RAPORT Z BADA Ń ANKIETOWYCH DOTYCZ Ą METOD I … · Publikacja współfinansowana przez Uni ę Europejsk ą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ... RAPORT Z BADA Ń

Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w ramach Osi priorytetowej: 1. Badania i rozwój

nowoczesnych technologii, Działanie: 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wie-dzy, Poddziałanie: 1.1.1. Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight na podstawie umowy UDA –

POIG. 01.01.01-30-014/09.

RAPORT Z BADAŃ ANKIETOWYCH DOTYCZĄCYCH

METOD I MEDIÓW KOMUNIKACYJNYCH W PRZEKAZIE WIEDZY

DO PROJEKTU

FORESIGHT »SIECI GOSPODARCZE WIELKOPOLSKI« – SCENAR IUSZE TRANSFORMACJI WIEDZY WSPIERAJ ĄCE INNOWACYJN Ą GOSPODARKĘ

Beata MROCZEK Karolina WERNER

Michał LEITGEBER Magdalena K. WYRWICKA

Poznań, 2011

2

Spis treści

Rozdział 1. Komunikacja jako proces przekazu wiedzy..................................................................

4

Rozdział 2. Metody badawcze, źródła danych.................................................................................

7

Rozdział 3. Charakterystyka badanej populacji...............................................................................

9

Rozdział 4. Uzyskane efekty............................................................................................................

27

4.1. Zestawienie wyników badania ankietowego wśród uczniów.............................................

51

4.2. Zestawienie wyników badania ankietowego wśród studentów..........................................

59

4.3.Zestawienie wyników badania ankietowego wśród pracowników......................................

69

Rozdział 5. Analiza współzależności zjawisk..................................................................................

217

Rozdział 6. Wnioski końcowe..........................................................................................................

228

Bibliografia.......................................................................................................................................

229

Spis załączników..............................................................................................................................

230

3

Niniejszy raport stanowi prezentację wyników badań ankietowych przeprowadzonych w ramach realizacji

projektu „Foresight »Sieci gospodarcze Wielkopolski« – scenariusze transformacji wiedzy wspierające innowacyjną gospodarkę”.

Badania przeprowadzane były na terenie Wielkopolski, w okresie od lutego 2010 roku do końca roku 2010. Pierwsze badania przeprowadzono wśród uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Równolegle podjęto badania wśród studentów wielkopolskich uczelni wyższych, zarówno publicznych jak i niepublicznych, oraz wśród pracowników różnych regionalnych podmiotów gospodarczych i instytucji.

Celem analiz było zidentyfikowanie typowych sposobów porozumiewania się w szkole, na uczelni lub w miejscu pracy, oraz zebranie informacji niezbędnych do rozpoznania mediów stosowanych w przekazie wiedzy. Hipotezy autorów zakładały, że w poszczególnych grupach respondentów, w zależności od płci, wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania, stażu pracy, będą dominowały inne metody i media komunikacyjne.

Obiektem badań były opinie wyrażane dobrowolnie przez losowo wybrane osoby pracujące, studiujące i uczące się na temat sposobów porozumiewania się.

Badania pokazały, że istnieją bariery dotyczące tworzenia więzi społecznych na bazie współdziałania, chęci poszukiwania i przyswajania nowej wiedzy oraz woli samodoskonalenia się.

Wyniki badań umożliwiły rozpoznanie wykorzystywanych obecnie oraz prawdopodobnych w przyszłości metod komunikowania się i relacji międzyludzkich o charakterze sieciowym.

Słowa kluczowe: komunikacja, przekaz wiedzy, metody i media komunikacyjne

4

1. KOMUNIKACJA JAKO PROCES PRZEKAZU WIEDZY

1.1. Proces komunikacji międzyludzkiej

Wszelkie działania ludzkie w sferze gospodarczej mają w istocie charakter społeczny i bazują na przekazie informacji [8, s.31]. Oddziaływania na osoby lub grupy mają zwykle charakter celowy, często planowy, jednak ich efekty mogą istotnie odbiegać od pożądanych. Przy każdej relacji z drugim człowiekiem leży pierwotny kontekst komunikacyjny nadawca-odbiorca. Zawsze w trakcie komunikacji zachodzi:

- przekazanie pewnych informacji, - odebranie informacji przekazanych przez partnera, - przekazanie nowych informacji w oparciu o informacje odebrane [2, s. 109].

Im lepszy sposób przekazu i odbioru informacji, tym większa skuteczność komunikacji. Informacje mogą być faktami, wyobrażeniami lub zamiarami. Wymiana informacji jest zawsze działaniem celowym. Spełnia ona różne zadania. W sferze racjonalnej – wspomaga wypełnienie zadań poprzez przygotowanie i realizację działań i decyzji. W sferze socjalnej – umożliwia nawiązywanie kontaktów i podtrzymywanie więzi, natomiast w sferze indywidualnej daje poczucie własnej wartości, bowiem ważne jest, kto o czym jest informowany. Proces komunikowania się przebiega między nadawcą a odbiorcą i polega na przekazywaniu odbiorcy pewnego komunikatu, na podstawie którego dowiaduje się on czegoś o stanie nadawcy. Pełny proces komunikowania się przebiega w dwóch kierunkach, tzn. nadawca przekazuje wiadomość odbiorcy, który reaguje w taki sposób, że zwrotnie przesyła „swoją” wiadomość do nadawcy pierwszego komunikatu [1, s. 14]. Ta dwukierunkowość procesu komunikowania się znajduje odzwierciedlenie w definicji proponowanej przez Z. Nęckiego - komunikowanie interpersonalne to podejmowana w określonym kontekście wymiana werbalnych i niewerbalnych sygnałów (symboli) w celu osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania [7, s. 43; 11, s. 70].

Zdaniem Ch. Cooleya, komunikowanie to mechanizm, dzięki któremu stosunki międzyludzkie istnieją i rozwijają się, a wytworzone przez umysł ludzki symbole są przekazywane w przestrzeń i zachowywane w czasie [3, s. 11-38]. J. Dewey zwraca uwagę na fakt, że społeczeństwo istnieje nie tylko dzięki przekazywaniu informacji i komunikowaniu się, ale że jego istnienie polega na procesach przekazu i komunikowania [3, s. 11-38]. Powyżej przytoczono zaledwie trzy definicje komunikowania się, natomiast z całego spectrum dostępnych w literaturze definicji, przyjąć można pewne uniwersalne podejście. W sposób ogólny stwierdzić należy, że komunikowanie jest procesem społecznym, kreatywnym, dynamicznym, ciągłym, złożonym, interakcyjnym i nieodwracalnym, polegającym na porozumiewaniu się jednostek, grup lub instytucji.

Ludzie mogą porozumiewać się dzięki określonym znakom (język naturalny, mimika, gesty itp.), służącym przesyłaniu informacji w formie słownej lub bezsłownej. Komunikując się z ludźmi, przekazujemy im i odbieramy od nich znaki i dostrzegany zachowania, dzięki którym wnioskujemy o znaczeniu wiadomości.

W procesie przekazu wyróżnia się trzy podstawowe elementy: nadawcę, wiadomość (która jeśli jest dedykowana stanowi informację) i odbiorcę (rys. 1). Jeśli informacje nadawane są jednostronnie, bez zjawiska sprzężenia zwrotnego, wówczas nadawca nie może kontrolować skutków swojej wiadomości. Odbiór intencji nadawcy jest subiektywny. Tak powstaje „szum informacyjny”, którym usiłuje się sterować przez reklamę i perswazję [14, s. 6]. Dopiero wymiana, podczas której informacje przepływają w obu kierunkach, określana jest mianem komunikacji.

5

Rys. 1. Model przekazu wiadomości Źródło: na podstawie [1]

Proces komunikowania się wykorzystuje różne środki przekazu i wywołuje określone, pożądane

przez nadawcę, skutki. Wymieniana między ludźmi informacja: - zawiera treść (zrozumiałą dla obu stron), - stanowi przekaz dotyczący rodzaju i jakości stosunków między nadawcą a odbiorcą (podstawa

zaufania, konflikt interesów), które mogą wzmocnić lub osłabić przeniesienie informacji merytorycznej. Kombinacja treści informacji i stosunków międzyludzkich w ramach komunikacji jest charakteryzowana przez przekaz, który nadawca przesyła odbiorcy.

- prowadzi do apelu, wezwania do działania, do podjęcia aktywności przez odbiorcę. - zawiera informację o osobie nadawcy, o czym świadczy rodzaj i sposób przesłania informacji

(autorytarny lub partycypacyjny, otwarty lub zamknięty). Szczególnie ważnym czynnikiem prawidłowego procesu komunikacji jest informacja zwrotna

(sprzężenie zwrotne, feedback). Poprzez komunikat zwrotny nadawca dowiaduje się, czy przekaz

6

informacji wywarł na odbiorcy zamierzony skutek. Sprzężenie zwrotne jest zazwyczaj efektem formalizacji przekazu informacji.

Formalny system komunikacji zawiera zasady dotyczące sterowania i kontroli przepływu informacji. Ustala się przede wszystkim, kto z kim, na jaki temat, kiedy, jaką drogą powinien i może się komunikować. Nieformalny system komunikacji nie jest porządkiem ustalanym świadomie. Nie opiera się na wcześniejszym planowaniu, ani na strategicznych lub taktycznych założeniach. Obejmuje on zarówno informacje istotne dla społeczności, jak i informacje o charakterze czysto osobistym, które mogą ujawnić się podczas prywatnych rozmów, w pogłoskach lub plotkach. Istnienie więzi nieformalnych nie oznacza, że stanowią one konkurencję dla zależności formalnych. Normy, wartości i cele wpływają na to, czy komunikacja nieformalna będzie sprzeczna z komunikacją formalną, lub na ile oba te rodzaje komunikacji będą się wzajemnie uzupełniać. Oznacza to jednak również, iż oba systemy nie mogą istnieć obok siebie w postaci odizolowanej. Warunkują się wzajemnie i przenikają. Nie można zrozumieć istoty formalnego systemu komunikacji, bez uwzględnienia sieci więzi nieformalnych wraz z ich pozytywnymi i negatywnymi skutkami.

Na jakość i sprawność komunikacji wpływa również dobór metod i mediów. Uzyskane efekty przekazu, związane są z występowaniem problemów w procesie komunikacji międzyludzkiej [13].

Rozwojowi cywilizacji towarzyszy zwiększanie możliwości komunikowania się z ludźmi. XX wiek można uznać za przełomowy w tej dziedzinie. Upowszechniły się media o masowym zasięgu radio, telewizja, a pod koniec stulecia sieć komputerowa Internet, którego fenomen polega na tym, że stwarza on nowe możliwości porozumiewania się. Internet zaczyna także przejmować zadania innych, powszechnie wykorzystywanych narzędzi przekazywania informacji [4, s. 13].

1.2. Wiedza jako przedmiot przekazu

Według Arystotelesa wiedza jest rozumieniem przyczyn i zasad. Dzięki wiedzy możliwe jest

zastosowanie informacji w praktyce. Pojęcie wiedzy występuje we wszystkich dyscyplinach naukowych. Na gruncie zarządzania, konceptualizacja wiedzy powstała dzięki P. Romerowi, który zauważył, że jednym z głównych źródeł postępu technologicznego są innowacje, pomysły i idee, czyli ogólnie wiedza [9]. Z kolei w ujęciu ekonomicznym wiedza jest nośnikiem wartości, a jej znaczenie jest tym większe, w im mniejszym stopniu może przyczyniać się do osiągnięcia celów gospodarczych [12, s. 212].

Bez względu jednak na dyscyplinę naukową, z punktu widzenia której traktowana jest wiedza, przyjąć należy za D. Beckerem, że wiedza jest strukturą, za pomocą której system społeczny przekazuje otoczeniu oczekiwania w związku z minionymi rozczarowaniami. Wiedza zatem stanowi forum myśli społecznej [13, s. 16]. Powstaje w umysłach ludzi, jednak w instytucjach pojawia się także w działaniu, normach, w procedurach oraz w lokalnej kulturze. Wiedza pojawia się w społecznościach i organiza-cjach tylko indywidualnie wraz z osobą i odgrywa w nich jakąś rolę dopiero wtedy, kiedy zostanie za-komunikowana. Wiedza, staje się wtedy użyteczna, kiedy zostanie przekazana. Dlatego też umiejętne przekazywanie wiedzy, budujące więzi społeczne i gospodarcze, sprzyjające rozwojowi podmiotów gospodarczych i regionu stało się obiektem badań wielu zespołów naukowych [13, s. 17].

1.3. Rola przekazu wiedzy w tworzeniu sieci gospodarczych

Pojęcie sieci i sieciowości nie jest już pojęciem nowym, ale na stałe weszło do użytku zarówno

w świecie naukowym jak i poza nim. W obszarze zainteresowania ekonomii, czy zarządzania znajdują się organizacje sieciowe, struktury sieciowe, sieci gospodarcze, natomiast z punktu widzenia socjologii lub psychologii istotne są sieci społeczne.

Sieci gospodarcze, mające charakter najczęściej formalnych powiązań między jednostkami gospodarczymi, tworzone są na podwalinach sieci społecznych, mających najczęściej charakter relacji nieformalnych. Sieć społeczna opiera się na interakcjach między ludźmi tworzącymi układ - tworzy się

7

potencjał osób współpracujących lub wykazujących gotowość do podjęcia współpracy w razie konieczności [6, s. 58]. W ten sposób między poszczególnymi elementami sieci (ludźmi) tworzą się relacje, zależności, powiązania. Często powodem powstania sieci społecznej jest wspólny cel, a efekt synergii jaki daje współpraca pozwala na jego osiągnięcie. Oddziaływania na poszczególne jednostki oraz zbiorowości nie zachodzą jedynie w wyniku wpływu jednych osób na inne, lecz również poprzez materialne (rzeczowe) kulturowe (duchowe) skutki tych działań [8, s. 31].

Niektóre przedsiębiorstwa silniej angażują się w relacje z mniejszą, a nie większą liczbą ludzi. Sięgają przy tym po formy komunikacji tak stare jak sama ludzkość na przykład rozmowa przy stole. Starają się one budować więzi z klientami śledząc zmiany rynkowe. Zdają sobie bowiem sprawę, że chociaż technologia kształtuje zachowania konsumentów, tak naprawdę liczą się relacje z ludźmi [5, s. 98]. Można zatem przyjąć tezę, że u podstaw sieci społecznych leży jednoznaczna komunikacja, praca zespołowa oraz umiejętność współpracy.

Wychodząc z założenia, że przedsiębiorstwo powstaje i istnieje dzięki ludziom, przyjąć należy, że relacje wewnątrz przedsiębiorstwa to relacje między pracownikami, a relacje przedsiębiorstwa z otoczeniem to relacje między pracownikami odrębnych jednostek gospodarczych. W związku z powyższym postawić należy tezę, że sieci gospodarcze bazują na relacjach społecznych budowanych w efekcie komunikacji międzyludzkiej.

Jednocześnie wzrost znaczenia wiedzy, jako zasobu pozwalającego budować przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa sprawił, że kluczową rolę odgrywają wewnętrzne relacje między pracownikami, nakierowane na tworzenie, przepływ i wykorzystywanie wiedzy, czyli transformację tego zasobu.

Sam fakt porozumiewania się w określonych kwestiach w perspektywie czasu skutkuje utrwaleniem akceptowanych sposobów przekazywania informacji oraz nawykami dotyczącymi dzielenia się wiadomościami. Przekaz komunikatu odbywa się zwykle z udziałem konkretnych mediów (tablic ogłoszeń, prasy, radia, telewizji, Internetu, prezentacji multimedialnych, publikacji książkowych itp.) lub wymaga stworzenia sprzyjających warunków (np. zwołania zebrania, zgromadzenia osób w jednym miejscu, zalecenia współdziałania).

Zwyczaje przyjęte przez grupę wiekową w okresie kształcenia obowiązkowego, są przenoszone dalej na okres zdobywania kwalifikacji zawodowych, potem czas świadczenia pracy. Dlatego intencją prezentowanych tu badań była identyfikacja typowych sposobów porozumiewania się w szkole, podczas studiów i w trakcie realizacji pracy zawodowej. Wyniki takich badań umożliwiają rozpoznanie wykorzystywanych obecnie oraz prawdopodobnych w przyszłości metod komunikowania się i relacji międzyludzkich o charakterze sieciowym.

2. METODY BADAWCZE, ŹRÓDŁA DANYCH

Badania były prowadzone za pomocą dwustronicowego formularza ankiety. W ramach badania przygotowano kwestionariusz ankiety w 3 wersjach, w zależności od grupy docelowej.

Celem przeprowadzonych badań było zidentyfikowanie typowych sposobów porozumiewania się w szkole, na uczelni lub w miejscu pracy, oraz zebranie informacji niezbędnych do rozpoznania mediów stosowanych w przekazie wiedzy. Łącznie zebrano 5 126 ankiet1.

Formularz ankietowy umożliwiał zidentyfikowanie respondenta, co do płci, wieku oraz aktualnego miejsca zamieszkania (ze względu na ilość mieszkańców). W zależności od grupy poddanej badaniu, ankietowany wskazywał:

1 Według danych GUS populacja Wielkopolan liczy 2 245 386 osób, z czego w regionie poznańskim

(w tym m. Poznań) mieszka 33%, w kaliskim i w konińskim – po 19% z tej populacji, w leszczyńskim 16%, a w pilskim 12%; losując próbę badawczą zadbano o reprezentatywność danych z poszczególnych subregionów. Margines błędu przy poziomie ufności 95%, n = 5126 wynosi 0,128.

8

- rodzaj szkoły, której jest uczniem (do wyboru: gimnazjum, liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, szkoła zawodowa),

- typ uczelni - publiczna lub niepubliczna, - staż pracy, zdobyte wykształcenie (do wyboru: podstawowe, zawodowe, średnie, wyższe) oraz

zajmowane w chwili ankietowania stanowisko - pracownik lub kierownik. Formularz ankiety skierowany do uczniów wielkopolskich szkół gimnazjalnych

i ponadgimnazjalnych (załącznik 1) składał się z 17 pytań, w tym dwóch otwartych. Pytania zawarte w ankiecie dotyczyły sposobów przekazywania wiedzy w szkole oraz identyfikowały źródła pozyskiwania wiedzy przez uczniów.

Formularz ankiety skierowany do studentów wielkopolskich uczelni wyższych, publicznych i niepublicznych (załącznik 2), składał się z 19 pytań, w tym dwóch otwartych. Pytania zawarte w kwestionariuszu identyfikowały sposoby przekazywania wiedzy na uczelni, źródła pozyskiwania wiedzy przez studentów, preferowane przez studentów formy kształcenia oraz zakres godzinowy szkoleń. W badaniu zapytano także studentów o kursy specjalistyczne, w jakich uczestniczyli lub zamierzają uczestniczyć.

Formularz ankiety adresowany do pracowników (załącznik 3) zawierał 11 pytań zamkniętych, które dotyczyły dostępności informacji w miejscu pracy, sposobów przekazywania wiedzy w życiu zawodowym oraz źródeł pozyskiwania wiedzy potrzebnej do wykonania pracy.

W celu przeprowadzenia badań wśród uczniów gimnazjów, szkół średnich i zawodowych, realizatorzy badania wystosowali prośbę do Kuratorium Oświaty w Poznaniu o zgodę na przeprowadzenie sondaży, która została przychylnie rozpatrzona.

Ankiety dedykowane uczniom były osobiście przekazywane do dyrektorów szkół lub na ich wyraźne życzenie były przesłane listownie. Wykaz szkół, do których skierowano formularze zawiera tabela 2.1.

Łącznie sondaż przeprowadzono w: 6 liceach ogólnokształcących, 5 gimnazjach, 2 zespołach szkół ponadgimnazjalnych, w następujących powiatach Wielkopolski: pilskim, gnieźnieńskim, kaliskim, leszczyńskim, grodziskim i poznańskim. Zebrano 1197 ankiet. Za poprawne uznano 898 (299 odrzucono z uwagi na niekompletność odpowiedzi).

Tabela 2.1. Wykaz szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych objętych badaniem ankietowym

Lp. Subregiony Powiat Miasto Nazwa szkoły1. Powiat pilski Piła Gimnazjum nr 4 w Pile2. Powiat pilski Piła Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 33. Powiat gnieźnieński Gniezno I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego4. Powiat gnieźnieński Gniezno II Liceum Ogólnokształcące im. Dąbrówki

5.Poznań-miasto na prawach powiatu

Poznań Gimnzajum nr 30 im. F. Sypniewskiego

6. Poznań Poznań Gimnazjum nr 58 w Poznaniu7. Poznań Poznań VIII Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 8. Poznań Poznań XI Liceum Ogólnokształcące im. J. W. Zambrzuskich

9.Leszno-miasto na prawach powiatu

Leszno Gimnazjum nr 9 w Lesznie

10. Powiat grodziskiGrodzisk Wielkopolski

Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich

11. Powiat nowotomyski Opalenica Zespół Szkół

12.Kalisz-miasto na prawach powiatu

Kalisz III Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Kaliszu

13. Kalisz Kalisz IV Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Jana Paderewskiego

Północny

Wschodni

Centralny

Zachodni

Południowy

Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych

9

Badania ankietowe wśród społeczności studenckiej przeprowadzili głównie pracownicy naukowo – dydaktyczni Wydziału Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej w losowo wybranych uczelniach zarówno publicznych jak i niepublicznych w Wielkopolsce.

Badaniem objęto studentów uczących się w trybie stacjonarnym i niestacjonarnym studiów I-go i II-go stopnia. Łącznie sondaż przeprowadzono w 12 uczelniach wyższych województwa wielkopolskiego - 6 publicznych i 6 niepublicznych2.

Zebrano 1769 ankiet. Za poprawne uznano 1003 (766 odrzucono z uwagi na niekompletność odpowiedzi). W większości przypadków, ankiety uznano za nieprawidłowo wypełnione, ponieważ ankietowani nie odpowiedzieli na wszystkie pytania lub bez odpowiedzi pozostawili pytanie ostatnie dotyczące podania powodu samokształcenia.

Ankiety skierowane do pracowników dystrybuowane były przez osoby, które zgodziły się pośredniczyć w realizacji badań. Byli to pracownicy Wydziału Inżynierii Zarządzania, zarówno naukowo - dydaktyczni jak i administracyjni, osoby zaangażowane w realizację Projektu - kierownicy Pól Badawczych, pracownicy Biura Projektu, członkowie Panelu Realizatorów. Tak liczne zaangażowanie wielu osób w kolportaż ankiet spowodował, że wśród respondentów znaleźli się pracownicy przedsiębiorstw prywatnych oraz państwowych z różnych sektorów i branż, pracownicy instytucji rządowych i samorządowych.

Łącznie zebrano 2160 ankiet. Za poprawne uznano 977 (1183 odrzucono z uwagi na niekompletność odpowiedzi).

3. CHARAKTERYSTYKA BADANEJ POPULACJI

Badanie ankietowe wśród społeczności uczniowskiej przeprowadzono w losowo wybranych klasach szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w Wielkopolsce. Reprezentacja uczniów, którzy wzięli udział w badaniu, według rodzaju szkół do jakich uczęszczają, jest następująca (wykres 3.1.):

– 333 uczniów gimnazjów - 37% przebadanej populacji; – 482 uczniów liceów ogólnokształcących - 54% przebadanej populacji; – 58 uczniów techników - 6% przebadanej populacji; – 25 uczniów szkół zawodowych - 3% przebadanej populacji.

Wykres 3.1. Struktura badanej populacji uczniów według typu szkół

liceum

ogólnokształcące

54%;

482 osoby

gimnazjum

37%;

333 osoby

technikum

6%;

58 osób

szkoła zawodowa

3%;

25 osób

Szkoła

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

2 Równa liczba uczelni publicznych i niepublicznych nie była zamierzona, jest efektem przypadkowym i wynika z gotowości studentów do uczestniczenia w badaniach.

10

Wśród uczniów biorących udział w badaniu 439 osób, czyli 49% stanowią kobiety, natomiast 459 osób (51%) to mężczyźni (wykres 3.2.). Wykres 3.2. Struktura badanej populacji uczniów według płci

żeńska

49%;

439 osób

męska

51%;

459 osób

Płeć


Struktura wieku badanej populacji uczniów wielkopolskich szkół (wykres 3.3.) wskazuje, że 218 osób (24,28%) ankietowanej grupy stanowią osoby w wieku 18 lat, 195 osób badanych (21,71%) ma lat 17, 170 respondentów (18,93%) jest w wieku lat 16. Jedna osoba (0,11%) ma lat 12. Wykres 3.3. Struktura badanej populacji uczniów według wieku

1 osoba; 0,11%

31 osób; 3,45%

56 osób; 6,24%

153 osoby; 17,04%

170 osób; 18,93%

195 osób; 21,71%

218 osób; 24,28%

66 osób; 7,35%

8 osób; 0,89%

0 50 100 150 200 250

12 lat

13 lat

14 lat

15 lat

16 lat

17 lat

18 lat

19 lat

20 lat

ilość osób

Wiek


11

W badanej populacji, największa liczba respondentów - 377 osób (41,97%) mieszka w miejscowościach o liczbie mieszkańców mieszczącej się w granicy51-150 tysięcy mieszkańców. 199 osób (22,16%) mieszka w miejscowościach ponad 500 tysięcy mieszkańców. W mniejszej miejscowości (o liczbie ludności do 10 tysięcy) mieszka 191 osób (21,27%). Zaledwie 5 uczniów (0,56%) mieszka w miejscowościach o liczbie mieszkańców mieszczącej się w granicy 301-500 tysięcy (wykres 3.4.).

Badania ankietowe wśród społeczności studenckiej, przeprowadzono na uczelniach wyższych w Wielkopolsce. Ilość studentów, którzy wzięli udział w badaniu według rodzaju uczelni, do której uczęszczają prezentuje się następująco (wykres 3.5.):

– 533 studentów uczelni publicznych - 53% przebadanej populacji, – 470 studentów uczelni niepublicznych - 47% przebadanej populacji.

Wykres 3.4. Struktura badanej populacji uczniów według miejscowości zamieszkania

191 osób; 21,27%

120 osób; 13,36%

377 osób; 41,97%

6 osób; 0,67%

5 osób; 0,56%

199 osób; 22,16%

0 50 100 150 200 250 300 350 400

do 10 tys

11-50 tys.

51-150 tys.

151-300 tys.

301-500 tys.

ponad 500 tys.

ilość osób

Miejscowość zamieszkania


12

Wykres 3.5. Struktura badanej populacji studentów według typu uczelni

publiczna

53%;

533 osoby

niepubliczna

47%;

470 osób

Typ uczelni


Wśród studentów biorących udział w badaniu 611 osób, czyli 61% stanowią kobiety, natomiast

392 osoby, czyli 39% to mężczyźni (wykres 3.6.). Wykres 3.6. Struktura badanej populacji studentów według płci

żeńska

61%;

611 osób

męska 39%;

392 osoby

Płeć


Struktura wieku badanej populacji studentów wielkopolskich uczelni (wykres 3.7 i 3.8.) wskazuje że:

− 282 osoby to studenci w wieku 21 lat – 28,23% przebadanej populacji' − 231 osób to studenci w wieku 20 lat – 23,12%, − 140 osób to studenci w wieku 22 lat – 14,01%,

13

− 91 osób to studenci w wieku 23 lat – 9,11%, − 59 osób to studenci w wieku 19 lat – 5,91%, − 49 osób to studenci w wieku 24 lat – 4,90%, − 38 osób to studenci w wieku 25 lat – 3,80%, − 24 osoby to studenci w wieku 26 lat – 2,40%, − 14 osób to studenci w wieku 27 lat – 1,40%, − 11 osób to studenci w wieku 28 lat – 1,10%, − 9 osób to studenci w wieku 29 lat – 0,90%, − 8 osób to studenci w wieku 30 lat – 0,80%, − po 6 osób w wieku 37 i 44 lat – po 0,60%, − 5 osób to studenci w wieku 35 lat – 0,50%, − po 4 osoby w wieku 33 i 38 lat – po 0,40%, − po 3 osoby w wieku 31, 32 i 36 lat – po 0,30%, − po 2 osoby w wieku 18 i 34 lat – po 0,20%, − po 1 osobie w wieku 40, 43, 47, 48 i 50 lat – po 0,10%.

W badaniu nie stwierdzono studentów w wieku 39, 41, 42, 45, 46, 49 lat.

Wykres 3.7. Struktura badanej populacji studentów według wieku

2 osoby; 0,20%

59 osób; 5,91%

231 osób; 23,12%

282 osoby; 28,23%

140 osób; 14,01%

91 osób; 9,11%

49 osób; 4,90%

38 osób; 3,80%

24 osoby; 2,40%

14 osób; 1,40%

11 osób; 1,10%

9 osób; 0,90%

8 osób; 0,80%

0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300

18 lat

19 lat

20 lat

21 lat

22 lat

23 lat

24 lat

25 lat

26 lat

27 lat

28 lat

29 lat

30 lat

Wiek

ilość osób


14

Wykres 3.8. Struktura badanej populacji studentów według wieku c.d.

3 osoby; 0,30%

3 osoby; 0,30%

4 osoby; 0,40%

2 osoby; 0,20%

5 osób; 0,50%

3 osoby; 0,30%

6 osób; 0,60%

4 osoby; 0,40%

1 osoba; 0,10%

6 osób; 0,60%

6 osób; 0,60%

1 osoba; 0,10%

1 osoba; 0,10%

1 osoba; 0,10%

0 1 2 3 4 5 6 7

31 lat

32 lat

33 lat

34 lat

35 lat

36 lat

37 lat

38 lat

39 lat

40 lat

41 lat

42 lat

43 lat

44 lat

45 lat

46 lat

47 lat

48 lat

49 lat

50 lat

Wiek c.d.

ilość osób


W badanej populacji studentów, największa liczba respondentów 366 osób (36,49%) mieszka w miejscowościach o liczbie mieszkańców do 10 tysięcy osób. 245 osób (24,42%) mieszka w miejscowościach, gdzie liczba mieszkańców mieści się w granicy 11-50 tysięcy osób. W największych miejscowościach (o liczbie ludności powyżej 500 tysięcy) mieszkają 223 osoby (22,23%). W miejscowości, gdzie liczba mieszkańców mieści się w granicy 51-150 tysięcy mieszka 135 studentów (13,45%). 20 osób (1,99%) mieszka w miejscowościach, gdzie liczba mieszkańców mieści się w granicy 301-500 tysięcy osób. Zaledwie 14 studentów (1,39%) mieszka w miejscowościach o liczbie mieszkańców mieszczącej się w granicy 151-300 tysięcy (wykres 3.9.).

15

Wykres 3.9. Struktura badanej populacji studentów według miejscowości zamieszkania

366 osób; 36,49%

245 osób; 24,42%

135 osób; 13,45%

14 osób; 1,39%

20 osób; 1,99%

223 osoby; 22,23%

0 50 100 150 200 250 300 350 400

do 10 tys

11-50 tys.

51-150 tys.

151-300 tys.

301-500 tys.

ponad 500 tys.


ilość osób


Struktura badanej populacji pracowników pod względem płci, wskazuje, że obie płcie są

reprezentowane w podobnej ilości - 516 kobiet (53%) oraz 461 mężczyzn - 47% (wykres 3.10.).

W przebadanej grupie pracowników dominują osoby w przedziale wiekowym od 18 do 30 lat – 633 osoby (64,79%). Natomiast najsłabiej reprezentowaną grupą wiekową pracowników, którzy wzięli udział w badaniu, są osoby w wieku 61-75 lat - 11 osób (1,13%) (wykres 3.11.).

Tak kształtująca się struktura wiekowa respondentów, znalazła swoje odzwierciedlenie w kształtowaniu się zmiennej – „staż pracy ankietowanych”.

Pod względem tego kryterium, objęta badaniem populacja charakteryzuje się dominacją osób, których staż pracy wynosi odpowiednio od 0-3 lat - 382 osoby (39,10%) oraz od 4-10 lat pracy zawodowej - 318 osób (32,55%). W badaniu wzięła udział 1 osoba (0,10%), której staż pracy przekracza 50 lat (wykres 3.12.).

16

Wykres 3.10. Struktura badanej populacji pracowników według płci

żeńska

53%;

516 osób

męska

47%;

461 osób

Płeć

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet Wykres 3.11. Struktura badanej populacji pracowników według wieku

633 osoby; 64,79%

250 osób; 25,59%

83 osoby; 8,50%

11 osób; 1,13%

0 100 200 300 400 500 600 700

18-30 lat

31-45 lat

46-60 lat

61-75 lat

ilość osób

Wiek


17

Wykres 3.12. Struktura badanej populacji pracowników według stażu pracy

382 osoby; 39,10%

318 osób; 32,55%

153 osoby; 15,66%

75 osób; 7,68%

37 osób; 3,79%

11 osób; 1,13%

1 osoba; 010%

0 50 100 150 200 250 300 350 400

0-3 lat

4-10 lat

11-20 lat

21-30 lat

31-40 lat

41-50 lat

powyżej 50 lat

ilość osób

Staż pracy


Biorą pod uwagę wykształcenie ankietowanych, najliczniejszą grupę stanowią osoby ze średnim wykształceniem - 533 osoby (56,60%), natomiast w bardzo niewielkim stopniu reprezentowani są pracownicy z wykształceniem podstawowym – jedna osoba (0,10%) lub zawodowym - 22 osoby (2,25%). Taki stan rzeczy wynika z trudności w dotarciu przez ankieterów do tych grup lub niechęć osób o niskim wykształceniu do udziału w badaniu (wykres 3.13.).

Zdaniem autorów niniejszego raportu, struktura wskazująca zajmowane przez badanych stanowisko jest interesująca zwłaszcza w zestawieniu z wykształceniem populacji. Spośród 977 przebadanych pracowników, zaledwie 199 osób (20%) zajmuje stanowisko kierownicze (wykres 3.14.), ale 401 osób (41,04%) posiada wykształcenie „wyższe” (wykres 3.13.), co powoduje, że zaledwie połowa absolwentów uczelni wyższych zajmuje kierownicze stanowiska.

18

Wykres 3.13. Struktura badanej populacji pracowników według typu wykształcenia

podstawowe

0,1%;

1 osoba

zawodowe

2,25%;

22 osoby

średnie

56,6%;

533 osoby

wyższe

41,04%;

401 osób

Wykształcenie

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet Wykres 3.14. Struktura badanej populacji pracowników według typu zajmowanego stanowiska


19

Uwzględniając miejsce zamieszkania respondentów według wielkości liczonej ilością mieszkańców, dominują osoby, które zamieszkują duże miasta, ponad 500 tysięczne - 335 osób (34,29%). Co ciekawe silnie reprezentowani są mieszkańcy małych miejscowości (do 10 tysięcy mieszkańców) - 244 osoby (24,97%), a 201 ankietowanych (20,57%) zamieszkuje miejscowości od 11-50 tysięcy ludności. Najmniej liczna grupa objęta badaniem to osoby ze średnich miejscowości pod względem liczby mieszkańców: 32 osoby (3,28%) są mieszkańcami miejscowości z zaludnieniem 151-300 tysięcy, a 37 respondentów (3,79%) pochodzi z miast 301-500 tysięcy mieszkańców (wykres 3.15.). Wykres 3.15. Struktura badanej populacji pracowników według miejsca zamieszkania

244 osoby; 24,97%

201 osób; 20,57%

128 osób; 13,10%

32 osoby;3,28%

37 osób; 3,79%

335 osób;

34,29%

0 50 100 150 200 250 300 350 400

do 10 tys

11-50 tys.

51-150 tys.

151-300 tys.

301-500 tys.

ponad 500 tys.

ilość osób



Wykorzystując dane dotyczące charakterystyki badanej populacji pracowników, autorzy raportu

zdecydowali się zbadać relacje między zmiennymi opisującymi badaną grupę. W pierwszej kolejności zestawiono zmienną „płeć” z pozostałymi zmiennymi. Traktując płeć respondentów, jako zmienną różnicującą zauważyć można, że w zestawieniu ze

zmienną „wiek”, we wszystkich grupach wiekowych udział procentowy kobiet i mężczyzn jest podobny (wykres 3.16.). W grupie wiekowej 18-30 lat, kobiety stanowią 333 osoby (52,61%), mężczyźni 300 osób (47,39%). W grupie wiekowej 31-45 lat kobiety stanowią 136 osób badanej populacji (54,40%), mężczyźni 114 osób (45,60%). W przedziale wiekowym 46-60 lat, kobiety to 46 osób (55,42%) wszystkich ankietowanych, mężczyźni 37 osób (44,58%). Jedynie wśród najstarszej grupy respondentów, dominują mężczyźni - 10 osób (90,91%), kobiety to 1 osoba (9,09%) w wieku 61-75 lat, co jest prawdopodobnie wynikiem faktu, że w Polsce kobiety nabywają prawo do przejścia na emeryturę po ukończeniu 60 roku życia, mężczyźni po osiągnięciu 65 lat.

20

Wykres 3.16. Struktura populacji respondentów według płci i wieku

52,61%

54,40%

55,42%

9,09%

47,39%

45,60%

44,58% 90,91%0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

300

325

350

18-30 lat 31-45 lat 46-60 lat 61-75 lat

ilo

ść w

ska

zań

wiek

Płeć a wiek respondenta

kobieta mężczyzna


Zestawiając płeć respondentów, z miejscem ich zamieszkania, wywnioskować należy, że wśród przebadanych mieszkańców najmniejszych miejscowości - do 10 tysięcy mieszkańców, 128 osób (52,46%) stanowią kobiety, a 116 osób (47,54%) stanowią mężczyźni (wykres 3.17.)

Wykres 3.17. Struktura populacji respondentów według płci i miejsca zamieszkania

52,46%

53,23%

57,81%

71,88% 54,05%

48,96%

47,54%46,77%

42,19%

28,13% 45,95%

48,17%

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

do 10 tys. 11-50 tys. 51-150 tys. 151-300 tys. 301-500 tys. ponad 500 tys.

ilo

ść w

ska

zań

wielkość miejscowości wg ilości ludności

Płeć a miejsce zamieszkania respondentów

kobieta mężczyzna


Z miejscowości o ludności 11-50 tysięcy, w badaniu udział wzięło 107 kobiet (53,23%) i 94

mężczyzn (46,77%). Podobne proporcje zauważyć można wśród respondentów mieszkających w miejscowościach o liczbie ludności 51-150 tysięcy. W tej grupie 74 kobiety stanowią 57,81% populacji, mężczyźni – 54 osoby (42,19%). Dysproporcja zauważalna jest wśród mieszkańców miejscowości o liczbie ludności 151-300 tysięcy. W tym przypadku, kobiety to 23 osoby - 71,88% badanej populacji, a mężczyźni - 9 osób (28,13%).

21

Wśród ankietowanych mieszkańców miast o ludności 301-500 tysięcy, kobiety – 20 osób, stanowią 54,05% badanych, mężczyźni – 17 osób (45,95%). W grupie badanych mieszkańców dużych miast (ponad 500 tysięcy mieszkańców), udział kobiet i mężczyzn jest porównywalny - kobiety to 164 osoby (48,96%), mężczyźni – 171 osób (48,71%) ankietowanych.

Uwzględniając wykształcenie respondentów, zauważyć można, że dominują osoby ze średnim wykształceniem, wśród których jest 301 kobiet (56,06%) i 243 mężczyzn (43,94%). Wśród objętych badaniem osób z wyższym wykształceniem, niewielką przewagę stanowią mężczyźni - 204 osoby (50,87%), a kobiety - 197 osób, stanowią 49,13% tej populacji. Również wśród ankietowanych posiadających wykształcenie zawodowe dominują mężczyźni - 13 osób (59,09%), a kobiety 9 osób, stanowią 40,91% badanych. W badanej populacji znalazła się 1 osoba z wykształceniem podstawowym, będąca mężczyzną (wykres 3.18.).

Wykres 3.18. Struktura populacji respondentów według płci i wykształcenia

0%40,91%

56,06%

49,13%

100%59,09%

43,94%

50,87%

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

300

325

podstawowe zawodowe średnie wyższe

ilo

ść w

ska

zań

wykształcenie

Płeć a wykształcenie respondenta

kobieta mężczyzna


W badanej populacji dominują pracownicy z najkrótszym stażem pracy od 0-3 lat. Wśród nich

kobiety - 224 osoby, stanowią 58,64% populacji, a 158 mężczyzn 41,36%. W grupie ankietowanych pracowników ze stażem pracy 4-10 lat, kobiety to 147 osób (46,23%), mężczyźni natomiast stanowią 171 badanych (53,77%). Odwrotna proporcja wystąpiła wśród pracowników ze stażem pracy od 11-20 lat – 80 osób (52,29%) to kobiety, 73 osoby (42,69%) - mężczyźni. W grupie osób ze stażem pracy z przedziału 21-30 lat, przewagę stanowią kobiety - 46 osób, których udział wynosi 61,33%, natomiast 29 mężczyzn stanowi 38,67% populacji. Zbliżony udział w badanej populacji pracowników wystąpił w przypadku osób ze stażem pracy 31-40 lat, tu kobiety stanowią 17 osób badanych (45,95%), a mężczyźni - 20 osób (54,05%). Wśród ankietowanych z długim stażem pracy - 41-50-lat, zdecydowanie dominują mężczyźni - 9 osób (81,82%), kobiety to zaledwie 2 osoby (18,18%). Badanie objęło tylko jedną osobę z najdłuższym stażem pracy (powyżej 50 lat), którym jest mężczyzna (wykres 3.19.).

22

Wykres 3.19. Struktura populacji respondentów według płci i stażu pracy

58,64%

46,23%

52,29%

61,33%

45,95%18,18% 0%

41,36% 53,77%

42,69%

38,67% 54,05%81,82%

100%0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

0-3 lat 4-10 lat 11-20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat powyżej 50 lat

ilo

ść w

ska

zań

staż pracy

Płeć a staż pracy respondenta

kobieta mężczyzna


Bardzo ciekawe wnioski można wyciągnąć z analizy zajmowanego stanowiska ankietowanych pod

względem płci. Z takiego zestawienia wynika, że wśród pracowników dominują kobiety. Ich udział w tej grupie wynosi 452 osoby (58,10%), udział mężczyzn z kolei to 326 osób (41,90%). Dokładnie odwrotna sytuacja, z większą dysproporcją, wystąpiła w badanej grupie ankietowanych zajmujących stanowiska kierownicze. W tym przypadku dominują mężczyźni - 135 osób (67,84%) spośród objętych badaniem kierowników. Wśród przebadanej grupy kobiet zaledwie 64 osoby (32,16%), zajmują stanowiska kierownicze (wykres 3.20.). Wykres 3.20. Struktura populacji respondentów według płci i zajmowanego stanowiska

58,10%

32,16%

41,90%

67,84%

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

pracownik kierownik

ilo

ść w

ska

zań

zajmowane stanowisko

Płeć a zajmowane stanowisko

kobieta mężczyzna


23

Na podstawie zestawienia wieku respondentów oraz miejsca ich zamieszkania, zauważyć można, że w każdej z uwzględnionych rodzajów miejscowości zamieszkania (różnicowanych według ilości mieszkańców) dominują ankietowani z najmłodszej grupy wiekowej, tj. 18-30 lat, która jest dominująca w badanej populacji (wykres 3.21.). Największa ilość tych osób – 186 osób (76,23%), wystąpiła wśród ankietowanych pochodzących z małych miejscowości (do 10 tysięcy mieszkańców). Podobnie w przypadku ankietowanych, będących mieszkańcami miejscowości o liczbie ludności 11-50 tysięcy.

W przypadku mieszkańców średnich miejscowości (51-150 tysięcy i 151-300 tysięcy mieszkańców) brak jest reprezentanta najstarszej grupy wiekowej jaka wzięła udział w badaniu - od 61-75 lat.

Wykres 3.21. Struktura populacji respondentów według wieku i miejsca zamieszkania

76,23%

73,63%

60.94%

62,50% 62,16%

53,13%

18,44%18,91% 32,03%

28,13% 29,73%

31,64%

4,51% 6,97%7,03%

9,38% 5,41%

13,13%

0,82% 0,50% 0% 0% 2,70%2,09%

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

do 10 tys. 11-50 tys. 51-150 tys. 151-300 tys. 301-500 tys. ponad 500 tys.

ilo

ść w

ska

zań

wielkość miejscowości wg ilości ludności

Wiek a miejsce zamieszkania respondentów

wiek respondenta 18-30 lat wiek respondenta 31-45 lat wiek respondenta 46-60 lat wiek respondenta 61-75 lat


Na podstawie zestawienia wieku oraz struktury wykształcenia badanej populacji, stwierdzić można, że wśród osób z wykształceniem podstawowym, jest jedna osoba, której wiek mieści się w przedziale 18-30 lat (wykres 3.22.). Wśród ankietowanych posiadający wykształcenie zawodowe, najliczniejszą, ale nie dominującą grupę stawią osoby w wieku 46-60 lat – 8 osób (36,36%), podobną ilość stanowią przedstawiciele najmłodszej grupy wiekowej 18-30 lat – 7 osób (31,82%). W tym zbiorze badanych, ankietowani w wieku 31-45 lat, stanowią 4 osoby (18,18%), a najstarsi uczestnicy badania (61-75 lat) to 3 osoby (13,64%).

Wśród osób objętych badaniem, deklarujących w ankiecie wykształcenie średnie, zdecydowanie dominują osoby w wieku 18-30 lat – 415 osób, stanowiące 75,05% tej grupy. Osoby w wieku 31-45 lat, z wykształceniem średnim stanowią 91 badanych (16,46%), w wieku 46-60 lat – 46 osób (8,32%), w wieku 61-75 lat - 1 respondent (0,18%).

W badanej populacji, w grupie ankietowanych posiadających wykształcenie wyższe, ponad połowa to osoby w wieku 18-30 lata – 210 osób (52,37%). Osoby w wieku 31-45 lat stanowią 155 badanych (36,84%).

24

Zdecydowanie najsłabiej w tym zbiorze wystąpiły osoby w górnych przedziałach wiekowych. Respondenci w wieku 46-60 lat to zaledwie 29 osób (7,23%) z wyższym wykształceniem, a tylko 7 badanych (1,75%) to osoby w wieku 61-75 lat. Wykres 3.22. Struktura populacji respondentów według wieku i wykształcenie

100%31,82%

75,05%

52,37%

0%18,18%

16,46%

38,65%

0%

36,36%

8,32%

7,23%

0%13,64%

0,18%1,75%

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

podstawowe zawodowe średnie wyższe

ilość

wsk

azań

wykształcenie

Wiek a wykształcenie respondentów



Z zestawienia zmiennych: „wiek” i „staż pracy respondentów” (wykres 3.23.) wynika, że: – w grupie z najkrótszym stażem pracy od 0-3 lat, większość – 381 respondentów (99,74%)

stanowią osoby wieku 18-30 lat, pozostali – 1 osoba (0,26%) to ankietowani w wieku 31-45 lat; – w grupie osób, których staż pracy wynosi 4-10 lat, większość stanowią najmłodsi uczestnicy

badania – 241 osób (75,79%), pozostali to 77 osób (24,21%) w wieku 31-45 lat; – wśród przedstawicieli respondentów ze stażem pracy 11-20 lat, zdecydowaną przewagę stanowią

osoby w wieku 31-45 lat (138 osób – 90,20%), pozostali to 18-30-latkowie (11 osób 7,19%) i osoby w wieku 46-60 lat (4 badanych 2,61%);

25

– w populacji ze stażem pracy 21-30 lat, wystąpiła porównywalna liczba osób w wieku 31-45 lat (34 osoby 45,33%) i 46-60 lat (41 respondentów 54,67%);

– staż pracy przekraczający 50 lat, posiada jeden z ankietowanych, który reprezentuje grupę wiekową 61-75 lat. Wykres 3.23. Struktura populacji respondentów według wieku i stażu pracy

99,74%

75,79%

7,19%

0,26%

24,21%

90,20%

45,33%

45,45%

2,61%

54,67%

89,19%

10,81% 54,55% 100%

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

280

300

320

340

360

380

400

0-3 lat 4-10 lat 11-20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat powyżej 50 lat

ilo

śc w

skza

ń

staż pracy

Wiek a staż pracy respondentów



26

Na podstawie danych dotyczących wieku respondentów i zajmowanego przez nich stanowiska w przedsiębiorstwie (pracownik lub kierownik) zauważyć można, że w grupie pracowników dominują osoby w wieku 18-30 lat – 554 badanych (71,21%) (wykres 3.24.). 162 pracowników (20,82%) to osoby będące w przedziale wiekowym 31-45 lat, 54 osoby badanej populacji pracowników (6,94%), stanowią osoby w wieku 46-60 lat, zaledwie 8 respondentów (1,03%) tej grupy to osoby najstarsze z badanych.

Natomiast wśród kierowników, największy udział, ale niedominujący, stanowią osoby w wieku 31-45 lat (88 osób 44,22%). Najmłodsi ankietowani – 79 osób, stanowią 39,70% objętych badaniem kierowników. Świadczy to o powierzaniu stanowisk kierowniczych młodym ludziom, nieposiadającym dużego doświadczenia zawodowego. Być może jest to przejawem zjawiska nazywanego "wyścigiem szczurów", przejawiającego się chęcią odniesienia kariery zawodowej w młodym wieku przez ludzi ambitnych, ale równocześnie pozbawionych samokrytyki, pokory i szacunku dla poprzednich pokoleń. Osoby w wieku 46-60 lat to zaledwie 29 osób (14,57%) spośród wszystkich kierowników, którzy wzięli udział w badaniu. Wśród kierowników zaledwie 3 badanych (1,51%) to osoby w wieku 61-75 lat. Uzyskane wyniki nie są pozytywne, bowiem świadczą o niedocenianiu przez awans doświadczonych zawodowo pracowników. Długoletni staż pracy powinien być zaletą pracowników, ponieważ wynika świadczy on o posiadaniu przez nich wiedzy ukrytej, umiejętności i kompetencji, które nabył w trakcie wykonywania pracy, a których nie można nabyć w procesie edukacji. Wykres 3.24. Struktura populacji respondentów według wieku i zajmowanego stanowiska

71,21%

39,70%

20,82%

44,22%

6,94%

14,57%

1,03% 1,51%

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

pracownik kierownik

ilo

ść w

skaz

ań

zajmowane stanowisko

Wiek a zajmowane stanowisko przez respondentów



27

4. UZYSKANE EFEKTY

Mimo, że badanie dotyczyło jednego tematu - "Metody i media komunikacyjne w przekazie wiedzy", z uwagi na 3 rodzaje adresatów, postanowiono stworzyć trzy różne formularze (dla uczniów, studentów i pracowników). Formularze zawierały pewną ilość odmiennych pytań otwartych i zamkniętych.

Dwa pytania, wystąpiły we wszystkich formularzach. Powtarzające się pytania dotyczyły miejsca poszukiwania przez ankietowego wiedzy potrzebnej odpowiednio: podczas lekcji, zajęć i do wykonywania pracy oraz celu, w jakim respondenci korzystają z Internetu. Wyniki pokazujące odpowiedzi według grupy docelowej prezentują wykresy 4.1a. – 4.1d.

Na podstawie uzyskanych danych stwierdzić można, że w Internecie potrzebnej wiedzy częściej szukają uczniowie i studenci, niż pracownicy. Taki wynik świadczy z jednej strony o wykorzystywaniu przez najmłodszą grupę przebadanej populacji nowoczesnych mediów informacyjnych, jednak z drugiej strony należy mieć na uwadze, że Internet, jako źródło informacji nie zawsze jest wiarygodny. Często informacje umieszczone w Internecie są niezgodne i nieprawidłowe, a młodzi ludzie nieświadomi tego faktu, bezgraniczne ufają anonimowo umieszczanym treściom. Ponadto prezentowane wyniki świadczą o małym zaangażowaniu uczniów i studentów w poszukiwanie wiedzy, bowiem korzystanie z Internetu nie wymaga od nich często nawet wyjścia z domu. Fakt, że pracownicy najrzadziej wykorzystują Internet do poszukiwania wiedzy potrzebnej do rozwiązywania problemów zawodowych, świadczy prawdopodobnie o tym, że potrzebne im informacje to wiedza fachowa, specjalistyczna, wynikająca z doświadczenia. Taka wiedza w Internecie jest niedostępna, dlatego ta grupa badanych częściej prosi o pomoc koleżanki i kolegów z pracy.

Powyższe podsumować można stwierdzeniem, że na etapie edukacji, gdzie poszukuje się wiedzy jawnej, teoretycznej, zebranej i usystematyzowanej, ludzie proces jej poszukiwania realizują indywidualnie, wykorzystując w tym celu ogólno dostępne źródła. Na etapie pracy zawodowej, w której często potrzebna jest wiedza wynikająca z doświadczenia, nabytych umiejętności, długoletniej praktyki (wiedza ukryta) ludzie proszą o pomoc innych.

W książkach, czasopismach oraz programach radiowych i telewizyjnych najczęściej szukają wiedzy studenci. Uczniowie najrzadziej proszą o pomoc w pozyskaniu wiedzy potrzebnej podczas lekcji swoich kolegów i koleżanki. Niestety nie są to wnioski pozytywne, bowiem świadczą o tym, że dzieci nie wykazują umiejętności do dzielenia się wiedzą wśród rówieśników lub nie mają zaufania do siebie pod względem posiadanej wiedzy.

28

Wykres 4.1. Gdzie najczęściej poszukujesz wiedzy potrzebnej podczas lekcji/zajęć/wykonywania pracy a) w Internecie

46,88%

37,86%

8,24%

2,67%

2,12%

2,23%

45,06%

43,57%

10,27%

0,70%

0,20%

0,20%

21,19%

31,73%

20,47%

8,19%

4,71%

13,72%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

udział w ilości wskazań [%]

Gdzie najczęściej poszukujesz wiedzy potrzebnej podczas lekcji/

zajęć/wykonania pracy?

a) w Internecie

pracownicy studenci uczniowie

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet b) w książkach, czasopismach

6,35%

24,39%

28,51%

25,17%

9,02%

6,57%

11,17%

41,08%

30,41%

13,96%

2,49%

0,90%

8,70%

20,88%

26,41%

15,56%

7,06%

21,39%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




b) w książka, czasopismach



29

c) w programach radiowych i telewizyjnych

1,22%

3,12%

9,02%

31,74%

24,16%

30,73%

1,89%

8,18%

18,25%

38,19%

18,44%

15,05%

2,46%

5,83%

11,16%

24,67%

16,27%

39,61%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




c) w programach radiowych i telewizyjnych


Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet d) prosząc o pomoc koleżanki lub kolegów ze szkoły/uczelni/pracy

5,35%

13,14%

30,40%

27,06%

14,81%

9,24%

8,18%

22,53%

38,38%

21,73%

7,18%

1,99%

7,88%

26,31%

35,62%

15,46%

7,57%

7,16%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




d) prosząc o pomoc koleżanki lub kolegów

ze szkoły/uczelni/pracy



W przypadku odpowiedzi respondentów, na pytanie dotyczącego celu korzystania z Internetu

(wykresy 4.2a. – 4.2d.) zauważyć można, że uczniowie najczęściej wykorzystują Internet do gier i zabaw oraz do słuchania muzyki i oglądania filmów. Studentom i pracownikom najczęściej Internet służy do obsługi poczty elektronicznej. W mniejszym stopniu korzystają z niego w celach rozrywkowych typu gry i zabawy oraz do słuchania muzyki i oglądania filmów. W najmniejszym

30

stopniu wszystkie trzy grupy ankietowanych wykorzystują Internet do uczestniczenia w czatach i forach dyskusyjnych, przy czym w największym stopniu nie praktykują tego pracownicy wielkopolskich przedsiębiorstw.

Z powyższego wynika, że bez względu na etap w życiu (edukacja, praca zawodowa) ludzie ciągle traktują Internet głównie, jako źródło rozrywki a nie narzędzie komunikacyjne. Jedynie wykorzystywanie Internetu przez studentów i pracowników do obsługi poczty elektronicznej, świadczyć może o rosnącej świadomości wykorzystywania tego medium w przekazie wiedzy między ludźmi, co być może wynika z nieodpłatnej formy korzystania, będącej alternatywą dla telefonów i korespondencji listowej. Wykres 4.2. W jakim celu korzystasz z Internetu? a) do gry i zabawy

27,51%

19,04%

16,70%

17,59%

9,91%

9,24%

9,27%

17,65%

18,94%

23,23%

16,55%

14,36%

10,13%

10,44%

13,51%

22,11%

20,27%

23,44%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


W jakim celu korzystasz z Internetu?

a) do gry i zabawy



31

b) do obsługi poczty elektronicznej

33,52%

21,83%

20,27%

15,59%

6,35%

2,45%

57,13%

27,32%

12,86%

1,99%

0,50%

0,20%

54,66%

24,97%

12,79%

2,25%

1,64%

3,68%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



b) do obsługi poczty elektronicznej


Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet c) uczestniczę w czatach i forach dyskusyjnych

8,80%

10,02%

10,47%

23,50%

17,71%

29,51%

6,68%

9,17%

15,05%

27,22%

17,75%

24,13%

4,09%

5,53%

10,13%

21,70%

20,37%

38,18%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



c) uczestniczę w czatach i forach dyskusyjnych



32

d) słucham muzyki, oglądam filmy itp.

52,56%

29,06%

11,02%

4,57%

1,11%

1,67%

32,00%

33,30%

18,84%

8,47%

4,69%

2,69%

14,74%

18,83%

18,83%

16,68%

13,61%

17,30%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



d) słucham muzyki, ogladam filmy itp.



W ankietach skierowanych do uczniów i studentów takich samych pytań wystąpiło 9. Pytano w nich

o: 1. Sposób przekazywania nowej wiedzy. 2. Sposób mobilizowania (aktywizacji) uczniów/studentów przez prowadzącego zajęcia. 3. Sposób przygotowywania zadań domowych, projektów, referatów, prac zaliczeniowych

(indywidualnie czy grupowo). 4. Możliwość swobodnego wyrażania myśli podczas zajęć. 5. Tłumaczenie przez nauczycieli niejasnych treści. 6. Uczestnictwo w imprezach organizowanych przez środowisko naukowe. 7. Formę przekazywania w szkole/na uczelni informacji o np. zastępstwach, zmianach w planie. 8. Sposób przygotowywania się do kolokwiów/sprawdzianów/konkursów lub egzaminów

(indywidualnie lub grupowo). 9. Rozwijanie zainteresowań poza szkołą/uczelnią. Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów

z Wielkopolski, na pytanie "W jaki sposób przekazywana jest nowa wiedza?" (wykresy 4.3a. – 4.3f.) zauważyć należy, że wśród uczniów nowa wiedza jest najczęściej przekazywana poprzez czytanie i dyktowanie wiadomości, zadania do wykonania w formie pracy własnej, wykład prowadzącego. Natomiast zdaniem studentów, nowa wiedza jest im najczęściej przekazywana za pomocą takich metod jak: wykład prowadzącego, prezentacja multimedialna. Jako formę przekazu nowej wiedzy występującą często - prawie połowa studentów wskazała pracę w grupach, dyskusję oraz czytanie i dyktowanie wiadomości oraz zadania do samodzielnego wykonania.

Można, zatem podsumować, że dwie formy przekazu nowej wiedzy występują równie często w stosunku do uczniów, jaki i studentów i są to: wykład prowadzącego, czytanie i zadana do wykonania praca własna. Prezentacje multimedialne, praca w grupach i dyskusja częściej praktykowane są wobec studentów. Natomiast uczniom częściej niż studentom przekazuje się nową wiedzę w formie czytania i dyktowania wiadomości oraz wyświetlania slajdów, pokazywania filmów itp.

33

Warto zastanowić się nad skutecznością stosowanych najczęściej metod przekazywania nowej wiedzy, biorąc pod uwagę wyniki corocznych testów sprawdzających zdobytą wiedzę przez uczniów (egzamin gimnazjalny i maturalny) lub przez studentów (wyniki egzaminów podczas sesji).

Wykres 4.3. Jak przekazywana jest nowa wiedza? a) wykład prowadzącego

17,26%

39,31%

30,07%

8,57%

4,01%

0,78%

27,42%

40,58%

27,82%

3,59%

0,50%

0,10%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


Jak przekazywana jest nowa wiedza?

a) wykład prowadzącego

studenci uczniowie

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet b) praca w grupach, dyskusja

1,45%

6,90%

25,95%

45,21%

19,27%

1,22%

2,59%

16,15%

39,58%

28,91%

10,87%

1,89%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



b) praca w grupach, dyskusja

studenci uczniowie


34

c) prezentacja multimedialna

0,67%

4,45%

19,27%

35,08%

32,63%

7,91%

11,27%

37,19%

33,50%

13,76%

3,69%

0,60%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



c) prezentacja multimedialna

studenci uczniowie


d) czytanie i dyktowanie wiadomości

19,38%

33,41%

32,63%

10,02%

3,79%

0,78%

2,99%

14,46%

29,21%

36,49%

13,56%

3,29%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



d) czytanie i dyktowanie wiadomości

studenci uczniowie


35

e) wyświetlanie slajdów, pokazywanie filmów

0,67%

4,57%

19,71%

35,63%

32,52%

6,90%

2,46%

5,83%

11,16%

24,67%

16,27%

39,61%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



e) wyświetlanie slajdów, pokazywanie filmów

studenci uczniowie


f) zadana do wykonania praca własna

12,92%

27,73%

40,53%

14,14%

4,45%

0,22%

5,48%

16,75%

42,97%

24,63%

8,28%

1,89%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



f) zadana do wykonania praca własna

studenci uczniowie


Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów z Wielkopolski na pytanie "W jaki sposób prowadzący zajęcia mobilizuje (aktywizuje) uczniów/studentów?" (wykresy 4.4a. – 4.4e.) zauważyć można, że zbieżne odpowiedzi tych dwóch grup pojawiły się w przypadku wskazania form aktywizacji uczniów/słuchaczy takich jak zadawanie problemowych pytań, prowadzenie dyskusji, zlecanie samodzielnego zapoznania się z tematem.

36

Wywoływanie do odpowiedzi, jako forma mobilizacji uczniów lub słuchaczy przez prowadzącego częściej stosowane jest wobec uczniów niż studentów, a rozwiązywanie problemów w grupie częściej wobec studentów niż uczniów. Świadczy to o uczeniu młodych ludzi pracy zespołowej dopiero na etapie studiów. Do momentu

rozpoczęcia edukacji na poziomie akademickim młodzież raczej mobilizowana jest do pracy samodzielnej i stąd często z brakiem umiejętności pracy w grupie nie potrafi nie potrafi współpracować na studiach. Dodatkowo należy zdać sobie sprawę z faktu, że nie wszyscy absolwenci szkół ponadgimnazjalnych kontynuuje naukę. Część z nich kończy edukację na poziomie szkoły średniej lub zawodowej i rozpoczyna pracę zawodową. Biorąc pod uwagę konieczność posiadania umiejętności do dzielenia się wiedzą w miejscu pracy (wyniki uzyskane z odpowiedzi na pytanie: Gdzie najczęściej poszukujesz wiedzy potrzebnej podczas lekcji/zajęć/wykonywania pracy? - wykres 6.1d.) trudno wyobrazić sobie, aby byli oni zdolni do przekazywania wiedzy współpracownikom. Dotychczas niestety uczono ich samodzielnego rozwiązywania problemów. Powyższe znajduje również potwierdzenie w odpowiedzi respondentów na następne pytanie.

Wykres 4.4. W jaki sposób prowadzący zajęcia mobilizuje (aktywizuje) uczniów/słuchaczy? a) wywołując do odpowiedzi

7,35%

26,28%

43,88%

16,70%

4,01%

1,78%

1,20%

7,48%

24,23%

39,98%

18,54%

8,57%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


W jaki sposób prowadzący zajęcia mobilizuje (aktywizuje)

uczniów/słuchaczy?

a) wywołując do odpowiedzi

studenci uczniowie


37

b) zadając pytania problemowe

3,01%

18,71%

46,66%

25,28%

5,12%

1,22%

2,09%

17,25%

48,45%

22,93%

7,18%

2,09%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




b) zadając pytania problemowe

studenci uczniowie

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet c) prowadząc dyskusję

5,01%

19,60%

38,42%

27,84%

7,24%

1,89%

2,69%

21,73%

39,68%

26,72%

6,98%

2,19%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




c) prowadząc dyskusję

studenci uczniowie


38

d) zlecając samodzielne zapoznanie się z tematem

3,01%

16,37%

34,52%

34,97%

9,58%

1,56%

3,29%

13,66%

29,41%

37,69%

12,56%

3,39%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




d) zlecając samodzielne zapoznanie się z tematem

studenci uczniowie

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet e) rozwiązując problemy w grupach

0,56%

5,35%

22,94%

40,42%

23,05%

7,68%

1,69%

13,86%

32,10%

34,60%

13,56%

4,19%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




e) rozwiązując problemy w grupach

studenci uczniowie


Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów z Wielkopolski na pytanie "W jaki sposób przygotowywane są zadania domowe, projekty, referaty, prace zaliczeniowe?" (indywidualnie czy grupowo) (wykres 4.5.), stwierdzić można, że studenci częściej niż uczniowie przygotowują takie opracowanie w grupach. Podobnie jak poprzednio należy pamiętać, że nie wszyscy uczniowie będą studentami, w związku z czym na rynek pracy trafią nie posiadając

39

umiejętności pracy w grupie, co z pewnością wpłynie negatywnie na wykonywanie przez nich pracy zawodowej.

Wykres 4.5. W jaki sposób najczęściej przygotowywane są zadania domowe, projekty, referaty, prace

zaliczeniowe?

76,61%

23,39%

41,97%

58,03%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00%

indywidualnie

w grupach


W jaki sposób najczęściej przygotowywane są zadania domowe,

projekty, referaty, prace zaliczeniowe?

studenci uczniowie


Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów z Wielkopolski na pytanie dotyczące możliwości swobodnego wyrażania myśli podczas zajęć (wykres 4.6.), wnioskować można, że w częściej taką możliwość mają studenci niż uczniowie. Wykres 4.6. Czy w szkole/na uczelni, podczas zajęć, można swobodnie wyrażać swoje zdanie?

13,70%

24,61%

35,52%

16,37%

5,90%

3,90%

19,94%

26,42%

38,98%

11,57%

2,79%

0,30%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


Czy w szkole/na uczelni, podczas zajęć, można swobodnie

wyrażać swoje zdanie?

studenci uczniowie


40

Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów z Wielkopolski na pytanie dotyczące tłumaczenia przez nauczycieli niejasnych treści (wykres 4.7.), wnioskować można, że w obu grupach badanej populacji takie zjawisko występuje i zostało podobnie ocenione zarówno przez uczniów jak i studentów. Wykres 4.7. Czy nauczyciele/prowadzący zajęcia tłumaczą ponownie niejasne treści?

8,13%

19,15%

40,20%

24,16%

5,90%

2,45%

12,06%

19,34%

41,08%

21,64%

4,89%

1,00%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


Czy nauczyciele/prowadzący zajęcia tłumaczą ponownie niejasne

treści?

studenci uczniowie


Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów z Wielkopolski na pytanie "Czy uczestniczysz w imprezach organizowanych przez środowisko naukowe?" (wykresy 4.8a. – 4.8f.) stwierdzić można, że zarówno uczniowie jak i studenci uczestniczą w tego typu przedsięwzięciach - ogólnie rzadko, bardzo rzadko lub wcale. Jednakże uczniowie czynią to częściej niż studenci, w przypadku wszystkich wskazanych w ankiecie imprez.

41

Wykres 4.8. Czy uczestniczysz w imprezach organizowanych przez środowisko naukowe? a) „Festiwal Nauki”

1,34%

3,56%

4,57%

10,58%

12,03%

67,93%

0,40%

0,90%

1,50%

7,68%

9,57%

79,96%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


Czy uczestniczysz w imprezach organizowanych przez środowisko

naukowe?

a) „Festiwal Nauki”

studenci uczniowie


b) „Drzwi Otwarte”

7,91%

7,80%

17,26%

18,15%

16,59%

32,29%

0,60%

1,60%

7,08%

19,84%

19,74%

51,15%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



naukowe?

b) „Drzwi Otwarte”

studenci uczniowie


42

c) wykłady otwarte

2,23%

6,35%

12,81%

24,05%

13,14%

41,43%

0,60%

2,19%

8,77%

18,44%

15,55%

54,44%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



naukowe?

c) wykłady otwarte

studenci uczniowie


d) „Targi Edukacyjne”

5,12%

4,68%

14,81%

17,82%

16,48%

41,09%

1,00%

3,09%

9,87%

17,65%

18,44%

49,95%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



naukowe?

d)„Targi Edukacyjne”

studenci uczniowie


43

e) pokazy

2,56%

5,12%

16,93%

25,06%

18,71%

31,63%

0,40%

2,79%

9,27%

19,14%

16,45%

51,94%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



naukowe?

e) pokazy

studenci uczniowie


f) spotkania z zaproszonymi gośćmi - naukowcami

3,01%

7,46%

16,15%

22,61%

19,04%

31,74%

0,60%

1,79%

6,98%

17,45%

19,34%

53,84%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



naukowe?

f) spotkania z zaproszonymi gośćmi - naukowcami

studenci uczniowie


Uzyskane wyniki niestety świadczą o niechęci młodzieży uczącej się do wykorzystywania tego typu imprez, jako sposobu pozyskiwania nowej, często nie podręcznikowej wiedzy, przekazywanej w sposób niekonwencjonalny. Imprezy organizowane przez środowisko naukowe poszerzają horyzonty, uzupełniają wiedzę teoretyczną. Być może powodem nieuczestniczenia uczniów i studentów w takich imprezach jest ich niechęć do odkrywania świata, szukania odpowiedzi na nurtujące pytania, a może brak czasu, słaba promocja, niewiedza o takich wydarzeniach lub akademicka forma spotkań.

44

Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów z Wielkopolski na pytanie dotyczące formy przekazywania w szkole/na uczelni informacji o np. zastępstwach, zmianach w planie (wykresy 4.9a. – 4.9d.) stwierdzić można, uczniowie zdecydowanie w większym stopniu niż studenci znajdują wspomniane informacje na tablicy ogłoszeń bądź dowiadują się sie od wychowawcy lub innych nauczycieli. Natomiast studenci w zdecydowanie większym stopniu znajdują wspomniane informacje na stronie internetowej uczelni. Wskazuje to na fakt, że w szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych dalej przeważają tradycyjne formy przekazu informacji w sytuacji, gdy na uczelniach wykorzystuje się już nowoczesne media komunikacyjne. Wykres 4.9. Jak przekazywane są informacje np. o zastępstwach i zmianach w planie? a) wywieszane na tablicy ogłoszeń

68,82%

8,69%

3,01%

3,34%

2,67%

13,47%

9,97%

12,56%

19,24%

16,75%

15,35%

26,12%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


Jak przekazywane są informacje np. o zastępstwach

i zmianach w planie?

a) wywieszane są na tablicy ogłoszeń

studenci uczniowie


45

b) przekazywane przez wychowawcę/wykładowcę

7,57%

22,94%

23,27%

21,38%

13,36%

11,47%

5,18%

20,34%

32,20%

20,64%

11,67%

9,97%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




b) przekazywane przez wychowawcę/wykładowcę

studenci uczniowie


c) przekazywane przez innych nauczycieli/innych prowadzących zajęcia szkoły

4,01%

12,58%

22,05%

28,06%

18,71%

14,59%

5,58%

8,57%

18,05%

27,22%

17,85%

22,73%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




c) przekazywane przez innych nauczycieli/innych prowadzących

zajęcia

studenci uczniowie


46

d) umieszczane na stronie internetowej

23,16%

5,35%

6,12%

6,12%

8,80%

50,45%

27,72%

17,05%

19,94%

13,46%

10,07%

11,76%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




d) umieszczane na stronie internetowej szkoły

studenci uczniowie


Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów

z Wielkopolski na pytanie dotyczące sposobów przygotowywania się do kolokwiów/sprawdzianów/konkursów lub egzaminów (indywidualnie lub grupowo), (wykres 4.10.), stwierdzić można, że studenci częściej niż uczniowie uczą się grupowo. Ponadto stwierdzić należy, że obie grupy częściej przygotowują się do weryfikacji ich wiedzy indywidualnie. Wykres 4.10. Czy uczysz się do sprawdzianów/kolokwiów, konkursów lub egzaminów razem

z koleżankami/kolegami z klasy/grupy?

21,38%

78,62%

37,09%

62,91%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00%

tak

nie


Czy uczysz się do sprawdzianów/kolokwiów, konkursów lub

egzaminów razem z koleżankami/kolegami z klasy/grupy?

studenci uczniowie


47

Powyższe dane niestety negatywnie świadczą o zdolności młodzieży uczącej się do dzielenia się wiedzą. Wspólna nauka to z jednej strony przekazywanie innym własnej wiedzy, z drugiej korzystanie z wiedzy innych. Każdorazowo powoduje ona dyskusję, wymianę poglądów i informacji, co winno skutkować poszerzaniem wiedzy własnej. Nasuwa się pytanie, dlaczego młodzież nie wykorzystuje zalet, jakie daje wspólna nauka? Być może dzieje się tak dlatego, że uczniowie i studenci nie mają świadomości tych zalet, a może nie chcą dzielić się swoją wiedzą. Co ciekawe, ponad połowa studentów zadania domowe, projekty, referaty, prace zaliczeniowe przygotowuje w grupach (wykres 4.5.), ale wspólnie uczy się mniej niż połowa (wykres 4.10.). Jest to prawdopodobnie wynikiem narzucania przez prowadzących zajęcia na uczelniach, pracy w zespołach. Natomiast nikt nie jest w stanie narzucić studentowi formy nauki przed kolokwium, czy egzaminem. Niestety powyższy stan rzeczy absolwenci uczelni przenoszą do miejsca pracy, w którym wspólne projekty, zadania potrafią efektywnie rozwiązywać ze współpracownikami, jednak w sytuacji, kiedy mają podzielić się z innymi swoją wiedzą, robią to niechętnie i rzadko.

Na podstawie wyników uzyskanych z odpowiedzi ankietowanych uczniów i studentów z Wielkopolski na pytanie dotyczące rozwijania zainteresowań poza szkołą/uczelnią, (wykres 4.11.) stwierdzić można, że ponad połowa uczniów jak i studentów rozwija swoje zainteresowanie. W większym stopniu czynią to jednak uczniowie niż studenci. Wykres 4.11. Czy poza szkołą/uczelnią rozwijasz swoje zainteresowania?

60,80%

43,88%

49,02%

50,98%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

tak, gdzie?

nie, dlaczego?


Czy poza szkołą/uczelnią rozwijasz swoje zainteresowania?

studenci uczniowie


W powyższym pytaniu, poproszono respondentów o uzasadnienie swojej odpowiedzi. Odpowiedzi uczniów wielkopolskich szkół zestawiono w tabeli 4.1.

48

Tabela 4.1. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie „Czy poza szkołą rozwijasz swoje zainteresowania?” 12. Czy poza szkołą rozwijasz swoje zainteresowania?

Tak, gdzie… Ilość odp. % Nie, dlaczego… Ilość odp. %

w domu 152 27,84% nie 238 60,41%

klub sportowy 89 16,30% nie mam czasu 119 30,20%

Internet 51 9,34% nie chce mi się 7 1,78%

w szkole muzycznej 30 5,49% brak zainteresowań 6 1,52%

w szkole języków obcych 29 5,31% brak funduszy 4 1,02%

zajęcia taneczne 24 4,40% nie ma gdzie 4 1,02%

język angielski 19 3,48% wolny czas spędzam w domu 3 0,76%

śpiew/chór 16 2,93% zbyt dużo zadane 2 0,51%

zespół muzyczny 15 2,75% nie mam takiej potrzeby 2 0,51%

boisko 14 2,56% brak dojazdu 2 0,51%

basen 13 2,38% za dużo czasu spędzam w szkole 2 0,51%

wszędzie/na dworze/w lesie 11 2,01% nie mogę z powodów zdrowotnych 1 0,25%

Dom Kultury 10 1,83% niedogodny plan lekcji 1 0,25%

klub jeździecki 8 1,47% brak ciekawych zajęć 1 0,25%

czytanie literatury 6 1,10% wszystko już umiem 1 0,25%

ministrant/w Kościele 5 0,92% wystarcza mi w szkole 1 0,25%

korepetycje 5 0,92%

podczas spotkań ze znajomymi 4 0,73%

uczelnia wyższa 4 0,73%

kółko teatralne 4 0,73%

modelarnia 4 0,73%

zajęcia plastyczne 3 0,55%

jeżdżę na warsztaty i targi/ konferencje 3 0,55%

harcerstwo 3 0,55%

klub fotograficzny 3 0,55%

w teatrze 3 0,55%

na rowerze 2 0,37%

język niemiecki 2 0,37%

ścianka wspinaczkowa 1 0,18%

biblioteka 1 0,18%

klub miłośników pojazdów szynowych 1 0,18%

klub osiedlowy 1 0,18%

klub wędkarski 1 0,18%

kółko matematyczne 1 0,18%

na wsi 1 0,18%

narciarstwo 1 0,18%

podróże 1 0,18%

49

12. Czy poza szkołą rozwijasz swoje zainteresowania?


rysunek 1 0,18%

strzelnica 1 0,18%

świetlica edukacyjna 1 0,18%

w byłej szkole 1 0,18%

WOPR 1 0,18% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

Najczęściej, 27,84% przebadanych uczniów, jako miejsce, w którym rozwijają swoje zainteresowania

podało dom. Natomiast, aż 60,41% uczniów odpowiedziało na pytanie negatywnie, nie podając powodu nie rozwijania swoich zainteresowań. Z kolei 30,20% osób, jako powodów nie rozwijania swoich zainteresowań poza szkołą podało - brak czasu. Odpowiedzi studentów wielkopolskich uczelni, wskazujące miejsca rozwijania przez nich zainteresowań lub powód nie rozwijania ich zestawiono w tabeli 4.2. Tabela 4.2. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie „Czy poza uczelnią rozwija Pan/Pani swoje zainteresowania?”

9. Czy poza uczelnią rozwija Pan/Pani swoje zainteresowania?


w domu 54 16,88% brak czasu 224 65,88%

klub sportowy 43 13,44% nie 48 14,12%

praca 37 11,56% praca zawodowa zajmuje za

dużo czasu 13 3,82%

szkolenia/kursy/praktyki/staże/konferencje/targi 32 10,00% obowiązki rodzinne 10 2,94%

tak 26 8,13% brak środków finansowych 10 2,94%

szkoła języków obcych 25 7,81% brak możliwości 7 2,06%

Internet 19 5,94% brak odpowiednich miejsc 5 1,47%

warsztaty hobbistyczne 13 4,06% brak ochoty 4 1,18%

spotkania 7 2,19% mam do tego okazje na

Uczelni i to mi wystarcza 3 0,88%

kino/kultura/teatr/wystawy 7 2,19% brak potrzeby 3 0,88%

wyjazdy 6 1,88% brak zainteresowań 3 0,88%

centrum kultury/MOK/DM 5 1,56% zły plan na studiach 3 0,88%

na świeżym powietrzu 4 1,25% trzeba się uczyć 2 0,59%

przy nadarzającej się okazji 4 1,25% brak ciekawej oferty na rynku 2 0,59%

organizacja studencka/koła naukowe 4 1,25% nie wiem gdzie 1 0,29%

w bibliotece 4 1,25% problem z dojazdem 1 0,29%

czytając literaturę 3 0,94% brak motywacji 1 0,29%

kurs tańca 3 0,94%

AZS 3 0,94%

networker 2 0,63%

na uczelni 2 0,63%

50

9. Czy poza uczelnią rozwija Pan/Pani swoje zainteresowania?


w firmie rodzinnej 2 0,63%

imprezy kulturalna 2 0,63%

szkoła policealna 2 0,63%

stadnina koni 2 0,63%

zajęcia dodatkowe 2 0,63%

Straż pożarna 1 0,31%

akademik 1 0,31%

inna uczelnia 1 0,31%

Centrum Doskonalenia Nauczycieli 1 0,31%

szkoła muzyczna 1 0,31%

duszpasterstwo akademickie 1 0,31%

chór PP 1 0,31%


Najczęściej, 16,88% przebadanych uczniów jako miejsce, w którym rozwijają swoje zainteresowania, podało dom. Natomiast, aż 65,88% studentów, jako powodów nie rozwijania swoich zainteresowań poza uczelnią, podało brak czasu.

51

4.1. ZESTAWIENIE WYNIKÓW BADANIA ANKIETOWEGO W ŚRÓD UCZNIÓW

Poniżej zaprezentowane zostaną wyniki badania ankietowego wśród uczniów szkół gimnazjalnych

oraz ponadgimnazjalnych w Wielkopolsce. Przedstawione zostaną odpowiedzi ankietowanych na te pytania, które wystąpiły tylko w ankietach dedykowanych dla tej części populacji.

W pytaniu ósmym, zapytano uczniów o najczęstszy sposób przekazywania zarządzeń dyrektora szkoły. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) wywieszane są na tablicy ogłoszeń, b) przekazywane przez wychowawcę, c) przekazywane przez innych nauczycieli, d) publikowane w gazetce szkolnej, e) umieszczane na stronie internetowej szkoły, f) inaczej (jak?). Zestawienie odpowiedzi uczniów wielkopolskich gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

przedstawiono na wykresie 4.12. Na pytanie ósme ankiety – „W jaki sposób najczęściej przekazywanie są zarządzenia dyrektora

szkoły?”, w odpowiedzi: -" wywieszane na tablicy ogłoszeń", 292 (32,52%) uczniów wskazało, że "zawsze", 224 osoby (24,94) stwierdziło - "bardzo często", a zdaniem zaledwie 44 pytanych (4,90%), taka forma przekazywania zarządzań dyrekcji nie występuje wcale.

W odpowiedzi na pytanie 8 - "przekazywane przez wychowawcę", najwięcej uczniów - 325 (36,19%) stwierdziło, że taka forma przekazywania zarządzeń dyrektora szkoły występuje "bardzo często", a zaledwie 12 osób (1,34%) uważa, że "wcale".

Zdaniem 353 uczniów (39,31%) zarządzenia dyrekcji szkoły, są "często" przekazywane przez innych nauczycieli, 20 osób (2,23%) uważa, że taki sposób informowania nie występuje "wcale".

424 pytanych osób (47,22%) stwierdziło, że zarządzenia dyrektora szkoły, nie są "wcale" publikowane w gazetce szkolnej, natomiast, że "zawsze" to opinia 19 uczniów (2,12%).

W opinii 225 ankietowanych (25,06%) zarządzenia dyrektora szkoły umieszczane są "często" na stronie internetowej szkoły.

Na podstawie odpowiedzi uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych stwierdzić można, że dominującą formą przekazu informacji o zarządzaniach dyrekcji szkoły, w opinii pytanych, jest pośrednictwo wychowawców lub innych nauczycieli, wywieszenie ogłoszeń na tablicy lub ich umieszczenie na stronie internetowej. Najsłabszą formą przekazu informacji o zarządzeniach dyrektora szkoły jest gazetka szkolna.

52

Wykres 4.12. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "W jaki sposób najczęściej przekazywanie są zarządzenia dyrektora szkoły?"


32,52%

24,94%22,94%

10,24%

4,54% 4,90%

18,37%

36,19%

33,07%

8,13%

2,90%1,34%

4,45%

18,71%

39,31%

226,39%

8,91%

2,23%2,12% 3,56%

11,02%

17,82% 18,26%

47,22%

14,25% 15,03%

25,06%

16,70%14,48% 14,48%

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

300

325

350

375

400

425

450

zawsze bardzo często często rzadko bardzo rzadko wcale

ilo

ść w

sk

aza

ń

8. W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzenia dyrektora szkoły?

8a) wywieszane na tablicy ogłoszeń 8b) przekazywane przez wychowawcę 8c) przekazywane przez innych nauczycieli 8d) publikowane w gazetce szkolnej 8e) umieszczane na stronie internetowej szkoły

53

Opowiadając na pytania dotyczące najczęstszego sposobu przekazywania zarządzeń dyrektora szkoły, uczniowie mogli wymienić również inne formy przekazu. Takich odpowiedzi wystąpiło łącznie 58 (tabela 4.3.).

Tabela 4.3. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „W jaki sposób najczęściej przekazywanie są zarządzenia

dyrektora szkoły?”

8f) Inaczej (jak?) Ilość odpowiedzi na apelu 13

poprzez wyznaczonych uczniów 13

Samorząd Szkolny 11

przez dyrektora szkoły 7

uczniowie sami pytają nauczycieli 3

na spotkaniach z rodzicami 2

dziennik elektroniczny 2

przez panią woźną 2

na piśmie 1

radiowęzeł 1

dowiadywanie się telefonicznie 1

przewodniczącego klasy 1

przez rówieśników 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

W pytaniu dziesiątym, zapytano uczniów o informacje dostępne w szkole. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) dyżury nauczycieli, b) o spotkaniach z rodzicami, c) o planowanych imprezach szkolnych (np. dni sportu, wycieczki), d) o konkursach, zawodach, akcjach charytatywnych, e) o zajęciach pozalekcyjnych. Zestawienie odwiedzi uczniów wielkopolskich gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

przedstawiono na wykresie 4.13. We wszystkich możliwych wariantach odpowiedzi, najwięcej wskazań wystąpiło dla sytuacji,

w której każda z wymienionych informacji jest dostępna "zawsze". Zdaniem najliczniejszej grupy 459 uczniów (51,11%), w szkole "zawsze" jest dostępna informacja o spotkaniach z rodzicami.

W przypadku dyżurów nauczycieli, aż 208 pytanych (23,16%) wskazało, że taka informacja nie jest w szkole dostępna "wcale", prawdopodobnie z powodu braku takich dyżurów.

54

Wykres 4.13. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Które z poniższych informacji są dostępne w szkole?"


38,31%

10,58%12,14%

9,91%

5,90%

23,16%

51,11%

16,04%

19,04%

6,24%4,57%

3,01%

45,99%

20,60%

18,93%

8,46%

3,79%

2,23%

41,09%

22,72%

24,39%

8,02%

2,90%

0,89%

31,85%

20,82%

23,83%

14,03%

6,35%

3,12%

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

300

325

350

375

400

425

450

475


ilo

ść w

ska

zań

10. Które z poniższych informacji są dostępne w szkole?

10a) dyżury nauczycieli 10b) o spotkaniach z rodzicami 10c) o planowanych imprezach szkolnych (np. dni sportu, wycieczki) 10d) o konkursach, zawodach, akcjach charytatywnych 10e) o zajęciach pozalekcyjnych

55

W pytaniu jedenastym zapytano uczniów wielkopolskich szkół ponadpodstawowych, czy korzystają z zajęć pozalekcyjnych dostępnych w ich szkole. Poproszono również o uzasadnienie odpowiedzi. Na podstawie uzyskanych odpowiedzi (tabela 4.4.) można stwierdzić, że liczba uczniów nie korzystających z zajęć pozalekcyjnych proponowanych przez szkołę (576 osób), jest prawie równa liczbie korzystających (545 osób). Jako powód nie uczestniczenia w zajęciach pozalekcyjnych w szkole, uczniowie najczęściej podawali brak czasu (196 osób) oraz brak takich zajęć, których tematyka pokrywałaby się z ich zainteresowaniami (110 osób). Wskazany brak czasu może budzić niepokój bowiem okres dorastania w jakim znajduje się badana populacja to czas, w którym człowiek powinien rozwijać swoje horyzonty i znajomość świata nie tylko podczas lekcji ale również poza nimi. Jeśli natomiast uczniowie odpowiedzieli pozytywnie na zadane pytanie, to jako formę zajęć pozalekcyjnych, z których korzystają, najczęściej podawali Szkolny Klub Sportowy (100). Wielu uczniów uczestniczy również kółkach zainteresowań (matematycznym - 36 osób; chemicznym 32 osoby; fizycznym - 24 osoby). Takie rodzaje zajęć pozalekcyjnych są w polskich szkołach praktykowane od pokoleń, a ilość uczniów z nich korzystających powinna być argumentem do ich dalszego wspomagania zarówna finansowego jak i organizacyjnego ze strony stosowanych instytucji.

Tabela 4.4. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie " Czy korzystasz w Twojej szkole z zajęć pozalekcyjnych?"

11. Czy korzystasz w Twojej szkole z zajęć pozalekcyjnych?

Tak, jakich… Ilo ść odp. Nie, dlaczego… Ilość odp.

Szkolny Klub Sportowy 100 brak czasu 196

kółko matematyczne 36 nie ma takich , które by mnie interesowały 110

kółko chemiczne 33 mieszkam daleko od szkoły/brak dojazdu 38

chór/kółko wokalne/muzyczne 32 nie 58

język polski 30 nie chce mi się/lenistwo 13

język angielski 29 bo nie mam takiej potrzeby/ochoty 11

kółko fizyczne 24 są w późnych godzinach/ nie pasują mi godziny zajęć 9

kółko teatralne/teatr 21 lekcje trwają za długo 8

kółko historyczne 21 uczęszczam na zajęcia poza szkołą 5

kółko biologiczne 17 nie są prowadzone profesjonalnie 3

zajęcia wyrównawcze 12 uważam, że dobrze się uczę/ wiem wszystko 2

kółko ekologiczne 10 nie są ciekawe 2

wolontariat 9 nie wiem jakie są 1

przygotowujących do egzaminów 9 w domu, mam inne zajęcia 1

warsztat dziennikarski 9

kółko taneczne 7

wiedza o społeczeństwie 7

język rosyjski 6

język rosyjski 6

kółko informatyczne 5

język niemiecki 4

modelarnia 4

kółko algorytmiczne 3

kółko elektroniczne 3

56

11. Czy korzystasz w Twojej szkole z zajęć pozalekcyjnych?

klub biblioteczny 3

kółko brydżowe 2

kółko geograficzne 2

kółko językowe 2

klub europejski 2

język hiszpański 1

dla uczniów uzdolnionych 1

gazetka szkolna 1

świetlica 1

język japoński 1

wychowanie do życia w rodzinie 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

W pytaniu piętnastym zapytano uczniów - "Czy korzystasz z korepetycji?". 556 ankietowanych (61,92%), odpowiedziało na to pytanie negatywnie, pozostali twierdząco (wykres 4.14.).

Wykres 4.14. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy korzystasz z korepetycji?"

tak

38%;

342 osobynie

62%;

556 osób

15. Czy korzystasz z korepetycji?


Pytanie szesnaste stanowiło kontynuację pytania piętnastego, dla tych ankietowanych, którzy odwiedzili na nie twierdząco. W pytaniu szesnastym, zapytano uczniów, o powód korzystania z korepetycji.

Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi: a) chcę lepiej utrwalić materiał, b) chcę więcej umieć, c) nie daję rady samodzielnie,

57

d) chcę kontynuować naukę w dobrej szkole, e) rodzice tak zdecydowali, f) inny (jaki?). Zestawienie powyższych odpowiedzi uczniów wielkopolskich gimnazjów i szkół

ponadgimnazjalnych przedstawiono na wykresie 4.15.

Na podstawie wyników uzyskanych z badania ankietowanego przeprowadzonego w wielkopolskich gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych wynika, że uczniowie najczęściej korzystają z korepetycji, ponieważ chcą więcej umieć. Taką odpowiedź udzieliło 142 uczniów (15.81%). Powyższe wyniki powinny być sygnałem dla nauczycieli o nie przekazywaniu przez nich wystarczającej wiedzy uczniom. Jeśli młodzież korzysta z korepetycji, ponieważ chce więcej wiedzieć to znaczy, że ma świadomość, iż informacje przekazywane w szkole są podstawowymi i nie wyczerpują tematyki, której dotyczą. Z drugiej strony uzyskane wyniki przekonują o ambicjach i chęci zdobywania wiedzy przez młodzież. Innym, również licznie wskazanym powodem była chęć kontynuowania nauki w dobrej szkole - tak odpowiedziało 130 pytanych (14,48%). Wbrew ogólnemu przekonaniu, 177 uczniów (19,71%) stwierdziło, że o korzystaniu z korepetycji "wcale" nie zdecydowali rodzice.

Opowiadając na pytania dotyczące najczęstszego powodu korzystania z korepetycji, uczniowie mogli wymienić również inne powody, niż wskazane do wyboru (tabela 4.5.).

Tabela 4.5. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Jaki jest powód, że korzystasz z korepetycji?"

16f) inaczej (jak?) Ilość odpowiedzi nauczyciel źle tłumaczy 2

przygotowanie do matury 2

problem ze zrozumieniem przedmiotu 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

58

Wykres 4.15. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Jaki jest powód, że korzystasz z korepetycji?"


12,92%

9,13% 9,24%

2,67%

1,00%

3,12%

15,81%

8,46%8,13%

3,01%

0,89%1,78%

6,24%5,57%

6,12%

7,13%

6,01%

7,02%

14,48%

8,80%

7,68%

2,67%

1,22%

3,23%2,67%

1,34%

4,12%4,79%

5,46%

19,71%

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200


ilo

ść w

sk

aza

ń

16. Jeśli tak, to jaki jest tego powód?

16a) chcę lepiej utrwalić materiał 16b) chcę więcej umieć 16c) nie daję rady samodzielnie 16d) chcę kontynuować naukę w dobrej szkole 16e) rodzice tak zdecydowali

59

4.2. ZESTAWIENIE WYNIKÓW BADANIA ANKIETOWEGO W ŚRÓD STUDENTÓW

Poniżej zaprezentowane zostaną wyniki badania ankietowego wśród studentów uczelni publicznych

i niepublicznych w Wielkopolsce. Przedstawione zostaną odpowiedzi ankietowanych na te pytania, które wystąpiły tylko w ankietach dedykowanych dla tej części populacji.

W pytaniu ósmym, zapytano studentów, jakich informacji szukają na stronie www uczelni. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) o dyżurach nauczycieli, b) o planowanych imprezach studenckich, c) o konkursach, zawodach, akcjach charytatywnych, d) o materiałach dydaktycznych. Zestawienie odpowiedzi studentów wielkopolskich uczelni przedstawiono na wykresie 6.16. Na pytanie ósme ankiety – „Jakich informacji szuka Pan/Pani na stronie www uczelni?”,

w odpowiedzi: - „o dyżurach nauczycieli”, 172 studentów (17,15%) wskazało, że „zawsze”, 248 osób (24,73%) stwierdziło – „bardzo często”. Zdaniem 256 respondentów (25,52%) odpowiedziało – „często”, 149 studentów (14,86%) zaznaczyło wariant „rzadko”, 82 osoby (8,18%) szuka powyższej informacji „bardzo rzadko”, natomiast 96 respondentów (9,57%) zaznaczyło wariant „wcale”.

W odpowiedzi na pytanie 8 -„o planowanych imprezach studenckich”, 74 studentów (7,38%) wskazało, że „zawsze”, 71 osób (7,08%) stwierdziło, że „bardzo często”, zdaniem 149 respondentów (14,86%), że „często”, 282 studentów (28,12%) zaznaczyło wariant „rzadko”, 176 osób (17,55%) szuka powyższej informacji „bardzo rzadko”, natomiast 251 respondentów (25,02%) zaznaczyło wariant „wcale”.

Zdaniem 52 studentów (5,18%) „zawsze” szukają informacji o konkursach, zawodach i akcjach charytatywnych na stronie www uczelni, „rzadko” szuka powyższej informacji 282 respondentów (28,12%), natomiast takiej informacji na stronie www „wcale” nie szuka aż 277 osób (27,62%).

W wariancie - „o materiałach dydaktycznych” studenci udzielali następujących odpowiedzi: 253 ankietowanych (25,22%) „zawsze”, 314 osób (31,31%) „bardzo często”, 238 respondentów (23,73%) „często”, 93 studentów (9,27%) „rzadko”, 33 osoby (3,29%) „bardzo rzadko”, natomiast 72 respondentów (7,18%) „wcale”.

Na podstawie odpowiedzi studentów uczelni publicznych i niepublicznych Wielkopolski można stwierdzić, że najczęściej szukaną informacją na stronie www uczelni są publikowane przez wykładowców materiały dydaktyczne oraz terminy i godziny ich dyżurów, czyli dane związane z możliwością poszerzenia przez studentów wioedzy. Rzadko natomiast studenci szukają informacji na temat konkursów, zawodów i akcji charytatywnych, a także o planowanych imprezach studenckich.

60

Wykres 4.16. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „Jakich informacji szuka Pan/Pani na stronie www uczelni?”


17,15%

24,73%

25,52%

14,86%

8,18%

9,57%

7,38%)

7,08%

14,86%

28,12%

17,55%

25,02%

5,18%

5,88%

11,17%

28,12%

22,03%

27,62%

25,22%

31,31%

23,73%

9,27%

3,29%

7,18%

0 50 100 150 200 250 300 350

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

ilość wskazań

8.Jakich informacji szuka Pan/Pani na stronie www uczelni?

o materiałach dydaktycznych o konkursach, zawodach, akcjach charytatywnych o planowanych imprezach studenckich o dyżurach nauczycieli

61

Odpowiadając na pytanie jedenaste dotyczące korzystania z czytelni częściej niż raz na miesiąc, studenci w większości przypadków zaznaczali odpowiedź „nie” – 795 osób (79,26%). Pozytywnie „tak” zaznaczyło tylko 208 respondentów -20,74% (wykres 4.17.).

Wywnioskować można z tego, że większość studentów wielkopolskich uczelni wyższych korzysta z czytelni rzadziej niż raz na miesiąc. Prawdopodobnie wynika to z faktu, że studenci wiedzy potrzebnej do zajęć szukają głównie w Internecie (wykres 4.1a). Wykres 4.17. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „Czy korzysta Pan/Pani z czytelni częściej niż raz na

miesiąc?”

20,74%

79,26%

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900

tak

nie

ilość wskazań

11. Czy korzysta Pan/Pani z czytelni częściej niż raz na

miesiąc?


W pytaniu dwunastym studenci byli pytani, czy korzystają z bibliotek i katalogów elektronicznych

częściej niż raz na tydzień. Najczęściej studenci zaznaczali odpowiedź „nie” – 878 osób (87,54%). Pozytywnie „tak” zaznaczyło tylko 125 respondentów - 12,46% (wykres 4.18). Wywnioskować z tego można, że większość studentów wielkopolskich uczelni wyższych korzysta rzadziej niż raz na tydzień z bibliotek i katalogów elektronicznych, czyli nie szuka wiedzy w publikacjach naukowych.

62

Wykres 4.18. Odpowiedzi ankietowanych na: „Czy korzysta Pan/Pani z bibliotek i katalogów elektronicznych częściej niż raz na tydzień?”

12,46%

87,54%

0 200 400 600 800 1000

tak

nie

ilość wskazań

12. Czy korzysta Pan/Pani z biblioteki

i katalogów elektronicznych częściej niż raz na

tydzień?


W pytaniu piętnastym zapytano studentów – „W jakim stopniu Pana/Pani zdaniem uczelnia przygotowuje Pana/Panią do wykonywania zawodu?”.

Respondenci zaznaczyli następujące odpowiedzi (wykres 4.19.): – „bardzo dobrze” – 104 osoby (10,37%); „raczej dobrze” – 595 osób (59,32%); „ani dobrze, ani źle” – 256 osób (25,52%); „raczej źle” – 28 osób (2,79%); „bardzo źle” – 20 osób (1,99%). Z powyższych odpowiedzi wywnioskować można, że studenci uczelni wyższych znajdujących się

w Wielkopolsce są zadowoleni ze stopnia przygotowania przez szkołę do wykonywania zawodu.

Wykres 4.19. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „W jakim stopniu Pana/Pani zdaniem uczelnia przygotowuje Pana/Panią do wykonywania zawodu?”

10,37%

59,32%

25,52%

2,79%

1,99%

0 100 200 300 400 500 600 700

bardzo dobrze

raczej dobrze

ani dobrze, ani źle

raczej źle

bardzo źle

ilość wskazań

15. W jakim stopniu Pana/Pani zdaniem uczelnia

przygotowuje Pana/Panią do wykonywania

zawodu?


63

Pytanie szesnaste brzmiało: „Jaki zakres godzinowy kształcenia, w ramach przedmiotu (szkoleń), według Pana/Pani, byłby najbardziej wskazany?”. Studenci wskazywali następujące odpowiedzi (wykres 4.20.):

– „szkolenie, do 30 godzin” – 224 osoby (22,33%); „szkolenie, 30 – 60 godzin” – 335 osób (33,40%); „kilka wybranych modułów po 20 godzin” – 344 osoby (34,30%); „studia podyplomowe, powyżej 120 godzin” – 91 osób (9,07%); „inna” – 9 osób (0,90%). Z powyższych odpowiedzi wynika, że studenci woleliby być kształceni przy pomocy szkoleń

w wymiarze godzinowym 30 – 60 godzin na semestr lub kilku wybranych modułów po 20 godzin na semestr. Dużym zainteresowaniem wśród respondentów cieszyłby się również wariant szkolenia do 30 godzin w semestrze. Małym zainteresowanie cieszyłyby się studia podyplomowe powyżej 120 godzin w semestrze. Zastanawiać może powód takiego wyboru. Prawdopodobnie związany on jest z faktem, że studenci preferują zajęcia o małej liczbie godzin, co skutkuje mniejszą ilością przekazywanej wiedzy, ale większą łatwością opanowania przekazanego materiału. Studenci chcą przekazu wiedzy skomasowanej, okrojonej, i co z tym związane, podstawowej. Problem polega na tym, że studenci nie korzystając z bibliotek i czytelni tej podstawowej wiedzy nigdy nie poszerzają. Wykres 4.20. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „Jaki zakres godzinowy kształcenia, w ramach przedmiotu

(szkoleń), według Pana/Pani, byłby najbardziej wskazany?”

22,33%

33,40%

34,30%

9,07%

0,90%

0 50 100 150 200 250 300 350 400

szkolenie, do 30 godz.

szkolenie, 30-60 godz.

kilka wybranych modułów po ok.20 godz.

studia podyplomowe, powyżej 120 godz.

inna

ilość wskazań

16. Jaki zakres godzinowy kształcenia, w ramach przedmiotu

(szkoleń), według Pana/Pani, byłby najbardziej wskazany?


W ankiecie znalazło się również pytanie: „Jaka forma kształcenia, według Pana/Pani byłaby najbardziej wskazana?”. Studenci zaznaczali najczęściej „warsztaty” – 645 osób (64,31%), 150 respondentów (14,96%) „wykłady”; 129 studentów (12,86%) „prezentacje”; 73 osoby (7,28%) „case study”, natomiast tylko 6 studentów (0,60%) zaznaczyło odpowiedź „inna” (wykres 4.21.).

Z powyższych wyników wywnioskować można, że studenci wielkopolskich uczelni najbardziej preferują zajęcia w formie warsztatów, które mają charakter praktyczny i pozwalają nie tylko na zdobycie wiedzy podręcznikowej i teoretycznej, ale również faktycznych umiejętności. Na drugim miejscu lubią formę wykładów lub prezentacji.

64

Wykres 4.21. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „Jaka forma kształcenia, według Pana/Pani byłaby najbardziej wskazana?”

14,96%

64,31%

12,86%

7,28%

0,60%

0 100 200 300 400 500 600 700

wykłady

warsztaty

prezentacje

case study

inna

ilość wskazań

17. Jaka forma kształcenia, według Pana/Pani byłaby

najbardziej wskazana?


W kolejnym pytaniu zapytano studentów wielkopolskich uczelni wyższych „W jakich kursach/szkoleniach specjalistycznych uczestniczył/a Pan/Pani w ostatnich dwóch latach, a jakich zamierza Pan/Pani uczestniczyć w najbliższych dwóch latach?”. W tym pytaniu studenci mogli zaznaczać więcej niż jedną odpowiedź oraz wpisać własne propozycje z wariancie „inne, jakie?”. Na powyższe pytanie respondenci udzielali następujących odpowiedzi (tabela 4.6 i 4.7.):

Tabela 4.6. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „W jakich kursach/szkoleniach specjalistycznych

uczestniczył/a Pan/Pani w ostatnich dwóch latach?”

18a) W jakich kursach/szkoleniach specjalistycznych uczestniczył/a Pan/Pani w ostatnich dwóch latach? Ilość odpowiedzi %

prawo jazdy 409 9,04%

kursy językowe 264 5,84%

bezpieczeństwo i higiena pracy 233 5,15%

obsługa komputera 143 3,16%

rozwój osobisty 121 2,68%

sprzedaż, obsługa klienta 110 2,43%

bezwzrokowe pisanie na komputerze 86 1,90%

obsługa urządzeń biurowych 80 1,77%

finanse, księgowość 79 1,75%

marketing 60 1,33%

specjalistyczne kursy zawodowe 60 1,33%

zarządzanie zasobami ludzkimi 46 1,02%

kurs szybkiego czytania 44 0,97%

65

obsługa wózków widłowych i koparek 41 0,91%

zarządzanie jakości 35 0,77%

obsługa maszyn i urządzeń 34 0,75%

ubezpieczenia 30 0,66%

W innych, jakich? Ilość odpowiedzi % kierowanie zespołem 4 0,09%

praktyki 4 0,09%

autoprezentacja 2 0,04%

kurs Auto Cad 2 0,04%

ratownik wodny 2 0,04%

stylizacja paznokci 2 0,04%

architektoniczne 1 0,02%

Autodesk 1 0,02%

e- biznes /marketing internetowy 1 0,02%

grafika komputerowa 1 0,02%

instruktor tańca 1 0,02%

komunikacja interpersonalna 1 0,02%

kurs dla audytora wewnętrznego 1 0,02%

kurs florystyki 1 0,02%

kurs na kierownika wypoczynku dla dzieci 1 0,02%

kurs języka migowego 1 0,02%

kurs na sędziego pływania 1 0,02%

kurs obsługi kasy fiskalnej 1 0,02%

kurs MTM 1 0,02%

kurs REFA 1 0,02%

patent żeglarza jachtowego 1 0,02%

szkolenia z prawa administracyjnego i telekomunikacyjnego 1 0,02%

szkolenie ppoż 1 0,02%

zarządzanie czasem 1 0,02% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

Z odpowiedzi studentów wynika, że w latach 2009-2011 uczestniczyli ono głównie w kursach na prawo jazdy, czyli zdobywali umiejętności praktyczne, często będące warunkiem zatrudnienia. Drugim rodzajem kursów, w których w ostatnich dwóch latach uczestniczyło wielu studentów były kursy językowe. Podobnie jak poprzednio kursy te dają umiejętności praktyczne wymagane na rynku pracy. Jeśli chodzi o kursy, w których studenci zamierzają uczestniczyć w następnych dwóch latach (tabela 4.7.), to wskazali oni przede wszystkim kursy podnoszące ich umiejętności: znajomość języków obcych, prawo jazdy, ale również podnoszące ich kwalifikacje tj. kursy finansowe, księgowości, specjalistyczne kursy zawodowe.

66

Tabela 4.7. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „W jakich kursach/szkoleniach specjalistycznych zamierza uczestniczyć Pan/Pani w najbliższych dwóch latach?”

18b) W jakich kursach/szkoleniach specjalistycznych zamierza uczestniczyć Pan/Pani w najbliższych dwóch latach? Ilość odpowiedzi %

kursy językowe 393 8,96%

prawo jazdy 232 5,13%

finanse, księgowość 225 4,98%

specjalistyczne kursy zawodowe 222 4,91%

rozwój osobisty 180 3,98%

marketing 159 3,52%

sprzedaż, obsługa klienta 144 3,18%

bezpieczeństwo i higiena pracy 141 3,12%

obsługa komputera 140 3,10%

zarządzanie zasobami ludzkimi 137 3,03%

zarządzanie jakości 123 2,72%

bezwzrokowe pisanie na komputerze 111 2,45%

obsługa wózków widłowych i koparek 82 1,81%

obsługa urządzeń biurowych 81 1,79%

ubezpieczenia 79 1,75%

kurs szybkiego czytania 76 1,68%

obsługa maszyn i urządzeń 76 1,68%

W innych, jakich? Ilość odpowiedzi % szkolenia z prawa administracyjnego i telekomunikacyjnego 2 0,04%

e-handel 1 0,02%

kurs architektoniczny 1 0,02%

kurs asertywności 1 0,02%

kurs audytora wewnętrznego 1 0,02%

kurs języka migowego 1 0,02%

kurs obsługi kasy fiskalnej 1 0,02%

kurs pedagogiczny 1 0,02% Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

Ostatnie pytanie w ankiecie było pytaniem otwartym i brzmiało: „Jaki jest, Pana/Pani zdaniem, najczęstszy motyw samokształcenia?”. Studenci udzielili na nie, następujących odpowiedzi (tabela 4.8.):

67

Tabela 4.8. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie: „W jakich kursach/szkoleniach specjalistycznych zamierza uczestniczyć Pan/Pani w najbliższych dwóch latach?”

19. Jaki jest, Pana/Pani zdaniem, najczęstszy motyw samokształcenia? Ilość odp. %

zwiększenie szans na zdobycie lepszej pracy/dobrze płatnej/satysfakcjonującej 253 21,19

względy finansowe 152 12,73

podnoszenie kwalifikacji 119 9,97

zdobywanie wiedzy i praktyki 115 9,63

ambicja 57 4,77

samorealizacja 52 4,36

zdobycie jakiejkolwiek pracy, mimo wzrastającego bezrobocia 35 2,93

zdobywanie umiejętności/doświadczenia 32 2,68

bycie konkurencyjnym na rynku pracy 31 2,60

chęć rozwoju 28 2,35

rozwijanie zainteresowań 27 2,26

rozwój osobisty 26 2,18

rosnące wymagania rynku 25 2,09

zdobycie wyższego wykształcenia 25 2,09

awans 25 2,09

presja firmy/wymagania pracodawcy 22 1,84

satysfakcja 15 1,26

samodoskonalenie 13 1,09

poprawa standardu życia 12 1,01

lepsza/pewna/bezpieczna przyszłość 11 0,92

chęć osiągnięcia sukcesu 10 0,84

realizacja celów 10 0,84

podnoszenie własnej wartości 9 0,75

za mało wiedzy przekazywanej na studiach 9 0,75

uznanie/presja otoczenia 8 0,67

otrzymanie lepiej płatnej pracy 8 0,67

rozwój zawodowy 7 0,59

zdobycie dobrego zawodu 5 0,42

spełnienie marzeń 4 0,34

zapoznanie się z nowościami w branży 3 0,25

lepszy start 3 0,25

ciekawość 3 0,25

uniknięcie wojska 3 0,25

przebywanie w społeczeństwie 3 0,25

kariera 3 0,25

presja szkoły 2 0,17

nowe możliwości 2 0,17

68

19. Jaki jest, Pana/Pani zdaniem, najczęstszy motyw samokształcenia? Ilość odp. % brak pracy w wyuczonym zawodzie 2 0,17

przekwalifikowanie zawodowe 2 0,17

zaspokajanie potrzeb 2 0,17

szacunek 2 0,17

za dużo wolnego czasu 2 0,17

spotkanie z ciekawymi ludźmi 2 0,17

samodzielność/niezależność 2 0,17

braki w wykształceniu 2 0,17

pasja 2 0,17

zdobycie doświadczenia życiowego 1 0,08

nuda 1 0,08

niska samoocena 1 0,08

trudność w znalezieniu pracy 1 0,08

za dużo posiadanych pieniędzy 1 0,08

ochrona przed nałogami /alkoholizm/ 1 0,08

współzawodnictwo między studentami 1 0,08

lepsze zarządzanie czasem 1 0,08

wytrwałość 1 0,08

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet Na podstawie powyższych odpowiedzi pojawia się tylko jeden wniosek - młodzi ludzie podejmują

kształcenie przede wszystkim, aby zdobyć dobrze płatną i satysfakcjonującą pracę, tylko niewielka grupa przebadanych studentów, jako motyw samokształcenia, podaje chęć zdobycia i rozszerzenia wiedzy.

69

4.3. ZESTAWIENIE WYNIKÓW BADANIA ANKIETOWEGO W ŚRÓD PRACOWNIKÓW

Poniżej zaprezentowano wyniki badania ankietowego wśród pracowników przedsiębiorstw

w Wielkopolsce. Przedstawiono odpowiedzi ankietowanych na pytania, które wystąpiły tylko w ankietach dedykowanych dla tej części populacji.

W pytaniu pierwszym, zapytano pracowników o metody rozwoju pracownika, stosowane na ich stanowisku pracy. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) coaching (indywidualne doradztwo), b) mentoring (uczenie się od starszego, doświadczonego kolegi), c) udział w projektach, d) rotacja na stanowiskach pracy, e) specjalistyczny instruktaż, f) samodzielne dokształcanie się, g) staże, h) koła jakości, i) inne (jakie?).

Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw na pytanie "Które metody rozwoju pracownika są stosowane na Pana/Pani stanowisku pracy?" przedstawiono na wykresie 4.22.

Z danych pochodzących z wypowiedzi ankietowanych wywnioskować można, że zdaniem ankietowanych:

a) coaching (jako metoda wspierania rozwoju pracownika) zdaniem zaledwie 45 ankietowanych (4,60%) występuje „zawsze”. 138 populacji (14,10%) wskazało, że ta forma rozwoju pracownika stosowana na ich stanowisku pracy występuje „bardzo często”, natomiast 197 respondentów (20,2%) uważa, że jest stosowana „często”. W opinii 259 pytanych (26,5%) coaching w ich przedsiębiorstwie nie jest wykorzystywany;

b) mentoring (jako metoda wspierania rozwoju pracownika) według 164 badanych (16,80%) na ich stanowisku pracy praktykowany jest „zawsze”, zdaniem 308 pytanych (31,50%) jest na ich stanowiskach pracy stosowany „bardzo często”, natomiast 256 respondentów (26,20%) uważa, że jest stosowany „często”. 87 ankietowanych (8,90%) uważa, że uczenie się od starszego, doświadczonego kolegi jako forma rozwoju pracownika stosowana na ich stanowisku pracy nie występuje;

c) udział w projektach (jako metoda rozwoju pracownika na ich stanowiskach pracy) zdaniem zaledwie 59 ankietowanych (6,00%) występuje „zawsze”, natomiast 114 badanych (11,70%) wskazało, że udział w projektach na ich stanowisku pracy występuje „bardzo często”; a 162 osób (16,60%) „często”. W opinii 287 pytanych (29,40%) taka metoda rozwoju pracownika nie jest stosowana;

d) rotacja na stanowiskach pracy (jako metoda rozwoju pracownika) zdaniem zaledwie 33 ankietowanych (3,40%) występuje „zawsze”. Według 88 badanych (9,00%) ta metoda rozwoju pracownika praktykowana jest „bardzo często”, a 183 respondentów (18,70%) uważa, że jest stosowana „często”. Zdecydowanie większa grupa pytanych – 212 osób (21,70%) uważa, że ta forma wspierania rozwoju pracownika nie jest stosowana na ich stanowiskach pracy;

e) specjalistyczny instruktaż (jako metoda rozwoju pracownika) zdaniem zaledwie 59 ankietowanych (6,00%) występuje „zawsze”; a 101 osób (10,30%) uważa, że „bardzo często”. Jednak 229 osób (23,40%) badanej populacji uważa, że występuje „często”, podobna ilość pytanych – 233 (23,80%) oceniła, że specjalistyczny instruktaż jest na ich stanowiskach pracy stosowany „rzadko”, a 197 respondentów (20,20%) uważa, że nie jest stosowany „wcale”;

f) samodzielne dokształcanie (jako metoda rozwoju pracownika) zdaniem 147 badanych (15,00%) na ich stanowisku pracy praktykowana jest „zawsze”, w opinii 257 respondentów (26,30%) „bardzo często”, a 323 (33,10%) uważa, że jest na ich stanowiskach pracy stosowane „często”. Zaledwie 81 osób

70

objętych badaniem (8,30%) wskazało, że samodzielne dokształcanie nie występuje na ich stanowisku pracy;

g) staże (jako metoda rozwoju pracownika) zdaniem zaledwie 32 ankietowanych (3,30%) występują „zawsze”. 65 osób (6,70%) wskazało, że staże, jako forma rozwoju pracownika stosowane na ich stanowisku pracy występują „bardzo często”, a według 120 badanych (12,30%) ta metoda rozwoju pracownika praktykowana jest „często”. Blisko połowa badanych pracowników – 447 osób (45,80%), uważa, że staże w ich przedsiębiorstwie nie występują;

h) koła jakości (jako metoda rozwoju pracownika) zdaniem tylko 21 badanych (2,15%) występują w ich przedsiębiorstwie „zawsze”. Najmniej ankietowanych - 19 osób (1,90%) wskazało, że koła jakości jako forma rozwoju pracownika stosowane na ich stanowisku pracy występują „bardzo często”, a według 72 badanych (7,40%) ta metoda praktykowana jest „często”. W opinii ponad połowy badanych – 639 osób (65,40%) koła jakości, jako forma wspierania pracowników w ich przedsiębiorstwie nie występują.

Wśród odpowiedzi na powyższe pytanie, ankietowani mieli również możliwość wskazania, jakie inne

metody rozwoju pracownika, są stosowane na ich stanowiskach pracy. Wyniki odpowiedzi pracowników objętych badaniem prezentuje tabela 4.9.

Tabela 4.9. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Które metody rozwoju pracownika są stosowane na Pana/Pani

stanowisku pracy?" 1f) Inne (jakie?) Ilość odpowiedzi

szkolenia 6 szkolenia specjalistyczne 2 szkolenia techniczne 2 szkolenia w instytucjach naukowych 1 szkolenia wewnętrzne 1 szkolenia w zagranicznych oddziałach przedsiębiorstwa 1 szkolenia zewnętrzne 1

spotkania z pracownikami tego samego działu z innych przedsię-biorstw

1

praktyki zagraniczne 1 pakiety szkoleniowe 1 międzynarodowe meetingi bezpośrednie lub on-line 1 kursy 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

71

Wykres 4.22. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Które metody rozwoju pracownika są stosowane na Pana/Pani stanowisku pracy?"


4,61%

14,12%

20,16%

19,45%

15,15%

26,51%

16,79%

31,53%

26,20%

9,42%

7,16%

8,90%

6,04%

11,67%

16,58%

22,72%

13,61%

29,38%

3,38%

9,01%

18,73%3

27,33%

19,86%

21,70%

6,04%

10,34%

23,44%

23,85%

16,17%

20,16%

15,05%

26,31%

33,06%

11,98%

5,32%

8,29%

3,28%

6,65%

12,28%

16,17%

15,86%

45,75%

2,15%

1,94%

7,37%

10,95%

12,18%

65,40%

0 25 50 75 100 125 150 175 200 225 250 275 300 325 350 375 400 425 450 475 500 525 550 575 600 625 650

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

ilość wskazań

1. Które z metod rozwoju pracownika są stosowane na Pana/Pani stanowisku pracy?

1h) koła jakości 1g) staże 1f) samodzielne dokształcanie się

1e) specjalistyczny instruktaż 1d) rotacja na stanowiskach pracy 1c) udział w projektach

1b) mentoring (uczenie od starszego, doświadczonego kolegi) 1a) coaching (indywidualne doradztwo)

72

Podsumowując, biorąc pod uwagę częstotliwość stosowania metod rozwoju pracowników w przedsiębiorstwie („zawsze”, „bardzo często”, „często”, „rzadko”, „bardzo rzadko”, „wcale”) można wysunąć następujące wnioski:

– „zawsze” stosowaną metodą rozwoju pracownika, która uzyskała maksymalną liczbę głosów wśród badanych jest mentoring - opinia 164 osób (16,79%);

– „bardzo często” stosowaną metodą, zdaniem 308 badanych (31,53%) jest uczenie się od starszego, doświadczonego kolegi (mentoring);

– „często” stosowane jest na ich stanowiskach pracy według 323 ankietowanych (33,06 %) samodzielne dokształcanie;

– „rzadko” na stanowisku pracy występuje rotacja - zdaniem 267 respondentów (27,33%) lub „bardzo rzadko”, w opinii 194 osób (19,86%) badanej populacji;

– natomiast nie stosowaną metodą rozwoju pracowników, jak wynika z badań są koła jakości - opinia 639 ankietowanych (65,40%).

Z powyższego wynika, że w przedsiębiorstwach najczęściej stosowaną metodą rozwoju pracownika jest mentoring, czyli uczenie się od starszego, doświadczonego kolegi. Metoda ta jest nieskuteczna bez sprawnego i efektywnego przekazu wiedzy własnej pracownika, czyli występowania transformacji wiedzy niejawnej w jawną.

Analizując odpowiedzi respondentów na pytanie pierwsze (biorąc pod uwagę ich płeć) zauważyć można, jak kształtuje się występowanie poszczególnych metod rozwoju pracownika na stanowisku pracy w zależności od jego płci. Wyniki analizy prezentują wykresy 4.23a. - 4.23h.

Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzić można, że na stanowiskach pracy zajmowanych przez kobiety częściej stosowane są metody rozwoju pracownika takie, jak: coaching, mentoring, rotacja na stanowisku pracy, samodzielne dokształcanie się oraz staże lub koła jakości. Natomiast na stanowiskach zajmowanych przez mężczyzn częściej stosowane są metody rozwoju pracownika typu: udział w projektach lub specjalistyczny instruktaż.

Wykres 4.23. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Które metody rozwoju pracownika są stosowane na

Pana/Pani stanowisku pracy?" wg płci a) coaching

4,84%

14,53%17,64% 18,80%

14,53%

29,65%

4,34% 13,67% 22,99% 20,17% 15,84% 22,99%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%


1. Które z metod rozwoju pracownika są stosowane na

Pana/Pani stanowisku pracy?

a) coaching

kobieta mężczyzna


73

b) mentoring

17,64%

32,56%

23,45%

10,47%7,17%

8,72%

15,84% 30,37% 29,28% 8,24% 7,16% 8,89%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




b) mentoring

kobieta mężczyzna


c) udział w projektach

6,59%10,08%

12,79%

23,26%

15,31%

31,98%

5,42% 13,45% 20,82% 22,13% 11,71% 26,46%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%





kobieta mężczyzna


74

d) rotacja na stanowiskach pracy

3,68%

10,08%

18,60%

25,00%

20,54%22,09%

3,04% 7,81% 18,87% 29,93% 19,09% 21,26%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%





kobieta mężczyzna


e) specjalistyczny instruktaż

5,62%

7,95%

21,32%22,67%

18,41%

24,03%

6,51% 13,02% 25,81% 25,16% 13,67% 15,84%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%





kobieta mężczyzna


75

f) samodzielne dokształcanie się

14,15%

28,10%31,59%

11,24%

5,23%

9,69%

16,05% 24,30% 34,71% 12,80% 5,42% 6,72%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%





kobieta mężczyzna


g) staże

4,07%8,14%

12,79% 14,53% 15,89%

44,57%

2,39% 4,99% 11,71% 11,71% 15,84% 47,07%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%




g) staże

kobieta mężczyzna


76

h) koła jakości

2,71%1,55%

7,75% 9,50% 9,69%

68,80%

1,52% 2,39% 6,94% 12,58% 14,97% 61,61%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%




h) koła jakości

kobieta mężczyzna


Różnicując badaną populację na pracowników i kierowników (wykresy 4.24a. - 4.24h.) zauważyć

można, że wobec pracowników najczęściej stosuje się takie metody rozwoju jak: mentoring i rotacja na stanowisku pracy. Pozostałe metody rozwoju pracownika (wskazane w ankiecie) wskazywali, jako występujące kierownicy. Jednakże ich zdaniem najczęściej występującą metodą rozwoju jest specjalistyczny instruktaż.


Pana/Pani stanowisku pracy?" wg stanowiska a) coaching

4,37%

13,50%

19,79% 18,89%16,71%

26,74%

5,53% 16,58% 21,61% 21,61% 9,05% 25,63%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




a) coaching

pracownik kierownik


77

b) mentoring

17,99%

33,42%

24,81%

8,87%6,43%

8,48%

12,06% 24,12% 31,66% 11,56% 10,05% 10,05%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%




b) mentoring

pracownik kierownik



5,53%10,15%

14,40%

22,75%

14,14%

33,03%

8,04% 17,59% 25,13% 22,61% 11,56% 15,08%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%





pracownik kierownik


78


3,34%

9,25%

19,54%

27,76%

19,79% 20,31%

3,52% 8,04% 15,58% 25,63% 20,10% 27,14%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%





pracownik kierownik



5,78%10,03%

21,47%24,16%

17,61%20,95%

57,29% 11,56% 31,16% 22,61% 10,55% 17,09%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%





pracownik kierownik


79


14,40%

26,22%

31,62%

12,60%

6,17%9,00%

17,59% 26,63% 38,69% 9,55% 2,01% 5,53%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%





pracownik kierownik


g) staże

3,73% 6,68%

13,11% 15,04% 16,71%

44,73%

1,51% 6,53% 9,05% 20,60% 12,56% 49,75%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%




g) staże

pracownik kierownik


80

h) koła jakości

1,93% 2,31%7,33% 10,03%

12,34%

66,07%

3,02% 0,50% 7,54% 14,57% 11,56% 62,81%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%




h) koła jakości

pracownik kierownik


Różnicując badaną populację według wykształcenia (wykresy 4.25a. - 4.25h.) zauważyć można, że

wobec pracowników z wykształceniem podstawowym nie są stosowane żadne metody rozwoju, natomiast wobec pracowników posiadających wykształcenie wyższe lub średnie najczęściej praktykuje się mentoring lub samodzielne dokształcanie się. Wśród pracowników z wykształceniem zawodowym często występującą metodą rozwoju jest specjalistyczny instruktaż, jako nie praktykowane wskazali oni, w największym stopniu, kołach jakości. Ankietowani pracownicy posiadający wykształcenie wyższe wskazali, że w największym stopniu metody, które nie są stosowane na ich stanowiskach pracy to, koła jakości i staże. Respondenci z wykształceniem średnim uznali, że w największym stopniu niewystępującą metodą pracy na ich stanowisku jest udział w projektach lub kołach jakości.

81


Pana/Pani stanowisku pracy?" wg wykształcenia a) coaching

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

9,09%

4,55%

4,55%

13,64%

4,55%

63,64%

5,24%

14,10%

20,43%

20,61%

13,56%

26,04%

3,49%

14,71%

20,70%

18,20%

17,96%

24,94%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



a) coaching

wykształcenie wyższe wykształcenie średnie wykształcenie zawodowe wykształcenie podstawowe

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet b) mentoring

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

22,73%

4,55%

22,73%

0,00%

9,09%

40,91%

18,99%

32,37%

25,32%

9,76%

5,79%

7,78%

13,47%

31,92%

27,68%

9,48%

8,98%

8,23%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

1. Które z metod rozwoju pracownika są stosowane na Pana/Pani

stanowisku pracy?

b) mentoring




82

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

4,55%

4,55%

9,09%

0,00%

0,00%

81,82%

4,34%

7,78%

12,30%

24,23%

13,92%

37,43%

8,48%

17,46%

22,94%

21,95%

13,97%

15,21%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?



Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet d) rotacja na stanowiskach pracy

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

13,64%

13,64%

18,18%

4,55%

50,00%

3,25%

8,68%

20,61%

28,93%

17,90%

20,61%

3,74%

9,23%

16,46%

25,69%

23,44%

21,45%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?





83

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

9,09%

9,09%

13,64%

22,73%

4,55%

40,91%

7,78%

8,68%

21,70%

22,97%

16,09%

22,78%

3,49%

12,72%

26,43%

25,19%

16,96%

15,21%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?



Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet f) samodzielne dokształcanie się

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

13,64%

9,09%

9,09%

27,27%

4,55%

36,36%

12,48%

22,97%

33,45%

14,47%

6,87%

9,76%

18,70%

31,92%

33,92%

7,73%

3,24%

4,49%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?




84

g) staże

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

4,55%

4,55%

0,00%

13,64%

18,18%

59,09%

3,44%

6,33%

12,30%

17,00%

15,19%

45,75%

2,99%

7,23%

12,97%

15,21%

16,71%

44,89%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



g) staże



h) koła jakości

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

4,55%

0,00%

4,55%

9,09%

0,00%

81,82%

2,17%

2,53%

6,51%

11,21%

10,85%

66,73%

2,00%

1,25%

8,73%

10,72%

14,71%

62,59%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?

h) koła jakości



85

Analizując odpowiedzi pracowników objętych badaniem pod względem wieku (wykresy 4.26a -

4.26h) zauważyć można, że wśród najmłodszej grupy respondentów (wiek 18-30 lat) dominującą formą wspierającą rozwój pracownika jest mentoring - czyli uczenie się od starszego, doświadczonego kolegi, samodzielne dokształcanie się i specjalistyczny instruktaż. Natomiast osoby w tym przedziale wiekowym nie są członkami kół jakości, nie biorą udziału w projektach oraz stażach. Wśród osób w wieku 31-45 lat najczęściej wskazywanymi metodami rozwoju pracownika są: samodzielne dokształcanie się, mentoring, i specjalistyczny instruktaż. Ta sama grupa pracowników oceniła, że „bardzo rzadko”, „rzadko” lub „wcale” na ich stanowiskach pracy występują koła jakości, staże, coaching, rotacja na stanowiskach pracy, udział w projektach. W najstarszej grupie wiekowej, która wzięła udział w badaniu, pracownicy w wieku 61-75 lat, jako najczęściej występującą na ich stanowisku pracy metodą wspierającą rozwój pracownika jest samodzielne dokształcanie się oraz mentoring. Pozostałe metody zostały ocenione przez tę grupę w największym stopniu, jako występujące „rzadko”, „bardzo rzadko” lub „wcale”.


Pana/Pani stanowisku pracy?" wg wieku a) coaching

9,09%

0,00%

9,09%

18,18%

27,27%

36,36%

2,41%

13,25%

14,46%

15,66%

16,87%

37,35%

2,80%

14,80%

20,80%

16,40%

15,60%

29,60%

5,53%

14,22%

20,85%

21,17%

14,53%

23,70%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



a) coaching

wiek respondenta 18-30 lat wiek respondenta 31-45 lat



86

b) mentoring

0,00%

18,18%

9,09%

18,18%

9,09%

45,45%

7,23%

15,66%

32,53%

15,66%

12,05%

16,87%

11,20%

29,60%

28,80%

10,80%

9,20%

10,00%

20,54%

34,60%

24,64%

7,90%

5,69%

6,64%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?

b) mentoring





9,09%

9,09%

18,18%

9,09%

9,09%

45,45%

2,41%

9,64%

6,02%

20,48%

20,48%

40,96%

5,60%

14,00%

19,20%

22,80%

13,20%

25,20%

6,64%

11,06%

16,90%

23,22%

12,95%

15,21%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?





87


0,00%

0,00%

18,18%

9,09%

27,27%

45,45%

1,20%

4,82%

15,66%

27,71%

20,48%

30,12%

1,60%

7,20%

12,80%

26,40%

24,40%

27,60%

4,42%

10,43%

21,48%

27,96%

17,85%

17,85%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?






0,00%

9,09%

27,27%

18,18%

9,09%

36,36%

8,43%

9,64%

18,07%

26,51%

14,46%

22,89%

5,60%

10,00%

25,60%

20,80%

18,80%

19,20%

6,00%

10,58%

23,22%

24,80%

15,48%

19,91%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?





88


27,27%

0,00%

45,45%

18,18%

0,00%

9,09%

13,25%

20,48%

40,96%

12,05%

3,61%

9,64%

14,40%

37,60%

29,20%

7,60%

4,00%

7,20%

15,32%

23,06%

34,91%

13,59%

6,16%

8,53%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?





g) staże

9,09%

0,00%

0,00%

27,27%

18,18%

45,45%

0,00%

3,61%

14,46%

9,64%

13,25%

59,04%

2,40%

6,40%

10,00%

15,60%

20,80%

44,80%

3,95%

7,27%

13,11%

17,06%

14,22%

44,39%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



g) staże




89

h) koła jakości

0,00%

0,00%

9,09%

9,09%

27,27%

54,55%

1,20%

2,41%

7,23%

8,43%

9,64%

71,08%

1,20%

2,80%

6,40%

11,60%

12,40%

65,60%

2,69%

1,58%

7,74%

11,06%

12,16%

64,77%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?

h) koła jakości




Uwzględniając staż pracy badanych pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw (wykresy

4.27a. - 4.27h.) zauważyć można, że wśród osób z najkrótszym stażem zawodowym (0-3 lat) dominują takie metody rozwoju pracowników jak: mentoring, specjalistyczny instruktaż oraz samodzielne dokształcanie się. Pozostałe metody są wobec tych pracowników stosowane „rzadko”, „bardzo rzadko” lub „wcale”. Taka sama sytuacja dotyczy pracowników ze stażem pracy od 4-10 lat, 11-20 lat oraz 21-30 lat.

Inaczej wyniki prezentują sie wśród osób ze stażem zawodowym 31-45 lat. W tym przypadku dominują takie metody rozwoju pracowników jak specjalistyczny instruktaż oraz samodzielne dokształcanie się. Pozostałe metody są wobec tych pracowników stosowane „rzadko”, „bardzo rzadko” lub „wcale”. Mentoring, jako metoda rozwoju pracownika w tej grupie badanej populacja została wskazana w takiej samej ilości jako praktykowana „często” i „wcale”.

Pracownicy, których staż pracy jest długi i wynosi 41-50 lat wskazali, że specjalistyczny instruktaż i samodzielne dokształcanie się to metody "często" występujące na ich stanowiskach pracy. Pozostałe metody są wobec tych pracowników stosowane „rzadko”, „bardzo rzadko” lub „wcale”.

W badanej populacji pracowników znalazła się jedna osoba, której staż pracy wynosi ponad 50 lat. Z odpowiedzi tego respondenta wynika, że metodami rozwoju stosowanymi na jego stanowisku pracy są: coaching, mentoring, udział w projektach, specjalistyczny instruktaż, samodzielne dokształcanie się oraz staże.

90

Wykres 4.27. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Które metody rozwoju pracownika są stosowane na Pana/Pani stanowisku pracy?" wg stażu pracy

a) coaching

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

27,27%

54,55%

2,70%

8,11%

18,92%

18,92%

10,81%

40,54%

2,67%

17,33%

13,33%

9,33%

21,33%

36,00%

2,61%

16,34%

20,26%

16,34%

13,73%

30,72%

5,97%

10,38%

20,75%

20,13%

17,61%

25,16%

4,71%

16,75%

21,73%

22,25%

12,57%

21,99%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?

a) coaching

staż pracy respondenta 0-3 staż pracy respondenta 4-10



staż pracy respondenta powyżej 50


91

b) mentoring

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

9,09%

0,00%

27,27%

9,09%

45,45%

5,41%

13,51%

27,03%

16,22%

10,81%

27,03%

10,67%

21,33%

34,67%

13,33%

12,00%

8,00%

12,42%

28,10%

28,10%

9,15%

8,50%

13,07%

16,04%

29,87%

27,36%

10,69%

8,81%

7,23%

21,73%

38,48%

23,56%

6,54%

3,93%

5,76%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?

b) mentoring






92


0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

18,18%

9,09%

18,18%

45,45%

5,41%

10,81%

2,70%

16,22%

16,22%

48,65%

0,00%

12,00%

8,00%

17,33%

20,00%

15,21%

5,23%

15,03%

19,61%

23,53%

10,46%

26,14%

7,55%

13,21%

19,18%

23,90%

12,89%

23,27%

6,54%

9,16%

15,97%

23,56%

13,87%

30,89%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?







93


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

9,09%

18,18%

36,36%

36,36%

0,00%

2,70%

16,22%

21,62%

24,32%

35,14%

1,33%

6,67%

14,67%

24,00%

22,67%

30,67%

1,96%

7,19%

16,34%

26,14%

22,22%

26,14%

3,77%

10,06%

19,18%

27,67%

19,18%

20,13%

4,45%

10,21%

20,68%

29,06%

18,06%

17,54%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?







94


0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

27,27%

18,18%

36,36%

9,09%

9,09%

0,00%

13,51%

13,51%

35,14%

13,51%

2,70%

21,62%

14,67%

29,33%

37,33%

10,67%

2,67%

5,33%

15,69%

34,64%

30,07%

7,19%

3,92%

8,50%

15,41%

26,42%

33,96%

11,95%

5,97%

6,29%

14,40%

23,82%

32,20%

14,14%

6,02%

9,42%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?





staż pracy respondenta powyżej 50 Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

95


0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

27,27%

18,18%

36,36%

9,09%

9,09%

0,00%

13,51%

13,51%

35,14%

13,51%

2,70%

21,62%

14,67%

29,33%

37,33%

10,67%

2,67%

5,33%

15,69%

34,64%

30,07%

7,19%

3,92%

8,50%

15,41%

26,42%

33,96%

11,95%

5,97%

6,29%

14,40%

23,82%

32,20%

14,14%

6,02%

9,42%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?







96

g) staże

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

18,18%

18,18%

54,55%

0,00%

5,41%

8,11%

13,51%

8,11%

64,86%

0,00%

5,33%

16,00%

8,00%

17,33%

53,33%

3,92%

4,58%

8,50%

18,30%

18,95%

45,75%

2,52%

6,60%

11,64%

15,41%

17,61%

46,23%

4,45%

8,12%

14,14%

17,80%

13,61%

41,88%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?

g) staże






97

h) koła jakości

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

9,09%

9,09%

27,27%

54,55%

0,00%

2,70%

5,41%

5,41%

10,81%

75,68%

1,33%

1,33%

8,00%

12,00%

9,33%

68,00%

1,96%

2,61%

3,92%

12,42%

11,11%

67,97%

1,57%

1,89%

7,55%

10,06%

16,98%

61,95%

3,14%

1,83%

8,64%

11,52%

8,90%

65,97%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


stanowisku pracy?

h) koła jakości






W pytaniu drugim zapytano pracowników o formy dokształcania pracownika stosowane na ich stanowiskach pracy. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) tradycyjne szkolenia, b) udział w konferencjach, sympozjach, targach, c) seminaria, d) instruktaż, e) studia, f) e-learning, nauka korespondencyjna, g) wymiana doświadczeń, debaty, h) gry, treningi, i) uczenie się poprzez działanie, j) inne (jakie?).

98

Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw przedstawiono na wykresie 4.28.

Z danych pochodzących z wypowiedzi respondentów wywnioskować można, że zdaniem ankietowanych:

a) tradycyjne szkolenia (jako forma dokształcania pracownika) zdaniem 125 pracowników (12,80%), wykorzystywane jest w ich przedsiębiorstwie „zawsze”, a w opinii – 227 (23,20%) „bardzo często”, natomiast 295 osób (30,20%) uważa, że ta forma dokształcania pracowników występują „czę-sto”. Dokształcenie pracowników, poprzez tradycyjne szkolenia według 160 respondentów (16,40%) w ich przedsiębiorstwie występuje „rzadko”. 77 ankietowanych (7,90%) twierdzi, że taka forma do-kształcania pracowników w ich przedsiębiorstwie wykorzystywana jest „bardzo rzadko” lub według 97 (9,50%) objętych badaniem pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw nie jest praktykowana;

b) udział w konferencjach, sympozjach, targach (jako forma dokształcania pracownika) zdaniem 38 pracowników (3,90%), wykorzystywana jest w ich przedsiębiorstwie „zawsze”, w opinii 111 bada-nych (11,40%) „bardzo często”. Dokształcanie pracowników poprzez udział w konferencjach, sympo-zjach, targach, według 178 respondentów (18,20%) w ich przedsiębiorstwie występuje „często”, jednak 211 (21,60%) uważa, że „rzadko”, a 150 (15,40%) „bardzo rzadko”. 289 (29,60%) objętych badaniem pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw wskazało, że taka forma dokształcania na ich stanowi-skach pracy nie występuje; c) seminaria (jako forma dokształcania pracownika) zdaniem zaledwie 19 badanych (1,90%), występu-je w ich przedsiębiorstwie „zawsze”. 51 (5,20%) ankietowanych twierdzi, że taka forma dokształcania pracowników w ich przedsiębiorstwie jest praktykowana „bardzo często”, 87 (8,90%) respondentów uważa, że „często”. Według 136 (13,90%) pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw taka forma dokształcania pracowników stosowana jest „bardzo rzadko”, a w opinii 195 badanych (20,00%) „rzad-ko”. 489 osób objętych badaniem (50,10%) stwierdziło, że udział pracowników w seminariach w ich miejscu pracy nie występuje;

d) instrukta ż (jako forma dokształcania pracownika) zdaniem zaledwie 56 badanych (5,70%), wy-stępuje w ich przedsiębiorstwie „zawsze”, według 107 respondentów (11,00%) występuje „bardzo czę-sto”, ale w opinii 224 badanych (22,90%) stosowany jest „często”. Podobna ilość ankietowanych – 211 osób (21,60%) uważa, że wykorzystywany jest „rzadko”, a 139 (14,20%) stwierdziło, iż „bardzo rzad-ko”. Niestety największa ilość badanych pracowników – 240 (24,60%), stwierdziła, że instruktaż w ich przedsiębiorstwie nie jest wykorzystywany;

e) studia (jako forma dokształcania pracownika) zdaniem zaledwie 24 badanych (2,50%), występują w ich przedsiębiorstwie „zawsze”. Dokształcanie pracowników poprzez studia według 83 (8,50%) re-spondentów w ich przedsiębiorstwie występuje „bardzo często”, a 164 ankietowanych (16,80%) uważa, że wykorzystywane jest „często”. W opinii 188 badanych (19,20%) taka forma dokształcania pracowni-ków stosowana jest na ich stanowiskach pracy „rzadko”, a 128 osób (13,10%) stwierdziło, iż „bardzo rzadko”. Mimo ogólnie panującego przekonania, że przedsiębiorstwa inwestują w rozwój posiadanego kapitału ludzkiego między innymi poprzez finansowanie edukacji na poziomie wyższym, 390 osób obję-tych badaniem (39,92%) wskazało, że jest to mylne przekonanie, bowiem taka forma dokształcania nie jest praktykowana na ich stanowisku pracy;

f) e-learning, nauka korespondencyjna (jako forma dokształcania pracownika) zdaniem zaledwie 17 osób badanej populacji (1,70%) występuje w ich przedsiębiorstwie „zawsze”. Dokształcanie pracow-ników poprzez e-learning, naukę korespondencyjną według 41 respondentów (4,20%) w ich przedsię-biorstwie występuje „bardzo często”, natomiast w opinii 83 badanych (8,50%) „często”. Zdaniem 146 ankietowanych (14,90%) stosowany jest „rzadko”, a 117 badanych (12,00%) uważa, że wykorzy-stywany jest „bardzo rzadko”. Najwięcej, bo 573 pracowników (58,60%), wskazało, że e-learning nie jest wykorzystywany w ich przedsiębiorstwie;

99

Wykres 4.28. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w przedsiębiorstwie są wykorzystywane?"


12,79%

23,23%

30,19%

16,38%

7,88%

9,52%

3,89%

11,36%

18,22%

21,60%

15,35%

29,58%

1,94%

5,22%

8,90%

19,96%

13,92%

50,05%

5,73%

10,95%

22,93%

21,60%

14,23%

24,56%

2,46%

8,50%

16,79%

19,24%

13,10%

39,92%

1,74%

4,20%

8,50%

14,94%

11,98%

58,65%

5,42%

15,25%

25,49%

18,63%

15,86%

19,34%

2,15%

5,22%

9,11%

15,66%

15,97%

51,89%

14,33%

21,90%

33,57%

10,54%

7,68%

11,98%

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

ilość wskazań

2. Czy w przesiębiorstwie są wykorzystywane?

2i) uczenie się poprzez działanie 2h) gry, treningi 2g) wymiana doświadczeń, debaty

2f) e-learning, nauka korespondecyjna 2e) studia 2d) instruktaż

2c) seminaria 2b) udział w konferencjach, sympozjach, targach 2a) tradycyjne szkolenia

100

g) wymiana doświadczeń, debaty (jako forma dokształcania pracownika) zdaniem zaledwie 53 pra-cowników (5,40%), występuje w ich przedsiębiorstwie „zawsze”. W opinii 149 pracowników (15,30%), taka forma dokształcania pracowników jest w ich przedsiębiorstwie stosowana „bardzo często”, a 249 badanych (25,50%) uważa, że „często”. Dokształcanie pracowników, poprzez wymianę doświadczeń, debaty według 182 respondentów (18,60%) w ich przedsiębiorstwie występuje „rzadko”, a 155 ankieto-wanych (15,90%) wskazało odpowiedź „bardzo rzadko”. Jednak, w opinii 189 osób (19,30%) ta forma dokształcania pracowników, w ich przedsiębiorstwie nie jest praktykowana;

h) gry, treningi (jako forma dokształcania pracownika) zdaniem tylko 21 badanych pracowników (2,10%), występuje w ich przedsiębiorstwie „zawsze”. Dokształcanie pracowników poprzez gry, treningi według 51 respondentów (5,20%) w ich przedsiębiorstwie występuje „bardzo często”, natomiast w opi-nii 89 (9,10%) „często”. W opinii 153 (15,70%) stosowane są „rzadko”, a 156 ankietowanych (16,00%) uważa, że wykorzystywane są „bardzo rzadko”. Według 507 pracowników (51,90%), taka forma do-kształcania pracownika nie jest wykorzystywana w ich przedsiębiorstwie;

i) uczenie się poprzez działanie (jako forma dokształcania pracownika) w opinii 140 badanych (14,30%) ta forma dokształcania pracowników, w ich przedsiębiorstwie jest praktykowana „zawsze”. Zdaniem 214 pracowników (21,90%), wykorzystywane jest w ich przedsiębiorstwie „bardzo często”, a 328 ankietowanych (33,60%) wyraziło opinię, że „często”. 103 badanych pracowników (10,50%), uważa, że ta forma dokształcania pracowników, występuje w ich przedsiębiorstwie „rzadko”, 75 respon-dentów (7,70%) stwierdziło, iż ma miejsce „bardzo rzadko”. Dokształcanie pracowników, poprzez dzia-łanie według 117 respondentów (12,00%) w ich przedsiębiorstwie nie występuje.


formy dokształcania pracowników, są stosowane w ich przedsiębiorstwach. Wyniki odpowiedzi pracowników objętych badaniem prezentuje tabela 4.10, zawierająca liczbę wskazań danej odpowiedzi.

Tabela 4.10. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w przedsiębiorstwie są wykorzystywane?"

2f) Inne (jakie?) Ilość odpowiedzi Support organizacyjny 1 Szkolenia proponowane przez pracowników 1 Szkolenia zawodowe 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

Podsumowując, biorąc pod uwagę częstotliwość stosowania form dokształcania pracowników

w przedsiębiorstwie („zawsze”, „bardzo często”, „często”, „rzadko”, „bardzo rzadko”, „wcale”) można wysunąć następujące wnioski:

–„zawsze” stosowaną formą dokształcania pracownika, która uzyskała największą liczbę głosów wśród badanych jest uczenie się poprzez działanie - opinia 140 badanych (14,30%);

– „bardzo często” stosowaną formą, zdaniem 227 osób (23,23%) są tradycyjne szkolenia; – „często” stosowne na ich stanowiskach pracy, według 295 ankietowanych (33,60 %) jest uczenie

się poprzez działanie; – „rzadko” na stanowisku pracy występują: udział w konferencjach, sympozjach, targach oraz

instruktaż - zdaniem 211 badanych (21,60%); – „bardzo rzadko” występującą formą dokształcania pracowników w opinii 156 ankietowanych

(16,00%) są gry i treningi; – natomiast nie stosowaną formą dokształcania pracowników, jak wynika z badań jest e-learning,

nauka korespondencyjna - opinia 573 ankietowanych (58,70%). Analizując odpowiedzi respondentów na drugie pytanie i biorąc pod uwagę ich płeć zauważyć

można stosowanie formy dokształcania w zależności od płci pracownika. Wyniki analizy prezentują wykresy 4.29a. - 4.29h. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzić można, że dwie formy

101

dokształcania pracowników, takie jak instruktaż oraz wymiana doświadczeń, debaty, wskazało więcej mężczyzn niż kobiet. Wykres 4.29. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w przedsiębiorstwie są wykorzystywane?" wg płci a) tradycyjne szkolenia

14,92%

23,26%

28,10%

15,12%

8,91%9,69%

10,41% 23,21% 32,54% 17,79% 6,72% 9,33%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%


2. Czy w przedsiębiorstwie są wykorzystywane?

a) tradycyjne szkolenia

kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet b) udział w konferencjach, sympozjach, targach

4,07%

13,18%

18,41% 20,16%

15,70%

28,49%

3,69% 9,33% 18,00% 23,21% 14,97% 30,80%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%



b) udział w konferencjach, sympozjach, targach

kobieta mężczyzna


102

c) seminaria

2,13%6,40% 8,14%

18,99%

12,02%

52,33%

1,74% 3,90% 9,76% 21,04% 16,05% 47,51%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%



c) seminaria

kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet d) instruktaż

5,43%

10,27%

18,02%

24,61%

15,31%

26,36%

6,07% 11,71% 28,42% 18,22% 13,02% 22,56%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%



d) instruktaż

kobieta mężczyzna


103

e) studia

3,49%

10,66%

17,64% 18,02%

10,47%

39,73%

1,30% 6,07% 15,84% 20,61% 16,05% 40,13%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%



e) studia

kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet f) e-learning, nauka korespondencyjna

2,71% 4,46% 7,75%

15,89%

10,08%

59,11%

0,65% 3,90% 9,33% 13,88% 14,10% 58,13%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%



f) e-learning, nauka korespondencyjna

kobieta mężczyzna


104

g) wymiana doświadczeń, debaty

5,43%

14,15%

25,78%

18,80%

15,70%

20,16%

5,42% 16,49% 25,16% 18,44% 16,05% 18,44%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet h) gry, treningi

1,94%6,01%

8,33%12,79% 14,15%

56,78%

2,39% 4,34% 9,98% 18,87% 18,00% 46,42%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%



h) gry, treningi

kobieta mężczyzna


105

i) uczenie się poprzez działanie

13,76%

21,12%

34,30%

9,69% 8,33%

12,79%

14,97% 22,78% 32,75% 11,50% 6,94% 11,06%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%




kobieta mężczyzna


Różnicując odpowiedzi ankietowanych według zajmowanego przez nich stanowiska (wykresy 4.30a - 4.30i) - do wyboru pracownik lub kierownik, zauważyć można, że wobec pracowników częściej niż wobec kierowników wykorzystywane są takie formy dokształcania jak studia i tradycyjne szkolenia. Jak wynika z badań ankietowych pozostałe formy dokształcania częściej stosowane są na stanowiskach kierowniczych.

Wykres 4.30. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w przedsiębiorstwie są wykorzystywane?"

wg stanowiska a) tradycyjne szkolenia

12,98%

23,52%

28,41%

16,58%

8,23%

10,28%

12,06% 22,11% 37,19% 15,58% 6,53% 6,53%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%




pracownik kierownik


106


3,60%

10,93%

16,32%

20,82%

15,55%

32,78%

5,03% 13,07% 25,63% 24,62% 14,57% 17,09%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




pracownik kierownik

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet c) seminaria

1,67%

5,78% 7,71%

18,38%

14,01%

52,44%

3,02% 3,02% 13,57% 26,13% 13,57% 40,70%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%



c) seminaria

pracownik kierownik


107

d) instruktaż

5,66%

11,18%

20,31%22,37%

15,04%

25,45%

6,03% 10,05% 33,17% 18,59% 11,06% 21,11%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%



d) instruktaż

pracownik kierownik


e) studia

2,83%

8,87%

16,71% 18,12%

12,85%

40,62%

1,01% 7,04% 17,09% 23,62% 14,07% 37,19%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%



e) studia

pracownik kierownik


108


1,54% 4,50% 7,84%14,14% 12,60%

59,38%

2,51% 3,02% 11,06% 18,09% 9,55% 55,78%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%




pracownik kierownik

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet g) wymiana doświadczeń, debaty

5,27%

15,04%

23,26%

18,89%17,22%

20,31%

6,03%

16,08%

34,17%

17,59%10,55%

15,58%

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%




pracownik kierownik


109

h) gry, treningi

2,57%5,01%

9,00%14,01% 15,68%

53,73%

0,50% 6,03% 9,55% 22,11% 17,09% 44,72%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%



h) gry, treningi

pracownik kierownik

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet i) uczenie się poprzez działanie

14,78%

21,59%

32,65%

10,41%7,97%

12,60%

12,56% 23,12% 37,19% 11,06% 6,53% 9,55%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%




pracownik kierownik


Analizując odpowiedzi ze względu na poziom wykształcenia ankietowanych pracowników (wykresy 4.31a. - 4.31i.) zauważyć można, że wobec pracowników z wykształceniem podstawowym stosowano tylko tradycyjne szkolenie. W przypadku pracowników posiadających wykształcenia zawodowe rozwój zawodowy odbywa się poprzez uczenie się poprzez działanie. Pracownicy objęci badaniem, którzy posiadają wykształcenie średnie, wskazali, że w ich przedsiębiorstwie wykorzystywane jest tradycyjne szkolenie oraz uczenie się poprzez działanie. Podobnie wskazali ankietowani deklarujący wykształcenie wyższe. Dodatkowo w tej grupie badanych wskazano, że występuje również wymiana doświadczeń i debaty.

110

Wykres 4.31. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w przedsiębiorstwie są wykorzystywane?" wg wykształcenia


0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

13,64%

4,55%

22,73%

9,09%

13,64%

36,36%

13,20%

21,34%

29,29%

15,73%

8,86%

11,57%

12,22%

26,93%

31,67%

17,71%

6,23%

5,24%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

4,55%

4,55%

13,64%

9,09%

68,18%

2,71%

9,58%

12,84%

22,24%

14,65%

37,97%

5,74%

14,21%

26,43%

21,20%

16,71%

15,71%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





111

c) seminaria

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

4,55%

13,64%

4,55%

77,27%

1,45%

3,62%

5,42%

18,26%

12,84%

58,41%

2,74%

7,73%

13,97%

22,69%

15,96%

36,91%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


c) seminaria



0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

9,09%

13,64%

9,09%

13,64%

9,09%

45,45%

6,51%

9,40%

21,16%

21,70%

13,20%

28,03%

4,49%

12,97%

26,18%

21,95%

15,96%

18,45%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


d) instruktaż



112

e) studia

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

4,55%

0,00%

0,00%

0,00%

95,45%

1,99%

6,69%

17,18%

17,36%

12,12%

44,67%

3,24%

11,22%

17,21%

22,94%

15,21%

30,17%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


e) studia



0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

4,55%

0,00%

0,00%

9,09%

86,36%

1,63%

3,44%

7,96%

15,01%

10,67%

61,30%

2,00%

5,24%

9,73%

15,71%

13,97%

53,37%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





113


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

13,64%

9,09%

4,55%

9,09%

18,18%

45,45%

5,24%

13,74%

23,69%

18,44%

15,55%

23,33%

5,24%

17,71%

29,18%

19,45%

16,21%

12,22%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

4,55%

13,64%

4,55%

77,27%

2,35%

5,42%

8,68%

13,92%

15,73%

53,89%

2,00%

5,24%

9,98%

18,20%

16,96%

47,63%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


h) gry, treningi



114


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

22,73%

0,00%

18,18%

4,55%

22,73%

31,82%

13,92%

20,43%

33,27%

11,21%

7,23%

13,92%

14,46%

25,19%

34,91%

9,98%

7,48%

7,98%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





Różnicując odpowiedzi respondentów pod względem ich wieku (wykresy 4.32a. - 4.32i.) zauważyć można, że wobec najmłodszej grupy badanych pracowników stosowane są przede wszystkim takie formy dokształcania jak: tradycyjne szkolenia oraz uczenie się poprzez działanie. Pozostałe formy stosowane są jak "rzadko", "bardzo rzadko" lub "wcale". Podobne wnioski można wysnuć na podstawie wyników badań przeprowadzonych w grupie wiekowej 31-45 lat. Jednakże ci pracownicy dodatkowo wskazali, że wobec nich stosowany jest instruktaż. Interesującym wydaje się fakt, że osoby w wieku 46-60 lat i starsze wskazały te same formy dokształcania pracowników w ich przedsiębiorstwie, co ich najmłodsi koledzy. Może stanowić to wyjście do postawienia tezy, że rodzaj stosowanej formy dokształcania pracowników nie zależy od ich wieku.

115

Wykres 4.32. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w przedsiębiorstwie są wykorzystywane?" wg wieku a) tradycyjne szkolenia

18,18%

27,27%

0,00%

27,27%

0,00%

27,27%

13,25%

15,66%

39,76%

16,87%

10,84%

3,61%

9,20%

28,40%

32,40%

17,60%

5,60%

6,80%

14,06%

22,12%

28,59%

15,64%

8,53%

11,06%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






9,09%

18,18%

0,00%

9,09%

27,27%

36,36%

3,61%

9,64%

19,28%

22,89%

15,66%

28,92%

4,00%

11,20%

20,80%

26,00%

19,60%

18,40%

3,79%

11,53%

17,38%

19,91%

13,43%

33,97%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






116

c) seminaria

0,00%

9,09%

9,09%

9,09%

0,00%

72,73%

2,41%

2,41%

16,87%

20,48%

19,28%

38,55%

2,40%

7,60%

10,40%

24,00%

15,60%

40,00%

1,74%

4,58%

7,27%

18,48%

12,80%

55,13%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


c) seminaria




0,00%

9,09%

18,18%

18,18%

18,18%

36,36%

6,02%

12,05%

21,69%

30,12%

12,05%

18,07%

5,20%

11,60%

26,40%

20,00%

16,40%

20,40%

6,00%

10,58%

21,80%

21,17%

13,59%

26,86%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


d) instruktaż




117

e) studia

0,00%

0,00%

0,00%

27,27%

9,09%

63,64%

1,20%

9,64%

10,84%

16,87%

16,87%

44,58%

1,20%

12,00%

18,40%

20,40%

12,00%

36,00%

3,16%

7,11%

17,22%

18,96%

13,11%

40,44%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


e) studia




0,00%

0,00%

9,09%

0,00%

0,00%

90,91%

2,41%

6,02%

7,23%

19,28%

8,43%

56,63%

1,20%

5,60%

8,40%

14,40%

13,60%

56,80%

1,90%

3,48%

8,69%

14,85%

12,01%

59,08%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00% 100,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






118


0,00%

0,00%

27,27%

9,09%

54,55%

9,09%

4,82%

8,43%

22,89%

26,51%

14,46%

22,89%

4,00%

13,20%

29,20%

22,40%

19,60%

11,60%

6,16%

17,22%

24,33%

16,27%

13,90%

22,12%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

4,55%

13,64%

4,55%

77,27%

2,35%

5,42%

8,68%

13,92%

15,73%

53,89%

2,00%

5,24%

9,98%

18,20%

16,96%

47,63%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


h) gry, treningi



119


0,00%

18,18%

27,27%

18,18%

27,27%

9,09%

7,23%

8,43%

39,76%

13,25%

9,64%

21,69%

9,20%

24,80%

36,00%

11,20%

9,60%

9,20%

17,54%

22,59%

31,91%

9,79%

6,32%

11,85%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






Uwzględniając staż pracy badanych pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw (wykresy 4.33a. - 4.33i.) zauważyć można, że wśród osób z najkrótszym stażem zawodowym (0-3 lat) dominują takie formy dokształcania pracowników jak tradycyjne szkolenia, wymiana doświadczeń, debaty oraz uczenie się poprzez działanie. Pozostałe metody są wobec tych pracowników stosowane "rzadko", "bardzo rzadko" lub "wcale". Podobną sytuację wskazali pracowników ze stażem pracy od 4-10 lat, 11-20 lat oraz 21-30 lat, jednak dodatkowo podali również instruktaż. Dokładnie takie same wyniki, jak w przypadku pracowników z najkrótszym stażem pracy, uzyskano na podstawie ankiet pracowników, których doświadczenie zawodowe wynosi od 31-40 lat.

Niepokój mogą budzić wyniki uzyskane na podstawie odpowiedzi pracowników ze stażem pracy 41-50 lat, z których wynika, że wszystkie wskazane w ankiecie formy dokształcania pracowników są wobec tej grupy stosowane "rzadko", "bardzo rzadko" lub "wcale". Co sugeruje, że przedsiębiorstwa nie inwestują w dokształcanie pracowników z dużym doświadczeniem zawodowym.

W badanej populacji pracowników znalazła się jedna osoba, której staż pracy wynosi ponad 50 lat. Z odpowiedzi tego respondenta wynika, że formami dokształcania stosowanymi na jego stanowisku pracy są tradycyjne szkolenia, udział w konferencjach, sympozjach, targach, seminariach oraz instruktaż, wymiana doświadczeń i uczenie się poprzez działanie. Natomiast e-learning oraz gry i treningi nie są w ogóle stosowane, a studia występują "rzadko".

120

Wykres 4.33. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w przedsiębiorstwie są wykorzystywane?" wg stażu pracy


100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

18,18%

9,09%

27,27%

9,09%

18,18%

10,67%

22,67%

36,00%

17,33%

6,67%

6,67%

10,67%

22,67%

36,00%

17,33%

6,67%

6,67%

10,46%

29,41%

34,64%

16,34%

4,58%

4,58%

13,21%

23,58%

31,13%

14,78%

8,49%

8,81%

13,61%

21,73%

26,44%

17,28%

8,38%

12,57%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








121


0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

9,09%

0,00%

27,27%

18,18%

36,36%

0,00%

10,81%

16,22%

16,22%

24,32%

32,43%

5,33%

9,33%

18,67%

25,33%

16,00%

25,33%

4,58%

12,42%

20,92%

22,22%

18,95%

20,92%

4,40%

9,75%

22,01%

23,58%

13,21%

27,04%

3,14%

12,57%

14,66%

19,37%

14,66%

35,60%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








122

c) seminaria

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

0,00%

0,00%

18,18%

72,73%

0,00%

2,70%

16,22%

18,92%

16,22%

45,95%

2,67%

4,00%

13,33%

21,33%

14,67%

44,00%

1,96%

8,50%

12,42%

22,88%

11,76%

42,48%

3,14%

4,40%

10,06%

22,64%

14,78%

44,97%

1,05%

4,97%

4,97%

17,02%

13,61%

58,38%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


c) seminaria






123

d) instruktaż

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

9,09%

36,36%

18,18%

27,27%

5,41%

8,11%

21,62%

21,62%

13,51%

29,73%

5,33%

17,33%

21,33%

29,33%

9,33%

17,33%

8,50%

10,46%

26,14%

18,30%

16,34%

20,26%

5,66%

8,81%

26,42%

21,07%

15,72%

22,33%

4,97%

12,04%

19,37%

21,47%

13,09%

29,06%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


d) instruktaż






124

e) studia

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

18,18%

9,09%

63,64%

2,70%

5,41%

8,11%

18,92%

8,11%

56,76%

0,00%

13,33%

12,00%

10,67%

21,33%

42,67%

1,31%

10,46%

20,92%

19,61%

13,07%

34,64%

2,20%

6,92%

18,24%

22,96%

14,78%

34,91%

3,66%

8,64%

15,97%

17,54%

10,73%

43,46%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


e) studia






125


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

81,82%

5,41%

5,41%

8,11%

10,81%

8,11%

62,16%

0,00%

5,33%

8,00%

18,67%

8,00%

60,00%

1,31%

5,88%

10,46%

13,07%

12,42%

56,86%

2,20%

4,09%

9,12%

16,98%

11,32%

56,29%

1,57%

3,40%

7,59%

14,14%

13,35%

59,95%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








126


0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

9,09%

27,27%

36,36%

18,18%

2,70%

2,70%

27,03%

24,32%

16,22%

27,03%

4,00%

10,67%

17,33%

24,00%

28,00%

16,00%

5,88%

15,69%

32,03%

20,26%

15,03%

11,11%

4,40%

14,47%

25,79%

20,44%

15,09%

19,81%

6,81%

18,06%

24,35%

14,66%

13,87%

22,25%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








127

h) gry, treningi

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

18,18%

63,64%

2,70%

0,00%

5,41%

16,22%

13,51%

62,16%

0,00%

8,00%

8,00%

14,67%

18,67%

50,67%

1,31%

2,61%

12,42%

16,34%

11,76%

55,56%

2,52%

6,29%

9,12%

16,04%

19,18%

46,86%

2,62%

5,50%

8,64%

15,18%

14,66%

53,40%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


h) gry, treningi






128


0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

0,00%

27,27%

9,09%

27,27%

18,18%

5,41%

10,81%

29,73%

18,92%

8,11%

27,03%

2,67%

13,33%

44,00%

12,00%

13,33%

14,67%

13,73%

23,53%

32,03%

9,80%

12,42%

8,50%

15,72%

21,07%

32,39%

12,58%

6,92%

11,32%

16,49%

25,13%

33,77%

8,12%

4,71%

11,78%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








W pytaniu trzecim zapytano pracowników o podmiot organizacyjny określający potrzeby rozwojowe pracowników w przedsiębiorstwie, w którym pracują. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) sam/a zgłaszam, b) wybieram z oferty szkoleń, c) sam/a muszę znaleźć, d) narzucony odgórnie (np. przez dział kadr) plan, e) przełożony/kierownik.

Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw na pytanie "Kto określa po-

trzeby rozwojowe pracownika?" przedstawiono na wykresie 4.34.

129

Z danych pochodzących z wypowiedzi respondentów wywnioskować można, że zdaniem ankietowa-nych:

a) samodzielne zgłaszanie potrzeb rozwojowych, zdaniem 11,00% ankietowanych w ich przed-siębiorstwie jest praktykowane "zawsze". W opinii 20,40% "bardzo często", 28,20% pracowników uwa-ża, że wykorzystywane jest w ich przedsiębiorstwie "często". Według 15,60% respondentów w ich przedsiębiorstwie "rzadko" sami zgłaszają swoje potrzeby rozwojowe, 9,60% stwierdziło, że takie roz-wiązanie w ich przedsiębiorstwie praktykowane jest "bardzo rzadko", a 15,30% uważa że, takie rozwią-zanie w ich przedsiębiorstwie nie występuje;

b) wybór z oferty szkoleń, zdaniem zaledwie 3,90% badanej populacji pracowników uważa, że taki sposób określania potrzeb rozwojowych pracowników występuje w ich przedsiębiorstwie "zawsze". 10,80% uważa, że takie rozwiązanie w ich przedsiębiorstwie występuje "bardzo często", a w opinii 19,40% badanych tak sposób określania potrzeb rozwojowych pracowników występuje "często". We-dług 8,00% badanej populacji w ich przedsiębiorstwie rzadko określane są potrzeby rozwojowe pracow-ników poprzez samodzielny wybór z oferty szkoleń, a 12,80% stwierdziło, że ma to miejsce "bardzo rzadko". Najwięcej, bo u 35,00% pracowników nie jest praktykowany "wcale";

c) samodzielne znalezienie, jako sposób określenia potrzeb rozwojowych pracowników zaledwie 7,70% badanej populacji pracowników uważa, że występuje w ich przedsiębiorstwie "zawsze". 13,00% respondentów stwierdziło, że taka sytuacja występuje w ich miejscu pracy "bardzo często", a 27,50% pracownik wskazało jako "często". Zdaniem 18,00% takie rozwiązanie jest "rzadko" praktykowane w ich przedsiębiorstwach pracy a według 11,10% badanych "bardzo rzadko". 22,70% przebadanej populacji wskazało, że samodzielne znalezienie, jako sposób określenia potrzeb rozwojowych pra-cowników nie jest wykorzystywane w ich przedsiębiorstwie;

d) narzucony odgórnie (np. przez dział kadr) plan, jako sposób określenia potrzeb rozwojowych pracowników, w opinii 8,60% respondentów, ma miejsce w ich przedsiębiorstwie "zawsze". 17,30% stwierdziło, że odgórne narzucenie potrzeb rozwojowych pracownika ma miejsce w ich przedsiębior-stwie "bardzo często", a 22,50% uważa, że "często". Według 17,00% objętych badaniem pracowników taki sposób określania potrzeb rozwojowych pracowników praktykowany jest "rzadko", a u 12,10% ankietowanych "bardzo rzadko". Zadaniem 22,50% respondentów w ich miejscu pracy odgórne narzu-canie potrzeb rozwojowych pracowników nie występuje.

e) przełożony/kierownik jako podmiot określający potrzeby rozwojowe pracowników - 11,60% określiło tę sytuację jako występującą "zawsze" w ich przedsiębiorstwie. W opinii 21,40% pracowni-ków, którzy wzięli udział w badaniu takie rozwiązanie występuje w ich miejscach pracy "bardzo czę-sto", a 28,70% ankietowanych wskazało, iż "często". Określania potrzeb rozwojowych pracowników przez przełożonego/kierownika 15,30% respondentów oceniło jako zjawisko "rzadkie", "bardzo rzad-kie" 7,20% respondentów. Brak takiego rozwiązania w ich przedsiębiorstwie, to opinia 16,00% bada-nych pracowników.

130

Wykres 4.34. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Kto określa potrzeby rozwojowe pracownika?"


11,00%

20,40%

28,20%

15,60%

9,60%

15,30%

3,90%

10,80%

19,40%

18,00%

12,80%

35,00%

7,70%

13,00%

27,50%

18,00%

11,10%

22,60%

8,60%

17,30%

22,50%

17,00%

12,10%

22,50%

11,60%

21,40%

28,70%

15,30%

7,20%

16,00%

0 50 100 150 200 250 300 350

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

ilość wskazań

3. Kto określa potrzeby rozwojowe pracownika?

3e) przełożony/kierownik 3d) narzucony odgórnie (np.przez dział kadr) plan 3c) sam/a muszę znaleźć 3b) wybieram z oferty szkoleń 3a) sam/a zgłaszam

131

Podsumowując można wysunąć następujące wnioski: – samodzielne zgłaszanie potrzeb rozwojowych pracownika najliczniej ankietowanie wskazali, jako

występujące "często", – wybieranie z oferty szkoleń, najliczniej respondenci ocenili, jako nie praktykowane w ich

przedsiębiorstwach; – samodzielne szukanie, zdaniem najliczniejszego odsetku badanych występuje "często"; – narzucony odgórnie plan określający potrzeby rozwojowe najliczniej - 22,50% badanych, oceniło

jako sytuację występującą "często" lub "wcale"; – określanie potrzeb rozwojowych przez przełożonego/kierownika najliczniej badani pracownicy

ocenili jako zjawisko występujące "często". Natomiast biorąc pod uwagę częstotliwość występowania w przedsiębiorstwie podmiotu

określającego potrzeby rozwojowe pracownika ("zawsze", "bardzo często", "często", "rzadko", "bardzo rzadko", "wcale") zauważyć można, że:

– najliczniej wskazywanym podmiotem, który w przedsiębiorstwie nie określa potrzeb rozwojowych pracownika lub robi to "bardzo rzadko" jest on sam - poprzez wybór z oferty szkoleń,

– najliczniej wskazywanym podmiotem, który w przedsiębiorstwie określa potrzeby rozwojowe pracownika "bardzo rzadko" jest on sam - poprzez wybór z oferty szkoleń "bardzo rzadko",

– jako "rzadko" występującą w przedsiębiorstwie osobą określającą potrzeby rozwojowe pracownika, najliczniej respondenci wskazali "pracownika" - dokonując tego poprzez samodzielny wybór z oferty szkoleń lub samodzielne znalezienie,

–" bardzo często", zdaniem najliczniejszej grupy badanych potrzeby rozwojowe pracowników określa przełożony/kierownik,

– "zawsze", zdaniem najliczniejszej grupy badanych, potrzeby rozwojowe pracowników określa przełożony/kierownik.

Analizując odpowiedzi respondentów na pytanie trzecie, biorąc pod uwagę ich płeć zauważyć można, w jakim stopniu metod rozwoju pracownika w zależności od płci pracownika. Wyniki analizy prezentują wykresy 4.35a. - 4.35e. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzić można, że w przypadku stanowisk pracy zajmowanych przez kobiety potrzeby rozwojowe pracowników są częściej narzucone z góry lub określane przez przełożonego/ kierownika. Natomiast mężczyźni częściej sami zgłaszają takie potrzeby, samodzielnie szukają i wybierają z oferty szkoleń.

132

Wykres 4.35. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Kto określa potrzeby rozwojowe pracownika?" wg płci a) sam/a zgłaszam

11,24%

18,41%

26,55%

16,09%

10,66%

17,05%

10,63% 22,56% 30,15% 14,97% 8,46% 13,23%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%


3. Kto określa potrzeby rozwojowe pracowników?

a) sam/a zgłaszam

kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet b) wybieram z oferty szkoleń

4,65%

13,57%

17,83% 17,05%

11,82%

35,08%

3,04% 7,81% 21,26% 19,09% 13,88% 34,92%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%



b) wybieram z oferty szkoleń

kobieta mężczyzna


133

c) sam/a muszę znaleźć

6,98%

13,18%

26,16%

17,44%

12,40%

23,84%

8,46% 12,80% 29,07% 18,66% 9,54% 21,26%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




kobieta mężczyzna


d) narzucony odgórnie (np. przez dział kadr) plan

9,11%

17,64%22,48%

17,83%

11,63%

21,32%

8,03% 16,92% 22,56% 16,05% 12,58% 23,86%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




kobieta mężczyzna


134

e) przełożony/kierownik

13,37%

21,51%

28,10%

13,57%

8,33%

15,12%

9,54% 21,26% 29,28% 17,14% 5,86% 16,92%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




kobieta mężczyzna


Różnicując odpowiedzi badanych pracowników według zajmowanego stanowiska - pracownik lub

kierownik (wykresy 4.36a. - 4.36e.) zauważyć można, że pracownikom częściej potrzeby rozwojowe są narzucane odgórnie, np. przez dział kadr, przełożonego lub kierownika. Natomiast jak wskazują wyniki badań, kierownicy mogą zgłaszać sami potrzeby rozwojowe, sami mogą też szukać i wybierać z oferty szkoleń.

Wykres 4.36. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Kto określa potrzeby rozwojowe pracownika?" wg

stanowiska a) sam/a zgłaszam

10,03%

19,15%

25,58%

17,10%

11,44%

16,71%

14,57% 25,13% 38,69% 9,55% 2,51% 9,55%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%



a) sam/a zgłaszam

pracownik kierownik


135


3,21%

10,54%

17,61% 17,35%

13,11%

38,17%

6,53% 12,06% 26,63% 20,60% 11,56% 22,61%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%




pracownik kierownik

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet c) sam/a muszę znaleźć

6,94%

12,60%

27,38%

16,58%

11,83%

24,55%

10,55% 14,57% 28,14% 23,62% 8,04% 15,08%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




pracownik kierownik


136


9,64%

19,02%22,49%

16,20%

11,57%

21,08%

4,52% 10,55% 22,61% 20,10% 14,07% 28,14%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




pracownik kierownik

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet e) przełożony/kierownik

12,47%

23,39%26,74%

14,52%

7,07%

15,81%

8,04% 13,57% 36,18% 18,09% 7,54% 16,58%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%




pracownik kierownik


Analizując odpowiedzi respondentów według ich wieku (wykresy 4.37a. - 4.37e.) zauważyć można, że samodzielne określanie potrzeb rozwojowych pracowników "wcale" nie jest praktykowane przez pracowników z wykształceniem podstawowym. "Często" zgłaszają taką potrzebę pracownicy z wykształceniem wyższym. Określanie potrzeb rozwojowych pracownika, na podstawie wyboru przez pracownika z oferty szkoleń "bardzo rzadko" występuje wobec wszystkich pracowników z wykształceniem podstawowym. Samodzielne szukanie i określanie potrzeb rozwojowych pracowników w największym stopniu dotyczy pracowników z wykształceniem wyższym i średnim. Najczęściej w przedsiębiorstwach określanie potrzeb rozwojowych pracownika występuje poprzez narzucony odgórnie plan i nie dotyczy tylko pracowników z wykształceniem podstawowym. W sytuacji, gdy potrzeby rozwojowe pracownika określa jego przełożony lub kierownik - "często" dotyczy to osób z wykształceniem wyższym niż podstawowe.

137

Wykres 4.37. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Kto określa potrzeby rozwojowe pracownika?" wg wykształcenia

a) sam/a zgłaszam

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

9,09%

4,55%

13,64%

9,09%

4,55%

59,09%

9,40%

15,55%

25,86%

17,90%

12,48%

18,81%

13,22%

27,93%

32,42%

12,72%

5,99%

7,73%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


a) sam/a zgłaszam



0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

4,55%

0,00%

4,55%

13,64%

18,18%

59,09%

2,71%

7,78%

15,73%

18,26%

13,92%

41,59%

5,49%

15,71%

25,44%

17,96%

10,72%

24,69%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





138


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

4,55%

9,09%

27,27%

13,64%

45,45%

6,69%

10,85%

24,59%

18,26%

11,75%

27,85%

9,48%

16,46%

32,67%

17,21%

9,98%

13,97%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet d) narzucony odgórnie (np. przez dział kadr) plan

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

4,55%

13,64%

18,18%

18,18%

4,55%

40,91%

10,13%

19,35%

22,42%

16,27%

10,31%

21,52%

6,73%

14,71%

22,94%

17,96%

14,96%

22,69%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





139


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

18,18%

9,09%

27,27%

0,00%

4,55%

40,91%

13,02%

23,87%

27,49%

14,10%

6,15%

15,37%

9,23%

18,70%

30,42%

17,71%

8,73%

15,21%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





Analizując odpowiedzi respondentów według ich wieku (wykresy 4.38a. - 4.38e.) zauważyć można, że samodzielne określanie potrzeb rozwojowych pracowników jest "rzadko" praktykowane wobec pracowników w wieku 61-75 lat. Określanie potrzeb rozwojowych pracownika, na podstawie wyboru przez pracownika z oferty szkoleń "rzadko" występuje wobec wszystkich pracowników, bez względu na ich wiek. Samodzielne szukanie i określanie potrzeb rozwojowych pracowników w największym stopniu dotyczy pracowników w wieku 31-45 lat. Na podstawie odpowiedzi ankietowanych, można wnioskować, że określanie potrzeb rozwojowych pracownika, poprzez narzucony odgórnie plan występuje w przedsiębiorstwach najczęściej i dotyczy wszystkich pracowników w podobnym stopniu, bez względu na ich wiek. Takie same wnioski wynikają w przypadku, gdy potrzeby rozwojowe pracownika określa jego przełożony lub kierownik.

140

Wykres 4.38. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Kto określa potrzeby rozwojowe pracownika?" wg wieku a) sam/a zgłaszam

0,00%

18,18%

9,09%

18,18%

18,18%

36,36%

7,23%

16,87%

25,30%

21,69%

7,23%

21,69%

14,00%

24,00%

33,60%

12,80%

5,60%

10,00%

10,43%

19,43%

26,86%

15,80%

11,37%

16,11%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


a) sam/a zgłaszam




0,00%

0,00%

18,18%

0,00%

36,36%

45,45%

9,64%

9,64%

21,69%

21,69%

9,64%

27,71%

4,80%

18,40%

26,00%

14,80%

9,60%

26,40%

2,84%

8,21%

16,59%

19,12%

14,06%

39,18%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






141


0,00%

0,00%

9,09%

27,27%

18,18%

45,45%

4,82%

8,43%

25,30%

24,10%

16,87%

20,48%

10,00%

18,80%

33,20%

15,60%

7,60%

14,80%

7,27%

11,53%

25,91%

18,01%

11,53%

25,59%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet d) narzucony odgórnie (np. przez dział kadr) plan

18,18%

9,09%

36,36%

18,18%

0,00%

18,18%

9,64%

16,87%

22,89%

18,07%

14,46%

18,07%

4,00%

15,60%

22,80%

22,80%

12,80%

22,00%

10,11%

18,17%

22,12%

14,53%

11,69%

23,38%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






142


18,18%

18,18%

36,36%

18,18%

0,00%

9,09%

8,43%

14,46%

26,51%

22,89%

7,23%

20,48%

10,00%

14,00%

34,00%

18,80%

9,20%

14,00%

12,48%

25,28%

26,70%

12,80%

6,48%

16,27%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






Analizując odpowiedzi respondentów ze względu na długość stażu pracy (wykresy 4.39a. - 4.39e.) zauważyć można, że samodzielne zgłaszanie potrzeb rozwojowych pracowników jest "rzadko" praktykowane przez pracowników z najdłuższym stażem pracy (powyżej 50 lat) oraz przez najmłodszych pod względem długości wykonywania pracy zawodowej (0-3 lat) . Określanie potrzeb rozwojowych pracownika, na podstawie wyboru przez pracownika z oferty szkoleń najczęściej nie występuje bez względu na ich długość stażu ich pracy. Samodzielne szukanie i określanie potrzeb rozwojowych pracowników w największym stopniu dotyczy pracowników ze stażem pracy 4-10 lat lub 11-20. Na podstawie odpowiedzi ankietowanych, można wnioskować, że określanie potrzeb rozwojowych pracownika, poprzez narzucony odgórnie plan występuje w przedsiębiorstwach najczęściej i dotyczy wszystkich pracowników w podobnym stopniu, bez względu długość wykonywania przez nich pracy zawodowej. Taki same wnioski wynikają w przypadku, gdy potrzeby rozwojowe pracownika określa jego przełożony lub kierownik.

143

Wykres 4.39. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Kto określa potrzeby rozwojowe pracownika?" wg stażu

pracy a) sam/a zgłaszam

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

18,18%

27,27%

0,00%

45,45%

8,11%

16,22%

18,92%

18,92%

10,81%

27,03%

9,33%

17,33%

30,67%

16,00%

9,33%

17,33%

16,99%

23,53%

32,03%

11,76%

5,23%

10,46%

10,38%

26,10%

29,87%

13,84%

8,49%

11,32%

9,95%

15,71%

26,18%

17,54%

12,57%

18,06%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


a) sam/a zgłaszam






144


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

9,09%

9,09%

9,09%

9,09%

27,27%

36,36%

5,41%

5,41%

21,62%

13,51%

10,81%

43,24%

9,33%

12,00%

20,00%

25,33%

10,67%

22,67%

4,58%

18,30%

24,84%

10,46%

11,76%

30,07%

3,14%

11,64%

21,38%

22,01%

8,81%

33,02%

2,88%

7,59%

15,71%

17,02%

16,49%

40,31%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







145


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

18,18%

9,09%

36,36%

0,00%

36,36%

2,70%

8,11%

24,32%

16,22%

24,32%

24,32%

8,00%

10,67%

21,33%

22,67%

16,00%

21,33%

11,11%

15,03%

35,95%

12,42%

7,84%

17,65%

9,43%

16,04%

29,56%

16,98%

8,81%

19,18%

5,50%

10,47%

24,61%

19,90%

12,30%

26,96%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







146


0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

9,09%

36,36%

9,09%

9,09%

18,18%

13,51%

16,22%

18,92%

24,32%

10,81%

16,22%

6,67%

17,33%

24,00%

16,00%

14,67%

21,33%

5,23%

16,34%

19,61%

21,57%

15,03%

22,22%

8,49%

13,52%

20,44%

20,44%

11,64%

25,47%

9,69%

21,20%

24,87%

12,04%

10,99%

21,20%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








147


0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

36,36%

36,36%

9,09%

9,09%

13,51%

18,92%

16,22%

21,62%

5,41%

24,32%

10,67%

9,33%

33,33%

22,67%

6,67%

17,33%

10,46%

18,30%

31,37%

16,99%

9,15%

13,73%

8,49%

20,13%

27,67%

16,35%

7,86%

19,50%

14,92%

26,70%

28,27%

10,99%

6,02%

13,09%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







W pytaniu czwartym zapytano pracowników "Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe

metody pracy i zadania?" Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw przedstawiono na wykresie 4.40.

W opinii 19,00% badanych przełożony "zawsze" wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy i zadania, a 19,40% ankietowanych stwierdziło, że robi to "bardzo często". Zdaniem 28,70% pracowników taka sytuacja występuje w ich przedsiębiorstwie "często". Według rozkładu odpowiedzi respondentów 19,20 % z nich uważa, że przełożony "rzadko" wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy i zadania, według 9,70% robi to "bardzo rzadko", a w opinii 3,90% objętych badaniem nie robi tego "wcale".

148

Wykres 4.40. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy i zadania?"

19,00% 19,40%

28,70%

19,20%

9,70%

3,90%

0

50

100

150

200

250

300


ilo

ść w

ska

zań

4. Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe

metody pracy i zadania?


Analizując odpowiedzi respondentów na pytanie czwarte, biorąc pod uwagę ich płeć (wykres 4.41.)

zauważyć można, że częściej kobietom przełożony "zawsze" wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy lub zadania. Natomiast "bardzo często" lub "często" taką odpowiedź wskazała większa liczba mężczyzn niż kobiet .Ponadto częściej takie działania praktykowane są wobec pracowników niż kierowników (wykres 4.42.). Odpowiedź twierdząca ("zawsze", "bardzo często", "często") na zadane pytanie udzieli wszyscy ankietowani bez względu na wykształcenie (wykres 4.43.). Jednak biorąc pod uwagę wiek respondentów zauważyć można, że w opinii pracowników w wieku 46-60 lat najczęściej padała odpowiedź, że przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy i zadania "rzadko" (wykres 4.44.).

W przypadku różnicowania odpowiedzi pracowników pod względem ich stażu pracy, stwierdzić należy, że osoby, których staż pracy wynosi 41-50 lata uważają, ze przełożony rzadko wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy i zadania (wykres 4.45).

Wykres 4.41. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe

metody pracy i zadania?" wg płci

22,87%

18,80%

26,94%

17,05%

10,47%

3,88%

14,75% 20,17% 30,59% 21,69% 8,89% 3,90%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




kobieta mężczyzna


149

Wykres 4.42. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy i zadania?" wg stanowiska

20,69%19,41%

28,79%

17,48%

9,90%

3,73%

12,56% 19,60% 28,14% 26,13% 9,05% 4,52%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




pracownik kierownik


Wykres 4.43. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe

metody pracy i zadania?" wg wykształcenia

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

9,09%

31,82%

18,18%

18,18%

4,55%

21,88%

21,16%

27,85%

17,36%

8,32%

3,44%

14,96%

17,71%

29,68%

21,95%

11,22%

4,49%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

4. Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody

pracy i zadania?



150

Wykres 4.44. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy i zadania?" wg wieku

9,09%

18,18%

36,36%

27,27%

9,09%

0,00%

15,66%

10,84%

25,30%

27,71%

13,25%

7,23%

12,00%

17,60%

29,20%

24,40%

12,80%

4,00%

22,43%

21,33%

28,75%

15,96%

8,06%

3,48%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


pracy i zadania?




151

Wykres 4.45. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony wyjaśnia ponownie niejasne lub nowe metody pracy i zadania?" wg stażu pracy

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

18,18%

54,55%

9,09%

9,09%

16,22%

13,51%

21,62%

24,32%

16,22%

8,11%

14,67%

16,00%

30,67%

20,00%

16,00%

2,67%

12,42%

16,34%

30,07%

24,84%

11,76%

4,58%

15,72%

15,41%

33,02%

19,50%

10,38%

5,97%

26,18%

25,39%

25,13%

15,18%

6,54%

1,57%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale


pracy i zadania?






W pytaniu piątym zapytano pracowników "Czy przełożony zachęca pracowników do wzajemnej

pomocy i współpracy?" Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw przedstawiono na wykresie

4.46. Zdaniem 18,50% ankietowanych przełożony "zawsze" zachęca pracowników do wzajemnej pomocy

i współpracy, 22,40% stwierdziło, że robi to "bardzo często", a 29,80% uznało, że taka sytuacja występuje "często". W opinii 17,90% badanych przełożony "rzadko" zachęca pracowników do wzajemnej pomocy i współpracy. 7,80% badanych stwierdziło, że przełożony "bardzo rzadko" zachęca pracowników do wzajemnej pomocy i współpracy, a 3,60% badanych uważa, iż przełożony nie robi tego "wcale".

152

Wykres 4.46. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony zachęca do wzajemnej pomocy i współpracy?"

18,50%

22,40%

29,80%

17,90%

7,80%

3,60%

0

50

100

150

200

250

300


ilo

ść w

ska

zań

6. Czy przełożony zachęca pracowników do wzajemnej

pomocy i współpracy?


Analizując odpowiedzi respondentów na pytanie szóste (biorąc pod uwagę ich płeć) zauważyć

można, że mężczyźni są częściej zachęcani przez przełożonych do wzajemnej pomocy i współpracy niż kobiety (wykres 6.47.). Natomiast wśród pracowników i kierowników wyniki są porównywalne, co wskazuje, że na zachęcanie przez przełożonego do współpracy i wzajemnej pomocy nie wpływa zajmowane stanowisko (wykres 4.48.).

Wykres 4.47. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony zachęca do wzajemnej pomocy

i współpracy?" wg płci

19,77%21,90%

28,88%

17,64%

7,95%

3,88%

17,14% 22,99% 30,80% 18,22% 7,59% 3,25%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




kobieta mężczyzna


153

Wykres 4.48. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony zachęca do wzajemnej pomocy i współpracy?" wg stanowiska

19,15%21,34%

29,56%

18,64%

7,46%

3,86%

16,08% 26,63% 30,65% 15,08% 9,05% 2,51%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




pracownik kierownik


Biorąc pod uwagę wykształcenie pracowników (wykres 4.49.), którzy wzięli udział w badaniu, tylko pracownicy z wykształceniem podstawowym, stwierdzili, że przełożony "bardzo rzadko" zachęca pracowników do współpracy i wzajemnej pomocy. W ocenie pozostałych ankietowanych robi to "zawsze", "bardzo często" lub "często". Jednak uwzględniając wiek respondentów (wykres 4.50.), w każdej grupie wiekowej, najczęściej pracownicy stwierdzili, że ich przełożony "wcale" nie aktywizuje podwładnych do wzajemnej pomocy i współpracy. Natomiast mając na uwadze staż pracy respondentów, tylko pracownicy ze stażem pracy 41-50 lat, ocenili w najwyższym stopniu, że działanie opisane w pytaniu ze strony przełożonego występuje "rzadko" (wykres 4.51.).

154

Wykres 4.49. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony zachęca do wzajemnej pomocy i współpracy?" wg wykształcenia

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

18,18%

31,82%

13,64%

18,18%

9,09%

9,09%

20,80%

23,51%

28,75%

15,73%

7,78%

3,44%

15,46%

20,45%

32,17%

20,95%

7,48%

3,49%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet Wykres 4.50. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony zachęca do wzajemnej pomocy

i współpracy?" wg wieku

0,00%

0,00%

18,18%

9,09%

9,09%

63,64%

2,41%

7,23%

3,61%

18,07%

7,23%

61,45%

4,00%

7,20%

12,80%

19,60%

14,40%

42,00%

3,16%

8,53%

8,53%

16,59%

10,27%

52,92%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






155

Wykres 4.51. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy przełożony zachęca do wzajemnej pomocy i współpracy?" wg stażu pracy

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

27,27%

18,18%

36,36%

9,09%

0,00%

18,92%

8,11%

29,73%

21,62%

10,81%

10,81%

20,00%

21,33%

36,00%

12,00%

8,00%

2,67%

13,73%

26,80%

27,45%

20,26%

9,15%

2,61%

15,72%

20,44%

31,76%

19,18%

8,81%

4,09%

22,77%

23,82%

28,01%

16,23%

6,02%

3,14%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








W pytaniu szóstym, zapytano pracowników o rodzaj imprez organizowanych przez organizacje

branżowe, w których uczestniczą. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odwiedzi: a) targi branżowe, b) kursy i szkolenia, c) warsztaty, d) pokazy, e) konferencje i sympozja, f) inne (jakie?). Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw przedstawiono na wykresie

4.52.

157

Wykres 4.52. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych przez organizacje branżowe?"


3,30%

8,00%

9,30%

17,40%

11,10%

51,00%

4,10%

12,50%

21,60%

21,70%

13,50%

26,60%

1,70%

5,90%

10,50%

18,60%

11,40%

51,80%

1,10%

6,00%

9,20%

19,00%

12,90%

51,70%

1,50%

4,60%

8,10%

17,60%

13,70%

54,50%

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

ilość wskazań

6. Czy uczestniczy Pan/Panio w imprezach organizowanych przez organizacje branżowe?

6e) konferencje i sympozja 6d) pokazy 6c) warszaty 6b) kursy i szkolenia 6a) targi branżowe

158


a) w targach branżowych 3,30% badanej populacji uczestniczy "zawsze". Zaledwie 8,00% obję-tych badaniem pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw uczestniczy w tego typu imprezach "bar-dzo często", 9,30% "często". "Rzadko" w targach branżowych uczestniczy 17,40% ankietowanych, a 11,10% respondentów "bardzo rzadko", a 51,00% badanych nie uczestniczy "wcale";

b) w kursach i szkoleniach "zawsze" uczestniczy zaledwie 4,10% badanych. 12,50% objętych badaniem pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw uczestniczy w imprezach tego typu "bardzo często", a 21,60% "często". Co ciekawe, prawie ten sam procent ankietowanych -21,70%, stwierdził, że uczestniczy w imprezach tego typu "rzadk", a 13,50% uważa, że "bardzo rzadko". Najliczniejsza grupa badanych pracowników - 26,60% "wcale" nie uczestniczy w kursach i szkoleniach;

c) w warsztatach 51,80% badanych nie uczestniczy "wcale", natomiast 18,60% ankietowanych bierze udział w tej formie imprez organizowanych przez instytucje branżowe "rzadko", 11,40% "bar-dzo rzadko". Zdaniem 10,50% respondentów uczestniczy w warsztatach "często", 5,90% objętych badaniem pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw uczestniczy w imprezach tego typu "bardzo często". Najmniejszy odsetek stanowią pracownicy, którzy uczestniczą w warsztatach "zawsze"- 1,70% badanej populacji;

d) w pokazach 51,70% badanych nie uczestniczy "wcale", natomiast 19,00% ankietowanych bie-rze udział w tej formie imprez organizowanych przez instytucje branżowe "rzadko", 12,90% "bardzo rzadko". Zdaniem 9,20% respondentów uczestniczy w pokazach "często", 6,00% objętych badaniem pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw uczestniczy w imprezach tego typu "bardzo często". Najmniejszy odsetek stanowią pracownicy, którzy uczestniczą w pokazach "zawsze" - 1,10% badanej populacji;

e) w konferencjach, sympozjach 54,50% badanych nie uczestniczy wcale, natomiast 17,60% an-kietowanych bierze udział w tej formie imprez organizowanych przez instytucje branżowe rzadko, 13,70% bardzo rzadko. Zdaniem 8,10,% respondentów uczestniczy w pokazach często, 4,60% obję-tych badaniem pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw uczestniczy w imprezach tego typu bar-dzo często. Najmniejszy odsetek stanowią pracownicy, którzy uczestniczą w pokazach zawsze - 1,50% badanej populacji;


formy dokształcania pracowników są stosowane na ich stanowiskach pracy. Wyniki odpowiedzi pra-cowników objętych badaniem prezentuje tabela 4.11, zawierająca liczbę wskazań danej odpowiedzi.

Tabela 4.11. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych

przez organizacje branżowe?" 6f) Inne (jakie?) Ilość odpowiedzi

Imprezy integracyjne 4 Imprezy zapoznawcze 1 Konwenty 1 Prezentacje specjalistyczne 1 Szkolenia BHP 1 Wspólne projekty z parterami biznesowymi (klientami, odbiorcami) 1


159

Podsumowując, można wysunąć następujące wnioski: – średnio połowa pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw "wcale" nie uczestniczy w imprezach

organizowanych przez organizacje branżowe, – jeśli pracownicy wskazali, że uczestniczą w tego typu imprezach, to jest to zjawisko "rzadkie" lub

"bardzo rzadkie", – formą imprezy, w której w największym stopniu przebadani pracownicy uczestniczą "często" lub

"bardzo częst" o są kursy i szkolenia; ta forma imprez została wskazana najliczniej, jako praktykowana "zawsze" przez pracowników objętych badaniem ankietowym.

Analizując odpowiedzi respondentów na pytanie piąte, biorąc pod uwagę ich płeć (wykres 4.53a - 4.53e) zauważyć można, że tylko w przypadku uczestnictwa w kursach i szkoleniach kobiety uczestniczą "bardzo często" w ilości większej niż mężczyźni.

Wykres 4.53. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych

przez organizacje branżowe?" wg płci a) targi branżowe

4,07% 6,20%7,17%

15,89%9,50%

57,17%

2,39% 9,98% 11,71% 19,09% 12,80% 44,03%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%


6. Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych

przez organizacje branżowe?

a) targi branżowe

kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet b) kursy i szkolenia

4,07%

13,95%

20,74%17,83%

14,92%

28,49%

4,12% 10,85% 22,56% 26,03% 11,93% 24,51%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




b) kursy i szkolenia

kobieta mężczyzna


160

c) warsztaty

1,94% 5,62%8,53%

17,05%

8,33%

58,53%

1,52% 6,29% 12,80% 20,39% 14,75% 44,25%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%




c) warsztaty

kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet d) pokazy

1,16% 5,04%6,59%

17,25%

11,05%

58,91%

1,08% 7,16% 12,15% 21,04% 14,97% 43,60%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%




d) pokazy

kobieta mężczyzna


161

e) konferencje i sympozja

1,16% 4,26%

7,95%14,34%

11,05%

61,24%

1,95% 4,99% 8,24% 21,26% 16,70% 46,85%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%





kobieta mężczyzna


Analiza odpowiedzi ankietowanych według zajmowanego przez nich stanowiska (wykresy 4.54a. - 4.54e.) wskazuje, że w imprezach organizowanych przez organizacje branżowe częściej biorą udział kierownicy niż pracownicy niższego szczebla. Wykres 4.54. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych

przez organizacje branżowe?" wg stanowiska a) targi branżowe

2,83%6,81%

7,84%

15,55%11,18%

55,78%

5,03% 12,56% 15,08% 24,62% 10,55% 32,16%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%




a) targi branżowe

pracownik kierownik


162


4,50%

12,08%

18,64%20,82%

14,27%

29,69%

2,51% 14,07% 33,17% 25,13% 10,55% 14,57%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%





pracownik kierownik


c) warsztaty

2,06% 5,27%

8,23%

17,48%12,08%

54,88%

0,50%

8,54%

19,60%23,12%

8,54%

39,70%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%




c) warsztaty

pracownik kierownik


163

d) pokazy

1,29%5,27%

7,07%

18,12%

14,14%

54,11%

0,50% 9,05% 17,59% 22,61% 8,04% 42,21%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%




d) pokazy

pracownik kierownik

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet e) konferencje i sympozja

1,41% 4,50%6,43%

15,68%13,24%

58,74%

2,01% 5,03% 14,57% 25,13% 15,58% 37,69%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%





pracownik kierownik


Uwzględniając wykształcenie respondentów (wykresy 4.55a. - 4.55e.) zauważyć można, że osoby z wykształceniem podstawowym nie biorą udziału w żadnej z imprez organizowanych przez organizacje branżowe. Z kolei w targach i konferencjach oraz w pokazach, konferencjach i sympozjach biorą udział tylko pracownicy z wykształceniem wyższym i średnim. Natomiast w warsztatach uczestniczą dodatkowo jeszcze pracownicy z wykształceniem zawodowym.

164

Wykres 4.55. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych przez organizacje branżowe?" wg wykształcenia

a) targi branżowe

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

4,55%

4,55%

9,09%

81,82%

3,07%

4,52%

6,69%

14,47%

10,31%

60,94%

3,74%

13,22%

13,22%

22,19%

12,22%

35,41%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

6. Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych przez

organizacje branżowe?

a) targi branżowe



0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

9,09%

4,55%

4,55%

4,55%

22,73%

54,55%

4,70%

10,13%

19,89%

20,25%

13,38%

31,65%

2,99%

16,21%

24,94%

24,69%

13,22%

17,96%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






165

c) warsztaty

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

4,55%

4,55%

4,55%

18,18%

68,18%

1,81%

3,62%

7,96%

17,18%

8,86%

60,58%

1,75%

9,23%

14,46%

21,45%

14,46%

38,65%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



c) warsztaty



0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

4,55%

9,09%

9,09%

77,27%

1,45%

4,34%

8,14%

16,09%

12,12%

57,87%

0,75%

8,73%

10,97%

23,69%

14,21%

41,65%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



d) pokazy



166


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

1,45%

1,63%

4,88%

14,83%

11,75%

65,46%

1,75%

8,98%

12,97%

21,95%

16,96%

37,41%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

4,55%

86,36%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale




wykształcenie zawodowe wykształcenie wyższe wykształcenie średnie wykształcenie podstawowe


Różnicując odpowiedzi ankietowanych według ich wieku (wykres 4.56a. - 4.56e.) stwierdzić można, że w targach branżowych, kursach i szkoleniach biorą udział głównie pracownicy w wieku 31-45 lat. Natomiast w pozostałych imprezach, o które zapytano w ankiecie wszystkie grupy wiekowe uczestniczą w podobnym stopniu.

167

Wykres 4.56. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych przez organizacje branżowe?" wg wieku

a) targi branżowe

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

4,55%

4,55%

9,09%

81,82%

3,07%

4,52%

6,69%

14,47%

10,31%

60,94%

3,74%

13,22%

13,22%

22,19%

12,22%

35,41%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



a) targi branżowe



0,00%

0,00%

18,18%

18,18%

27,27%

36,36%

4,82%

10,84%

21,69%

25,30%

13,25%

24,10%

2,40%

18,00%

24,40%

22,80%

15,20%

17,20%

4,74%

10,74%

20,54%

20,85%

12,64%

30,49%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







168

c) warsztaty

0,00%

0,00%

18,18%

18,18%

27,27%

36,36%

1,20%

6,02%

12,05%

18,07%

4,82%

57,83%

2,00%

8,00%

12,80%

23,20%

16,00%

38,00%

1,74%

5,21%

9,48%

17,22%

10,27%

56,08%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



c) warsztaty




0,00%

0,00%

9,09%

18,18%

27,27%

45,45%

0,00%

6,02%

9,64%

14,46%

10,84%

59,04%

0,80%

7,20%

10,00%

22,80%

15,60%

43,60%

1,42%

5,69%

8,85%

18,17%

11,85%

54,03%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



d) pokazy




169


0,00%

0,00%

27,27%

0,00%

9,09%

63,64%

0,00%

6,02%

7,23%

16,87%

15,66%

54,22%

2,80%

5,20%

11,60%

22,40%

18,40%

39,60%

1,26%

4,27%

6,48%

16,11%

11,69%

60,19%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







Analizując odpowiedzi ankietowanych pod względem długości ich stażu pracy (wykresy

4.57a. - 4.57e.) zauważyć można, że bez względu na długość wykonywania pracy zawodowej pracownicy nie biorą udziału w imprezach organizowanych przez organizacje branżowe. Wyjątek stanowią kursy i szkolenia. W nich w największym stopniu uczestniczą pracownicy, których staż pracy wynosi 4-10 lat lub 11-20 lat.

170

Wykres 4.57. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy uczestniczy Pan/Pani w imprezach organizowanych przez organizacje branżowe?" wg stażu pracy

a) targi branżowe

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

27,27%

9,09%

54,55%

2,70%

5,41%

2,70%

10,81%

5,41%

72,97%

1,33%

8,00%

5,33%

20,00%

12,00%

53,33%

5,23%

5,88%

11,76%

20,92%

9,80%

46,41%

3,77%

10,69%

11,64%

18,87%

12,89%

42,14%

2,62%

7,07%

7,85%

14,66%

10,21%

57,59%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



a) targi branżowe






171


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

0,00%

18,18%

0,00%

36,36%

36,36%

5,41%

2,70%

13,51%

37,84%

13,51%

27,03%

4,00%

17,33%

21,33%

22,67%

17,33%

17,33%

2,61%

17,65%

25,49%

20,26%

13,07%

20,92%

2,83%

13,52%

26,10%

21,07%

14,78%

21,70%

5,50%

9,95%

17,28%

21,47%

11,26%

34,55%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









172

c) warsztaty

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

9,09%

9,09%

9,09%

72,73%

0,00%

2,70%

10,81%

16,22%

5,41%

64,86%

2,67%

8,00%

10,67%

21,33%

8,00%

49,33%

2,61%

9,15%

9,80%

22,88%

18,30%

37,25%

1,57%

5,97%

12,26%

19,81%

12,58%

47,80%

1,57%

4,71%

9,42%

15,97%

8,90%

59,42%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



c) warsztaty






173

d) pokazy

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

0,00%

27,27%

63,64%

0,00%

2,70%

13,51%

16,22%

2,70%

64,86%

0,00%

8,00%

4,00%

21,33%

18,67%

48,00%

1,96%

7,84%

13,07%

16,99%

14,38%

45,75%

0,63%

6,92%

9,75%

23,58%

13,52%

45,60%

1,57%

4,71%

7,85%

16,23%

11,26%

58,38%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



d) pokazy





174


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

0,00%

0,00%

81,82%

0,00%

2,70%

5,41%

27,03%

16,22%

48,65%

1,33%

6,67%

12,00%

10,67%

17,33%

52,00%

3,27%

5,88%

9,80%

21,57%

16,99%

42,48%

1,26%

4,72%

11,01%

20,13%

14,78%

48,11%

1,31%

3,93%

4,19%

14,92%

10,99%

64,66%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% 90,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









W pytaniu siódmym, zapytano pracowników o najczęstszy sposób przekazywania zarządzań przełożonych/dyrekcji jaki występuje w przedsiębiorstwie, którego są pracownikami. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) podczas narad, b) przekazywane przez bezpośredniego przełożonego, c) dowiaduje się od kolegów, d) przekazywane e-mailem, e) rozsyłane poczta wewnętrzną (z rozdzielnika), f) umieszczenie na stronie internetowej, g) inaczej (jak?). Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw przedstawiono na wykresie

4.58.

175


a) zarządzenia przełożonych/dyrekcji "zawsze" zdaniem 12,10% badanych przekazywane są podczas narad, 18,60% respondentów uważa, że tak forma przekazu występuje w ich przedsiębior-stwach bardzo często, a według 21,00% często. W opinii 14,40% taki sposób przekazywania informa-cji występuje rzadko, a 10,60% badanych stwierdziło, że bardzo rzadko. Praktykowanie przekazywa-nia zarządzań przełożonych/dyrekcji podczas narad, według 23,20% badanych nie występuje "wcale";

b) przekazywanie zarządzenia przełożonych/dyrekcji przez bezpośredniego przełożonego, zdaniem 24,90% badanych ma miejsce "zawsze", 32,50% ankietowanych uważa, że występuje w ich przedsiębiorstwie "bardzo często" lub według 29,00% "często". Zdecydowanie mniejszy odsetek re-spondentów - 6,30% stwierdziło, że bezpośredni przełożeni "rzadko" przekazują im zarządzenia prze-łożonych/dyrekcji, a zdaniem 2,70% spośród nich taka praktyka w ich przedsiębiorstwie występuje "bar-dzo rzadko". 4,60% badanej grupy stanowią pracownicy, którzy uważają, że bezpośredni przełożeni "wcale" nie przekazują im formacji o zarządzeniach podjętych na najwyższym szczeblu;

c) dowiadywanie się od kolegów o zarządzeniach przełożonych/dyrekcji według 2,00% przebada-nych pracowników ma miejsce "zawsze". Według 17,20% objętych badaniem pracowników taka forma przekazu występuje w ich przedsiębiorstwach "bardzo często", a 29,20% tej grupy stwierdziło, że "czę-sto". Odsetek ankietowanych - 22,70% ocenił, że tak forma przekazu w ich przedsiębiorstwie występuje "rzadko", "bardzo rzadko" - 14,10% lub nie występuje "wcale" - 14,70%;

d) przekazywanie e-mailem informacji o zarządzeniach przełożonych/ dyrekcji, zdaniem zaled-wie 7,40% badanych w ich przedsiębiorstwie występuje "zawsze". Według 17,20% ankietowanych taki sposób informowania o zarządzeniach przełożonych/dyrekcji występuje "bardzo często", a w opi-nii 19,70% pracowników "często". 12,80% osób uczestniczących w badaniu uważa, że w ich miejscu pracy przekazywanie e-mailem informacji o zarządzeniach przełożonych/ dyrekcji praktykowane jest "rzadko", 8,90% stwierdziło, iż "bardzo rzadko". Największy odsetek -34,10% stanowią pracownicy, którzy uważają, że informacje o zarządzeniach przełożonych/ dyrekcji "wcale" nie są przekazywane za pośrednictwem e-maila;

e) rozsyłanie pocztą wewnętrzną (z rozdzielnika) informacji o zarządzeniach przełożonych/ dy-rekcji, w ocenie 5,70% występuje "zawsze". 10,60% osób uczestniczących w badaniu uważa, że w ich miejscu pracy przekazywanie pocztą wewnętrzną informacji o zarządzeniach przełożonych/ dyrekcji praktykowane jest "bardzo często". Według 14,40% ankietowanych taki sposób informowania o za-rządzeniach przełożonych/dyrekcji występuje "często", a w opinii 11,00% pracowników "rzadko", 8,50% stwierdziło, iż "bardzo rzadko". Zdaniem prawie połowy ankietowanych - 49,70% w ich przed-siębiorstwach taki sposób przekazywania informacji o zarządzaniach przełożonych/dyrekcji nie jest praktykowany;

f) umieszczenie na stronie internetowej informacji o zarządzeniach przełożonych/ dyrekcji, w ocenie 2,90% ankietowanych, ma miejsce "zawsze" w ich przedsiębiorstwie. 5,80% osób uczestni-czących w badaniu uważa, że w ich miejscu pracy umieszczenie na stronie internetowej informacji o zarządzeniach przełożonych/ dyrekcji praktykowane jest "bardzo często", 7,70% stwierdziło, iż "często". Według 11,20% ankietowanych taki sposób informowania o zarządzeniach przełożo-nych/dyrekcji występuje "rzadko", a w opinii 9,30% pracowników "bardzo rzadko", natomiast aż 63,20% ankietowanych, stwierdziło, że tak forma komunikacji w ich przedsiębiorstwach nie jest prak-tykowana.

176

Wykres 4.58. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzania przełożonych/dyrekcji?"


12,10%

18,60%

21,00%

14,40%

10,60%

23,20%

24,90%

32,50%

29,00%

6,30%

2,70%

4,60%

2,00%

17,20%

29,20%

22,70%

14,10%

14,70%

7,40%

17,20%

197,%

12,80%

8,90%

34,10%

5,70%

10,60%

14,40%

11,00%

8,50%

49,60%

2,90%

5,80%

7,70%

11,20%

9,30%

63,20%

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 650

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

ilość wskazań

7. Jak jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzenia przełożonych/dyrekcji?

7f) umieszczene na stronie internetowej 7e ) rozsyłanie pocztą wewnętrzną (z rozdzielnika)

7d ) przekazywane e-mailem 7c) dowiaduję się od kolegów

7b) przekazywane są przez bezpośredniego przełożonego 7a) podczas narad

177

Wśród odpowiedzi na pytanie, ankietowani mieli również możliwość wskazania, jakie inne sposoby przekazywania informacji o zarządzeniach przełożonych/dyrekcji, są stosowane na ich przedsiębior-stwach pracy. Wyniki odpowiedzi pracowników objętych badaniem prezentuje tabela 6.12., zawierająca liczbę wskazań danej odpowiedzi.

Tabela 4.12. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzania

przełożonych/dyrekcji?" 7g) inaczej (jak?) Ilość odpowiedzi

Telefonicznie 3 Wywieszane na tablicy ogłoszeń 3 Umieszczane w intranecie 2 Umieszczane na panelu administracyjnym 1 Umieszczane w książce zarządzeń 1 Umieszczane w skoroszycie 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet

Podsumowując, można wysunąć następujące wnioski: – sposobem przekazywania informacji o zarządzeniach przełożonych/dyrekcji, który największy

odsetek ankietowanych ocenił jako występujący "zawsze" jest przekaz przez bezpośredniego przełożonego;

– sposób przekazywania informacji o zarządzeniach przełożonych/dyrekcji poprzez umieszczenie na stronie internetowej to forma przekazu, która nie występuje w miejscach pracy objętych badaniem zdaniem największego odsetku respondentów.

Analizując odpowiedzi respondentów na pytanie siódme, biorąc pod uwagę ich płeć zauważyć można, w jakim stopniu najczęściej przekazywane są zarządzenia przełożonych/dyrekcji w zależności od płci pracownika. Wyniki analizy prezentują wykresy 4.59a .- 4.59f. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzić można, że kobiety najczęściej dowiadują się o zarządzeniach przełożonych/dyrekcji od kolegów, natomiast mężczyźni podczas narad oraz przekazywane są im przez bezpośredniego przełożonego.

Wykres 4.59. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzania przełożonych/dyrekcji?" wg płci a) podczas narad

13,57%16,28%

17,44%14,92%

12,21%

25,58%

10,41% 21,26% 24,95% 13,88% 8,89% 20,61%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%


7. W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzenia

przełożonych/dyrekcji?

a) podczas narad

kobieta mężczyzna


178

b) przekazywane przez bezpośredniego przełożonego

28,29% 29,84% 27,52%

6,20%

3,29%4,84%

21,04% 35,57% 30,59% 6,51% 1,95% 4,34%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%





kobieta mężczyzna


c) dowiaduję się pd kolegów

2,33%

19,96%

30,04%

23,06%

10,66%

13,95%

1,74% 14,10% 28,20% 22,34% 18,00% 15,62%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




c) dowiaduję się od kolegów

kobieta mężczyzna


179

d) przekazywane e-mailem

7,56%

16,67%

18,80%

13,76%

9,11%

34,11%

7,16% 17,79% 20,61% 11,71% 8,68% 34,06%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%





kobieta mężczyzna


e) rozsyłane pocztą wewnętrzną (z rozdzielnika)

5,43%

12,21% 13,76% 12,02%8,33%

48,26%

6,07% 8,89% 15,18% 9,76% 8,68% 51,19%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%





kobieta mężczyzna


180

f) umieszczane na stronie internetowej

3,88% 6,40%6,98%

12,40%8,14%

62,21%

1,74% 5,21% 8,46% 9,76% 10,63% 64,21%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%





kobieta mężczyzna


Uwzględniając zajmowane przez ankietowanych stanowisko zauważyć można, że pracownicy najczęściej dowiadują się o zarządzeniach przełożonych/dyrekcji od kolegów, natomiast kierownikom takie informacje są częściej przekazywane podczas narad, przez bezpośredniego przełożonego, przekazywane e-mailem lub pocztą wewnętrzną (wykresy 4.60a. - 4.60f.).

Wykres 4.60. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzania

przełożonych/dyrekcji?" wg stanowiska

a) podczas narad

11,05%

16,07%

20,44%

14,65%

12,34%

25,45%

16,08% 28,64% 23,12% 13,57% 4,02% 14,57%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




a) podczas narad

pracownik kierownik


181


26,74%30,21% 28,41%

6,81%3,34%

4,50%17,59% 41,71% 31,16% 4,52% 0,00% 5,03%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%





pracownik kierownik



2,44%

20,05%

30,59%

21,85%

12,21%12,85%

0,50% 6,03% 23,62% 26,13% 21,61% 22,11%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%





pracownik kierownik


182


6,43%

15,42%

17,74%14,01%

8,35%

38,05%

11,06% 24,12% 27,14% 8,04% 11,06% 18,59%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%





pracownik kierownik



5,40%10,03%

13,62% 10,80%

8,48%

51,54%

7,04% 13,07% 17,59% 11,56% 8,54% 42,21%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%





pracownik kierownik


183


3,21% 5,91%7,58%

10,67%9,13%

63,50%

1,51% 5,53% 8,04% 13,07% 10,05% 61,81%0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%





pracownik kierownik


Biorąc pod uwagę wykształcenie ankietowanych (wykresy 4.61a. - 4.61f.) zauważyć można, że

przekazywanie zarządzeń przełożonych lub dyrekcji przedsiębiorstwa podczas narad lub od bezpośredniego przełożonego nie otrzymują tylko pracownicy z wykształceniem podstawowym. Natomiast pracownicy w wykształceniem zawodowym, nie otrzymują powyższych informacji za pośrednictwem e-maila oraz z rozdzielnika. Wszystkie metody przekazywania wiedzy o zarządzaniach kierownictwa najwyższego szczebla, wskazane w formularzu dotyczą pracowników z wykształceniem wyższym lub średnim.

184

Wykres 4.61. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzania przełożonych/dyrekcji?" wg wykształcenia

a) podczas narad

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

13,64%

9,09%

4,55%

9,09%

18,18%

45,45%

10,85%

13,20%

22,78%

14,29%

10,49%

28,39%

13,72%

26,68%

19,45%

14,96%

10,47%

14,71%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



a) podczas narad




0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

40,91%

9,09%

22,73%

4,55%

4,55%

18,18%

28,03%

28,93%

28,21%

7,23%

2,17%

5,42%

19,70%

38,90%

30,42%

5,24%

3,24%

2,49%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






185


0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

4,55%

18,18%

31,82%

18,18%

4,55%

22,73%

2,53%

18,63%

28,57%

20,80%

12,84%

16,64%

1,25%

14,96%

29,93%

25,69%

16,46%

11,72%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet d) przekazywane e-mailem

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

4,55%

0,00%

0,00%

95,45%

7,78%

12,66%

15,91%

12,12%

6,87%

44,67%

7,23%

24,19%

25,69%

14,46%

12,22%

16,21%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






186


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

9,09%

0,00%

9,09%

81,82%

5,06%

7,96%

12,12%

9,76%

7,23%

57,87%

6,98%

14,96%

17,96%

13,22%

10,22%

36,41%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet f) umieszczane na stronie internetowej

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

4,55%

95,45%

2,71%

4,88%

6,33%

9,40%

8,14%

68,54%

3,24%

7,48%

9,98%

14,21%

11,22%

53,87%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






187

Analizując odpowiedzi ankietowanych na pytanie siódme pod względem ich wieku (wykresy 4.62a. - 4.62f.) zauważyć można że informacje o zarządzeniach przełożonych lub kierowników podczas narad i z rozdzielnika najrzadziej przekazywane są najmłodszym pracownikom, czyli w wieku 18-30 lat. Natomiast bez względu na wiek, najczęściej takie informacje pracownik otrzymuje od bezpośredniego przełożonego, dowiaduje się od kolegów, a nie są przezywane za pośrednictwem strony internetowej przedsiębiorstwa. Za pośrednictwem e-maila takie informacje otrzymują głównie osoby wieku 31-45 lat.

Wykres 4.62. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzania

przełożonych/dyrekcji?" wg wieku a) podczas narad

18,18%

9,09%

18,18%

0,00%

36,36%

18,18%

9,64%

14,46%

24,10%

19,28%

16,87%

15,66%

12,40%

26,80%

20,80%

16,80%

7,60%

15,60%

12,16%

16,11%

20,70%

13,11%

10,58%

27,33%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale



a) podczas narad




188


45,45%

27,27%

18,18%

9,09%

0,00%

0,00%

25,30%

22,89%

37,35%

7,23%

2,41%

4,82%

20,40%

34,40%

33,20%

5,60%

2,80%

3,60%

26,22%

33,18%

26,38%

6,48%

2,69%

5,06%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








0,00%

18,18%

27,27%

0,00%

45,45%

9,09%

3,61%

13,25%

25,30%

18,07%

20,48%

19,28%

1,20%

16,00%

32,00%

26,00%

13,60%

11,20%

2,21%

18,17%

28,59%

22,43%

12,95%

15,64%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00% 45,00% 50,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







189


0,00%

0,00%

18,18%

9,09%

0,00%

72,73%

4,82%

12,05%

25,30%

9,64%

6,02%

42,17%

8,80%

22,40%

20,40%

16,80%

13,20%

18,40%

7,27%

16,11%

18,64%

11,69%

7,74%

38,55%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








9,09%

0,00%

27,27%

9,09%

9,09%

45,45%

7,23%

13,25%

22,89%

10,84%

7,23%

38,55%

8,00%

15,60%

17,20%

15,60%

10,80%

32,40%

4,58%

8,53%

12,01%

9,16%

7,74%

57,98%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







190


0,00%

0,00%

18,18%

9,09%

9,09%

63,64%

6,02%

3,61%

9,64%

10,84%

14,46%

55,42%

3,20%

9,60%

7,60%

16,80%

12,40%

50,40%

2,37%

4,74%

7,27%

9,00%

7,42%

69,19%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







Biorąc pod uwagę staż pracy ankietowanych pracowniów zauważyć można, że odpowiedzi

respondetów kształtowły się w podobym stopniu bez względu na długość wykonywania przez nich pracy zawodowej (wykresy 4.63a. - 4.63f.). Wyjątek stanowi grupa z najdłużym stażem pracy, tj. powyżej 50 lat. W tym przypadku o zarządzeniach kierownictwa dowiaduje się głównie od bezpośredniego przełożonego. Natomiast pozostałe metody informowania występują "rzadko", "bardzo rzadko" lub "wcale".

191

Wykres 4.63. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "W jaki sposób najczęściej przekazywane są zarządzania przełożonych/dyrekcji?" wg stażu pracy.

a) podczas narad

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

27,27%

18,18%

27,27%

9,09%

18,18%

0,00%

24,32%

29,73%

27,03%

10,81%

0,00%

8,11%

26,67%

26,67%

37,33%

5,33%

0,00%

4,00%

23,53%

36,60%

29,41%

4,58%

1,31%

4,58%

19,81%

33,33%

32,70%

6,60%

4,09%

3,46%

29,06%

32,20%

24,35%

6,54%

2,36%

5,50%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









192


100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

27,27%

18,18%

27,27%

9,09%

18,18%

0,00%

24,32%

29,73%

27,03%

10,81%

0,00%

8,11%

26,67%

26,67%

37,33%

5,33%

0,00%

4,00%

23,53%

36,60%

29,41%

4,58%

1,31%

4,58%

19,81%

33,33%

32,70%

6,60%

4,09%

3,46%

29,06%

32,20%

24,35%

6,54%

2,36%

5,50%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









193


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

18,18%

27,27%

0,00%

18,18%

36,36%

2,70%

18,92%

18,92%

21,62%

18,92%

18,92%

2,67%

13,33%

29,33%

18,67%

24,00%

12,00%

2,61%

16,99%

28,76%

26,14%

13,73%

11,76%

0,63%

16,35%

31,45%

25,16%

12,89%

13,52%

2,88%

18,59%

28,53%

20,94%

12,57%

16,49%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









194


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

36,36%

18,18%

0,00%

45,45%

8,11%

10,81%

24,32%

2,70%

5,41%

48,65%

8,00%

14,67%

20,00%

8,00%

10,67%

38,67%

11,76%

20,92%

18,95%

18,95%

9,15%

20,26%

8,49%

22,64%

22,33%

11,95%

10,69%

23,90%

4,71%

12,83%

16,75%

12,83%

7,59%

45,29%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









195


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

18,18%

9,09%

18,18%

18,18%

9,09%

27,27%

10,81%

13,51%

29,73%

10,81%

10,81%

24,32%

4,00%

14,67%

17,33%

9,33%

5,33%

49,33%

10,46%

15,03%

16,34%

15,03%

8,50%

33,99%

5,35%

14,47%

12,26%

11,64%

9,43%

46,86%

3,66%

4,71%

13,35%

8,90%

7,85%

61,52%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









196


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

18,18%

9,09%

9,09%

63,64%

2,70%

5,41%

13,51%

8,11%

18,92%

51,35%

4,00%

4,00%

8,00%

13,33%

13,33%

57,33%

5,23%

9,15%

7,19%

16,99%

11,11%

50,33%

2,83%

6,60%

7,86%

11,32%

11,32%

60,06%

1,83%

4,45%

6,81%

8,64%

5,24%

73,04%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









W pytaniu ósmym zapytano pracowników o tematykę informacji dostępnych w przedsiębiorstwie, którego są pracownikami. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) o zamierzeniach kierownictwa, b) dotycząca sytuacji przedsiębiorstwa, c) oferta programu socjalnego, d) o kursach do wyboru, e) o planowanych imprezach zakładowych (np. dni sportu, wycieczki), f) inna (jak?).

Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw przedstawiono na wykresie 4.64.

198

Wykres 4.64. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w firmie dostępna jest informacja?"


7,50%

11,70%

20,70%

20,90%

15,60%

23,70%

7,40%

10,70%

21,50%

22,20%

14,90%

23,20%

12,30%

9,00%

19,30%

19,90%

11,40%

28,10%

4,90%

7,00%

13,90%

18,50%

14,50%

41,10%

17,10%

10,20%

18,60%

15,50%

12,90%

25,70%

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale

ilość wskazań

8.Czy w firmie dostępna jest informacja?

8e) o plnowanych imprezach zakładowych (np. dni sportu, wycieczki) 8d) o kursach do wyboru

8c) oferta programu socjalnego 8b) dotycząca sytuacji przedsiębiorstwa

8a) o zamierzeniach kierownictwa

199


a) w przedsiębiorstwie informacja o zamierzeniach kierownictwa zdaniem 7,50% objętych ba-daniem pracowników dostępna jest "zawsze", według 11,70% "bardzo często", a 20,70% ankietowa-nych uważa, że "często". W opinii 20,90% ankietowanych informacja o zamierzeniach kierownictwa w miejscu pracy dostępna jest "rzadko", a 15,60% populacji oceniło, że taka informacja pojawia się "rzadko". Brak takiej informacji w przedsiębiorstwie, to wyraz stanowiska 23,70% badanej populacji pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw;

b) w przedsiębiorstwie informacja dotycząca sytuacji przedsiębiorstwa zdaniem 7,40% ankie-towanych jest dostępna "zawsze". W opinii 10,70% ankietowanych informacja dostępna jest "bardzo często", a 21,50% uważa, że "często". Zbliżony odsetek respondentów uznał, że taka informacja do-stępna jest "rzadko" - 22,20%, natomiast 14,90% badanych uznało, że taka informacja jest im przeka-zywana "rzadko". W ocenie 23,20% pracowników, którzy wzięli udział w badaniu informacja doty-cząca sytuacji przedsiębiorstwa "wcale" nie jest dostępna w ich przedsiębiorstwie;

c) w przedsiębiorstwie informacja o ofercie programu socjalnego zdaniem 12,30% ankietowa-nych dostępna jest "zawsze". Najmniejszy odsetek badanych - 9,00% stanowią pracownicy, którzy ocenili, że "bardzo często" informacja o ofercie programu socjalnego jest dostępna w ich przedsiębior-stwie. 19,30% badanych ma do takiej informacji dostęp "często", jednak podobna ilość respondentów, stanowiąca 19,90% populacji, oceniła, że taka informacja jest im przekazywana "rzadko", a 10,70% uważa, że "bardzo rzadko". 28,10% objętych badaniem ankietowym pracowników, "wcale' nie ma dostępu do informacji o ofercie programu socjalnego w ich przedsiębiorstwie;

d) w przedsiębiorstwie informacja o kursach do wyboru, zdaniem 4,90% dostępna jest "zawsze". W opinii 7% badanej populacji informacja taka dostępna jest w przedsiębiorstwie "bardzo często" natomiast, że przekazywana jest "często" uznało 13,90% objętych badaniem. W ocenie 18,50% ankie-towanych informacja dotycząca kursów do wyboru dostępna jest "rzadko" lub "bardzo rzadko" według 14,50%. 41,10% pracownikom, którzy wzięli udział w badaniu informacja o kursach do wyboru nie jest przekazywana;

e) w przedsiębiorstwie informacja o planowanych imprezach zakładowych (np. dni sportu, wy-cieczki), zdaniem 17,00% przekazywana jest im "zawsze". W ocenie 10,20% ankietowanych informa-cja o planowanych imprezach zakładowych w miejscu pracy dostępna jest "bardzo często", lub w opi-nii 18,60% badanych "często". W opinii 15,50% ankietowanych informacja dotycząca planowanych imprezach zakładowych w miejscu pracy dostępna jest "rzadko", a 12,90% uważa, że "bardzo rzadko". Według 25,70% pracowników, którzy wzięli udział w badaniu nie jest dostępna "wcale".

Wśród odpowiedzi na powyższe pytanie, ankietowani mieli również możliwość wskazania, jakie inne informacji są dostępne w przedsiębiorstwie, jednak żaden z ankietowanych wymienił przykładu takiej informacji.

Podsumowując, można wysunąć następujące wnioski: – najczęściej wskazywaną przez ankietowanych informacją, która nie jest dostępna w to wiedza

o kursach do wyboru, – informacja, która została wskazana najczęściej, jako zawsze dostępna w przedsiębiorstwie, to

wiedza o planowanych imprezach zakładowych. Analizując odpowiedzi respondentów na pytanie ósme (biorąc pod uwagę ich płeć) zauważyć można,

w jakim stopniu metody rozwoju pracownika zależą od jego płci. Wyniki analizy prezentują wykresy 4.65a. - 4.65e. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzić można, że jedynie informacja dostępna o zamierzeniach kierownictwa była częściej wskazywana przez mężczyzn. W przypadku wskazań na pozostałe możliwe odpowiedzi wyniki w obu płciach są porównywalne.

200

Wykres 4.65. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w firmie dostępna jest informacja?" wg płci a) o zamierzeniach kierownictwa

7,95%

10,47%

18,60%

23,84%

14,34%

24,61%

6,94% 13,02% 22,99% 17,57% 16,92% 22,56%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%


8. Czy w firmie dostępna jest informacja?

a) o zamierzeniach kierownictwa

kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet b) dotycząca sytuacji przedsiębiorstwa

8,33%10,08%

21,90% 22,48%

15,12%

21,90%

6,29% 11,50% 21,04% 21,91% 14,75% 24,51%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%



b) dotycząca sytuacji przedsiębiorstwa

kobieta mężczyzna


201

c) oferta programu socjalnego

14,15%

8,91%

18,80% 18,02%

10,47%

29,65%

10,20% 9,11% 19,96% 21,91% 12,36% 26,25%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%




kobieta mężczyzna

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet d) o kursach do wyboru

6,59%5,62%

12,98%17,83%

13,37%

43,60%

3,04% 8,46% 14,97% 19,31% 15,84% 38,39%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%

50,00%



d) o kursach do wyboru

kobieta mężczyzna


202

e) o planowanych imprezach zakładowych (np. dni sportu, wycieczki)

17,83%

10,08%

17,44%15,89%

11,63%

27,13%

16,27% 10,41% 19,96% 14,97% 14,32% 24,08%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%



e) o planowanych imprezach zakładowych

(np. dni sportu, wycieczki)

kobieta mężczyzna


Analizując odpowiedzi ankietowanych, zauważyć można, że w pytaniu o tematykę dostępnej w przedsiębiorstwie informacji w większości odpowiedzi ( z wyjątkiem informacji o ofercie programu socjalnego) pracownicy częściej niż kierownicy wskazywali, że taka informacja w ich przedsiębiorstwie dla nich dostępna nie jest, co wskazuje, że osoby niezajmujące stanowisk kierowniczych mają mniejszy dostęp do informacji (wykresy 4.66a. - 4.66e.). Wykres 4.66. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w firmie dostępna jest informacja?" według

zajmowanego stanowiska a) o zamierzeniach kierownictwa

6,81%

11,83%

19,54%21,08%

15,81%

24,81%

10,05% 11,06% 25,13% 20,10% 14,57% 19,10%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




pracownik kierownik


203


6,56%

10,80%

20,95%22,49%

14,78%

24,29%

10,55% 10,55% 23,62% 21,11% 15,58% 18,59%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




pracownik kierownik

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet c) oferta programu socjalnego

12,47%

9,51%

18,64% 19,28%

11,95%

28,02%

11,56% 7,04% 22,11% 22,11% 9,05% 28,14%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%




pracownik kierownik


204


4,63%7,58%

13,11%18,25%

14,14%

42,29%

6,03% 4,52% 17,09% 19,60% 16,08% 36,68%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

40,00%

45,00%




pracownik kierownik

Źródło: opracowanie własne na podstawie ankiet e) o planowanych imprezach zakładowych (np. dni sportu, wycieczki)

16,58%

10,67%

19,02%

15,55%

11,31%

26,86%

19,10% 8,54% 17,09% 15,08% 19,10% 21,11%0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%



e) o planowanych imprezach zakładowych (np. dni sportu,

wycieczki)

pracownik kierownik


Analizując odpowiedzi respondentów pod względem ich wykształcenia (wykresy 4.67a. - 4.67e.) za-uważyć można, że żadna z informacji w przedsiębiorstwie, o jaką zapytano w ankiecie, nie jest dostępna dla pracowników z wykształceniem podstawowym. Ponadto dla osób z wykształceniem zawodowym nie jest dostępna informacja o kursach do wyboru.

205

Wykres 4.67. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w firmie dostępna jest informacja?" według wykształcenia


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

4,55%

13,64%

4,55%

22,73%

13,64%

40,91%

8,68%

11,03%

19,71%

18,63%

15,73%

26,22%

5,99%

12,47%

22,94%

23,94%

15,46%

18,95%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





206


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

4,55%

9,09%

13,64%

18,18%

13,64%

40,91%

7,78%

9,95%

20,07%

20,98%

13,56%

27,67%

6,98%

11,97%

23,94%

24,19%

16,96%

15,71%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

9,09%

9,09%

13,64%

4,55%

31,82%

31,82%

10,13%

7,41%

18,63%

21,16%

9,04%

33,63%

15,46%

11,22%

20,70%

18,95%

13,47%

19,95%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





207


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

13,64%

4,55%

81,82%

5,06%

5,06%

12,84%

17,36%

15,37%

44,30%

4,99%

9,98%

16,21%

20,45%

13,97%

34,41%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale





0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

22,73%

0,00%

4,55%

22,73%

13,64%

36,36%

15,55%

9,04%

16,82%

14,47%

12,66%

31,46%

18,95%

12,47%

21,95%

16,46%

13,22%

16,96%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






208

Uwzględniając wiek respondentów w analizowaniu ich odpowiedzi (wykresy 4.68a. - 4.68e.), stwier-dzić można, że tylko najstarsi pracownicy, tj. między 61 a 75 rokiem życia, nie mają w przedsiębiorstwie dostępu do informacji o bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa i kursach do wyboru. W pozostałych rodza-jach informacji i grupach wiekowych odpowiedzi ankietowanych kształtowy się podobnie. Wykres 4.68. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w firmie dostępna jest informacja?" według wieku a) o zamierzeniach kierownictwa

9,09%

0,00%

36,36%

0,00%

36,36%

18,18%

7,23%

4,82%

18,07%

25,30%

22,89%

21,69%

4,80%

12,40%

19,20%

26,80%

13,20%

23,60%

8,53%

12,48%

21,33%

18,33%

15,17%

24,01%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






209


9,09%

0,00%

9,09%

18,18%

36,36%

27,27%

7,23%

4,82%

16,87%

31,33%

18,07%

21,69%

6,00%

10,00%

27,20%

22,80%

16,00%

18,00%

7,90%

12,01%

20,06%

20,85%

13,74%

25,28%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






27,27%

9,09%

9,09%

0,00%

36,36%

18,18%

19,28%

7,23%

30,12%

18,07%

10,84%

14,46%

19,60%

9,60%

22,80%

19,60%

11,60%

16,80%

8,21%

9,00%

16,75%

20,54%

10,90%

34,44%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






210


0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

27,27%

54,55%

7,23%

2,41%

19,28%

18,07%

14,46%

38,55%

2,80%

9,20%

17,20%

20,40%

19,20%

31,20%

5,53%

6,79%

12,16%

17,85%

12,48%

45,18%

0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale






27,27%

0,00%

0,00%

9,09%

36,36%

27,27%

19,28%

4,82%

16,87%

20,48%

18,07%

20,48%

20,80%

11,60%

22,40%

18,00%

13,60%

13,60%

15,17%

10,58%

17,69%

13,90%

11,53%

31,12%

0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% 40,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale







211

Uwzględniając staż pracy respondentów, w analizowaniu ich odpowiedzi (wykresy 4.69a. - 4.69e.), stwierdzić można, że tylko pracownicy, z najdłuższym stażem pracy, czyli powyżej 51 lat, nie mają w przedsiębiorstwie dostępu do informacji o bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa, ofercie programu so-cjalnego i kursach do wyboru oraz planowanych imprezach zakładowych. W pozostałych rodzajach informacji i długościach stażu pracy odpowiedzi ankietowanych kształtowy się podobnie. Wykres 4.69. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Czy w firmie dostępna jest informacja?" według stażu pracy a) o zamierzeniach kierownictwa

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

18,18%

45,45%

18,18%

8,11%

8,11%

13,51%

24,32%

16,22%

29,73%

8,00%

9,33%

20,00%

20,00%

20,00%

22,67%

7,84%

11,76%

18,95%

26,14%

13,73%

21,57%

5,66%

11,01%

21,07%

18,55%

17,30%

26,42%

8,90%

13,35%

21,73%

20,68%

13,09%

21,99%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








212


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

9,09%

27,27%

36,36%

27,27%

5,41%

5,41%

18,92%

27,03%

18,92%

24,32%

8,00%

10,67%

16,00%

30,67%

17,33%

17,33%

7,19%

9,15%

28,76%

20,92%

13,73%

20,26%

6,92%

12,89%

19,50%

21,38%

16,67%

22,64%

8,12%

10,47%

21,99%

21,20%

12,30%

25,65%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








213


0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

9,09%

18,18%

9,09%

18,18%

36,36%

9,09%

27,03%

2,70%

21,62%

24,32%

5,41%

18,92%

17,33%

10,67%

30,67%

16,00%

8,00%

17,33%

19,61%

9,15%

24,18%

16,99%

13,73%

16,34%

11,64%

10,06%

19,81%

18,24%

11,95%

28,30%

7,59%

8,12%

14,92%

22,77%

10,21%

36,13%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








214


0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

18,18%

18,18%

63,64%

8,11%

0,00%

16,22%

18,92%

13,51%

43,24%

5,33%

6,67%

13,33%

20,00%

21,33%

33,33%

2,61%

7,84%

18,30%

22,22%

16,99%

32,03%

4,40%

8,81%

15,41%

16,35%

12,58%

42,45%

6,02%

6,02%

11,26%

18,32%

13,87%

44,50%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale








215

e) o planowanych imprezach zakładowych (np. dni sportu, wycieczki)

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

100,00%

18,18%

0,00%

0,00%

27,27%

36,36%

18,18%

21,62%

2,70%

13,51%

16,22%

24,32%

21,62%

18,67%

9,33%

16,00%

22,67%

12,00%

21,33%

21,57%

9,80%

22,22%

17,65%

14,38%

14,38%

18,24%

11,64%

20,44%

16,04%

11,01%

22,64%

13,61%

10,47%

17,28%

12,30%

12,30%

34,03%

0,00% 20,00% 40,00% 60,00% 80,00% 100,00% 120,00%

zawsze

bardzo często

często

rzadko

bardzo rzadko

wcale









W pytaniu jedenastym, zapytano pracowników o tematykę miejsce, w którym korzystają z Internetu. Respondenci mieli do wyboru następujące możliwości odpowiedzi:

a) w domu, b) w pracy, c) w kawiarence internetowej,

przy czym, ankietowani nie zostali zobligowani do zaznaczenia tylko jednej odpowiedzi. Zestawienie odpowiedzi pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw przedstawiono na wykresie

4.70.

216

Wykres 4.70. Odpowiedzi ankietowanych na pytanie "Gdzie korzysta Pan/Pani z Internetu?"

38,20%

4,40%

0,10%

55,80%

0,50%0,10%

0,90%

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

300

325

350

375

400

425

450

475

500

525

550

ilo

ść w

ska

zań

11 Gdzie korzysta Pan/Pani z Internetu?

w domu

w pracy

w kawiarence internetowej

w domu i pracy

w domu, w pracy, w

kawiarence internetowej

w pracy, w kawiarence

internetowej

nie korzystam z Internetu


Na podstawie odpowiedzi ankietowanych, stwierdzić można, że 55,80% badanej populacji pracowników korzysta z Internetu w domu i w pracy. 38,20% objętych badaniem pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw korzysta z Internetu tylko w domu, 4,40% tylko w pracy. Zaledwie 0,90% respondentów nie korzysta z Internetu. Natomiast z 0,10% badanych zadeklarowało, że z Internetu korzysta w kawiarence internetowej.

217

5. ANALIZA WSPÓŁZALE ŻNOŚCI ZJAWISK

W badaniu zastosowano współzależność korelacyjną, która jest szczególnym przypadkiem zależ-

ności stochastycznej. Określonym wartościom jednej zmiennej odpowiadają ściśle określone średnie wartości drugiej zmiennej. Można ustalić jak zmienia się średnio wartość zmiennej zależnej Y w za-leżności od zmiennej niezależnej X. Liczbowe potwierdzenie występowania współzależności zjawisk nie zawsze oznacza występowanie układu przyczynowo-skutkowego między badanymi zjawiskami. W analizie identyfikuje się jedynie istnienie relacji, nie można natomiast stwierdzić związku przyczy-nowego będącego podłożem tych relacji.

Analiza korelacyjna daje możliwość wykrycia i opisania w sposób ilościowy tylko współwystępo-wania zmiennych. Nadanie tym związkom charakteru przyczynowo-skutkowego wymaga głębszej analizy merytorycznej.

Współczynnik korelacji liniowej Pearsona jest stosowany w przypadku zmiennych o charakterze ilościowym. Służy do określenia kierunku i siły zachodzących współzależności. Wartość współczyn-nika korelacji oblicza się z równania (1):

(1)

gdzie: xi, yi – wartości zmiennych, odpowiednio X,Y dla obserwacji i (i = 1,2,3,…,n), n – liczba obserwacji,

__

, yx - wartości średniej arytmetycznej dla zmiennych X,Y.

Współczynnik korelacji przyjmuje wartości z przedziału <-1;1>. Jeśli współczynnik przyjmuje wartości <0, wówczas między zmiennymi zachodzi związek odwrotny, tzn. wraz ze wzrostem warto-ści zmiennej X, maleje wartość zmiennej Y, a wraz ze spadkiem wartości zmiennej X, rosną wartości zmiennej Y. Jeśli współczynnik korelacji >0 między zmiennymi wstępuje związek wprost, tzn. wraz ze wzrostem wartości zmiennej X rosną wartości zmiennej Y, a wraz ze spadkiem wartości zmiennej X maleje wartość zmiennej Y.

Jeśli współczynnik korelacji = 0, wówczas pomiędzy badanymi zmiennymi nie ma związku.

Siła związku oceniana jest na podstawie wartości współczynnika korelacji. Im bliższa jest ta wartość 0 – dodatnia lub ujemna, tym samym związek między badanymi zmiennymi jest słabszy. Im wartość jest bliższa -1 lub 1, tym związek jest mocniejszy. Jeśli wartość współczynnika wynosi -1 lub 1, występuje związek funkcyjny.

W badaniu wykorzystano dane statystyczne pochodzące z badań ankietowych przeprowadzonych wśród pracowników wielkopolskich przedsiębiorstw.

Jako zmienne niezależne - X przyjęto: – płeć, – wiek, – staż pracy, – wykształcenie, – stanowisko, – miejsce zamieszkania ankietowanych. Jako zmienne zależne przyjęto odpowiedzi ankietowanych na poszczególne pytania zawarte

w formularzu ankiety. Wartości otrzymanych współczynników korelacji Pearson'a prezentują tabele 5.1a. - 5.1i.

2

1

2

1

1

)()(

))((

∑∑

∑

==

=

−

−−=

n

ii

n

ii

n

iii

xy

yyxx

yyxxr

218

5.1a. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


219

5.1b. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


220

5.1c. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


221

5.1d. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


222

5.1e. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


223

5.1f. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


224

5.1g. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


225

5.1h. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


226

5.1i. Wartości współczynnika korelacji Pearson'a


227

Na podstawie uzyskanych wypowiedzi ankietowanych i przeprowadzonej analizy współzależności zjawisk za pomocą współczynnika korelacji Pearson'a, można wysnuć następujące wnioski:

1) Odpowiedzi ankietowanych najsilniej zależą od ich wykształcenia oraz stażu pracy. 2) Najsłabsza zależność występuje między odpowiedziami ankietowanych a ich płcią. 3) Im dłuższy staż pracy tym rzadziej stosowany coaching i mentoring oraz rotacja na stanowiskach

pracy. 4) Im wyższy poziom wykształcenia, tym częstszy udział w projektach. 5) Im wyższy poziom wykształcenia, tym częściej występuje samodzielne dokształcanie, co rozbija

jedne sieci społeczne, ale też może kreować inne. 6) Im dłuższy staż pracy, tym rzadziej pracownicy uczestniczą w stażach i kołach jakości, co może

być objawem wykluczania lub niechęci do doskonalenia zawodowego. 7) Im dłuższy staż pracy, tym rzadziej pracownicy proszą o pomoc przełożonego, kolegów. 8) Im wyższy poziom wykształcenia, tym częstszy udział w tradycyjnych szkoleniach,

konferencjach, targach, sympozjach, seminariach, studiach, wymianie doświadczeń i debatach. 9) Im wyższy poziom wykształcenia pracownika, tym częściej korzysta on z e-learningu i nauki

korespondencyjnej, co uniemożliwia prawdziwą dwukierunkową komunikację w sieci społecznej. 10) Im wyższy wiek pracownika, tym rzadziej w przedsiębiorstwie stosowne są wobec niego gry

i treningi, co może być objawem wykluczania. 11) Im wyższy poziom wykształcenia pracownika, tym rzadziej występuje uczenie poprzez działanie.

Takie wyizolowanie skutkować może niechęcią do pracy zespołowej i wspomagania w życiu zawodowym.

12) Im wyższe pracownik posiada wykształcenie tym rzadziej sam znajduje i wybiera ofertę szkolenia. Może to wynikać z przeświadczenia o dostatecznych kwalifikacjach zawodowych u pracownika lub z niechęci do inwestowania w dalsze kształcenie u pracodawcy.

13) Im wyższe stanowisko zajmuje ankietowany, tym rzadziej plan szkoleń narzucany jest odgórnie. 14) Im dłuższy czas wykonywania pracy zawodowej ankietowanego, tym rzadziej potrzeby

rozwojowe pracownika określa przełożony a pracownik funkcjonuje w wielu sieciach społecznych. 15) Im dłużej pracownik wykonuje pracę zawodową, tym rzadziej przełożony/kierownik wyjaśnia

niejasne lub nowe metody pracy i zachęca podwładnych do wzajemnej pomocy i współpracy przy realizacji obowiązków zawodowych. Wskazywałoby to na korzyści związane ze stabilizacją zatrudnienia i poczuciem bezpieczeństwa socjalnego w miejscu pracy.

16) Im wyższe wykształcenie tym częstszy udział w targach branżowych, warsztatach, pokazach, kursach i szkoleniach, warsztatach, konferencjach i sympozjach; osoby te, w warunkach dobrej organizacji komunikacji, stają się brokerami informacji i mogą spajać wewnętrzne podgrupy społeczne.

17) Im poziom wykształcenia pracownika jest wyższy, tym częściej zarządzenia przełożonych/kierownictwa przekazywane są mu podczas narad lub przez bezpośredniego przełożonego.

18) Im wyższe stanowisko w przedsiębiorstwie zajmuje ankietowany tym rzadziej o zarządzaniach przełożonych/kierownictwa dowiaduje się od kolegów, co potwierdza dość typowe zjawisko wyalienowania kierowników.

19) Im wyższy poziom wykształcenia, tym częściej informacje przekazywane są przez e-mail, stronę www, pocztę wewnętrzną, stronę internetową przedsiębiorstwa, co nie przyczynia się jednak do pogłębiania relacji międzyludzkich oraz nie gwarantuje komunikatów zwrotnych do nadawcy.

20) Im wyższe stanowisko zajmuje badany w przedsiębiorstwie, tym większy ma dostęp do informacji o zamierzeniach kierownictwa. Natomiast do informacji o bieżącej sytuacji w przedsiębiorstwie, kursach do wyboru i planowanych imprezach zakładowych ma tym większy dostęp im wyższy jest poziom jego wykształcenia.

21) Im starszy pracownik, tym większy posiada dostęp do informacji o ofercie programu socjalnego w przedsiębiorstwie.

22) Im wyższe wykształcenia posiada pracownik, tym częściej wiedzy potrzebnej do wykonywania pracy szuka w Internecie, książkach lub czasopismach, w programach radiowych i telewizyjnych oraz

228

poprzez uczestnictwo w szkoleniach lub studiach podyplomowych. W tym przypadku technologia kształtuje zachowania ludzi i przyczynia się do budowania kapitału społecznego.

23) Im wyższy poziom wykształcenia, tym częściej Internet wykorzystywany jest do wykonywania codziennych obowiązków, obsługi poczty elektronicznej, co przyczynia się także do pogłębiania kontaktów na portalach społecznościowych.

24) Im dłuższy staż pracy, tym rzadziej Internet wykorzystywany jest do gier, zabaw, uczestniczenia w czatach, oglądania filmów, słuchania muzyki.

Szereg zawartych tu wniosków jest syntezą wyników zebranych w różnych środowiskach zawo-dowych Wielkopolski i ich bezpośrednie odnoszenie do każdej instytucji w regionie byłoby błędem.

Z badań wynika, że pracownicy z wyższym stażem są bardziej samodzielni, mniej angażują kie-rownictwo, służą pomocą koleżankom i kolegom. W związku z tym rodzą się pytania o zasadność prowadzonej obecnie przez wiele firm i instytucji polityki zwalniania pracowników 50+ lub „wymiany pracowników”, którzy przepracowali w jednym miejscu 10 lat pod pretekstem „wypalenia zawodowe-go”. Czyżby pracodawcy za jedyne kryterium przyjmowali koszty pracy, nie zważając na efektyw-ność? Takie stwierdzenia mogą być uprawnione. - Mimo wynikającego z prezentowanych tu badań uprzywilejowania pracowników z wyższym wykształceniem, nie ma pewności, czy przedsiębiorcom rzeczywiście zależy na budowaniu własnego kapitału intelektualnego i na kreowanym lokalnie kapita-le społecznym.

6. WNIOSKI KO ŃCOWE

Powyższe opracowanie wyników badań umożliwiło wnioskowanie na temat przyszłych preferen-

cji co do stosowania metod i mediów komunikacyjnych w przekazie wiedzy. Widoczne są bariery dotyczące tworzenia więzi społecznych na bazie współdziałania, chęci poszukiwania i przyswajania nowej wiedzy oraz woli samodoskonalenia się.

Niepokoi fakt relatywnie niewielkiej skłonności młodzieży do wspólnego zgłębiania wiedzy i uczestniczenia w zajęciach dodatkowych (rozwijaniu zainteresowań). Być może w przyszłości prze-niesie się to na dalszy spadek zainteresowania działalnością w stowarzyszeniach branżowych i źle rokuje debatom zawodowym, przygotowywaniu następców i gotowości do dzielenia się wiedzą. Ucz-niowie są otaczani opieką, a informacja (by dotrzeć skutecznie) przekazywana bywa do nich na wiele sposobów. Może to powodować oczekiwanie, że zawsze ktoś będzie przypominał, zwracał uwagę na istotne dane, sprawdzał, czy wiadomość dotarła. Jest to przesłanka do „wyuczonej bezradności” w dorosłym życiu społecznym i zawodowym. Częściowe usamodzielnienie w poszukiwaniu potrzebnych informacji na etapie studiów dotyczy głównie formalnego przebiegu kształcenia i realizacji zaleceń prowadzących, ale dalej nie znajduje odzwierciedlenia w chęci do zgłębiania wiedzy. Później skutkuje to w typowych postawach pracowników, którzy oczekują „prowadzenia” przez doświadczonych kole-gów lub przełożonych. Może ma to związek z małym zapałem do zgłębiania wiedzy, którą najlepiej by „ktoś” dostarczył w gotowej, sprawdzonej formie, gwarantując że jej stosowanie na pewno zaowo-cuje sukcesem. Miernie prezentuje się wola eksperymentowania, poszukiwania odmiennych sposobów działania czy po prostu dociekania przyczyn. Takie wnioski można wyciągnąć analizując dane, z któ-rych wynika, że prawie 80% ankietowanych studentów nie korzysta z czytelni częściej niż raz na mie-siąc, zaś ponad 87% nie korzysta z biblioteki i z katalogów elektronicznych częściej niż raz na ty-dzień. Niekorzystnie wygląda sytuacja dotycząca szkoleń dla pracowników z wykorzystaniem e-learningu - prawie 60% wskazań dotyczy odpowiedzi „wcale”, a ponad 12% „bardzo rzadko”. Oznacza to, że istnienie sieci teleinformatycznych i dostępność w nich nawet gotowych do wykorzystania materia-łów nie niweluje bariery motywacji do zgłębiania lub kreowania nowej wiedzy. Nie bez znaczenia jest też system oświaty, który oprócz przekazu wiedzy zapewnić powinien niezbędne w życiu społecznym i zawodowym spektrum kompetencji. Jednak system kształcenia pozostanie bezradny, jeśli nie poja-wią się w społeczności dążenia do preferowania mądrych ludzi. Tylko poparcie medialne i podziw

229

społeczny dla pasjonatów i rzetelnych, odpowiedzialnych profesjonalistów może odwrócić tak po-wszechny dzisiaj trend supermarketyzacji wśród młodych ludzi. Dostrzec tu należy kluczową rolę mediów. Odpowiednio ukierunkowane kampanie informacyjne i kreowanie „mody” na umiejętne ko-rzystanie z wiedzy i mądre życie z pewnością mogłyby jeszcze odwrócić niekorzystne skłonności związane z zachowaniami stadnymi, wykluczeniem społecznym, komercjalizacją wszystkich sfer ży-cia, czy ignorowaniem rzeczywistych potrzeb.

Istotna zdaje się być rola mediów i upublicznienia wyzwań i wymogów powstającej nowej gospo-darki, zwłaszcza w kontekście jej uinformacyjnienia, usieciowienia i postępującej globalizacji. Środki masowego przekazu odgrywają kolosalną rolę, zresztą ich część związana jest z analizami, komenta-rzami, giełdą, informacjami ekonomicznymi, telezakupami, reklamą itp. [14, s. 195]

Szczegółowa analiza zamieszczonych w niniejszym raporcie poszczególnych wyników badań może być interesująca nie tylko dla socjologów, ale i przedsiębiorców, nauczycieli, władz lokalnych.

BIBLIOGRAFIA

[1] Balawejder K., Komunikacja, Konflikty, Negocjacje w Organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego,

Katowice 1998. [2] Czarnowska M., Podstawy negocjacji i komunikacji, Wyższa Szkoła Humanistyczna, Pułtusk 2003. [3] Dobek - Ostrowska B., Podstawy komunikowania społecznego, Astrum 2007. [4] Juszczyk S., Komunikacja człowieka z mediami, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1998. [5] Kramer L., Wraca wymiar osobisty sieci społecznościowych [w:] "Harvard Business Review Polska", marzec

2011. [6] Mikuła B., Pietruszka-Ortyl A., Potocki A., Zarządzanie przedsiębiorstwem XXI wieku – Wybrane koncep-

cje i metody, Difin, Warszawa 2002. [7] Nęcki Z., Negocjacje w biznesie, Aktywa, Kraków 2000. [8] Przybysz J., Sauś J., Kapitał społeczny. Szkice socjologiczno-ekonomiczne, Wydawnictwo Politechniki

Poznańskiej, Poznań 2004. [9] Romer P., Increasing returns and long run growth, [w:] "Journal of Political Economy", t.94, 1986. [10] Rożnowski B., Potencjał społeczny polskich przedsiębiorstw: motywacja pracowników [w:] "Organizacja

i Kierowanie", nr 2/2009. [11] Stankiewicz J., Komunikowanie się w organizacji, Astrun, Wrocław 2006. [12] Toffler A., Trzecia fala, PIW, Warszawa 1986. [13] Wyrwicka M.K., Wiedza jako zasób podlegający transformacji, [w:] M.K. Wyrwicka (red.) „Opracowanie

scenariuszy transformacji wiedzy” tom I, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2011. [14] Zacher L.W., Transformacje społeczeństw od informacji do wiedzy, C.H. Beck, Warszawa 2007.

230

SPIS ZAŁĄCZNIKÓW

Załącznik 1 - Formularz ankiety uczniowskiej....................................................................................231

Załącznik 2 - Formularz ankiety studenckiej.......................................................................................233

Załącznik 3 - Formularz ankiety pracowniczej...................................................................................235

231

Załącznik 1 - Formularz ankiety uczniowskiej

232

233

Załącznik 2 - Formularz ankiety studenckiej

234

235

Załącznik 3 - Formularz ankiety pracowniczej

236

Documents

RAPORT Z BADA Ń ANKIETOWYCH DOTYCZ Ą METOD I … · Publikacja współfinansowana przez Uni ę Europejsk ą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ... RAPORT Z BADA Ń