Rasuller, Nebiler ve Kavimlerinin Soy Ağacı

T.Oğurel-25.03.2013

gelinkaya@gelinkaya.com Allah’tan baĢka ilah olmadığına, onun tekliğine ve namazı ikame edip zekat vermeye

çağırmak üzere görevlendirilen ve yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen

peygamberlerin sayısı 25′tir. Bunların bir kısmı, sorumlu oldukları kavim ya da topluluklara

tebliğ edilmek üzere kendilerine kitap ve Ģeriat verilen râsuller iken, diğerleri Allah’ın

gönderdiği haberi (nebe) ve çirkin amellerle bütünleĢen kavmlere Allah’ın hudut ile

yasaklarını bildirmek üzere gönderilen nebilerdir.

AĢağıdaki Ģecerede görüldüğü Kur’an’da zikredilenler arasında Hz. Ġbrahim’den önce

yaĢayan peygamberler; Hz. Adem, Hz. Ġdris, Hz. Nuh, Hz. Hud ve Hz. Salih’tir. Hz. Lut’un

Hz. Ġbrahim’le aynı zaman diliminde yaĢadığı ve gönderildiği hatırlanırsa, Hz. Ġbrahim’in

soyundan olmaları münasebetiyle peygamberlerin çoğu M.Ö 2000′li yıllardan sonra

gönderilmiĢtir. Bir baĢka deyiĢle, Hz. Ġsmail’in soyundan olan Peygamberimiz Muhammed

(a.s) hariç Hz. Ġbrahim’den sonraki peygamberlerin tamamı Ġshak (a.s) oğlu Hz. Yakub’un

soyundan gelmiĢlerdir. Medyen ve Eyke kavmine gönderilen Hz. ġuayb’ın dıĢındaki bu

peygamberlerin de tamamı Ġsrailoğulları’na gönderilmiĢ ya da onların içinden çıkmıĢtır.

Kur’an’da zikredilmeyip nakledilen hadislerde peygamber olduğu belirtilen salih kullardan

soy ağacında yeralan peygamberler ise Hz. Adem’in oğlu Hz. ġit, Hz.Musa’nın yardımcısı

YuĢa b.Nun, Hz. Süleyman’ın torunlarından olan Hz. Danyal ve Hz. Harun’un torunu Hz.

Ermiya’dır. Bunun yanında Kur’an’da zikredilip Ġslam alimlerinin peygamber olup olmadığı

hususunda ihtilaf ettiği Hz. Zülkifl ve Hz. Uzeyr de Ģecerede yeralmıĢtır. Yahudilerin bir

kısmının hâĢâ Allah’ın oğlu olarak itham ettiği – ve (yahudiler) dediler ki Uzeyr Allah’ın

oğludur- Hz. Uzeyr’in peygamberliğinin tartıĢmalı olması anlaĢılır olsa da Zülkifl (a.s)

hakkındaki ihtilaf ilginçtir. Çünkü Hz. Zülkifl’in Kur’an’da Enbiya ve Sâd surelerinde büyük

peygamberlerle birlikte anılması onun nübüvvetine dair güçlü bir delil olsa gerek. Ġbn-i

Kesir’e göre onun Kur’ân-ı Kerîm’de büyük peygamberlerle birlikte anılması, Zülkifl’in de

peygamber olduğuna delâlet etmektedir. ġecerede yeralan peygamberleri, ataları,

gönderildikleri topluluklar, yaĢadıkları bölge ve dönemlerini aĢağıdaki gibi tablo halinde

göstermek mümkündür:

Peygamber İlk Ata Topluluk Bölge Dönem

Hz.Adem Yokآدم

Hz.İdris Şit (a.s)إدزيس

Hz.Nuh İdris (a.s) Nuh Kavmiىح

Hz.Hud Nuh (a.s) (BİRİNCİ) ÂD Ahkaf (Yemen,Umman) M.Ö 3000هىد

Hz.Salih Nuh (a.s) SEMÛDصالح Hicr

(Taif,Ula,Arabistan,Ürdün) M.Ö 2500

Hz.İbrahim Nuh (a.s) İbrahim Kavmi Babil,Irak,Filistin M.Ö 2000إتساهين

Hz.Lut Nuh (a.s) Lut(Gomore) Kavmi Sodom (Ürdün) M.Ö 2000لىط

Hz.İsmail İbrahim (a.s) Cürhüm Kabilesi Mekke M.Ö 1900إسواعيل

Hz.İshak İbrahim (a.s) İshakoğulları El-Halil(Filistin) M.Ö 1890إسحاق

Hz.Şuayb İshak (a.s) MEDYEN ve EYKE Akabe Körfezi,Yemen,S.A M.Ö 1850شعية

Hz.Yakub İshak (a.s) İsrailoğulları Nablus (Filistin) M.Ö 1830يعقىب

Hz.Yusuf Yakub (a.s) İsrailoğulları Mısır,Filistin M.Ö 1750يىسف

?Hz.Eyyub İshak (a.s) Eyyub Kavmi Ürdün-Suriye Sınırı M.Ö 1770أيىب

Hz.Musa Yakub (a.s) İsrailoğulları Mısır, Filistin M.Ö 1550هىسى

Hz.Harun Yakub (a.s) İsrailoğulları Mısır, Tih Çölü M.Ö 1550هازوى

Hz.Davud Yakub (a.s) İsrailoğulları Kudüs, Filistin, Ürdün M.Ö 1000داود

Hz.Süleyman Davud (a.s) İsrailoğulları,Sebe Kudüs,Filistin,Yemen M.Ö 900سليواى

Hz.İlyas Harun (a.s) İlyas Kavmi Baalbek, Şam M.Ö 900إلياس

Hz.Elyesa Yusuf (a.s) İsrailoğulları Şam,Kudüs,Filistin M.Ö 850اليسع

Hz.Yunus Yakub (a.s) Yunus Kavmi Ninova,Musul,Irak M.Ö 800يىس

?Hz.Zülkifl Eyyub (a.s) İsrailoğulları Şam,Necef M.Ö 550ذو الكفل

Hz.Zekeriyya Süleyman (a.s) İsrailoğulları Kudüs M.Ö 50شكسيا

Hz.Yahya Zekeriyya (a.s) İsrailoğulları Kudüs M.S 20يحيى

Hz.İsa Yok İsrailoğulları Kudüs,Filistin M.S 20عيسى

Hz.Muhammed دمحم İsmail (a.s) Kureyş,İnsanlık Mekke,Hicaz M.S 610

Bu tabloda yer alan peygamberler ile gönderildikleri topluluklar konusunda herhangi bir

ihtilaf yoktur. TartıĢma, bölge ve yaĢadıkları dönemler üzerine olsa da Hz. Ġbrahim’den sonra

gönderilen peygamberlerin soyu ve toplulukları hakkında da ihtilaf yoktur. Yine Hz. Ġbrahim

ve Hz.Lut’un M.Ö 2000′li yıllarda yaĢadıklarına artık neredeyse kesin gözüyle bakılmaktadır.

Buna göre Nuh Kavmi, Birinci Âd (Âd-ı Ule) (2) ve Semûd kavimlerinin dönemi Ġbrahim

(a.s)’ın yaĢadığı çağdan öncedir. Hud (a.s) ve Sâlih (a.s), Hz. Nuh’tan sonra ve Hz.

Ġbrahim’den önce yaĢadıklarına göre gönderildikleri kavimlerin de yükseliĢi, Hz. Nuh’tan

sonra M.Ö 3000 ile M.Ö 2000 yılları arasına denk gelir.

Kavimler ve Topluluklar

Materyalist ve evrimci tarih anlayıĢlarının dıĢındaki hemen hemen tüm din ve inanç

sistemlerine en baĢta Ġslam’a göre insanlık, Hz. Adem’den türemiĢtir. Rivayete göre Allah,

Habil’in öldürülmesinden sonra Adem ile Havva’ya ismi ―Allah’ın bağıĢı‖ manasına gelen

Hz. ġit’i vermiĢtir(1). ġit (a.s), Adem (a.s)’den sonra ikinci, dünyada doğan ilk peygamberdir.

Ġslam, Hristiyan ve Yahudi inancına göre Hz. Adem’in üçüncü oğludur. Hâbil’in öldürülmesi

ve Kâbil’in Allah’ın gazabına uğramasıyla Hz. Adem’in soyu -baĢka çocukları olsa da- Hz.

ġit üzerinden devam etmiĢtir. Hz. ġit’ten sonra Hz. Ġdris ve onun soyundan da Hz. Nuh

gelmiĢtir. Buhari’den rivayet edilen hadise dayanarak Ġbn-i Kesir, Hz. Adem’in bin yıl

yaĢadığına, onunla Hz. Nuh arasında da yaklaĢık 950 yıl olduğunu söyler. Kendi ailesi

dıĢındaki bir topluluğa gönderilen ilk peygamber Hz. Nuh’tur ki Kur’an’da bu kavmin ismi

Nuh Kavmi olarak geçmektedir.

1-) Hz. Nuh ve Nuh Kavmi: İnsanlık tarihinde putlara tapınmanın yani şirkin ilk ortaya

çıkışı Hz. Nuh’un kavminde görülür. Kur’an’a göre bu dönemde insanlar Vedd,

Süva,Yeğus, Yeûk ve Nesr putlarına tapıyorlardı(3). Çok ilginçtir ki bu putlar daha sonra

Arapların da taptıkları putlar olmuĢtur. Bu putların en büyüğü olan Vedd’in Hz. ġit’in diğer

ismi olduğu söylenir(4). Hz. Nuh, kavmini 950 yıl boyunca Allah’ın birliğine yani tevhide

çağırmıĢ fakat onlar bu çağrıyı reddetmiĢlerdi. Bunun üzerine Allah onların üzerine gazabını

indirmiĢ ve yeryüzünde Hz. Nuh’la birlikte gemiye binenlerin dıĢında kalan tüm insanları (5)

tufanda boğmuĢtur. Bu tufanda gemiye binmeyen insanların tamamının yokolduğu Nuh

(a.s)’ın kendi adıyla anılan surenin 26-27. ayetlerdeki Ģu duasıyla sabittir: ―Nûh dedi ki:

Rabbım; kâfirlerden yeryüzünde yurd tutan hiç bir kimse bırakma. Çünkü sen onları

bırakırsan; kullarını saptırırlar. Kötüden ve öz kâfirden başka da evlâd doğurmazlar.―

Bu duaya ve Allah’ın gemiye binenlerin dışında kalan insanların tamamını yokettiğine

göre, Nuh kavmi insanlık tarihinde ilk kavim olup yeryüzünde ondan başka kavim

yoktu. Kendisiyle birlikte gemiye binmiĢ olanların soyu tufandan sonra devam etmemiĢ,

sadece Nuh (a.s.)’un nesli devam etmiĢti: ―Onun soyunu sürekli kıldık‖ (Sâffât, 77.) Bu

doğrultuda Hz. Nuh, insanlığın ikinci atası olarak bilinir. Rivayete göre Hz. Nuh’un beĢ oğlu

vardı: Hâm, Sâm, Âbir, Yafes ve Yam (Kenan). Âbir tufandan önce, Yâm ise tufan esnasında

dağa çıkıp boğularak ölmüĢtür, gemiye binen ve hayatta kalan diğer çocukları Ham, Sâm ve

Yafes’tir. Tüm İslam alimleri ile Hristiyan ve Yahudi din bilginlerinin ekseriyeti, Hz.

Nuh’tan sonra günümüze kadar gelen insan topluluklarının Nuh’un (a.s) oğulları olan

Sâm, Yâfes ve Ham’dan türediği üzerine ittifak etmişlerdir. Günümüzde varolan ve Hz.

Nuh’tan sonra geçmiĢ çağlarda yok olan tüm dil ve ırkların ataları Sâm, Ham ve Yâfes’tir.

Buna göre;

a-) Sâmiler yani Araplar, Aramiler, Ġbraniler, Keldaniler ve Fenikeliler Sâm’dan

b-) Hâmiler yani Arîler ya da Hintliler, Berberiler, Kıptiler, Farslılar, Kürtler ve Avrupalılar

yani Almanlar, Ġngiliz ve Fransızlar Hâm’dan

c-) Yâfesiler yani Moğollar ya da Turanlılar, Türkler (Orta Asyalılar dahil), Çinliler, Japonlar

ve Moğollar Yâfes’ten türemiĢlerdir.

Hem Ġslam hem batı tarihçilerine göre Âd, Semud, Cürhüm, Lahmid, Tasm ve Cedisler

Samilerin ilk halkası olup Arabistan’ın en eski kavimleridir. Bu dönemde en büyük ve en

güçlü kavim olan Âdlar, tüm Arabistan’a (Hicaz, Yemen, Umman) hükmediyorlardı.

Arabistan dışındaki Araplar (Birinci Âdlar) ise Babil, Mısır, Filistin, İran,Kartaca ve

Fenike bölgesine dağılmışlardı. Bu Âdlar, Yahudi ve Batı tarihinde Âmâlikalılar olarak da

bilinir (6). Eski Ahitte Amâlek olarak geçen Âmâlikalar’ın, Ġsrailoğulları’nın Babilden arz-ı

Mukaddese gelmeden önce Filistin’de yaĢadığı söylenir. Ġslam tarihçilerine göre ise Amâlika,

Arabü’l-aribede’den olup Hz. Musa döneminde ġam topraklarında (Suriye, Ürdün, Filistin,

Lübnan) yaĢamıĢlardır. Tevrat’a göre en parlak çağlarını M.Ö 2000′li yıllardadır. Bazı

Müfessirlere göre, Ġsrailoğulları’nın Filistin’in korkularından girmedikleri ve Kur’an’da onları

―cebbâr ‖ yani ―zorba ve güçlü‖ kavim Ģeklinde niteledikleri kavim Âmâlikalılar’dır

2-) Hz. Hud ve Âd Kavmi: ―DüĢününki o sizi, Nuh Kavminden sonra onun yerine getirdi ve

yaradılıĢta sizi onlardan üstün kıldı‖. Kur’an’da kendilerinden bu Ģekilde sözedilen ve

Sâmilerin ilk halkasından olan Âd Kavmi, Ümem-i Baide ya da Arab-ı Bâide grubunda

yeralıp Nuh Kavminden hemen sonra gelir. Bu kavim, Hz.Nuh’un oğlu Sâm oğlu

ErfahĢed’ten türemiĢtir. Buna Birinci Âd ya da Âd’ı Âram (Ġrem) da denilir. Âd kavminin

ortaya çıkıĢı M. Ö 3000′li yıllardan öncedir. Hz. Hud’un onlara gönderilişi ise, Âd’ın

yükseliş dönemi olan M.Ö 3000′li yıllara rastlar. Yemen ve Hadramut sınırları arasında

bulunan Aden, Âd kavminin merkezidir. Eski devirlerde Sâmiler, Ģehirlere onu imar eden

kiĢinin adını vermekteydiler. Bu yüzden Aden, ―Âdîn‖in (Âdlılar ya da Âdoğulları)

kısaltılmıĢı olarak kabul edilir. Hicri 18. yılda Yemen’de keĢfedilen bir kitabede Ģu sözler yer

almaktaydı: ―Kötülükle acımasızca savaĢan hükümdarlar, bize Hud’un dini üzerine

hükmetmektedirler‖(7). 1834′de Aden yakınlarında bulunan ve ilk arapça kitabe olma

özelliğini taĢıyan bir yazıtta ise Ģu sözler dikkat çekicidir : “Hükümdarlarımız, Hûd’un

dininden doğru kanunu bize tatbik ettiler ve biz inandık doğru mucizelere, ölümden

sonra dirilişe―(8). Bunun dıĢında Hz. Hud’un bölgesi olan Ahkaf (Yemen, Hadramut,

Umman)’ta buna benzer bir çok kitabenin bulunduğu rivayet edilir.

Kur’an, devamında Âd kavminden Ģöyle sözeder: ―Görmedin mi, Rabbin ne yaptı Âd

kavmine, direkleri (yüksek binaları) olan, ülkeler arasında benzeri yaratılmamıĢ Ġrem

Ģehrine‖. ―Düşününki o sizi, Nuh Kavminden sonra onun yerine getirdi ve yaradılışta sizi

onlardan üstün kıldı‖ (9). Bu ayetlerden Âd kavminin, Nuh kavminden hemen sonra geldiği

ve fiziki olarak onlardan daha güçlü bir kavim olduğu anlaĢılmaktadır. Ki bu güçten dolayıdır

ki onlar yeryüzünde haksız yere büyüklük taslamıĢlar ve ―kuvvetçe bizden daha büyük

kimmiş‖ demiĢlerdi (10). Allah, bu kibirlerine Ģöyle cevap vermiĢtir: ―Onları yaratan Allah’ın

kendilerinden daha güçlü olduğunu görmediler mi‖(11). Bu ayetlerden anlaĢılıyor ki onlar,

Allah’ın kendilerine nimet olarak verdiği gücü batıl yolda kullanıp onunla kibirlenmiĢ, küfre

ve zulme sapıp yoldan çıkmıĢ ve Hz. Hud’un uyarılarını (kibirlerinden dolayı) dikkate

almamıĢlardı. Bunun üzerine Allah, onları hem dünyada ve hem ahirette aĢağılanmanın

azabını tattırarak yedi gün sekiz gece süren kasırga ile yok etti (12). Böylelikle Allah, Birinci

Âd (Âd-ı Ule) kavmini ortadan kaldırdı ve Hud’la birlikte beraberindeki mü’minleri bu ağır

azaptan kurtardı (13).

Yukardaki ayetlerden anlaĢıldığına göre, yok edilen Âd, ―Birinci Âd‖ kavmidir. Hz. Hud’la

birlikte kurtulanlara ise ―Ġkinci Âd‖ ismi verilmiĢtir. Âd kavminden sonra, Ġkinci Âd’dan olan

Semud kavminin yükseliĢi baĢlamıĢtır.

3-) Hz. Salih ve Semud Kavmi: Kur’an’a göre Semud kavmi Âd’dan sonra gelmiĢtir :

―DüĢünün ki sizi Âd’dan sonra hükümdarla yaptı‖(14). Semud kavminin baĢlangıç ve

yükseliĢi M.Ö 2500′lü yıllara rastlar. Semud kavminin merkezi günümüzde Ula, Taif civarı ya

da Medayin-i Sâlih (Salih Ģehri)’i ve Ürdün’ü de (Petra dahil) kapsayan Hicr bölgesiydi.

Bunlar, kendilerine Semud denen meĢhur bir kabileydi. Dedeleri Semud’un adını almıĢlardı.

Semud, Cedis’in kardeĢidir. Bu ikisi de Ġrem oğlu Asir’in oğullarıdırlar. Ġrem ise, Nuh

peygamberin oğlu Sâm’ın oğludur. Semud da Âd gibi, Arab-ı Aribe’dendir. Ġkinci Âd olarak

da adlandırılmaktadır. (15)

Semud, Vadi’ul Kura olarak bilinen kuzey batı Arabistan’a hakim olmuĢtu. Bu kavmin

merkezi olan Hicr ise, Hicaz ile Suriye arasındaki eski yol üzerindeydi(16). Semud’un

günümüze kadar ulaĢmıĢ ev ve sarayları, dağlar ve büyük kayalar oyularak yapılmıĢtır. Bunlar

da kibirlendikçe kibirlendiler ve taĢınlık yaptılar. Salih (a.s) onları Ģöyle uyarmıĢtı : ―(Ey

kavmim), düĢünün ki O sizi Âd’dan sonra hükümdarlar yaptı, yeryüzünde sizi yerleĢtirdi.

Ovalarından köşkler yapıyor, dağlarından evler yontuyorsunuz. Artık Allah’ın lütuflarını

anın, yeryüzünde fesatçılar olup taĢkınlık yapmayın‖ (17). Semud bu nasihatlerden yüz

çevirmiĢ, Salih (a.s)’i yalanlamıĢ ve Allah’a iman etmeyi reddetmiĢtir. Allah, imtihan etmek

için onlara kayanın içinden çıkan bir deve gönderir. Devenin su içme sırasına riayet etmeleri

için, Semud uyarılır. Bir müddet sonra, etraındakilerinde desteğiyle en azılıları ileri atılıp

deveyi boğazlar ve böylece azab üzerlerine hak olunur. Allah, Hz. Salih’i ve onunla beraber

olan mü’minleri azaptan ve o günün zilletinden kurtararak, Semud’u yok etmiĢtir: “Hakikat

şu ki ilk Âd’ı O yoketti, Semûd’u da. Öyle ki geriye hiçbir şey bırakmadı‖ (18). Geriye

kalmayan Ģey, Semud’un yoldan çıkan topluluğudur ama Semud’un dağları oyarak yaptığı

evler, günümüzde de ayaktadır.

Semûd kavminin yaĢadığı bölge ile ilgili Ģu notu düĢmek gerekmektedir; Dağ ve büyük

kayaların oyularak türlü ev, saray ve mabedin yapıldığı, bu yapıların günümüze kadar ulaĢtığı

ve geçmiĢi milattan önceye uzanan dünya üzerinde iki yer vardır: Bunların birincisi Suudi

Arabistan’da Taif’e bağlı Ula bölgesinde yeralan ve adına Medaini Salih denilen tarihi

mekandır, ikincisi ise Ürdün’ün Lut Gölü ile Akabe Körfezi arasında kalan Petra antik

kentidir. Kur’an, bir ayette Semud kavminden Ashab-ı Hicr olarak sözeder : ―Andolsun,

Hicr halkı da gönderilen(elçi)leri yalanlamıĢlardı… dağlardan güvenli evler yontuyorlardı‖

(Hicr, 80-82). Hicr’in tanımına bakılacak olursa bu tanıma Petra kentinin yapıları, Medaini

Salih’teki yapılardan daha çok uymaktadır fakat Batılı tarihçiler ve Yahudiler, Petra’nın çok

eski bir kent olmadığını M.O 50′li yıllarda bölgeye hakim olan ve bir sami halkı olan

Nebatiler tarafından kurulduğunu iddia ederler. Bu iddiada o kadar heyecanlıdırlar ki birileri

çıkıp ―Semud’un bölgesi Petra’yı da kapsamaktadır‖ dediğinde korkak bir eda ile ―aman öyle

demeyin‖ dercesine ―Medaini Salih ile Petra’yı birbirine karıĢtırmayın, Petra’nın kuruluĢ

Semud’dan çok sonradır‖ derler. Evet; Nabatiler, hem Arabistan’daki Hicr bölgesine Hem

Ürdün’deki Petra antik kentine sözkonusu zamanda hakim olmuĢtur fakat Petra’nın bu halk

tarafından inĢa edildiğine dair somut bir bilgi olmadığı gibi Petra kenti Milattan çok daha

önce inĢa edilmiĢtir.

Bizce batılı ve yahudi tarihçilerin, Medaini Salih karşısında susup Petra’yı Semud

kavminin yaşadığı bölge olarak kabul etmemelerinin nedeni şudur; Salih (a.s)’ın ismi

Tevrat’ta geçmediği için Semud kavminden de sözedilmez. Yahudiler ve dolaylı olarak

batılılar, Hz. Salih’i peygamber olarak tanımadığı için haliyle onun kavminin tarihteki

izlerini de reddederler. Buna karşın Tevrat’ta verilen bilgiler doğrultusunda sözkonusu

bölgede Edomlular’ın yaşadığına inanırlar. Edomlular’ın yaşadığı dönem ile Semud

kavminin dönemine bakılırsa, iki dönemin de aynı zaman dilimine denk geldiği

görülecektir. Bunun yanında Edomlular da Semud kavmi gibi Sami ırkından olan bir

halktır. Aşağıdaki haritadan da anlaşılacağı gibi Kur’an’da zikredilen Hicr (Bölgesi),

hem Medaini Salih’i hem de Petra antik kentini kapsamaktadır. Ki iki bölge de aynı

geçiş yolu ve güzergahı üzerindedir. Tüm bu bilgiler ışığında batılı ve yahudi

tarihçilerin aksine, Petra’nın da Medaini Salih gibi, bir zamanlar Semud Kavmi’nin

yaşadığı kentlerden olduğunu söyleyebiliriz. Burada bir not daha düĢmek gerekir ki

günümüzde bu bölgeye güle-oynaya akın eden turistlere benzememek için, zamanında Taif’e

gitmek için Hicr bölgesinden geçen Rasulullah’ın (a.s) ashabına ve mü’minlere yaptığı Ģu

uyarı akılda tutulmalıdır: شياةا أاى ، فاإى لان تاثكىا فاتاثااكىا خا لا تادخلىا تيىتا القاىم الوعارتييا إل أاى تاكىىا تااكييا

اتاهن ا أاصا .Azaba uğramış bu kavmin evlerine girmeyin, taki ağlayıncaya dek“ يصيثاكن ها

Eğer ağlamıyorsanız, onlara isabet edenin aynısının size isabet etme korkusundan

ağlayın”

4-) Hz. İbrahim ve Kavmi: Hz. Ġbrahim’in doğumu ve peygamberlikle görevlendirilmesi,

M.Ö 2000′li yıllardadır. Ġslam tarihçilerine ve Tevrat’a göre Hz. Ġbrahim, Nahor’un oğlu

Tareh’in oğludur. Nahor, Rağooğlu Saroğ’un oğludur. Rağo, Abir oğlu Faliğ’in oğludur. Abir,

ErfahĢed oğlu Saleh’in oğludur. ErfahĢed ise, Nuh oğlu Sâm’ın oğludur. Bu Ģecere, Ehl-i

Kitabın kitabında yer alan bir ifadedir. Rivayete göre Tareh yetmiĢbeĢ yaĢına vardığında

oğulları Ġbrahim, Nahor ve Haran doğdular. Haran’ın da Lut adlı oğlu doğdu. Bu rivayetin

sahiplerine göre Hz. Ġbrahim, babasının ortanca oğludur.(19) Ġbrahim (a.s.), ġam ovasındaki

Berze köyünde (Bu köy, ġam’ı çevreleyen Kasyon dağı yanındadır.) doğmuĢtur. Ġbn Asakir’e

göre Ġbrahim (a.s.), Babil’de doğmuĢtur. Berzeli olduğu da söylenmiĢtir. Çünkü Lut (a.s.)’a

yardıma geldiğinde orada namaz kılmıĢtır. Tareh, oğlu Ġbrahim, Ġbrahim’in zevcesi Sare ve

Ġbrahim’in kardeĢi Haran oğlu Lut’u yanına alarak Keldanî toprağından çıkıp Kenanî

toprağına gittiler. Harran’a yerleĢti ve 250 yaĢına varıncaya kadar orada yaĢadı. Doğum yeri

Keldanî ülkesi, Babil’e bağlı olan bir yerdir (20). Kur’an’da Ġbrahim (a.s)’ın hayatı,

mücadelesi ve Nemrutla olan münakaĢası detaylı bir Ģekilde anlatılmıĢtır.

5-) Hz.Lut ve Kavmi ya da Sodom ile Gomore halkı: Ġslam tarihçilerine ve (büyük bir

kısmı tahrif edilmiĢ) Tevrat’a göre Lut (a.s), Ġbrahim (a.s)’ın kardeĢinin oğludur. Lut (a.s.),

Haranın oğludur. Haran ise, diğer adı Azer olan Tareh’in oğludur. Bu anlamda Hz. Ġbrahim,

Hz. Lut’un amcasıdır. Ġki peygamberin aynı dönemde yaĢadıkları Kur’an ile sabittir. Buna

göre Hz. Lut ve kavmi M.Ö 2000 ile 1900 yılları arasında varolmuĢlardır. Lut (a.s.),

kendisinin emir ve izni üzerine amcası Ġbrahim Halil (a.s.)’in mahallesinden çıkıp Ğur-ı

Zağr’e bağlı Sedom Ģehrine yerleĢti. Gur, o dönemde Sodom’un baĢkentiydi (21). Sodom ve

Gomore, günümüzde Ürdün olarak bilinen ülkede bulunan Lut Gölü’nün (Ölü Deniz) güney

doğusunda yeralır. Bu bölgenin lanetli kavmi, yeryüzünde daha önce hiç kimsenin

meyletmediği bir çirkinliği topluca icra etmekteydiler. Doğru yoldan o kadar sapmıĢlardı ki,

Hz. Lut’a azab haberini bildirmek üzere Allah’ın görevlendirdiği elçilere bile meyletmiĢ ve

Hz.Lut’a misafir olan insan kılığındaki bu melekleri ısrarla çirkin amelleri için istemiĢ ve

taleplerini yerine getirmeyen Hz. Lut’u tehdit etmiĢlerdi.

Kur’an bu kavim hakkında Ģöyle buyurur: ―Dünyalarda hiç kimsenin sizden önce yapmadığı

bir hayasızlığı mı yapıyorsunuz? Siz kadınları bırakıp erkeklere Ģehvetle yaklaĢıyorsunuz.

Doğrusu, çok aĢırı giden bir milletsiniz.‖ dedi. Milletinin cevabı sadece, ―Onları kasabanızdan

çıkarın, güya onlar temiz kalmaya uğraĢan insanlarmıĢ.‖ demek oldu. Bunun üzerine Lut’u ve

taraftarlarını kurtardık. Yalnız karısı, geride kalıp helake uğrayanlardan oldu. Geriye

kalanların üzerine öyle bir (taĢ) yağmuru yağdırdık ki, suçluların sonunun nasıl olduğuna bir

bak! ―(22).

6-) Hz. Şuayb ile Medyen ve Eyke Halkı: Ġslam alimleri Hz. ġuayb’ın yaĢadığı dönem

konusunda ihtilaf etmiĢlerdir. Ağır basan görüĢe göre Sodomlular ile Medyen ve Eyke halkı

arasında uzun bir zaman geçmemiĢtir. Hz. ġuayb’ın soyu ve Hz. Ġbrahim ile Hz. Lut’la olan

yakın akrabalığı, yaĢadığı zamanın M.Ö 1850′li yıllar olduğu ihtimalini güçlendirmektedir.

Rivayete göre ġuayb’ın babasının adı YeĢhar’dır. YeĢhar da Ġshak oğlu Yakub oğlu Lavi’nin

oğludur. Kimine göre ġuayb’ın babası Nüveyb’dir. Nüveyb de, Ayfa bin Medyen

b.Ġbrahim’in oğludur. Diğer bazıları da ġuayb’ın babasının Sayfur olduğunu söylemiĢlerdir.

Sayfur’un babası da Ayfa b.Sabit b.Medyen b.îbrahim’dir. Ġbn Asakir’in dediğine göre anası

veya anneannesi Lut’un kızıdır. Medyenliler, Arap (arab-ı müsta’rebe) bir millet olup

beldeleri olan Medyen’de yaĢarlardı. Medyen, ġam tarafında olup Maan topraklarına yakındı.

Lut Gölün(Ölüdeniz)’e yakın olup Hicaz sınırındaydı. Medyen kabilesi bilinen meĢhur bir

kabile olup Ġbrahim Halilullah (a.s.)’ın oğlu Medyen’in evlatlarıdır (23).

―Ey milletim! Bana karĢı gelmeniz Nuh milletine veya Hud milletine ya da Salih milletine

gelen felaketin bir benzerini sakın baĢınıza getirmesin. (Ayrıca) Lut milleti de sizden uzak

değildir.‖(24). Müfessirler, bu ayetteki son cümleyi Ģöyle tefsir ederler; Ayet, ―Lut kavmi,

mahal ve mekan bakımından sizden uzakta değildir.‖ anlamındadır. Sözkonusu ayetin Ģu

anlama geldiğini söyleyenler de olmuĢtur: Lut kavmi, çeĢitli hile ve Ģüphelerle insanların

mallarını gizli-açık zorla almak, yol kesmek gibi çirkin fiil ve nitelikler bakımından sizden

uzakta değildir. Çünkü Lut kavmi, ġuayb kavminden zaman, mekan ve nitelik bakımından

uzakta değildi.‖(25). Bu yoruma göre, Musa (a.s), Mısır’da bir kıptiyi öldürdükten sonra

Medyen tarafına gittiğinde -kendisinden ―yüce bir Ģeyh‖ olarak Kur’an’da zikredilen-

karĢılaĢtığı kiĢi Medyenliler’e peygamber olarak gönderilen ġuayb (a.s) değil, onun mirasını

devralan torunlarındandır. Ki bu yüce insanın kızlarına zorluk çıkaran çobanların manzarası,

Kur’an’da kaba olarak nitelendirilse de onlardan azgın ya da yoldan çıkmıĢ yani azabı

hakeden kiĢiler olarak sözedilmemektedir. Öte yandan Taberi ve ibn-i Kesir’in nakillerine

göre Hz. ġuayb, Hz. Lut’un kızı ya da torunu ile evliyse onun 1500′lü yıllarda yaĢayan Hz.

Musa ile karĢılaĢması mümkün gözükmemektedir, çünkü aralarında yaklaĢık 400 yıl vardır.

Burada ise Ģöyle bir problem ortaya çıkmaktadır; Hz. ġuayb, 1850′li yıllarda yaĢamıĢsa,

Medyen ve Eykeliler’in Ġsrailoğulları’na mensup olmaları fiziki ve matematiksel açıdan

mümkün gözükmemektedir. Oysa Kur’an Hz. ġuayb’dan ―Medyenliler’in kardeĢleri‖ olarak

sözeder. Bu durumda da Hz. ġuayb’ın Ġsrailoğulları’ndan olması mümkün gözükmemektedir.

En doğrusunu Allah bilir.

Kur’an, Medyen halkından Hz. ġuayb’ın nasihati üzerinden Ģöyle sözeder : ―Medyen halkına

da kardeĢleri ġuayb’ı gönderdik. Onlara Ģöyle dedi: ―Ey Milletim! Allah’a kulluk edin.

O’ndan baĢka tanrınız yoktur. Rabbinizden size bir belge geldi. Ölçü ve tartıyı tam yapın.

İnsanların eşyasını eksik vermeyin. Düzelttikten sonra yeryüzünde bozgunculuk

etmeyin. Ġnanıyorsanız bilin ki, bunlar sizin için hayırlıdır. Allah’a inananları yolundan

alıkoyup ve o yolun eğriliğini dileyerek tehdid edip her yolda pusu kurup oturmayın. Azken,

Allah’ın sizi çoğalttığını hatırlayın. Bozguncuların sonunun nasıl olduğuna bir bakın. Eğer

içinizden bir grup benimle gönderilene inanır, bir grup da inanmazsa, O halde Allah’ın

aramızda hükmünü bildirmesine kadar sabredin. Allah hükmedenlerin en iyisidir.‖ (26).

ġuayb’ın (a.s) uyarısına aldırıĢ etmeyen ve bu uyarıları üzerine onu tehdit eden Medyenliler

üzerine Allah’ın azabı hak olmuĢtu : ―Derken o Ģiddetli deprem onları yakalayıverdi de

yurtlarında diz üstü donakaldılar. ġuayb’ı yalanlayanlar, sanki yurtlarında hiç oturmamıĢ

gibiydiler.‖ (27)

―(Ormanlık yerde oturan) Eykeliler(28) de peygamberlerini yalanladı. ġuayb onlara: ―Allah’a

karĢı gelmekten sakınmaz mısınız? Doğrusu ben, size gönderilmiĢ güvenilir bir elçiyim. Artık

Allah’tan sakının ve bana itaat edin. Ben, buna karĢı sizden bir ücret istemiyorum. Benim ec-

rim, ancak âlemlerin Rabbi’ne aittir. Ölçüyü tam yapın. Eksiltenlerden olmayın. Doğru terazi

ile tartın. Ġnsanların hakkını azaltmayın. Yeryüzünde bozgunculuk yaparak karıĢıklık

çıkarmayın. Sizi ve daha önceki nesilleri yaratandan korkun.‖ dedi. ―Sen büyülenmiĢsin.

Bizim gibi bir insandan baĢka birĢey değilsin. Doğrusu, seni yalancılardan sanıyoruz. Eğer

doğru sözlü isen, göğün bir parçasını üstümüze düĢür.‖ dediler. ġuayb: ―Rabbim,

yaptıklarınızı çok iyi bilir.‖ dedi. Ama onu yalanladılar. Bunun üzerine onları bulutlu bir

günün azabı yakaladı. Gerçekten ogün büyük bir günün azabı idi. Doğrusu, bunda bir ders

vardır. Fakat çoğu inanmamıĢtır. Rabbin Ģüphesiz güçlüdür, merhametlidir.‖(29)

Bu ayetlere baktığımızda, Kur’an’ın Hz. ġuayb’tan Medyen için ―kardeĢleri‖ ifadesi ile söz

ederken Eykeliler için bu ifadeyi kullanmamıĢtır. Medyen ve Eykeliler’e indirilen azapların

da farklı olduğu hatırlanırsa Eykeliler’in, Medyenliler’den farklı bir halk olup ikisine de Hz.

ġuayb’ın gönderildiği sonucu çıkarılabilir.

Yukardaki kavimler dıĢında Kur’an; İlyas kavmi, Yunus Kavmi, Yasin (suresi) Kavmi,

Ashab-ı Ress, Tubba Kavmi, Ashab-ı Rakîm, Ashab-ı Uhdud gibi topluluklardan sözeder.

Ġlk üç kavim dıĢında, diğer kavimlere -eğer varsa- gönderilen peygamberlerden

sözetmemiĢtir. Alimler, Ġlyas (a.s) ve Yunus (a.s)’un kavimlerinin Ġsrailoğulları’na mensup

olduğunu zikrederler ki bu peygamberlerin bağlı olduğu soy da bunu güçlendirmektedir.

Ashab-ı Ress ise, Kur’an’da Ģöyle geçer :‖Ad, Semud milletleri ile Resslileri ve bunların

arasında birçok nesilleri de yerle bir ettik. Her birine misaller vermiĢtik. Ama dinlemedikleri

için hepsini kırdık, geçirdik‖ (30) ―Onlardan önce Nuh milleti, Ashab-ı Ress, Semud, Ad,

Firavun milletleri, Lut’un kardeĢleri, Eykeliler, Tübba’ milleti de yalanlamıĢlardı. Evet;

bunların hepsi peygamberleri yalanlamıĢlardı da verdiğim söz, aleyhlerinde

gerçekleĢmiĢti.‖(31) Ġbn-i Kesir’e göre bu ve bundan önceki ayet, anılan milletlerin kırılıp

yerle bir edildiklerini kesin bir ifadeyle anlatmaktadır ki o da, onların helak edilmiĢ

olmalarıdır. Bu Kuranî ifadeler, Resslilerin Burûc sûresinde anlatılan hendek sahipleri olduğu

görüĢünü tercih eden Taberî’nin seçiminin doğru olmadığını göstermektedirler.(32) Ġbn Ġshak

ve bazı tarihçilere göre Buruc suresinde kendisinden sözedilen Ashab-ı Uhdud (hendek

sahipleri), Hz. Ġsa’dan sonra yaĢamıĢ bir kavimdir. Ashab-ı Rakim ise mağara arkadaĢları olan

Ashab-ı Kehf ile birlikte anılır. Kur’an Kehf ashabından detaylı bir Ģekilde sözederken,

Rakim ashabının sadece adını zikreder. Rasulullah Muhammed (a.s)’a nisbet edilen

rivayetlere göre ashab-ı Rakim, fırtınalı bir günde mağaraya sığınan ve bu günün azabından

kurtulmak için Allah’a geçmiĢte iĢledikleri salih amelleri vesile kılan üç gencin hikayesidir.

Buna göre Ashab-ı Kehf ile birlikte anılan Rakîm ehli, diğer kavimlerden farklı olarak

(g)azaba uğrayan değil felaha eren bir topluluktur.

Buraya kadar sözü edilen kavimlerle onlara gönderilen peygamberlerin Ģecereleri ve

yaĢadıkları bölgelerin haritaları aĢağıdaki gibidir.

―Peygamber de, îmân edenler de O’na indirilene inandı. Hepsi de Allah’a, meleklerine,

kitâblarına, peygamberlerine imân etti. O’nun peygamberlerinden hiçbirinin arasını

tefrik etmeyiz(ayırmayız). ĠĢittik ve itaat ettik. Affını dileriz, ey Rabbımız. DönüĢ Sana’dır.‖

Yararlanılan kaynaklar:

1-) Kur'an'ı Kerim

2-) Ġbn-i Kesir, Tefsir'ul Kur'an'il Azim

3-) Ġbn-i Kesir, el-Bidaye ve ve'n Nihaye

4-) Seyyid Süleyman Nedvi, A geophraphical History of the Quran, Ad, Semud, Medyen

5-) Taberi, Milletler ve Hükümdarlar Tarihi

6-) Muharref Tevrat, YaradılıĢ (Genesis) Bölümü

7-) Prof. Ahmed Bedir, Tevhidin Yurdu Kur'an'ı Kerim Atlası

8) Blue Letter Bible, Chrono-Genealogical Table

9-) Wikipedia

10-) Genealogy of Jesus Christ - Chronology

Dipnotlar:

1-) Ġbn-i Kesir, el-Bidaye ve'n Nihaye, 1.Cilt

2-) "Ad-ı Ule" -Birinci Âd- tamlaması Kur'an'da Necm suresinin 50. ayetinde geçmektedir.

3-) "Ve dedileri ki: Sakın tanrılarınızı bırakmayın. Vedd,Süvâ,Yeğus,Yeûk ve Nesr

putlarından asla vazgeçmeyin" Nuh Suresi,23.ayet

4-) Buhârî der ki: Bize Ġbrahim... Ġbn Abbâs'tan nakletti ki; Nûh kavminin tapındığı putlar

daha sonra arapların putlan olmuĢtur. Vedd, Devmetül-Cendel'de Kelb kabilesinin putuydu.

Süvâ, Huzeyl kabilesinin, Yeğûs önce Murâd, sonra Sebe' yakınındaki Cürf'te bulunan Gu-

teyf oğullarının, Yeûk ise Hemdân kabilesinin, Nesr ise Zî Kelâ' hanedanından Himyer'lilerin

putu idi. Bunlar Nûh (a.s.) kavminden sâlih kiĢilerin adlarıydı. Onlar helak olunca, Ģeytân

onların kavimlerine oturdukları meclislerinde putlar dikmelerini fısıldamıĢ ve onlar da bu put-

lara bu isimleri vermiĢlerdi. Böyle yaptılar. Onlar helak oluncaya kadar buna ibâdet

etmiyorlardı. Onlar helak olup ilim ortadan kalkınca, bunlara ibâdet etmeye baĢladılar. Ġkrime,

Dahhâk, Katâde ve Ġbn Ġshâk'tan da böylece rivayet edilmiĢtir. Ali Ġbn Ebu Talha, Ġbn

Abbâs'tan nakleder ki; Nûh peygamber zamanında bu putlara tapılıyordu.Ġbn-i Cerîr der ki:

Bize Abd Ġbn Humeyd... Muhammed Ġbn Kays'tan nakletti ki; o, Ģöyle demiĢ: Ye'ûk ve Nesr,

Âdem'le Nûh arasında bulunan sâlih bir kavim idi. Kendilerine tâbi olan cemaatları vardı.

Onlar ölünce, kendilerine tâbi olan arkadaĢlan dediler ki: Onların resimlerini yapsak,

hatırladığımız zaman bizi ibâdete daha çok teĢvik eder. Böylece resimlerini yaptılar. Onlar

ölüp de diğer nesiller gelince, Ġblîs aralarına sızıp dedi ki; Onlar bunlara ibâdet ediyorlar ve

onlardan yağmur yağdırmalarını istiyorlardı. ĠĢte böylece onlara ibâdet ettiler. Hafız Ġbn

Asâkîr, ġît (a.s.)in hâl tercümesinde, Ġshâk Ġbn BiĢr kanalıyla... Abdullah" Ġbn Abbâs'tan

nakleder ki; o, Ģöyle demiĢ; Âdem (a.s.)in kırk çocuğu olmuĢtu. Yirmisi erkek yirmisi diĢi idi.

Bunlardan yaĢayanlar Kabil, Hâbil, Sâlih, Abdurrahmân, —ki ona Abdülhâris adını da

vermiĢlerdi— Vedd idi. Vedd'e ġît deniyordu. Ona Allah'ın lutfu anlamına Hibetullah da

deniyordu. KardeĢleri onu üstün tutmuĢlardı. Onun Suvâ, Yeğus, Yeûk ve Nesr adında

çocukları olmuĢtu. Ġbn Ebu Hatim der ki: Bize babam... Urve ibn Ziibeyr'den naklettiki; o,

Ģöyle demiĢ: Âdem (a.s.) yanında çocukları Vedd, Ye&ûs, Suvâ' ve Nesr oldu-ğu halde

dertlenmiĢti. Vedd, en büyükleri ve kendisine en iyi davranılanıydı. (Ġbn-i Kesir, Tefsirul

Kuran'il Azim, Nuh Suresi tefsiri, 14.cilt)

5-) Nûh dedi ki: Rabbim; kâfirlerden yeryüzünde yurd edinen hiç kimseyi bırakma. Çünkü

Sen onları bırakırsan; kullarını saptırırlar. Kötüden ve öz kâfirden baĢka da evlâd

doğurmazlar. (Nuh Suresi, 26-27)

6-) Seyyid Süleyman Nedvi, A geophraphical History of the Quran, Ad, Semud, Medyen

7-) Ġbn-i HiĢam, Tarih

8) Forster, Historical Geographical of Arabia

9-) Fecr,6-8. Araf,69

10-) Fussilet, 15

11-) Fussilet, 15

12-) Hakka, 6-8

13-) Hud,58

14-) Araf, 74

15-) Ġbn-i Kesir, el-Bidaye ve'n Nihaye, 1.Cilt 4. Bölüm

16-) Bk. Haritalar

17-) Araf, 73-79

18-) Necm, 50-51

19-) Ġbn-i Kesir, el-Bidaye ve'n Nihaye, 1.Cilt 6. Bölüm

20-) Ġbn-i Kesir, el-Bidaye ve'n Nihaye, 1.Cilt 5. Bölüm

21-) a.g.e, 1. Cilt, 5. Bölüm ya da Taberi Tarihi, 1. Cilt

22-) Araf, 80-84

23-) a.g.e, 1. Cilt, 6. Bölüm ya da Taberi Tarihi, 1. Cilt

24-) (Hûd, 89)

25-) Ġbn-i Kesir, a.g.e

26-) Araf, 85-87

27-) Araf, 91-92

28-) Eyke, bir orman türünün adıdır. Sıklığından birbirine geçmiĢ büyük orman ve sık çalılık

manalarına gelir. Rivayete göre bu bölge, Medyen yakınlarında bulunan bir bölgedir.

29-) ġuara, 176-189

30-) Furkân, 38-39.

31-)Kaf,12-14

32-) a.g.e, 1.cilt 7. bölüm

ġecereyi büyütmek için tıklayınız

Adem (a.s)'dan Muhammed (a.s)'a Peygamberlerin Soy Ağacı (ġeceresi) Haritalar

Hz. Hud (a.s) ve Âd kavminin bölgesi olan Ahkaf

Hz. Salih ve Semud Kavminin Bölgesi olan Hicr

Hz. Ġbrahim'in yaĢadığı bölgeler ve hicret yolları

Hz. Hacer'in hicret yolları ve yaĢadığı bölgeler

Hz. Ġsmail'in Peygamber olarak Gönderildiği ve kabilesi Cürhüm'ün YaĢadığı Bölge

Hz. Lut ve Kavmi Sodom ile Gomore'nin Bölgesi

Hz. ġuayb ve Kavmi Medyen ile Eykelilerin Bölgesi

Hz. Musa ve Harun'un Mısır'dan ÇıkıĢ Yolları

Ġsrailoğulları'nın 40 yıl zillet sürgününde kaldığı çöl

Hz. Musa'nın vahiy aldığı Cebel-i Tur (Tur Dağı)

Hz. Süleyman'ın Devleti'nin sınırları

Hz. Elyesa'nın Bölgesi

Hz. Zülkifl'in Bölgesi

YuĢa (a.s)'ınyaĢadığı bölge

Hz. Yunus'un peygamberlikle görevlendirildiği bölge

Ninova (Musul) Bölgesi

Hz. Ġlyas'ın Bölgesi

Semud Kavminin Daglari Oyarak Yaptığı Evler. Medain'i Salih, Ula, Suudi Arabistan

Semud Kavminin Daglari Oyarak Yaptığı Evler. Medain'i Salih, Ula, Suudi Arabistan

Semud Kavminin Daglari Oyarak Yaptığı Evler. Medain'i Salih, Ula, Suudi Arabistan

Semud Kavminin Daglari Oyarak Yaptığı Evler. Medain'i Salih, Ula, Suudi Arabistan

Semud Kavmi'nin yaĢadığı bölgelerden, Petra, Ürdün

Semud Kavmi'nin yaĢadığı bölgelerden, Petra, Ürdün

Semud Kavmi'nin yaĢadığı bölgelerden, Petra, Ürdün

Semud Kavminin Daglari Oyarak Yaptığı Evler. Medain'i Salih, Ula, Suudi Arabistan

Semud Kavminin Daglari Oyarak Yaptığı Evler. Medain'i Salih, Ula, Suudi Arabistan

Semud Kavminin Daglari Oyarak Yaptığı Evler. Medain'i Salih, Ula, Suudi Arabistan

Semud Kavminin Daglari Oyarak Yaptığı Evler. Medain'i Salih, Ula, Suudi Arabistan