Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2011roku

redakcja naukowa Tadeusz Baczko

Warszawa 2012

RAPORT o innowacyjności gospodarki Polski w

2011 roku

Siódma edycja Raportu o innowacyjności gospodarki Polski wydanego przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN zawiera:

analizy makroekonomiczne i mikroekonomiczne��

wyniki badań przedsiębiorstw innowacyjnych w latach 2008–2010��

analizy inwestorów w badania i rozwój w latach 2004–2010��

najnowsze indywidualne oceny innowacyjności przedsiębiorstw��

Listę 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w 2010 r.��

listy rankingowe firm innowacyjnych wg zatrudnienia w 2010 r.��

ranking firm patentujących w UP RP w 2010 r.��

Listę najbardziej innowacyjnych produktów w Polsce w 2011 r.��

Kierunki działań strategicznych: koncentracja na innowacyjności produktowej��

wzmocnienie fundamentów innowacji��

zwiększenie współpracy międzynarodowej��

zapewnienie inteligentnej specjalizacji ��

poprawa warunków dla międzynarodowych centrów badawczych��

rozwój usług opartych na wiedzy dla innowatorów��

Wyniki badań wskazują na potrzebę aktywnego włączenia się w realizację Strategii Innowacji dla Europy oraz znaczenie ograniczenia ryzyka uczest-ników sektora innowacyjnego.

o innowacyjnościgospodarki Polski w 2011roku

RAPORT


Warszawa 2012


RAPORT

Przygotowano w ramach

Sieci Naukowej„Ocena wpływu działalnościbadawczo-rozwojowej (B+R)i innowacji na rozwój społeczno--gospodarczy”

koordynowanej przez

pod patronatem honorowym

Prof. dr hab. inż. Michała KleiberaPrezesa Polskiej Akademii Nauk

Partner Raportu

Partner medialny

Partner wspierający

Instytut Nauk EkonomicznychPolskiej Akademii Nauk

Przygotowano w ramach

Sieci Naukowej„Ocena wpływu działalnościbadawczo-rozwojowej (B+R)i innowacji na rozwój społeczno--gospodarczy”

koordynowanej przez

pod patronatem honorowym

Prof. dr hab. inż. Michała KleiberaPrezesa Polskiej Akademii Nauk

Partner Raportu

Partner medialny

Partner wspierający

Instytut Nauk EkonomicznychPolskiej Akademii NaukWaldemara PawlakaWiceprezesa Rady Ministrów Ministra Gospodarki


Warszawa 2012


RAPORT

Redakcja naukowaTadeusz Baczko

Redakcja naukowa części makroekonomicznejMałgorzata Pieńkowska

Redakcja naukowa części mikroekonomicznejEwa Puchała-Krzywina

RedakcjaWładysława Czech-Matuszewska

Opracowanie graficzne tekstówJoanna Pęczkowska

Redakcja wydawnictwa elektronicznegoMichał Baranowski

Opracowanie graficzne okładki:Jacek Tarasiewicz

Opracowanie typograficzne:Anna Wojda

Raport będzie dostępny także w internecie pod adresem:www.inepan.waw.pl

© Copyright by Instytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii NaukInstytut Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii NaukUl. Nowy Świat 7200–330 Warszawawww.inepan.waw.pl

ISBN: 978–83–61597–27–8

Tabela rankingu 500 najbardziej innowacyjnych firm jest zastrzeżona jako wzór wspólnotowy w Urzędzie Harmonizacji Rynku Wewnętrznego – OHIM w Alicante (Hiszpania) na 27 krajów Unii Europejskiej.

Realizacja wydawnicza:Wydawnictwo Key Text sp. z o.o.ul. Wolska 64a, 01–134 Warszawatel. 022 632 11 39, 022 632 11 36, fax wew. [email protected]

SpiS treści 5

SpiS treściWprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Główne wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Tadeusz BACzKo, Fundamenty innowacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

cZĘśĆ MaKrOeKONOMicZNa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Leszek Jerzy JASIńSKI, Potencjał rozwoju w długim okresie . . . . . . . . . . . . . . . . 29Elżbieta SOSzyńSKA, Proces budowy gospodarki wiedzy, gospodarki

stymulowanej innowacjami – fakty i mity . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Iwona ŚWIECzEWSKA, Innowacyjność polskiej gospodarki na tle krajów

Unii Europejskiej – analiza wybranych wskaźników innowacyjności . . . . . . . . 37Krzysztof PIECH, Oceny innowacyjności gospodarki Polski na tle krajów

regionu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Iwona NOWICKA, Narodowy program Foresight – cele i założenia projektu

wdrożeniowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Marcin KARdAS, Inteligentna specjalizacja w dokumentach strategicznych UE . . 50Iwona PALCzEWSKA, znaczenie wzornictwa usług we wzroście

innowacyjności i efektywności gospodarki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Mariusz MACIEJCzAK, Innowacyjność sektora agrobiznesu. Uwarunkowania

i perspektywy rozwoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Wojciech PANdER, Efekty wsparcia działalności B+R przez fundusze

strukturalne w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Ewa PIOTROWSKA, Ewa ROSzKOWSKA, zróżnicowanie województw Polski pod

względem poziomu gospodarki opartej na wiedzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67Krzysztof KLINCEWICz, Bożena KACzMARSKA, Wacław GIERULSKI,

Międzynarodowa współpraca badawcza polskich uczelni publicznych – wyniki analiz bibliometrycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

Marta RóSzKIEWICz, Udział polskich przedsiębiorstw w Programach Ramowych Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Paweł KRzyWINA, Kolejne zmiany przepisów ustawy o wspieraniu działalności innowacyjnej w 2011 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

Michał BARANOWSKI, dyplomacja innowacji – wizja czy rzeczywistość? . . . . . . . 88Jerzy W. RyLl, Sprostać globalizacji rozwijając kapitał społeczny . . . . . . . . . . . . . 93Marek SzyL, Eugeniusz LISOWSKI, Tomasz PACzKOWSKI, Przedsiębiorstwa

patentujące w 2010 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

ZeStawienie patentów udZielonych prZeZ urZąd patentowy rp polSkim podmiotom goSpodarcZym w 2010 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

cZĘśĆ MiKrOeKONOMicZNa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

prOceSy iNNOwacyjNe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Anna WzIąTEK-KUBIAK, W sprawie metodologii badania barier innowacji . . . . . 127Ewa PUCHAłA-KRzyWINA, Bariery innowacyjności przedsiębiorstw

w latach 2007–2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Marek Szyl, Przedsiębiorstwa giełdowe ponoszące nakłady na badania i rozwój

w 2010 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136Kamil KASNER, Wpływ luki kapitałowej na innowacyjność przedsiębiorstw . . . . . 143

SpiS treści6

Nela GRądzKA, Wpływ User driven Innovation na przedsiębiorstwa prowadzące działalność innowacyjną w Polsce w latach 2008−2010 . . . . . . . 147

Aleksander ŻOłNIERSKI, Kapitał społeczny w procesie innowacyjnym . . . . . . . . . 152Monika COx (dęBOWSKA), Innowacje w społecznie odpowiedzialnych

firmach w latach 2008–2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157Monika HORNUNG-HAłAdAj, Ochrona środowiska firm innowacyjnych

w 2010 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160Monika MIzIELIńSKA-CHMIELEWSKA, Innowacyjność i interaktywność

społeczeństwa sieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163

PERSPEKTyWy eKSpaNSji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

Tadeusz BACzKo, znaczenie innowacji produktowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169Tadeusz BACzKO, Ewa PUCHAłA-KRzyWINA, Najbardziej innowacyjne

produkty w 2011 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171Tadeusz BACzKO, Ewa PUCHAłA-KRzyWINA, Marek SzyL, Metodologia

wyboru innowacyjnych produktów w 2011 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

liSta innowacyjnych produktów na podStawie ankiet prZedSiębiorStw prZySłanych w 2011 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

Marek NIECHCIAł, Udział największych przedsiębiorstw w wydatkach badawczo-rozwojowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204

Małgorzata PAWłOWSKA, Rola kredytu kupieckiego w finansowaniu innowacyjnych przedsiębiorstw z sektora MŚP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

Magdalena K. WyRWICKA, Koncepcja kierowania innowacyjnością regionu na przykładzie Wielkopolski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

Elżbieta SzyMAńSKA, determinanty innowacyjności przedsiębiorstw turystycznych w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

Justyna JANIK, Innowacyjność i umiędzynarodowienie polskiego przemysłu lotniczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

Artur CHABERSKI, Analiza innowacyjności oraz koncentracji własności innowacyjnych firm rodzinnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

LiSTa 500 NajbardZiej iNNOwacyjNych prZedSiĘbiOrStw w pOlSce W 2010 RoKu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

liSta NajbardZiej iNNOwacyjNych MiKrOprZedSiĘbiOrStw w pOlSce W 2010 RoKu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264

liSta NajbardZiej iNNOwacyjNych Małych i średNich prZedSiĘbiOrStw w pOlSce w 2010 rOKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266

liSta NajbardZiej iNNOwacyjNych dUżych prZedSiĘbiOrStw w pOlSce W 2010 RoKu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282

deFiNicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

SłOwNiK dO liSty 500 NajbardZiej iNNOwacyjNych prZedSiĘbiOrStw w pOlSce w 2010 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297

liSta alFabetycZNa prZedSiĘbiOrStw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305

SpiS tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317

SPiS RySunKóW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319

iNFOrMacja O iNStytUcie NaUK eKONOMicZNych paN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321

WproWadzenie 7

wprOwadZeNie

Polska Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej w drugiej połowie 2011 r. obfitowała w liczne wydarzenia. Wiele instytucji publicznych i prywatnych zaangażowało się w przedstawianie Polski światu jako kraju nowoczesnego, pełnego inicjatyw, gdzie dokonuje się wielkiej przebudowy infrastruktury i instytucji. Jednocześnie coraz częściej pojawiały się kontrowersje wokół dotychczasowych rozwiązań w sferze polityki społeczno-gospodarczej.

Sieć Naukowa MSN przeprowadziła sześć konferencji i seminariów (w tym dwie pod honorowym patronatem Polskiej Prezydencji), opubliko-wała pięć raportów1, zorganizowała pierwszą wystawę Innowacyjność w lotnictwie, stworzyła portal internetowy2 oraz systemy certyfikacji firm, produktów innowacyjnych, dokonując kolejnych ważnych kroków w realiza-cji Strategii Innowacji dla Polski. dzięki postępowi technologii pojawiły się także możliwości korzystania z dostępnych w Internecie zasobów Sieci Naukowej MSN za pomocą telefonów komórkowych.

działania te były wspierane przez wybitnych ekspertów krajowych i zagranicznych oraz przedstawicieli administracji państwowej. Nastąpiło także dalsze umiędzynarodowienie działań Sieci Naukowej MSN, czego wyrazem było zorganizowanie Seminarium V4, czyli przedstawicieli krajów Grupy Wyszehradzkiej, współpraca z renomowanymi organizacjami: Know-ledge4Innovation, Europe Unlimited i OECd NESTI oraz tłumaczenie ksią-żek i najważniejszych treści na język angielski.

Strategia Innowacji dla Polski jest programem, którego ambicją jest prowadzenie konkretnych wspólnych działań wszystkich zaangażowanych stron w celu zmniejszenia dystansu innowacyjnego Polski. Jest to wielkie wyzwanie kulturowe, społeczne, polityczne i gospodarcze. Świadomość skali tego dystansu nie jest powszechna. Blisko dziesięcioletni okres, jaki mija od uruchomienia naszej Sieci Naukowej, wskazuje, że sam optymizm i podejmowane aktywne działania nie wystarczą.

Przeprowadzone dotychczasowe badania wskazują, że dystans innowa-cyjny Polski się nie zmniejsza. Uruchomiono wprawdzie wiele działań cząst-kowych na różnych poziomach, ale nie dały one ciągle synergicznego efek-tu, który pozwoliłby, aby Polska do 2020 r. znalazła się wśród najbardziej innowacyjnych krajów świata. Skala nieodkrytych potencjałów oraz możli-wość skorzystania z najlepszych światowych doświadczeń to źródła nadziei.

Konieczna jest zatem nie tylko zmiana celu, ale dokładniejsze zdiagno-zowanie posiadanych zasobów w sferze biznesu i publicznej, realizowanych procesów, istniejących powiązań, zgłoszonych i uruchomionych projektów, posiadanych zasobów: ludzkich, instytucjonalnych i kapitałowych oraz

1 Na temat Raportów opracowanych w 2011 r. przez Sieć Naukową MSN zob. tekst M. Baranowskiego na końcu książki; zob. też www.inepan.waw.pl/badania/siec_naukowa/

2 www.innovation-in-aviation.pl

tadeusz baczko8

zaproponowanie formuły organizacyjnej aktywizacji tych potencjałów, aby zrealizować założone cele. Pozostaje kwestia struktur odpowiedzialnych za realizację oraz wyznaczenia im zadań w czasie.

Struktury te powinny wykorzystywać istniejące instrumenty polityki fiskalnej na poziomie Europy, kraju i regionu. Nie jest to proste na poziomie kraju. Wymaga bowiem takich zmian instytucjonalnych, które pozwoliłyby zapewnić powiązania horyzontalne między poszczególnymi aktorami admi-nistracji państwowej i samorządowej, aktorami biznesowymi i niezoriento-wanymi na zysk. Należałoby przy tym w jak najwyższym stopniu posługi-wać się aktywnymi formami komunikacji społecznej.

Bardzo ważną rolę w tym procesie powinny pełnić istniejące instrumen-ty alokacji funduszy strukturalnych. Politykę alokacji należy zmienić. Proces ten powinien być realizowany przez koncesjonowane podmioty, wyspecjali-zowane w prowadzeniu usług dla sektora innowacyjnego. Wymaga to roz-woju usług zapewniających pośrednictwo między różnymi aktorami proce-sów innowacyjnych, upowszechniania wzorcowych rozwiązań, tworzenia i utrzymywania rejestrów, dostarczania baz danych i wiedzy, produktów informacyjnych, informatycznych czy platform mobilnych oraz tworzenia struktur opartych na wiedzy. Centralną rolę w procesie alokacji powinny odgrywać instytucje bankowe, fundusze pożyczkowe oraz fundusze wyso-kiego ryzyka wsparte gwarancjami Skarbu Państwa w celu zmniejszenia ryzyka kadry i instytucji odpowiedzialnych za decyzje finansowe. Wszystkie alokacje powinny być wsparte przez uruchomienie certyfikacji kadr, pro-duktów, firm i instytucji badawczych. decyzjom alokacji środków publicz-nych powinny towarzyszyć decyzje dotyczące aktywizacji partnerstwa publiczno-prywatnego.

Niezbędne jest rozwinięcie takich rozwiązań, które pozwalałyby, aby fundusze publiczne powodowały efekty mnożnikowe oraz były otwarte na niestandardowe projekty i formy współpracy. Podstawą wszelkich decyzji finansowych powinien być system rejestrów podmiotów, produktów oraz projektów sektora innowacyjnego. W tym celu możliwe jest upowszechnie-nie opracowanych przez Sieć Naukową MSN wskaźników typu 4I (indywi-dualne, integrowane indykatory innowacyjności), ocen innowacyjności 5A, rankingów innowacyjności przedsiębiorstw. W celu ograniczenia negatyw-nych skutków ryzyka projektów innowacyjnych należy zapewnić ubezpie-czenie kadry podejmującej decyzje finansowe na poziomie administracji publicznej oraz zapewnić im możliwość uzyskania statusu doradcy, eksper-ta czy audytora innowacyjności. Jednocześnie konieczne są: stworzenie platform transferu technologii dostępnych na zasadzie konkurencji oraz diagnoza, koordynacja i planowanie projektów innowacyjnych.

Byłoby celowe uruchomienie synergii realizowanych projektów infra-strukturalnych z osiąganiem efektów w sferze innowacji oraz platform wspomagających transfer i absorpcję wiedzy i technologii. Przygotowane w ten sposób systemy informatyczne powinny być dostępne na urządze-

WproWadzenie 9

niach mobilnych oraz zapewniać uczestnictwo w projektach osób różnej narodowości.

Jednym z największych wyzwań, jakie stoją przed środowiskami zainte-resowanymi przełomową zmianą w obszarze innowacyjności w Polsce, jest poziom świadomości wynikający z niedostosowania wszystkich poziomów systemu edukacji od przedszkola do uczelni wyższych. Wymaga to otwarcia, umiędzynarodowienia i oparcia jego zasad funkcjonowania na zasadach partnerstwa publiczno-prywatnego oraz przekazania im na własność odpo-wiednich aktywów.

znaczna część proponowanych rozwiązań jest już stosowana w skali europejskiej czy w najbardziej rozwiniętych krajach świata. Jednak nie wszystkie. Często jest tak, że te same instrumenty bez braku odpowiednie-go sektora usług o wysokiej intensywności wiedzy (Knowledge Intensive Services – KIS) i adekwatnie do ponoszonego ryzyka wynagradzanej kadry instytucji publicznych nie działają poprawnie. Wymagałoby to dostosowań do potrzeb regionów o największym dystansie innowacyjnym.

W tym miejscu pojawia się postulat, aby rozpocząć aktywną politykę, wspartą dyplomacją innowacyjną na poziomie instytucji UE, ale także w innych organizacjach międzynarodowych. Wymaga to zmiany paradyg-matu w polityce gospodarczej i społecznej oraz nastawienia do firm inno-wacyjnych, podmiotów gospodarczych niezależnie od wielkości oraz formy organizacyjno-prawnej czy fazy rozwoju biznesu oraz całej klasy kreatyw-nej. Punktem wyjścia powinna być diagnoza istniejącego w Polsce szybko rozwijającego się sektora innowacyjnego oraz instrumentów alokacji fundu-szy Unii Europejskiej i obszarów ich niedostosowania do istniejących potrzeb. Korzystając z silnej pozycji Polski na arenie europejskiej, należało-by aktywnie przystąpić do realizacji partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Europy. Upowszechnienie tej strategii, uruchomienie odpowiednich mię-dzynarodowych programów foresightowych i ekspertyz wspartych projek-tami badawczymi o ciągłym charakterze oraz powiązanych z nią innowacji w sektorze publicznym powinno się przyczynić do promocji europejskiej innowacyjności, wzrostu poziomu jej upowszechnienia oraz umiędzynaro-dowienia.

Tadeusz Baczko

główne wnioSki 11

GłÓwNe wNiOSKi

cel strategiczny i taktyczny

Utrzymywanie się dystansu innowacyjnego Polski mimo bezprecedenso-��

wego napływu funduszy europejskich powoduje zagrożenie dla realiza-cji celu strategicznego, jakim jest znalezienie się do 2020 roku wśród najbardziej innowacyjnych krajów świata.Postęp w zakresie finansowania badań i rozwoju przez przedsiębiorstwa ��

jest niewystarczający, co uniemożliwia powodzenie realizacji celów tak-tycznych w zamierzonym okresie.

dystans innowacyjnyWystępuje bardzo duże zróżnicowanie dystansu innowacyjnego w sto-��

sunku do średniego poziomu w Unii Europejskiej przy niewystarczającej dynamizacji czynników determinujących poziom innowacyjności.Nie został uruchomiony odpowiednio wysoki potencjał na rzecz absorp-��

cji wiedzy technologicznej i jej tworzenia oraz większego udziału dyfuzji wiedzy we wzroście gospodarczym.Niska efektywność pracy instytucji Unii Europejskich, rządów i innych ��

instytucji publicznych, a także niska jakość systemu stanowienia i wdra-żania prawa oraz ochrony praw własności w stymulacji wzrostu gospo-darczego.Brak jest spójnego systemu rozwiązań fiskalnych, monetarnych i insty-��

tucjonalnych, które sprzyjałyby wzrostowi innowacyjności na poziomie krajów Unii Europejskiej.zmniejszenie udziału finansowania działalności B+R ze strony przed-��

siębiorstw w czasie ostatniego kryzysu gospodarczego. Aktywność innowacyjna przedsiębiorstw w niewystarczającym stopniu ��

jest zorientowana na tworzenie nowych produktów i procesów techno-logicznych w skali globalnej.Brakuje wystarczających podstaw informacyjnych dla aktywizacji poli-��

tyki Unii Europejskiej w sferze innowacji.Brak jest synergii między polityką społeczną, gospodarczą i regionalną ��

krajów Unii Europejskiej a działaniami na rzecz zwiększenia innowacyj-ności.

Kierunki działańzwiększenie efektywności polityki innowacyjnej, czego wyrazem byłaby ��

innowacyjność produktowa w skali międzynarodowej oraz udział w światowych łańcuchach wartości.

główne wnioSki12

Poprawa infrastruktury (transportowej, telekomunikacyjnej i informa-��

cyjnej), usprawnienie sfery instytucjonalnej oraz rozwój edukacji w kie-runku zwiększania zasobów kapitału ludzkiego dla postępu w sferze nauki i techniki.Współpraca międzynarodowa mająca na celu wspólne pokonywanie ��

wyzwań innowacyjnych w Europie z uwzględnieniem międzynarodo-wych struktur wewnątrzeuropejskich, takich jak tzw. Grupa Wyszeh-radzka (V4), ale i w skali światowej.Inteligentna specjalizacja obejmująca: 1) zacieśnienie współpracy mię-��

dzy uczelniami, społecznością badawczą i biznesem, 2) wspólne plano-wanie, 3) poprawienie współpracy w obszarach, gdzie UE może zaofe-rować wartość dodaną, 4) dostosowanie krajowych procedur do roz-przestrzeniania się innowacji w skali UE.Współpraca z przedstawicielami europejskiego sektora innowacyjnego ��

przy udziale administracji państwowych i samorządowych w celu zapewnienia wdrażania opracowywanych projektów typu foresight, pro-gramów strategicznych oraz wzmocnienia ich poziomych powiązań, spójności i ciągłości.Aktywizacja działań na rzecz stworzenia lepszych warunków dla loko-��

wania w Polsce centrów badawczych o silnych powiązaniach krajowych europejskich i światowych, ukierunkowanych na poszukiwanie przeło-mowych technologii oraz wzrost ich wartości.zapewnienie sprzężeń zwrotnych i drożności przepływu danych, infor-��

macji, wiedzy i wzorców pomiędzy przedsiębiorstwami a nauką oraz uruchomienie ssania innowacji przez przedsiębiorstwa oraz szerokie grono odbiorców.Stworzenie spójnego sektora edukacyjnego jako podstawy rozwoju kapi-��

tału ludzkiego dostosowanego do potrzeb wyzwań innowacyjnej gospo-darki.zmniejszanie ryzyka uczestników partycypacyjnej �� Strategii Innowacji dla Polski oraz upowszechnienie ich doświadczeń i dorobku w skali kra-jowej, europejskiej i światowej.

Opracowali: Tadeusz Baczko, Małgorzata Pieńkowska, Ewa Puchała-Krzywina

Fundamenty innowacji 13

Tadeusz Baczko

instytut nauk ekonomicznych pan

FUNdaMeNty iNNOwacji

Innowacje, innowacyjność, kreatywność, transfer technologii są dziś odmie-niane przez wszystkie przypadki. Szokuje mnogość projektów z funduszy strukturalnych podpisanych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyj-na Gospodarka. Jednak pozycja Polski w świetle międzynarodowych staty-styk innowacyjności nie ulega poprawie. Strukturalne opóźnienie w obsza-rze innowacyjności się nie zmniejsza. Względnie wysoka skala nakładów publicznych na innowacje nie spowodowała zauważalnej zmiany w pozycji Polski. Większość zaobserwowanych przez analityków negatywnych zjawisk, takich jak niski udział nakładów przedsiębiorstw na badania i rozwój w sto-sunku do produktu krajowego brutto i w stosunku do wydatków publicz-nych na ten cel, przewaga wydatków inwestycyjnych nad nakładami na wiedzę, niski poziom sprzedaży innowacyjnych produktów czy niski udział przychodów z innowacyjnych dóbr wysoko przetworzonych na eksport oraz powolny postęp w komercjalizacji własności intelektualnej nadal się utrzy-muje.

Tendencje te dotyczą już stosunkowo długiego okresu. Rachunek eko-nomiczny zmusza do refleksji nad efektywnością poniesionych nakładów i ich alokacji. Podejmowane próby przesunięcia funduszy między instytucja-mi publicznymi nie dają także gwarancji sukcesu. Najczęściej główne sła-bości systemu alokacji pozostają bowiem bez zmian. dezinformacja, demo-tywacja, dysalokacja, degradacja to negatywne mechanizmy, które nie tylko blokują efekty nowych projektów, ale przyczyniają się do zmniejszenia skali działań innowacyjnych podejmowanych spontanicznie bez udziału funduszy publicznych.

Światowe koncerny i duże firmy wymagają indywidualizacji podejścia, rozszerzenia skali partnerstwa publiczno-prywatnego oraz świadomości dokonujących się w skali globalnej przemian. Polskie firmy sukcesu, które stworzyły filary wzrostu gospodarczego w ciągu ostatniego dwudziestole-cia, szybko natrafiają na liczne bariery, których pokonanie wymaga aktyw-nego zaangażowania się instytucji publicznych. Nie jest to proste ze wzglę-du na obowiązujące zasady pomocy publicznej, ale jest możliwe, jak wska-zują przykłady innych krajów.

Małe i średnie firmy napotykają liczne bariery wzrostu i innowacyjno-ści, które w znacznym stopniu spowodowane są brakiem dostosowania instytucji publicznych do ich potrzeb. Wynika to w znacznej ilości przypad-ków z tego, że przedmiotem działań wspomaganych publicznie są projekty o niższym poziomie ryzyka, a więc najczęściej mniej innowacyjne. System

tadeusz baczko14

motywacji osób i instytucji odpowiedzialnych za alokację nie sprzyja akty-wizacji najbardziej ryzykownych projektów. Prowadzi to do zjawiska, które można określić jako „paradoks alokacyjny”.

Wiele projektów i to tych najbardziej innowacyjnych nie ma szansy na pozyskanie funduszy publicznych. Chodzi o podmioty, które nie mają fun-duszy na uruchomienie działalności gospodarczej, firmy studenckie czy przedsiębiorstwa rodzinne, które wprawdzie nie zarejestrowały działalności gospodarczej, ale w świetle tendencji demokratyzacji innowacji posiadają bardzo duży potencjał. znane te prawidłowości, które zostały opisane m.in. przez noblistę z ekonomii Kennetha J. Arrowa już w latach 60. ubiegłego wieku, nadal nie spowodowały ukształtowania się rozwiązań instytucjonal-nych adekwatnych do istniejących wyzwań w tym obszarze. Wyzwania te są obecne wszędzie tam, gdzie sięgają wpływy sektora publicznego. Warun-ków do uruchomiania innowacyjnych firm nie tworzą też uczelnie i instytu-ty badawcze.

Instytuty badawcze, gdzie mogłoby się dokonywać tworzenie wiedzy oraz jej upowszechnianie na największą skalę, dalekie są od standardów, jakie są wyznaczane przez najlepsze międzynarodowe praktyki. Kierunki przemian instytucjonalnych nie dają w tym obszarze optymistycznych sygnałów. Najbardziej niepokojący jest brak działań na rzecz zwiększania związków między edukacją i badaniami, co stanowi utrudnienie dla napły-wu nowej wiedzy do programów edukacyjnych, a także młodych ludzi do projektów badawczych. Przeszkodą dla komercjalizacji badań są istniejące i planowane systemy oceny instytutów badawczych niezorientowane na interdyscyplinarność.

„Biurokracja zamiast funduszy i instrumentów dostosowanych do potrzeb innowatorów” – tak najkrócej można określić zagrożenie rozwoju nauki i szkolnictwa wyższego. Byłoby to może bez znaczenia, gdyby nie fakt, że to właśnie tu kształtowany jest kapitał ludzki, postawy innowacyjne i tworzona wiedza podstawowa, która w znacznym stopniu powinna mieć wpływ na aplikacje praktyczne. Mógłby ktoś odpowiedzieć, że to niewielka strata, bo poziom komercjalizacji wiedzy wytwarzanej przez naukę w Polsce jest niski, a poziom innowacyjności firm jest zdecydowanie poniżej średniej europejskiej. Miałby też zapewne dużo racji, przywołując niskie wskaźniki zarówno komercjalizacji wiedzy i innowacyjności, jednak nie w obecnych warunkach globalnych przemian. Innowacyjność jest bowiem postrzegana dziś powszechnie jako najważniejsze źródło wzrostu, rozwoju i dobrobytu.

Współcześnie, gdy obserwujemy coraz liczniejsze przykłady sukcesów polityki proinnowacyjnej na świecie, skutkiem niepowodzeń w obszarze innowacyjności może być tylko utrzymanie negatywnych tendencji i dalszy exodus najzdolniejszych przedstawicieli młodego pokolenia. długotrwała zapaść w tym obszarze zmusza do poważnych zmian w polityce przemysło-wej i kierunkach alokacji. Inwestowanie w mniej lub bardziej ulotne pro-jekty nie może zastąpić budowy tak solidnych fundamentów, jak: równy dostęp do wiedzy, dobra edukacja na wszystkich poziomach, spójność dzia-


łań instytucjonalnych, rozwój norm i certyfikacji. dotychczasowe działania w sferze rozwoju infrastruktury powinny zostać ukierunkowane na działa-nia synergiczne, aby każde z nich wnosiło swój wkład w rozwój współpracy, umiędzynarodowienie, wspieranie ludzkiej kreatywności i innowacyjności czy budowę gospodarki wiedzy.

Jak jednak to osiągnąć, aby znowu nie powtórzyć błędu otwierania dawno otwartych drzwi. Kolejny okres finansowania sięgający w Unii Euro-pejskiej roku 2020 powinien być podstawą zmian w dotychczasowych prak-tykach. Jak dotąd nic na to nie wskazuje. zamiast korzystać ze sprawdzo-nych najlepszych praktyk europejskich, tworzy się rozwiązania, które pozo-stają w tyle za liderami innowacyjności w Europie i na świecie. Brak jest inwestycji w struktury wiedzy, kooperacyjne projekty, a także inicjatyw tworzenia struktur niematerialnych dla projektów innowacyjnych.

W celu pokonania tych wyzwań realizowany jest przez Sieć Naukową MSN, koordynowaną przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, program Strategia Innowacji dla Polski, który jest odpowiedzią na powiększający się dystans innowacyjny. zgodnie z tym projektem, trzeba działać, nie można czekać. W centrum jego zainteresowania są innowatorzy, konkret-ni ludzie i ich zespoły. Są oni bardzo często – każdy na swoim polu – samotni. Innowacje zawsze są związane z bardzo dużym ryzykiem. Istot-ne jest więc, żeby proinnowacyjne środowiska zaczęły się ze sobą łączyć. Proponujemy rozwijać partycypacyjną Strategię Innowacji dla Polski z zestawem instrumentów, które w ciągu ośmiu lat zostały opracowane w ramach projektu realizowanego przez Sieć Naukową MSN. Są to m.in. oceny innowacyjności przedsiębiorstw, rankingi firm innowacyjnych, raporty o przedsiębiorstwach patentujących, raporty o firmach inwestują-cych w badania i rozwój.

Jest to odpowiedź na niedostrzeganie sektora innowacyjnego w Polsce. zamiast postawy pasywnej, proponujemy inny paradygmat. Opiera się on na wynikach badań, które wskazują, że firmy innowacyjne w Polsce istnie-ją, ale mają wiele problemów i trzeba włożyć bardzo dużo pracy, aby ich efektem były wyroby i usługi atrakcyjne dla lokalnych i światowych odbior-ców. Pojawiają się liczne opracowania strategiczne, jednak warstwa diagno-styczna w sferze procesów lokalnych i problemów oraz barier, na jakie natrafiają przedsiębiorstwa sektora innowacyjnego, jest niewystarczająca. dotychczasowe doświadczenia pokazują, że nie zawsze wystarczą działania na poziomie krajowym. Jest potrzeba większej aktywizacji Polski na arenie europejskiej.

Proponujemy, co zostało po raz pierwszy sformułowane w książce Euro-pejskie innowacje. Teoria i praktyka3, która ukazała się w połowie 2011 r.

3 T. Baczko, E. Puchała-Krzywina, Możliwości wykorzystania wiedzy do zmniejszenia dystansu innowacyjnego. Od wdrożenia indywidualnych ocen innowacyjności do akredyta-cji konsultantów, ekspertów i audytorów innowacyjności, w: Europejskie innowacje. Teoria i praktyka, J. Babiak, T. Baczko (red.), Instytut Konsultantów Europejskich, realizacja wydawnicza dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa–Bruksela 2011, s. 321–324.

tadeusz baczko16

ze wstępem prof. Jerzego Buzka, ówczesnego Przewodniczącego Parlamen-tu Europejskiego, i jest dostępna w Internecie4, strategię partycypacyjną innowacji, Strategię Innowacji dla Europy. Chodzi o to, aby przejść z pozy-cji pasywnych na pozycje aktywne i to jest szansa, której nie można zaprze-paścić. W celu lepszego zobrazowania powiązań elementów odgrywających kluczową rolę w powodzeniu proponowanego podejścia strategicznego dobrze jest skorzystać z modelu zaprezentowanego na rysunku 1, co powin-no ułatwić podjęcie szerszej dyskusji5 .

Kluczową rolę pełnią fundamenty Strategii Innowacji dla Europy. Tę część koncepcji zawdzięczamy inspiracji prof. Tadeusza Kowalika z Instytu-tu Nauk Ekonomicznych PAN, który powiedział, że ciągle dużo mówi się o innowacjach, wydaje na ten cel ogromne kwoty pieniędzy, a różne ważne dla ludzi kwestie są niezałatwione. Nie może być tak, aby działania na rzecz innowacji były realizowane bez porządnych fundamentów, których podsta-wy tworzą: uwzględnianie potrzeb odbiorców oraz zapewnienie dóbr publicznych, takich jak: dobra edukacja, bezpieczeństwo, środowisko natu-ralne czy dostosowana do potrzeb odbiorców i zmniejszająca wykluczenie społeczne infrastruktura. Każde z tych działań może być tak realizowane, żeby dawało swoje efekty synergiczne w postaci innowacji. Podstawą Stra-tegii Innowacji dla Europy są instytucje zainteresowane postępem w sferze innowacji. Są to dotychczasowe i przyszłe instytucje europejskie oraz kra-jowe. Ich podstawą powinno być uwzględnianie szerokiej perspektywy i prowadzenie badań przyszłości typu foresight. Wyniki tych badań, w któ-rych uczestniczą zaangażowani interesariusze, powinny być publicznie dostępne, a ich realizacja – doprowadzić do powstania struktur eksperckich zainteresowanych ich realizacją. Koordynacji pracy tych struktur powinny służyć wyspecjalizowane platformy informacyjne, sprzyjające aktywności tych struktur oraz ich współpracy wewnętrznej i z innymi tego typu struk-turami.

Funkcjonowanie współczesnej gospodarki jest niemożliwe bez aktywnej polityki na poziomie krajów i regionów. W poszczególnych krajach istnieją zróżnicowane systemy fiskalne na poziomie kraju. W ich ramach działają często odmienne instrumenty stymulacji innowacji. Konieczne jest dopra-cowanie takich instrumentów, które sprzyjać będą innowacyjności w skali Europy, i ich monitoring. Rozwiązania powinny być stabilne co do zasady, wykorzystywać najlepsze praktyki krajowe i międzynarodowe oraz być przedmiotem ocen interesariuszy. Najlepiej byłoby, aby ich konstrukcja

4 http://www.eurofundsnews.eu/publikacje/ebook.html5 Schemat został po raz pierwszy zaprezentowany w ramach tzw. spotkań czwartko-

wych PTE w dniu 10 maja 2012 roku; poświęconemu dyskusji nad raportem Kurs na inno-wacje. Jak wyprowadzić Polskę z innowacyjengo dryfu? opracowanym przez zespół pod kier. Jerzego Hausnera. dyskusję prowadziła Prezes PTE Elżbieta Mączyńska. Uczestnikami byli Jerzy Hausner z RPP, Tadeusz Baczko i Joanna Kotowicz-Jawor z INE PAN. W przygo-towaniu jego obecnej wersji użyteczne okazały się dyskusje w ramach konferencji zorgani-zowanej przez Knowledge4Innovation Forum w Parlamencie Europejskim w Brukseli 16 maja 2012 roku.


pozwalała na wybór takich form, które najlepiej odpowiadałyby potrzebom innowacyjnych podmiotów oraz instytucji zainteresowanych poprawą roz-wiązań w całej Unii Europejskiej.

rysunek 1

Strategia innowacji dla europy

FundamentyPotrzeby Odbiorców

Bezpieczeństwo, Edukacja, Środowisko, InfrastrukturaSynergiczne Lokalne Efekty Innowacyjne

UmiędzynarodowienieOrganizacje światoweŁańcuchy wartościKorporacje międzynarodoweMobilni Europejczycy i ich firmy

Normy

Licencje

Patenty

Wzory

Standardy

InstytutybadawczeUczelnie

Powiązania horyzontalne

Innowacje w sektorzepublicznym

KIS

Sektory

FirmyPatentujące

Inwestorzy B+R

MikrofirmyMŚP, Duże

PracownicyPodmioty nierejestrowane

SpołecznościBez wykluczenia

StrukturywiedzySieci

Instrumenty

Produkująceinnowacyjne

wyroby

Instytucje. Badania przyszłości

Instrumenty na poziomie kraju, Europy i ich monitoring

Problemy,bariery, strategie

Jednym z dominujących trendów przemian w Europie jest proces roz-szerzania się zakresu innowacji w sektorze publicznym. dotyczy to takich obszarów, jak: administracja, zdrowie, bezpieczeństwo, gdzie następuje upowszechnienie nowych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych w obszarach: e-administracja, e-zdrowie, e-sąd i wiele innych, gdzie oby-watel, firma czy inny podmiot jest w centrum uwagi pod względem oferty,

tadeusz baczko18

czasu i dopasowania do potrzeb. dotyczy to urzędów, ale również bardziej rozbudowanych struktur. Jako innowacje w sektorze publicznym powinny być traktowane także działania sprzyjające innowacyjnym podmiotom oraz wspierających ich instytucji publicznych i prywatnych. dotyczy to też insty-tucji publicznych o złożonych strukturach regionalnych.

Bardzo ważną rolę powinny pełnić powiązania horyzontalne łączące ze sobą różne sfery funkcjonowania, takie jak: gospodarka, zdrowie, infra-struktura, kultura czy edukacja. Jednym z wymagań Strategii Innowacji OECd jest, aby koncentrować się na działaniach horyzontalnych. daje to szanse na powiązanie ze sobą czasami oderwanych od siebie dziedzin. Na poziomie instytucji europejskich takich mechanizmów dopracowano się przez lata. Chodzi więc o ich przeniesienie na poziom krajowy w celu przy-spieszenia procesów innowacyjnych. Podejście to powinno zmniejszyć nega-tywne skutki myślenia silosowego, ale także pomóc w uzupełnieniu luk na poziomie instytucji i rozwiązań konstytucyjnych, prawnych i parlamentar-nych.

Należy rozwijać dorobek międzynarodowy, który obejmuje normy, licen-cje, wzory, patenty czy wypracowane standardy. Bardzo dużą rolę w rozwo-ju innowacyjności powinny odgrywać społeczności zainteresowane wzro-stem kreatywności oraz upowszechnieniem się wzorców zachowań. Taką rolę niewątpliwie mogą pełnić procesy społeczne upowszechniania norm, licencji, wzorów przemysłowych, patentów i standardów, takich jak Cam-berra Manual, Frascati Manual, Oslo Manual czy Patent Manual.

W centrum zainteresowania Strategii Innowacji dla Europy jest rozwój firm i instytucji, które będą dostarczać usług na rzecz sektora innowacyj-nego, czyli tak zwane Knowledge Intensive Services (KIS), oraz instrumen-ty, które pozwoliłyby doskonalić działanie sektora innowacyjnego, elimino-wać bariery jego funkcjonowania oraz wzmacniać jego potencjał. Usługi te powinny zapewnić zmniejszenie asymetrii informacyjnej przy procesach alokacji oraz ułatwić wszystkim typom podmiotów gospodarczych i społecz-nych realizację ich strategii innowacyjnych, a także pomagać w przepływie wiedzy.

Raport, tak jak w latach ubiegłych, jest podzielony na część makroeko-nomiczną i mikroekonomiczną. Otwiera go tekst Leszka Jasińskiego, dyrek-tora Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN, wskazujący na znaczenie uwzględ-niania potencjałów rozwoju w długim okresie. Kolejne teksty pozycjonują innowacyjność gospodarki Polski w ocenach i badaniach. Elżbieta Soszyń-ska z Uniwersytetu Warszawskiego wskazuje – opierając się na międzyna-rodowych ekonometrycznych badaniach porównawczych – na podstawy budowy gospodarki wiedzy stymulowanej innowacjami. Iwona Świeczew-ska z Uniwersytetu łódzkiego przedstawia ocenę polskiej gospodarki na tle krajów Unii Europejskiej na podstawie analizy wybranych wskaźników innowacyjności. Krzysztof Piech ze Szkoły Głównej Handlowej podejmuje natomiast ważne wyzwanie oceny innowacyjności gospodarki Polski na tle krajów regionu.


dwa kolejne artykuły wskazują na działania strategiczne podejmowane na szczeblu centralnym, które mogą mieć wpływ na perspektywy rozwojo-we innowacyjności. Są to teksty ekspertów z Ministerstwa Nauki i Szkolnic-twa Wyższego. Pierwszy z nich, autorstwa Iwony Nowickiej, jest na temat celów i założeń projektu wdrożeniowego Narodowy Program Foresight, a drugi, przygotowany przez Marcina Kardasa, dotyczy tzw. inteligentnej specjalizacji w dokumentach strategicznych Unii Europejskiej.

Kolejne dwa teksty wskazują na obszary, w których tkwią duże poten-cjały rozwoju innowacji w gospodarce Polski − pierwszy autorstwa Iwony Palczewskiej z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego na temat znaczenia wzornictwa usług we wzroście innowacyjności i efektywności gospodarki, drugi zaś Mariusza Maciejczaka ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskie-go na temat uwarunkowań i perspektyw rozwoju innowacyjności sektora agrobiznesu.

W czterech kolejnych artykułach podjęto zagadnienia związane z oceną przemian w okresie intensywnego napływu funduszy europejskich. Woj-ciech Pander (ECLEO) porusza kwestię efektów wsparcia działalności B+R przez fundusze strukturalne w Polsce. Ewa Piotrowska z Politechniki Biało-stockiej i Ewa Roszkowska z Uniwersytetu w Białymstoku przedstawiły analizę zróżnicowania województw Polski pod względem poziomu gospo-darki opartej na wiedzy. zespół w składzie: Krzysztof Klincewicz (Uniwer-sytet Warszawski) oraz Bożena Kaczmarska i Wacław Gierulski (Politechni-ka Świętokrzyska) przedstawia wyniki badań bibliometrycznych dotyczą-cych międzynarodowej współpracy badawczej polskich uczelni publicznych. Wskazuje na skalę zróżnicowania i istniejące wyzwania w tym obszarze. Bardzo ważną rolę w umiędzynarodowieniu polskich ośrodków akademic-kich i badawczych ma udział polskich przedsiębiorstw w Programach Ramo-wych Unii Europejskiej. Ilustruje to analiza polskich osiągnięć w 7. Progra-mie Ramowym autorstwa Marty Rószkiewicz z Krajowego Punktu Kontak-towego Unii Europejskiej.

Część makroekonomiczną zamykają analizy z obszaru rozwiązań insty-tucjonalnych. Rozpoczyna tę część tekst Pawła Krzywiny z Kancelarii Praw-nej POLFINANS Joanna Tarkowska Sp. k. na temat kolejnych zmian przepi-sów ustawy o wspieraniu działalności innowacyjnej w 2011 roku. Następnie Michał Baranowski z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN podejmuje ważny dla budowy nowoczesnych struktur powiązań międzynarodowych temat dyplomacji innowacji. Podejście to nabiera znaczenia w warunkach globali-zacji gospodarki oraz dokonujących się przemian. znaczenie wyzwań globa-lizacyjnych, rozwoju współpracy oraz rolę uwarunkowań lokalnych przed-stawia studium przygotowane przez Jerzego W. Rylla z Naczelnej Organiza-cji Technicznej (NOT).

Ważnym obszarem instytucjonalnym związanym z sektorem innowacyj-nym jest system ochrony własności intelektualnej o kluczowym znaczeniu dla transferu technologii. Wynikiem analiz jest tekst Marka Szyla, Eugeniu-sza Lisowskiego, Tomasza Paczkowskiego z Sieci Naukowej MSN, dotyczący

tadeusz baczko20

przedsiębiorstw patentujących w 2010 r. oraz ranking 20 firm o najwięk-szej liczbie zatwierdzonych patentów przez UP RP. Przedstawiamy też zestawienie patentów udzielonych przez Urząd Patentowy RP polskim pod-miotom gospodarczym w 2010 roku. Stanowi ono wypadkową starań firm, ale jednocześnie wynik istniejących rozwiązań instytucjonalnych.

Część mikroekonomiczna podobnie jak w roku ubiegłym podzielona jest na dwa bloki tematyczne. Pierwszy dotyczy przebiegu procesów innowacyj-nych. Rozpoczyna go tekst Anny Wziątek-Kubiak z Instytutu Nauk Ekono-micznych PAN, będący refleksją na temat metodologii badania barier inno-wacji. Autorka wskazuje na komplementarność barier i potrzebę wiązania ich dotkliwości ze specyfiką firm i uwarunkowań procesów innowacyjnych. Tekst ten stanowi ważny komentarz do prowadzonych od 2005 r. w ramach Sieci Naukowej MSN badań nad barierami innowacji. W tegorocznym Raporcie jest kolejny tekst Ewy Puchały-Krzywiny z Instytutu Nauk Ekono-micznych PAN przedstawiający bariery innowacyjności przedsiębiorstw w latach 2007–2010 wraz z ich interpretacją. zawiera on postulaty przed-siębiorstw, co do pożądanych rozwiązań sprzyjających innowacjom. Mogą one, jak wskazuje autorka, być przydatne przy identyfikacji barier instytu-cjonalnych dla przedsiębiorstw innowacyjnych. Jedną z najważniejszych barier procesów innowacyjnych w Polsce jest dostępność funduszy i wła-śnie tej problematyce poświęcone są dwa kolejne badania. Pierwsze, autor-stwa Marka Szyla z Sieci Naukowej MSN, dotyczy przedsiębiorstw giełdo-wych ponoszących nakłady na badania i rozwój w 2010 roku. Badania te prowadzone już siódmy raz wskazują na rosnącą grupę inwestorów w B+R na GPW. drugi tekst, autorstwa Kamila Kasnera z Instytutu Nauk Ekono-micznych PAN, kontynuuje badania dotyczące luki kapitałowej przedsię-biorstw innowacyjnych. zwraca uwagę na zachowania przedsiębiorstw dotkniętych brakiem funduszy i tych, którym udało się ten problem poko-nać.

Kolejnym wyzwaniem, jakie wiąże się z procesami innowacyjnymi i sta-nowi w świetle badań międzynarodowych dużą ich słabość w Polsce, jest nie-wystarczający poziom współpracy. Problematyka ta jest przedmiotem pięciu kolejnych badań prezentowanych w tej części Raportu. Podejmowana jest przez Nelę Grądzką z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN w artykule doty-czącym wpływu innowacji inspirowanych przez odbiorców na przedsiębior-stwa prowadzące działalność innowacyjną w Polsce w latach 2008−2010. drugi tekst jest autorstwa Aleksandra Żołnierskiego z Instytutu Badań Edu-kacyjnych i przedstawia wyniki pionierskich badań przedsiębiorstw na temat kapitału społecznego w procesie innowacyjnym. zaprezentowane wyniki wskazują na wyższy poziom kapitału społecznego w firmach innowacyjnych oraz liczne przejawy jego występowania. Monika Cox (dębowska) – INE PAN, przedstawiając badania na temat związków między innowacyjnością a spo-łeczną odpowiedzialnością biznesu w latach 2008–2010, wskazuje m.in. na zainteresowanie ochroną środowiska. Szczegółowe wyniki badań na temat zachowań proekologicznych w firmach innowacyjnych za 2010 r. przedstawia


opracowanie Moniki Hornung-Haładaj z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN. Teksty związane ze znaczeniem współpracy w procesach innowacyjnych zamyka omówienie ogólnopolskich badań na temat interaktywności społe-czeństwa sieci autorstwa Moniki Mizielińskiej -Chmielewskiej z Media Trend – Centrum Komunikacji Medialnej.

drugi blok tematyczny w części mikroekonomicznej dotyczy perspektyw ekspansji sektora innowacyjnego. Rozpoczynają go teksty dotyczące wyników badań przeprowadzonych w 2011 r. na temat innowacyjności produktowej. Badania dużej grupy ekspertów zaangażowanych w ten projekt wskazały na niezwykłe możliwości wzrostu na poziomie przedsiębiorstw dzięki innowa-cjom produktowym. Trudno też przecenić rolę polityki innowacyjnej oraz nowych modeli biznesowych w ich rozwoju. W Raporcie prezentujemy pierw-szy raz listę 20 najbardziej innowacyjnych produktów w Polsce w 2011 roku wraz z opisem genezy badań, metodologią wyboru i prezentowanych w ramach Raportów o innowacyjności gospodarki Polski od 2006 r. zestawień opisów innowacyjnych produktów zgłoszonych przez firmy. Jest to kolejny ważny krok w tworzeniu podstaw informacyjnych i instrumentów dla rozwo-ju sektora innowacyjnego w Polsce. Pozwala na stworzenie licznych instru-mentów i usług sprzyjających wzrostowi przez innowacyjność produktową obejmującą szerokie spektrum wyrobów i usług.

Kolejne trzy artykuły przedstawiają kierunki rozwoju finansowania pro-cesów innowacyjnych. Stanowią kontynuację badań, zaprezentowanych w Raporcie o innowacyjności gospodarki Polski w 2010 roku, które wskazy-wały na wyzwania związane m.in. z możliwością wykorzystania rynku Ven-ture Capital/Private Equity i rynku kapitałowego. W tym roku zwracamy uwagę na znaczenie udziału największych przedsiębiorstw w wydatkach badawczo-rozwojowych w układzie międzynarodowym w tekście przygoto-wanym przez Marka Niechciała z Narodowego Banku Polskiego. Kwestia finansowania innowacji jest ciągle bardzo dużym wyzwaniem. Jednym z rozwiązań jest wykorzystanie kredytu kupieckiego w finansowaniu inno-wacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw. Na możliwości w tym zakre-sie zwraca uwagę Małgorzata Pawłowska z Instytutu Ekonomicznego NBP.

Ogromną rolę w rozwoju ekspansji sektora innowacyjnego mają działa-nia na poziomie mezoekonomicznym. W związku z tym sięgamy tu do wzor-cowych rozwiązań regionalnych i sektorów o dużym potencjale innowacyj-nym. zaczynamy od prezentacji powstałej w ramach projektu typu foresight koncepcji kierowania innowacyjnością regionu na przykładzie Wielkopolski, przedstawionej przez Magdalenę Wyrwicką z Politechniki Poznańskiej. Bar-dzo duże możliwości ekspansji tkwią zarówno w sektorach usługowych, przemysłowych, jak i w ich powiązaniach. dobrym przykładem jest rozwój podstaw innowacyjności przedsiębiorstw turystycznych w Polsce, co wyma-ga wielostronnych starań ze strony biznesu, władz centralnych i lokalnych. Badania w tym obszarze prezentowane są przez Elżbietę Szymańską z Poli-techniki Białostockiej. Trudno sobie wyobrazić rozwój tego obszaru bez nowoczesnego transportu i odpowiedniego sprzętu. Warunkuje to m.in.

tadeusz baczko22

rozwój innowacyjności i umiędzynarodowienia polskiego przemysłu lotni-czego. dynamika, jaka charakteryzuje ten sektor, stanowi wyzwanie i wzo-rzec dla innych przemysłów.

zaprezentowana przez Justynę Janik z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN dynamika procesów innowacyjnych realizowanych w tym sektorze może stanowić inspirację dla innych i duże wyzwanie dla polityki gospodar-czej. Szczególną rolę w rozwoju innowacyjności przemysłu lotniczego w Polsce odgrywają firmy rodzinne. One to mają do spełnienia niezwykłą misję, aby wykorzystać globalne łańcuchy wartości stworzone przez świa-towe koncerny dla eksportu i umiędzynarodowienia swojej oferty produk-cyjnej oraz do stymulacji rozwoju struktur wiedzy między biznesem i ośrod-kami badawczymi lokalnymi i międzynarodowymi. Wzorce tych innowacyj-nych firm mogą być cenną inspiracją do rozwoju takich struktur korporacyjnych, które najlepiej będą budować nowoczesne miejsca pracy i sieci współpracy, przenosić zasoby i strumienie wiedzy. Wydobycie poten-cjału innowacyjnego ukrytego na poziomie miejsc pracy, powiązań z dostaw-cami i odbiorcami jest niemożliwe bez stworzenia adekwatnych struktur własności i zarządzania. Przeprowadzone pierwsze badania innowacyjnych firm rodzinnych i koncentracji ich własności stanowią podstawę tekstu przygotowanego przez Artura Chaberskiego z INE PAN.

Raport tradycyjnie kończą listy rankingowe najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce zawierające także jednostkowe oceny poziomu innowacyjności w systemie 5A w sferze innowacyjności rynkowej, proceso-wej, nakładów na innowacyjność, uzyskanych patentów w USA, Europie i z Urzędu Patentowego RP (UP RP) oraz kontraktów europejskich w ramach 7. Programu Ramowego i Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka przy wykorzystaniu mikroindykatorów typu 4i (indywidualnych integrowa-nych indykatorów innowacyjności). zawierają one dane o przychodach ze sprzedaży i jej dynamice, nakładach na B+R i ich udziale w przychodach ze sprzedaży. Podstawą ocen są ankiety przesyłane do Instytutu Nauk Ekono-micznych PAN oraz dane dostępne publicznie, a w szczególności z UP RP, bilanse i rachunki wyników firm objętych Rejestrem Sądowym, raporty spółek giełdowych, zestawienia projektów z funduszy strukturalnych oraz informacje z Krajowego Punktu Kontaktowego UE na temat firm, które uczestniczyły w projektach 7. Programu Ramowego UE.

Przeprowadzone badania pozwoliły na budowę siódmej edycji Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce. Jej opracowanie było możliwe dzięki przeprowadzeniu badań firm patentujących, inwestorów w B+R i najbardziej innowacyjnych produktów w Polsce w 2011 roku. Ponadto już tradycyjnie Raport zawiera rankingi najbardziej innowacyjnych firm w układzie według wielkości zatrudnienia: od mikro, poprzez małe i średnie aż do dużych. Towarzyszą im opracowania, takie jak wybór defi-nicji podstawowych pojęć związanych z innowacjami oraz słownik do Listy 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2010 r. stano-wiący syntetyczny opis rozwiązań metodologicznych zastosowanych przy


tworzeniu rankingu i indywidualnych ocen innowacyjności przedsiębiorstw. W celu ułatwienia korzystania z Listy 500 najbardziej innowacyjnych przed-siębiorstw w Polsce w 2010 r. umieszczona została lista alfabetyczna przed-siębiorstw, które uzyskały najwyższe oceny indywidualne w Polsce i którym przysługuje prawo uzyskania certyfikatu.

Raport kończą wykazy tabel i rysunków, które pozwalają łatwiej dotrzeć do treści i wyników badań, które w nim się znajdują. zachęcamy też do zapoznania się z opracowaniami przygotowanymi przez Michała Baranow-skiego z Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN prezentującego dorobek pro-gramu badań nad innowacyjnością realizowany przez Sieć Naukową MSN „Ocena wpływu działalności badawczo-rozwojowej i innowacji na rozwój społeczno-gospodarczy”. Sieć ta utworzona w 2003 r. w zakładzie Badań Statystyczno-Ekonomicznych GUS i PAN dzięki wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego jest od 2004 r. koordynowana przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN.

* * *

Mija kolejna edycja badań nad najbardziej innowacyjnymi przedsiębior-stwami. Kolejne edycje pozwoliły nam ocenić tysiące przedsiębiorstw. Okaza-ło się, że system 5A oparty na zintegrowanych wskaźnikach 4i (indywidual-ne, integrowane indykatory innowacyjności) działa. Możliwe jest nie tylko ocenianie firm innowacyjnych, ale docelowo także poprawa alokacji funduszy europejskich. Banki będą mogły lepiej powiązać alokację funduszy ze znajo-mością swoich klientów, ich potencjałów i zagrożeń. Pojawiła się niezwykła szansa dla instytucji publicznych, które zmagają się z różnymi dawno już wykrytymi paradoksami asymetrii informacyjnych, żeby tak lokować fundu-sze publiczne, aby mogły procentować rozwojem, wzrostem, nowymi miej-scami pracy i to w obszarach, gdzie wydawało się to niemożliwe.

Niemożliwe okazało się możliwe. Powstały rankingi ogólnopolskie i dla poszczególnych województw. Okazało się to, co przeczuwaliśmy, że wbrew pesymistom firmy innowacyjne mogą zaistnieć zarówno w regionach bar-dzo rozwiniętych, jak i w takich, które nie wykazywały przejawów innowa-cyjności. Otwiera to niezwykłe możliwości. dotyczy to szczególnie firm małych czy wręcz mikro do 10 zatrudnionych, których europejskie statysty-ki odnotowują najwięcej w Polsce. Jak jednak dotrzeć do tych firm? Jak im pomóc? Jak zidentyfikować te z nich, które mają innowacyjny potencjał? Innowacje zawsze gdzieś muszą się zacząć. Mają więc bardzo silne uwarun-kowania lokalne. Czasami ich korzenie sięgają głęboko i nawiązują do rodzinnych tradycji, a niekiedy nośnikiem ich wspaniałej przeszłości jest tylko marka kojarzona z wybitnymi twórcami życia gospodarczego i wspa-niałą przeszłością.

Marka jest wartością niematerialną, ale często spotyka się z zaintereso-waniem najpotężniejszych instytucji finansowych świata. dzięki wzmocnie-niu kapitałowemu i strukturom tych firm ich klienci krajowi mają szansę zaistnieć w skali światowej. Ale zagraniczne koncerny, mimo że dają pracę

tadeusz baczko24

na miejscu i zatrudniają wybitnych analityków, nie są jak dotąd zdolne tak ulokować kapitały, aby uzyskać w kraju, do którego przybywają, tak spek-takularne korzyści, żeby przyczynić się do sukcesu własnego i tych ciągle jeszcze bezimiennych bohaterów, ich twórców – pracowników.

dziś, gdy padają kolejne uznane kanony, gdy próbuje się poszukiwać coraz to nowych algorytmów szacowania ryzyka w skali światowej czy kra-jowej pojawia się potrzeba powrotu do mikroekonomicznych podstaw gospodarki. Szczęśliwie są one nienaruszone. Ich podstawową tkankę sta-nowią małe firmy w różnych stadiach rozwoju. Większość z nich jeszcze się nie zarejestrowała. Ich twórcy to bezimienni bohaterowie, którzy szukają w pocie czoła funduszy, potrafią porównywać swój potencjał z ryzykiem. Im dalej od nich, tym wiedza o tym potencjale i ryzyku spada. dotarcie do tych firm, a zwłaszcza do tych najbardziej potrzebujących i często o bardzo wysokich potencjałach rozwojowych jest wielką szansą.

Często szanse te są ukryte wewnątrz firmy. Może je wykryć albo jej szef, albo pracownik, albo odbiorca produktów niezadowolony z ich kształ-tu i formy. działalność innowacyjna jest z natury obarczona ryzykiem. Cza-sami bardzo dużym. Jest tu ogromne pole działania dla firm ubezpieczenio-wych oraz odpowiednich instytucji publicznych, społecznych czy bizneso-wych, które poprzez różne formy aktywności mogą to ryzyko ograniczyć. Nie oznacza to jednak, że nie pojawią się nowe ryzyka.

Innowacyjne firmy położone są w całej Polsce i reprezentują szerokie spektrum działów gospodarki – nie stanowią monolitu. Jest wiele ich typów. Są firmy młode i takie, których tradycja sięga blisko 150 lat. Są to firmy o różnej formie własności i wielości struktur korporacyjnych. Ich spółki matki są często położone poza Polską. Są firmy, które działają lokalnie, ale są i takie, które prowadzą ekspansję międzynarodową. Nowe lub ulepszone produkty mają różny udział w ich przychodach ze sprzedaży i w eksporcie. Proces identyfikacji innowacyjnych firm i tworzenia im warunków do roz-woju jest niemożliwy bez współpracy szerokiego udziału instytucji publicz-nych i prywatnych oraz zaangażowania ekspertów, mediów i coraz szer-szych gremiów społecznych. Ten proces w Polsce został uruchomiony i roz-wija się. Jest to wielka szansa na zmniejszenie dystansu innowacyjnego. Trzeba sobie jednocześnie zdawać sprawę, że nie dzieje się to bez oporu i konieczności pokonywania licznych barier.

Chciałbym w tym miejscu podziękować wszystkim osobom, które anga-żują się w działania na rzecz wzrostu innowacyjności w Polsce. Prawdziwy-mi bohaterami tego procesu są pracownicy i kadra kierownicza innowacyj-nych firm, które patentują, inwestują w badania i rozwój, rozwijają inno-wacyjne produkty, uczestniczą w sieciach współpracy ze światem nauki, pozyskują projekty europejskie i prowadzą ekspansję na skalę krajową oraz międzynarodową. Szczególnie cenimy sobie współpracę ze strony tych innowacyjnych przedsiębiorstw, które mimo wszystkich wyzwań podejmują trud pomiaru swoich działań innowacyjnych, czego przejawem jest wypeł-nienie nie tak prostej ankiety Sieci Naukowej MSN i INE PAN. dzięki temu


jednak ich wzorce innowacyjne mogą być upowszechniane, zarażając kolej-nych przedsiębiorców i innowatorów. Pozwalają też lepiej uświadomić przedstawicielom środowisk naukowych, politycznych i gospodarczych, że sektor innowacyjny w Polsce istnieje, ale ma kolosalne problemy, które wynikają w znacznym stopniu z niedostosowania rozwiązań instytucjonal-nych do ich potrzeb.

Chciałbym też serdecznie pogratulować wszystkim firmom, które zna-lazły się w prestiżowym rankingu Lista 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce w 2010 roku. Liczymy na to, że coraz więcej z nich będzie prowadzić monitoring swoich procesów innowacyjnych, w czym przydatna jest nasza ankieta badawcza, oceny innowacyjności i rankingi. Obecność w rankingach daje możliwość sprawdzenia, na ile ponoszone nakłady na badania i rozwój oraz projekty innowacyjne dają efekty w postaci wzrostu ekspansji krajowej i eksportowej, tworzenia miejsc pracy i efektywności oraz wkładu, jaki się wnosi w tworzenie innowacyj-nych fundamentów gospodarki Polski. Jednocześnie prowadzone badania pozwalają na diagnozę spójności systemu innowacyjnego firm oraz identy-fikację ryzyka, na jakie mogą natrafić te przedsiębiorstwa. Mamy nadzieję, że uda się włączyć grono wybitnych specjalistów uczestniczących w proce-sach oceny innowacyjnych produktów oraz prowadzących badania proce-sów innowacyjnych do ograniczenia ryzyk i wzmocnienia potencjału inno-wacyjnych firm.

Szczególnie serdecznie chciałbym pogratulować kierownictwu i pracow-nikom firmy ABB Polska, która jest tegorocznym liderem rankingu najbar-dziej innowacyjnych firm w Polsce, oraz przedsiębiorstwu Ivona Software za zajęcie pierwszego miejsca w rankingu innowacyjnych firm z zatrudnie-niem do 10 osób. Gratulacje należą się także twórcom sukcesu firmy LfC, która została liderem innowacyjności w grupie do 250 zatrudnionych. Trud-no też nie wspomnieć, że firma ABB jest także liderem rankingu firm patentujących w Polsce, a wyrosła w województwie lubuskim LfC zwycię-żyła w rankingu na najbardziej innowacyjny produkt w 2011 roku. Gratu-lacje należą się też zarządowi i personelowi firmy Fiat Polska, która miała największe inwestycje w badania i rozwój w Polsce w 2010 roku. Osiągnię-cia tych firm ilustrują możliwości polskiego sektora innowacyjnego.

Obecność firm silnie powiązanych z rynkiem europejskim i światowym wśród liderów rankingów cieszy szczególnie i wskazuje na możliwości, które już dziś są obecne w Polsce dzięki dostępowi do korporacji dysponu-jących światowymi łańcuchami dystrybucji i wartości. Jest też przykładem, że firmy, które mogą korzystać z najlepszych rozwiązań instytucjonalnych na świecie, mają w Polsce wysoką pozycję i mogą przyczynić się do wzrostu innowacyjności gospodarki Polski.

Jest dla całego zespołu badawczego bardzo dużym zaszczytem, że Patronat Honorowy nad Raportem o innowacyjności gospodarki Polski w 2011 roku objęli Wicepremier i Minister Gospodarki RP Waldemar Paw-lak oraz Prezes Polskiej Akademii Nauk prof. hab. dr inż. Michał Kleiber.

tadeusz baczko26

Część opracowań, zawartych w prezentowanym Raporcie, była przedmio-tem publicznych dyskusji objętych patronatami Minister Rozwoju Regional-nego oraz Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej. dużo też zawdzięczamy wsparciu konferencji Raport o Innowacyjności Sektora Lotniczego przez Polską Agencję Rozwoju Regionalnego. Pozwoliły one na wysłuchanie opinii wybitnych ekspertów ze świata biznesu, nauki, finansów i administracji publicznej. Chcielibyśmy tym wszystkim, którzy przyczynili się do jego powstania, serdecznie podziękować. Szczególne wyrazy uznania należą się dyrekcji Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN za stworzenie warunków do badań i wsparcie podejmowanych inicjatyw.

Chciałbym serdecznie podziękować autorom oraz redaktorom Raportu. Pani Joannie Pęczkowskiej za opracowanie graficzne tekstów. Pani red. Sła-wie Matuszewskiej za aktywne i pełne zaangażowania włączenie się w pro-ces redakcji, co przyczyniło się do wzrostu komunikatywności i stopnia przejrzystości Raportu. Chciałbym wyrazić serdeczne podziękowanie Ewie Puchale-Krzywinie, Sekretarzowi Naukowemu Sieci Naukowej MSN, za nie-zawodność i bardzo duży wkład merytoryczny wniesiony w procesy badaw-cze, przygotowanie Raportu oraz za udział w tworzeniu i rozbudowie sieci ekspertów przygotowujących Raport. Trudno przecenić znaczenie tych prac w nadaniu Raportowi dzisiejszego kształtu oraz powstaniu części mikroeko-nomicznej. Wyrazy podziękowania należą się także Małgorzacie Pieńkow-skiej z Sieci Naukowej MSN za jej wkład w redakcję naukową części makro-ekonomicznej Raportu.

dziękuję również Grażynie Niedbalskiej z Komitetu Naukoznawstwa PAN i Sieci Naukowej MSN za udział w przygotowaniu definicji podstawo-wych pojęć. Bardzo cenny jest też wkład Marka Szyla z Sieci Naukowej MSN w prace analityczne, badawcze i obliczeniowe. Pracom nad wersją papierową Raportu towarzyszyły aktywne działania Michała Baranowskie-go, przyczyniające się do upowszechnienia wyników badań w Internecie.

dzisiejszy kształt raportu i rankingi byłyby niemożliwe bez wiedzy sieci ekspertów ze świata nauki i biznesu oceniających poziom innowacyjności produktów. Bardzo duże znaczenie dla dzisiejszego kształtu Raportu mają dyskusje w ramach konferencji i seminariów organizowanych przez Sieć Naukową MSN z udziałem firm innowacyjnych i wybitnych ekspertów krajo-wych i z zagranicy. Ich wiedzy i doświadczeniu bardzo dużo zawdzięczamy. Szczególnie podziękowania chciałbym skierować na ręce takich uznanych ekspertów z zagranicy jak: Alessandra Collaccia, Fred Gault, Annamária Inzelt, Marta Mosná, Edita Novotna, którzy wsparli swoją wiedzą nasze zeszłoroczne spotkanie “V4 Workshop on Measuring Innovation Systems” ważne dla rozwoju partycypacyjnej Strategii Innowacji dla Europy.


Warszawa 2012

RAPORT o innowacyjności gospodarki Polski w

2011 roku

Siódma edycja Raportu o innowacyjności gospodarki Polski wydanego przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN zawiera:

analizy makroekonomiczne i mikroekonomiczne��

wyniki badań przedsiębiorstw innowacyjnych w latach 2008–2010��

analizy inwestorów w badania i rozwój w latach 2004–2010��

najnowsze indywidualne oceny innowacyjności przedsiębiorstw��

Listę 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w 2010 r.��

listy rankingowe firm innowacyjnych wg zatrudnienia w 2010 r.��

ranking firm patentujących w UP RP w 2010 r.��

Listę najbardziej innowacyjnych produktów w Polsce w 2011 r.��

Kierunki działań strategicznych: koncentracja na innowacyjności produktowej��

wzmocnienie fundamentów innowacji��

zwiększenie współpracy międzynarodowej��

zapewnienie inteligentnej specjalizacji ��

poprawa warunków dla międzynarodowych centrów badawczych��

rozwój usług opartych na wiedzy dla innowatorów��

Wyniki badań wskazują na potrzebę aktywnego włączenia się w realizację Strategii Innowacji dla Europy oraz znaczenie ograniczenia ryzyka uczest-ników sektora innowacyjnego.


RAPORT

Documents

Raport o innowacyjności gospodarki Polski w 2011roku