RAPORTI I AUDITIMIT PËR RAPORTIN FINANCIAR VJETOR TË ... · investimeve kapitale, ishin regjistruar si pasuri, por që nuk përmbushin kushtet të regjistrohen si të tilla. Për

REPUBLIKA E KOSOVËS / REPUBLIKA KOSOVA / REPUBLIC OF KOSOVA

ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE

NATIONAL AUDIT OFFICE

Nr. i Dokumentit: 22.16.1-2016-08

RAPORTI I AUDITIMIT

PËR RAPORTIN FINANCIAR VJETOR TË KOMUNËS SË

MALISHEVËS

PËR VITIN E PËRFUNDUAR MË 31 DHJETOR 2016

Prishtinë, qershor 2017

2

Zyra Kombëtare e Auditimit e Republikës së Kosovës është

institucioni më i lartë i kontrollit ekonomik e financiar, i cili

me Kushtetutën dhe ligjet e vendit gëzon pavarësi

funksionale, financiare dhe operative. Zyra e Kombëtare e

Auditimit kryen auditime të rregullsisë dhe të performancës

dhe për punën e vet i jep llogari Kuvendit të Kosovës.

Misioni ynë është që të kontribuojmë në menaxhimin e

shëndoshë financiar në administratën publike. Ne kryejmë

auditime në përputhje me standardet e njohura

ndërkombëtare të auditimit në sektorin publik si dhe me

praktikat e mira evropiane.

Raportet e Zyrës Kombëtare të Auditimit promovojnë

drejtpërsëdrejti llogaridhënien e institucioneve publike pasi

që ato ofrojnë bazë të qëndrueshme për të kërkuar llogari nga

menaxherët e çdo organizate buxhetore. Në këtë mënyrë ne

rrisim besimin në shpenzimin e fondeve publike dhe luajmë

një rol aktiv në sigurimin e interesit të taksapaguesve dhe të

palëve tjera të interesit në rritjen e përgjegjësisë publike.

Auditori i Përgjithshëm ka vendosur në lidhje me opinionin e

auditimit për Pasqyrat Financiare Vjetore të Komunës së

Malishevës në konsultim me Ndihmës Auditorin e

Përgjithshëm Qerkin Morina, i cili e ka mbikëqyrur

auditimin.

Raporti dhe opinioni i lëshuar janë rezultat i auditimit të

kryer nga Udhëheqësi i ekipit, Mehmet Muçaj, Fikret

Ibrahimi-anëtar, dhe Muharrem Qyqalla-anëtar nën

menaxhimin e Udhëheqësit të Departamentit të auditimit

Florim Beqiri.

ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT – Adresa: Musine Kokalari, Nr. 87, Prishtinë 10000, Kosovë Tel: +381(0) 38 60 60/1011

http://zka-rks.org

ZYRA KOMBËTARE E AUDITIMIT - NACIONALNA KANCELARIJA REVIZIJE - NATIONAL AUDIT OFFICE

3

TABELA E PËRMBAJTJES

Përmbledhje e përgjithshme ........................................................................................................ 4

1 Pasqyrat financiare vjetore dhe obligimet e tjera për raportimin e jashtëm ................ 6

2 Qeverisja ................................................................................................................................. 9

3 Menaxhimi financiar dhe kontrolli .................................................................................. 15

Shtojca I: Qasja dhe metodologjia e auditimit ........................................................................ 22

Shtojca II: Shpjegim i llojeve të ndryshme të opinioneve të aplikuara nga ZKA .............. 23

Shtojca III: Progresi në zbatimin e rekomandimeve të vitit paraprak ................................ 26

Shtojca IV: Letër konfirmimi ..................................................................................................... 29


4

Përmbledhje e përgjithshme

Hyrje

Ky Raport përmbledh çështjet kryesore që dalin nga auditimi i Raportit Financiar Vjetor të

Komunës së Malishevës për vitin 2016, i cili e përcakton Opinionin e dhënë nga Auditori i

Përgjithshëm. Ekzaminimi i pasqyrave financiare për vitin 2016 është kryer në përputhje me

Standardet Ndërkombëtare të Auditimit të Institucioneve Supreme të Auditimit. Qasja jonë ka

përfshirë testet dhe procedurat, të cilat ishin të nevojshme për të arritur në një opinion lidhur me

pasqyrat financiare. Qasja e aplikuar e auditimit është paraqitur në Planin e Jashtëm të Auditimit1,

të datës 31.10.2016.

Auditimi ynë është fokusuar në:

Niveli i punës së kryer nga Zyra Kombëtare e Auditimit për të përfunduar auditimin për vitin

2016 pasqyron drejtpërsëdrejti cilësinë e kontrollit të brendshëm të zbatuar nga menaxhmenti i

komunës.

Opinioni i Auditorit të Përgjithshëm

Opinion i pamodifikuar me theksim të çështjes

Sipas opinionit tonë, Pasqyrat Financiare Vjetore paraqesin një pamje të drejtë dhe të vërtetë në të gjitha aspektet materiale.

Theksimi i çështjes

Dëshirojmë të tërheqim vëmendjen tuaj për faktin se komuna kishte bërë keq klasifikim të shpenzimeve ku nga kategoria investime kapitale kishte planifikuar dhe paguar 240,586€, për mallra dhe shërbime, ndonëse të njëjtat ishin aprovuar me tabela buxhetore.

Përveç kësaj, në regjistrin kontabël të pasurive nuk ishte përfshirë sipërfaqja prej 63 hektarësh e pasurive të pa luajtshme. Po ashtu, 9 pagesa në vlerë 234,758€, të ekzekutuara nga kategoria e investimeve kapitale, ishin regjistruar si pasuri, por që nuk përmbushin kushtet të regjistrohen si të tilla.

Për më gjerësisht shih Pjesën 1.1 të këtij Raporti.

1 Termi “Plani i Jashtëm i Auditimit” është zëvendësim i termit “Memorandumi i Planifikimi të Auditimit “

Pasqyrat Financiare Vjetore

QeverisjaMenaxhimi financiar

dhe kontrolli


5

Shtojca II, shpjegon llojet e ndryshme të opinioneve të aplikuara nga Zyra Kombëtare e Auditimit.

Dëshirojmë të falënderojmë Kryetarin e Komunës dhe stafin e tij për bashkëpunim gjatë procesit të

auditimit.

Konkluzionet dhe rekomandimet kryesore janë:

Për shkak të rëndësisë së informatëslidhur me gjendejn e pasurive dhe keqklasifikimin e shpenzimeve, ne e kemitheksuar opinionin e auditimit.

Kryetari duhet duhet t'i analizojë arsyetpër Theksimin e Çështjes në 2016 dhe t'iidentifikojë veprimet që kërkohen për tëmundësuar një prezantim të drejtë dhetë vërtetë të klasifikimit të shpenzimevedhe pasurisë në 2017 (shih nënkapitulli1.1).

Komuna nuk i kishte zbatuarrekomandimet e vitit të kaluar nëshkallën e duhur.

Kryetari duhet të sigurojë se plani iveprimit zbatohet me kohë dhe nëmënyrë efektive për të gjitharekomandimet e dhëna, me fokus tëveçantë tek ato me prioritet të lartë(shih çështja 1).

Rishikimi i pyetësorit të vetëvlerësimit iplotësuar nga stafi komunal, kakonfirmuar se komuna ende nuk kaplan strategjik gjithpërfshirës, listën erreziqeve të cilat mund të kanosinarritjen e objektivave dhe reagimet nërast të ndodhjes së tyre.

Kryetari duhet të siguroj se do tëbëhet një vlerësim kritik gjatëhartimit të pyetësorit tëvetëvlerësimit duke u bazuar nëdëshmi, të hartoj planin strategjikgjithëpërfshirës, regjistrin e rreziqeve(shih çështja 2).

Prokurimi, subvencionet, menaxhimi ipasurive dhe llogarive të arkëtushmejanë fusha që ende kërkojnëpërmirësime.

Kryetari duhet ta aplikojë njëvlerësim të detajuar të prokurimitdhe fushave tjera brengosëse tëtheksuara në këtë Raport për t'iidentifikuar arsyet për paraqitjen edobësive si dhe veprimet enevojshme për t'i adresuar ato (shihçështjet 7-12).


6

Përgjigja e Menaxhmenti në auditimin e vitit 2016

Kryetari i Komunës ka marr në konsideratë dhe është pajtuar me gjetjet dhe konkluzionet e

auditimit në këtë raport, si dhe është zotuar se do t’i adresoj rekomandimet e dhëna. Ne

konsiderojmë si të kryer faktin që Kryetari:

Do ta shqyrtoj Raportin e Auditimit në Asamblenë Komunale; dhe

Deri në fund të muajit janar 2018, ta diskutoj në asamblenë Komunale progresin lidhur me

implementimin e planit të veprimit për rekomandimet e auditimit, para se PFV e vitit 2017

të jenë dorëzuar në Ministrinë e Financave.

1 Pasqyrat financiare vjetore dhe obligimet e tjera për

raportimin e jashtëm

Hyrje

Rishikimi ynë i Pasqyrave Financiare Vjetore (PFV) merr parasysh pajtueshmërinë me kornizën

raportuese si dhe cilësinë dhe saktësinë e informacionit të prezantuar në PFV. Ne gjithashtu e

marrim parasysh deklaratën e bërë nga Zyrtari Kryesor Administrativ dhe Zyrtari Kryesor

Financiar, kur PFV-të dorëzohen në Ministrinë e Financave.

Deklarata për prezantimin e PFV-ve përfshinë një numër të pohimeve në lidhje me pajtueshmërinë

me kornizën raportuese si dhe cilësinë e informacionit në kuadër të PFV-ve. Këto pohime kanë për

qëllim t’i ofrojnë Qeverisë sigurinë se të gjitha informatat relevante u janë ofruar për të siguruar se

mund të ndërmerret një auditim gjithëpërfshirës.

1.1 Opinioni i auditimit

Opinioni i pamodifikuar me theksim të çështjes

Ne kemi audituar PFV të Komunës së Malishevës për vitin e përfunduar më 31 dhjetor 2016, të

cilat përfshijnë pasqyrën e pranimeve dhe të pagesave në para të gatshme, pasqyrën e ekzekutimit

të buxhetit, si dhe shënimet shpjeguese të PFV.

Sipas opinionit tonë, Pasqyrat Financiare Vjetore për vitin e përfunduar më 31 dhjetor 2016,

prezantojnë një pamje të drejtë dhe të vërtetë në të gjitha aspektet materiale, në përputhje me

Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit për Sektorin Publik (të kontabilitetit në para të

gatshme), Ligjit nr. 03/L-048 për Menaxhimin e Financave Publike dhe Përgjegjësitë (me plotësime

dhe ndryshime) dhe Rregullore MF, Nr. 01/2017 për Raportim Vjetor Financiare nga Organizatat

Buxhetore.


7

Baza për opinion

Auditimi ynë është kryer në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme

të Auditimit (SNISA). Sipas këtyre standardeve, përgjegjësitë tona janë përshkruar më poshtë tek

pjesa ‘Përgjegjësitë e Auditorit për Auditimin e Pasqyrave Financiare’. Besojmë se dëshmitë e

auditimit që kemi marrë janë të mjaftueshme dhe të duhura për sigurimin e bazës për opinion.

Theksimi i çështjes

Ne tërheqim vëmendjen tuaj për faktin se komuna kishte bërë keq klasifikim të shpenzimeve ku

nga kategoria investime kapitale kishte paguar 240,586€, për mallra dhe shërbime. Këto pagesa

ishin kryer për këto qëllime: për blerjen e druve për nxemje (63,267€), për spërkatjen e rriqrave

(20,839€), pagesa për shërbime shëndetësore (61,000€), etj. Shuma e buxhetuar prej 240,586€, ishte

e aprovuar me tabela buxhetore të vitit 2016 si investime kapitale, por projektet e paraqitura në ato

tabela nuk përmbushin kushtet të trajtohen si projekte kapitale. Gabimet kanë të bëjnë me

planifikimet fillestare nga komuna dhe aprovimet jo adekuate nga MF.

Regjistri kontabël i pasurive nuk është i plotë për faktin se pasuritë e pa luajtshme komunale në

sipërfaqe prej 63 hektarësh nuk ishin regjistruar nga komuna. Po ashtu, 9 pagesa në vlerë 234,758€,

të ekzekutuara nga kategoria e investimeve kapitale në vitin 2016, ishin regjistruar në regjistrin e

pasurive, por që në fakt nuk përmbushin kriteret të trajtohen si të tilla.

Përgjegjësia e menaxhmentit dhe personave përgjegjës për qeverisje dhe PFV

Kryetari i Komunës është përgjegjës për përgatitjen dhe prezantimin e drejtë të pasqyrave

financiare sipas Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit në Sektorin Publik - Raportimi

Financiar bazuar në Kontabilitetin e Parasë së Gatshme të modifikuar si dhe është përgjegjës për

kontrolle të brendshme të cilat menaxhmenti i përcakton si të nevojshme për të mundësuar

përgatitjen e pasqyrave financiare, pa keq-deklarime materiale të shkaktuara qoftë nga mashtrimi

apo gabimi. Kjo përfshinë zbatimin e Ligjit nr. 03/L-048 për Menaxhimin e Financave Publike dhe

Përgjegjësitë (me plotësime dhe ndryshime).

Kryetari i Komunës është përgjegjës për të siguruar mbikëqyrjen e procesit të raportimit financiar

të komunës.

Përgjegjësia e Auditorit të Përgjithshëm për auditimin e PFV

Përgjegjësia jonë është që të shprehim një opinion për PFV në bazë të auditimit të kryer. Auditimi

është kryer në përputhje me SNISA. Këto standarde kërkojnë që t’i përmbahemi kërkesave etike,

të planifikojmë dhe të kryejmë auditimin për të marrë siguri të arsyeshme se pasqyrat financiare

nuk përmbajnë keq-deklarime materiale.

Siguria e arsyeshme është një nivel i lartë i sigurisë, por nuk garanton se një auditim që kryhet në

pajtim me SNISA-t do të zbulojë çdo keq-deklarim material që mund të ekzistoj. Keq-deklarimet


8

mund të rrjedhin nga mashtrimi ose gabimi dhe konsiderohen materiale nëse, individualisht ose

së bashku, mund të ndikojnë në vendimet e marra mbi bazën e këtyre PFV-ve.

Auditimi përfshinë kryerjen e procedurave për të marrë dëshmi në lidhje me informatat financiare

dhe shpalosjet në PFV. Procedurat e zgjedhura varen nga gjykimi i auditorit, duke përfshirë edhe

vlerësimin e rreziqeve nga keq-deklarimet materiale në PFV, qoftë për shkak të mashtrimit apo

gabimit. Gjatë vlerësimit të rrezikut, auditori merr në konsideratë kontrollin e brendshëm që është

relevant në përgatitjen e pasqyrave financiare nga komuna, në mënyrë që të dizajnojë procedura të

auditimit që janë të përshtatshme për rrethanat e komunës, por jo për qëllim të shprehjes së

opinionit mbi efektivitetin e kontrolleve të brendshme të komunës.

Auditimi përfshinë edhe vlerësimin e përshtatshmërisë së politikave kontabël të përdorura,

arsyeshmërinë e përllogaritjeve kontabël të bëra nga menaxhmenti si dhe vlerësimin e prezantimit

të pasqyrave financiare.

1.2 Pajtueshmëria me kërkesat për PFV-të dhe kërkesat tjera për

raportim

Komuna kërkohet të raportoj në përputhje me kornizën e caktuar raportuese dhe kërkesat tjera për

raportim. Ne kemi marrë parasysh:

Pajtueshmërinë me Rregulloren MF. Nr. 01/2017 për Raportim Vjetor Financiar nga

Organizatat Buxhetore;

Kërkesat e LMFPP-së nr. 03/L-048 (me ndryshime dhe plotësime);

Pajtueshmërinë me Rregullën Financiare nr. 01/2013;

Pajtueshmërinë me Rregullën Financiare nr. 02/2013;

Planin e veprimit për adresimin e rekomandimeve;

Kërkesat e Procedurave të Menaxhimit Financiar dhe të Kontrolleve (MFK);

Dorëzimi i Pasqyrave Nëntëmujore Financiare me kohë;

Planin e Prokurimit për vitin 2016; dhe

Nëse PFV janë përgatitur me kohë dhe nënshkruar nga Zyrtari Kryesor Administrativ dhe

ai Financiar.

Në kontekst të kërkesave për raportim, ne nuk kemi identifikuar ndonjë parregullsi .

Në draft PFV ishin të nevojshme të bëhen disa korrigjime financiare dhe për këto korrigjime kemi

dhënë disa sugjerime për të përmirësuar cilësinë e tyre, si në vijim:

Draft PVF nuk ishin nënshkruara nga Zyrtari Kryesor Administrativ (ZKA) dhe për këtë

nuk kishte ndonjë sqarim se kush e ka zëvendësuar ZKA-në me rastin e nënshkrimit të

tyre;


9

Në nenin 14 te hyrja e parasë së gatshme - të hyrat vetjake prej 1,153,000€ ishin prezantuar

gabimisht për shkak se në këtë vlerë janë përfshirë edhe të hyrat e bartura nga viti i kaluar;

Në nenin 14 te hyrja e parasë së gatshme - të hyrat vetjake ishin prezantuar si të hyra jo

tatimore, duke mos i ndarë në të hyra tatimore dhe jo tatimore, siç e kërkon formati i

Raportit Financiar Vjetor; dhe

Në nenin 14 te hyrja e parasë së gatshme sipas shënimeve në sistem, shuma e të hyrave të

pranuara nga donacionet është 37,984€ dhe jo 56,000€.

Sugjerimet tona janë marr parasysh nga komuna dhe gabimet e përmendura më lart janë

korrigjuar, me përjashtim të çështjeve të pasurive dhe keq klasifikimit për të cilat çështje ne e kemi

theksuar opinionin. Shih nënkapitullin 1.1 Opinioni i auditimit.

DEKLARATA E BËRË NGA MENAXHMENTI I KOMUNËS

Marrë parasysh çka u tha më lartë, Deklarata e bërë nga Zyrtari Kryesor Administrativ dhe ai

Financiar, me rastin e dorëzimit të draft PFV-ve në Ministrinë e Financave, është e saktë për shkak

se gjatë auditimit nuk janë identifikuar gabime materiale, përveç çështjeve të përmendura në

opinion e auditimit të cilat ne i kemi konsideruar jo materiale.

1.3 Rekomandimet për pjesën e parë të raportit

Rekomandimi 1 Kryetari duhet të siguroj se çështjet e theksuara në opinionin e auditimit do të

trajtohen me kujdes dhe do të ndërmirren të gjitha veprimet që të njëjtat të

adresohen në PFV 2017. Kjo gjithashtu duhet të përfshijë rishikimin e draft

PVF-ve nga menaxhmenti, me fokus të veçantë në fushat ku janë identifikuar

gabimet.

2 Qeverisja

Hyrje

Aranzhimet efektive të qeverisjes janë thelbësore për komunën që të menaxhojë në mënyrë të

suksesshme sfidat me të cilat përballet dhe të sigurojë ofrimin e shërbimeve më të mira në dobi të

taksapaguesve dhe të shfrytëzuesve tjerë të shërbimeve.

Një mjet kyç në mbështetje të qeverisjes efektive është zbatimi i rekomandimeve të auditimit pasi

kjo tregon përkushtimin e menaxhmentit në përmirësimin e proceseve ekzistuese dhe kontrolleve.

Në mënyrë të ngjashme, lista kontrolluese e vetëvlerësimit që plotësohet nga të gjitha organizatat

buxhetore siguron një kornizë për zhvillimin e aranzhimeve të zgjeruara të qeverisjes. Është e

rëndësishme që përgjigjet e dhëna nga një organizatë individuale buxhetore të jenë të mbështetura

nga dëshmitë përkatëse.


10

Pjesa tjetër e rishikimit të aranzhimeve të qeverisjes pasqyron një shqyrtim të:

fushave të aranzhimeve të qeverisjes ku nevojiten përmirësime të rëndësishme dhe ku

besojmë se rekomandimet tona mund të gjenerojnë përmirësime pozitive, duke e përfshirë

edhe shqyrtimin e sistemit të Auditimit të Brendshëm; dhe

fushave të menaxhimit financiar dhe kontrollit të identifikuara përmes punës sonë të

auditimit, duke përfshirë punën specifike të drejtuar në çështjet e pajtueshmërisë në

sistemet kyçe të të hyrave dhe shpenzimeve (këto fusha janë shqyrtuar në kapitullin 3 të

këtij Raporti).

Konkluzioni i përgjithshëm mbi qeverisjen

Ekziston një numër i dobësive të qeverisjes brenda komunës veçanërisht në lidhje me ambientin e

kontrollit dhe menaxhimin e rrezikut. Lista kontrolluese e vet-vlerësimit e plotësuar nga komuna,

e pasqyron këtë situatë vetëm pjesërisht, me disa pohime pozitive mbi ekzistimin e këtyre

aranzhimeve por që nuk bazohen në dëshmi të duhura.

Një mjet kyç në mbështetje të qeverisjes efektive është zbatimi i rekomandimeve të auditimit.

Komuna kishte zbatuar vetëm një numër të vogël të rekomandimeve të vitit të kaluar (vetëm 3 nga

12 rekomandime ishin zbatuar plotësisht).

Komuna për vitin 2016 nuk kishte plan strategjik komunal. Po ashtu, komuna nuk kishte hartuar

listën e rreziqeve me të cilat mund të ballafaqohet.

Ne kemi vërejtur, gjithashtu, edhe një menaxhim të dobët të Llogarive të arkëtueshme, pasi që ato

kanë një rritje nga viti në vit.

Në aspektin e pajtueshmërisë me legjislacionin, si rezultat i mos zbatimit të rregulloreve përkatëse

auditimi ynë ka shpalosë ekzistencën e disa dobësive të cilat përfshijnë prokurimin, të hyrat dhe

pasuritë.

2.1 Progresi në zbatimin e rekomandimeve të vitit paraprak

Raporti ynë i auditimit për PFV-të të vitit 2015, ka rezultuar me 12 rekomandime, prej të cilave 10

ishin me prioritet të lartë dhe 2 me prioritet të mesëm. Menaxhmenti kishte përgatitur një Plan

Veprimi me të gjitha detajet se si do të zbatohen rekomandimet.

Raporti i auditimit për PFV e vitit 2015 ishte diskutuar edhe në Asamblenë Komunale me datën

19.08.2016.

Deri në fund të auditimit tonë për vitin 2016, 3 (tri) rekomandime janë zbatuar (2 me prioritet të

lartë dhe 1 me prioritet të mesëm); 3 (tri) rekomandime janë në proces të zbatimit (2 me prioritet të

lartë dhe 1 rekomandim me prioritet të mesëm); dhe 6 (gjashtë) rekomandime me prioritet të lartë

nuk janë zbatuar ende.


11

Për një përshkrim më të plotë të rekomandimeve dhe mënyrës se si janë adresuar ato, shih

Shtojcën III.

Çështja 1 – Zbatimi i rekomandimeve nga viti paraprak – Prioritet i lartë

E gjetura Edhe pse komuna kishte hartuar planin e veprimit për zbatim të

rekomandimeve, ky plan nuk është zbatuar, dhe gjysma e rekomandimeve nuk

ishte trajtuar fare. Një çasje konsistente dhe sistematike e menaxhmentit për të

përmbushë rekomandimet e auditimit ka munguar, dhe si rezultat i kësaj,

përmirësimet në fushat ku janë identifikuar dobësitë nuk janë arritur.

Rreziku Përsëritja e rekomandimeve nga viti i kaluar dhe vitet e mëparshme tregon për

dobësi të vazhdueshme të kontrolleve të brendshme në sisteme kryesore

financiare e që ndërlidhen me:

Keq klasifikim të shpenzimeve;

Mos hartim të listës së rreziqeve;

Mungesë të raportimeve menaxheriale;

Kontribut i pa mjaftueshëm i NJAB; dhe

Mungesë efektiviteti dhe strategjie në mbledhjen e llogarive e

arkëtueshme.

Rekomandimi 2 Kryetari duhet të siguroj se do të zbatohet një çasje e përmirësuar në hartimin

dhe zbatimin e planit të veprimit, duke marrë me efikasitet të gjitha veprimet

sipas afateve kohore dhe prioriteteve të përcaktuara me planin e veprimit.

Monitorimi i këtij plani duhet të bëhet të paktën çdo tremujor si dhe të

zbatohet një proces rigoroz i llogaridhënies në rast të mos realizimit të tij.

2.2 Pyetësori i vetëvlerësimit të komponentëve të MFK-së

Ministria e Financave ka hartuar një listë të detajuar të vet-vlerësimit për organizatat buxhetore

për të mbështetur aranzhimet efektive të qeverisjes. Ne kemi testuar cilësinë e pyetësorëve të vet-

vlerësimit të MFK-së të dorëzuara në Ministri, duke vlerësuar nga një pyetje kyçe në secilën

komponentë të listës kontrolluese. Ne kemi përmbledhur të gjeturat tona për komunën më poshtë

dhe përmbledhja e punës sonë nuk ka për qëllim të ofroj komente për cilësinë e tërë pyetësorit të

dorëzuar të vet-vlerësimit, por do të pasqyrojë gjendjen për një numër të pyetjeve kyçe për të

mbështetur përpjekjet e Ministrisë së Financave në rritjen e efektivitetit të procesit dhe në

zhvillimin e sistemit të MFK-së në tërësi.


12

Çështja 2 – Pyetësori i vetë-vlerësimit – Prioritet i lartë

E gjetura Si pjesë e auditimit, kemi shqyrtuar edhe çështjet kyçe të pyetësorit të

vetëvlerësimit në lidhje me pesë komponenta. Për pyetjet e shqyrtuara kemi

gjetur se çështjet në vijim nuk ishin adresuar plotësisht si:

1. Komuna ishte në proces të hartimit të planit strategjik të zhvillimit për

periudhën 2017-2025;

2. Pyetësori i vetëvlerësimit i plotësuar nga stafi komunal ka konfirmuar

se komuna ende nuk ka identifikuar listën e rreziqeve të cilat mund të

kanosin arritjen e objektivave dhe reagimet në rast të ndodhjes së tyre;

3. Komuna edhe pse kishte përgatit raport për investime kapitale lidhur

me progresin fizik dhe financiar, ajo nuk ka një aktivitet përmbledhës

që tregon se sa është niveli i monitorimit lidhur me arritjen e

objektivave, analizën e shkaqeve për dështimet e mundshme të

projekteve kapitale.

Auditimi i Brendshëm nuk kishte bërë një vlerësim të pavarur për pohimet e

menaxhmentit që janë në listat e kompletuara kontrolluese dhe nuk kishte

raportuar për saktësinë dhe përshtatshmërinë e tyre te Zyrtari Kryesor

Administrativ, siç parashihet me procedurat e MFK-së.

Rreziku Mos finalizimi i planit strategjik, mungesa e hartimit të listës së rreziqeve dhe

monitorimi jo i rregullt i arritjes se objektivave, mund të ndikoj në zvogëlimin e

cilësisë së shërbimeve të ofruara për qytetarët, pasi që objektivat e komunës

nuk adresohen në kohën e duhur dhe në mënyrë të planifikuar.

Rekomandimi 3 Kryetari duhet të përshpejtoj finalizimin e planit strategjik, të hartoj listën e

rreziqeve dhe të bëj monitorimin në baza të rregullta të progresit në fushën e

investimeve kapitale, për t’u siguruar se objektivat strategjike dhe operative

janë duke u arritur. Njësia e auditimit të brendshëm duhet të përfshihet në

procesin e rishikimit për ta konfirmuar cilësinë dhe saktësinë e listës

kontrolluese.

2.3 Rishikimet specifike të qeverisjes

Puna jonë në fusha të veçanta të aranzhimeve të qeverisjes është bazuar përmes planifikimit të

auditimit, duke marrë parasysh kontekstin brenda të cilit komuna operon dhe sfidat me të cilat

përballet.


13

2.3.1 Përcaktimi i objektivave strategjike

Komunat janë të obliguara të përgatisin dhe të përcjellin realizimin e planeve strategjike. Komuna

ka hartuar një sërë dokumentesh strategjike si: Planin urbanistik për qytetin e Malishevës, planin

e reagimit emergjent, por jo edhe planet tjera të zhvillimit sektorial.

Çështja 3 – Dokumentet strategjike – Prioritet i lartë

E gjetura Ne kemi identifikuar se Komuna e Malishevës është në proces të hartimit të

planit strategjik gjithëpërfshirës, por nuk posedon planet tjera, si: planin

kundër korrupsionit, rregullore të brendshme për kufizim të situatave të

konfliktit të interesit, etj.

Rreziku Mungesa e dokumenteve strategjike pengon vendosjen e objektivave afatgjata

të zhvillimit të përgjithshëm dhe matjen e progresit në arritjen e këtyre

objektivave të komunës, si një ndër kushtet esenciale të qeverisjes së mirë.

Rekomandimi 4 Kryetari duhet të hartoj planet strategjike të zhvillimit dhe të vendos objektiva

të qarta në gjithë sektorët e komunës, si dhe të njëjtat të monitorohen në

mënyrë sistematike, për të vlerësuar planifikimet fillestare dhe progresin në

arritjen e objektivave në periudhat e caktuara.

2.3.2 Raportimi menaxherial dhe llogaridhënia

Menaxhmenti ka zbatuar një sërë kontrollesh të brendshme për të siguruar se sistemet financiare

funksionojnë siç duhet. Është e rëndësishme që ato të përfshijnë raportimin e duhur tek

menaxhmenti për të mundësuar një përgjigje efektive dhe me kohë ndaj problemeve operative të

identifikuara. Megjithatë, janë identifikuar mangësitë si në vijim:

Çështja 4 - Mungesa e raportimeve mujore – Prioriteti i lartë

E gjetura Komuna posedon në formë të shkruara vetëm procesverbalet që rezultojnë nga

takimet e Bordit të Drejtorëve, ndërsa nuk ka raporte mujore me shkrim të

përgatitura nga drejtorët e drejtorive për Kryetarin e Komunës ku do të

përshkruhen aktivitetet operative dhe financiare në baza periodike.

Rreziku Mungesa e raporteve mujore nga drejtorët tek Kryetari i Komunës, redukton

aftësinë e menaxhmentit për të drejtuar në mënyrë efektive aktivitetet e

komunës, për të reaguar ndaj sfidave financiare në kohën e duhur dhe për të

zbatuar kontrollin efektiv të buxhetit.

Rekomandimi 5 Për të përmirësuar procesin e raportimit dhe llogaridhënies, Kryetari duhet të

sigurojë se brenda një periudhe të përshtatshme, është kryer një rishikim për të

përcaktuar formën e raportimit financiar dhe operativ nga ana e Drejtorive të

administratës komunale.


14

2.4 Sistemi i auditimit të brendshëm

Njësia e Auditimit të Brendshëm (NjAB) operon me dy auditor. NJAB kishte përgatitur planin

strategjik dhe planin vjetor të auditimit të brendshëm i cili ishte aprovuar nga menaxhmenti.

NJAB kishte planifikuar 7 (shtatë) raporte të auditimit, ndërsa kishte kryer 4 prej tyre. Auditimet e

kryera kishin të bëjë me: (1) Procedurat e prokurimit të zhvilluara në Zyrën e prokurimit për vitet

2015 dhe 2016, (2) Të hyrat në Drejtorinë e kadastrit dhe gjeodezisë për vitin 2015, (3) Të hyrat dhe

shpenzimet në Drejtorinë e shëndetësisë për vitin 2015, dhe (4) Auditimi i projekteve (ndërtimi i

shkollës në Bubavec, ndërtimi i digës në Panorc dhe në shkollën “Lasgush Poradeci” për vitet

2014/2015).

Çështja 5 – Njësia e Auditimit të Brendshëm – Prioriteti i lartë

E gjetura Ne nuk jemi mbështetur në punën e NJAB për faktin se raportet e tyre

kryesisht kishin të bëjë me aktivitetet e vitit 2015 dhe objektivat tona dallojnë

nga ato NJAB. Po ashtu, NJAB kishte dështuar në përmbushjen e planit vjetor

të auditimit. Ne vlerësojmë se auditimi i brendshëm nuk i kishte ofruar

menaxhmentit sigurinë e duhur mbi efektivitetin e kontrolleve të brendshme.

NJAB dhe Komiteti i Auditimit të brendshëm nuk kanë hartuar statute për

auditim të brendshëm.

Komiteti i Auditimit gjatë vitit 2016 kishte mbajtur vetëm dy takime të

rregullta.

Rreziku Mos përmbushja e planit vjetor të auditimit dhe mos mbulimi i aktiviteteve të

vitit aktual nga NJAB, rritë rrezikun që sistemi i kontrollit të brendshëm të mos

përmirësohet dhe gabimet të përsëriten. Mos funksionimi i plotë i Komitetit të

Auditimit të brendshëm ndikon në vlerësimin, cilësinë dhe mos fuqizimin e

njësisë së auditimit të brendshëm. Mungesa e statutit të NJAB e vështirëson

definimin e autoriteti dhe përgjegjësinë e AB-së dhe sistemin e funksionimit të

NJAB-it.

Rekomandimi 6 Kryetari duhet të siguroj se NJAB do të të përmbushë planin vjetor dhe do të

ketë në fokus të veçantë aktivitetet në vitin aktual. Kontributi i tij duhet të jetë

më produktive përmes raporteve kualitative. Statuti i NJAB dhe i komitetit të

auditimit duhet të hartohet dhe të aprovohet nga menaxhmenti, në mënyrë që

roli i AB të jetë më i qartë. AB dhe Komiteti i Auditimit të jenë më aktive në

fushëveprimin e tyre.


15

3 Menaxhimi financiar dhe kontrolli

Hyrje

Puna jonë për Menaxhimin Financiar dhe Kontrollin (MFK) jashtë fushave të qeverisjes të

përmendura në kapitullin II, pasqyron punën e detajuar të ndërmarrë për sistemet e të hyrave dhe

shpenzimeve në komunë. Si pjesë e kësaj, ne konsiderojmë menaxhimin e buxhetit, çështjet e

prokurimit dhe të burimeve njerëzore si dhe pasuritë dhe detyrimet.

Konkluzioni për menaxhimin financiar dhe kontrollin

Komuna ka të ndërtuar një sistem të kontrollit të brendshëm i cili operon në përgjithësi, por

efektiviteti i kontrollit ka nevojë te përmirësohet në disa fusha të caktuara ku janë identifikuar

mangësi. Fushat kryesore ku nevojiten përmirësime janë: në kategorinë e investimeve kapitale janë

regjistruar dhe paguar projekte të cilat për nga natyra nuk përmbushin kushtin të jenë investime

kapitale, nuk është kryer verifikimi i pronave nga sektori i tatimit në pronë, ekzistojnë dobësi në

menaxhimin e pasurisë dhe llogarive të arkëtueshme, etj.

3.1 Planifikimi dhe realizimi i buxhetit

Ne i kemi shqyrtuar të hyrat e arkëtuara, burimet e fondeve buxhetore, si dhe shpenzimet e

fondeve sipas kategorive ekonomike. Kjo është paraqitur në tabelat e mëposhtme:

Tabela 1. Të hyrat vetjake (në €)

Përshkrimi Buxheti fillestar

Buxheti Final

2016 Pranimet

2015 Pranimet

2014 Pranimet

Të hyrat vetjake 1,010,000 1,010,000 739,284 586,355 958,653

Prej gjithsej të hyrave vetjake të planifikuara (1,010,000€), komuna kishte arritur që të inkasoj

vetëm 73% (739,284€). Megjithatë, krahasuar me vitin e kaluar kemi një rritje për 26% të të hyrave

vetjake. Në totalin e të hyrave të mbledhura, janë të përfshira të hyrat nga gjobat e gjykatës

(35,720€) dhe trafikut (34,855€).


16

Tabela 2. Burimet e fondeve buxhetore (në €)


Buxheti Final2

2016 Realizimi

2015 Realizimi

2014 Realizimi

Burimet e Fondeve: 12,337,508 12,822,677 12,359,739 12,004,214 12,488,487

Granti i Qeverisë -Buxheti 11,327,508 11,612,834 11,601,601 11,243,402 11,599,726

Të bartura nga viti paraprak3 – - 142,922 125,568 222,180 155,898

Të hyrat vetjake4 1,010,000 1,010,000 579,272 458,203 721,712

Donacionet e brendshme - 6,834 4,651 4,168 0

Donacionet e jashtme - 50,087 48,647 76,261 11,151

Buxheti final në raport me buxhetin fillestar ishte rritur për 485,169€. Kjo rritje është rezultat i të

hyrave të bartura nga viti paraprak (142,922€), nga donacionet (56,921) dhe rritjes së grantit të

Qeverisë (285,326€) pas rishikimit buxhetor.

Në vitin 2016, komuna kishte shpenzuar 96% të buxhetit, një nivel i kënaqshëm i realizimit të

buxhetit.

Tabela 3. Shpenzimet e fondeve sipas kategorive ekonomike (në €)


Buxheti Final

2016 Realizimi

2015 Realizimi

2014 Realizimi

Shpenzimet e fondeve sipas kategorive ekonomike:

12,337,508 12,822,677 12,359,739 12,004,214 12,488,487

Pagat dhe Mëditjet 7,378,940 7,741,846 7,696,945 7,442,409 7,219,324

Mallrat dhe Shërbimet 733,952 695,950 686,114 793,343 751,588

Shërbimet komunale 305,000 301,962 300,174 303,918 259,194

Subvencionet dhe Transferet 65,767 91,907 91,822 79,860 59,955

Investimet Kapitale 3,853,849 3,991,012 3,584,684 3,384,684 4,198,426

Komuna ka treguar peformancë mjaft të mirë buxhetore në realizimin e buxhetit në të gjitha

kategoritë, me përjashtim të kategorisë së investimeve kapitale që ishte në një përqindje pak më të

ultë (rreth 90%).

3.1.1 Të hyrat

Të hyrat vetjake të realizuara nga komuna në 2016 (739,284€), kishin shënuar një rritje rreth 26%

krahasuar me vitin e kaluar. Ato kanë të bëjnë me të hyrat nga tatimi në pronë, taksa tjera

administrative. Në fazën e ndërmjetme të auditimit, kemi dhënë këshillë që të hyrat nga taksat në

2 Buxheti Final – buxheti i aprovuar nga Kuvendi i përshtatur më pas nga Ministria e Financave 3 Të hyrat vetjake të Komunave të pashpenzuara në vitin paraprak të bartura në vitin aktual. 4 Pranimet e përdorura nga entiteti për financimin e buxhetit të vet.


17

biznes të regjistrohen në kodin adekuat. Komuna e kishte zbatuar këshillën tonë dhe ka regjistruar

të hyrat nga taksat në kodin duhur ekonomik.

Në fushën e të hyrave vetjake identifikuam mangësitë si në vijim:

Çështja 6 – Të hyrat nga tatimi në pronë - Prioritet i mesëm

E gjetura Komuna nuk kishte arritur të bëjë verifikimin e 1/3 e pronave të regjistruara,

për tatimin në pronë. Sipas regjistrit të tatimit në pronë, komuna ka 15,082

prona komunale të regjistruara, ndërsa gjatë vitit 2016 kishte bërë verifikimin e

2,555 pronave. Vlerësimi i pronave ekzistuese të regjistruara ishte bërë në

shkallën prej 17%, përafërsisht në nivel të gjysmës së kuotës së kërkuar me ligj.

Rreziku Mos verifikimi i 1/3 të pronave mund të rezultojë me mangësinë e informatave

të plota të pronës së tatueshme aktuale, me ndikimin e mundshëm që të hyrat e

vlerësuara për tatimin në pronë të mos llogariten saktë, ngarkesat e tatimit të

mos jenë adekuate dhe shumat e faturuara të mos mblidhen.

Rekomandimi 7 Për të shmangur ndikimet e përmendura më lart, Kryetari duhet të përmirësoj

procesin e verifikimit vjetor të pronave dhe të siguroj se verifikimi i pronave

komunale, bëhet në baza të rregullta vjetore, dhe sipas kuotave të përcaktuara

me ligj.

3.1.2 Pagat dhe mëditjet

Buxheti i planifikuar për kategorinë e pagave dhe mëditjeve ishte 7,741,846€, dhe të njëjtat ishin

shpenzuar pothuajse maksimalisht 7,696,945€ apo 99%.

Pagat dhe Mëditjet paguhen përmes një sistemi të centralizuar. Ne testuam pajtueshmërinë e

listave të pagave me sistemin e payrollit, (punëtorët aktual, rekrutimet, largimet, pushimet e

lehonave). Po ashtu, kemi rishikuar nëse punonjësit janë paguar sipas kontratës. Nga mostrat tona,

nuk kemi vërejtur ndonjë çështje për t’u raportuar.

Rekomandimet

Nuk kemi rekomandim për këtë fushë.

3.1.3 Mallrat dhe shërbimet dhe shërbimet komunale

Buxheti final për mallra dhe shërbime dhe komunali në vitin 2016 ishte 997,912€. Prej tyre ishin

shpenzuar 986,288€. Gjatë auditimit tonë kemi identifikuar çështjet si në vijim:


18

Çështja 7 – Mangësi informatash në raportet pranimit - Prioritet i lartë

E gjetura Në dy pagesa kemi identifikuar se komuna kishte paguar 6,490€ për

mirëmbajtjen e higjienës në objektet e komunës. Pagesat ishin bërë sipas

faturës, por raporti i menaxherit të kontratës ishte jo i qartë, pasi që në pjesën e

parë konfirmon se shërbimet janë pranuar sipas kontratës, ndërsa në pjesën e

dytë thekson se materialet higjienike ishin të mangëta, duke e mos i specifikuar

mangësitë.

Rreziku Menaxheri i kontratës ka dështuar të ushtroj kontrollet e duhura me rastin e

pranimit të shërbimeve. Pagesat e faturave për shërbime, pa raporte të qarta të

pranimit, rrisin rrezikun që të bëhen pagesa të parregullta.

Rekomandimi 8 Kryetari duhet të forcoj kontrollet në menaxhimin e kontratave dhe të

certifikimit, dhe të siguroj se çertifikimi i pagesave do të bëhet vetëm pasi të

jenë pranuar raporte të qarta të cilat konfirmojnë pranimin e mallrave dhe

shërbimeve sipas kontratës.

Çështja 8 – Kontratat për shërbime të veçanta - prioritet i mesëm

E gjetura Komuna në PFV gjatë vitit 2016 kishte prezantuar 14 punonjës me kontrata për

shërbime të veçanta. Ne kemi rishikuar mënyrën e lidhjes se kontratave dhe

afatin kohor brenda vitit 2016 dhe identifikuam se nuk ishte zhvilluar ndonjë

procedurë e thjeshtësuar të rekrutimit siç kërkohet me Ligjin për shërbyes civil

neni 12 pika 4. Komuna në 6 raste kishte lidhur kontrata për pozita të

zakonshme si zyrtar administrativ dhe vozitës, dhe jo për ndonjë shërbim apo

punë të veçantë.

Rreziku Lidhja e kontratave për shërbime të veçanta pa procedura të thjeshta të

rekrutimit paraqet jo transparencë dhe rritë rrezikun e përzgjidhjes së

punëtorëve jo kompetent.

Rekomandimi 9 Kryetari duhet të siguroj që në rastet e angazhimit të punëtorëve për shërbime

të veçanta të aplikohen procedura të thjeshta të rekrutimit.

K

3.1.4 Subvencionet dhe transferet

Buxheti final për subvencione dhe transfere ishte 91,907€, ndërsa shpenzimi 91,822€. Nga

rishikimet tona, kemi vërejtur mangësitë si në vijim:


19

Çështja 9 - Dhënia e subvencioneve - Prioritet i mesëm

E gjetura Në dy raste Kryetari kishte ndarë subvencione mbi 1,000€ me aktvendim, jo

në pajtim me rregulloren për subvencione. Rregullorja parasheh lejimin e

subvencioneve nga kryetari deri 1,000€. Rastet e tilla kanë të bëjnë me

subvencionim të Shoqërisë Kulturore Artistike “Salih dhe Feriz Krasniqi” për

organizimin e aktivitetit për nderë të ditës së çlirimit të Komunës së

Malishevës në vlerë 5,510€ dhe subvencionimin e SHPK ”Agroshqiponja” në

shumë prej 2,000€ për projektin “Kultivimi i bimëve shëruese aromatike”.

Rreziku Mangësitë në menaxhimin dhe dhënien e subvencioneve rrisin rrezikun që

fondet të mos arrijnë qëllimet e dedikuara. Aprovimi i kërkesave për

subvencione në kundërshtim me rregulloren, rritë rrezikun e subjektivizmit

dhe transparencës në ndarjen e subvencioneve dhe mos arritjen e objektivave

të përcaktuara.

Rekomandimi 10 Kryetari duhet të siguroj se dispozitat e Rregullores së brendshme komunale

për ndarjen e subvencioneve zbatohen me konsistencë në të gjitha rastet, dhe

për shumat e subvencioneve mbi 1,000€, të vendos Kuvendi Komunal.

3.1.5 Investimet kapitale

Buxheti final për investime kapitale ishte 3,991,012€, ndërsa shpenzimi 3,584,684€. Auditimi ynë

ka identifikuar çështjen si në vijim:

Çështja 10 – Procedura e prokurimit jo në harmoni me ligjin e buxhetit - Prioritet i mesëm

E gjetura Në projektin “Rregullimi i rrugës te kroi i fshatit Gurishtë” në vlerë 6,721€,

komuna kishte shpallë ftesën për tender për një projekt kapital me datën

10.11.2016. Sipas ligjit të buxhetit Nr. 05/L -071 neni 11 pika 6, një organizatë

buxhetore nuk duhet të shpallë ftesën për tender për një projekt kapital të

aprovuar, të identifikuar në Tabelat 3.2 dhe 4.2, pas datës 31 tetor 2016 për

shpenzim potencial në vitin fiskal 2016, përveç nëse ato shpenzime janë

planifikuar për atë projekt kapital për vitin 2017, të specifikuar qartë në Tabelat

3.2 dhe 4.2.

Rreziku Shpallja e ftesës për tender pas datës 31 tetor paraqet mos respektim kërkesës

të ligjit të buxhetit.

Rekomandimi 11 Kryetari duhet të siguroj se procedurat e prokurimit për projekte kapitale të

zhvillohen në pajtim me ligjet në fuqi.


20

3.2 Pasuritë

3.2.1 Pasuritë kapitale dhe jo-kapitale

Komuna gjatë vitit 2016 kishte vazhduar të regjistroj pasuritë komunale në regjistrin kontabël.

Vlera e pasurisë së regjistruar në PFV e vitit 2016 është 101,272,000€ ndërsa në vitin 2015 ishte

99,295,000€.

Çështja 11- Menaxhimi i pasurive komunale - Prioritet i lartë

Komuna e Malishevës nuk ka procedura të brendshme për menaxhimin e

pasurisë, siç kërkohet sipas rregullores së MF nr. 02/2013 për menaxhimin e

pasurive jo financiare.

Komuna në vitin 2016 nuk e kishte përdorur sistemin e e-pasurisë për të

regjistruar pasuritë me vlerë nën 1,000€.

Rreziku Mos hartimi i procedura të brendshme për menaxhimin e pasurisë dhe mos

përdorimi i sistemit të e-pasurisë vështirëson menaxhimin dhe përdorimin e

drejtë të pasurive, si dhe vështirëson identifikimin e pasurive për të

konfirmuar ekzistencën e tyre.

Rekomandimi 12 Kryetari duhet që të inicoj procesin e hartimit të rregullave dhe procedurave të

brendshme për evidencën, ruajtjen dhe tjetërsimin e pasurisë jo financiare si

dhe përdorimin e sistemit të e-pasurisë, sipas kërkesës së rregullores 02/2013

Për menaxhimin e pasurive jo financiare.

3.2.2 Te arkëtueshmet

Llogaritë e arkëtueshme (LLA) në fund të vitit 2016 ishin 1,842,810€ dhe krahasuar me vitin

paraprak (1,835,000€) ato janë rritur për 7,810€.


21

Çështja 12 - Politika të dobëta në inkasimin e llogarive të arkëtueshme - Prioritet i mesëm

E gjetura Pjesa më e madhe e këtyre llogarive kanë të bëjnë me tatimin në pronë

(1,021,446€), taksat në veprimtari afariste (771,174€), qiraja nga hapësirat

publike 50,149€. Menaxhmenti nuk kishte ndërmarr veprimet e duhura për t’i

mbledhur borxhet e prapambetura.

Rreziku Mos arkëtimi i borxheve mund të ndikojë në mos përmbushjen e planit të

shpenzimeve. Politikat jo efikase të komunës në trajtimin e këtyre llogarive,

kanë rezultuar në rritjen e tyre, dhe kjo rritë rrezikun e mos realizimit të

projekteve komunale të planifikuara nga burimet vetjake.

Rekomandimi 13 Kryetari duhet të sigurojë inicimin e një procesi të rivlerësimit, ku të gjitha

llogaritë e arkëtueshme do të analizohen në kuptimin e vjetërsisë dhe

mundësive reale për inkasim, dhe të propozoj masa efikase, duke mos i

përjashtuar edhe masat administrative.

3.3 Obligimet e papaguara

Pasqyra e detyrimeve të papaguara ndaj furnitorëve në fund të vitit 2016 ishte 54,000€, që

krahasuar me vitin e kaluar (146,000€) kishte një rënie të dukshme. Këto detyrime janë bartur për

t’u paguar në vitin 2017. Në fazën e ndërmjetme kemi dhënë këshillën që të bëhet protokollim i

faturave dhe në fazën finale kemi vërejt se komuna e kishte adresuar këshillën tonë.

Rekomandimet

Nuk kemi rekomandime në këtë fushë


22

Shtojca I: Qasja dhe metodologjia e auditimit

Përgjegjësitë e Auditorit dhe të atyre të ngarkuar me qeverisje janë dhënë në hollësi në Opinionin

e përcaktuar në kapitullin 1.1 të këtij raporti.

Derisa rezultat kyç i punës sonë është opinioni i auditimit, ky raport pasqyron tërësinë e punës

sonë me fokus të veçantë edhe në Çështjet e Qeverisjes përfshirë Menaxhimin Financiar dhe

Kontrollin. Kjo e fundit mbështetet në programin tonë të gjerë të auditimit të pajtueshmërisë të

bazuar në rrezik.

Përmbledhja e përgjithshme ka për qëllim t’i nxjerrë në pah gjetjet kryesore të auditimit dhe

veprimet kyçë për të cilat Kryetari duhet të sigurojë se janë ndërmarrë për t’i adresuar dobësitë e

identifikuara të menaxhimit/të kontrollit.

Raporti i detajuar ofron një përmbledhje të gjerë të të gjeturave tona të auditimit me theks të

veçantë në përcaktimin e shkakut të të gjeturave të auditimit dhe në dhënien e rekomandimeve të

përshtatshme për t’i adresuar ato. Për të qenë më i plotë, ne kemi përfshirë çështjet e identifikuara

gjatë auditimit të ndërmjetëm aty ku ato kanë mbetur relevante. Të gjeturat tona janë definuar si:

Të prioritetit të lartë – Çështjet të cilat nëse nuk adresohen mund të rezultojnë në dobësi materiale

në kontrollin e brendshëm dhe ku veprimi i marrë do të ofrojë mundësinë për përmirësimin e

efikasitetit dhe efektivitetit të kontrolleve të brendshme; dhe

Të prioritetit të mesëm - Çështje të cilat mund të mos rezultojnë në dobësi materiale, por ku

veprimi i marrë gjithashtu do të ofrojë mundësinë për përmirësimin e efikasitetit dhe efektivitetit

të kontrolleve të brendshme.

Të gjeturat që konsiderohen me prioritet të ulët i janë raportuar veçmas stafit të financave.

Procedurat tona kanë përfshirë rishikimin e kontrolleve të brendshme, të sistemeve të

kontabilitetit, teste të ndërlidhura substanciale si dhe aranzhimet e ndërlidhura të qeverisjes deri

në atë masë sa që konsiderohet e nevojshme për kryerjen efektive të auditimit. Të gjeturat e

auditimit nuk duhet të konsiderohen sikur përfaqësojnë një pasqyrë gjithëpërfshirëse të të gjitha

dobësive që mund të ekzistojnë, apo edhe të gjitha përmirësimeve që mund të bëhen në sistemet

dhe procedurat që kanë operuar.


23

Shtojca II: Shpjegim i llojeve të ndryshme të opinioneve të

aplikuara nga ZKA

(e shkëputur nga ISSAI 200)

Forma e opinionit

147. Auditori duhet të japë një opinion të pa-modifikuar nëse arrin në përfundimin se pasqyrat

financiare janë përgatitur, në të gjitha aspektet materiale, në pajtim me kornizën e zbatueshme

financiare.

Nëse auditori, bazuar mbi dëshmitë e marra të auditimit, arrin në përfundimin se pasqyrat

financiare si tërësi përmbajnë keq-deklarime materiale ose nuk arrin të marrë dëshmi të

mjaftueshme auditimi për të nxjerrë përfundimin se pasqyrat financiare si tërësi nuk përmbajnë

keq-deklarime materiale, atëherë ai duhet të modifikojë opinionin në raportin e auditorit sipas

pjesës që flet për ‘Përcaktimin e llojit të modifikimit që i bëhet opinionit të auditorit’.

148. Nëse pasqyrat financiare të përgatitura sipas kërkesave të një kornize për prezantim të drejtë

nuk arrijnë të japin një paraqitje të drejtë, auditori duhet të diskutojë çështjen me menaxhmentin

dhe, varësisht nga kërkesat e kornizës së zbatueshme për raportim financiar dhe nga mënyra se si

zgjidhet çështja, të përcaktojë nëse është e nevojshme të modifikojë opinionin e auditimit.

Modifikimet që i bëhen opinionit në raportin e auditorit

151. Auditori duhet të modifikojë opinion në raportin e auditorit në rast se, duke u bazuar në

dëshmitë e marra të auditimit, arrin në përfundimin se pasqyrat financiare si tërësi përmbajnë

gabime materiale, ose në qoftë se auditori nuk ka mundur të marrë dëshmi auditimi të

mjaftueshme dhe të përshtatshme për të nxjerrë përfundimin se pasqyrat financiare si tërësi nuk

përmbajnë keq-deklarime materiale. Auditorët mund të japin tri lloje opinionesh të modifikuara:

opinion të kualifikuar, opinion të kundërt dhe mohim të opinionit.


24

Përcaktimi i llojit të modifikimit që i bëhet opinionit të auditorit

152. Vendimi se cili lloj i opinionit të modifikuar është i përshtatshëm varet nga:

natyra e çështjes që i jep shkas modifikimit – d.m.th nëse pasqyrat financiare përmbajnë

keq-deklarime materiale ose, në rast se ishte e pamundur për të marrë dëshmi auditimi të

mjaftueshme dhe të përshtatshme, mund të përmbajnë keqdeklarime materiale; dhe

gjykimi i auditorit rreth përhapjes së efekteve ose efekteve të mundshme që çështja ka në

pasqyrat financiare.

153. Auditori duhet të japë një opinion të kualifikuar nëse: (1) pasi ka marrë dëshmi auditimi të

mjaftueshme dhe të përshtatshme, auditori arrin në përfundimin se keq deklarimet, ose

individualisht ose së bashku, janë materiale por nuk janë përhapur në pasqyrat financiare, ose (2)

nëse auditori nuk ka mundur të marrë dëshmi auditimi të mjaftueshme dhe të përshtatshme në të

cilat të bazojë një opinion, por arrin në përfundimin se efektet e çdo gabimi të pazbuluar mbi

pasqyrat financiare kanë mundur të jenë materiale por jo të përhapura.

154. Auditori duhet të japë një opinion të kundërt nëse, pasi ka marrë dëshmi auditimi të

mjaftueshme dhe të përshtatshme, auditori arrin në përfundimin se keq deklarimet, ose

individualisht ose së bashku, janë edhe materiale edhe të përhapura në pasqyrat financiare.

155. Auditori duhet japë mohim të opinionit nëse, pasi nuk ka mundur të marrë dëshmi auditimi

të mjaftueshme dhe të përshtatshme në të cilat të bazojë një opinion, auditori arrin në përfundimin

se efektet e çdo gabimi të pazbuluar mbi pasqyrat financiare kanë mundur të jenë edhe materiale

edhe të përhapura. Nëse, pas pranimit të angazhimit, auditori bëhet i vetëdijshëm se

menaxhmenti ka imponuar një kufizim të fushëveprimit të auditimit, për të cilin auditori

konsideron se mund të rezultojë në nevojën për të shprehur një opinion të kualifikuar ose mohim

opinioni mbi pasqyrat financiare, auditori duhet të kërkojë nga menaxhmenti ta heqë atë

kufizimin.

156. Nëse auditori jep një opinion të modifikuar, ai duhet të modifikojë edhe titullin për të

korresponduar me llojin e opinionit i shprehur. ISSAI 1705 jep udhëzime shtesë rreth gjuhës

specifike që duhet përdorur kur jepet një opinion dhe për të përshkruar përgjegjësinë e auditorit.

Ajo gjithashtu përfshin shembuj ilustrues të raporteve.

Paragrafët e Theksimit të Çështjes dhe paragrafët e Çështjeve të Tjera në raportin e auditorit

157. Nëse auditori e konsideron të nevojshme për të tërhequr vëmendjen e përdoruesve në një

çështje të paraqitur ose shpalosur në pasqyrat financiare, e cila është sa e rëndësishme aq edhe

thelbësore që ata të kuptojnë pasqyrat financiare, por ka prova të mjaftueshme e të përshtatshme

se çështja nuk përmban keqdeklarime materiale në pasqyrat financiare, auditori duhet të përfshijë

një paragrafi të Theksimit të Çështjes në raportin e tij. Paragrafët për Theksimin e Çështjes duhet

t'i referohen vetëm informacionit të paraqitur ose shpalosur në pasqyrat financiare.


25

158. Një paragraf i theksimit të çështjes duhet:

të përfshihet menjëherë pas opinionit;

të ketë titullin ‘theksim i çështjes’ ose ndonjë titull tjetër të përshtatshëm;

të përmbajë një referencë të qartë ndaj çështjes që theksohet dhe të tregojë se në ç’pjesë të

pasqyrave financiare mund të gjenden shpalosjet relevante që e përshkruajnë plotësisht

çështjen; dhe

të tregojë se opinioni i auditimit nuk është modifikuar për sa i përket çështjes të theksuar.

159. Nëse auditori e konsideron të nevojshme për ta komunikuar një çështje, përveç atyre që janë

paraqitur ose shpalosur në pasqyrat financiare, e cila, në gjykimin e auditorit, është e rëndësishme

për përdoruesit në mënyrë që ta kuptojnë auditimin, përgjegjësitë e auditorit apo raportin e

auditimit, dhe me kusht që kjo nuk është e ndaluar me ligj ose rregullore, duhet të përpilohet një

paragraf me titullin "Çështje Të Tjetra", apo ndonjë titull tjetër të përshtatshëm. Ky paragraf duhet

të paraqitet menjëherë pas opinionit dhe pas çdo paragrafi të Theksimit të Çështjes.


26

Shtojca III: Progresi në zbatimin e rekomandimeve të vitit paraprak

Komponenti i Auditimit

Rekomandimet e dhëna Të zbatuara

Në proces të zbatimit Të pa zbatuara

1.5 Rekomandimet

Kryetari duhet të sigurojë për shkaqet e ndikimit ne theksim të çështjes.

X

2.3 Zbatimi i rekomandimeve të vitit paraprak (çështja 1)

Kryetari duhet të forcoj masat e kontrollit dhe të përgjegjësisë ndaj personave të ngarkuar për adresimin e plotë të rekomandimeve që veprimet e parashikuara me plan veprimi të zbatohen, në veçanti në fushat e identifikuara me shkallë të lartë rreziku dhe brenda afateve të përcaktuara.

Plani i veprimit për adresimin e rekomandimeve ishte përgatitur por nuk ishte bërë monitorim nëse ato po zbatohen.

2.4 Lista kontrolluese e vetëvlerësimit (çështja2)

Kryetari i Komunës duhet të siguroj se është zbatuar një rishikim për plotësimin e listës kontrolluse të vetëvlerësimit dhe që është bërë adresimi i fushave me dobësi në mënyrë pro aktive. Një rol ndihmës në ngritjen e cilësisë dhe konfirmimit të pohimeve në pyetësorin e vetëvlerësimit mund të ofroj auditimi i brendshëm përmes rishikimit përfundimtar.

Lista kontrolluese është përgatit nga Komuna por Auditimi i Brendshëm nuk kishte bërë një vlerësim të pavarur për pohimet e menaxhmentit që janë në listat e kompletuara kontrolluese dhe nuk kishte listë për menaxhimin e rreziqeve.

2.5.1 vlerësimi i rrezikut (çështja 3)

Kryetari i Komunës duhet të sigurojë se pas hartimit te një liste te rreziqeve me nivelet përkatëse, përgjegjësia e drejtpërdrejtë për menaxhimin e rrezikut është deleguar tek një drejtor përkatës i cili në koordinim me udhëheqësit e njësive do të menaxhoj dhe do të raportoj në baza të rregullta mbi mbarëvajtjen e procesit.

X

2.5.2 Raportimi Menaxherial (çështja 4)

Kryetari i Komunës duhet të sigurojë se është kryer një rishikim për mënyrën e tanishme të llogaridhënies dhe të kërkesave për raportim të vendosura në drejtorit e komunës dhe të zbatoj forma me praktik për arritjen e objektivave të synuara.

X


27

2.6 Sistemi i auditimit te brendshëm (çështja 5)

Kryetari i Komunës duhet të rishikojë nevojën që planet e auditimit të brendshëm të përshtaten me kërkesat që auditimi i brendshëm të ndjek aktivitetet gjatë vitit aktual dhe të propozoj masa përmirësimi. Gjithashtu Komiteti i Auditimit duhet të jetë shumë më aktiv në mbikëqyrjen, ngritjen dhe fuqizimin e rolit të auditimit të brendshëm.

X

3.3 Planifikimi dhe Realizimi i Buxhetit (çështja 6)

Kryetari i Komunës duhet të sigurojë që performanca buxhetore është monitoruar në mënyrë sistematike dhe janë identifikuar barrierat për realizim të buxhetit në nivel të planifikuar. Kryetari duhet të siguro planifikim të të hyrave të bazuar në parametra real dhe të njëjtat të përshtaten me planet për investime kapitale, ashtu siç janë aprovuar me buxhet.

X

3.4 Prokurimi

(çështj 7)

Kryetari i Komunës duhet të inicioj një analizë të plotë pse janë aplikuar praktika të dobëta të prokurimit në këto raste dhe të zbatojë kontrolle të shtuara të cilat sigurojnë se: prokurimet i reflektojnë nevojat: specifikacionet e tenderit i reflektojnë kërkesat aktuale: dhe furnizimet i reflektojnë kërkesat e drejtorive. Në përgjithësi kontrollet e prokurimit duhet që dukshëm të forcohen.

Kishte raste ku zhvillohen procedura të prokurimit në mungesë të projektit ekzekutiv por ato bazohen në paramasë dhe parallogari.

3.4 Prokurimi (çështja 8) Kryetari i Komunës duhet të sigurojë se njësitë kërkuese bëjnë

një analizë të detajuar të vlerësimit të nevojave duke siguruar se në specifikacionin teknik nuk përfshihen pozicione të cilat cilët janë të panevojshëm.

X

3.5 Shpenzimet jo përmes prokurimit (çështja 9)

Kryetari i Komunës duhet të siguroj se të gjitha marrëveshjet për bashkëfinancim janë subjekt i monitorimit efektiv. Po ashtu në të ardhmen kushtet e marrëveshjeve për bashkëfinancim duhet të specifikojnë qartë mënyrën dhe kohën e pagesave, dhe pagesat të bëhen vetëm pas

X


28

konfirmimit se shërbimet/punët janë pranuar. Ne sugjerojmë që praktikat e pagesave në avans, të mos përsëriten.

3.6.2 Trajtimi i llogarive të arkëtueshme (çështja 10)

Kryetari i Komunës duhet ta shqyrtoj gjendjen e këtyre llogarive, të analizojë arsyet për akumulimin e këtyre shumave të konsiderueshme dhe të ndërmerr veprime efektive për maksimizimin e shkallës së inkasimit. Procesi i monitorimit sistematik të masave dhe politikave për rritjen e inkasimeve, duhet të jetë gjithashtu pjesë e shqyrtimeve të rregullta të menaxhmentit.

X

3.6.3 Trajtimi i borgjeve

(çështja 11)

Kryetari i Komunës duhet të siguroj se procedurat ekzistuese të përmisohen për të konsoliduar plotësinë e obligimeve, duke zbatuar kërkesën që të gjitha departamentet komunale të përcjellin me kohë faturat e pa paguara tek departamenti i financave. Për trajtimin e detyrimeve kontingjente në koordinim me përfaqësuesin ligjor të Komunës, duhet të ndërmerr një rishikim të gjendjes së detyrimeve, për të përcaktuar prioritetin e pagesave, duke iu shmangur ekzekutimeve direkte nga MF.

X


29

Shtojca IV: Letër konfirmimi


30

Documents

RAPORTI I AUDITIMIT PËR RAPORTIN FINANCIAR VJETOR TË ... · investimeve kapitale, ishin regjistruar si pasuri, por që nuk përmbushin kushtet të regjistrohen si të tilla. Për