ptaki w krótkim czasie przelatują wtedy na duże odległości,

zatrzymując się tylko na krótko w miejscach żerowania. Stąd też duża część grup wędrówkowych

gatunków, obserwowanych na przelotach jesiennych, jest niezauważana w trakcie wiosennych migracji.

Wynika to także z faktu, że część gatunków wędruje innymi drogami wiosną i jesienią, a także inna jest

dynamika przelotu wiosennego. W wielu wypadkach te same gatunki, które jesienią są obserwowane w

stadach w ciągu dnia, zatrzymujące się w trakcie przelotu nawet na kilka dni, lecą bez odpoczynku, nocą

pokonując w wielu przypadkach znaczący dystans wędrówkowy, prawdopodobnie na wysokich pułapach.

W efekcie powoduje to sytuację, kiedy rejestrujemy fakt przylotu jakiegoś gatunku na lęgowisko, a nie

widzimy zjawiska samego przelotu. Ptaki w okresie przelotów wiosennych w 2010 r. w granicach objętych

analizą reprezentowane były przez co najmniej 33 gatunki wyraźnie wykazujące ten typ zachowania. W

polu inwestycyjnym stwierdzo obecność co najmniej 29 gatunków.

W procedurze obejmującej kontrolę strefy inwestycyjnej, w tym także liczenia z transektu, w jednej

kontroli zarejestrowano średnio 253 ptaki. Natomiast w procedurze przewidującej też liczenia z punktu

badawczego, w strefie tej stwierdzono obecność średnio 146 osobników. Należy ocenić, że liczba

zarejestrowanych ptaków była przeciętna.

Tabela 51.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w trakcie migracji wiosennej 2010 r. na całym badanym obszarze w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na transekcie

Gatunek

Termin taksacji 2010 r. Razem na całym

obszarze (w strefie

inwestycyjnej i w jej sąsiedztwie)



Marzec Kwiecień

1 dek

2 dek

2 dek

3 dek

1 dek

2 dek n % n

Ardea cinerea czapla siwa 1 3 3 2 3 2 14 5 35,7 9


3 2 5 2 40,0 3

Anser fabalis gęś zbożowa 49 71 137 69 27 353 158 44,8 195


27 58 84 33 46 248 137 55,2 111

Anser anser gęś gęgawa 43 55 62 25 13 7 205 83 40,5 122


7 9 4 10 4 3 37 18 48,6 19

Milvus milvus kania rdzawa 1 1 0,0 1

Haliaeetus albicilla bielik

1 1 0,0 1

Circus aeruginosus błotniak stawowy 1 2 1 4 1 25,0 3

Accipiter gentilis jastrząb gołebiarz

1 1 2 50,0 2


2 2 3 2 3 2 14 6 42,9 8

Falco tinnunculus pustułka 1 1 1 1 4 2 50,0 2

Grus grus żuraw

22 17 7 8 54 21 38,9 33

Vanellus vanellus czajka 16 48 89 73 29 255 97 38,0 158


22 32 48 102 32 31,4 70

Columba palumbus grzywacz 11 13 35 51 47 19 176 86 48,9 90


12 35 54 43 31 17 192 109 56,8 83

Turdus pilaris Kwiczoł 14 37 34 42 17 8 152 59 38,8 93


18 39 24 8 89 21 23,6 68



5 5 7 5 6 3 31 8 25,8 23

krukowate – stada 64 57 37 29 10 197 64 32,5 133


2 1 2 1 6 2 33,3 4

Corvus corax kruk

3 3 5 2 6 3 22 9 40,9 13

Sturnus vulgaris szpak 21 55 71 94 62 29 332 143 43,1 189


14 6 12 7 4 43 12 27,9 31

Fringilla coelebs zięba 27 79 91 47 52 16 312 152 48,7 160


11 19 8 5 43 19 44,2 24



149 88 54 73 24 388 174 44,8 214

Carduelis cannabina makolągwa 23 47 17 9 4 100 32 32,0 68


12 10 7 4 7 5 45 17 37,0 28

Emberiza calandra potrzeszcz 2 3 4 2 2 2 15 5 33,3 10

łuszczaki - inne

11 16 7 34 11 32,4 23

wróblowe - inne 16 7 19 13 15 8 78 17 21,8 61

Razem 529 732 916 761 479 167 3584 1518 2066


Tabela 52.

Wykaz wybranych gatunków ptaków stwierdzonych w 2010 r. w trakcie wiosennych migracji w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na punkcie badawczym

Gatunek

Termin taksacji 2010 r. Razem na całym

obszarze (w strefie punktu i w jego

sąsiedztwie)


Razem poza strefą punktu

– w widocznym sąsiedztwie

Marzec Kwiecień

1 dek

2 dek

2 dek

3 dek

1 dek

2 deka n % n



1 1 2 0,0 2

Cygnus olor łabędź niemy 2 2 1 50,0 1


26 47 63 59 25 220 68 30,9 152

Anser albifrons gęś bialoczelna 37 62 54 48 17 11 229 55 24,0 174


42 34 27 20 8 18 149 51 34,2 98

Anas platyrhynchos krzyżówka 4 8 3 6 4 3 28 15 53,6 13


1 1 2 1 50,0 1



1 1 2 0,0 2

Grus grus żuraw

14 7 24 4 8 4 61 22 36,1 39

Vanellus vanellus czajka 24 36 21 11 92 31 33,7 61


8 16 22 9 13 7 75 39 52,0 36

Alauda arvensis skowronek polny 6 17 22 13 19 7 84 49 58,3 35


15 22 8 16 4 65 22 33,8 43

Turdus iliacus droździk 32 16 48 31 64,6 17


1 1 2 1 50,0 1

Garrulus glandarius sójka 5 5 3 1 3 4 21 6 28,6 15

krukowate – stada

26 29 12 21 11 99 17 17,2 82

Corvus cornix wrona siwa 2 2 5 3 5 3 20 6 30,0 14

Corvus corax kruk

5 4 4 3 2 3 21 5 23,8 16

Sturnus vulgaris szpak 26 13 33 47 14 133 49 36,8 84


11 7 8 4 30 11 36,7 19


24 34 27 9 24 118 69 58,5 49

Carduelis chloris dzwoniec 5 8 21 7 8 4 53 24 45,3 29


8 9 17 13 76,5 4

Carduelis spinus czyż 144 84 107 37 25 397 185 46,6 212


21 8 19 5 4 57 32 56,1 25



4 3 3 2 2 2 16 7 43,8 9

łuszczaki - inne 18 24 8 10 60 12 20,0 48

wróblowe - inne

14 21 28 10 17 25 115 32 27,8 83

Razem 446 509 549 368 266 126 2264 874 1390


Wyniki pokazują, że blaszkodziobe (gęsi i krzyżówka), siewkowe (czajka), gołębie

(grzywacz) oraz wróblowe (skowronek, krukowate, szpak, łuszczaki) – są grupami gatunków

stale bytującymi w obrębie jednostek badawczych oraz dominujących pod względem liczebności.

Nie obserwowano tu wiosną migrujących łabędzi niemych i krzykliwych, a także małych.

W obrębie północno – zachodniej części gminy Bielice rejestrowano przez cały marzec niezbyt

nasilony przelot gęsi. Ptaki te migrowały z południowego – zachodu na północny – wschód. na kierunku

trasą północ – południe. Przemieszczały się głównie na wysokości 250 – 350 metrów. Leciały one w

grupach od kilkunastu do kilkudziesięciu, maksimum ponad 85 osobników. Obserwacje wykazały również,

że w granicach i planowanego ZEW Bielice w rejonie m. Linie gęsi nie zatrzymywały się na żerowanie.

Szponiaste w tym okresie przelatywały zdecydowanie nielicznie. Głównie pojawiały się myszołowy,

sporadycznie kania rdzawa, bielik. Błotniak stawowy, gołębiarz i pustułka rejestrowane tu w końcu

marca należy raczej zaliczyć do lokalnej awifauny lęgowej.

Przelot żurawi był bardzo słabo wyrażony, przemieszczały się one w bardzo mało licznych stadach

nie większych niż 16 osobników. Obserwowane ptaki przemieszczały się na wysokim pułapie, ponad

projektowanym zasięgiem pracy śmigieł.

W trakcie procedury na transekcie obserwowano średnio intensywny przelot czajek (w sumie do 90

os. w czasie jednej kontroli) i równie słabo wyrażony siewek złotych (do 50 os.).

W trakcie wiosennej migracji gatunki z rzędu Passeriformes najliczniej reprezentowane były przez

ziębę i szpaka. Mniejszy udział miały skowronek polny, kwiczoł, czyż oraz krukowate. Te ostatnie

przelatywały przez teren na wysokości 100 – 200 metrów n.p.t. Drozdy szpak i łuszczaki obserwowano

z reguły wyraźnie niżej, bo w warstwie 10 – 50 m n.p.t.

W obrębie pola inwestycyjnego w procedurze związanej z liczeniem na transekcie stwierdzono średnio na

1 km prawie 85 osobników ze wszystkich gatunków. Natomiast w liczeniach na punkcie obserwacyjnym

notowano ponad 97 osobników w przeliczeniu na 1 godzinę. W porównaniu z innymi badanymi obiektami

planowanymi pod inwestycje energetyki wiatrowej są to wartości nie większe niż średnie.

Tabela 53.

Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie migracji wiosennej 2010 r. na

transekcie w obrębie strefy inwestycyjnej - Linie

Gatunek


Frekwencja

(w %)


inwestycyjnej

Liczebność sumaryczna w obrębie

pola inwestycyj-

nego


na 1 km transektu


w sezonie fenologicz-nym

(w %)


P, Ż 100 5 2 0,2 0,3

Cygnus olor łabędź niemy P 33,3 2 2 0,2 0,3


P, Ż 83,3 158 67 8,0 9,4

Anser albifrons gęś białoczelna P, Ż 83,3 137 44 5,2 6,2


P, Ż 100 83 53 6,3 7,5


P, Ż 16,7 1 1 0,1 0,1



P, O, Ż 100 6 3 0,4 0,4

Falco tinnunculus pustułka P, Ż 66,7 2 1 0,1 0,1

Grus grus żuraw

P, Ż 66,7 21 11 1,3 1,5

Vanellus vanellus czajka P, O, Ż 83,3 97 37 4,2 5,2


P, O, Ż 50 32 13 1,5 1,8

Columba palumbus gołąb grzywacz P, Ż 100 86 42 5,0 5,9


P, O, Ż 100 109 51 6,1 7,2


P, Ż 100 59 42 5,0 5,9

Turdus iliacus droździk P, O 66,7 21 12 1,4 1,7


O, Ż 50 1 1 0,1 0,1

Garrulus glandarius sójka P 100 8 3 0,4 0,4

krukowate - stada

P, Ż 83,3 64 37 4,4 5,2

Corvus cornix wrona siwa P, O, Ż 66,7 2 2 0,2 0,3

Corvus corax kruk

P, Ż 100 9 4 0,5 0,6



P, O, Ż 83,3 12 8 1,0 1,1

Fringilla coelebs zięba P, O, Ż 100 152 87 10,4 12,3


P, O, Ż 66,7 19 6 0,7 2,4

Carduelis carduelis szczygieł P, O, Ż 66,7 15 11 1,3 1,5


P, Ż 83,3 174 49 5,8 6,9

Carduelis cannabina makolągwa P, O, Ż 83,3 32 14 1,7 2,0


P, O, Ż 100 17 7 0,8 1,0


P, O, Ż 100 5 2 0,2 0,3


wróblowe - inne

P 100 17 6 0,7 2,4

Razem 1518 711 84,6

Tabela 54.

Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie migracji wiosennej 2010 r. na punkcie


Gatunek


Frekwen-cja

(w %)

Liczebność sumar. z 1 punktu na



(r=100m)


1 godzinę

Dominacja w sezonie

fenologicz-nym (w %)

Ardea cinerea czapla siwa P 66,7 5 1 0,1 0,1

Cygnus olor łabędź niemy P 16,7 2 1 0,1 0,1


P 83,3 220 68 7,6 7,8

Anser albifrons gęś białoczelna P 100 229 55 6,1 6,3


P, Ż 100 149 51 5,6 5,8



P, Ż 16,7 2 1 0,1 0,1


P, O, Ż 100 8 2 0,2 0,2



P 66,7 92 31 3,4 3,5

Columba palumbus gołąb grzywacz P 100 75 39 4,3 4,5


P 100 84 49 5,4 5,6

Turdus pilaris kwiczoł P 83,3 65 22 2,4 2,5


P 33,3 48 31 3,4 3,5

Lanius excubitor dzierzba srokosz P, O, Ż 33,3 2 1 0,1 0,1


P, Ż 100 21 6 0,7 0,7

krukowate - stada P, Ż 83,3 99 17 1,9 1,9


P, Ż 100 20 6 0,7 0,7



P, O, Ż 83,3 133 49 5,4 5,6

Passer montanus mazurek P, O, Ż 66,7 30 11 1,2 1,3


P, O, Ż 83,3 118 69 7,7 7,9


P 100 53 24 2,7 2,7

Carduelis carduelis szczygieł P, Ż 33,3 17 13 1,4 1,5


P 83,3 397 185 20,6 21,2

Carduelis cannabina makolągwa P, O, Ż 83,3 57 32 3,6 3,7


P, O, Ż 100 33 17 1,9 1,9

Emberiza calandra potrzeszcz P, O, Ż 100 16 7 0,8 0,8

łuszczaki - inne

P 66,7 60 12 1,3 1,4

wróblowe - inne P 100 115 32 3,6 3,7

Razem 2260 874 97,1

Reasumując należy stwierdzić, że wiosną 2010 r. teren i przestrzeń planowanych obszarów

inwestycji były miejscem, gdzie zarejestrowano niezbyt liczną obecność ptaków, należących z reguły do

pospolitych gatunków. Przeprowadzone obserwacje pozwoliły stwierdzić, że obszar ten nie jest miejscem

szczególnie cennym dla ptaków migrujących wiosną, jest miejscem gdzie dynamikę przelotów należy

uznać za bardzo przeciętną.

W strefie inwestycyjnej stwierdzono w tym okresie 5 taksonów ujętych na liście załącznika I

Dyrektywy Ptasiej, tj. kania rdzawa, bielik, błotniak stawowy, żuraw i siewka złota. Gatunki te w

większości charakteryzowały się niską frekwencją i relatywnie niską liczebnością. Bielik i błotniak

stawowy nie były obserwowane w polu inwestycyjnym.

Część z nich (blaszkodziobe) objęta jest eksploatacją ochroną łowiecką.

Powyższe dane mogą sugerować, że potencjalnie wiele ofiar wśród ptaków wskutek kolizji z

pracującą turbiną może wywodzić się spośród brodzących, blaszkodziobych (gęsi). Jednak ptaki te

obserwowane tutaj przemieszczały się głównie powyżej 200 m n.p.t. Z kolei czajki w większości

przelatywały na wysokości do 50 m n.p.t.

Szponiaste w tym okresie rejestrowano zarówno na wysokości poniżej 50 m n.p.t., jak i powyżej

50 m n.p.t. Jednakże większość obserwowanych tu ptaków, to były osobniki żerujące i przemieszczające

się poniżej 50 m n.p.t.

Obserwacje prowadzone w okresie wiosennym w granicach planowanego ZEW Linie wykazują

więc, że możliwości wystąpienia konfliktów i zagrożeń dla ptaków po postawieniu wiatraków

są niewielkie.

Okres rozrodczy (lęgowy)

Przeprowadzone regularne obserwacje w 2010 r. wskazują, że obszar planowany pod lokalizację

elektrowni wiatrowych pod względem awifaunistycznym jest bardzo przeciętnym siedliskiem rozrodu o

średnich walorach.

Na całym obszarze analizowanego projektu ZEW Bielice w rejonie m. Linie w okresie lęgowym w

2010 r. stwierdzono gniazdowanie lub regularne bytowanie (pojawianie się w sezonie rozrodczym

żerujących osobników lub zajmujących rewir lęgowy) co najmniej 93 gatunki ptaków. Najmniejszym

bogactwem gatunków gniazdujących charakteryzowało się zdecydowanie pole inwestycyjne,

przeznaczone bezpośrednio pod wiatraki, gdzie wyprowadzało lęgi tylko 8 gatunków. W strefie

inwestycyjnej stwierdzono 57 gatunków lęgowych, a na całości badanego obszaru razem z sąsiedztwem –

77 gatunków. Pozostałe z liczby 92 gatunki na kontrolowanym obszarze tylko żerowały lub wyłącznie

przemieszczały się.

Wszystkie z nich podlegają albo ochronie gatunkowej ścisłej (78 gatunków), albo częściowej (6

gatunków) lub ochronie łowieckiej (8 gatunków).

Przeprowadzone w 2010 r. obserwacje wskazują, że planowane pod lokalizację elektrowni

wiatrowych tereny pól są pod względem faunistycznym bardzo przeciętnym siedliskiem rozrodu.

Zdecydowana większość obserwowanych gatunków były to taksony zaliczane do pospolitych. Gniazdują tu

przede wszystkim gatunki charakterystyczne dla siedlisk polnych oraz lokalnie występujących zadrzewień

śródpolnych i przydrożnych, a więc siedlisk typowych dla mozaiki krajobrazów polnych.

Wśród gatunków objętych Europejską Czerwoną Listą gatunków zagrożonych, na całym badanym

obszarze obserwowano 3 gatunki: kanię rdzawą, bielika i derkacza. Jednak dwa gatunki z ich nie

rozmnażały się w kontrolowanym rejonie, kania rzadko żerwowała, a bielik sporadycznie przelatywał.

Natomiast derkacz występował tylko w sąsiedztwie (strefa „kołnierza”).

Z listy gatunków objętych Polską Czerwoną Listą gatunków zagrożonych na całym badanym obszarze

notowano występowanie 7 taksonów: kanię rdzawą, bielika, orlika krzykliwego, przepiórki, derkacza,

turkawki, lerki. Na przeznaczonym pod wiatraki polu inwestycyjnym żaden z gatunków z tej grupy nie

gnieździł się. W obrębie strefy inwestycyjnej lęgi wyprowadzały tylko przepiórka i lerka. Pozostałe ptaki

tutaj tylko żerowały lub przemieszczały się, niektóre tylko sporadycznie (ptaki drapieżne). Derkacz

zajmował rewir w sąsiedztwie strefy inwestycyjnej.

Liczebności ptaków w strefie inwestycyjnej oraz w obrębie pola inwestycyjnego należy uznać za wartości

niskie. Żaden z gatunków nie wyróżniał się pod tym względem.

Tabela 55

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w strefie inwestycyjnej Linie w sezonie rozrodczym w 2010 r.

Gatunek

Związek ze strefą inwestycyjną

Ocena liczebności w strefach

Czerwone listy

Status ochronny w Polsce

Ochrona przez

konwencje i dyrektywy

Przynależność do grupy gatunków wyróżnionych w projekcie

wytycznych GDOŚ z 2011 r.

Pole inwestycyjne

Strefa inwestyc

yjna

Sąsiedz-two

(„koł-nierz”)

Pole inwesty-cyjne

Strefa inwestycyjna

Sąsiedz-two („ko

nierz”)

E PL Wskaźnikowe Kluczowe

Obciążone ryzykiem

Tachybaptus ruficollis perkozek - L L - 1 p. 1 p. OG BernC-App 2 ?

Phalacrocorax carbo kormoran

- - P - - do 9 os czOG BernC-App 3 A + B 1

Ardea cinerea czapla siwa P Ż Ż do 2os. do 3 os. do 5 os. czOG BernC-App3 A + B ?


P Ż L do 2 os. do 2 os do 2 os. OG BernC-App 2 BirdD-A1

+ A + B 3

Cygnus olor łabędź niemy P L L do 2 os. 1 p. 1 p. OG BernC-App3 2

Anser anser gegawa

P L L do 4 os. 4 p. do 3 p. Ł BernC-App 3 2

Anas strepera krakwa - L L - 1 p. 1 p. OG BernC-App 3 ?


P L L do 6 os. 5 p. do 4 p Ł BernC-App 3 A 3

Anas querquedula cyranka P P L do 2 os. 1 p. do 2 p OG BernC-App 3 ?

Aythya ferina głowienka

- L L - 1 p. do 2 p Ł BernC-App 3 1

Aythya fuligula czernica

- L L - 2 p. do 2 p Ł BernC-App 3 1

Bucephala clangula gągoł

P P - do 2 os. 1 p. OG BernC-App 3 1


P Ż Ż 1 os. 1 os. 1 os K NT OG BernC-App 2 BirdD-A1

+ A + B 4

Haliaeetus albicilla bielik - - P - - 1 os. R LC OG

BernC-App 2 BirdD-A1 + A + B 4


Ż L L 1 os. do 2 p 1 p OG BernC-App 2 BirdD-A1

A + B 3

Accipiter gentilis jastrząb - P Ż - 1 os. 1 os. OG BernC-App 2 A + B ?


Ż Ż L 1 os. do 2 os. 1 p. OG BernC-App 2 A + B 4

Aquila pomarina orlik krzykliwy - - Ż - - 1 os. LC OG



Ż Ż Ż 1 os. 1 os. do 2 os. OG BernC-App 2 A + B 3

Perdix perdix kuropatwa - Ż L 1 p. - 1 p. Ł BernC-App 3 1

Coturnix coturnix przepiórka

- L L - 1 p. 1 p. DD OG BonnC-App2 ?

Phasianus colchicus bażant Ż L L 1 p. 1 p. 1 p. Ł BernC-App 3 1

Rallus aquaticus wodnik

- L L - do 3 p. do 2 p. OG BernC-App 3 ?

Crex crex derkacz

- - L - - 1 p. R DD OG BernC-App 2 BirdD-A1

A 2

Gallinula chloropus kokoszka wodna - L L - do 2 p. do 2p OG BernC-App 3 ?

Fulica atra łyska

- L L - do 4 p. do 2 p Ł BernC-App 3 1

Grus grus żuraw P L L do 2 os. do 1 p. do 2 p. OG



P .P L do 2 os. do 2 os. do 2 p. OG BernC-App 3 A 1

Gallinago gallinago bekas kszyk - L L - do 2 p. 1 p. OG BernC-App 3 A + B 2


Ż Ż Ż do 5 os. do 9 os. do 14 os. OG BernC-App 3 A + B 3

Columba palumbus gołąb grzywacz Ż L L do 6 os. do 2 p. do 3 p. Ł 2

Streptopelia decaocto sierpówka

Ż L L do 2 os. do 2 p. do 2 p. OG BernC-App 3 2

Streptopelia turtur turkawka - Ż L - do 2 os. 1 p. DD OG BernC-App 3 2

Cuculus canorus kukułka

P L L 1 os. 1 p. 1 p. OG BernC-App 2 1

Strix aluco puszczyk - - L - - 1 p. OG BernC-App 2 A + B ?

Apus apus jerzyk

Ż Ż Ż do 8 os. do 14 os. do 23 os. OG BernC-App 2 A 3

Jynx torquilla krętogłów - - L - - 1 p. OG BernC-App 2 ?

Picus viridis dzięcioł zielony

- Ż Ż - 1 os. 1 os. OG BernC-App 2 ?

Dendrocopos major dzięcioł duży P Ż L do 2 os. do 2 os. do 2 p. OG BernC-App 2 ?

Dendrocopos minor dzięciołek

P L L 1 os. 1 p. do 2 p. OG BernC-App 2 ?

Lullula arborea lerka - L L - 1 p. 1 p. DD OG

BernC-App 2 BirdD-A1 A ?


L L L

liczny - tylko

ekstra -polacja

liczny - tylko

ekstra -polacja

liczny - tylko

ekstra -polacja

OG BernC-App 3 3

Hirundo rustica dymówka Ż Ż Ż do 4 os. do 9 os. do 13 os. OG BernC-App 2 2

Delichon urbica oknówka

Ż Ż Ż do 4 os. do 6 os. do 14 os. OG BernC-App 2 2

Anthus trivalis świergotek drzewny - L L - 1 p. do 4 p. OG BernC-App 2 ?

Anthus pratensis świergotek łąkowy

P L L do 2 os. 1 p. do 5 p. OG BernC-App 2 ?

Motacilla flava pliszka żółta L L L do 2 p. do 2 p. do 4 p. OG BernC-App 2 ?

Motacilla alba pliszka siwa

P Ż L do 2 os. do 2 os. 1 p. OG BernC-App 2 ?

Troglodytes troglodytes strzyżyk

- L L - 1 p. 1 p. OG BernC-App 2 ?

Erithacus rubecula rudzik

- L L - 2 p. do 4 p. OG BernC-App 2 1

Luscinia megarhynchos słowik rdzawy

- - L - - do 3 p. OG BernC-App 2 ?

Luscinia luscinia słowik szary

- - L - - 1 p. OG BernC-App 2 ?

Phoenicurus ochruros kopciuszek - L L - 1 p. do 2 p. OG BernC-App 2 ?

Saxicola rubetra pokląskwa

L L L do 2 p. do 4 p. do 6 p. OG BernC-App 2 ?

Turdus merula kos P L L 1 os. do 2 p. 1 p. OG BernC-App 2 ?


P P L do 4 os. do 4 os. do 3 p. OG BernC-App 3 ?

Turdus philomelos drozd śpiewak P L L do 2 os. 1 p. 1 p. OG BernC-App 3 ?

Locustella naevia świerszczak


Acrocephalus schoenobaenus

rokitniczka - L L - do 3 p. do 2 p. OG BernC-App 2 ?

Acrocephalus palustris łozówka


Acrocephalus scirpaceus trzcinniczek


Acrocephalus arundinaceus trzciniak


Hippolais icterina zaganiacz

- L L - 1 p. do 2 p. OG BernC-App 2 ?

Sylvia curruca piegża - L L - do 2 p. do 4 p. OG BernC-App 2 ?

Sylvia communis cierniówka

L L L do 2 p. do 5 p. do 7 p OG BernC-App 2 ?

Sylvia atricapilla pokrzewka czarnołbista


Phylloscopus collybita pierwiosnek


Phylloscopus trochilus piecuszek L L L 1 p. do 2 p.

liczny - tylko

ekstra -polacja

OG BernC-App 2 ?

Parus palustris sikora uboga

P L L do 2 os. do 2 p. do 2 p. OG BernC-App 2 ?

Parus atricapilla sikora czarnogłówka - L L - do 2 p. do 2 p. OG BernC-App 2 ?

Parus caeruleus sikora modra

P L L do 2 os. do 5 os. do 4 p. OG BernC-App 2 ?

Parus major bogatka P L L do 3 os. do 5 os.

liczny - tylko

ekstra -polacja

OG BernC-App 2 ?

Sitta europea kowalik

- - L - - do 3 p. OG BernC-App 2 ?

Certhia brachydactyla pełzacz ogrodowy - - L - - do 3 p. OG BernC-App 2 ?

Oriolus oriolus wilga

P P L do 2 os. do 2 os. do 2 p. OG BernC-App 2 ?

Lanius collurio Gąsiorek - L L - do 2 p. do 2 p. OG

BernC-App 2 BirdD-A1 A + B 2

Lanius excubitor srokosz

P L L 1 os. 1 p. 1 p. OG BernC-App 2 ?

Garrulus glandarius sójka P L L do 2 os. 1 p.. do 2 p. OG ?

Pica pica sroka

P L L 1 os. do 2 p. do 2 p. czOG ?

Corvus monedula kawka P P Ż do 4 os. do 6 os. do 4 os. OG ?

Corvus frugilegus gawron

P Ż Ż do 3 os. do 3 os. do 7 os. czOG A + B ?


Ż Ż L do 2 os. do 3 os. 1 p. czOG 2

Corvus corax kruk Ż Ż L do 4 os. do 5 os. 1 p. czOG BernC-App 3 A + B 3

Sturnus vulgaris szpak Ż L L

do 14 os.

liczny - tylko

ekstra -polacja

liczny - tylko

ekstra -polacja

OG 2

Passer domesticus wróbel

Ż L L do 6 os.

liczny - tylko

ekstra -polacja

liczny - tylko

ekstra -polacja

OG ?

Passer montanus mazurek Ż L L do 4 os. do 4 p. do 7 p. OG BernC-App 2 ?


P L L do 4 os.

liczny - tylko

ekstra -polacja

liczny - tylko

ekstra -polacja

OG BernC-App 2 ?


P L L do 5 os. do 4 p. do 6 p. OG BernC-App 2 ?

Carduelis carduelis szczygieł Ż L L do 2 os. do 2 p. do 4 p. OG BernC-App 2 ?


L L L do 2 p. do 4 p. do 6 p. OG BernC-App 2 ?

Emberiza citrinella trznadel L L L do 4 p. do 6 p.

liczny - tylko

ekstra -polacja

OG BernC-App 2 2

Emberiza schoeniclus potrzos

- P L - do 2 os. do 4 p. OG BernC-App 2 ?

Emberiza calandra potrzeszcz L L L do 2 p. do 3 p. do 5 p. OG BernC-App 2 A 3

Razem L – 8

Ż – 16 P – 32

L – 57 Ż – 18 P – 8

L – 78 Ż – 12 P – 3

2 6 OG – 78 czOG – 6

Ł – 8

BernC-App 2 – 60

BernC-App 3 – 23

BirdD-A1 – 9

5 A – 5 A+B – 17

1 – 10 2 – 11 3 – 7 4 – 3

OZNACZENIA

Związek ze strefą:

L gatunek gnieżdżący się na badanym obszarze

Ż gatunek tylko żerujący na obszarze planowanej analizowanej powierzchni

P gatunek tylko przemieszczający się nad badanym obszarem

brak obserwacji

Ocena liczebności:

os. osobniki

p. pary

Czerwone listy:

E Europejska czerwona lista zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej

PL Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce

Status ochronny w Polsce:

OG ochrona gatunkowa

czOG częściowa ochrona gatunkowa częściowa

Ł ochrona łowiecka

Dyrektywy i konwencje:

BirdD Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i załączniki do niej (App.)

BernC App 2 załącznik II do Konwencji Berneńskiej

Kategorie zagrożeń dla E:

E ginące

V zagrożone

R rzadkie

I nieokreślone

K niedostatecznie rozpoznane (4)


gatunki zagrożone






LC – najmniejszej troski (gatunki w kraju nie wykazujące na razie regresu populacyjnego i nienależące do zbyt rzadkich)


Przynależność do grupy gatunków wyróżnionych w projekcie wytycznych GDOŚ z 2011 r.

wskaźnikowe + - ujęte na liście

kluczowe A – konieczność badania tylko w strefie inwestycyjnej; A+B – konieczność badania w strefie inwestycyjnej i w sąsiedztwie do 2 km

obciążenie ryzykiem ocena podatności gatunku na kolizje z wiatrakami w skali 1 – 4, ? – brak ocen

Z kolei na analizowanej powierzchni I – rzędowej, badanej modyfikowaną metodą kartograficzną,

stwierdzono gnieżdżenie 7 gatunków ptaków, należących wyłącznie do wróblowych. Skład gatunkowy był

dość ubogi. Poza gatunkami charakterystycznymi dla otwartych pól uprawnych (skowronek, pliszka żółta,

pokląskwa, potrzeszcz), pozostałe gatunki (cierniówka, makolągwa, trznadel) związane były z kępami

krzaków. Na polu inwestycyjnym jedynie piecuszek gnieździł się poza I – rzędową powierzchnią próbną.

Wszystkie z nich były to gatunki pospolite i dość liczne w zachodniej Polsce.

Tabela 56.

Stan awifauny lęgowej na powierzchni próbnej I – rzędowej o powierzchni 10,2 ha

Gatunek

Zagęsz-czenie

(pary /10 ha)

Pre

fero

wan

e

sied

lisk

o Stan

zagrożenia gatunku

Przynależność do grupy gatunków wyróżnionych w

projekcie wytycznych GDOŚ z 2011 r.

Czerwone listy

Dyrektywa

Ptasia

Wskaźnikowe

Kluczowe

Obciążone ryzykiem

Alauda arvensis skowronek polny 5,0

uprawy polowe - - - - 3

Motacilla flava pliszka żółta

1,0 uprawy polowe

- - - - ?

Saxicola rubetra pokląskwa 1,0

uprawy polowe - - - - ?

Sylvia communis cierniówka

1,0 krzaki - - - - ?

Careduelis cannabina makolągwa 1,0 krzaki - - - - ?


2,0 krzaki - - - - ?

Emberiza calandra potrzeszcz 1,0

uprawy polowe - - - A 3

Średnia liczba par na 10 ha

11,8

Stwierdzone zagęszczenia poszczególnych gatunków i całości zgrupowania lęgowego były co

najwyżej średnie, nie odbiegające od zagęszczeń notowanych w zachodniej Polsce.

Jak pokazują powyższe zestawienia ornitofauna lęgowa lub pojawiająca się wtedy na obszarze ZEW

Bielice w rejonie m. Linie będzie narażona tylko w nieznaczącym zakresie. Potencjalne lokalizacje

poszczególnych elektrowni wiatrowych nie są miejscem gniazdowania szczególnie cennych i rzadkich

gatunków ptaków oraz szczególnie licznego gniazdowania ptaków, w tym pospolitych i średniolicznych.

Ryc. 11.

Miejsca ważne dla ptaków w okresie rozrodu

Reasumując należy stwierdzić że miejsca potencjalnych lokalizacji elektrowni wiatrowych nie

są miejscem gniazdowania szczególnie cennych i rzadkich gatunków ptaków oraz licznego

gniazdowania ptaków pospolitych i średniolicznych. Stwierdzone w granicach ZEW Bielice w

rejonie m. Linie gatunki gniazdujące to ptaki uważane za pospolite.

Okres koczowisk

Większość gatunków kręgowców podlega zjawisku dyspersji porozrodczej polęgowej) przyjmującej

często formę koczowania. Zjawisko to dotyczy w szczególności ptaków. Okres ten można traktować, ze

względu na pozostawanie w grupach rodzinnych i przebywanie w niedalekiej odległości od miejsca

rozrodu, jako przedłużenie sezonu rozrodczego. Lipiec, sierpień i początek września to czas, kiedy na

polach leżących w granicach objętego analizą terenu oraz w sąsiedztwie, gromadzą się dorosłe ptaki,

które zakończyły sezon rozrodczy wraz z osobnikami młodymi, które wykluły się w danym roku.

Ptaki w okresie koczowiska w 2010 r. w granicach objętych analizą reprezentowane były przez co

najmniej 28 gatunków wyraźnie wykazujących ten typ zachowania. Natomiast w polu inwestycyjnym

stwierdzono obecność co najmniej 27 gatunków.

W procedurze obejmującej kontrolę strefy inwestycyjnej, w tym także liczenia z transektu, w jednej

kontroli rejestrowano średnio 73 ptaki. Natomiast w procedurze przewidującej też liczenia z punktu

badawczego, w strefie tej stwierdzono obecność średnio 66 osobników. Liczba zarejestrowanych ptaków

była więc co najwyżej przeciętna.

Tabela 57.

Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w obrębie m. Linie w okresie koczowisk w 2010 r. na całym badanym obszarze ZEW Bielice w rejonie m. Linie w

procedurze liczeń na transekcie

Gatunek

Termin taksacji w 2010 r. Razem na całym

obszarze (w strefie

inwestycyjnej i w jej sąsiedztwie)



Lipiec Sierpień Wrzesień

2 dek 3 dek 2 dek 3 dek 1 dek n % n

Ardea cinerea czapla siwa 2 4 3 5 3 17 5 29,4 12


2 3 5 2 40,0 3

Anser anser gęś gęgawa 6 6 2 33,3 4


4 6 4 6 20 9 45,0 11

Circus aeruginosus błotniak stawowy 2 3 5 2 40,0 3


2 2 1 2 7 3 42,9 4

Falco tinnunculus pustułka 1 2 2 3 2 10 4 40,0 6

Grus grus żuraw

4 13 17 3 17,6 14

Vanellus vanellus czajka 14 16 6 31 67 22 32,8 45


8 18 21 15 33 95 28 29,5 67

Alauda arvensis skowronek polny 15 29 18 62 29 46,8 33


7 12 5 24 14 58,3 10



5 4 5 3 8 25 9 36,0 16

Pica pica sroka

2 3 3 5 4 17 6 35,3 11

Corvus cornix wrona siwa 1 3 3 2 3 12 4 33,3 8

Corvus corax kruk

3 6 9 4 7 29 11 37,9 18


Passer domesticus wróbel domowy

8 16 19 10 17 70 27 38,6 43


6 7 13 16 9 51 22 43,1 29


4 7 4 10 25 14 56,0 11


4 7 6 17 10 58,8 7

Carduelis cannabina makolągwa 5 7 8 20 8 40,0 12


6 8 5 6 11 36 13 36,1 23

Emberiza calandra potrzeszcz 4 4 4 6 5 23 9 39,1 14

łuszczaki - nieoznaczone

5 8 11 12 36 11 30,6 25

wróblowe - inne 10 16 8 34 13 38,2 21

Razem 120 170 186 215 311 1002 362 640


Tabela 58.

Wykaz wybranych gatunków ptaków stwierdzonych w okresie koczowisk w 2010 r. w obrębie ZEW Bielice w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na punkcie

badawczym

Gatunek

Termin taksacji w 2010 r.

Razem na całym obszarze (w strefie

punktu i w jego sąsiedztwie)


(r = 100 m)

Razem poza strefą punktu

– w widocznym sąsiedztwie

Lipiec Sierpień Wrzesień

2 dek 3 dek 2 dek 3 dek 1 dek n % n



1 1 2 4 2 50,0 2

Cygnus olor łabędź niemy 2 2 4 2 50,0 2


5 4 9 4 44,4 5

Anas strepera krakwa 4 6 10 4 40,0 6


6 7 3 4 2 22 11 50,0 11

Milvus milvus kania rdzawa 1 1 0,0 1


2 2 1 1 6 2 33,3 4

Buteo buteo myszołów zwyczajny 2 1 2 1 1 7 3 42,9 4


1 1 2 4 1 25,0 3

Grus grus żuraw 3 3 4 9 19 9 47,4 10


9 13 9 22 53 22 41,5 31

Columba palumbus grzywacz 9 19 12 24 19 83 39 47,0 44


13 29 42 19 45,2 23


5 3 11 10 29 16 55,2 13



5 5 7 4 8 29 9 31,0 20

Pica pica sroka 2 4 4 3 5 18 6 33,3 12


1 2 2 3 8 4 50,0 4

Corvus corax kruk

5 4 8 5 5 27 8 29,6 19



6 7 5 11 16 45 17 37,8 28

Passer montanus mazurek 6 8 5 7 8 34 11 32,4 23


2 6 6 9 7 30 11 36,7 19



6 9 12 7 34 23 67,6 11

Emberiza citrinella trznadel 7 9 7 6 7 36 15 41,7 21


2 4 4 4 5 19 8 42,1 11

łuszczaki - nieoznaczone 4 8 5 13 30 4 13,3 26

wróblowe - inne

15 17 8 5 10 55 6 10,1 49

Razem 135 171 123 184 277 890 326 564


W obrębie pola inwestycyjnego w procedurze związanej z liczeniem na transekcie stwierdzono średnio

ponad 25 osobników z wszystkich gatunków na 1 km, natomiast w liczeniach na 1 punkcie

obserwacyjnym ponad 43 osobniki w przeliczeniu na 1 godzinę. Są to wartości nie wyróżniające się na tle

wyników podobnych procedur z rejonów inwestycji na Pomorzu Zachodnim i w Wielkopolsce.

W toku koczowisk ustalono, że badany obszar nie jest miejscem licznego przemieszczania się

ptaków, w tym żerowania i odpoczynku. Stwierdzone w tym okresie ich liczebności (całości zgrupowania i

wielkości stad) nie odbiegają tutaj od terenów leżących w innych częściach Pomorza, a także Wielkopolski

i Ziemi Lubuskiej, gdzie prowadzono podobny monitoring.

Nielicznie na tym obszarze żerowały bociany. Można przyjąć, że obserwowane tu osobniki były

ptakami pochodzącymi z lokalnego lęgowiska.

Nielicznie, niektóre sporadycznie, pojawiały się tu ptaki szponiaste. Żerowały tu głównie

myszołowy oraz pojedyncze kanie rdzawe, błotniaki stawowe i pustułki.

Żurawie występowały w stadach o niewielkich grupach, w większości tylko rodzinnych.

Siewkowate na tym obszarze były rejestrowane jako nielicznie i nie w każdej kontroli. Niewielkie

grupki czajek obserwowano jako przelatujące przez tę powierzchnię po kilkanaście osobników. W trakcie

przelotu obserwowano je na wysokości od 10 do 50 metrów n.p.t.

Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że w tym okresie rejestrowano stosunkowo licznie żerujące

gołębie grzywacze.

Przedstawiciele wróblowych byli reprezentowani przez ponad 20 gatunków, głównie skowronki,

drozdy, szpaki, wróble, łuszczaki i trznadlowate, głównie jako żerujące lub przemieszczające się.

Krukowate były w tym okresie obserwowane w grupkach po kilka osobników.

W obrębie pola inwestycyjnego w procedurze związanej z liczeniem na transekcie stwierdzono średnio na

1 km prawie 85 osobników ze wszystkich gatunków. natomiast w liczeniach na 1 punkcie obserwacyjnym

notowano ponad 97 osobników w przeliczeniu na 1 godzinę. W porównaniu z innymi badanymi obiektami

planowanymi pod inwestycje energetyki wiatrowej są to wartości nie większe niż średnie.

Tabela 59.

Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie koczowisk 2010 r. na transekcie w

obrębie strefy inwestycyjnej Linie

Gatunek


Frekwen cja

(w %)


inwestycyjnej

Liczebność sumaryczna w obrębie pola inwestycyj-

nego


na 1 km transektu


w sezonie fenologicz-nym (w %)


P, Ż 100 5 2 0,3 1,1

Ciconia ciconia bocian biały P, Ż 40 2 1 0,1 0,6


P 20 2 2 0,3 1,1


P 80 9 4 0,6 2,3


P, Ż 40 2 1 0,1 0,6


P, O, Ż 80 3 1 0,1 0,6


P, Ż 100 4 2 0,3 1,1


Vanellus vanellus Czajka

P 80 22 13 1,9 7,3


P, Ż 100 28 17 2,4 9,5


P 60 29 11 1,6 6,2

Turdus pilaris kwiczoł P 60 14 11 1,6 6,2


P, O, Ż 60 1 1 0,1 0,6


P 100 9 5 0,7 2,8

Pica pica sroka

P 100 6 3 0,4 1,7

Corvus cornix wrona siwa P, Ż 100 4 2 0.3 1,1

Corvus corax kruk

P, Ż 100 11 5 0,7 2,8



O, Ż 100 27 12 1,7 6,8

Passer montanus mazurek O, Ż 100 22 14 2,0 7,9


P 80 14 8 1,1 4,5

Carduelis carduelis szczygieł P Ż 60 10 4 0,6 2,3


P, Ż 60 8 4 0,6 2,3



P, O, Ż 100 9 3 0,4 1,7


wróblowe - inne

P 60 13 7 1,0 3,9

Razem 362 177 25,3

Tabela 60.

Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie koczowisk 2010 r. na punkcie


Gatunek


Frekwen cja

(w %)

Liczebność sumaryczn

a z 1 punktu na



(r =100m )


1 godzinę

Dominacja w sezonie

fenologicz-nym (w %)


P 80 6 2 0,3 0,6

Ciconia ciconia bocian biały P, Ż 60 4 2 0,3 0,6


P 40 4 2 0,3 0,6

Anser anser gęś gęgawa P 40 9 4 0,5 1,2


P 40 10 4 0,5 1,2

Anas platyrhynchos Krzyżówka

P 100 22 11 1,5 3,4


P, Ż 80 6 2 0,3 0,6


P, Ż 100 7 3 0,4 0,9


P, Ż 60 4 1 0,1 0,3

Grus grus żuraw

P 80 19 9 1,2 2,8


P 80 53 22 2,9 6,7


P, Ż 100 83 39 5,2 12,0

Alauda arvensis skowronek polny P 40 42 19 2,5 5,8


P 80 29 16 1,8 4,9

Lanius excubitor dzierzba srokosz P 60 3 1 0,1 0,3


P 100 29 9 1,2 2,8

Pica pica sroka P 100 18 6 0,8 1,8


P, Ż 80 8 4 0,5 1,2

Corvus corax kruk P 100 27 8 1,1 2,5


P, Ż 100 199 54 7,2 16,6

Passer domesticus wróbel domowy P, O, Ż 100 45 17 2,7 5,2


P, O, Ż 100 34 11 1,5 3,4

Carduelis chloris dzwoniec P 100 30 11 1,5 3,4


P, O, Ż 80 24 13 1,7 4,0


P 80 34 23 3,1 7,0


P, O, Ż 100 36 15 2,0 4,6


P, O, Ż 100 19 8 1,1 2,5


wróblowe - inne

P 100 55 6 0,8 1,8

Razem 889 326 43,5

Do dominantów w tym okresie zaliczyć należy czajkę, gołębia grzywacza, skowronka polnego,

kwiczoła, szpaka, wróbla domowego, mazurka, makolągwę.

Wśród tych gatunków zdecydowanie najliczniejszy był szpak. Ptaki te z reguły przemieszczały się nisko –

na poziomie drzew.

Wszystkie te gatunki należą do licznych, w niskim stopniu zagrożonych w trwałości populacji.

Reasumując należy stwierdzić, że w trakcie koczowiska 2010 r. teren i przestrzeń

planowanych obszarów inwestycji były miejscem, gdzie zarejestrowano obecność pospolitych

gatunków ptaków w liczebnościach, które należy ocenić jako przeciętne. Przeprowadzone

obserwacje pozwoliły stwierdzić, że obszar ten nie jest miejscem cennym dla ptaków

przemieszczających się i żerujących w obrębie strefy inwestycyjnej.

Przemieszczenia ptaków w przestrzeni

Trasy przelotów

W warunkach szerzej potraktowanego sąsiedztwa badanego obszaru, tj. gminy Bielice i jej

sąsiednich gmin, można ustalić położenie głównych korytarzy ekologicznych. Największym i

najważniejszym jest dolina Odry, mająca znaczenie ponadregionalne. Nieco mniejszym, ale również o

znaczeniu co najmniej regionalnym, jest rzeka Płonia przepływająca przez jeziora Miedwie i Płoń,

zasilająca w obrębie jeziora Dąbie ujściowy odcinek Odry i Zalew Szczeciński.

W oparciu o niniejsze badania oraz przedstawioną przez Ministerstwo Środowiska w skali Polski

mapę korytarzy ekologicznych, można konstatować, że obszar inwestycji ZEW Bielice w rejonie m. Linie

leży poza głównymi elementami tej struktury przestrzennej.

Mniej znaczącymi elementami tej sieci są lokalne korytarze charakteryzujące się mniejszym

natężeniem przemieszczeń ptaków, nieregularnością ich obecności, zmiennym sposobem wykorzystania

siedlisk przez ptaki (głównie w odniesieniu do możliwości żerowania i picia, a także odpoczynku).

Analizując planowane położenie ZEW Bielice w rejonie m. Linie należy stwierdzić, że farma znajdzie się

pomiędzy takimi lokalnymi strukturami, łączącymi jeziora Miedwie i Płoń z doliną Odry, w tym z

Międzyodrzem. Korytarze te położone są mniej więcej równoleżnikowo, w dużej mierze prowadząc nad

terenami rolniczymi. Najważniejszym w rejonie badanego obszaru lokalnym korytarzem jest system

tworzony przez rzeczkę Krzeknę i ciąg jezior: Miedwie, Będgoszcz, Babińskie, jeziora wełtyńskie oraz w

końcu Międzyodrze.

Sposób użytkowania gruntów w obrębie korytarzy w dużej mierze decyduje o ich wykorzystaniu

przez ptaki. Zasiewy m.in. rzepaków lub szczególnie kukurydzy modyfikują jako żerowisko sposób

przemieszczania się ptaków (głównie gęsi i żurawi). W sprzyjających warunkach żerowych zwierzęta te

zwykle przemieszczają się na niskich pułapach, wybierając poszczególne pola pod względem zasobności

pokarmowej oraz bezpiecznych warunków żerowania. Analizowany obszar inwestycji w roku 2010

oferował mniej atrakcyjne zasoby pokarmowe (głównie zasiewy zbóż), stąd i liczebność fitofagów była

niska. Ptaki korzystające z korytarzy lokalnych pomiędzy znaczącymi strefami faunistycznymi (jezioro

Miedwie, Międzyodrze), nie zatrzymujące się na zerowanie, wybierały zwykle wyższy pułap lotu. Do takiej

decyzji ptaki są dodatkowo zachęcane w okresie polowań, co ma miejsce na badanym obszarze.

Pułap przemieszczeń

W obrębie analizowanego ZEW Bielice w rejonie m. Linie oraz w trakcie koczowisk, migracji

jesiennej, zimowiska i przelotów wiosennych ptaki przemieszczały się na rożnych pułapach. Obrazuje tę

sytuację poniższe zestawienie pokazujące na jakiej wysokości przedstawiciele poszczególnych rzędów

wędrowali nad badaną powierzchnią przeznaczoną pod inwestycje.

Tabela 61.

Wysokości przemieszczania się przedstawicieli zarejestrowanych rzędów ptaków w strefie inwestycyjnej w

procedurze liczeń na transekcie w okresie wiosennej migracji, koczowisk, jesiennej migracji i zimowiska

jako liczebność przedstawicieli poszczególnych rzędów w rozbiciu na trzy pułapy – rejon m. Linie

Rejestrowane rzędy

Okres fenologiczny Razem

w całym roku Wiosenna migracja Koczowiska

Jesienna migracja Zimowisko

Brodzące 5 7 7 1 20

< 50 3 5 4 1 13

50 - 150 1 0 1 0 2

> 150 1 2 2 0 5

Blaszkodziobe 398 11 406 59 874

< 50 131 7 119 34 291

50 - 150 50 2 42 10 104

> 150 217 2 245 15 479

Szponiaste 9 9 8 5 31

< 50 4 5 2 2 13

50 - 150 2 1 0 1 4

> 150 3 3 6 2 14

Żurawiowe 21 3 29 0 53

< 50 5 3 8 0 16

50 - 150 0 0 0 0 0

> 150 16 0 21 0 37

Siewkowe 129 22 70 0 221

< 50 92 0 44 0 136

50 - 150 16 0 19 0 35

> 150 21 22 7 0 50

Gołębie 86 28 109 6 229

< 50 64 16 62 6 148

50 - 150 15 12 39 0 66

> 150 7 0 8 0 15

Wróblowe 870 282 1629 454 3235

< 50 643 219 1388 366 2616

50 - 150 167 41 165 74 447

> 150 60 22 76 14 172

Razem 1518 362 2258 525 4663

Tabela 62.

Łączna liczba stwierdzonych ptaków na poszczególnych pułapach na transekcie w okresie wiosennych

migracji, koczowisk, jesiennych migracji i zimowiska – rejon m. Linie

Pułapy Wiosenna migracja

Koczowiska Jesienna migracja

Zimowisko Razem

w całym roku

%

< 50 942 255 1627 409 3233 69,3

50 - 150 251 56 266 85 658 14,1

> 150 325 51 365 31 772 16,6

Razem 1518 362 2258 525 4663 100,0%

Z powyższych zestawień wynika, że w badanym cyklu rocznym w latach 2009 i 2010 zdecydowana

większość ptaków, tj. 69,3%, w analizowanych łącznie czterech okresach fenologicznych, przemieszczała

się na wysokości do 50 m n.p.t. Między 50 a 150 metrem przemieszczało się tylko 14,1%. Natomiast na

wysokości ponad 150 m przemieszczało się 16,6% z całej liczby obserwowanych ptaków.

W obrębie badanego obszaru pułap przemieszczania się ptaków był generalnie podobny w kolejnych

okresach fenologicznych. Zarówno w trakcie obu migracji, wiosennej i jesiennej, jak i koczowiska i

zimowiska zdecydowana większość ptaków przemieszczała się na niskich wysokościach, tj. poniżej 50 m

n.p.t.

Jednak istniały różnice pomiędzy poszczególnymi grupami gatunków. Na wysokim pułapie częściej

przemieszczały się gatunki migrujące na duże odległości (migranci długodystansowi), tj. gęsi, a także

większość żurawi. Również wyraźnie migrujące szponiaste wybierały ten pułap. W literaturze istnieją też

dane o masowych przelotach (wiosną i jesienią) na dużych wysokościach gatunków należących do

wróblowych, jednak tego faktu nie stwierdzono ze względu na metodykę prac.

Natomiast w okresach relatywnie bardziej stałego przebywania na badanym obszarze, czyli w czasie

koczowisk oraz zimowania, a także w sezonach migracyjnych, zdecydowanie więcej ptaków poruszało sie

w najniższej warstwie tj. 0 – 50 m n.p.t. Krótkodystansowe lub średniodystansowe gatunki, brodzące

(czaple), blaszkodziobe (kaczki), niektóre siewkowe (czajka), żerujące szponiaste, gołębie, a także

większość obserwowanych wróblowych, w trakcie dnia przemieszczały się głównie na wysokości do 50

metrów n.p.t., niekiedy wlatując w strefę 50 – 150 m n.p.t. Istnieją też obserwacje przytaczane w innych

opracowaniach, pozwalające na stwierdzenie, że w tym okresie znaczna część ptaków, które w ciągu dnia

lecą na wysokości kilkudziesięciu metrów (m.in. wróblowe), w nocy przelatuje znacznie wyżej, tj.

wyraźnie ponad 150 metrów. Z pewnością takie zachowanie pozwalają ptakom unikać potencjalnych

kolizji z pracującymi wiatrakami.

Potencjalnie zagrożonymi kolizją są ptaki poruszające się na wysokości między 50 a 150 m n.p.t.

Przedstawicieli brodzących, blaszkodziobych, szponiastych, żurawiowych i siewkowych w warstwie

potencjalnej pracy śmigieł elektrowni wiatrowych obserwowano wyraźnie rzadziej i mniej licznie niż na

innych pułapach. Natomiast gołębie, a przede wszystkim wróblowe przemieszczały się w tej

niebezpiecznej warstwie częściej niż powyżej pułapu 150 m n.p.m. Ptaki należące do tych dwóch rzędów

w większości należą do gatunków licznych i pospolitych.

Opisane uwarunkowania przestrzenne nie eliminują całości zagrożeń, jednak sprzyjają

projektowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Linie w stopniu większym.

6.6.2.4. Ssaki

OBSZAR INWESTYCYJNY 1 – NOWE CHRAPOWO

Ssaki rejestrowano na analizowanym obszarze w trakcie kolejnych okresów fenologicznych od

jesieni 2009 r. do późnej jesieni 2010 r.

Spośród ssaków na badanym wycinku gminy Bielice w ciągu ostatnich 15 lat stwierdzono obecność lub

pojawy przedstawicieli co najmniej 10 gatunków ssaków.

Tabela 63.

Wykaz gatunków ssaków stwierdzonych w obrębie planowanych w rejonie Nowe Chrapowo elektrowni

wiatrowych

Gatunek

Czerwone Listy

Status ochronny w

Polsce


Erinaceus sp. jeż

OG

Eptesicus serotinus mroczek późny OG BernC-App 2

Pipistrellus pipistrellus karlik malutki

OG BernC-App 2

Pipistrelllus sp. karlik sp.

OG

Lepus europaeus zając szarak Ł

Apodemus agrarius mysz polna

Martes foina kuna domowa

Vulpes vulpes lis

Ł

Sus scrofa dzik Ł

Cervus elaphus jeleń europejski

Ł

Capreolus capreolus sarna Ł

Oznaczenie: j.w

W trakcie rocznego monitoringu prowadzonego w 2010 r. oraz jesienią 2011 zarejestrowano na

transekcie i dwóch punktach obserwacyjno-nasłuchowych obecność nietoperzy żerujących na tym terenie.

Natomiast nie wydaje się, aby w granicach analizowanego terenu strefy inwestycyjnej rozradzały się.

Najbliższym miejscem występowania ich kolonii rozrodczych jest wieś Nowe Chrapowo.

Wyniki z oceny występowania nietoperzy w poszczególnych okresach fenologicznych w obrębie

strefy inwestycyjnej Nowe Chrapowo obrazują załączone poniżej tabele. W tabelach tych aktywności

występowania nietoperzy określono za pośrednictwem indeksu aktywności nietoperzy wyliczonego wg

wzoru stosowanego przez Dűrra (2007) i podawanego w „Tymczasowych wytycznych dotyczących oceny

oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II, grudzień 2009). Wyliczono go odrębnie dla

transektu i punktów nasłuchowo-obserwacyjnych.

Ponieważ Dűrr (2007) oceniał aktywność nietoperzy tylko w obrębie stałych punktów nasłuchowych w

czterostopniowej skali aktywności, stąd także w tym sprawozdaniu odniesiono wyniki uzyskane w trakcie

monitoringu do takiej skali przyjętej przez autorów niniejszego monitoringu wg klucza podanego w

rozdziale poświęconym metodyce prowadzenia monitoringu.

Dla punktów obserwacyjno-nasłuchowych ocenę dokonano pod kątem wykorzystania przestrzeni

przez nietoperze. Na punktach tych oceniano przestrzeń powietrzną tej części strefy inwestycyjnej, gdzie

zaplanowano lokalizację elektrowni wiatrowych, za pomocą opisanej wyżej metody detektorowo-

optycznej, co pozwoliło ocenić aktywność nietoperzy pojawiających się nisko nad ziemią, tj. do wysokości

do 50 metrów oraz powyżej tej wysokości.

Z kolei obserwacje prowadzone na transekcie, przy wykorzystaniu metody detektorowo-optycznej

posłużyły przede wszystkim do:

� oceny składu gatunkowego występującej tu fauny nietoperzy,

� diagnozy miejsc stałego żerowania nietoperzy i określenia liczby naraz żerujących w ich

obrębie nietoperzy. Prowadząc w tym kierunku ocenę miano na względzie artykuł Dűrra

(2007), w którym autor ten podał propozycję oceny aktywności wykorzystania

przestrzeni przez nietoperze poprzez ocenę miejsc stałego żerowania nietoperzy na

drodze określenia liczby nietoperzy regularnie żerujących w miejscach stałego ich

pobytu.

Analiza wyników monitoringu przeprowadzonego w obrębie punktów nasłuchowo -

obserwacyjnych oraz na transekcie

W toku 28 nasłuchów i obserwacji, przeprowadzonych na punktach przez średnio 30 minut na

punkcie przy użyciu detektorów i urządzeń optycznych oceniono następująco te miejsca, które

odzwierciedlają warunki jakie występują w miejscach wskazanych pod planowane elektrownie wiatrowe.

Tabela 64.

Indeks aktywności nietoperzy oceniony na punkach obserwacyjno-nasłuchowym w obrębie planowanych

elektrowni w rejonie m. Nowe Chrapowo na podstawie wyników monitoringu nietoperzy w okresie III

2010 - XI 2010

Data taksacji Pułap

Ocena aktywności gatunku wg klucza w trakcie poszczególnych

kontroli

Łączna liczba stwierdzonych

jednostek aktywności

Średnia ocena aktywności wg

klucza 2010 ESE PIP spM spD

III II dekada < 50

> 50

III dekada < 50 1 1 1

> 50

IV I dekada < 50 1 2 1

> 50 1

I/II dekada

< 50 1 1 1 3 1

> 50 1 1 1

II dekada < 50 1 1 1 4 2

> 50 1 1 2 1


> 50 1 1 1

V I dekada < 50 1 1 1 4 1

> 50 1 1 1

II dekada < 50 2 1 1 1 12 2

> 50 1 1 1

III dekada < 50 1 2 1 12 2

> 50 1 1 2 1

VI I dekada < 50 1 2 1

> 50 1 1 1

III dekada < 50 1 2 1 1 17 2

> 50 1 1 1 4 2

VII I dekada < 50 1 2 1 11 2

> 50

II dekada < 50 2 2 1 1 22 2

> 50 1 1 3 1

III dekada < 50 1 1 1 4 2

> 50

VIII I dekada < 50 1 1 1 3 1

> 50

I dekada < 50 2 2 1 17 2

> 50

II dekada < 50 1 1 3 1

> 50

III dekada < 50 1 2 1 1 13 2

> 50 1 1 1

IX I dekada < 50 1 1 1 4 1

> 50 1 1 2 1

II dekada < 50 1 1 2 1

> 50 1 1 1

III dekada < 50 1 2 13 2

> 50

III dekada < 50 1 1 1 3 1

> 50

X I dekada < 50 1 1 1

> 50

II dekada < 50 1 1 2 1

> 50

II/III dekada < 50 1 1 2 1

> 50

III dekada

< 50 1 1 2 1

> 50

XI I dekada < 50

> 50

II dekada < 50

> 50

Łącznie liczba stwierdzeń podczas 28 kontroli

49 100 19 12 180 2


1,8 3,6 0,7 0,4 6,4

Oznaczenia: * kody gatunków: Eptesicus serotinus mroczek późny – ESE, Pipistrellus pipistrellus karlik malutki luk karlik sp. – PIP, nierozpoznany mały nietoperz – spM, nierozpoznany duży nietoperz – spD;

W trakcie prowadzonego nasłuchu i obserwacji optycznych stwierdzono podczas 28 kontroli

obecność na punktach obecność co najmniej dwóch gatunków nietoperzy, żerujących na tym terenie, tj.

mroczka późnego oraz karlika. Również zarejestrowano obecność nierozpoznanych małych i dużych

nietoperzy, które w części mogły być przedstawicielami tych dwóch gatunków.

Nietoperze stwierdzono w trakcie 25 kontroli, a więc w trakcie 89% kontroli. W pozostałych

kontrolach nie rejestrowano ich tu, tj. w połowie marca i w listopadzie.

Łącznie zarejestrowano 180 pojedynczych jednostek aktywności, z tego 20, czyli 11,1%, powyżej 50 m

n.p.t. Najczęściej rejestrowano je w czerwcu, lipcu i sierpniu, lecz wynika to przede wszystkim, że w tym

okresie prowadzono całonocne nasłuchy, a więc czas nasłuchów był dłuższy niż w trakcie krótkich

kontroli. Nie zarejestrowano wyraźnego szczytu nasilenia ich obecności. Rejestrowano je w obrębie

analizowanego terenu przede wszystkim na punkcie 1. W tym okresie na tym punkcie rejestrowano w

trakcie poszczególnych kontroli przy użyciu noktowizora 30 – 50% osobników żerujących przede

wszystkim w dolinie Kanału Czarnego.

Oceniono, że Kanał Czarny jest miejscem żerowania nietoperzy. W trakcie jednej kontroli na obu

pułapach (0 – 50 m n.p.t. i powyżej 50 m n.p.t.) rejestrowano tu jednocześnie od jednego do 3

żerujących osobników. Wynika to z bogactwa siedlisk występujących w obrębie doliny Kanału Czarnego.

Kanał ten w znacznej części jest obudowany drzewami i krzewami. Także styka się on z kompleksem

użytków zielonych i zabudowaniami wsi Nowe Chrapowo. Są to siedliska preferowane przez nietoperze.

Wg Dűrra (2007) takie miejsca należy zakwalifikować jako miejsca żerowania, gdzie nietoperze wykazują

średnią i dużą aktywność. Natomiast takiej sytuacji nie zarejestrowano w miejscu wyznaczonych

punktów, a więc w obrębie pól. Rejestrowano tu nietoperze sporadycznie i to tylko pojedyncze osobniki.

W trakcie obserwacji na każdym z punktów nie zarejestrowano w promieniu 20 – 50 metrów od nich

równocześnie więcej jak jednego nietoperza, co natomiast miało miejsce w obrębie Kanału Czarnego.

Ich obecność zarejestrowano w ramach sporadycznej i niskiej aktywności. Średnia końcowa

aktywność nietoperzy, przy 180 rejestracjach na dwóch punktach, a więc przy średnio przy 3,2 rejestracji

na punkt lub 4,73 rejestracji na godzinę na dwóch punktach, czyli 2,36 punkt/godz., została określona

jako niska. Podsumowanie wyników monitoringu na 2 prezentuje załączona poniżej tabela.

Tabela 65.

Podsumowanie rocznych obserwacji na punktach prowadzonych metodą detektorowo-optyczną - łączna

suma stwierdzonych w ciągu roku jednostek aktywności nietoperzy łącznie na wysokości poniżej i

powyżej 50 m n.p.t w rejonie m. Nowe Chrapowo

ESE PIP spM spD ∑

Średni indeks aktywności przy nasłuchu trwającym

na punkcie 30 min Suma stwierdzeń w ciągu roku

49 100 19 12 180

4,73

Średnia na jedną kontrolę

1,8 3,6 0,7 0,4 6,4

W przypadku mroczka późnego i karlika zarejestrowano na punktach ich pojawy w ujęciu

średniorocznym na jedną kontrolę w wysokości 1,8 i 3,6. Tak więc w trakcie prowadzonych obserwacji na

punkcie częściej rejestrowano pojawy karlików, jak i małych nierozpoznanych nietoperzy w porównaniu z

dużymi.

Wg przyjętego klucza, wielkość średniego indeksu aktywności nietoperzy na tych punktach kształtuje się

na poziomie niskiego. O ile jednak tę wielkość odnieść do propozycji oceny zaproponowanej przez Dűrra

(2007), to tę wartość aktywność należałoby zaliczyć do aktywności z pogranicza średniej i dużej.

Jednakże należy mieć na względzie to, że stosowany przelicznik zaproponowany przez tego autora

odnosił się do innej metodologii oceny występowania nietoperzy na punkcie, tj. do ocen prowadzonych

przez całą noc. Stąd do danych zebranych na punkcie metodą detektorowo-optyczną, użycie wskaźników

Dűrra (2007) rodzi szereg uzasadnionych wątpliwości.

Oceniając powyższe wyniki należy dobitnie stwierdzić, że obejmują one:

� ocenę prowadzoną łącznie przy pomocy detektora i noktowizora, a więc wyniki zebrane

tą metodą są znacznie bogatsze niż gdyby były prowadzone tylko przy pomocy samego

detektora,

� wyniki dotyczą przestrzeni poniżej i powyżej 50 m n.p.t., a więc są wynikami

pokazującymi spektrum przestrzeni między 1 m n.p.t a co najmniej 250 m n.p.t. i w

promieniu 200 – 300 metrów,

� w miejscach tych punktów i w obrębie o promieniu co najmniej 50 – 100 metrów od

nich nie rejestrowano regularnego żerowania większej liczby nietoperzy.

Tak więc powyższe zestawienia prezentujące ocenę aktywności nietoperzy mogą świadczyć,

że przestrzeń w rejonie m. Nowe Chrapowo, tam gdzie planuje się lokalizację turbin, jest mało

konfliktowa dla nietoperzy, gdyż są one oddalone na większą odległość niż 200 metrów od

doliny Kanału Czarnego.

W toku 28 nasłuchów i obserwacji przeprowadzonych na transekcie przy użyciu detektorów i

urządzeń optycznych oceniono teren strefy inwestycyjnej z perspektywy analizy prowadzonej na

transekcie. Wyniki zebrane na transekcie obrazuje poniższa tabela.

Tabela 66.

Indeks aktywności nietoperzy oceniony na transekcie liczącym 2,1 km w obrębie planowanej lokalizacji

elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo na podstawie wyników monitoringu nietoperzy w

okresie III 2010 - XI 2010

Data taksacji

Pułap

Ocena aktywności gatunku wg klucza w trakcie

poszczególnych kontroli

Łączna liczba

stwierdzonych

jednostek aktywnośc

i

Średnia ocena aktywności wg

klucza 2010 ESE PIP spM spD

III II dekada < 50

> 50

III dekada < 50

> 50

IV I dekada < 50 1 1 1 8 2

> 50 1 1 1

I/II dekada < 50 1 1 5 2

> 50

II dekada < 50 1 1 4 2

> 50 1 1 1

III dekada < 50

> 50

V I dekada < 50 1 1 1 7 1

> 50 1 1 1 4 2

II dekada < 50 1 2 1 1 22 2

> 50 1 1 1 3 1

III dekada < 50 1 1 1 8 2

> 50 1 1 1

VI I dekada < 50 1 3 1

> 50 1 1 1

III dekada < 50 1 1 6 1

> 50 1 1 1

VII I dekada < 50 1 2 1 18 2

> 50 1 1 1

II dekada < 50

> 50

III dekada < 50 1 1 1 6 2

> 50 1 1 1

VIII I dekada < 50 1 1 1 6 2

> 50 1 1 1

I dekada < 50 1 2 18 2

> 50

II dekada < 50 2 1 16 2

> 50 1 1 1

III dekada < 50 1 1 5 2

> 50

IX I dekada < 50 1 1 5 1

> 50 1 1 1

II dekada < 50 1 2 1 19 2

> 50 1 1 1

III dekada < 50 1 1 1 5 1

> 50

III dekada < 50 1 2 3 1

> 50

X I dekada < 50 2 2 15 2

> 50

II dekada < 50 1 2 1

> 50

II/III dekada < 50 1 1 5 2

> 50


> 50

XI I dekada < 50 1 1 1

> 50

II dekada < 50

> 50

Suma stwierdzeń w ciągu roku 67 116 14 10 207

2 Średnia na jedną kontrolę 2,4 4,1 0,5 0,4 7,4

W trakcie prowadzonego nasłuchu i obserwacji optycznych stwierdzono podczas 28 kontroli

obecność na punktach obecność co najmniej dwóch gatunków nietoperzy, żerujących na tym terenie, tj.

mroczka późnego oraz karlika. Również zarejestrowano obecność nierozpoznanych małych i dużych

nietoperzy, które w części mogły być przedstawicielami tych dwóch gatunków.

Nietoperze stwierdzono w trakcie 23 kontroli, a więc w trakcie 82% kontroli. W pozostałych 5 kontrolach

nie rejestrowano ich tu.

Łącznie zarejestrowano 207 pojedynczych jednostek aktywności, z tego 18, czyli 8,7%, powyżej 50

m n.p.t. Najczęściej rejestrowano je w czerwcu, lipcu i sierpniu, lecz wynika to przede wszystkim, że w

tym okresie prowadzono całonocne nasłuchy, a więc czas nasłuchów był dłuższy niż w trakcie krótkich

kontroli. W tym okresie na tym transekcie rejestrowano w trakcie poszczególnych kontroli przy użyciu

noktowizora do 50% osobników żerujących w sąsiedztwie transektu.

Nie zarejestrowano wyraźnego szczytu nasilenia ich obecności. Nietoperze rejestrowano w obrębie

analizowanego obszaru przede wszystkim w północnej części transektu, tj. w obrębie tej części transektu,

który sąsiaduje z małym zbiornikiem wodnych i śródpolnym zadrzewieniem. W tym okresie w tym

miejscu rejestrowano w trakcie poszczególnych kontroli większość zarejestrowanych nietoperzy

zaliczonych do mroczków, karlików, małych i dużych. Stwierdzono tu nietoperze zaliczane do gatunków

specyficznych dla terenów zabudowanych, w tym wsi. Stąd można domniemywać, że nietoperze te

najprawdopodobniej przylatują tu z Nowego Chrapowa.

W trakcie jednej kontroli na obu pułapach (0 – 50 m n.p.t. i powyżej 50 m n.p.t.) rejestrowano tu

jednocześnie od jednego do 4 żerujących osobników. Wynika to z charakteru siedlisk występujących na

tych działkach. Tego rodzaju siedliska można zakwalifikować jako miejsca regularnego żerowania, gdzie

nietoperze wykazują większą aktywność.

Sumując liczbę sygnałów oraz obserwacji w danej kontroli na transekcie stwierdzono łącznie na obu

pułapach (0 – 50 m n.p.t. i powyżej 50 m n.p.t.) od 1 do 22 jednostek aktywności.

Podsumowanie danych z tych obserwacji przedstawiono poniżej w zestawieniu tabelarycznym wraz z

wyliczeniem średniego indeksu aktywności.

Tabela 67.

Podsumowanie rocznych obserwacji na 2 punktach określanych metodą detektorowo-optyczną- rejon m.

Nowe Chrapowo - łączna suma stwierdzonych w ciągu roku jednostek aktywności nietoperzy łącznie na

wysokości poniżej i powyżej 50 m n.p.t.

ESE PIP spM spD ∑

Średni indeks aktywności przy nasłuchu trwającym na

transekcie 1 h Suma stwierdzeń w ciągu roku

67 116 14 10 207

5,44 Średnia na jedną kontrolę

2,4 4,1 0,5 0,4 7,4

W przypadku mroczka późnego jego pojawy na punktach w ujęciu średniorocznym na jedną

kontrolę kształtowały się na poziomie 2,4 os., a przypadku karlika 4,1 os., co było głównie związane z

wykorzystaniem przez te nietoperze lokalnego zbiornika wody i zadrzewienia śródpolnego.

Wg przyjętego klucza, wielkość średniego indeksu aktywności nietoperzy na tym transekcie

kształtuje się na poziomie niskim. O ile jednak tę wielkość odnieść do propozycji oceny zaproponowanej

przez Dűrra (2007), to tę średnią aktywność należałoby zaliczyć do dużej lub bardzo dużej. Jednakże

należy mieć na względzie to, że stosowany przelicznik zaproponowany przez tego autora odnosił się do

innej metodologii, tj. oceny występowania nietoperzy na punkcie. Stąd do danych zebranych na

transekcie metodą detektorowo-optyczną, wskaźniki Dűrra (2007) jest trudny do zastosowania.

Natomiast w odniesieniu do transektu można stosować inna ocenę zaproponowaną także przez Dűrra

(2007), polegającą na klasyfikacji aktywności lotu na drodze liczby zarejestrowanych nietoperzy w

miejscach regularnego żerowania.

W obrębie analizowanego obszaru lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo

stwierdzono obecność co najmniej 2 gatunków nietoperzy. Nietoperze te zaliczane są do

pospolitych i niezagrożonych wyginięciem, rozpowszechnionych na terenie Polski i Pomorza.

Są to: mroczek późny, karlik malutki. Rejestrowano je głównie w obrębie i w sąsiedztwie doliny

Czarnego Kanału oraz okresowych oczek wodnych zlokalizowanych w obrębie analizowanego obszaru.

Natomiast sporadycznie rejestrowano nietoperze wzdłuż transektu przebiegającego po drodze oraz w

obrębie pól, w tym działek wskazanych pod lokalizację turbin wiatrowych.

Notowano też osobniki, dla których nie udało się bezsprzecznie ustalić przynależność gatunkową.

Oceniono je jako nietoperze małe i duże. Uznano, że część z nich to są najprawdopodobniej karliki i

mroczki późne.

Wszystkie te nietoperze należą do gatunków rozpowszechnionych w Polsce i na Pomorzu.

Na terenie objętym tą analizą na przebiegu transektu oraz na punktach obserwacyjno-

nasłuchowych rejestrowana aktywność nietoperzy była słabo wyrażona. Pozostawała na poziomie

nieznaczącym (incydentalnym) - „1” lub co najwyżej niskim - „2”.

Cennym jest, że na transekcie i punktach obserwacyjnych aktywność nierozpoznanych małych i

dużych nietoperzy na wysokości powyżej 50 metrów n.p.t. oceniono tylko jako nieznaczącą

(incydentalną). Powyżej 50 m n.p.t. stwierdzono powyżej 50 m n.p.t. nie więcej jak 10%

zarejestrowanych nietoperzy. To właśnie te nietoperze są narażone na potencjalne kolizje z pracującymi

turbinami.

W trakcie monitoringu nie stwierdzono nietoperzy powyżej 50 m n.p.t., tj. na poziomie pracy turbin

elektrowni wiatrowych, o aktywności niskiej (od 5 do 20 pojawów na godzinę) oraz średniej (od 21 do 99

przelotów na godzinę). Te dane są dobrym prognostykiem dla realizacji przedsięwzięcia. Należy

podkreślić, że tego rodzaju analizy powyżej 50 m n.p.t. w Polsce sporządza się sporadycznie, a to właśnie

one pozwalają na ocenę skali zagrożenia dla nietoperzy poruszających się w przestrzeni powyżej 40 – 50

m n.p.t., w sytuacji wybudowania elektrowni wiatrowych.


Spośród ssaków na badanym obszarze w rejonie m. Linie stwierdzono obecność lub pojawy

przedstawicieli co najmniej 9 gatunków ssaków nie zaliczanych do drobnych gryzoni.

Tabela 68.

Wykaz gatunków ssaków stwierdzonych w obrębie planowanego ZEW Bielice w rejonie m. Linie

Gatunek

Czerwone Listy

Status ochronny w

Polsce


Erinaceus sp. jeż OG

Talpa europaea kret europejski

czOG

Eptesicus serotinus mroczek późny OG BernC-App 2

Myotis daubentoni nocek rudy

OG BernC-App 2

Pipistrellus pipistrellus karlik malutki OG BernC-App 2

Pipistrelllus sp. karlik sp.

OG

Nyctalus noctula borowiec wielki OG BernC-App 2

Lepus europaeus zając szarak

Ł

Martes foina kuna domowa

Vulpes vulpes lis

Ł

Sus scrofa dzik Ł

Capreolus capreolus sarna

Ł

Oznaczenie: j.w

Stwierdzono tutaj obecność co najmniej 4 gatunków nietoperzy. Nietoperze te zaliczane są do

pospolitych i niezagrożonych wyginięciem, rozpowszechnionych na terenie Polski i Pomorza.

Wyniki monitoringu przedinwestycyjnego w rejonie m. Linie w zakresie chiropterofauny w

okresie od marca do listopada

W 2011 r. w toku 29 nasłuchów i obserwacji przeprowadzonych przy użyciu detektorów i urządzeń

optycznych na 2 transektach i na 2 punktach, które odzwierciedlają warunki jakie występują w miejscach

wskazanych pod 4 elektrownie wiatrowe, a które wyznaczono w oparciu o lokalizację elektrowni

wiatrowych podaną przez Zamawiającego, oceniono następująco teren planowanej lokalizacji inwestycji w

rejonie m. Linie

Wyniki oceny występowania nietoperzy w poszczególnych okresach aktywności nietoperzy w

obrębie projektowanego ZEW pokazują, że na analizowanych transektach i punktach stwierdzono pojawy

co najmniej 4 - 5 gatunków nietoperzy, tj. mroczka późnego, karlików, nocka rudego i borowca.

Wszystkie tu zarejestrowane i oznaczone nietoperze należą do pospolitych gatunków rozpowszechnionych

na Pomorzu, w Polsce i w Europie.

Wyniki z tej oceny obrazują załączone poniżej tabele.

Tabela 69.

Aktywności nietoperzy na 2 transektach określonych dla 6 okresów aktywności tych zwierząt na terenie ZEW Bielice w rejonie m. Linie w 2011 r.

Dla każdego gatunku lub grupy gatunków podano liczbę jednostek aktywności stwierdzonych w trakcie każdej kontroli

Faza życia nietoperzy

Data kontroli Łączna aktywność stwierdzonych

nietoperzy na każdym transekcie w trakcie

każdej kontroli

Łączna aktywność poszczególnych grup i

gatunków na wszystkich transektach oraz w trakcie

każdej kontroli

Ocena łącznej aktywności określona Miesiąc

w 2011 r.

Dekada

T-1 T-2 Razem Aktywność gatunków Wg klucza Symbolem

Opuszczanie zimowisk III II 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

III III 0 1,5 1,5 M-1,5; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

Wiosenne migracje; tworzenie kolonii

rozrodczych

IV I 3,0 0 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

IV I/II 0 1,5 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca, incydentalna

1

IV II 3,0 0 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

IV III 0 1,5 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca, incydentalna

1

V I 4,5 2,25 4,5 K-2.25; M-2,25; aktywność niska 2

V II 0 1,5 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

Rozród; szczyt aktywności lokalnych

populacji

V III 3,0 1,5 3,0 K-3,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

VI I 3,0 3,75 5,3 K-1,5; N-1,5; sD-0,75; sL-1,5;

aktywność niska 2

VI II 6,0 0 3,0 K-3,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

VI III 6,0 1,5 4,5 K-0,75; M-1,5; sD-0,75; sL-1,5;

aktywność niska 2

VII II 6,0 3,0 6,0 K-1,5; M-0,75;

N-2,25; sD-0,75; sL-0,75;

aktywność niska 2

VII III 6,0 1,5 3,0 K-3,0; B-0,75; sD-0,75;

aktywność nieznacząca, incydentalna

1

Rozpad kolonii i początek jesiennych

migracji, rojenie

VIII I 15,0 1,5 9,0 K-3,0; N-1,5;

sD-1,5; sL-3,0; aktywność niska 2

VIII I 6,0 3,75 6,75 K-3,0; M-0,75; N-1,5; B-0,75;

sL-0,75; aktywność niska 2

VIII II 0 1,5 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

VIII III 9,0 3,75 8,25 K-3,0; M-3,0; B-1,5; sL-0,75;

aktywność niska 2

IX I 6,0 0 3,0 K-1,5; sL-1,5;

aktywność nieznacząca, incydentalna 1

IX I/II 9,0 1,5 6,0 K-3,0; M-1,5;


Jesienne migracje, rojenie

IX II 7,5 2,25 9,5 K-2,25; M-0,75; N-1,5; sL-1,5; aktywność niska 2

IX III 0 1,5 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca, incydentalna

1

X I 3,0 1,5 3,0 K-3,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

X I 6,0 1,5 4,5 K-3,0; sL-1,5

aktywność niska 2

X II 3,0 1,5 3,0 K-1,5; M-1,5;

aktywność nieznacząca, incydentalna 1

X III 3,0 0 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca, incydentalna

1

X III 6,0 1,5 4,5 K-1,5; M-1,5;


Ostatnie przeloty pomiędzy

kryjówkami, początek hibernacji

XI I 0 0 0 K-1,5; aktywność nieznacząca, incydentalna

1

XI III 0 1,5 1,5 K-1,5; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

RAZEM 4,2 1,7 2,6 K-1,3; M-0,4; N-0,3; B-0,1; sD-0,1; sL-0,4

aktywność niska 2

*kody gatunków: karliki – K, nocek rudy – N, mroczek późny – M, borowiec – B, nierozpoznany duży nietoperz – sD, nierozpoznany mały nietoperz – sL;

Tabela 70. Aktywności nietoperzy na 2 punktach określona dla 6 okresów aktywności tych zwierząt na terenie ZEW Bielice w rejonie m. Linie w 2011 r.

Dla każdego gatunku lub grupy gatunków podano liczbę jednostek aktywności stwierdzonych w trakcie każdej kontroli

Faza życia nietoperzy

Data kontroli Łączna aktywność stwierdzonych

nietoperzy na każdym transekcie w trakcie

każdej kontroli

Łączna aktywność poszczególnych grup i

gatunków na wszystkich transektach oraz w trakcie

każdej kontroli

Ocena łącznej aktywności określona Miesiąc

w 2011 r.

Dekada

P-1 P2 Razem Aktywność gatunków Wg klucza Symbolem

Opuszczanie zimowisk III II 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

III III 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

Wiosenne migracje; tworzenie kolonii

rozrodczych

IV I 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

IV I/II 0 0 0 aktywność nieznacząca, incydentalna

1

IV II 0 2,0 K-2,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

IV III 2,0 0 2,0 K-2,0; aktywność nieznacząca, incydentalna

1

V I 2,0 4,0 6,0 K-2,0; M-2,0;


V II 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

Rozród; szczyt aktywności lokalnych

populacji

V III 2,0 2,0 4,0 M-2,0; sD-2,0; aktywność niska 2

VI I 4,0 4,0 8,0 K-2,0; M-2,0; B-2,0; sL-2,0;

aktywność niska 2

VI II 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

VI III 2,0 4,0 6,0 K-6,0; aktywność niska 2

VII II 2,0 4,0 6,0 sD-4,0; sL-2,0;

aktywność niska 2

VII III 2,0 4,0 6,0 M-2,0; B-2,0; sD-2,0;

aktywność niska 2

Rozpad kolonii i początek jesiennych

migracji, rojenie

VIII I 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

VIII I 0 6,0 6,0 K-2,0; M-2,0;


VIII II 2,0 0 2,0 sD-2,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

VIII III 0 2,0 2,0 K-2,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

IX I 0 0 0 aktywność nieznacząca, incydentalna

1

IX I/II 0 2,0 2,0 sL-2,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

Jesienne migracje, rojenie

IX II 0 2,0 2,0 M-2,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

IX III 2,0 4,0 6,0 K-2,0; M-2,0; sD-2,0;

aktywność niska 2

X I 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

X I 0 2,0 2,0 K-2,0; aktywność nieznacząca, incydentalna

1

X II 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

X III 0 2,0 2,0 M-2,0; aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

X III 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

ostatnie przeloty pomiędzy

kryjówkami, początek hibernacji

XI I 0 2,0 2,0 K-2,0; aktywność nieznacząca, incydentalna

1

XI III 0 0 0 aktywność nieznacząca,

incydentalna 1

RAZEM 0,7 1,6 1,1 K-0,4; M-0,3; B-0,1; sD-0,2;

sL-0,2;

aktywność nieznacząca, incydentalna

1

*kody gatunków: karliki – K, nocek rudy – N, mroczek późny – M, borowiec – B, nierozpoznany duży nietoperz – sD, nierozpoznany mały nietoperz – sL;

W tabelach tych aktywność występowania nietoperzy określona została za pośrednictwem indeksu

aktywności nietoperzy wyliczonego wg wzoru stosowanego przez Dűrra (2007) i podawanego w

„Tymczasowych wytycznych dotyczących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze”

(wersja II, grudzień 2009). Wyliczono ją odrębnie dla transektu i każdego punktu nasłuchowo-

obserwacyjnego.

Łącznie na 2 transektach i na 2 punktach obserwacyjno-nasłuchowych rejestrowano następujące

natężenie aktywności nietoperzy wyrażone w procentach całości zbioru jednostek aktywności (za 100%

przyjęto sumę jednostek aktywności wykazywanej przez wszystkie stwierdzone osobniki ze wszystkich

gatunków i grup nietoperzy), co prezentuje poniższa tabela.

Tabela 71.

Natężenie aktywności nietoperzy wyrażone w procentach całości zbioru jednostek aktywności - ZEW

Bielice w rejonie m. Linie

Parametr

Gatunek

Razem

Średnia liczba jedn. aktywności

K M N B sD sL na jedną kontrolę

na 1 transekt, punkt lub

transekt i punkt Liczba zarejestrowanych jednostek aktywności na transektach

50 16 10 4 14 5 99 3,4 1,7

Dominacja % 50,5 16,2 10,1 4,0 14,1 5,1 100,0

Liczba zarejestrowanych jednostek aktywności na punktach

12 8 0 2 6 5 33 1,1 0,6

Dominacja % 36,4 24,2 0,0 6,1 18,2 15,2 100,0

Liczba zarejestrowanych jednostek aktywności łącznie na transektach oraz punktach

62 24 10 6 20 10 132 4,6 1,2

Dominacja % 47,0 18,2 7,6 4,5 15,2 7,6 100,0

Z zestawienia tego wynika, że w obrębie Linie zarówno na transektach, jak i na punktach

obserwacyjno-nasłuchowych gatunkami dominującymi były: karliki, mroczek późny oraz nocek rudy.

Karliki na transekcie stanowiły co najmniej 50,5% wszystkich zarejestrowanych nietoperzy,

mroczki późne 16,2%, a nocki rude 10,1%. Natomiast na punktach karliki stanowiły 36,4% wszystkich

zarejestrowanych nietoperzy. Mroczki na punktach występowały w dominacji wynoszącej co najmniej

24,2%, a nocki rude 7,6%. Średnio na jednym transekcie w trakcie jednej kontroli rejestrowano 1,7

jednostki aktywności, a na punkcie 0,6 jednostki.

Karliki, głównie karliki malutkie, na transektach i punktach występowały w łącznej dominacji wynoszącej

47,0%, a więc były gatunkiem określanym jako dominant.

Karliki były notowane na wszystkich transektach, jednakże z różnym nasileniem. Karliki w trakcie

poszczególnych kontroli na transektach występowały w aktywności od 0,0 do 3,0 rejestrowanych

przelotów na godzinę.

Średnia aktywność karlików na 2 transektach wyliczona z podsumowania oceny wszystkich transektów

wyniosła w trakcie 29 kontroli 1,3 rejestrowanych przelotów na godzinę. Jest to wartość niska,

klasyfikowana jako nieznacząca, incydentalna.

Karliki były notowane także na wszystkich punktach, jednakże z różnym nasileniem. Na punktach

obserwacyjno-nasłuchowych karliki stwierdzane były w bardziej zróżnicowanej aktywności, tj. od 0,0 do

6,0 rejestrowanych przelotów na godzinę.

Średnia aktywność karlików na 2 punktach wyliczona z podsumowania oceny wszystkich punktów

wyniosła w trakcie 29 kontroli jednak tylko 0,4 rejestrowanych przelotów na godzinę. Jest to wartość

bardzo niska, klasyfikowana jako nieznacząca, incydentalna i wynikająca z faktu, że karliki na punktach,

a szczególnie na punkcie P-1 były rejestrowane rzadko.

Karliki rejestrowano na transekcie T-2 głównie w dwóch miejscach, tj. na jego początku w sąsiedztwie

kępy zakrzaczenia na działce 50/2 oraz w końcowym (południowym) odcinku w sąsiedztwie kępy sosen w

wieku około 20 lat rosnącej na działce 54 i 55 oraz w sąsiedztwie lokalnego obniżenia terenu ze

stagnującą wodą, silnie zatrzcinionego na działce 57. Na transekcie T-1 karliki rejestrowano przede

wszystkim w początkowym jego odcinku, na styku z drogą Linie – Stare Chrapowo.

Mroczek późny na transektach i punktach występował w łącznej dominacji wynoszącej 18,2%, a

więc były gatunkiem określanym jako dominant.

Mroczek późny w trakcie poszczególnych kontroli na transektach występował w aktywności od 0,0 do 3,0

rejestrowanych przelotów na godzinę.

Mroczki były rejestrowane na wszystkich transektach, jednakże z różnym nasileniem. Średnia aktywność

mroczków na 2 transektach wyliczona z podsumowania oceny wszystkich transeptów wyniosła w trakcie

29 kontroli 0,4 rejestrowanych przelotów na godzinę. Jest to wartość bardzo niska, klasyfikowana jako

nieznacząca, incydentalna. Na transektach mroczki stwierdzane były także w niskiej aktywności,

wynoszącej od 0,0 do 3,0 rejestrowanych przelotów na godzinę.

Mroczki były rejestrowane na wszystkich punktach obserwacyjno-nasłuchowych. Na punktach mroczki

stwierdzane były także w niskiej aktywności, wynoszącej od 0,0 do 2,0 rejestrowanych przelotów na

godzinę.

Średnia aktywność mroczków na 2 punktach, wyliczona z podsumowania oceny wszystkich punktów,

wyniosła w trakcie 29 kontroli 0,3 rejestrowanych przelotów na godzinę. Jest to wartość bardzo niska,


Mroczka późnego na transektach rejestrowano w podobnych miejscach jak karliki.

Nocki rude na transektach i punktach występowały w łącznej dominacji wynoszącej 7,6%, a więc

były gatunkiem określanym jako dominant.

Nocki rude były notowane na wszystkich transektach, jednakże z różnym nasileniem. Nocki w trakcie

poszczególnych kontroli na transektach występowały w aktywności od 0,0 do 2,25 rejestrowanych

przelotów na godzinę. Rejestrowano je na transekcie T-2 tylko w jego końcowym (południowym) odcinku,

który sąsiadował z lokalnym obniżeniem terenu stanowiącym fragment działki 57. Miejsce to zostało

zaznaczone na załączonej rycinie oznaczonej jako rys. 12. Natomiast na transepcie T-1 nocki były

rejestrowane w sąsiedztwie użytków zielonych i rowu melioracyjnego położnego na styku działek 109/7 i

109/8.

Średnia aktywność nocków na 2 transektach wyliczona z podsumowania oceny wszystkich transektów



Nocki rude nie były notowane na obu punktach obserwacyjno-nasłuchowych.

Borowiec był rejestrowany sporadycznie. Faktycznie były one zarejestrowane tylko kilka razy. Na

transektach stwierdzono go 4 razy, a na punktach 2 razy. Łącznie na transektach i punktach borowce

występowały w dominacji 4,5%, a więc były gatunkiem określanym jako subdominant.

Borowce w traktach poszczególnych kontrolach występowały w aktywności od 0,0 do 1,5 rejestrowanych

przelotów na godzinę. Średnia aktywność borowców na 2 transektach wyliczona z podsumowania oceny

wszystkich transektów wyniosła w trakcie 29 kontroli tylko 0,1 rejestrowanych przelotów na godzinę. Jest

to wartość bardzo niska, klasyfikowana jako nieznacząca, incydentalna.

Średnia aktywność borowców na 2 punktach wyliczona z podsumowania oceny wszystkich punktów

wyniosła w trakcie 29 kontroli jednak tylko 0,1 rejestrowanych przelotów na godzinę. Jest to wartość

bardzo niska, klasyfikowana jako nieznacząca, incydentalna.

Borowce były notowane tylko na punkcie P-2. Na tym punkcie obserwacyjno-nasłuchowych borowce

stwierdzane były w aktywności od 0,0 do 2,0 rejestrowanych przelotów na godzinę.

Na transektach i punktach zdiagnozowano także obecność nierozpoznanych nietoperzy

zakwalifikowanych do dużych i małych.

Większość z tych rejestracji miała miejsce przy użyciu wysokiej klasy noktowizora. Rejestrowano je na

pułapie ponad 50 metrów oraz na pułapie poniżej 50 m n.p.t., jednakże w odległości poza zasięgiem

detektorów. Średnia aktywność dużych nietoperzy na 2 transektach wyliczona z podsumowania oceny


klasyfikowana jako nieznacząca, incydentalna. Natomiast na obu tych transektach aktywność małych

nietoperzy została określona na poziomie 0,4 przelotów na godzinę.

Małe i duże nietoperze były notowane na każdym z transektów. Natomiast na punktach sytuacja byłą

nieco odmienna. Na punkcie P-1 rejestrowano przede wszystkim duże nietoperze, które prawdopodobnie

w większości były mroczkami późnymi polującymi w obrębie przestrzeni tego punktu, jednakże poza

zasięgiem używanego detektora. Z kolei na punkcie P-2 zarejestrowano tylko małe nietoperze. Punkt P-2

był zlokalizowany na górce, stąd więc miano możliwość dobrej oceny pojawiających się nietoperzy

prowadzonej przy użyciu wysokiej klasy noktowizora. Większość tych nietoperzy rejestrowano w obrębie

lokalnych obniżeń położonych na działkach 153/2 oraz 256/4 sąsiadujących z punktem P-2. Mając na

uwadze, że ten punkt był zlokalizowany także w obrębie alei czereśniowej oraz uwzględniając wyniki

nasłuchu na tym punkcie oraz z sąsiedniego transektu T-2, należy przyjąć, że większość z tych

nieoznaczonych co do gatunku nietoperzy mogła należeć do karlików i nocków rudych. Na punktach

obserwacyjno-nasłuchowych małe nietoperze stwierdzane były w aktywności, tj. od 0,0 do 2,0

rejestrowanych przelotów na godzinę, średnio 0,2.

Oceniono, że w trakcie cenzusów prowadzonych na transektach średnie aktywności wszystkich

nietoperzy stwierdzonych w trakcie poszczególnych kontroli mieściły się w przedziale od 0,0 do 3,0, a

więc w aktywności zdefiniowanej jako aktywność nieznacząca, incydentalna. Średnia aktywność

wszystkich nietoperzy, odniesiona do wszystkich kontroli przeprowadzonych na 2 transektach i wynosiła

2,6. Była więc nieznacząca, incydentalna.

Natomiast oceniono, że w trakcie cenzusów prowadzonych na punktach średnie aktywności

wszystkich nietoperzy stwierdzonych w trakcie poszczególnych kontroli mieściły się w przedziale od 0,0

do 6,0, a więc w aktywności zdefiniowanej jako aktywność nieznacząca, incydentalna (od 0 do 4,0) oraz

aktywność niska (od 4 do 6,0). Średnia aktywność wszystkich nietoperzy odniesiona do wszystkich

kontroli przeprowadzonych na 2 punktach wynosiła 1,1. Była więc nieznacząca, incydentalna.

Na podstawie wyników zebranych w trakcie 29 kontroli odrębnie każdego z 2 transektów

wyliczono średnie aktywności nietoperzy pojawiających się na nich. Wartości tych średnich wskazują, że

na transekcie T-1 średnia aktywność tych ssaków była niska (4,2 jednostki aktywności na godzinę), a na

transepcie T-2 nieznacząca, incydentalna (1,7 jednostki na godzinę). Należy nadmienić, że w

poszczególnych kontrolach prowadzonych na transekcie T-1 aktywność nietoperzy kształtowała się na

poziomie od 0,0 do 6,0, a na transekcie T-2 na poziomie od 0,0 do 3,75, a więc zdefiniowanej jako

aktywność nieznacząca, incydentalna (od 0 do 4,0) oraz aktywność niska (od 4 do 6,0).

Na podstawie wyników zebranych w trakcie 29 kontroli odrębnie dla każdego z 2 punktów

wyliczono średnie aktywności nietoperzy pojawiających się na nich. Wartości tych średnich wskazują, że

na obu tych punktach aktywność tych ssaków była nieznacząca, incydentalna, oscylująca w przedziale od

0,7 (P-1) do 1,6 (P-2) przelotów na godzinę. Średnia aktywność roczna na tych punktach kształtowała się

na poziomie 1,1 jednostki aktywności na godzinę, a więc zdefiniowanej jako aktywność nieznaczącą,

incydentalną (od 0 do 4,0).

Najintensywniejsze aktywności stwierdzono od maja do początku września, a więc w okresie

rozrodu. Obserwacje noktowizyjne oraz nasłuchy prowadzone przy użyciu detektorów pozwoliły

stwierdzić, że karliki i mroczki nadlatywały oraz dolatywały od wsi Linie oraz do Starego Chrapowa. To w

tych wsiach miały swoje kolonie rozrodcze karliki i mroczki późne.

Lokalizacje transektów i punktów wybrano tak, aby były one reprezentatywne dla miejsc

potencjalnych lokalizacji turbin i pozwoliły na ocenienie praktycznie wszystkich lokalizacji turbin. W tym

względzie kierowano się doświadczeniami zebranymi w trakcie monitoringu prowadzonego w sąsiednich

gminach województwa zachodniopomorskiego oraz w innych województwach. Analiza występowania

nietoperzy pokazuje, że w trakcie rejestracji na transekcie T-1 na 29 kontroli w czasie 9 kontroli, czyli w

trakcie 31,0% kontroli nie stwierdzono żadnego nietoperza. Z kolei na transekcie T-2 w trakcie 7

prowadzonych cenzusów nie stwierdzono ani jednego nietoperza, tj. w trakcie 24,1% przeprowadzonych

kontroli.

Oceniając pod tym względem punkty należy stwierdzić, że na punkcie P-1 na 29 kontroli aż w trakcie 20

kontroli, czyli w trakcie 69,0% kontroli nie stwierdzono żadnego nietoperza. Z kolei na punkcie P-2 w

trakcie 14 prowadzonych cenzusów nie stwierdzono ani jednego nietoperza, tj. w trakcie 48,2%

przeprowadzonych kontroli.

Wyniki zebrane w trakcie monitoringu prowadzonego w 2011 r. świadczą o tym, że znacząca większość

rozpoznanych nietoperzy, bądź przypisanych do małych lub dużych nietoperzy, a których nie udało się

zakwalifikować do żadnego gatunku, była związana z pułapem do 50 m n.p.t. Tę sytuację prezentuje

poniższe zestawienie tabelaryczne przedstawiające sumę liczby pojawów poszczególnych gatunków

nietoperzy i nieoznaczonych grup nietoperzy w trakcie rocznego monitoringu w rozbiciu na dwa oceniane

pułapy, tj. do 50 m n.p.t. i powyżej 50 m n.p.t.

Tabela 72.

Liczba pojawów poszczególnych gatunków nietoperzy i nieoznaczonych grup nietoperzy w trakcie

rocznego monitoringu w rozbiciu na dwa oceniane pułapy, tj. do 50 m n.p.t. i powyżej 50 m n.p.t. w

rejonie m. Linie

Parametr Gatunek

Razem K M N B sD sL

Liczba zarejestrowanych jednostek aktywności na wysokości do 50 m n.p.t.

59 20 10 2 13 10 114

% stwierdzonych nietoperzy danego gatunku na tym pułapie do całości stwierdzonych nietoperzy danego gatunku

95,2% 83,3% 100% 33,3% 65,0% 100% 86,4%

Dominacja danego gatunku w odniesieniu do wszystkich osobników zarejestrowanych na tym pułapie (w %)

59,6% 20,2% 10,1% 2,0% 13,1% 10,1% 100,0%

Liczba zarejestrowanych jednostek aktywności na wysokości powyżej 50 m n.p.t.

3 4 0 4 7 0 18

% stwierdzonych nietoperzy danego gatunku na tym pułapie do całości stwierdzonych nietoperzy danego gatunku

4,8% 16,7% 0% 66,7% 35,0% 0% 13,6%

dominacja osobników danego gatunku w odniesieniu do wszystkich osobników zarejestrowanych na tym pułapie (w %)

9,1% 12,1% 0,0% 12,1% 21,2% 0,0% 100,0%

Razem zarejestrowanych nietoperzy 62 24 10 6 20 10 132

Dominacja osobników danego gatunku w odniesieniu do wszystkich osobników zarejestrowanych na obu pułapach (w %)

47,0% 18,2% 7,6% 4,5% 15,2% 7,6% 100,0%

Tabela ta unaocznia, że na poziomie do 50 m n.p.t. stwierdzono 86,4% spośród wszystkich

zarejestrowanych nietoperzy. Tak więc znacznie ponad ¾ stwierdzonych w obrębie ZEW Bielice w rejonie

m. Linie na 2 transektach i 2 punktach nietoperzy przemieszczało się na pułapie poniżej zasięgu turbin.

Na pułapie do 50 m n.p.t. najliczniej były reprezentowane karliki i mroczki. Wartym podkreślenia jest, że

100% nocków rudych oraz małych nieoznaczonych nietoperzy, wśród których były z pewnością karliki i

nocki, przemieszczało się poniżej 50 m n.p.t.

Z kolei powyżej 50 m n.p.t. przemieszczały się nietoperze zaliczane przede wszystkim do dużych. Na 18

zarejestrowanych nietoperzy powyżej 50 m n.p.t. (stanowiły one 13,6% wszystkich zarejestrowanych

nietoperzy w obrębie ZEW Bielice w rejonie m. Linie) aż 11 osobników zakwalifikowano do borowców oraz

dużych nieoznaczonych nietoperzy.

Przyrównując te wartości do innych powierzchni, gdzie prowadzono taki monitoring należy

stwierdzić, że odsetek rejestrowanych w obrębie ZEW Bielice w rejonie m. Linie nietoperzy powyżej 50 m

n.p.t. nawiązuje do wyników stwierdzonych na innych powierzchniach badawczych w zachodniej i

centralnej Polsce.

W tym miejscu wartym podkreślenia jest, że w polskiej literaturze brakuje analiz w tym zakresie, co jest

ewidentnie negatywnym efektem przyjętych krajowych założeń metody monitoringu nietoperzy (OTON

2009 oraz OTON 2011) tylko przy pomocy detektorów ultradźwiękowych.

Oceniając te dane należy mieć na względzie to, że transekt T-2 obejmował na swoich końcach kępy

zakrzaczeń i zadrzewień sosnowych oraz leżał w sąsiedztwie niewielkiego obniżenia terenu, gdzie od lat

stagnuje woda, gdzie występuje zwarty szuwar trzcinowy oraz pojedyncze krzewy łozy oraz egzemplarze

wierzb. Natomiast transekt T-1 wyznaczono w otwartym terenie. Tylko od północy stykał się on z

zadrzewieniem drogi Linie – Stare Chrapowo. O ile jednak w transekcie T-2 wyodrębniono by pół

kilometrowy odcinek, analogiczny co do długości do transektu T-1, bez styku z wyżej omówionymi

zakrzaczeniami i skupiskami zieleni oraz zbiornikiem wodnym, wówczas okazałoby się, że liczba kontroli

bez stwierdzeń nietoperzy byłaby wyższa, zbieżna z wynikami zgromadzonymi na punkcie P-1.

Tak więc analizując wyniki na 2 transektach i 2 punktach oraz obserwacje prowadzone w różnych

miejscach strefy inwestycyjnej wskazanej przez Zamawiającego, w tym w miejscach planowanych

lokalizacji turbin, należy stwierdzić, że lokalizacje turbin oznaczone na rys. 1 jako EW1, EW2 i EW 3

wydają się miejscami w małym zakresie penetrowanymi przez nietoperze. Tę sytuację dobrze

odzwierciedlają wyniki uzyskane na pkt P-1, gdzie średnioroczna aktywność nietoperzy kształtowała się

na poziomie 0,7 jednostki aktywności na godzinę rejestracji.

Wyniki zebrane na transekcie T-2 w jego południowym końcowym odcinku świadczą, o większej

aktywności nietoperzy w tym miejscu.

Oceniając teren planowanej ZEW Bielice w rejonie m. Linie wg wskaźników zaproponowanych przez

Dűrra (2007), należy stwierdzić, że obszar charakteryzuje występowaniem zróżnicowanych warunków

żerowiskowych dla nietoperzy.

Prowadzone obserwacje noktowizyjne miejsc planowanych pod turbiny wykazały, że trzy lokalizacje pod

turbiny EW1, EW2 i EW 3 nie są w rozumieniu wytycznych Dűrra (2007) miejscem regularnego żerowania

nietoperzy (co najwyżej jednocześnie obserwowano w tych miejscach przebywanie jednego nietoperza)

w porównaniu do lokalizacji turbiny EW4.

Obserwacje noktowizyjne całej strefy inwestycyjnej, mając na uwadze wskaźniki zaproponowane

przez Dűrra (2007), pozwoliły stwierdzić, że miejsca wskazanych lokalizacji turbin nie są kontrowersyjne

dla możliwości realizacji ZEW Bielice w rejonie m. Linie.

Żerujące nietoperze w liczbie dwóch i więcej osobników rejestrowano poza miejscami lokalizacji

turbin EW1, EW2 i EW 3, tj. w obrębie lokalnych obniżeń terenu położonych w kilku miejscach strefy

inwestycyjnej. Miejsca te oznaczono na rys. 5.

Oceniono, że w obrębie lokalnego obniżenia terenu na działce 57 i 153/2 w sąsiedztwie, którego

zaplanowano EW4, widywano naraz do dwóch żerujących nietoperzy.

Reasumując należy stwierdzić, że przeprowadzone nasłuchy i obserwacje noktowizyjne oraz przy

użyciu innego sprzętu optycznego na transektach i punktach zlokalizowanych w obrębie strefy

inwestycyjnej ZEW Bielice w rejonie m. Linie wykazały, że przestrzeń w miejscach planowanych pod

lokalizację turbin oznaczonych na rys. 12 jako EW 1, EW2, EW3, nie jest regularnie i intensywnie

wykorzystywana przez nietoperze. Natomiast przestrzeń w miejscu planowanej lokalizacji turbiny

oznaczonej na rys. 10 jako EW 4 może być regularnie wykorzystywana przez przedstawicieli co najmniej

3 gatunków nietoperzy.

Ryc. 12.

Miejsca, gdzie zarejestrowano średnią lub wysoką aktywność nietoperzy - rejon m. Linie

6.7. Obszary i obiekty chronione oraz cenne przyrodniczo

Na terenie gminy Bielice obszary chronione ze względu na walory przyrodnicze są bardzo słabo

reprezentowane.

Tabela 73.

Istniejące i projektowane formy ochrony przyrody na terenie gminy Bielice i na obszarze sąsiednim

Forma ochrony

Nazwa obszaru/ obiektu Formy istniejące

Cel ochrony Odległość

Ob

szary

Natu

ra

20

00

Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Miedwie i Okolice PLB 320005

� 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej

� 9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK)

5-6 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH 320006

� 17 rodzajów siedlisk z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej

� 11 gatunków z załącznika II tej Dyrektywy

5-6 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Tywy PLH 320050

� 16 typów siedlisk przyrodniczych, w tym 3 priorytetowych

7 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Dziczy Las PLH 320060

� kompleks mezofilnych lasów liściastych, torfowisk mszarnych i jezior eutroficznych

5 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Pojezierze Myśliborskie" PLH 320014

� 15 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG

� 5 gatunków z Załącznika II Dyrektywy

7 km

Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Wełtyńskie PLB 320018

� 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

� 6 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK)

10 km

�

Park

i n

aro

do

we

- -

Park

i kra

job

razo

we

Otulina Szczecińskiego Parku Krajobrazowego Puszcza Bukowa

Rozporządzenie Nr 113/2006 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 22 sierpnia 2006 r. w sprawie ustanowienia Planu ochrony dla Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” (Dz. Urz. Woj. Zachodniopom. Nr 95, poz. 177) wprowadzające i wyznaczające otulinę Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”

6 km

Ob

szary

ch

ron

ion

eg

o

kra

job

razu

OCK1 Dolina rzeki Krzekny”

� miejsca lęgowe derkacza, kulika wielkiego, rycyka, błotniaka stawowego; żurawia, brzęczka i strumieniówka

� miejsce występowania rzadkich gatunków bezkręgowców: tygrzyk paskowany, ślimak winniczek, biegacz granulowany i biegacz wręgaty, szczeżuja spłaszczona i żyworódka rzeczna

7 km

Reze

rwaty

p

rzyro

dy

- - -

Zesp

oły

prz

yro

dn

iczo

-kra

job

razo

we

ZPK 1 „Łąki koło Babina” � miejsca lęgowe cennych

gatunków ptaków � zbiorowiska roślin

kserotermicznych

5 km

ZPK 2 „Góra Swochowska”

� miejsce rozrodu płazów, ptaków i gadów oraz bezkręgowców w tym: traszka grzebieniasta, traszka zwyczajna, kumak nizinny, ropucha zwyczajna, rzekotka drzewna, żaba trawna i żaba wodna, krogulec, świerszczak, kruk, biegacz złoty, biegacz fioletowy, biegacz pomarszczony, biegacz granulowany, biegacz gajowego i ogrodowy, trzmiel kamienny, ślimak winniczek

3 km

Uży

tki

eko

log

iczn

e

Zespół wodno-łąkowy Jeziora Dołgie

� łąki storczykowe, � zbiorowiska roślin

kserotermicznych � miejsca lęgowe cennych

gatunków ptaków, głównie żurawia i błotniaka stawowego, a także brzęczka i strumieniówki

6 km

Zespół wodno-łąkowy Jeziora Babińskiego

� ochrona miejsc lęgowych cennych gatunków ptaków i płazów oraz chronionych roślin wodnych

5 km

W granicach tej gminy zlokalizowane są jedynie fragmenty ostoi ptasiej Natura 2000. Także w

granicach tej gminy obowiązuje ochrona prawna w zakresie stanowisk wybranych gatunków grzybów,

roślin i zwierząt. Poniżej zostały opisane i omówione obszary chronione zlokalizowane w sąsiedztwie

planowanej inwestycji.

ISTNIEJĄCE FORMY OCHRONY PRZYRODY

I. OBSZARY NATURA 2000 – źródło: Waloryzacja przyrodnicza woj. zachodniopomorskiego,

2010 r.

� Obszar specjalnej ochrony ptaków - Jezioro Miedwie i Okolice - PLB 320005

Lokalizacja i opis: standardowy formularz danych (tzw. SDF) obszar naturowy obejmuje w duże

mezotroficzne jezioro Miedwie, położone na zachód od niego małe jez. Żelewko i

większe jez. Będgoszcz, rzekę Płonię i Kanał Płoński oraz jez. Płoń w części

południowo-wschodniej. Wymienione zbiorniki wodne otoczone są ekstensywnie

uprawianymi łąkami oraz na południowym-zachodzie węglanowymi torfowiskami.

W skład ostoi wchodzi również małe jez. Żelewko na zachód od Miedwia.

Cel ochrony: występuje tu, co najmniej 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej,

9 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar

zasiedla, co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bąk

(PCK), błotniak zbożowy (PCK), błotniak łąkowy, gęgawa i wąsatka; w stosunkowo

wysokim zagęszczeniu występują: rybitwa czarna, gąsiorek i wodniczka (PCK). W

okresie wędrówek występuje, co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego

następujących gatunków ptaków: gęsi zbożowa oraz białoczelna, w stosunkowo

wysokim zagęszczeniu występują: łabędź krzykliwy, łęczak, perkoz dwuczuby i

siewka złota; na jesiennym zlotowisku żurawie występują w ilości do 5 000

osobników. Zimą w wysokim zagęszczeniu występuje perkoz dwuczuby.

Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

Botaurus stellaris, Ciconia nigra, Ciconia ciconia, Pernis apivorus, Milvus migrans,

Milvus milvus, Haliaeetus albicilla, Circus aeruginosus, Circus cyaneus, Circus

pygargus, Aquila pomarina, Porzana porzana, Porzana parva, Crex crex, Grus

grus, Philomachus pugnax, Tringa glareola, Chlidonias niger, Alcedo atthis,

Acrocephalus paludicola, Sylvia nisoria, Lanius collurio i Emberiza hortulana.

Regularnie występujące Ptaki Migrujące nie wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG

Podiceps cristatus, Anser fabalis, Anser albifrons, Anser anser, Anas Penelope,

Limosa limosa Numenius arquata, Tringa tetanus, Luscinia luscinia, Panurus

biarmicus, Been&White-fronted geese.

Płazy i gady wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

Bombina bombina.

� Specjalny obszar ochrony siedlisk - Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH 320006.

Lokalizacja i opis: obszar zróżnicowany na dwie jednostki o odmiennej genezie, budowie

geomorfologicznej i strukturze siedlisk.

"Źródliskowa dolina Płoni" - głęboka dolina, przecinająca pasmo moreny czołowej

marginalnej. Wysokie i strome zbocza porozcinane są licznymi wąwozami i

dolinkami erozyjnymi. Na zboczach i w wąwozach dominują zbiorowiska lasów

liściastych, głównie grądy środkowoeuropejskie, lasy mieszane i kwaśne buczyny.

Górne krawędzie doliny i zbocza wąwozów zajęte są przez murawy kserotermiczne

i płaty ciepłych dąbrów. W niektórych wąwozach, w strefie podzboczowej i w dnie

doliny występują wypływy wód podziemnych, bogatych w węglan wapnia. Dno

doliny pokryte rozległym torfowiskiem o złożonej genezie. Na bazie wypełnionego

gytiami wapiennymi zbiornika pojeziernego rozwinęło się kompleksowe torfowisko

soligeniczne, aktywnie zasilane wodami podziemnymi.

"Basen Pra-Miedwia" obejmuje obszar doliny Płoni i Krzekny w obrębie tzw.

plejstoceńskiego zastoiska wodnego oraz moreny dennej. Tereny otaczające

odznaczają się niezbyt wielkimi deniwelacjami i bardzo żyznymi glebami (czarne

ziemie pyrzyckie). Przeważającą część obszaru doliny Płoni zajmują siedliska

powstałe po sztucznym obniżeniu poziomu wody i odsłonięciu większej części dna

wielkiego jeziora tzw. Pra-Miedwia. Głębsze partie zbiornikawodnego utworzyły

oddzielne jeziora o charakterze alkalitroficznym (jez. ramienicowe): Miedwie,

Płoń, Będgoszcz, Zaborsko, Żelewo i Żelewko oraz szereg drobniejszych

zbiorników wodnych o podobnym charakterze. W wodach i na brzegach tych jezior

wykształciły się zbiorowiska roślinne nawiązujące do torfowisk węglanowych

(Caricion davallianae), lokalnie wzbogacone o gatunki halofilne (Wierzbno).

Stwierdzono tu najbogatszą w Polsce populację storczyka błotnego oraz jedno z

nielicznych w Polsce stanowisk turzycy Buxbauma. Płaskie brzegi jezior pokryte są

rozległymi szuwarami trzcinowymi, kłociowymi (największe powierzchnie w

Polsce) i turzycowymi. W rejonie jez. Płoń rozwinęły się kompleksy bagiennych

olsów i łęgów, a na skłonach doliny: żyznych łęgów wiązowych (także nad

Miedwiem k. Wierzchlądu) i grądów.

Cel ochrony: obszar o dużej bioróżnorodności. Stwierdzono tu występowanie 17 rodzajów

siedlisk z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej i 11 gatunków z załącznika II tej

Dyrektywy. Do najważniejszych biotopów ostoi należą mokradła węglanowe

(Caricion davallianae), wykształcone w wodach i na brzegach jezior, lokalnie

wzbogacone o gatunki halofilne. Stwierdzono tu rozległe szuwary kłociowe

(największe powierzchnie w Polsce), najbogatszą w Polsce populację storczyka

błotnego oraz jedno z nielicznych w Polsce stanowisk turzycy Buxbaumia i

marzycy czarniawej. Na eksponowanych zboczach doliny występują murawy

kserotermiczne, obfitujące w osobliwości flory. Do walorów obszaru należy też

dobrze zachowany pasmowy układ biotopów, obejmujący pełną gamę typowych

zbiorowisk roślinnych z gatunkami charakterystycznymi.

Ostoja obejmuje rozległe korytarze ekologiczne o randze ponadregionalnej (Dolina

Płoni) i regionalnej (Dolina Krzekny) bardzo intensywnie wykorzystywane przez

ptaki migrujące.

Typy siedlisk wymienione w Załączniku I

3140 twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami

ramienic,

3150 starorzecza i inne naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne,

3260 nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników,

3270 zalewane muliste brzegi rzek,

6120 suche, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae),

6210 murawy kserotermiczne (priorytetowe są tylko murawy z istotnymi

stanowiskami storczyków),

6410 zmiennowilgotne łąki trzęślicowe,

6430 górskie i niżowe ziołorośla nadrzeczne i okrajkowe,

6510 niżowe i górskie łąki użytkowane ekstensywnie,

7210 torfowiska nakredowe,

7220 źródliska wapienne,

7230 torfowiska alkaliczne,

9110 kwaśne buczyny,

9170 grąd środkowoeuropejski,

91E0 lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe,

91F0 łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe,

91I0 świetlista dąbrowa subkontynentalna.


Botaurus stellari, Ixobrychus minutus, Ciconia ciconia, Cygnus cygnus, Mergus

albellus, Milvus migrans, Milvus milvus, Haliaeetus albicilla, Circus aeruginosus,

Circus cyaneus, Circus pygargus, Aquila pomarina, Grus grus, Pluvialis apricaria,

Philomachus pugnax, Gallinago media, Tringa glareola, Chlidonias niger, Alcedo

atthis, Acrocephalus paludicola, Sylvia nisoria, Lanius collurio, Emberiza

hortulana.

Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

Castor fiber, Lutra lutra.


Triturus cristatus, Bombina bombina.

Ryby wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

Gobio albipinnatus, Aspius aspius, Misgurnus fossilis, Cobitis taenia.

Bezkręgowce wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

Cerambyx cerdo.

Rośliny wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

Luronium natans, Liparis loeselii.

� Specjalny obszar ochrony siedlisk - "Dolina Tywy" PLH 320050

Lokalizacja: osią ostoi jest rzeka Tywa, płynąca początkowo z południa na północ w rynnie

lodowcowej (tzw. Bańskiej), w krajobrazie obfitującym we wzgórza pokryte lasami

liściastymi, jeziora, źródliska, torfowiska, następnie skręcająca na zachód, w

krajobrazie równinnym moreny dennej, pozbawionym jezior, obfitującym w pola

uprawne i użytki zielone, by ostatecznie na kilkukilometrowym odcinku koło

Gryfina płynąć w głębokiej i wąskiej rynnie o stromych zboczach porośniętych

żyznymi lasami liściastymi.

Cel ochrony: największą wartością przyrodniczą obszaru siedliskowego "Dolina Tywy" jest jego

różnorodność siedliskowa. Stwierdzono tu występowanie 16 typów siedlisk

przyrodniczych, w tym 3 priorytetowych. Pokrywają one ok. 31% powierzchni

obszaru. Największe znaczenie ostoi "Dolina Tywy" to znaczący udział na Pomorzu

Zachodnim dobrze zachowanych siedlisk: 9130, 3150, 91E0*.Występują tu też,

jedne z najbardziej wysuniętych na zachód w naszym kraju, siedliska jezior

ramienicowych (3140) i roślinności nakredowej (7210*) z zagrożonymi gatunkami

roślin. Specyfika tej ostoi sprawia także, że stanowi ona swoisty korytarz

ekologiczny pomiędzy Pojezierzem Myśliborskim i Doliną Dolnej Odry. Tywa na

długich odcinkach posiada charakter wód preferowany przez, miejscami dość

liczne, ryby z kompleksu Cobitis (koza), poza tym ww. różnorodność biotopów

sprawia, że jest to ciek ichtiologicznie bardzo ciekawy i warty ochrony (nawet

pomimo tego, że zaobserwowano tutaj tylko 2 gatunki "naturowe"). Dodatkowo,

odkryto w cieku również miejsca doskonale nadające się na tarliska dla minogów,

łososi czy też głowacza białopłetwego.

Typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG

3140 Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z

podwodnymi łąkami ramienic Charetea,

3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze

zbiorowiskami z Nympheion, Potamion,

3260 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników

Ranunculion fluitantis,

6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae),

6210 Murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea) - priorytetowe są

tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków,

6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion),

6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne

(Convolvuletalia sepium),

7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z

Scheuchzerio-Caricetea),

7210 Torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii,

Schoenetum nigricantis),

9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion),

9130 Żyzne buczyny (Dentario glandulosae-Fagenion, Galio odorati-

Fagenion),

9160 Grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum),

9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum,

Tilio-Carpinetum),

9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum),

91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-

fragilis, Populetum albae, Alnenion,

91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum).

� Specjalny obszar ochrony siedlisk - "Dziczy Las" PLH 320060

Cel ochrony: kompleks mezofilnych lasów liściastych, torfowisk mszarnych i jezior

eutroficznych. Dominują powierzchniowo lasy: buczyny żyzne i kwaśne, łęgi

jesionowe i olszowe, grądy subatlantyckie porastające falisty i pagórkowaty

krajobraz moreny dennej. W licznych obniżeniach znajdują się oczka wodne i

torfowiska mszarne.

Torfowiska pokryte są zbiorowiskami z klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae,

rzadziej także mszarami wysokotorfowiskowymi. Flora i roślinność torfowisk jest

zróżnicowana, od otwartych zbiorowisk mszarnych, po różne stadia sukcesji w

kierunku brzezin bagiennych. Część mokradeł śródleśnych porastają łozowiska,

zbiorowiska szuwarowe i pleustonowe, w tym też kożuchy wolfii bezkorzeniowej i

wątrobowca Ricciocarpus natans, na części znajdują się otwarte lustra wody.

Obniżenia stanowią ważne miejsce lęgowe dla fauny płazów, w tym kumaka

nizinnego. W obrębie ostoi znajdują się cztery, większe jeziora eutroficzne z

bardzo bogatą roślinnością wodną. Duże powierzchnie pokrywają zbiorowiska tzw.

"lilii wodnych", wzdłuż brzegów wykształcone są szerokie pasy zróżnicowanych

szuwarów, w wodach liczne gatunki roślin zanurzonych rdestnic i wywłócznik

kłosowy. Z jezior tych podawano przed wiekiem stanowiska kaldezji

dziewięcionikowatej Caldesia parnassifolia.

Typy siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG



6150 Wysokogórskie murawy acidofilne (Juncion trifidi) i bezwapienne

wyleżyska śnieżne (Salicion herbaceae),



9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion),


Fagenion),


91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis,

Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino,





Circus pygargu, Grus grus, Chlidonias Niger.

� Specjalny obszar ochrony siedlisk - "Pojezierze Mysliborskie" PLH 320014

Lokalizacja: ostoja obejmuje kilka jezior (największe z nich to Będzin, Chłop, Tchórzyno, Sitno,

Świdno, Grodzkie, Łubie) wraz z przyległymi torfowiskami.

Cel ochrony: na terenach wyżej położonych znajdują się grądy i buczyny (drzewostan bukowy

w wieku 130 lat zbliżony do naturalnego), w obniżeniach - fragmenty łęgów i

olsów. Jeziora - mezotroficzne i eutroficzne otoczone są lasami, torfowiskami i

wilgotnymi łąkami. W jeziorach alkalitroficznych występują podwodne łąki

ramienic oraz jezierza. W bagiennej części nad jeziorami znajdują się osady gytii

jeziornej, gdzie rozwija się rzadka flora kalcyfilna. Duże powierzchnie zajmują

płaty szuwarów w kłoci wiechowatej, turzycowiska, mechowiska oraz wilgotne łąki

ze storczykami. Nierzadko, na morenowych wyniesieniach, zachowały się

fragmenty muraw kserotermicznych oraz muraw napiaskowych.

W obszarze odnotowano obecność 15 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy

Rady 92/43/EWG. Szczególnie cenne są dobrze zachowane, rzadkie zbiorowiska

torfowiskowe i duże połacie łąk ramienicowych. Występuje tu też 5 gatunków z

Załącznika II Dyrektywy, m. in. bogata populacja lipiennika Loesela Liparis

loeselii, a także wiele innych storczykowatych oraz Schoenus nigricans, Cladium

mariscus. Istnieją też historycznie już dane o występowaniu gatunków Najas

flexilis, Pulsatilla patens - ujętych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG.

Typy siedliskwymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG

3140 Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z

podwodnymi łąkami ramienic Charetea,



3160 Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne,

6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae),


tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków,

6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion),


(Arrhenatherion elatioris),



7210 Torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii,

Schoenetum nigricantis),

7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak,

turzycowisk i mechowisk,


Fagenion),



Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino,




� Obszar specjalnej ochrony ptaków - „Jezioro Wełtyńskie” PLB 320018

Lokalizacja: obszar obejmuje zespół małych jezior śródpolnych, otoczonych przez pola

uprawne, łąki i pastwiska. Największe jezioro to jez. Wełtyńskie o powierzchni ok.

360 ha. Na jeziorach znajdują się wyspy oraz niewielkie połacie szuwarów

trzcinowych. Na tym terenie występują niewielkie laski bukowe.

Cel ochrony: ostoja ptasia o randze europejskiej E05. Występuje co najmniej 25 gatunków

ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 6 gatunków z Polskiej

Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1%

populacji krajowej (C3) gęgawy. Oraz stosunkowo licznie (C7) bąk (PCK) i rybitwa

czarna. W okresie zimy występują duże koncentracje (C2) łabędzia krzykliwego do

125 osobn., costanowi > 3% populacji zimującej w Polsce. Znane od wielu lat

miejsce zimowiskowe łabędzia krzykliwego.


Botaurus stellaris, Ixobrychus minutus, Ciconia nigra, Ciconia ciconia, Cygnus

bewickii, Cygnus cygnus, Pernis apivorus, Milvus migrant, Milvus milvus,

Haliaeetus albicilla, Circus aeruginosus, Circus cyaneus, Circus pygargus, Aquila

pomarina, Porzana porzana, Porzana parva, Crex cred, Grus grus, Pluvialis

apricaria, Tringa glareola, Sterna hirundo, Chlidonias Niger, Alcedo atthis,

Dryocopus martius, Dendrocopos medius, Lullula arborea, Luscinia svecica, Sylvia

nisoria, Ficedula parva, Lanius collurio.


Anser fabalis, Anser albifrons, Anser anser.

� Specjalny obszar ochrony siedlisk - „Wzgórza Bukowe” – PLH 320020

Lokalizacja: jest to kompleks leśny, rozciągający się wzdłuż południowo-wschodnich dzielnic

Szczecina, pokrywający pasmo morenowych wzgórz (do 147 m n.p.m.).

Cel ochrony: występuje tu cała gama zbiorowisk leśnych z dominacją buka w drzewostanie, od

różnych postaci kwaśnych buczyn i fitocenoz z roślinnością typową dla kwaśnych

lasów bukowo-dębowych, poprzez uboższe warianty buczyny niżowej z masowo

występującą kostrzewą leśną Festuca altissima, żyzne buczyny z pełnym

zestawem masowo występujących gatunków charakterystycznych dla niżowych

siedlisk tego typu, po bogate florystycznie buczyny źródliskowe i zbiorowiska o

charakterze grądowym. Lasy bukowe poprzecinane są dolinami z lasami

łęgowymi. Obok łęgów jesionowo-olszowych, występują tu łęgi jesionowe z

unikatową florą o charakterze podgórskim (m.in. występuje tu turzyca

zgrzebłowata Carex strigosa na jedynym na polskim niżu, ale bardzo obfitym

stanowisku). Na skłonach wzniesień występują kwaśne lasy dębowe, w

obniżeniach bagienne olsy i brzeziny. Należy również podkreślić duże

zróżnicowanie siedlisk nieleśnych w obrębie ostoi (naturalne zbiorniki eutroficzne i

dystroficzne, mszary, murawy napiaskowe i kserotermiczne, ekstensywnie

użytkowane łąki świeże i wilgotne oraz ciepłolubne zarośla). Łącznie stwierdzono

tu występowanie 16 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG

i 7 gatunków z Załącznika II. Flora ostoi liczy ok. 1000 gatunków roślin

naczyniowych, z czego 99 gatunków to rośliny chronione, zagrożone w skali

krajowej lub regionalnej. Stwierdzono tu również występowanie 166 gatunków

kręgowców objętych ochroną prawną, wśród nich są również rzadkie i zagrożone

taksony. Obszar ma również duże znaczenie dla ochrony ptaków.


Ixobrychus minutus, Ciconia nigra, Ciconia ciconia, Pernis apivorus, Milvus milvus,

Haliaeetus albicilla, Circus aeruginosus, Aquila pomarina, Grus grus, Sterna

hirundo, Chlidonias niger, Caprimulgus europaeus, Alcedo atthis, Dryocopus

Martusi, Dendrocopos medius, Lullula arboreta, Sylvia nisoria, Ficedula parva,

Lanius collurio, Emberiza hortulana.


Anser anser, Bucephala clangula.

Ssaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG

Barbastella barbastellus, Myotis bechsteinii, Myotis myotis, Lutra lutra.


Triturus cristatus, Bombina bombina.

Typy SIEDLISK wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG

2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi


zbiorowiskami z Nympheion, Potamion

3160 Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne

4030 Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno-

Arctostaphylion)

6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae)


tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków

6430 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne

(Convolvuletalia sepium)


(Arrhenatherion elatioris)

7110 Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (żywe)


Scheuchzerio-Caricetea)

7230 Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak,

turzycowisk i mechowisk

9110 Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion)


Fagenion)

9160 Grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum)

9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum)


Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino


fragilis, Populetum albae, Alnenion

91I0 Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti-petraeae)

II. PARK KRAJOBRAZOWY - źródło: Opracowanie ekofizjograficze do studium uwarunkowań i

kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice, RBGP WZ

Szczecin, 2008 r.

� Otulina Szczecińskiego Parku Krajobrazowego Puszcza Bukowa

W północnej części gminy rozporządzeniem Nr 113/2006 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 22

sierpnia 2006 r. w sprawie ustanowienia Planu ochrony dla Szczecińskiego Parku Krajobrazowego

„Puszcza Bukowa” (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 95, poz. 177) wprowadzone wyznaczono

otulinę Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”.

Także w toku waloryzacji przyrodniczej gminy Bielice wskazano na parki podworskie jako cenne

obiekty przyrodnicze. W tym opracowaniu omówiono:

� Park w Swochowie

Bardzo zaniedbany, ale cenny park, wymagający osobnej inwentaryzacji. Zanotowano tutaj dwa dęby o

wymiarach pomnikowych, ponadto z drzew introdukowanych: platan, buk zwyczajny w odmianie

czerwonej (Fagus silvatica odm. atropurpurea), lipy (Tilia tomentosa), jesion amerykański (Fraximus

americana), modrzewie i kasztanowce. Z rodzimych gatunków występują klon, jesion, leszczyna, grab. W

centrum parku znajduje się trzcinowisko, prawdopodobnie pozostałość po stawie.

� Park w Liniach

Przed dworem znajduje się grupa dębów szypułkowych o wymiarach zbliżonych do pomnikowych. W

parku występuje cis oraz pomnikowy dąb szypułkowy i okazałe egzemplarze grochodrzewu.

FORMY PROPONOWANE I PROJEKTOWANE

I. OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU - źródło: Opracowanie ekofizjograficze do studium

uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Bielice, RBGP WZ Szczecin, 2008 r.

� OCK1 „Dolina rzeki Krzekny” Lokalizacja: obszar położony jest w północnej części gminy

Bielice, pomiędzy miejscowością Babinek i jeziorem Będgoszcz.

Cel ochrony: teren ten w większości jest pokryty łąkami (od Babinka do drogi Pyrzyce -

Szczecin), na których obok traw występuje bylina, turzyac i trzciny. Część terenu

za drogą Pyrzyce - Szczecin, przylegająca do jeziora Będgoszcz jest porośnięta

roślinnością szuwarową, z dominacją trzciny tuż przy jeziorze i turzyc w pewnej

od niego odległości. W rzece występują m.in. ryby: koza, piskorz.

Znajdują się tu miejsca lęgowe derkacza, kulika wielkiego, rycyka, błotniaka

stawowego;

żurawia, brzęczka i strumieniówka. Stwierdzono tu występowanie następujących

rzadszych gatunków bezkręgowców: tygrzyk paskowany, ślimak winniczek,

biegacz granulowany i biegacz wręgaty, szczeżuja spłaszczona i żyworódka

rzeczna. Wskazania ochronne: nie zwiększać odpływu wody poprzez

pozostawienie roślinności w kanałach melioracyjnych; ekstensywny wypas bydła,

stosować wypas kwaterowy; ekstensywna gospodarka łąkarska, przestrzegać

następujących zaleceń: nie kosić przed 15 lipca, części łąk pozostawić nie

wykoszone przynajmniej do końca lipca, nie kosić wokół łąki, tylko wzdłuż przy

użyciu 1 traktora na łące.

II. ZESPOŁY PRZYRODNICZO-KRAJOBRAZOWE – źródło: Waloryzacja przyrodnicza woj.

zachodniopomorskiego, 2010r.

� ZPK 1 „Łąki koło Babina”

Lokalizacja: zespół położony od zachodniej granicy gminy Bielice wzdłuż cieku

przepływającego przez jezioro Dołgie i Babińskie.

Cel ochrony: przedmiotem ochrony jest ochrona miejsc lęgowych cennych gatunków ptaków;

zbiorowiska roślin kserotermicznych.

� ZPK 2 „Góra Swochowska”

Lokalizacja: zespół położony w południowo-zachodniej części gminy Bielice.

Cel ochrony: przedmiotem ochrony jest kompleks leśny na wydmie, obszary źródliskowe Bliscy,

tereny będące miejscem rozrodu płazów, ptaków i gadów oraz bezkręgowców.

Spośród płazów znaleziono tutaj: traszkę grzebieniastą, traszkę zwyczajną,

kumaka nizinnego, ropuchę zwyczajną, rzekotkę drzewną, żabę trawną i żabę

wodną, krogulca, świerszczaka, kruka. Wśród cennych gatunków bezkręgowców

odnotowano: biegacza złotego, biegacza fioletowego, biegacza pomarszczonego,

biegacza granulowanego, biegacza gajowego i ogrodowego, trzmiela kamiennego,

ślimaka winniczka.

III. UŻYTKI EKOLOGICZNE – źródło: Waloryzacja przyrodnicza woj. zachodniopomorskiego,

2010 r.

� Użytek Ekologiczny "Zespół wodno-łąkowy jeziora Dołgie"

Lokalizacja: obejmuje on obszar od zachodniej granicy gminy do wsi Babin.

Cel ochrony: roślinność jez. Dołgie; łąki storczykowe oz na zachód od Parsowa, zbiorowiska

roślin kserotermicznych w starych żwirowniach ochrona miejsc lęgowych cennych

gatunków ptaków; głównie żurawia i błotniaka stawowego, a także brzęczka i

strumieniówki.

� Użytek Ekologiczny "Zespół wodno-łąkowy jeziora Babińskiego"

Lokalizacja: obejmuje on jezioro wraz z terenami przyległymi od strony zachodniej i

południowej oraz tereny na wschód od jeziora aż do terenów pagórkowatych.

Cel ochrony: ochrona miejsc lęgowych cennych gatunków ptaków i płazów oraz chronionych

roślin wodnych. zespół wodnołąkowy; jeziora leżące wzdłuż niewielkiego cieku

wodnego

IV. POMNIKI PRZYRODY OŻYWIONEJ

Tabela 74.

Potencjalne pomniki przyrody ożywionej na terenie gminy Bielice wskazane w „Waloryzacji przyrodniczej

województwa zachodniopomorskiego”, 2010 r.

Obiekt Opis Lokalizacja

dąb szypułkowy ok. 300 cm stan zdrowotny dobry

Linie Drugie

dąb szypułkowy, ok. 300 cm

stan zdrowotny dobry Linie Drugie

dąb szypułkowy ok. 300 cm stan zdrowotny dobry

Linie Drugie

Tabela 75.

Potencjalne pomniki przyrody ożywionej na terenie gminy Bielice wskazane w opracowaniu

ekofizjograficznym do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Przestrzennego gminy

Bielice, 2008 r.

Obiekt Lokalizacja

wierzba biała Parsów nad stawem

wierzba biała Parsów nad stawem

topola czarna Linie Drugie

dąb szypułkowy Linie Drugie w parku

dąb szypułkowy Swochowo w parku

dąb szypułkowy Swochowo w parku

dąb szypułkowy Linie Drugie przed dworem



Na obszarze gminy Bielice, w „Waloryzacji przyrodniczej”, wydzielono strefy faunistyczne, jako

obszary cenne dla bytowania zwierząt, oraz wiążące je korytarze ekologiczne. Pełnią one rolę miejsc

rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków chronionych. Są również ważne dla zachowania

bioróżnorodności fauny i flory oraz cenne pod względem walorów krajobrazowych. Dla tych obszarów nie

proponuje się powołania ustawowej formy ochrony, jednak są one ważne w zachowaniu równowagi

przyrodniczej.

Tereny te to głównie: obszary podmokłe, torfowiska, oczka wodne, jeziorka, zarośla na terenach

podmokłych, obszary leśne, użytki zielone.

Korytarze ekologiczne stanowią łącznik pomiędzy oddalonymi terenami zasiedlanymi

przez różne populacje zwierząt. Umożliwiają im migracje i ekspansję na nowe obszary.

Są to najczęściej cieki wodne wraz z przyległymi do nich terenami. Do korytarzy ekologicznych na terenie

gminy Bielice należą:

� korytarz rzeki Krzekny - dolina rzeki Krzewny,

� korytarz wodno-łąkowy koło Babina,

� kanały i inne cieki.

7. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowego

przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i

opiece nad zabytkami

Na terenie gminy dominują historyczne formy osadnictwa. Przeważają wsie o średniowiecznym

rodowodzie. Natomiast miejscowości Babinek i Linie I są realizacjami współczesnymi (lata 50. XX w.).

Dominującą na tym terenie formą wsi była owalnica, w Babinie, Nowym Chrapowie i Swochowie

przekształcona w ulicówkę. Czytelne średniowieczne układy owalnicowe zachowały się w Bielicach,

Chabowie i Parsowie. Szczególne walory zabytkowe posiada Chabowo, z uwagi na dobrze zachowane

owalnicowe rozplanowanie oraz zespół tradycyjnej zabudowy z okresu od poł. XIX w. po lata 20 - 30. XX

w. Liczne zespoły historycznej zabudowy występują także w Babinie, Bielicach i Nowym Chrapowie.

Zabudowa miejscowości gminy składa się w przeważającej części z obiektów powstałych przed 1945 r.,

jednak znaczna ich część uległa degradacji w wyniku późniejszych zmian w formie bryły i kompozycji

elewacji.

Architekturę sakralną w obrębie gminy reprezentują kościoły w miejscowościach: Babin, Bielice,

Chabowo, Nowe Chrapowo (w ruinie), Stare Chrapowo, Swochowo. Są to kamienne budowle gotyckie,

najstarsze z XIII w. (Babin, Stare Chrapowo).

Architektura rezydencjonalna na terenie gminy jest stosunkowo nieliczna - reprezentowana przez 4

obiekty o bardzo różnych walorach architektonicznych, gabarytach i stanie zachowania, w: Liniach,

Swochowie, Nowym Chrapowie. Budowle w Liniach i Swochowie to okazałe eklektyczne rezydencje XIX.

Dwory w Nowym Chrapowie są przykładami niewielkich siedzib właścicieli folwarków.

Tabela 76.

Obiekty wpisane do rejestru zabytków na terenie gminy Bielice - źródło: „Studium uwarunkowań i

kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice”

Miejscowość Obiekt Numer rejestru

Babin kościół 454

Bielice kościół 456

Linie

cmentarz 1182

folwark pałac park dworski

2

Nowe Chrapowo cmentarz kościół (ruiny)

1113

Swochowo kościół 466

dwór A-360

Tabela 77.

Elementy krajobrazu kulturowego o walorach zabytkowych (do ochrony) na terenie gminy Bielice -

źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice”

Miejscowość Strefa ochrony konserwatorskiej

Babin B, K

Będgoszcz K

Bielice A,E,K

Chabowo B,K

Chabówko K

Linie II B,K

Nowe Chrapowo A,B

Parsów A,K

Stare Chrapowo A,K

Swochowo A,K

Tabela 78.

Obiekty ujęte w ewidencji konserwatorskiej występujące w miejscowościach Nowe Chrapowo i Linie -

źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice”

Lp. Obiekty

m. Nowe Chrapowo

1. Budynki mieszkalne nr: 4, 6, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 29, 30

2. Dwór II

m. Linie II

1. Zabudowania przy dziedzińcu folwarcznym: obory, owczarnia, stodoła, stajnia, 2 poł. XIX w.

2. Bud. mieszkalny /czworak/ pocz. XX w. nr 15

3. Bud. mieszkalny /czworak/ pocz. XX w. nr 16

Strefy ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych

Ślady osadnicze na terenie gminy Bielice odnoszą się głównie do stanowisk ziemnych typu:

osada, cmentarzysko, punkt lub ślad osadniczy. Środowisko kulturowe analizowanego obszaru gminy

Bielice zawiera zaewidencjonowane stanowiska archeologiczne od epoki kamienia do średniowiecza.

Należy podkreślić, że ewidencja stanowisk archeologicznych nie jest zbiorem zamkniętym, a w przypadku

Gminy Bielice jest to stan wiedzy na maj 2008 r.

Ogółem na terenie gminy Bielice zaewidencjonowano 244 stanowisk archeologicznych jednokulturowych i

wielokulturowych.

W sąsiedztwie planowanej inwestycji została wyznaczona strefa WIII – ograniczonej ochrony

konserwatorskiej stanowisk archeologicznych. Strefa W.III. – ograniczonej ochrony

konserwatorskiej stanowisk archeologicznych, polega na prowadzeniu interwencyjnych badań

archeologicznych w przypadku podejmowania prac ziemnych. Strefa „W.III.” obejmuje stanowiska ujęte

w ewidencji służby konserwatorskiej.

Tabela 79.

Stanowiska archeologiczne w ramach strefy „W.III.” w sąsiedztwie ZEW Bielice

Miejscowość Nr stanowiska

Nowe Chrapowo

stan. 12 (AZP: 106/36-07)

stan. 1 (AZP: 4/36-07) 218

stan. 11 (AZP: 105/36-07) 219

stan. 7 (AZP: 101/36-07) 220

stan. 8 (AZP: 102/36-07) 221

stan. 15 (AZP: 109/36-07)

stan. 9 (AZP: 103/36-07) 224

stan. 10 (AZP: 104/36-07) 225

stan. 14 (AZP: 108/36-07) 226

stan. 13 (AZP: 107/36-07) 227

stan. 5 (AZP: 100/36-07) 228

stan. 26(AZP: 119/36-07) 229

stan. 4 (AZP: 99/36-07) 230

stan. 24 (AZP: 117/36-07) 231

stan. 25 (AZP: 118/36-07) 232

stan. 30 (AZP: 123/36-07) 233

stan. 29 (AZP: 122/36-07) 234

stan. 28 (AZP: 121/36-07)

stan. 27 (AZP: 120/36-07) 236

stan. 23(AZP: 116/36-07) 237

stan. 22 (AZP: 115/36-07) 238

stan. 20 (AZP: 113/36-07) 239

stan. 16(AZP: 110/36-07) 240

stan. 18 (AZP: 111/36-07) 241

stan. 19 (AZP: 112/36-07) 242

stan. 17 (AZP: 5/36-07) 243

stan. 2 (AZP: 6/36-07)

Linie II stan. 3 (AZP: 75/35-07)

stan. 5 (AZP: 65/35-07)

stan. 13 (AZP: 77/35-07)

stan. 14 (AZP: 78/35-07)

stan. 12 (AZP: 74/35-07)

stan. 11 (AZP: 73/35-07)

stan. 10 (AZP: 72/35-07)

stan. 8 (AZP: 70/35-07)

stan. 6 (AZP: 69/35-07)

stan. 9 (AZP: 71/35-07)

stan. 23 (AZP: 88/35-07)

stan. 24 (AZP: 89/35-07)

stan. 26 (AZP: 91/35-07)

stan. 25 (AZP: 90/35-07)

stan. 22 (AZP: 87/35-07)

stan. 15 (AZP: 79/35-07)

stan. 16 (AZP: 80/35-07)

stan. 2 (AZP: 81/35-07)

stan. 17 (AZP: 82/35-07)

stan. 18 (AZP: 83/35-07)

stan. 19 (AZP: 84/35-07)

stan. 20 (AZP: 85/35-07)

stan. 21 (AZP: 86/35-07)

stan. 4 (AZP: 93/35-07)

stan. 27 (AZP: 92/35-07)

stan. 12 (AZP: 67/35-07)

stan. 6 (AZP: 68/35-07)

8. Opis analizowanych wariantów

W niniejszym rozdziale odniesiono projektowaną inwestycję do tzw. wariantu zerowego

polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia oraz wariantów alternatywnych – inwestycyjnych,

które oceniono w odniesieniu do skutków, jakie będą wywoływały dla przestrzeni i dla poszczególnych

elementów środowiska, a także zdrowia i życia ludzi.

W procesie analizy wariantów inwestycyjnych brano pod uwagę różne warianty rozmieszczenia elektrowni

wiatrowych względem:

� istniejących i projektowanych form ochrony przyrody wokół terenu całej inwestycji,

� istniejącej zabudowy mieszkalnej/ zagrodowej.

8.1. Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania

przedsięwzięcia

Odstąpienie od realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia („opcja zerowa”) spowoduje, iż nie

zostaną zrealizowane cele stawiane dla tej inwestycji w aspekcie środowiskowym:

� redukcja emisji gazów cieplarnianych, w tym CO2, a przez to przeciwdziałanie dalszym zmianom

klimatu,

� poprawa jakości powietrza, uniknięcie emisji SO2, NOx i pyłów do atmosfery,

� minimalizacja powstawania odpadów stałych i gazowych, odorów czy ścieków, brak

zanieczyszczenia wód i gleby, brak degradacji terenu i strat w obiegu wody, które mają miejsce

przy produkcji energii w konwencjonalnych elektrowniach i elektrociepłowniach,

� oszczędność ograniczonych zasobów paliw kopalnych,

� przeciwdziałanie spadkom poziomu wód podziemnych, które towarzyszy wydobyciu surowców

kopalnych (węgla),

� zmniejszenie negatywnego wpływu na ekosystemy - technologia nie wymaga dużych powierzchni,

w przeciwieństwie do technologii konwencjonalnych (tereny zajmowane przez kopalnie,

elektrownie, linie transportowe do przewozu surowca), jej wykorzystanie spośród znanych

technologii powoduje najmniejszy wpływ na ekosystemy,

oraz cele w aspekcie rozwoju gospodarczego gminy/ regionu/kraju:

� stworzenie warunków do rozwoju energetyki wykorzystującej odnawialne źródła energii,

� ożywienie gospodarcze terenu gminy,

� tworzenie sieci lokalnych źródeł energii, które pozwalają na uniezależnienie się kraju od

zewnętrznych źródeł energii,

� unikniecie wysokich kosztów eksploatacyjnych energii ze źródeł konwencjonalnych (energia

wiatrowa - źródło pozbawione ryzyka wahań cen paliw, pozwalające na wyeliminowanie wpływu

wahań cen paliw na gospodarkę)’

� rozwój nowych sektorów i generowanie przychodów dla państwa, samorządów lokalnych i

przedsiębiorstw (w tym wpływów podatkowych),

� stworzenie nowych miejsc pracy,

� dywersyfikacja źródeł energii i zmniejszenie uzależnienia od importu energii, w szczególności od

importu surowców, a przez to wzrost bezpieczeństwa energetycznego,

� wpływ na zrównoważony rozwój.

Niekorzystnym skutkiem natomiast będzie pogłębianie się niekorzystnych zjawisk w tej gminie

związanych z jej niskim potencjałem gospodarczym i bezrobociem.

Realizacja inwestycji ZEW Bielice przyczyniłaby się do zminimalizowania ww. problemów. Budowa

elektrowni wiatrowych oraz innych planowanych w pobliżu w późniejszym czasie wiąże się z potrzebą

zatrudnienia miejscowych firm budowlanych do wykonania fundamentów, dróg dojazdowych i placów

montażowych oraz linii elektro – energetycznych i teletechnicznych. Po wybudowaniu ZEW Bielice

inwestor zobowiązany będzie, na mocy obowiązującego prawa, do płacenia corocznie podatków od

budowli na rzecz gminy. Wpływy z tego tytułu do budżetu gminy spowodują jego znaczną poprawę na

najbliższych kilkadziesiąt lat. Umożliwi to jednocześnie realizację innych potrzebnych inwestycji

społecznych na terenie gminy zaplanowanych na najbliższe lata przez jej włodarzy np. wykonanie

kanalizacji ściekowej w miejscach gdzie w obecnych czasach jeszcze jej brakuje, wyremontowanie

świetlic wiejskich, które obecnie są w złym stanie i wymagają nakładów finansowych czy też

wybudowanie chodników na wsiach.

Brak realizacji przedsięwzięcia niesie ze sobą także negatywne dla środowiska skutki. Ich rozmiar

wymaga analizy polityki energetycznej Polski i Unii Europejskiej. Energia wiatrowa jest jednym z

głównych odnawialnych źródeł energii (OZE). W aktualnej sytuacji prawnej i politycznej (polityka

energetyczna) zakłady energetyczne są zmuszone wprowadzać do swojego bilansu także energię

pochodzącą ze źródeł odnawialnych.

Niespełnienie określonych limitów rodzi ze sobą konsekwencje finansowe w postaci opłat, co może

powodować wzrost cen energii. Dotychczasowy rozwój OZE w Polsce z trudem zaspokaja potrzeby tak

uregulowanego rynku energetycznego. Przy ciągłym wzroście zużycia energii w Polsce i w Europie rozwój

źródeł konwencjonalnych powinien być proporcjonalny do rozwoju mocy pozyskiwanych z OZE. W tej

sytuacji należy uznać energetykę wiatrową jako źródło czystej energii, której stosowanie nie niesie ze

sobą negatywnych dla środowiska skutków związanych z emisją gazów i pyłów do atmosfery.

Podsumowując względy społeczne i gospodarcze przemawiają za potrzebą realizacji budowy ZEW

Bielice. Przedsięwzięcie i cele jemu stawiane wpisują się w politykę sektorową Polski i UE. W wielu krajach

Europy energetyka wiatrowa staje się coraz poważniejszym źródłem energii elektrycznej. Obecnie buduje

się coraz więcej takich elektrowni, przede wszystkim tam, gdzie wieją silne wiatry. W Polsce

najkorzystniejsze warunki do produkcji energii wiatrowej są na wybrzeżu Bałtyku i na Suwalszczyźnie, a

także w pasie nizin centralnych od Słubic po Warszawę. Potencjał wiatru wiejącego nad Polską

oszacowany został na około 80-90 mld kWh rocznie, czyli aż dwie trzecie krajowego zużycia prądu.

Rozwijanie i promocja odnawialnych źródeł energii jest jednym z głównych założeń przyjętego

28.03.2006 r. „Programu dla elektroenergetyki”, ponieważ Polsce sektor ten nie ma jeszcze tak dużego

znaczenia jak w innych krajach Europy. W "Założeniach polityki energetycznej Polski do roku 2020"

zaplanowano do 2010 r. sukcesywny udział i wzrost energii odnawialnej w krajowym zużyciu energii

pierwotnej.

Przyjęta w 2001 r. przez Sejm RP "Strategia rozwoju energetyki odnawialnej" określa cel ilościowy w

postaci 7,5% udziału energii ze źródeł odnawialnych w krajowym bilansie zużycia energii pierwotnej do

2010 r. i 14% w 2020 r.

W przyjętym 23 stycznia 2008 r. przez Komisję Europejską projekcie dyrektywy o promocji wykorzystania

energii ze źródeł odnawialnych, jednym z elementów pakietu reform 3x 20% jest założenie, iż Polska do

końca 2020r. ma mieć 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych tak, aby razem z innymi krajami

członkowskimi Unii Europejskiej w 2020r. mogła osiągnąć 20% energii ze źródeł odnawialnych.

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. „Prawo energetyczne” nakłada z urzędu na przedsiębiorstwo sieciowe

obowiązek zakupu energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii.

Moc produkowanych turbin wiatrowych rośnie z roku na rok w tempie ponad 30%. Liderami w tej

dziedzinie na terenie Europy są Niemcy, Hiszpania i Dania. Szacuje się, że w 2020 roku wiatr może

zaspokajać aż 20% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną, co pokrywa się z przyjętymi

założeniami projektu dyrektywy o promocji wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Najwięcej tego

rodzaju obiektów powstało w województwie zachodniopomorskim i pomorskim, gdzie do dziś

zrealizowano tam kilka dużych farm elektrowni wiatrowych. Wynika to między innymi z najlepszych

warunków wiatrowych jakie występują w tych województwach na tle całego kraju.

8.2. Warianty proponowane przez inwestora oraz racjonalne warianty alternatywne

Przeprowadzona analiza wariantów została wykonana z zastosowaniem dwóch kryteriów:

geograficznego i przyrodniczego.

Kryterium geograficzne warunkowało lokalizację elektrowni wiatrowych w przestrzeni i położenie

względem jednostek urbanistycznych oraz obiektów/obszarów projektowanych i istniejących objętych

ochroną prawną.

Kryterium przyrodnicze warunkowało lokalizację elektrowni wiatrowych względem zasobów

przyrodniczych terenu i potencjalnej możliwości negatywnego oddziaływania inwestycji na zasoby

przyrodnicze obszaru przedsięwzięcia i terenów bezpośrednio przylegających.

Lokalizacja elektrowni wiatrowych była uwarunkowana m.in.:

� warunkami wiatrowymi (prędkość i kierunek wiatru), wstępna analizę wietrzności,

� możliwością pozyskania gruntów pod elektrownie i infrastrukturę towarzyszącą,

� możliwością włączenia się do sieci energetycznej,

� wynikami wstępnej analizy siedliskowo-florystycznej i screeningu faunistycznego.

Na etapie przystąpienia do realizacji projektu na terenie gminy Bielice inwestor zakładał wybudowanie

ponad dwudziestu wiatraków. Na wniosek inwestora we wrześniu 2006 Rada Gminy Bielice podjęła

uchwałę w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice.

Zgodnie zapisami planu zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego (uchwała

Nr XXXII/334/02 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 26.06.2002 r.) - siłownie wiatrowe

są obiektami znacznie przekształcającymi krajobraz, dlatego też uzasadnione było rozpatrywanie

lokalizacji siłowni wiatrowych na obszarze gminy Bielice w kontekście całego województwa. Budowa

siłowni będzie miała duży wpływ na krajobraz nie tylko gminy, ale na ogólny pejzaż województwa. Plan

zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego wskazuje na zagrożenia dla

zabytkowego krajobrazu wynikające z masowego lokowania wież telekomunikacyjnych, wiatraków

energetycznych i innych elementów agresywnych „zaśmiecających" krajobraz. W celu ochrony krajobrazu

wskazano obszary, które należy wyłączyć z potencjalnej lokalizacji siłowni wiatrowych Są to:

� istniejące i projektowane w planach zagospodarowania przestrzennego i w studiach uwarunkowań

i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin przyrodnicze obszary chronione wraz z

otulinami, w tym m.in. parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, zespoły

przyrodniczo-krajobrazowe,

� panoramy i osie widokowe,

� przedpola ekspozycji z dróg o nawierzchni utwardzonej i kolei na przyrodnicze dominanty

przestrzenne oraz sylwetki historycznych układów osadniczych,

� przyrodnicze dominanty przestrzenne - eksponowane w krajobrazie formy geomorfologiczne,

zwłaszcza wzniesienia i stoki,

� wnętrza krajobrazowe - polany leśne, miejsca w większości otoczone lasami, wyraźne obniżenia

terenu, a zwłaszcza doliny rzek oraz rynny jezior i rzek,

� obszary wykluczone z zainwestowania ze względów kulturowych.

� w planie stawia się wymóg sporządzenia studium krajobrazowego w procesie projektowania

zespołów siłowni wiatrowych.

W związku z powyższym na przełomie kwietnia i maja 2007r. zostało wykonane opracowanie pt.

„Studium wpływu zespołu elektrowni wiatrowych na krajobraz kulturowy gminy Bielice w obrębach

geodezyjnych Bielice, Swochowo, Linie, Nowe Chrapowo”.

Przedmiotowe opracowanie analizowało wpływ na krajobraz kulturowy gminy zespołu siłowni wiatrowych.

Analiza poszczególnych panoram i powiązań widokowych potwierdziła, że na najcenniejszą ekspozycję

składają się co najmniej dwa komponenty:

� sylweta wsi z dominantą lub wnętrze układu ruralistycznego - warstwa kulturowa: przestrzenna,

architektoniczna,

� kontekst topograficzny, szata roślinna i element wody - warstwa przyrodnicza.

Atrakcyjny układ tych elementów tworzy wyróżniającą wartość krajobrazową, której ekspozycję należy

bezwzględnie zabezpieczyć.

W wyniku analiz ustanowiono obszar, na którym dopuszcza się lokalizację siłowni wiatrowych. Obszar

powstał na skutek wyznaczenia SOE - Stref Ochrony Ekspozycji (2 - strefy). Strefy stanowią obszary,

które ze względu widokowych (walor kulturowy lub przyrodniczy) należy wyłączyć spod zabudowy

siłowniami wiatrowymi.

STREFA OCHRONY EKSPOZYCJI - SOE-1

Strefa obejmuje północno-wschodni i południowy obszar zespołów siłowni wiatrowych ZSW-1 i ZSW-2.

Jest to obszar powiązań widokowych jakie występują w widoku na kościół i sylwetę wsi Bielice. Strefę

ustanowiono w celu ochrony:

� widoku na dominantę kulturową – kościół we wsi Bielice,

� atrakcyjnej, wielokierunkowej ekspozycji sylwety wsi Bielice łącznie z dominantą.

STREFA OCHRONY EKSPOZYCJI - SOE-2

Strefa obejmuje wschodni obszar zespołu siłowni wiatrowych ZSW-3 i północno – wschodni obszar

zespołu siłowni wiatrowych ZSW-4. Jest to obszar powiązań widokowych jakie występują w widoku na

kościół i sylwetę wsi Stare Chrapowo. Strefę ustanowiono w celu ochrony:

� widoku na dominantę kulturową – kościół we wsi Stare Chrapowo,

� atrakcyjnej ekspozycji sylwety wsi Stare Chrapowo łącznie z dominantą.

Większość miejscowości posiada zachowaną historyczną kompozycję przestrzenną oraz zabytkowe

elementy zagospodarowania, które zostały wskazane do ochrony. Ochrona zabytku polega m.in. na

zapewnieniu jego ekspozycji. W przypadku zabytków architektury, jak kościół, pałac, czy inna

wartościowa zabudowa, ochrona polega na zapewnieniu widoku na zabytek z perspektywy wnętrza

miejscowości (ulic, placów).

Natomiast sylwety zwartych zespołów zabudowy miasta wsi, w których zabytki architektury są

dominującym elementem (dominantą kulturową) są postrzegane w perspektywie z dróg dojazdowych.

Toteż możemy mówić o ekspozycji wewnętrznej i zewnętrznej. Ochronie będą podlegać cenne elementy

krajobrazu składające się na:

1. ekspozycje zewnętrzna:

� sylweta wsi z dominantą,

2. ekspozycje wewnętrzną:

� historyczne wnętrze krajobrazowe wsi (utrzymanie zastanego środowiska kulturowego i jego

kolorytu),

� dominanta wewnętrzna układu przestrzennego wsi.

Po przeprowadzeniu analizy ekspozycji ww. elementów w kontekście projektowanej inwestycji oraz

uwzględnieniu programu ochrony, stwierdzono, że:

Tabela 80.

Uwarunkowania krajobrazowe lokalizacji elektrowni wiatrowych w gminie Bielice

Lokalizacja i rodzaj komponentów kulturowych

Warunki ekspozycji/ występujące

zagrożenia

Wnioski – warunki ochrony krajobrazu

kulturowego

Bielice czytelny historyczny układ ruralistyczny, kościół wieżowy

� utrzymana ekspozycja wnętrza krajobrazowego wsi,

� utrzymana ekspozycja sylwety z dominantą – ZSW-1 i ZSW-2 oraz dominanta kulturowa (kościół) występują na wspólnych kierunkach ekspozycji,

inwestycja nie stanowi zagrożenia dla ekspozycji krajobrazu kulturowego pod warunkiem wprowadzenia strefy SOE-1

Linie czytelny historyczny układ ruralistyczny, zespół dworsko-parkowy


� utrzymana ekspozycja zespołu dworsko-parkowego – zespoły siłowni wiatrowych nie występują na tym samym kierunku ekspozycji,

inwestycja nie stanowi zagrożenia dla ekspozycji krajobrazu kulturowego

Nowe Chrapowo czytelny historyczny układ ruralistyczny, ruina kościoła


� w ekspozycji sylwety wsi występuje fragment ZSW-4,

inwestycja nie stanowi zagrożenia dla ekspozycji krajobrazu kulturowego,

Stare Chrapowo czytelny historyczny układ ruralistyczny, kościół wieżowy


� fragmenty zespołów ZSW-3 i ZSW-4 oraz sylweta wsi wraz z dominantą występują na tym samym kierunku ekspozycji,

inwestycja nie stanowi zagrożenia dla ekspozycji krajobrazu kulturowego pod warunkiem wprowadzenia strefy SOE-2

Swochowo czytelny historyczny układ ruralistyczny, zespół dworsko-parkowy


� ZSW-2 i sylweta wsi występują na tym samym kierunku ekspozycji, ale usytuowanie wsi w znacznym obniżeniu uniemożliwia powiązania widokowe,

inwestycja nie stanowi zagrożenia dla ekspozycji krajobrazu kulturowego,

W toku analiz wpływu elektrowni wiatrowych na krajobraz gminy, z realizacji została wykluczona

połowa wiatraków z powodu występowania kolizji z dominantami kulturowymi w okolicznych

miejscowościach.

Opracowany projekt zmiany studium uwarunkowań został pozytywnie zaopiniowany przez wszystkie

instytucje, a Rada Gminy Bielice przyjęła go uchwałą w kwietniu 2008r. przeznaczając pod budowę

elektrowni obszary położone w pobliżu miejscowości Linie i Nowe Chrapowo. Warunki ekspozycji

krajobrazu pozwalały także na budowę elektrowni wiatrowych na północ od miejscowości Swochowo

jednakże zbyt mała odległość od obszarów chronionych wykluczyła ten obszar z inwestycji.

W marcu 2008r. Rada Gminy Bielice podjęła uchwałę w sprawie przystąpienia do sporządzenia

miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice w obrębach geodezyjnych Linie i

Nowe Chrapowo i w grudniu 2009r. został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

dla tych obszarów.

Tabela 81.

Charakterystyka wariantów inwestycyjnych

Wariant alternatywny 1


Lokalizacja farmy wiatrowej na południowy zachód od m. Nowe Chrapowo i na południe od m. Linie

na południowy zachód od m. Nowe Chrapowo i na południe od m. Linie

Konfiguracja zespołu elektrowni wiatrowych

Zał. nr 2 Zał. nr 3

Liczba elektrowni wiatrowych

13 szt. 11 szt.

Moc pojedynczej turbiny wiatrowej

do 2,5 MW do 2,5 MW

Wysokość piasty do 140,0 m do 140,0 m

Całkowita wysokość elektrowni

do 180,0 m do 180,0 m

Maksymalny poziom mocy akustycznej (hałas u źródła) dla prędkości wiatru 10 m/s

do 107 dB(A) do 107 dB(A)

8.3. Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów

wraz ze wskazaniem wariantu najkorzystniejszego dla środowiska i uzasadnieniem

ANALIZA HAŁASU

Analizy przedstawione w tym rozdziale zostały wykonane przy założeniu najmniej korzystnych

warunków oraz uwzględnieniu nakładania się poszczególnych oddziaływań.


Elektrownie wiatrowe zostały rozmieszczone w rozproszony sposób na terenach pól uprawnych w

liczbie 13 sztuk. Większość elektrowni (9 sztuk) zlokalizowano w pobliżu miejscowości Nowe Chrapowo,

natomiast pozostałe cztery elektrownie na południe od miejscowości Linie.

Tabela 82.

Współrzędne lokalizacyjne ZEW Bielice dla wariantu 1 w układzie 2000 (zgodnie z Rozporządzeniem Rady

Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000r. w sprawie państwowego systemy odniesień przestrzennych – Dz. U. Nr

70, poz. 821)



X Y

1. EW 1 51/1 5894306,72 5483441,37

2. EW 2 61 5894302,93 5483805,40

3. EW 3 54 5894005,61 5483504,04

4. EW 4 56 5893724,14 5483301,05

5. EW 5 24 5891050,38 5485268,04

6. EW 6 85 5890737,82 5485368,60

7. EW 7 92 5890393,90 5485384,50

8. EW 8 77/1 5890174,29 5485085,98

9. EW 9 155 5890221,22 5485686,78

10. EW 10 107 5889971,47 5485434,46

11. EW 11 163 5889823,36 5485693,73

12. EW 12 101 5889669,99 5485255,49

13. EW 13 71/1 5890085,82 5484729,44

Na etapie opracowywania studium uwarunkowań okazało się, że dwie elektrownie wiatrowe zlokalizowane

w obrębie Nowe Chrapowo znajdują się zbyt blisko zespołu przyrodniczo – krajobrazowego. Zespół

oznaczony jako ZPK-I znajduje się na pograniczu gminy Kozielice i Bielice, na południowy wschód od

Nowego Chrapowa. W związku z powyższym zrezygnowano z EW 12 oraz EW 13.


W wariancie 2 inwestor ograniczył już liczbę elektrowni wiatrowych do 11 szt. Na podstawie tej

konfiguracji wykonano wstępne analizy oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko w aspekcie jej

wpływu na klimat akustyczny.

Tabela 83.

Współrzędne lokalizacyjne ZEW Bielice dla wariantu 2 w układzie 2000 (zgodnie z Rozporządzeniem Rady

Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000r. w sprawie państwowego systemy odniesień przestrzennych – Dz. U. Nr

70, poz. 821)



X Y

1. EW 1 51/1 5894306,72 5483441,37

2. EW 2 61 5894302,93 5483805,40

3. EW 3 54 5894005,61 5483504,04

4. EW 4 56 5893724,14 5483301,05

5. EW 5 24 5891050,38 5485268,04

6. EW 6 85 5890737,82 5485368,60

7. EW 7 92 5890393,90 5485384,50

8. EW 8 77/1 5890174,29 5485085,98

9. EW 9 155 5890221,22 5485686,78

10. EW 10 107 5889971,47 5485434,46

11. EW 11 163 5889823,36 5485693,73

Tabela 84.

Zagospodarowanie terenów wokół elektrowni ze wskazaniem rodzajów terenów, o których mowa w art.

113, ust. 2, pkt. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr

25, poz. 150 ze zm.) i Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie

dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826) – wariant 2

Elektro-wnie

Punkt pomiarowy/ typ zabudowy (rodzaj

terenu)∗∗∗∗

Przybliżona odległość (m)

elektrowni wiatrowych od

granic najbliższych

terenów chronionych akustycznie

Dopuszczalne poziomy hałasu wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z

dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826)

pora nocna pora dzienna

EW 1

Punkt pomiarowy A: tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – miejscowość Nowe Chrapowo

4248 40 dB(A) 50 dB(A)

Punkt pomiarowy B: tereny zabudowy zagrodowej miejscowość - Nowe Chrapowo

4467 45 dB(A) 55 dB(A)

Punkt pomiarowy C: tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – miejscowość Linie

567 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 2


4074 40 dB(A) 50 dB(A)


4296 45 dB(A) 55 dB(A)


723 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 3


4001 40 dB(A) 50 dB(A)


4216 45 dB(A) 55 dB(A)


888 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 4


3915 40 dB(A) 50 dB(A)


4122 45 dB(A) 55 dB(A)


1156 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 5


723 40 dB(A) 50 dB(A)


868 45 dB(A) 55 dB(A)


4276 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 6


606 40 dB(A) 50 dB(A)


669 45 dB(A) 55 dB(A)


4601 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 7


740 40 dB(A) 50 dB(A)


689 45 dB(A) 55 dB(A)


4919 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 8


1111 40 dB(A) 50 dB(A)


1051 45 dB(A) 55 dB(A)


5011 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 9


692 40 dB(A) 50 dB(A)


538 45 dB(A) 55 dB(A)


5205 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 10


1030 40 dB(A) 50 dB(A)


891 45 dB(A) 55 dB(A)


5326 40 dB(A) 50 dB(A)

EW 11


1067 40 dB(A) 50 dB(A)


879 45 dB(A) 55 dB(A)


5567 40 dB(A) 50 dB(A)

∗ rodzaj zabudowy określono na podstawie aktualnych map ewidencyjnych oraz wizji lokalnej

Inwestor dokonał analizy emisji hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu kliku typów urządzeń o

podobnych parametrach.

Jednakże inwestor zastrzega sobie prawo do zastosowania urządzeń o innych parametrach niż

wyszczególnione w niniejszym opracowaniu, pod warunkiem spełniania standardów

środowiskowych w zakresie emisji hałasu dla najbliższych terenów chronionych akustycznie.

1. ANALIZA HAŁASU PRZY ZASTOSOWANIU URZĄDZEŃ - TYP I - załącznik 8a i 11a

Parametry turbin wiatrowych:

moc urządzeń 2,5 MW

maksymalna moc akustyczna urządzeń 106 dB(A)

Tabela 85.

Wyniki kalkulacji poziomu hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu urządzeń – typ I

Punkty pomiarowe na

granicy najbliższych

terenów akustycznie chronionych

Wartości poziomu hałasu emitowanego przez elektrownie

(11 szt.) na granicy najbliższych terenów akustycznie chronionych

Normy hałasu zgodnie z Rozporządzenia Ministra

Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie

dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku

(Dz. U. Nr 120, poz. 826) moc akustyczna urządzeń 106 dB(A) pora nocna pora dzienna

A 39,8 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 40,4 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

C 37,9 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

2. ANALIZA HAŁASU PRZY ZASTOSOWANIU URZĄDZEŃ – typ II - załącznik 8b i 11b



maksymalna moc akustyczna urządzeń 107 dB(A)

moc akustyczna urządzeń stłumiona do 1 poziomu 106 dB(A)



Tabela 86.

Wyniki kalkulacji poziomu hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu urządzeń – typ II

Punkty pomiarowe na








(Dz. U. Nr 120, poz. 826) moc akustyczna

urządzeń do 104 - 107dB(A)

moc akustyczna urządzeń 107 dB(A)

pora nocna pora dzienna pora nocna pora dzienna

A 39,9 41,0 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 40,8 41,7 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

C 39,2 39,2 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

3. ANALIZA HAŁASU PRZY ZASTOSOWANIU URZĄDZEŃ - TYP III - załącznik 8c i 11c




Tabela 87.

Wyniki kalkulacji poziomu hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu urządzeń - typ III

Punkty pomiarowe na




(11 szt.) na granicy najbliższych terenów akustycznie chronionych (pora nocna i

dzienna)




(Dz. U. Nr 120, poz. 826) pora nocna pora dzienna

A 39,1 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 39,7 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

C 37,2 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

4. ANALIZA HAŁASU PRZY ZASTOSOWANIU URZĄDZEŃ - TYP IV - załącznik 8d i 11d

Parametry turbin wiatrowych



Tabela 88.

Wyniki kalkulacji poziomu hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu urządzeń - typ IV

Punkty pomiarowe na




(11 szt.) na granicy najbliższych terenów akustycznie chronionych (pora nocna i

dzienna)




(Dz. U. Nr 120, poz. 826) pora nocna pora dzienna

A 38,1 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 38,7 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

C 36,2 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

PODSUMOWANIE ANALIZY

Symulację poziomu emitowanego przez elektrownie wiatrowe hałasu przeprowadzono przy zastosowaniu

czterech typów urządzeń charakteryzujących się odmiennymi parametrami technicznymi.

Wyniki analizy pokazały, że możliwa jest realizacja planowanego przedsięwzięcia obejmującego

posadowienie 11 szt. elektrowni wiatrowych w okolicach Nowe Chrapowo i Linie bez jakiegokolwiek

negatywnego wpływu ZEW Bielice na klimat akustyczny najbliższych terenów chronionych akustycznie, w

tym przypadku terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i terenów zabudowy zagrodowej.

Dopuszczalne jest zastosowanie urządzeń o mocy nominalnej do 2,5 MW o maksymalnej mocy

akustycznej 104 dB(A), 105 dB(A), 106 dB(A) i 107 dB(A).

W przypadku wszystkich zastosowanych typów urządzeń w wyniku przeprowadzonej analizy otrzymano

wartości hałasu mieszczące się w granicach dopuszczalnych norm hałasu wynikających z Rozporządzenia

Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku

(Dz. U. Nr 120, poz. 826).

Jednakże w przypadku zastosowanie urządzeń o maksymalnej mocy akustycznej 107 dB(A) może

zachodzić konieczność stłumienia mocy akustycznej w porze nocnej z uwagi na ryzyko przekroczenia

dopuszczalnych norm hałasu dla tej pory w punkcie A (Nowe Chrapowo) – czyli na granicy najbliższych

terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, która to norma wynosi 40 dB(A).

W związku z powyższym można stwierdzić, że przedsięwzięcie ZEW Bielice w wariancie 2:

� jest optymalnie zlokalizowane w przestrzeni,

� analizy emisji hałasu wykazały brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu,

� znajduje się w bezpiecznej odległości od terenów cennych przyrodniczo

8.4. Wariat rekomendowany przez inwestora

Obecnie rozpatrywana lokalizacja, będąca propozycją inwestora jest lokalizacją wypadkową szeregu

koncepcji i wariantów alternatywnych. Przy wyborze miejsca lokalizacji ZEW Bielice kierowano się nie

tylko wymogami walorów wiatrowych, ale także wymogami ochrony ludzi i środowiska.

W ramach prac studialnych opartych na analizie dostępnych materiałów oraz wyników obserwacji

przyrodniczych, wnioskodawca zaproponował wariant inwestycji najbardziej optymalny z punktu widzenia

społecznego, ekonomicznego i przyrodniczego.

Wariant proponowany przez wnioskodawcę to wariant alternatywny 2, polegający na lokalizacji 11

elektrowni wiatrowych o mocy pojedynczej turbiny do 2,5 MW.

Tabela 89.

Parametry ZEW Bielice w wariancie 2 – do realizacji

Elektrownie Parametry


X Y

EW 1 5894306,72 5483441,37

EW 2 5894302,93 5483805,40

EW 3 5894005,61 5483504,04

EW 4 5893724,14 5483301,05

EW 5 5891050,38 5485268,04

EW 6 5890737,82 5485368,60

EW 7 5890393,90 5485384,50

EW 8 5890174,29 5485085,98

EW 9 5890221,22 5485686,78

EW 10 5889971,47 5485434,46

EW 11 5889823,36 5485693,73

Moc akustyczna urządzeń dB(A) dla pory nocnej

107 dB(A) z ograniczeniami, tzn. tłumienie mocy akustycznej urządzeń położonych najbliżej terenów akustycznie chronionych, tj. terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w okolicy m. Nowe Chrapowo.

dla pory dziennej do 107 dB (A)

Moc urządzeń (MW) do 2,5 MW

wysokości wieży od poziomu terenu do 140 m

całkowita wysokość elektrowni wiatrowej do 180 m

W przypadku omawianej inwestycji wybór wariantu inwestycji sprowadzał się do:

� wyboru lokalizacji, gdzie nie występują konflikty z walorami przyrody ożywionej i nieożywionej,

zasobami archeologicznymi i kulturowymi,

� zachowanie odpowiednich odległości istniejących i projektowanych obszarów chronionych

oraz obszarów Natura 2000,

� zachowanie odpowiednich odległości od pozostałych obszarów lub obiektów będących

potencjalnym miejscem aktywności awifauny i chiropterfauny,

(szczegółowy opis oddziaływań na ww. elementy przedstawione są w rozdziale 9. Uzasadnienie

proponowanego wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko),

� zminimalizowania ryzyka wystąpienia konfliktów społecznych oraz spełnienie wymogów ochrony

ludzi i środowiska przed hałasem poprzez:

� odpowiednią lokalizację i konfigurację elektrowni wiatrowych,

Realizacja takiego wariantu nie wprowadza dodatkowych zagrożeń, ograniczeń i uciążliwości

środowiskowych w odniesieniu do terenów sąsiadujących. Przyjęty plan zagospodarowania działki nie

ogranicza korzystania z sąsiednich terenów w dotychczasowy sposób.

9. Uzasadnienie proponowanego wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko

Oddziaływania środowiskowe projektowanej inwestycji zostały poddane analizie w rozbiciu na trzy

fazy: realizacji (budowy), eksploatacji i likwidacji.

Faza eksploatacji będzie związana z długoterminowym oddziaływaniem na środowisko, natomiast fazie

budowy i likwidacji wystąpią oddziaływania krótkoterminowe.

Oddziaływania inwestycji na środowisko na etapie budowy będą dotyczyły:

� przekształceń powierzchniowych podłoża i gleby również miejscowej likwidacji wierzchniej

warstwy litosfery,

� trwałego przekształcenia szaty roślinnej, głównie agrocenoz, które stanowią główną formę

zagospodarowania terenu planowanej farmy,

� zmian klimatu akustycznego w granicach rozpatrywanego obszaru i emisji do powietrza

związanych z pracą ciężkiego sprzętu oraz ze zwiększonym ruchem pojazdów obsługujących plac

budowy.

Oddziaływanie w fazie eksploatacji będzie dotyczyło przed wszystkim:

� klimatu akustycznego,

� walorów krajobrazowych,

� awifauny, chiropterofauny.

Etap likwidacji planowanego przedsięwzięcia będzie związany z usunięciem elementów konstrukcyjnych

siłowni, wybudowanej infrastruktury oraz rekultywacją terenu. Oddziaływanie na środowisko będzie

okresowe i porównywane do oddziaływań w trakcie budowy.

9.1. Oddziaływania na etapie budowy

9.1.1. Oddziaływanie na środowisko, w szczególności na ludzi, szatę roślinną, faunę, wodę i

powietrze

Wpływ na ludzi

Ze względu na dużą odległość terenów projektowanych pod lokalizację elektrowni wiatrowych od

zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, ich budowa i montaż wraz z infrastrukturą towarzyszącą nie

stanowi zagrożenia dla zdrowia i komfortu życia mieszkańców okolicznych miejscowości.

Uciążliwości w postaci nadmiernego hałasu mogą wystąpić w czasie transportu pracowników na teren

budowy, wywozu urobku z wykopów pod fundamenty elektrowni, transportu materiałów budowlanych i

elementów konstrukcyjnych oraz samego montażu.

Poziom mocy akustycznej maszyn budowlanych szacuje się na 100 – 110 dB. Źródłem hałasu

będzie miejsce prowadzenia prac budowlanych oraz drogi dojazdowe do placu budowy. Poziomy dźwięku

generowane na etapie budowy, zwłaszcza związane z ruchem pojazdów ciężarowych mogą przyjmować

wartości odbierane jako uciążliwe na terenach zamieszkanych. Szacuje się, że w odległości ok. 100 m od

placu budowy poziom hałasu nie przekroczy 60 – 70 dB(A).

Podsumowując, oddziaływanie na ludzi na etapie budowy będzie przejściowe, ograniczone do

godzin dziennych godzinach dziennych, które całkowicie ustanie po zakończeniu budowy.

Wpływ na szatę roślinną

Planowany ZEW Bielice będzie zlokalizowany w obrębie pól pozostających w intensywnym

użytkowaniu. Lokalizacja turbin i infrastruktury nie będzie wymagała ingerencji w cenną szatę roślinną, w

tym w siedliska przyrodnicze z listy załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, gdyż najbliższe tego rodzaju

siedliska zlokalizowane są w znacznej odległości.

Teren planowanej inwestycji nie jest także miejscem występowania roślin i grzybów objętych

ochroną gatunkową i/lub posiadających status ginących lub zagrożonych wyginięciem. Także nie

występują tu rośliny wymienione na liście załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

Z tych też powodów oddziaływanie na szatę roślinną na etapie realizacji inwestycji należy

ocenić jako nieistotne.

Wpływ na faunę

Wpływ na świat zwierząt nie będzie istotny. Farma zostanie zlokalizowana na terenach intensywnie

użytkowanych rolniczo, niestanowiących atrakcyjnego siedliska dla zwierząt.

Główne oddziaływanie na zwierzęta związane będzie z wysokim poziomem hałasu wytwarzanego

przez maszyny budowlane. W związku z występowaniem drgań i hałasu towarzyszących budowie może

nastąpić ewentualna okresowa migracja fauny żyjącej na tym obszarze lub na terenach otaczających, z

wyjątkiem gatunków łatwo podlegających synantropizacji o dużych zdolnościach adaptacyjnych do

zmiennych warunków środowiskowych.

Usunięcie wierzchniej warstwy gleby spowoduje naruszenie środowiska życia fauny glebowej

(podobnie jak w przypadku prac polowych, orki itp.), jednak po ustaniu prac budowlanych gatunki

glebowe będą mogły ponownie się rozwijać. Wraz z ustąpieniem niekorzystnych oddziaływań związanych

z etapem budowy zwierzyna powróci do swych siedlisk.

Miejsca lokalizacji ZEW nie są miejscem bytowania chronionych płazów i gadów. Płazy i gady

obserwowane w granicach stref inwestycyjnych należą do gatunków pospolitych i nie są one ujęte w

wykazach:


Wajda, Żurek),

� Czerwonej listy zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński i in., 2002) o statusie

ginących lub zagrożonych wyginięciem,

� Polskiej czerwonej księgi zwierząt. Kręgowce (Głowaciński 2001) o statusie ginących lub

zagrożonych wyginięciem.

Również w granicach strefy inwestycyjnej nie obserwowano gatunków objętych Załącznikiem II

Dyrektywy Siedliskowej. Refugium tego gatunków są śródpolne zarośnięte oczka wodne i wymoczyska

istniejące poza strefą inwestycyjną leżące w innych częściach gminy Bielice, w tym w pobliżu

analizowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych.

Równocześnie teren pół (działek) planowanych pod turbiny jest miejscem występowania pospolitych

kilku gatunków ptaków charakterystycznych dla użytków rolnych, powszechnie występujących na terenie

gminy, powiatu, województwa i kraju.

Teren ten jest miejscem występowania pospolitych ssaków w tym nietoperzy, które tu pojawiają

się sporadycznie. Oceniono także że teren ten w okresie migracji kręgowców na tle gminy Bielice, powiatu

i województwa nie wybija się jako obszar szczególnie cenny.

Tak więc w trakcie etapu budowy oddziaływanie tych prac będzie miało marginalny wpływ nie

tylko na szczególnie cenną faunę, ale także na pospolite gatunki zwierząt. Co najwyżej etap

budowy ZEW Bielice może spowodować lokalne, czasowe pogorszenie warunków bytowania

dla niektórych zwierząt.

Wpływ na wody podziemne i powierzchniowe

Elementem wyróżniającym badaną powierzchnię planowaną jest występowanie dużych kompleksów

pól, brak większych zbiorników wodnych, obecność cieku wodnego Kanału Czarnego wyznaczającego

wschodnią i południową granicę analizowanego terenu.

Na terenie realizacji inwestycji brak jest terenów podmokłych (torfowisk, bagien), łąk i większych cieków

wodnych (rzek, jezior). Wyłącznie na skraju południowej granicy gminy w znacznej odległości od

planowanego posadowienia wiatrowych zidentyfikowano łąkę klasy V, okresowo podmokłą. Natomiast po

stronie zachodniej od m. Nowe Chrapowo znajduje się enklawa zieleni śródpolnej z niewielkim oczkiem

wodnym. Teren inwestycji oraz bezpośrednio przylegający nie graniczy z torfowiskami, bagniskami,

jeziorami i stawami. Najbliższe jeziora znajdują się w odległości powyżej 1 km. Wody powierzchniowe

reprezentowane są przez nieliczne i niewielkie cieki odwadniające.






Niewielki jest wpływ elektrowni wiatrowych na środowisko gruntowo-wodne, ze względu na ich

rozmiary. Podczas budowy jedynie w nieznacznym stopniu naruszona zostanie struktura litologiczna i

hydrogeologiczna wierzchnich warstw podłoża gruntowego – bez znaczącego wpływu na warunki

siedliskowe w sąsiadujących agrocenozach.

Wpływ inwestycji na etapie budowy może ograniczać się do ewentualnego niewielkiego

zanieczyszczenia wód podziemnych substancjami ropopochodnymi z maszyn budowlanych. Tę

hipotetyczną sytuację można wyeliminować poprzez odpowiedni nadzór na pracą urządzeń i ich stanem

technicznym.

Realizacja projektu nie powoduje ingerencji w zasoby wód powierzchniowych i wód

podziemnych, a więc oddziaływanie oceniono jako neutralne.

Wpływ na powietrze atmosferyczne

Budowa elektrowni wiatrowej nie przyczyni się do powstania znaczącego zagrożenia środowiska w

zakresie emisji pyłów i gazów do powietrza.

Na etapie realizacji inwestycji jedynym źródłem zanieczyszczenia powietrza będą pojazdy samochodowe

transportujące sprzęt i urządzenia oraz maszyny budowlane, a także pracujące urządzenia i maszyny w

czasie budowy ZEW Bielice. Wykorzystywany sprzęt budowlany i transportowy będzie źródłem

nieznacznego pylenia wtórnego, mogącego powstawać podczas poruszania się pojazdów po drogach

gruntowych i w czasie transportu materiałów. Nie stanowi on większego zagrożenia i problemu dla

zasobów przyrodniczych i ludzi.

Teren inwestycji stanowią obszary otwarte. Emisja gazów silnikowych nie będzie stanowić

większego zagrożenia i problemu dla zasobów przyrodniczych oraz zdrowia i życia ludzi, gdyż stężenia

tych gazów będą wielokrotnie niższe od dopuszczalnych.

Należy zaznaczyć, ze realizacja przedsięwzięcia będzie rozłożona w czasie, dlatego negatywny wpływ na

powietrze nie będzie miał charakteru skumulowanego i swoim natężeniem dla każdej pojedynczej

elektrowni nie będzie przekraczał przeciętnego wpływu jaki powstaje podczas prac polowych (żniwa, zbiór

roślin okopowych).

Aby zminimalizować negatywne oddziaływanie przedsięwzięcia na powietrze w fazie realizacji należy

spełniać następujące zasady:

� dbać o prawidłową eksploatację i właściwą konserwację maszyn budowlanych i środków

transportu celem uniknięcia wzrost zużycia paliwa oraz ilości wydzielanych spalin,

� nie przeciążać maszyn i pojazdów oraz nie eksploatować na najwyższych obrotach silników, gdyż

zwiększa to emisję spalin. Sprzęt używany podczas robót powinien spełniać wymagania odnośnie

ochrony przed hałasem i gazami spalinowymi, podane w przedmiotowych rozporządzeniach i

normach,

� nie palić ognisk na terenie budowy a zwłaszcza opon, rozpuszczalników, farb itp.,

� zabezpieczyć i oznakować drogi dojazdowe by zapewnić bezpieczeństwo użytkownikom oraz

usprawnić akcję logistyczną,

� dążyć do maksymalnego skrócenia i usprawnienia cyklu inwestycyjnego poprzez sprawne

zarządzanie projektem.

Zasięg oddziaływania zanieczyszczeń gazowych i emitowanych zanieczyszczeń pylistych

będzie miało charakter lokalny, ograniczony do miejsca prowadzenia prac i jego

bezpośredniego otoczenia.

9.1.2. Oddziaływanie na środowisko, w szczególności na powierzchnię ziemi, z

uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz

Wpływ na powierzchnię ziemi

Wpływ inwestycji na środowisko glebowe w fazie budowy ograniczy się do niewielkiego obszaru.

Zakres i stopień tego oddziaływania będzie zależał przede wszystkim od sposobu i kultury technicznej

prowadzonych prac budowlanych. Oddziaływanie farmy wiatrowej będzie miało związek z niezbędnymi

robotami ziemnymi jakie należy wykonać przed posadowieniem wiatraków. Będzie to: budowa

fundamentów elektrowni, budowa dróg dojazdowych i wykopanie rowów na podziemne przyłącze

kablowe.

Efektem tego będzie naruszenie bądź trwałe przekształcenie wierzchniej warstwy gruntu w celu

konieczności budowy tymczasowych dróg, prac ziemnych w celu przygotowania wykopów pod

fundamenty elektrowni, kable energetyczne, samego montażu elektrowni wraz z towarzyszącą

infrastrukturą oraz miejsca składowania urobku. O ile w przypadku wykopów na kable wydobyty urobek

zostanie wykorzystany do przykrycia przewodów, o tyle w przypadku fundamentów należy liczyć się z

faktem, iż wydobyta ziemia będzie wymagała zagospodarowania na miejscu, bądź wywiezienia i

zagospodarowania poza terenem farmy.

Oddziaływanie to będzie miało charakter krótkotrwały i odwracalny, za wyjątkiem miejsc posadowienia

siłowni wiatrowych wraz placami manewrowymi i drogami dojazdowymi.

Po zakończeniu prac teren wokół inwestycji przywrócony zostanie do stanu poprzedniego i możliwe będzie

dalsze użytkowanie rolnicze.

Podsumowując oddziaływanie na powierzchnię ziemi nastąpi wyłącznie na etapie realizacji

przedsięwzięcia, który wiąże się z koniecznością:

� wykonania dróg dojazdowych, placów manewrowych i tymczasowych placów

składowych. Wykonanie tych robót powinno zostać poprzedzone zdjęciem z zabudowywanej

powierzchni warstwy urodzajnej gleby i złożeniem jej „na odkład” w pobliżu. Po zakończeniu

budowy i zdemontowaniu obiektów tymczasowych (łuki na zakrętach dróg dojazdowych

umożliwiające dojazd pojazdów z długimi elementami konstrukcyjnymi oraz plac składowy

elementów konstrukcyjnych wokół budowanej turbiny), zmagazynowana wcześniej gleba powinna

zostać rozplanowana na całej naruszonej powierzchni. Pozwoli to na przywrócenie powierzchni

ziemi do pierwotnej funkcji,

� wykonania fundamentu. Ingerencja na powierzchni do głębokości około 3 m p.p.t. i średnicy

do 20 m. Należy zdjąć warstwę urodzajną i zmagazynować ją do czasu zakończenia robót

budowlano-montażowych. Po zakończeniu budowy i zdemontowaniu obiektów tymczasowych,

zmagazynowana wcześniej gleba powinna zostać rozplanowana na całej naruszonej powierzchni.

Pozwoli to na przywrócenie powierzchni ziemi do pierwotnej funkcji. Nadmiar urobku należy

wywieźć poza plac budowy i zagospodarować najlepiej poprzez wykorzystanie jako podkład pod

drogi dojazdowe dla kolejno budowanych elektrowni.

� wykonania okablowania zewnętrznego. W pasie planowanego wykopu pod okablowanie

należy zdjąć warstwę urodzajną gleby o miąższości 20-40 cm, odłożyć „na odkład” na jedną

stronę planowanego wykopu, a następnie wykonać wykop. Po ułożeniu kabli, przy zasypywaniu

wykopu należy zadbać o zagęszczenie gruntu do pierwotnego stopnia naturalnego zagęszczenia.

Do ostatecznego uporządkowania terenu po zakończeniu budowy należy wykorzystać

zgromadzony humus i rozścielić go na warstwie jałowej.

Reasumując należy stwierdzić, że prace związane z realizacją inwestycji nie spowodują

znaczących przekształceń środowisku glebowego.

Wpływ na środowisko glebowe w kontekście wytwarzania odpadów

Do zanieczyszczeń środowiska jakie wystąpią na etapie budowy planowanego przedsięwzięcia

należy zaliczyć odpady.

Ilość odpadów na etapie budowy jest trudna do przewidzenia. W oparciu o informacje przekazane przez

producenta oraz doświadczenia własne dokonano identyfikacji określonych rodzajów odpadów, które

następnie zakwalifikowano do odpowiednich grup zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia

27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów.

Poniższa tabela przedstawia planowane rodzaje i ilości odpadów do wytworzenia przez okres trwania prac

budowlano-montażowych.

Tabela 90.

Przewidywane rodzaje i ilości odpadów do wytworzenia na etapie budowy

Kod odpadu Rodzaj odpadu

Przewidywana do wytworzenia ilość

odpadów (ilość przypadająca na 1 elektrownię)

17 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych)

17 01 Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej

17 01 07

Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione z 17 01 06∗

0,3 Mg

17 01 82 Inne niewymienione odpady 0,2 Mg

17 02 Odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych

17 02 01 Drewno 0,1 Mg

17 02 03 Tworzywa sztuczne 0,05 Mg

17 04 Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali

17 04 05 Żelazo i stal 0,1 Mg

17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 04 10 0,05 Mg

17 05 Gleba i ziemia

17 05 04 Gleba i kamienie inne niż wymienione w 17 05 03

> 1 000 m3

17 06 Materiały izolacyjne oraz konstrukcyjne zawierające azbest

17 06 04 Materiały izolacyjne inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03

0,05 Mg

17 09 Inne odpady z budowy, remontów i demontażu

17 09 04

Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 0,1 Mg

09 01-03

15 Odpady opakowaniowe, sorbenty tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach

15 01 Odpady opakowaniowe

15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 0,05 Mg

15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych 0,15 Mg

15 01 05 Opakowania wielomateriałowe 0,10 Mg

15 01 10∗

Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych i nimi zanieczyszczone (opakowania po materiałach malarskich)

0,05 Mg

15 02 Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne

15 02 02∗

Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (czyściwo) i ubrania ochronne

< 0,02 Mg

15 02 03

Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (czyściwo) i ubrania ochronne inne niż 15 02 02∗

< 0,05 Mg

13 Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19)

13 07∗ Odpady paliw ciekłych śladowe ilości

13 02∗ Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe

śladowe ilości

13 01∗ Odpadowe oleje hydrauliczne śladowe ilości

12 Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych

12 01 Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni i tworzyw sztucznych

12 01 13 Odpady spawalnicze 0,02 Mg

20 Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie

20 03 Inne odpady komunalne

20 03 01 Niesegregowane odpady komunalne 0,2 Mg przez okres budowy

20 03 04 Szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości 1200 l/ miesiąc

∗ odpady niebezpieczne

Miejsce i sposób magazynowania odpadów

Na terenie inwestycji nie będą występowały składowiska odpadów w rozumieniu aktualnie

obowiązujących przepisów.

Odpady wytwarzane na terenie inwestycji gromadzone/ magazynowane będą najpierw w pobliżu miejsca

lokalizacji siłowni wiatrowych. Magazynowaniem określa się czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie

odpadów przed ich transportem odzyskiem lub unieszkodliwieniem. Odpady będą magazynowane na

placu budowy, a następnie sukcesywnie przekazywane do odzysku, unieszkodliwiania lub docelowego

składowania.

Należy przeprowadzić selektywną zbiórkę „ u źródła” wytwarzanych odpadów. Odpady, które będą

powstawać w związku z realizacją przedsięwzięcia należy segregować i sukcesywnie przekazywać do

odzysku lub unieszkodliwiania. Wszystkie odpady muszą być ewidencjonowane zgodnie z

rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów

stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 30, poz. 213).

Transport odpadów z miejsc ich magazynowania odbywać się będzie w oparciu o środki transportu

odbiorców odpadów.

Transport odpadów niebezpiecznych będzie odbywał się zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym

zakresie.

W poniższej tabeli zestawiono miejsca i sposoby magazynowania dla poszczególnych rodzajów odpadów

wytwarzanych na terenie inwestycji.

Tabela 91.

Miejsca i sposoby magazynowania odpadów na etapie budowy

Kod odpadu

Rodzaj odpadu Miejsce magazynowania

Sposób magazynowania

odpadów



17 01 07

Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione z 17 01 06

Przed budynkiem Plac budowy

Zamknięty kontener stalowy

17 01 82 Inne niewymienione odpady




17 02 01 Drewno Przed budynkiem

Plac budowy Zamknięty kontener

stalowy

17 02 03 Tworzywa sztuczne Przed budynkiem


stalowy


17 04 05 Żelazo i stal Magazyn techniczny

Plac budowy Zamknięta beczka

stalowa

17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 04 10

Magazyn techniczny Plac budowy

Zamknięta beczka stalowa



Przed budynkiem Plac budowy Hałdy przy wykopie






17 09 04

Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01-



03



15 01 01 Opakowania z papieru i tektury



15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych



15 01 05 Opakowania wielomateriałowe



15 01 10∗

Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych i nimi zanieczyszczone (opakowania po materiałach malarskich)


Szczelne i zamknięte pojemniki


15 02 02∗




15 02 03





13 07∗ Odpady paliw ciekłych Magazyn techniczny

Plac budowy Szczelne i zamknięte

pojemniki




13 01∗ Odpadowe oleje hydrauliczne Magazyn techniczny Plac budowy



12 01 Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni i tworzyw sztucznych ∗

12 01 13 Odpady spawalnicze





20 03 01 Niesegregowane odpady komunalne



20 03 04

Szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości


Zbiorniki bezodpływowe


Oleje odpadowe będą zbierane i magazynowane w sposób określony w Rozporządzeniu Ministra

Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami

odpadowymi, tzn.:

� będą zbierane i magazynowane selektywnie według wymagań wynikających ze sposobu ich

przemysłowego wykorzystania lub unieszkodliwiania,

� nie będą mieszane z innymi odpadami i substancjami, w tym zwłaszcza z odpadami stałymi,

odpadami PCB, olejem napędowym, olejem opałowym, płynami chłodniczymi, płynami

hamulcowymi oraz innymi substancjami i preparatami chemicznymi nie będącymi olejami,

� zbierane będą do szczelnych pojemników, wykonanych z materiałów trudno palnych, odpornych

na działanie olejów odpadowych, odprowadzających ładunki elektryczności statycznej,

wyposażonych w szczelne zamknięcia, zabezpieczonych przed stłuczeniem,

� pojemniki będą odpowiednio oznaczone napisem „OLEJ ODPADOWY”, informacją o kodzie lub

kodach odpadu wynikającą z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w

sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206),

� pojemniki będą magazynowane w miejscach utwardzonych, zabezpieczonych przed

zanieczyszczeniami gruntu i opadami atmosferycznymi, wyposażonych w urządzenia lub środki do

zbierania wycieków tych odpadów,

� miejsc magazynowania olejów odpadowych udostępnione będą, w celu opróżnienia lub wymiany

pojemnika, wyłącznie dla właścicieli pojemników lub przedsiębiorców zajmujących się

gospodarowaniem tymi olejami odpadowymi.

Sposób zagospodarowania odpadów

Przewiduje się następujące postępowanie z generowanymi odpadami:

� wszystkie odpady generowane przez obiekt będą podlegały ewidencji ilościowej i jakościowej,

� odpady, które mogą stanowić zagrożenie dla środowiska, do czasu wywozu ich do utylizacji lub do

dalszego wykorzystania, będą selektywnie gromadzone, w wydzielonych, szczelnych i

zamkniętych pojemnikach,

� transport odpadów niebezpiecznych odbywać się będzie zgodnie z przepisami o przewozie

materiałów niebezpiecznych,

� inwestor zawrze stosowne umowy na odbiór odpadów, sprawdzając czy firmy odbierające są w

stanie zgromadzić bądź unieszkodliwić dany ich rodzaj zgodnie z wszelkimi wymogami w tym

zakresie.

Większość odpadów z wyjątkiem 15 01 02, 15 01 05, 15 02 03, 12 01 13, 17 01 07, 17 01 82, 17 02

03,17 04 11, 17 06 04, 20 03 01, 20 03 04, 13 07, 13 02, 13 01, 15 01 10∗, 15 02 02∗ inwestor zgodnie

z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2008r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie

listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazać osobom fizycznym lub jednostkom

organizacyjnym, nie będącym przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby, oraz

dopuszczalnych metod odzysku (Dz. U. 235, poz. 1614) może przekazać właśnie tym osobom do ich

wykorzystania.

Tabela 92.

Sposób postępowania z odpadami na etapie budowy

Kod Rodzaje odpadów Sposób postępowania z odpadami



17 01 07 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione z 17 01 06∗

odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem

17 01 82 Inne niewymienione odpady odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem


17 02 01 Drewno

odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem lub przekazywane osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącymi przedsiębiorcami do wykorzystania na ich własne potrzeby

17 02 03 Tworzywa sztuczne odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem


17 04 05 Żelazo i stal


17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 04 10 odbierane przez podmioty zajmujące się recyklingiem



wykorzystane (w części) bezpośrednio na placu budowy do wypełnienia wykopów po pracach związanych z posadowieniem fundamentu; rozplantowanie ziemi po zakończeniu robót budowlano-montażowych lub przekazywane osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącymi przedsiębiorcami do wykorzystania na ich własne potrzeby








15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem

15 01 05 Opakowania wielomateriałowe odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem


15 02 03 Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (czyściwo) i ubrania ochronne inne niż 15 02 02∗



12 01 Odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni i tworzyw sztucznych

12 01 13 Odpady spawalnicze odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem



20 03 01 Odpady komunalne odpady kierowane na składowiska odpadów komunalnych

20 03 04 Szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości

odbierane przez jednostki zajmujące się wywozem nieczystości

Odpady niebezpieczne wymienione w tabeli poniżej, ich odbiór oraz dalsze zagospodarowanie

powierzone będzie specjalistycznej firmie, posiadającej niezbędne pozwolenia oraz sprzęt do

bezpiecznego załadunku i przewozu poszczególnych rodzajów odpadów oraz stosowane porozumienia/

umowy ze specjalistycznymi firmami prowadzącymi przerób i unieszkodliwianie poszczególnych rodzajów

odpadów niebezpiecznych.

Tabela 93.

Sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi

Kod Rodzaje odpadów Sposób

postępowania z odpadami


13 07∗ Odpady paliw ciekłych odzyskiwane i unieszkodliwiane w instalacjach na terenie kraju i województwa 13 02∗ Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe

13 01∗ Odpadowe oleje hydrauliczne



15 01 10∗ Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych i nimi zanieczyszczone (opakowania po materiałach malarskich)

odbierane przez jednostki do spalania


15 02 02∗ Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (czyściwo) i ubrania ochronne

odzyskiwane i unieszkodliwiane w instalacjach na terenie kraju i województwa

Zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy podmiot gospodarczy (wytwórczy, usługowy), który

wytwarza odpady niebezpieczne, niezależnie od ilości, zobowiązany jest uzyskać odpowiednie zezwolenie

w odpowiednim do miejsca wytwarzania starostwie (art. 8 Ustawy o odpadach) lub składać informacje o

wytworzonych odpadach. Bez takiego zezwolenia, w którym określone jest między innymi „miejsce i

warunki składowania oraz transportu (…) z uwzględnieniem selektywnego postępowania z odpadami

niebezpiecznymi nadającymi się do wykorzystania” nie może funkcjonować żaden podmiot gospodarczy

wytwarzający takie odpady.

Sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego

oddziaływania na środowisko

ZEW Bielice będzie nowoczesnym przedsięwzięciem realizującym w sposób ciągły kompleksowe

strategie ochrony środowiska. Inwestor zamierza prowadzić na terenie elektrowni wiatrowych działania

zmierzające do minimalizacji wytwarzania odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko

poprzez:

� inwestor będzie stosował takie sposoby produkcji, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub

pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne

oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi,

� posiadacz odpadów będzie postępował z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania

odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami,

� odpady będą przekazywane podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu na

prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami,

� odpady magazynowane będą na terenie, do którego posiadacz odpadów ma tytuł prawny,

� odpady będą zbierane w sposób selektywny,

� inwestor będzie prowadził ilościową i jakościową ewidencję odpadów zgodnie z przyjętym

katalogiem odpadów i listą odpadów niebezpiecznych,

� wszystkie odpady niebezpieczne będą przechowywane w szczelnych opakowaniach, w

wyznaczonych miejscach i przekazywane do odzysku lub unieszkodliwienia specjalistycznym

firmom,

� odpady możliwe do wykorzystania i przetwarzania będą również przekazywane uprawnionym

podmiotom celem realizowania tych procesów zgodnie z wymogami ustawy,

� odpady, które nie mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstania,

będą, uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię, o której mowa w art. 143

ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, przekazywane do najbliżej

położonych miejsc, w których mogą być poddawane odzyskowi lub unieszkodliwione,

� odpady, których nie udało się poddać odzyskowi, powinny być tak unieszkodliwianie, aby

składowane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe z

przyczyn technologicznych lub nie uzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych,

� wytwórca nie będzie mieszał odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz mieszał odpadów

niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne,

� transport odpadów niebezpiecznych z miejsc powstania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania

odpadów odbywać się będzie z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie

materiałów niebezpiecznych i przeprowadzany będzie przez uprawione podmioty

(unieszkodliwianiu poddaje się te odpady, z których uprzednio wysegregowano odpady nadające

się do odzysku),

� odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwienia, z wyjątkiem składowania będą

magazynowane na placu budowy wyłącznie przez okres realizacji prac budowlano-montażowych,

� odpady przeznaczone do składowania będą magazynowane jedynie w celu zebrania odpowiedniej

ilości tych odpadów do transportu na składowisko odpadów (okres magazynowania – czas trwania

prac budowlano-montażowych.

Wpływ na klimat akustyczny

Montaż obiektu odbywać się będzie przy pomocy dźwigów samojezdnych. Wszystkie powyższe

prace wykonywane będą przy użyciu pełnosprawnych pojazdów emitujących w trakcie pracy hałas o

poziomie około 100-110 dB(A). Wzrost poziomu hałasu może mieć krótkotrwały wpływ na faunę

zakrzewień i zadrzewień śródpolnych wokół terenów inwestycji, przy czym dyskomfort akustyczny może

odczuwać okresowo jedynie ludność pobliskich miejscowości. Prace muszą być jednak wykonywane w taki

sposób, ażeby nie zostały przekroczone wartości wynikające z obowiązujących przepisów, tj. zgodnie z

wymogami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826).

Biorąc pod uwagę zakres inwestycji oraz że prace budowlano-instalacyjne prowadzone będą w porze

dziennej można prognozować, że poziom dźwięku poza terenem inwestycji spowodowany pracą maszyn

budowlanych i towarzyszących im urządzeń technicznych, a także zwiększony ruch pojazdów

samochodowych nie spowoduje przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla tej pory dnia. Mając na

uwadze, że uciążliwość ta będzie miała charakter okresowy, typowy dla prac budowlanych, dotyczyła

będzie jedynie czasu realizacji inwestycji i ustąpi wraz z zakończeniem prac.

Prognozuje się, że okresowy niekorzystny wpływ na klimat akustyczny wokół prowadzonych

robót będzie akceptowalny jako tymczasowe zjawisko typowe dla każdej budowy, nie

stanowiące zagrożenia dla środowiska.

Wpływ na krajobraz

Jedna część ZEW Bielice od strony północno-wschodniej graniczy z m. Nowe Chrapowo natomiast

druga od północy z m. Linie. Krajobraz tej części gminy jest monotonny. Obszar inwestycji oraz tereny

przyległe stanowi płaska wysoczyzna morenowa położona na wysokościach 45-52 m n.p.m. Pewne

urozmaicenie stanowi dolina Kanału Czarnego. Wśród przeważającej powierzchni gruntów rolnych w

sąsiedztwie inwestycji możemy wyróżnić takie elementy jak: enklawa zieleni leśnej i sad na północ od

planowanego ZEW Bielice oraz lasy ciągnące się w kierunku Gryfina zlokalizowane na północny-zachód od

przedmiotowej inwestycji.

Na tym etapie, oddziaływanie elektrowni wiatrowych będzie niewielkie. Wpływ inwestycji na

dysharmonię krajobrazu będzie się zwiększał wraz ze wzrostem wysokości wież w czasie ich montażu.

Na podstawie zebranych danych, na etapie realizacji inwestycji nie przewiduje się istotnego

negatywnego oddziaływania inwestycji na krajobraz.

9.1.3. Oddziaływanie na dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą

dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków

W sąsiedztwie planowanej inwestycji w rejonie m. Nowe Chrapowo, a także na obszarze inwestycji

w części zlokalizowanej koło m. Linie, została wyznaczona strefa WIII - ograniczonej ochrony

konserwatorskiej stanowisk archeologicznych.

Strefa W.III. - ograniczonej ochrony konserwatorskiej stanowisk archeologicznych, polega na

prowadzeniu interwencyjnych badań archeologicznych w przypadku podejmowania prac ziemnych. Strefa

„W.III." obejmuje stanowiska ujęte w ewidencji służby konserwatorskiej.

Prace ziemne związane z prowadzonymi pracami budowlanymi elektrowni wiatrowych i urządzeń

towarzyszących stanowić mogą pewne zagrożenie dla ewentualnych zabytków archeologicznych.

Dlatego też, inwestor realizując prace budowlane musi zastosować się do odpowiednich warunków

realizacyjnych różnych dla poszczególnych stref ochrony konserwatorskiej.

Zapisy określające obowiązujące zasady postępowania w przypadku natrafienia na takie zabytki zostały

umieszczone w mpzp.

Obowiązujące rygory w strefie „WIII":

� współdziałanie w zakresie zamierzeń inwestycyjnych i innych związanych z pracami ziemnymi z

odpowiednim organem ds. ochrony zabytków, w tym - powiadamianie o zamiarze podjęcia prac

ziemnych,

� przeprowadzenie archeologicznych badań ratunkowych na terenie objętym realizacją prac

ziemnych, na zasadach określonych przepisami odrębnymi dot. ochrony zabytków.

W razie natrafienia na obiekty archeologiczne należy przerwać prace, obszar zabezpieczyć i niezwłocznie

powiadomić odpowiednie służby Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a następnie przystąpić do

archeologicznych badań ratowniczych.

Ponadto na obszarze inwestycji brak jest obiektów i obszarów chronionych wpisem do rejestru zabytków.

Należy stwierdzić, że na obszarze wykonywania prac budowlanych związanych z realizacją

projektu brak jest elementów uznanych za istotne dla ochrony dóbr, a wiec oddziaływanie w

ramach tych elementów pozostaje neutralne.

9.2. Oddziaływanie na etapie eksploatacji


powietrze

Wpływ na ludzi

PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

Źródła pola elektromagnetycznego występującego w środowisku można podzielić na dwa rodzaje:

� naturalne - naturalne promieniowanie Ziemi, Słońca i jonosfery. Ze wszystkich pól naturalnych

najlepiej znane jest pole geomagnetyczne, którego natężenie wynosi od 16 do 56 A/m; nad

powierzchnią Ziemi występuje również naturalne pole elektryczne o natężeniu około 120 V/m

przy normalnej pogodzie,

� sztuczne - o częstotliwości 50Hz, emitowane głównie przez urządzenia elektryczne. Specyfika

pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez takie urządzenia powoduje, że można w jego

przypadku oddzielnie rozpatrywać składową elektryczną i magnetyczną. Pole magnetyczne

towarzyszy każdemu przepływowi prądu, a pole elektryczne występuje wszędzie tam, gdzie

pojawia się napięcie elektryczne.

Tabela 94.

Przykłady sztucznych źródeł pole elektromagnetycznego - źródło: www.oddziaływaniewiatrakow.pl

Wartości pola magnetycznego o częstotliwości 50Hz spotykane w środowisku

Urządzenia elektryczne powszechnego użytku

Natężenie pola magnetycznego

Pralka automatyczna 0,3 A/m w odległości 30 cm

Monitor komputerowy 0,1 A/m w odległości 10 cm

Odkurzacz 5 A/m w odległości 30 cm

Wartości pola elektrycznego o częstotliwości 50Hz spotykane w środowisku

Urządzenia elektryczne powszechnego użytku

Natężenie pola elektrycznego

Pralka automatyczna 0,13 kV/m w odległości 30 cm

Monitor komputerowy 0,2 kV /m w odległości 10 cm

Odkurzacz 0,13 kV /m w odległości 30 cm

Urządzenia i instalacje elektryczne wytwarzają w swoim otoczeniu PEM o częstotliwości 50Hz, które

powstają na skutek obecności napięcia (pole elektryczne - składowa elektryczna E) oraz w wyniku

przepływu prądu (pole magnetyczne - składowa magnetyczna H).

Powstające w organizmie ludzkim prądy dodatkowo mogą powodować wydzielanie się mocy

elektrycznej o gęstości wywołującej w krańcowych przypadkach nagrzewanie się organizmu (tzw. efekt

termiczny działania pola), bądź w przypadkach oddziaływania niższych wartości - zakłócenia w pracy

układu krążenia (tzw. efekt metermiczny działania pola). Wartość wspomnianych prądów dodatkowych

jest funkcją wielkości poziomu oddziaływania PEM i jego częstotliwości.

Przy długotrwałym oddziaływaniu PEM o dużych poziomach i częstotliwości następują zakłócenia

w funkcjonowaniu organizmu, zwłaszcza w pracy układu krążenia i układu nerwowego, powodując

dolegliwości i zmniejszenie odporności organizmu. Główne objawy to: ogólne osłabienie, apatia,

pogorszenie wzroku, oznaki stałego zmęczenia czy złego samopoczucia, braku koncentracji itp. Trudno

przewidzieć dokładne skutki, gdyż każdy organizm w zależności od indywidualnych predyspozycji reaguje

w różnym stopniu i w różnym czasie.

Stwierdzono ponadto również szkodliwe oddziaływanie PEM na inne organizmy żywe (fauna, flora)

oraz na środowisko naturalne (woda, powietrze). Wniosek nasuwa się taki, iż nieodzowna i konieczna jest

ochrona ludzi i środowiska przed oddziaływaniem PEM, a powinna ona polegać przede wszystkim na:

� eliminacji obszarów intensywnego wpływu PEM o wartościach przekraczających dopuszczalne

poziomy charakteryzowane poprzez wartości graniczne natężenia pola elektrycznego - składowa

elektryczna E [V/m] i pola magnetycznego – składowa magnetyczna H [A/m],

� odpowiedniej separacji przestrzennej miejsc pobytu ludzi od obszarów o zbyt intensywnym

poziomie pola elektromagnetycznego.

Warto pamiętać, iż obowiązujące w wielu krajach przepisy nakazujące ograniczanie przebywania

ludzi w zasięgu PEM o f = 50 Hz, powstały na podstawie zaleceń podawanych przez wyspecjalizowane

instytucje międzynarodowe zajmujące się zagadnieniami ochrony środowiska przed PEM. Wzorem dla

przepisów kilku państw były zalecenia Międzynarodowego Towarzystwa Ochrony przed Promieniowaniem

(IRPA) oraz Europejskiego Komitetu Normalizacji Elektrotechnicznej (CENELEC).

Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO - World Health Organization), będącej

światowym autorytetem w dziedzinie badań wpływu pola elektrycznego na organizm ludzki, określa się,

że stacja energetyczna jako prawidłowo wykonana i eksploatowana nie ma szkodliwego wpływu na

zdrowie i życie ludzi.

Obowiązujące w wielu krajach przepisy i zalecenia oparte są przede wszystkim na wynikach wielu

badań empirycznych. Przy ustalaniu wartości dopuszczalnych kierowano się zasadą, że czynnik, co, do

którego istnieją przypuszczenia, iż może być szkodliwy, np. PEM, należy ograniczać na tyle, na ile jest to

możliwe bez ponoszenia nadmiernych kosztów decydujących o cenie 1 kWh energii elektrycznej.

W przepisach kilku krajów, w tym polskich, natężenie pola E ≤ 1 kV/m uważane jest za całkowicie

bezpieczne, nawet przy długotrwałym w nim przebywaniu.

Przepisy w innych krajach np. Austrii. Niemczech, Włoszech, przyjmują za całkowicie bezpieczną

wartość natężenie pola na poziomie E ≤ 5 kV/m. Oznacza to, iż polskie przepisy w zakresie ochrony przed

oddziaływaniem PEM należą do jednych z najbardziej rygorystycznych.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) za bezpieczne dla zdrowia natężenie pola

elektrycznego o częstotliwości 50 Hz, uważa się:

� 5 kV/m – w przypadku nieograniczonego czasu narażenia,

� 5 kV/m–10 kV/m – przy czasie narażenia ograniczonym do kilku godzin dziennie.

Podane wielkości dotyczą wyłącznie otwartych przestrzeni. Promieniowanie wewnątrz budynków jest

znikome i pomijane.

W Polsce dopuszczalne poziomy promieniowania elektromagnetycznego regulowane są przez

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów

pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów dotrzymywania tych poziomów (Dz. U. z 14

listopada 2003 r. Nr 192, poz. 1883).

Rozporządzenie określa dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku, zróżnicowane dla

terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla ludności, a także

zakresy częstotliwości promieniowania, dla których określa się parametry fizyczne, charakteryzujące

oddziaływanie pól na środowisko.

Tabele poniżej przedstawiają wartości dopuszczalne poziomów pól elektromagnetycznych, zróżnicowane

dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dla miejsc dostępnych dla ludności.

Tabela 95.

Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla terenów przeznaczonych pod zabudowę

mieszkaniową

Wielkość fizyczna Zakres częstotliwości

PEM Składowa elektryczna

Składowa magnetyczna

Gęstość mocy

50 Hz 1 kV/m 60 A/m -

Tabela 96.

Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla miejsc dostępnych dla ludności

Wielkość fizyczna

Zakres częstotliwości PEM

Składowa

elektryczna

Składowa

magnetyczna Gęstość mocy

0 Hz 10 kV/m 2 500 A/m -

od 0 Hz do 0,5 Hz - 2 500 A/m -

od 0,5 Hz do 50 Hz 10 kV/m 60 A/m -

od 0,05 kHz do 1 kHz - 3/f A/m -

od 0,001 MHz do 3 MHz 20 V/m 3 A/m -

od 3 MHz do 300 MHz 7 V/m - -

od 300 MHz do 300 GHz 7 V/m - 0,1 W/m2

Na terenach z zabudową mieszkaniową i w miejscach, gdzie zlokalizowane są żłobki, przedszkola,

szpitale, internaty, natężenie pola elektrycznego o częstotliwości 50 Hz, nie może być wyższe niż 1kV/m,

natomiast graniczna wartość pola magnetycznego wynosi 60A/m.

Według danych literaturowych natężenie pola elektrycznego i magnetycznego o częstotliwości 50 Hz

wytwarzanego przez napowietrzne linie elektromagnetyczne ma następujące wartości:

� pola pod liniami najwyższych napięć 220 – 400 kV: 1 – 10 kV/m i 0,8 – 40 A/m, w odległości 150

m od linii 400 kV: poniżej 0,5 kV/m i poniżej 4 A/m,

� pola pod liniami wysokiego napięcia 110 kV: 0,5 – 4 kV/m i poniżej 16 A/m,

� pola pod liniami średniego napięcia 10 – 30 kV: poniżej 0,3 kV/m i 0,8 – 16 A/m.

Wokół linii napowietrznych i stacji elektroenergetycznych występuje zarówno pole elektryczne, jak i

magnetyczne. Są to pola o bardzo niskiej częstotliwości (50 Hz), stąd też ich ewentualny wpływ na

organizmy żywe jest niewielki i potrzeba dużych natężeń, aby wywołać jakiekolwiek zmiany w

organizmach.

W przypadku siłowni wiatrowych źródłami promieniowania są:

� generatory i transformatory montowane w turbinach,

� stacje transformatorowe,

� linie średniego i wysokiego napięcia.

W energetyce wiatrowej rozpatrywanymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego mogącymi

znacząco oddziaływać na środowisko są stacje transformatorowe WN/SN (wysokie napięcie/średnie

napięcie) i linie wysokiego napięcia 110 kV.

W przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia nie planuje się budowy stacji

transformatorowej na terenie farmy wiatrowej, a więc problem wytwarzania pola

elektromagnetycznego o niskiej częstotliwości i jego negatywnego oddziaływania na organizmy żywe nie

istnieje.

Inwestycja obejmuję budowę zespołu siłowni wiatrowych i podziemnego przyłącza kablowego

średniego napięcia łączącego siłownie z projektowaną stacja transformatorową SN/110 kV zlokalizowaną

poza terenem farmy wiatrowej.

Przesył energii elektrycznej wytwarzanej w siłowniach wiatrowych będzie odbywał się liniami

kablowymi SN do projektowanej stacji transformatorowej SN/110 kV i dalej liną kablową 110 kV do

projektowanej drugiej stacji transformatorowej 110/220 kV w Krajniku zlokalizowanej w sąsiedztwie

istniejącej stacji transformatorowe 400/220 kV, gdzie nastąpi połączenie sieci projektowanej z istniejącą.

Nie przewiduje się na terenie parku stosowania linii napowietrznych oraz dodatkowych

transformatorów. Cała sieć łącząca poszczególne elektrownie wiatrowe będzie realizowana na średnim

napięciu.

Generatory prądu stanowią źródło niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego o

częstotliwości 100Hz. W przypadku generatorów niekorzystne oddziaływanie może występować w

przypadku, gdy organizm znajduje się w odległości do kilku metrów od generatora i przy długotrwałej

ekspozycji.

Generator urządzenia wiatrowego wytwarza napięcie 0,4 kV i jest umieszczony w ekranowanej

obudowie generatora (gondola) oraz zamknięty w przestrzeni otoczonej metalowym przewodnikiem o

właściwościach ekranujących, co w konsekwencji powoduje, że wpływ elektrowni wiatrowej na kształt

klimatu elektromagnetycznego środowiska jest równy zero. Gondola stanowi zabezpieczenie dwojakie -

tzn. eliminuje pole magnetyczne oraz stanowi izolację akustyczną.

Generatory prądu w wiatrakach umieszczone są na wysokości co najmniej 100 m nad ziemią

(zależnie od wysokości wieży, tu: do ok. 140 m), w związku z czym poziom pola elektromagnetycznego

generowane przez elementy elektrowni w poziomie terenu (na wysokości 1,8 m) jest w praktyce

pomijalny, gdyż wypadkowe natężenie pola elektrycznego wynosi one ok. 9 V/m, tj. znacznie poniżej

wartości występującej naturalnie. Wypadkowe pole magnetyczne wyniesie w tym miejscu ok. 4,5 A/m, a

więc również mniej niż naturalne pole naturalne.

Przewody łączące generator z traformatorem umieszczone są w stalowej rurze, która stanowi

element nośny całej konstrukcji i jest również samoistnym ekranem jakiegokolwiek pola magnetycznego.

Pozostała cześć urządzenia wiatrowego wykonana jest z materiałów epoksydowych, które nie

stanowią nośnika fal magnetycznych ani też nie zakłócają propagacji fal radiowych.

Promieniowanie z generatora znajdującego się na szczycie wieży nie będzie docierało do powierzchni

ziemi i przebywających na niej ludzi. Już samo takie usytuowanie gwarantuje brak oddziaływania na

organizmy żywe.

Promieniowanie z linii średniego napięcia (SN) jest znikome. W przypadku linii podziemnej

dodatkowo grunt stanowi izolację (nie jest przewodnikiem tego typu promieniowania) stąd też

promieniowanie jest znikome i nie wykracza poza obwód kabla odseparowanego od powierzchni ziemi

warstwą izolatora, jakim jest grunt.

W związku z powyższym promieniowanie emitowane przez urządzenia i infrastrukturę towarzyszącą

siłowniom wiatrowym nie będzie wykraczało poza dopuszczalne wartości określone Rozporządzeniem

Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz

sposobów dotrzymywania tych poziomów.

Biorąc pod uwagę, że promieniowanie elektromagnetyczne generowane przez turbiny wiatrowe, mierzone

na poziomie 1,8 m nad gruntem nie przekracza wartości pól elektroenergetycznych występujących w

naturze, nie ma podstaw do stwierdzenie iż elektrownie wiatrowe mogą powodować jakiekolwiek

oddziaływania na zdrowie ludzi przebywających w ich okolicy.

Tabela 97.

Pole elektromagnetyczne wytwarzane przez elektrownie wiatrową na tle innych urządzenia - źródło:

www.oddziaływaniewiatrakow.pl

Rodzaj pola

Wartość dopuszczalna dla terenów

zabudowanych

Elektrownia wiatrowa (na wys. 1,8 m)

Elektryczna maszynka do

golenia (5 cm)

Suszarka do włosów (10 cm)

Wartość pola elektrycznego 1000 V/m 9 V/m 700 V/m 800 V/m

Wartość pola magnetycznego

60 A/m 4,5 A/m 12-1200 A/m 4 A/m

HAŁAS

Hałas w medycynie to wszelkiego rodzaju dźwięki szkodliwe dla zdrowia człowieka zarówno ze

względu na możliwość uszkodzenia jego narządu słuchu, jak również niekorzystnie wpływające na jego

psychikę.

Hałasem mogą tutaj być dźwięki niepożądane z powodu ich nadmiernego natężenia (za głośne),

nieodpowiedniego widma (np. za wysokie, lub za niskie), a także drażniące. Z punktu widzenia

psychologii hałas jest dźwiękiem nieprzyjemnym i niepożądanym, powodującym drażliwość, zmęczenie

całego organizmu a szczególnie słuchu. Hałas ma wpływ na zdrowie i kondycję człowieka. Jego działanie

można rozpatrywać w trzech płaszczyznach:

� bezpośrednie na ucho środkowe i wewnętrzne,

� pośrednie na układ nerwowy i psychikę,

� na zasadzie odruchu - na inne narządy.

Szkodliwość działania hałasu na organizm człowieka objawia się zmęczeniem, gorszą wydajnością

nauki, trudnościami w skupieniu uwagi, zaburzeniami orientacji, podwyższeniem ciśnienia krwi, bólem i

zawrotami głowy, czasowym lub trwałym uszkodzeniem słuchu. U małych dzieci hałas budzi duży

niepokój, niepewność, zagubienie, powoduje płacz. Nie wszyscy są jednakowo wrażliwi na hałasowe

uszkodzenie słuchu. Istnieją czynniki predysponujące zależne od genów, ogólnego stanu zdrowia,

warunków środowiskowych.

Najbardziej wrażliwi na działanie hałasu są ludzie młodzi i małe dzieci. Szczególnie narażone są

osoby, u których w rodzinie występuje niedosłuch, osoby długo przebywające w głośnym otoczeniu,

aktualnie chore, leczone lekami potencjalnie uszkadzającymi słuch, cierpiące na stany zapalne uszu,

wreszcie same mające niedosłuch, który w wyniku przebywania w hałasie może się pogłębić. U osób

dorosłych, hałas o natężeniu przekraczającym próg bólu działający impulsowo, jednorazowo i

krótkotrwale może spowodować ostry uraz akustyczny. Natomiast przewlekły uraz akustyczny powstaje

na skutek długotrwałego narażenia na hałas nieprzekraczający progu bólu, zwykle o natężeniu 90 - 95 dB

( decybeli) lub niewiele wyższym. Dotyczy to głównie osób pracujących w niekorzystnych warunkach

akustycznych. Wibracja towarzysząca hałasowi potęguje uszkodzenie słuchu. Działanie hałasu na narząd

słuchu może powodować następujące zjawiska:

� adaptację - w czasie trwania bodźca dźwiękowego,

� czasowe, krótko lub długotrwałe upośledzenie słyszenia, spowodowane zmęczeniem słuchowym -

wracające do normy po kilku minutach lub kilkunastu godzinach od zakończenia ekspozycji na

hałas,

� trwałe upośledzenie słyszenia.

Źródła hałasu

Ogólnie wiadomo, że pracy każdej elektrowni wiatrowej towarzyszy hałas. Pochodzi on od

obracających się łopat, wirnika generatora i przekładni. Zwykle jego natężenie nie jest duże, ale jest on

jednak monotonny, przez co ujemnie oddziałuje na psychikę człowieka. Dlatego też hałas od siłowni

wiatrowych należy monitorować, by można było go racjonalnie ocenić i właściwie dobrać adaptacje

akustyczne. Wielkość poziomu dźwięku hałasu wynikająca z funkcjonowania instalacji wykorzystującej

siłę wiatru do produkcji energii uzależniona jest od poziomu wytwarzanej mocy, prędkości obrotowej

wirnika oraz konstrukcji siłowni.

Działanie turbiny wiatrowej powoduje uboczne hałasy pochodzenia mechanicznego oraz

aerodynamicznego. Hałasy pochodzenia mechanicznego, powstające w związku z działaniem prądnicy i

przekładni, ze względu na jakość rozwiązań technicznych i „punktowość” źródła są słyszalne i rozróżnialne

od szumów tła (głównie wiatru) tylko w bliskim sąsiedztwie – najwyżej do ok. 150 m przy złym stanie

technicznym urządzenia. Hałasy aerodynamiczne powstają wskutek kontaktu powietrza ze śmigłami na

stosunkowo dużej (około 500 m2) powierzchni omiatania. Mają one charakter szerokopasmowego szumu

z widmową gęstością energii akustycznej dość równomierną w pasmach częstotliwości słyszalnych.

Ponieważ hałas wiatraka o charakterze białego szumu jest maskowany szumem wiatru na innych

przeszkodach terenowych, to w aspekcie dokuczliwości można rozpatrywać tylko słyszalne tzw. czyste

tony, które mogą powstawać na nierównościach śmigieł. Jednak producenci poświęcają najwyższą uwagę

zapewnieniu możliwie najgładszej powierzchni śmigieł i wykonaniu ich w sposób uodparniający na

korozję, osadzanie się zanieczyszczeń (w tym insektów) i inne mechaniczne czynniki mogące powodować

uszkodzenia. Falowanie jednostajnego szumu (powodowane fluktuacjami ciśnienia podczas ruchu płata

śmigła przy korpusie wieży) wynosi 1-2 dB i praktycznie jest słyszalne (rozróżnialne) do odległości ok.

180 m od wiatraka.

Tabela 98.

Poziom hałasu emitowanego przez różne źródła - www.oddziaływaniewiatrakow.pl

Źródło hałasu Poziom hałasu (dB)

Granica słyszalności 0

Poziom hałasu tła w porze nocnej 20-40

Cicha sypialnia 35

Elektrownia wiatrowa oddalona o 350 m 35-45

Droga o dużym ruchu pojazdów oddalona o 5 km 35-45

Samochód jadący z prędkością 65 km/h oddalony o 100 m 55

Rozmowa 60

Ciężarówka jadąca z prędkością 50 km/h oddalona o 100 m 65

Miejski ruch uliczny 90

Młot pneumatyczny oddalony o 7 m 95

Samolot odrzutowy oddalony o 250 m 105

Dzięki zaawansowanym technologiom izolacji gondoli, hałas mechaniczny został w stosowanych

obecnie modelach turbin ograniczony do poziomu poniżej szumu aerodynamicznego. Hałas mechaniczny

może być słyszalny w starszych modelach turbin, które są nierzadko demontowane i wyprzedawane za

granicą a następnie instalowane w Polsce.

Poziom emitowanego hałasu mechanicznego nie wzrasta wraz ze wzrostem wielkości turbiny w takim

tempie, jak obserwuje się to w przypadku szumu aerodynamicznego.

W związku z tym, że źródłem szumu aerodynamicznego jest przepływające przez łopaty wirnika

powietrze, hałas ten jest nieunikniony i dominuje w bezpośrednim sąsiedztwie farmy wiatrowej (Pedersen

& Waye, 2004). Pomimo zmian konstrukcyjnych, mających na celu obniżenie natężenia szumu

aerodynamicznego poprzez obniżenie „prędkości końcówek” śmigła (najlepiej tak, by nie przekraczała ona

65 m/s) czy też wprowadzenie regulacji ustawienia kąta łopat (tzw. pitch control system), hałas

aerodynamiczny został w znacznym stopniu ograniczony, ale nie udało się go wyeliminować całkowicie.

Sąsiadujący z farmami wiatrowymi mieszkańcy często przyznają w przeprowadzanych badaniach opinii

publicznej, że słyszą „świst” i „szum” dobiegający z rejonu inwestycji (Pedersen & Waye, 2004).

Natężenie emitowanego przez farmę hałasu uzależnione jest od wielu czynników, przede wszystkim

od sposobu rozmieszczenia turbin w obrębie farmy oraz ich modelu, ukształtowania terenu, prędkości i

kierunku wiatru oraz rozchodzenia się fal dźwiękowych w powietrzu. Przykładowo, wraz ze wzrostem

prędkości wiatru wzrasta poziom szumu aerodynamicznego emitowanego przez turbinę. Jednocześnie

jednak wzrasta natężenie szumu wiatru, który w dużym stopniu maskuje dźwięki emitowane przez

turbinę.

To, w jaki sposób będziemy odbierać dźwięki emitowane przez turbiny (czy będą one dla nas uciążliwe

czy nie), w głównej mierze uzależnione będzie od poziomu tzw. hałasu tła oraz od naszej odległości od

farmy (University of Massachusetts, 2006). Otaczająca nas przestrzeń pełna jest, bowiem różnorodnych

dźwięków związanych z naszym codziennym funkcjonowaniem. Jeżeli ich natężenie jest zbliżone do

poziomu hałasu emitowanego przez pracującą turbinę, dźwięki emitowane przez znajdującą się w naszym

sąsiedztwie farmę wiatrową będą dla nas właściwie „nierozróżnialne” od otoczenia (Pedersen & Waye,

2004).

Kluczowym narzędziem zabezpieczania przed uciążliwością ze strony hałasu generowanego przez

elektrownie wiatrowe, jest utrzymanie odpowiedniej odległości tych instalacji od terenów zabudowy

mieszkaniowej. Odległość ta powinna wynikać z przeprowadzonych przez ekspertów analiz, które pozwolą

ustalić granice terenu, na którym nie będą przekroczone właściwe standardy akustyczne, określone w

rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów

hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826).

Dla lokalnych społeczności najistotniejszą normą jest wysokość hałasu dopuszczalna na terenie zabudowy

mieszkaniowej w porze nocnej, która wynosi 45 dB.

Istotne jest także określenie progu słyszalności wiatraków w punktach szczególnie wrażliwych, czyli

przede wszystkim miejsc stałego przebywania mieszkańców, zwłaszcza w porze nocnej. Hałas na

poziomie nieco mniejszym niż 45 dB, mimo iż nie powoduje przekroczenia norm może powodować

obniżenie komfortu, jeśli będzie obcym dźwiękiem dominującym w otoczeniu. Problemem może być

monotonność dźwięku i jego długotrwałe oddziaływanie na psychikę człowieka.

Analiza inwestora

Merytoryczne podstawy analizy hałasu generowanego przez pracujące elektrownie wiatrowe:

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów hałasu w środowisku,

� Polska Norma PN-ISO 9613-2 Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni

otwartej. Ogólna metoda obliczania,

� Koncepcja programowo-przestrzenna przedsięwzięcia – przewidywana lokalizacja elektrowni

wiatrowych, rzędne punktów posadowienia,

� Dokumentacja i dane techniczne dotyczące różnych typów stosowanych obecnie elektrowni

wiatrowych.

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu,

wyrażone wskaźnikami LAeq D i LAeq N, podane są w tabeli 1 załącznika do rozporządzenia Ministra

Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U.

Nr 120, poz. 826). Wskaźniki LAeq D i LAeq N mają zastosowanie do ustalania i kontroli warunków

korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby.

Dla hałasu emitowanego przez instalacje, wskaźnik LAeq D odnosi się do przedziału czasu odniesienia

równego 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym a wskaźnik LAeq N mają

odnosi się do przedziału czasu odniesienia równego 1 najmniej korzystnej godzinie nocy.

Wartości poziomów dopuszczalnych są zależne od funkcji urbanistycznej, jaką spełnia dany teren. Ich

zakres podzielono na 4 klasy. Dla terenów wymagających intensywnej ochrony przed hałasem określane

są najniższe poziomy dopuszczalne, natomiast dla terenów gdzie ochrona przed hałasem nie jest

zagadnieniem krytycznym poziomy dopuszczalne są najwyższe. Przyjęta podstawa kategoryzacji terenów

– ich funkcja urbanistyczna – jednoznacznie wskazuje na ścisłe związki między ochroną środowiska przed

hałasem a zagospodarowaniem przestrzennym.

W świetle powyższego rozporządzenia obiektami akustycznie chronionymi są między innymi tereny

mieszkaniowe. Dla terenów upraw rolnych oraz terenów produkcyjno-usługowych nie podaje się wartości

normatywnych hałasu w środowisku.

Tabela 99.

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku od instalacji

Lp. Rodzaj terenu

Dopuszczalny poziom hałasu w dB

Drogi lub linie kolejowe Pozostałe obiekty i działalność

będąca źródłem hałasu

LAeq D

przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom

LAeq N

przedział czasu

odniesienia równy

8 godzinom

LAeq D

przedział czasu odniesienia

równy 8 najmniej korzystnym

godzinom dnia, kolejno po

sobie następującym

LAeq N

przedział czasu odniesienia równy

1 najmniej korzystnej

godzinie nocy

1.

a. Strefa ochronna „A” uzdrowiska

b. Tereny szpitali poza miastem

50 45 45 40

2.

a. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej

b. Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży

c. Tereny domów opieki społecznej

d. Tereny szpitali w miastach

55 50 50 40

3.

a. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego

b. Tereny zabudowy zagrodowej

c. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe

d. Tereny mieszkaniowo-usługowe

60 50 55 45

4. Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców

65 55 55 45

Zgodnie z punktem 2a tabeli 1 dopuszczalny poziom hałasu emitowany przez projektowane elektrownie

wiatrowe na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, wyrażony równoważnym poziomem

dźwięku A w dB nie powinien przekroczyć następujących wartości:

� LAeq D = 50,0 dB dla pory dnia

� LAeq N = 40,0 dB dla pory nocy

natomiast zgodnie z punktem 3b tabeli 1 dopuszczalny poziom hałasu na terenach zabudowy zagrodowej

nie powinien przekroczyć następujących wartości:

� LAeq D = 55,0 dB dla pory dnia

� LAeq N =45,0 dB dla pory nocy

Biorąc pod uwagę, że obiekty parków wiatrowych czynne są przez całą dobę, jako kryterium zasięgu

hałasu należy przyjąć wartość normatywną dla pory nocy wynoszącą w przypadku zabudowy

mieszkaniowej jednorodzinnej 40,0dB, natomiast w przypadku zabudowy zagrodowej 45,0dB.

Celem dokonanej analizy było prognostyczne określenie wartości i zasięgu hałasu emitowanego do

środowiska z terenu projektowanego zespołu elektrowni wiatrowych umożliwiające ocenę skutków

wpływu przedmiotowej inwestycji na klimat akustyczny otoczenia.

Jako podstawę do obliczeń i określenia zasięgu oddziaływania przyjęto dane zawarte w dokumentacji i

informacji technicznej producentów różnych typów elektrowni wiatrowych. Niektóre z elektrowni

wyposażone są w urządzenia pozwalające regulować ich parametry w zależności od pożądanego na

danym terenie poziomu emisji hałasu.

Z danych dokumentacyjnych oraz założeń przyjętych do projektowania wynika, że na terenie

projektowanej inwestycji zinwentaryzować można 11 turbin prądotwórczych elektrowni wiatrowych,

które wraz z odgłosem obracających się wirników generują u źródła maksymalny poziom hałasu, równy

107,0 dB(A) dla prędkości wiatru 10,0 m/s i klasy szorstkości terenu na poziomie G=1,0 (na podstawie

modelu obliczeniowego ISO 9613-2 General). Określając poziom mocy akustycznej elektrowni wiatrowych

opierano się na danych producenta (DTR urządzeń).

W wyniku analiz otrzymano następujące wartości emitowanego hałasu.

Tabela 100.

Wartości emitowanego przez elektrownie wiatrowe hałasu (w porze nocnej i dziennej) w wariancie 2 (do

realizacji) na granicy terenów chronionych akustycznie

Punkty pomiarowe na






Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów

hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826)


Typ urządzeń I moc akustyczna

urządzeń 106 dB(A) moc akustyczna

urządzeń 106 dB(A) pora nocna pora dzienna

A 39,8 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 40,4 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

C 37,9 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

Typ urządzeń II moc akustyczna

urządzeń do 104 – 107 dB(A)

moc akustyczna urządzeń 107 dB(A) pora nocna pora dzienna

A 39,9 41,0 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 40,8 41,7 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

C 39,2 39,2 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

Typ urządzeń III moc akustyczna

urządzeń do 105 dB(A)

moc akustyczna urządzeń do 105 dB(A)


A 39,1 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 39,7 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

C 37,2 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

Typ urządzeń IV moc akustyczna urządzeń do 104 dB(A)

moc akustyczna urządzeń do 104 dB(A)


A 38,1 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 38,7 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

C 36,2 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

Wnioski

1. przy budowie ZEW Bielice zostaną wykorzystane elektrownie wiatrowe wyprodukowane zgodnie z

nowoczesnymi technologiami, w konstrukcji, których zastosowano wszelkie możliwe rozwiązania

ograniczające emisje hałasu.

2. symulację poziomu emitowanego przez elektrownie wiatrowe hałasu przeprowadzono przy

zastosowaniu czterech typów urządzeń charakteryzujących się odmiennymi parametrami

technicznymi.

3. wyniki analizy pokazały, że możliwa jest realizacja planowanego przedsięwzięcia obejmującego

posadowienie 11 szt. elektrowni wiatrowych w okolicach Nowe Chrapowo i Linie bez

jakiegokolwiek negatywnego wpływu ZEW Bielice na klimat akustyczny najbliższych terenów

chronionych akustycznie, w tym przypadku terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i

terenów zabudowy zagrodowej.

4. dopuszczalne jest zastosowanie urządzeń o mocy nominalnej do 2,5 MW o maksymalnej mocy

akustycznej 104 dB(A), 105 dB(A), 106 dB(A) i 107 dB(A). Jednakże w przypadku zastosowanie

urządzeń o maksymalnej mocy akustycznej 107 dB(A) może zachodzić konieczność stłumienia

mocy akustycznej w porze nocnej z uwagi na ryzyko przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu

dla tej pory w punkcie A (Nowe Chrapowo) – czyli granicy najbliższych terenów zabudowy

mieszkaniowej jednorodzinnej, która to norma wynosi 40 dB(A).

5. w przypadku wszystkich zastosowanych typów urządzeń w wyniku przeprowadzonej analizy

otrzymano wartości hałasu mieszczące się w granicach dopuszczalnych norm hałasu wynikających

z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826),

6. obliczenia poziomu hałasu przeprowadzono dla ekstremalnych warunków, kiedy poziom hałasu

jest największy,

7. na etapie eksploatacji należy szczególną uwagę zwrócić na dokonywanie okresowych konserwacji

ruchomych elementów turbiny celem ograniczania hałasów mechanicznych oraz usuwanie

ewentualnych powstałych nierówności i zanieczyszczeń na śmigłach, by nie powodowały one

niepożądanych tonalnych hałasów aerodynamicznych,

Metody zabezpieczenia terenów przed negatywnym wpływem inwestycji na klimat akustyczny:

W celu zapobiegania, zmniejszania lub kompensowania szkodliwych oddziaływań na środowisko

projektowanego przedsięwzięcia w postaci przekroczeń hałasu przewiduje się:

� na etapie planowania:

� wybór odpowiedniej lokalizacji - zachowanie odpowiednich odległości od terenów

mieszkalnych,

� wybór odpowiedniej technologii i mocy urządzeń,

� właściwa konfiguracja farmy wiatrowej,

� przeprowadzenie wstępnych kalkulacji poziomy ciśnienia akustycznego, która pozwolą

wyeliminować warianty przedsięwzięcia, przy których emisja hałasu przekracza lub niesie

ryzyko przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu,

� zastosowanie urządzeń z systemem regulacji kąta łopat (tzw. pitch control system) w celu

ograniczenia hałasu aerodynamicznego,

� zastosowanie urządzeń o odpowiedniej technologii izolacji gondoli w celu ograniczenia

hałasu mechanicznego,

� na etapie eksploatacji:

� systematyczna konserwacja i naprawa urządzeń mechanicznych,

� po uruchomieniu instalacji elektrowni wiatrowej zostaną wykonane pomiary poziomu

hałasu,

� w przypadku stwierdzenia po uruchomieniu elektrowni wiatrowych przekroczeń wartości

dopuszczalnego poziomu hałasu na terenach zabudowy mieszkaniowej i innych terenach

chronionych akustycznie wskazuje się na konieczność wykonania dodatkowych adaptacji

akustycznych, ograniczające emisję hałasu do otoczenia (redukcja mocy akustycznej

urządzeń, czasowe wyłączenie urządzeń w porze nocnej).

Analizując oszacowane poziomy hałasu można stwierdzić, że dopuszczalne wartości poziomu

hałasu na terenie istniejącej zabudowy mieszkalnej nie będą przekraczały wartości

dopuszczalnych, określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r.

w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826).

HAŁAS INFRADŹWIĘKOWY

Mianem hałasu infradźwiękowego określa się dźwięki lub hałas o widmie częstotliwości zawartym w

zakresie od 2 Hz do 16 Hz (polska norma PN-86/N-01338). Obecnie w literaturze coraz powszechniej

używa się pojęcia hałas niskoczęstotliwościowy, które obejmuje zakres częstotliwości od około 10 Hz do

250 Hz.

Infradźwięki wchodzące w skład hałasu infradźwiękowego, wbrew powszechnemu mniemaniu o ich

niesłyszalności, są odbierane w organizmie specyficzną drogą słuchową (głównie przez narząd słuchu).

Słyszalność ich zależy od poziomu ciśnienia akustycznego. Stwierdzono jednak dużą zmienność osobniczą

w zakresie percepcji słuchowej infradźwięków, szczególnie dla najniższych częstotliwości. Progi słyszenia

infradźwięków są tym wyższe, im niższa jest ich częstotliwość i wynoszą na przykład: dla częstotliwości 6

÷ 8 Hz około 100 dB, a dla częstotliwości 12 ÷ 16 Hz około 90 dB. Poza specyficzną drogą słuchową

infradźwięki są odbierane przez receptory czucia wibracji. Progi tej percepcji znajdują się o 20 ÷ 30 dB

wyżej niż progi słyszenia.

Długości fal infradźwięków wynoszą od 17 do 170 m (Fachverband für Strahlenschutz e.V.: Leitfaden

„Nichtionisierende Strahlung“, Infraschall, Köln 2005). Właśnie przez długość fal oraz poprzez powolne

wahania wartości ciśnienia akustycznego właściwości infradźwięków są bardzo różnorodne. Fale te

tłumione są przez powietrze w bardzo znikomym stopniu, a budowle i ich elementy (takie jak na przykład

okna) tłumią zaledwie kilka decybeli (od 0 do 10 dB). Dopiero po przekroczeniu poziomu ciśnienia

akustycznego o wartości 140 dB infradźwięki mogą powodować szkodliwe zmiany w organizmie ludzkim.

Człowiek stosunkowo często narażony jest na oddziaływanie hałasu niskoczęstotliwościowego.

Źródła tego typu hałasu w środowisku człowieka można podzielić na dwie grupy: źródła naturalne i źródła

sztuczne (techniczne).

Do grupy źródeł naturalnych należą: wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi, turbulencje powietrzne i

wodne, grzmoty, gwałtowne wiatry, wodospady, burze geomagnetyczne, załamania fal morskich przy

brzegu, meteoryty, góry lodowe itp. Większość źródeł naturalnych emituje fale o bardzo niskich

częstotliwościach (0,01 ÷ 3 Hz).

Do grupy źródeł technicznych należą głównie powszechne w zakładach produkcyjnych maszyny

przepływowe, takie jak: sprężarki tłokowe wolnoobrotowe, wentylatory przemysłowe, turbodmuchawy,

ssawy, okrętowe silniki spalinowe, lotnicze silniki odrzutowe oraz przemysłowe maszyny i urządzenia

takie jak: urządzenia energetyczne elektrowni cieplnych (młyny, kotły, kominy), piece hutnicze, formierki

i kraty wstrząsowe oraz środki komunikacji i transportu, a nawet długie mosty obciążone ruchem. Ciągle

jeszcze prowadzone są badania w wyniku, których identyfikowane są nowe źródła hałasu

niskoczęstotliwościowego i infradźwięków.

Hałas infradźwiękowy odbierany jest przez człowieka zarówno drogą słuchową jak i poprzez receptory

wibracji rozłożone na całym ciele. Jego działanie uciążliwe charakteryzuje się subiektywnie określanymi

stanami nadmiernego zmęczenia, dyskomfortu, senności, zaburzeniami równowagi, sprawności

psychomotorycznej oraz zaburzeniami funkcji fizjologicznych. Obiektywnym potwierdzeniem tych stanów

są zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, charakterystyczne dla obniżenia stanu czuwania, co jest

szczególnie niebezpieczne dla operatorów maszyn i urządzeń. Bardzo nieprzyjemnym efektem

oddziaływania tego typu hałasu jest uczucie wibrowania narządów wewnętrznych, które nasila się (aż do

zniszczenia struktury organu) wraz ze wzrostem poziomu ciśnienia akustycznego. Zjawisko to związane

jest z pobudzaniem do drgań organów wewnętrznych, których częstotliwości rezonansowe leżą w tym

zakresie. Najczęściej uciążliwe oddziaływanie infradźwięków odczuwane jest, gdy poziom ciśnienia

akustycznego przekracza progi percepcji. Trzeba jednak przyznać, że szczególnie w zakresie niskich

częstotliwości występują w percepcji hałasu infradźwiękowego znaczne różnice osobnicze. Często zdarzają

się osoby nadwrażliwe, które szczególnie intensywnie odczuwają uciążliwy charakter oddziaływania tego

typu hałasu na organizm ludzki. Energia towarzysząca infradźwiękom może wywoływać zjawisko

rezonansu narządów wewnętrznych człowieka, odczuwalne już od 100 dB, a poziom ciśnienia

akustycznego 162 dB wywołuje ból ucha środkowego.

Jedynie w niektórych krajach wprowadzono dotychczas normy dotyczące niezdrowego poziomu

infradźwięków. Większość tych norm opiera się jednak na badaniach w odniesieniu do miejsca pracy i

standardowego czasu pracy.

W Szwecji i Norwegii istnieje taka regulacja dotycząca pracy w fabrykach - w Szwecji poziom hałasu

infradźwiękowego nie moż e przekroczyć poziomu 110 dB przy częstotliwości 2 do 20 Hz i

ośmiogodzinnym czasie pracy, w Norwegii natomiast jest to wartość 120 dB przy częstotliwości 4 – 31,5

Hz (Brüel, P.: ISO Working Group Work for Infrasound and Ultrasound with particular Relation to

Determination of Standards and Limitations for Working Environments, FANAK B 1/ AK 1, nr 2 – 79).

W Niemczech nie wprowadzono dotychczas żadnych wartości maksymalnych infradźwięków w miejscu

pracy, ustalono jedynie wartość graniczną 140 dB (Por. niemiecka norma VDI-Richtlinie 2058 Blatt 2:

Beurteilung von Lärm hinsichtlich Gehörgefährdung; Beuth Verlag Berlin, czerwiec 1988).

Zakresy oddziaływania infradźwięków można podzielić w ten sposób:

� poniżej 120dB. Krótkie oddziaływanie infradźwięków na człowieka nie jest szkodliwe. Skutki

długiego przebywania pod ich wpływem nie są jeszcze znane,

� między 120 a 140dB. Przebywanie w polu takich fal może wywoływać uczucie zmęczenia oraz

lekkie zaburzenia procesów fizjologicznych,

� między 140 a 160dB. Nawet, krótkie dwuminutowe działanie infradźwięków powoduje zachwiania

równowagi i wymioty. Dłuższe oddziaływanie może wywołać trwałe uszkodzenia organiczne,

� powyżej 170dB. Poddane takim falą zwierzęta zmarły z powodu przekrwawienia płuc (testów na

ludziach nie przeprowadzano).

Elektrownie wiatrowe są również źródłem hałasu infradźwiękowego, który według wielu obiegowych

opinii osiąga duże poziomy i stanowi zagrożenie dla otoczenia. Infradźwięki mogą wystąpić w środowisku

nawet w znacznych odległościach od źródła.

Turbiny wiatrowe są także źródłem tzw. infradźwięków, czyli fal dźwiękowych o niskich częstotliwościach

(poniżej 20 Hz), które pomimo tego, że są niesłyszalne dla ludzkiego ucha mogą być

odbierane/wyczuwane przez organizm ludzki.

Udokumentowano jednak, że poziom infradźwięków emitowanych przez turbiny wiatrowe znajduje się

dużo poniżej progu odczuwalności człowieka. Takich pomiarów dokonywano np. w Niemczech. W roku

2002 dokonano pomiarów przy turbinie o mocy 1,65 MW typu Vestas V66. W odległości 100 m od

urządzenia stwierdzono empirycznie poziom hałasu infradźwiękowego o wartości 25 dB przy

częstotliwości 10 Hz (Por. DEWI Magazin, nr 20, luty 2002).

Zgodnie z normą DIN 45680 próg odczuwalności wynosi przy takiej częstotliwości około 95 dB. Poziom

hałasu infradźwiękowego wynosił, więc w tym przypadku o ponad 30 dB mniej. Na tej podstawie i na

podstawie innych wieloletnich badań stwierdzono, że poziom infradźwięków emitowany przez elektrownie

wiatrowe jest całkowicie nieodczuwalny dla ludzi.

Ogólnie można stwierdzić, że w odległości ok. 350 m od turbiny hałas infradźwiękowy wytwarzany przez

nią znajduje się w przedziale od 35 do 45 dB (Por. AWEA Comments to BLM draft PEIS, 10 grudnia 2004),

jest więc zbliżony do otoczenia w typowym gospodarstwie domowym.

Do dnia dzisiejszego nie ma żadnych potwierdzonych naukowo dowodów, które łączą poziom hałasu

o niskiej częstotliwości (infradźwięki) emitowany przez turbiny wiatrowe z ich negatywnym wpływem na

zdrowie ludzkie. Biorąc pod uwagę ponad 68 tyś. turbin wiatrowych zainstalowanych na całym świecie i

działających przez ponad 20 lat, nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych ani nie zebrano dowodów

na stwierdzenie, że technologia ta jest niebezpieczna dla ludzi (Dane za Brytyjskim Stowarzyszeniem

Energetyki Wiatrowej – British Wind Energy Association: Low frequency noise and wind turbines).

Według empirycznych pomiarów wykonanych na zlecenie Urzędu Ochrony Środowiska kraju związkowego

Bawaria (Bayerische Landesamt für Umweltschutz) dokonano pomiaru hałasu infradźwiękowego

emitowanego przez turbinę wiatrową o mocy 1 MW. Punkt pomiarowy znajdował się w odległości 250 m

od urządzenia – na balkonie domu mieszkalnego. Na wynik badania miały wpływ również infradźwięki

typowe dla otoczenia, ponieważ nie dokonano korekty hałasu infradźwiękowego. Po jej dokonaniu można

się spodziewać wyników na wyraźnie niższym poziomie. Wyniki pomiaru przedstawione są w poniższej

tabeli (Landesumweltamt Nordrhein-Westfallen, Materialien nr 63: Windenergieanlagen und

Immissionsschutz, Essen 2002):

Tabela 101.

Wyniki pomiaru hałasu infradźwiękowego emitowanego przez turbinę wiatrową o mocy 1 MW

Wyniki

częstotliwość 8 Hz 10 Hz 12,5 Hz 16 Hz 20 Hz

wynik pomiaru 72 dB 71 dB 69 dB 68 dB 65 dB

próg słyszalności 103 dB 95 dB 87 dB 79 dB 71 dB

Poziom infradźwięków, których źródłem jest farma wiatrowa jest jednak zwykle niższy od tzw. tła,

czyli poziomu infradźwięków, których naturalnym źródłem jest wiatr czy fale morskie. Co więcej,

dotychczasowe doświadczenia i badania wykazały, że infradźwięki wytwarzane przez turbiny nie są

odbierane przez organizm człowieka (Howe Gastmeier Chapnik Limited, HGC Engineering, 2006).

W związku z tym, że przeciwnicy farm wiatrowych często próbują wykazać ich wpływ na pogarszanie

się stanu zdrowia, zarówno psychicznego jak i fizycznego, osób mieszkających w ich sąsiedztwie (Harry,

2007), uciążliwość hałasu emitowanego przez turbiny wiatrowe oraz jego wpływ na samopoczucie i

zdrowie człowieka stały się obiektem szeregu badań naukowych. Ich wyniki nie wykazały jednak, aby

hałas ten powodował zaburzenia zdrowia psychicznego oraz dobrego samopoczucia, np. przyczyniając się

do zaburzeń snu czy wywołując uczucie niepokoju (Swedish Environmental Protection Agency, 2003).

Wyniki badania przeprowadzonego w okresie letnim (od maja do czerwca) 2000 roku w Szwecji wśród

mieszkańców gospodarstw domowych zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie elektrowni wiatrowych;

każdy z respondentów miał widok ze swojego domu na min. 1 elektrownię wiatrową; badania dotyczyły

hałasu na zewnątrz budynków wykazały, że hałas nieprzekraczający 32,5 dB był przez nich właściwie

niezauważalny. 79% badanych zadeklarowało swoje przyjazne nastawienie do energetyki wiatrowej.

Zaledwie 25% respondentów oceniło elektrownie wiatrowe jako uciążliwe, z czego większość należała do

grupy mieszkańców narażonych na hałas o wyższym natężeniu.

Tabela 102.

Wyniki badań przeprowadzonych w Szwecji (Eja Pedersen, 2004)

Poziom hałasu (dB)

< 30 dB 30 – 32,5 32,5 – 35 35 – 37,5 37,5 – 40 > 40

% badanych

Niezauważalny 75 61 38 15 15 4

Zauważalny, ale nieuciążliwy 25 24 28 47 35 40

Mało uciążliwy 0

14 17 26 23 12

Raczej uciążliwy 0 0 10 6 8 8

Bardzo uciążliwy 0 0 8 6 20 36

W Polsce według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie najwyższych

dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, hałas

infradźwiękowy na stanowiskach pracy był charakteryzowany przez: równoważny poziom ciśnienia

akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G odniesiony do 8-godzinnego

dobowego lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w kodeksie pracy, wymiaru czasu

pracy (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu infradźwiękowego na organizm

człowieka w sposób nierównomierny w poszczególnych dniach w tygodniu) oraz szczytowy

nieskorygowany poziom ciśnienia akustycznego. W przypadku stanowisk pracy młodocianych i

kobiet w ciąży obowiązują inne wartości dopuszczalne. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w

sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wykazu

prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, nie wolno zatrudniać kobiet w ciąży w

warunkach narażenia na hałas infradźwiękowy, którego: równoważny poziom ciśnienia akustycznego

skorygowany charakterystyką częstotliwościową G, odniesiony do 8-godzinnego dobowego, określonego

w kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy przekracza wartość 86 dB, szczytowy nieskorygowany poziom

ciśnienia akustycznego przekracza wartość 135 dB.

Jednymi z osób, które zajęły się pomiarami oraz analizą zjawisk akustycznych z zakresu

infradźwięków towarzyszących pracy elektrowni wiatrowych byli dr inż. Ryszard Ingielewicz i Adam

Zagubień z Politechniki Koszalińskiej. Pomiary dokonano na farmie wiatrowej złożonej z 9 elektrowni

wiatrowych typu Vestas V80 – 2,0 MW (Optispeed).

Ze względu na brak kryteriów oceny hałasu infradźwiękowego w środowisku naturalnym, posiłkując

się kryteriami dotyczącymi stanowisk pracy, stwierdzono, że praca elektrowni wiatrowych nie stanowi

źródła infradźwięków w poziomach mogących zagrozić zdrowiu ludzi. Szczególnie, że elektrownie

wiatrowe są lokalizowane w odległościach niemniejszych niż 400 m od zabudowy mieszkalnej. W

odległości 500 m uzyskane wartości osiągnęły maksymalnie 82,7 dB (Lin) i 78,4 dBG i były praktycznie

do poziomów tła.

Również inwestor zlecił wykonanie pomiarów hałasu infradźwiękowego na istniejącym już Zespole

Elektrowni Wiatrowych w Nekli, w powiecie wrzesińskim, woj. wielkopolskie. Badania zostały wykonane

przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Stargardzie Szczecińskim, posiadającą stosowane

upoważnienie do wykonywania tego typu pomiarów (Certyfikat akredytacji PCA nr AB 568, Polskie

Centrum Akredytacji w Warszawie).

Pomiary wykonano przy 3 pracujących elektrowniach wiatrowych o mocy 2,5 MW zlokalizowanych w

terenie płaskim, o użytkowaniu rolniczym z zabudową zagrodową, przy wietrze wiejących ze średnia

prędkością 3,4 m/s, w porywach do 6 m/s.

W wyniku pomiarów otrzymano następujące wyniki:

Tabela 103.

Pomiary hałasu infradźwiękowego

Częstotliwości środkowe oktaw (Hz)

2 4 8 16 31,5

Hałas infradźwiękowy - tło

68,2 80,4 74,7 66,0 58,2

1. przy wieży elektrowni 75,4 84,9 85,7 73,1 70,7

2. 100 m 87.3 92,7 91,5 90,7 78,5

3. 164 m 78,8 80,0 83,6 81,1 78,8

4. 200 m 75,5 83,1 78,0 76,7 72,3

5. 300 m 85,0 82,5 80,5 76,3 74,3

6. 400 m 63,8 70,7 73,1 59,4 56,2

7. 500 m 80,3 87,8 83,0 85,9 72,8

8. 700 m 80,5 76,9 71,6 66,9 55,1

Z powyższych wartości wynika, że poziom hałasu infradźwiękowego emitowanego przez elektrownie

wiatrowe nie różni się istotnie od poziomu hałasu infradźwiękowego tła. Obserwujemy, że wraz ze

wzrostem odległości od wieży elektrowni hałas infradźwiękowy emitowany przez urządzenia zbliża się do

poziomów tła.

Aktualnie nie ma obowiązujących dokumentów wskazujących na dopuszczalne poziomy

emitowanych infradźwięków. Rozporządzeniem MPiPS z dnia 16 czerwca 2008r. zmieniającym

rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla

zdrowia w środowisku pracy z dnia 29 listopada 2002r. zmieniono treść załącznika nr 2 do ww.

rozporządzenia uchylając całkowicie zapis w pkt. 2 „hałas infradźwiękowy”.

W związku z brakiem regulacji dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu infradźwiękowego

wyniki odniesiono do obowiązujących wcześniej przepisów w tym zakresie.

Zgodnie z Rozporządzeniem MPiPS z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie najwyższych

dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 79) z

1998r., poz. 513) – dopuszczalne natężenie - wynosi od 102 dB dla częstotliwości środkowych pasm

oktawowych 4 – 31,5 Hz.

Wobec powyższego poziomy hałasu infradźwiękowego emitowanego przez elektrownie

wiatrowe nie wykracza poza ustalone normy.

Obecnie rozpatrywane jest przyjęcie nowych dopuszczalnych wartości hałasu infradźwiękowego,

uwzględniające obecny stan wiedzy i stosowane w innych krajach kryteria oceny, gdzie podstawą oceny

hałasu infradźwiękowego będzie dopuszczalny równoważny poziom ciśnienia akustycznego,

skorygowany charakterystyką częstotliwościową G, odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy lub tygodnia

pracy, wynoszący 102 dB (102 dBG) oraz szczytowy nieskorygowany poziom ciśnienia

akustycznego równy 145 dB (145 dB(Lin)).

Przeciwne wyniki przedstawia szczególnie głośno komentowana publikacja dr Niny Pierpont, z

Uniwersytetu Princeton „Wind Turbine Syndrome A Report on Natural Experiment”. Opracowanie to

poświęcone jest tzw. „syndromowi turbiny wiatrowej”– zespołowi objawów, które według autorki wynikają

z bliskiego sąsiedztwa turbin wiatrowych, a w szczególności emitowanego przez nie hałasu i

infradźwięków.

O ile wielu naukowców twierdzi, że problem wrażliwości na hałas zaczyna się w psychice człowieka,

a problemy zdrowotne są tylko tego konsekwencją, wskazując tym samym na brak bezpośredniego

związku pomiędzy narażeniem na hałas a stanem zdrowia, Nina Pierpont całkowicie odrzuca taką teorię

twierdząc, że hałas powoduje w organizmie człowieka łańcuch fizycznych przemian i zaburzeń, które to w

rezultacie prowadzą do problemów z psychiką i samopoczuciem człowieka. Według niej proces ten

wygląda następująco: hałas powoduje zmiany ciśnienia powietrza i wibracje, które to wywołują m.in.

pulsowanie w klatce piersiowej, wewnętrzne wibracje całego organizmu, dzwonienie w uszach czy bóle

głowy, prowadzące w rezultacie do zaburzeń w funkcjonowaniu mózgu przyczyniających się do

bezsenności czy zaburzeń koncentracji. Wibracje sprawiają, że organizmowi wydaje się, że się porusza

(podobnie jak w przypadku choroby morskiej czy lokomocyjnej), powodując tym samym zaburzenie

równowagi mózgu.

Jednakże, pośród naukowców i w dotychczasowej literaturze dominują następujące poglądy:

� Noble Environmental Power, LLC. Wind fact sheet #5: Are modern wind turbines noisy? p. 2.

www.noblepower.com/faqs/documents/06-08- 23NEPSoundFromWindTurbines-FS5-G.pdf.

“odbiór hałasu uzależniony jest od tego, co sądzimy na temat jego źródła – negatywne podejście

do źródła hałasu sprawia, że stajemy się bardziej „narażeni” na jego oddziaływanie”

� Leventhall, Geoff . 2004. Notes on low frequency noise from wind turbines with special reference

to the Genesis Power Ltd. Proposal near Waiuku, NZ. Prepared for Genesis Power/Hegley Acoustic

Consultants, June 4, p. 7.

“bardzo niski poziom hałasu o niskich częstotliwościach oraz infradźwięków nie stanowi przyczyny

problemów zdrowotnych. Jeśli takie problemy rzeczywiście się pojawią, nie wynikają one raczej z

samego hałasu, ale prawdopodobnie ze stanu emocjonalnego danej osoby (np. gdy osoba ta była

zestresowana i zaniepokojona jeszcze przed wybudowaniem farmy wiatrowej).”

� Maria McCaffery, dyrektor generalny BWEA

� wg raportu Światowej Organizacji Zdrowia z 2004 roku energetyka wiatrowa jest

najbardziej „łagodnym” ze sposobów wytwarzania energii elektrycznej, w kontekście

szkodliwego wpływu na ludzkie zdrowie,

� jako dowód swojej teorii dr Nina Pierpont cytuje m.in. pracę Dr Neila Todd z Uniwerystetu

w Manchester. Dr Neil Todd sprostował jednak, że ich badania nie dowodzą tego, by

istniał jakikolwiek bezpośredni związek pomiędzy emisją hałasu i wibracji przez turbiny

wiatrowe a uruchomieniem się w ludzkim organizmie łańcucha „reakcji akustyczno-

psychologicznych”, o których pisze w swoim materiale Pierpont,

� raport Pierpont nie może stanowić dowodu istnienia Wind Turbine Syndrome – grupa

badanych osób była zbyt mała, zabrakło również odniesienia do tzw., grupy kontrolnej

� EPSILON Associates Inc

� praca Niny Pierpont nie wykazała istnienia związku przyczynowo-skutkoweg pomiędzy

stanem zdrowia a sąsiedztwem turbin wiatrowych,

� brak danych dotyczących natężenia hałasu w gospodarstwach domowych, w których

mieszkały osoby rzekomo cierpiące na Wind Turbine Syndrome. Badania Pierpont opierają

się głównie na odczuciach tych osób.

� Eja Pedersen

Pedersen zauważyła jednak ciekawe zależności - osoby, które odnosiły ekonomiczne korzyści z

istnienia farmy wiatrowej nie skarżyły się na dokuczliwość z ich strony. Często okazywało się

nawet, że mieszkają one w bliższej odległości od turbin niż osoby skarżące się na kłopoty ze snem

itp. Wniosek z badania Pedersen: Nie ma żadnych dowodów na to, by hałas emitowany przez

turbiny wiatrowe wpływał szkodliwie na zdrowie człowieka.

W odpowiedzi na liczne głosy społeczeństwa dot. potencjalnie negatywnego oddziaływania

elektrowni wiatrowych, a w szczególności emitowanego przez nie hałasu infradźwiękowego na zdrowie

człowieka, Amerykańskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej oraz Kanadyjskie Stowarzyszenie

Energetyki Wiatrowej powołały interdyscyplinarny panel naukowy, w którego skład weszli niezależni

eksperci, którego zadaniem było dokonanie analiz aktualnej literatury dotyczącej potencjalnego

negatywnego oddziaływania hałasu emitowanego przez elektrownie wiatrowego. Efektem prac jest

opublikowany w grudniu 2009r. raport pt. „Wind Turbine Sound and Heath Efffects. An export Review”

(Colby, D.W., Dobie, R. Leventhall, G., Lipscomb, D.M, McCunney, R.J., Seilo, M.T., Sondergaard, B.,

2009).

Autorzy raportu doszli do następujących wniosków:

1. wibracje ciała człowieka wywoływane dźwiękiem o częstotliwościach rezonansu mają miejsce

tylko w przypadku bardzo głośnych dźwięków (powyżej 100 dB). Biorąc pod uwagę poziom hałasu

emitowanego przez elektrownie wiatrowe, w ich przypadku nie mamy do czynienia.

2. hałas emitowany przez elektrownie wiatrowe nie stwarza ryzyka pogorszenia ani utraty słuchu. Z

ryzykiem takim możemy mieć do czynienia dopiero wtedy, gdy poziom ciśnienia akustycznego

przekracza 85 dB. Hałas emitowany przez elektrownie nie przekracza tej granicy ciśnienie

akustycznego.

3. nie ma żadnych wiarygodnych badań i dowodów na to, by elektrownie wiatrowe wywoływały tzw.

Chorobę wibroakustyczną – jednostkę chorobową powodującą zaburzenia w całym organizmie

człowieka. Przeprowadzone badania wykazały, że ryzyko zachorowania na tę chorobę pojawia się

w przypadku ciągłej, minimum 13-to tygodniowej ekspozycji na dźwięki o niskich

częstotliwościach, emitowane na poziomie ok. 100 dB, czyli o ok. 50-60 dB wyższym od tego,

który emitują elektrownie wiatrowe,

4. negatywne oddziaływanie elektrowni wiatrowych na zdrowie i samopoczucie człowieka w wielu

przypadkach wywołane jest przez tzw. efekt nocebo (przeciwieństwo efektu placebo). Uczucie

niepokoju, depresja, bezsenność, bóle głowy, mdłości czy kłopoty z koncentracją to objawy

powszechnie występujące u każdego człowieka i nie ma żadnych dowodów na to, że częstotliwość

ich występowania wyraźnie wzrasta wśród osób mieszkających w sąsiedztwie farm wiatrowych

(powodując tzw. „wind turbine syndrome”). Efekt nocebo łączy występowanie tego typu objawów

nie z potencjalnym źródłem poczucia takiego dyskomfortu (w tym przypadku farmą wiatrową),

ale z negatywnym nastawieniem do niego i brakiem akceptacji jego obecności.

5. „Wind turbine syndrome” opiera się na niewłaściwej interpretacji danych fizjologicznych osób

potencjalnie cierpiących na tę jednostkę chorobową. Jego zidentyfikowane objawy w

rzeczywistości składają się na tzw. zespół rozdrażnienia, który może być wywołany przez wiele

czynników i którego nie można wiązać tylko i wyłącznie z obecnością elektrowni wiatrowych

Ponadto, opierając się na dostępnych informacjach i badaniach należy stwierdzić, iż zjawisko emisji

infradźwięków jest silnie powiązane z konstrukcją siłowni wiatrowych. Mianowicie, kluczowym elementem

jest położenie łopat wirnika względem gondoli, po stronie nawietrznej lub zawietrznej. Elektrownie, w

których rotor znajduje się po stronie nawietrznej, emitują bardzo niskie poziomy infradźwięków. Pomiar

wykonany nawet w nieznacznej odległości od tych siłowni wykazuje poziomy znacznie poniżej istotnych

wartości. Tak niskie poziomy infradźwięków są bez znaczenia w ocenie oddziaływania siłowni wiatrowych

na środowisko. Inaczej jest w przypadku konstrukcji elektrowni, w których rotor znajduje się po stronie

zawietrznej. Takie siłownie generują znaczące infradźwięki, które mogą naruszać bezpieczne dla zdrowia

poziomy, w odległości sięgającej do kilkuset metrów od punktu emisji. Na większych dystansach poziom

infradźwięków spada poniżej istotnego poziomu.

W kwestii dźwięków emitowanych przez turbiny wiatrowe, większość naukowców jest więc

zgodnych – nie ma żadnych dowodów na to, by hałas czy infradźwięki, których źródłem są elektrownie

wiatrowe, wywierały negatywny wpływ na nasze zdrowie lub samopoczucie, o ile nie są zlokalizowane

bezpośrednio (mniej niż 500 m) w okolicy stałego przebywania ludzi. Potwierdziły to niezależne badania

przeprowadzone m.in. przez Uniwersytet w Massachusetts (USA), Uniwersytet w Groningen (Holandia),

Uniwersytet w Salford (Wielka Brytania) czy Swedish Environmental Protection Agency

Biorąc pod uwagę następujące fakty:

� raport Światowej Organizacji Zdrowia z 2004 roku stwierdzający, że energetyka wiatrowa jest

najbardziej „łagodnym” ze sposobów wytwarzania energii elektrycznej, w kontekście

szkodliwego wpływu na ludzkie zdrowie,

� do dnia dzisiejszego nie ma żadnych potwierdzonych naukowo dowodów, które łączą poziom

hałasu o niskiej częstotliwości (infradźwięki) emitowany przez turbiny wiatrowe z ich

negatywnym wpływem na zdrowie ludzkie,

� przy ponad 68 tyś. turbin wiatrowych zainstalowanych na całym świecie i działających przez

ponad 20 lat, nie stwierdzono żadnych skutków ubocznych ani nie zebrano dowodów na

stwierdzenie, że technologia ta jest niebezpieczna dla ludzi,

� dopiero po przekroczeniu poziomu ciśnienia akustycznego o wartości 140 dB infradźwięki mogą

powodować szkodliwe zmiany w organizmie ludzkim,

� badania wykonane na zlecenie inwestora, przeprowadzone przez Powiatową Stację Sanitarno-

Epidemiologiczną w Stargardzie Szczecińskim na istniejącym parku elektrowni wiatrowych w

zakresie emisji hałasu infradźwiękowego,

� charakterystykę przedsięwzięcia:

� projektowane turbiny wiatrowe posiadać będą konstrukcję o rotorze umiejscowionym

od strony nawietrznej, co skutkować będzie bardzo niską emisją infradźwięków -

poziomy znacznie poniżej istotnych wartości, które są bez znaczenia w ocenie

oddziaływania siłowni wiatrowych na środowisko,

� poziom hałasu emitowanego przez ZEW Bielice nieprzekraczający dopuszczalnych norm

hałasu określonych Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w

sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 120, poz. 826).

� bezpieczna odległość inwestycji od terenów chronionych akustycznie,

stwierdza się, że przedsięwzięcie nie będzie źródłem emisji hałasu infradźwiękowego, który

mógłby w jakikolwiek sposób wpływać negatywnie na tereny objęte inwestycją i leżące w bezpośrednim

sąsiedztwie tego terenu.


Na tym etapie nie będzie podejmowanych żadnych działań, które będą powodować jakiekolwiek

niekorzystne zjawiska dla roślinności i flory, w tym:

� siedlisk przyrodniczych ujętych na liście załącznika I dyrektywy Siedliskowej,

� siedlisk gatunków roślin ujętych na wykazie załącznika II Dyrektywy Siedliskowej,

� siedlisk gatunków grzybów i roślin chronionych ściśle i częściowo oraz siedlisk gatunków

grzybów i roślin ujętych na wykazach czerwonych list i czerwonych ksiąg.

Również pracujące turbiny, sieć elektroenergetyczna oraz prowadzone przeglądy oraz remonty nie

będą w sposób bezpośredni i pośredni oddziaływać na w/w cenne elementy szaty roślinnej.

Pracujące turbiny nie powodują ograniczeń w dostępie roślin do wody, substancji pokarmowych i

światła. Brak jest przekonywujących danych naukowych, że pracujące elektrownie wiatrowe powodują

zmniejszenie plonów upraw rolnych.

Tak więc należy stwierdzić, że na tym etapie oddziaływanie ZEW Bielice będzie niezauważalne

dla szaty roślinnej oraz upraw rolnych zlokalizowanych wokół planowanych turbin.

Wpływ na faunę ze szczególnym uwzględnieniem ptaków i nietoperzy

Jednym z narzędzi służących ocenie możliwości lokalizacji farmy elektrowni wiatrowych jest co

najmniej roczny monitoring przedinwestycyjny. Pozwala on zweryfikować wartości danego obszaru pod

kątem jego przydatności dla celów inwestycyjnych, a także umożliwia przeprowadzenie oceny

oddziaływania zespołu planowanych elektrowni na zasoby przyrodnicze.

Na całym badanym obszarze skontrolowano stan herpetofauny, określając bogactwo gatunków

płazów i gadów jako średnie, nie wyróżniające się na tle danych z innych obszarów. Tylko jeden z

obserwowanych gatunków zaliczony jest do taksonów chronionych w ramach Dyrektywy Siedliskowej –

kumak nizinny. Stan tego kumaka w strefie inwestycyjnej należy uzna jako stabilny.

Obszar gminy Bielice w różnym stopniu wykorzystywany jest przez ptaki w okresie pozalęgowym,

podobnie jak i w okresie rozrodu. Stwierdzono, że teren planowanej farmy w okresie koczowisk, migracji i

zimowiska jest obszarem przez który nie przelatują większe grupy ptaków. Obserwowaną w tym okresie

dynamikę pojawów i liczebności, na tle danych literaturowych z obszaru Pomorza Zachodniego,

Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej, należy zaliczyć do słabych. Teren ZEW Bielice w trakcie koczowisk, w

okresie sezonowych migracji, a także zimowiska, jest wykorzystywany przez gatunki pospolite – liczne

lub średnioliczne. Jednocześnie obszar pod inwestycje nie wyróżnia się jako szlak przelotów ptaków

należących do brodzących, blaszkodziobych, szponiastych, żurawiowych i siewkowych.

Szczególnej uwadze poddano powierzchnię inwestycyjną, gdzie zaplanowano postawienie elektrowni

wiatrowych. Na powierzchni tej stwierdzono:

� zdecydowanie niskie bogactwo gatunkowe w okresie rozrodu, a także niższa liczba gatunków niż

na terenach sąsiednich, obserwowana była w okresie pozalęgowym,

� podobne relacje określono dla liczebności poszczególnych gatunków, tak w okresie lęgowym, jak i

w pozostałych okresach fenologicznych, gdy liczebności (w sensie zagęszczeń) na powierzchni

inwestycyjnej były wyraźnie niższe,

� wyraźnie bardziej ubogi sposób wykorzystywania siedlisk strefy inwestycyjnej przez różne typy

troficzne ptaków,

� dominację głównie przelatujących fitofagów obligatoryjnych i fakultatywnych (gęsi, kaczki, czajki,

gołębi i wróblowe), część z nich żerowała na polach; spośród wróblowych liczniejsze niż inne

gatunki były: skowronek polny, kwiczoł, krukowate, szpak, wróble, zięba, makolągwa, czyż;

trznadel - wszystkie one to gatunki pospolite i liczne w odpowiednich okresach fenologicznych

(poza lęgami).

Analizę zagadnienia oddziaływania ZEW Bielice uzupełniono o dodatkową ocenę sytuacji gatunków

„wrażliwych na wiatraki”, wymienionych w „Wytycznych do ocen oddziaływania elektrowni wiatrowych na

ptaki – projekt”, przedstawionych w październiku 2011 r. przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska.

Ustalono, że zarówno w okresie lęgowym, jak i poza rozrodem, w polu inwestycyjnym największe

prawdopodobieństwo kolizji powinno dotyczyć gatunków licznych, częściej o większych rozmiarach ciała,

oraz o przypisanej im w wyniku badań dość wysokiej randze ryzyka uczestniczenia w kolizjach.

Jednak w warunkach badanej powierzchni pod Nowym Chrapowem są nimi jednak gatunki małe, przede

wszystkim skowronek polny, w mniejszym stopniu szpak, natomiast na badanej powierzchni w rejonie m.

Linie jest przede wszystkim skowronek polny, w dużo mniejszym stopniu jerzyk i szpak.

Natomiast populacje szponiastych cechujące się wysoką podatnością na kolizje będą podlegać niewielkiej

presji ze względu na ich obecną niską liczebność i niewielkie wykorzystywanie pola inwestycyjnego.

Należy zaznaczyć, że liczebność wszystkich tych ptaków w strefie inwestycyjnej Nowe Chrapowo była

wyraźnie niższa niż na innych badanych obszarach na Pomorzu Zachodnim, w a strefie inwestycyjnej

Linie była wielokrotnie i nieproporcjonalnie niższa niż w obrębie całego badanego obszaru.

Badany teren nie stanowił również ważnego obszaru dla taksonów uznawanych za gatunki

podlegające podwyższonemu ryzyku uczestniczenia w kolizjach z wiatrakami. Niekompletną na razie listę

przedstawiła w październiku 2011 r. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w projekcie wytycznych do

badań monitoringowych nad wpływem wiatraków na ptaki. W proponowanym przez GDOŚ dokumencie

przedstawiono spis gatunków cechujących się różnym poziomem ryzyka uczestniczenia w kolizjach w

warunkach farm elektrowni wiatrowych. W oparciu o międzynarodowe badania dotyczące kolizji i

śmiertelności na farmach wiatrowych gatunkom tym przydano rangi ryzyka kolizyjności o wartościach

wzrastających od 1 do 4. Wartości 1 i 2 określono jako ryzyko podwyższone i niskie, wartości 3 i 4 jako

ryzyko średnie i wysokie.

Na całym badanym obszarze planowanej inwestycji w rejonie m. Nowe Chrapowo w okresie

lęgowym stwierdzono występowanie 19 taksonów przynależnych do jednej z grup ryzyka:

� wysokiego (ranga 4) – 1 gatunek: myszołów zwyczajny,

� średniego (ranga 3) – 7 gatunków: bocian biały, krzyżówka, pustułka, jerzyk, skowronek polny,

kruk, potrzeszcz,

� niskiego (ranga 2) – 7 gatunków gęgawa, gołąb grzywacz, sierpówka, dymówka, gąsiorek, wrona

siwa, szpak,

� podwyższonego (ranga 1) – 4 gatunki: łyska, żuraw, kukułka, rudzik.

Z kolei na powierzchni o granicy położonej w odległości 50 m od linii łączącej miejsca posadowienia

zewnętrznych wiatraków, obserwowano wyraźnie mniejsze bogactwo gatunków - 12 taksonów z

wszystkich grup podlegających ryzyku kolizji. Były one w różny sposób związane z tym polem:

� gatunki lęgowe - tylko 3 taksony: skowronek polny (ranga 3), trznadel (r2), potrzeszcz (r3);

� gatunki tylko żerujące i przemieszczające się (nielęgowe) – 8 taksonów: myszołów zwyczajny

(r4), pustułka (r3), gołąb grzywacz (r2), jerzyk (r3), dymówka (r2), wrona siwa (r2), kruk (r3),

szpak (r2);

� gatunki tylko przemieszczające się – 1 gatunek: bocian biały(r3).

Jednym z czynników ważnych dla podwyższania zagrożenia jest wielkość osobników

charakterystyczna dla poszczególnych gatunków. W stopniu wyższym zagrożone przez wiatraki są ptaki

duże, a więc z listy taksonów, o których mowa jest w spisie przedstawionym przez GDOŚ w „Projekcie

wytycznych...” z października 2011 r. Można by więc twierdzić, że w polu inwestycyjnym największe

prawdopodobieństwo kolizji dotyczyć będzie gatunków licznych, częściej o większych rozmiarach ciała,

oraz o przypisanej im w wyniku badań dość wysokiej randze ryzyka uczestniczenia w kolizjach.

Jednak w warunkach badanej powierzchni są nimi gatunki małe, przede wszystkim skowronek polny, w

mniejszym stopniu jerzyk i szpak. Natomiast populacje szponiastych, cechujące się wysoką podatnością

na kolizje, będą podlegać niewielkiej presji ze względu na ich obecnie niską liczebność i niewielkie teraz

wykorzystywanie strefy inwestycyjnej.

W okresie pozalęgowym w obrębie całego kontrolowanego rejonu charakterystyczne było

występowanie 19 gatunków, ocenione w kategoriach ryzyka:

� wysokiego (4) – 1 gatunek: myszołów zwyczajny,

� średniego (3) – 8 gatunków: bocian biały, krzyżówka, błotniak stawowy, pustułka, mewa

śmieszka, skowronek polny, kruk, potrzeszcz,

� niskiego (2) – 8 gatunków: gęś zbożowa, gęś białoczelna, gęgawa, krogulec, gołąb grzywacz,

wrona siwa, szpak, trznadel,

� podwyższonego (1) – 3 gatunki: żuraw, siewka złota, czajka.

Z kolei w obrębie strefy w okresie poza rozrodem obserwowano bardziej ubogi jak na całym obszarze

badań skład gatunków obciążonych ryzykiem. Stwierdzono obecność 14 gatunków z wszystkich grup

podlegających ryzyku kolizji. Łabędź niemy, jastrząb gołębiarz, krogulec, mewa śmieszka, wrona siwa nie

występowały w granicach pola inwestycyjnego. Należy także zaznaczyć, że liczebność wszystkich tych

ptaków w polu inwestycyjnym była wyraźnie niższa niż w obrębie całego badanego obszaru.

Na całym badanym obszarze w rejonie m. Linie w okresie lęgowym stwierdzono występowanie 36

taksonów przynależnych do grupy ryzyka:

� wysokiego (ranga 4) – 3 gatunki: kania rdzawa, bielik, myszołów zwyczajny,

� średniego (ranga 3) – 9 gatunków: bocian biały, krzyżówka, błotniak stawowy, pustułka, mewa

śmieszka, jerzyk, skowronek polny, kruk, potrzeszcz,

� niskiego (ranga 2) – 13 gatunków: łabędź niemy, gęgawa, orlik krzykliwy, derkacz, bekas kszyk,

gołąb grzywacz, sierpówka, turkawka, dymówka, oknówka, gąsiorek, wrona siwa, szpak,

� podwyższonego (ranga 1) – 11 gatunków: kormoran, głowienka, czernica, gągoł, kuropatwa,

bażant, łyska, żuraw, czajka, kukułka, rudzik.

Z kolei w obrębie pola inwestycyjnego (miejsce wiatraków) obserwowano wyraźnie mniejsze bogactwo

gatunków - 24 taksony z wszystkich grup podlegających ryzyku kolizji. Były one w różny sposób związane

z tym polem:

� gatunki lęgowe - tylko 3 taksony: skowronek polny (ranga 3), trznadel (r2), potrzeszcz (r3),

� gatunki tylko żerujące i przemieszczające się (nielęgowe) – 13 taksonów: błotniak stawowy (r3),

myszołów zwyczajny (r4), pustułka (r3), bażant (r1), mewa śmieszka (r3), gołąb grzywacz (r2),

sierpówka (r2), jerzyk (r3), dymówka (r2), oknówka (r2), wrona siwa (r2), kruk (r3), szpak (r2),

� gatunki tylko przemieszczające się – 8 gatunków: bocian biały (r3), łabędź niemy (r2), gęgawa

(r2), krzyżówka (r3), kania rdzawa (r4), żuraw (r1), czajka (r1), kukułka (r1).

Jednym z czynników ważnych dla podwyższania zagrożenia jest wielkość osobników

charakterystyczna dla poszczególnych gatunków. W stopniu wyższym zagrożone przez wiatraki są ptaki

duże, a więc z listy taksonów, o których mowa jest w spisie przedstawionym przez GDOŚ w „Projekcie

wytycznych...” z października 2011 r.

Można więc stwierdzić, że w polu inwestycyjnym największe prawdopodobieństwo kolizji dotyczyć będzie

gatunków licznych, częściej o większych rozmiarach ciała, oraz o przypisanej im w wyniku badań dość

wysokiej randze ryzyka uczestniczenia w kolizjach.

W warunkach badanej powierzchni są nimi jednak gatunki małe, przede wszystkim skowronek polny, w

dużo mniejszym stopniu jerzyk i szpak. Natomiast populacje szponiastych cechujące się wysoką

podatnością na kolizje będą podlegać niewielkiej presji ze względu na ich obecną niską liczebność i

niewielkie teraz wykorzystywanie pola inwestycyjnego.

W okresie pozalęgowym w obrębie całego kontrolowanego rejonu charakterystyczne było

występowanie 23 gatunków, ocenione w kategoriach ryzyka:

� wysokiego (4) – 3 gatunki: kania rdzawa, bielik, myszołów zwyczajny,

� średniego (3) – 8 gatunków: bocian biały, krzyżówka, błotniak stawowy, pustułka, mewa

śmieszka, skowronek polny, kruk, potrzeszcz,

� niskiego (2) – 9 gatunków: łabędź niemy, gęś zbożowa, gęś białoczelna, gęgawa, krogulec, gołąb

grzywacz, wrona siwa, szpak, trznadel,

� podwyższonego (1) – 3 gatunki: żuraw, siewka złota, czajka,

Z kolei w obrębie pola inwestycyjnego w okresie poza rozrodem obserwowano bardzo podobny skład

gatunków obciążonych ryzykiem jak na całym obszarze badań. Stwierdzono obecność 21 gatunków z

wszystkich grup podlegających ryzyku kolizji. Bielik i krogulec nie występowały w granicach pola

inwestycyjnego. Należy jednak zaznaczyć, że liczebność wszystkich tych ptaków w polu inwestycyjnym

była wielokrotnie i nieproporcjonalnie niższa niż w obrębie całego badanego obszaru.

Ponadto przeprowadzone wyrywkowe lustracje i oceny w obrębie obiektów wysokościowych

zlokalizowanych w tej gminie, w tym linii wysokiego i średniego napięcia w rejonie obszaru badań,

wykazywały, że w ich obrębie nie dochodziło w zauważalnym stopniu do zderzeń ptaków z tymi

obiektami.

Oceniając usytuowanie ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo i m. Linie w przestrzeni należy

stwierdzić, że:

� proponowana lokalizacja znajduje się poza systemem stref faunistycznych (parki krajobrazowe,

rezerwaty, obszary Natura 2000) oraz korytarzy ekologicznych (ponad regionalnych, regionalnych

i lokalnych),

� wyraźna większość obserwowanych osobników z większości gatunków przemieszcza się w strefie

poniżej 50 m n.p.t.; w warstwie pracy śmigieł oraz na pułapach powyżej przelatywała podobna

liczba ptaków; jednak dane literaturowe mówią o tym, że bardzo duża ich liczba przemieszcza się

na dużych wysokościach, co najmniej kilkakrotnie wyżej niż zasięg śmigieł rotora; bez użycia

radarów są one niewykrywalne.

Oceniając występowanie poszczególnych gatunków ujętych na liście ryzyka kolizji z

wiatrakami w kolejnych okresach fenologicznych na całości badanego obszaru oraz w polu

inwestycyjnym należy stwierdzić, że ryzyko powstania sytuacji zagrażającej trwałości

populacji (population viability) będzie niewielkie.

Zasadniczym elementem oceny oddziaływania rozpatrywanej inwestycji jest sprawdzenie odniesień

do najbliższych (do 15 km) obszarów Natura 2000. W przypadku czterech ostoi Natura 2000 (lub ich

trzech kompleksów), rozpatrywanych w niniejszym opracowaniu, rozważania oparto o analizę kryteriów

BirdLife International stanowiących podstawę dla utworzenia takich ostoi ptasich.

Dla ostoi siedliskowych informacje o występowaniu ptaków także rozpatrywano w odniesieniu do tychże

kryteriów.

Stwierdzono, że spełnianie kryteriów BirdLife International w trzech opisywanych ostojach (kompleksach

ostoi) nie będzie zaburzane przez funkcjonowanie ZEW Bielice. Nie zostaną więc utracone cele ochronne,

dla których zostały utworzone ostoje ptasie i siedliskowe (opis szczegółowy - patrz rozdział 9.4)

Tak więc przeprowadzony ponad roczny monitoring pokazuje, że stan awifauny lęgowej oraz

obserwowane liczebności ptaków pojawiających się tu okresowo, świadczy o niskich walorach

faunistycznych tego obszaru. Ptaki nie występują tu w dużych zgrupowaniach, a dynamika ich przelotów

jest słaba. Te informacje pokazują, że planowany ZEW Bielice nie będzie stanowił poważnego zagrożenia

dla koczujących, migrujących, zimujących oraz rozradzających się zwierząt. Lokalizacja ta w porównaniu

z innymi obszarami jest korzystna dla środowiska przyrodniczego.

W obrębie analizowanych obszarów lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo i

m. Linie stwierdzono obecność co najmniej 4 gatunków nietoperzy, z tego 2 gatunki nietoperzy w

rejonie m. Nowe Chrapowo (karliki, mroczek późny) i 4 gatunki w rejonie m. Linie (karliki, mroczek

późny, nocek rudy, borowiec).

Nietoperze te zaliczane są do pospolitych i niezagrożonych wyginięciem, rozpowszechnionych na terenie

Polski i Pomorza. Są to: karliki, mroczek późny, nocek rudy, borowiec

Krótką charakterystykę zarejestrowanych tu nietoperzy przedstawiono poniżej:

� Mroczek późny (Eptesicus serotinus) to nietoperz synantropijny. Zakłada kolonie rozrodcze w

obrębie zabudowań. Osobniki tego gatunku polują na otwartych przestrzeniach, wzdłuż dróg i na

polanach śródleśnych. Gatunek ten spotkać można we wsiach oraz w terenie bardziej

zurbanizowanym w małych i większych miastach. W Polsce niewiele wiadomo o ich miejscach

zimowania; prawdopodobnie zimuje na strychach.

� Karliki: karlik malutki (Pipistrellus pipistrellus), karlik drobny (Pipistrellus pygmeus) to

synantropijne nietoperze związane z ludzkimi osadami. Polują najczęściej w otoczeniu zabudowy,

wśród sadów, w parkach, wzdłuż zakrzewień i w strefie ekotonu między polem a lasem. Często

występuje sympatrycznie. Otwarte przestrzenie pokonuje w poszukiwaniu źródeł wody i pokarmu.

� Nocek rudy (Myotis daubentoni) to nietoperz ściśle związanym ze zbiornikami i ciekami wodnymi.

Poluje prawie wyłącznie nad lustrem wody, rzadko spotykany w oddaleniu od wody.

� Borowiec wielki (Nyctalus noctula) to typowy przedstawiciel nietoperzy leśnych, gdyż większość

kolonii rozrodczych zakłada w ptasich dziuplach. Poluje zarówno nad terenami leśnymi, jak i nad

zbiornikami wodnymi, ciekami. Nad uprawami rolniczymi można spotkać go wtedy, gdy

przemieszcza się pomiędzy ulubionymi miejscami żerowania lub podczas sezonowych wędrówek.

Przeprowadzone obserwacje przy użyciu sprzętu noktowizyjnego, detektorów ultradźwięku, sprzętu

pracującego na podczerwień oraz innego sprzętu optycznego wsparte detektorami ultradźwiękowymi nie

wykazały, aby planowane lokalizacje 4 elektrowni wiatrowych w rejonie m. Linie oraz 7 elektrowni

wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo znajdowały się w obrębie wyraźnych tras szlaków migracji

nietoperzy. Prowadzone obserwacje i nasłuchy nie pozwoliły stwierdzić istnienia w granicach analizowanej

powierzchni wyraźnych szlaków wędrówek nietoperzy. Najprawdopodobniej takowe tu nie są

zlokalizowane.

W dostępnej literaturze chiropterologicznej brak jest danych na temat szlaków migracji jesiennej i

wiosennej nietoperzy w gminie Bielice, w tym w obrębie ZEW Bielice. Natomiast takim korytarzem

wędrówkowym dla nietoperzy będzie dolina Płoni, Krzekny, Odry, oddalone od ZEW Bielice od 7 do 18

km.

W obrębie ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo stwierdzono obecność co najmniej 2

gatunków nietoperzy. Nietoperze te zaliczane są do pospolitych i niezagrożonych wyginięciem,

rozpowszechnionych na terenie Polski i Pomorza. Są to: mroczek późny, karlik malutki. Rejestrowano je

głównie w obrębie i w sąsiedztwie doliny Czarnego Kanału oraz okresowego oczka wodnego na działce

113 i 83. Również żerowanie pojedynczych nietoperzy w obrębie działki 93. Natomiast sporadycznie

rejestrowano nietoperze wzdłuż transektu przebiegającego po drodze oraz w obrębie pól, w tym działek

wskazanych pod lokalizację turbin wiatrowych.

Oceniono je jako nietoperze małe i duże. Uznano, że część z nich to są najprawdopodobniej karliki i

mroczki późne. Wszystkie te nietoperze należą do gatunków rozpowszechnionych w Polsce i na Pomorzu.

Na terenie objętym tą analizą na przebiegu transektu oraz na punktach obserwacyjno-

nasłuchowych rejestrowana aktywność nietoperzy była słabo wyrażona. Cennym jest, że na transekcie i

punkcie obserwacyjnym aktywność nierozpoznanych małych i dużych nietoperzy na wysokości powyżej

50 metrów n.p.t. oceniono tylko jako nieznaczącą (incydentalną). Powyżej 50 m n.p.t. stwierdzono

powyżej 50 m n.p.t. nie więcej jak 10% zarejestrowanych nietoperzy. To właśnie te nietoperze są

narażone na potencjalne kolizje z pracującymi turbinami.

W trakcie monitoringu nie stwierdzono nietoperzy powyżej 50 m n.p.t., tj. na poziomie pracy turbin

elektrowni wiatrowych, o aktywności niskiej (od 5 do 20 pojawów na godzinę) oraz średniej (od 21 do 99

przelotów na godzinę). Należy podkreślić, że tego rodzaju analizy powyżej 50 m n.p.t. w Polsce sporządza

się sporadycznie, a to właśnie one pozwalają na ocenę skali zagrożenia dla nietoperzy poruszających się

w przestrzeni powyżej 40 – 50 m n.p.t., w sytuacji wybudowania ZEW Bielice.

Oceniono, że dwie turbiny zaplanowane w obrębie ZEW, tj. 77/1 oraz 85 mogą stwarzać duże

zagrożenie dla nietoperzy polujących w obrębie działki 83 i 93.

Powierzchnia ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo z chiropterofaunistycznych względów wydaje się

stanowić małe ryzyko dla realizacji planowanego przedsięwzięcia. Nasłuchy oraz obserwacje wzrokowe

prowadzone na transekcie w pobliżu lokalizacji planowanych turbin świadczą o znacznie mniejszej

intensywności pojawów niż w obrębie rynny Kanału Czarnego, działki 83, 116 i w obrębie zabudowań wsi

Nowe Chrapowo.

Część terenu ZEW Bielice w rejonie m. Linie charakteryzuje się małym ryzykiem wystąpienia

potencjalnych kolizji dla realizacji planowanego przedsięwzięcia. Nasłuchy oraz obserwacje wzrokowe

prowadzone na transektach i punktach w pobliżu lokalizacji planowanych turbin, a także w innych

miejscach, świadczą o tym że elektrownie EW1, EW2 i EW 3 zaplanowane na działkach 51/1-3, 54 i 61-62

nie będą stanowiły większego zagrożenia dla chiropterofauny. Lokalizacje te są oddalone na odległość

znacznie ponad 200 metrów od miejsc wykorzystywanych regularnie przez nietoperze, a

sklasyfikowanych za pomocą wskaźnika Dűrra (2007) jako miejsca o aktywności średniej lub wysokiej.

Takimi miejscami są małe śródpolne obniżenia terenu, strefy ekotonowe użytków rolnych ZEW i terenów

leśnych oraz zabudowania wsi Linie i Stare Chrapowo. Natomiast lokalizacja EW4 rodzić może problemy

wystąpienia kolizji pracującej turbiny z nietoperzami plującymi w jej bezpośrednim sąsiedztwie.

Reasumując należy ocenić, że realizacja ZEW w odniesieniu do lokalizacji turbin EW1, EW2 i EW 3

nie zagraża procesowi migracji dziennych, sezonowych, a także ich migracji na i z zimowiska. Można

prognozować, że po ich wybudowaniu zostanie zachowana ciągłość ich szlaków migracyjnych.

Zebrane dane pozwalają na stwierdzenie, że lokalizacja EW4 może rodzić problemy w trakcie dobowych

przemieszczeń nietoperzy. Natomiast nie będzie oddziaływać na przebieg sezonowych, a także migracji

na i z zimowiska.

Jednocześnie należy podkreślić, że analiza wskazuje iż brakuje tu miejsc, które mogłyby stanowić ich

ukrycie na czas hibernacji. Również analizując dostępną literaturę chiropterologiczną stwierdzono, że dla

tej części gminy Bielice gdzie planuje się ZEW, brak jest informacji o obiektach, gdzie nietoperze

zimowałyby. W rejonie badań nie występują jaskinie, budowle militarne takie jak betonowe schrony

bojowe, forty i tunele. Potencjalne zimowiska mogą być zlokalizowane w obrębie wsi Nowe Chrapowo. W

tej wsi stwierdzono obecność także mroczka późnego i karlika malutkiego, które są zaliczane do

gatunków raczej osiadłych.

Należy nadmienić, że prowadzone w 2011 r. oceny chiropterofauny w innych miejscach w gminie

Bielice, Pyrzyce, Kozielice, Banie, Stare Czarnowo i Gryfino pozwalają na podobne konkluzje w tym

zakresie.

Reasumując należy stwierdzić, że zebrane informacje wskazują, że realizacja przedmiotowej inwestycji

obejmującej budowę ZEW Bielice nie będzie istotnie rzutować na szlaki wędrówek nietoperzy.

Teren ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo i m. Linie nie został wskazany w żadnym

opracowaniu chiropterologicznym jako miejsce zimowania (hibernacji) dużych zgrupowań nietoperzy. W

toku prowadzonych tu ocen podejmowano próby znalezienia takowych w granicach ZEW Bielice oraz w ich

sąsiedztwie. W granicach ZEW Bielice brak jest obiektów militarnych, które są z reguły zasiedlane przez

nietoperze w okresie zimowym.

Najbliższe znane większe zimowiska nietoperzy znajdują się w rejonie Kostrzyna n/Odrą, Szczecina, Polic,

a więc kilkadziesiąt kilometrów od miejsca planowanej ZEW Bielice.

Przeprowadzony monitoring wykazał obecność gatunków ssaków typowych dla tej części Polski.

Część z nich podlega ochronie gatunkowej. W grupie tej nie ma taksonu ginącego i zagrożonego

wyginięciem. Nie stwierdzono też żadnego gatunku ujętego na liście załącznika II Dyrektywy

Siedliskowej.

Wszystkie stwierdzone tu ssaki należą do gatunków rozpowszechnionych na terenie Pomorza, Polski i

Europy, większość z nich jest w Polsce klasyfikowana jako taksony pospolite.

Przeprowadzony monitoring wykazał, że teren ZEW Bielice z rejonie m. Linie i m. Nowe Chrapowo nie jest

zasiedlany przez ssaki zaliczane lub ujęte:

� do ginących i zagrożonych wyginięciem,

� w Europejskiej czerwonej liście zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali

światowej (red. Wajda, Żurek);

� w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej;

� w Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński i in., 2002),

� w Polskiej czerwonej księdze zwierząt. Kręgowce (Głowaciński 2001).

Analizowany teren nie jest miejscem bytowania „naturowych” ssaków, czyli gatunków ginących lub

zagrożonych wyginięciem, objętych Dyrektywą Siedliskową – załącznikiem II.

Reasumując należy ocenić, że realizacja ZEW Bielice nie zagraża procesowi rozrodu i migracji sezonowych

związanych z rozrodem ssaków, a także ich migracji na i z zimowiska. Można prognozować, że zostanie

zachowana ciągłość ich szlaków migracyjnych.

Podsumowując należy stwierdzić, że przeprowadzone dotychczas całoroczne obserwacje,

inwentaryzacje przyrodnicze terenu planowanego pod budowę elektrowni wiatrowych pod

Nowym Chrapowem wskazują, że obszar ten cechuje się niewielkim zróżnicowaniem i niską

wartością walorów przyrodniczych. Mając na uwadze wyniki obserwacji faunistycznych

prowadzonych w tej gminie, a także inne walory przyrodnicze gminy, można postawić tezę, że

lokalizacja ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo i m. Linie w niewielkim tylko stopniu

może stanowić zagrożenie dla występujących tu regionalnych i lokalnych walorów

przyrodniczych.

Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne

Projektowana inwestycja nie wpłynie negatywnie na warunki gruntowo-wodne, zarówno wody

podziemne, jak i powierzchniowe. Jako technologia bezemisyjna nie będzie wprowadzać do środowiska

jakichkolwiek substancji szkodliwych, które mogłyby powodować jakichkolwiek niekorzystnych zmian

środowiska wodno-gruntowego pod względem fizycznym, chemicznym czy tez bakteriologicznym.

Na etapie funkcjonowania elektrowni wiatrowych oddziaływanie ich na środowisko abiotyczne

będzie polegać na lokalnym ograniczeniu infiltracji wody opadowej do gruntu. Woda ta spłynie po

powierzchni zagęszczonego gruntu na fundamentach i wsiąknie do gruntu w bezpośrednim sąsiedztwie

elektrowni wiatrowych.

Jedyne potencjalne źródło zanieczyszczeń mogą stanowić oleje techniczne, smary i ciecze chłodzące

wykorzystywane w pracy siłowni wiatrowej.

Obecnie projektowane turbiny posiadają elementy zabezpieczające przed wyciekami do środowiska,

ograniczając ryzyko skażenia do zera. W celu zapobieżenia skażeniom pod stanowiskiem transformatora

(w przypadku zastosowania transformatorów olejowych) dla ochrony wód gruntowych, zostanie

wykonana szczelna wanna ociekowa zdolna przyjąć w całości olej transformatorowy w przypadku

rozszczelnienia jego konstrukcji. Szczelność konstrukcji transformatora oraz zabezpieczenia w postaci

misy pozwoli w przypadku dysfunkcji urządzenia na zatrzymanie oleju i smarów, które zostaną usunięte

natychmiast po zgłoszeniu awarii.

Dla zapewnienia bezpieczeństwa działania instalacji olejowych opracowano następujące rozwiązania:

� kilkustopniowy system uszczelnień oleju przekładniowego,

� nietrące, nieulegające zużyciu elementy systemu uszczelnień,

� piasta oraz wał napędowy nachylone tak, by zapobiegać niekontrolowanym wyciekom,

� dodatkowe zbierające wanienki awaryjne,

� najwyższa platforma wieży wykonana w formie olejoszczelnej wanny o dużej pojemności,

zabezpieczająca przed jakimikolwiek wyciekami w sytuacjach nadzwyczajnych awarii,

� użycie smarów o wysokiej lepkości zapobiegającej oddzielaniu,

� okresowa wymiana smarów i olejów przy zachowaniu najwyższych reżimów ochronnych przez

firmy specjalistyczne zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi i wytycznymi, z

obowiązkiem sporządzania odpowiedniej dokumentacji.

Dzięki stosowanym rozwiązaniom ryzyko skażenia produktami ropopochodnymi z siłowni wiatrowych jest

czysto teoretyczne, praktycznie niemożliwe.

Ze względu na zastosowaną technologię (technologia bezemisyjna) oraz na fakt, iż w obszarze

inwestycji brak jest większych powierzchniowych zbiorników wodnych oraz zbiorników wód podziemnych,

stałych i okresowych naturalnych źródeł wody, źródeł i ujęć wód mineralnych i leczniczych należy

stwierdzić, że realizacja przedsięwzięcia nie będzie ingerować w zasoby wód powierzchniowych i

podziemnych, jak również nie spowoduje żadnych skutków ujemnych dla wód występujących w tej części

gminy.

Oddziaływanie przedsięwzięcia na wody podziemne i powierzchniowe na etapie jego

funkcjonowania ocenia się jako neutralne.


Elektrownie wiatrowe w czasie eksploatacji nie będą źródłem jakiejkolwiek emisji zanieczyszczeń do

atmosfery, a więc nie będą wywierać szkodliwego wpływu na stan powietrza atmosferycznego. W trakcie

jej pracy nie zachodzą żadne procesy technologiczne powodujące emisje pyłów i gazów do atmosfery.

Energetyka wiatrowa w swojej naturze jest ekologiczną metodą pozyskiwania energii ze źródła

odnawialnego, jakim jest wiatr. Funkcjonowanie elektrowni wiatrowych przyczynia się do redukcji emisji

zanieczyszczeń atmosferycznych.

Dla przykładu konwencjonalna elektrownia opalana węglem kamiennym produkując 1 MWh energii

emituje do atmosfery przeciętnie 216 kg dwutlenku siarki (SO2), 73 kg tlenków azotu (NOx), 11,6 kg

pyłów. Emituje także duże ilości dwutlenku węgla (CO2) odpowiedzialnego za ocieplanie się klimatu na

Ziemi.

Konkludując należy stwierdzić, że funkcjonowanie ZEW Bielice w związku z możliwością

ograniczenia pracy elektrowni konwencjonalnych oraz możliwością zastąpienia u lokalnych użytkowników

konwencjonalnych źródeł energii cieplnej energią elektryczną, będzie powodować lokalne i globalne

zmniejszenie stężenia zanieczyszczeń stałych emitowanych do powietrza.

Należy pamiętać także o tym, że produkowana energia może być wykorzystywana do produkcji

paliwa wodorowego, które w najbliższych latach będzie powszechnie używane do napędu samochodów.

Wówczas produkcja tej energii przyczyni się do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń produkowanych przez

samochody.

Podjęcie realizacji inwestycji nie spowoduje pogorszenia dzisiejszych parametrów stanu czystości

powietrza w obrębie obszaru gminy Bielice i poza nią. Natomiast może znacznie przyczynić się do

zwiększenia dostępności tego rodzaju nośnika energii. Takie działanie może być odczuwalne w warunkach

lokalnych i globalnych.

Reasumując należy stwierdzić, że planowana inwestycja na etapie funkcjonowania nie

wprowadza dodatkowych elementów pogarszających stan czystości powietrza. Tak, więc

oddziaływanie rozważanej zmiany należy ocenić jako korzystne.



Oddziaływanie na powierzchnię ziemi

Przekształcenia powierzchni ziemi, wyłączywszy fazę budowy urządzeń energetyki wiatrowej, będą

nieznaczne. Nadto, nie ulegną większej zmianie cechy konfiguracyjne terenu. Trudno orzec czy ucierpi na

tym estetyka terenu.

Niewątpliwą zaletą siłowni wiatrowych jest fakt, iż energia elektryczna wytwarzana jest w sposób

bezemisyjny i prawie bezodpadowy. Jednakże w wyniku procesu technologicznego będą powstawały

odpady związane z eksploatacją urządzeń wchodzących w skład elektrowni, głównie będą to oleje i

smary, stanowiące odpady niebezpieczne.

W wyniku funkcjonowania przedsięwzięcia okresowo (prace konserwacyjne i przeglądy) będą wytwarzane

odpady, które według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu

odpadów posiadają następującą klasyfikację:

Tabela 104.

Przewidywane odpady do wytworzenia na etapie eksploatacji

Kod odpadu

Rodzaj odpadu

Przewidywana do wytworzenia ilość odpadów

(ilość przypadająca na 1

elektrownię)

13 OLEJE ODPADOWE I ODPADY CIEKŁYCH PALIW ( Z WYŁĄCZENIEM OLEJÓW JADANYCH ORAZ GRUPY 05, 12, 19)

13 01∗ Odpadowe oleje hydrauliczne 7,5 t/ 20 lat

13 02∗ Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 500 l/ 2 lata

13 03∗ Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła 500 l/ 5 lat

15 ODPADY OPAKOWANIOWE: SORBENTY, TKANINY DO WYCIERANIA, MATERIAŁY FILTRACYJNE, UBRANIA OCHRONNE NIEUJĘTE W INNYCH GRUPACH


15 01 01 Opakowania z papieru i tektury > 0,1 Mg

15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych > 0,1 Mg


15 02 03


> 0,02 Mg

16 ODPADY NIEUJĘTE W INNYCH GRUPACH

16 02 Odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych

16 02 13∗ Zużyte urządzenie zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09

> 0,1 Mg

16 02 14 Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09-16 02 13

> 0,1 Mg

16 01 15∗ Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z zużytych urządzeń

> 0,1 Mg

16 02 16 Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15∗ > 0,1 Mg

16 06∗∗∗∗ Bateria i akumulatory

16 06 01 Baterie i akumulatory ołowiowe > 0,1 Mg

16 06 02 Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe > 0,1 Mg

17 ODPADY Z BUDOWY, REMONTÓW I DEMONTAŻU OBIEKTÓW BUDOWLANYCH ORAZ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ


17 01 81 Odpady z remontu i przebudowy dróg > 0,1 Mg

17 01 82 Inne niewymienione odpady > 0,1 Mg

17 02 Odpady drewna, szkła, tworzyw sztucznych

17 02 01 Drewno > 0,1 Mg

17 02 03 Tworzywa sztuczne > 0,1 Mg

17 04 Odpady i złomy metali oraz stopów metali

17 04 05 Żelazo i stal > 0,5 Mg

17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 04 10 > 0,5 Mg


Sposób magazynowania odpadów

Tabela 105.

Sposób magazynowania odpadów na etapie eksploatacji

Kod odpadu

Rodzaj odpadu Miejsce magazynowania Sposób

magazynowania odpadów

13 OLEJE ODPADOWE I ODPADY CIEKŁYCH PALIW (Z WYŁĄCZENIEM OLEJÓW JADANYCH ORAZ GRUPY 05, 12, 19)


wywożone na bieżąco w miejsce odzysku lub

unieszkodliwiania przez podmioty posiadające

stosowne zezwolenia do transportu odpadów

niebezpiecznych

szczelne i zamknięte pojemniki

13 02∗

Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe




niebezpiecznych


13 03∗

Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła




niebezpiecznych





wywożone na bieżąco w miejsce odzysku

zamknięty kontener stalowy





15 02 03






16 02 13∗

Zużyte urządzenie zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09



16 02 14

Zużyte urządzenia inne niż wymienione w 16 02 09-16 02 13



16 01 15∗

Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z zużytych urządzeń

wywożone na bieżąco w miejsce odzysku lub unieszkodliwiania

przez podmioty posiadające stosowne zezwolenia do

transportu odpadów niebezpiecznych


16 02 16

Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15∗




16 06 01 Baterie i akumulatory ołowiowe

Wywożone na bieżąco w miejsce odzysku lub unieszkodliwiania




16 06 02 Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe

Wywożone na bieżąco w miejsce odzysku lub unieszkodliwiania






17 01 81 Odpady z remontu i przebudowy dróg







17 02 01 Drewno wywożone na bieżąco w miejsce odzysku


17 02 03 Tworzywa sztuczne wywożone na bieżąco w miejsce odzysku


17 04 Odpady i złomy metali oraz stopów metali

17 04 05 Żelazo i stal wywożone na bieżąco w miejsc odzysku lub utylizacji



wywożone na bieżąco w miejsc odzysku lub utylizacji



Z uwagi na fakt, iż powstawanie odpadów podczas fazy eksploatacji wiąże się wyłącznie z

przeprowadzaniem prac konserwacyjnych i naprawczych, czas magazynowania odpadów będzie

ograniczony do okresu trwania konserwacji (do kilku dni). Odpady będą zbierane w sposób selektywny i

odpowiednio magazynowane na placu montażowym przy elektrowni, która wymaga przeprowadzania prac

naprawczych. Odpady następnie będą odbierane z miejsc ich powstawania przez uprawnione podmioty na

podstawie wcześniej podpisanych umów.

Wykorzystywane środki materiałowo - pędne (smar, olej przekładniowy itp.) posiadają dużą

żywotność eksploatacyjną, co pozwala na małą ingerencją podczas eksploatacji elektrowni wiatrowych.

Jeżeli doszłoby do uzupełniania przekładni, siłowników itp. środkami technicznymi lub ich wymiany to

czynności te odbywają się zgodnie z przepisami prawnymi ochrony środowiska dotyczącymi utylizacji

zużytych środków pędnych i smarów.



odpadowymi, tzn.:











sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206),




� miejsca magazynowania olejów odpadowych udostępnione będą, w celu opróżnienia lub wymiany



Odpady przeznaczone do składowania/ unieszkodliwiania/ odzysku będą magazynowane jedynie w

celu zebrania odpowiedniej ilości tych odpadów do transportu na składowisko odpadów (okres

magazynowania – czas trwania prac serwisowych: 1 – 2 dni). Następnie będą wywożone w miejsce

odzysku lub unieszkodliwiania przez podmioty posiadające stosowne zezwolenia do transportu odpadów

niebezpiecznych


Dla właściwego postępowania z olejami odpadowymi wprowadzono w Ustawie o odpadach art. 39

(Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628 wraz ze zmianami " Dz.U. z 2003 r. Nr 7, poz. 78) szczegółowe zasady

gospodarowania odpadami, które będą zastosowane w przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia. Są

one następujące:

� oleje odpadowe będą w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi poprzez regenerację,

rozumianą jako każdy proces, w którym oleje bazowe mogą być produkowane przez rafinowanie

olejów odpadowych, a w szczególności przez usunięcie zanieczyszczeń, produktów utleniania i

dodatków zawartych w tych olejach,

� jeżeli regeneracja olejów odpadowych jest niemożliwa ze względu na stopień ich

zanieczyszczenia, oleje te powinny być poddane innym procesom odzysku,

� jeżeli regeneracja olejów odpadowych lub innych procesów odzysku są niemożliwe, dopuszcza się

ich unieszkodliwianie,

� odpady w postaci olejów odpadowych, powstałych w wyniku prowadzonej przez niego działalności

gospodarczej będą przekazana podmiotowi gwarantującemu zgodne z prawem ich

zagospodarowanie,

� zakazuje się mieszania olejów odpadowych z innymi odpadami niebezpiecznymi, w tym

zawierającymi PCB, w czasie ich zbierania lub magazynowania,

� zakazuje się zrzutu olejów odpadowych do wód, do gleby lub do ziemi.

Oleje odpadowe będą przechowywane w zbiornikach naziemnych lub w szczelnych opakowaniach

nieprzekraczających pojemności 1 m3 pod zadaszeniem i na utwardzonej powierzchni. Zgodnie z Art. 11

pkt 4 Ustawy o odpadach, transport odpadów niebezpiecznych z miejsc ich powstawania do miejsc

odzysku lub unieszkodliwiania odpadów odbywa się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy

transporcie materiałów niebezpiecznych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 5 marca

2001 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i

unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 22, poz. 251) - odpady niebezpieczne, dla których

przepisy o transporcie materiałów niebezpiecznych nie określają sposobu opakowania, powinny być

usuwane w opakowaniach wykonanych z materiału odpornego na działanie składników umieszczanych w

nich odpadów i posiadać szczelne zamknięcia, zabezpieczające przed przypadkowym rozproszeniem

odpadów w trakcie transportu i czynności załadunkowych i rozładunkowych".

W przypadku zbiórki i regeneracji (odzysku) olejów przepracowanych, najbardziej racjonalnym

rozwiązaniem wydaje się zlecanie tego obowiązku "organizacji odzysku". Wynika to przede wszystkim ze

specyfiki odpadu (odpady niebezpieczne), technicznych uwarunkowań zbiórki i magazynowania

(niezbędny specjalistyczny sprzęt) oraz skomplikowanych metod regeneracji i unieszkodliwiania.

Na podstawie art. 36 ust. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz.

628) każdy odbiór odpadów olejowych z zakładu, powinien być potwierdzony dokumentem obrotu

odpadami niebezpiecznymi zwanym kartą przekazania odpadu. Wzór karty przekazania odpadu jest

określony w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów

dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 152, poz. 1736).

Karta odpadu jest wystawiana przez zakład (warsztat) wytwarzający odpady. Przy jej wypełnianiu

należy zwrócić uwagę na kod i nazwa odpadu, który należy wpisać zgodnie z katalogiem odpadów (Dz. U.

2001, Nr 112, poz.1206). Ze względu na to, że przewóz odpadów może odbywać się wyłącznie

transportem posiadającym dopuszczenie do przewozu ładunków niebezpiecznych, w kartę odpadów

wpisuje się także numer rejestracyjny pojazdu odbierającego odpady. Kopię karty odpadu powinien

otrzymać usuwający (odbierający) odpady. Ewidencja wytwarzającego odpady musi być identyczna z

ewidencją usuwającego odpady. Usuwający odpady musi posiadać na tą działalność zezwolenie. Podlega

on także obowiązkowi składania raportów z obrotu odpadami do władz administracji Państwowej.

Większość odpadów z wyjątkiem 15 01 02, 15 02 02∗, 15 02 03, 12 01 13, 17 02 03, 17 04 11, 13

03∗, 13 02∗, 13 01∗, 16 02 15∗, 16 02 16, 16 06∗ inwestor zgodnie z Rozporządzeniem Ministra

Środowiska z dnia 19 grudnia 2008r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie listy rodzajów odpadów,

które posiadacz odpadów może przekazać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym,

niebędącym przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby, oraz dopuszczalnych metod

odzysku (Dz.U. 235, poz. 1614) może przekazać właśnie tym osobom do ich wykorzystania.

Tabela 106.

Sposób postępowania z odpadami na etapie eksploatacji




13 01∗ Odpadowe oleje hydrauliczne przekazywane uprawnionym podmiotom w celu odzysku poprzez regenerację lub unieszkodliwiania


przekazywane uprawnionym podmiotom w celu odzysku poprzez regenerację lub unieszkodliwiania

13 03∗






odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem, lub jednostkom organizacyjnym, nie będącym przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby




15 02 03


odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem, w części kierowane na składowisko odpadów



16 02 13∗ Zużyte urządzenie zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09

odbierane przez uprawnione jednostki w celu odzysku i recyklingu





16 02 16 Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15∗



16 06 01 Baterie i akumulatory ołowiowe


16 06 02 Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe






17 01 82 Inne niewymienione odpady odbierane przez uprawnione jednostki w celu odzysku i recyklingu


17 02 01 Drewno

odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem lub jednostkom organizacyjnym, nie będącym przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby


17 04 Odpady i złomy metali oraz odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem, w części kierowane na składowisko odpadów stopów metali


odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem, lub jednostkom organizacyjnym, nie będącym przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby




Technologia wytwarzanie energii elektrycznej z energii wiatru jest technologią bezodpadową.

Jednakże, regularnie w czasie funkcjonowania elektrowni wiatrowych będą przeprowadzone prace

konserwacyjno-naprawcza, w wyniku, których wytworzone zostaną pewne ilości odpadów związane

głównie z eksploatacją urządzeń wchodzących w skład elektrowni: oleje i smary, stanowiące odpady

niebezpieczne.

Inwestor podejmie stosowane środki, aby zminimalizować ilość wytwarzanych odpadów oraz ich

negatywny wpływ na środowisko:

� inwestor będzie postępował z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami,

wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami,




� odpady będą na bieżąco odbierane z miejsc ich powstawania przez uprawnione podmioty,



firmom,

� powstające odpady będą odbierane przez uprawnione jednostki gospodarcze zajmujące się

zagospodarowaniem i unieszkodliwianiem odpadów, w celu zapobiegania usuwania ich poprzez

palenie w piecu, zakopywanie, wylewanie do kanalizacji,

� postępowanie z olejami przepracowanymi powinno zgodne z rozporządzeniem Ministra

Gospodarki i pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z

olejami odpadowymi






� odpady, których nie udało się poddać odzyskowi, powinny będą unieszkodliwiane, aby



� wytwórca nie będzie mieszał odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz mieszania

odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne,





się do odzysku),


Wpływ na klimat

ZEW Bielice nie będzie powodować zauważalnych zmian w warunkach wietrznych i termicznych.

Jednakże globalnie oddziaływanie tego rodzaju inwestycji uważanych za elektrownie ekologiczne należy

uznać za szczególnie korzystne dla uwarunkowań klimatycznych i bioklimatu.

Elektrownie wiatrowe mogą mieć niewielki wpływ na klimat lokalny - większe skupiska wiatraków mogą

być przyczyną zmniejszenia prędkości wiatru. Obniżenie siły wiatru może wystąpić w promieniu obrotu

wirnika.

Energia kinetyczna wiatru zostaje zamieniona na energię mechaniczną wirnika. Analizując wpływ na

klimat w skali globalnej, elektrownie wiatrowe przyczyniają się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Pod tym względem „zielona energia” zdecydowanie dominuje nad konwencjonalnymi elektrowniami, w

których głównym surowcem jest węgiel kamienny. Ok. 20% ogólnej emisji gazów cieplarnianych na

świecie jest wytwarzanych podczas produkcji energii w konwencjonalnych elektrowniach.

Wyprodukowanie 1 kWh w konwencjonalnej elektrowni opalanej węglem wiąże się z emisją do

atmosfery ok. 684 kg CO2. Wyprodukowanie 1kWh w elektrowniach wiatrowych zapobiega przedostaniu

się do atmosfery 684 kg CO2, co przyczyni się do spowolnienia postępującego globalnego ocieplenia

klimatu.

Tak, więc oddziaływanie w ramach tego elementu oddziaływanie na etapie funkcjonowania

ZEW Bielice należy ocenić jako nieznacznie korzystne.

Wpływ na krajobraz naturalny

Wizualna specyfika projektowanych elektrowni wiatrowych polega przede wszystkim na tym, że

projektowane obiekty budowlane:

� należą do grupy obiektów bardzo wysokich,

� w zgrupowaniach ze względu na odległości między poszczególnymi siłowniami wynoszące

minimum 400 m, tworzą „przesłonę” krajobrazową na różnych poziomach,

� mają relatywnie kontrastowy kolor w stosunku do tła bezchmurnego nieba, powierzchni ziemi z

różnymi formami jej użytkowania,

� śmigła elektrowni wiatrowych przez znaczny czas są w ruchu, co zwraca uwagę i „przykuwa"

wzrok obserwatora,

� ruchome śmigła powodują okresowo refleksy świetlne - przy określonym położeniu Słońca i

śmigieł w warunkach bezchmurnej pogody,

� konstrukcje siłowni rzucają okresowo cień, zależny od wysokości Słońca,

� posiadają oznakowanie dzienne, w postaci biało-czerwonych lub biało-pomarańczowych pasów (3

czerwone bądź pomarańczowe i 2 białe), prostopadłych do osi podłużnej łopaty, gdzie skrajny pas

powinien być koloru czerwonego lub pomarańczowego a ich szerokość winna się mieścić w

granicach 6,0-8,5 m (bez nich elektrownie byłyby bardziej neutralne, mniej eksponowane w

krajobrazie),

� elektrownie wiatrowe nie są widoczne w nocy (o lokalizacji informuje nas oznakowanie lotnicze

nocne - czerwona lampa na szczycie gondoli).

Stąd elektrownie wiatrowe jako budowle wysokie, lokalizowane na terenach odkrytych o małej

szorstkości, nie pozostają obojętne dla krajobrazu.

Rekonesans terenowy w woj. zachodniopomorskim i wielkopolskim w rejonach funkcjonujących już

elektrowni wiatrowych wykazał m.in., że:

� z bliskiej odległości elektrownie wiatrowe stanowią element obcy w krajobrazie ze względu na

jednoznacznie techniczny charakter i brak możliwości zamaskowania w związku z jej wysokością,

� wraz ze wzrostem odległości obserwowania elektrowni wiatrowych ich dysonans krajobrazowy

maleje, co wynika przede wszystkim z tego, że konstrukcja nośna elektrowni jest stosunkowo

wąska, - prawie całkowity zanik elektrowni w monotonnym krajobrazie o równinnym

ukształtowaniu tereny następuje w odległości ok. 8 km - istotne znaczenie krajobrazowe mają

odległości do ok. 4 km,

� bardzo istotną cechą wpływającą na postrzeganie elektrowni wiatrowych w krajobrazie jest ich

koncentracja w zespołach - im większa liczba siłowni tym większy dysonans krajobrazowy,

� istotną cechą elektrowni wiatrowej wpływającą na jej postrzeganie w krajobrazie jest kolorystyka

konstrukcji - obserwowana elektrownia ma kolor jasnoszary - jest ona estetyczna z bliska i z

daleka; Dowództwo Wojsk Lotniczych żąda w niektórych przypadkach pomalowania na czerwono

końcówek śmigieł - da to zamierzony efekt dobrej widoczności i tym samym kontrastowości

krajobrazowej elektrowni,

� wiodący wpływ na postrzeganie elektrowni ma ukształtowanie terenu na rozległym obszarze

otaczającym oraz jego pokrycie roślinnością drzewiastą,

� istotnym uwarunkowaniem postrzegania elektrowni, zmiennym w czasie, są warunki pogodowe, a

przede wszystkim stan zachmurzenia, w tym kolor chmur i kierunek oświetlenia elektrowni w

stosunku do obserwatora,

� na ekspozycję krajobrazową elektrowni i ich postrzeganie silnie wpływa lokalizacja w zasięgu

widoczności z dróg, zwłaszcza, gdy znajdują się one blisko, stanowi dominantę krajobrazową i

pozostaje długo w zasięgu widoczności obserwatorów jadących drogą.

Jednocześnie walory estetyczne są bardzo subiektywne, zależne od osobistych upodobań i

poglądów obserwatora. Stąd każda ingerencja człowieka w krajobraz naturalny może być przyczyną

negatywnych odczuć, które są związane przede wszystkim z wprowadzeniem obiektu stanowiącego

dominantę krajobrazową na terenach, na których wcześniej nie występowały.

Wpływ farmy na krajobraz będzie uzależniony od wielu czynników, takich jak:

1. ukształtowanie terenu - siłownie położone na terenach równinnych, płaskich, bądź

zlokalizowane na wzniesieniach są lepiej widoczne, niż jest to w przypadku terenów falistych i

pagórkowatych. Widoczność ograniczają lasy i zadrzewienia, szpalery drzew a także zwarta

zabudowa,

2. odległość siłowni od obserwatora - siłownie znajdujące się w bliskiej odległości od zabudowy

zwartej są silniej narażone na ekspozycję. Z bliskiej odległości wieża siłowni wiatrowej wraz z

wirnikiem jest trudna do zamaskowania głównie ze względu na wysokość konstrukcji. Stanowi

zdecydowanie element obcy w krajobrazie naturalnym ze względu charakter industrialno-

techniczny. Ze wzrostem odległości od miejsca lokalizacji siłowni wiatrowych oddziaływanie na

krajobraz stopniowo maleje. Ma to związek z konstrukcją nośną siłowni, która jest stosunkowo

wąska, przez co stopniowo zanika wraz ze zwiększaniem odległości między wieżą, a

obserwatorem tak, aby w odległości ok. 3-5-7 km (w zależności od widzialności) pozostać już

całkowicie niezauważalną,

3. warunki pogodowe - m.in. stan zachmurzenia (w tym też kolorystyka chmur) oraz kierunek

oświetlenia w stosunku do miejsca obserwatora. Elementy te mogą powodować zarówno

zwiększenie kontrastu „konstrukcja-krajobraz” lub powodować jego całkowity zanik,

4. liczba siłowni i ich kolorystyka - oddziaływanie na krajobraz farm wiatrowych o mniejszej

ilości wiatraków jest zdecydowanie korzystniejsze, niż w przypadku dużych parków. Znaczenie ma

tez barwa elektrowni. Jasne matowe kolory sprawiają, iż kontrast między siłownią, a otoczeniem

jest mniejszy i nie istnieje zjawisko odbijania promieni od konstrukcji. W przypadku zastosowania

farby białej efekt wizualny wiatraków z małej odległości jest korzystny, jednakże na tle nieba jest

dość silnie kontrastujący z daleka. Zastosowanie koloru szarego pomniejsza widoczność z dużych

odległości, z bliska obniża jednak estetykę konstrukcji.

Negatywny wpływ elektrowni wiatrowych na otaczający krajobraz maleje wraz ze wzrostem

odległości od inwestycji. Na tej podstawie wyróżniono następujące strefy tzw. „wizualnego oddziaływania

elektrowni wiatrowych” - źródło: www.wind-energy-the-facts.org:

1. strefa I – odległość do 2 km od farmy wiatrowej – farma wiatrowa jest elementem

dominującym w krajobrazie; obrotowy ruch wirnika jest wyraźnie widoczny i dostrzegany

przez człowieka,

2. strefa II – odległość od 1 do 4,5 km od farmy wiatrowej w warunkach dobrej

widoczności – elektrownie wiatrowe wyróżniają się krajobrazowo i łatwo je dostrzec, ale

nie są elementem dominującym; ruch wirnika jest widoczny i przyciąga wzrok człowieka,

3. strefa III – odległość od 2 do 8 km od farmy wiatrowej – elektrownie wiatrowe są

widoczne, ale nie są „narzucającym się” elementem w krajobrazie. W warunkach dobrej

widoczności można dostrzec obracający się wirnik, ale na tle swojego otoczenia same

turbiny wydają się być stosunkowo niewielkich rozmiarów,

4. strefa IV – odległość powyżej 7 km od farmy wiatrowej – elektrownie wiatrowe wydają

się być niewielkich rozmiarów i nie wyróżniają się znacząco w otaczającym krajobrazie;

obrotowy ruch wirnika z takiej odległości jest właściwie niedostrzegalny

Rzeźba terenu w gminie Bielice charakteryzuje się pewnym zróżnicowanie. Delimitacja terenu tej

gminy wynosi około 40 metrów. Stąd ta sytuacja stwarza korzystniejsze warunki dla „maskowania”

widoku farmy niż to miałoby miejsce na terenach, gdzie delimitacja terenu wynosiłaby 10 – 15 metrów.

Stąd biorąc pod uwagę:

� charakter inwestycji,

� ilość planowanych do posadowienia elektrowni wiatrowych (11 szt.),

� cechy terenu, a zwłaszcza - mały stopień zróżnicowania geomorfologicznego ukształtowanie

terenu; teren względnie płaski, monotonny krajobraz,

� użytkowanie terenu (przede wszystkim rolnicze, występujące nieliczne zadrzewienia, skupiska

drzew, rozproszona zabudowa zagrodowa),

� rozmieszczenie elektrowni względem jednostek osadniczych, tras komunikacyjnych.

sformułowane następujące wnioski:

� wysokie wieże elektrowni wiatrowych, lokalizowane na otwartych fragmentach terenu będą

widoczne z odległości nawet kilkunastu kilometrów i staną się elementem krajobrazu,

� elektrownie wiatrowe w rejonie pobliskich miejscowości postrzegane będą z odległości do kilku

kilometrów jako obiekty o dużej wysokości,

� elektrownie wiatrowe będą widoczne z różnej odległości z drogi krajowej S-3, drogi wojewódzkiej

nr 122, dróg powiatowych i gminnych,

� elektrownie będą eksponowane krajobrazowo z następujących miejscowości:

� Nowe Chrapowo w kierunku południowo-zachodnim,

� Łozice w kierunku północnym,

� Czarnowo w kierunku wschodnim,

� Stare Chrapowo w kierunku w kierunku południowym,

� Rokity w kierunku północno-zachodnim

W celu ochrony krajobrazu oraz dążąc do złagodzenia powstających kontrastów krajobrazowych

przyjmuje się następujące zasady:

� spod lokalizacji elektrowni wiatrowych wyłącza się obszary wykluczone z zainwestowania ze

względów kulturowych,

� unikanie lokalizacji elektrowni wiatrowych w odległości mniejszej niż 500 m od budynków

mieszkalnych,

� stosuje się lekką optycznie konstrukcję rurową; inne słupy, np. kratownicowe, choć ażurowe i

teoretycznie mniej widoczne wydają się być gorszym rozwiązaniem,

� stosowanie w obrębie zespołu elektrowni wiatrowych, konstrukcji o tej samej wysokości,

� należy malować turbiny wiatrowe, łącznie z konstrukcją nośną słupów na jasny kolor,

� wokół siłowni wiatrowych należy zachować istniejące i wprowadzać nowe zadrzewienia śródpolne,

� lokalizacja elektrowni powinna być ustalona możliwie najbliżej istniejących dróg, co pozwoli

zapobiec degradacji terenu w czasie budowy i późniejszej ich eksploatacji.

Lokalizacja ZEW Bielice na południowy-zachód od m. Nowe Chrapowo oraz na południe od m.

Linie nie wpłynie znacząco na percepcję otaczającego krajobrazu. Jednakże projektowane

elektrownie wiatrowe zlokalizowane w tym rejonie będą swoistym elementem

antropogenizacji krajobrazu.

9.2.3. Oddziaływanie na środowisko, w szczególności na dobra materialne, zabytki i krajobraz

kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją

zabytków

W rejonie oddziaływania planowanej inwestycji nie znajdują się: szkoły, szpitale, obiekty

użyteczności publicznej lub militarnej. Na obszarze, gdzie mają być zlokalizowane elektrownie występują

zabytki i dobra kultury, a więc: nieruchomości lub rzeczy ruchome, ich części lub zespoły, będące dziełem

człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia,

których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną,

artystyczną lub naukową (art. 3. Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. O ochronie zabytków i opiece nad

zabytkami). Obiekty zabytkowe znajdują się na terenie okolicznych miejscowości poza zasięgiem

oddziaływania elektrowni wiatrowych.

Najbliższe zabytkowe obiekty znajdują się w odległości powyżej 600 m w pobliskich

miejscowościach:

� obiekty wpisane do rejestru zabytków:

� Linie – zespół pałacowo-parkowo-folwarczny, cmentarz przykościelny

� Nowe Chrapowo 0 kościół z cmentarzem i kamiennym ogrodzeniem

� zabytkowe elementy środowiska kulturowego wskazane do objęcia ochroną:

� Linie - zespół pałacowo-parkowo-folwarczny – strefa „B”; parcela kościelna –

strefa „A”; 2 budynki

� Nowe Chrapowo – historyczny układ przestrzenny wsi – wnioskowana ochrona

obszarowa strefą „B”; parcela kościelna w granicach muru – strefa „A” ścisłej

ochrony konserwatorskiej; zespól 12 budynków o walorach zabytkowych

Ponadto, wnioski przeprowadzonej analizy „Studium zespołu elektrowni wiatrowych na krajobraz

kulturowy gminy Bielice w obrębach geodezyjnych Bielice, Swochowo, Linie, Nowe Chrapowo” wskazują,

że posadowienie elektrowni wiatrowych na zachód i południowy-zachód od miejscowości Nowe Chrapowo

oraz na południe od miejscowości Linie nie stanowi zagrożenia dla ekspozycji krajobrazu kulturowego i

jest dopuszczalna pod następującymi warunkami:

1. wysokość całości konstrukcji wiatraka do 180 m,

2. jednakowa konstrukcja dla całego zespołu (konstrukcja rurowa), stanowiąca czytelną

formę architektoniczną,

3. kolorystyka wież i skrzydeł siłowni – neutralna, jednolita na całym obszarze, powierzchnia

matowa.

Oddziaływanie inwestycji na zabytki i krajobraz kulturowy na etapie eksploatacji można uznać

za neutralne.

9.3. Oddziaływanie na etapie likwidacji

Przewidywany okres eksploatacji farmy wiatrowej wynosi ok. 30 lat. Po upływie tego czasu możliwe

są dwa rozwiązania dotyczące terenu zajmowanego przez farmę:

� stare, wycofane z eksploatacji turbiny zostaną zastąpione nowymi, bardziej nowoczesnymi;

� farma zostanie zlikwidowana, a teren przez nią obecnie zajmowany - zrekultywowany.

W przypadku całkowitej likwidacji, zakres oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko będzie podobny

jak w przypadku budowy elektrowni.

W przypadku likwidacji elektrowni wiatrowych nastąpi:

� przywrócenie krajobrazu z przed budowy instalacji elektrowni,

� znaczące obniżenie poziomu dźwięku w rejonie likwidowanych instalacji,

� konieczność przeprowadzenia złomowania konstrukcji,

� likwidacja fundamentów – postępowanie z odpadami zgodnie z obowiązującymi (szczególnie z

odpadami niebezpiecznymi – oleje przepracowane, smary),

� konieczność przeprowadzenia rekultywacji terenu w kierunku rolnym.


powietrze

Wpływ na ludzi

Z uwagi na zakres inwestycji należy wykluczyć jakiekolwiek oddziaływanie fazy likwidacji inwestycji

na zdrowie okolicznych mieszkańców.

Pewno uciążliwości mogą pojawić się w czasie transportu zdemontowanych części konstrukcyjnych

siłowni wiatrowych, odpadów budowlanych z rozbiórki dróg dojazdowych, placów montażowych i

fundamentów. Uciążliwości te to hałas, zapylenie, wibrację związane z pracą środków transportu i

specjalistycznego sprzętu budowanego. Uciążliwości będą miały charakter krótkotrwały i przejściowy,

ograniczony do czasu likwidacji inwestycji.

Na podstawie zebranych danych nie przewiduje się istotnego negatywnego oddziaływania

etapu likwidacji inwestycji na zdrowie ludzi.


Zasadniczo, wg dzisiejszej wiedzy możemy stwierdzić, że na tym etapie wpływ na szatę roślinną

będzie zbliżony jak w trakcie budowy ZEW.

Wpływ na faunę

Uciążliwościami emitowanymi na etapie likwidacji inwestycji będą: hałas, zapylenie,

zanieczyszczenia spalinami, wibracje. Głównym czynnikiem mającym ewentualny wpływ na zwierzęta jest

hałas, wytwarzany przez sprzęt budowlany, a przede wszystkim obecność ludzi. Mniej istotne jest

oddziaływania związane z wytwarzaniem spalin czy samym przemieszczaniem się sprzętu budowlanego i

środków transportu.

Na tym etapie może dochodzić do czasowego opuszczenia terenów wokół placów posadowienia wież

elektrowni w czasie ich demontażu i rozbiórki dróg, placów montażowych i fundamentów przez zwierzęta.

Chociaż przy skali ocenianego przedsięwzięcia będzie to mało zauważalne. Oczywiście wybór terminu tych

prac także nie pozostanie bez znaczenia dla tego zjawiska. O ile będzie ono prowadzone np. jesienią

wówczas te prace nie będą praktycznie miały jakiegokolwiek wpływu na faunę.

Mając na uwadze zapisy rozdziału dot. zasobów fauny stwierdza się, że etap likwidacji

inwestycji nie pogorszy w znaczącym zakresie wartości faunistycznej tego obszaru i terenów

sąsiednich i nie będzie stanowił istotnego zagrożenia dla fauny.

Wpływ na wody

Likwidacja inwestycji nie niesie bezpośredniego zagrożenia dla zanieczyszczenia wód podziemnych i

powierzchniowych oraz gruntów.

Szczególną uwagę należy zwrócić na nie dopuszczenie do wycieku substancji ropopochodnych w trakcie

transportu i demontażu.

W przypadku, gdy prace demontażowe prowadzone będą z zachowaniem odpowiedniej

organizacji pracy i z zastosowaniem nowoczesnego sprzętu technicznego, nie powinien

zaistnieć ich negatywny wpływ na stan wód podziemnych i powierzchniowych.


Źródłem zanieczyszczenia powietrza w fazie likwidacji, będą pojazdy samochodowe transportujące

sprzęt i urządzenia oraz maszyny budowlane. Następować będzie emisja tlenku węgla, tlenki azotu,

węglowodory oraz dwutlenek siarki w wyniku pracy silników spalinowych, a także w związku z ruchem

pojazdów i pracami ziemnymi wystąpi również emisja pyłu.

Zasięg oddziaływania zanieczyszczeń gazowych i emitowanych zanieczyszczeń pylistych

będzie ograniczony w fazie likwidacji do granic inwestycji.



Wpływ na powierzchnię ziemi

Oddziaływanie na powierzchnię ziemi i środowisko glebowe na etapie likwidacji inwestycji będzie

miało podobny charakter jak na etapie budowy i ograniczone będzie do niewielkiego obszaru.

Oddziaływanie farmy wiatrowej będzie miało związek z naruszeniem wierzchniej warstwy gruntu

wskutek przeprowadzania robót demontażowych konstrukcji wieży, robót rozbiórkowych dróg

dojazdowych i placów montażowych.

Oddziaływanie to będzie miało charakter krótkotrwały i odwracalny, a po zakończeniu prac teren

wokół inwestycji przywrócony zostanie do stanu poprzedniego i możliwe będzie dalsze użytkowanie

rolnicze.

Reasumując należy stwierdzić, że prace związane z likwidacją inwestycji nie spowodują

znaczących przekształceń środowisku glebowego.

Wpływ na środowisko glebowego w kontekście wytwarzania odpadów

Okres eksploatacji farmy wiatrowej wynosi do 30 lat. Nie jest przesądzone, co stanie się z

elektrowniami po upływie tego czasu. Inwestor zakłada, że po zakończeniu eksploatacji siłowni nastąpi

usunięcie konstrukcji, albo wyeksploatowane elektrownie zostaną zastąpione nowymi.

W przypadku likwidacji inwestycji obejmującej zdemontowanie elektrowni wiatrowych oraz rozbiórkę dróg

dojazdowych, placów montażowych powstaną głównie odpady budowlane.

Na etapie likwidacji inwestycji, która wiąże się z usunięciem całej konstrukcji, łącznie z fundamentem

oraz z rekultywacją terenu i przywróceniem mu rolniczych wartości powstaną następujące rodzaje

odpadów:

Tabela 107.

Rodzaje i ilość odpadów przy likwidacji przedsięwzięcia

Kod odpadu

Rodzaj odpadu

Przewidywana do wytworzenia ilość

odpadów (Ilość/ 1 szt. elektrowni

wiatrowe)

17 ODPADY Z BUDOWY, REMONTÓW I DEMONTAŻU OBIEKTÓW BUDOWLANYCH ORAZ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ (WŁĄCZAJĄC GLEBĘ I ZIEMIĘ Z TERENÓW ZANIECZYSZCZON.)


17 01 01 Odpady z betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów

400 Mg

17 01 07


5 Mg

17 01 81 Odpady z remontu i przebudowy dróg 100 Mg

17 01 82 Inne niewymienione odpady < 50 Mg


17 02 01 Drewno > 0,1 Mg

17 02 03 Tworzywa sztuczne 25 Mg


17 04 05 Żelazo i stal 400 Mg

17 04 11 Kable inne niż wymienione w 17 04 10 < 1 Mg



< 0,05 Mg


17 09 04 Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01 -03

2 Mg




65 Mg

16 01 15∗ Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z zużytych urządzeń śladowe ilości

16 02 16 Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15∗ < 5 Mg

16 06∗∗∗∗ Bateria i akumulatory < 0,05 Mg




śladowe ilości

15 02 03


0,01 Mg


13 01∗ Odpadowe oleje hydrauliczne śladowe ilości

13 02∗ Odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 1 000 litrów

13 03∗ Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła

700

13 07∗ Odpady paliw ciekłych 75

20 ODPADY KOMUNALNE ŁĄCZNIE Z FRAKCJAMI GROMADZONYMI SELEKTYWNIE


20 03 01 Niesegregowane odpady komunalne 0,2 Mg

przez okres budowy

20 03 04 Szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości 1200 l/ miesiąc

Zakładając likwidację siłowni należy położyć nacisk na rekultywację terenu. Technicznie najbardziej

pracochłonne będzie usunięcie fundamentu i wywiezienie gruzu na składowisko odpadów. Wykopy

powstałe w wyniku usunięcia fundamentu będzie należało wypełnić piaskiem gliniastym oraz nawieźć

substratem glebowym, przywracając teren do rolniczej używalności. Konstrukcje elektrowni będą musiały

zostać poddane złomowaniu.

Sposób magazynowania odpadów

Tabela 108.

Sposób magazynowania odpadów na etapie likwidacji przedsięwzięcia

Kod odpadu Rodzaj odpadu

Miejsce magazynowania

Sposób magazynowania

odpadów

17 ODPADY Z BUDOWY, REMONTÓW I DEMONTAŻU OBIEKTÓW BUDOWLANYCH ORAZ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ (WŁĄCZAJĄC GLEBĘ I ZIEMIĘ Z TERENÓW ZANIECZYSZCZONYCH)


17 01 01

Odpady z betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów



17 01 07











17 02 01 Drewno Przed budynkiem


stalowy

17 02 03 Tworzywa sztuczne Przed budynkiem Plac budowy



17 04 05 Żelazo i stal Przed budynkiem


stalowy









17 09 04

Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01 -03






Magazyn techniczny Plac budowy Zamknięte kontenery

16 01 15∗

Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z zużytych urządzeń


Zamknięte kontenery

16 02 16

Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15∗



16 06∗ Bateria i akumulatory Magazyn techniczny Plac budowy


15 ODPADY OPAKOWANIOWE, SORBENTY TKANINY DO WYCIERANIA, MATERIAŁY FILTRACYJNE I UBRANIA OCHRONNE NIEUJĘTE W INNYCH GRUPACH


15 02 02∗




15 02 03





13 01∗ Odpadowe oleje

hydrauliczne Magazyn techniczny

Plac budowy Szczelne i zamknięte

pojemniki




13 03∗




13 07∗ Odpady paliw ciekłych Magazyn techniczny Plac budowy




20 03 01 Niesegregowane odpady komunalne



20 03 04

Szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości


Szczelny zbiornik bezodpływowy



odpadowymi, tzn.:











sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206);




� miejsc magazynowania olejów odpadowych udostępnione będą, w celu opróżnienia lub wymiany




Przewiduje się następujące postępowanie z generowanymi odpadami :

� wszystkie odpady generowane przez obiekt będą podlegały ewidencji ilościowej i jakościowej,

� odpady, które mogą stanowić zagrożenie dla środowiska, do czasu wywozu ich do utylizacji lub do

dalszego wykorzystania, będą selektywnie gromadzone, w wydzielonych, szczelnych i

zamkniętych pojemnikach,

� transport odpadów niebezpiecznych odbywać się będzie zgodnie z przepisami o przewozie

materiałów niebezpiecznych,

� inwestor zawrze stosowne umowy na odbiór odpadów, sprawdzając czy firmy odbierające są w

stanie zgromadzić bądź unieszkodliwić dany ich rodzaj zgodnie z wszelkimi wymogami w tym

zakresie.

Większość odpadów z wyjątkiem 15 01 02, 15 01 05, 15 02 03, 12 01 13, 17 01 07, 17 01 81, 17 01 82,

17 02 03, 17 04 11, 17 06 04, 17 09 04, 16 02 14, 16 02 15∗, 16 02 16, 20 03 01, 20 03 04, 13 07∗, 13

02∗, 13 01∗, 13 03∗, 15 01 10∗, 15 02 02∗ inwestor zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia

19 grudnia 2008r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz

odpadów może przekazać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, nie będącym

przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby, oraz dopuszczalnych metod odzysku (Dz. U.

235,poz. 1614) może przekazać właśnie tym osobom do ich wykorzystania.

Tabela 109.

Sposób postępowania z odpadami na etapie likwidacji przedsięwzięcia





17 01 01 Odpady z betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów

odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem lub odbierane przez osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne, nie będące przedsiębiorcami do wykorzystania na ich własne potrzeby

17 01 07



17 01 81 Odpady z remontu i przebudowy dróg odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem

17 01 82 Inne niewymienione odpady odbierane przez jednostki zajmujące się odzyskiem i recyklingiem


17 02 01 Drewno












odbierane przez podmioty zajmujące się recyklingiem i odzyskiem




odbierane przez uprawnione jednostki w celu odzysku i unieszkodliwiania



16 02 16 Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w 16 02 15∗


15 ODPADY OPAKOWANIOWE, SORBENTY TKANINY DO WYCIERANIA, MATERIAŁY FILTRACYJNE I UBRANIA OCHRONNE NIEUJĘTE W INNYCH GRUPACH



odbierane przez podmioty zajmujące się recyklingiem

15 02 03


odbierane przez podmioty zajmujące się recyklingiem






13 03∗ Odpadowe oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła


13 07∗ Odpady paliw ciekłych




20 03 01 Niesegregowane odpady komunalne odpady kierowane na składowiska odpadów komunalnych

20 03 04 Szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia ni0eczystości

zabierane przez podmioty zajmujące się wywozem nieczystości



Technologia wytwarzanie energii elektrycznej z energii wiatru jest technologią bezodpadową.

Jednakże, regularnie w czasie funkcjonowania elektrowni wiatrowych będą przeprowadzone prace

konserwacyjno-naprawcza w wyniku, których wytworzone zostaną pewne ilości odpadów związane

głównie z eksploatacją urządzeń wchodzących w skład elektrowni: oleje i smary, stanowiące odpady

niebezpieczne.

Inwestor podejmie stosowane środki aby zminimalizować ilość wytwarzanych odpadów oraz ich

negatywny wpływ na środowisko:

� inwestor będzie postępował z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami,

wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami,




� odpady będą na bieżąco odbierane z miejsc ich powstawania przez uprawnione podmioty,



firmom,

� powstające odpady będą odbierane przez uprawnione jednostki gospodarcze zajmujące się

zagospodarowaniem i unieszkodliwianiem odpadów, w celu zapobiegania usuwania ich poprzez

palenie w piecu, zakopywanie, wylewanie do kanalizacji,

� postępowanie z olejami przepracowanymi powinno zgodne z rozporządzeniem Ministra

Gospodarki i pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z

olejami odpadowymi






� odpady, których nie udało się poddać odzyskowi, powinny będą unieszkodliwiane, aby



� wytwórca nie będzie mieszał odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów oraz mieszania

odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne,





się do odzysku),


� odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwienia, z wyjątkiem składowania będą

magazynowane na placu budowy wyłącznie przez okres realizacji prac demontażowych (ok. 6 m-

cy),

� odpady przeznaczone do składowania będą magazynowane jedynie w celu zebrania odpowiedniej

ilości tych odpadów do transportu na składowisko odpadów (okres magazynowania – czas trwania

prac demontażowych)

Wpływ na klimat akustyczny

Prace demontażowe będą odbywać się przy pomocy specjalistycznego sprzętu budowlanego,

pojazdów emitujących w trakcie pracy hałas o poziomie około 100-110 dB(A). Wzrost poziomu hałasu

może mieć krótkotrwały wpływ na faunę zakrzewień i zadrzewień śródpolnych wokół terenów inwestycji, przy

czym dyskomfort akustyczny może odczuwać okresowo jedynie ludność pobliskich miejscowości. Prace

muszą być jednak wykonywane w taki sposób, ażeby nie zostały przekroczone wartości wynikające z

obowiązujących przepisów, tj. zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca

2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826).

Biorąc pod uwagę, że prace demontażowe prowadzone będą w porze dziennej można prognozować,

że poziom dźwięku poza terenem inwestycji spowodowany pracą maszyn, a także zwiększony ruch

pojazdów samochodowych nie spowoduje przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla tej pory dnia.

Uciążliwość ta będzie miała charakter okresowy, i dotyczyć będzie jedynie czasu likwidacji inwestycji.

Prognozuje się, że okresowy niekorzystny wpływ na klimat akustyczny wokół prowadzonych

robót demontażowych będzie akceptowalny, jako zjawisko tymczasowe, niestanowiące

zagrożenia dla środowiska.

Wpływ na krajobraz

Na tym etapie, oddziaływanie elektrowni wiatrowych będzie ulegało sanacji. Wpływ inwestycji na

dysharmonię krajobrazu będzie się zmniejszał wraz z zaawansowaniem prac demontażowych.


inwestycji na krajobraz.

9.3.3. Oddziaływanie na środowisko, w szczególności na dobra materialne, zabytki i krajobraz

kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją

zabytków

Na tym etapie likwidacji oddziaływanie inwestycji na dobra materialne, będzie znikome. Może dojść

do przejściowej i krótkotrwałej ingerencji w istniejące drogi polne, pola uprawne, spowodowanej

transportem zdemontowanych konstrukcyjnych części elektrowni wiatrowych, odpadów budowlanych

powstałych z rozbiórki fundamentów, dróg dojazdowych, placów montażowych.

W związku z faktem, iż część analizowanego obszaru znajduje się w strefie W.III. - ograniczonej ochrony

konserwatorskiej stanowisk archeologicznych, przy prowadzeniu prac związanych z likwidacją inwestycji

stosować się należy do zasad warunków realizacyjnych różnych dla tej strefy ochrony konserwatorskiej.

Obowiązujące rygory w strefie „WIII":

� współdziałanie w zakresie zamierzeń inwestycyjnych i innych związanych z pracami ziemnymi z

odpowiednim organem ds. ochrony zabytków, w tym - powiadamianie o zamiarze podjęcia prac

ziemnych,

� przeprowadzenie archeologicznych badań ratunkowych na terenie objętym realizacją prac

ziemnych, na zasadach określonych przepisami odrębnymi dot. ochrony zabytków.



inwestycji na dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy. Pobliskie tereny zostaną

przywrócone do stanu pierwotnego, sprzed realizacji inwestycji.

9.4. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000, cenne obszary

występowania szaty roślinnej i fauny, krajową i regionalną sieć ekologiczną, w tym

korytarze ekologiczne

Analiza położenia planowanego ZEW Bielice na tle sieci obszarów chronionych, w tym na tle

europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000, pozwala stwierdzić, że inwestycja ta nie będzie emitowała na

wszystkich etapach jej istnienia nie będzie źródłem emisji substancji lub czynników, które w odniesieniu

do struktur przyrodniczych objętych już ochroną lub planowanych do ochrony, będą na oddziaływały

istotnie negatywnie.

Rozpoznana sieć obszarów chronionych występujących w tej gminie Bielice, Kozielice i Pyrzyce

pokazuje, że ZEW Bielice będzie zlokalizowane poza terenem wyznaczonych i planowanych obszarów

chronionych cennych z punktu widzenia zasobów przyrodniczych.

Przy ocenie skutków oddziaływania na ten parametr wzięto pod uwagę jego położenie względem tych

obiektów oraz skalę możliwych oddziaływań tego rodzaju przedsięwzięcia. I tak:

Obszary i obiekty podlegające ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o

ochronie przyrody inne niż obszary Natura 2000

Teren planowanych elektrowni wiatrowych nie został zaliczony do terenów ważnych z punktu

widzenia przyrodniczego, nie został wymieniony przez Liro (1995) jako element Krajowego Systemu

Obszarów Chronionych (wcześniej Ekologicznej Sieci Obszarów Chronionych), a także systemu ostoi

przyrody w Polsce (Dyduch – Falniowska et. Al. 1999). Na ocenianym w niniejszym opracowaniu terenie

Ministerstwo Środowiska nie ustaliło też sieci korytarzy ekologicznych. Jednocześnie lokalne opracowania

ornitologiczne nie wskazują walorów analizowanego obszaru jako szczególnie cennych dla zachowania

lokalnych i ponadlokalnych walorów przyrodniczych.

Teren planowanej lokalizacji farmy elektrowni wiatrowych nie znajduje się w granicach

projektowanych i proponowanych form ochrony przyrody, tworzonych na podstawie ustawy z dnia 16

kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, jak również w granicach projektowanych i proponowanych

obszarów i obiektów, wyznaczonych na podstawie Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Bielice. Najbliższy

takowy w gminie Bielice, Kozielice i Pyrzyce zlokalizowany jest w odległości nie mniejszej jak 700 metrów

(ZPK-I w gm. Kozielice). Inne leżą w odległości co najmniej 3 km.

Przeprowadzone w obrębie rejonu badawczego ponad roczne obserwacje, wsparte danymi

literaturowymi pochodzącymi z lat poprzednich pokazują, że bogactwo biocenotyczne awifauny i

herpetofauny, jest wyraźnie niższe w obrębie pól inwestycyjnych niż na terenach leżących poza nim w

odległości kilku – kilkunastu kilometrów. Fakt ten rejestrowany był w poszczególnych okresach

fenologicznych w odniesieniu do wielkości notowanych w obrębie PK Doliny Dolnej Odry i SzPK Puszcza

Bukowa, ostatecznie danych z odpowiadających im obszarów Natura 2000.

Obszary Natura 2000

Od 1 maja 2004 r. polskie prawodawstwo w zakresie ochrony przyrody zostało dostosowane do

wymogów Unii Europejskiej. Przejawem tego było rozszerzenie polskiego systemu prawnego o nową

formę ochrony przyrody – obszar Natura 2000.

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest zbiorem obszarów wyznaczanych w całej Unii

Europejskiej według jednolitych kryteriów. Celem tej procedury jest zachowanie na nich siedlisk

przyrodniczych i gatunków, które zostały uznane za „ważne dla Europy”. Każdy z obszarów Natura 2000

może być chroniony w indywidualny sposób. Na wielu z nich gospodarka człowieka nie musi być w ogóle

ograniczana, a niekiedy nawet dla zachowania ekosystemów półnaturalnych niezbędna. Dotyczy to np.

ekstensywnego rolnictwa.

Minister Środowiska wyznaczył w Polsce sieć ostoi ptasich i siedliskowych Natura 2000.

Teren planowanej inwestycji nie znajduje się w granicach:

� obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000,

� specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000,

� planowanych obszarów Natura 2000 oraz obszarów „Shadow List.”

Teren ten nie graniczy i nie sąsiaduje z obszarami Natura 2000. Obszary Natura 2000 znajdują się z

znacznej odległości od terenu objętego inwestycją.

W analizie rozpatrywano obszary Natura 2000 położone nie dalej niż 15 km od pola inwestycyjnego

W tak wyznaczonej strefie sąsiedztwa znalazły się trzy kompleksy obszarów Natura 2000: 2 ostoje ptasie

- Miedwie, jeziora Wełtyńskie oraz 2 ostoje siedliskowe - Wzgórza Bukowe oraz jezioro Miedwie i jezioro

Płoń połączone rzeką Płonią.

W przypadku czterech ostoi Natura 2000 (lub ich trzech kompleksów), rozpatrywanych w niniejszym

opracowaniu, rozważania oparto o analizę kryteriów BirdLife International stanowiących podstawę dla

utworzenia takich ostoi ptasich.

Dla ostoi siedliskowych informacje o występowaniu ptaków także rozpatrywano w odniesieniu do tychże

kryteriów.

OBSZAR NOWE CHRAPOWO

Z grupy taksonów ujętych na liście załącznika I Dyrektywy Ptasiej w obrębie badanego obszaru w

okresie lęgowym stwierdzono występowanie 3 gatunków.

W granicach pola inwestycyjnego żaden z nich nie wyprowadzał lęgów, także żaden nie żerował, a 1 tylko

przemieszczał się (bocian biały).

Wykorzystanie strefy inwestycyjnej było niewiele większe. Żaden z obserwowanych „gatunków

naturowych” nie gnieździł się tutaj, a tylko 2 regularnie żerowały (bocian biały, żuraw).

W okresach pozalęgowych (koczowisko, migracja jesienna, zimowisko, migracja wiosenna) obraz

wykorzystania poszczególnych części całego badanego obszaru był podobny.

W obrębie pola inwestycyjnego (lokalizacja elektrowni wiatrowych):

� w okresie koczowisk obserwowano tylko przemieszczające się pojedyncze osobniki bociana

białego, błotniaka stawowego,

� w okresie migracji jesiennej obserwowano przelatujące pojedyncze osobniki bociana białego,

błotniaka stawowego, błotniaka zbożowego oraz rzadko przelatujące małe grupki żurawi i siewek

złotych,

� w okresie zimowiska w ogóle nie obserwowano gatunków „naturowych”,

� w okresie migracji wiosennej obserwowano przelatujące pojedyncze osobniki bociana białego,

błotniaka stawowego oraz małe grupki żurawi i siewek złotych.

Analiza związków pomiędzy gatunkami ujętymi w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej a poszczególnymi

częściami rejonu inwestycji, wyróżnionymi pod względem siedliskowym oraz odległości od planowanych

lokalizacji wiatraków, prowadzi do wniosków sprzyjających planowanej inwestycji. Pole inwestycyjne

przeznaczone bezpośrednio pod budowę wiatraków jest w minimalnym stopniu wykorzystywane przez

„gatunki naturowe” zarówno w okresie lęgowym, jak i w pozostałych okresach fenologicznych cyklu

rocznego.

Tabela 110.

Walory awifaunistyczne ostoi Natura 2000 „Ostoja Miedwie” i „Dolina Płoni i Jezioro Miedwie” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie m. Nowe

Chrapowo

Nazwa ostoi rodzaj ostoi

kod ostoi

Odległość ostoi Natura

2000 od pola

inwestycyj-nego

Zbiorcze kryteria kwalifikujące ostoję Bird

Life International

Gatunek spełniający kryterium Bird Life

International

Okres fenolo-giczny wypeł-niania

kryterium

Spełnione przez

gatunek kryterium Bird Life

Internatio-nal

Związek gatunków

kluczowych z polem

inwestycyj-nym

Spodziewany wpływ ZEW Bielice w rejonie m.

Nowe Chrapowo na stan awifauny ostoi Natura

2000

„Ostoja Miedwie” ostoja ptasia PLB320005

„Dolina Płoni i Jezioro Miedwie”

ostoja siedliskowa PLH320006

9 km

9 km

A1, A4i, A4iii B1i, B3,

C1, C2, C3, C4

kluczowe gatunki

kwalifikujące

ptaki wodno – błotne M A4iii, C4

P, Ż związek neutralny

ptaki wodno – błotne Z A4iii, C4 P, Ż związek neutralny

gęś zbożowa Anser fabalis M

A4i, B1i, C3

P, Z związek neutralny

gęś zbożowa Anser fabalis

Z A4i,

B1i, B3, C3


gęś białoczelna Anser albifrons

M B1i, C3


perkoz dwuczuby Podiceps cristatus

M A4i, B1i, C3

bz brak relacji

żuraw Grus grus M

A4i, B1i, C2

P, Z mały negatywny

kulik wielki Numenius arquata

L A1, C1

bz brak relacji

wodniczka Acrocephalus paludicola

L A1, C1

bz brak relacji

inne gatunki kluczowe

nur czarnoszyi Gavia arctica

M - bz brak relacji

perkoz dwuczuby Podiceps cristatus

Z - bz brak relacji

bąk Botaurus stellaris

L - bz brak relacji

bączek Ixobrychus minutus

L - bz brak relacji

czapla biała Egretta alba

M - bz brak relacji

bocian czarny Ciconia nigra

M - bz brak relacji

bocian biały Ciconia ciconia

M - P związek neutralny


L - P mały negatywny

łabedź niemy Cygnus olor

M/Z - P związek neutralny

łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus M/Z - bz brak relacji

łabędź krzykliwy Cygnus cygnus

M - bz brak relacji

gęś białoczelna Anser albifrons Z - P związek neutralny

gęgawa Anser anser

L - P związek neutralny

bernikla białolica Branta leucopsis M - bz brak relacji

ohar Tadorna tadorna

L - bz brak relacji

cyraneczka Anas crecca M - bz brak relacji

krzyżówka Anas platyrhynchos


trzmielojad Pernis apivorus L - bz brak relacji

kania czarna, Milvus migrans

L - bz brak relacji

kania rdzawa Milvus milvus


bielik Haliaeetus albicilla

L, Z - bz brak relacji

błotniak stawowy Circus aeruginosus

L - Ż mały negatywny

błotniak zbożowy Circus cyaneus

Z - bz brak relacji

błotniak łąkowy Circus pygargus

L - bz brak relacji

orlik krzykliwy Aquila pomarina

M - bz brak relacji

drzemlik Falco columbarius

M - bz brak relacji

sokół wędrowny Falco peregrinus

M - bz brak relacji

kropiatka Porzana porzana

L - bz brak relacji

zielonka Porzana parva

L - bz brak relacji

derkacz Crex crex

L - bz brak relacji

łyska Fulica atra M, Z - bz brak relacji

żuraw Grus grus

L - P, Ż mały negatywny

siewka złota Pluvialis apricaria M - P, Ż związek neutralny

czajka Vanellus vanellus

M - P, Ż związek neutralny

biegus zmienny Calidris alpina M - bz brak relacji

batalion Philomachus pugnax

M - bz brak relacji

łęczak Tringa glareola

M - bz brak relacji

mewa mała Larus minutus

M - bz brak relacji

rybitwa rzeczna Sterna hirundo

L - bz brak relacji

rybitwa białowąsa Sterna hybrida

L - bz brak relacji

rybitwa czarna Chlidonias niger L - bz brak relacji

zimorodek Alcedo atthis

L - bz brak relacji

dzięcioł czarny Dryocopus martius

L - bz brak relacji

lerka Lullula arborea

L - bz związek neutralny

podróżniczek Luscinia svecica

L - bz brak relacji

brzęczka Locustella luscinioides L - bz brak relacji

jarzębatka Sylvia nissoria

L - bz brak relacji

wąsatka Panurus biarmicus L - bz brak relacji

gąsiorek Lanius collurio


Tabela 111.

Walory awifaunistyczne ostoi Natura 2000 „Wzgórza Bukowe” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo


kod ostoi

Odległość ostoi Natura

2000 od pola

inwestycyj-nego


Life International


International


kryterium

Spełnione przez


Internatio-nal

Związek gatunków

kluczowych z polem

inwesty-cyjnym

Spodziewany wpływ ZEW Bielice w rejonie m.

Nowe Chrapowo na stan awifauny ostoi Natura

2000

„Wzgórza Bukowe” ostoja siedliskowa

PLH320020 14 km

brak spełnionych kryteriów Bird

Life International

kluczowe gatunki

kwalifikujące

brak gatunków spełniających kryterium

- - bz brak relacji



L - bz brak relacji


L bz brak relacji

bocian czarny Ciconia nigra L - bz brak relacji



cyraneczka Anas crecca

L, M bz brak relacji


kania czarna Milvus migrans

M bz brak relacji

kania rdzawa Milvus milvus L - P mały negatywny


L - bz brak relacji

błotniak stawowy Circus aeruginosus L - Ż związek neutralny


L - bz brak relacji

derkacz Crex crex


żuraw Grus grus L - P, Ż mały negatywny


L - bz brak relacji

rybitwa czarna Chlidonias niger L - bz brak relacji

lelek Caprimulgus europeus

L - bz brak relacji

zimorodek Alcedo atthis L - bz brak relacji


L - bz brak relacji

dzięcioł średni Dendrocopos medius

L - bz brak relacji


L - bz brak relacji

jarzebatka Sylvia nissoria

L - bz brak relacji

muchołówka mała Ficedula parva

L - bz brak relacji



ortolan Emberiza hortulana

L - bz brak relacji

Tabela 112.

Walory awifaunistyczne ostoi Natura 2000 „Jeziora Wełtyńskie” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo.


kod ostoi

Odległość ostoi Natura 2000

od pola inwestycyj-

nego


Life International


International


kryterium

Spełnione przez


Internatio-nal

Związek gatunków

kluczowych z polem

inwesty-cyjnym

Spodziewany wpływ ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo na stan

awifauny ostoi

„Jeziora Wełtyńskie”

ostoja ptasia PLB320018 enia

14 km C7

kluczowe gatunki kwalifikujące


M C7 P związek neutralny

gęś białoczelna Anser albifrons M C7 P związek neutralny



L - bz brak relacji

bączek Ixobrychus minutus L - bz brak relacji


L - bz brak relacji

bocian biały Ciconia ciconia L - P, Ż związek neutralny

łabędź czarnodzioby Cygnus columbianus

M - bz brak relacji

łabędź krzykliwy Cygnus cygnus M - bz brak relacji

trzmielojad Pernis apivorus

L - bz brak relacji

kania czarna Milvus migrans L - bz brak relacji



bielik Haliaeetus albicilla L - bz brak relacji




L - bz brak relacji

orlik krzykliwy Aquila pomarina L - bz związek neutralny


L - bz brak relacji

zielonka Porzana parva L - bz brak relacji

derkacz Crex crex


żuraw Grus grus

L, M - P, Ż związek neutralny

siewka złota Pluvialis apricaria M - bz brak relacji


M - bz brak relacji

rybitwa rzeczna Sterna hirundo L - bz brak relacji

rybitwa czarna Chlidonias niger

L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


L - bz brak relacji

dzięcioł czarny Dryocopus martius L - bz brak relacji

dziecioł średni Dryocopus martius

L - bz brak relacji

lerka Lullula arborea L - bz brak relacji


L - bz brak relacji



L - bz brak relacji

muchołówka mała Ficedula parva L - bz brak relacji

wąsatka Panurus biarmicus

L - bz brak relacji

gąsiorek Lanius collurio L - bz związek neutralny

Kryteria z grupy A – wskazujące obszary o znaczeniu globalnym

Kryterium A1 – gatunki globalnie zagrożone

Z założenia obszar jest miejscem regularnego występowania znaczącej liczebności gatunku zagrożonego

globalnie lub innego gatunku będącego przedmiotem specjalnej troski na poziomie globalnym.

Gatunkami kwalifikującymi z tej grupy były: kulik wielki oraz wodniczka, oba taksony w odpowiedniej

liczebności występowały w ostojach miedwiańskich. Jednak w ostatnich latach ich liczebność spadła

poniżej wymaganego progu. Kania rdzawa i derkacz we wszystkich trzech obszarach nie osiągały

wymaganego kwalifikacyjnego poziomu liczebności.

W obrębie ocenianego pola inwestycyjnego kania rdzawa, derkacz, kulik i wodniczka nie były

obserwowane w ogóle.

Należy więc sądzić, że funkcjonowanie ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo nie będzie miało

związku ze spełnianiem kryterium A1 w badanych ostojach.

Kryterium A4 – koncentracje ptaków o znaczeniu globalnym

Z założenia obszar kwalifikuje się jako ostoja ptaków jeśli przynajmniej jedno z podanych kryteriów (A4i,

A4ii, A4iii, A4iv) jest spełnione.

W warunkach opisywanego układu przyrodniczego ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo i obszarów

sąsiednich są to:

A4i – z założenia wiadomo lub przypuszcza się, że obszar regularnie skupia co najmniej 1% populacji

biogeograficznej wodno – błotnego gatunku ptaka tworzącego koncentracje.

Gatunkami kwalifikującymi według tego kryterium były: gęś zbożowa (migracja i zimowisko), gęś

białoczelna (migracja), perkoz dwuczuby (migracja) oraz żuraw (migracja) zasiedlające w tych okresach

ostoję miedwiańską.

A4iii – z założenia wiadomo lub przypuszcza się, że obszar regularnie skupia co najmniej 20.000 ptaków

wodno – błotnych lub co najmniej 10.000 par ptaków morskich, jednego lub więcej gatunków.

Decydującymi o możliwości zakwalifikowania według tego kryterium były bardzo liczne zgrupowania

wielogatunkowe ptaków o podobnych preferencjach siedliskowych, tj. ptaków wodno – błotnych. W skład

tych zgrupowań w ostoi miedwiańskiej wchodzą najczęściej i najliczniej perkozy (perkoz dwuczuby),

blaszkodziobe (łabędzie, gęsi, kaczki pławice i kaczki grążyce), chruściele (łyska), żurawiowe oraz mewy.

W pozostałych dwóch ostojach oba kryteria nie były spełniane.

Teren inwestycji i przestrzeń nad nim były odwiedzane przez niektóre gatunki kwalifikujące, co dotyczy

obu kryteriów A4. Jednak obserwowane liczebności stanowiły tylko promile liczebności stanowiących progi

kwalifikacji.

Ponownie więc należy sądzić, że funkcjonowanie ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo nie będzie

miało związku ze spełnianiem kryteriów A4 w opisywanej ostoi miedwiańskiej.

Kryteria z grupy B – wskazujące obszary o znaczeniu europejskim

Kryterium B1 – koncentracje ptaków o znaczeniu regionalnym

B1i – z założenia wiadomo lub przypuszcza się, że obszar regularnie skupia co najmniej 1% populacji

wędrówkowej lub innej rozpoznawalnej populacji ptaków wodno – błotnych.


białoczelna (migracja), perkoz dwuczuby (migracja) oraz żuraw (migracja) zasiedlające w tych okresach

ostoję miedwiańską.

Kryterium B3 – gatunki o korzystnym statusie ochronnym, ale których populacje

skoncentrowane są w Europie

Z założenia obszar jest jednym z najważniejszych obszarów w kraju dla gatunków o korzystnym statusie

ochronnym w Europie, ale których globalny zasięg występowania skoncentrowany jest we Europie i dla

których ochrona obszarowa jest właściwa.

Jedynym gatunkiem kwalifikującym według tego kryterium była w systemie jeziora Miedwie gęś zbożowa

w okresie zimowiska.

W pozostałych dwóch ostojach oba kryteria B nie były spełniane.

Teren inwestycji i przestrzeń nad nim były odwiedzane przez te gatunki kwalifikujące (bez perkoza), co

dotyczy obu kryteriów B. Jednak obserwowane w strefie inwestycyjnej liczebności stanowiły tylko promile

liczebności stanowiących progi kwalifikacji.


miało związku ze spełnianiem kryteriów B w badanej ostoi miedwiańskiej.

Kryteria z grupy C – wskazujące obszary ważne na poziomie Unii Europejskiej

Kryterium C1 – gatunki zagrożone w skali globalnej

Z założenia obszar jest miejscem regularnego występowania znaczącej liczebności gatunku zagrożonego

globalnie lub innego gatunku będącego przedmiotem specjalnej troski na poziomie globalnym. Kryterium

jest identyczne z kryterium A1, mają tu zastosowanie takie same kwalifikujące progi ilościowe.

Gatunkami z tej grupy, kwalifikującymi dla ostoi miedwiańskiej, były więc ponownie: kulik wielki i

wodniczka. Sytuacja obu tych taksonów oraz kani rdzawej i derkacza została przedstawiona powyżej dla

kryterium A1.

W pozostałych dwóch ostojach kryterium C1 nie było spełniane.

Na obszarze strefy inwestycyjnej oba gatunki (kulik i wodniczka) nie występowały i ze względów

siedliskowych i prowadzonej tam gospodarki, zapewne i w przyszłości nie będą tam regularnie bytować.


związku ze spełnianiem kryterium C1 we wszystkich opisywanych ostojach.

Kryterium C2 – koncentracje gatunków zagrożonych w Unii Europejskiej

Z założenia obszar regularnie grupuje przynajmniej 1% populacji przelotnej lub populacji Unii

Europejskiej gatunków uznanych za zagrożone w skali Unii Europejskiej.

Gatunkiem z tej grupy kwalifikującym ostoję miedwiańską był żuraw.


Teren inwestycji, razem z przestrzenią nad nim były odwiedzane przez ten gatunek kwalifikujący. Jednak

liczebności obserwowane w obrębie strefy inwestycyjnej stanowiły tylko promile liczebności stanowiących

progi kwalifikacji.


odniesienia do spełniania kryteriów C2 w badanej ostoi miedwiańskiej.

Kryterium C3 – kongregacje gatunków migrujących nie zagrożonych w Unii Europejskiej

Z założenia obszar regularnie grupuje przynajmniej 1% przelotnej populacji gatunków migrujących, które

nie są uznawane za zagrożone w skali Unii Europejskiej.

Gatunkami z tej grupy, kwalifikującymi ostoję miedwiańską, były: gęś zbożowa (migracja i zimowisko),

gęś białoczelna (migracja) oraz perkoz dwuczuby (migracja).


Teren inwestycji i przestrzeń nad nim były odwiedzane przez te gatunki kwalifikujące (znów bez perkoza).

Jednak obserwowane liczebności stanowiły tylko promile liczebności stanowiących progi kwalifikacji.


miało związku ze spełnianiem kryterium C3 w ostoi miedwiańskiej.

Kryterium C4 - duże koncentracje ptaków

Z założenia obszar regularnie grupuje skupienia gatunków ptaków liczące przynajmniej 20.000 osobników

migrujących gatunków wodno – błotnych lub co najmniej 10.000 par lęgowych migrujących gatunków

morskich, jednego lub kilku gatunków łącznie.

Podobnie jak w kryterium A4iii decydującymi o możliwości zakwalifikowania danego obszaru według

kryterium C4 były bardzo liczne zgrupowania wielogatunkowe ptaków o podobnych preferencjach

siedliskowych, tj. ptaków wodno – błotnych. W skład tych zgrupowań w ostoi miedwiańskiej wchodzą

najczęściej i najliczniej perkozy (perkoz dwuczuby), blaszkodziobe (łabędzie, gęsi, kaczki pławice i kaczki

grążyce), chruściele (łyska), żurawiowe oraz mewy.


Teren inwestycji i przestrzeń nad nim, były odwiedzane przez gatunki kwalifikujące. Jednak obserwowane

w obrębie pola inwestycyjnego liczebności stanowiły tylko promile liczebności stanowiących progi

kwalifikacji.

Ponownie więc należy sądzić, że funkcjonowanie ZEW Bielic w rejonie m. Nowe Chrapowo nie będzie

miało związku ze spełnianiem kryterium C4 w ostoi miedwiańskiej.

Kryterium C7 – inne kryteria ornitologiczne

Z założenia obszar wyznaczony jako obszar specjalnej ochrony ptaków lub jako obszar proponowany do

listy tych obszarów w oparciu o kryteria ornitologiczne (podobne, lecz nie identyczne z kryteriami C1 –

C6).

Gatunkami z tej grupy, kwalifikującym ostoję wełtyńską, były gęsi zbożowa i białoczelna, obie w okresie

migracji.

W pozostałych dwóch ostojach kryterium C7 nie miało zastosowania lub nie było spełniane.

Teren inwestycji i przestrzeń nad nim były odwiedzane przez wymienione wyżej gatunki kwalifikujące, co

dotyczy wszystkich kryteriów C. Jednak obserwowane w obrębie pola inwestycyjnego liczebności stanowiły

tylko promile liczebności stanowiących progi kwalifikacji.


miało związku ze spełnianiem kryteriów C w ostojach miedwiańskiej i wełtyńskiej.

Reasumując należy stwierdzić, że spełnianie kryteriów BirdLife International w trzech

opisywanych ostojach (kompleksach ostoi) nie będzie zaburzane przez funkcjonowanie ZEW

Nowe Chrapowo. Nie zostaną więc utracone cele ochronne, dla których zostały utworzone

oceniane ostoje ptasie i siedliskowe.

OBSZAR LINIE

Z grupy gatunków ujętych na liście załącznika I Dyrektywy Ptasiej w obrębie badanego obszaru w

okresie lęgowym stwierdzono występowanie 9 gatunków.

W granicach pola inwestycyjnego żaden z nich nie wyprowadzał lęgów, tylko jeden żerował (błotniak

stawowy), a 3 tylko przemieszczały się (bocian biały, kania rdzawa, żuraw).

Wykorzystanie strefy inwestycyjnej było już bardziej wyraźne. Cztery gatunki gnieździło się tutaj

(błotniak stawowy, żuraw, lerka, gąsiorek), a 2 żerowały (bocian biały, kania rdzawa).

W bezpośrednim sąsiedztwie strefy inwestycyjnej (w „kołnierzu”) 5 gatunków można zaliczyć do lęgowych

(błotniak stawowy, derkacz, żuraw, lerka, gąsiorek), 3 gatunki żerowały (bocian biały, kania rdzawa, orlik

krzykliwy), a jeden tylko przemieszczał się (bielik).





białego, błotniaka stawowego, żurawia,

� w okresie migracji jesiennej obserwowano przelatujące pojedyncze osobniki kani rdzawej,

błotniaka stawowego oraz rzadko przelatujące małe grupki żurawi i siewek złotych,


� w okresie migracji wiosennej obserwowano przelatujące pojedyncze osobniki kani rdzawej oraz

rzadko przelatujące małe grupki żurawi i siewek złotych.






rocznego.

Tabela 113.

Opis walorów awifaunistycznych ostoi Natura 2000 „Ostoja Miedwie” i „Dolina Płoni i Jezioro Miedwie” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie

Linie


kod ostoi


od pola inwestycyjne-

go


Life International


International


kryterium

Spełnione przez


International

Związek gatunków

kluczowych z polem inwesty-cyjnym

Spodziewany wpływ ZEW Bielice w

rejonie m. Linie na stan awifauny ostoi

Natura 2000

„Ostoja Miedwie” ostoja ptasia PLB320005

„Dolina Płoni i Jezioro Miedwie”

ostoja siedliskowa PLH320006

5 km

5 km

A1, A4i, A4iii B1i, B3,

C1, C2, C3, C4

kluczowe gatunki

kwalifikujące

ptaki wodno – błotne M A4iii, C4

P, Ż związek neutralny

ptaki wodno – błotne Z A4iii, C4 P, Ż związek neutralny

gęś zbożowa Anser fabalis M

A4i, B1i, C3



Z A4i,

B1i, B3, C3



M B1i, C3


perkoz dwuczuby Podiceps cristatus M

A4i, B1i, C3

bz brak relacji

żuraw Grus grus

M A4i, B1i, C2

P, Z mały negatywny

kulik wielki Numenius arquata

L A1, C1

bz brak relacji

wodniczka Acrocephalus paludicola

L A1, C1

bz brak relacji


nur czarnoszyi Gavia arctica

M - bz brak relacji

perkoz dwuczuby Podiceps cristatus Z - bz brak relacji


L - bz brak relacji


L - bz brak relacji

czapla biała Egretta alba

M - bz brak relacji


M - bz brak relacji





łabedź niemy Cygnus olor M/Z - P związek neutralny


M/Z - bz brak relacji



Z - P związek neutralny

gęgawa Anser anser L - P związek neutralny

bernikla białolica Branta leucopsis

M - bz brak relacji

ohar Tadorna tadorna L - bz brak relacji


M - bz brak relacji

krzyżówka Anas platyrhynchos M - P związek neutralny


L - bz brak relacji

kania czarna, Milvus migrans

L - bz brak relacji




L, Z - bz brak relacji



błotniak zbożowy Circus cyaneus

Z - bz brak relacji


L - bz brak relacji


M - bz brak relacji

drzemlik Falco columbarius

M - bz brak relacji

sokół wędrowny Falco peregrinus

M - bz brak relacji


L - bz brak relacji

zielonka Porzana parva

L - bz brak relacji

derkacz Crex crex

L - bz brak relacji

łyska Fulica atra

M, Z - bz brak relacji


siewka złota Pluvialis apricaria

M - P, Ż związek neutralny

czajka Vanellus vanellus M - P, Ż związek neutralny

biegus zmienny Calidris alpina

M - bz brak relacji

batalion Philomachus pugnax M - bz brak relacji


M - bz brak relacji

mewa mała Larus minutus M - bz brak relacji


L - bz brak relacji

rybitwa białowąsa Sterna hybrida

L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


L - bz brak relacji




L - bz brak relacji

brzęczka Locustella luscinioides

L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


L - bz brak relacji



Tabela 114.

Opis ostoi Natura 2000 „Wzgórza Bukowe” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie m. Linie


kod ostoi


od pola inwestycyjnego

Zbiorcze kryteria kwalifikujące ostoję

Bird Life International


International


kryterium

Spełnione przez


International

Związek gatunków

kluczo-wych z polem

inwesty-cyjnym

Spodziewany wpływ ZEW Bielice w rejonie

m. Linie na stan awifauny ostoi Natura

2000

„Wzgórza Bukowe” ostoja siedliskowa

PLH320020 10 km

brak spełnionych kryteriów Bird

Life International

kluczowe gatunki

kwalifikujące

brak gatunków spełniających kryterium

- - bz brak relacji



L - bz brak relacji

bączek Ixobrychus minutus L bz brak relacji


L - bz brak relacji

bocian biały Ciconia ciconia L - P mały negatywny


L, M bz brak relacji


kania czarna Milvus migrans

M bz brak relacji





L - Ż związek neutralny

orlik krzykliwy Aquila pomarina L - bz brak relacji

derkacz Crex crex





L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


dzięcioł średni Dendrocopos medius

L - bz brak relacji


jarzebatka Sylvia nissoria

L - bz brak relacji

muchołówka mała Ficedula parva

L - bz brak relacji


ortolan Emberiza hortulana

L - bz brak relacji

Tabela 115.

Opis ostoi Natura 2000 „Jeziora Wełtyńskie” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie m. Linie


kod ostoi


od pola inwestycyjnego

Zbiorcze kryteria kwalifikujące ostoję

Bird Life International


International


kryterium

Spełnione przez


International

Związek gatunków

kluczowych z polem

inwesty-cyjnym

Spodziewany wpływ elektrowni

wiatrowych na stan awifauny ostoi

„Jeziora Wełtyńskie” ostoja ptasia

PLB320018 enia 11 km C7

kluczowe gatunki

kwalifikujące

gęś zbożowa Anser fabalis M C7 P związek neutralny


M C7 P związek neutralny


bąk Botaurus stellaris L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


L - bz brak relacji

bocian biały Ciconia ciconia L - P, Ż związek neutralny


M - bz brak relacji



L - bz brak relacji

kania czarna Milvus migrans L - bz brak relacji






błotniak łąkowy Circus pygargus L - bz brak relacji

orlik krzykliwy Aquila pomarina L - bz związek neutralny


L - bz brak relacji

zielonka Porzana parva L - bz brak relacji

derkacz Crex crex


żuraw Grus grus

L, M - P, Ż związek neutralny

siewka złota Pluvialis apricaria M - bz brak relacji


M - bz brak relacji



L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


dziecioł średni Dryocopus martius

L - bz brak relacji



L - bz brak relacji



L - bz brak relacji

muchołówka mała Ficedula parva L - bz brak relacji


L - bz brak relacji


Kryteria z grupy A – wskazujące obszary o znaczeniu globalnym

Kryterium A1 – gatunki globalnie zagrożone

Z założenia obszar jest miejscem regularnego występowania znaczącej liczebności gatunku

zagrożonego globalnie lub innego gatunku będącego przedmiotem specjalnej troski na poziomie

globalnym.

Gatunkami kwalifikującymi z tej grupy były: kulik wielki oraz wodniczka, oba taksony w odpowiedniej

liczebności występowały w ostojach miedwiańskich. Jednak w ostatnich latach ich liczebność spadła

poniżej wymaganego progu. Kania rdzawa i derkacz we wszystkich trzech obszarach nie osiągały

wymaganego kwalifikacyjnego poziomu liczebności.

W obrębie ocenianego pola inwestycyjnego kulik i wodniczka nie były obserwowane w ogóle. Natomiast

kania rdzawa rzadko tędy przelatywała oraz incydentalnie żerowała.

Należy więc sądzić, że funkcjonowanie ZEW Bielice w rejonie m. Linie nie będzie miało związku ze

spełnianiem kryterium A1 w badanych ostojach.

Kryterium A4 – koncentracje ptaków o znaczeniu globalnym

Z założenia obszar kwalifikuje się jako ostoja ptaków jeśli przynajmniej jedno z podanych kryteriów

(A4i, A4ii, A4iii, A4iv) jest spełnione.

W warunkach opisywanego układu przyrodniczego ZEW Bielice w rejonie m. Linie i obszarów sąsiednich są

to:

A4i – z założenia wiadomo lub przypuszcza się, że obszar regularnie skupia co najmniej 1% populacji

biogeograficznej wodno – błotnego gatunku ptaka tworzącego koncentracje.


białoczelna (migracja), perkoz dwuczuby (migracja) oraz żuraw (migracja) zasiedlające w tych

okresach ostoję miedwiańską.

A4iii – z założenia wiadomo lub przypuszcza się, że obszar regularnie skupia co najmniej 20.000 ptaków

wodno – błotnych lub co najmniej 10.000 par ptaków morskich, jednego lub więcej gatunków.

Decydującymi o możliwości zakwalifikowania według tego kryterium były bardzo liczne zgrupowania

wielogatunkowe ptaków o podobnych preferencjach siedliskowych, tj. ptaków wodno – błotnych. W skład

tych zgrupowań w ostoi miedwiańskiej wchodzą najczęściej i najliczniej perkozy (perkoz dwuczuby),

blaszkodziobe (łabędzie, gęsi, kaczki pławice i kaczki grążyce), chruściele (łyska), żurawiowe

oraz mewy.

W pozostałych dwóch ostojach oba kryteria nie były wypełniane.

Teren inwestycji i przestrzeń nad nim, w szczególności pole inwestycyjne, były odwiedzane przez

część gatunków kwalifikujących, co dotyczy obu kryteriów A4. Jednak obserwowane w obrębie pola

inwestycyjnego liczebności stanowiły tylko ułamki promili liczebności stanowiących progi kwalifikacji.

Ponownie więc należy sądzić, że funkcjonowanie ZEW Bielice w rejonie m. Linie nie będzie miało związku

ze spełnianiem kryteriów A4 w opisywanej ostoi miedwiańskiej.

Kryteria z grupy B – wskazujące obszary o znaczeniu europejskim

Kryterium B1 – koncentracje ptaków o znaczeniu regionalnym

B1i – z założenia wiadomo lub przypuszcza się, że obszar regularnie skupia co najmniej 1% populacji

wędrówkowej lub innej rozpoznawalnej populacji ptaków wodno – błotnych.


białoczelna (migracja), perkoz dwuczuby (migracja) oraz żuraw (migracja) zasiedlające w tych

okresach ostoję miedwiańską.

Kryterium B3 – gatunki o korzystnym statusie ochronnym, ale których populacje

skoncentrowane są w Europie

Z założenia obszar jest jednym z najważniejszych obszarów w kraju dla gatunków o korzystnym

statusie ochronnym w Europie, ale których globalny zasięg występowania skoncentrowany jest we Europie

i dla których ochrona obszarowa jest właściwa.

Jedynym gatunkiem kwalifikującym według tego kryterium była w systemie jeziora Miedwie gęś

zbożowa w okresie zimowiska.

W pozostałych dwóch ostojach oba kryteria B nie były wypełniane.

Teren inwestycji i przestrzeń nad nim, w szczególności pole inwestycyjne, były odwiedzane przez te

gatunki kwalifikujące (bez perkoza), co dotyczy obu kryteriów B. Jednak obserwowane w obrębie pola

inwestycyjnego liczebności stanowiły tylko ułamki promili liczebności stanowiących progi kwalifikacji.


ze spełnianiem kryteriów B w badanej ostoi miedwiańskiej.

Kryteria z grupy C – wskazujące obszary ważne na poziomie Unii Europejskiej

Kryterium C1 – gatunki zagrożone w skali globalnej

Z założenia obszar jest miejscem regularnego występowania znaczącej liczebności gatunku

zagrożonego globalnie lub innego gatunku będącego przedmiotem specjalnej troski na poziomie

globalnym. Kryterium jest identyczne z kryterium A1, mają tu zastosowanie takie same kwalifikujące

progi ilościowe.

Gatunkami z tej grupy, kwalifikującymi dla ostoi miedwiańskiej, były więc ponownie: kulik wielki i

wodniczka. Sytuacja obu tych taksonów oraz kani rdzawej i derkacza została przedstawiona powyżej dla

kryterium A1.

W pozostałych dwóch ostojach kryterium C1 nie było wypełniane.

Na obszarze pola inwestycyjnego oba gatunki (kulik i wodniczka) nie występowały i ze względów

siedliskowych i prowadzonej tam gospodarki, zapewne i w przyszłości nie będą tam regularnie bytować.

Należy więc sądzić, że funkcjonowanie ZEW Bielice w rejonie m. Linie nie będzie miało związku ze

spełnianiem kryterium C1 we wszystkich opisywanych ostojach.

Kryterium C2 – koncentracje gatunków zagrożonych w Unii Europejskiej

Z założenia obszar regularnie grupuje przynajmniej 1% populacji przelotnej lub populacji Unii

Europejskiej gatunków uznanych za zagrożone w skali Unii Europejskiej.

Gatunkiem z tej grupy kwalifikującym ostoję miedwiańską był żuraw.


Teren inwestycji, razem z przestrzenią nad nim, a w szczególności pole inwestycyjne, były odwiedzane

przez ten gatunek kwalifikujący. Jednak obserwowane w obrębie pola inwestycyjnego liczebności

stanowiły tylko promilie liczebności stanowiących progi kwalifikacji.

Należy więc sądzić, że funkcjonowanie ZEW Bielice w rejonie m. Linie nie będzie miało odniesienia do

spełniania kryteriów C2 w badanej ostoi miedwiańskiej.

Kryterium C3 – kongregacje gatunków migrujących nie zagrożonych w Unii Europejskiej

Z założenia obszar regularnie grupuje przynajmniej 1% przelotnej populacji gatunków migrujących,

które nie są uznawane za zagrożone w skali Unii Europejskiej.

Gatunkami z tej grupy, kwalifikującymi ostoję miedwiańską, były: gęś zbożowa (migracja i zimowisko),

gęś białoczelna (migracja) oraz perkoz dwuczuby (migracja).


Teren inwestycji i przestrzeń nad nim, w szczególności pole inwestycyjne, były odwiedzane przez te

gatunki kwalifikujące (ale bez perkoza). Jednak obserwowane w obrębie pola inwestycyjnego liczebności

stanowiły tylko ułamki promili liczebności stanowiących progi kwalifikacji.


ze spełnianiem kryterium C3 w ostoi miedwiańskiej.

Kryterium C4 - duże koncentracje ptaków

Z założenia obszar regularnie grupuje skupienia gatunków ptaków liczące przynajmniej 20.000

osobników migrujących gatunków wodno – błotnych lub co najmniej 10.000 par lęgowych migrujących

gatunków morskich, jednego lub kilku gatunków łącznie.

Podobnie jak w kryterium A4iii decydującymi o możliwości zakwalifikowania danego obszaru według

kryterium C4 były bardzo liczne zgrupowania wielogatunkowe ptaków o podobnych preferencjach

siedliskowych, tj. ptaków wodno – błotnych. W skład tych zgrupowań w ostoi miedwiańskiej wchodzą

najczęściej i najliczniej perkozy (perkoz dwuczuby), blaszkodziobe (łabędzie, gęsi, kaczki pławice

i kaczki grążyce), chruściele (łyska), żurawiowe oraz mewy.



gatunki kwalifikujące. Jednak obserwowane w obrębie pola inwestycyjnego liczebności stanowiły tylko

ułamki promili liczebności stanowiących progi kwalifikacji.


ze spełnianiem kryterium C4 w ostoi miedwiańskiej.

Kryterium C7 – inne kryteria ornitologiczne

Z założenia obszar wyznaczony jako obszar specjalnej ochrony ptaków lub jako obszar

proponowany do listy tych obszarów w oparciu o kryteria ornitologiczne (podobne, lecz nie identyczne z

kryteriami C1 – C6).

Gatunkami z tej grupy, kwalifikującym ostoję wełtyńską, były gęsi zbożowa i białoczelna, obie w

okresie migracji.



wymienione wyżej gatunki kwalifikujące, co dotyczy wszystkich kryteriów C. Jednak obserwowane w

obrębie pola inwestycyjnego liczebności stanowiły tylko ułamki promili liczebności stanowiących progi

kwalifikacji.


ze spełnianiem kryteriów C w ostojach miedwiańskiej i wełtyńskiej.

Inne obiekty przyrodnicze określane jako cenne

W Waloryzacji Przyrodniczej gminy Bielice, Kozielice i Pyrzyce w sąsiedztwie analizowanego terenu

wskazano kilka tzw. OC – obszarów cennych. Jeden z takich w gm. Bielice obszar cenny przyrodniczo –

OC-1 zlokalizowany jest około > 500 m od miejsc lokalizacji ZEW. Obszar ten został wyznaczony po

stronie zachodniej Nowego Chrapowa i obejmuje fragment śródpolnego nieużytku z drzewami i krzewami

oraz zagłębieniami powierzchni ziemi, trwale lub okresowo wypełnionymi wodą. Kolejny znajduje się na

południe od planowanej lokalizacji ZEW Bielice, w gminie Kozielice, w odległości >1 km.

Korytarze ekologiczne

W granicach analizowanego obszaru nie ma wyznaczonych i faktycznych korytarzy ekologicznych o

znaczeniu regionalnym, krajowym i ponadkrajowym. Teren ten znajduje się w sąsiedztwie lokalnego

korytarza jakim jest Czarny Kanał i Kanał Nieborowski.

Dyrektywy i Konwencja Międzynarodowe

� Konwencja Berneńska

W granicach obszaru objętego inwestycją nie ma miejsc szczególnie ważnych dla gatunków będących

przedmiotem zainteresowania Konwencji Berneńskiej.

� Konwencja Bońska

W granicach obszaru objętego inwestycją nie ma miejsc szczególnie ważnych dla gatunków będących

przedmiotem zainteresowania Konwencji Bońskiej.

� Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich

ptaków

W granicach analizowanego obszaru nie ma miejsc szczególnie ważnych dla gatunków ptaków

będących przedmiotem zainteresowania Dyrektywy Ptasiej. Analizowany teren znajduje się w

bezpiecznych odległościach od miejsc szczególnie ważnych dla ptaków w Gminie Bielice, Kozielice i

Pyrzyce

� Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk

naturalnych oraz dzikiej fauny i flory

W granicach terenu opracowania nie ma miejsc będących przedmiotem szczególnie zainteresowania

Dyrektywy Siedliskowej ze względu na siedliska przyrodnicze oraz siedliska gatunków roślin i zwierząt.

Tabela 116.

Odległość od najbliżej usytuowanych względem ZEW Bielice cennych przyrodniczo i terenów chronionych

gminie Bielice, Kozielice i Pyrzyce

Nazwa obszaru

Odległość (wartości przybliżone) od skrajnie

zlokalizowanych elektrowni wiatrowych

w obrębie ZEW Bielice

OBSZARY ISTNIEJĄCE

Obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Miedwie i Okolice - PLB 320005 5-6 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Płoni i Jezioro Miedwie - PLH 320006

5-6 km

Obszary specjalnej ochrony ptaków Jezioro Wełtyńskie - PLB 320018

10 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Dolina Tywy - PLH 320050 7 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Dziczy Las - PLH 320060

5 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Pojezierze Myśliborskie - PLH 320014 7 km

Specjalny obszar ochrony siedlisk Wzgórza Bukowe – PLH 320020

10 km

Otulina Szczecińskiego Parku Krajobrazowego 6 km

Gniazda bociana białego (Bielice, Bydgoszcz, Swochowo, Nowe Chrapowo, Stare Chrapowo, Babinek, Chabowo, Linie)

> 700 m

Obszar cenny przyrodniczo OC-1 w gm. Bielice (na zachód od m. Nowe Chrapowo

> 500 m

Obszar cenny przyrodniczo OC-2 w gm. Kozielice > 1 km

OBSZARY PROPONOWANE I PROJEKTOWANE

Obszar chronionego krajobrazu Dolina Krzekny (północny skraj gminy pomiędzy Babinkiem a jez. Bydgoszcz)

7 km

Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy 1 (gm. Kozielice) > 700 m

Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy 1 Łąki koło Babina 1

5 km

Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy 2 Góra Swochowska (południowo-zachodnia częśc gminy Bielice)

3 km

Użytek Ekologiczny 1 Zespół wodno-łąkowy jeziora Dołgie (od zachodniej granicy gminy do wsi Babin)

6 km

Użytek Ekologiczny 2 Zespół wodno-łąkowy jeziora Babińskiego

5 km

Korytarz rzeki Krzekny (od Babinka i Chabowa w kierunku południowo - wschodnim do jeziora Bydgoszcz)

7 km

Korytarz ekologiczny wodno-łąkowy poniżej Babina (od zachodniej granicy gminy, jeziora Dołgie i Babińskie)

4 km

Lokalny Kanał Czarnego i Nieborowskiego > 500 m

INNE ELEMENTY PRZYRODNICZE

Kompleksy leśne 500 m

Jeziora jez. Czarne

1,7 km

Rzeki rzeka Krzewna rzeka Myśla rzeka Płonia

7,7 km 20 km

11,5 km

Podmokle użytki zielone > 200 m

Śródpolne oczka wodne > 200 m

Śródpolne grupy drzew i krzewów > 200 m

Podsumowując, w granicach analizowanego terenu nie występują formy ochrony przyrody,

ustanowione na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. Ponadto na analizowanych terenie brak

jest:

� miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt gatunków chronionych, w tym strefowo,

� ostoi florystycznych i faunistycznych.

W granicach analizowanego terenu znajdują się stanowiska bytowania chronionych prawnie gatunków

zwierząt, jednakże tylko pospolitych i bardzo rozpowszechnionych.

Powyższe dane o położeniu planowanej farmy w stosunku do obszarów chronionych i cennych

wskazują, że wybór analizowanej powierzchni pod ZEW Bielice jest korzystny z punktu

widzenia strategii ochrony przyrody województwa zachodniopomorskiego.

W tej sytuacji należy uznać, że brak jest podstaw dla wskazania działań mających na celu

minimalizację oddziaływania tych elektrowni wiatrowych na obszary chronione.

9.5. Oddziaływanie skumulowane

Analizy oddziaływania skumulowanego wykonane w ramach niniejszego opracowania brały pod

uwagę istnienie przedmiotowej inwestycji oraz innych przedsięwzięć o podobnym charakterze,

planowanych lub istniejących obszarze sąsiadującym z obszarem ZEW Bielice.

Odnotowano, że równolegle do przedmiotowej inwestycji budowy ZEW Bielice realizowane będą

następujące przedsięwzięcia, dla których rozpoczęta została procedura ooś lub które posiadają już

wydaną decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia.

Tabela 117.

Istniejące i projektowane farmy wiatrowe znajdujące się w sąsiedztwie ZEW Bielice

Farma wiatrowa

(planowana inwestycja) Gmina Obręb ewidencyjny

Orientacyjne odległości

ZEW Bielice od planowanych

farm wiatrowych

1.

Budowa farmy elektrowni wiatrowych – Żelechowo o łącznej mocy do 59,5 MW wraz z infrastrukturą towarzyszącą

Widuchowa Żelechowo 17 km

Postępowanie w toku

2.

Zespół elektrowni Wiatrowych Banie składającego się z 46 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną

Banie

Banie dz. nr: 801, 818, 848, 853, 835 Piaseczno dz. nr: 149 Swobnica dz. nr: 174/1, 180/2, 791, 810, 817, 822 Baniewice dz. nr: 409/2, 417/1, 435 Lubanowo dz. nr: 216, 330, 88/4, 92, 95, 97/2, 314/4, 314/5 Sosnowo dz. nr: 18, 23/1/, 33, 42, 127, 129, 132, 134, 138

7 km


3.

Budowa Zespołu elektrowni wiatrowych Banie składającego się z 10 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną

Banie

Swobnica dz. nr: 242, 792, 812, 821 Piaseczno dz. nr: 148, 151 Banie dz. nr: 823, 849 Lubanowo dz. nr: 72 Baniewice dz. nr: 434

8 km


4.

Budowa farmy wiatrowej Swobnica wraz z infrastrukturą towarzyszącą składającej się z 13 elektrowni wiatrowej o łącznej mocy nie przekraczającej 40 MW

Banie

Swobnica dz. nr: 160/2, 153/2, 149, 45/2, 83/5, 744/1, 29/1, 759

16 km


5.

Budowa Zespołu elektrowni wiatrowych Kozielice składającego się z 19 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w obrębie Kozielice

Kozielice

Kozielice dz. nr: 1, 2, 3, 4, 9, 10,17, 21, 30, 74, 148, 561/1, 507/1, 595, 588/1, 592, 512/2

6 km

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia z dnia 21.10.2009 r.

6.

Zespół elektrowni wiatrowych Tetyń składającego się z 22 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną

Kozielice

Trzebórz dz. nr:382, 381, 41, 37, 396/1, 386, 388 Mielno Pyrzyckie dz. nr: 320, 350, 358/1, 339, 341, 346 Tetyń dz. nr: 109, 82, 115/3, 66/1, 112/2, 57, 133

7 km


7.

Zespół elektrowni wiatrowych Rokity składającego się z 2 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w obrębie Rokity

Kozielice Rokity dz. nr:130, 141

4 km


8.

Budowa farmy wiatrowej Parsówek składającej się 13 elektrowni wiatrowych wraz z infrastrukturą techniczną

Gryfino Parsówek dz. nr: 5, 4/2, 8, 11, 16, 18, 22/1, 24

6 km


9.

Budowa parków elektrowni wiatrowych 21 x 3MW= 63 MW

Stare Czarnowo

Kołbacz Dębina Nieznań

11 km


10.

Budowa farmy elektrowni wiatrowych „Pyrzyce” wraz z infrastrukturą towarzyszącą

Pyrzyce

Żabów dz. nr: 1, 2, 3/2, 4, 85, 12/20, 12/16, 68, 70, 72, 73, 74/2, 9, 67 Rzepnowo dz. nr: 1/1, 2, 140, 7, 10, 15, 16, 17/1, 17/2, 24, 1/2, 132, 21, 23, 28, 18, 20, 22/1, 26, 17/3, 17/4, 3/1, 33, 35, 37, 39, 40, 43, 46, 47, 48, 50, 51, 248/1 Miasto Pyrzyce 1 dz. nr: 66/8, 66/7, 66/6, 65, 66/9, 66/16, 66/10, 66/1, 66/2, 66/5, 68, 70, 98, 69, 12/2, 12/1, 13, 12/7, 8, 14, 7, 9,10, 6, 5,3, 2, 1,4 Ryszewko dz. nr: 140/2, 140/1, 118 Brzezin dz. nr: 263, 76, 77, 78, 262, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 75, 85, 118 Młyny dz. nr: 134, 183, 184 Turze dz. nr: 322, 321, 320, 319, 318, 317, 240, 316, 338, 314, 313, 312. 311, 310, 309, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 302, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292/1, 292/1, 292/2, 293, 294, 283, 295, 268, 273, 274, 269, 275, 279,/2, 280, 282

5 km


11.

Budowa farmy wiatrowej składającej się w 2 turbin o mocy maksymalnej do 3,5 MW

Pyrzyce Rzepnowo dz. nr: 39, 40, 80, 81 5 km


12.

Zespół elektrowni wiatrowych Nowe Chrapowo składającego się z 3 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną

Bielice

Nowe Chrapowo dz. nr: 61, 97, 109, 114, 149, 165, 169, 170, 173, 174, 184, 194, 198, 227, 310, 311

0,50 km

Kozielice

Łozice dz. nr: 16, 17, 19, 20 Rokity dz. nr: 58 Żabów dz. nr: 75 Pyrzyce 04 dz. nr: 4, 5, 7, 9, 15 Pyrzyce 05 dz. nr: 20/1, 20/2, 123, 125

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia z dnia 10. 80.2011 r.

ODDZIAŁYWANIE SKUMULOWANE - EMISJA HAŁASU

Biorąc pod uwagę znaczne odległości ww. parków elektrowni wiatrowych od planowanego ZEW

Bielice można stwierdzić, że nie wystąpi efekt skumulowany w zakresie emisji hałasu.

Z kumulacją oddziaływań możemy mieć do czynienia jedynie przy jednoczesnym funkcjonowaniu ZEW

Bielice i ZEW Nowe Chrapowo.

W związku z powyższym inwestor dokonał dodatkowej analizy emisji hałasu dla obydwu zespołów w celu

oceny ryzyka wystąpienia przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu. Założenia i wyniki

przedstawiono poniżej.

ZEW Nowe Chrapowo stanowią dwie elektrownie zlokalizowane w obrębie Nowe Chrapowo w odległości

kilkuset metrów od ZEW Bielice.

Do kalkulacji oddziaływania skumulowanego w zakresie emisji hałasu przyjęto z ZEW Bielice wyłącznie 7

elektrowni w obrębie Nowe Chrapowo, gdyż pozostałe 4 elektrownie w obrębie Linie położone są w

znacznej odległości wynoszącej 5 km, i ich funkcjonowanie nie wpłynie w żaden sposób na poziom

emitowanego hałasu.

Tabela 118.

ZEW Bielice i ZEW Nowe Chrapowo - odległość elektrowni od granicy najbliższych terenów akustycznie

chronionych

Lp. Elektrownie

Odległość elektrowni od granicy najbliższych terenów akustycznie chronionych

Punkt pomiarowy A Nowe Chrapowo

tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej

Punkt pomiarowy B Nowe Chrapowo

tereny zabudowy zagrodowej

ZEW BIELICE

1. EW 5 723 868

2. EW 6 606 669

3. EW 7 740 689

4. EW 8 1111 1051

5. EW 9 692 538

6. EW 10 1030 891

7. EW 11 1067 879

ZEW NOWE CHRAPOWO

8. EW 1 1203 983

9. EW 2 802 584

Tabela 119.

Moc akustyczna zastosowanych urządzeń – ZEW Bielice i ZEW Nowe Chrapowo

Punkty pomiarowe na



Moc akustyczna turbiny

Moc nominalna turbiny pora nocna pora dzienna

ZEW Bielice

EW - typ I

106 dB(A) z ograniczeniami tzn. tłumienie mocy akustycznej urządzeń położonych najbliżej terenów akustycznie chronionych, tj. terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w okolicy m. Nowe Chrapowo

106 dB(A) 2,5 MW

EW - typ II


106 dB(A) 2,3 MW

EW - typ III


105 dB(A) 2,5 MW

EW - typ IV 104 dB(A) 104 dB(A) 2,3 MW

ZEW Nowe Chrapowo

EW 1 107 dB(A) 107 dB(A) 2,3 MW

EW 2 107 dB(A) 107 dB(A) 2,3 MW

Tabela 120.

Wyniki analizy oddziaływania skumulowanego w zakresie emisji hałasu dla ZEW Nowe Chrapowo i ZEW

Bielice

Punkty pomiarowe na






Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów

hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826)

pora nocna pora dzienna pora nocna pora dzienna

ZEW BIELICE - typ urządzeń I + ZEW NOWE CHRAPOWO 2,3 MW x 2 szt.

A 39,9 dB(A) 40,7 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 41,5 dB(A) 42,0 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

Raport windpro - załącznik nr 12a

ZEW BIELICE - typ urządzeń II + ZEW NOWE CHRAPOWO 2,3 MW x 2 szt.

A 39,9 dB(A) 41,7 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 41,5 dB(A) 42,9 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

Raport windpro - załącznik nr 12b

ZEW BIELICE - typ urządzeń III + ZEW NOWE CHRAPOWO 2,3 MW x 2 szt.

A 39,9 dB(A) 40,1 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 41,4 dB(A) 41,5 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

Raport windpro - załącznik nr 12c

ZEW BIELICE - typ urządzeń IV + ZEW NOWE CHRAPOWO 2,3 MW x 2 szt.

A 39,4 dB(A) 40,0 dB(A) 50,0 dB(A)

B 40,9 dB(A) 45,0 dB(A) 55,0 dB(A)

Raport windpro - załącznik nr 12d

Na podstawie powyższych analiz stwierdza się, że nie nastąpi kumulacja oddziaływań w zakresie

emisji hałasu wynikająca z funkcjonujących jednocześnie przedsięwzięć ZEW Nowe Chrapowo i ZEW

Bielice.

ODDZIAŁYWANIE SKUMULOWANE W ZAKRESIE ORNITOFAUNY I CHIROPTEROFAUNY

W sąsiednich gminach planowane jest zlokalizowanie 12 zespołów (farm) elektrowni wiatrowych.

Dla 5 z nich została już wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji.

Informacje o stanie realizacji projektów tych farm przedstawione są w Raporcie w tabeli 111.

Tabela 121.

Wykaz farm elektrowni wiatrowych planowanych na terenach sąsiednich

Nazwa

Planowana liczba

elektrowni lub łączna moc

Odległość od ZEW Nowe Chrapowo (w km)

Wartość faunistyczna przestrzeni pomiędzy farmami

Współczynnik kumulacji

Etap decyzji środowiskowej

FEW Żelechowo ?

59,5 MW 17 3 ? w toku

ZEW Banie - Sosonowo 46 7 2 7,0 w toku

ZEW Banie 10 8 2 1,6 w toku

FW Swobnica 13 16 3 1,0 w toku

ZEW Kozielice 19 6 1 3,7 wydana

ZEW Tetyń 22 7 2 3,6 wydana

ZEW Rokity 2 4 1 1,3 wydana

FW Parsówek 13 9 1 1,8 wydana

PEW Kołbacz, Dębina, Nieznań

21 14 4 1,7 w toku

FW Pyrzyce ? 5 2 ? w toku

FW Rzepnowo 2 5 2 1,0 w toku

ZEW Nowe Chrapowo + ZEW Bielice w rej. Nowe Chrapowo

4 3 km od ZEW Bielice w rej.

Linie 1 2,3 wydana

W tabeli użyto pojęć o następującym znaczeniu:

� współczynnik kumulacji: iloraz sumy liczb wiatraków z obu farm i odległości pomiędzy tymi

farmami,

� wartość faunistyczna przestrzeni pomiędzy farmami:

1 (bardzo niska) brak znaczących walorów faunistycznych,

2 (niska) obecność lokalnych stref faunistycznych i korytarzy ekologicznych systemu

ESOCh - ECONET,

3 (średnia) obecność regionalnych i lokalnych stref faunistycznych i korytarzy

ekologicznych systemu ESOCh - ECONET,

4 (wysoka) obecność regionalnych i lokalnych stref faunistycznych i korytarzy

ekologicznych systemu ESOCh - ECONET, obecność ostoi ptasich i ostoi

siedliskowych (o znaczącej wartości faunistycznej),

5 (bardzo wysoka) obecność regionalnych i lokalnych stref faunistycznych i korytarzy


siedliskowych (o znaczącej wartości faunistycznej), obecność parków

narodowych i rezerwatów faunistycznych,

6 (wybitna) obecność regionalnych i lokalnych stref faunistycznych i korytarzy


siedliskowych (o znaczącej wartości faunistycznej), obecność parków

narodowych i rezerwatów faunistycznych lub obecność obiektów

kwalifikowanych według kryteriów BirdLife International.

Ocena możliwości wystąpienia efektu znaczących kumulacji oddziaływań ZEW Bielice z innymi farmami

elektrowni wiatrowych opiera się o analizę:

� relacji przestrzennej pomiędzy ZEW Bielice i innymi przedsięwzięciami energetyki wiatrowej,

uwzględniającej wpływ wielkości poszczególnych farm wiatrowych,

� rozpoznanych walorów faunistycznych odnoszących się do parametrów układów przyrodniczych

wpisanych w systemy ESOCh – ECONET (strefy i korytarze faunistyczne), Natura 2000 (ostoje

ptasie i siedliskowe wg dyrektyw), ostoi ptasich BirdLife International, ustawowych form ochrony

przyrody (rezerwaty faunistyczne i parki narodowe).

Analiza wartości faunistycznych przestrzeni wyróżnia obszar pomiędzy ZEW Bielice a PEW Kołbacz,

Dębina, Nieznań nadając jej wartość wysoką. Jednak ze względu na dużą odległość współczynnik

kumulacji uzyskuje nieduży poziom (wk = 2,2).

Średnimi walorami cechowała się przestrzeń pomiędzy ZEW Bielice a FEW Żelechowo i FW Swobnica. W

przypadku inwestycji swobnickiej współczynnik kumulacji osiągał jeszcze niższą wartość (wk = 1,0).

Wysoką wartością tego współczynnika cechowała się relacja z ZEW Banie – Sosnowo. Wynikało to z dużej

liczby wiatraków zaprojektowanych dla tej farmy. Jednak wartość faunistyczna przestrzeni pomiędzy tymi

farmami była niska. Znaczącą wartość tego współczynnika ustalono dla relacji z ZEW Kozielice i ZEW

Tetyń, co wynikało z relatywnie dużej liczby zaplanowanych elektrowni i dosyć niedużej odległości w

stosunku do inwestycji chrapowskiej.

Natomiast relacje ZEW Bielice z pozostałymi farmami w sąsiednich gminach pozostawały na poziomie

niskich wartości opisywanych parametrów.

Reasumując można stwierdzić, że skumulowane oddziaływanie ZEW Bielice i innych

ocenianych farm wiatrowych nie będzie miało istotnego znaczenia w większości relacji.

9.6. Oddziaływanie transgraniczne

Projektowana inwestycja budowy 11 elektrowni wiatrowych w gminie Bielice wraz z infrastrukturą

towarzyszącą nie ma oddziaływania transgranicznego. Obszar inwestycji jest położony od granicy

państwa z Niemcami w linii prostej w kierunku zachodnim o około 30 km oraz od granicy z Czechami w

linii prostej w kierunku południowym o około 240 km. Jest to odległość zbyt duża na to, aby jakiekolwiek

negatywne oddziaływania mogące wystąpić w skali lokalnej dotarły do innego państwa.

Ponadto farma wiatrowa nie będzie emitować jakichkolwiek substancji i związków chemicznych do

środowiska. Jednakże możliwe jest pozytywne oddziaływanie przedsięwzięcia w skali globalnej (więc

mogące być sklasyfikowane jako transgraniczne) skutkujące zmniejszeniem efektu cieplarnianego przez

zastąpienie paliwa kopalnianego, odnawialnym przy produkcji prądu i związanej z tym mniejszej emisji

do powietrza gazu cieplarnianego jakim jest CO2, emitowany dziś z węglowych elektrowni zawodowych

produkujących energię elektryczną.

9.7. Skutki ewentualnej awarii

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska - (Dz. U. z 2008r., Nr 252, poz. 150 z

późn. zmianami) w art. 3, ust. 23 definiuje „poważną awarię przemysłową jako „zdarzenie w

szczególności emisję, pożar lub eksplozję powstałe w toku procesu przemysłowego, magazynowania lub

transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do

natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego

zagrożenia z opóźnieniem". Jednocześnie w powyższej ustawie znajdują się zapisy definiujące

substancję niebezpieczną jako substancje, które „(...) ze względu na swoje właściwości chemiczne,

biologiczne lub promieniotwórcze mogą (…) spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub

środowiska (…)". W toku budowy elektrowni wiatrowych i urządzeń im towarzyszących oraz ich działania

nie będzie się stosowało żadnych substancji niebezpiecznych.

Prawo ochrony środowiska w art. 243 wskazuje, że „ochrona środowiska przed poważną awarią (…)

oznacza zapobieganie zdarzeniom mogącym powodować awarię oraz ograniczenie jej skutków dla ludzi i

środowiska. Uwzględniając powyższe poniżej przedstawiono sytuacje awaryjne, które mogą wystąpić w

trakcie eksploatacji elektrowni wiatrowych oraz możliwe środki zaradcze:

� przekroczenie górnej granicy prędkości wiatru oraz zmęczenie materiału budującego elementy

konstrukcyjne. Środki zaradcze: planowane do budowy elektrownie wiatrowe posiadają

automatyczny system wyłączenia pracy przy prędkości wiatru powyżej 25 m/s,

� oderwania elementów konstrukcyjnych lub w ostateczności przewrócenia konstrukcji - oderwanie

elementów wirnika i przewrócenie konstrukcji wieży elektrowni jest bardzo mało prawdopodobne.

Środki zaradcze: lokalizowanie elektrowni w odległości uniemożliwiającej spowodowanie strat

przyrodniczych w wyniku katastrofy, regularnie przeprowadzone konserwacje urządzeń,

diagnozowanie pracy turbiny.

� awaryjne sytuacje w systemie elektroenergetycznym (zwarcia międzyfazowe i doziemne) - z

wieloletnich doświadczeń eksploatacyjnych wynika, że skutki ewentualnej awarii ograniczają się

do wydzielonego terenu stacji i nie przenoszą się na obszary przyległe. Środki zaradcze:

wykrywanie przez rezerwujące się nawzajem systemy zabezpieczeń, automatyki i bezzwłocznie

eliminowane poprzez wyłączenie zasilania; czas definitywnego wyłączenia zwarcia nie przekracza

ułamków sekundy.

� skażenie środowiska glebowego spowodowane ewentualnym wyciekiem oleju. Środki zaradcze: w

przypadku transformatorów olejowych – wyposażenie ich w miski olejowe o pojemności większej

niż objętość stosowanego w transformatorach oleju. W razie wycieku przejmą one całość

wydostającego się oleju, uniemożliwiając skażenie środowiska, oraz regularnie przeprowadzane

prace konserwacyjne (opróżniania mis olejowych do specjalnie do tego przeznaczonych

zbiorników i wywożenie do zakładów utylizacji).

10. Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na

środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-,

średnio - i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływanie na środowisko wynikające z

istnienia przedsięwzięcia, wykorzystania zasobów środowiska oraz emisji

Na podstawie analizy poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego stwierdzono, iż

planowana inwestycja będzie w większości neutralnie lub nawet pozytywnie oddziaływać na znaczną część

komponentów środowiskowych.

Na etapie budowy nie wystąpią znaczące oddziaływania. Oddziaływanie fazy budowy to

oddziaływanie typowe i nieuniknione ze względu na samą istotę procesu inwestycyjnego, jak:

� lokalne przekształcenia powierzchni ziemi,

� likwidacja pokrywy glebowej,

� likwidacja mało wartościowej szaty roślinnej,

� nagromadzenie odpadów budowlanych,

� okresowe uciążliwości związane z zapyleniem i hałasem powodowane przez poruszające się

pojazdy transportowe oraz sprzęt budowlany,

będące skutkiem przeprowadzanych robót związanych z budową fundamentów, dróg i placów

montażowych. Oddziaływanie to jednak należy uznać za krótkotrwałe, gdyż ustąpi po wybudowaniu

inwestycji. Tereny po zakończeniu inwestycji, wokół planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych,

pozostaną w dotychczasowym użytkowaniu, tj. w rolniczym.

Potencjalnie znaczące oddziaływania na środowisko wynikające z istnienia przedsięwzięcia

Znaczące oddziaływania na środowisko inwestycji polegającej na budowie farmy wiatrowej są

charakterystyczne dla etapu funkcjonowania (eksploatacji) przedsięwzięcia.

Jednym z tych oddziaływań może być wpływ na krajobraz (szczegółowy opis oddziaływań w

rozdziale 9.2.2.). Planowane przedsięwzięcie obejmuje obszar zmodyfikowany przez człowieka,

niecechujący się szczególnymi walorami krajobrazowymi i siedliskowymi.

Budowa siłowni wiatrowych powoduje pojawienie się w wiejskim środowisku, wśród pól rolnych,

antropologicznej formy o charakterze technicznym i relatywnie dużych rozmiarach – całkowita wysokość

do 180 m (wirnik + wieża). Pojawienie się tak wysokich budowli stanowi ingerencję w krajobraz i stanowi

dominantę krajobrazową, mogącą wpływać zarówno negatywnie, jak i pozytywnie na wizualną percepcję

okolicy i jej estetyczną ocenę.

Ze względu na zagospodarowanie i użytkowanie terenów rolniczych można przyjąć, że wiatraki nie

powodują ograniczeń w gospodarowaniu przestrzenią. Subiektywne odbieranie przez psychikę ludzką

nowych budowli może być również pozytywne jako elementów urozmaicające krajobraz. Same siłownie

jako rodzaj alternatywnej energetyki mogą być uważane za urządzenia bardziej estetyczne od wież

telefonii komórkowych czy sieci energetycznych wysokiego napięcia powszechnie występujących już w

krajobrazie wiejskim.

ZEW Bielice będzie stanowił bezspornie element antropizacji krajobrazu.

Planowana inwestycja nie spowoduje istotnie negatywnego oddziaływania na obszar Natura

2000, nie wpłynie na integralność tych obszarów oraz nie stanowi zagrożenia dla celu i przedmiotu

ochrony najbliżej położonych obszarów Natura 2000.

Także, jak to omówiono szeroko w rozdziale 9.2.1. zatytułowanym „Oddziaływanie na środowisko,

w szczególności na ludzi, szatę roślinną, faunę, wodę i powietrze” plan realizacji ZEW Bielice nie

spowoduje wystąpienia znaczącego oddziaływania w zakresie:

� cennych siedlisk przyrodniczych,

� siedlisk cennych gatunków flory i grzybów,

� siedlisk cennych gatunków zwierząt bezkręgowych i kręgowych,

� kolizji ptaków i nietoperzy z pracującymi turbinami.

Potencjalnie znaczące oddziaływania na środowisko wynikające z emisji

Planowane przedsięwzięcie należy do działań ekologicznych. Energetyka wiatrowa jest bezemisyjną

metodą pozyskiwania energii – w rozumieniu zanieczyszczeń stałych, bądź gazowych.

W trakcie pracy elektrowni wiatrowych wytwarzana jest tzw. czysta energia. Technologia ta

charakteryzuje się zerową emisją zanieczyszczeń gazowych i stałych do powietrza, wody oraz gleby. Faza

eksploatacji odbywa się bez emisji spalin i zanieczyszczeń, a odpady powstają głównie podczas

przeglądów i eksploatacji i będą w całości wywożone z terenu działek i zagospodarowane zgodnie z

obowiązującymi przepisami.

Planowane przedsięwzięcie będzie powodować:

� emisje hałasu do środowiska,

� emisje promieniowania elektromagnetycznego,

� drganie (wibracje) – miejscowo w miejscu pomadowania wieży.

Jako potencjalnie znaczące spośród ww. oddziaływań ocenić można wyłącznie emisję hałasu,

która w przypadku analizowanego przedsięwzięcia nie będą wykraczać poza normy przewidziane

obowiązującym w Polsce Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia z dnia 14 czerwca 2007 r. w

sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 120, poz. 826).

Przeprowadzone analizy (szczegółowy opis oddziaływania ZEW Bielice na klimat akustyczny został

opisany w rozdziale 8 i 9.2.1.) wykazały, iż oddziaływanie zespołu elektrowni wiatrowych w rejonie m.

Nowe Chrapowo i Linie nie wpłynie negatywnie na warunki akustyczne analizowanego terenu. Poziom

hałasu na granicy najbliższych terenów chronionych akustycznie nie przekroczy dopuszczalnych wartości

wskazanych w ww. Rozporządzeniu zarówno w porze dziennej, jak i nocnej.

Potencjalnie znaczące oddziaływania na środowisko wynikające z wykorzystania zasobów

środowiska

W przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia znaczące oddziaływanie wynikające z wykorzystania

zasobów środowiska nie istnieje. Głównym zasobem środowiska wykorzystywanym w tej technologii jest

wiatr będący odnawialnym zasobem naturalnym.

Tabela 122.

Przewidywane znaczące oddziaływanie na środowisko oraz na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura

2000 oraz na integralność tych obszarów

Rodzaj oddziaływania Przedmiot

oddziaływania i sposób przeciwdziałania oddziaływaniom FAZA BUDOWY - prace ziemne związane z budową stopy fundamentowej, położeniem i linii energetycznej i światłowodowej, budową dróg dojazdowych, placów montażowych pod dźwig, budowa konstrukcji wieży o wysokości do 140 m n.p.t. (całkowita wys. elektrowni do 180 m), budowa elektroenergetycznej linii kablowej średniego napięcia i linii kablowej światłowodowej

BEZPOŚREDNIE

preferowany czas prowadzenia prac budowlanych to okres przed rozpoczęciem wegetacji/ rozrodu lub po zbiorach/ po okresie rozrodu, przez co nastąpi wyeliminowanie zniszczenia plonów i minimalizacja oddziaływania negatywnego na zwierzęta. Oddziaływanie negatywne może wystąpić w przypadku drobnych ssaków oraz płazów i gadów, które w trakcie wędrówek lub polowania mogą wpadać do głębokich wykopów, z których nie będą mogły się wydostać. Należy tym zwierzętom umożliwić bezpieczne wydostanie się z tych wykopów lub zabezpieczyć wykopy przed wpadaniem do nich zwierząt. Zajęcie areału gruntów pod elektrownie, drogi dojazdowe oraz place montażowe, które dotychczas posiadały status użytków rolnych.

POŚREDNIE brak

WTÓRNE brak

SKUMULOWANE brak

KTÓRTKOTERMINOWE

w trakcie budowy konstrukcji wież elektrowni wiatrowych mogą wystąpić przypadki zderzenia się z nimi lecących nocą ptaków. Dotychczas takie przypadki mogły się zdarzać, co najwyżej wyjątkowo. Stąd należy przypuszczać, że ewentualne kolizje ptaków z konstrukcjami dźwigu i budowanych wież, w trakcie tego etapu, będą sporadycznie miały miejsce, a ich skala będzie raczej niewielka.

ŚREDNIOTERMINOWE

Ewentualna ingerencja w zakrzewienia i zadrzewienia przydrożnych rosnących przy drogach gruntowych prowadzących do poszczególnych miejsc lokalizacji elektrowni wiatrowych, a którymi inwestor zamierza transportować materiały i części do budowy poszczególnych elektrowni wiatrowych może spowodować uszczerbek dla lokalnych populacji średniolicznych gatunków ptaków polnych i związanych z tego rodzaju zadrzewieniami i zakrzaczeniami. Może to prowadzić także do zniszczenia miejsc żerowania i przebywania zwierząt. Jednakże będzie to miało wpływ przejściowy i po zakończeniu prac budowlano-montażowych oraz odtworzeniu tych zadrzewień i zakrzaczeń należy się spodziewać powrotu zwierząt na zajmowany wcześniej teren i odbudowę bioróżnorodności.

STAŁE zajęcie areału gruntów pod elektrownie, drogi dojazdowe oraz place montażowe, które dotychczas posiadały status użytków rolnych.

CHWILOWE

w trakcie budowy wystąpi czasowe zwiększenie hałasu, co może prowadzić do chwilowego oddziaływania na bytującą tu faunę. Również na taką sytuacje może rzutować obecność (widok) pracujących ludzi i sprzętu. Jednakże należy podkreślić, że taka potencjalna sytuacja może wystąpić, lecz jej prawdopodobieństwo wydaje się być niewielkie.

POZYTYWNE

realizacja tego przedsięwzięcia przyczyni się do produkcji energii elektrycznej bez emisji gazów cieplarnianych, pyłów, produkcji odpadowego ciepła, bez konieczności wydobycia węgla brunatnego, co powoduje olbrzymie przekształcenia w terenie, węgla kamiennego lub uranu, co stwarza szereg problemów, lub bez konieczności budowy tam, co rodzi także bardzo poważne zmiany w obrębie ekosystemów rzecznych.

NEGATYWNE

przekształcenie naturalnego krajobrazu, stwarzanie potencjalnego zagrożenia dla zwierząt poruszających się w przestrzeniach, zajęcie areału gruntów pod elektrownie, drogi dojazdowe oraz place montażowe, które dotychczas posiadały status użytków rolnych.

FAZA EKSPLOATACJI - konstrukcja wieży rurowej o wysokości do 140 m n.p.t., (całkowita wys. elektrowni do 180 m), linia średniego napięcia, linia kablowa światłowodowa

BEZPOŚREDNIE

nie można całkowicie wykluczyć braku kolizji przemieszczających się w powietrzu zwierząt z konstrukcjami elektrowni wiatrowych - w celu oszacowania skali tego zjawiska należy prowadzić monitoring poinwestycyjny oraz w razie potrzeby inwestor podejmie odpowiednie działania ratunkowe, zajęcie areału gruntów pod elektrownie, drogi dojazdowe oraz place montażowe, które dotychczas posiadały status użytków ornych

POŚREDNIE brak

WTÓRNE brak

SKUMULOWANE

brak jest podobnych inwestycji w sąsiedztwie analizowanego obszaru. Jednakże są planowane. Tym niemniej stworzenie planowanej ZEW i innych farm obecnie przygotowywanych nie będzie w przyszłości wpływać w sposób skumulowany na stan cennych siedlisk przyrodniczych, flory i fauny.

KTÓRTKOTERMINOWE brak

ŚREDNIOTERMINOWE brak

STAŁE zajęcie areału gruntów pod elektrownie, drogi dojazdowe oraz place montażowe, które dotychczas posiadały status użytków rolnych

CHWILOWE brak

POZYTYWNE

realizacja tego przedsięwzięcia przyczyni się do produkcji energii elektrycznej bez emisji gazów cieplarnianych, pyłów, produkcji odpadowego ciepła, bez konieczności wydobycia węgla brunatnego, co powoduje olbrzymie przekształcenia w terenie, węgla kamiennego lub uranu, co stwarza szereg problemów, lub bez konieczności budowy tam, co rodzi także bardzo poważne zmiany w obrębie ekosystemów rzecznych

NEGATYWNE przekształcenie naturalnego krajobrazu, stwarzanie potencjalnego zagrożenia dla zwierząt poruszających się w przestrzeniach, emisja hałasu

FAZA LIKWIDACJI - prace ziemne związane z demontażem stopy fundamentowej, linii energetycznej i światłowodowej, dróg dojazdowych, placów montażowych, demontaż konstrukcji wieży o wysokości do 140 m n.p.t., linii kablowej światłowodowej, demontażu elektroenergetycznej linii kablowej średniego napięcia. W trakcie tych czynności wystąpić mogą podobne oddziaływania jak w trakcie budowy.

Jednocześnie należy podkreślić, że znaczące korzystne oddziaływania tej inwestycji wystąpi w

odniesieniu do atmosfery. Natomiast nie oceniono, aby któreś z oddziaływań było istotnie negatywne.

11. Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczenie i

kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na

cele i przedmiot ochrony obszaru natura 2000 oraz integralność tego obszaru

W celu minimalizacji ewentualnego negatywnego oddziaływania elektrowni wiatrowych na

środowisko przyrodnicze inwestor będzie podejmował działania zapobiegawcze i ograniczające negatywny

wpływ ZEW Bielice, a w przypadku spowodowania szkód przyrodniczych lub środowiskowych –

kompensujących je.

A. ETAP PRZEDINWESTYCYJNY

1. wybór odpowiedniej lokalizacji - z punktu widzenia ochrony środowiska, obejmujące analizę

stanu obecnego i sposobu zagospodarowania terenu, w tym rozmieszczenie zabudowy

mieszkalnej, lasów i terenów rolniczych; wzajemne oddziaływanie na siebie obiektów;

konieczność ochrony obiektów mieszkalnych przed hałasem potrzebę ochrony ptaków i nietoperzy

� wykonanie przedinwestycyjnego monitoringu przyrodniczego (ornitologiczny i

chiropterologiczny) pozwalającego na rozpoznanie lokalizacji pod kątem występowania

awifauny,

� unikanie lokalizowania elektrowni wiatrowych:

� na obszarach użytkowanych intensywnie przez ptaki,

� w miejscach koncentracji występowania gatunków znanych ze swej kolizyjności, takich

jak np.: ptaki drapieżne (szponiaste), mewy i rybitwy, ptaki migrujące nocą, sowy oraz

wybrane gatunki wykonujące w powietrzu pokazy godowe,

� w miejscach koncentracji ptaków blaszkodziobych oraz siewkowych w odniesieniu, do

których stwierdzono silne reakcje unikania elektrowni wiatrowych, prowadzące do utraty

siedlisk tych ptaków,

� na obszarach wyjątkowo cennych dla awifauny lęgowej,

� zebranie możliwie wszystkich dostępnych dane o walorach chiropterologicznych okolic

planowanej farmy elektrowni wiatrowych, co pozwali na wykluczenie tych obszarów lokalizacji

elektrowni, gdzie istnieje ryzyko negatywnego wpływu na nietoperze,

� stosowanie się do zapisów opracowania „Tymczasowe wytyczne dotyczące oceny

oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze” (wersja II, grudzień 2009) w kwestii

zakazu lokalizacji elektrowni:

� we wnętrzu lasów i niebędących lasem skupień drzew,

� w odległości mniejszej niż 200 m od granic lasów i niebędących lasem skupień drzew o

powierzchni 0,1 ha lub większej,

� w odległości mniejszej niż 200 m oraz brzegów zbiorników i cieków wodnych

wykorzystywanych przez nietoperze,

� na obszarach Natura 2000 chroniących nietoperze lub w ich sąsiedztwie – w odległości

mniejszej niż 1 km od znanych kolonii rozrodczych i zimowisk nietoperzy z gatunków

będących przedmiotem ochrony na danym obszarze,

� na obszarach, na których w regionalnych lub lokalnych opracowaniach dotyczących

potencjalnych lokalizacji elektrowni wiatrowych wykluczono ich lokalizację ze względu na

stwarzane zagrożenia dla nietoperzy,

� przeprowadzenie monitoringu przedrealizacyjnego pozwalającego ocenić aktywność

nietoperzy w rejonie lokalizacji inwestycji i na podstawie otrzymanych wyników tychże badań

� zachowanie co najmniej 200 m odległości elektrowni wiatrowych od ważnych żerowisk i

miejsc zwiększonej aktywności nietoperzy, przy czym przyjęta odległość powinna być

uzależniona od stwierdzonych gatunków, rodzaju siedliska i innych okoliczności,

� zachowanie co najmniej 200 m odległości elektrowni wiatrowych od liniowych elementów

krajobrazu (np. alei, szpalerów drzew, innych zadrzewień i zakrzewień), których

wykorzystywanie przez nietoperze potwierdzono w wyniku badań,

� rezygnacja z części elektrowni wiatrowych na farmie lub zmiana ich umiejscowienia, w

celu uniknięcia lokalizacji elektrowni wiatrowych na przecięciu istotnych szlaków migracji

lub w innych miejscach o wysokiej aktywności nietoperzy,

� zachowanie odpowiednich odległości od terenów przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz

pozostałych terenów chronionych akustycznie, gwarantujących spełnienie obowiązujących

norm emisji wynikających z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w

sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826),

2. wybór technologii

� wybór turbin wolnoobrotowych i generatorów o mniejszej emisji drgań - obniżenie możliwości

wystąpienia efektu stroboskopowego i drgań,

� wybór zespołów mechanicznych siłowni wiatrowej posiadających rozwiązania konstrukcyjne z

użyciem materiałów dźwiękochłonnych, materiałów kompozytowych z uwzględnieniem

odpowiednich profilów łopat wirnika, które zmniejszają poziom dźwięku pracującej elektrowni,

� stabilizacja gruntu w pobliżu fundamentów wież należy stabilizować w celu uniknięcia erozji

gleby,

� zastosowanie konstrukcji rurowej, która w mniejszym stopniu wpływa na ptaki niż

konstrukcja kratowa,

� wyposażenie turbin wiatrowych w nowoczesne rozwiązania technologiczne, zapewniające

mniejszą emisję hałasu do środowiska,

� zastosowanie w obrębie farmy jednego typu elektrowni,

� zastosowanie odpowiedniej kolorystki (wieże i łopaty wirnika pomalowane na kolor jasny,

pastelowy, matowy) w celu eliminacji zjawiska refleksów świetlnych; końcówki łopat zostaną

pomalowane zgodnie z wytycznymi dotyczącymi oznakowania przeszkód powietrznych,

3. odpowiednia konfiguracja elektrowni wiatrowych w obrębie zespołu

� wybór opcji zakładającej jak największą produktywność przy jak najmniejszych

konsekwencjach dla środowiska przyrodniczego i zdrowia ludzi,

4. wykonanie analizy oddziaływania akustycznego inwestycji

� analiza pozwalająca wyeliminować warianty przedsięwzięcia, przy których emisja hałasu

przekracza lub niesie ryzyko przekroczenia dopuszczalnych norm.

B. ETAP REALIZACJI

Główne oddziaływanie projektu związanego z budową farmy wiatrowej wiąże się z prowadzonymi

robotami ziemnymi (głównie podczas prowadzenia prac posadowienia fundamentów pod wieże), pracami

budowlanymi i zwiększonym ruchem drogowym, naruszeniem warstw gleby, okresową zmianą poziomu

wód gruntowych (wtedy, gdy wymagane jest odwodnienie podczas prowadzenia prac ziemnych),

zwiększony poziom hałasu i wibracji. Aby ograniczyć oddziaływanie, Inwestor zastosuje się do licznych

środków, takich jak:

1. właściwy nadzór i organizacja robót budowlanych w celu zapobiegania zanieczyszczeniu

środowiska przez substancję ropopochodne z maszyn i urządzeń budowlanych,

2. prowadzenie prac budowlanych związane z realizacją dróg dojazdowych i placów montażowych

tak, aby w jak najmniejszym stopniu uległa zniszczeniu znajdująca się w pobliżu roślinność

zwłaszcza drzewa rosnące najczęściej wzdłuż lokalnych dróg,

3. odpowiednie składowanie zdartej warstwy gleby i jej ponowne wykorzystanie w celu

przywrócenia stanu początkowego po ukończeniu budowy,

4. stosowne zabezpieczenie wykopów na czas przerw w budowie w celu niedopuszczenia do

wpadania zwierząt (płazy, gady, ssaki) do wykopów; sprawdzenie zawartości wykopów, a w razie

obecności zwierząt umożliwić im ich opuszczenie,

5. postępowanie z odpadami powstałymi na etapie budowy w sposób zgodny z przepisami ustawy o

odpadach, w szczególności gromadzenie poszczególnych rodzajów odpadów w przystosowanych

do tego celu kontenerach, przekazywania odpadów do transportu, odzysku lub unieszkodliwiania

jedynie wyspecjalizowanym firmom odpady,

6. wyposażenie placu budowy w środki pozwalające na natychmiastowe zebranie ewentualnych

wycieków substancji ropopochodnych,

7. wyłączanie maszyny i urządzeń podczas przerw w pracy,

8. przywrócenie po zakończeniu prac budowlano-montażowych terenu wokół wież do stanu

pierwotnego,

9. odtworzenie ewentualnych strat w szacie roślinnej,

10. w przypadku, gdy budowa będzie dotyczyć stanowisk o znaczeniu archeologicznym postępowanie

zgodnie z odpowiednimi procedurami.

11. na etapie budowy w sposób zgodny z przepisami ustawy o odpadach, w szczególności

gromadzenie poszczególnych rodzajów odpadów w przystosowanych do tego celu kontenerach,

przekazywania odpadów do transportu, odzysku lub unieszkodliwiania jedynie wyspecjalizowanym

firmom odpady.

C. ETAP EKSPLOATACJI

1. zastosowana technologia

� wyposażenie turbin w odpowiednie zabezpieczenie na wypadek silnych wiatrów w celu

zminimalizowania możliwości wystąpienia sytuacji awaryjnych,

2. odpowiednia konserwacja elektrowni wiatrowych

� przeprowadzanie regularnych konserwacji i kontroli stanu technicznego pracujących turbin,

� przeprowadzanie prac serwisowych polegających na wymianie oleju hydraulicznego i

przekładniowego w odpowiednich warunkach pogodowych, przy braku opadów;

� w trakcie prowadzenia prac konserwacyjnych teren wyposażyć w substancje do szybkiego

zebrania ewentualnych, przypadkowych wycieków,

� okresowa wymiana smarów i olejów przy zachowaniu najwyższych reżimów ochronnych

przez firmy specjalistyczne zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi i wytycznymi,

z obowiązkiem sporządzania odpowiedniej dokumentacji.

Dzięki stosowanym rozwiązaniom ryzyko skażenia produktami ropopochodnymi z siłowni

wiatrowych jest czysto teoretyczne, praktycznie niemożliwe. Stosowane obecnie

rozwiązania powodują, iż prawdopodobieństwo zanieczyszczenia wód produktami

ropopochodnymi jest bliskie zeru. Nowe technologie wykluczają w zasadzie ryzyko

przedostania się do środowiska substancji używanych w turbinach nawet w sytuacjach

awaryjnych,

3. przeprowadzenie poinwestycyjnego monitoringu ornitologicznego i chiropterologicznego. W

przypadku otrzymania wyników monitoringu porealizacyjnego wskazujących na regularne i częste

przypadku śmiertelne wśród ptaków i nietoperzy, zalecane jest podjęcie działań łagodzących i

minimalizujących negatywny wpływ, wynikających z ustaleń analizy porealizacyjnej.

D. ETAP LIKWIDACJI

� przywrócenie terenu w kierunku rolniczego wykorzystania, przeprowadzenie rekultywacji

miejsc, w których znajdowały się drogi dojazdowe oraz fundamenty elektrowni wiatrowych,

� usunięcie substancji ropopochodnych z elektrowni przed ich demontażem oraz

przekazywanie podmiotom koncesjonowanym w zakresie ich unieszkodliwiania,

� poddanie odzyskowi lub unieszkodliwieniu wyeksploatowanych siłowni zgodnie z

obowiązującymi regulacjami prawnymi.

W przypadku wystąpienia szkody w środowisku w myśl ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o

zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r. nr 75, poz. 493 z późniejszymi

zmianami) podmiot korzystający ze środowiska w rozumieniu art. 3 pkt. 20 ustawy Prawo ochrony

środowiska, prowadzi działalność stwarzającą ryzyko szkody w środowisku lub inną działalność, o której

mowa w art. 2 ust. 1 pkt. 2, powoduje bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku i jest zobowiązany

jest do podjęcia działań zapobiegawczych, przez które rozumie się zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o

zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie działania podejmowane w związku ze zdarzeniem,

działaniem lub zaniechaniem powodującym bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku, w celu

zapobieżenia szkodzie lub zmniejszaniu szkody, w szczególności wyeliminowanie lub ograniczenie emisji.

Jednocześnie w sytuacji wystąpienia szkody w środowisku podmiot korzystający ze środowiska jest

zobowiązany do podjęcia działań naprawczych w celu naprawy lub zastąpienia w równoważny sposób

elementów przyrodniczych lub ich funkcji, które uległy szkodzie, w szczególności oczyszczanie gleby i

wody, przywracanie naturalnego ukształtowania terenu zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień

roślinności na danym terenie. Koszty przeprowadzenia powyższych działań ponosi podmiot korzystający

ze środowiska chyba, że wykaże, że bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku lub szkoda w

środowisku zostały spowodowane przez inny wskazany podmiot oraz wystąpiły mimo zastosowania przez

podmiot korzystający ze środowiska właściwych środków bezpieczeństwa. W przypadku powstania

zagrożenia środowiska naturalnego należy powiadomić organ samorządu terytorialnego o jego

wystąpieniu, a następnie podjąć stosowne działania, w celu usunięcia skutków awarii.

12. Porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których

mowa w art. 143 – ustawy z dnia 28 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska

Funkcjonująca elektrownia wiatrowa wytwarza energię elektryczną wykorzystując odnawialne

pierwotne źródło energii – wiatr (tzw. energetyka zielona, alternatywna, ekologiczna), w sposób

nieszkodzący środowisku przyrodniczemu. Na podstawie informacji o stosowanej technologii należy

uznać, że proponowane rozwiązania reprezentują wysoki poziom technologiczny i pozwalają na

dopełnienie standardów jakości środowiska w najbliższej okolicy.

W trakcie eksploatacji elektrowni wiatrowej nie stosuje się substancji niebezpiecznych i innych niż

niebezpieczne związanych bezpośrednio z wytwarzaniem energii elektrycznej. Pośrednio używane są w

eksploatacji smary, oleje hydrauliczne, farby do konserwacji, itp.

Technologia wytwarzania energii elektrycznej z wykorzystaniem energii wiatru nie wymaga w fazie

eksploatacji zużywania wody oraz surowców i materiałów (jest technologią bezodpadową) pomijając

nieznaczne ilości podczas okresowej konserwacji, z których większość nadaje się do odzysku. Rodzaj,

zasięg oraz wielkość emisji dotyczy głównie hałasu, co zostało opisane w pozostałych rozdziałach.

Analizowana technologia produkcji energii elektrycznej jest porównywalna we wszystkich tego typu

przedsięwzięciach. Różnice dotyczą modyfikacji konstrukcyjnych i zastosowanych materiałów.

Koncepcja budowy elektrowni wiatrowej opracowana zostanie wg obecnie obowiązujących norm

budowlanych, sanitarnych i BHP, z zastosowaniem technologii i urządzeń spełniających obecne wymogi

techniczne. Planowane urządzenia do produkcji energii oraz urządzenia pomocnicze nie wytwarzają

nadmiernego hałasu. W miarę postępu technicznego, poszczególne urządzenia pomocnicze mogą być

zastępowane przez urządzenia nowocześniejsze, na miarę możliwości technicznych i ekonomicznych

inwestora.

Zdaniem autorów raportu projektowana instalacja spełnia wymogi zawarte w art. 143 ustawy

Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) wraz z późniejszymi zmianami. Artykuł ten podaje,

że: Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny instalacjach i

urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia się w szczególności:

� Stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń

Ze względu na specyfikę inwestycji należy stwierdzić, że eksploatacja elektrowni wiatrowych nie wymaga

stosowania substancji o dużym potencjale zagrożeń.

� Efektywne wytwarzanie i wykorzystanie energii

Produkcja energii elektrycznej poprzez wykorzystanie energii wiatru jest obecnie jedną z najbardziej

efektywnych i nowoczesnych technik wykorzystania energii odnawialnych. Nadto planuje się zastosować

turbinę energetyczną o wysokiej sprawności. Zastosowana turbina wiatrowa jest obecnie jedną

z najnowocześniejszych turbin na rynku.

� Zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw

Zastosowane elektrownie wiatrowe w trakcie eksploatacji nie wymagają przyłączenia wody i

charakteryzują się niskim zużyciem materiałów w stosunku do uzyskiwanych mocy.

� Stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku

powstających odpadów

Zastosowano technologię małoodpadową, a w aspekcie uzyskiwanych korzyści środowiskowych i mocy

elektrowni wiatrowych należy uznać, że ilość wytwarzanych odpadów będzie znikoma.

� Rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji

Wykorzystanie siły wiatru do produkcji energii elektrycznej tzw. „zielonej energii” spowoduje znaczny

spadek ogólnej wielkości emisji pyłowo-gazowej do środowiska.

� Wykorzystanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie

zastosowane w skali przemysłowej

Nowoczesne elektrownie wiatrowe są z powodzeniem eksploatowane na skalę przemysłową w wielu

częściach globu. Poprzez instalacje zastosowanych nowoczesnych turbin wiatrowych, z rozwiązaniami

opisanymi w niniejszym opracowaniu, będą z pożytkiem wykorzystane procesy już wdrożone do praktyki

przemysłowej.

� Wykorzystanie analizy cyklu życia produktów

Ten punkt nie dotyczy projektowanego przedsięwzięcia, gdyż nie będą wytwarzane żadne produkty.

� Postęp naukowo-techniczny

Można stwierdzić, że projektowane przedsięwzięcie spełnia ten wymóg gdyż instalowane są, zupełnie

nowe urządzenia o zmniejszonym oddziaływaniu w stosunku do stosowanych do tej pory urządzeń

produkujących energie elektryczną. Dotyczy to głównie eliminacji oddziaływań emisyjnych CO2, pyłu czy

tlenków azotu oraz świadczy o najefektywniejszym, możliwym wykorzystaniu energii odnawialnej wiatru.

13. Konieczność ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania oraz określenia granic

takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych

dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich

Artykuł 135, ust. 1 „Prawa ochrony środowiska” (Dz. U. nr 62 z 2001 r., poz. 627 wraz z

późniejszymi zmianami) stwierdza, że jeżeli z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na

środowisko wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technologicznych nie mogą być

dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni

ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej lotniska, linii i stacji

elektroenergetycznej oraz instalacji radiokomunikacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania.

Czyli przepis dopuszcza stworzenie takiego obszaru - jednak dla wymienionych enumeratywnie

przedsięwzięć oraz sytuacji, gdy z analizy oddziaływań przyszłego przedsięwzięcia na środowisko

ustalono, że nie da się ograniczyć tych oddziaływań do terenu, do którego użytkownik instalacji posiada

tytuł prawny.

W analizowanym przypadku budowy nowej instalacji do wykorzystania energii wiatru na cele

energetyczne, nie zachodzi potrzeba tworzenia obszaru ograniczonego użytkowania. W

niniejszym raporcie wykazano, że oddziaływania, które mogą przemieszczać się poza teren własności

inwestora, tj. zanieczyszczenia powietrza, hałas, promieniowanie czy ścieki – nie stworzą w fazach

budowy, eksploatacji i likwidacji nowego obiektu ponadnormatywnych zagrożeń. Nie znajduje, więc

zastosowania pierwsza z ewentualnych przesłanek do stworzenia obszaru ograniczonego użytkowania.

Ponadto, jak stanowi przytoczony przepis – taki obszar może być stworzony jedynie dla określonej,

dość wąskiej liczby przedsięwzięć. Na liście przedsięwzięć, dla których można stworzyć obszar

ograniczonego użytkowania nie ma elektrowni wiatrowych. Dla takich przedsięwzięć ustawodawca

wymaga, aby drogą rozwiązań technicznych, ograniczyć oddziaływanie w sposób zapewniający nie

pogorszenie standardów jakości środowiska poza terenem inwestycji. Taki jest również zamiar Inwestora

i takie są ustalenia niniejszego opracowania.

Podsumowując, należy stwierdzić, że przedsięwzięcie polegające na budowie i późniejszej

eksploatacji ZEW Bielice nie ma możliwości, ani potrzeby tworzenia obszaru ograniczonego

użytkowania.

14. Analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem

Każdemu człowiekowi przysługuje prawo do życia w zdrowym środowisku, tj. niezagrażającym

zdrowiu fizycznemu i psychicznemu. Państwo tworząc system kontroli stanu środowiska dostarcza

mieszkańcom społeczności lokalnej informacji ekologicznej.

Obowiązująca od 15 listopada 2008 roku ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu

informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach

oddziaływania na środowisko daje każdemu, bez względu na obywatelstwo czy interes prawny prawo do

informacji o środowisku i jego ochronie oraz zapewnia udział społeczeństwa w postępowaniach w

sprawach z zakresu ochrony środowiska, polegających na prawie składania uwag i wniosków, w tym

również w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania planowanych przedsięwzięć na środowisko.

Mieszkańcy terenów objętych inwestycją i terenów sąsiadujących mają prawo do współdecydowania

w kwestiach dotyczących nowych inwestycji przemysłowych (przedsięwzięć mogących znacząco

oddziaływać na środowisko) postrzeganych jako potencjalnie zagrażających środowisku społeczno-

przyrodniczemu lub też jako stanowiących ryzyko ekologiczno-zdrowotne.

Na postawie praktyki związanej z realizacją przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na

środowisko wiadomo, że takiemu przedsięwzięciu często towarzyszą konflikty i niepokoje społeczne.

Każda nowa inwestycja budzi zawsze zrozumiałe opory ludności, gdyż zmienia stan istniejący, do

którego osoby zamieszkujące dany teren były przyzwyczajone.

Inwestycje o nieznanym przeznaczeniu na temat, których obiegowe informacje nie zawsze są pozytywne

budzą opór tym większy.

Często źródłem protestu jest nie np. stopień uciążliwości przedsięwzięcia, ale sposób podejmowania

decyzji, wykluczający daną społeczność lokalną z tego procesu. Celem badania opinii społecznej w

procedurze oceny oddziaływania na środowisko jest dostarczenie informacji mieszkańcom oraz zebranie

(przed podjęciem prac nad realizacją przedsięwzięcia) ocen alternatywnych propozycji i sugestii

dotyczących planowanego projektu.

Ponieważ nie można kształtować rzeczywistości bez działań inwestycyjnych należy fakt protestów

społecznych przyjmować za fakt oczywisty i normalny - wychodząc jednak z równoległą działalnością,

która by nastroje społeczne tonizowała i uspakajała.

Przy braku wiedzy o oddziaływaniu przedsięwzięcia oraz niezapoznaniu się z rzeczywistymi wynikami

zagrożenia popartymi pomiarami szkodliwego czynnika, konflikt bezpośredni musi wystąpić. Za konflikt

pośredni należy rozumieć wystąpienia osób niezwiązanych bezpośrednio z konkretnym przedsięwzięciem i

jego usytuowaniem, a jedynie widzących zagrożenie w ogólnej realizacji przedsięwzięć mogących

znacząco oddziaływać na środowisko. Tego typu protesty stanowią jednak tylko niewielką część ogólnej

ilości protestów i odwołań.

W dniu 31 maja 2010 r. Biuro Usług Inwestycyjnych Domrel Sp z o.o wystąpiło z wnioskiem o

wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, polegającego

na budowie „Zespołu Elektrowni Wiatrowych Bielice” składającego się z 11 elektrowni wiatrowych wraz z

niezbędną infrastrukturą techniczną.

Organ właściwy do wydania decyzji, bez zbędnej zwłoki, ma obowiązek podał do publicznej wiadomości

informację o przystąpieniu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i

wszczęciu postępowania w przedmiotowej sprawie.

Podanie do publicznej wiadomości nastąpiło poprzez obwieszczenie na tablicy Urzędu Gminy Bielice oraz

sołectw Nowe Chrapowo i Linie od 11.06.2010 r. do 26.06.2010 r. oraz na stronie www.bip.bielice.com.pl

Zgodnie z Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego

ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,

przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach każdy ma prawo składania uwag i wniosków

na etapie przeprowadzenia postępowania ooś.

Zainteresowani mogą składać uwagi i wnioski w formie pisemnej, ustnie do protokołu lub też za pomocą

środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem

elektronicznym.

Organ prowadzący postępowanie ma obowiązek rozpatrzenia wszystkich uwagi i wnioski, które wpłynęły,

a w uzasadnieniu decyzji, podać informacje o udziale społeczeństwa w postępowaniu oraz o tym, w jaki

sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski zgłoszone w

związku z udziałem społeczeństwa.

W przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia nie odnotowano protestów społeczności lokalnych

ani też organizacji przyrodniczych zarówno na etapie uchwalania zmiany studium uwarunkowań i

kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice, jak i na etapie uchwalania miejscowego

planu zagospodarowania przestrzennego.

Mając na uwadze zapisy niniejszego raportu można uznać, że wnioskowane przedsięwzięcie nie będzie

stanowiło zagrożenia dla ludzi i środowiska. W związku z tym nie przewiduje się również wystąpienie

jakichkolwiek protestów, zarzutów, skargi i odwołań na etapie przeprowadzania procedury ooś.

Doświadczenia gmin na terenie, których wybudowano w Polsce farmy wiatrowe, dowodzą, że

elektrownie wiatrowe pozytywnie wpływają na rozwój turystyki. Turbiny postrzegane są jako atrakcje

turystyczne, a z czasem stają się lokalnymi symbolami. Budowa odnawialnych źródeł energii korzystnie

wpływa na rozwój na rozwój gminy, jako przyjazne środowisku. Środki uzyskane z tytułu podatków mogą

być przeznaczone m.in.: na rozwój turystyki, projekty ekologiczne, które przyciągać będą turystów do

przyjazdu i wypoczynku na terenie gminy.

Zdaniem autorów - przede wszystkim pracownicy inwestora i/lub urzędnicy miejscy winni

wyprzedzająco, w niezbędnym zakresie - bez nadmiernego i niepotrzebnego uszczegóławiania

publikowanych danych - poinformować ludność - przede wszystkim mieszkańców okolicznych

miejscowości o planowanych w ich sąsiedztwie zmianach i zamiarach inwestycyjnych. Utrzymywanie

jakiejkolwiek tajemniczości zamiarów jest niecelowe, może się przyczynić do niepotrzebnych zadrażnień i

projekcji wyobrażeń mieszkańców znanych im z innych obiektów.

W działaniach informacyjnych, rozsądnie dozowanych należy eksponować pozytywne aspekty całego

przedsięwzięcia związane z budową nowego obiektu. Szczególną uwagę należy zwrócić na mieszkańców i

użytkowników posesji zlokalizowanych najbliżej terenu inwestycji.

Podsumowując należy stwierdzić, że nie istnieje, zdaniem autorów - żadna możliwość powstania

poważnego konfliktu społecznego, związanego z projektowanym przedsięwzięciem, przy założeniu

realizacji i potwierdzenia wyników monitoringu, na tle ekologicznym. Można mieć, więc nadzieję, iż

budowa nowoczesnych elektrowni wiatrowych zyska aprobatę lokalnej społeczności.

15. Przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na

etapie budowy i eksploatacji, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru

Natura 2000 oraz integralność tego obszaru

Analiza całokształtu problematyki realizacji przedmiotowej inwestycji, a w szczególności zagrożeń

jakie mogą wystąpić dla zdrowia i życia ludzi oraz dla walorów przyrody ożywionej pozwoliła ustalić

następujące etapy przeprowadzania monitoringu/ obserwacji/ pomiarów jakie powinny być wdrożone w

odniesieniu do ZEW Bielice:

� monitoring przedinwestycyjny w zakresie zasobów przyrodniczych (przeprowadzony),

� monitoring poinwestycyjny w zakresie zasobów przyrodniczych,

� pomiary poziomu hałasu funkcjonującego ZEW Bielice.

Etap przedrealizacyjny (planowanie)

Monitoring przedinwestycyjny w zakresie zasobów przyrodniczych (oddziaływania na faunę) został

przeprowadzany od września 2009 r. do grudnia 2010 r. i obejmował wszystkie okresy fenologiczne.

W przypadku awifauny celem monitoringu było zabranie danych na temat:

� składu gatunkowego i liczebności awifauny w cyklu rocznym,

� liczebności gatunków kluczowych dla najbliższych wyznaczonych ostoi ptasich i planowanych

ostoi siedliskowych,

� zagęszczenia, dominacji i frekwencji wszystkich gatunków ptaków w poszczególnych

okresach fenologicznych (zgodnie ze standardami),

� natężenia i sposobu wykorzystania przestrzeni w szczególności:

� drapieżniki i inne gatunki o dużych rozmiarach ciała,

� migranty dalekodystansowe,

� ptaki tworzące lokalne koncentracje żerowiskowe i noclegowiskowe.

W przypadku pozostałych gromad przedmiotem monitoringu było przede wszystkim ustalenie

liczebności i składu gatunkowego.

Na bazie tych danych przeanalizowanie potencjalne oddziaływanie projektu na faunę występującą w

obszarze realizacji inwestycji. Szczegółowa metodyka wykonania monitoringu oraz jego wyniki

zaprezentowane zostały w rozdziale 4.

Etap eksploatacji

Po uruchomieniu ZEW Bielice zostanie przeprowadzony monitoring porealizacyjny w zakresie

awifauny i chiropterofauny, którego celem będzie weryfikacja prognozy odnośnie możliwego

oddziaływania farmy za zasoby przyrodnicze, a w szczególności ocena zmiany natężenia wykorzystania

terenu przez faunę w porównaniu z okresem przedrealizacyjnym,

Monitoring porealizacyjny będzie obejmować cykl roczny, stanowiąc replikę badań

przedrealizacyjnych i powinien być trzykrotnie powtarzany w ciągu 5 lat po oddaniu farmy do eksploatacji

(np. w latach 1, 2, 3 lub 1, 3, 5), z uwagi na występowanie efektów opóźnionych w czasie.

Zaleca się również wykonanie akustycznej analizy porealizacyjnej tj. wykonanie pomiarów

poziomu hałasu po uruchomieniu farmy w rejonie najbliższej położonych terenów chronionych

akustycznie. W przypadku stwierdzenia przekroczeń konieczne będzie ograniczenie mocy akustycznej

poszczególnych elektrowni lub ich czasowe wyłączanie w porze nocnej. Pomiar należy przeprowadzić

zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w

zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji lub odpowiednim aktem normatywnym obowiązującym w

momencie wykonywania monitoringu porealizacyjnego.

Tabela 123.

Propozycja monitoringu poinwestycyjnego w zakresie awifauny

Monitoring porealizacyjny ptaków

Zakres

� skład gatunkowy i liczebność, a w odniesieniu do ptaków obserwowanych w locie również wysokość przelotu w rozbiciu na 3 pułapy (do wysokości dolnego zakresu pracy śmigła, w strefie pracy śmigła, powyżej śmigła w stanie wzniesienia) i kierunek przelotu, a także śmiertelność w wyniku kolizji,

� monitoring śmiertelności, � określenie liczebności gatunków gniazdujących na terenie

objętym przedsięwzięciem, przeprowadzone w sezonie lęgowym, � badanie kolizyjności ptaków z turbinami wiatrowymi, w sposób

pozwalający na dostrzeżenie wszystkich martwych i rannych ptaków,

� ocena zmiany natężenia wykorzystania terenu przez ptaki w porównaniu z okresem przedrealizacyjnym,

� oszacowanie śmiertelności ptaków w wyniku kolizji,

Czas pomiarów/ częstotliwość

2 - 3 letni monitoring przeprowadzany w pierwszych 5 latach od wybudowania i uruchomienia ZEW. Długość trwania powinna wynikać z wyników i sugestii 2-letniego monitoringu, który należy prowadzić w dwóch pierwszych latach po zakończeniu inwestycji i oddaniu jej do użytkowania,

Metodyka Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki” (PSEW 2008 r.), dostosowane do warunków lokalnych,

Sprzęt, oprogramowanie nasłuch, sprzęt optyczny i noktowizyjny,

Wykonanie biegli ochrony przyrody, osoby mające wieloletnie doświadczenie w kwestiach oddziaływania elektrowni wiatrowych na zasoby przyrodnicze,

Tabela 124.

Propozycja monitoringu poinwestycyjnego w zakresie chriopterofauny

Monitoring porealizacyjny nietoperzy

Zakres

� liczebność i określenie składu gatunkowego, charakter lotu i wielkość osobników,

� ocena zmiany natężenia wykorzystania terenu w porównaniu z okresem przedrealizacyjnym,

� oszacowanie ewentualnej śmiertelności nietoperzy w wyniku kolizji i innych oddziaływań,


2 - 3 letni monitoring przeprowadzany w pierwszych 5 latach od wybudowania i uruchomienia ZEW. Długość trwania powinna wynikać z wyników i sugestii 2-letniego monitoringu, który należy prowadzić w dwóch pierwszych latach po zakończeniu inwestycji i oddaniu jej do użytkowania,

Metodyka „Tymczasowe wytyczne dotyczące ocen oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze”,

Sprzęt, oprogramowanie noktowizory generacji min. II+, detektor szerokopasmowy, kamery termowizyjne i kamery na podczerwień, sprzęt optyczny pracujący w podczerwieni, lornetki,

Wykonanie biegli ochrony przyrody, osoby mające wieloletnie doświadczenie w kwestiach oddziaływania elektrowni wiatrowych na zasoby przyrodnicze,

Tabela 125.

Propozycja monitoringu poinwestycyjnego w zakresie emisji hałasu

Monitoring w zakresie poziomu hałasu

Zakres pomiar rzeczywistego klimatu akustycznego elektrowni wiatrowych na granicy najbliższych terenów chronionych akustycznie,


wykonanie pomiarów kontrolnych po uruchomieniu elektrowni wiatrowych. Pomiary należy wykonać przy różnych warunkach wietrzności, w różnych porach doby i roku,

Metodyka zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska a z dnia 4 listopada 2008r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U. Nr 206, poz. 1291),

Sprzęt, oprogramowanie mierniki hałasu,

Wykonanie osoby przygotowane pod względem technicznym i merytorycznym do przeprowadzania tego rodzaju pomiarów i interpretacji wyników/ instytucje akredytowane,

16. Wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej

wiedzy, jakie napotkane opracowując raport

Rozpatrywane w niniejszym raporcie przedsięwzięcie polegające na budowie 11 elektrowni

wiatrowej o mocy 2,5 MW każda, należące do inwestycji mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na

środowisko nie jest inwestycją o charakterze nowatorskim i przełomowym, zarówno ze względu na

lokalizację na terenie woj. zachodniopomorskiego, jak również pod kątem doświadczeń autorów

niniejszego raportu. Elektrownie wiatrowe na lądzie są inwestycjami od kilku lat coraz częściej

spotykanymi. Identyfikacja rodzajów i zakresu potencjalnych wpływów oraz sposoby ich łagodzenia

pochodzi jednak przede wszystkim z krajów zachodnich, gdzie wpływ elektrowni wiatrowych na

środowisko został dobrze poznany. Stamtąd też pochodzą główne wytyczne i normy przy planowaniu

lokalizacji elektrowni wiatrowych.

Opracowanie przedmiotowego raportu dotyczącego wpływu budowy elektrowni wiatrowych na

środowisko wymagała przeprowadzenia szeregu złożonych działań m.in. w zakresie symulacji propagacji

hałasu, obserwacji ruchu miejscowego i przelotnego ptactwa, oszacowania lokalnych wartości

krajobrazowych i przyrodniczych, a następnie dokonania analiz uzyskanych wyników oraz sformułowania

wniosków.

Analiza wpływu projektowanego ZEW Bielice została sporządzona na podstawie materiałów posiadanych

przez inwestora, dokumentacji gminy Bielice, wizji terenowych, a także przeprowadzonych badań i analiz.

Materiały te pozwoliły na dokonanie pełnej oceny oddziaływania projektowanego przedsięwzięcia. Wielu

informacji dostarczyły wyniki badań monitoringowych przeprowadzonych na istniejących już farmach

wiatrowych oraz wyniki rocznego monitoringu przeprowadzonego dla przedmiotowej inwestycji.

W trakcie opracowywania raportu i prognozowania wpływu przedsięwzięcia na środowisko

napotkano na pewne niedostatki lub luki we współczesnej wiedzy technicznej i ustawodawstwie:

� trudności w określaniu wpływu infradźwięków emitowanych przez elektrownie wiatrowe na

człowieka. Możliwy wpływ występuje po kilku dekadach ekspozycji na infradźwięki, a dodatkowe

źródła tych fal (źródła naturalne i inne źródła sztuczne) niemal uniemożliwiają ocenę

rzeczywistego wpływu elektrowni. W tym zakresie brak jest również stosownych przepisów

prawnych określających wartości dopuszczalne. Istniejące dotychczas normy, a na dzień

dzisiejszy nieobowiązujące dotyczyły emisji infradźwięków wyłącznie na stanowiskach pracy, a

pomijały zupełnie emisję hałasu infradźwiękowego rozchodzącego się w przestrzeni otwartej. W

związku z tym jest szczególnie istotne ze względów profilaktycznych umieszczanie elektrowni

wiatrowych kilkaset metrów od zabudowy mieszkalnej, co w przypadku analizowanego

przedsięwzięcia ma miejsce,

STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

CEL I ZAKRES RAPORTU

Celem niniejszego raportu było przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko inwestycji

polegającej na budowie Zespołu Elektrowni Wiatrowych Bielice wraz z niezbędną infrastrukturą

techniczną, położonego na terenie działek o numerach ewidencyjnych 24, 77/1, 85, 92, 107, 155, 163 w

obrębie Nowe Chrapowo oraz na działkach nr 51/1, 54, 56, 61 w obrębie Linie w gminie Bielice.

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt. 6 lit. b Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie

przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z dnia 12 listopada 2010 r. Nr 213,

poz. 1397), tego rodzaju przedsięwzięcie jak budowa elektrowni wiatrowych jest zaliczane do inwestycji

mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których na podstawie art. 71 ust. 2, pkt. 2

ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale

społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr

199, poz. 1227) należy uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację

przedsięwzięcia.

W związku z powyższym DOMREL Biuro Usług Inwestycyjnych Sp. z o.o. działając z upoważnienia

inwestora, którym jest Wiatromill Sp. z o.o. zwróciło się w dniu 31 maja 2010 r. do Wójta Gminy Bielice z

wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia dla

przedmiotowej inwestycji

W odpowiedzi na złożony wniosek Wójt Gminy Bielice po wcześniejszym zasięgnięciu opinii u

Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Pyrzycach (opinia z dnia 21 czerwca 2010 r., PS-

N.NZ-164/762/34/2569/10) i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie (postanowienie z

dnia 11 sierpnia 2010 r., znak: RDOŚ-32-WOOŚ.TŚ-6642/38/09/ac), postanowieniem z dnia 23

sierpnia 2010 r. (znak: OCHŚ/AG/7644/06/10) stwierdził obowiązek przeprowadzenia oceny

oddziaływania na środowisko oraz wykonania raportu o oddziaływaniu na środowisko

planowanego przedsięwzięcia.

Zakres raportu został ustalony zgodnie z art. 66 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 3 października 2008 r.

o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska

oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.).

Opracowanie składa się z części ogólnej i analitycznej. W części ogólnej scharakteryzowano

przedsięwzięcie, jego położenie, uwarunkowania geologiczne, geomorfologiczne, inżynierskie,

hydrologiczne, klimatyczne, walory krajobrazu naturalnego i kulturowego.

Natomiast część analityczna obejmowała analizę potencjalnie znaczących oddziaływań planowanego

przedsięwzięcia na środowisko, opis wariantów przedsięwzięcia, oraz analizę możliwych konfliktów

społecznych, jak również przedstawienie propozycji monitoringu porealizacyjnego.

Przy analizowaniu oddziaływania elektrowni na środowisko przyrodnicze wspierano się wynikami

monitoringu przedrealizacyjnego awifauny i chiropterofauny przeprowadzonego w latach 2009 – 2011 w

rejonach wsi Nowe Chrapowo i Linie.

Dla określenia poziomu emisji hałasu do planowanych elektrowni wiatrowych posłużono się

programem komputerowym WindPro (moduł DECIBEL).

LOKALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA

Przedmiotowe przedsięwzięcie położone jest w gminie Bielice, będącej niewielką gminą rolniczą,

odległą zaledwie 30 km od Szczecina, administracyjnie przynależną do powiatu pyrzyckiego.

Lokalizacja inwestycji na terenie gminy Bielice

Lokalizacja ZEW Bielice

Analizowana inwestycja będzie zlokalizowana w obrębie geodezyjnym Nowe Chrapowo położonym

w południowo-wschodniej części gminy oraz w obrębie Linie położonym w środkowej części gminy Bielice.

Tereny, na których będą zlokalizowane elektrownie wiatrowe to tereny położone na południowy-zachód

od m. Nowe Chrapowo oraz na południe od m. Linie.

Pod lokalizację siłowni wiatrowych wraz z drogami dojazdowymi i niezbędną infrastrukturą techniczną

wyznaczony został obszar w obrębie terenów rolnych.

Elektrownie wiatrowe zlokalizowano na działkach należących do prywatnych właścicieli w odległości

powyżej 500 m od pobliskiej zabudowy.

Lokalizacja elektrowni wiatrowych ZEW Bielice

Elektrownie Działka Współrzędne

w układzie współrzędnych 2000 X Y

Obręb: Linie

1. EW 1 51/1 5894306,72 5483441,37

2. EW 2 61 5894302,93 5483805,40

3. EW 3 54 5894005,61 5483504,04

4. EW 4 56 5893724,14 5483301,05

Obręb: Nowe Chrapowo

5. EW 5 24 5891050,38 5485268,04

6. EW 6 85 5890737,82 5485368,60

7. EW 7 92 5890393,90 5485384,50

8. EW 8 77/1 5890174,29 5485085,98

9. EW 9 155 5890221,22 5485686,78

10. EW 10 107 5889971,47 5485434,46

11. EW 11 163 5889823,36 5485693,73

OPIS WARUNKÓW ŚRODOWISKOWYCH

W granicach gminy znajdują się fragmenty dwóch mezoregionów Równiny Wełtyńskej i

Równiny Pyrzyckiej. Teren planowego ZEW Bielice w rejonie Nowego Chrapowa położony jest na

fragmencie wysoczyzny morenowej. Centralna część tego terenu wznosi się na wysokość 54,5 m n.p.m.

Obszar ten w kierunku na wschód, południe i zachód opada do doliny Kanału Czarnego, który płynie w

obrębie doliny przyjmującej charakter wcięcia erozyjnego. Jego dno leży na wysokości 45 – 40 m n.p.m.

Część ZEW Bielice zlokalizowana w rejonie m. Linie położona jest na wysokości ok. 35,0 m n.p.m.

Na terenie gminy Bielice występują udokumentowane złoża kredy jeziornej, złoża torfów, złoża

kruszywa naturalnego.

W granicach analizowanego terenu wyznaczono obszary prognostyczne dla udokumentowania złóż

kruszywa naturalnego (żwirowo – piaszczystego). Jednakże zlokalizowano je poza granicami działek

planowanych pod ZEW Bielice.

Na obszarze gminy Bielice dominuje krajobraz moreny dennej falistej, co wpływa na nieregularne

rozmieszczenie poszczególnych typów gleb. Jest to typowa gmina o krajobrazie rolniczym. Użytki rolne

stanowią główny element walorów krajobrazowych. Pola uprawne urozmaicone są przez zieleń śródpolną,

śródpolne oczka wodne, sieć rowów i kanałów melioracyjnych.

Najlepsze grunty orne zajmują niewielki obszar gminy i znajdują się w rejonie Bielic oraz Babina.

Grunty orne dobre i średnio dobre, wchodzące w skład kompleksów: pszennego dobrego, pszennego

wadliwego, żytniego bardzo dobrego zajmują znaczny obszar gminy.

Wśród gruntów ornych gminy największą powierzchnię zajmują gleby dobre (III a, III b klasa

bonitacyjna) i gleby średnie z dominacją gleb w IV a klasie bonitacyjnej (69,75% powierzchni gruntów

ornych). Najlepsze gleby pod względem bonitacji zajmują 2,46% powierzchni gruntów ornych. Wśród

użytków zielonych największą powierzchnię zajmują gleby średnie z dominacją IV klasy bonitacyjnej. W

granicach analizowanego terenu dominują gleby zaliczane do III klasy bonitacyjnej.

Obszar gminy Bielice charakteryzuje się dość dobrze rozwiniętą siecią hydrograficzną

i niewielkim stopniem jeziorności. Gmina znajduje się w całości w zlewni jeziora Miedwie, będącej częścią

zlewni Płoni. Istotnymi zlewiskami cząstkowymi na obszarze gminy są rzeki Bielica i Krzekna oraz Kanał

Nieborowski.

Elementem wyróżniającym analizowany teren lokalizacji elektrowni w rejonie miejscowości Nowe

Chrapowo jest brak większych zbiorników wodnych oraz obecność cieku wodnego Kanału Czarnego

wyznaczającego wschodnią i południową granicę analizowanego terenu w rejonie m. Nowe Chrapowo. W

granicach analizowanego terenu zlokalizowane są dwa niewielkie okresowe zbiorniki wodne liczące około

0,9 ha i 0,5 ha. Są to bezodpływowe zbiorniki. Mniejszy, zlokalizowany na działce 83, powstał w miejscu

dawnego wyrobiska żwiru. Większy, znajdujący się na działce 113, powstał w miejscu lokalnego



W granicach badanego obszaru w rejonie m. Linie istnieje kilka niewielkiej wielkości śródpolnych

zbiorników wodnych, brak jest natomiast wyraźnych cieków wodnych.

W odniesieniu do wód podziemnych gmina Bielice należy do obszarów średniozasobnych. W

obszarze gminy Bielice wodonośne są plejstoceńskie utwory wodnolodowcowe, występujące pomiędzy

warstwami glin zwałowych.

Na terenie gminy znajdują się 4 ujęcia wód podziemnych, z ustanowionymi terenami ochrony

bezpośredniej, nie posiadających natomiast wyznaczonych terenów ochrony pośredniej.

Analizowany teren lokalizacji ZEW Bielice położony jest poza zasięgiem Głównych Zbiorników Wód

Podziemnych (GZWP). Najbliższy takowy zbiornik zlokalizowany jest w odległości kilkunastu kilometrów.

Jest to GZWP nr 123.

Analizowany obecnie teren charakteryzuje się występowaniem pierwszego poziomu wodonośnego na

głębokości od 1 do 5 metrów p.p.t. najpłycej wody zalegają w dolinie Kanału Czarnego w rejonie Nowego

Chrapowa (ok. 1 – 2 m p.p.t.), a najgłębiej w rejonie działek 113, 24/2 (poniżej 5 m p.p.t). Na

pozostałym terenie objętym niniejszym raportem głębokość do zwierciadła wody od powierzchni terenu

kształtuje się na poziomie między 2 a 5 metrem p.p.t.

W podziale byłego województwa szczecińskiego na krainy klimatyczne wg Koźmińskiego (1983) gmina

Bielice znajduje się w krainie VII - Goleniowsko - Pyrzyckiej.

Klimat gminy cechuje: średnia temperatura w styczniu od –1,0° do –0,6°C; średnia temperatura w

lipcu od 17,4°C (północny-wschód) do 17,8°C (południowy-zachód); średnia temperatura roczna poniżej

7,5oC; najmniejsze roczne sumy opadów - około 490 mm (ujście rzeki Płoni do jeziora Miedwie); średnia

długość okresu wegetacyjnego - 221 dni; dominacja wiatry z kierunków południowo-zachodniego i

zachodniego; najrzadziej notowane wiatry z kierunków południowego i północnego; obszar z niewielkim

udziałem cisz atmosferycznych (7%).

Obszar gminy Bielice ma charakter typowo rolniczy. Lasy zajmują 7,3% jej powierzchni i występują

w postaci dwóch kompleksów zlokalizowanych w północno - zachodniej i południowej części gminy. Są to

głównie mieszane lasy sosnowo - dębowe z domieszką buka, grabu lub brzozy oraz nasadzenia topolowe.

W lasach gminy Bielice nie odnaleziono cennych gatunków roślin, lasy te jednak powinny być objęte

ochroną z uwagi na mała lesistość gminy. Pospolicie występuje tutaj gatunek objęty częściową ochroną

prawną - kruszyna pospolita.

Obok lasów o bardziej naturalnym charakterze występują dość duże powierzchnie lasów sadzonych.

Władze gminy prowadzą obecnie jej dolesienie - na niewielkim wzgórzu w okolicach wsi Chabowo

posadzono sosnę, modrzew, dąb szypułkowy, świerk pospolity a w obniżeniu terenu - jesion i olszę

czarną. Wśród zakrzewień i zadrzewień śródpolnych dominują pospolite gatunki rodzime oraz drzewa

owocowe.

We florze roślin naczyniowych gminy Bielice dominują gatunki pospolicie występujące na terenie

Pomorza i Polski. Ogółem stwierdzono w procesie inwentaryzacji przyrodniczej (BKP 1997) występowanie

jedynie 527 gatunków flory naczyniowej. Na uwagę zasługuje obecność gatunków charakterystycznych

dla muraw kserotermicznych. Z powodu braku odpowiednich siedlisk ubogo reprezentowana jest flora

mezofilnych lasów liściastych oraz torfowisk, wód i mokradeł.

Zbiorowiska łąkowe i murawowe stanowią najcenniejsze zbiorowiska roślinne gminy Bielice. Należą do

nich: łąki siedlisk wilgotnych, występujące nad rzeką Krzekną oraz nad jezioram, oraz murawy siedlisk

suchych, występujące na piaskach w północno-zachodniej części gminy, koło miejscowości Babinek.

Wg danych pochodzących z inwentaryzacji przyrodniczej flory gminy Bielice do najczęściej spotykanych

taksonów chronionych należą: kruszyna pospolita grążel żółty i kocanki piaskowe.

W toku prowadzonych lustracji w obrębie analizowanych działek nie stwierdzono żadnego

stanowiska gatunku grzyba lub rośliny zaliczanego do taksonów chronionych ściśle lub częściowo. Także

nie stwierdzono tu stanowiska rośliny lub grzyba zaliczanego do ginących lub zagrożonych wyginięcie, a

także roślin ujętych na wykazie załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

Teren objęty analizą na potrzeby raportu to przede wszystkim użytki rolne pozostające w intensywnym

wykorzystaniu. Znajdują się tu niewielkie zadrzewienia i zakrzaczenia, w tym wzdłuż Kanału Czarnego,

skupiska drzew owocowych oraz plantacja drzew, w tym robinii.

Ze względu na typowo rolniczy charakter gminy oraz niewielkie zróżnicowanie środowiskowe,

dominuje tu fauna związana z agrocenozami lub eurytypowa (gatunki o dużej tolerancji na wahania

natężenia czynników środowiskowych).

„Waloryzacja przyrodnicza gminy Bielice” wykazuje na obszarze zmeliorowanych łąk, śródpolnych oczek

wodnych, bagnisk, podmokłych olsów miejsca rozrodu i występowania gatunków zwierząt chronionych.

W granicach gminy Bielice w procedurze waloryzacji przyrodniczej oraz w trakcie innych procedur

wykazano obecność co najmniej 250 gatunków zwierząt objętych ochroną gatunkową. Do najcenniejszych

należy zaliczyć stanowisko bielika gniazdującego w odległości ponad 2 km od najbliższego planowanego

stanowiska pod turbinę w ramach ZEW. Bielik jest gatunkiem wymienionym na liście Polskiej czerwonej

księgi zwierząt (Głowaciński 2001) oraz załącznika I Dyrektywy Ptasiej. W granicach gminy gniazduje

także kilka innych gatunków ptaków z tej listy, tj. bocian biały, żuraw, błotniak stawowy, derkacz,

gąsiorek, dzięcioł czarny, lerka. Stanowiska wszystkich tych ptaków zlokalizowane są od miejsc

planowanych turbin w odległości nie mniejszej jak 1 km. Jest to odległość gwarantująca im bezpieczny

rozród. Większość z nich jest związana z doliną Krzekny leżącą od ZEW około 7 km.

W toku waloryzacji przyrodniczej gminy Bielice wykazano stanowiska kumaka nizinnego. Także te płazy

zarejestrowano w trakcie prowadzonej inwentaryzacji – rocznego monitoringu, jednakże poza granicami

ZEW Bielice.

I. PŁAZY I GADY

� obszar inwestycyjny 1 - Nowe Chrapowo

W toku analizy faunistycznej w strefie inwestycyjnej Nowe Chrapowo w 2010 r. oraz dodatkowe

obserwacje w 2011 r. pozwoliły stwierdzić na tym obszarze łącznie 4 gatunków płazów: ropucha szara,

żaba jeziorowa, żaba moczarowa, żaba trawna oraz obecność tylko 1 gatunku gadów: jaszczurka

zwinka.

Rejon ten dla obserwowanych tu gatunków płazów nie stanowił refugium w cyklu całorocznym. Wiosną na

tym obszarze nie obserwowano intensywnych migracji płazów na godowiska, jesienią zaś proces migracji

na zimowiska był praktycznie niezauważalny. Rozród płazów stwierdzono w obrębie lokalnie

występujących zbiorników wodnych na działkach 83 i 113. Także wędrujące i żerujące płazy latem i

jesienią stwierdzono w dolinie Kanały Czarnego. W tym okresie stwierdzono tu przedstawicieli ropuchy

szarej i żab brunatnych.

Obserwowany gatunek jaszczurki rejestrowano tylko na skraju przełomowego odcinka Kanału

Czarnego. W planowanym miejscach projektowanych fundamentów wież elektrowni nie stwierdzono jej

bytności.

� obszar inwestycyjny 2 - Linie

W toku analizy faunistycznej w strefie inwestycyjnej Linie w 2010 r. pozwoliły stwierdzić na tym

obszarze łącznie 6 gatunków płazów: kumak nizinny, ropucha szara, rzekotka drzewna, żaba

jeziorowa, żaba trawna, żaba moczarowa.

Na analizowanym terenie stwierdzono słabo zaznaczone wiosenne migracje płazów z zimowiska do miejsc

rozrodu, w tym do małych zbiorników wodnych zlokalizowanych w zachodnim sąsiedztwie rejonu badań (z

„kołnierzem”). Jesienią nie zarejestrowano zjawiska migracji płazów.

Na analizowanym terenie stwierdzono 4 gatunki gadów: jaszczurka żyworodna, jaszczurka

zwinka, padalec, zaskroniec.

Przeprowadzone wiosnę 2010 r. lustracje wykazały, że w obrębie analizowanego terenu występują

miejsca rozrodu gadów. Większość gadów, szczególnie młodych osobników, zajmowała siedliska bardziej

suche, w tym obrzeża pól oraz ekoton polno – leśny.

W toku prowadzonych obserwacji w obrębie terenów planowanych pod lokalizację elektrowni w

rejonie Linie nie udało się zarejestrować zimowych skupisk płazów i gadów. Rolę taką mogą pełnić

zarówno zadrzewienia śródpolne leżące w sąsiedztwie Linii, Kłody, jak i krzaki i zarośla.

Oceniając rozpoznane występowanie płazów i gadów w cyklu rocznym można stwierdzić,

że w granicach ZEW Bielice we wszystkich strefach inwestycyjnych zarówno w rejonie m.

Nowe Chrapowo jak i m. Linie nie bytują gatunki ujęte w wykazach:

� Europejskiej czerwonej listy zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali

światowej (red. Wajda, Żurek),

� Czerwonej listy zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński 2002) o

statusie ginących lub zagrożonych wyginięciem,

� Polskiej czerwonej księgi zwierząt. Kręgowce (Głowaciński 2001) o statusie ginących

lub zagrożonych wyginięciem,

� również w granicach stref inwestycyjnych nie obserwowano gatunków objętych

Załącznikiem II Dyrektywy Siedliskowej.

II. PTAKI

A. JESIENNE WĘDRÓWKI


Na analizowanym obszarze stwierdzono obecność co najmniej 40 taksonów wykazujących

wyraźne zachowania wędrówkowe: czapla siwa, bocian biały, gęś zbożowa, gęś białoczelna, gęś gęgawa,

krzyżówka, błotniak stawowy, błotniak zbożowy, jastrząb gołębiarz, krogulec, myszołów zwyczajny,

myszołów włochaty, pustułka, żuraw, siewka złota, czajka, mewa śmieszka, gołąb grzywacz, skowronek

polny, jemiołuszka, kwiczoł, dzierzba srokosz, sójka, krukowate – stada, wrona siwa, kruk, szpak, zięba,

inne łuszczaki lub sp., trznadlowate, inne wróblowi.

Analiza występowania ptaków w sezonie jesiennej migracji pokazuje, że:

� gatunkami występującymi najczęściej (dominantami) w trakcie jesiennej migracji byli

przedstawiciele pospolitych i licznych taksonów należących do wróblowych i gołębi oraz

blaszkodziobe reprezentowane przez gęś zbożową,

� subdominantami w tym okresie była czajka, kwiczoł i stada krukowatych,

� analizowany teren nie był intensywnie wykorzystywany w okresie jesiennej migracji przez

gęsi,

� gatunkami o najniższej frekwencji były m.in. taksony ujęte na wykazie załącznika I

Dyrektywy Ptasiej, takie jak bocian biały, błotniak stawowy i siewka złota; nie

stwierdzono tu w tym czasie takich gatunków jak: kania ruda, bielik i łabędź

krzykliwy,

� występowanie żurawia na tle innych powierzchni badawczych z Pomorza Zachodniego i

Wielkopolski ocenić należy jako przeciętną. Sporadycznie stwierdzono obecności

błotniaków stawowych i zbożowego,

� brodzące w trakcie jesiennej migracji były rejestrowane nielicznie; nie rejestrowano tu

przedstawicieli pełnopłetwych, tj. kormorana czarnego,

� siewkowe były reprezentowane przez czajkę i siewkę złotą; liczebność czajki była

niższa lub zbliżona od danych zebranych w obrębie innych powierzchni zlokalizowanych

na Pomorzu Zachodnim i w obrębie Wielkopolski, Ziemi Lubuskiej; siewki złote były

obserwowane nielicznie i w niskiej frekwencji,

� szponiaste występowały w liczebności podobnej lub większej od wartości uzyskanych w

obrębie innych powierzchni badawczych leżących na obszarze Pomorza, Ziemi Lubuski i

Wielkopolski; najliczniej był rejestrowany najpospolitszy w Polsce ptak drapieżny -

myszołów zwyczajny,

� w tym okresie nie pojawiał się bielik, gniazdujący ponad 3 km od miejsca lokalizacji

elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo.

Reasumując należy stwierdzić, że jesienią 2008 r. teren i przestrzeń planowanej lokalizacji

elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo były miejscem, gdzie zarejestrowano

obecność przede wszystkim średniolicznych, pospolitych i bardzo pospolitych gatunków

ptaków. Przeprowadzone obserwacje pozwoliły stwierdzić, że jest to miejsce gdzie dynamika

przelotów nie jest wyraźnie wyższa niż na innych powierzchniach w woj. wielkopolskim,

lubuskim i zachodniopomorskim, a zdecydowanie mniej intensywna niż w dolinie Odry, Warty

czy Noteci.


W czasie przelotów jesiennych 2009 r. w obrębie powierzchni badawczej w rejonie m. Linie

obserwowano z różną regularnością co najmniej 43 gatunków ptaków: czapla siwa, bocian biały,

łabędź niemy, gęś zbożowa, gęś bialoczelna, gęś gęgawa, krakwa, krzyżówka, cyranka, kania rdzawa,

bielik, błotniak stawowy, błotniak zbożowy, jastrząb gołębiarz, krogulec, myszołów zwyczajny, myszołów

włochaty, pustułka, żuraw, czajka, siewka złota, mewa śmieszka, gołąb grzywacz, skowronek polny,

jemiołuszka, kwiczoł, droździk, drozdy, dzierzba srokosz, sójka, krukowate – stada, wrona siwa, kruk,

szpak, mazurek, zięba, dzwoniec, szczygieł, czyż, makolągwa, czeczotka, trznadel, potrzeszcz, łuszczaki -

inne wróblowi – inne.

Analiza występowania ptaków w sezonie jesiennej migracji pokazuje, że:

� dominantami w całości migracji jesiennej były: gęś zbożowa, gęś biaoczelna, grzywacz,

skowronek, szpak, zięba, czyż; podobnie krukowate (kawka, gawron, wrona siwa) jako

grupa przekroczyły poziom 10%. Jednocześnie status dominanta prawie osiągała gęgawa,

� w odniesieniu do brodzących badany obszar został scharakteryzowany jesienią 2009 r. jako

miejsce nielicznie i nieregularnie odwiedzane przez bociana białego; czaplę siwą obserwowano

regularnie, ale nielicznie,

� nie stwierdzono tu żerowania łabędzi krzykliwych oraz małych; gęsi gęgawy przelatujące

przez obszar planowanej ZEW Bielice w rejonie m. Linie były rejestrowane od połowy września,

natomiast zbożowe i białoczelne od drugiej dekady października 2009 r.; gęsi obserwowane w

rejonie m. Linie poruszały się z reguły na dużych wysokościach, tj. między 200 a 300 m n.p.t.,

� przez całość analizowanego obszaru w rejonie m. Linie przelatywały także przedstawiciele

szponiastych; były to w większości gatunki pospolite, a z rzadkich gatunków stwierdzano,

zwykle jeden – dwa razy, obecność kani rdzawej, bielika i błotniaka zbożowego,

� żurawie były obserwowane na całym analizowanym obszarze bardzo nielicznie i nieregularnie;

stwierdzono ponadto, że żurawie w trakcie jesiennej migracji nie zatrzymywały się w obrębie

analizowanej powierzchni – Linie; ich przelot odbywał się w obrębie m. Linie zwykle na wysokości

200 – 500 m n.p.t.,

� czajki przelatywały przez analizowany obszar w rejonie m. Linie w liczbie do 50 ptaków w ciągu

dnia (w szczycie przelotów); także siewki złote obserwowano w październiku i na początku

listopada, w stadach nie większych niż 30 osobników,

� przelot grzywaczy przez planowaną farmę był najwyżej średnio intensywny; w trakcie kontroli

obserwowano do 30 gołębi z 60 ptaków przelatujących w całej strefie. Stwierdzono tutaj także

ich żerowanie i odpoczynek w grupach do 20 osobników,

� ptaki z wróblowych przelatywały przez analizowany teren w rejonie m. Linie z różnym

natężeniem; obserwowano tu jako najliczniejsze, duże grupy przelatujących skowronków,

szpaków i łuszczaków; te ostatnie były reprezentowane przede wszystkim przez ziębę oraz

czyża,

� w tym okresie rejestrowane były wróble i mazurki, zbierające się w stada przed okresem

zimowym, są to głównie ptaki tutaj rezydujące. W listopadzie rejestrowano migrujące grupy

szczygłów i makolągw oraz stada zapewne rezydujących trznadli i potrzeszczy, liczące od kilku

do kilkunastu osobników,

� gatunki ujęte w załączniku I Dyrektywy Ptasiej były reprezentowane przez skrajnie nieliczne lub

nielicznie przelatujące bociany białe, kanie rdzawe, bieliki, błotniaki zbożowe, żurawie i siewki

złote.

Reasumując, należy stwierdzić, że w 2009 r. badany teren nie był miejscem szczególnie

cennym dla ptaków w okresie jesiennych migracji. Stwierdzone liczebności wskazują na mało

intensywne wykorzystanie przestrzeni tego obszaru. Na tej powierzchni stwierdzono przede

wszystkim przedstawicieli gatunków, określanych jako liczne lub bardzo liczne.

Zarejestrowane tu gatunki w zdecydowanej większości należą do niezagrożonych w swoim

istnieniu.

B. OKRES ZIMOWANIA PTAKÓW


W okresie zimowiska stwierdzono obecność co najmniej 28 gatunków: czapla siwa, gęś zbożowa,

gęś białoczelna, myszołów zwyczajny, myszołów włochaty, pustułka, kwiczoł, sójka, krukowate – stada,

wrona siwa, kruk, szpak, mazurek, dzwoniec, czyż, szczygieł, makolągwa, gil, trznadel, potrzeszcz, inne

wróblowi.

Na całym analizowanym obszarze stwierdzono w okresie zimowiskowym:

� bytowanie taksonów zaliczanych głównie do pospolitych,

� w tym okresie nie stwierdzono gatunków ocenianych jako rzadkie oraz zagrożone wyginięciem,

� nie stwierdzono tu żerowania i zimowania łabędzi niemych i krzykliwych oraz małych,

� obserwowano grupy przemieszczających się gęsi,

� wśród dominantów zaliczanych do wróblowych występowanie łuszczaków, trznadlowych,

krukowatych oraz gęsi

� subdominantami w tym okresie były także pospolite wróblowi,

� szponiaste były reprezentowane przez pojedyncze myszołowy zwyczajne i włochate oraz

pustułkę.

Na tle całego obszaru objętego zimową analizą wyraźnie widać, że ze względu na występującą tu bazę

żerową oraz dostępność ukryć, dominują tu w tym okresie krukowate, łuszczaki i trznadlowate, natomiast

sikory, drozdy i inni przedstawiciele wróblowych są stwierdzani rzadko, a wręcz sporadycznie.


Ptaki w okresie zimowiska w sezonie 2009/2010 w granicach objętych analizą reprezentowane były

przez co najmniej 30 gatunków wyraźnie wykazujących ten typ zachowania. W polu inwestycyjnym

stwierdzono obecność najmniej 26 gatunków: czapla siwa, łabędź niemy, gęś zbożowa, gęś białoczelna,

gęś gęgawa, krzyżówka, jastrząb gołębiarz, myszołów zwyczajny, myszołów włochaty, pustułka,

grzywacz, jemiołuszka, kwiczoł, dzierzba srokosz, sójka, sroka, krukowate – stada, wrona siwa, kruk,

szpak, mazurek, jer, dzwoniec, szczygieł, czyż, makolągwa, czeczotka, gil, trznadel, potrzeszcz, łuszczaki

- inne wróblowi – inne.

Na całym obszarze analizowanego projektu ZEW Bielice w rejonie m. Linie stwierdzono w okresie

zimowiskowym:

� bytowanie taksonów zaliczanych głównie do pospolitych,

� do dominantów zaliczyć należy gęś zbożową, gęś bialoczelną, krzyżówkę, kwiczoła, jera,

czyża, makolągwę, trznadla oraz krukowate w mieszanych stadach; wśród tych gatunków

zdecydowanie najliczniejszy był czyż przemieszczający się nisko – na poziomie drzew, głównie w

olszynach, gdzie także żerował; także większość z nich przemieszczała się na wysokości od kilku

do 50 metrów n.p.t. oraz na pułapie powyżej 200 m. W warstwie 50 – 150 m n.p.t. najczęściej

obserwowano mieszane stada krukowatych,

W wyniku obserwacji z zimy 2009/2010 teren strefy inwestycyjnej należy ocenić jako

przeciętny dla większości gatunków, odnosząc te wielkości do wyników podobnych

monitoringów prowadzonych w takim okresie na Pomorzu Zachodnim, Wielkopolsce i Ziemi

Lubuskiej.

Reasumując należy stwierdzić, że zimą 2009/2010 teren planowany pod ZEW Linie jest

miejscem nielicznego występowania ptaków. Stwierdzone liczebności wskazują na niski

poziom wykorzystania przestrzeni tego obszaru. Obserwacje prowadzone w okresie

zimowania pokazują, że możliwości wystąpienia konfliktów i zagrożeń dla ptaków po

postawieniu wiatraków w granicach ZEW Bielice w rejonie m. Linie dla zimującej awifauny

badanego rejonu należy ocenić jako niewielkie i mało prawdopodobne.

C. OKRES WIOSENNYCH MIGRACJI



stwierdzić, że wiosną 2010 r. stwierdzono obecność co najmniej 40 taksonów wykazujących wyraźne

zachowania wędrówkowe: czapla siwa, bocian biały, łabędź niemy, gęś zbożowa, gęś białoczelna, gęś

gęgawa, gęsi sp., krzyżówka, błotniak stawowy, jastrząb gołębiarz, krogulec, myszołów zwyczajny,

myszołów włochaty, pustułka, żuraw, siewka złota, czajka, mewa śmieszka, gołąb grzywacz, skowronek

polny, świergotek, jemiołuszka, kwiczoł, sójka, krukowate – stada, wrona siwa, kruk, szpak, zięba.

Analiza występowania ptaków w sezonie wiosennej migracji pokazuje, że w 2010 r.:

� gatunkami występującymi najczęściej (dominantami) byli przedstawiciele pospolitych i licznych

wróblowych, blaszkodziobych i siewkowych,

� wśród subdominatów stwierdzono jedynie grzywacze,

� wróblowe wśród dominantów w tym okresie reprezentowane były przez co najmniej 5 - 6

taksony lub grupy gatunków, tj. przede wszystkim łuszczaki, krukowate, szpaka oraz

skowronka,

� drugą co do wielkości reprezentowaną najliczniej grupą ptaków byli przedstawiciele

blaszkodziobych – gęsi. Wśród dominantów znalazły się także czajki; obserwowano również

stada siewek złotych, jednakże nie przekraczały one 30 – 50 osobników,

� szponiaste były reprezentowane przez 6 gatunków; najliczniej był rejestrowany najpospolitszy

w Polsce ptak drapieżny - myszołów zwyczajny,

� gatunkami o najniższej frekwencji były: bocian biały, łabędź niemy, błotniak stawowy,

gołębiarz, krogulec i myszołów włochaty; część z nich jest ujęta na liście załącznika I

Dyrektywy Ptasiej.,

� innym gatunkiem ujętym na tej liście jest żuraw; żuraw występował w liczebności zbliżonej lub

wyższej do średnich na jedną kontrolę uzyskanych na innych powierzchniach w obrębie Pomorza

i Wielkopolski.

Reasumując należy stwierdzić, że wiosną 2010 r. teren i przestrzeń planowanej lokalizacji

elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo był miejscem, gdzie zarejestrowano

obecność przede wszystkim pospolitych i bardzo pospolitych gatunków ptaków.

Przeprowadzone obserwacje pozwoliły stwierdzić, że jest miejscem gdzie dynamika przelotów

nie jest wyższa niż na innych powierzchniach w woj. wielkopolskim, lubuskim i

zachodniopomorskim, a zdecydowanie mniej intensywna niż w dolinie Odry, Warty, Noteci czy

Baryczy.


Ptaki w okresie przelotów wiosennych w 2010 r. w granicach objętych analizą reprezentowane były

przez co najmniej 33 gatunki wyraźnie wykazujące ten typ zachowania. W polu inwestycyjnym

stwierdzono obecność co najmniej 29 gatunków: czapla siwa, łabędź niemy, gęś zbożowa, gęś

bialoczelna, gęś gęgawa, krzyżówka, kania rdzawa, bielik, błotniak stawowy, jastrząb gołębiarz,

myszołów zwyczajny, pustułka, żuraw, czajka, siewka złota, grzywacz, skowronek polny, kwiczoł,

droździk, dzierzba srokosz, sójka, krukowate – stada, wrona siwa, kruk, szpak, mazurek, zięba,

dzwoniec, szczygieł, czyż, makolągwa, trznadel, potrzeszcz, łuszczaki – inne, wróblowi – inne.

Analiza występowania ptaków w sezonie wiosennej migracji pokazuje, że w 2010 r.:

� blaszkodziobe (gęsi i krzyżówka), siewkowe (czajka), gołębie (grzywacz) oraz

wróblowe (skowronek, krukowate, szpak, łuszczaki) – są grupami gatunków stale

bytującymi w obrębie jednostek badawczych oraz dominujących pod względem liczebności,

� nie obserwowano tu wiosną migrujących łabędzi niemych i krzykliwych, a także małych,

� w obrębie północno – zachodniej części gminy Bielice rejestrowano przez cały marzec niezbyt

nasilony przelot gęsi, leciały one w grupach od kilkunastu do kilkudziesięciu, maksimum ponad

85 osobników,

� szponiaste w tym okresie przelatywały zdecydowanie nielicznie; głównie pojawiały się

myszołowy, sporadycznie kania rdzawa, bielik. Błotniak stawowy, gołębiarz i pustułka,

� przelot żurawi był bardzo słabo wyrażony, przemieszczały się one w bardzo mało licznych

stadach nie większych niż 16 osobników; obserwowane ptaki przemieszczały się na wysokim

pułapie, ponad projektowanym zasięgiem pracy śmigieł,

� obserwowano średnio intensywny przelot czajek i równie słabo wyrażony siewek złotych (do 50

os.),

� gatunki z rzędu Passeriformes najliczniej reprezentowane były przez ziębę i szpaka. Mniejszy

udział miały skowronek polny, kwiczoł, czyż oraz krukowate; Te ostatnie przelatywały przez

teren na wysokości 100 – 200 metrów n.p.t.

� drozdy, szpaki i łuszczaki obserwowano z reguły wyraźnie niżej, bo w warstwie 10 – 50 m

n.p.t.,

� stwierdzono w tym okresie 5 taksonów ujętych na liście załącznika I Dyrektywy Ptasiej, tj. kania

rdzawa, bielik, błotniak stawowy, żuraw i siewka złota; gatunki te w większości

charakteryzowały się niską frekwencją i relatywnie niską liczebnością; bielik i błotniak

stawowy nie były obserwowane w polu inwestycyjnym.

Reasumując należy stwierdzić, że wiosną 2010 r. teren i przestrzeń planowanych obszarów

inwestycji były miejscem, gdzie zarejestrowano niezbyt liczną obecność ptaków, należących z

reguły do pospolitych gatunków. Przeprowadzone obserwacje pozwoliły stwierdzić, że obszar

ten nie jest miejscem szczególnie cennym dla ptaków migrujących wiosną, jest miejscem

gdzie dynamikę przelotów należy uznać za bardzo przeciętną.

D. OKRES ROZRODCZY (LĘGOWY)


Na całym analizowanym obszarze w rejonie m. Nowe Chrapowo stwierdzono w okresie lęgowym 2010 r.

gniazdowanie lub co najmniej regularne bytowanie następujących taksonów: perkozek, bocian biały,

gęgawa, krzyżówka, jastrząb gołębiarz, myszołów zwyczajny, pustułka, kokoszka wodna, łyska, żuraw,

grzywacz, sierpówka, kukułka, puszczyk, jerzyk, dzięcioł duży, dymówka, skowronek polny, świergotek

drzewny, świergotek łąkowy, pliszka siwa, pliszka żółta, strzyżyk, rudzik, słowik rdzawy, pokląskwa, kos,

drozd, śpiewak, łozówka, zaganiacz, piegża, cierniówka, pokrzewka ogrodowa, kapturka, pierwiosnek,

piecuszek, sikora modra, bogatka, kowalik, pełzacz ogrodowy, dzierzba gąsiorek, wilga, sójka, sroka,

wrona siwa, kruk, szpak, wróbel, mazurek, zięba, kulczyk, dzwoniec, szczygieł, makolągwa, trznadel,

potrzos.

Przeprowadzone obserwacje pozwoliły ustalić, że strefa planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych w

rejonie m. Nowe Chrapowo (strefa inwestycyjna) wykorzystywana była w promieniu 500 metrów od

miejsc wskazanych pod turbiny wiatrowe przez przedstawicieli co najmniej 57 gatunków ptaków. Na

analizowanej powierzchni stwierdzono w sezonie rozrodczym obecność:

� na 57 gatunki ptaków występujących na analizowanym obszarze w promieniu do 500 metrów od

wskazanych przez inwestora lokalizacji elektrowni wiatrowych stwierdzono 43 taksonów

gniazdujących,

� na 46 gatunków ptaków występujących na analizowanym obszarze w promieniu do 250 metrów od

wskazanych przez inwestora lokalizacji elektrowni wiatrowych stwierdzono 29 gatunków ptaków

gniazdujących w obrębie pól,

� na 19 gatunków ptaków występujących na analizowanym obszarze w promieniu do 50 metrów od

wskazanych przez inwestora lokalizacji elektrowni wiatrowych stwierdzono 4 gatunki ptaków

gniazdujących w obrębie pól.

W toku prowadzonego monitoringu stwierdzono w promieniu do 500 metrów od wskazanych przez

inwestora lokalizacji elektrowni wiatrowych gniazdowanie gatunków zaliczonych do rzędów: perkozów,

blaszkodziobych, gołębi, kukułek, dzięciołów i wróblowych. W obrębie analizowanej powierzchni w

promieniu do 500 metrów stwierdzono gniazdowanie 1 gatunku ptaka ujętego na wykazie załącznika I

Dyrektywy Ptasiej. Ponadto stwierdzono żerowanie dwóch gatunków, tj. bociana białego i żurawia.

Gniazdował on w odległości co najmniej 200 metrów od najbliższej lokalizacji turbiny wiatrowej.

W granicach tego terenu nie zarejestrowano pojawów bielika oraz błotniaka stawowego. Błotniak

gniazduje w odległości do 4 km od miejsc planowanych lokalizacji turbin.

Przeprowadzona analiza uwarunkowań przyrodniczych wykazuje, że elektrownie w rejonie m. Nowe

Chrapowo będę oddalone od najbliższej wyznaczonej strefy rozrodu i stałego przebywania ptaków

chronionych strefowo, co najmniej kilka 9 kilometrów.

Reasumując należy stwierdzić, że miejsca potencjalnych lokalizacji elektrowni wiatrowych nie

są miejscem gniazdowania szczególnie cennych i rzadkich gatunków ptaków oraz licznego

gniazdowania ptaków pospolitych i średniolicznych. Stwierdzone w granicach analizowanego

obszaru gatunki gniazdujące to ptaki klasyfikowane jako pospolite. Natomiast ptaki

umieszczone w załączniku I Dyrektywy Ptasiej wywodzą lęgi poza polami inwestycyjnymi,

czyli poza miejscami planowanych lokalizacji elektrowni wiatrowych. Tu co najwyżej zalatują

w celu żerowania.


Przeprowadzone regularne obserwacje w 2010 r. wskazują, że obszar planowany pod lokalizację

elektrowni wiatrowych pod względem awifaunistycznym jest bardzo przeciętnym siedliskiem rozrodu o

średnich walorach. Gniazdują tu przede wszystkim gatunki charakterystyczne dla siedlisk polnych oraz

lokalnie występujących zadrzewień śródpolnych i przydrożnych, a więc siedlisk typowych dla mozaiki

krajobrazów polnych.

Na całym obszarze analizowanego projektu ZEW Bielice w rejonie m. Linie w okresie lęgowym w 2010 r.

stwierdzono gniazdowanie lub regularne bytowanie (pojawianie się w sezonie rozrodczym żerujących

osobników lub zajmujących rewir lęgowy) co najmniej 93 gatunki ptaków: perkozek, kormoran, czapla

siwa, bocian biały, łabędź niemy, gęgawa, krakwa, krzyżówka, cyranka, głowienka, czernica, gągoł, kania

rdzawa, bielik, błotniak stawowy, jastrząb, myszołów zwyczajny, orlik krzykliwy, pustułka, kuropatwa,

przepiórka, bażant, wodnik, derkacz, kokoszka wodna, łyska, żuraw, czajka, bekas, kszyk, mewa

śmieszka, gołąb grzywacz, sierpówka, turkawka, kukułka, puszczyk, jerzyk, krętogłów, dzięcioł zielony,

dzięcioł duży, dzięciołek, lerka, skowronek polny, dymówka, oknówka, świergotek drzewny, świergotek

łąkowy, pliszka żółta, pliszka siwa, strzyżyk, rudzik, słowik rdzawy, słowik rdzawy, kopciuszek,

pokląskwa, kos, kwiczoł, drozd śpiewak świerszczak, rokitniczka, łozówka, trzcinniczek, trzciniak,

zaganiacz, piegża, cierniówka czarnołbista, pierwiosnek, piecuszek, sikora uboga, sikora czarnogłówka,

sikora modra, bogatka, kowalik pełzacz ogrodowy, wilga, gąsiorek, srokosz, sójka, sroka, kawka, gawron,

wrona siwa, kruk, szpak, wróbel, mazurek, zięba, dzwoniec, szczygieł, makolągwa, trznadel, potrzos,

potrzeszcz.

W strefie inwestycyjnej stwierdzono 57 gatunków lęgowych, a na całości badanego obszaru razem z

sąsiedztwem – 77 gatunków. Pozostałe z liczby 92 gatunki na kontrolowanym obszarze tylko żerowały lub

wyłącznie przemieszczały się. Wszystkie z nich podlegają albo ochronie gatunkowej ścisłej (78

gatunków), albo częściowej (6 gatunków) lub ochronie łowieckiej (8 gatunków).

Wśród gatunków objętych Europejską Czerwoną Listą gatunków zagrożonych, na całym badanym

obszarze obserwowano 3 gatunki: kanię rdzawą, bielika i derkacza. Jednak dwa gatunki z ich nie

rozmnażały się w kontrolowanym rejonie, kania rzadko żerwowała, a bielik sporadycznie przelatywał.

Natomiast derkacz występował tylko w sąsiedztwie (strefa „kołnierza”).

Z listy gatunków objętych Polską Czerwoną Listą gatunków zagrożonych na całym badanym obszarze

notowano występowanie 7 taksonów: kanię rdzawą, bielika, orlika krzykliwego, przepiórki,

derkacza, turkawki, lerki. Na przeznaczonym pod wiatraki polu inwestycyjnym żaden z gatunków z tej

grupy nie gnieździł się. W obrębie strefy inwestycyjnej lęgi wyprowadzały tylko przepiórka i lerka.

Pozostałe ptaki tutaj tylko żerowały lub przemieszczały się, niektóre tylko sporadycznie (ptaki drapieżne).

Derkacz zajmował rewir w sąsiedztwie strefy inwestycyjnej.

Liczebności ptaków w strefie inwestycyjnej oraz w obrębie pola inwestycyjnego należy uznać za wartości

niskie.

Stwierdzone zagęszczenia poszczególnych gatunków i całości zgrupowania lęgowego były co najwyżej

średnie, nie odbiegające od zagęszczeń notowanych w zachodniej Polsce.

Reasumując należy stwierdzić, że miejsca potencjalnych lokalizacji elektrowni wiatrowych

nie są miejscem gniazdowania szczególnie cennych i rzadkich gatunków ptaków oraz

licznego gniazdowania ptaków pospolitych i średniolicznych. Stwierdzone w granicach ZEW

Bielice w rejonie m. Linie gatunki gniazdujące to ptaki uważane za pospolite.

E. OKRES KOCZOWISK


W trakcie koczowiska w 2010 r. w obrębie analizowanego obszaru objętego monitoringiem

przedinwestycyjnym obserwowano co najmniej 25 gatunków ptaków koczujących tu przez dłuższy czas

lub na krótko pojawiających się w tym okresie na tym terenie: czapla siwa, bocian biały, krzyżówka,

błotniak stawowy, jastrząb gołębiarz, myszołów zwyczajny, pustułka, czajka, mewa śmieszka, grzywacz,

świergotki, srokosz, sójka, wrona siwa, kruk, szpak, zięba, inne łuszczaki lub sp., trznadlowate, inne

wróblowi.

Analiza występowania ptaków w sezonie koczowisk pokazuje, że w 2010 r.:

� gatunkami występującymi najczęściej (dominantami) byli przedstawiciele pospolitych i licznych

wróblowych, siewkowych i gołębi: szpak, zięba, grzywacz, inne łuszczaki lub sp.,

skowronek polny, mewa śmieszka;s tych dominantów najliczniej reprezentowaną grupą

ptaków były wróblowe. Wróblowe w tym okresie, reprezentowane były przez co najmniej 3

taksony, tj. przede wszystkim przez szpaka, ziębę i inne łuszczaki, oraz skowronka,

� do dominantów należeli też przedstawiciele siewkowych (czajka, śmieszka) i gołębi (grzywacz),

� szponiaste były reprezentowane przez 4 gatunki; najliczniej był rejestrowany najpospolitszy w

Polsce ptak drapieżny - myszołów zwyczajny.

� nie zarejestrowano pojawów innych błotniaków niż stawowy, a także bielika, czy orlika; bielik

gniazduje w odległości ponad 3 km od każdej z analizowanych turbin,

� bociany białe i czaple, należące do brodzących, w trakcie koczowisk były tu rejestrowane

nielicznie. Łącznie stwierdzono obecność 2 gatunków ptaków z listy załącznika I Dyrektywy

Ptasiej, tj. bociana białego i błotniaka stawowego.

Teren planowanej lokalizacji w rejonie m. Nowe Chrapowo leży w obrębie obszaru, gdzie

zjawisko koczowisk jest zauważane na poziomie przeciętnym, a jeśli zebrane wyniki zostaną

odniesione do doliny Odry, Warty, czy Noteci to wartości uzyskane w obrębie analizowanego

obszaru należy ocenić jako niskie.


Ptaki w okresie koczowiska w 2010 r. w granicach objętych analizą reprezentowane były przez co

najmniej 28 gatunków wyraźnie wykazujących ten typ zachowania. Natomiast w polu inwestycyjnym

stwierdzono obecność co najmniej 27 gatunków: czapla siwa, bocian biały, gęś gęgawa, krzyżówka,

błotniak stawowy, myszołów zwyczajny, pustułka, żuraw, czajka, grzywacz, skowronek polny, kwiczoł,

dzierzba srokosz, sójka, sroka, wrona siwa, kruk, szpak, wróbel domowy, mazurek, dzwoniec, szczygieł,

makolągwa, trznadel, potrzeszcz, łuszczaki – nieoznaczone, wróblowi – inne.

W toku badań ustalono, że:

� badany obszar nie jest miejscem licznego przemieszczania się ptaków, w tym żerowania i

odpoczynku,

� nielicznie na tym obszarze żerowały bociany; można przyjąć, że obserwowane tu osobniki były

ptakami pochodzącymi z lokalnego lęgowiska,

� nielicznie, niektóre sporadycznie, pojawiały się tu ptaki szponiaste; żerowały tu głównie

myszołowy oraz pojedyncze kanie rdzawe, błotniaki stawowe i pustułki,

� żurawie występowały w stadach o niewielkich grupach, w większości tylko rodzinnych,

� siewkowate na tym obszarze były rejestrowane jako nielicznie; niewielkie grupki czajek

obserwowano jako przelatujące przez tę powierzchnię po kilkanaście osobników,

� rejestrowano stosunkowo licznie żerujące gołębie grzywacze,

� przedstawiciele wróblowych byli reprezentowani przez ponad 20 gatunków, głównie skowronki,

drozdy, szpaki, wróble, łuszczaki i trznadlowate, głównie jako żerujące lub

przemieszczające się,

� krukowate były w tym okresie obserwowane w grupkach po kilka osobników,

� do dominantów w tym okresie zaliczyć należy czajkę, gołębia grzywacza, skowronka

polnego, kwiczoła, szpaka, wróbla domowego, mazurka, makolągwę,

� wśród tych gatunków zdecydowanie najliczniejszy był szpak.

Reasumując należy stwierdzić, że w trakcie koczowiska 2010 r. teren i przestrzeń planowanych obszarów

inwestycji były miejscem, gdzie zarejestrowano obecność pospolitych gatunków ptaków w liczebnościach,

które należy ocenić jako przeciętne. Przeprowadzone obserwacje pozwoliły stwierdzić, że obszar ten nie

jest miejscem cennym dla ptaków przemieszczających się i żerujących w obrębie strefy inwestycyjnej.

SPECYFIKA PRZEMIESZCZEŃ (PRZELOTÓW) PTAKÓW

W oparciu o niniejsze badania oraz przedstawioną przez Ministerstwo Środowiska w skali Polski

mapę korytarzy ekologicznych, można konstatować, że obszar inwestycji ZEW Bielice leży poza głównymi

elementami tej struktury przestrzennej.

Mniej znaczącymi elementami tej sieci są lokalne korytarze charakteryzujące się mniejszym natężeniem

przemieszczeń ptaków, nieregularnością ich obecności, zmiennym sposobem wykorzystania siedlisk przez

ptaki (głównie w odniesieniu do możliwości żerowania i picia, a także odpoczynku).

Analizując planowane położenie ZEW Bielice należy stwierdzić, że farma znajdzie się pomiędzy takimi

lokalnymi strukturami, łączącymi jeziora Miedwie i Płoń z doliną Odry, w tym z Międzyodrzem. Korytarze

te położone są mniej więcej równoleżnikowo, w dużej mierze prowadząc nad terenami rolniczymi.

Najważniejszym w rejonie badanego obszaru lokalnym korytarzem jest system tworzony przez rzeczkę

Krzeknę i ciąg jezior: Miedwie, Będgoszcz, Babińskie, jeziora wełtyńskie oraz w końcu Międzyodrze.

� rejon m. Nowe Chrapowo

Przeprowadzone jesienią 2009 r. i wiosną 2010 r. obserwacje pokazują, że zarejestrowane pod

Nowym Chrapowem kierunki przelotów ptaków były typowe dla jesiennej i wiosennej migracji ptaków w

tej części województwa.

Na analizowanym terenie wiosną i jesienią oraz w trakcie koczowisk ptaki przelatywały na rożnych

pułapach. Zdecydowana większość ptaków w analizowanych trzech okresach fenologicznych, tj. 84,7%,

przemieszczała się w latach 2009 – 2010 na wysokości do 50 m n.p.t. Między 50 a 150 metrem

przemieszczało się 8,1%. Byli to głównie przedstawiciele wróblowych i blaszkodziobych, a także

przedstawiciele siewkowych i gołębi. Na wysokości ponad 150 m przemieszczało się 7,3% ptaków. Na

wysokości ponad 150 metrów, czyli na wysokim pułapie, przemieszczały się przede wszystkim gatunki

migrujące na duże odległości, tj. gęsi i w mniejszym zakresie żurawie.

Natomiast krótkodystansowe lub średniodystansowe gatunki, czajki, a także inne wodno – błotne oraz

żerujące szponiaste, w trakcie dnia przemieszczały się głównie na wysokości od kilku do 50 metrów n.p.t.

� rejon m. Linie

W obrębie analizowanego ZEW Bielice w rejonie m. Linie oraz w trakcie koczowisk, migracji

jesiennej, zimowiska i przelotów wiosennych ptaki przemieszczały się na rożnych pułapach.

W badanym cyklu rocznym w latach 2009 i 2010 zdecydowana większość ptaków, tj. 69,3%, w

analizowanych łącznie czterech okresach fenologicznych, przemieszczała się na wysokości do 50 m n.p.t.

Między 50 a 150 metrem przemieszczało się tylko 14,1%. Natomiast na wysokości ponad 150 m

przemieszczało się 16,6% z całej liczby obserwowanych ptaków.

W obrębie badanego obszaru pułap przemieszczania się ptaków był generalnie podobny w kolejnych

okresach fenologicznych. Zarówno w trakcie obu migracji, wiosennej i jesiennej, jak i koczowiska i

zimowiska zdecydowana większość ptaków przemieszczała się na niskich wysokościach, tj. poniżej 50 m

n.p.t.

Jednak istniały różnice pomiędzy poszczególnymi grupami gatunków. Na wysokim pułapie częściej

przemieszczały się gatunki migrujące na duże odległości (migranci długodystansowi), tj. gęsi, a także

większość żurawi. Również wyraźnie migrujące szponiaste wybierały ten pułap.

Natomiast w okresach relatywnie bardziej stałego przebywania na badanym obszarze, czyli w czasie

koczowisk oraz zimowania, a także w sezonach migracyjnych, zdecydowanie więcej ptaków poruszało się

w najniższej warstwie tj. 0 – 50 m n.p.t. Krótkodystansowe lub średniodystansowe gatunki, brodzące

(czaple), blaszkodziobe (kaczki), niektóre siewkowe (czajka), żerujące szponiaste, gołębie, a także

większość obserwowanych wróblowych, w trakcie dnia przemieszczały się głównie na wysokości do 50

metrów n.p.t., niekiedy wlatując w strefę 50 – 150 m n.p.t. Istnieją też obserwacje przytaczane w innych

opracowaniach, pozwalające na stwierdzenie, że w tym okresie znaczna część ptaków, które w ciągu dnia

lecą na wysokości kilkudziesięciu metrów (m.in. wróblowe), w nocy przelatuje znacznie wyżej, tj.

wyraźnie ponad 150 metrów. Z pewnością takie zachowanie pozwalają ptakom unikać potencjalnych

kolizji z pracującymi wiatrakami.

W obrębie analizowanego obszaru rozkład wysokości lotów nie odbiegał od wyników

obserwacji zgromadzonych na innych obszarach, gdzie prowadzono podobne analizy. W

zależności od charakteru przebywania poszczególnych grup gatunków, przemieszczenia

ptaków odbywały się na różnej wysokości, zwykle od kilku do kilkuset metrów.

III. SSAKI

� obszar inwestycyjny 2 – Nowe Chrapowo

Spośród ssaków na badanym wycinku gminy Bielice w ciągu ostatnich 15 lat stwierdzono obecność

lub pojawy przedstawicieli co najmniej 10 gatunków ssaków: jeż, mroczek późny, karlik malutki, karlik

sp., zając szarak, mysz polna, kuna domowa, dzik, jeleń europejski, sarna.

W trakcie prowadzonego nasłuchu i obserwacji optycznych w rejonie m. Nowe Chrapowo stwierdzono

podczas 28 kontroli obecność na punktach i transekcie obecność co najmniej dwóch gatunków nietoperzy,

żerujących na tym terenie, tj. mroczka późnego oraz karlika. Nietoperze te zaliczane są do pospolitych

i niezagrożonych wyginięciem, rozpowszechnionych na terenie Polski i Pomorza. Rejestrowano je głównie

w obrębie i w sąsiedztwie doliny Czarnego Kanału oraz okresowych oczek wodnych zlokalizowanych w

obrębie analizowanego obszaru.

Na terenie w rejonie m. Nowe Chrapowo rejestrowana aktywność nietoperzy była słabo wyrażona.

Pozostawała na poziomie nieznaczącym (incydentalnym) - „1” lub co najwyżej niskim - „2”.

Aktywność nierozpoznanych małych i dużych nietoperzy na wysokości powyżej 50 metrów n.p.t. oceniono

tylko jako nieznaczącą (incydentalną). Powyżej 50 m n.p.t. stwierdzono powyżej 50 m n.p.t. nie więcej

jak 10% zarejestrowanych nietoperzy. To właśnie te nietoperze są narażone na potencjalne kolizje z

pracującymi turbinami. W trakcie monitoringu nie stwierdzono nietoperzy powyżej 50 m n.p.t., tj. na

poziomie pracy turbin elektrowni wiatrowych, o aktywności niskiej.

Ocena aktywności nietoperzy pozwala na sformułowanie wniosku, że przestrzeń w rejonie m.

Nowe Chrapowo, tam gdzie planuje się lokalizację turbin, jest mało konfliktowa dla

nietoperzy, gdyż są one oddalone na większą odległość niż 200 metrów od doliny Kanału

Czarnego.


Spośród ssaków na badanym obszarze w rejonie m. Linie stwierdzono obecność lub pojawy

przedstawicieli co najmniej 9 gatunków ssaków nie zaliczanych do drobnych gryzoni: jeż, kret

europejski, mroczek późny, nocek rudy, karlik malutki, karlik sp., borowiec wielki, zając szarak, kuna

domowa, lis, dzik, sarna.

W toku 29 nasłuchów i obserwacji stwierdzono tutaj obecność co najmniej 4 gatunków nietoperzy: karliki,

mroczek późny, borowiec oraz nocek rudy.

Karliki, mroczki późne oraz nocki rude był gatunkami określanymi jako dominanty. Borowiec był

rejestrowany sporadycznie. Faktycznie były one zarejestrowane tylko kilka razy. Łącznie na transektach i

punktach borowce występowały w dominacji 4,5%, a więc były gatunkiem określanym jako subdominant.

Na transektach i punktach zdiagnozowano także obecność nierozpoznanych nietoperzy zakwalifikowanych

do dużych i małych.

Podsumowując wyniki należy stwierdzić, że powierzchnia pod ZEW Bielice w rejonie m. Linie z

chiropterofaunistycznych względów wydaje się stanowić teren o zróżnicowanych warunkach.

Część terenu ZEW charakteryzuje się małym ryzykiem wystąpienia potencjalnych kolizji dla realizacji

planowanego przedsięwzięcia. Nasłuchy oraz obserwacje wzrokowe prowadzone na transektach i

punktach w pobliżu lokalizacji planowanych turbin, a także w innych miejscach, świadczą o tym że

elektrownie EW1, EW2 i EW 3 zaplanowane na działkach 51/1-3, 54 i 61-62 nie będą stanowiły większego

zagrożenia dla chiropterofauny. Lokalizacje te są oddalone na odległość znacznie ponad 200 metrów od

miejsc wykorzystywanych regularnie przez nietoperze, a sklasyfikowanych za pomocą wskaźnika Dűrra

(2007) jako miejsca o aktywności średniej lub wysokiej. Takimi miejscami są małe śródpolne obniżenia

terenu, strefy ekotonowe użytków rolnych ZEW i terenów leśnych oraz zabudowania wsi Linie i Stare

Chrapowo.

Natomiast przestrzeń w miejscu planowanej lokalizacji turbiny oznaczonej jako EW 4 może być regularnie

wykorzystywana przez przedstawicieli co najmniej 3 gatunków nietoperzy.

Reasumując należy ocenić, że realizacja ZEW w odniesieniu do lokalizacji turbin nie zagraża

procesowi migracji dziennych, sezonowych, a także ich migracji na i z zimowiska. Można

prognozować, że po ich wybudowaniu zostanie zachowana ciągłość ich szlaków migracyjnych.

CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA

Inwestycja, której dotyczy raport polega na budowie 11 elektrowni wiatrowych wraz z niezbędną

infrastrukturą techniczną. Elektrownie wiatrowe służą jedynie do wytwarzania energii elektrycznej, która

sprzedawana będzie do dystrybutora sieci. Wszystkie elektrownie wiatrowe będą wykorzystywać do

wytwarzania energii elektrycznej ruch powietrza, przekładający się na obroty wirnika. Produkcja energii

(ruch wirnika) rozpocznie się przy prędkości wiatru ok. 3,5 m/s, a przy prędkości powyżej ok. 25 m/s

nastąpi wyłączenie pracy elektrowni. Nominalną moc elektrownie osiągną przy prędkości wiatru ok. 12,5

m/sek.

Obiekt stanowi pojedyncza elektrownia wiatrowa, złożona z generatora energetycznego wraz z wirnikiem

na wieży rurowej:

� monumentalna konstrukcja masztu rurowego - wieża zbudowana z elementów stalowych lub

betonowych i stalowych, skręconych ze sobą za pomocą kołnierzy pierścieniowych; w przypadku

sekcji betonowych łączenie za pomocą cięgien,

� gondola - zadaniem gondoli jest połączenie trzech łopat wirnika z wałem głównym mechanicznego

układu napędowego. Piasta jest przykręcona do wału wirnika za pomocą złącza kołnierzowego. W

celu wykonywania prac konserwacyjnych można wejść do wnętrza piasty przez kołpak, który

wyposażony jest w odpowiednie włazy i reling, służący do zabezpieczenia personelu

serwisującego,

� wirnik - składa się z trzech łopat, piasty wirnika, wieńców obrotowych oraz napędów służących do

zmiany kąta natarcia łopat. Łopaty wirnika wykonane są z żywicy epoksydowej lub poliestru ze

wzmocnieniem włóknem szklanym i są powleczone lakierem poliuretanowym. Powłoka lakiernicza

stanowi dostateczne zabezpieczenie przed erozją i promieniowaniem ultrafioletowym.

Wszystkie elementy nadziemne elektrowni wiatrowych, tj. śmigła i gondola wirnika pomalowane będą na

kolor jasny. Końce łopat śmigła na odcinku 1/3 długości śmigła zostaną pomalowane w 5 pasów o

jednakowej szerokości, prostopadle do dłuższego wymiaru łopaty śmigła: 3 na kolor czerwony i 2 na

biało.

Elektrowni towarzyszy infrastruktura, tj.: drogi dojazdowe, plac montażowy, energoelektryczna linia

kablowa SN i linie kablowe światłowodowe do transmisji danych.

Do projektowanych elektrowni wiatrowych doprowadzone będą drogi dojazdowe i place montażowe o

utwardzonej nawierzchni, względnie na podbudowie z gruntu stabilizowanego. Szerokość projektowanych

dróg dojazdowych wynosić będzie do ok. 4 m, a powierzchnia zabudowy jednej elektrowni z placem

montażowym do ok. 1000 m2.

Produkowana energia elektryczna będzie przesyłana projektowanymi liniami kablowymi SN do

istniejącego GPZ Krajnik. Przesył energii elektrycznej wytworzonej przez elektrownie wiatrowe będzie

realizowany na napięciu średniego napięcia (SN) za pomocą zespołu linii kablowych

elektroenergetycznych w układzie trójfazowym układanym w ziemi kablem. Lokalizację zespołu linii

kablowych przewiduje się w istniejących pasach drogowych lub w gruntach o funkcji rolniczej, będą one

umieszczone pod powierzchnią ziemi.

Dane techniczne elektrowni wiatrowych projektowanego ZEW Bielice

Parametry

Dane techniczne projektowanych elektrowni wiatrowych

moc energetyczna pojedynczej elektrowni do 2,5 MW

liczba planowanych elektrowni wiatrowych 11 szt.

wysokość wieży do 140,0 m

wysokość elektrowni ze śmigłem w jego górnym położeniu do 180,0 m

Dane techniczne projektowanej infrastruktury technicznej

minimalna szerokość dróg dojazdowych 4,0 m

długość dróg ok. 4,5 km

powierzchnia placu montażowego ok. 1000 m2

linie kablowe i linie światłowodowe SN

Elektrownie wiatrowe zaliczane są do źródeł tzw. ekologicznie czystej energii, zwanej także „zieloną

energią”, wytwarzanej z odnawialnego źródła energii – wiatru.

Cechami charakterystycznymi procesu związanego z wytwarzaniem energii elektrycznej przy

wykorzystaniu siły wiatr są: (1). brak zużycia wody; (2). brak ścieków technologicznych, brak

zorganizowanych i niezorganizowanych emisji gazów i pyłów do powietrza, w tym również emisji gazów

cieplarnianych (zero emisyjne); (3). eksploatacja instalacji nie powoduje przekroczenia standardów

jakości środowiska poza terenem do którego prowadzący instalację ma tytuł prawny; (4). procesy

produkcyjne realizowane na terenie instalacji ze względu na ich rodzaj i skalę nie powodują znacznego

zanieczyszczenia poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości; (5). charakter

procesu wytwarzania energii elektrycznej i nie powoduje zaliczenia elektrowni wiatrowej do zakładu o

zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej; (6).

elektrownie wiatrowe są źródłem hałasu o podwyższonym poziomie dźwięku; (7). elektrownie wiatrowe

jako obiekty o dużej wysokości i kontrastowym kolorze w stosunku do tła nieba oraz powierzchni ziemi z

różnymi formami jej użytkowania dodatkową z będącymi w ruchu śmigłami, wpływają na krajobraz,

stanowiąc znaczącą dominantę krajobrazową.

WARIANTY PRZEDSIĘWZIĘCIA

W procesie inwestycyjnym brano pod uwagę realizację przedsięwzięcia w różnych wariantach, które

następnie poddano ocenie pod względem ich oddziaływania na środowisko.

Wariant „0” - wiązał się z odstąpieniem od realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia, co

skutkowałoby brakiem realizacji celów stawianych dla tej inwestycji w aspekcie środowiskowym (redukcja

emisji gazów cieplarnianych, poprawa jakości powietrza, uniknięcie emisji SO2, NOx i pyłów do atmosfery,

minimalizacja powstawania odpadów stałych i gazowych itp.) oraz w aspekcie rozwoju gospodarczego

gminy/ regionu/kraju.

Wariant 1 zakładał posadowienie 13 elektrowni wiatrowych o mocy do 2,5 MW każda, na obszarze

pół uprawnych. Większość elektrowni (9 sztuk) zlokalizowano w pobliżu miejscowości Nowe Chrapowo,

natomiast pozostałe cztery elektrownie na południe od miejscowości Linie.

Wyniki przeprowadzonej przez inwestora analizy hałasu potwierdziły, że inwestycja może być realizowana

w tym kształcie bez jakiegokolwiek negatywnego wpływu na klimat akustyczny sąsiadujących z

projektowanym przedsięwzięciem terenów zabudowy mieszkaniowej i innych terenów akustycznie

chronionych.

Jednakże pewne wątpliwości budziło posadowienie elektrowni EW 12 i EW 13. Na etapie

opracowywania studium uwarunkowań okazało się, że dwie elektrownie wiatrowe zlokalizowane w obrębie

Nowe Chrapowo znajdują się zbyt blisko zespołu przyrodniczo – krajobrazowego. Zespół oznaczony jako

ZPK-I znajduje się na pograniczu gminy Kozielice i Bielice, na południowy wschód od Nowego Chrapowa.

W obawie przed wystąpieniem jakiejkolwiek kolizji projektowanej inwestycji z elementami przyrody

ożywionej, inwestor dokonał modyfikacji konfiguracji ZEW Bielice, polegającej na rezygnacji z lokalizacji

EW 12 i EW 13.

W konsekwencji zmian powstał wariant 2, który zakładał również posadowienie 11 elektrowni

wiatrowych o mocy do 2,5 MW.

Inwestor przeprowadził następnie kalkulacje emisji hałasu wytwarzanego przez elektrownie wiatrowe dla

czterech różnych typów urządzeń, o których parametry kształtowały się w granicach: (1) moc urządzeń

od 2,3 do 2,5 MW; (2) średnica wirnika od 82 do 101 m; (3) wysokość wieży od 99,5 do 108,4 m; (4)

moc akustyczna urządzeń 104 do 107 dB (A).

W wyniku analizy, w przypadku wszystkich czterech zastosowanych typów urządzeń o różnych

parametrach otrzymano wartości hałasu mieszczące się w granicach dopuszczalnych norm hałasu

wynikających z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) dla pory dziennej, oraz dla pory nocnej z

ograniczeniami. Ograniczenia te polegają na tłumieniu mocy akustycznej urządzeń o maksymalnej mocy

urządzeń 107 dB(A), zlokalizowanych najbliżej terenów chronionych akustycznie (m. Nowe Chrapowo),

tak aby nie został przekroczony dopuszczalny poziom hałasu dla terenów zabudowy mieszkaniowej

jednorodzinnej – 40 dB(A)

W toku analiz wariantem najkorzystniejszym dla środowisko okazał się wariant 2, ze

względu na optymalną lokalizację w przestrzeni, tzn. na terenach upraw rolniczych o małej wartości

przyrodniczej, znajduje się w bezpiecznej odległości od skupisk drzew, kompleksów leśnych, od

istniejących i projektowanych obszarów Natura 2000 oraz obszarów chronionych. Ponadto analizy emisji

hałasu wykazały również brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach chronionych

akustycznie znajdujących się w sąsiedztwie inwestycji.

Z analiz wynika, że mogą być zastosowane urządzenia o następujących parametrach:

Parametry ZEW Bielice w wariancie 2 – do realizacji

Moc akustyczna urządzeń dB(A)

dla pory nocnej

107 dB(A) z ograniczeniami, tzn. tłumienie mocy akustycznej urządzeń położonych najbliżej terenów akustycznie chronionych, tj. terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w okolicy m. Nowe Chrapowo.

dla pory dziennej do 107 dB (A)

Moc urządzeń (MW) do 2,5 MW

wysokości wieży od poziomu terenu do 140 m

całkowita wysokość elektrowni wiatrowej do 180 m

Jednakże inwestor zastrzega sobie prawo do zastosowania urządzeń o innych parametrach niż

wyszczególnione w niniejszym opracowaniu, pod warunkiem spełniania standardów

środowiskowych w zakresie emisji hałasu dla najbliższych terenów chronionych akustycznie.

UZASADNIENIE PROPONOWANEGO WARIANTU ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA NA

ŚRODOWISKO

Oddziaływania środowiskowe projektowanej inwestycji zostały poddane analizie w rozbiciu na trzy

fazy: realizacji (budowy), eksploatacji i likwidacji.

Oddziaływanie inwestycji na etapie budowy będzie miało charakter lokalny, czasowy i ustąpi

po zakończeniu prac budowlanych oraz będzie dotyczyło takich elementów jak:

1. środowisko glebowe

Oddziaływanie farmy wiatrowej będzie miało związek z niezbędnymi robotami ziemnymi, jakie należy

wykonać przed posadowieniem wiatraków. Efektem tego będzie naruszenie bądź trwałe przekształcenie

wierzchniej warstwy gruntu w celu konieczności budowy tymczasowych dróg, prac ziemnych w celu

przygotowania wykopów pod fundamenty elektrowni, kable energetyczne, samego montażu elektrowni

wraz z towarzyszącą infrastrukturą oraz miejsca składowania urobku. O ile w przypadku wykopów na

kable wydobyty urobek zostanie wykorzystany do przykrycia przewodów, o tyle w przypadku

fundamentów należy liczyć się z faktem, iż wydobyta ziemia będzie wymagała zagospodarowania na

miejscu, bądź wywiezienia i zagospodarowania poza terenem farmy. Oddziaływanie to będzie miało

charakter krótkotrwały i odwracalny, za wyjątkiem miejsc posadowienia siłowni wiatrowych wraz placami

montażowymi i drogami dojazdowymi. Po zakończeniu prac teren wokół inwestycji przywrócony zostanie

do stanu poprzedniego i możliwe będzie dalsze użytkowanie rolnicze.

2. szata roślinna

Inwestycja będzie zlokalizowana w obrębie pól pozostających w intensywnym użytkowaniu, gdzie

stwierdzono brak jakiejkolwiek cennej szaty roślinnej, w tym w siedlisk przyrodniczych z listy załącznika I

Dyrektywy Siedliskowej; miejsc występowania roślin i grzybów objętych ochroną gatunkową i/lub

posiadających status ginących lub zagrożonych wyginięciem; roślin wymienionych na liście załącznika II

Dyrektywy Siedliskowej.

3. siedliska ludzkie

Ze względu na dużą odległość terenów projektowanych pod lokalizację elektrowni wiatrowych od

zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej, ich budowa i montaż wraz z infrastrukturą towarzyszącą nie

stanowi zagrożenia dla zdrowia i komfortu życia mieszkańców okolicznych miejscowości. Uciążliwości w

postaci nadmiernego hałasu mogą wystąpić w czasie transportu pracowników na teren budowy, wywozu

urobku z wykopów pod fundamenty elektrowni, transportu materiałów budowlanych i elementów

konstrukcyjnych oraz samego montażu. Poziomy dźwięku generowane na etapie budowy, zwłaszcza

związane z ruchem pojazdów ciężarowych mogą przyjmować wartości odbierane jako uciążliwe na

terenach zamieszkanych. Szacuje się, że w odległości ok. 100 m od placu budowy poziom hałasu nie

przekroczy 60 – 70 dB(A).

4. fauna

Oddziaływanie na zwierzęta związane będzie z wysokim poziomem hałasu oraz i drganiami wytwarzanymi

przez maszyny budowlane co może przyczynić się do okresowej migracji fauny żyjącej na tym obszarze

lub na terenach otaczających, z wyjątkiem gatunków łatwo podlegających synantropizacji o dużych

zdolnościach adaptacyjnych do zmiennych warunków środowiskowych. Ponadto monitoring

przedrealizacyjny wykazał, że teren lokalizacji elektrowni i placów budowlanych jest mało wartościowy dla

zwierząt, ze względu na monotypowy charakter agrocenozy. Gatunki fauny tu obserwowane należą do

gatunków pospolitych i nie są one ujęte w wykazach: (1). Europejskiej czerwonej listy zwierząt i roślin

zagrożonych wyginięciem w skali światowej (red. Wajda, Żurek); (2). Czerwonej listy zwierząt ginących i

zagrożonych w Polsce (Głowaciński i in., 2002) o statusie ginących lub zagrożonych wyginięciem; (3).

Polskiej czerwonej księgi zwierząt (Kręgowce, Głowaciński 2001) o statusie ginących lub zagrożonych

wyginięciem.

Tak więc w trakcie etapu budowy oddziaływanie tych prac będzie miało marginalny wpływ nie tylko na

szczególnie cenną faunę, ale także na pospolite gatunki zwierząt. Co najwyżej etap budowy ZEW Bielice

może spowodować lokalne, czasowe pogorszenie warunków bytowania dla niektórych zwierząt.

5. wody powierzchniowe i podziemne

Elementem wyróżniającym badaną powierzchnię planowaną jest występowanie dużych kompleksów pól,

brak większych zbiorników wodnych, obecność cieku wodnego Kanału Czarnego wyznaczającego

wschodnią i południową granicę analizowanego terenu. Niewielki jest wpływ elektrowni wiatrowych na

środowisko gruntowo-wodne, ze względu na ich rozmiary. Podczas budowy jedynie w nieznacznym

stopniu naruszona zostanie struktura litologiczna i hydrogeologiczna wierzchnich warstw podłoża

gruntowego – bez znaczącego wpływu na warunki siedliskowe w sąsiadujących agrocenozach. Wpływ

inwestycji na etapie budowy może ograniczać się do ewentualnego niewielkiego zanieczyszczenia wód

podziemnych substancjami ropopochodnymi z maszyn budowlanych. Tę hipotetyczną sytuację można

wyeliminować poprzez odpowiedni nadzór nad pracą urządzeń i ich stanem technicznym. Realizacja

projektu nie powoduje ingerencji w zasoby wód powierzchniowych i wód podziemnych, a więc

oddziaływanie oceniono jako neutralne.

6. powietrze atmosferyczne

Brak znaczącego zagrożenia środowiska w zakresie emisji pyłów i gazów do powietrza. Na etapie

realizacji inwestycji jedynym źródłem zanieczyszczenia powietrza będą pojazdy samochodowe

transportujące sprzęt i urządzenia oraz maszyny budowlane wykorzystywane w czasie budowy ZEW

Bielice. Sprzęt budowlany i transportowy będzie źródłem nieznacznego pylenia wtórnego, mogącego

powstawać podczas poruszania się pojazdów po drogach gruntowych i w czasie transportu materiałów.

Nie stanowi on większego zagrożenia i problemu dla zasobów przyrodniczych i ludzi.

7. dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy

W sąsiedztwie planowanej inwestycji w rejonie m. Nowe Chrapowo, a także na obszarze inwestycji w

części zlokalizowanej w obrębie Linie, została wyznaczona strefa WIII - ograniczonej ochrony

konserwatorskiej stanowisk archeologicznych, ujęta w ewidencji służby konserwatorskiej. Dlatego też,

inwestor realizując prace budowlane musi zastosować się do odpowiednich warunków realizacyjnych

różnych dla poszczególnych stref ochrony konserwatorskiej. Zapisy określające obowiązujące zasady

postępowania w przypadku natrafienia na takie zabytki zostały umieszczone w mpzp. W razie natrafienia

na obiekty archeologiczne należy przerwać prace, obszar zabezpieczyć i niezwłocznie powiadomić

odpowiednie służby Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a następnie przystąpić do archeologicznych

badań ratowniczych.


Należy stwierdzić, że na obszarze wykonywania prac budowlanych związanych z realizacją projektu brak

jest elementów uznanych za istotne dla ochrony dóbr, a wiec oddziaływanie w ramach tych elementów

pozostaje neutralne.

8. klimat akustyczny

Wszystkie powyższe prace wykonywane będą przy użyciu pojazdów i sprzętu emitujących w trakcie pracy

hałas o poziomie około 100-110 dB(A). Wzrost poziomu hałasu może mieć krótkotrwały wpływ na faunę

zakrzewień i zadrzewień śródpolnych wokół terenów inwestycji, przy czym dyskomfort akustyczny może

odczuwać okresowo jedynie ludność pobliskich miejscowości. Biorąc pod uwagę zakres inwestycji oraz że

prace budowlano-instalacyjne prowadzone będą w porze dziennej można prognozować, że poziom

dźwięku poza terenem inwestycji spowodowany pracą maszyn budowlanych i towarzyszących im

urządzeń technicznych, a także zwiększony ruch pojazdów samochodowych nie spowoduje przekroczenia

poziomu dopuszczalnego dla tej pory dnia. Mając na uwadze, że uciążliwość ta będzie miała charakter

okresowy, typowy dla prac budowlanych, dotyczyła będzie jedynie czasu realizacji inwestycji i ustąpi wraz

z zakończeniem prac.

9. krajobraz

Na tym etapie, oddziaływanie elektrowni wiatrowych będzie niewielkie. Wpływ inwestycji na dysharmonię

krajobrazu będzie się zwiększał wraz ze wzrostem wysokości wież w czasie ich montażu. Na podstawie

zebranych danych, na etapie realizacji inwestycji nie przewiduje się istotnego negatywnego oddziaływania

inwestycji na krajobraz.

Oddziaływanie w fazie eksploatacji będzie dotyczyło takich elementów jak:

1. siedliska ludzkie

� promieniowanie elektromagnetyczne

W przypadku siłowni wiatrowych źródłami promieniowania są: generatory i transformatory

montowane w turbinach, stacje transformatorowe, linie średniego i wysokiego napięcia. W energetyce

wiatrowej rozpatrywanymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego mogącymi znacząco

oddziaływać na środowisko są stacje transformatorowe WN/SN (wysokie napięcie/średnie napięcie) i linie

wysokiego napięcia 110 kV.

W przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia nie planuje się budowy stacji transformatorowej na

terenie farmy wiatrowej, a więc problem wytwarzania pola elektromagnetycznego o niskiej częstotliwości

i jego negatywnego oddziaływania na organizmy żywe nie istnieje. Inwestycja obejmuję budowę zespołu

siłowni wiatrowych i podziemnego przyłącza kablowego średniego napięcia.

Przesył energii elektrycznej wytwarzanej w siłowniach wiatrowych będzie odbywał się liniami kablowymi

SN do projektowanej stacji transformatorowej SN/110 kV i dalej liną kablową 110 kV do projektowanej

drugiej stacji transformatorowej 110/220 kV w Krajniku zlokalizowanej w sąsiedztwie istniejącej stacji

transformatorowe 400/220 kV, gdzie nastąpi połączenie sieci projektowanej z istniejącą.

Nie przewiduje się na terenie parku stosowania linii napowietrznych oraz dodatkowych transformatorów.

Cała sieć łącząca poszczególne elektrownie wiatrowe będzie realizowana na średnim napięciu.

W przypadku generatorów niekorzystne oddziaływanie może występować w przypadku, gdy organizm

znajduje się w odległości do kilku metrów od generatora i przy długotrwałej ekspozycji. Generator

urządzenia wiatrowego wytwarza napięcie 0,4 kV i jest umieszczony w ekranowanej obudowie generatora

(gondola) oraz zamknięty w przestrzeni otoczonej metalowym przewodnikiem o właściwościach

ekranujących, co w konsekwencji powoduje, że wpływ elektrowni wiatrowej na kształt klimatu

elektromagnetycznego środowiska jest równy zeru. Gondola stanowi zabezpieczenie dwojakie - tzn.

eliminuje pole magnetyczne oraz stanowi izolację akustyczną. Generatory prądu w wiatrakach

umieszczone są na wysokości co najmniej 100 m nad ziemią (zależnie od wysokości wieży, tu: do ok. 140

m), w związku z czym poziom pola elektromagnetycznego generowane przez elementy elektrowni w

poziomie terenu (na wysokości 1,8 m) jest w praktyce pomijalny, gdyż wypadkowe natężenie pola

elektrycznego wynosi ok. 9 V/m, tj. znacznie poniżej wartości występującej naturalnie. Wypadkowe pole

magnetyczne wyniesie w tym miejscu ok. 4,5 A/m, a więc również mniej niż pole naturalne.

Przewody łączące generator z transformatorem umieszczone są w stalowej rurze, która stanowi

element nośny całej konstrukcji i jest również samoistnym ekranem jakiegokolwiek pola magnetycznego.

Pozostała cześć urządzenia wiatrowego wykonana jest z materiałów epoksydowych, które nie stanowią

nośnika fal magnetycznych, ani też nie zakłócają propagacji fal radiowych.

Promieniowanie z generatora znajdującego się na szczycie wieży nie będzie docierało do powierzchni

ziemi i przebywających na niej ludzi. Już samo takie usytuowanie gwarantuje brak oddziaływania na

organizmy żywe.

Promieniowanie z linii średniego napięcia (SN) jest znikome. W przypadku linii podziemnej

dodatkowo grunt stanowi izolację (nie jest przewodnikiem tego typu promieniowania) stąd też

promieniowanie jest znikome i nie wykracza poza obwód kabla odseparowanego od powierzchni ziemi

warstwą izolatora, jakim jest grunt.

W związku z powyższym promieniowanie emitowane przez urządzenia i infrastrukturę towarzyszącą

siłowniom wiatrowym nie będzie wykraczało poza dopuszczalne wartości określone Rozporządzeniem

Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz

sposobów dotrzymywania tych poziomów.

� hałas

Ogólnie wiadomo, że pracy każdej elektrowni wiatrowej towarzyszy hałas. Pochodzi on od

obracających się łopat, wirnika generatora i przekładni. Zwykle jego natężenie nie jest duże, ale jest on

jednak monotonny. Dlatego też hałas od siłowni wiatrowych należy monitorować, by można było go

racjonalnie ocenić i właściwie dobrać adaptacje akustyczne. Wielkość poziomu dźwięku hałasu wynikająca

z funkcjonowania instalacji wykorzystującej siłę wiatru do produkcji energii uzależniona jest od poziomu

wytwarzanej mocy, prędkości obrotowej wirnika oraz konstrukcji siłowni.

Natężenie emitowanego przez farmę hałasu uzależnione jest od wielu czynników, przede wszystkim

od sposobu rozmieszczenia turbin w obrębie farmy oraz ich modelu, ukształtowania terenu, prędkości i

kierunku wiatru oraz rozchodzenia się fal dźwiękowych w powietrzu. Kluczowym narzędziem

zabezpieczania przed uciążliwością ze strony hałasu generowanego przez elektrownie wiatrowe jest

utrzymanie odpowiedniej odległości tych instalacji od terenów zabudowy mieszkaniowej. Odległość ta

powinna wynikać z przeprowadzonych przez ekspertów analiz, które pozwolą ustalić granice terenu, na

którym nie będą przekroczone właściwe standardy akustyczne, określone w rozporządzeniu Ministra

Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U.

Nr 120, poz. 826).

Dla lokalnych społeczności najistotniejszą normą jest wysokość hałasu dopuszczalna na terenie zabudowy

mieszkaniowej w porze nocnej, która wynosi 40 dB dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i 45 dB

dla zabudowy zagrodowej oraz dla pory dziennej odpowiednio 45 dB i 55 dB.

W celu oceny wpływu elektrowni wiatrowych ma klimat akustyczny, inwestor dokonał szczegółowej

kalkulacji propagacji hałasu, obejmującej określenie wartości i zasięgu hałasu emitowanego do

środowiska z terenu projektowanego ZEW Bielice. Jako podstawę do obliczeń i określenia zasięgu

oddziaływania przyjęto dane zawarte w dokumentacji i informacji technicznej producentów różnych typów

elektrowni wiatrowych. Elektrownie wyposażone są w systemy pozwalające regulować ich parametry w

zależności od pożądanego na danym terenie poziomu emisji hałasu.

Analizy poziomu hałasu emitowanego przez elektrownie wiatrowe potwierdzają fakt, iż realizacja ZEW

Bielice w wariancie 2 nie będzie miała negatywnego wpływu na klimat akustyczny terenów sąsiadujących

z planowanym przedsięwzięciem. Analizując oszacowane poziomy hałasu można stwierdzić, że

dopuszczalne wartości poziomu hałasu na granicy najbliższych terenów chronionych akustycznie nie będą

przekraczały wartości dopuszczalnych, określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14

czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826).

� hałas infradźwiękowy

Mianem hałasu infradźwiękowego określa się dźwięki lub hałas o widmie częstotliwości zawartym w

zakresie od 2 Hz do 16 Hz (polska norma PN-86/N-01338). Obecnie w literaturze coraz powszechniej

używa się pojęcia „hałas niskoczęstotliwościowy”, które obejmuje zakres częstotliwości od około 10 Hz do

250 Hz.

Elektrownie wiatrowe są również źródłem hałasu infradźwiękowego, który według wielu obiegowych opinii

osiąga duże poziomy i stanowi zagrożenie dla otoczenia. Udokumentowano jednak, że poziom

infradźwięków emitowanych przez turbiny wiatrowe znajduje się dużo poniżej progu odczuwalności

człowieka. Takich pomiarów dokonywano np. w Niemczech.

Do dnia dzisiejszego nie ma żadnych potwierdzonych naukowo dowodów, które łączą poziom hałasu o

niskiej częstotliwości (infradźwięki) emitowany przez turbiny wiatrowe z negatywnym wpływem na

zdrowie ludzkie.

Poziom infradźwięków, których źródłem jest farma wiatrowa jest jednak zwykle niższy od tzw. tła, czyli

poziomu infradźwięków, których naturalnym źródłem jest wiatr czy fale morskie. Co więcej,

dotychczasowe doświadczenia i badania wykazały, że infradźwięki wytwarzane przez turbiny nie są

odbierane przez organizm człowieka.

W odpowiedzi na liczne głosy społeczeństwa dot. potencjalnie negatywnego oddziaływania elektrowni

wiatrowych, a w szczególności emitowanego przez nie hałasu infradźwiękowego na zdrowie człowieka,

Amerykańskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej oraz Kanadyjskie Stowarzyszenie Energetyki

Wiatrowej powołały interdyscyplinarny panel naukowy, w którego skład weszli niezależni eksperci,

którego zadaniem było dokonanie analiz aktualnej literatury dotyczącej potencjalnego negatywnego

oddziaływania hałasu emitowanego przez elektrownie wiatrowego. Efektem prac jest opublikowany w

grudniu 2009r. raport pt. „Wind Turbine Sound and Heath Efffects. An export Review” (Colby, D.W.,

Dobie, R. Leventhall, G., Lipscomb, D.M, McCunney, R.J., Seilo, M.T., Sondergaard, B., 2009).

Autorzy raportu doszli do następujących wniosków: (1). wibracje ciała człowieka wywoływane

dźwiękiem o częstotliwościach rezonansu mają miejsce tylko w przypadku bardzo głośnych dźwięków

(powyżej 100 dB). Biorąc pod uwagę poziom hałasu emitowanego przez elektrownie wiatrowe, w ich

przypadku nie mamy z tym do czynienia; (2). hałas emitowany przez elektrownie wiatrowe nie stwarza

ryzyka pogorszenia ani utraty słuchu. Z ryzykiem takim możemy mieć do czynienia dopiero wtedy, gdy

poziom ciśnienia akustycznego przekracza 85 dB. Hałas emitowany przez elektrownie nie przekracza tej

granicy ciśnienia akustycznego; (3). nie ma żadnych wiarygodnych badań i dowodów na to, by

elektrownie wiatrowe wywoływały tzw. chorobę wibroakustyczną – jednostkę chorobową powodującą

zaburzenia w całym organizmie człowieka. Przeprowadzone badania wykazały, że ryzyko zachorowania na

tę chorobę pojawia się w przypadku ciągłej, minimum 13-to tygodniowej ekspozycji na dźwięki o niskich

częstotliwościach, emitowane na poziomie ok. 100 dB, czyli o ok. 50-60 dB wyższym od tego, który

emitują elektrownie wiatrowe; (4). negatywne oddziaływanie elektrowni wiatrowych na zdrowie i

samopoczucie człowieka w wielu przypadkach wywołane jest przez tzw. efekt nocebo (przeciwieństwo

efektu placebo). Uczucie niepokoju, depresja, bezsenność, bóle głowy, mdłości czy kłopoty z koncentracją

to objawy powszechnie występujące u każdego człowieka i nie ma żadnych dowodów na to, że

częstotliwość ich występowania wyraźnie wzrasta wśród osób mieszkających w sąsiedztwie farm

wiatrowych (powodując tzw. „wind turbine syndrome”). Efekt nocebo łączy występowanie tego typu

objawów nie z potencjalnym źródłem poczucia takiego dyskomfortu (w tym przypadku farmą wiatrową),

ale z negatywnym nastawieniem do niego i brakiem akceptacji jego obecności; (5). „Wind turbine

syndrome” opiera się na niewłaściwej interpretacji danych fizjologicznych osób potencjalnie cierpiących

na tę jednostkę chorobową. Jego zidentyfikowane objawy w rzeczywistości składają się na tzw. zespół

rozdrażnienia, który może być wywołany przez wiele czynników i którego nie można wiązać tylko i

wyłącznie z obecnością elektrowni wiatrowych

W kwestii dźwięków emitowanych przez turbiny wiatrowe większość naukowców jest więc zgodnych

– nie ma żadnych dowodów na to, by hałas czy infradźwięki, których źródłem są elektrownie wiatrowe,

wywierały negatywny wpływ na nasze zdrowie lub samopoczucie, o ile nie są zlokalizowane bezpośrednio

(mniej niż 500 m) w okolicy stałego przebywania ludzi. Potwierdziły to niezależne badania

przeprowadzone m.in. przez Uniwersytet w Massachusetts (USA), Uniwersytet w Groningen (Holandia),

Uniwersytet w Salford (Wielka Brytania) czy Swedish Environmental Protection Agency

Biorąc pod uwagę następujące fakty: (1). raport Światowej Organizacji Zdrowia z 2004 roku

stwierdzający, że energetyka wiatrowa jest najbardziej „łagodnym” ze sposobów wytwarzania energii

elektrycznej, w kontekście szkodliwego wpływu na ludzkie zdrowie; (2). do dnia dzisiejszego nie ma

żadnych potwierdzonych naukowo dowodów, które łączą poziom hałasu o niskiej częstotliwości

(infradźwięki) emitowany przez turbiny wiatrowe z ich negatywnym wpływem na zdrowie ludzkie; (3). w

przypadku turbin wiatrowych zainstalowanych na całym świecie i działających przez ponad 20 lat, nie

stwierdzono żadnych skutków ubocznych ani nie zebrano dowodów na stwierdzenie, że technologia ta jest

niebezpieczna dla ludzi; (4). dopiero po przekroczeniu poziomu ciśnienia akustycznego o wartości 140 dB

infradźwięki mogą powodować szkodliwe zmiany w organizmie ludzkim; (5). badania wykonane na

zlecenie inwestora, przeprowadzone przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Stargardzie

Szczecińskim na istniejącym parku elektrowni wiatrowych w zakresie emisji hałasu infradźwiękowego;

(6). Uwzględniając parametry przedsięwzięcia stwierdza się, że przedsięwzięcie nie będzie źródłem emisji

hałasu infradźwiękowego, który mógłby w jakikolwiek sposób wpływać negatywnie na tereny objęte

inwestycją i leżące w bezpośrednim sąsiedztwie tego terenu.

2. szata roślinna

Na tym etapie nie będzie podejmowanych żadnych działań, które będą powodować jakiekolwiek

niekorzystne zjawiska dla roślinności i flory, w tym: siedlisk przyrodniczych ujętych na liście załącznika I

dyrektywy Siedliskowej, siedlisk gatunków roślin ujętych na wykazie załącznika II Dyrektywy

Siedliskowej, siedlisk gatunków grzybów i roślin chronionych ściśle i częściowo oraz siedlisk gatunków

grzybów i roślin ujętych na wykazach czerwonych list i czerwonych ksiąg. Zwłaszcza, że takowych brak w

miejscach planowanego posadowienia wież i placów serwisowych. Również pracujące turbiny, sieć

elektroenergetyczna oraz prowadzone przeglądy oraz remonty nie będą w sposób bezpośredni i pośredni

oddziaływać na elementy szaty roślinnej. Pracujące turbiny nie powodują ograniczeń w dostępie roślin do

wody, substancji pokarmowych i światła. Brak jest przekonywujących danych naukowych, że pracujące

elektrownie wiatrowe powodują zmniejszenie plonów upraw rolnych.

3. fauna

Obszar gminy Bielice w różnym stopniu wykorzystywany jest przez ptaki w okresie pozalęgowym,

podobnie jak i w okresie rozrodu. Stwierdzono, że teren planowanej farmy w okresie koczowisk, migracji i

zimowiska jest obszarem przez który nie przelatują większe grupy ptaków. Obserwowaną w tym okresie

dynamikę pojawów i liczebności, na tle danych literaturowych z obszaru Pomorza Zachodniego,

Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej, należy zaliczyć do słabych. Teren ZEW Bielice w trakcie koczowisk, w

okresie sezonowych migracji, a także zimowiska, jest wykorzystywany przez gatunki pospolite – liczne

lub średnioliczne. Jednocześnie obszar pod inwestycje nie wyróżnia się jako szlak przelotów ptaków

należących do brodzących, blaszkodziobych, szponiastych, żurawiowych i siewkowych.

Szczególnej uwadze poddano powierzchnię inwestycyjną, gdzie zaplanowano postawienie elektrowni

wiatrowych. Na powierzchni tej stwierdzono: (1). zdecydowanie niskie bogactwo gatunkowe w okresie

rozrodu, a także niższa liczba gatunków niż na terenach sąsiednich, obserwowana była w okresie

pozalęgowym; (2). podobne relacje określono dla liczebności poszczególnych gatunków w pozostałych

okresach fenologicznych, gdy liczebności (w sensie zagęszczeń) na powierzchni inwestycyjnej były

wyraźnie niższe; (3). wyraźnie bardziej ubogi sposób wykorzystywania siedlisk strefy inwestycyjnej przez

różne typy troficzne ptaków; (4). dominację głównie przelatujących fitofagów obligatoryjnych i

fakultatywnych (gęsi, kaczki, czajki, gołębi i wróblowe), część z nich żerowała na polach; spośród

wróblowych liczniejsze niż inne gatunki były: skowronek polny, kwiczoł, krukowate, szpak, wróble, zięba,

makolągwa, czyż; trznadel - wszystkie one to gatunki pospolite i liczne w odpowiednich okresach

fenologicznych (poza lęgami).

Badany teren nie stanowił ważnego obszaru dla taksonów uznawanych za gatunki podlegające

podwyższonemu ryzyku uczestniczenia w kolizjach z wiatrakami. W oparciu o międzynarodowe badania

dotyczące kolizji i śmiertelności na farmach wiatrowych gatunkom tym przydano rangi ryzyka kolizyjności

o wartościach wzrastających od 1 do 4. Wartości 1 i 2 określono jako ryzyko podwyższone i niskie,

wartości 3 i 4 jako ryzyko średnie i wysokie.

Rangi ryzyka kolizyjności poszczególnych gatunków występujących w obrębie badanych obszarów

Różnorodność gatunkowa Gatunek Ranga ryzyka kolizyjności

Rejon m. Nowe Chrapowo

Obszar planowanej inwestycji - okres lęgowy

19 gatunków

1 gatunek myszołów zwyczajny ranga 4 - wysokie

7 gatunków bocian biały, krzyżówka, pustułka, jerzyk, skowronek polny, kruk, potrzeszcz

ranga 3 - średnie

7 gatunków gęgawa, gołąb grzywacz, sierpówka, dymówka, gąsiorek, wrona siwa, szpak

ranga 2 - niskie

4 gatunki łyska, żuraw, kukułka, rudzik ranga 1 - podwyższone

Powierzchna o granicy położonej w odległości 50 m od linii łączącej miejsca posadowienia zewnętrznych wiatraków

12 taksonów

gatunki lęgowe - tylko 3

skowronek polny ranga 3 - średnie

trznadel ranga 2 - niskie

potrzeszcz ranga 3 - niskie

gatunki tylko żerujące i przemieszczające się (nielęgowe) - 8 taksonów

myszołów zwyczajny ranga 4 - wysokie

pustułka ranga 3 - średnie

gołąb grzywacz ranga 2 - niskie

jerzyk ranga 3 - średnie

dymówka ranga 2 - niskie

wrona siwa ranga 2 - niskie

kruk ranga 3 - średnie

szpak ranga 2 - niskie

gatunki tylko przemieszczające się - 1 gatunek bocian biały ranga 3 - średnie

Cały kontrolowany rejonu - okres pozalęgowy

19 gatunków

1 gatunek myszołów zwyczajny ranga 4 - wysokie

8 gatunków

bocian biały, krzyżówka, błotniak stawowy, pustułka, mewa śmieszka, skowronek polny, kruk, potrzeszcz

ranga 3 - średnie

8 gatunków

gęś zbożowa, gęś białoczelna, gęgawa, krogulec, gołąb grzywacz, wrona siwa, szpak, trznadel,

ranga 2 - niskie

3 gatunki żuraw, siewka złota, czajka ranga 1 - podwyższone

Rejon m. Linie

Cały badany obszar – okres lęgowy

36 taksonów

3 gatunki kania rdzawa, bielik, myszołów zwyczajny

ranga 4 - wysokie

9 gatunków

bocian biały, krzyżówka, błotniak stawowy, pustułka, mewa śmieszka, jerzyk, skowronek polny, kruk, potrzeszcz

ranga 3 - średnie

13 gatunków

łabędź niemy, gęgawa, orlik krzykliwy, derkacz, bekas kszyk, gołąb grzywacz, sierpówka, turkawka, dymówka, oknówka, gąsiorek, wrona siwa, szpak

ranga 2 - niskie

11 gatunków

kormoran, głowienka, czernica, gągoł, kuropatwa, bażant, łyska, żuraw, czajka, kukułka, rudzik

ranga 1 - podwyższone

Obręb pola inwestycyjnego (miejsce wiatraków)

24 taksony

gatunki lęgowe - tylko 3 taksony

skowronek polny ranga 3 - średnie

trznadel ranga 2 - niskie

potrzeszcz ranga 3 - średnie

gatunki tylko żerujące i przemieszczające się (nielęgowe) – 13 taksonów

błotniak stawowy ranga 3 - średnie

myszołów zwyczajny ranga 4 - wysokie

pustułka ranga 3 - średnie

bażant ranga 1 – podwyższone

mewa śmieszka ranga 3 - średnie

gołąb grzywacz ranga 2 - niskie

sierpówka ranga 2 - niskie

jerzyk ranga 3 - średnie

dymówka ranga 2 - niskie

oknówka ranga 2 - niskie

wrona siwa ranga 2 - niskie

kruk ranga 3 - średnie

szpak ranga 2 - niskie

gatunki tylko przemieszczające się – 8 gatunków

bocian biały ranga 3 - średnie

łabędź niemy ranga 2 - niskie

gęgawa ranga 2 - niskie

krzyżówka ranga 3 - średnie

kania rdzawa ranga 4 - wysokie

żuraw ranga 1 – podwyższone

czajka (ranga 1), ranga 1 – podwyższone

kukułka (ranga 1). ranga 1 - podwyższone

Cały kontrolowany rejon – okres pozalęgowy

23 gatunków

3 gatunki kania rdzawa, bielik, myszołów zwyczajny

ranga 4 - wysokie

8 gatunków

bocian biały, krzyżówka, błotniak stawowy, pustułka, mewa śmieszka, skowronek polny, kruk, potrzeszcz

ranga 3 - średnie

9 gatunków

łabędź niemy, gęś zbożowa, gęś białoczelna, gęgawa, krogulec, gołąb grzywacz, wrona siwa, szpak, trznadel

ranga 2 - niskie

3 gatunki żuraw, siewka złota, czajka

ranga 1 - podwyższone

Można więc stwierdzić, że w polu inwestycyjnym największe prawdopodobieństwo kolizji dotyczyć będzie

gatunków licznych, częściej o większych rozmiarach ciała, oraz o przypisanej im w wyniku badań dość

wysokiej randze ryzyka uczestniczenia w kolizjach.

W warunkach badanej powierzchni są nimi jednak gatunki małe, przede wszystkim skowronek polny, w

dużo mniejszym stopniu jerzyk i szpak. Natomiast populacje szponiastych cechujące się wysoką

podatnością na kolizje będą podlegać niewielkiej presji ze względu na ich obecną niską liczebność i

niewielkie teraz wykorzystywanie pola inwestycyjnego.

Oceniając występowanie poszczególnych gatunków ujętych na liście ryzyka kolizji z wiatrakami w

kolejnych okresach fenologicznych na całości badanego obszaru oraz w polu inwestycyjnym należy

stwierdzić, że ryzyko powstania sytuacji zagrażającej trwałości populacji (population viability) będzie

niewielkie.

Oceniając usytuowanie ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo i m. Linie w przestrzeni

należy stwierdzić, że: (1). proponowana lokalizacja znajduje się poza systemem stref

faunistycznych (parki krajobrazowe, rezerwaty, obszary Natura 2000) oraz korytarzy

ekologicznych (ponad regionalnych, regionalnych i lokalnych); (2). wyraźna większość

obserwowanych osobników z większości gatunków przemieszcza się w strefie poniżej 50 m

n.p.t.; w warstwie pracy śmigieł oraz na pułapach powyżej przelatywała podobna liczba

ptaków; jednak dane literaturowe mówią o tym, że bardzo duża ich liczba przemieszcza się na

dużych wysokościach, co najmniej kilkakrotnie wyżej niż zasięg śmigieł rotora; bez użycia

radarów są one niewykrywalne.

W obrębie analizowanych obszarów lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo i

m. Linie stwierdzono obecność co najmniej 4 gatunków nietoperzy, z tego 2 gatunki nietoperzy w

rejonie m. Nowe Chrapowo (karliki, mroczek późny) i 4 gatunki w rejonie m. Linie (karliki, mroczek

późny, nocek rudy, borowiec). Nietoperze te zaliczane są do pospolitych i niezagrożonych wyginięciem,

rozpowszechnionych na terenie Polski i Pomorza. Są to: karliki, mroczek późny, nocek rudy, borowiec

Przeprowadzone obserwacje przy użyciu sprzętu noktowizyjnego, detektorów ultradźwięku, sprzętu

pracującego na podczerwień oraz innego sprzętu optycznego wsparte detektorami ultradźwiękowymi nie

wykazały, aby planowane lokalizacje 4 elektrowni wiatrowych w rejonie m. Linie oraz 7 elektrowni

wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo znajdowały się w obrębie tras szlaków migracji nietoperzy. W

dostępnej literaturze chiropterologicznej brak jest danych na temat szlaków migracji jesiennej i wiosennej

nietoperzy w gminie Bielice, w tym w obrębie ZEW Bielice. Natomiast takim korytarzem wędrówkowym

dla nietoperzy będzie dolina Płoni, Krzekny, Odry, oddalone od ZEW Bielice od 7 do 18 km.

W obrębie ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo nietoperze rejestrowano je głównie w

obrębie i w sąsiedztwie doliny Czarnego Kanału oraz okresowego oczka wodnego na działce 113 i 83.

Również żerowanie pojedynczych nietoperzy w obrębie działki 93.

Na terenie objętym tą analizą na przebiegu transektu oraz na punktach obserwacyjno-nasłuchowych

rejestrowana aktywność nietoperzy była słabo wyrażona. Powyżej 50 m n.p.t. stwierdzono nie więcej jak

10% zarejestrowanych nietoperzy. To właśnie te nietoperze są narażone na potencjalne kolizje z

pracującymi turbinami. Oceniono, że dwie turbiny zaplanowane w obrębie ZEW, tj. 77/1 oraz 85 mogą

stwarzać pewne zagrożenie dla nietoperzy polujących w obrębie działki 83 i 93.

Część terenu ZEW Bielice w rejonie m. Linie charakteryzuje się małym ryzykiem wystąpienia

potencjalnych kolizji dla realizacji planowanego przedsięwzięcia. Nasłuchy oraz obserwacje wzrokowe

prowadzone na transektach i punktach w pobliżu lokalizacji planowanych turbin, a także w innych

miejscach, świadczą o tym że elektrownie EW1, EW2 i EW 3 zaplanowane na działkach 51/1-3, 54 i 61-62

nie będą stanowiły większego zagrożenia dla chiropterofauny. Lokalizacje te są oddalone na odległość

znacznie ponad 200 metrów od miejsc wykorzystywanych regularnie przez nietoperze, a

sklasyfikowanych za pomocą wskaźnika Dűrra (2007) jako miejsca o aktywności średniej lub wysokiej.

Takimi miejscami są małe śródpolne obniżenia terenu, strefy ekotonowe użytków rolnych ZEW i terenów

leśnych oraz zabudowania wsi Linie i Stare Chrapowo.

Natomiast lokalizacja EW4 rodzić może problemy wystąpienia kolizji pracującej turbiny z nietoperzami

plującymi w jej bezpośrednim sąsiedztwie.

Należy ocenić, że realizacja ZEW w odniesieniu do lokalizacji turbin EW1, EW2 i EW 3 nie zagraża

procesowi migracji dziennych, sezonowych, a także ich migracji na i z zimowiska. Można prognozować, że

po ich wybudowaniu zostanie zachowana ciągłość ich szlaków migracyjnych. Zebrane dane pozwalają na

stwierdzenie, że lokalizacja EW4 może rodzić problemy w trakcie dobowych przemieszczeń nietoperzy.

Natomiast nie będzie oddziaływać na przebieg sezonowych, a także migracji na i z zimowiska.

Jednocześnie należy podkreślić, że analiza wskazuje iż, na analizowanym terenie w rejonie m. Nowe

Chrapowo i Linie brakuje miejsc, które mogłyby stanowić ich ukrycie na czas hibernacji. Również

analizując dostępną literaturę chiropterologiczną stwierdzono, że dla tej części gminy Bielice gdzie

planuje się ZEW, brak jest informacji o obiektach, gdzie nietoperze zimowałyby. Powierzchnia ZEW Bielice

w rejonie m. Nowe Chrapowo z chiropterofaunistycznych względów wydaje się stanowić małe ryzyko dla

realizacji planowanego przedsięwzięcia. Nasłuchy oraz obserwacje wzrokowe prowadzone na transekcie w

pobliżu lokalizacji planowanych turbin świadczą o znacznie mniejszej intensywności pojawów niż w

obrębie rynny Kanału Czarnego, działki 83, 116 i w obrębie zabudowań wsi Nowe Chrapowo.

Wszystkie stwierdzone tu ssaki należą do gatunków rozpowszechnionych na terenie Pomorza, Polski i

Europy, większość z nich jest w Polsce klasyfikowana jako taksony pospolite. Przeprowadzony monitoring

wykazał, że teren ZEW Bielice z rejonie m. Linie i m. Nowe Chrapowo nie jest zasiedlany przez ssaki

zaliczane lub ujęte: (1). do ginących i zagrożonych wyginięciem; (2). w Europejskiej czerwonej liście

zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem w skali światowej (red. Wajda, Żurek); (3). w załączniku II

Dyrektywy Siedliskowej; (4). w Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce (Głowaciński i

in., 2002); (5). w Polskiej czerwonej księdze zwierząt. Kręgowce (Głowaciński 2001).

Podsumowując należy stwierdzić, że przeprowadzone dotychczas całoroczne obserwacje, inwentaryzacje

przyrodnicze terenu planowanego pod budowę elektrowni wiatrowych pod Nowym Chrapowem wskazują,

że obszar ten cechuje się niewielkim zróżnicowaniem i niską wartością walorów przyrodniczych. Mając na

uwadze wyniki obserwacji faunistycznych prowadzonych w tej gminie, a także inne walory przyrodnicze

gminy, można postawić tezę, że lokalizacja ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo i m. Linie w

niewielkim tylko stopniu może stanowić zagrożenie dla występujących tu regionalnych i lokalnych

walorów przyrodniczych.


Projektowana inwestycja nie wpłynie negatywnie na warunki gruntowo-wodne, zarówno wody podziemne,

jak i powierzchniowe. Jako technologia bezemisyjna nie będzie wprowadzać do środowiska jakichkolwiek

substancji szkodliwych, które mogłyby powodować jakichkolwiek niekorzystnych zmian środowiska

wodno-gruntowego pod względem fizycznym, chemicznym czy tez bakteriologicznym.

Jedyne potencjalne źródło zanieczyszczeń mogą stanowić oleje techniczne, smary i ciecze chłodzące

wykorzystywane w pracy siłowni wiatrowej. Dzięki stosowanym rozwiązaniom ryzyko skażenia

produktami ropopochodnymi z siłowni wiatrowych jest czysto teoretyczne, praktycznie niemożliwe.

Ze względu na zastosowaną technologię (technologia bezemisyjna) oraz na fakt, iż w obszarze inwestycji

brak jest większych powierzchniowych zbiorników wodnych oraz zbiorników wód podziemnych, stałych i

okresowych naturalnych źródeł wody, źródeł i ujęć wód mineralnych i leczniczych należy stwierdzić, że

realizacja przedsięwzięcia nie będzie ingerować w zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, jak

również nie spowoduje żadnych skutków ujemnych dla wód występujących w tej części gminy.


Elektrownie wiatrowe w czasie eksploatacji nie będą źródłem jakiejkolwiek emisji zanieczyszczeń do

atmosfery, a więc nie będą wywierać szkodliwego wpływu na stan powietrza atmosferycznego. W trakcie

jej pracy nie zachodzą żadne procesy technologiczne powodujące emisje pyłów i gazów do atmosfery.

Energetyka wiatrowa w swojej naturze jest ekologiczną metodą pozyskiwania energii ze źródła

odnawialnego, jakim jest wiatr. Funkcjonowanie elektrowni wiatrowych przyczynia się do redukcji emisji

zanieczyszczeń atmosferycznych. Reasumując należy stwierdzić, że planowana inwestycja na etapie

funkcjonowania nie wprowadza dodatkowych elementów pogarszających stan czystości powietrza. Tak,

więc oddziaływanie rozważanej zmiany należy ocenić jako korzystne.

6. klimat

Globalnie oddziaływanie tego rodzaju inwestycji uważanych za elektrownie ekologiczne należy uznać za

szczególnie korzystne dla uwarunkowań klimatycznych i bioklimatu. Elektrownie wiatrowe przyczyniają

się do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Pod tym względem „zielona energia” zdecydowanie dominuje

nad konwencjonalnymi elektrowniami, w których głównym surowcem jest węgiel kamienny. Ok. 20%

ogólnej emisji gazów cieplarnianych na świecie jest wytwarzanych podczas produkcji energii w

konwencjonalnych elektrowniach. Wyprodukowanie 1kWh w elektrowniach wiatrowych zapobiega

przedostaniu się do atmosfery 684 kg CO2.

7. krajobraz naturalny

Biorąc pod uwagę charakter inwestycji, ilość planowanych do posadowienia elektrowni wiatrowych (11

szt.), ukształtowanie terenu, dominacja gruntów rolnych, niewielka lesistość, rozmieszczenie elektrowni

względem jednostek osadniczych, tras komunikacyjnych sformułowano następujące wnioski: (1).

wysokie wieże elektrowni wiatrowych, lokalizowane na otwartych fragmentach terenu będą widoczne z

odległości nawet kilkunastu kilometrów i staną się elementem krajobrazu; (2). elektrownie wiatrowe będą

widoczne z różnej odległości z drogi krajowej S-3, drogi wojewódzkiej nr 122, dróg powiatowych i

gminnych; (3). elektrownie będą eksponowane krajobrazowo z następujących miejscowości: Nowe

Chrapowo w kierunku południowo-zachodnim; Łozice w kierunku północnym; Czarnowo w kierunku

wschodnim; Stare Chrapowo w kierunku w kierunku południowym; Rokity w kierunku północno-

zachodnim

Projektowane elektrownie wiatrowe ZEW Bielice będą swoistym elementem antropogenizacji krajobrazu.

8. dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy

W rejonie oddziaływania planowanej inwestycji nie znajdują się: szkoły, szpitale, obiekty użyteczności

publicznej lub militarnej. Na obszarze, gdzie mają być zlokalizowane elektrownie występują zabytki i

dobra kultury, a więc: nieruchomości lub rzeczy ruchome, ich części lub zespoły, będące dziełem

człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia,

których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną,

artystyczną lub naukową (art.3. Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. O ochronie zabytków i opiece nad

zabytkami). Obiekty zabytkowe znajdują się na terenie okolicznych miejscowości poza zasięgiem

oddziaływania elektrowni wiatrowych. Oddziaływanie inwestycji na zabytki i krajobraz kulturowy na etapie

eksploatacji można uznać za neutralne.

Najbliższe zabytkowe obiekty znajdują się w odległości powyżej 600 m w pobliskich miejscowościach. Są

to obiekty wpisane do rejestru zabytków i zabytkowe elementy środowiska kulturowego wskazane do

objęcia ochroną:

Ponadto, wnioski przeprowadzonej analizy „Studium zespołu elektrowni wiatrowych na krajobraz

kulturowy gminy Bielice w obrębach geodezyjnych Bielice, Swochowo, Linie, Nowe Chrapowo” wskazują,

że posadowienie elektrowni wiatrowych na zachód i południowy-zachód od miejscowości Nowe Chrapowo

oraz na południe od miejscowości Linie nie stanowi zagrożenia dla ekspozycji krajobrazu kulturowego i

jest dopuszczalna pod następującymi warunkami: (1). wysokość całości konstrukcji wiatraka do 180 m;

(2). jednakowa konstrukcja dla całego zespołu (konstrukcja rurowa), stanowiąca czytelną formę

architektoniczną; (3). kolorystyka wież i skrzydeł siłowni – neutralna, jednolita na całym obszarze,

powierzchnia matowa.

Oddziaływanie inwestycji na zabytki i krajobraz kulturowy na etapie eksploatacji można uznać za

neutralne.

Przewidywany okres eksploatacji farmy wiatrowej wynosi ok. 25 lat. Po upływie tego czasu możliwe

są dwa rozwiązania dotyczące terenu zajmowanego przez farmę: (1). stare, wycofane z eksploatacji

turbiny zostaną zastąpione nowymi, bardziej nowoczesnymi; (2). farma zostanie zlikwidowana, a teren

przez nią obecnie zajmowany - zrekultywowany.

W przypadku całkowitej likwidacji, zakres oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko będzie podobny

jak w przypadku budowy elektrowni. W przypadku likwidacji elektrowni wiatrowych można się liczyć z

wystąpieniem oddziaływania na następujące elementy środowiska:

1. siedliska ludzie

Należy wykluczyć jakiekolwiek oddziaływanie fazy likwidacji inwestycji na warunki życia okolicznych

mieszkańców. Pewno uciążliwości mogą pojawić się w czasie transportu zdemontowanych części

konstrukcyjnych siłowni wiatrowych, odpadów budowlanych z rozbiórki dróg dojazdowych, placów

montażowych i fundamentów. Uciążliwości te to hałas, zapylenie, wibracje związane z pracą środków

transportu i specjalistycznego sprzętu budowanego. Uciążliwości będą miały charakter krótkotrwały i

przejściowy, ograniczony do czasu likwidacji inwestycji.

2. szata roślinna

Zasadniczo, wg dzisiejszej wiedzy możemy stwierdzić, że na tym etapie wpływ na szatę roślinną będzie

zbliżony jak w trakcie budowy ZEW Bielice. Tereny zajęte przez infrastrukturę inwestycji powinny zostać

zrekultywowane w kierunku przywrócenia ich dawnego rolniczego charakteru.

3. fauna

Uciążliwościami emitowanymi na etapie likwidacji inwestycji będą: hałas, zapylenie, zanieczyszczenia

spalinami, wibracje. Głównym czynnikiem mającym ewentualny wpływ na zwierzęta jest hałas,

wytwarzany przez sprzęt budowlany, a przede wszystkim obecność ludzi. Mniej istotne jest oddziaływania

związane z wytwarzaniem spalin czy samym przemieszczaniem się sprzętu budowlanego i środków

transportu. Na tym etapie może dochodzić do czasowego opuszczenia terenów wokół placów

posadowienia wież elektrowni w czasie ich demontażu i rozbiórki dróg, placów montażowych i

fundamentów przez zwierzęta. Chociaż przy skali ocenianego przedsięwzięcia będzie to mało zauważalne.

Oczywiście wybór terminu tych prac także nie pozostanie bez znaczenia dla tego zjawiska. O ile będzie

ono prowadzone np. jesienią wówczas te prace nie będą praktycznie miały jakiegokolwiek wpływu na

faunę. Na tym etapie nastąpi stopniowy zanik ewentualnego oddziaływania wież na przemieszczające się

ptaki i nietoperze, ponieważ te sztuczne przeszkody zostaną rozebrane.


Likwidacja inwestycji nie niesie bezpośredniego zagrożenia dla zanieczyszczenia wód podziemnych i

powierzchniowych oraz gruntów. Szczególną uwagę należy zwrócić na niedopuszczenie do wycieku

substancji ropopochodnych w trakcie transportu i demontażu.


Źródłem zanieczyszczenia powietrza w fazie likwidacji będą pojazdy samochodowe transportujące sprzęt i

urządzenia oraz maszyny budowlane. Następować będzie emisja tlenku węgla, tlenki azotu, węglowodory

oraz dwutlenek siarki, pyłu w wyniku pracy silników spalinowych, a także w związku z ruchem pojazdów

i pracami ziemnymi. Zasięg oddziaływania zanieczyszczeń gazowych i emitowanych zanieczyszczeń

pylistych będzie ograniczony do granic inwestycji.

6. klimat akustyczny

Prace demontażowe będą odbywać się przy pomocy specjalistycznego sprzętu budowlanego, pojazdów

emitujących w trakcie pracy hałas o poziomie około 100-110 dB(A). Wzrost poziomu hałasu może

odczuwać okresowo jedynie ludność pobliskich miejscowości. Biorąc pod uwagę, że prace demontażowe

prowadzone będą w porze dziennej można prognozować, że poziom dźwięku poza terenem inwestycji

spowodowany pracą maszyn, a także zwiększony ruch pojazdów samochodowych nie spowoduje

przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla tej pory dnia. Uciążliwości te będą miały charakter okresowy, i

dotyczyć będzie jedynie granic inwestycji i czasu trwania robót demontażowych.

7. krajobraz

Na tym etapie, oddziaływanie elektrowni wiatrowych będzie ulegało sanacji. Wpływ inwestycji na

dysharmonię krajobrazu będzie się zmniejszał wraz z zaawansowaniem prac demontażowych.

Do zanieczyszczeń środowiska, jakie wystąpią na każdym etapie realizacji planowanego

przedsięwzięcia, należy zaliczyć odpady. Ilość odpadów jest trudna do przewidzenia.

Odpady na etapie budowy będą powstawać przede wszystkim w związku z prowadzonymi robotami

budowlanymi. Na etapie budowy należy spodziewać się powstania dużej ilości odpadów budowlanych i

opakowaniowych.

Niewątpliwą zaletą siłowni wiatrowych jest fakt, iż energia elektryczna wytwarzana jest w sposób

bezemisyjny i prawie bezodpadowy. Jednakże w wyniku procesu technologicznego będą powstawały

odpady związane z eksploatacją urządzeń wchodzących w skład elektrowni, przeprowadzanymi pracami

konserwacyjnymi i przeglądami. Do głównie wytwarzanych odpadów na etapie eksploatacji będą należeć

oleje i smary, stanowiące odpady niebezpieczne.

Okres eksploatacji farmy wiatrowej wynosi do 25 lat. Nie jest przesądzone, co stanie się z

elektrowniami po upływie tego czasu. Inwestor zakłada, że po zakończeniu eksploatacji siłowni nastąpi

usunięcie konstrukcji, albo wyeksploatowane elektrownie zostaną zastąpione nowymi. W przypadku

likwidacji inwestycji obejmującej zdemontowanie elektrowni wiatrowych oraz rozbiórkę dróg

dojazdowych, placów montażowych powstaną głównie odpady budowlane.

Podsumowując na wszystkich etapach realizacji inwestycji powstawać będą odpady o następujących

kodach:

� 17 - Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury

drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych); podgrupy 17 01, 17 02, 17

04, 17 05, 17 06, 17 09,

� 16 - Odpady nie ujęte w innych grupach; podgrupy 16 02, 16 06,

� 15 - Odpady opakowaniowe, sorbenty tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania

ochronne nieujęte w innych grupach; podgrupy 15 01, 15 02,

� 13 - Oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12

i 19); podgrupy 13 01, 13 02, 13 03, 13 07 (odpady niebezpieczne),

� 20 - Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie; podgrupa 20 03.

Inwestor będzie postępował z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami,

wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami. Odpady wytwarzane na terenie

inwestycji gromadzone/ magazynowane będą najpierw w pobliżu miejsca lokalizacji siłowni wiatrowych na

placu budowy, a następnie sukcesywnie przekazywane do odzysku, unieszkodliwiania lub docelowego

składowania. Odpady, które mogą stanowić zagrożenie dla środowiska, do czasu wywozu ich do utylizacji

lub do dalszego wykorzystania, będą selektywnie gromadzone, w wydzielonych, szczelnych i zamkniętych

pojemnikach. Inwestor zawrze stosowne umowy na odbiór odpadów z podmiotami, które uzyskały

zezwolenie właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami.

ODDZIAŁYWANIE NA OBSZARY CHRONIONE, W TYM OBSZARY NATURA 2000, CENNE OBSZARY

WYSTĘPOWANIA SZATY ROŚLINNEJ I FAUNY, KRAJOWĄ I REGIONALNĄ SIEĆ EKOLOGICZNĄ,

W TYM KORYTARZE EKOLOGICZNE

Teren planowanej inwestycji nie znajduje się w granicach obszarów specjalnej ochrony ptaków

Natura 2000 i specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 oraz planowanych obszarów Natura

2000 oraz obszarów „Shadow List.”

Teren ten nie graniczy i nie sąsiaduje z obszarami Natura 2000. Obszary Natura 2000 znajdują się z

znacznej odległości od terenu objętego inwestycją. W promieniu do 10 km od elektrowni znajduje się 6

obszarów ekologicznej sieci Natura 2000. Tworzą je:

Jezioro Miedwie i Okolice - PLB 320005 (w odległości ok. 6 km od najbliższej elektrowni), gdzie

przedmiotem ochrony ostoi ptasiej jest 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 9

gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK).

Jezioro Wełtyńskie - PLB 320018 (ok. 10 km od najbliższej elektrowni), gdzie przedmiotem ochrony

jest 25 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 6 gatunków z Polskiej Czerwonej

Księgi (PCK).

Dolina Płoni i Jezioro Miedwie - PLH 320006 (ok. 6 km od najbliższej elektrowni), gdzie

przedmiotem ochrony jest 17 rodzajów siedlisk z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej i gatunki z

załącznika II tej Dyrektywy.

Wzgórza Bukowe – PLH 320020 (ok. 10 km od najbliższej elektrowni gdzie przedmiotem ochrony jest

16 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG i 7 gatunków z Załącznika II.

Dolina Tywy - PLH 320050 (ok. 7 km od najbliższej elektrowni), gdzie przedmiotem ochrony jest 16

typów siedlisk przyrodniczych, w tym 3 priorytetowych wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady

92/43/EWG.

Dziczy Las - PLH 320060 (ok. 5 km od najbliższej elektrowni), gdzie przedmiotem ochrony jest 9

typów siedlisk przyrodniczych, w tym 3 priorytetowych wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady

92/43/EWG

Pojezierze Myśliborskie - PLH 320014 (ok. 7 km od najbliższej elektrowni), gdzie przedmiotem

ochrony jest 15 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, 5 gatunków z Załącznika II

Dyrektywy. Istnieją też historycznie już dane o występowaniu gatunków Najas flexilis, Pulsatilla patens -

ujętych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG.

W analizie rozpatrywano następujące obszary Natura 2000: 2 ostoje ptasie - Miedwie, jeziora

Wełtyńskie oraz 2 ostoje siedliskowe - Wzgórza Bukowe oraz jezioro Miedwie i jezioro Płoń połączone

rzeką Płonią.

W przypadku czterech ostoi Natura 2000 (lub ich trzech kompleksów), rozpatrywanych w niniejszym

opracowaniu, rozważania oparto o analizę kryteriów BirdLife International stanowiących podstawę dla

utworzenia takich ostoi ptasich.

Z grupy taksonów ujętych na liście załącznika I Dyrektywy Ptasiej w obrębie badanego obszaru w

rejonie m. Nowe Chrapowo w okresie lęgowym stwierdzono występowanie 3 gatunków. W

granicach pola inwestycyjnego żaden z nich nie wyprowadzał lęgów, także żaden nie żerował, a 1 tylko

przemieszczał się (bocian biały). Wykorzystanie strefy inwestycyjnej było niewiele większe. Żaden z

obserwowanych „gatunków naturowych” nie gnieździł się tutaj, a tylko 2 regularnie żerowały (bocian

biały, żuraw).





białego, błotniaka stawowego,

� w okresie migracji jesiennej obserwowano przelatujące pojedyncze osobniki bociana białego,

błotniaka stawowego, błotniaka zbożowego oraz rzadko przelatujące małe grupki żurawi i siewek

złotych,


� w okresie migracji wiosennej obserwowano przelatujące pojedyncze osobniki bociana białego,

błotniaka stawowego oraz małe grupki żurawi i siewek złotych.

Z grupy gatunków ujętych na liście załącznika I Dyrektywy Ptasiej w obrębie badanego obszaru w

rejonie m. Linie w okresie lęgowym stwierdzono występowanie 9 gatunków.

W granicach pola inwestycyjnego żaden z nich nie wyprowadzał lęgów, tylko jeden żerował (błotniak

stawowy), a 3 tylko przemieszczały się (bocian biały, kania rdzawa, żuraw).

Wykorzystanie strefy inwestycyjnej było już bardziej wyraźne. Cztery gatunki gnieździło się tutaj

(błotniak stawowy, żuraw, lerka, gąsiorek), a 2 żerowały (bocian biały, kania rdzawa).

W bezpośrednim sąsiedztwie strefy inwestycyjnej (w „kołnierzu”) 5 gatunków można zaliczyć do lęgowych

(błotniak stawowy, derkacz, żuraw, lerka, gąsiorek), 3 gatunki żerowały (bocian biały, kania rdzawa, orlik

krzykliwy), a jeden tylko przemieszczał się (bielik).





białego, błotniaka stawowego, żurawia,

� w okresie migracji jesiennej obserwowano przelatujące pojedyncze osobniki kani rdzawej,

błotniaka stawowego oraz rzadko przelatujące małe grupki żurawi i siewek złotych,


� w okresie migracji wiosennej obserwowano przelatujące pojedyncze osobniki kani rdzawej oraz

rzadko przelatujące małe grupki żurawi i siewek złotych.






rocznego.

Teren planowanej lokalizacji farmy elektrowni wiatrowych nie znajduje się w granicach

projektowanych i proponowanych form ochrony przyrody, tworzonych na podstawie ustawy z dnia 16

kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, jak również w granicach projektowanych i proponowanych

obszarów i obiektów, wyznaczonych na podstawie Waloryzacji Przyrodniczej Gminy Bielice. Najbliższy

takowy w gminie Bielice, Kozielice i Pyrzyce zlokalizowany jest w odległości nie mniejszej jak 700 metrów

(ZPK-I w gm. Kozielice). Inne leżą w odległości co najmniej 3 km.

W Waloryzacji Przyrodniczej gminy Bielice, Kozielice i Pyrzyce w sąsiedztwie analizowanego terenu

wskazano kilka tzw. OC – obszarów cennych. Jeden z takich w gm. Bielice – OC-1 zlokalizowany jest

około > 500 m od miejsc lokalizacji ZEW. Kolejny znajduje się na południe od planowanej lokalizacji ZEW

Bielice, oraz drugi OC w gminie Kozielice, w odległości >1 km.

W granicach analizowanego obszaru nie ma wyznaczonych i faktycznych korytarzy ekologicznych o

znaczeniu regionalnym, krajowym i ponadkrajowym. Teren ten znajduje się w sąsiedztwie lokalnego

korytarza jakim jest Czarny Kanał i Kanał Nieborowski.

W granicach obszaru objętego inwestycją nie ma miejsc szczególnie ważnych dla gatunków

będących przedmiotem zainteresowania: (1). Konwencji Berneńskiej; (2). Konwencji Bońskiej; (3).

Dyrektywy Ptasiej - Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich

ptaków; (4). Dyrektywy Siedliskowej - Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie

ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory.

Mając na uwadze powyższą analizę i odległość ostoi od miejsc projektowanej lokalizacji elektrowni,

a także fakt, że przedsięwzięcie nie przylega ani nie przecina systemu ostoi, można stwierdzić, że

projektowane przedsięwzięcie nie będzie negatywnie oddziaływać na przedmioty ochrony ostoi oraz

ciągłość i spójność ekologicznego systemu Natura 2000.

PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA

ŚRODOWISKO WYNIKAJĄCE Z ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA, WYKORZYSTYWANIA ZASOBÓW

ŚRODOWISKA ORAZ EMISJI

Znaczące oddziaływania na środowisko inwestycji polegającej na budowie farmy wiatrowej są

charakterystyczne wyłącznie dla etapu funkcjonowania (eksploatacji) przedsięwzięcia.

Jednym z tych oddziaływań może być wpływ na krajobraz. Planowane przedsięwzięcie obejmuje obszar

zmodyfikowany przez człowieka, nie cechujący się szczególnymi walorami krajobrazowymi i

siedliskowymi.

Budowa siłowni wiatrowych powoduje pojawienie się w wiejskim środowisku, wśród pól rolnych,

antropologicznej formy o charakterze technicznym i relatywnie dużych rozmiarach – całkowita wysokość

do ok. 195 m (wirnik + wieża). Pojawienie się tak wysokich budowli stanowi ingerencję w krajobraz i

stanowi dominantę krajobrazową, mogącą wpływać zarówno negatywnie, jak i pozytywnie na wizualną

percepcję okolicy i jej estetyczną ocenę.

Ze względu na zagospodarowanie i użytkowanie terenów rolniczych można przyjąć, że wiatraki nie

powodują ograniczeń w gospodarowaniu przestrzenią. Subiektywne odbieranie przez psychikę ludzką

nowych budowli może być również pozytywne jako elementów urozmaicające krajobraz. Same siłownie

jako rodzaj alternatywnej energetyki mogą być uważane za urządzenia bardziej estetyczne od wież

telefonii komórkowych czy sieci energetycznych wysokiego napięcia, powszechnie występujących już w

krajobrazie wiejskim. ZEW Bielice będzie stanowił bezspornie element antropizacji krajobrazu.

Planowana inwestycja nie spowoduje istotnie negatywnego oddziaływania na obszar Natura

2000, nie wpłynie na integralność tych obszarów oraz nie stanowi zagrożenia dla celu i przedmiotu

ochrony najbliżej położonych obszarów Natura 2000.

Planowane przedsięwzięcie należy do działań ekologicznych. Energetyka wiatrowa jest bezemisyjną

metodą pozyskiwania energii – w rozumieniu zanieczyszczeń stałych, bądź gazowych. Jednakże

planowane przedsięwzięcie będzie powodować: (1). emisje hałasu do środowiska; (2). emisje

promieniowania elektromagnetycznego; (3). drganie (wibracje) – miejscowo w miejscu posadowienia

wieży.

Jako potencjalnie znaczące spośród ww. oddziaływań ocenić można wyłącznie emisję hałasu, która w

przypadku analizowanego przedsięwzięcia nie będą wykraczać poza normy przewidziane obowiązującym

w Polsce Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie

dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826). Przeprowadzone analizy w

ramach niniejszego opracowania wykazały, iż oddziaływanie zespołu elektrowni wiatrowych w rejonie m.

Nowe Chrapowo i Linie nie wpłynie negatywnie na warunki akustyczne analizowanego terenu. Poziom

hałasu na granicy najbliższych terenów chronionych akustycznie nie przekroczy dopuszczalnych wartości

wskazanych w ww. rozporządzeniu zarówno w porze dziennej, jak i nocnej.

W przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia znaczące oddziaływanie wynikające z wykorzystania

zasobów środowiska nie istnieje. Głównym zasobem środowiska wykorzystywanym w tej technologii jest

wiatr będący odnawialnym zasobem naturalnym.

ODDZIAŁYWANIE SKUMULOWANE

W trakcie rozwoju infrastruktury gospodarczej danego regionu powstają obiekty, które mogą w

różnorodny sposób wpływać na środowisko przyrodnicze. Przy pojedynczej lokalizacji oddziaływanie

zazwyczaj jest niewielkie, co potwierdził niniejszy raport. Jednak przy bliskim położeniu wielu obiektów,

oddziaływanie może się kumulować.

Analizy oddziaływania skumulowanego wykonane w ramach niniejszego opracowania brały pod

uwagę istnienie przedmiotowej inwestycji oraz innych przedsięwzięć o podobnym charakterze,

planowanych lub istniejących obszarze sąsiadującym z obszarem ZEW Bielice.

Odnotowano, że równolegle do przedmiotowej inwestycji budowy ZEW Bielice realizowane będą

przedsięwzięcia, dla których rozpoczęte zostało postępowanie ooś lub które posiadają już wydaną decyzję

o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Przedsięwzięcia te będę

zlokalizowane na terenie gmin Kozielice, Gryfino, Pyrzyce, Banie, Nowe Czarnowo, Widuchowa w

odległości ok. 4 - 17 km od planowanego ZEW Bielice.

W raporcie przeanalizowano możliwość wystąpienie oddziaływania skumulowanego na klimat

akustyczny, faunę oraz krajobraz.

W wyniku analizy skumulowanego wpływu ww. inwestycji na klimat akustyczny stwierdzono że

nie nastąpi kumulacja oddziaływań ze względu na znaczne odległości pomiędzy ZEW Bielice i

równocześnie projektowanymi farmami wiatrowymi.

Kumulacja oddziaływań mogłaby mieć miejsce w przypadku jednoczesnego funkcjonowania ZEW Bielice i

ZEW Nowe Chrapowo zlokalizowanych względem siebie w odległości ok. 0,5 km. Jednakże

przeprowadzone kalkulacje emisji hałasu wykluczają jakiekolwiek ryzyko przekroczenia dopuszczalnych

poziomów hałasu na granicy najbliższych terenów chronionych, tj. zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej

jednorodzinnej (zapisy rozdziału 9.5.)

Ocena możliwości wystąpienia efektu znaczących kumulacji oddziaływań ZEW Bielice z innymi

farmami elektrowni wiatrowych na zasoby przyrodnicze (faunę , florę) opierała się o analizę:

� relacji przestrzennej pomiędzy ZEW Bielice i innymi przedsięwzięciami energetyki wiatrowej,

uwzględniającej wpływ wielkości poszczególnych farm wiatrowych,

� rozpoznanych walorów faunistycznych odnoszących się do parametrów układów przyrodniczych

wpisanych w systemy ESOCh – ECONET (strefy i korytarze faunistyczne), Natura 2000 (ostoje

ptasie i siedliskowe wg dyrektyw), ostoi ptasich BirdLife International, ustawowych form ochrony

przyrody (rezerwaty faunistyczne i parki narodowe).

Analiza wartości faunistycznych przestrzeni wyróżnia obszar pomiędzy ZEW Bielice a PEW Kołbacz,

Dębina, Nieznań nadając jej wartość wysoką. Jednak ze względu na dużą odległość współczynnik

kumulacji uzyskuje nieduży poziom.

Średnimi walorami cechowała się przestrzeń pomiędzy ZEW Bielice a FEW Żelechowo i FW Swobnica. W

przypadku inwestycji swobnickiej współczynnik kumulacji osiągał jeszcze niższą wartość.

Wysoką wartością tego współczynnika cechowała się relacja z ZEW Banie – Sosnowo. Wynikało to z dużej

liczby wiatraków zaprojektowanych dla tej farmy. Jednak wartość faunistyczna przestrzeni pomiędzy tymi

farmami była niska. Znaczącą wartość tego współczynnika ustalono dla relacji z ZEW Kozielice i ZEW

Tetyń, co wynikało z relatywnie dużej liczby zaplanowanych elektrowni i dosyć niedużej odległości w

stosunku do inwestycji chrapowskiej.

Natomiast relacje ZEW Bielice z pozostałymi farmami w sąsiednich gminach pozostawały na poziomie

niskich wartości opisywanych parametrów.

Reasumując można stwierdzić, że skumulowane oddziaływanie ZEW Bielice i innych

ocenianych farm wiatrowych nie będzie miało istotnego znaczenia w większości relacji.

Planowane przedsięwzięcie łącznie z sąsiadującymi farmami wiatrowymi spowoduje zmiany w

krajobrazie polegające na pojawieniu się dominant architektonicznych widocznych w

sprzyjających warunkach atmosferycznych z kilkunastu kilometrów. Ocena tych zmian jest subiektywna i

niemożliwa do oceny w kategoriach pozytywne – negatywne. Faktem jest, że zmiana wystąpi. Tereny

planowanego przedsięwzięcia nie są objęte ochroną krajobrazu.

ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE

Projektowana inwestycja budowy 11 elektrowni wiatrowych w gminie Bielice wraz z infrastrukturą

towarzyszącą nie ma oddziaływania transgranicznego. Obszar inwestycji jest położony od granicy

państwa z Niemcami w linii prostej w kierunku zachodnim o około 30 km oraz od granicy z Czechami w

linii prostej w kierunku południowym o około 240 km. Jest to odległość zbyt duża na to, aby jakiekolwiek

negatywne oddziaływania mogące wystąpić w skali lokalnej dotarły do innego państwa.

Ponadto farma wiatrowa nie będzie emitować jakichkolwiek substancji i związków chemicznych do

środowiska. Jednakże możliwe jest pozytywne oddziaływanie przedsięwzięcia w skali globalnej (więc

mogące być sklasyfikowane jako transgraniczne) skutkujące zmniejszeniem efektu cieplarnianego przez

zastąpienie paliwa kopalnianego, odnawialnym przy produkcji prądu i związanej z tym mniejszej emisji

do powietrza gazu cieplarnianego jakim jest CO2, emitowany dziś z węglowych elektrowni zawodowych

produkujących energię elektryczną.

DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE I KOMPENSACJĘ

PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA

CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU

W celu minimalizacji ewentualnego negatywnego oddziaływania elektrowni wiatrowych na

środowisko przyrodnicze inwestor na każdym etapie procesu inwestycyjnego zastosował rozwiązania,

które ograniczą lub wyeliminują negatywny wpływ elektrowni wiatrowych na środowisko.

Do działań tych należało m.in.: (1). wybór odpowiedniej lokalizacji i wykonanie przedinwestycyjnego

monitoringu przyrodniczego (ornitologiczny i chiropterologiczny) pozwalającego na rozpoznanie

analizowanego terenu pod kątem awifauny i chiropterofauny, a następnie dokonanie ponownej

konfiguracji ZEW Bielice; (2). wykonanie analizy pozwalającej wyeliminować warianty przedsięwzięcia,

przy których emisja hałasu przekracza lub niesie ryzyko przekroczenia dopuszczalnych norm, a następnie

dokonania modyfikacji posadowienia elektrowni wiatrowych zachowując odpowiednie odległości od

terenów przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz pozostałych terenów chronionych akustycznie, o

których mowa w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie

dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826),

Elementem istotnym przy planowaniu tego rodzaju inwestycji był również wybór technologii tj.: (1).

wybór turbin wolnoobrotowych i generatorów o mniejszej emisji drgań w celu obniżenie możliwości

wystąpienia efektu stroboskopowego i drgań; (2). zastosowanie materiałów dźwiękochłonnych,

materiałów kompozytowych z uwzględnieniem odpowiednich profilów łopat wirnika, które zmniejszają

poziom dźwięku pracującej elektrowni; (3). wyposażenie w zabezpieczenia na wypadek silnych wiatrów w

celu zminimalizowania możliwości wystąpienia sytuacji awaryjnych; (4). zastosowanie konstrukcji

rurowej, która w mniejszym stopniu wpływa na ptaki niż konstrukcja kratowa; (5). zastosowanie w

obrębie farmy jednego typu elektrowni; (6). zastosowanie odpowiedniej kolorystki (wieże i łopaty wirnika

pomalowane na kolor jasny, pastelowy, matowy) w celu eliminacji zjawiska refleksów świetlnych;

końcówki łopat zostaną pomalowane zgodnie z wytycznymi dotyczącymi oznakowania przeszkód

powietrznych,

Inwestor na etapie funkcjonowania ZEW Bielice będzie podejmował działania zapobiegawcze i

ograniczające negatywny wpływ ZEW Bielice, a w przypadku spowodowania szkód przyrodniczych lub

środowiskowych – kompensujących je. Do ww. działań zalicza się: (1). odpowiednią konserwację

elektrowni wiatrowych, tj. przeprowadzanie regularnych konserwacji i kontroli stanu technicznego

pracujących turbin, przeprowadzanie prac serwisowych polegających na wymianie oleju hydraulicznego i

przekładniowego w odpowiednich warunkach pogodowych; (2). przeprowadzenie poinwestycyjnego

monitoringu ornitologicznego i chiropterologicznego.

W przypadku wystąpienia szkody w środowisku w myśl ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o

zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2007 r. nr 75, poz. 493 z późniejszymi

zmianami) inwestor zobowiązuje się do podjęcia działań naprawczych w celu naprawy lub zastąpienia w

równoważny sposób elementów przyrodniczych lub ich funkcji, które uległy szkodzie na danym terenie.

PROPOZYCJE MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE

BUDOWY I EKSPLOATACJI, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU

NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU

Po uruchomieniu ZEW Bielice zostanie przeprowadzony monitoring porealizacyjny w zakresie

awifauny i chiropterofauny, którego celem będzie weryfikacja prognozy odnośnie możliwego

oddziaływania farmy za zasoby przyrodnicze, a w szczególności ocena zmiany natężenia wykorzystania

terenu przez faunę w porównaniu z okresem przedrealizacyjnym,

Monitoring porealizacyjny będzie obejmować cykl roczny, stanowiąc replikę badań przedrealizacyjnych i

powinien być trzykrotnie powtarzany w ciągu 5 lat po oddaniu farmy do eksploatacji. Długość trwania

powinna wynikać z wyników i sugestii 2-letniego monitoringu, który należy prowadzić w dwóch

pierwszych latach po zakończeniu inwestycji i oddaniu jej do użytkowania.

Monitoring porealizacyjny należy wykonać zgodnie z metodyką zawartą w literaturze przedmiotu,

posiłkując się zaleceniami zaproponowanymi przez PSEW/PIGEO (2011) i EUROBATS.

Zaleca się również wykonanie akustycznej analizy porealizacyjnej tj. wykonanie pomiarów

poziomu hałasu po uruchomieniu farmy w rejonie najbliższej położonych terenów chronionych

akustycznie. W przypadku stwierdzenia przekroczeń konieczne będzie ograniczenie mocy akustycznej

poszczególnych elektrowni lub ich czasowe wyłączanie w porze nocnej. Pomiar należy przeprowadzić

zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w

zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji lub odpowiednim aktem normatywnym obowiązującym w

momencie wykonywania monitoringu porealizacyjnego.

PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNOLOGII Z TECHNOLOGIĄ SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA, O

KTÓRYCH MOWA W ART. 143 – USTAWY Z DNIA 28 KWIETNIA 2001 R. - PRAWO OCHRONY

ŚRODOWISKA

Zdaniem autorów raportu projektowana instalacja spełnia wymogi zawarte w art. 143 ustawy

Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.). Zastosowana technologia jest

technologią wykorzystywaną na skalę przemysłową w wielu częściach globu. Cechą wyróżniającą tę

technologię jest zmniejszone oddziaływanie w stosunku do stosowanych do tej pory urządzeń

produkujących energię elektryczną (eliminacja oddziaływań emisyjnych CO2, pyłu, tlenków azotu).

Ponadto technologia ta należy do prawie bezemisyjnych i bezodpadowych metod wytwarzania energii i

uwzględnia w szczególności: zastosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń, racjonalne zużycie

wody i innych surowców oraz materiałów i paliw.

KONIECZNOŚĆ USTANOWIENIA OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA ORAZ

OKREŚLENIA GRANIC TAKIEGO OBSZARU, OGRANICZEŃ W ZAKRESIE PRZEZNACZENIA

TERENU

Mając na uwadze zapisy artykułu 135, ust. 1 „Prawa ochrony środowiska”, (Dz. U. nr 62 z 2001 r.,

poz. 627 wraz z późniejszymi zmianami) stwierdza, że w przypadku przedmiotowej inwestycji nie

zachodzi potrzeba tworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, gdyż wykazano, że

oddziaływania, które mogą przemieszczać się poza teren własności inwestora, tj. zanieczyszczenia

powietrza, hałas, promieniowanie itd. nie stworzą w fazach budowy, eksploatacji i likwidacji nowego

obiektu ponadnormatywnych zagrożeń.

KONFLIKTY SPOŁECZNE ZWIĄZANE Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM

Obowiązująca od 15 listopada 2008 roku ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu

informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach

oddziaływania na środowisko daje każdemu, bez względu na obywatelstwo czy interes prawny prawo do

informacji o środowisku i jego ochronie oraz zapewnia udział społeczeństwa w postępowaniach w

sprawach z zakresu ochrony środowiska, polegających na prawie składania uwag i wniosków, w tym

również w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania planowanych przedsięwzięć na środowisko.

Mieszkańcy terenów objętych inwestycją i terenów sąsiadujących mają prawo do współdecydowania

w kwestiach dotyczących nowych inwestycji postrzeganych jako potencjalnie zagrażających środowisku

społeczno-przyrodniczemu lub też jako stanowiących ryzyko ekologiczno-zdrowotne.

W przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia jak dotąd nie odnotowano protestów

społeczności lokalnych, ani też organizacji przyrodniczych. Mając na uwadze zapisy niniejszego raportu

można uznać, że przedsięwzięcie nie będzie stanowiło zagrożenia dla ludzi i środowiska. W związku z tym

nie przewiduje się również wystąpienie jakichkolwiek protestów na tle środowiskowym w przyszłości.

TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ

WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT

W trakcie opracowywania raportu i prognozowania wpływu przedsięwzięcia na środowisko

napotkano na pewne trudności w określaniu wpływu infradźwięków emitowanych przez

elektrownie wiatrowe na człowieka. Możliwy wpływ występuje po kilku dekadach ekspozycji na

infradźwięki, a dodatkowe źródła tych fal (źródła naturalne i inne źródła sztuczne) niemal uniemożliwiają

ocenę rzeczywistego wpływu elektrowni. W tym zakresie brak jest również stosownych przepisów

prawnych określających wartości dopuszczalne. Istniejące dotychczas normy, a na dzień dzisiejszy nie

obowiązujące dotyczyły emisji infradźwięków wyłącznie na stanowiskach pracy, a pomijały zupełnie

emisję hałasu infradźwiękowego rozchodzącego się w przestrzeni otwartej. W związku z tym jest

szczególnie istotne ze względów profilaktycznych umieszczanie elektrowni wiatrowych kilkaset metrów od

zabudowy mieszkalnej, co w przypadku analizowanego przedsięwzięcia ma miejsce.

POSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA ORAZ WYKORZYSTANE MATERIAŁY

1. Podstawa prawna

� Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych

przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. Urzędowy WE

1985, L 175/40),

� Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych

oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urzędowy WE 1992, L 206/7),

� Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie

promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca

dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz. Urzędowy WE 2009, L 140/16),

� Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,

udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko” (Dz.

U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.),

� Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych

innych ustaw (Dz. U. z 2005 r., Nr 113 poz. 954),

� Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych

innych ustaw (Dz. U. z 2007 r., Nr 88, poz. 587),

� Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 z

późn. zm.),

� Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o

odpadach oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2001 r., Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.),

� Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220, z późn.

zm.),

� Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych

innych ustaw (Dz. U. z 2008 r., Nr 201, poz. 1237),

� Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r., Nr 121,

poz. 1226 z późn. zm.),

� Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r., Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.),

� Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych innych

ustaw (Dz. U. z 2005 r., nr 175 poz. 1458),

� Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003

r., Nr 80, poz. 717 z późn. zm.),

� Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118 z późn.

zm.),

� Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006, Nr 89, poz. 1071),

� Ustawa z dnia 8 stycznia 2010 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2010, Nr 21, poz. 104),

� Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2001 r., Nr 115, poz. 1229 z późn. zm.),

� Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr

98, poz. 1071 z późn. zm.)

� Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z

2007 r., Nr 75, poz. 493 z późn. zm.),

� Ustawa z dnia 31 sierpnia 1995 r. o ratyfikacji Konwencji o różnorodności biologicznej (Dz. U. z

1995 r., Nr 58, poz. 565),

� Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk naturalnych (Konwencja

Berneńska) (Dz. U. z 1996 r., Nr 58, poz. 263),

� Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących

znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010, Nr 213, poz. 1397),

� Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie

określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz

szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia

raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2007 r., Nr 158, poz. 1105),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko

występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. z 2004 r., Nr 168, poz. 1765),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej

ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2004 r., Nr 229, poz. 2313),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko

występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. z 2004 r., Nr 220, poz. 2237),

� Rozporządzenie rady Ministrów z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia listy gatunków

zwierząt łownych (Dz. U. z 2005 r., Nr 45, poz. 433),

� Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie typów siedlisk

przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia

obszarów Natura 2000 (Dz. U. z 2010 r., Nr 77, poz. 510),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 r. zmieniające rozporządzenie w

sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2007 r., Nr 179, poz. 1275),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. zmieniające rozporządzenie w

sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2008 r., Nr 198, poz. 1226),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji

mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo

środowiska jako całości (Dz. U. z 2002 r., Nr 122, poz. 1055),

� Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie

najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku

pracy (Dz. U. z 2002 r., Nr 217, poz. 1833),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych

poziomów (Dz. U. z 2003 r., Nr 192, poz. 1883),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r., Nr 120, poz. 826),

� Polska Norma PN-ISO 9613-2: Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni

otwartej,

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie

prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. z 2008 r.,

Nr 206, poz. 1291),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 r. w sprawie kryteriów oceny

wystąpienia szkody w środowisku (Dz. U. z 2008 r., Nr 82, poz. 501),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie

prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206,

poz. 1291),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.

U. z 2001 r., Nr 112, poz. 1206),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów

odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom

organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z

2006 r., Nr 75, poz. 575 z późniejszymi zmianami),

� Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub

unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzeniami (Dz. U. z 2006 r., Nr 49, poz. 356),

� Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowania

(Dz. U. z 2005 r., Nr 219, poz. 1864),

� Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75 poz.

690),

2. Materiały źródłowe

� Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Bielice,

2007 r.,

� Opracowanie ekofizjograficzne do Zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania

Przestrzennego Gminy Bielice, woj. zachodniopomorskie dla lokalizacji elektrowni wiatrowych

(obręby: Bielice-I, Bielice-II, Swochowo-III, Linie –IV, Nowe Chrapowo-V), 2007 r.,

� Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Bielice,

2009 r.,

� Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu Zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków

Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Bielice, 2009 r.

� Prognoza oddziaływania na środowisko do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Gminy Bielice, 2009 r.,

� Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w rejonie wsi Linie, Nowe Chrapowo 2009 r.,

� Studium wpływu zespołu elektrowni wiatrowych na krajobraz kulturowy Gminy Bielice w obrębach

geodezyjnych Bielice, Swochowo, Linie, Nowe Chrapowo, 2007 r.,

� Plan Odnowy Miejscowości Nowe Chrapowo na lata 2008-2013, 2010 r.,

� Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Bielice na lata 2004-2013, 2004 r.,

� Opis techniczny projektowanej inwestycji,

� Dane o zagospodarowaniu terenu i obiektów,

� Archeologiczne zdjęcia Polski,

� Mapa sytuacyjno-wysokościowa - skala 1:10000,

� Warunki fizjograficzne określone na podstawie map i wizji lokalnej,

� Natura 2000 - Standardowy formularz danych dla obszarów specjalnej ochrony (OSO) dla

obszarów spełniających kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla specjalnych

obszarów ochrony (SOO),

� Wyniki waloryzacji przyrodniczej gminy Bielice (BKP 1997), Kozielice (BKP 1999), Pyrzyce (BKP

1999),

� Wyniki rocznego monitoringu przedinwestycyjnego w obrębie Nowe Chrapowo dla planowanego

ZEW Bielice, wrzesień 2011 r.

� Wyniki rocznego monitoringu przedinwestycyjnego w obrębie Linie II dla planowanego ZEW

Bielice, wrzesień 2011 r.

3. Wytyczne

� EUROBATS 2008. Guidelines for consideration of bats in wind farm Project”. Zeszyt nr 3,

� Metodyka monitoringu potencjalnego wpływu elektrowni wiatrowych na ptaki, P. Busse, J.

Antczak, P. Zyska, 2006 r.,

� Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki, PSEW 2008 r.,

� Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki, PSEW 2011 r.

(projekt),

� Wytyczne w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze, PSEW 2011 r.

(projekt),

� Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, 2011 r.

4. Literatura

� Atlasu środowiska geograficznego Polski (IGiPZ, 1994),

� Chylarecki P. et. al. Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych, Raport z lat 2001 – 2002,



� Cloby W.D. et al., 2009. Wind Turbine Sound and Health Effects. An Expert Panel Review,

Prepared by American Wind Energy Associations, Canadian Wind Energy Associations,

� BirdLife International/European Bird Census Council. 2000. European bird populations: estimates

and trends. BirdLife International, Cambridge (BirdLife Conservation Series No. 10),

� Dombrowski A. i in. 1985. Ocena czynników wpływających na liczebność i rozmieszczenie ptaków

wodnych w Polsce w okresie zimowym 1984/85, Opracowanie w ramach programu M.R.II.19,

Siedlce,

� Dyduch – Falniowska, Kaźmierczakowi R., Makomaska-Juchniewicz M., Perzanowska-Sucharska

J., Zając K. 1999. Ostoje przyrody w Polsce, Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie,

� Dyrcz A. 1989. Tereny ważne dla ornitologii i ochrony ptaków w Polsce. Prz. Zool. 33,

� Dyrcz A. i in. 1987, Waloryzacja terenów bagiennych i podmokłych na obszarze Polski szczególnie

ważnych dla ptaków, Ekspertyza dla Ministerstwa Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych,

Wrocław,

� Głowaciński Z. (red.), 2001, Polska Czerwona Księga Zwierząt – Kręgowce, PWRiL Warszawa,

� Głowaciński Z. (red.), 2002a. Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Inst.

Ochr. Przyr. PAN, Kraków,

� Głowaciński Z. (red.), 2002b, Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce,

Suplement. Inst. Ochr. Przyr. PAN, Kraków,

� Głowaciński Z., Nowacki J., 2004, Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce, IOP PAN

Kraków, AR Poznań,

� Głowaciński Z., Rafiński J. (red.) 2003, Atlas płazów i gadów Polski. Bibl. Monit. Środ., Warszawa

– Kraków,

� Grimmett R. F. A., Jones T. A. 1989. Important Bird Areas in Europe. ICBP Techn. Publ. No. 9.

ICBP. Cambridge,

� Gromadzki M. (red), Ptaki, Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik

metodyczny, Min. Środowiska, Warszawa 2004, t.7 (część I) i t.8 (część II),

� Gromadzki M. i in. 1994. Ostoje ptaków w Polsce. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony ptaków.

Biblioteka Monitoringu Środowiska, Gdańsk,

� Gromadzki M., Błaszkowska B., Chylarecki P., Gromadzka J., Sikora A., Wieloch M., Wójcik B.

2002. Sieć ostoi ptaków w Polsce. Wdrażanie Dyrektywy Unii Europejskiej o Ochronie Dzikich

Ptaków. OTOP, Gdańsk,

� Kaźmierczakowa R., Zarzycki K. (red.), (2001), Polska czerwona księga roślin, PAN, Instytut

Botaniki im. W. Szafera, Kraków,

� Kondracki J. 1988, Geografia fizyczna Polski, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa,

� Kot H., Zyska P., Dombrowski A. 1986, Liczebność i rozmieszczenie ptaków wodnych w Polsce w

styczniu 1985 r. Sprawozdanie nr 1 z programu badań „Zimowanie ptaków wodnych”, Siedlce,

Maszynopis,

� Kot H., Zyska P., Dombrowski A. 1987, Liczebność i rozmieszczenie ptaków wodnych w Polsce w

styczniu 1985 r. Not. Orn. 28,

� Krogulec J. (red) 1998, Ptaki łąk i mokradeł Polski praca zbiorowa IUCN Poland, Warszawa 1998,

� Liro A., Dyduch-Falniowska A, 1999, Natura 2000 - Europejska Sieć Ekologiczna, MOŚZNIL,

Warszawa,

� Meissner W., Sikora A., Antczak A., Guentzel S. 2006, Liczebność i rozmieszczenie siewek złotych

Pluvialis apricaria i czajek Vanellus vanellus w Polsce jesienią 2003 roku, Not. Orn. 47: 11-22,

� Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce – nowa lista opracowana o kryteria

BirdLife International dla krajów Unii Europejskiej, Ptasie Ostoje – Biuletyn Programu Ostoi

Ptaków, nr 8,

� PTPP „pro Natura”, Nietoperze, T. I – IX,

� Pucek Z., Raczyński J. 1983, Atlas rozmieszczenia ssaków w Polsce, PWN, Warszawa,

� Romanowski J. 1984, Występowanie wydry Lutra lutra (L.) w Polsce w świetle wyników ankiet dla

myśliwych, Prz. Zool. 28,

� Rybacki M., Maciantowicz M. 2006, Ochrona żółwia błotnego, traszki grzebieniastej i kumaka

nizinnego, Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin,

� Sachanowicz K., Ciechanowski M. 2005, Nietoperze Polski, Mulico Oficyna Wydawnicza,

Warszawa,

� Sikora A., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. 2007, Atlas rozmieszczenia

ptaków lęgowych polski 1985 – 2004, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań,

� Starkel L. (red.), 1999, Geografia Polski, Środowisko przyrodnicze., Wyd. Nauk. PWN, Warszawa,

� Szafer W., Zarzycki K. 1972, Szata roślinna Polski, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa,

� Tomiałojć L., 1972, Ptaki Polski – wykaz gatunków i rozmieszczenie, PWN, Warszawa,

� Tomiałojć L., 1990, Ptaki Polski rozmieszczenie i liczebność, PWN, Warszawa,

� Tomiałojć L., Stawarczyk T., 2003, Awifauna Polski, Rozmieszczenie, liczebność i zmiany, PTPP

„pro Natura”, Wrocław,

� Trampler T., Kliczkowska A., Dmyterko E., Sierpińska A, 1990, Regionalizacja przyrodniczo-leśna

Polski na podstawach ekologiczno-fizjograficznych. PWRiL, Warszawa,

� Winiecki A., 1987, Ostoje ptaków wodnych i błotnych, Przyr. Pol. 3: 14-17,

� Zarzycki K., Wojewoda W., Heinrich Z. (red.), 1992, Lista roślin zagrożonych w Polsce, Wyd. 2,

Inst. Bot. im. W. Szafera, PAN, Kraków: 27-56.

WYKAZ TABEL,RYCIN I FOTOGTAFII

TABELE

Tabela 1. Największe projekty na terenie Polski (stan 15.01.2011) - źródło: www.psew.pl,

informacja własne

Tabela 2. Projekty w realizacji - źródło: www.psew.pl

Tabela 3. Rodzaj aktywności nietoperzy

Tabela 4. Terminy prowadzonych obserwacji ornitologicznych w obszarze planowanego ZEW

Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo

Tabela 5. Terminy wykonania poszczególnych lustracji chiropterologicznych dla każdego

okresu fenologicznego przeprowadzonych w rejonie m. Nowe Chrapowo

Tabela 6. Terminy prowadzonych obserwacji ornitologicznych w obszarze planowanego ZEW

Bielice w rejonie m. Linie

Tabela 7. Terminy wykonania poszczególnych lustracji chiropterologicznych dla każdego

okresu fenologicznego przeprowadzonych w rejonie m. Linie

Tabela 8. Lokalizacja elektrowni wiatrowych ZEW Bielice

Tabela 9. Dane techniczne projektowanych elektrowni wiatrowych

Tabela 10. Parametry projektowanej infrastruktury technicznej

Tabela 11. Cechy procesu produkcyjnego

Tabela 12. Cechy procesu produkcyjnego różnych źródeł w aspekcie wpływu na środowisko

Tabela 13. Rodzaje zanieczyszczeń wynikające z funkcjonowania planowanego

przedsięwzięcia

Tabela 14. Bonitacja gleb (grunty orne) - źródło: Studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice, 2009 r.

Tabela 15. Użytki zielone- źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Bielice, 2009 r.

Tabela 16. Sieć hydrograficzna gminy Bielice – źródło: Plan Odnowy Miejscowości Nowe

Chrapowo, 2010

Tabela 17. Siedliska podlegające ochronie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z

dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków

roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura

2000 zinwentaryzowane na terenie gminy Bielice - źródło: Waloryzacja

przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego, 2010 r.

Tabela 18. Gatunki roślin naczyniowych chronionych Rozporządzeniem Ministra Środowiska z

dnia 9 lipca 2004r. (Dz. U. Nr 168, poz. 1764) zinwentaryzowane na terenie

gminy Bielice - źródło: Waloryzacja przyrodnicza województwa

zachodniopomorskiego, 2010 r.

Tabela 19. Wykaz gatunków płazów stwierdzonych w strefie inwestycyjnej 1 - Nowe

Chrapowo w latach 2010 – 2011

Tabela 20. Wykaz gatunków płazów stwierdzonych w rejonie Linii w sezonach rozrodczym

2010 r.

Tabela 21. Wykaz gatunków gadów stwierdzonych w strefie inwestycyjnej 1 - ZEW Nowe

Chrapowo w latach 2009 – 2011 w okresie rozrodu

Tabela 22. Wykaz gatunków gadów stwierdzonych w rejonie Linii w sezonach rozrodczym

2010 r.

Tabela 23. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w 2009 r. w trakcie jesiennych migracji

na transekcie o łącznej długości 2,1 km w strefie inwestycyjnej 1 – Nowe

Chrapowo w trakcie 10 kontroli

Tabela 24. Wykaz wybranych gatunków ptaków stwierdzonych w 2009 r. w okresie

jesiennych migracji w trakcie liczeń na 1 punkcie badawczym, zlokalizowanym w

obrębie m. Nowe Chrapowo w trakcie 10 kontroli

Tabela 25. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie jesiennej migracji w 2009 r. w

strefie inwestycyjnej 1 - Nowe Chrapowo na 1 transekcie o długości 2,1 km i 1

punkcie w trakcie 10 kontroli

Tabela 26. Wykaz gatunków najliczniej występujących na transekcie i punkcie w okresie

jesiennej migracji w 2009 r., których liczebność wynosiła 5% i więcej z liczby

stwierdzonych osobników – rejon m. Nowe Chrapowo

Tabela 27. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie zimowiska 2009/2010 r. na 1

transekcie o długości 2,1 km w rejonie m. Nowe Chrapowo w trakcie 6 kontroli

Tabela 28. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie zimowiska 2009/2010 r. w

obrębie lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo w trakcie

6 kontroli

Tabela 29. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie zimowiska 2009/2010 r. na

badanym obszarze w rejonie m. Nowe Chrapowo w trakcie 6 kontroli

Tabela 30. Wykaz gatunków dominujących liczebnie w okresie zimowiska 2009/2010 r.,

których liczebność wynosiła 5% i więcej z całkowitej liczby stwierdzonych

osobników – rejon m. Nowe Chrapowo

Tabela 31. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie migracji wiosennych 2010 r. na

badanym obszarze, w trakcie 6 kontroli (rejon m. Nowe Chrapowo)

Tabela 32. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie migracji wiosennej w 2010 r. na

1 punkcie w trakcie 6 kontroli (rejon m. Nowe Chrapowo)

Tabela 33. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie migracji wiosennych 2010 r. na

badanym w trakcie 6 kontroli (rejon m. Nowe Chrapowo)

Tabela 34. Wykaz gatunków najliczniej występujących na transekcie i punkcie w okresie

wiosennej migracji w 2010 r. , których liczebność wynosiła 5% i więcej z liczby

stwierdzonych osobników - rejon m. Nowe Chrapowo

Tabela 35. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie lęgowym (rozrodczym) 2010 r.

w miejscach planowanych elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo w

promieniu do 50 metrów od miejsc wskazanych pod turbiny oraz w promieniu do

250 metrów od nich

Tabela 36. Ornitofauna lęgowa stwierdzona w obrębie analizowanego terenu (Nowe

Chrapowo) w strefie inwestycyjnej w granicach badawczej powierzchni I –

rzędowej o powierzchni około 8,4 ha w 2010 r.

Tabela 37. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie koczowisk w 2010 r. na

analizowanym obszarze w rejonie m. Nowe Chrapowo na transekcie o długości 2,1

km w trakcie 6 kontroli

Tabela 38. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie koczowisk w 2010 r. na

analizowanym obszarze w rejonie m. Nowe Chrapowo na punkcie w trakcie 6

kontroli

Tabela 39. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w okresie koczowiska w 2010 r. na

badanym obszarze w rejonie m. Nowe Chrapowo, łącznie na transekcie i punkcie

w trakcie 6 kontroli

Tabela 40. Wykaz gatunków najliczniej stwierdzonych na analizowanym terenie (Nowe

Chrapowo) w okresie koczowisk w 2010 r. których liczebność wynosiła 5% i więcej

z liczby stwierdzonych osobników - rejon m. Nowe Chrapowo

Tabela 41. Wysokości przemieszczania się ptaków w okresie wiosennej migracji, koczowisk i

jesiennej migracji w rozbiciu na trzy pułapy - przedstawiciele zarejestrowanych

rzędów ptaków w obrębie analizowanego obszaru - Nowe Chrapowo

Tabela 42. Łączna liczba stwierdzonych ptaków na poszczególnych pułapach w okresie

wiosennych migracji, koczowisk i jesiennych migracji w obrębie analizowanego

obszaru – rejon m. Nowe Chrapowo

Tabela 43. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w 2009 r. w okresie jesiennych migracji

na 2 transektach o łącznej długości 1,4 km na badanym obszarze w rejonie m.

Linie w procedurze liczeń na transekcie

Tabela 44. Wykaz wybranych gatunków ptaków stwierdzonych w 2009 r. w trakcie jesiennych

migracji w obrębie m, Linie w procedurze liczeń na punkcie badawczym

Tabela 45. Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie migracji

jesiennej 2009 r. na transekcie w obrębie strefy inwestycyjnej w rejonie m. Linie


jesiennej 2009 r. na punkcie badawczym w obrębie pola inwestycyjnego

Tabela 47. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w trakcie zimowiska 2009/2010 r na

całym badanym obszarze ZEW Bielice w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na

transekcie

Tabela 48. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w trakcie zimowiska 2009/2010 r. w

obrębie ZEW Bielice w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na punkcie

badawczym

Tabela 49. Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie zimowiska

2009/2010 r. na transekcie w obrębie strefy inwestycyjnej - Linie

Tabela 50. Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie zimowiska

2009/2010 r. na punkcie badawczym w obrębie pola inwestycyjnego - Linie

Tabela 51. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w trakcie migracji wiosennej 2010 r. na

całym badanym obszarze w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na transekcie

Tabela 52. Wykaz wybranych gatunków ptaków stwierdzonych w 2010 r. w trakcie

wiosennych migracji w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na punkcie

badawczym


wiosennej 2010 r. na transekcie w obrębie strefy inwestycyjnej - Linie


wiosennej 2010 r. na punkcie badawczym w obrębie pola inwestycyjnego

Tabela 55 Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w strefie inwestycyjnej Linie w sezonie

rozrodczym w 2010 r.

Tabela 56. Stan awifauny lęgowej na powierzchni próbnej I – rzędowej o powierzchni 10,2 ha

Tabela 57. Wykaz gatunków ptaków stwierdzonych w obrębie m. Linie w okresie koczowisk w

2010 r. na całym badanym obszarze ZEW Bielice w rejonie m. Linie w procedurze

liczeń na transekcie

Tabela 58. Wykaz wybranych gatunków ptaków stwierdzonych w okresie koczowisk w 2010 r.

w obrębie ZEW Bielice w rejonie m. Linie w procedurze liczeń na punkcie

badawczym

Tabela 59. Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie koczowisk 2010

r. na transekcie w obrębie strefy inwestycyjnej Linie

Tabela 60. Natężenie przemieszczeń wybranych gatunków ptaków w okresie koczowisk 2010

r. na punkcie badawczym w obrębie pola inwestycyjnego

Tabela 61. Wysokości przemieszczania się przedstawicieli zarejestrowanych rzędów ptaków w

strefie inwestycyjnej w procedurze liczeń na transekcie w okresie wiosennej

migracji, koczowisk, jesiennej migracji i zimowiska jako liczebność przedstawicieli

poszczególnych rzędów w rozbiciu na trzy pułapy – rejon m. Linie

Tabela 62. Łączna liczba stwierdzonych ptaków na poszczególnych pułapach na transekcie w

okresie wiosennych migracji, koczowisk, jesiennych migracji i zimowiska – rejon

m. Linie

Tabela 63. Wykaz gatunków ssaków stwierdzonych w obrębie planowanych w rejonie Nowe

Chrapowo elektrowni wiatrowych

Tabela 64. Indeks aktywności nietoperzy oceniony na punkach obserwacyjno-nasłuchowym

w obrębie planowanych elektrowni w rejonie m. Nowe Chrapowo na podstawie

wyników monitoringu nietoperzy w okresie III 2010 - XI 2010

Tabela 65. Podsumowanie rocznych obserwacji na punktach prowadzonych metodą

detektorowo-optyczną - łączna suma stwierdzonych w ciągu roku jednostek

aktywności nietoperzy łącznie na wysokości poniżej i powyżej 50 m n.p.t w rejonie

m. Nowe Chrapowo

Tabela 66. Indeks aktywności nietoperzy oceniony na transekcie liczącym 2,1 km w obrębie

planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych w rejonie m. Nowe Chrapowo na

podstawie wyników monitoringu nietoperzy w okresie III 2010 - XI 2010

Tabela 67. Podsumowanie rocznych obserwacji na 2 punktach określanych metodą

detektorowo-optyczną- rejon m. Nowe Chrapowo - łączna suma stwierdzonych w

ciągu roku jednostek aktywności nietoperzy łącznie na wysokości poniżej i

powyżej 50 m n.p.t.

Tabela 68. Wykaz gatunków ssaków stwierdzonych w obrębie planowanego ZEW Bielice w

rejonie m. Linie

Tabela 69. Aktywności nietoperzy na 2 transektach określonych dla 6 okresów aktywności

tych zwierząt na terenie ZEW Bielice w rejonie m. Linie w 2011 r. Dla każdego

gatunku lub grupy gatunków podano liczbę jednostek aktywności stwierdzonych w

trakcie każdej kontroli

Tabela 70. Aktywności nietoperzy na 2 punktach określona dla 6 okresów aktywności tych

zwierząt na terenie ZEW Bielice w rejonie m. Linie w 2011 r.

Dla każdego gatunku lub grupy gatunków podano liczbę jednostek aktywności

stwierdzonych w trakcie każdej kontroli

Tabela 71. Natężenie aktywności nietoperzy wyrażone w procentach całości zbioru jednostek

aktywności - ZEW Bielice w rejonie m. Linie

Tabela 72. Liczba pojawów poszczególnych gatunków nietoperzy i nieoznaczonych grup

nietoperzy w trakcie rocznego monitoringu w rozbiciu na dwa oceniane pułapy, tj.

do 50 m n.p.t. i powyżej 50 m n.p.t. w rejonie m. Linie

Tabela 73. Istniejące i projektowane formy ochrony przyrody na terenie gminy Bielice i na

obszarze sąsiednim

Tabela 74. Potencjalne pomniki przyrody ożywionej na terenie gminy Bielice wskazane w

„Waloryzacji przyrodniczej województwa zachodniopomorskiego”, 2010 r.

Tabela 71. Natężenie aktywności nietoperzy wyrażone w procentach całości zbioru jednostek

aktywności - ZEW Bielice w rejonie m. Linie

Tabela 72. Liczba pojawów poszczególnych gatunków nietoperzy i nieoznaczonych grup

nietoperzy w trakcie rocznego monitoringu w rozbiciu na dwa oceniane pułapy, tj.

do 50 m n.p.t. i powyżej 50 m n.p.t. w rejonie m. Linie

Tabela 73. Istniejące i projektowane formy ochrony przyrody na terenie gminy Bielice


„Waloryzacji przyrodniczej województwa zachodniopomorskiego”, 2010 r.


opracowaniu ekofizjograficznym do studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania Przestrzennego gminy Bielice, 2008 r.

Tabela 76. Obiekty wpisane do rejestru zabytków na terenie gminy Bielice - źródło: „Studium

uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice”

Tabela 77. Elementy krajobrazu kulturowego o walorach zabytkowych (do ochrony) na

terenie gminy Bielice - źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego gminy Bielice”

Tabela 78. Obiekty ujęte w ewidencji konserwatorskiej występujące w miejscowościach Nowe

Chrapowo i Linie - źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Bielice”

Tabela 79. Stanowiska archeologiczne w ramach strefy "W.III." w sąsiedztwie ZEW Bielice

Tabela 80. Uwarunkowania krajobrazowe lokalizacji elektrowni wiatrowych w gminie Bielice

Tabela 81. Charakterystyka wariantów inwestycyjnych

Tabela 82. Współrzędne lokalizacyjne ZEW Bielice dla wariantu 1 w układzie 2000 (zgodnie z

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000r. w sprawie

państwowego systemy odniesień przestrzennych – Dz. U. Nr 70, poz. 821)

Tabela 83. Współrzędne lokalizacyjne ZEW Bielice dla wariantu 2 w układzie 2000 (zgodnie z

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000r. w sprawie

państwowego systemy odniesień przestrzennych – Dz. U. Nr 70, poz. 821)

Tabela 84. Zagospodarowanie terenów wokół elektrowni ze wskazaniem rodzajów terenów, o

których mowa w art. 113, ust. 2, pkt. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo

Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 ze zm.) i Rozporządzeniu

Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych

poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826) – wariant 2

Tabela 85. Wyniki kalkulacji poziomu hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu urządzeń – typ

I

Tabela 86. Wyniki kalkulacji poziomu hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu urządzeń – typ

II

Tabela 87. Wyniki kalkulacji poziomu hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu urządzeń -

typ III

Tabela 88. Wyniki kalkulacji poziomu hałasu dla wariantu 2 przy zastosowaniu urządzeń -

typ IV

Tabela 89. Parametry ZEW Bielice w wariancie 2 – do realizacji

Tabela 90. Przewidywane rodzaje i ilości odpadów do wytworzenia na etapie budowy

Tabela 91. Miejsca i sposoby magazynowania odpadów na etapie budowy

Tabela 92. Sposób postępowania z odpadami na etapie budowy

Tabela 93. Sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi na etapie budowy

Tabela 94. Przykłady sztucznych źródeł pole elektromagnetycznego - źródło:

www.oddziaływaniewiatrakow.pl

Tabela 95. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla terenów przeznaczonych pod

zabudowę mieszkaniową

Tabela 96. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dla miejsc dostępnych dla

ludności

Tabela 97. Pole elektromagnetyczne wytwarzane przez elektrownie wiatrową na tle innych

urządzenia - źródło: www.oddziaływaniewiatrakow.pl

Tabela 98. Poziom hałasu emitowanego przez różne źródła www.oddziaływaniewiatrakow.pl

Tabela 99. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku od instalacji

Tabela 100. Wartości emitowanego przez elektrownie wiatrowe hałasu (w porze nocnej i

dziennej) w wariancie 2 (do realizacji) na granicy terenów chronionych

akustycznie

Tabela 101. Wyniki pomiaru hałasu infradźwiękowego emitowanego przez turbinę wiatrową o

mocy 1 MW

Tabela 102. Wyniki badań przeprowadzonych w Szwecji (Eja Pedersen, 2004)

Tabela 103. Pomiary hałasu infradźwiękowego

Tabela 104. Przewidywane odpady do wytworzenia na etapie eksploatacji

Tabela 105. Sposób magazynowania odpadów na etapie eksploatacji

Tabela 106. Sposób postępowania z odpadami na etapie eksploatacji

Tabela 107. Rodzaje i ilość odpadów przy likwidacji przedsięwzięcia

Tabela 108. Sposób magazynowania odpadów na etapie likwidacji przedsięwzięcia

Tabela 109. Sposób postępowania z odpadami na etapie likwidacji przedsięwzięcia

Tabela 110. Walory awifaunistyczne ostoi Natura 2000 „Ostoja Miedwie” i „Dolina Płoni i

Jezioro Miedwie” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie m.

Nowe Chrapowo

Tabela 111. Walory awifaunistyczne ostoi Natura 2000 „Wzgórza Bukowe” sąsiadującej ze

strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo

Tabela 112. Walory awifaunistyczne ostoi Natura 2000 „Jeziora Wełtyńskie” sąsiadującej ze

strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie m. Nowe Chrapowo

Tabela 113. Opis walorów awifaunistycznych ostoi Natura 2000 „Ostoja Miedwie” i „Dolina

Płoni i Jezioro Miedwie” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną ZEW Bielice w rejonie

Linie

Tabela 114. Opis ostoi Natura 2000 „Wzgórza Bukowe” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną

ZEW Bielice w rejonie m. Linie

Tabela 115. Opis ostoi Natura 2000 „Jeziora Wełtyńskie” sąsiadującej ze strefą inwestycyjną

ZEW Bielice w rejonie m. Linie

Tabela 116. Odległość od najbliżej usytuowanych względem ZEW Bielice cennych przyrodniczo

i terenów chronionych gminie Bielice, Kozielice i Pyrzyce

Tabela 117. Istniejące i projektowane farmy wiatrowe znajdujące się w sąsiedztwie

ZEW Bielice

Tabela 118. ZEW Bielice i ZEW Nowe Chrapowo - odległość elektrowni od granicy najbliższych


Tabela 119. Moc akustyczna zastosowanych urządzeń – ZEW Bielice i ZEW Nowe Chrapowo

Tabela 120. Wyniki analizy oddziaływania skumulowanego w zakresie emisji hałasu dla

ZEW Nowe Chrapowo i ZEW Bielice

Tabela 121. Wykaz farm elektrowni wiatrowych planowanych na terenach sąsiednich

Tabela 122. Przewidywane znaczące oddziaływanie na środowisko oraz na cele i przedmiot

ochrony obszarów Natura 2000 oraz na integralność tych obszarów

Tabela 123. Propozycja monitoringu poinwestycyjnego w zakresie awifauny

Tabela 124. Propozycja monitoringu poinwestycyjnego w zakresie chiropterofauny

Tabela 125. Propozycja monitoringu poinwestycyjnego w zakresie emisji hałasu

FOTOGRAFIE

Fot. 1. Widok na lokalne obniżenie terenu, gdzie w ostatnich latach stagnuje woda

działka 113

Fot. 2. Fragment stada czajek liczącego około 2.500 ptaków obserwowanego w

sąsiedztwie S-3 Węzła Drogowego Pyrzyce, tj. w odległości 3,5 km od granic

planowanej lokalizacji elektrowni wiatrowych w obrębie m. Nowe Chrapowo

RYCINY

Ryc. 1. Zestawienie moc zainstalowanych elektrowni wiatrowych

Ryc. 2. Redukcja emisji CO2 w Polsce do 2020 r. dzięki wykorzystaniu energii wiatru, w

mln ton/rok. - źródło: Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020 r.,

Instytut Energetyki Odnawialnej, Warszawa, 2009 r

Ryc. 3. Zasięg strefy inwestycyjnej oraz położenie transektu i punktów obserwacyjno-

nasłuchowych w rejonie m. Nowe Chrapowo – obserwacje ornitologiczne i

chiropterologiczne

Ryc. 4. Zasięg strefy inwestycyjnej oraz położenie transektów i punktu obserwacyjnego w

rejonie m. Linie - obserwacje ornitologiczne

Ryc. 5. Zasięg strefy inwestycyjnej oraz położenie transektów i punktów obserwacyjno-

nasłuchowych w rejonie m. Linie - obserwacje chiropterologiczne

Ryc. 6. Lokalizacja ZEW Bielice na terenie województwa zachodniopomorskiego - źródło:

Plan Odnowy Miejscowości Nowe Chrapowo i Linie – Gmina Bielice, 2010

Ryc. 7. Lokalizacja projektu na terenie powiatu pyrzyckiego - źródło: Plan Odnowy

Miejscowości Nowe Chrapowo i Linie – Gmina Bielice, 2010

Ryc. 8. Lokalizacja projektu na terenie Gminy Bielice

Ryc. 9. Miejsca stwierdzeń czajek w trakcie cenzusu w 2003 r. (Meissner et al. 2006) oraz

wielkości stwierdzanych stad pokazujące rejon części Równiny Pyrzyckiej jako teren

nie wykorzystywany intensywnie przez czajki w trakcie jesiennej migracji

Ryc. 10. Miejsca stwierdzeń siewek złotych w trakcie cenzusu w 2003 r. (Meissner et al.

2006) oraz wielkości stwierdzanych stad pokazujące rejon Równiny Pyrzyckiej

jako teren wykorzystywany w różnym zakresie w trakcie jesiennej migracji

Ryc. 11. Miejsca ważne dla ptaków w okresie rozrodu

Ryc. 12. Miejsca, gdzie zarejestrowano średnią lub wysoką aktywność nietoperzy - rejon

m. Linie

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik nr 1. Postanowienie Wójta Bielice z dnia 23 sierpnia 2010 r., znak:

OCHŚ/AG/7644/06/10 w sprawie obowiązku przeprowadzenia oceny

oddziaływania na środowisko i określenia zakresu raportu o oddziaływaniu

przedsięwzięcia na środowisko

Załącznik nr 2. Mapa poglądowa lokalizacji ZEW Bielice w wariancie 1

Załącznik nr 3. Mapa poglądowa lokalizacji ZEW Bielice w wariancie 2 – do realizacji

Załącznik nr 4. Mapa ewidencyjna lokalizacji ZEW Bielice (elektrownie wiatrowe wraz z

infrastrukturą towarzyszącą – komunikacyjną i techniczną) w wariancie 2

– do realizacji - obręb: Nowe Chrapowo

Załącznik nr 5. Mapa ewidencyjna lokalizacji ZEW Bielice (elektrownie wiatrowe wraz z

infrastrukturą towarzyszącą – komunikacyjną i techniczną) w wariancie 2

– do realizacji - obręb: Linie

Załącznik nr 6. Zasięg oddziaływania emitowanego przez elektrownie wiatrowe hałasu –

izofony hałasu dla pory nocnej – obręb: Nowe Chrapowo


izofony hałasu dla pory nocnej – obręb: Linie

Załącznik nr 8a. Analiza rozprzestrzeniania się hałasu w porze nocnej dla elektrowni

wiatrowych typu I

Załącznik nr 8b. Analiza rozprzestrzeniania się hałasu w porze nocnej dla elektrowni

wiatrowych typu II

Załącznik nr 8c. Analiza rozprzestrzeniania się hałasu w porze nocnej dla elektrowni

wiatrowych typu III

Załącznik nr 8d. Analiza rozprzestrzeniania się hałasu w porze nocnej dla elektrowni

wiatrowych typu IV


izofony hałasu dla pory dziennej – obręb: Nowe Chrapowo


izofony hałasu dla pory dziennej – obręb: Linie

Załącznik nr 11a. Analiza rozprzestrzeniania się hałasu w porze dziennej dla elektrowni

wiatrowych typu I

Załącznik nr 11b. Analiza rozprzestrzeniania się hałasu w porze dziennej dla elektrowni

wiatrowych typu II

Załącznik nr 11c. Analiza rozprzestrzeniania się hałasu w porze dziennej dla elektrowni

wiatrowych typu III

Załącznik nr 11d. Analiza rozprzestrzeniania się hałasu w porze dziennej dla elektrowni

wiatrowych typu IV

Załącznik nr 12a. Oddziaływanie skumulowane w zakresie emisji hałasu dla ZEW Bielice

przy zastosowaniu urządzeń typu I i ZEW Nowe Chrapowo

Załącznik nr 12b. Oddziaływanie skumulowane w zakresie emisji hałasu dla ZEW Bielice

przy zastosowaniu urządzeń typu II i ZEW Nowe Chrapowo

Załącznik nr 12c. Oddziaływanie skumulowane w zakresie emisji hałasu dla ZEW Bielice

przy zastosowaniu urządzeń typu III i ZEW Nowe Chrapowo

Załącznik nr 12d. Oddziaływanie skumulowane w zakresie emisji hałasu dla ZEW Bielice

przy zastosowaniu urządzeń typu IV i ZEW Nowe Chrapowo

Załącznik nr 13. Lokalizacja ZEW Bielice na tle istniejących form ochrony przyrody

Załącznik nr 14. Lokalizacja ZEW Bielice na tle potencjalnych form ochrony przyrody

Załącznik nr 15. Lokalizacja ZEW Bielice na tle stanowisk chronionych gatunków zwierząt

Załącznik nr 16. Lokalizacja ZEW Bielice na tle chronionych gatunków flory i grzybów

Załącznik nr 17. Lokalizacja ZEW Bielice na tle siedlisk przyrodniczych

Załącznik nr 18. Lokalizacja ZEW Bielice na tle istniejących i projektowanych farm

wiatrowych na terenie gmin sąsiadujących z gminą Bielice

Documents

R A P O R T - ebrd.com · Rzeźba terenu, budowa geologiczna, surowce mineralne 35 6.2. Gleby, użytkowanie gruntów 36 6.3. Warunki hydrologiczne 38 6.4. Warunki klimatyczne 40 6.5