Radova Na Temeljenju

5/23/2018 Radova Na Temeljenju

1/30

I OPTE ODREDBE

45. 64, 90

lan 1

Ovim pravilnikom propisuju se tehniki normativi koji se primenjuju pri projektovanju i izvoenju radova na temeljenju graevinskih objekata.

lan 2

Projekti temeljenja graevinskih objekata moraju da sadre: podatke o rezultatima istraivanja sastava tla, ispitivanja tla " in situ" i ispitivanja uzoraka tla, proraundozvoljenog optereenja tla, proraun sleganja graevinskog objekta i dimenzionisanja temelja, kao i druge podatke predvienepropisima iz oblasti graevinarstva.

Projekti iz stava 1 ovog lana sastavni su deo tehnike dokumentacije graevinskog objekta, odnosno njegovog dela.

Obim i stepen obrade podataka iz stava 1 ovog lana zavise od znaaja i sloenosti graevinskog objekta, odnosno njegovog de la i osobina tla.

Ako postoje podaci o eventualnoj nestabilnosti terena u prirodnim uslovima, pre poetka istraivanja terena za potrebe temeljenja moraju se izvriti istraivanja terena idefinisati uslovi stabilnosti.

lan 3

Postojei graevinski objekt,odnosno njegov deo moe se dograivati samo ako je projekt iz lana 2 stav 1 ovog pravilnika izraen tako da se temeljenjem na osnovu togprojekta obezbeuje da temelji podnesu dodatna optereenja kojima se ne ugroava stabilnost tog objekta, odnosno njeg ovog dela i susednih objekata.

II ISPITIVANJE TLA

1. Ispitivanje tla na terenu

lan 4

Teren se ispituje radi potpune geotehnike identifikacije i klasifikacije tla na lokaciji objekta, odnosno na delu na kome objekt utie na teren za vreme gradnje ieksploatacije.

Graa i osobine tla ispituju se inenjersko-geolokim kartiranjem terena, istranim jamama, oknima, rovovima, zasecima, jezgrima i stranih buotina, penetracionimsondiranjem, kri lnim sondama, presiometrima, probnim optereenjima, geofizikim metodama, kao i drugim metodama prema odredbama ovog pravilnika.

Istraivanjima i ispitivanjima iz stava 2 ovog lana ne sme se ugroziti stabilnost graevinskog objekta, niti izazvati tekoe pri izvoenju radova na temelju objekta,odnosno njegovog dela.

lan5

Osobine tla ispituju se na poremeenim i neporemeenim uzorcima u laboratoriji ili opitima na terenu.

lan 6

Tlo se i spituje pre poetka izrade tehnike dokumentacije na osnovu koje se gradi graevinski objekt, odnosno njegov deo.

Zavisno od nivoa obrade tehnike dokumentacije (idejni ili glavni projekat) i stepena istraenosti terena, odreuje se podruje istraivanja, kao i obim, vrsta i usloviizvoenja istranih radova. Obrazloenje, odnosno koncepcija istraivanja, tehniki uslovi izvoenja istranih radova i ispitivanja i nain obrade i prikazivanja rezultataistraivanja daju se u projektu istraivanja.

Projekt istraivanja terena, kao i sinteza i interpolacija rezultata istraivanja ne mogu se mehaniki koristiti kao podloga za drugi objekt na istoj lokaciji, niti za istovetanobjekt na drugoj lokaciji.

lan 7

Za izradu idejnog projekta odnosnog objekta, istraivanjem terena prethodno se definiu:

1) elementi moguih tehnikih reenja temeljenja, zavisno od kvaliteta i homogenosti tla i veliine i rasporeda optereenja od predvienog objekta;

2) radni uslovi pri izradi temelja;


2/30

3) topografska struktura, tj. reljef, s obzirom na njegovo formiranje;

4) litostratigrafski sastav i sklop, geneza i pripadnost po geolokim parametrima;

5) prisustvo podzemnih voda, mogui prilivi podzemnih voda u iskope i agresivnost podzemnih voda;

6) opta i lokalna stabilnost terena;

7) osnovna fiziko-mehanika svojstva sredina koje sainjavaju teren.

lan 8

Radi utvrivanja kvaliteta i, posebno, mehanike heterogenosti tla u osnovi objekta, za izradu idejnog projekta, minimalni obim terenskih istranih radova za povrinu do1000 m

2je:

1) jedna istrana buotina do projektovane dubine;

2) tri terenska istrana rada do projektovane dubine, sa intervalom ispitivanja po dubini ne veim od 2 m (statiko, odnosno dinamiko penetraciono sondiranje,presiometarsko ispitivanje, opiti krilne sonde i dr.).

lan 9Radi utvrivanja kvaliteta i mehanike heterogenosti tla za izradu glavnog projekta, minimalni obim terenskih istranih radova ini broj vornih mesta pravougaone mree,ija duina strana iznosi 20 do 30 m, raunajui i opite izvedene za fazu idejnog projekta. Granina kontura osnove objekta je spoljna kontura pravougaone mree.

lan 10

Dubina ispitivanja tla odreuje se prema vrsti i rasporedu slojeva u tlu, nainu temeljenja, optereenju tla, veliini i znaaju graevinskog objekta, odnosno njegovog dela,osetljivosti objekta, odnosno njegovog dela na sleganje i prema raspoloivim geotehnikim i drugim podacima o terenu na kome se vri ispitivanje.

lan 11

Ako su povrina temelja, specifino optereenje i osetljivost graevinskog objekta, odnosno njegovog dela, na neravnomerno sleganje vei ili ako se deformabilnostpoveava i/ili se vrstoa smanjuje sa poveanjem dubine, tlo se ispituje sondiranjem na veim dubinama.

lan 12

Dubina ispitivanja tla odreuje se, po pravilu, prema obrascu:

p BoD = -----------

100

gde je:

D - dubina ispitivanja izraena u metrima (m);

p - proseno specifino optereenje tla i temelja izraeno u kilonjutnima po kvadratnom metru (kN/m

2

);

Bo- irina objekta, odnosno njegovog dela izraena u metrima, merena pri dnu temelja.

Ako je rastojanje "" temeljnih stopa izmeu dva susedna zida: 2 (B1 + B2), kao i ako su usamljeni zidovi i stubovi (slika 1), dubina ispitivanja tla odreuje se premaobrascima:

1) D = 2 B, ako je specifino optereenje tla temelja p100 kN/m2

2 p B2) D = ---------------, ako je specifino optereenje tla temelja p > 100 kN/m

2,

100

gde B oznaava irinu najireg temelja, izraenu u metrima (m).


3/30

Crte 1.

lan 13

Ako je odnos duine temelja prema irini temelja (L:B) manji od 2:1, dubina ispitivanja tla smanjuje se za 20%.

lan 14

Ako se primenom odredaba l. 11 do 13 ovog pravilnika dobije dubina ispitivanja tla manja od 6 m, tlo mora da se ispituje na dubini od najmanje 6 m, osim ako seispitivanjem tla dopre do vrste stene koja se nalazi na dubini manjoj od 6 m.

lan 15

Dubina ispitivanja tla rauna se od dna temelja graevinskog objekta nanie.

lan 16

Ispitivanje tla iskopavanjem vri se istranim jamama, istranim oknima, istranim rovovima i istranim zasecima. Taj postupak ispitivanja primenjuje se za ispitivanje tla

za pozajmita materijala, kao i za plitko fundirane objekte privremenog karaktera koji imaju samo prizemnu etau, povrine osnove manje od 100 m2(laki graevinskiobjekti).

lan 17

U horizontalnom smeru tlo se ispituje istranim rovovima ili istranim zasecima.

lan 18

Ako se tlo ispituje iskopavanjem, bone strane iskopa moraju se obezbediti od odronjavanja.

lan 19

Ako se tlo ispituje buenjem, mora se buiti na veim dubinama ili ispod nivoa podzemnih voda.

Prenik buotine zavisi od vrste ispitivanja i veliine aparata za ispitivanje neporemeenih uzoraka u laboratoriji, a moe biti vei od 89 mm za glavne i dopunskebuotine, odnosno vei od 46 mm za prethodne buotine.

Buotine se stabilizuju zaceljivanjem, buakom isplakom ili vodom. Pri izboru naina stabilizacije buotina, prednost ima nain koji, zavisno od vrste tla i stanjapodzemnih voda, prouzrokuje najmanji poremeaj zidova i dna buotine.

lan 20

Buenje iz lana 19 ovog pravilnika moe biti udarno ili rotaciono.

Izbor naina buenja zavisi od: vrste, veliine i osetljivosti graevinskog objekta, prenika i dubine buotine, materijala u kome se vri buenje i primenljivosti jednog od

ovih naina buenja, potrebe tanog odreivanja promena pojedinih vrsta tla i nivoa podzemnih voda i potrebe vaenja neporemeenih uzoraka, odnosno izvravanjastandardnog penetracionog i presiometarskog ispitivanja ili ispitivanja sa krilnom sondom.


4/30

Udarno buenje se primenjuje samo ako se ne vade uzorci tla i moe se koristiti za pomone svrhe pri geotehnikim ispitivanjima.

Udarno buenje nije dozvoljeno za identifikovanje i klasifikaciju materijala iz buotine.

lan 21

Radi utvrivanja deformabilnosti tla u prirodnim uslovima, i spitivanje tla presiometrom vri se u istranim buotinama prenika koji odgovara preniku presiometarskesonde.

lan 22

Tlo se ispituje penetracionim sondiranjem radi utvrivanja njegove mehanike heterogenosti, ako se iz tla koje se ispituje ne mogu v aditi neporemeeni uzorci ili akokvalitet uzoraka nije dovoljno pouzdan za ocenu zbijenosti i konzistentnosti tla.

lan 23

Tlo se ispituje penetracionim sondiranjem na jedan od sledeih naina:

1) statikim penetracionim sondiranjem;

2) dinamikim penetracionim sondiranjem;

3) standardnim penetracionim sondiranjem;

4) drugim priznatim metodama penetracionog sondiranja.

lan 24

Krilnom sondom ispituje se meki glinoviti materijal, indeksa konzistencije

Ic0,25,

iz koga vaenje neporemeenih uzoraka tla nije pouzdano ili mogue.

lan 25

Pri kartiranju se pregledaju i uoavaju svojstva tla u prirodnim zasecima, zidovima istranih jama, oknima ili rovovima i materijala koji se dobija iz sondanih buotina.

Uoena svojstva tla registruju se u izvetaju koji se vodi za svaki istrani rad.

lan 26

Geofizike metode ispitivanja tla mogu se primeniti za ispitivanje velikih povrina ili dugih poteza.

Geofizike metode ispitivanja tla obuhvataju merenja: elektrinog otpora (geoelektrina merenja), brzine irenja elastinih talasa (seizmika i mikroseizmika merenja),apsorpcije neutronskih estica (merenje gustoe i zasienosti slojeva tla) i druga merenja tla zavisno od konkretnog sluaja.

2. Utvrivanje nivoa i ispitivanje podzemnih voda

lan 27

U toku buenja, odnosno pri sondanim iskopima mora se utvrditi ustaljeni nivo podzemnih voda.

Nivo podzemnih voda pravilno se meri i osmatra posebno ugraenim piezometrom.

Piezometar se ugrauje zavisno od hidrogeoloke grae tla, uz paljivo izolovanje uticaja susednih slojeva tla.

lan 28Podaci o maksimalnom nivou podzemne vode, za predmetnu lokaciju, pribavljaju se od organizacije nadlene za vodoprivredu.


5/30

lan 29

Uzorak podzemne vode uzima se sa jednog ili vie mesta iz dela tla koji se ispituje, prema odgovarajuim jugoslovenskim standardima.

Uzorci podzemne vode uzimaju se za odreivanje agresivnosti na materijale temeljnih konstrukcija.

3. Prikazivanje rezultata terenskih sondiranja i ispitivanja tla

lan 30

Rezultati terenskih sondiranja i ispitivanja tla unose se u i zvetaj terenskog ispitivanja, koji sadri sledee podatke:

1) naziv i poloaj graevinskih objekata;

2) svrhu sondiranja;

3) naziv, odnosno ime naruioca i ime nadzornog organa;

4) naziv i zvoaa i ime odgovornog rukovodioca radova;

5) datum sondiranja;

6) vrstu i oznaku sonde;

7) situacioni i visinski poloaj sonde;

8) vrstu i oznaku naprave za sondiranje;

9) predvienu dubinusondiranja;

10) dubinu izvrenog sondiranja;

11) metod rada;

12) vrstu zacevljenja;

13) vrstu pribora i alata;

14) prenik buotine;

15) procent izvaenog jezgra;

16) nain vaenja neporemeenih uzoraka;

17) trajanje rada;

18) opis vremenskih prilika.

Na osnovu izvetaja terenskog ispitivanja izrauju se geoloki i geotehniki profili istranih buotina, odnosno profili sa rezu ltatima terenskih opita.

4. Uzimanje uzoraka tla za ispitivanje u laboratoriji

lan 31

Za ispitivanje uzoraka tla u laboratoriji radi upoznavanja karakteristika temeljnog tla mora se izvaditi propisan, odnosno potreban broj neporemeenih uzoraka.

lan 32

Neporemeeni uzorci tla moraju se vaditi, pakovati i otpremati tako da prostorna raspodela estica i prirodna sadrina vlage ostanu nepromenjeni.

Neporemeeni uzorci uzimaju se i z svake vrste tla, a iz debljih slojeva, po potrebi, uzima se vie uzoraka.


6/30

Prenik neporemeenog uzorka koji se uzima zavisi od veliine laboratorijskih aparata, s tim to ne moe biti manji od 46 mm. Visina uzorka ne moe biti manja od 180mm.

lan 33

Ako nije mogue uzeti potpuno neporemeen uzorak, uzee se poremeeni uzorak iz koga se moe pouzdano utvrditi prirodna vlanost tla.

Poremeeni uzorci uzimaju se iz svake vrste tla, u koliinama koje su potrebne za predviena laboratorijska ispitivanja.

lan 34

Uzorci se moraju paljivo pakovati u odgovarajue sanduke, oznaavati i najpodesnijim prevoznim sredstvima otpremati najkraim putem u geomehaniku laboratoriju.

5. Ispitivanje uzoraka tla u laboratoriji

lan 35

Obim ispitivanja uzoraka tla u laboratoriji zavisi od: veliine, trajnosti i karaktera graevinskog objekta, oblika osnove te melja, statinog sistema i osetljivosti na sleganje,predvienog naina temeljenja, veliine i karaktera optereenosti na temelje, brzine graenja i naina i zvoenja radova, vrste i sastava radova, vrste i sastava tla,

homogenosti i heterogenosti tla, geolokih uslova i hidrogeolokih prilika u tlu, geotehnikih karakteristika pojedinih slojeva tla i poznatih podataka o temeljenju i sleganjususednih objekata.

lan 36

U laboratoriji se ogledima odreuju osobine poremeenih i neporemeenih uzoraka tla, i to: sadrina vode, zapreminska masa tla, zbijenost tla, granulometrijski sastavtla, granice plastinosti tla, stiljivost saspreenim bonim irenjem, otpornost prema smicanju (ogledom direktnog smicanja, ogledom triaksijalne kompresije, ogledom

jednoaksijalne kompresije sa slobodnim bonim irenjem), sadrina organskih materija, sadrina karbonata i sadrina rastvorljivih soli, kao i druge osobine predvienepropisima za laboratorijska ispitivanja uzoraka tla.

lan 37

Rezultati ispitivanja uzoraka tla u laboratoriji prikazuju se na nain propisan u projektu tih ispitivanja.

III KLASIFIKACIJA I IDENTIFIKACIJA TLA

lan 38

Prema vrstama tla, prirodni materijali svrstavaju se u sledee osnovne grupe:

1) stena - monolitna (sa pukotinama, zdrobljena) ili trona (jae zdrobljena, zahvaena procesom raspadanja);

2) nevezani (nekoherentni) materijali - drobina ili obluci (prenika veegod 60 mm), ljunak krupni (prenika od 60 mm do 20 mm), l junak srednji (prenika od 20 mm do6 mm), ljunak sitni (prenika od 6 mm do 2 mm), pesak krupni (prenika od 2 mm do 0,6 mm), pesak srednji (prenika od 0,6 mmdo 0,2 mm) i pesak sitni (prenika od0,2 mm do 0,06 mm);

3) vezani (koherentni) materijali - prah krupni (prenika od 0,06 mm do 0,02 mm), prah srednji (prenika od 0,02 mm do 0,006 mm), prah sitni (prenika od 0,006 mm do0,002 mm), glina (prenika manjeg od 0,002 mm), organska glina sa primesom organskih supstancija (prenika manjeg od 0,002 mm) i treset.

Ovi materijali sastoje se, po pravilu, od meavine osnovnih grupa navedenih u stavu 1 ovog lana.

lan 39

Nevezani materijali u pojedinim osnovnim grupama iz lana 38 ovog pravilnika razvrstavaju se, prema granulometrijskom sastavu, u dobro granulisane (ako su umaterijalu zastupljena zrna svih veliina) i jednoline (ako je razlika izmeu prenika najveeg i najmanjeg zrna mala).

Vezani materijali, prema plastinosti, razvrstavaju se u materijale male, srednje i visoke plastinosti.

lan 40

Osnovne grupe materijala i njihove smee oznaavaju se simbolima, i to:

1) nevezani materijali - drobina i obluci (nema simbola); ljunak dobro granulisan - GW, ljunak slabo granulisan - GP, ljunak jednolian - GU, ljunak sa peskovito-glinovitim vezivom - GC, ljunak slabo granulisan sa veim sadrajem praha ili gline - GM, pesak dobro granulisan - SW, pesak slabo granulisan - SP, pesak jednolian -SU, pesak sa glinovitim vezivom - SC, pesak slabo granulisan sa prekomernom koliinom praha ili gline - GM;


7/30

2) vezani materijali - prah male plastinosti - ML, prainasta glina male plastinosti - CL, organski prah i glina male plastinosti - CL, prah srednje plastinosti - MI, glinasrednje plastinosti - CI, organska glina srednje plastinosti - OI, prah visoke plastinosti - MH, glina visoke plastinosti - CH, organska glina vi soke plastinosti - OH,treset - Pt.

Smee vie grupa materijala nazivaju se imenom grupe koja je u smei najvie zastupljena. Materijali na granici izmeu dve grupe oznaavaju se simbolom tih grupa(npr. CL/CI).

lan 41Nevezani materijali, prema vlanosti, razvrstavaju se u: suve, malo vlane i zasiene vodom.

Nevezani materijali, prema porozitetu, razvrstavaju se u: vrlo zbijene, zbijene, srednje zbijene i rastresite.

lan 42

Vezani materijali, prema vlanosti i konzistenciji, razvrstavaju se u tvrde, polutvrde, teko gnjeive, lako gnjeive i itke.

Vezani materijali, prema koeficijentu pora, razvrstavaju se u: vrlo malo porozne, malo porozne, srednje porozne, jae porozne i vrlo porozne.

IV POSMATRANJE SLEGANJA GRAEVINSKIH OBJEKATA

lan 43

Sleganja graevinskih objekata, kao i objekata osetljivih na diferencijalna sleganja, obavezno se registruju sistematski u to ku graenja i za vreme postojanja ieksploatacije objekta, na nain kojim se omoguava da se sagleda konsolidacija tla pod optereenjem.

Za objekte sa veim specifinim optereenjem tla istovremeno se posmatraju i registruju i sleganja susednih objekata i samog tla, horizontalno pomeranje temelja i tla,zaokretanje temelja i druge deformacije.

lan 44

Sleganje graevinskih objekata posmatra se naroito: u toku graenja - pri svakom karakteristinom poveanju optereenja posle dovrenja svakog ili svakog drugogsprata zgrade, pri graenju novih susednih objekata, posle jae oscilacije nivoa podzemnih voda, posle vanrednih prirodnih ili vetakih uticaja (usled zemljotresa,eksplozije, pobijanja ipova i promene vlanosti tla u temeljima), pri nadziivanju zgrada, kao i u drugim slinim sluajevima.

lan 45

Sleganje se mora posmatrati kod graevinskih objekata za koje je proraunato sleganje vee od 5 cm i kod graevinskih objekata stalnog karaktera, temeljenih napoboljanom tlu.

lan 46

Posmatranje sleganja graevinskihobjekata mora se predvideti i obraditi u glavnom projektu graevinskog objekta.

V SILE KOJE DELUJU NA TEMELJE (OPTEREENJA)

1. Opte odredbe

lan 47

Sile koje deluju na temelje razvrstavaju se u glavna, dopunska i posebna optereenja, prema propisima za p roraunavanje graevinskog objekta.

U glavna optereenja spadaju: sopstvena masa objekta, korisno optereenje, hidrostatiki pritisak i uzgon, hidrodinamiki pri tisak i porni natpritisak, aktivni pritisak tla, kaoi otpor tla (pasivni pritisak).

U dopunska optereenja spadaju: kapilarni pritisak, pritisak od zaleivanja i uticaja koji se izuzetno javljaju.

2. Glavna optereenja

lan 48


8/30

Stalne sile koje potiu od sopstvene mase graevinskog objekta i tla dobijaju se iz podataka o zapreminskim masama i zaprem inama pojedinih elemenata konstrukcijeobjekta. One deluju vertikalno prema dole i moraju se uzeti u obzir pri svim proraunima temeljenja konstrukcije.

lan 49

Sile od korisnog optereenja graevinskog objekta odreuju se prema odgovarajuim propisima, kao i prema pribavljenim podacima za predvieni objekt. Korisnooptereenje moe delovati trajno, povremeno i trenutno, a mora se uzeti u obzir pri proraunu dejstva korisnog optereenja.

lan 50

Hidrostatiki pritisak i uzgon javljaju se u porama tla zasienog vodom i dejstvuju na sve strane podjednako, a upravno na povrinu koja ne proputa vodu. Hidrostatikipritisak mora se uzeti u obzir u sklopu glavnih optereenja ako se temelj graevinskog objekta nalazi ispod nivoa podzemne vode.

lan 51

Hidrodinamiki pritisak javlja se u porama tla pri kretanju podzemne vode i srazmeran je hidraulikom gradijentu toka podzemne vode u posmatranoj taki tla.

Hidrodinamiki pritisak dejstvuje na estice tla kao sila mase u pravcu kretanja podzemne vode.

lan 52Porni natpritisak javlja se u porama tla ispunjenim vodom i ima hidrostatiki karakter.

U vodom zasienom tlu porni natpritisak se sastoji od hidrostatike komponente odreene u lanu 50 ovog pravilnika i od natpritiska koji se javlja u deformabilnom tlu kaoposledica promene naponskog stanja u tlu.

U nezasienom tlu natpritisak vazduha u porama moe se razlikovati od natpritiska vode. Pri stalnom optereenju tla porni natpritisak opada s vremenom usledistiskivanja vode iz pora tla. Porni natpritisak javlja se prvenstveno u tlu male vodopropustljivosti.

lan 53

Veliina, pravac dejstva i raspodela aktivnog pritiska odreuju se po priznatim teoretskim ili empirijskim metodama, pri emuse uzimaju u obzir i kinematski uslovi.

lan 54

Veliina pritiska tla u stanju mirovanja odreuje se po priznatim teoretskim ili empirijskim metodama.

lan 55

Veliina, pravac dejstva i raspodela pasivnog otpora tla odreuju se po priznatim teoretskim ili empirijskim metodama, pri emu se uzima u obzir najnepovoljniji oblikkliznih povrina u skladu sa mogunou pomeranja konstrukcije ili temelja.

3. Dopunska optereenja

lan 56Sile dopunskih optereenja uzimaju se pri proraunu i dimenzionisanju temelja prema odgovarajuim propisima za predviene objekte.

Ako je veliina dopunskog optereenja priblina veliini korisnog optereenja ili sopstvenoj masi, dopunsko optereenje mora se uneti u raun u svim fazama analizetemeljenja.

lan 57

Kapilarni pritisak javlja se u porama tla zasienog vodom koje se nalazi iznad nivoa podzemne vodei dejstvuje kao sila. Veliina kapilarnog pritiska zavisi od relativnevlage vazduha i visine kapilarnog penjanja vode u tlu, a odreuje se merenjima i ispitivanjima.

lan 58

Pritisak od zaleivanja javlja se u tlu pri temperaturi ispod 0oC ako su pore potpuno ili delimino ispunjene vodom. Veliina pritiska od zaleivanja zavisi od stepena

zaleenosti i odreuje se merenjima i ispitivanjima.


9/30

lan 59

Puzanje tla nastaje usled viskoznih deformacija u glinovitom tlu. Puzanje tla izaziva relaksacija napona p ri stalnoj deformaciji i lagana deformacija optereenja zrna tla pristalnom optereenju. Sile od dejstva puzanja tla odreuje se ako mogu uticati na konstrukciju graevinskog objekta i temelja.

lan 60

Bubrenje je poveanje zapremine tla usled poveanja sadrine vode u tlu ili rastereenja tla i javlja se samo na glinenom tlu.

Sile bubrenja mogu izazvati poveani pritisak na temelje konstrukcije ako su deformacije temelja spreene.

lan 61

Veliina i pravac dejstva seizmikih i dinamikih sila zavise od uticaja koji ih izazivaju. Sile seizmikog i dinamikog dejstva uzimaju se u proraun prema propisima zaproraunavanje konstrukcija. Veliina i pravac dejstva seizmikog i dinamikog uticaja odreuju se prema propisima za optereenje konstrukcija, kao i na osnovuraspoloivih podataka merenja i izvrenih ispitivanja ili drugih podataka.

Dinamiki uticaji nastaju usled naglih promena optereenja od periodinih ili neperiodinih udarnih sila, eksplozija i vibracija mase koje se prenose na temelj i tlo.

4. Posebna optereenja

lan 62

Luno dejstvo u tlu nastaje u posebnim sluajevima deformacije tla, kao posledica smiuih napona na granicama mase tla koja se nalazi u stanju granine ravnotee.Luno dejstvo utie na raspodelu i veliinu pritiska na graninim povrinama mase tla.

Luno dejstvo uzima se u obzir ako u kombinaciji sa drugim silama daje nepovoljnije optereenje.

5. Dozvoljena optereenja

lan 63

Dozvoljeno optereenje tla odreuje se prema kriterijumu loma tla, kao i prema dozvoljenom sleganju graevinskog objekta.

lan 64

Dozvoljeno optereenje pravougaonog temelja u osnovi rauna se za lom tla po sledeem obrascu:

Q

Pa = ------ = ------ B'NSI+(Cm+ qtgm)NcScdcic+qA' 2

gde je:

Q - ukupno vertikalno dozvoljeno optereenje temelja;

A' - korisna povrina temelja, tj. deo ukupne povrine osnove temelja koji je rezultantnom silom centrino optereen: A' = B'L' (crte 2)


10/30

Crte 2.

B i L - irina i duina ukupne povrine temelja A;

- efektivna zapreminska masa tla ispod nivoa temeljnog dna, tj. zapreminska masa smanjena za veliinu uzgona, ako postoji;

q - najmanje efektivno optereenje u nivou temeljnog dna pokraj temelja (crte 2);

m- dozvoljeni mobilisani ugao otpornosti na smicanje, koji se izraunava na sledei nain:

tg

tgm= ------ gde je j ugao otpornosti za smicanje a F odgovarajui F

faktor sigurnosti. Ngi Nc- faktori nosivosti za centralno i vertikalno optereen beskrajni pojas (L B = B' = konst.), koji zavise od veliine dozvoljenog mobilisanog

ugla otpornosti na smicanje (m), a dati su u dijagramu na crteu 3;

Crte 3.

cm- dozvoljena mobilisana kohezija, odreena jednainom:

C

cm= -------- gde je C kohezija (vrstoa na smicanje kod nultog normalnog napona), a Fcodgovarajui faktor sigurnosti;

Fc


11/30

B'

so i sc- faktori oblika, zavisno od odnosa ------L'

(irine prema duini temelja), a odreuju se prema obrascima:

B's= 1 - 0,40 ------

L'

B'

sc= 1 + 0,20 -----

L'

dc- faktor dubine, koji zavisi od odnosa D/B' (dubina prema irini dna temelja za plitke temelje (D B').

lan 65

Ako temeljno dno nije pravougaonog oblika, primenjuje se obrazac iz lana 68 ovog pravilnika za pravougaonu efektivnu povrinu u koju se transformie stvarna povrinapod sledeim uslovima:

1) efektivna povrina se obrazuje kao radijalno simetrina povrina tako da je rezultanta u teitu te radijalne simetrine povrine;

Crte 4.


12/30

Crte 5.

2) efektivna povrina se pretvara u pravougaonik sa istim teitem, sa istim glavnim osama inercije, sa jednakom povrinom (BL) i sa priblino jednakim odnosom duineprema irini (L:B).

lan 66

Faktori sigurnosti odreuju se prema funkcionalnosti i statikom karakteru graevinskog objekta, opsegu izvedenih istranih radova i ravnomernosti ili neravnomernostisastava tla u intervalima za F = 1,2 do 1,8 (proseno 1,5) i za Fc= 2,00 do 3,00 (proseno 2,5). Sile optereenja mnoe se faktorima sigurnosti prema odgovarajuimpropisima.

lan 67

Granina nosivost posle dovrene konsolidacije, ako je tlo koherentno, dobija se po obrascu iz lana 64 ovog pravilnika sa vrednostima cmi mkoje odgovaraju

efektivnim naponima.

Ako se stepen konsolidacije ne rauna posebno, granina nosivost u poetnoj fazi konsolidacije rauna se sa vrednostima c i(sa redukcijom na cmi m) koje sedobijaju triaksijalnim ogledima nedreniranih uzoraka zavisno od ukupnih napona.

lan 68

Ako je temeljno tlo u dubinama do 2 B heterogenog sastava, pri proraunu dozvoljenog optereenja po obrascu iz lana 64 ovog pravilnika, uzimaju se karakteristike ,odnosno C najnepovoljnijeg sloja ili se posebnom analizom stabilnosti dokazuje usvojeno dozvoljeno optereenje.

lan 69

Za poveanje dozvoljenog optereenja koherentnog tla pod novim optereenjem, uzimanjem u obzir i delimine konsolidacije, analizira se stabilnost temelja s obzirom naefektivna naprezanja u pojedinanim fazama graenja ili se na drugi odgovarajui nain dokazuju usvojene vrednosti.

Poveanje dozvoljenog optereenja u pogledu povoljnog uticaja susednih temelja i ploe dokazuje se posebnim raunom.

lan 70

Dozvoljeno optereenje u pogledu opasnosti od loma tla odreeno prema lanu 64 ovog pravilnika moe se prokontrolisati i na o snovu drugih savremenih naunousvojenih obrazaca i raunskih metoda.

lan 71

Vrednosti dozvoljenog optereenja u pogledu opasnosti od loma tla, propisane u l. 64 i 70 ovog pravilnika, uporeuju se sa vrednostimadozvoljenog optereenja tlaprema sleganju graevinskog objekta, propisanim u l. 77 i 90 ovog pravilnika.

lan 72


13/30

Vrednosti dozvoljenih optereenja tla koje se proraunavaju iz obrasca iz lana 64 ovog pravilnika vae samo ako se pri statikom proraunu uzimaju u obzir glavna idopunska optereenja.

Ako se uzimaju u obzir samo glavna optereenja, dobijene vrednosti smanjuju se za 20%. Ako se, pored glavnih i dopunskih optereenja, uzimaju u obzir i posebnaoptereenja, dobijene vrednosti za sumarno dejstvo optereenja mogu se poveati za 20% pod uslovom da su uzeti koeficijenti sigurnosti F1,5 ili Fc2,5.

lan 73

Ako rezultanta pritiska u dnu temelja izlazi iz jezgra preseka, a naponi u dnu temelja ispunjavaju uslove iz obrasca iz lana 64 ovog pravilnika za korisnu povrinu temeljaA, mora se dokazati da se optereenje moe preneti na tlo bez deformacija koje mogu ugroziti statiku sigurnost ili funkcionalnost graevinskog objekta. Prilikomdirektnog temeljenja, ekscentricitet (udaljenost rezultante od teita) ne sme, po pravilu, biti vei od 3/10 irine temelja merene u pravcu ekscentriciteta.

lan 74

Ako se uzimaju u obzir samo glavna optereenja, rezultanta pritiska ne sme i zlaziti iz jezgra preseka.

lan 75

Kad se teite graevinskog objekta nalazi visoko iznad kote temelja (rezervoari za vodu, dimnjaci), rezultantna sila ne sme biti van jezgra preseka ni ako se poredglavnih optereenja uzimaju i dopunska optereenja.

lan 76

Ekscentricitet rezultante na mestu kontakta sa tlom za objekte iz lana 75 ovog pravilnika ne sme biti vei od 1/18 irine te melja merene u pravcu ekscentriciteta ako jeglavno dozvoljeno optereenje, uzimajui u obzir kriterijum sleganja, manje od 200 kN/m

2i ne sme biti vei od 1/12 iri ne temelja ako je glavno dozvoljeno optereenje

vee od 200 kN/m2ili jednako 200 kN/m

2.

6. Dozvoljeno optereenje tla u pogledu dozvoljenog sleganjagraevinskog objekta

lan 77

Sleganje tla pod uticajem optereenja odreuje se prema nainu prenoenja optereenja u tlu, sastavu slojeva i njihovim geotehnikim karakteristikama, kao i premastatikom i funkcionalnom karakteru graevinskog objekta.

lan 78

Ukupna sleganja raunaju se po metodama koje se izvode po klasinoj teoriji elastinosti (za v - Poasonov koeficijent jednak 0,50 ili manji od 0,50) ili po modifikovanimteorijama elastinosti pri kojima se uzima u obzir linearno poveanje modula deformacije sa dubinom ili elastina anizotropnost poluprostora.

lan 79

Ako se za izraunavanje ukupnog sleganja primenjuju metodi, obrasci i dijagrami koji se zasnivaju na integraciji deformacije od koncentrisane sile, u raun se unosedeformacijski moduli koji odgovaraju intergranularnim naponima, a odreuju se na osnovu triaksijalnih konsolidacionih ogleda ili rezultata probnih optereenja.

Deformacijski moduli mogu se oceniti iz modula stiljivosti odreenih iz edometarskih ogleda prema jednaini:

2v2

E = (1 - -------------) Modnosno za = 0,30:E = 0,75 M.1 -

lan 80

Sleganje vodom zasienog tla usled deformacija pri nepromenjenoj zapremini rauna se prema reenjima koja se dobijaju integracijom deformacija po Busineskovimjednainamaza poluprostor sa = 0,50. Deformacijski moduli, kojima se raunaju sleganja, odreuju se iz nedreniranih triaksijalnih ogleda za stanja ukupnihnapona kojapriblino odgovaraju naponima u tlu.

lan 81

Ako se za izraunavanje ukupnog sleganja primenjuju metodi, obrasci i dijagrami za vertikalna naprezanja koja su dobijena integracijom napona za koncentrisanu silu, uraun se unose, za odgovarajue intervale napona, specifine deformacije koje pokazuju edometarski ogledi ili moduli stiljivosti Mv koji se iz njih izvode.


14/30

lan 82

Kod normalnog, neprekonsolidovanog, zasienog koherentnog materijala srednje plastinosti ili kruto plastinog materijala, kao i kod zasienog zbijenog peska i ljunkaraunaju se samo deformacije usled smanjenja pora i spunjenih vodom.

lan 83

Pri raunanju sleganja, reverzibilne deformacije u podruju napona koji su postojali u tlu pre poetka iskopa odvajaju se od deformacija u podruju dodatnih napona odoptereenja graevinskog objekta.

lan 84

Deformacijski moduli, odnosno moduli stiljivosti su kod normalno konsolidovanih naslaga u podruju reverzibilnih napona bitno povoljniji i razlikuju se od modu la prilikomprvog optereenja iz lana 81 ovog pravilnika.

lan 85

Ekscentricitet optereenja u i zraunavanju sleganja uzima se do dubine koja je jednaka dimenziji temelja u pravcu ekscentriciteta. U veim dubinama, sleganja se moguraunati kao za ravnomernu podelu pritisaka na osnovu temelja.

lan 86

U slabo propusnom koherentnom tlu mogu se u izraunavanju sleganja zanemariti optereenja ije je ukupno dejstvo kratko u poreenju sa vremenom konsolidacije,zavisno od osetljivosti konstrukcije na prouzrokovane deformacije tla.

lan 87

Za odreivanje veliina dozvoljenih raunskih sleganja moraju se uzeti u obzir sledei faktori:

1) ravnomernost u sastavu tla;

2) raspodela optereenja na tlo;

3) statiki karakter graevinskog objekta;

4) funkcionalnost graevinskog objekta;

5) vremenski razvoj konsolidacije;

6) krutost i armiranje konstrukcije temelja.

lan 88

Za odreivanje razlike u sleganju konstrukcije temelja na raznim mestima moraju se uzeti u obzir sledei faktori:

1) neravnomernost u sastavu tla;

2) neravnomernost optereenja;

3) krutosti graevinskog objekta i temelja.

lan 89

Kod fleksibilnih temeljnih traka ili temelja samaca statiki odreenih konstrukcija (na tlu bez naroitih heterogenosti u sastavu i na meusobnoj udaljenosti pojedinihtemelja veoj od 7 m) dozvoljavaju se veliine diferencijalnih sleganja, i to: oko 50% apsolutnih raunskih sleganja u nekoherentnom tlu i oko 25% apsolutnih raunskihsleganja u koherentnom tlu.

lan 90

Ako se dozvoljena apsolutna i relativna raunska sleganja ne dokazuju posebno detaljnom analizom sleganja konstrukcije temelja i graevinskog objekta, dozvoljavaju seraunska sleganja na nekoherentnom tlu najvie 2,5 cm, a na koherentnom tlu najvie 5 cm.


15/30

7. Izbor dozvoljenog optereenja tla

lan 91

Kao dozvoljeno optereenje uzima se manja vrednost od vrednosti koja se dobija na osnovu lana 71 ovog pravilnika.

8. Probno optereenje

lan 92

Probno optereenje moe se primeniti za odreivanje dozvoljenog optereenja tla tako to se iz krive ukupnog sleganja, kao funkcije optereenja, odrede modulideformacije optereenog tla i karakteristike smicanja aktivizirane u fazi loma. Dobijene vrednosti se unose u raun dozvoljenog optereenja, s obzirom na dozvoljenosleganje prema odredbama l. 77 do 90 ovog pravilnika, kao i u raun dozvoljenog optereenja s obzirom na opasnost od loma pr ema odredbama l. 63 do 76 ovogpravilnika.

lan 93

Ako se probno optereenje vri na kvadratnim ploama stranica B ili krunim ploama prenika D i ako je najmanje do dubine 1,5 B, odnosno 1,5 D tlo istog sastava,moduli deformacije E za pojedinane stepene optereenjai odgovarajuih sleganjaodreuju se prema obrascima:

B DE = 0,82 ------, odnosno E = 0,71 ------

Probnim optereenjem tla preko ploa i spituje se samo deformabilnost sloja debljine 1,5 B (1,5 D).

lan 94

Probno optereenje vri se, po pravilu, za odreivanje stiljivosti i otpornosti na smicanje samo na nekoherentnom (peanom ili ljunkovitom) tlu ija je propustljivostdovoljna da se mogu i za vreme probnog optereenja i za vreme graenja u celini razviti naponi u tlu kao efektivna naprezanja. Nakoherentnom tlu probnim naprezanjemmogu se dobiti podaci o moi noenja, s obzirom na opasnost od loma tla u uslovima stabilnostitemelja neposredno posle dogradnje, samo ako su optereenjakratkotrajna, odnosno ako stepen konsolidacije ispod podne ploe na dubini od oko 0,5 B odgovara stepenu konsolidacije ispod temelja u fazi dograivanja. Podaci ostiljivosti koherentnog tla dobijaju se pomou probnog optereenja dovoljno dugotrajnog da se razvije konsolidacija. Izuzetno, probno optereenje moe se vr iti i nakoherentnom tlu kad je to odreeno projektom.

lan 95

Probna optereenja vre se preko kvadratne ili krune povrine ijesu stranice, odnosno prenik 40 cm ili vee, a izuzetno vee od 1 000 cm.

9. Horizontalno optereenje

lan 96

Odnos H prema V izmeu tangencijalnog i normalnog optereenja u stopi plitkih temelja ne sme biti vei od

tg H tg --------- tj. -------- --------

F V F

gde je:

- ugao trenja izmeu temelja i tla,

F - koeficijent sigurnosti,

Minimalne vrednosti za F su:

F - od 1,5 (1,8) za ljunkovito i peano tlo;

F - od 2 (2,5) za glinovito tlo.

Navedene vrednosti vae za ukupno dejstvo svih sila, ukljuujui i zemljotres, a vrednosti u zagradama - samo za dejstvo glavnih optereenja.

Pri odreivanju uglauzima se u obzir hrapavost kontaktne betonske povrine. Ako je visina talasa neravne povrinevea od dvostrukog prenika najveeg zrna tla,za se moe usvojiti ugao unutranjeg trenja tla.


16/30

lan 97

Ako je graevinski objekt statiki ili funkcionalno osetljiv na horizontalna pomeranja, izraunae se ili e se proceniti i tangencijalno pomeranje usled deformacije tla ispodtemelja i usled tangencijalnih pomeranja na kontaktnoj povrini.

10. Duboki temelji

lan 98

Pod dubokim temeljima podrazumevaju se temelji kod kojih je odnos izmeu dubine i irine temelja vei od 4.

D---- 4B

Na duboke temelje se ne primenjuju odredbe lana 76 ovog pravilnika o ekscentrinim optereenjima, kao ni odredbe lana 96 ovog pravilnika ako se posebnim raunomdokae prenos naprezanja u tlo, uz deformacije koje ne ugroavaju graevinski objekt.

lan 99

Izraunavanje deformacije po lanu 98 ovog pravilnika zasniva se na podeli kontaktnih naprezanja izmeu temelja i tla koja odgovaraju meusobnim odnosima njihovihdeformacija, uzimajui u obzir vremenski razvoj tih deformacija i puzanje, odnosno sekundarnu konsolidaciju tla.

lan 100

Zemljani pritisak (pasivni otpor) moe se uzeti u obzir za prenos horizontalnih optereenja samo ako se trenje moe mobilisati du potencijalnih kliznih povrina u skladusa dozvoljenim pomeranjima temelja, odnosno zidova zagata. Konsolidacione deformacije tla, i zazvane poveanjem zemljanog pritiska, moraju biti u skladu sa moguim idozvoljenim pomeranjima temelja zagata.

lan 101

Ako se ne izvodi poseban detaljni raun, zemljani pritisak kod plitkih i dubokih temelja moe se koristiti samo u visini aktivnog pritiska raunatog za 0,75 tg, gdeje ugao otpornosti tla na smicanje.

lan 102

Bono trenje kod dubokih temelja uzima se samo ako su tangencijalni vertikalni boni pokreti dovoljni da ga mobiliu. Pri proraunu sleganja objekta uzima se u obzir iprenos tih sila trenja u tlo.

lan 103

U raun optereenja temelja unose se eventualno i sile negativnog trenja ako ih moe izazvati optereenje okolnim objektima ili samo tlo koje je jo u fazi konsolidacije.

11. Dinamiko optereenje temelja

lan 104Ako dinamiko spoljanje optereenje dejstvuje direktno na temelje, mo noenja i sleganja temelja rauna se za sile koje se dobijaju umnoavanjem statikih silakoeficijentom:

1

= -------------------------------------------------------------------

___________________________

[1 - (-----)]2- 4 (-----)

2(-----)

2

e e e

gde je:

- frekvencija spoljanjeg dinamikog optereenja;


17/30

e- sopstvena frekvencija objekta i tla koje je u veoj meri zahvaeno dejstvom dinamikog optereenja;

- koeficijent priguivanja.

lan 105

Ako se dinamiko optereenje prenosi na temelje indirektnim putem, treba razmotriti oscilaciju cele konstrukcije.

lan 106

Temelji graevinskih objekata u trusnim podrujima dimenzioniu se prema odgovarajuim propisima.

VII TEMELJENJE

1. Plitko temeljenje

lan 107

Najmanja dubina temelja odreuje se zavisno od vrste i osobina tla, klimatskih uslova i vrste graevinskog objekta. Ako temelj ne mora da bude dubok,najmanja dubinaodreuje se prema smrzavanju, isuivanju, opasnosti od ispiranja tla i drugim slinim uslovima.

Za najmanju dubinu temelja, odreenu na nain iz stava 1 ovog lana, moraju biti ispunjeni uslovi o dozvoljenom optereenju (l. 63 do 76).

lan 108

Ako je tlo podlono smrzavanju, temeljenje se izvodi na dubini koja je za 10 do 20 cm vea od najvee dubine smrzavanja. Za odreivanje dubine smrzavanja koriste seviegodinji podaci meteorolokih stanica, a ako njih nema, koristi se iskustvo.

lan 109

Najmanja dubina ukopavanja u odnosu na isuivanje tla zavisi od klimatskih prilika i vrste tla. Dubina dejstva isuivanja i s tepen osetljivosti tla u odnosu na isuivanjeodreuju se odgovarajuim metodama u laboratoriji ili na terenu.

lan 110

Ako postoji strujanje podzemnih voda, najmanja dubina temelja odreuje se tako da se onemogue i otklone sve tetne poslediceispiranja tla ispod temelja. Mere i nainobezbeenja temelja odreuju se za svaki pojedini sluaj.

lan 111

Najmanja dubina temelja optereenog horizontalnim silama odreuje se i prema stabilnosti protiv klizanja.

lan 112

Temeljne konstrukcije se, po pravilu, proraunavaju i dimenzioniu prema njihovoj savitljivosti (deformabilnosti) i prema stil jivosti tla. Pri proraunu se primenjuje metodizjednaavanja deformacija konstrukcije i temeljnog tla.

Izuzetno, ako su u pitanju privremeni manji graevinski objekti, temeljne konstrukcije se raunaju i dimenzioniu na nain odreen projektom.

lan 113

Temeljne konstrukcije mogu biti trake, samci, nosai ili ploe, zavisno od oblika povrine oslanjanja, uslova deformacije i naina optereenja.

lan 114

Za ocenu ponaanja temeljne konstrukcije (ili konstrukcije uopte) koja ima konstantnu krutost po celoj duini, a oslonjena je na tlo, primenjujese koeficijent apsolutnekrutosti (K).

Zavisno od oblika povrine temelja, koeficijent apsolutne krutosti za etvrtaste temeljne konstrukcije (ili konstrukcije uopte) odreuje se prema obrascu:


18/30

Eb d

K = ------- (-----)3

2 Es L

a za okrugle povrine temelja (ili konstrukcije uopte) - prema obrascu:

Eb d

K = --------- (-----)3

12 Es D

gde je:

Eb- modul deformacije betona ili drugog materijala od koga je izraena temeljna konstrukcija, u kilonjutnima po kvadratnom metru;

Es- modul deformacije tla ili stene, u kilonjutnima po kvadratnom metru;

L - duina temelja ili temeljne konstrukcije, u metrima;

d - visina temeljne ploe ili nosaa, u metrima;

D - prenik okruglog temelja ili temeljne konstrukcije, u metrima.

lan 115

Temelj i temeljna konstrukcija proraunavaju se primenom modula deformacije tla, koji, zavisno od vrste tla, moe biti stalan ili promenljiv.

lan 116

Temeljne trake oslonjene na tlo ponaaju se kao krute ili savitljive. Njihova krutost utvruje se prema obrascu iz lana 114 ovog pravilnika.

lan 117

Temeljni nosai proraunavaju se prema njihovoj krutosti ili krutosti cele konstrukcije i stiljivosti tla, pri emu se ne uz imaju u obzir promene intenziteta raspodele pritiskau poprenom pravcu. Temeljni nosai manjih dimenzija (do 4 m duine) mogu se proraunavati na osnovu pravolinijske raspodele pritisaka na kontaktnoj povrini.

lan 118

Temeljni nosai - samci, izraeni na uobiajen nain od nabijenog betona, kamena ili opeke, ako su poloeni na tlo, smatraju se krutim.

Temeljni nosai - samci izraeni od armiranog betona, ako nisu dui od 3 m, mogu se smatrati krutim.

Krutost temeljnih nosaa - samaca odreuje se prema obrascu iz lana 114 ovog pravilnika.

lan 119

Centrino optereeni temeljni nosai - samci za koje se utvrdi da se ponaaju kao kruti, a optereeni su koncentrisanom silom ili linijskim optereenjem, preraunavaju sei pomou metoda pravolinijske raspodele pritiska.

U sluaju iz stava 1 ovog lana, dobijene vrednosti maksimalnih momenata savijanja na osnovu pravolinijske raspodele napona zavise i od odnosa L:B.

lan 120

Za ekscentrino optereene temeljne nosae - samce, ako ekscentricitet nije vei od 1/4 duine temelja L, dozvoljeno je zanemarivanje dejstva ekscentriciteta pridimenzionisanju temeljnih nosaa.

lan 121


19/30

Ako je temeljni nosa - samac izraen od armiranog betona sa promenljivim momentom inercije, stvarna vrednost momenta moe se zameniti vrednou kojase dobijapod pretpostavkom da je prosena krutost temelja sraunata kao da je nepromenljiva visina nosaa.

lan 122

U sluajevima koji nisu navedeni u l. 118 do 121 ovog pravilnika, temeljni nosai - samci proraunavaju se po jednoj od metoda za proraun temelja samaca, pri emuse uzima u obzir krutost temeljnih nosaa i stiljivost tla.

lan 123

Sloenije optereeni temeljni nosai ponaaju se kao kruti ili kao savitljivi, pa se njihovo ponaanje utvruje prema stepenuapsolutne krutosti propisane lanom 114 ovogpravilnika.

lan 124

Temeljne konstrukcije kod kojih su pri dejstvu optereenja deformacije u uzdunom i poprenom pravcu istog reda veliine smatraju se ploama i proraunavaju se, popravilu, sa povrinskom raspodelom pritiska, pri emu se uzima u obzir krutost temeljne konstrukcijei stiljivosti tla.

lan 125

Temeljne ploe manjih dimenzija (duina do 4 m) mogu se proraunavati i na osnovu pravolinijske raspodele pritiska.

lan 126

Temeljne ploe - samci sa koncentrisanim optereenjem na jednom mestu iji je odnos strana (L/B) 2, a njihova konstrukcija dozvoljava deformacije istog reda veliine iu poprenom i uzdunom pravcu, proraunavaju se kao ploe.

Ako je sistem temelja krut, temeljne ploe - samci iz stava 1 ovog lana smatraju se kao ploe samo ako je odnos strana (L/B)2.

lan 127

Temeljne ploe izraene od nabijenog betona, opeke ili kamena smatraju se krutim.

Temeljne ploe izraene od armiranog betona, ako nisu due od 4 m, mogu se smatrati krutim.

lan 128

Savitljive i krute temeljne ploe i temelji - samci, ako su dui od 4 m, proraunavaju se metodama za proraun temeljnih ploa, pri emu se uzimaju u obzir krutosttemeljne konstrukcije i deformabilnost tla, u zoni uticaja objekta.

lan 129

Ako postoji kontinuitet u sistemu temelja i u gornjoj konstrukciji, pri proraunu sistema temelja i gornje konstrukcije vodi se rauna o uticaju gornjeg dela konstrukcije napromene raspodele pritiska na kontaktnoj povrini i o uticaju tla na naprezanje u gornjoj konstrukciji (crte 6).

Uticaj iz stava 1 ovog lana uzima se u obzir ako je krutost gornje konstrukcije Ikmanjeg reda veliine od krutosti sistema temelja It.

Crte 6.

lan 130


20/30

Ako nema kontinuiteta u jednom delu ili u oba dela konstrukcije, takva konstrukcija smatra se kao specijalna, a proraunava se zavisno od savitljivosti (deformabilnosti)tla, odnosno konstrukcije i tla.

lan 131

Temelj se konstruie i profilie na osnovu optereenja koja se javljaju na kontaktnim povrinama izmeu temelja i tla, kao i na osnovu vrste i osobina materijala od koga jetemelj izgraen.

Ako je kvalitet tla takav da je dozvoljeno optereenje znatno vee od stvarnog kontaktnog naprezanja, temelji se moraju konstrukciono oblikovati.

lan 132

Radi postizanja boljih konstrukcionih reenja i ekonominosti konstrukcija, u temeljnim konstrukcijama, na pogodnim mestima i na odgovarajuim odstojanjima, izvode serazdelnice.

lan 133

Ako se izgradnja temelja predvia u podzemnoj vodi, mora se ispitati da li je podzemna voda agresivna na materijal od koga seizvode temelji. Ako je voda agresivna,temelji se moraju izgraditi ili zatititi na odgovarajui nain.

2. Temeljenje u otvorenoj jami

lan 134

Temeljenje u otvorenoj jami mora se izvoditi na nain kojim se u potpunosti obezbeuje stabilnost kosina ili vertikalnih boko va jame od zaruavanja ili klizanja i odopasnosti od loma tla u dnu jame, kao i na nain kojim se susedni objekti obezbeuju od oteenja.

lan 135

U skladu sa odredbom lana 134 ovog pravilnika, za temeljenje u otvorenoj jami primenjuje se jedan od sledeih naina rada:

1) iskop sa kosinama u nagibu obezbeuje najmanji faktor sigurnosti protiv klizanja Fs= 1,30 ako se rauna sa parametrima vrstoe iz rezultata ispitanih uzoraka tla u

laboratoriji ili iz pogodnih ispitivanja na terenu, pri emu se uzima u obzir raspucalost tla, ili Fs= 1,70 ako su parametri vrstoe procenjeni iz klasifikacije tla;

2) iskop sa vertikalnim bokovima obezbeenim od zaruavanja ili klizanja drvenom oplatom ili zabijenim drvenim ili elinim t alpama (pribojem) koje su na prikladan nainrazuprte i obezbeene od ugibanja ili izmicanja na donjem rubu;

3) iskop sa kosim il i vertikalnim bokovima zatien osnovnom konstrukcijom od zabijenih i usidrenih stubova i odgovarajuih oplata izmeu njih;

4) izrada obodnih zidova graevinskog objekta poposebnim metodama kopanja i betoniranja u tlu, koji zatiuju kopanje materijala iz jame do potrebne dubine temeljenjaobjekta.

lan 136

Za potporne zidove iskopa detaljno se proraunavaju raspodela pritiska i otpor tla i dimenzionie presek zida i razupiraa prema jednoj od metoda mehanike tla, pri emuse uzimaju u obzir deformacijski uslovi i uticaj vremena.

lan 137

Dimenzije potpornih zidova i razupiraa iskopa dubine manje od 5 m proraunavaju se pod pretpostavkom da je raspodela pritisk a zemlje trapezna, prema emama nacrteu 7


21/30

Crte 7.

gde je: ljunak i pesak (c = 0), a glina (= 0);

KA- tg2(45

o- /2);

D - dubina temeljne jame;

- zapreminska masa materijala tla;

c - kohezija;

- ugao otpornosti protiv smicanja.

lan 138

Za temeljenje veihgraevinskih objekata u otvorenoj jami ija je dubina vea od 5 m, ako nema podzemnih voda, projekt objekta mora sadravati i projekt jame sa svimnjenim delovima, kao i tehnike uslove za sigurno izvoenje radova do potpunog dovrenja temelja. Ako je u terenu formirana izdan, navedeni uslov vai za temeljne

jame ije je dno do 3 m ispod stvarnog nivoa podzemne vode.

lan 139Temeljna jama graevinskog objekta u blizini postojeih objekata mora se projektovati i izvesti tako da se ti objekti u potpunosti obezbede od eventualnih oteenja usleddeformacije ili zaruavanja tla ili zbog erozije tla pri crpljenju podzemne vode iz jame ili oko nje.

lan 140

Voda iz temeljne jame graevinskog objekta mora se, u sluaju iz lana 139 ovog pravilnika, crpsti na nain koji spreava smanjenje zbijenosti tla ili i znoenje sitnihestica tla usled nepovoljnog dejstva strujanja vode na mestu crpljenja.

lan 141

Ako na koherentno dno temeljne jame deluje arterijski pritisak, u projektu temelja navode se dokazi o obezbeenju od statikog loma tla.

3. Temeljenje na ipovima

lan 142

Projekt temeljenja na ipovima sadri:

1) analizu raspodele optereenja na pojedine ipove;

2) dokaz o dozvoljenom optereenju tla pod dejstvom pojedinih ipova, i to za vertikalna i horizontalna optereenja;

3) dokaz o kvalitetu materijala stabla ipa;

4) dimenzionisanje pojedinih ipova;

5) dokaz o stabilnosti temelja kao celine;


22/30

6) analizu predvienih sleganja, odnosno pomeranja ipova, odnosno temelja kao celine.

lan 143

Optereenje se raspodeljuje na pojedine ipove tako da se i spune svi uslovi ravnotee i da se usklade deformacije konstrukcije i tla, pri emu se vodi rauna o krutosti istatikom karakteru konstrukcije i o sastavu i savitljivosti (deformabilnosti) tla.

Optereenje temelja ne sme se, po pravilu, deliti tako da jedan deo deluje na ipove a drugi na tlo neposredno ispod rotilja. Ako se, izuzetno, ods tupi od takvog pravila,treba navesti detaljne dokaze o usklaenosti deformacije tla i sleganja temelja.

lan 144

Dozvoljeno optereenje tla pod dejstvom pojedinih ipova za sile koje dejstvuju u pravcu ose ipa dokazuje se najmanje na dva od sledeih naina:

1) obrascima za stepen mobilizacije otpornosti tla;

2) obrascima za otpornost registrovanu pri pobijanju ipova;

3) obrascima u kojima se koriste podaci penetracionog sondiranja;

4) probnim optereenjem ipova;

5) prema iskustvu sa ipovima u sli nom tlu.

lan 145

Dozvoljeno optereenje ipa Ndrauna se prema obrascu:

Nd= q Aq+ p Ap

gde je:

Nd- dozvoljeno optereenje ipa;

q - dozvoljeno specifino optereenje tla u nivou vrha ipa;

Aq- povrina preseka ipa u nivou vrha ipa;

p - dozvoljeno specifino optereenje na trenje noseih slojeva uz omota;

Ap- povrina omotaa du tih slojeva.

lan 146

Dozvoljeno specifino optereenje q proraunava se prema obrascu:

q = rNr+ dKsNqr+ cmNcr

gde je:

- zapreminska masa tla u nivou vrha ipa;

d- vertikalni pritisak od sopstvene mase tla u nivou vrha ipa (crte 8);

Ks- koeficijent zemljanog pritiska u stanju mirovanja u nivou vrha ipa;

cm- mobilisana kohezija tla u nivou vrha ipa;

Ncr

N

r, N

qr- faktori nosivosti zavisni od veliine dozvoljenog mobilisanog ugla otpornosti protiv smicanja

m;

r - poluprenik baze ipa.


23/30

Crte 8.

lan 147

Faktori nosivosti Ngr, Nqri Ncrdobijaju se primenom prorauna prema teoriji plastinosti za odreene pretpostavke, odnosno aproksimacije, pri emu se primenjuju faktoridati na crteu 9, s tim da se ispune i uslovi iz lana 76 ovog pravilnika.

lan 148

Mobilisani parametri otpornosti cmi modreuju se prema odredbama l. 66 i 67 ovog pravilnika.

lan 149

Odnos izmeu dubine vrha ipa i spod povrine noseeg sloja sa karakteristikama vrstoei c koje se uzimaju u raun i prenika ipa mora biti najmanje 1.

Crte 9.

lan 150Dozvoljeno specifino optereenje p izraunava se prema obrascu:


24/30

p = am+ oKstgm

gde je:

am- mobilisana adhezija izmeu ipa i okolnog tla (am= a/F), odnosno mobilisana kohezija okolnog tla ako je kohezija manja od adhezije;

o- vertikalni pritisak od sopstvene mase tla u nivou sredine nosivog sloja h koji prenosi optereenje trenjem;

m- mobilisani ugao trenja izmeu ipa i tla

tg

(tgm = -----------), odnosno m= mako je manja vrednost od .F

lan 151

U slojevitom tlu uee manje otpornih slojeva u pogledu nosivosti ipa ne mora se uzimati u obzir. Ako se takvo uee ipak delimino uzima u obzir, dokazuje semogunost predvienog mobilisanja otpornosti tih slojeva u vezi sa predvienim sleganjem slojeva.

lan 152

Ako je tlo u koje je ip pobijen ili uvren u stanju konsolidacije pod dejstvom optereenja na povrini tla ili pod dejstvom sopstvene mase, omota ipa optereen jenegativnim trenjem. Ako ne postoji drugi pouzdani dokaz o veliini n egativnog trenja, dozvoljeno optereenje ipa, raunato samo prema otporu na vrhu ipa, smanjuje seza vrednost moi nosivosti trenjem (F = 1).

lan 153

Osovinska mo noenja tla, uzimajui u obzir otpornost registrovanu pri pobijanju ipova, utvruje se, po pravilu, prema obrascima koji se zasnivaju na teoriji sudaraslobodnih tela i u koje se, u teorijsku analizu, uvode eksperimentalni podaci.

Osovinska mo noenja tla utvruje se prema obrascu:

WHN = ------------

sku

gde je:

N - mo noenja;

W - masa malja;

H - visina pada malja;

s - pomeranje ipa pri jednom udarcu, ukljuujui i elastinu deformaciju tla;

ku- koeficijent koji zavisi od faktora

W H L Wp

---------------- i --------------

A Ep s2 w

gde je:

L - duina ipa;

A - presek ipa;

Ep- koeficijenti iz dijagrama na crteu 10;

Wp- masa ipa (sa nastavkom za pobijanje).

N

Dozvoljeno optereenje ipa je Nd= ----F


25/30

Koeficijent F bira se od vrednosti izmeu 2 do 3, pri emu se uzima u obzir heterogenost tla i znaaj graevinskog objekta.

W H L= ----------------

A Eps2

Crte 10.

lan 154

Pri proraunu osovinske moi noenja tla, iz lana 153 ovog pravilnika, pouzdaniji podaci dobijaju se samo za ipove u propusnom - nekoherentnom tlu. U obrasce zaobraun dinamike moi noenja unose se, po pravilu, vrednosti pomeranja oznaene sa s koje se dobijaju pri ponovnom pobijanju ipova posle prekida od nekolikodana.

lan 155

Podaci statikog penetracionog sondiranja koriste se na osnovu obrasca iz lana 145 ovog pravilnika.

Dozvoljeno specifino optereenje q u jednaini iz lana 145 ovog pravilnika odreuje se iz rezultata pentracije samog vrha penetrometra, uzimajui u obzir da je kodpenetracije faktor sigurnosti F = 1. Dozvoljeno specifino optereenje P u istoj jednaini odreuje se analognom primenom na rezultat penetracije same cevipenetrometra.

lan 156

Probno optereenje ipa na pritisak ili na zatezanje izvodi se na taj nain to se reakcije tereta prenose na tlo na udaljenosti na kojoj ne utiu bitno na tlo du ipa i to semerenja vezuju na stalnu taku van podruja deformacija koje izaziva probno optereenje.

lan 157Stepeni optereenja moraju trajati onoliko koliko je potrebno da se mogu jasno registrovati uticaji hidrodinamike konsolidacije i puzanja tla.

lan 158

Najvee optereenje u homogenom tlu mora biti najmanje za 50% vee od predvienog optereenja ipa, a u heterogenom tlu najmanje za 100% vee od togoptereenja ili najmanje jednako predvienoj moi noenja ipa (optereenje za F = 1).

lan 159

Dozvoljeno optereenje tla za horizontalne sile i za statike momente koji optereuju glavu ipa odreujese prema dozvoljenom pomeranju vrha ipa, i to:

1) probnim optereenjem;

2) raunskom analizom koja se zasniva na savitljivosti (deformabilnosti) tla;


26/30

3) prema iskustvu sa ipovima u sli nom tlu.

lan 160

Mo noenja ipova za horizontalno optereenje glave odreuje se, po pravilu, pritezanjem ili razupiranjem dva ipa ugraena u tlo na udaljenosti neophodnoj da sesprei meusobni uticaj probnih ipova, pri emu se primenjuju odredbe iz lana 164 ovog pravilnika.

lan 161

ip se dimenzionie na uzajamno dejstvo osovinskih sila i momenta savijanja koje prouzrokuje optereenje ipa sa transverzalnim silama i spregovima i odgovarajuomreakcijom tla, koje nastaju usled zemljanih pritisaka prouzrokovanih optereenjem povrine okolnog tla.

lan 162

Reakcija tla koju optereenje transverzalnim silama i spregovima izaziva du ipa odreuje se po jednoj ili dve poznate raunske metode, pri emu se primenjuju metodepo kojima se uzima u obzir deformabilnost tla.

lan 163

Zbog opasnosti od izvijanja, stabilnost ipova raunski se kontrolie, i to za slobodne duine ipa van terena i za duine ipa kroz slojeve tla u itkoj konzistenciji.

lan 164

Prethodno izraeni armiranobetonski ipovi moraju se dimenzionisati, pri emu se uzimaju u obzir optereenja koja mogu n astupiti pri prevozu, montai i pobijanju ipova.

lan 165

Stabilnost temelja na ipovima kao celine dokazuje se po odredbama l. 63 do 76 i lana 91 ovog pravilnika koje se odnose na duboke direktne temelje, koji prenoseoptereenje preko ipova u tlo, u nivou vrhova ipova, na povrini ije su ivice udaljene od osovinske linije spoljanjih ipova za polovinu osovinskog razmakaizmeuipova.

lan 166Sleganje temelja na ipovima, kao celine, proraunava se na nain iz l. 73 do 90 ovog pravilnika, pri emu se uzima u obzir nain prenoenja optereenja u tlo.

lan 167

Raun sleganja zasniva se, po pravilu, na pretpostavci da se vertikalno optereenje prenosi u tlo u nivou vrhova ipova na po vrini odreenoj u lanu 165 ovog pravilnika.

lan 168

Osovinski razmak izmeu ipova mora iznositi najmanje 70 cm, a i stovremeno ne sme biti manji od:

1) 2,5 d za ipove koji optereenje u tlo prenose uglavnom samo preko vrha;

2) 3 d za ipove u nekoherentnom tlu vee zbijenosti koji optereenje u tlo prenose preteno trenjem;

3) 5 d za ipove u nekoherentnom tlu male zbijenosti i u koherentnom tlu, koji optereenje u tlo prenose preteno trenjem.

Ako je osovinski razmak izmeu ipova manji od razmaka iz stava 1 ovog lana, ipovi se proraunavaju na nain predvien za duboke masivne temelje.

lan 169

Ako je osovinski razmak izmeu ipova koji optereenje u tlo prenose preteno trenjem manji od 1/10 duine ipa, dozvoljeno optereenje ipa u temeljnoj grupi smanjujese za po jednu estnaestinu dozvoljenog optereenja pojedinanog ipa za onoliko puta koliko ip u grupi ima susednih ipova.

lan 170

Drveni ipovi moraju biti celom duinom u vodi ili stalno u tlu potpuno zasienom vodom, pri emu se samo na privremenim graevinskim objektima dozvoljava ostavljanjegornjeg dela drvenih ipova iznad kote najnieg vodostaja podzemne vode.


27/30

lan 171

elini ipovi moraju se zatititi od korozije prema propisima o zatiti elinih konstrukcija od korozije.

lan 172

Betonski ipovi moraju se zatititi od dejstva agresivne podzemnevode prema vaeim propisima o zatiti betona od agresivne podzemne vode.

4. Duboki masivni temelji

lan 173

Dubokim masivnim temeljima, u smislu ovog pravilnika, smatraju se temelji i zvedeni pomou bunara, kesona ili na drugi savremen nain.

lan 174

Pri izraunavanju dozvoljenog optereenja dubokog masivnog temelja primenjuju se odredbe l. 47 i 95 ovog pravilnika.

lan 175

Projekt dubokog masivnog temelja mora sadravati raun dozvoljenog optereenja, raun sleganja i statiki raun pod dejstvom objekta u eksploataciji, kao i statikiraun bunara, odnosno kesona u fazi transporta i graenja.

lan 176

Bunari i kesoni moraju biti projektovani tako da pri i skopavanju kroz nenosivo tlo tonu usled sloma tla ispod nonog venca, bez potkopavanja venca.

lan 177

Uslovi sloma tla temelja odreuju se po metodama koje se zasnivaju na teoriji granine ravnotee tla.

lan 178

Granice optereenja Q1na jedinicu duine nonog venca moraju se, saglasno lanu 181 ovog pravilnika, raunati po obrascu:

Q1= --- b N+ (c + 1 tg) Nc+ t b2

gde je:

- zapreminska masa tla, uzimajui u obzir dejstvo uzgona;

b - irina nonog venca;

t - dubina prodiranja, tj. razlika izmeu nivoa dna venca i nivoa iskopa unutar bunara, odnosno kesona;

c i - karakteristike vrstoe za totalno stanje napona (karakteristike nedreniranih uzoraka);

Ni Nc- koeficijenti prema dijagramu na crteu 4.

lan 179

Ako noni venac ima trougaoni presek sa tengensom ugla izmeu unutranje i spoljanje stranice m = tg, u obrascu iz lana 178 ovog pravilnika izraz b se zamenjujeizrazom mt.


28/30

lan 180

Primena obrasca iz lana 178 ovog pravilnika zavisi od veliine unutranjeg prenika, odnosno irine koja mora biti najmanje:

a = 2b tg (------- + -------) -------- tg

4 2 2

lan 181

Optereenje kesona, odnosnobunara potrebno za savlaivanje otpora Q1poveava se za vrednost potrebnu za savlaivanje trenja na obodu kesona, odnosno bunara.Trenje na jedinicu povrine oboda moe se odrediti prema obrascu iz lana 150 ovog pravilnika, pri emu se koeficijent zemljanog pritiska u mirovanju moe reduciratipriblino vrednosti aktivnog zemljanog pritiska pod uslovom da se vertikalni spoljanji zidovi kesona, odnosno bunara, na visini od 3 do 5 m iznad nonog venca, proirena spoljanju stranu za 5 do 15 cm.

lan182

Statiki proraun bunara i kesona izvodi se i za sile zatezanja koje mogu nastati ako se bunar, odnosno keson, usled trenja, zadri u gornjim otpornijim slojevima.

lan 183

Ako je vie bunara ili kesona svrstano u jedan red, najpre se izvodi svaki drugi bunar, odnosno keson, a zatim oni koji su u meuprostorima.

lan 184

Najvei dozvoljeni natpritisak u pneumatskim kesonima iznosi 3,5 bar.

lan 185

U projektu se daju podaci o specijalnoj tehnikoj opremi, potrebni za rad u pneumatskom kesonu, kao i organizacija rada. Projekt mora biti u skladu sa propisima o radu ukesonima.

lan 186

Za vreme graenja keson e se dimenzionisati za sluaj da unutranji pritisak padne na 3/4 radnog pritiska, nezavisno od predvienog pritiska vazduha.

lan 187

U projektu se prikazuje i naponsko stanje ako je natpritisak vazduha u komori kesona potpuno odstranjen, a voda jo nije prodrla u takvu komoru.

lan 188

Za objekte na padinama utvruje se stabilnost objekta koja je uslovljena konfiguracijom povrine i geolokim sastavom slojeva tla.

lan 189

Ako podzemna voda jae struji ili ako se ukopavanjem graevinske jame u podzemnu vodu i crpljenjem vode stvaraju novi hidrauliki uslovi strujanja i ispiranja, proveravase, uz neophodnu sigurnost, postojanje uslova za stabilnost temelja i tla, odnosno da li je potrebno i da li se moe stabilnost obezbediti drenaama, filterima, zagatnimzidovima, podvodnim betoniranjem ili drugim sredstvima.

lan 190

Za graevinske objekte sa veim dinamikim uticajem na stabilnost i na sleganje temelja, uticaj vibracija posebno se procenjuje i dokazuje se usvojena vrednostdozvoljenog optereenja.

lan 191

Ako na tlo na kome se nalazi objekt dugotrajno deluju temperature nie od 273oK (0oC), pojava smrzavanja vode u porama tla mora se spreiti konstrukcionim iligeotehnikim merama.


29/30

lan 192

Ako postoje vee podzemne kaverne, procenjuje se mo noenja svodova iznad kaverni i potreba ispunjavanja kaverni injektiranjem ili na drugi nain.

lan 193

Ako je temelj na stenovitom tlu, ispituje se monolitnost, raspucalost ili tronost stene, kao i njena postojanost u vodi i na vazduhu.

Ako se stena iz stava 1 ovog lana ili deo stene u dodiru sa vodom raspada, temelj e se ukopati najmanje za 40 cm u stenu i njegovo dno zabetonirati gustim betonom,uz briljivo ispunjavanje prostora pored bonih kontaktnih povrina.

Ako se stena iz stava 1 ovog lana u dodiru sa vazduhom raspada, a temelj se nalazi iznad stalnog nivoa podzemnih voda, temelj e se ukopati najmanje za 80 cm ustenovito tlo i zabetonirati, uz briljivo ispunjavanje prostora pored bonih kontaktnih povrina.

lan 194

Dozvoljeno optereenje stene odreuje se prema monolitnosti, raspucalosti ili nepostojanosti stene u irokom intervalu od vrednosti koja se dobija sa aksijalnomvrstoom monolitne stene qupo jednaini pd= 2,5 qu/F do vrednosti koje odgovaraju tronom ili plastinom tlu koje moe nastati raspadanjem stene.

lan 195Za tlo eolskog porekla odreuju se, posebno, po dubini:

1) zapreminska masa u osuenom stanju;

2) prirodna vlanost.

Tlo eolskog porekla, u kojem je nivo podzemne vode nizak, izrazito je heterogeno po gustini, pa se terenski istrani radovi moraju sprovesti striktno po emi iz l. 8 i 9ovog pravilnika.

Za odreivanje nosivosti, odnosno deformabilnosti tla, merodavni su:

1) strukturna vrstoa;

2) deformacije pri provlaavanju pod optereenjem.

Pretaloeno eolsko tlo i eolsko tlo sa visokim nivoom podzemne vode, tretiraju se kao koherentna glinovito-prainasta tla.

lan 196

Pri temeljenju graevinskih objekata sa velikim vremenskim i l okalno jako promenljivim i neravnomernim optereenjima, veliina neravnomernog sleganja ispituje se uraznim fazama optereenja, a temelji se dimenzioniu prema oekivanim promenama sleganja.

lan 197

Pri graenju novog graevinskog objekta ublizini postojeih, prouavaju se meusobni uticaji objekata na sleganje i na stabilnost, kao i uticaj buduih susednih objekatana naknadno sleganje tog objekta.

lan 198

Ako se predviaju neravnomerna sleganja tla temelja u razliitim delovima graevinskog objekta, prouava se mogunost podele zgrade na delove koji se mogu izdvojitikao samostalne celine razdvojene razdelnicama (fugama) koje dele ili ne dele temeljnu konstrukciju. Ako se razdelnice izvode, predvia se kruti temelj.

lan 199

Dozvoljeni pritisak na tlo pri dnu postojeih temelja moe se pri nadziivanju spratova, poveavanju korisnog optereenja i sl. poveati s razmerno poveanju otpornostiprotiv smicanja, pod dejstvom konsolidacije i prema stanju konstrukcije objekta.

VIII ZAVRNE ODREDBE

lan 200


30/30

Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da vai Pravilnik o tehnikim normativima za projektovanje i izvoenje radova na temeljenju graevinskih objekata("Slubeni list SFRJ", br. 34/74).

lan 201

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom listu SFRJ".

Documents

Radova Na Temeljenju