http://rcin.org.pl

SPRAWOZDANIA ARCHEOLOGICZNE

http://rcin.org.pl

http://rcin.org.pl

I N S T Y T U T A R C H E O L O G I I I E T N O L O G I I P O L S K I E J A K A D E M I I N A U K

SPRAWOZDANIA ARCHEOLOGICZNE

Biblioteka Instytutu Archeologi i i Etnologii PAN

KRAKÓW 2008

http://rcin.org.pl

Redaktor Editor SŁAWOMIR KADROW slawekkadrow@gmail.com

Sekretarz readakcji Editorial Secretary AGNIESZKA CZEKAJ-ZASTAWNY aga@archeo.pan.krakow.pl BARTŁOMIEJ SZYMON SZMONIEWSKI barthequeszmoniewski-iaepan@yahoo.fr

Komitet Redakcyjny Editorial Committee SYLWESTER CZOPEK, SŁAWOMIR KADROW, JANUSZ KRUK (PRZEWODNICZĄCY-CHAIRMAN), JAN MACHNIK, SARUNAS MILISAUSKAS, JOHANNES MÜLLER, JAROSLAV PEŠKA, ALEKSANDER SYTNIK, PRZEMYSŁAW URBAŃCZYK

Redakcja techniczna i skład Technical Editor and Layout JOANNA KULCZYŃSKA

Okładkę ilustrują fotografie zamieszczone w artykule U. Bugaj (fot. M. Gmur)

Wszystkie artykuły są recenzowane (peer-review)

Adres Redakcji Editor's Address INSTYTUT ARCHEOLOGII I ETNOLOGII POLSKIEJ AKADEMII NAUK, ODDZIAŁ W KRAKOWIE 31-016 KRAKÓW UL SŁAWKOWSKA 17 e-mail: iaekrak@archeo.pan.krakow.pl

Skład komputerowy wykonano w Instytucie Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Krakowie

Wydanie publikacji dofinansowane przez Krakowski Zespół do Badań Autostrad, sp.j. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Muzeum Archeologiczne w Krakowie i Uniwersytet Jagielloński

This publication has been subsidized by The Cracow Team for Archaeological Supervision of Motorway Construction Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences, Museum of Archaeology, Cracow and Jagiellonian University

Druk: Przedsiębiorstwo Poligraficzne „DEKA" sp. z o.o., ul. Golikówka 7, 30-723 Kraków

Nakład: 400 egz.

http://rcin.org.pl

mailto:slawekkadrow@gmail.commailto:aga@archeo.pan.krakow.plmailto:barthequeszmoniewski-iaepan@yahoo.frmailto:iaekrak@archeo.pan.krakow.pl

C O N T E N T S

ARTICLES 9

Andrzej Pelisiak, Małgorzata Rybicka, Impact of Mesolithic Man upon Environment — Examples from the Territory of Gostynin Lake District 9 Oddziaływanie człowieka mezolitu na środowisko — przykład z terenu Pojezierza Gostynińskiego 23

Agnieszka Czekaj-Zastawny, Linear Band Pottery Culture in the Upper Vistula River Basin 31 Kultura ceramiki wstęgowej rytej w dorzeczu górnej Wisły 56

Valentina Voinea, About figurines en violon within the civilisation Gumelniţa — Karanovo VI 73 Figurki w kształcie skrzypiec w kulturze Gumelniţa — Karanovo VI 94

Piotr Włodarczak, Archaeological interpretation of dendrochronological and radiocarbon dates. An example of Corded Ware

culture. Archaeological culture versus chronology 103 Archeologiczna interpretacja dat dendrochronologicznych i radiowęglowych na przykładzie kultury ceramiki

sznurowej. Kultura archeologiczna a chronologia 120

Justyna Molak, Remarks on dating of the Nowa Cerekwia group 129 Uwagi w sprawie datowania grupy nowocerekwiańskiej 139

FIELD SURVEY A N D MATERIALS 145

Krzysztof Czarniak, Eine Äneolitische Kupferaxt aus Ruszkowice, Kr. Dzierżoniów 145 Eneolityczny toporek miedziany z Ruszkowic, pow. Dzierżoniów 148

Piotr Włodarczak, Absolute chronology of the barrow in Kolosy 151 Chronologia absolutna kurhanu w Kolosach 162

Urszula Bugaj, The Bronze Age Settlement from Site 1 in Góra Strękowa, County of Białystok 169 Osada z epoki brązu ze stanowiska 1 w Górze Strękowej, pow. Białystok 250

http://rcin.org.pl

http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44236http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44237http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44238http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44239http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44240http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44241http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44242http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44243

Elżbieta Małgorzata Kłosińska, Einmalige Funde der Kopfgestellverzierung aus dem südöstlichen Lublin- Land 265 Unikatowe znaleziska ozdób ogłowia końskiego z południowo-wschodniej Lubelszczyzny 284

Piotr Gębica, Sylwester Czopek, Kazimierz Szczepanek, Changes of climate and prehistoric settlement recorded in deposits of the Wisłok paleochannel in Grodzisko

Dolne, Sandomierz Basin 295 Zapis zmian klimatu i osadnictwa prahistorycznego w osadach starorzecza Wisłoka w Grodzisku Dolnym (Kotlina

Sandomierska) 312

Andrzej Buko, Tomasz Dzieńkowski, The Early Medieval settlements at the borderland between Poland and Rus': the stronghold in Busówno in recent

archaeological exploration 325 Osadnictwo wczesnośredniowieczne polsko-ruskiego pogranicza. Grodzisko w Busównie w świetle nowszych

badań archeologicznych 354

Beata Borowska-Strugińska, Human bones from 13(?)—17th cent. cemete7 from Busówno in the light of anthropological analysis 369 Szczątki kostne z XIII(?)-XVII-wiecznego cmentarzyska w Busównie w świetle analizy antropologicznej 375

Alicja Lasota-Moskalewska, Animal remains from Early Medieval stronghold at Busówno, com. Wierzbica 381 Szczątki zwierzęce z wczesnośredniowiecznego grodziska w Busównie, gm. Wierzbica 390

REVIEWS 397

Sławomir Kadrow, (Rez.) Svend Hansen, Bilder vom Menschen der Steinzeit. Untersuchungen zur anthropomorphen Plastik der

Jungsteinzeit und der Kupferzeit in Südosteuropa (Teil 1 — Text; Teil 2 — Tafeln), Archäologie in Eurasien, B. 20. Mainz 2007 397

(rec.) Svend Hansen, Bilder vom Menschen der Steinzeit. Untersuchungen zur anthropomorphen Plastik der Jungsteinzeit und der Kupferzeit in Südosteuropa (Część 1 — Tekst; Część 2 — Tablice), Archäologie in Eurasien 20. Mainz 2007 401

Mirosław Furmanek, (review) Jerzy Libera and Krzysztof Tunia (eds.), Idea megalityczna w obrzqdku pogrzebowym kultury pucharów

lejkowatych [Megalithic idea in burial rites of the Funnel Beaker culture], Lublin — Kraków 2006 407 (rec.) Jerzy Libera, Krzysztof Tunia (red.), Idea megalityczna w obrzqdku pogrzebowym kultury pucharów

lejkowatych. Lublin — Kraków 2006 417

Justyna Baron, (review) Richard Bradley, Ritual and Domestic Life in prehistoric Europe. London and New York 2007 427 (rec.) Richard Bradley, Ritual and Domestic Life in Prehistoric Europe. London and New York 2007 432

http://rcin.org.pl

http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44244http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44245http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44246http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44247http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44248http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44250http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44275http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44276

Justyna Baron, (Rez.) Jan Chochorowski (Hrsg.), Studia nad epoką brązu i wczesną epoką żelaza w Europie. Księga poświęcona

profesorowi Markowi Gedlowi na pięćdziesięciolecie pracy w Uniwersytecie Jagiellońskim [Studien zur Bronzezeit und der frühen Eisenzeit in Europa. Gewidmet Professor Marek Gedl zum 50 Jubiläum der Arbeitstätigkeit an der Jagiellonen Universität]. Krakow 2007 437

(rec.) Jan Chochorowski (red.), Studia nad epoką brązu i wczesną epoką żelaza w Europie. Księga poświęcona profesorowi Markowi Gedlowi na pięćdziesięciolecie pracy w Uniwersytecie Jagiellońskim, Kraków 2007 444

Przemysław Makarowicz, (review) Jacek Górski, Chronologia kultury trzcinieckiej na lessach Niecki Nidziańskiej [Chronology of the Trzciniec

culture on loesses of the Nida Basin] (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie 3). Kraków 2007 451

(rec.) Jacek Górski, Chronologia kultury trzcinieckiej na lessach Niecki Nidziańskiej (= Biblioteka Muzeum Archeologicznego w Krakowie 3). Kraków 2007 463

Aneta Buchner, (Rez.) Halina Taras (Hrsg.), Zmierzch kompleksu trzciniecko-komarowskiego. Kształtowanie się nowej rzeczywistości

kulturowej w środkowej i młodszej epoce brązu (= Lubelskie Materiały Archeologiczne 14) [Der Ausklang des Trzciniec-Komarow-Komplexes. Die Formung einer neuen Kulturrealität in der mittleren und jüngeren Bronzezeitepoche]. Lublin 2006 475

(rec.) Halina Taras (red.), Zmierzch kompleksu trzciniecko-komarowskiego. Kształtowanie się nowej rzeczywistości kulturowej w środkowej i młodszej epoce brązu (= Lubelskie Materiały Archeologiczne 14). Lublin 2006 481

Marcin Ignaczak, (review) Sylwester Czopek, Grodzisko Dolne, stanowisko 22 — wielokulturowe stanowisko nad dolnym Wisłokiem.

Część I. Od epoki kamienia do wczesnej epoki żelaza [Grodzisko Dolne, Fst. 22 — multikulturelle Fundstelle an dem unteren Lauf des Flusses Wisłok. Teil I — von der Steinzeit bis zur frühen Eisenzeit] (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 4). Rzeszów 2007 487

(rec.) Sylwester Czopek, Grodzisko Dolne, stanowisko 22 — Wielokulturowe stanowisko nad dolnym Wisłokiem. Część I. Od epoki kamienia do wczesnej epoki żelaza (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 4), Rzeszów 2007 493

Sylwester Czopek, (Rez.) Jens Schneeweiß, Die Siedlung Čiča in der westsibirischen Waldsteppe I. Untersuchungen zur spätbronze- bis

früheisenzeitlichen Keramik, Chronologie und Kulturellen Stellung (= Archäologie in Eurasien 22), Mainz 2007 499

(rec.) Jens Schneeweiß, Die Siedlung Čiča in der westsibirischen Waldsteppe I. Untersuchungen zur spätbronze- bis früheisenzeitlichen Keramik, Chronologie und Kulturellen Stellung (= Archäologie in Eurasien 22), Mainz 2007 504

Marcin Wołoszyn, (Rez.) F. Biermann und T. Kersting (Hrsg.), Siedlung, Kommunikation und Wirtschaft im westslawischen Raum.

Beiträge der Sektion zur slawischen Frühgeschichte des 5. Deutschen Archäologenkongress in Frankfurt an

http://rcin.org.pl

http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44278http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44280http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44281http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44283http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44284http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44285

der Oder, 4. bis 7. April 2005 (= Beiträge zur Ur und Frühgeschichte Mitteleuropas 46). Langenweissbach 2007 509

(rec.) F. Biermann, T. Kersting (red.), Siedlung, Kommunikation und Wirtschaft im westslawischen Raum. Beitrage der Sektion zur slawischen Frühgeschichte des 5. Deutschen Archäologenkongress in Frankfurt an der Oder, 4. bis 7. April 2005 (= Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 46). Langenweissbach 2007 521

C H R O N I C L E 529

Wiebke Rohrer, „Herrschaft und Sozialstrukturen im Mittelalter östlich der Elbe". 2. internationaler Workshop der interdisziplinären

Arbeitsgruppe „Gentes trans Albiam", 25.-27. Juli 2008 in Breslau 529 „Władza a struktury społeczne w średniowieczu na wschód od Łaby". 2. międzynarodowa konferencja grupy

roboczej „Gentes trans Albiam", 25-27 czerwca 2008 r. we Wrocławiu 533

"Sprawozdania Archeologiczne" is regulary listed in the International Current Awareness Service: Anthropology. Selected material is indexed in the International Bibliography of social and Cultural Anthropology. Indexed in: IBZ - International Bibliography of Periodical Literature IBZ-CD-ROM

http://rcin.org.pl

http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44285http://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/44288

http://rcin.org.pl

http://rcin.org.pl

Szanowni Państwo, Ins ty tu t A r c h e o l o g i i i Etnologi i PAN, Oddz ia ł w K r a k o w i e posiada w ciągłej sprzedaży następujące publ ikacje:

D e a r C u s t o m e r s , T h e Ins t i tu te o f A r c h a e o l o g y and Ethnology Polish A c a d e m y o f Sciences, C r a c o w Branch has t he f o l l o w i n g t i t les in s tock:

Janusz Kruk , W z o r y przeszłości. Studia nad neo l i tem ś r o d k o w y m i p ó ź n y m K r a k ó w 2008 , cena 4 0 zł, 25 €

Agnieszka Czekaj-Zastawny, O s a d n i c t w o społeczności ku l tu ry ceramik i w s t ę g o w e j rytej w d o r z e c z u górnej W i s ł y Summary in English - Sett iemet of Linear Pottery Communi t ies in the Upper Vistula River Basin K r a k ó w 2 0 0 8 , cena 4 0 zł, 30 €

Helena Zo l l -Adamikowa, Bart łomiej Sz. Szmoniewski, Anna Tyniec-Kępińska, Marcin Wołoszyn, Stradów. W c z e s n o ś r e d n i o w i e c z n y zespół osadniczy. T o m 1 Summary in English

red. Andrze j Buko, K r a k ó w 2007 , cena 4 0 zł, 30 €

Piotr W ł o d a r c z a k

Kultura ceramik i sznurowe j na W y ż y n i e Małopolskiej Summary - C o r d e d W a r e Cu l t u re in L i t t le Poland Upland K r a k ó w 2 0 0 6 , cena 50 zł, 30 € Maria Lityńska-Zając C h w a s t y w u p r a w a c h roślinnych w pradziejach i w c z e s n y m średniowieczu Summary - Segetal W e e d s in Prehistor ic and Early Medieval Farming K r a k ó w 2 0 0 5 , cena 4 2 zł, 30 €

Celts on t h e Margin . Studies In European Cul tura l In teract ion 7 th C e n t u r y BC - 1st C e n t u r y A D Ded ica ted t o Z e n o n W o ź n i a k ed. Halina Dobrzańska, V incent Megaw, Paulina Poleska K raków 2 0 0 5 , cena 45 zł, 35 €

http://rcin.org.pl

O b ł a z o w a Cave. H u m a n activity, strat igraphy and pa laeoenv i ronment ed. Paweł Va lde-Nowak, A d a m Nadachowski , Teresa Madeyska K r a k ó w 2003 , cena 35 zł, 2 4 €

Bogdan Balcer, Jan Machnik, Jan Sitek Z p r a d z i e j ó w R o z t o c z a na z iemi zamojskie j Summary in English, K r a k ó w 2002 , cena 23 zł, 19 €

Sławomir K a d r o w U progi n o w e j epoki . G o s p o d a r k a i spo łeczeństwo wczesnego okresu epok i brązu w Europie Ś r o d k o w e j Summary - O n the Verge o f a N e w Epoch: Cent ra l European Society and Economy in the Early Bronze Age

K r a k ó w 2001 , cena 27 zł, 22 €

Jerzy Kopacz

Początki epok i b rązu w strefie karpackie j w świet le m a t e r i a ł ó w kamiennych Summary in English K r a k ó w 2001 , cena 23 zł, 19 € A Turn ing o f Ages. Im W a n d e l d e r Z e i t e n Jubilee Book Dedicated t o Professor Jan Machnik on His 7 0 t h Anniversary Summaries in English and German Edi tor S ławomir Kadrow, cena 4 0 zł, 26 €

Helena Zo l I -Adamikowa, Maria Dekówna , Elżbieta Maria Nosek T h e Early Mediaeval H o a r d f r o m Z a w a d a Lanckorońska ( U p p e r Vistula River ) Warszawa 1999, cena 15 zł, 30 €

Początki osadnictwa w Sudetach Die Anfänge der Besiedlung in den Sudeten The Beginnings of Set t lement in the Sudety Mountains Summary in English red. Paweł Va lde-Nowak K r a k ó w 1999, cena 13 zł, 15 €

W ł o d z i m i e r a Z ieml ińska-Odo jowa N i e d a n o w o . Ein G r ä b e r f e l d d e r P r z e w o r s k - und W i e l b a r k - K u l t u r in N o r d m a s o w i e n K r a k ó w 1999, cena 39 zł, 30 €

http://rcin.org.pl

Kazimierz God łowsk i , Tomasz W i c h m a n C h m i e l ó w Piaskowy. Ein Gräber fe ld der P r z e w o r s k - K u l t u r im Świętokrzysk ie -Gebi rge K r a k ó w 1998, cena 15 zł, 22 €

Paweł Va lde-Nowak O s a d n i c t w o wczesnoro ln icze ś redn iogórza n iemieckiego Summary in German - Frühackerbaul iche Besiedlung des Deutschen Mit telgebirges K r a k o w 1995, cena 9 zł, 19 €

Hal ina Dobrzańska O s a d a z późnego okresu rzymskiego w Igołomi, w o j . k r a k o w s k i e , cz. II Summary - The Late Roman Sett lement at Igołomia, C r a c o w Province. Part II K r a k ó w 1990, cena 1 zł

S ławomi r K a d r o w I w a n o w i c e , s tanowisko Babia G ó r a . cz. I. R o z w ó j p rzes t r zenny osady z wczesnego o k r e s u epok i b rązu Summary - Iwanowice, Babia Góra Site. Part I. Spatial Evaluation of an Early Bronze Age Set t lement K r a k ó w 1991, cena 1 zł

S ławomir Kadrow, Anna i Jan Machnikowie Iwanowice, stanowisko Babia Góra , cz. II. Cmentarzysko z wczesnego okresu epoki brązu Summary - Iwanowice, Babia Góra Site. Part II. The Early Bronze Age C e m e t e r y K r a k ó w 1992, cena 1 zł

SPRAWOZDANIA ARCHEOLOGICZNE

t . 59, K r a k ó w 2 0 0 7 red. S ławomir K a d r o w in English, German and Polish, cena 38 zł, 22 €

t. 58, K r a k ó w 2 0 0 6 red. S ławomir K a d r o w in English, German and Polish, cena 38 zł, 22 €

t. 57, K r a k ó w 2005 red. Sławomir K a d r o w in English, German and Polish, cena 38 zł, 22 €

http://rcin.org.pl

t . 56, K r a k ó w 2 0 0 4 red. S ławomir K a d r o w Summaries in English, German and Polish, cena 30 zł, 22 €

t. 55, K r a k ó w 2003 red. Jan Machnik Summaries in English, cena 2 4 zł, 22 €

t. 54, K r a k ó w 2 0 0 2 red. Jan Machnik Summaries in English, cena 24 zł, 22 €

t. 53, K r a k ó w 2001 red. Jan Machnik Summaries in English, cena 27 zł, 22 €

t. 52, K r a k ó w 2 0 0 0 red. Jan Machnik Summaries in English, cena 27 zł, 22 €

VIA ARCHAEOLOGICA

Via Archaeologica. Ź r ó d ł a z badań wykopal iskowych na trasie autostrady A 4 w Małopolsce Młodsza e p o k a kamienia — w y b r a n e znaleziska Summary in English red. Jan C h o c h o r o w s k i K r a k ó w 2008 , cena 30 zł, 15 €

Via Archaeologica. Ź r ó d ł a z badań wykopa l iskowych na trasie autostrady A 4 w Małopolsce K r a k ó w - B i e ż a n ó w , s tanowisko 27 i K r a k ó w - R ż ą k a , stanowisko 1. O s a d a ku l tu ry łużyckiej Summary in English red. S ławomir K a d r o w K r a k ó w 2003 , cena 30 zł, 15 €

Via Archaeologica. Ź r ó d ł a z badań wykopa l iskowych na trasie autostrady A 4 w Małopolsce Połudn iowe obejście K r a k o w a . Mater ia ły z epok i kamienia i z wczesnego okresu epok i b rązu

http://rcin.org.pl

Summary in English red. P io t r W łoda rczak K r a k ó w 2 0 0 2 , cena 30 zł, 15 €

Via Archaeologica . Ź r ó d ł a z badań wykopal iskowych na trasie autost rady A 4 w Małopolsce P r z y r o d a i cz łowiek . Mater ia ły do s tud iów Summary in English red. S ławomir K a d r o w K r a k ó w 2001 , cena 4 0 zł, 15 €

Wszys tk ie książki można nabyć bezpośrednio w Oddzia le IAE P A N w Krakowie , bądź też zamówić telefonicznie, l is townie lub za pomocą poczty e lektronicznej . Z a m ó w i o n e wydawn ic twa wyślemy pocztą po o t rzyman iu należności na kon to bankowe 86 1240 4 7 2 2 1111 0 0 0 0 4 8 5 4 1004. D o ceny książek dol iczamy koszt wysyłk i .

Books named above can be purchased di rect ly in the C r a c o w Branch of the Inst i tute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy o f Sciences. O rde res can be placed by phone, mail o r e lect ron ic mail. A f t e r a due amoun t is t ransfered t o o u r bank account 86 1240 4 7 2 2 1111 0 0 0 0 4 8 5 4 1004, the requested t i t les wi l l be shipped w i t h an invoice that includes shipping charges.

Ins ty tu t A r c h e o l o g i i i Etnologi i PAN, Oddz ia ł w K r a k o w i e ul. S ławkowska 17, 3 1 - 0 1 6 K r a k ó w

tel . + 4 8 / 1 2 / 4 2 2 29 05 ula@archeo. pan.k rakow.p l

http://rcin.org.pl

http://rcin.org.pl

http://rcin.org.pl