UNIVERZITET U TUZLIEKONOMSKI FAKULTETRAČUNOVODSTVO I POSLOVNE FINANSIJE ŠK. 2011/2012

RAČUNOVODSTVO JAVNOG SEKTORARačunovodstveni obuhvat obračunskih plaćanja i plaćanja iz trezora

budžetskih korisnika

Profesor: Studenti: Dr.sc.Selma Novalija, docentica Senada Jašarević, I-2143/09 Emina Jarčević, I-2273/09

Tuzla, april 2012.

SADRŽAJ

UVOD...........................................................................................................................................................2

1. OBRAČUNSKO PLAĆANJE.........................................................................................................................3

1.1.Kompenzacija....................................................................................................................................4

1.2.Cesija.................................................................................................................................................5

1.3.Asignacija...........................................................................................................................................6

1.4.Preuzimanje duga..............................................................................................................................6

2. TREZOR (RIZNICA)....................................................................................................................................7

2.1. Osnovni elementi trezora (riznice)....................................................................................................7

2.2. Funkcije trezora (riznice)..................................................................................................................9

2.2.1. Finansijsko i računovodstveno planiranje i izvještavanje...........................................................9

2.2.2. Izvršenje budžeta.......................................................................................................................9

2.2.3. Upravljanje gotovinom i javnim dugom.....................................................................................9

2.2.4. Finansiranje budžetskog deficita................................................................................................9

2.3. Zakonski okvir za trezorsko poslovanje...........................................................................................10

2.4. Modeli organizacije trezora (riznice)..............................................................................................11

3. PLAĆANJA IZ TREZORA BUDŽETSKIH KORISNIKA....................................................................................13

3.1. Evidencija plaćanja iz trezora budžetskih korisnika........................................................................13

3.2. Računovodstvena metodologija plaćanja iz trezora budžetskih korisnika......................................15

3.3. Centralizovano plaćanje svih izdataka............................................................................................16

3.4. Centralizovani obračun i isplata plaća............................................................................................16

3.5. Računovodstvena metodologija obračuna i isplate plaća...............................................................16

4. TREZOR U FEDERACIJI BiH......................................................................................................................18

4.1.Funkcije i zadaci trezora Federacije BiH...........................................................................................18

4.2. Sistem glavne knjige trezora...........................................................................................................19

4.3. Način vođenja jedinstvenog računa trezora..................................................................................19

ZAKLJUČAK................................................................................................................................................21

LITERATURA…………………………………………………………………………….………………..22

UVOD

Tema ovog seminarskog rada je Računovodstveni obuhvat obračunskih plaćanja i plaćanja iz trezora budžetskih korisnika. Ovaj seminarski rad je podijeljen na četiri dijela. U prvom dijelu date su osnovne odrednice obračunskog plaćanja, kao i načini provođenja obračunskog plaćanja koje se provodi kompenzacijom, cesijom, asignacijom i preuzimanjem duga. Iz tog razloga su dati neki osnovni elementi navedenih načina obračunskog plaćanja.

Drugi dio seminarskog rada sadrži osnovne elemente trezorskog poslovanja. Na početku drugog dijela date su osnovne definicije uspostavljanja trezora, glavni zadaci, ciljevi i efekti trezorskog poslovanja. U drugom dijelu su date funkcije trezora i kratko pojašnjenje svake od funkcija. Takođe je predstavljen zakonski okvir trezorskog poslovanja i predstavljena su dva modela organizacije trezora.

Treći dio seminarskog rada sadrži pet dijelova. U prvom je data evidencija plaćanja iz trezora sa prikazanom shemom plaćanja koja se vrše iz trezora. U ovom dijelu je takođe data računovodstvena metodologija plaćanja iz trezora i objašnjeno je knjiženje koje se provodi prilikom obavljanja plaćanja. Takođe su predstavljene osnovne odrednice centralizovanog plaćanjasvih izdataka kao i obračuna i isplate plaća.

U četvrtom dijelu „Trezor u FBiH“ date su osnovne funkcije i zadaci trezora FBiH. Takođe je predstavljen sistem glavne knjige trezora i njegovi glavni elementi. I na kraju je dat način vođenja jedinstvenog računa trezora.

Na kraju seminarskog rada dat je zaključak koji predstavlja opseg znanja usvojenog istražujući ovu temu. Prilikom obrade ove teme korištena je stručna literatura, kao i zakoni, članci i internet izvori iz oblasti trezorskog poslovanja i obračunskih plaćanja.

1. OBRAČUNSKO PLAĆANJE

Obračunsko plaćanje je namirenje međusobnih novčanih obaveza i potraživanja između sudionika bez upotrebe novca. U vrijeme opće nelikvidnosti svi oblici obračunskih plaćanja su izuzetno značajni, te predstavljaju oblik traženja rješenja u "čišćenju" bilanci u smislu zatvaranja obaveza i potraživanja.

Realni sektor nastoji premostiti probleme tekuće nelikvidnosti ovim oblikom zatvaranja potraživanja. Javni sektor uglavnom nema tako izraženu želju za obračunskim plaćanjima, jer im likvidnost vrlo često nije problem. U državnim preduzećima u kojima postoje "nagomilane" obaveze, obračunsko plaćanje se koristi, ali ne u onoj mjeri u kojoj bi se moglo i moralo koristiti u uvjetima recesije u kojoj se danas nalazimo.

Razliku u pristupu javnog i realnog sektora treba tražiti u činjenici da obračunsko plaćanje ponekad predstavlja osnovu "preživljavanja" realnog sektora, dok u javnom sektoru njegova primjena prije svega zavisi od menadžmenta i njegove spremnosti da se ovi oblici "čišćenja" bilance koriste. Odnosno, rijetki su slučajevi u kojima će se menadžment suprotstaviti primjeni obračunskog plaćanja, ali svojim postupcima mogu otežati njegovu primjenu dodatnim zahtjevima koji će ovaj oblik zatvaranja obaveza učiniti manje atraktivnim.1

Obračunsko plaćanje se ne može obavljati ako na računu za redovno poslovanje ima evidentiranih nenamirenih dospjelih obaveza. Ovom odredbom se želi spriječiti izigravanje vjerovnika u redoslijedu plaćanja, što znači da se obaveze trebaju ispuniti plaćanjem na račun, a ne obračunskim plaćanjem.

U kategoriju obračunskih plaćanja spadaju izmirivanja međusobno dužničko-povjerilačkih odnosa učesnika u platnom prometu putem:

Poravnanja (kompenzacijom); Ustupanja potraživanja (cesijom); Upućivanja (asignacijom); Preuzimanja duga.

Obračunsko plaćanje obavlja se kompenzacijom, cesijom, asignacijom, preuzimanjem duga te drugim oblicima međusobnih namirenja obaveza i potraživanja.2 Obračunsko plaćanje najčešće se provodi na temelju izjave o kompenzaciji, ugovora o cesiji, asignaciji ili preuzimanju duga. 

1 http://www.poduzetnistvo.org/news/clanak-obracunsko-placanje-u-funkciji-smanjenja-obveza-potrazivanja-u-bilanci (pristupljeno: 24.03.2012.godine)2 hgk.biznet.hr/hgk/fileovi/12648.doc(pristupljeno 28.03.2012.godine)

1.1.KompenzacijaKompenzacija (poravnanje) je jedan od načina prestanka obaveza, pod uvjetom da su

osobe istovremeno strane dvaju ili više međusobnih obveznih odnosa s time da se svaka od njih u nekim od tih odnosa pojavljuje kao vjerovnik, a u drugima kao dužnik. Najraspostranjeniji oblik izmirivanja obaveza sa stanovišta zakona je kompenzacija.

Kompenzacija u najširem značenju podrazumjeva izravnanje međusobnih potraživanja. Kada dužnik postane povjerilac svoga poverioca i kada na taj način, između dva lica, postoje istovremeno uzajamna potraživanja, ona se mogu ugasiti tako što će se kompenzirati, prebiti jedno za drugo. Tako mogu da prestanu oba potraživanja, ako su iste visine a, ako nisu, manje potraživanje će prestati, dok će se veće kompenzovati do iznosa manjeg, a razlika se izmiruje putem plaćanja.

Kao način gašenja uzajamnih potraživanja poslovnih partnera, kompenzacija je nezamjenjiv instrument u plaćanju. S obzirom na to da se kompenzacijom najčešće gase uzajamna novčana potraživanja, ona predstavlja efikasan način ubrzanja platnog prometa i sredstvo regulisanja novčanih obaveza bez upotrebe gotovog novca.

Bilateralna kompenzacija podrazumjeva učešće dva pravna lica u postupku izmirivanja obaveza. U tom slučaju jedno pravno lice ima istovremeno i obaveze i potraživanja prema drugom pravnom licu. Multilateralna kompenzacija podrazumjeva učešće dva i više pravnih lica u postupku izmirivanja obaveza, tj. kada jedno pravno lice duguje drugom pravnom licu, drugo pravno lice duguje trećem pravnom licu, a treće pravno lice duguje prvom pravnom licu.3

Uvjeti za izmirivanje obaveza kompenzacijom su: uzajamnost, istorodnost i dospjelost potraživanja i postojanje izjave o prijeboju (kompenzaciji). Prebijanje obaveza i potraživanja nastaje kad se steknu uslovi za to i kad jedna strana da izjavu drugoj strani da vrši prebijanje.4

Izjava o kompenzaciji predstavlja knjigovodstvenu ispravu da je obaveza prema dužniku izvršena, odnosno da je potraživanje od povjerioca naplaćeno i istovremeno dokument na osnovu kojeg se sprovodi knjiženje i kod dužnika i kod povjerioca.

Poreski obveznik može svoju poresku obavezu izmiriti putem kompenzacije ako za to postoje određeni uslovi. Poreski dužnik koji istovremeno ima potraživanja od budžeta FBiH može putem kompenzacije u tekućoj godini da izmiri poreske obaveze koje su dospele do 31. decembra prethodne godine. U ovom slučaju radi se o bilateralnoj kompenzaciji (između poreskog obveznika i budžeta Federacije Bosne i Hercegovine). Predmet kompenzacije mogu biti javni prihodi koji u cjelini pripadaju budžetu ili javni prihodi koji se dijele na niže jedinice vlasti.

3 http://kompenzacija.deoposla.com/o_kompenzaciji.php (pristupljeno: 25.03.2012.godine)4 Član 420., stav 2., Zakon o obligacionim odnosima FBiH/RS, Nacrt, 16.03.2003.godine

1.2.CesijaCesija5 znači pravo prvog povjerioca (cedenta) da svoje potraživanje prenese na drugog

povjerioca (cesionara). Za izmirivanje obaveze cesijom potrebno je da učestvuju najmanje dva pravna lica (povjerilac i dužnik), s tim što učestvuje i treće pravno lice koje nije predmet ugovora:

o pravno lice koje prenosi (cedira) svoje potraživanje;

o pravno lice koje postaje novi povjerilac u čiju korist je prenijeto (cedirano) potraživanje;

o pravno lice - dužnik (cezus) koji preuzima novog poverioca i kome izmiruje svoj dug.

Cesija se obavlja uglavnom na osnovu sklopljenog ugovora o cesiji između prvog povjerioca (cedenta) i novog povjerioca (cesionara), o čemu je cedent obavezan da obavjesti dužnika (cezusa) da ustupa svoje potraživanje drugom povjeriocu, da bi ovaj znao kome da izmiri dug. Za ustupanje potraživanja cedent nije obavezan da traži saglasnost dužnika (cezusa).

Slika br.1: Ilustracija cesije6

5 Latinski, cessio-ustupanje6 http://kompenzacija.deoposla.com/o_cesiji.php (pristupljeno: 25.03.2012.godine)

1.3.AsignacijaAsignacija (asignatio-doznaka) je pisana izjava jednog pravnog lica (asignanta) drugom

pravnom licu (asignatu) da za njegov račun isplati određeni iznos trećem pravnom licu (asignataru), a to treće lice ovlašćuje da tu isplatu primi u svoje ime. Kod izmirivanja obaveza asignacijom postoji obligacioni odnos između tri pravna lica radi izmirivanja dvije obaveze, od kojih se jedno pravno lice nalazi u ulozi povjerioca. Za izmirivanje obaveza asignacijom mora da postoji sporazum o izmirivanju obaveza na ovaj način.

Osnovne karakteristike asignacije:

• jedno pravno lice ovlašćuje drugo pravno lice da za njegov račun isplati određeni iznos sredstava trećem pravnom licu, a treće pravno lice ovlašćuje da to plaćanje primi u svoje ime,

• prihvatanjem uputa od strane primaoca nastaje između primaoca uputa i upućenika dužnički odnos koji je nezavisan od odnosa između uputioca i upućenika, kao i odnos između uputioca i primaoca.

Asignacijom se može izmiriti obaveza ili naplatiti potraživanje samo do najnižeg iznosa, ako su međusobne obaveze i potraživanja iskazane u različitim iznosima.

1.4.Preuzimanje dugaDug se preuzima ugovorom zaključenim između dužnika i preuzimatelja (treće osobe), s

tim da vjerovnik mora pristati na preuzimanje duga (član 556. Zakona o obligacionim odnosima). Zaključenjem ugovora uz pristanak vjerovnika, treća osoba odnosno preuzimatelj stupa na mjesto prijašnjeg dužnika i preuzima na sebe ispunjenje obaveze iz ugovora, dok prijašnji dužnik izlazi iz tog obveznog odnosa.

Konkretnije, između novog dužnika i vjerovnika postoji ista obaveza koja je dotle postojala između prijašnjeg dužnika i vjerovnika. Takva vrsta ugovora zaključuje se radi preuzimanja tuđeg duga i njegovog oslobađanja od obaveze, s time da razlozi koji motiviraju treću osobu mogu biti različiti kao npr. oslobađanje od duga kojeg preuzimatelj ima prema dužniku, radi darivanja dužnika ili radi preuzimanja duga uz istovremeno ugovaranje neke protučinidbe od strane dužnika i sl. Bitno je da se svi ti razlozi tiču odnosa između dužnika i trećega, a ne i vjerovnika, koji samo pristaje na tu promjenu.

2. TREZOR (RIZNICA)

2.1. Osnovni elementi trezora (riznice)

Riječ trezor potiče od latinske riječi thesaurus i podrazumjeva blagajnu, sef, pretinac ili posebnu prostoriju u kojoj se čuvaju dragocjenosti, vrijednosni papiri i ostale vrijednosti. U savremenim uslovima pod trezorom se podrazumjeva mnogo slojevitiji pojam kojim se označava „javna institucija putem koje se u mnogim zemljama provodi finansijska služba države, a vezana je uz Ministarstvo finansija.“

Zakon o proračunima7 definira riznicu-trezor kao sektor Ministarstva finansija Federacije ili kantona koji se uspostavlja u svrhu planiranja i izvršavanja budžeta Federacije, nadzora budžeta, upravljanja novcem i vođenja jedinstvenog računa trezora te vođenja računovodstva u skladu sa dobivenim ovlaštenjima.

Trezor se uspostavlja radi boljeg upravljanja finansijama države, javnim novcem, odnosno finansijskim sistemom državne uprave. Temeljna zadaća trezora najčešće se opisuje kao brižljivo planiranje i nadziranje sredstava koja pritječu i odlijevaju se s računa kojima raspolaže država, u cilju osiguravanja budžetskim organizacijama i korisnicima pravodobno podmirenje njihovih izdataka, odnosno ispunjenje obaveza države. Trezor je odgovoran za sva novčana sredstva budžeta i korisnika budžeta. Svi korisnici budžeta prosljeđuju svoje zahtjeve za trošenje sredstava budžeta, zajedno sa svim potrebnim dokumentima prema trezoru, koji nakon potvrde o raspoloživosti sredstava, u skladu sa budžetskom pozicijom, odobrava zahtjev i naređuje odgovarajućim poslovnim bankama da izvrše isplatu.

Trezor, kao osnovna organizaciona jedinica unutar Federalnog ministarstva finansija i ministarstva finansija kantona, u najbližoj vezi je s funkcijama izvršenja budžeta. U izvršavanju državnog budžeta trezor se može ustrojiti tako da ima "pasivnu" ili „aktivnu“ ulogu. Trezor je „pasivan“ onda kada mu se u nadležnost ne stavlja direktno uticanje na izvršavanje budžetskih rashoda i izdataka, već samo praćenje rasporeda sredstava na budžetske korisnike i njihove programe. Trezor ima „aktivnu“ ulogu onda kad mu se daju ovlaštenja na postavljanje ograničenja u raspolaganje novcem i stvaranje obaveza iz budžeta, ili kad se utvrdi da je obavezan davati posebna odobrenja za pojedine izdatke na osnovu prethodno ustanovljenih mjerila.

Uloga trezora u dijelu izvršenja budžeta ogleda se u radnjama koje obuhvataju pregled i odobravanje zahtjeva za plaćanje, sa neophodnom dokumentacijom i listom prioriteta koja se u principu utvrđuje u Zakonu o izvršenju budžeta. Sistem trezora podrazumjeva da svi mogu dati nalog za plaćanje ali samo odjel trezora može dati odobrenje da se taj nalog obavi. Trezor putem ovog mehanizma preventivno djeluje na potrošnju.

7 Član 5. Zakon o proračunima-budžetima u Federaciji Bosne i Hercegovine

Korisnici koriste budžetska sredstva samo za namjene koje su određene budžetom, a u skladu sa svojim godišnjim finansijskim planom i po dinamici, utvrđenoj tromjesečnim i mjesečnim planovima koje odobrava ministar finansija na temelju plana novčanih tokova. Na osnovu alokacije budžetskih sredstava i instrukcije Ministarstva finansija, korisnici pripremaju i podnose prijedloge operativnih proračuna Ministarstvu finansija.8

Ključnu kariku u stvaranju preduslova za provođenje efikasnog sistema interne finansijske kontrole jeste uspostavljanje trezora na svim nivoima. Trezor pomaže u ostvarenju glavnih ciljeva upravljanja javnim finansijama, kao što su:9

namjensko korištenje sredstava u skladu sa zakonskim i podzakonskim propisima; transparentnost sistema, pružanje informacija u obliku i na način koji korisnicima omogućava razumijevanje i daje

mogućnost daljnje analize; funkcionisanje sistema odgovornosti.

Efekti trezorskog poslovanja su:10

jasan i zakonit proces izvršavanja budžeta; finansiranje rashoda u skladu s odlukama; odgovorno i efikasno korištenje javnih resursa; sveobuhvatne informacije o finansijskom položaju i kretanjima u općini/ vanbudžetskom

fondu; sveobuhvatnu kontrolu potrošnje budžetskih korisnika i efikasniju raspodjelu sredstava; jeftinije i brže poslovanje; poboljšanje u proceduri donošenja odluka; optimiziranje finansijskog rukovođenja; instrument u borbi protiv korupcije; odgovornost prema građanima; ostvarenje značajnijih ušteda na određenim pozicijama direktnih troškova, a u korist

projekata.

2.2. Funkcije trezora (riznice)Trezor je centralni element u finansijskom upravljanju sredstvima budžeta i tijelo koje ima vodeću ulogu u obavljanju sljedećih funkcija:11

8 Zakon o izvšavanju budžeta Federacije Bosne i Hercegovine za 2012.godinu, Sarajevo, decembar 2011.9 Efekti uvođenja trezorskog poslovanja u općinama i vanbudžetskim fondovima,Rička Željko, Revicon, maj 2011. 10 Efekti uvođenja trezorskog poslovanja u općinama i vanbudžetskim fondovima,Rička Željko, Revicon, maj 2011.

11 Kešetović, I.: Finansije, monetarne i javne, Tuzla, 2009.godine, str.529

Finansijsko i računovodstveno planiranje i izvještavanje Izvršenje budžeta Upravljanje gotovinom i javnim dugom Finansiranje budžetskog deficita

2.2.1. Finansijsko i računovodstveno planiranje i izvještavanjeFinansijsko i računovodstveno planiranje u trezoru podrazumjeva planiranje priliva na

račun(e) trezora i potrebe za sredstvima radi izvršenja državnih rashoda i izdataka. U dijelu računovodstvenog i finansijskog izvještavanja trezor uspostavlja sistem glavne knjige trezora i sisteme pomoćnih knjiga prema modifikovanom principu obračuna obaveza.

2.2.2. Izvršenje budžetaIzvršenje budžeta počinje odobravanjem potrošnje za određeni vremenski period.

Dokument odobren od strane parlamenta potvrđuje pravo na potrošnju potrošačkih jedinica – korisnika budžeta. Korisnici u skladu sa odobrenim planom pokreću ugovaranje obaveza, podnose zahtjeve za plaćanje i dobijaju povratnu informaciju od trezora u kojem iznosu su realizovani podnešeni zahtjevi i koliko je ostalo neizmirenih obaveza u izveštajnom periodu.

2.2.3. Upravljanje gotovinom i javnim dugomU funkciji upravljanja gotovinom sadržana je kontrola novčanog toka na računima države

i operativne zadaće vezane na prikupljanje javnog novca i izvršenje plaćanja. U minimumu svojih temeljnih odgovornosti trezor mora osigurati potpune, pravremene i tačne informacije o novčanom toku i provoditi odgovarajuću kontrolu nad prilivom i odlivom novca na računima države. Upravljanje javnim dugom države obuhvata širok raspon posebnih poslovnih i upravljačkih funkcija koje obavlja trezor (planiranje preuzimanja zajmova, primitaka i izdataka po zajmovima, isplata kamata, računovodstvo i glavna knjiga javnog duga, reprogramiranje i servisiranje duga, prognoze, izdavanje vrijednosnica države itd).

2.2.4. Finansiranje budžetskog deficitaJedan od načina da država pokrije budžetski deficit su javni prihodi koji se stvaraju

uvođenjem novih poreza i povećanjem postojećih poreza. U zavisnosti od situacije u kojoj se zemlja nalazi, moguće je odabrati jednu od ove dvije mjere za ubiranje javnih prihoda.

2.3. Zakonski okvir za trezorsko poslovanje

Trezorsko poslovanje predstavlja bitan proces u budžetskom sistemu u svim državama, pa tako i u Bosni i Hercegovini, sve do lokalne razine vlasti. Trezorsko poslovanje, kao dio budžetskog sistema, naslonjeno je na značajan pravni okvir koji se odnosi na budžet i budžetsko

računovodstvo, a regulisano je, prije svega, Zakonom o budžetu u Federaciji BiH (Službene novine FBiHbroj 19/03 i 10/07), a potom slijede i:

Zakon o trezoru u FBiH (Službene novine FBiH broj 19/03 i 10/07) Pravilnik o finansijskom izvještavanju i godišnjem obračunu budžeta u FBiH (Službene

novine FBiH broj 17/05) Pravilnik o knjigovodstvu budžeta/proračuna u FBiH (Službene novine FBiH broj 15/07) Uredba o računovodstvu budžeta/proračuna u FBiH (Službene novine FBiH broj 10/07) Uputstvo o izvršavanju budžeta sa jedinstvenog računa trezora (Službene novine FBiH

broj 94/07) Ostala akta (međunarodni računovodstveni standardi i kodeksi, budžet, odluka o

izvršavanju budžeta, statut ...) Uputstvo o uspostavljanju i jačanju internih kontrola budžetskih korisnika.

Kako bi trezorsko poslovanje bilo značajno usaglašeno sa pomenutim zakonskim aktima, iste bi sigurno trebalo doraditi kako s više termina tako i nadležnosti općina, čime bi se otklonile eventualne nedoumice koje se javljaju kod onih koji zakone provode. Donošenjem Zakona o trezoru u Bosni i Hercegovini upotpunjen je pravni i regulatorni okvir koji predstavlja temelj za izgradnju savremenog i efikasnog sistema finansijskog upravljanja javnim prihodima i rashodima.

2.4. Modeli organizacije trezora (riznice)

Upravljanje aktivom i pasivom koja se drži u trezorima i obavljanje transakcija s tim u vezi, posebno ubiranje i trošenje novca, obično se naziva „operacije trezora“ ili „funkcije trezora“. Izraz „operacije trezora“ se odnosi na upravljanje i vršenje svih finansijskih transakcija vlade. Takvim aktivnostima upravljalju ljudi u posebnom dijelu ministarstva finansija koji se

uglavnom naziva „Trezor-riznica“ ili „Računi vlade“. Obično postoji zakon, propis ili odluka kojima se određuju funkcije trezora i ovlaštenja neophodna da bi trezor mogao efikasno obavljati sve svoje fukcije uključujući zaštitu prihoda, osiguranje porezne discipline, upravljanje finansijama i računovodstvenim kontrolama.

Osnovni cilj trezora je osiguranje pravovremenog podmirenja izdataka nadležnih ministarstava i budžetskih korisnika tj.ispunjenje obaveza vlade. Osnovni cilj, trezor, nastoji ispuniti brižljivim planiranjem i nadziranjem sredstava koja pritječu i odlijevaju se sa računa kojima raspolaže vlada. Glavni faktori koji određuju organizaciju i zadatke trezora su faktori historijske i kulturne prirode, struktura privrede, razvoj u sektoru javnih finansija.

Organizacija trezora se može posmatrati kroz dva osnovna modela:

MODEL 1

Kod modela 1 sektor trezora se formira kao dio Ministarstva finansija i u njemu se obavljaju sljedeće aktivnosti:

Upravljanje novčanim sredstvima Izvršenje budžeta Računovodstvo i izvještavanje Upravljanje dugom.

Slika br.2: Organizacija trezora: Model 112

MODEL 2

Kod modela 2 sektor trezora se formira kao dio Ministarstva finansija i u njemu se obavljaju sljedeće aktivnosti:

Upravljanje novčanim sredstvima Upravljanje dugom.

12 Grupa autora, PRORAČUN – BUDŽET, Revicon, Sarajevo, 2001.

Ministarstvo finansija

Trezor Priprema budžeta Ostali sektori

Upravljanje dugom

Upravljanje novčanim sredstvima

Izvršenje budžeta

Računovodstvo i izvještavanje

Slika br.3: Organizacija trezora: Model 113

Međunarodni monetarni fond preporučuje Model 1 jer je potrebno trezoru dati širi opseg odgovornosti u finansijskom upravljanju u zemljama koje su suočene sa:

značajnim problemima u ekonomskom i finansijskom prilagođavanju brzim institucionalnim promjenama.

Trebalo bi naglasiti kako ne postoji model koji bi jednoznačno sugerisao organizacijsku strukturu trezora koja je primjenjiva za sve. U zavisnosti od potreba svake pojedine zemlje određuje se broj i funkcije pojedinih organizacijskih dijelova (uprava, odjela i sl.). S tim u vezi treba napomenuti da će se svaki trezor tokom vremena razvijati i mijenjati.

3. PLAĆANJA IZ TREZORA BUDŽETSKIH KORISNIKA

3.1. Evidencija plaćanja iz trezora budžetskih korisnikaPod budžetskim korisnikom podrazumijeva se svako tijelo države koje nezavisno od svog

mjesta u ustroju državne uprave posluje u djelatnostima koje se finansiraju iz budžeta, prima sredstva budžeta ili je vezano za budžet. Organi države (ministarstva, sekretarijati, zavodi,

13 Grupa autora, PRORAČUN – BUDŽET, Revicon, Sarajevo, 2001.

Ministarstvo finansija

Trezor Budžet Računovodstvo i izvještavanje

Ostali sektor

Upravljanje novčanim sredstvima

Upravljanje dugom

Priprema budžeta

Izvršenje budžeta

instituti i sl.) kao i organizacije izvan državnog aparata (javna preduzeća, udruženja i sl.) učestvuju u raspodjeli budžetskih prihoda i nazivaju se budžetski korisnici.

Budžetski korisnici u skladu sa odobrenim planom budžeta pokreću ugovaranje obaveza, podnose zahtjeve za plaćanje i dobijaju povratnu informaciju od trezora u kojem iznosu su realizovani podnešeni zahtjevi i koliko je ostalo neizmirenih obaveza u izveštajnom periodu. Glavna knjiga trezora izvršenje budžeta evidentira kroz sljedeće promjene: evidenciju planiranih iznosa; evidenciju ugovaranja obaveza; evidenciju zahtjeva za plaćanje; evidenciju plaćenih iznosa; evidenciju obaveza po osnovu odobrene potrošnje na osnovu planiranih iznosa, ugovorenih obaveza i zahtjevane potrošnje. Model evidencije, po prethodno navedenim fazama, može se u prikazati u formi T računa:

Slika br.4: Model evidencije u formi T računa14

Budžetski korisnici na osnovu alokacije raspoloživih budžetskih sredstava pripremaju i dostavljaju prijedloge operativnih budžeta službi za finansije za izvršenje usvojenog budžeta. U prijedlozima operativnih budžeta su obuhvaćeni rashodi i izdaci za svaki mjesec. Rashodi i izdaci se mogu izvršiti samo ako su u skladu sa usvojenim operativnim budžetom. Služba za finansije izdaje instrukcije budžetskim korisnicima u cilju ispravnog operativnog planiranja.

14 www.udgedu.me/fpn/files/download/1272565894_899.ppt (pristupljeno 01.04.2012.godine)

Stvarni rashodi svakog budžetskog korisnika moraju biti u skladu sa budžetskim iznosima planiranim za svaki odobreni operativni plan. Sredstva budžetskih korisnika dodjeljuju se na osnovu raspoloživih sredstava budžeta, a njihov iznos Služba finansija saopštava svakom budžetskom korisniku prije početka razdoblja na koje se odnosi: budžetski korisnici mogu zaključivati ugovore o nabavci roba, izvođenju radova i obavljanju usluga na osnovu operativnih planiranih iznosa, u skladu sa okvirnim zakonskim propisima, kao i aktima koje donosi Služba za finansije općine.

U slučaju da rashodi odstupaju od mjesečnog dinamičkog plana, Odlukom o izvršenju budžeta općine potrebno je definisati jasno uslove pod kojima se vrši interna preraspodjela sredstava unutar stavki budžeta korisnika, najviše do 10% odobrenih sredstava za tog korisnika, prateći FBIH Zakon o budžetima. Preraspodjela između korisnika budžeta mora biti definisana Odlukom o izvršenju budžeta općine.

Trezor je odgovoran za sve isplate koje se vrše u ime korisnika budžeta. U skladu s procedurama koje trezor formulira, svi korisnici budžeta mogu proslijediti svoje zahtjeve za trošenje sredstava budžeta, zajedno sa svim potrebnim dokumentima prema trezoru. Trezor će, nakon potvrde o raspoloživosti sredstava, u skladu sa budžetskom pozicijom, odobriti zahtjev i narediti odgovarajućim poslovnim bankama da izvrše isplate. Trezor je odgovoran za izvršenje budžeta i pri tome izvršava sljedeće funkcije:

a) odobravanje kvartalnih finansijskih planova korisnika budžeta, a koji su utvrđeni budžetom;

b) uspostavljanje sveukupnih ograničenja novčanih sredstava na analitičkim nivoima ekonomskih i funkcionalnih klasifikacija i raspodjela sredstava korisnicima.

c) koordiniranje prijema i registracije zahtjeva za isplatu sredstava datih od strane korisnika budžeta;

d) procesiranje zahtjeva za isplatu sredstava uključujući i zahtjeve za isplatu plaća;

e) informiranje korisnika budžeta o statusu isplata izvršenih u njihovo ime i o iznosima pristupačnih sredstava budžeta po pozicijama.

3.2. Računovodstvena metodologija plaćanja iz trezora budžetskih korisnika

U skladu sa odredbama Pravilnika o knjigovodstvu u klasi 1 na kontima glavne grupe 111100 – Transakcijski i prelazni računi vode vode se žiralna sredstva u okviru računa koji čine

sastavni dio Jedinstvenog računa Trezora, u skladu sa Zakonom o Trezoru. U ovoj grupi evidentiraju se i sredstva, za koja je kroz poravnanje utvrđeno da su pogrešno uplaćena ili isplaćena, kao i račun za poravnanje internih transakcija preko kojeg se zatvaraju interna potraživanja i interne obaveze između budžetskih korisnika istog nivoa vlasti. U glavnoj grupi 111300 - Blagajna, vode se gotovinska sredstva koja služe korisnicima za plaćanje u gotovini, u skladu sa Uputstvom o blagajničkom poslovanju i Uputstvom o procesiranju transakcija po osnovu promjena stalnih sredstava, zaliha, potraživanja i blagajničkog poslovanja.

Za potrebe blagajne Trezor je u okviru Jedinstvenog računa trezora otvorio račun za gotovinu, preko kojeg se vrši podizanje gotovine čekom izdatim od strane Trezora. Visina blagajničkog maksimuma utvrđuje se Uputstvom o blagajničkom poslovanju. Korisnici budžeta, na kraju dana u svojoj blagajni mogu imati maksimalno gotovine do iznosa odobrenog blagajničkog maksimuma. Podizanje gotovine za potrebe blagajne vrši se unosom zahtjeva za ček. Knjiženje ove transakcije vrši se putem modula AP, tako što se odobrava konto 311151- Obaveze prema dobavljačima–blagajna, a zadužuje konto 111315 – Prelazni račun blagajne, sa oznakom koda organizacione jedinice. Kod unosa zahtijeva za podizanje gotovine korisnici budžeta su dužni voditi računa da se obavezno u fakturi upiše TREZOR kao dobavljač, sa odgovarajućom lokacijom koja označava korisnika budžeta kao lokaciju na koju će biti prenesena sredstva. Trezor vrši plaćanje te fakture, na način da se zaduži konto 311151 – Obaveze prema dobavljačima–blagajna. Trezor ispostavlja ček, na osnovu kojeg ovlašteno lice budžetskog korisnika vrši podizanje gotovine u banci naznačenoj na čeku. Podignuta gotovina se evidentira u pomoćnu knjigu blagajne i putem modula Glavne knjige zadužuje konto 111311 - Glavna blagajna, a odobrava konto 111315 - Prelazni konto blagajne. U pomoćnoj knjizi blagajne izlaz gotovine se knjiži na osnovu propisane dokumentacije. Pravdanje troškova, po gotovinskim isplatama vrši se unosom fakture u modul AP, tako što se odobrava konto 311151 - Obaveze prema dobavljačima–blagajna u iznosu 0 (nula), a zadužuje odgovarajući analitički konto troškova (analitička konta svih pojedinačnih stvarnih troškova) i zaduženjem konta 111311, sa predznakom minus. Svako novo podizanje sredstava za blagajničko poslovanje uslovljeno je pravdanjem prethodno podignutih sredstava uz predočenje izvještaja o prometu i stanju na kontu 111311.

Sva plaćanja se vrše u Trezoru i preko računa 111823 - Račun za poravnanje gotovine, se zatvara račun obaveza–blagajna. Po dobivenom izvodu se zatvara račun poravnanja 111823 sa računom za poravnanje blagajničkog poslovanja 111118. Za isplaćene akontacije za službeni put u Glavnoj knjizi vrši se knjiženje zaduženjem konta 131311 – Akontacija za službeni put, uz obavezan unos subanalitičkog konta po primaocu akontacije, a odobrenjem konta 111311 – Glavna blagajna. Pravdanje akontacije vrši se unosom fakture u modul AP tako što se odobrava konto 311151-Obaveze prema dobavljačima – blagajna, u iznosu 0 (nula), a zadužuje odgovarajući analitički konto troškova (analitička konta svih pojedinačnih stvarnih troškova) i zaduženjem konta 131311 – Akontacija za službeni put, za iznos isplaćene akontacije, sa predznakom minus. Za razliku između stvarnih troškova i primljenih akontacija zadužuje se ili

odobrava konto 111311 - Glavna blagajna. U glavnoj grupi 111800 – Ostala novčana i deponovana sredstva, evidentira se poravnanje za primljene prihode i izvršeno plaćanje sa Jedinstvenog računa Trezora, kao i poravnanje po izvršenom prometu gotovine.15

3.3. Centralizovano plaćanje svih izdataka

Da bi trezorski sistem poslovanja efikasno funkcionisao, jedan od elemenata koji mora biti uspostavljen je i centralizovano plaćanje svih izdataka sa jedinstvenog računa trezora. To znači da će trezor plaćati sve izdatke za sve budžetske korisnike s jednoga mjesta. Unesene obaveze korisnika plaćaju se sa jedinstvenog računa trezora, putem pomoćne knjige za plaćanja, za koju je nadležan trezor. Plaćanje se vrši na osnovu liste prispjelih obaveza za plaćanje, prema prioritetima propisanim odredbama Odluke o izvršavanju budžeta, kao i visini raspoloživih novčanih sredstava. Trezor vrši odabir plaćanja i izrađuje registar naloga za plaćanje koji se, nakon potpisa ovlaštenih lica, šalje na realizaciju poslovnoj banci. Po izvršenom plaćanju banka dostavlja izvod trezoru, koji vrši kontrolu izvršenog plaćanja, odnosno poravnanje podataka iz izvoda banke sa podacima iz pomoćne knjige za plaćanje. Plaćanje se vrši zbirnim nalozima za plaćanje, sa potpisima lica koja raspolažu finansijskim sredstvima u jedinici lokalne samouprave.

3.4. Centralizovani obračun i isplata plaća

Element koji se treba obezbijediti da bi se moglo govoriti o potpuno obezbijeđenom trezorskom sistemu poslovanja je i centralizovani obračun i isplata plaća za sve budžetske korisnike na nivou lokalne samouprave. To znači da svi budžetski korisnici trezoru dostavljaju podatke za obračun i isplatu plaća, a da trezor iz sistema vrši isplatu za sve uposlenike za koje se plaća obezbjeđuje iz budžeta. Trezor je odgovoran da izvršava sljedeće funkcije u oblasti isplate plaća: 16

a) održavanje ažurnih evidencija o zaposlenima korisnika budžeta;

b) pravljenje procjena troškova plaća sa iznosima obaveza po osnovu poreza i doprinosa;

c) isplata plaća i obaveza po osnovu poreza i doprinosa.

3.5. Računovodstvena metodologija obračuna i isplate plaća

Sredstva za isplatu plaća i naknada plaća planiraju se na kontima glavne grupe 611100 – Bruto plaće i naknade plaća. Prilikom obračuna i isplate plaća i naknada plaća, kao i bolovanja

15 Računovodstvene politike za federalne budžetske korisnike i trezor, Sarajevo, januar 2011.godine16 Grupa autora, PRORAČUN – BUDŽET, Revicon, Sarajevo, 2001.

preko 42 dana tereti se konto 611100 - Bruto plaće i naknade plaća. Imajući u vidu obavezu kantonalnog Zavoda zdravstvenog osiguranja za refundiranjem bolovanja preko 42 dana, kao i mogućnost procesiranja transakcija po sadašnjim softverskim rješenjima, knjiženje naknada bolovanja preko 42 dana vrši se na slijedeći način: Isplatu plaća i knjiženje te isplate vrši Trezor, a nakon toga budžetski korisnik je obavezan podnijeti pismeni zahtjev kantonalnom Zavodu zdravstvenog osiguranja za refundiranje naknada bolovanja preko 42 dana. Na osnovu ovjerenog zahtjeva, putem modula Glavne knjige, budžetski korisnik knjiži potraživanje za bolovanje od Zavoda zdravstvenog osiguranja, tako što zaduži konto 131391-Ostala potraživanja i zaduži konto 611113- Naknade za bolovanja preko 42 dana, sa predznakom minus (-), uz obavezan unos organizacionog koda budžetskog korisnika. U navedenom zahtjevu budžetski korisnik navest će transakcijski račun Trezora na koji treba izvršiti refundiranje. Nakon što Zavod zdravstvenog osiguranja izvrši refundiranje uplatom na transakcijski račun i po dobijanju izvoda iz banke kojim se potvrđuje ta transakcija, u Trezoru se vrši zatvaranje potraživanja. Knjiženje obustave iz plaća zaposlenika, po osnovu prekoračenja troškova telefona vrši se zaduženjem konta 613322 – Izdaci telefonskih i poštanskih usluga (PTT) sa predznakom minus (-) i zaduženjem konta 111111 - Transakcijski račun. Ukoliko se obaveza po osnovu prekoračenja izmiri u narednoj fiskalnoj godini, ta uplata se knjiži na teret konta 111111 - Transakcijski račun u korist konta 722721 – Uplate za prekoračenje troškova PTT usluga. Obračun naknada iz radnog odnosa i po osnovu radnog odnosa vrši se u skladu sa Zakonom o plaćama i naknadama u organima vlasti Federacije Bosne i Hercegovine, Zakonom o plaćama i naknadama policijskih službenika Federacije Bosne i Hercegovine i Uredba o naknadama koje nemaju karakter plaće, kolektivnim ugovorima. Navedenim propisima utvrđena su, ne samo prava na naknade i isplate po raznim osnovama, nego i ograničenja u pogledu visine tih naknada. Prilikom obračuna i isplate raznih naknada obavezno je primjenjivati i propise o oporezivanju tzv. propisi o oporezivanju dodatnih ličnih primanja. Porezni tretman tih isplata utvrđen je Zakonom o porezu na dohodak.17

4. TREZOR U FEDERACIJI BiH

4.1.Funkcije i zadaci trezora Federacije BiH

17 Računovodstvene politike za federalne budžetske korisnike i trezor, Sarajevo, januar 2011.godine

Trezor (riznica) je centralni element u finansijskom upravljanju sredstvima institucija BiH i ostalih korisnika sredstava budžeta i tijelo koje ima vodeću ulogu u obavljanju funkcija:18

formiranja budžetskih i prihodnih procedura, formuliranja i pregledanja budžetskih procjena prihoda i ostalih primitaka, te tekućih i

kapitalnih rashoda, upravljanja novčanim sredstvima i održavanja Jedinstvenog računa Trezora, planiranja i kontrole izvršenja budžeta, upravljanja centraliziranim funkcijama isplate plaća, vođenja računovodstvenih operacija institucija Bosne i Hercegovine, razvijanja i održavanja finansijskih informacionih sistema, planiranja i upravljanja dugom institucija Bosne i Hercegovine, upravljanja finansijskom imovinom institucija Bosne i Hercegovine, propisivanja i provođenja internog nadzora.

Trezor (riznica) Federacije BiH sastoji se od Centralnog ureda i Ureda u Mostaru. Federalno ministarstvo može, po potrebi, otvoriti van sjedišta Ministarstva i druge urede. Trezor (riznica) ne oduzima korisnicima budžeta nijedan dio odgovornosti vezanih za upravljanje - on im obezbjeđuje bolju informisanost, tako da mogu da bolje upravljaju sredstvima. Ako se dobro vodi, riznica (trezor) može poboljšati kredibilitet budžeta kroz efikasno i racionalno upravljanje gotovinskim sredstvima.

Trezor je odgovoran za pripremu budžeta institucija BiH i međunarodnih obaveza BiH u kojima će biti iskazano koliko se prihoda i ostalih primitaka planira prikupiti i na koji način, kao i detalje o tome koliko će se utrošiti i kako će se sredstva rasporediti između korisnika budžeta. Odgovoran je da pripremi budžet na osnovu politike i propisa Parlamentarne skupštine BiH i Vijeća ministara BiH u skladu sa njihovom odgovornostima i nadležnostima.

Svoje financijske transakcije Trezor vodi putem Jedinstvenog računa trezora (JRT). Jedinstveni račun Trezora predstavlja račune otvorene kod Centralne banke, jedne ili više poslovnih banaka, sa kojih se izvršavaju transakcije i na kojima se drže novčana sredstva budžeta i korisnika budžeta. Trezor je odgovoran za pripremanje financijskih planova kojim se projiciraju tokovi novčanih sredstava sa Jedinstvenog računa Trezora. Ovi financijski planovi bi se koristili kao osnova za operativno izvršavanje odobrenog budžeta. Ukoliko se bude projicirao deficit, uz financijske planove se daju pretpostavke o neophodnim korektivnim mjerama. Financijski planovi se podnose Vijeću ministara na njihov uvid i odobravanje.

Zadaci Trezora su i da održava Sistem glavne knjige Trezora, koji u sebi obuhvata dnevnike glavne knjige i pomoćne knjige korisnika budžeta za sve izvore primitaka i rashoda, kao i da propisuje i provodi sistem internog nadzora korisnika budžeta kako bi se osiguralo da budžetski korisnici obavljaju aktivnosti u skladu sa upustvima Trezora i drugim financijskim

18 http://www.mft.gov.ba/bos/content/view/138/115/ (pristupljeno 01.04.2012.godine)

propisima i da vrši pregled financijskih procedura korisnika budžeta i pravi preporuke za poboljšavanje istih.

4.2. Sistem glavne knjige trezora

Sistem glavne knjige trezora vodi se prema računovodstvenom načelu modificiranog nastanka događaja. U ovom sistemu nadležna ministarstva i budžetski korisnici imaju svoj kod (šifru) u glavnoj knjizi koji se vodi u skladu sa registrom iz člana 6. stav 2. Zakona. Sistem glavne knjige trezora osigurava evidenciju svih transakcija i poslovnih događaja, odnosno prihoda i izdataka, stanja i promjena imovine, obaveza i izvora vlasništva u skladu sa propisanim kontnim planom i na nivou propisanih klasifikacija (organizacijska, funkcionalna, ekonomska i fondovska).

Sistemom glavne knjige trezora upravlja Federalno ministarstvo, odnosno ministarstva finansija kantona, preko svojih trezora. Sistem glavne knjige trezora u sebi konsolidira glavne knjige nadležnih ministarstava i budžetskih korisnika za sve izvore prihoda i izdataka i sve promjene imovine, obaveza i izvora vlasništva. Po ovom principu sve finansijske transakcije koje se odnose na budžet će se evidentirati posredstvom Sistema glavne knjige trezora, uključujući i transakcije koje se odnose na zaduživanje i programe finansirane iz inostrane ili domaće pomoći. Nadležna ministarstva su obavezna voditi glavnu knjigu za sve transakcije i događaje u skladu sa Uredbom o računovodstvu proračuna-budžeta u Federaciji Bosne i Hercegovine.

Budžetski korisnik obavezan je voditi glavnu knjigu za sve transakcije i poslovne događaje, odnosno imovinu i obaveze koje se na njega odnose. Transakcije i poslovni događaji u glavnoj knjizi budžetskog korisnika moraju biti u skladu sa sadržajem i iznosom transakcija i poslovnih događaja Sistemu glavne knjige trezora, osim transakcija i poslovnih događaja koji nisu u vezi sa budžetom.

4.3. Način vođenja jedinstvenog računa trezora

Svaki iznos prihoda i primitaka koji pripadaju budžetu, u skladu sa zakonom, moraju se uplatiti na JRR otvoren kod OOPP-a. Tu spadaju sva sredstva budžeta koja su definisana članom 9. Zakona o budžetima u Federaciji BiH:

poreski prihodi utvrđeni propisima. neporeski prihodi, kao što su poduzetnički prihodi od imovine, prihodi od

administrativnih taksa i doprinosa i novčane kazne, prihodi koji proističu iz obavljanja osnovne aktivnosti korisnika, domaće i inostrane pomoći (grantovi).

Federalni ministar i kantonalni ministri mogu dati ovlaštenje za otvaranje podračuna koji su sastavni dio JRR-a. Pravo raspolaganja javnim novcem na JRR-u imaju federalni ministar i kantonalni ministri. Federalni ministar može, uz saglasnost zamjenika federalnog ministra, investirati bilo koji iznos sredstava sa JRR-a koji nije potreban za izvršenja budžeta, u skladu sa članom 13. Zakona. Nadležna ministarstva i budžetski korisnici odgovorni su za potpuno i blagovremeno uplaćivanje svih prihoda i primitaka na JRR-a. Sa JRR-a se ne može isplatiti nijedan izdatak ukoliko nije odobren budžetom ili nekim drugim propisom.

ZAKLJUČAK

Obračunsko plaćanje je namirenje međusobnih novčanih obaveza i potraživanja između sudionika bez upotrebe novca. Obračunsko plaćanje obavlja se kompenzacijom, cesijom, asignacijom, preuzimanjem duga te drugim oblicima međusobnih namirenja obaveza i

potraživanja. Kompenzacija u najširem značenju podrazumjeva izravnanje međusobnih potraživanja. Cesija znači pravo prvog povjerioca (cedenta) da svoje potraživanje prenese na drugog povjerioca (cesionara). Kod izmirivanja obaveza asignacijom postoji obligacioni odnos između tri pravna lica radi izmirivanja dvije obaveze, od kojih se jedno pravno lice nalazi u ulozi povjerioca. Dug se preuzima ugovorom zaključenim između dužnika i preuzimatelja (treće osobe), s tim da vjerovnik mora pristati na preuzimanje duga (član 556. Zakona o obligacionim odnosima).

Riječ trezor potiče od latinske riječi thesaurus i podrazumjeva blagajnu, sef, pretinac ili posebnu prostoriju u kojoj se čuvaju dragocjenosti, vrijednosni papiri i ostale vrijednosti. U savremenim uslovima pod trezorom se podrazumjeva mnogo slojevitiji pojam kojim se označava „javna institucija putem koje se u mnogim zemljama provodi finansijska služba države, a vezana je uz Ministarstvo finansija.“ Trezor se uspostavlja radi boljeg upravljanja finansijama države, javnim novcem, odnosno finansijskim sistemom državne uprave. Temeljna zadaća trezora najčešće se opisuje kao brižljivo planiranje i nadziranje sredstava koja pritječu i odlijevaju se s računa kojima raspolaže država, u cilju osiguravanja budžetskim organizacijama i korisnicima pravodobno podmirenje njihovih izdataka, odnosno ispunjenje obaveza države. Trezor je odgovoran za sva novčana sredstva budžeta i korisnika budžeta.

Trezor je odgovoran za sve isplate koje se vrše u ime korisnika budžeta. U skladu s procedurama koje trezor formulira, svi korisnici budžeta mogu proslijediti svoje zahtjeve za trošenje sredstava budžeta, zajedno sa svim potrebnim dokumentima prema trezoru. Trezor će, nakon potvrde o raspoloživosti sredstava, u skladu sa budžetskom pozicijom, odobriti zahtjev i narediti odgovarajućim poslovnim bankama da izvrše isplate.

Trezor je odgovoran za pripremu budžeta institucija BiH i međunarodnih obaveza BiH u kojima će biti iskazano koliko se prihoda i ostalih primitaka planira prikupiti i na koji način, kao i detalje o tome koliko će se utrošiti i kako će se sredstva rasporediti između korisnika budžeta. Odgovoran je da pripremi budžet na osnovu politike i propisa Parlamentarne skupštine BiH i Vijeća ministara BiH u skladu sa njihovom odgovornostima i nadležnostima.

LITERATURA

I Knjige

1. Kešetović, I.: Finansije, monetarne i javne, Tuzla, 2009.

2. Vašiček, V., Vašiček, D., Sirbubalo, M., Keser, J., Pandža, Z., Šimunović, Lj., Sokolović, D., Krnić, E., Polutak, O., Dmitrović, M.: PRORAČUN – BUDŽET, Revicon, Sarajevo, 2001.

II Zakoni, objavljeni članci

1. Zakon o obligacionim odnosima FBiH/RS, Nacrt, 16.03.2003.godine

2. Zakon o proračunima-budžetima u Federaciji Bosne i Hercegovine

3. Zakon o izvšavanju budžeta Federacije Bosne i Hercegovine za 2012.godinu, Sarajevo, decembar 2011.

4. Računovodstvene politike za federalne budžetske korisnike i trezor, Sarajevo, januar 2011.godine

5. Efekti uvođenja trezorskog poslovanja u općinama i vanbudžetskim fondovima,Rička Željko, Revicon, maj 2011.

III Internet izvori

1. http://www.poduzetnistvo.org/news/clanak-obracunsko-placanje-u-funkciji-smanjenja-obveza-potrazivanja-u-bilanci (pristupljeno: 24.03.2012.godine)

2. http://kompenzacija.deoposla.com/o_kompenzaciji.php (pristupljeno: 25.03.2012.godine)

3. http://kompenzacija.deoposla.com/o_cesiji.php (pristupljeno: 25.03.2012.godine)

4. hgk.biznet.hr/hgk/fileovi/12648.doc(pristupljeno: 28.03.2012.godine)

5. http://www.udgedu.me/fpn/files/download/1272565894_899.ppt (pristupljeno: 01.04.2012.godine)

6. http://www.mft.gov.ba/bos/content/view/138/115/ (pristupljeno: 01.04.2012.godine)