Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
TORO – w poszukiwaniu skutecznych metod wsparcia instytucji ekonomii społecznej.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
KKoonnddyyccjjaa IIIIII sseekkttoorraa ww WWaarrsszzaawwiiee ww 22001100 rr..
-- rraappoorrtt zz bbaaddaanniiaa nnaa tteemmaatt zzddoollnnoośśccii ppoozzyysskkaanniiaa
pprrzzeezz oorrggaanniizzaaccjjee ppoozzaarrzząąddoowwee śśrrooddkkóóww ffiinnaannssoowwyycchh
nnaa ddzziiaałłaallnnoośśćć wwłłaassnnąą
Opracowanie: Stowarzyszenie Klon/Jawor
(Marta Gumkowska, Jadwiga Przewłocka)
Zawartość WSTĘP ........................................................................................................................................................................................ 1
ŹRÓDŁA DANYCH I METODOLOGIA BADANIA ............................................................................................................................ 3
Część I. PODSTAWOWE DANE O WARSZAWSKICH ORGANIZACJACH....................................................................................... 5
Liczebność sektora warszawskiego................................................................................................................................... 5
Status prawny, struktura organizacyjna ........................................................................................................................... 5
Wiek organizacji................................................................................................................................................................ 7
Teren działań .................................................................................................................................................................... 8
Pola działań....................................................................................................................................................................... 9
Formy działań ................................................................................................................................................................. 12
Odbiorcy działań ............................................................................................................................................................. 13
Część II. ZASOBY STOŁECZNEGO SEKTORA .............................................................................................................................. 15
Lokal................................................................................................................................................................................ 15
Członkowie organizacji ................................................................................................................................................... 16
Społeczna praca członków i władz organizacji ................................................................................................................ 18
Wolontariusze................................................................................................................................................................. 20
Płatni pracownicy ........................................................................................................................................................... 21
Przychody organizacji ..................................................................................................................................................... 24
Źródła przychodów ......................................................................................................................................................... 26
Działalność gospodarcza................................................................................................................................................. 28
Wykorzystanie funduszy europejskich............................................................................................................................ 29
Część III. ZARZĄDZANIE ............................................................................................................................................................ 32
Działania prorozwojowe ................................................................................................................................................. 32
Szkolenia......................................................................................................................................................................... 34
Zarządzanie finansami .................................................................................................................................................... 36
Część IV. PROBLEMY, POTRZEBY, OPINIE ................................................................................................................................. 39
Część V. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI Z INNYMI PODMIOTAMI .............................................................................................. 44
Najważniejsi partnerzy organizacji ................................................................................................................................. 44
Formy współpracy z administracją samorządową .......................................................................................................... 47
Znajomość procedur stosowanych przez Urząd m. st. Warszawy .................................................................................. 48
Wiedza na temat programu współpracy i udział w jego uchwalaniu.............................................................................. 50
Forum Dialogu Społecznego i Komisje Dialogu Społecznego .......................................................................................... 52
Ocena współpracy .......................................................................................................................................................... 54
Część VI. ROLA INTERNETU W DZIAŁANIACH WARSZAWSKICH ORGANIZACJI ....................................................................... 55
Stopień wykorzystania internetu w pracach organizacji................................................................................................. 55
Portal ngo.pl, serwis warszawa.ngo.pl, serwis um.warszawa.pl/ngo – znajomość i korzystanie .................................. 55
Ocena wykorzystywanych stron internetowych dla organizacji pozarządowych ........................................................... 57
1
WSTĘP
Raport „Kondycja warszawskiego sektora pozarządowego 2010” prezentuje informacje
dotyczące funkcjonowania stołecznych stowarzyszeń i fundacji. W celu pogłębienia
wniosków z badania, dane te zaprezentowane zostały na tle informacji na temat całego
polskiego sektora pozarządowego.
W kolejnych rozdziałach prezentujemy dane dotyczące formy działania organizacji, ich
podstawowych obszarów i sposobów działania, zasobów, jakimi dysponują, najważniejszych
potrzeb i problemów, a także relacji z miastem, jego mieszkańcami i lokalnym samorządem.
Zanim przejdziemy do szczegółowych danych, poniżej prezentujemy najważniejsze wnioski
z badania:
• W Warszawie zarejestrowanych jest dużo fundacji – stanowią 38% warszawskich
organizacji, podczas gdy w całej Polsce odsetek ten jest na poziomie 14%;
• Aż 69% organizacji prowadzi działania ogólnopolskie (analogiczny odsetek dla całego
polskiego sektora to 36%), tylko 8% ogranicza obszar swoich działań do terenu osiedla
lub dzielnicy, kolejne 9% działa na skalę nie większą niż gmina lub powiat;
• Najwięcej organizacji jako główne pole działań wskazało: kulturę i sztukę (19%), edukację
i wychowanie (18%) i sport, turystykę, rekreację, hobby (17%);
• 63% organizacji dysponuje lokalem, ale tylko 6% posiada go na własność;
• Co druga organizacja angażuje zewnętrznych wolontariuszy, których przez przeciętną
organizację „przewija się” 10 w ciągu roku;
• Co trzecia (33%) organizacja na stałe współpracuje z płatnymi pracownikami, kolejne 22%
korzysta okazjonalnie z odpłatnej pracy w formie zleceń czy umów o dzieło;
• Połowa organizacji miała w 2009 roku przychody nie większe niż 45.000, jednocześnie
budżety 10% najbogatszych przekraczały 1.300.000 zł;
• 27% organizacji korzystało w 2009 roku ze wsparcia środków m.st. Warszawy, 23%
ze źródeł rządowych, 41% z darowizn od osób fizycznych, a 36% - z darowizn od firm
i instytucji;
• 21% organizacji prowadzi działalność odpłatną lub gospodarczą, spośród nich co piątej
przyniosła ona w ostatnim roku znaczący zysk;
2
• Co piąta organizacja w ciągu ostatnich 2 lat próbowała pozyskać finansowanie
ze środków UE (z tego ¾ więcej niż raz), dla połowy proces aplikacyjny co najmniej raz
zakończył się sukcesem;
• 90% organizacji trzyma środki finansowe na rachunku bieżącym, 6% ma rachunek
oszczędnościowy, 13% zakłada lokaty terminowe, tyle samo (13%) przechowuje
pieniądze w gotówce;
• 91% organizacji prowadzi księgowość, jednak w 18% spośród nich zajmuje się tym osoba
bez formalnych uprawnień;
• 63% organizacji ma kontakt z Urzędem m.st. Warszawy, jednak tylko dla 12% kontakty te
są częste i regularne;
• Współpraca z samorządem najczęściej polega na wzajemnym informowaniu się
o działaniach (taką formę współdziałania deklaruje 31% stołecznych organizacji),
uzgadnianiu lub wspólnym prowadzeniu przedsięwzięć (30%) lub objęciu patronatem
przez samorząd przedsięwzięć organizacji (30%);
• Tylko 47% organizacji zdaje sobie sprawę z istnienia w Urzędzie m.st. Warszawy
programu współpracy z organizacjami pozarządowymi;
• Najważniejsze problemy organizacji to trudności w zdobywaniu funduszy lub sprzętu,
biurokracja administracji publicznej oraz brak osób gotowych bezinteresownie
zaangażować się w działania organizacji;
• 64% organizacji zna portal ngo.pl, a 57% z niego korzysta.
• 50% organizacji zna serwis um.warszawa.pl/ngo, a 44% z niego korzysta.
• 28% odwiedziło serwis warszawa.ngo.pl
3
ŹRÓDŁA DANYCH I METODOLOGIA BADANIA
Wyniki dotyczące stołecznego sektora pozarządowego opierają się na danych zebranych
od 501 organizacji w ramach dedykowanego badania warszawskich organizacji
pozarządowych oraz danych dotyczących 151 warszawskich stowarzyszeń i fundacji, które
wylosowane zostały do badania ogólnopolskiego.
Wyniki dotyczące całego polskiego sektora pozarządowego, prezentowane w raporcie jako
tło dla wyników warszawskich opierają się na danych zebranych od 3766 stowarzyszeń
i fundacji z całej Polski.
Dedykowane badanie warszawskie przeprowadzone zostało na zlecenie Pełnomocnika
Prezydenta m.st. Warszawy ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi we współpracy
ze Stowarzyszeniem Klon/Jawor na losowo-warstwowej próbie 501 stowarzyszeń i fundacji
w dniach od 16 grudnia 2010 r. do 15 lutego 2011 r.
Badanie ogólnopolskie przeprowadzono w ramach wspólnego przedsięwzięcia
Stowarzyszenia Klon/Jawor i Instytutu Spraw Publicznych na losowo-warstwowej próbie
3766 stowarzyszeń i fundacji w dniach od 3 grudnia 2010 do 6 kwietnia 2011.
Badanie zrealizowała agencja badawcza PBS DGA. Dane gromadzone były metodą wywiadów
bezpośrednich (face to face) z osobami pełniącymi kluczowe funkcje w organizacji (m.in.
prezesi, wiceprezesi). Przed spotkaniem z ankieterem pracownicy organizacji otrzymali
niezbędne informacje o celach i przebiegu badania.
Oba badania bazowały na tym samym kwestionariuszu, przy czym w badaniu warszawskim
do ankiety dodano dodatkowe bloki pytań przeznaczonych tylko dla organizacji
warszawskich.
Fundacje i stowarzyszenia wylosowano z rejestru REGON Głównego Urzędu Statystycznego.
Przy doborze 501 warszawskich organizacji pozarządowych zostały zastosowane dwie
warstwy wyodrębnione za względu na formę prawną organizacji – fundacje i stowarzyszenia,
w badaniu ogólnopolskim dodatkowo wyróżniono warstwę organizacji sportowych, a także
4
warstwę 103 dużych, celowo dobranych organizacji. Analizy przeprowadzone zostały
przy wykorzystaniu wag analitycznych korygujących udział w próbie podmiotów o określonej
formie prawnej, a także udział organizacji sportowych oraz największych organizacji.
5
Część I. PODSTAWOWE DANE O WARSZAWSKICH ORGANIZACJACH
Liczebność sektora warszawskiego
Zgodnie z danymi z rejestru REGON na dzień 1 października 2010 r. w Warszawie
zarejestrowanych było 3819 fundacji i 5579 stowarzyszeń. Oznacza to, że warszawskie
organizacje pozarządowe stanowią 11% polskiego III sektora (przy czym należy zaznaczyć,
że na potrzeby raportu przyjmujemy „wąską” definicję sektora, a więc zaliczamy do niego
tylko stowarzyszenia i fundacje).
Jednak informacje dotyczące liczby zarejestrowanych organizacji niewiele mówią o jego
faktycznych rozmiarach, ponieważ spora część organizacji figurujących w oficjalnych
rejestrach w praktyce nie prowadzi działalności. Na szczęście prowadzone w ostatnich latach
badania (m.in. w ramach statystyki publicznej) pozwalają coraz precyzyjniej określić odsetek
tzw. „martwych dusz” (organizacji, które zakończyły lub zawiesiły działalność, ale nie
wyrejestrowały się, ani nie zostały wykreślone z urzędowych wykazów). Bazując na ostatniej
weryfikacji rejestru REGON, przeprowadzonej przez Główny Urząd Statystyczny przy okazji
badań organizacji w 2008 roku, można zakładać, że ich udział w całej populacji organizacji
pozarządowych nie przekracza 25% ogółu zarejestrowanych podmiotów. Przy założeniu,
że w przypadku sektora warszawskiego odsetek ten jest podobny, można szacować, iż
w stolicy działa ok. 7 tys. organizacji.
Status prawny, struktura organizacyjna
Warszawski sektor pozarządowy odróżnia od ogólnopolskiego stosunkowo duży udział
fundacji, które stanową 38% stołecznych organizacji, podczas gdy w całej Polsce jest ich tylko
14% (wykres 1). Za dysproporcje te odpowiada przede wszystkim niewielki odsetek fundacji
w małych miejscowościach i na terenach wiejskich (ok. 7%), jednak także w pozostałych
miastach wojewódzkich jest ich znacząco mniej niż w Warszawie (20%).
6
Wykres 1. Forma prawna organizacji
38%
59%
2%
14%
83%
1%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
Fundacja
Stowarzyszenie zarejestrowane
Związek Stowarzyszeń
Warszawa / N = 652 Polska / N =3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Warszawski sektor pozarządowy charakteryzuje też większy, niż ma to miejsce na terenie
całego kraju, procent organizacji posiadających oddziały lokalne (Warszawa: 9%, cały sektor:
6%). Warszawa wyróżnia się też rozbudowaniem struktur terenowych - 70% stołecznych
organizacji posiadających oddziały ma ich ponad pięć, w całej Polsce jest to 40% (wykres 2).
Fakt ten nie dziwi zważywszy, że stolica jest naturalną siedzibą zarządów głównych
ogólnopolskich organizacji sieciowych.
7
Wykres 2. Liczba oddziałów lokalnych organizacji deklarujących posiadanie struktur w terenie
6%
4%
20%
17%
53%
28%
11%
21%
11%
29%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
1
2
3-5
6-10
ponad 10
Warszawa / N = 75 Polska / N = 285
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje posiadające oddziały lokalne
Wiek organizacji
35% warszawskich fundacji i stowarzyszeń działa od ponad 10 lat, jednocześnie 38% ma nie
więcej niż 5 lat. Pełną strukturę wieku stołecznych organizacji prezentuje wykres 3. Widać
na nim największe różnice między sektorem warszawskim i ogólnopolskim – w stolicy jest
więcej organizacji najstarszych, mających ponad 15 lat (różnica 3 punktów procentowych),
mniej zaś (o 4 punkty procentowe) najmłodszych, które powstały nie więcej niż 2 lata temu.
8
Wykres 3. Wiek organizacji
18%
20%
27%
14%
21%
22%
19%
26%
14%
19%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%
2 lata lub mniej
3-5 lat
6-10 lat
11-15 lat
powyżej 15 lat
Warszawa / N = 652 Polska / N = 3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Teren działań
Stolica to nie tylko naturalna siedziba zarządów głównych organizacji o rozbudowanych
strukturach terenowych, ale także generalnie podmiotów o zasięgu ogólnopolskim -
w sektorze warszawskim jest niemal dwa razy większy niż w całym kraju odsetek organizacji,
które deklarują, że działają na terenie całego kraju (jest ich 69% w Warszawie i 36% w całej
Polsce). Co ciekawe, taki „przechył” stołecznego sektora w stronę aktywności o skali
ogólnopolskiej nie powoduje mniejszego udziału organizacji działających na najbardziej
lokalnym poziomie – najbliższego sąsiedztwa (osiedla, dzielnicy). W Warszawie 37%
organizacji twierdzi, że jakieś działania na rzecz tak scharakteryzowanego terenu prowadzi
(w całym kraju 31%), a 8% do niego ogranicza swój zasięg (w Polsce 7%). Zdecydowanie
rzadziej deklarują za to organizacje ze stolicy działania w skali gminy, powiatu
lub województwa – różnica ta jest szczególnie widoczna przy porównaniu odsetka
organizacji, które do danego terytorium ograniczają swoje działania: w Warszawie w skali nie
większej niż gmina/powiat działa 9% sektora, a na rzecz obszaru nie większego niż region
13% - w całym kraju jest to odpowiednio 35% i 21% stowarzyszeń i fundacji.
9
Wykres 4. Teren działań organizacji
37%
38%
39%
69%
14%
31%
56%
34%
36%
9%
8%
9%
13%
56%
14%
7%
35%
21%
29%
9%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Najbliższego sąsiedztwa (osiedla, dzielnicy)
Gminy | powiatu
Województwa, regionu
Całego kraju
Innych krajów
Warszawa - teren działań organizacji Polska - teren działań organizacji
Warszawa - najszerszy teren działań organizacji Polska - najszerszy teren działań organizacji
Warszawa: N=652Polska: N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
W przypadku „Terenu działania organizacji” respondenci wskazywali wszystkie pasujące odpowiedzi
Pola działań
Sektor warszawski charakteryzuje się zdecydowanie mniejszym niż to ma miejsce ujęciu
ogólnopolskim udziałem organizacji zajmujących się sportem – tylko dla 17% stołecznych
organizacji jest to najważniejsze pole działań (w całej Polsce dla 36%). W konsekwencji
to „kultura i sztuka” jest najczęściej deklarowanym głównym polem działań organizacji
w stolicy (wskazuje je 19%), podczas gdy w całym kraju w rankingu tym zdecydowanie
prowadzi „sport, turystyka, rekreacja i hobby”, które w Warszawie zajmuje dopiero trzecie
miejsce po „edukacji i wychowaniu” (18% stołecznych organizacji twierdzi, że to ich główne
pole działań).
10
Organizacje pozarządowe często prowadzą jednak rozbudowaną działalność i nie ograniczają
się w niej tylko do jednego obszaru. Dlatego warto przyjrzeć się, jak wygląda ranking
najczęściej wskazywanych pól działań w sytuacji, w której organizacje mogą zadeklarować
kilka obszarów. Przy takim ujęciu najwięcej organizacji w Warszawie prowadzi działania
edukacyjno-wychowawcze – 47% (tyle samo w całej Polsce, z tym że w ujęciu ogólnopolskim
nie jest to najczęściej wskazywany obszar działań, więcej organizacji – 56% - deklaruje
działania związane ze „sportem, turystyką, rekreacją i hobby”), 36% stołecznych organizacji
prowadzi miedzy innymi działania dotyczące „kultury i sztuki”, 27% „sportu, turystyki,
rekreacji i hobby”, 21% „ochrony zdrowia”, a 16% „usług socjalnych, pomocy społecznej”.
Również w dolnej części rankingu pól działań występują różnice miedzy całą Polską
a Warszawą. W stolicy większy odsetek stowarzyszeń i fundacji działa w obszarze „prawo
i jego ochrona, prawa człowieka, działalność polityczna” oraz „sprawy zawodowe,
pracownicze, branżowe”, mniej zaś zajmuje się „rozwojem lokalnym w wymiarze społecznym
i ekonomicznym”, „wsparciem dla instytucji, organizacji i inicjatyw obywatelskich” oraz
„ochroną środowiska”. Szczegóły na temat rozkładu pól działań w sektorze warszawskim
i ogólnopolskim prezentuje wykres 5.
11
Wykres 5. Pola działań
36%
47%
27%
21%
17%
16%
8%
9%
12%
11%
8%
7%
7%
8%
3%
31%
47%
53%
19%
11%
17%
4%
6%
6%
16%
11%
10%
9%
6%
3%
19%
18%
17%
11%
9%
6%
4%
4%
3%
3%
2%
2%
1%
1%
1%
14%
15%
36%
7%
5%
7%
2%
2%
1%
5%
2%
1%
1%
0%
0%
0% 20% 40% 60%
Kultura i sztuka
Edukacja i wychowanie
Sport, turystyka, rekreacja, hobby
Ochrona zdrowia
Pozostała działalność
Usługi socjalne, pomoc społeczna
Sprawy zawodowe, pracownicze, branżowe
Prawo i jego ochrona, prawa człowieka, działalność polity.
Badania naukowe
Rozwój lokalny w wymiarze społ. i ekon.
Ochrona środowiska
Wsparcie dla instytucji, NGO i inicjatyw obyw.
Rynek pracy, zatrudnienie, aktywizacja zawodowa
Działalność międzynarodowa
Religia
Warszawa - pole działań organizacji Polska - pole działań organizacji
Warszawa - główne pole działań Polska - głowne pole działań
Warszawa: N=652Polska: N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
W przypadku „Pola działań organizacji” respondenci wskazywali wszystkie pasujące odpowiedzi
12
Formy działań
Uzupełnienie informacji o polach działań podejmowanych przez organizacje stanowią dane
na temat formy ich aktywności. Przy analizie danych na ich temat rzuca się w oczy
podstawowa różnica między Warszawą i resztą Polski polegająca na tym, że organizacje
ze stolicy prowadzą działania bardziej różnorodne – połowa z nich deklaruje, że w ciągu
ostatnich 2 lat prowadziła co najmniej trzy różne rodzaje działań (w całej Polsce dwa), co
czwarta organizacja w stolicy podejmowała ich sześć lub więcej (w całym kraju 25% sektora
o najbardziej zróżnicowanych działaniach prowadziło co najmniej pięć zróżnicowanych
typów działań).
Najbardziej rozpowszechniona forma działań polskich (i warszawskich) organizacji
to bezpośrednie świadczenie usług członkom, podopiecznym lub klientom organizacji.
W Warszawie 65%, a w całej Polsce 57% organizacji zadeklarowało, że w ciągu ostatnich
2 lat prowadziło taką aktywność. Poza działaniami bezpośrednio skierowanymi do odbiorców
i podopiecznych organizacje warszawskie starają się nagłaśniać problemy, jakimi się zajmują
– 46% organizowało w ciągu ostatnich 2 lat debaty, seminaria i konferencje na ten temat
(w Polsce 30%), 32% prowadziło portale i serwisy internetowe (w całym sektorze 26%),
a 30% mobilizowało i edukowało opinię publiczną dla poparcia konkretnej sprawy (wśród
wszystkich organizacji zadeklarowało to 21%). Częściej niż w całej Polsce organizacje
warszawskie podejmują też działania polegające na reprezentowaniu i rzecznictwie
interesów członków lub podopiecznych – podjęcie w ciągu ostatnich 2 lat
ww. działań zadeklarowało odpowiednio 37% stołecznych stowarzyszeń i fundacji oraz 26%
organizacji z Polski.
13
Wykres 6. Formy działań organizacji
65%
46%
37%
32%
30%
27%
23%
23%
23%
22%
19%
18%
18%
17%
17%
11%
57%
30%
26%
26%
21%
23%
17%
18%
21%
22%
14%
18%
17%
9%
14%
11%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
Bezpośrednie świadczenie usług członkom lub podopiecznym
Organizowanie debat, seminariów i konferencji
Reprezentowanie i rzecznictwo interesów członków, …
Prowadzenie portali lub serwisów internetowych
Mobilizowanie i edukowanie opinii publicznej
Animowanie współpracy między organizacjami, instytucjami
Wydawanie czasopism, biuletynów, raportów itp.
Organizowanie wzajemnego wsparcia członków organizacji
Finansowe lub rzeczowe wspieranie osób indywidualnych
Uczestniczenie w debatach z administracją
Rzecznictwo, działania lobbyingowe
Animowanie współpracy międzynarodowej między instytucjami
Wspieranie innych organizacji pozarządowych i inicjatyw
Badania naukowe, analizy, zbieranie i przetwarzanie danych
Organizowanie targów, wydarzeń służących promocji
Finansowe wspieranie innych organizacji lub instytucji
Warszawa / N = 652 Polska / N = 3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Respondenci wskazywali wszystkie odpowiedzi odpowiadające ich sytuacji
Odbiorcy działań
Działania organizacji warszawskich zdecydowanie częściej skierowane są do osób
indywidualnych (89% tak definiuje swoich beneficjentów), niż do organizacji lub instytucji
(35%). Dodatkowo 7% stowarzyszeń i fundacji twierdzi, że działa na rzecz innego rodzaju
odbiorców (np. zwierząt). Proporcje te bardzo podobnie wyglądają w całej Polsce, różnicę
widać jednak w liczbie odbiorców, jakim organizacje świadczyły usługi w roku 2009. Niemal
połowa organizacji warszawskich działających na rzecz beneficjentów indywidualnych miała
ich ponad 150, podczas gdy w całej Polsce taką liczbę podopiecznych deklarowało 39%
organizacji. Co trzecia organizacja ze stolicy wspierająca instytucje i organizacje obejmowała
swoimi działaniami ponad 10 podmiotów, w całej Polsce taką liczbę odbiorców
instytucjonalnych deklarowało 26% organizacji.
14
Wykres 7. Liczba odbiorców działań organizacji w roku 2009 – osób indywidualnych
5%
10%
10%
49%
26%
6%
18%
18%
39%
20%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
0
do 50
51-150
powyżej 150
Trudno powiedzieć
Warszawa / N = 574 Polska / N = 3288
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje działające na rzecz osób indywidualnych
Wykres 8. Liczba odbiorców działań organizacji w 2009 roku – instytucji
8%
29%
11%
33%
19%
12%
33%
11%
26%
18%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
0
do 5
6-10
powyżej 10
Trudno powiedzieć
Warszawa / N = 250 Polska / N = 1430
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje działające na rzecz organizacji / instytucji
15
Część II.
ZASOBY STOŁECZNEGO SEKTORA
W poprzedniej części opisano obszary aktywności warszawskich organizacji, przedstawiono
podejmowane przez nie strategie i formy działań, podjęto także próbę oszacowania skali ich
oddziaływań. Tłem dla tych analiz były wyniki badania kondycji III sektora w całym kraju.
Szczególnie kwestia skali działań jest bezpośrednio związana z posiadanymi przez organizacje
zasobami, a więc środkami, za pomocą których mogą działać i wpływać na rzeczywistość.
Opisowi tego aspektu kondycji warszawskich organizacji (na tle całego polskiego III sektora)
zostanie poświęcona ta część raportu. Przy czym pod hasłem „zasoby” rozumiemy zarówno
środki finansowe i materialne (w tym nieruchomości – zarówno te, które organizacje
posiadają na własność, jak i te, z których tylko korzystają), jak i zasoby ludzkie – członków,
pracowników, wolontariuszy.
Lokal
Ponad jedna trzecia warszawskich organizacji (37%) ma swoją siedzibę w prywatnym
mieszkaniu, pozostałe dysponują jakimś biurem lub lokalem. Blisko jedna trzecia organizacji
(31%) korzysta z biura użyczonego bezpłatnie lub wynajętego na preferencyjnych zasadach
przez instytucje publiczne: władze samorządowe (11%) lub inne instytucje (20%). Samorząd
częściej udostępnia lokale poprzez ich preferencyjny wynajem (korzysta z niego 8%
organizacji, podczas gdy tylko 3% rezyduje w lokalu użyczonym przez samorząd bezpłatnie),
natomiast inne instytucje publiczne preferują bezpłatne użyczenie (korzysta z niego 15%
organizacji, natomiast z preferencyjnego wynajmu od tych instytucji – 5%). Co szósta
organizacja (17%) wynajmuje lokal na zasadach komercyjnych, natomiast wśród 8%
wskazujących sytuacje „inne” stosunkowo często zdarza się bezpłatne użyczenie biura
przez firmę lub osobę prywatną. Tylko 6% warszawskich organizacji posiada lokal
na własność.
16
Wykres 9. Posiadanie biura lub lokalu.
37%
17%
8%
3%
5%
15%
6%
8%
1%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
prywatne mieszkanie
lokal wynajmowany na zasadach komercyjnych
lokal wynajmowany na preferencyjnych zasadach przez władze samorządowe
lokal użyczany bezpłatnie przez władze samorządowe
lokal wynajmowany na preferencyjnych zasadach przez inną instystucje publiczną
lokal użyczany bezpłatnie przez inną instytucję publiczną
lokal posiadany na własność
inna sytuacja
trudno powiedzieć
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje z badania warszawskiego, N=501
Jedna dziesiąta organizacji dysponujących lokalem korzysta jeszcze z innego/innych
biura/biur w Warszawie. Niemal tyle samo (9% spośród dysponujących lokalem, czyli 6%
wszystkich organizacji warszawskich) prowadzi na terenie stolicy jedną lub kilka
wyspecjalizowanych placówek, w których świadczone są usługi na rzecz odbiorców działań
organizacji.
Członkowie organizacji
Zagadnienie członkostwa dotyczy tylko stowarzyszeń, które zgodnie z obowiązującymi
przepisami powoływane są przez co najmniej piętnastu członków. Dane od organizacji
warszawskich pokazują, że ok. 3% z nich zrzesza mniej osób – co prawdopodobnie wynika
z wypisania się części założycieli ze stowarzyszenia (w całej Polsce sytuacja taka ma miejsce
17
w ok. 6% badanych stowarzyszeń). Kolejne 36% organizacji zrzesza między 15 a 30 osób,
a 15% ma ponad 250 członków. Warszawskie stowarzyszenia są stosunkowo duże: w całej
Polsce mamy 41% tych skupiających między 15 a 30 osób i tylko 7% mających ponad 250
członków. Przeciętne stowarzyszenie z Warszawy ma członków 50, przeciętne
stowarzyszenie z Polski – 35.
Wykres 10. Liczba członków w organizacji
3%
17%
11%
8%
13%
18%
15%
9%
6%
6%
15%
16%
10%
19%
17%
9%
5%
2%
0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 20%
mniej niż 15
15-19
20-25
26-30
31-50
51-100
101-250
251-1000
ponad 1000
Warszawa / N=390 Polska / N=2949
Podstawa procentowania: organizacje zrzeszające członków
Nie oznacza to jednak, że aż tyle osób faktycznie angażuje się w działania organizacji.
Z deklaracji przedstawicieli warszawskich organizacji wynika, że średnio ponad jedna trzecia
to członkowie „wirtualni”: mimo formalnego członkostwa nie pojawiają się na zebraniach,
nie płacą składek i praktycznie nie utrzymują kontaktów z organizacją. Jest to wynik podobny
jak w badaniu ogólnopolskim, różnice możemy jednak zauważyć w odsetku członków
aktywnie włączających się w życie organizacji: średnio w Warszawie jest on równy 45%,
podczas gdy w całej Polsce jest wyższy i wynosi 50%. Na wykresie poniżej widzimy
stosunkowo wysoką proporcję organizacji warszawskich (36%), w których aktywnych jest
zaledwie jedna czwarta lub mniej wszystkich członków organizacji (w całej Polsce jest to
tylko 27%).
18
Wykres 11. Udział aktywnych członków
36%
30%
13%
11%
10%
27%
33%
15%
16%
9%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
jedna czwarta lub mniej
powyżej jednej czwartej, mniej niż połowa
powyżej połowy, mniej niż trzy czwarte
powyżej trzech czwartych, mniej niż 100%
wszyscy członkowie są aktywni
Warszawa / N=354 Polska / N=2848
Podstawa procentowania: organizacje posiadające członków, które podały szczegółowe informacje na temat
ich liczby
Jednocześnie notujemy pewne zmiany składu członkowskiego stowarzyszeń: do większości
z nich (57%) w 2010 roku dołączyły nowe osoby i pomimo, że z 38% organizacji również
jakieś osoby się wypisały, to łącznie bilans jest dodatni (podobnie wygląda to w całej Polsce).
Jednocześnie warto zwrócić uwagę na stagnację dużej części warszawskich stowarzyszeń:
do jednej trzeciej z nich nie zapisała się ani jedna osoba, zaś informacja o niewielkiej skali
formalnej rezygnacji z członkostwa nie jest dużym pocieszeniem w kontekście wcześniejszych
danych na temat bierności członków.
Społeczna praca członków i władz organizacji
Choć organizacje warszawskie częściej niż te z mniejszych ośrodków korzystają z pomocy
płatnych pracowników lub wręcz opierają swoje działania na osobach zatrudnionych (o czym
więcej w rozdziale dotyczącym pracowników), to jednak duża część ciężaru pracy na rzecz
stołecznych organizacji spada na barki ich członków i przedstawicieli ich władz.
19
Osoby takie nieodpłatnie pracują w 95% warszawskich organizacji (w całej Polsce analogiczny
odsetek jest nieco wyższy – 97%). W połowie organizacji takich osób jest 5 lub więcej,
a w co dziesiątej – co najmniej 21 osób. Są to wskaźniki nieco niższe niż w całej Polsce, które
wynoszą odpowiednio 7 i 30 osób.
Wykres 12. Liczba członków i członków władz angażujących się społecznie w działania organizacji
5%
14%
31%
21%
20%
9%
3%
8%
28%
22%
28%
11%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
nikt
1-2
3-5
6-10
ponad 10
Trudno powiedzieć
Warszawa / N=652 Polska / N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Jednak stołeczni działacze organizacji stosunkowo intensywnie angażują się w działania
swoich fundacji i stowarzyszeń: w przeciętnej organizacji łącznie przepracowują 50 godzin
miesięcznie, podczas gdy w całej Polsce wskaźnik ten jest równy 42 godziny.
20
Wolontariusze
Obok członków i władz organizacji, w działania polskich stowarzyszeń i fundacji angażują się
także osoby do nich nienależące, ale decydujące się nieodpłatnie wspierać ich działalność –
wolontariusze zewnętrzni. Zainteresowanie wsparciem takich osób jest wśród stołecznych
organizacji na takim samym poziomie jak wśród wszystkich organizacji działających w Polsce:
z pomocy wolontariuszy korzysta dokładnie połowa z nich. Organizacje warszawskie
nie wyróżniają się też jeśli chodzi o liczbę angażowanych wolontariuszy: przeciętnie w
działania angażuje się 10 wolontariuszy, z tego 5 jest ściślej związanych z organizacją.
Wykres 13. Liczba wolontariuszy pracujących na rzecz organizacji w ciągu roku
50%
16%
12%
8%
12%
2%
50%
17%
11%
8%
11%
4%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
brak wolontariuszy
do 5 wolontariuszy
6-10 wolontariuszy
11-20 wolontariuszy
ponad 20 wolontariuszy
trudno powiedzieć
Warszawa / N=652 Polska / N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Dobrą miarą podsumowującą zarówno liczbę wolontariuszy, jak i stopień ich zaangażowania,
jest liczba godzin poświęcana przez nich łącznie na rzecz organizacji. Wprawdzie prawie
jedna trzecia ankietowanych w badaniu ogólnopolskim i prawie jedna czwarta respondentów
z badania warszawskiego nie była w stanie podać takich wyliczeń, jednak można przedstawić
pewne szacunki bazując na deklaracjach pozostałych. Na ich podstawie możemy stwierdzić,
że wolontariusze w organizacjach stołecznych angażują się w większym stopniu niż
przeciętnie wygląda to w reszcie kraju: w przeciętnej organizacji współpracującej
21
z wolontariuszami łącznie poświęcają oni miesięcznie 40 godzin na pracę społeczną, podczas
gdy w całej Polsce wskaźnik ten jest na poziomie 22 godzin.
Płatni pracownicy
Warszawskie organizacje nie opierają się wyłącznie na pracy społecznej – korzystają
z zaangażowania płatnych pracowników w znacznie większym stopniu niż stowarzyszenia
i fundacje z mniejszych ośrodków.
W całej Polsce 56% organizacji opiera się wyłącznie na pracy społecznej, 20% wspiera się
dodatkowo osobami opłacanymi za jednorazowe umowy lub zlecenia, a 24% na stałe
współpracuje z płatnymi pracownikami. Natomiast w Warszawie 22% korzysta z płatnej
pracy na zasadzie jednorazowych zleceń, a aż 33% na stałe zatrudnia pracowników.
Wykres 14. Współpraca z płatnym personelem
33%
24%
22%
20%
45%
56%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Warszawa / N=652
Polska / N=3766
tak, organizacja na stałe współpracuje z płatnymi pracownikami
tak, zdarzało nam się korzystać z płatnej pracy na zasadzie jednorazowych umów lub zleceń
nie, organizacja nie korzysta z płatnej pracy
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Stołeczne stowarzyszenia i fundacje nie tylko częściej decydują się na zatrudnienie
pracowników, ale też współpracują z nimi na większą skalę: 59% spośród organizacji
zatrudniających pracowników na stałe (a więc 20% wszystkich warszawskich organizacji)
22
zatrudnia ponad 3 osoby. Dla porównania, w skali ogólnopolskiej takie organizacje stanowią
52% zatrudniających na stałe, czyli tylko 12% wszystkich stowarzyszeń i fundacji.
Wykres 15. Liczba osób regularnie pracujących w organizacji
14%
14%
11%
16%
17%
25%
2%
17%
15%
14%
11%
16%
24%
3%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%
1 osoba
2 osoby
3 osoby
4-5 osób
6-10 osób
ponad 10 osób
Trudno powiedzieć
Warszawa / N=244 Polska / N=1004
Podstawa procentowania: organizacje zatrudniające na stałe pracowników
Mówiąc o pracownikach mamy na myśli osoby, niezależnie od czasowego wymiaru ich pracy;
gdy przeliczymy ją na etaty (praca w wymiarze 40 godzin tygodniowo), okazuje się,
że w połowie warszawskich organizacji współpracujących regularnie z płatnym personelem,
praca ich przekłada się na nie więcej niż 3 „pełne etaty” (dla danych ogólnopolskich: 2),
natomiast w 10% tych organizacji liczba tak obliczonych etatów przekracza 20 (dla danych
ogólnopolskich: 15). Odnosząc te dane do całego polskiego sektora pozarządowego
(przypomnijmy, że większość organizacji nie współpracuje na stałe z żadnymi pracownikami)
widzimy, że w oparciu o ponad 5 pełnych etatów działa 9% organizacji w Warszawie i tylko
6% w Polsce.
Trzeba wyraźnie podkreślić, że pisząc wyżej o „etatach” skupiamy się wyłącznie na wymiarze
czasowym zatrudnionych osób, a nie na formie zatrudnienia. Tymczasem w większości
organizacji przynajmniej część z pracowników związana jest z organizacjami umowami
innego typu. Biorąc pod uwagę nienajlepszą sytuację finansową wielu organizacji
23
(szczegółowo opisujemy ją w dalszej części rozdziału) nietrudno się domyśleć, że preferują
one elastyczne formy zatrudnienia. W co czwartej warszawskiej organizacji (26%)
zatrudniającej płatny personel nikt nie jest „na etacie”, choć jednocześnie w 43% organizacji
etat mają wszyscy pracownicy; przeciętnie osoby będące zatrudnione na umowę o pracę
stanowią 59% stałego personelu.
Sposób działania trzeciego sektora (działania akcyjne lub projektowe), a także niewielkie
zasoby finansowe powodują, że wiele zadań wykonywanych jest na podstawie
jednorazowych umów lub zleceń, nie zaś w formie stałej współpracy z płatnymi
pracownikami. Potwierdzają to wyniki badania: taka formę współpracy (przy jednoczesnym
braku stałych współpracowników) wykorzystuje 22% warszawskich organizacji. Dodatkowo
jednorazowe umowy stosuje też duża część z owych 33% organizacji współpracujących
z płatnym personelem na stałe.
24
Przychody organizacji
Sektor stołeczny wyraźnie wyróżnia się na tle całej Polski pod względem sytuacji finansowej.
Przeciętna warszawska organizacja pozarządowa dysponuje rocznym budżetem1 wysokości
45 tys. zł, podczas gdy przeciętna polska organizacja ma do dyspozycji ponad dwa razy mniej:
20 tys. zł. Roczne przychody przekraczające 100 tys. zł deklaruje 36% organizacji
warszawskich i tylko 21% organizacji z całej Polski.
Wykres 16. Przychody organizacji w 2009 roku
15%
19%
29%
18%
18%
17%
25%
37%
13%
8%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
do 1 tys. zł
1 tys. - 10 tys. zł
10 tys. zł - 100 tys. zł
100 tys. - 500 tys. zł
powyżej 500 tys. zł
Warszawa / N=516 Polska / N=3072
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje powstałe przed 2010 rokiem, które podały swoje roczne
przychody
(pytania dotyczyły budżetu w 2009 roku, tak więc z założenia nie były zadawane organizacjom powstałym po
roku 2009)
Zamożność warszawskiego sektora jest m.in. konsekwencją ulokowania w stolicy dużej liczby
stowarzyszeń i fundacji działających w skali całego kraju. Przypomnijmy, że w Warszawie jest
blisko dwa razy więcej niż w całej Polsce organizacji deklarujących działania na terenie całego
1 Dane finansowe dotyczą przychodów organizacji w 2009 roku.
25
kraju lub w skali ponadnarodowej (odpowiednio 71% i 37%). A tymczasem skala działania
i wielkość rocznego budżetu są ze sobą ściśle powiązane: przeciętna polska organizacja
działająca lokalnie ma roczne przychody rzędu 10 tys. zł, natomiast ogólnopolska – 30 tys. zł.
Jednocześnie warto podkreślić zróżnicowanie warszawskiego sektora związane
m.in. z profilem działania organizacji i jej wiekiem. Ponad jedna czwarta (28%) organizacji
zajmujących się edukacją i wychowaniem dysponuje budżetem przekraczającym pół miliona
złotych rocznie, natomiast spośród organizacji zajmujących się kulturą i sztuką
tak zamożnych jest tylko 8% organizacji. Wyraźnie widać też polepszanie sytuacji finansowej
organizacji wraz z długością jej funkcjonowania (co zapewne częściowo jest konsekwencją
likwidacji organizacji niebędących w stanie się utrzymać). Tylko 6% organizacji powstałych po
2004 i aż 29% tych powstałych przed rokiem 1995 dysponuje rocznie ponad pół milionem
złotych.
Wykres 17. Roczne przychody organizacji w zależności od długości ich funkcjonowania
25%
17%
14%
10%
12%
35%
20%
16%
12%
16%
27%
38%
30%
30%
22%
7%
19%
21%
21%
20%
6%
7%
20%
27%
29%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
2 lata lub mniej / N=86
3-5 lat / N=119
6-10 lat / N=171
11-15 lat / N=95
powyżej 15 lat / N=157
do 1 tys. zł 1 tys. - 10 tys. zł 10 tys. zł - 100 tys. zł 100 tys. - 500 tys. zł powyżej 500 tys. zł
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje powstałe przed 2010 rokiem, które podały swoje roczne
przychody
26
Źródła przychodów
Organizacje stołeczne różnią się od tych z mniejszych ośrodków nie tylko wielkością
przychodów, ale i ich źródłami. Przede wszystkim znacznie rzadziej korzystają z dotacji
samorządowych (28%), będących w Polsce drugim co do powszechności źródłem
przychodów, wykorzystywanym przez połowę organizacji (51%). Rzadziej też uzyskują środki
ze składek członkowskich (52% w porównaniu do 61% w całej Polsce – różnica ta wynika po
części z większego odsetka fundacji w stołecznym sektorze pozarządowym), jednak źródło to
jest wskazywane przez działaczy organizacji najczęściej. Jednocześnie stołeczne NGO częściej
niż organizacje w całym sektorze korzystały w 2009 roku z regrantingu: wsparcia od innych
krajowych organizacji pozarządowych (odpowiednio 17% i 10%) oraz wsparcia od organizacji
zagranicznych (odpowiednio 7% i 3%). Częstsze jest też wykorzystywanie darowizn (wsparcie
od osób prywatnych lub firm/instytucji otrzymało w 2009 roku 53% organizacji w Warszawie
i 49% w całej Polsce), a także opłat uzyskiwanych w ramach działalności odpłatnej statutowej
i gospodarczej. Popularność prowadzenia takiej działalności jest tematem następnego
podrozdziału tego opracowania.
Wykres 18. Źródła przychodów organizacji
52%
41%
36%
28%
23%
17%
16%
16%
15%
8%
8%
7%
7%
61%
37%
34%
51%
23%
10%
17%
10%
14%
6%
10%
9%
3%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
składki członkowskie
darowizny od osób fizycznych (poza wpływami z 1%)
darowizny od instytucji i firm
źródła samorządowe
źródła publiczne – rządowe
wsparcie od innych krajowych organizacji pozarządowych
dochody z przekazania 1% podatku
opłaty (zwroty kosztów) w ramach odpłatnej działalności statutowej organizacji
odsetki bankowe, zyski z kapitału żelaznego, lokaty, udziały i akcje
dochody z działalności gospodarczej
dochody z kampanii, zbiórek publicznych, akcji charytatywnych
źródła publiczne – środki Unii Europejskiej
wsparcie od innych zagranicznych organizacji pozarządowych
Warszawa / N=613 Polska / N=3315
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje powstałe przed 2010 rokiem, które podały swoje źródła
finansowania
Respondenci wskazywali wszystkie odpowiedzi odpowiadające ich sytuacji
27
Czym innym jest jednak powszechność wykorzystania źródeł, a czym innym znaczenie tych
źródeł dla funkcjonowania organizacji. Gdy podzielimy organizacje ze względu
na najważniejszą pozycję w ich budżecie, widzimy znaczące różnice między specyfiką
stołecznego i ogólnopolskiego sektora pozarządowego. W Polsce najliczniejszy segment,
skupiający ponad dwie piąte wszystkich organizacji stanowią te bazujące przede wszystkim
na środkach publicznych – samorządowych, rządowych lub zagranicznych (nie oznacza to,
że nie mają one innych źródeł dochodu, jednak ze źródeł publicznych uzyskują więcej niż
z jakichkolwiek innych źródeł). W Warszawie natomiast segment ten skupia zaledwie 26%
organizacji, na pierwszym miejscu zaś znalazł się segment organizacji bazujących na środkach
uzyskiwanych od instytucji, firm i osób prywatnych (wpłacanych czy to w formie darowizn,
czy zbiórek publicznych, czy odpisów podatkowych w ramach mechanizmu 1%).
Wykres 19. Segmenty wyróżnione ze względu na najważniejsze źródło finansowania organizacji
9%
26%
28%
20%
11%
5%
2%
11%
42%
17%
17%
7%
3%
2%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
bez żadnych środków
bazujące na środkach publicznych
bazujące na datkach, darowiznach, 1%
bazujące na składkach członkowskich
bazujące na wypracowanym zysku / opłatach
bazujące na wsparciu innych organizacji lub oddziałów
o zróźnicowanych źródłach
Warszawa / N=558 Polska / N=2874
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje powstałe przed 2010 rokiem, które podały udział środków z
poszczególnych źródeł w całości przychodów organizacji
28
Działalność gospodarcza
Organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność ekonomiczną, pod warunkiem,
że zyski z niej będą przeznaczone na działania statutowe. Jest to dobry, choć nie zawsze
łatwy, sposób na uniezależnienie się od sponsorów lub źródeł publicznych. Decydując się
na prowadzenie tego typu działalności, organizacje mogą wybrać między działalnością
gospodarczą a odpłatną nie dla zysku.
Oba te typy działalności są wśród stołecznych organizacji wykorzystywane częściej niż
w innych miejscach Polski: odpłatną działalność nie dla zysku prowadzi 17% stołecznych
organizacji (o pięć punktów procentowych więcej niż w całej Polsce), zaś działalność
gospodarczą – 9% (o cztery punkty więcej).
Wykres 20. Działalność gospodarcza i odpłatna
17%
9%
21%
79%
12%
5%
14%
86%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
prowadzi odpłatną działalność nie dla zysku
prowadzi działalność gospodarczą
prowadzi działalność gospodarczą lub odpłatną nie dla zysku
nie prowadzi ani działalności gospodarczej, ani odpłatnej nie dla zysku
Warszawa / N=629 Polska / N=3417
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje powstałe przed 2010 rokiem
Aktywności podejmowane w ramach tych działań to przede wszystkim działalność
szkoleniowa, wydawnicza, organizacja i obsługa imprez oraz działalność usługowo-handlowa.
Odpowiedzi przedstawicieli organizacji pokazują, że w większości przypadków nie są to
działania istotne z punktu widzenia finansów organizacji: 65% prowadzących działalność
gospodarczą organizacji warszawskich (i 60% organizacji z całego kraju) nie odniosło z tego
29
tytułu ani znaczącego zysku, ani nie poniosło znaczącej straty, a zaledwie 22% (28% w całej
Polsce) odniosło znaczący zysk (przekraczający 10% ogółu przychodów organizacji).
Jednak wyniki te nie zniechęcają organizacji: 57% prowadzących działalność gospodarczą
planuje utrzymać ja na podobnym poziomie, natomiast 37% planuje ją rozwijać; praktycznie
nie ma organizacji, które chcą zmniejszyć jej skalę lub całkowicie zawiesić. Warto jednak
zwrócić uwagę, że na tle Polski widoczny jest mniejszy entuzjazm do rozwijania działalności:
w badaniu ogólnopolskim aż 51% organizacji deklarowało dalszy rozwój, a tylko 40%
planowało utrzymać działalność na podobnym poziomie. Tej specyfiki Warszawy nie widać
jeśli chodzi o plany dotyczące działalności odpłatnej: zarówno w stolicy, jak i w całej Polsce
dwie na pięć organizacji prowadzących tę działalność pragnie ją rozwijać, a około połowa –
utrzymywać na podobnym poziomie.
Z kolei spośród stołecznych organizacji nieprowadzących obecnie działalności gospodarczej
8% planuje jej rozpoczęcie (a 9% rozważa taką opcję), natomiast spośród tych
nieprowadzących działalności odpłatnej 7% planuje jej rozpoczęcie (a 8% rozważa).
Na koniec warto zauważyć, że choć w sumie tylko 21% stołecznych NGO prowadzi działalność
gospodarczą lub odpłatną, jednak nie znaczy to, iż reszta nie prowadzi żadnej formy
działalności ekonomicznej. Organizacje pytane też były o pobieranie jakichkolwiek opłat
(choćby symbolicznych lub mających charakter zwrotu kosztów) za oferowane produkty
lub usługi; w tej sytuacji twierdzącą odpowiedź uzyskano od 35% organizacji warszawskich
i 29% organizacji polskich.
Wykorzystanie funduszy europejskich
W latach 2009-2010 o fundusze europejskie aplikowała co piąta stołeczna organizacja (21%),
z czego połowa (52%) uzyskała finansowanie. Warto zaznaczyć, że poziom zainteresowania
środkami unijnymi był w 2009 roku w Warszawie niższy niż w innych miejscowościach –
dla porównania w pozostałych obecnych lub byłych miastach wojewódzkich odsetek
organizacji starających się o środki europejskie był na poziomie 29%, w mniejszych miastach
– 24%, zaś na terenach wiejskich – aż 32%. Różnice te mogą mieć kilka przyczyn. Po pierwsze,
w obecnym okresie programowania stosunkowo duże środki kierowane są do programów
30
regionalnych (z których korzystają organizacje z mniejszych ośrodków). Po drugie, warto
pamiętać, że w Warszawie zarejestrowanych jest ponad 9 tysięcy organizacji, co stanowi
ponad jedną dziesiątą wszystkich organizacji w Polsce. W tej sytuacji nawet niewielki odsetek
organizacji aplikujących o środki przekłada się na dużą ich bezwzględną liczbę.
Trzeba też podkreślić, że kwoty, o jakie aplikują organizacje warszawskie są relatywnie duże.
Wspólne składanie wniosku z innymi partnerami nie jest częstą praktyką – najczęściej
organizacje składały wnioski indywidualnie (17% organizacji warszawskich i 23% organizacji
ogólnopolskich). Warto też zauważyć, że istnieją pojedyncze organizacje (3% w Warszawie,
4% w całej Polsce), które w ogóle nie słyszały o możliwości dostępu do funduszy.
Wykres 21. Starania o pozyskanie dofinansowania z funduszy strukturalnych lub programów europejskich w ciągu 2 lat poprzedzających badanie
17%
2%
3%
20%
76%
1%
3%
23%
4%
4%
27%
67%
1%
4%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
tak, jako org. wnioskująca
tak, jako członek partnerstwa z udziałem jednostek administracji samorządowej
tak, jako członek partnerstwa bez udziału jednostek administracji samorządowej
tak, w dowolny sposób[podsumowanie trzech powyższych]
nie
trudno powiedzieć
w ogóle nie słyszeli o możliwości dostępu do funduszy
Warszawa / N=652 Polska / N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Respondenci wskazywali wszystkie pasujące odpowiedzi (np. możliwa jest sytuacja, że organizacja
aplikowała zarówno indywidualnie, jak i jako członek partnerstwa)
Największym zainteresowaniem cieszył się Program Operacyjny Kapitał Ludzki (POKL),
do którego aplikowała ponad połowa organizacji (52% w Warszawie, 54% w Polsce)
starających się o fundusze. Również w ramach POKL najwięcej organizacji uzyskało
finansowanie (odpowiednio 41% i 43%).
31
Na koniec warto podkreślić, że tylko 26% stołecznych organizacji uważa, że ich wiedza
na temat możliwości dostępu do funduszy europejskich jest wystarczająca (w całej Polsce
odsetek ten jest wyższy – 34%). 46% organizacji deklaruje, że wie co nieco, ale nie jest to
wiedza wystarczająca, zaś 23% nie wie na ten temat praktycznie nic. Jak już wyżej
wspomniano, zdarzają się też pojedyncze organizacje, które w ogóle na ten temat nic nie
słyszały.
32
Część III. ZARZĄDZANIE
Działania prorozwojowe
Badane organizacje zostały zapytane o to, czy w ciągu ostatniego roku podejmowały
działania służące usprawnieniu efektywności działania lub podniesieniu jakości usług.
Spośród trzynastu różnych działań organizacje stołeczne (a także te działające na terenie
całego kraju) najczęściej deklarowały aktywność w obszarze „promocji i tworzenia
wizerunku” (odpowiednio 56% i 54%), „systematycznych działań związanych
z poszukiwaniem środków” (35% i 37%) oraz „planowania strategicznego” (32% i 30%).
W Warszawie częściej niż w całej Polsce organizacje prowadziły ewaluację działań (26%,
w całym kraju 18%), rzadziej za to uczestniczyły w szkoleniach związanych ze specyficzną
dziedziną, w jakiej działa organizacja (26%, w całym kraju 31%) oraz szkoleniach związanych
z funkcjonowaniem organizacji (18%, w całym kraju 24%), rzadziej też podejmowały działania
na rzecz pozyskania nowych członków (25%, w Polsce 30%).
Wykres 22. Działania prorozwojowe w 2010 roku
56%
35%
32%
26%
26%
25%
18%
17%
10%
9%
8%
8%
6%
54%
37%
30%
18%
31%
30%
24%
16%
7%
7%
14%
5%
5%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Promowanie działań, tworzenie wizerunku organizacji
Systematyczne działania w celu pozyskania finansowania
Planowanie strategiczne
Ewaluacja programów
Szkolenia związane z dziedziną, w której działa org.
Kampanie zmierzające do pozyskania nowych członków
Szkolenia związane z funkcjonowaniem organizacji
Badanie potrzeb lokalnych, popytu na usługi org.
Działania formalno–prawne
Badanie finansów organizacji – audyt
Poważniejsza modernizacja sprzętu lub oprogramowania
Przyjęcie |wdrożenie systemu standardów usług
Uruchamianie|prowadzenie działalności odpłatnej/gospod.
Warszawa / N = 652 Polska = 3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Respondenci wskazywali wszystkie odpowiedzi odpowiadające ich sytuacji
33
Dodatkowo organizacje pytane były o to, w jaki sposób prowadziły ww. działania – czy
korzystały przy ich wdrażaniu z pomocy zewnętrznej, czy raczej bazowały na własnych
zasobach i wykonywały je własnymi siłami. Jak widać na wykresie 23., ponad ¾ organizacji
warszawskich prowadziło większość podejmowanych w ostatnim roku działań
prorozwojowych samodzielnie. Tylko w przypadku szkoleń mniej więcej połowa organizacji
korzystała z pomocy zewnętrznej – najczęściej udzielały jej organizacje wyspecjalizowane
we wspieraniu innych organizacji pozarządowych (ich udział jest szczególnie widoczny przy
organizowaniu szkoleń związanych z funkcjonowaniem organizacji), prywatni konsultanci,
inne organizacje działające w podobnym obszarze (ich rola znacząca przede wszystkim przy
szkoleniach związanych ze specyficzną dziedziną, w której działa organizacja). Rzadziej
korzystały organizacje z pomocy administracji publicznej oraz firm komercyjnych.
Mały odsetek organizacji, które posiłkują się zewnętrznym wsparciem przy podejmowaniu
takich działań jak planowanie strategiczne, ewaluacja programów czy badanie potrzeb może
być związane z małą świadomością organizacji, że przy ich prowadzeniu bardzo przydatne
jest spojrzenie i pomoc osób z zewnątrz, ale przede wszystkim jest wynikiem ograniczonej
oferty usług dostosowanych do potrzeb i specyfiki III sektora (zarówno pod względem
merytorycznej zawartości, jak i ceny).
34
Wykres 23. Sposób prowadzenia działań prorozwojowych2
87%
80%
78%
47%
49%
83%
91%
81%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%
Planowanie strategiczne
Uruchomienie systematycznych działań związanych z poszukiwaniem możliwych źródeł finansowania organizacji
Ewaluacja programów, działań organizacji
Szkolenia związane z funkcjonowaniem organizacji
Szkolenia związane ze specyficzną dziedziną, w której działa organizacja
Promowanie działań organizacji, tworzenie wizerunku organizacji
Kampanie zmierzające do pozyskania nowych członków
Badanie potrzeb lokalnych w dziedzinie, którą organizacja się zajmuje, badanie popytu na działania|usługi organizacji
nie , wykonywaliśmy te działania swoimi siłami
tak, korzystaliśmy z pomocy innych organizacji podobnych do naszej
tak, korzystaliśmy z pomocy organizacji wyspecjalizowanych we wspieraniu innych organizacji pozarządowych
tak, korzystaliśmy z pomocy administracji publicznej, np. samorządu lok.
tak, korzystaliśmy z usług firmy komercyjnej
tak, korzystaliśmy z usług osób prywatnych, konsultantów
tak, inne odp.
trudno powiedzieć
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje prowadzące dane działania
Dla każdego prowadzonego działania organizacje wskazywały wszystkie podmioty, od których uzyskały
pomoc
Szkolenia
Niemal co piąta (18%) organizacja warszawska uczestniczyła w ostatnim roku w szkoleniach
związanych z funkcjonowaniem organizacji pozarządowych, co czwarta (26%) edukowała się
w dziedzinie, w której prowadzi działania, zaś w jednym lub drugim typie szkoleń
uczestniczyło w sumie 36% stołecznego sektora. Połowa z nich uczestniczyła w ciągu 12
miesięcy w nie więcej niż trzech szkoleniach, ale niemal co piąta (18%) brała w tym czasie
udział więcej niż pięciu (por. wykres 24.). Największa różnica, jaką można zaobserwować
między Warszawą a całą Polską, związana jest ze znacznie większym udziałem odpowiedzi
„trudno powiedzieć” w odpowiedziach stołecznych fundacji i stowarzyszeń – być może, ale
to hipoteza, częściej wybierały tę opcję organizacje, które w szkoleniach uczestniczyły na tyle
często, że w momencie badania nie były w stanie odtworzyć dokładnej ich liczby – z powodu
rozbudowanej struktury organizacji lub większej dostępności szkoleń w stolicy.
2 Na wykresie nie uwzględniono tych działań prorozwojowych, które podejmowane były przez mniej niż 15%
organizacji warszawskich.
35
Wykres 24. Liczba szkoleń, w których uczestniczył personel organizacji
13%
20%
14%
18%
18%
16%
16%
20%
16%
21%
19%
9%
0% 5% 10% 15% 20% 25%
1
2
3
4-5
powyżej 5
Trudno powiedzieć
Warszawa / N = 240 Polska / N = 1639
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje uczestniczące w szkoleniach w ciągu roku poprzedzającego
badanie
Siłą rzeczy w większości organizacji w szkoleniach nie uczestniczył cały zespół organizacji.
W 35% warszawskich organizacji korzystających w ostatnim roku ze szkoleń uczestniczyło
w nich nie więcej niż jedna czwarta osób pracujących na jej rzecz (w całym kraju było
to 47%). Jednocześnie w 28% stołecznych stowarzyszeń i fundacji, które się w 2010 roku
szkoliły, szkolenie przeszła więcej niż połowa zaangażowanego w działania organizacji
zespołu (w całym kraju 25%). Podobnie jak w przypadku informacji o liczbie odbytych
szkoleń, organizacje warszawskie znacząco częściej nie są w stanie podać danych o procencie
osób w nich uczestniczących.
36
Wykres 25. Procent pracowników i wolontariuszy organizacji uczestniczących w szkoleniach
21%
14%
22%
9%
6%
13%
15%
33%
14%
20%
9%
7%
9%
9%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
do 10%
11-25%
26-50%
51-75%
76-100%
powyżej 90%
Trudno powiedzieć
Warszawa / N = 240 Polska / N = 1639
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje uczestniczące w szkoleniach w ciągu roku poprzedzającego
badanie
Zarządzanie finansami
91% warszawskich organizacji prowadzi księgowość. Odpowiadając na pytanie dlaczego
nie jest to 100% przypomnieć należy dane na temat struktury przychodów stołecznego
sektora – jak pokazano w części II tego opracowania aż 16% stowarzyszeń i fundacji w stolicy
miało w 2009 roku przychody niższe niż 1 tys. zł, co może wyjaśniać brak księgowości. 75%
stołecznych organizacji prowadzących księgowość (o 13 punktów procentowych więcej niż
w całym kraju) ma księgowego dysponującego odpowiednimi uprawnieniami lub zleca
jej prowadzenie firmie zewnętrznej. Niepokoi jednak fakt, że 18% warszawskich
stowarzyszeń i fundacji prowadzących księgowość powierza ją osobie bez formalnych
uprawnień. Jednak i tak w stolicy jest takich podmiotów o 6 punktów procentowych mniej
niż w całym kraju.
37
Wykres 26. Formy prowadzenia księgowości w organizacjach
41%
34%
18%
7%
1%
39%
23%
24%
12%
1%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
Mamy księgowego posiadającego formalne uprawnienia do prowadzenia ksiegowości
Zlecamy księgowość na zewnątrz (biuro rachunkowe, firma księgowa)
Księgowość prowadzi u nas osoba bez formalnych uprawnień
Księgowość prowadzi dla nas społecznie księgowy z innej instytucji
Inna odpowiedź
Warszawa / N = 577 Polska / N = 3074
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje prowadzące księgowość
Z części raportu dotyczącej kondycji finansowej sektora warszawskiego wiadomo, że jest on
bardzo zróżnicowany pod względem posiadanych zasobów finansowych. Na pytanie
odnoszące się do majątku, jakim organizacja dysponuje, 60% warszawskiego sektora
odpowiada co prawda, że go nie posiada, ale pozostałe stowarzyszenia i fundacje wskazują
na sprzęt i programy komputerowe (22%), kapitał rezerwowy (12%), sprzęt specjalistyczny
(10%), środki transportu (6%) itd. (porównaj wykres 27.).
Jednocześnie tylko 23% organizacji ze stolicy stwierdziło, że posiada rezerwy finansowe,
które starczyłyby im średnio na 10,5 miesiąca. Dane te potwierdzają, że poważnym
problemem organizacji pozarządowych jest brak wolnych środków. Mimo że niemal co piąta
organizacja w Warszawie miała w 2009 roku przychody przekraczające 500 tys. zł,
to zdecydowana większość tych środków jest na bieżąco wydatkowana na działania
w ramach prowadzonych projektów, a organizacje nie budują stabilności finansowej
i instytucjonalnej.
38
Wykres 27. Majątek organizacji
22%
12%
10%
6%
4%
4%
2%
1%
2%
60%
2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
Sprzęt i|lub oprogramowanie komputerowe
Kapitał rezerwowy (żelazny), fundusz statutowy
sprzęt specjalistyczny (np. rehabilitacyjny, …
Środki transportu
Posiadane na własność lokale i nieruchomości
Grunty
Prawa majątkowe
Udziały w spółkach i innych przedsięwzięciach …
Posiadamy inny majątek o znacznej wartości
Nie posiadamy żadnego istotnego majątku
Trudno powiedzieć
Podstawa procentowania: organizacje powstałe przed 2010 rokiem, N=629
W kontekście danych o wielkości rezerw finansowych nie dziwi, że zdecydowana większość
organizacji w Warszawie nie inwestuje posiadanych środków. Tylko 13% zadeklarowało
posiadanie lokat terminowych, 1% organizacji stwierdziło, że kupuje akcje lub inne papiery
wartościowe. Dla zdecydowanej większości jedynym sposobem „obracania” posiadanymi
środkami jest posiadanie konta w banku - 90% stołecznego sektora posiada rachunek
bieżący, 6% deklaruje posiadanie rachunku oszczędnościowego.
39
Część IV. PROBLEMY, POTRZEBY, OPINIE
Ranking problemów warszawskiego sektora nie różni się zasadniczo od hierarchii trudności
wyłaniającej się z analizy danych ogólnopolskich. Co ciekawe, pomimo lepszej sytuacji
finansowej, organizacje stołeczne częściej narzekają na trudności w zdobywaniu finansów
i sprzętu (zarówno w stolicy jak i w całej Polsce problem ten jest najbardziej odczuwany
przez organizacje), a jednocześnie warszawskie stowarzyszenia i fundacje zdecydowanie
rzadziej skarżą się na nadmiernie skomplikowane formalności związane z dostępem
do funduszy (różnica 9 punktów procentowych). Szczegóły rankingu najmocniej
odczuwanych problemów obrazuje wykres 28.
Wykres 28. Najsilniej odczuwane problemy organizacji warszawskich
30%
19%
26%
21%
14%
11%
9%
7%
6%
36%
28%
20%
17%
18%
20%
21%
18%
15%
17%
32%
26%
24%
36%
32%
36%
36%
38%
13%
19%
25%
28%
28%
26%
32%
35%
38%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Trudności w zdobywaniu funduszy lub sprzętu niezbędnego do prowadzenia działań organizacji
Brak osób gotowych bezinteresownie angażować się w działania organizacji
Nadmiernie rozbudowana biurokracja administracji publicznej
Nadmiernie skomplikowane formalności związane z korzystaniem ze środków grantodawców, sponsorów lub …
Niejasne reguły współpracy organizacji z administracją publiczną
Trudności w utrzymaniu dobrego personelu, wolontariuszy
znużenie liderów organizacji, „wypalenie” osób zaangażowanych jej prace
Niedoskonałość lub brak przepisów regulujących działania organizacji
Brak dostępu do wiarygodnych informacji, ważnych dla organizacji.
Zdecydowanie odczuwalne Raczej odczuwalne Raczej nieodczuwalne Zdecydowanie nieodczuwalne Trudno powiedzieć
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje, N=652
Wśród problemów mniej odczuwanych przez organizacje warszawskie znalazły się
m.in. negatywne konsekwencje niekorzystnego wizerunku organizacji lub braku zaufania
ze strony opinii publicznej lub mediów. Można przypuszczać, że organizacjom ta kwestia nie
40
doskwiera, ponieważ uważają, że ich wizerunek jest dobry. Przekonanie to zaś ma silne
umocowanie w opinii na własny temat, która jest zdecydowanie pozytywna – patrz
wykres 29.
Wykres 29. Jak ocenia Pan/Pani…?
8%
5%
2%
5%
15%
11%
12%
6%
4%
3%
3%
2%
32%
29%
36%
18%
20%
13%
13%
12%
8%
5%
5%
32%
35%
32%
44%
43%
52%
45%
55%
52%
51%
45%
8%
11%
7%
13%
19%
17%
17%
24%
34%
38%
47%
3%
5%
8%
11%
10%
12%
18%
4%
2%
4%
1%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Sytuację finansową Państwa organizacji
Stan i poziom wyposażenia Państwa organizacji
Poziom zarobków w Państwa organizacji
Poziom współpracy pomiędzy Państwa organizacją a instytucjami publicznymi i samorządowymi
Wpływ Państwa organizacji na rozwiązywanie ważnych problemów lokalnych, społeczne znaczenie działań …
Poziom współpracy pomiędzy Państwa organizacją a innymi, podobnymi organizacjami
Zdolność Państwa organizacji do konkurowania z innymi podmiotami
Jakość zarządzana finansami w Państwa organizacji
Wizerunek społeczny/reputację Państwa organizacji
Jakość usług świadczonych przez Państwa organizację
Kompetencje osób pracujących w Państwa organizacji
bardzo źle źle średnio dobrze bardzo dobrze nie dotyczy Trudno powiedzieć
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje, N=652
Taka optymistyczna ocena własnych dokonań może być niebezpieczna, jeśli w sposób
znaczący rozmija się z prawdą, choć z drugiej strony daje siłę do działania wbrew
trudnościom. Umiarkowanie pozytywne podejście widać też w przewidywaniach organizacji
na temat przyszłości. Generalnie 92% warszawskich stowarzyszeń i fundacji chce dalej
prowadzić swoje działania, przy czym 38% myśli o ich rozwijaniu, a 54% chce je utrzymać
na dotychczasowym poziomie. Warto jednak zaznaczyć, że w całym kraju organizacji
planujących rozwijać swoje działania jest o 8 punktów procentowych więcej niż
w Warszawie. Być może jest to związane z faktem, że w Warszawie jest proporcjonalnie
więcej organizacji dojrzałych, które osiągnęły już optymalny poziom rozwoju. Może to jednak
mieć też związek z bardziej sceptyczną oceną warunków funkcjonowania III sektora, jaką
prezentują organizacje ze stolicy – szczegóły na wykresach 30. i 31.
41
Wykres 30. Ocena warunków funkcjonowania organizacji w ostatnim roku
16%
54%
15%
14%
12%
51%
30%
6%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Gorsze niż w latach poprzednich
Ani lepsze ani gorsze
Lepsze niż lata poprzednie
Trudno powiedzieć
Warszawa / N = 652 Polska / N = 3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Wykres 31. Ocena warunków funkcjonowania organizacji w przyszłym roku
9%
45%
29%
17%
10%
34%
48%
8%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Gorszych niż obecnie
Ani lepszych ani gorszych
Lepszych niż obecnie
Trudno powiedzieć
Warszawa / N = 652 Polska / N = 3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
42
Sporo o potrzebach organizacji można się też dowiedzieć z odpowiedzi na pytanie
o wykorzystanie hipotetycznych „wolnych” środków, które organizacja miałaby
do dyspozycji. Szczegółowy ranking popularności poszczególnych sposobów ich
wykorzystania obrazuje wykres 32., z którego wynika, że organizacje warszawskie
zdecydowanie mniej niż organizacje w całej Polsce potrzebują specjalistycznego sprzętu,
związanego z obszarem działania organizacji (różnica 15 punktów procentowych), mają też
mniejszą potrzebę podniesienia kwalifikacji pracowników i wolontariuszy i przeprowadzenia
remontu lokalu, a częściej byłyby gotowe inwestować w promocję i reklamę działań
organizacji, a także przeznaczyć wolne środki na wkład do projektu lub poszerzenie serwisu
świadczonych usług.
Wykres 32. No co przeznaczyłby Pan/Pani dodatkowe, wolne środki na działania organizacji?
42%
33%
24%
21%
17%
17%
14%
14%
12%
10%
9%
8%
6%
6%
2%
31%
30%
20%
36%
22%
17%
13%
12%
12%
10%
9%
14%
5%
6%
2%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
Promocja działań organizacji, reklama
Wkład własny do projektów
Poszerzenie serwisu świadczonych usług
Zakup innego sprzętu związanego z obszarem dział. org.
Podniesienie kwalifikacji pracowników / wolontariuszy
Zakup sprzętu biurowego, komputerów itp.
Pozyskanie nowych członków
Zatrudnienie dodatkowych pracowników
Zatrudnienie lub skorzystanie z usług specjalisty
Wynajem lokalu
Inne
Powiększenie lub remont lokalu
Rozpoczęcie / inwestycja w działalność gospod.
Zakup oprogramowania komputerowego
Inwestycja w lokaty, obligacje lub akcje
Warszawa / N = 652 Polska / N = 3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Respondenci mogli wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi
Mniej różnic świadczących o rozbieżnych zainteresowaniach organizacji z terenu Warszawy
i całego kraju widać w deklarowanych przez nie potrzebach szkoleniowych (por. wykres 33).
Jak stwierdzono w części III raportu, organizacje stołeczne uczestniczą w większej liczbie
szkoleń, stąd być może generalnie mniej rozbudowane potrzeby z nimi związane.
43
Wykres 33. Potrzeby szkoleniowe organizacji
13%
51%
26%
23%
22%
19%
18%
18%
15%
14%
13%
11%
10%
8%
3%
11%
57%
35%
24%
25%
18%
21%
25%
15%
13%
17%
13%
10%
8%
2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
W ogóle nie potrzebujemy szkoleń
Pozyskiwanie funduszy
Wiedza związana z dziedziną, w której działa org.
Budowanie wizerunku, promocja, współpraca z mediami
Zagadnienie prawno formalne dot. funkcjonowania org.
Budowanie relacji z biznesem, administracją
Zarządzanie działalnością organizacji (planowanie, ewaluacja itp.)
Finanse organizacji (księgowość, zarządzanie finansami)
Pozyskiwanie i organizowanie pracy wolontariuszy
Umiejętności interpersonalne
Znajomość języków obcych
Zarządzanie ludźmi (budowanie zespołu itd)
Stosowanie nowoczesnych technologii
działalność gospodarcza/odpłatna, sprzedaż, marketing itd.
Inne
Warszawa / N = 652 Polska / N = 3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Respondenci mogli wskazać wszystkie typy szkoleń, które są potrzebne ich organizacjom
44
Część V. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI Z INNYMI PODMIOTAMI
Najważniejsi partnerzy organizacji
Warszawskie organizacje pozarządowe kontaktują się w ramach swoich działań z wieloma
grupami, instytucjami i podmiotami – zarówno funkcjonującymi w ramach administracji
publicznej, jak i biznesu, trzeciego sektora, Kościoła i innych sfer. Najintensywniejsze relacje
dotyczą sektora pozarządowego oraz administracji publicznej: 83% organizacji kontaktuje się
z innymi organizacjami (przy czym 80% deklaruje kontakty ze stowarzyszeniami i fundacjami
z Warszawy, a 67% z podmiotami z innych części Polski), 72% utrzymuje kontakty
z instytucjami użyteczności publicznej, takimi jak szkoła czy muzeum, po 63% kontaktuje się
z Urzędem Miasta oraz z urzędami dzielnic.
Porównując te wskazania do danych ogólnopolskich widzimy jednak dużą odmienność
warszawskiego sektora pozarządowego. Znacznie rzadsze są kontakty z partnerami
lokalnymi: samorządem gminnym lub powiatowym (69% w Warszawie i 83% w całej Polsce),
mediami (odpowiednio 57% i 75%) oraz lokalną społecznością (63% i 83%). Różnice są jeszcze
większe, gdy uwzględnimy wyłącznie częste, regularne kontakty: 17% organizacji stołecznych
i 35% organizacji w całej Polsce utrzymuje takie kontakty z samorządem lokalnym, dla
mediów lokalnych wskaźniki te wynoszą odpowiednio 8% i 17%, a dla lokalnej społeczności –
19% i 40%.
45
Wykres 34. Partnerzy organizacji, z którymi organizacje utrzymują częste, regularne kontakty
26%
21%
19%
18%
17%
11%
10%
10%
9%
8%
8%
6%
6%
5%
3%
3%
2%
35%
18%
40%
9%
35%
9%
3%
6%
4%
4%
17%
7%
2%
8%
6%
5%
1%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
instytucje użyteczności publicznej (szkoła, muzeum itp.)
inne organizacje pozarządowe w Polsce
lokalna społeczność, w której działamy
środowisko akademickie, naukowe, eksperci
samorząd lokalny (gminny lub powiatowy)
środowisko biznesu, firmy prywatne
rząd, instytucje państwowe na szczeblu centralnym
czasopisma specjalistyczne, branżowe
zagraniczne organizacje pozarządowe z krajów UE
media ogólnokrajowe
media lokalne
kościół, związki wyznaniowe
zagraniczne organizacje pozarządowe poza krajami UE
samorząd regionalny (Urząd Marszałkowski)
urząd wojewódzki i jego agendy
instytucje odpowiedzialne za dystrybucję funduszy …
partie i organizacje polityczne
Warszawa / N=652 Polska / N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Wyniki te są konsekwencją specyficznego charakteru warszawskich stowarzyszeń i fundacji:
prowadząc działalność na skalę ogólnopolską, a nawet ponadnarodową częściej kontaktują
się z rządem czy organizacjami spoza Polski. Podejmując działania opiniotwórcze
i organizując często debaty, konferencje czy seminaria, nawiązują częściej kontakty
ze środowiskiem akademickim czy czasopismami specjalistycznymi. Zaś mając siedzibę
w stolicy z większą łatwością niż organizacje z innych części Polski uzyskują dostęp
do mediów ogólnopolskich.
Warto przyjrzeć się bliżej związkom organizacji z administracją publiczną. Najbliższe relacje
wiążą je z instytucjami użyteczności publicznej: jakikolwiek kontakt utrzymuje z nimi ponad
dwie trzecie organizacji, a ponad jedna czwarta wskazuje na regularne, częste kontakty.
Nieco niższe wskazania dotyczą Urzędu Miasta i urzędów dzielnic, jednak gdy ujmiemy je
łącznie, wskazania okażą się zbliżone do instytucji użyteczności publicznej. Częste, regularne
kontakty z przynajmniej jednym z tych urzędów utrzymuje łącznie 18% stołecznych
organizacji (12% z Urzędem m.st. Warszawy i 14% z urzędami dzielnic), a tylko 30%
46
nie utrzymuje relacji z żadnym z nich. Rzadkie są natomiast kontakty z administracją na
poziomie wojewódzkim, zarówno samorządową, jak i rządową: zaledwie co trzydziesta
organizacja kontaktuje się często z urzędem marszałkowskim, tyle samo utrzymuje częste
relacje z urzędem wojewódzkim.
Z kolei gdy przedstawicieli organizacji współpracujących z jakimiś urzędami samorządowymi
zapytano o urząd, z którym „współpraca jest dla organizacji najważniejsza, tzn. ma
największe znaczenie dla realizacji misji organizacji lub jest najbardziej znacząca
pod względem finansowym”, aż 78% z nich wskazało Urząd m.st. Warszawy.
Wykres 35. Kontakty organizacji z administracją publiczna różnych szczebli
29%
37%
37%
56%
59%
66%
72%
24%
32%
30%
21%
24%
21%
18%
22%
19%
19%
13%
13%
11%
8%
26%
12%
14%
10%
4%
3%
3%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
instytucje użyteczności publicznej (szkoła, muzeum itp.)
Urząd m.st. Warszawy (w tym poszczególne biura urzędu)
urząd|uzędy dzielnic
rząd, instytucje państwowe na szczeblu centralnym
samorząd regionalny (urząd marszałkowski)
urząd wojewódzki i jego agendy
instytucje odpowiedzialne za dystrybucję funduszy europejskich
nie mamy kontaktów sporadyczne, bardzo rzadkie kontakty kontaktujemy się co pewien czas częste, regularne kontakty
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje z Warszawy, N=652
47
Formy współpracy z administracją samorządową
Podstawowe formy współpracy stołecznych organizacji z administracją samorządową to –
podobnie jak w całej Polsce – wymiana informacji, uzgadnianie i prowadzenie wspólnych
przedsięwzięć oraz patronat udzielany przez administrację działaniom organizacji. Każdą
z tych form wskazało około 30% wszystkich warszawskich organizacji (czyli około 40% tych
kontaktujących się z samorządem). Jest to znacznie mniej niż w całej Polsce, gdzie takie
formy kontaktów z samorządem deklarowało około połowy wszystkich organizacji (a ponad
50% gdy ograniczymy analizę do organizacji kontaktujących się z samorządem).
Wykres 36. Wybrane formy współpracy z samorządem
31%
30%
30%
20%
19%
19%
11%
9%
50%
55%
48%
31%
37%
31%
28%
12%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Wymienialiśmy się z informacjami na temat działań podejmowanych przez obie strony
Uzgadnialiśmy / prowadziliśmy wzajemne przedsięwzięcia – np. projekty, akcje, imprezy
Administracja samorządowa udzielała patronatu działaniom podejmowanym przez naszą organizację
Występowaliśmy do samorządu z propozycjami uchwał/działań służących poprawie sytuacji w dziedzinie którą się zajmujemy
Administracja samorządowa zlecała naszej organizacji zadania, finansując w całości lub częściowo ich realizację
Formalnie braliśmy udział w pracach komisji / grup roboczych itp. powoływanych przez samorząd
Uczestniczyliśmy w opracowywaniu lub konsultacjach przygotowywanych przez samorząd uchwał i dokumentów (np.
strategii, planów, programów)
Samorząd (lub jego agendy) kontraktował/kupował od nas produkty lub usługi
Warszawa / N=652 Polska / N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Respondenci wskazywali wszystkie praktykowane przez nich formy współpracy
Warto zauważyć, że w stolicy nie tylko mniej organizacji kontaktuje się z samorządem
(co opisywaliśmy w poprzednim rozdziale), ale również, iż nawet te organizacje, które
podtrzymują takie kontakty, robią to na mniej sposobów. Warto jednak zwrócić uwagę na te
formy współpracy, dla których różnice wskazań między Warszawą a całą Polską są nieco
mniejsze. Pierwsza to kontraktowanie usług przez administrację publiczną wskazywane przez
48
9% organizacji warszawskich i 12% w całej Polsce. Kolejna, już nieco słabiej widoczna, to
występowanie do samorządu z własnymi propozycjami uchwał i działań (deklarowane przez
20% organizacji warszawskich i 31% tych z całej Polski). Może to wskazywać na bardziej
partnerskie relacje między samorządem terytorialnym a organizacjami w stolicy niż w reszcie
kraju – co może być konsekwencją wielkości, skali działania i zamożności stołecznych
organizacji i wynikającej z tego ich silniejszej pozycji.
Niewielka na tle Polski jest skala konsultacji dokumentów samorządowych. Jednak trzeba
pamiętać, że w Warszawie funkcjonuje ponad jedna dziesiąta wszystkich polskich
stowarzyszeń i fundacji, co oznacza, że faktycznie konsultacje i tak angażują dużą liczbę
organizacji. Najczęściej konsultowanym dokumentem jest program współpracy, czyli
corocznie uchwalany dokument regulujący zasady oraz formy współpracy finansowej
i pozafinansowej miasta z organizacjami pozarządowymi, a także zawierający wykaz zadań
priorytetowych.
Ciekawe wnioski przynoszą też odpowiedzi na pytanie o ocenę wykorzystywanych
przez organizację typów współpracy. Na skali 1-5 na czwórkę z plusem ocenione zostało
udzielanie patronatu przez urzędy oraz zlecanie zadań, na czwórkę z minusem zasłużyło
uzgadnianie wspólnych przedsięwzięć, wymiana informacji i udział w pracach komisji
czy grup roboczych, natomiast zaledwie na trójkę z plusem oceniono kontakty polegające na
występowaniu z propozycjami samych organizacji. Może to oznaczać, że inicjatywa taka nie
jest witana w urzędach z satysfakcjonującym dla organizacji zainteresowaniem.
Znajomość procedur stosowanych przez Urząd m.st. Warszawy
Opisane wyżej formy współpracy dotyczyły wszelkich urzędów samorządu terytorialnego
z jakimi współpracowały organizacje. Kolejne zadawane pytania dotyczyły już specyficznie
Urzędu m.st. Warszawy, co pozwala na nieco bardziej szczegółową ocenę relacji na linii
Ratusz – trzeci sektor.
Dobrym punktem wyjścia do oceny tych relacji są odpowiedzi przedstawicieli organizacji
na pytania dotyczące stosowanych przez Urząd m.st. Warszawy procedur i reguł
49
postępowania dotyczących współpracy z trzecim sektorem. Odpowiedzi te ujawniają –
niestety – brak zorientowania działaczy organizacji w obowiązujących w Urzędzie zasadach.
Pomimo więc, że dane te oceniają nie stan faktyczny, a poziom wiedzy badanych, warto
szczegółowo je przedstawić, bowiem wiedza na temat istnienia procedur czy zasad
współpracy determinuje poziom i jakość współpracy między samorządem a organizacjami –
niezależnie od tego, czy winnych braku poinformowania będziemy szukać po stronie
samorządowej czy pozarządowej.
Pomimo, iż Urząd m.st. Warszawy stosuje praktycznie wszystkie z wymienionych w ankiecie
zasad, duża część organizacji nic na ten temat nie wie. Tylko dwie trzecie zdaje sobie sprawę
z ogłaszanych publicznie otwartych konkursów ofert i przetargów, tylko 59% jest świadoma
publicznego ogłaszania ich wyników. Jeszcze mniej respondentów, bo tylko 50% wie,
że w Urzędzie działa Pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy ds. współpracy
z organizacjami pozarządowymi. Mniej niż połowa organizacji zdaje sobie sprawę z istnienia
programu współpracy z organizacjami (więcej na ten temat w następnym podrozdziale),
z funkcjonowania w UM wydziału ds. współpracy z organizacjami czy z możliwości
podpisywana umów wieloletnich. Warto podkreślić, że organizacje warszawskie rzadziej
niż stowarzyszenia i fundacje w całej Polsce potwierdzają funkcjonowanie większości
wymienionych form współpracy – i to pomimo, że Warszawa stosuje praktycznie wszystkie
z nich (co w innych polskich gminach nie zawsze jest standardem). Wskazuje to na duży
dystans dzielący organizacje pozarządowe i samorząd gminny, wynikający częściowo
z opisanej już szerokiej skali działania stołecznych inicjatyw oraz innego profilu współpracy
niż w przypadku organizacji z reszty kraju.
50
Wykres 37. Świadomość procedur i zasad przestrzeganych w UM Warszawa
66%
59%
57%
56%
50%
47%
46%
41%
40%
40%
33%
70%
65%
63%
63%
58%
50%
48%
38%
24%
29%
31%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
Ogłaszane są publicznie, otwarte konkursy ofert / przetargi na realizację zadań publicznych
Publicznie podawana informacja o tym, które organizacje uzyskały wsparcie, oraz na jaką kwotę
Istnieje ogólnodostępny regulamin / dokumentacja opisująca zasady przeprowadzania konkursów na zadania zlecone …
Istnieją jasno określone i z góry znane terminy składania i rozpatrywania wniosków o dotację
Urząd wyznacza oficjalnie urzędnika odpowiedzialnego za współpracę z organizacjami pozarządowymi
Istnieje tzw. Roczny Program Współpracy z organizacjami pozarządowymi
Istnieje stały zespół roboczy / komórka organizacyjna urzędu ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi
Istnieje prowadzone/wspierane przez urząd centrum wspierania organizacji pozarządowych
Istnieje możliwość podpisywania umów wieloletnich
Istnieje lokalna rada działalności pożytku publicznego / inny organ służący utrzymywaniu stałej współpracy z organizacjami
Istnieje praktyka podpisywania umów partnerskich z organizacjami
Warszawa / N=652 Polska / N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Respondenci wskazywali wszystkie zasady i rozwiązania, które ich zdaniem są stosowane przez UM
Warszawa
Warto też zwrócić uwagę na ocenę funkcjonowania współpracy: tylko 43% jest
przekonanych, że decyzje o przyznaniu środków publicznych zapadają w oparciu
o merytoryczne kryteria i nie liczą się układy, znajomości, polityczne rozgrywki, czy związki
radnych z organizacjami. 16% organizacji jest odmiennego zdania, a 42% udzieliło
odpowiedzi „trudno powiedzieć”. Okazuje się, że nawet wśród organizacji deklarujących
częste, regularne kontakty z samorządem gminnym, wciąż tylko 60% jest przekonanych,
że liczą się wyłącznie kryteria merytoryczne. Wydaje się więc, że komunikacja między
Urzędem a organizacjami wymaga jeszcze intensywnej pracy z obu stron.
Wiedza na temat programu współpracy i udział w jego uchwalaniu
Niska wiedza na temat zasad i procedur związanych ze współpracą na linii Urząd m.st.
Warszawy – sektor pozarządowy dotyczy również programu współpracy: zaledwie 47%
51
stołecznych organizacji wie, że w Warszawie taki dokument został uchwalony, 13% twierdzi,
że program ten nie istnieje, a aż 40% wybrało odpowiedź „trudno powiedzieć”. Wśród
organizacji współpracujących z Urzędem często i regularnie odsetek ten wzrasta, ale nadal
35% respondentów nie zdaje sobie sprawy z istnienia takiego dokumentu. Tak wysoki
odsetek odpowiedzi „nie wiem” niewątpliwie wskazuje na konieczność podjęcia działań,
które w jeszcze większym stopniu rozpowszechniłyby zapisy programu. Warto jednak
podkreślić, że dotychczas podejmowane działania (m.in. strona www.um.warszawa.pl/ngo,
o której więcej w ostatnim rozdziale tego opracowania, a także konsultacje społeczne
programu współpracy oraz działalność instytucji dialogu społecznego: Forum Dialogu
Społecznego i komisji dialogu społecznego) przynoszą efekty: dwa lata wcześniej zaledwie
30% organizacji było świadomych istnienia warszawskiego programu współpracy
z organizacjami pozarządowymi.
Powróćmy jednak do wyników ostatniej edycji badania. Większość organizacji
pozarządowych poinformowanych o istnieniu programu współpracy, jest też świadoma
faktu, że w opracowywaniu tego dokumentu uczestniczyło środowisko pozarządowe: 29%
mówi o szerokim zakresie prowadzonych konsultacji, 31% twierdzi, że uczestniczyły w nich
tylko wybrane organizacje. Oznacza to że w całym stołecznym sektorze pozarządowym tylko
14% organizacji świadomych jest faktu prowadzenia szeroko zakrojonych konsultacji, a 12%
samo w takich konsultacjach uczestniczyło. Co ciekawe, ponad jedna trzecia organizacji
uczestniczących w konsultacjach uznała że były one prowadzone jedynie z wybranymi
organizacjami.
52
Wykres 38. Wiedza na temat programu współpracy w UM Warszawa
53%
14%
14%
5%
14%
50%
19%
13%
6%
12%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
nie istnieje / nie wiem czy istnieje
tak, istnieje i był szeroko konsultowany ze środowiskiem pozarządowym
tak, istnieje i był konsultowany z wybranymi organizacjami
tak, istnieje, ale nie był konsultowany
tak, istnieje, ale trudno powiedzieć, czy był konsultowany
Warszawa / N=652 Polska / N=3766
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje
Forum Dialogu Społecznego i Komisje Dialogu Społecznego
W Urzędzie m.st. Warszawy funkcjonuje wiele zespołów o charakterze inicjatywnym
i doradczym, w pracach których uczestniczą organizacje pozarządowe. Od 2005 roku istnieje
Forum Dialogu Społecznego, którego głównym zadaniem jest współtworzenie i opiniowanie
kierunków działań władz miasta w zakresie współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Prócz tego przy poszczególnych biurach miejskich funkcjonują Komisje Dialogu Społecznego
zajmujące się zagadnieniami z konkretnych dziedzin w ramach zadań publicznych. Także
w dzielnicach Warszawy funkcjonują tego rodzaju ciała – Dzielnicowe Komisje Dialogu
Społecznego.
Przeprowadzone badanie pokazuje, że świadomość istnienia Forum jest powszechniejsza niż
świadomość funkcjonowania Komisji Dialogu: o tym pierwszym słyszało 68% ankietowanych
przedstawicieli organizacji, o tych drugich – o dziesięć punktów procentowych mniej. Wiedza
na temat funkcjonowania tych ciał nie przekłada się jednak na aktywne w nich uczestnictwo:
udział w pracach Forum deklaruje 22% organizacji, zaś udział w pracy KDS-ów – 19%.
53
Wykres 39. Znajomość i uczestnictwo w Forum Dialogu Społecznego i Komisjach Dialogu Społecznego
22%
19%
45%
39%
32%
42%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Forum Dialogu Społecznego
Komisje Dialogu Społecznego i Dzielnicowe Komisje Dialogu Społecznego
słyszeliśmy i uczestniczymy w pracach słyszeliśmy, ale nie uczestniczymy w pracach nie słyszeliśmy
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje z badania warszawskiego, N=501
54
Ocena współpracy
Na koniec tego rozdziału warto podsumować opinie i odczucia przedstawicieli organizacji
dotyczące współpracy z Urzędem m.st. Warszawy. Te, które zadeklarowały, że relacje z nim
są dla nich ważniejsze niż kontakty z innymi urzędami samorządowymi pytane były
o zadowolenie z istniejącej współpracy. Na skali 1-10 średnio oceniły ją na 6,3, przy czym im
częstsze kontakty organizacja deklarowała, tym wyższa była ocena tej współpracy.
Przedstawiciele tych organizacji poproszeni o ocenę konkretnych cech i postaw administracji
miejskiej w relacjach z organizacjami ocenili na skali 1-10 jej rzetelność i kompetencje na 5,9,
otwartość na współpracę na 5,6, zaś otwartość na nowe pomysły i inicjatywę na 5,5. Z kolei
spośród negatywnych cech najczęściej wskazywano na zbiurokratyzowanie administracji
(6,6), znacznie rzadziej na podejmowanie decyzji bez konsultacji z organizacjami (5,7), jeszcze
rzadziej na dowolne interpretowanie przepisów regulujących współpracę (5,3).
Wykres 40. Ocena cech i postaw administracji miejskiej w relacjach z organizacjami
6,6
6,2
5,9
5,9
5,7
5,6
5,5
5,5
5,3
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Zbiurokratyzowa
Chętnie pozbywająca się trudnych problemów
Rzetelna
Kompetentna
Podejmująca decyzje bez konsultacji z organizacjami pozarządowymi
Otwarta na współpracę
Wspierająca aktywność obywateli
Otwarta na nowe pomysły i inicjatywy
Dowolnie interpretująca przepisy regulujące współpracę
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje, które wskazały Urząd m.st. Warszawy jako
najważniejszego partnera samorządowego, N=378
55
Część VI. ROLA INTERNETU W DZIAŁANIACH WARSZAWSKICH
ORGANIZACJI
Stopień wykorzystania internetu w pracach organizacji
Prawie dwie trzecie (65%) ankietowanych przedstawicieli władz warszawskich stowarzyszeń
i fundacji co najmniej raz dziennie korzysta z internetu w sprawach związanych z organizacją.
Gdy z kolei spojrzymy na perspektywę całych organizacji, nie tylko przedstawicieli ich władz,
widzimy, że internet na stałe zagościł w pracach ponad dwóch trzecich organizacji: 71%
deklaruje, że jest on bardzo istotny i jest wykorzystywany w codziennej pracy
(wśród wszystkich polskich organizacji odsetek ten wynosi 65%). Jedna piata (20%) określa
go jako „średnio istotny, wykorzystywany co jakiś czas”, a 7% – jako mało istotny lub
zupełnie nieistotny dla działania organizacji.
Warto też podkreślić, że 66% warszawskich organizacji ma własną stronę internetową,
a kolejne 6% jest w trakcie jej przygotowywania.
Portal ngo.pl, serwis warszawa.ngo.pl, serwis um.warszawa.pl/ngo
– znajomość i korzystanie
O portalu organizacji pozarządowych ngo.pl słyszało blisko dwie trzecie (64%) ankietowanych
przedstawicieli warszawskich organizacji. Jest to o 9 punktów procentowych więcej niż
przeciętna znajomość portalu w całym kraju. Łącznie można szacować, że ok. 57% organizacji
warszawskich korzysta z portalu przynajmniej od czasu do czasu.
Korzystanie z podserwisu dedykowanemu Warszawie – warszawa.ngo.pl – deklaruje około
połowy organizacji korzystających z portalu (28%). Szczególnie często odwiedzają go osoby
z organizacji najmłodszych (do 5 lat – 36%, podczas gdy wśród najstarszych, mających ponad
15 lat – tylko 21%). Gdy przeanalizujemy wskaźniki dla trzech najczęstszych pól działania
organizacji, okaże się, że stosunkowo często serwis warszawa.ngo.pl wykorzystywany jest
56
przez organizacje zajmujące się kulturą i sztuką (38%), rzadko natomiast przez te skupione
na sporcie, turystyce, rekreacji i hobby (19%). Widoczna jest też zależność od skali działania
organizacji: z serwisu często korzystają te ogólnopolskie lub działające na skalę
ponadnarodową (31%), rzadziej lokalne i regionalne.
Z kolei serwis poświęcony organizacjom pozarządowym prowadzony w ramach serwisu
Urzędu m.st. Warszawy: um.warszawa.pl/ngo jest znany przedstawicielom połowy
organizacji i odwiedzany przez 44% z nich. Podobnie jak w przypadku warszawskiego serwisu
portalu ngo.pl, z serwisu UM częściej korzystają organizacje zajmujące się kulturą i sztuką
(57%) niż te skupione na sporcie, rekreacji i hobby (42%) czy edukacji i wychowaniu (38%),
widać jednak inną prawidłowość jeśli chodzi o skalę działania: serwis stosunkowo często
odwiedzany jest przez organizacje działające na skalę lokalną (54%).
Wykres 41. Znajomości korzystanie z serwisów przeznaczonych dla organizacji pozarządowych
64%
50%
57%
28%
44%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
portal ngo.pl
serwis warszawa.ngo.pl
serwis um.warszawa.pl/ngo
znajomość korzystanie
Podstawa procentowania: wszystkie badane organizacje z badania warszawskiego, N=501
57
Ocena wykorzystywanych stron internetowych dla organizacji
pozarządowych
Większość użytkowników zarówno portalu ngo.pl, jak i serwisu Urzędu m.st. Warszawy
poświęconego organizacjom ocenia pozytywnie zawartość serwisu. Oceniając poszczególne
jego aspekty na pięciopunktowej skali, większość respondentów wskazywała dwie górne
odpowiedzi. Odpowiedzi badanych ujawniają jednak pewne niedostatki serwisu Urzędu.
Warto jednak zauważyć, że niższe wskaźniki w stosunku do portalu ngo.pl wynikają po części
ze zwiększonego odsetka odpowiedzi „trudno powiedzieć” oraz wskazań środka skali, co
może być związane z rzadszym korzystaniem z serwisu UM niż z portalu ngo.pl.
Wykres 42. Ocena informacji publikowanych w serwisach – odsetek osób wskazujących 2 górne punkty na pięciostopniowej skali
78%
75%
85%
87%
50%
55%
62%
65%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
ciekawe
bardzo wyczerpujące
bardzo przydatne
zrozumiałe / przystępne
portal ngo.plN=390
serwis um.warszawa.pl/ngoN=220
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje, korzystające z danego serwisu
Zarówno warszawski serwis portalu ngo.pl, jak i serwis UM poświęcony organizacjom są
przydatne użytkownikom w codziennej pracy: na pytanie o to, czy serwisy te przynoszą
organizacjom jakieś praktyczne korzyści ponad połowa użytkowników odpowiedziała
58
twierdząco, najczęściej wybierając jednak odpowiedź „raczej tak”, nie zaś „zdecydowanie
tak”.
Wykres 43. Czy informacje zamieszczone w serwisie przyniosły Panu(i) jakieś praktyczne korzyści?
14%
17%
55%
50%
19%
16%
3%
9%
9%
9%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
serwis warszawa.ngo.plN=137
serwis um.warszawa.pl/ngoN=209
Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć
Podstawa procentowania: wszystkie organizacje, których ankietowany przedstawiciel korzysta z danego
serwisu