Rehabilitacja oddechowa według ERS/ATS · Trening oporowy / siłowy Wi ąże si ę z mniejsz ą konsumpcj ą tlenu, mniejsz ą wentylacj ą minutową i mniejsz ą duszno ści ą

Rehabilitacja oddechowa według ERS/ATS

Dariusz Jastrz ębskiDariusz Jastrz ębski

Katedra i Klinika Chorób Płuc i Gru źlicy Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu

American American ThoracicThoracic SocietySociety Statement 2013Statement 2013

�� 2006 r. 2006 r. –– opinie ekspertówopinie ekspertów�� 2013 r. 2013 r. –– evidenceevidence--basedbased

�� 2006 r. 2006 r. –– zmniejszanie lub zmniejszanie lub odwracanie objawów odwracanie objawów chorobychoroby


�� 2013 r. 2013 r. –– j.wj.w . + zwraca . + zwraca uwagę na znaczenie uwagę na znaczenie zachowa ńzachowa ń behawioralnychbehawioralnych


Trening fizycznyTrening fizyczny

�� Trening wytrzymało ściowyTrening wytrzymało ściowy

�� Trening interwałowyTrening interwałowy

�� Trening siłowyTrening siłowy

�� Trening ko ńczyn górnychTrening ko ńczyn górnych

�� Przezskórna nerwowoPrzezskórna nerwowo--mi ęśniowa stymulacja elektrycznamięśniowa stymulacja elektryczna

�� Trening mi ęśni oddechowychTrening mi ęśni oddechowych

�� Zwiększanie efektu treningu fizycznegoZwiększanie efektu treningu fizycznego






�� Trening ko ńczyn górnychTrening ko ńczyn górnych





Trening wytrzymało ściowyTrening wytrzymało ściowy•• 3 3 –– 5 x / tydzie ń 5 x / tydzie ń (zalecenia ACSM)(zalecenia ACSM)

•• Maksymalne efekty gdy:Maksymalne efekty gdy:– Sesje 20 – 60 min

– >60% max. tolerancji wysiłkowej

– 2 – 6 skali Borga

•• Trening marszowy czy rowerowy ?Trening marszowy czy rowerowy ?•• Trening marszowy czy rowerowy ?Trening marszowy czy rowerowy ?

– Trening marszowy >>> trening na rowerze

– Trening na rowerze z wyboru u pacjentów z zaburzeniami równowagi

– Trening na rowerze wywołuje mniejszy spadek saturacji w trakcie wysiłku


Trening interwałowyTrening interwałowy�� Jest alternatyw ą treningu u chorych, którzy maj ą Jest alternatyw ą treningu u chorych, którzy maj ą

trudno ści w osi ągnięciu planowanego obci ążenia lub trudno ści w osi ągnięciu planowanego obci ążenia lub trening ci ągły wywołuje duszno ść, zmęczenietrening ci ągły wywołuje duszno ść, zmęczenie

�� Trening interwałowy jest modyfikacj ą treningu ci ągłego, Trening interwałowy jest modyfikacj ą treningu ci ągłego, gdzie okresy wysokich obci ążeń są przerywane okresami gdzie okresy wysokich obci ążeń są przerywane okresami odpoczynku lub okresami o bardzo niskich obci ążeniachodpoczynku lub okresami o bardzo niskich obci ążeniach

�� Alternatywa treningu o chorych Alternatywa treningu o chorych kachektycznychkachektycznych, z nisk ą , z nisk ą wydolno ścią wysiłkow ąwydolno ścią wysiłkow ą


Trening interwałowy vs. Trening ci ągłyTrening interwałowy vs. Trening ci ągły

�� Nie stwierdzono ró żnic w objawach klinicznych:Nie stwierdzono ró żnic w objawach klinicznych:�� Zdolno ść wysiłkowaZdolno ść wysiłkowa�� Ocena jako ści życiaOcena jako ści życia�� Ocena jako ści życiaOcena jako ści życia�� Zdolno ść adaptacyjna mi ęśni szkieletowychZdolno ść adaptacyjna mi ęśni szkieletowych

�� Jeśli dominuje Jeśli dominuje duszno śćduszno ść, to trening interwałowy umo żliwia uzyskanie , to trening interwałowy umo żliwia uzyskanie większego obci ążenia i pracy w trakcie wysiłkuwiększego obci ążenia i pracy w trakcie wysiłku

�� Polecany szczególnie u chorych z Polecany szczególnie u chorych z niewydolno ścią serca niewydolno ścią serca -- zaleca si ę zaleca si ę stosowa ć u chorych z objawami NKstosowa ć u chorych z objawami NK


Trening oporowy /siłowyTrening oporowy /siłowy�� opera si ę na powtarzaniu ćwiczeń z pokonywaniem oporuopera si ę na powtarzaniu ćwiczeń z pokonywaniem oporu�� prowadzi do wzrostu siły i masy mi ęśniprowadzi do wzrostu siły i masy mi ęśni�� POChPPOChP

�� spadek masy mi ęśniowejspadek masy mi ęśniowej�� siła mi ęśni obwodowychsiła mi ęśni obwodowych�� zmęczenie mi ęśnizmęczenie mi ęśni�� zmęczenie mi ęśnizmęczenie mi ęśni�� spadek mineralizacji ko ścispadek mineralizacji ko ści

(50% POChP osteopenia(50% POChP osteopenia ))�� trening oporowy wywołuje trening oporowy wywołuje

mniejsz ą duszno ść niż mniejsz ą duszno ść niż trening wytrzymało ściowytrening wytrzymało ściowy


Trening oporowy / siłowyTrening oporowy / siłowy�� Wiąże się z mniejsz ą konsumpcj ą tlenu, mniejsz ą Wiąże się z mniejsz ą konsumpcj ą tlenu, mniejsz ą

wentylacj ą minutow ą i mniejsz ą duszno ścią wentylacj ą minutow ą i mniejsz ą duszno ścią → POChP !!!→ POChP !!!

�� Trening oporowy Trening oporowy k.dolnychk.dolnych i i k.górnychk.górnych zwiększa zwiększa �� Trening oporowy Trening oporowy k.dolnychk.dolnych i i k.górnychk.górnych zwiększa zwiększa zdolno ść wysiłkow ą u chorych z POChP (6MWT)zdolno ść wysiłkow ą u chorych z POChP (6MWT)

�� Równie ż w okresie zaostrze ń POChPRównie ż w okresie zaostrze ń POChP


Trening ko ńczyn górnychTrening ko ńczyn górnych�� Jest wł ączany do programów ćwiczeń poniewa ż poprawia Jest wł ączany do programów ćwiczeń poniewa ż poprawia

aktywno ść codziennego życia jak: ubieranie, k ąpiel, aktywno ść codziennego życia jak: ubieranie, k ąpiel, samoobsługasamoobsługa

�� Może być prowadzony jako:Może być prowadzony jako:�� trening wytrzymało ściowy (tlenowy)trening wytrzymało ściowy (tlenowy)�� trening siłowy (beztlenowy)trening siłowy (beztlenowy)�� trening siłowy (beztlenowy)trening siłowy (beztlenowy)

•• CiężarkiCiężarki•• Taśmy elastyczneTaśmy elastyczne•• ErgometryErgometry


Trening ko ńczyn górnychTrening ko ńczyn górnych

�� Poprawia sił ę k. górnychPoprawia sił ę k. górnychu chorych z POChPu chorych z POChP

�� Poprawia sprawno ść Poprawia sprawno ść k.gk.g

LeczLeczLeczLecz

�� Nie wpływa na warto śćNie wpływa na warto ść

�� Testu 6 MWTTestu 6 MWT�� Jako ść życiaJako ść życia�� Duszno śćDuszno ść


Trening Trening gibko ściowygibko ściowy�� Brak RB potwierdzaj ących jego u żyteczno śćBrak RB potwierdzaj ących jego u żyteczno ść�� Zaburzenia postawy s ą związane ze spadkiem czynno ści płucZaburzenia postawy s ą związane ze spadkiem czynno ści płuc

�� Poprawa ruchomo ści w zakresie Poprawa ruchomo ści w zakresie kl.piersiowejkl.piersiowej, ruchomo ści , ruchomo ści tułowia, postawa tułowia, postawa kifokifo --lordotycznalordotyczna , zespół skrzy żowania , zespół skrzy żowania tułowia, postawa tułowia, postawa kifokifo --lordotycznalordotyczna , zespół skrzy żowania , zespół skrzy żowania barkowego barkowego –– jest mo żliwa za pomoc ą ćwiczeń jest mo żliwa za pomoc ą ćwiczeń giko ścigiko ści

�� Skuteczna forma rehabilitacji u chorych po Skuteczna forma rehabilitacji u chorych po przeszczepie płucprzeszczepie płuc

�� Ból Ból –– główne ograniczenie ćwiczeń główne ograniczenie ćwiczeń gibko ściowychgibko ściowych�� Max 2 Max 2 –– 3 dni / 3 dni / tydztydz. .


Elektrostymulacja nerwowoElektrostymulacja nerwowo--mi ęśniowamięśniowa�� Może być stosowana w sytuacjach, gdzie nie mo żna Może być stosowana w sytuacjach, gdzie nie mo żna

stosowa ć ćwiczeń fizycznychstosowa ć ćwiczeń fizycznych�� Nie wywołuje duszno ściNie wywołuje duszno ści


Elektrostymulacja nerwowoElektrostymulacja nerwowo--mi ęśniowamięśniowa�� Można ją stosowa ć u chorych z Można ją stosowa ć u chorych z

zaostrzeniem POChPzaostrzeniem POChP

�� W porównaniu z akupunktur ą W porównaniu z akupunktur ą poprawia jako ść życia (SGRQ), poprawia jako ść życia (SGRQ), poziom poziom ββ--endorfin, FEV1, 6MWTendorfin, FEV1, 6MWTpoziom poziom ββ--endorfin, FEV1, 6MWTendorfin, FEV1, 6MWT

�� Zwiększa sił ę mięśnia czworogłowego Zwiększa sił ę mięśnia czworogłowego uda i zmniejsza uczucie duszno ściuda i zmniejsza uczucie duszno ści

�� U chorych przewlekle wentylowanychU chorych przewlekle wentylowanychzwiększa sił ę mięśni, umo żliwiazwiększa sił ę mięśni, umo żliwiaszybsze uruchamianie, zmniejsza szybsze uruchamianie, zmniejsza duszno ść wysiłkow ąduszno ść wysiłkow ą


Elektrostymulacja nerwowoElektrostymulacja nerwowo--mi ęśniowa mięśniowa –– przeciwwskazaniaprzeciwwskazania�� Rozrusznik serca, kardiowerterRozrusznik serca, kardiowerter--defibrylatordefibrylator�� Zaburzenia rytmu sercaZaburzenia rytmu serca�� Niestabilna choroba wie ńcowaNiestabilna choroba wie ńcowa�� Proteza stawu kolanowego, biodrowegoProteza stawu kolanowego, biodrowego�� Zmiany skórneZmiany skórne�� Nietolerancja Nietolerancja �� Nietolerancja Nietolerancja �� Amplituda > 100mA Amplituda > 100mA –– bolesna bolesna

(rozpoczynamy od 10 (rozpoczynamy od 10 mAmA))


Trening mi ęśni wdechowychTrening mi ęśni wdechowych�� Siła mi ęśni wdechowych u chorych z POChP jest osłabionaSiła mi ęśni wdechowych u chorych z POChP jest osłabiona

�� HiperinflacjaHiperinflacja�� Osłabienie Osłabienie mm.przeponymm.przepony

�� Trening wytrzymało ściowy mimo, i ż poprawia zdolno ść Trening wytrzymało ściowy mimo, i ż poprawia zdolno ść wysiłkow ą i zmniejsza duszno ść nie zwi ększa wydolno ści wysiłkow ą i zmniejsza duszno ść nie zwi ększa wydolno ści mięśni wdechowychmięśni wdechowychmięśni wdechowychmięśni wdechowych

�� Zainteresowanie specyficznym treningiem z u życiem Zainteresowanie specyficznym treningiem z u życiem specjalnych narz ędzi zwi ększaj ących opór wdechowyspecjalnych narz ędzi zwi ększaj ących opór wdechowy

�� Zaleca rozpoczyna ć Zaleca rozpoczyna ć od oporu < 30% od oporu < 30% PImaxPImax


Trening mi ęśni wdechowychTrening mi ęśni wdechowych

�� Wyłącznie trening mi ęśni wdechowych:Wyłącznie trening mi ęśni wdechowych:�� Poprawia sił ę i wytrzymało ść mięśni wdechowychPoprawia sił ę i wytrzymało ść mięśni wdechowych�� Poprawia sił ę i wytrzymało ść mięśni wdechowychPoprawia sił ę i wytrzymało ść mięśni wdechowych�� Zmniejsza duszno ść w czynno ściach życia codziennegoZmniejsza duszno ść w czynno ściach życia codziennego�� Poprawia dystans w te ście 6 MWTPoprawia dystans w te ście 6 MWT

�� Najlepsze efekty uzyskuje w programie treningu Najlepsze efekty uzyskuje w programie treningu interwałowegointerwałowego

�� Po zaprzestaniu treningu efekty s ą niwelowane Po zaprzestaniu treningu efekty s ą niwelowane w ci ągu 12 mw ci ągu 12 m --cycy, ,






�� Trening ko ńczyn górnychTrening ko ńczyn górnych�� Trening ko ńczyn górnychTrening ko ńczyn górnych





Zwiększanie efektu treningu fizycznegoZwiększanie efektu treningu fizycznego�� FarmakoterapiaFarmakoterapia

•• BronchodilatatoryBronchodilatatory (+)(+)•• KartykosteroidyKartykosteroidy ((--))

•• Hormony anaboliczneHormony anaboliczne– Zwiększają siłę mięśni, masę mięśni, ukrwienie mięśni, ilość – Zwiększają siłę mięśni, masę mięśni, ukrwienie mięśni, ilość

mitochondrów we włóknach mięśniowych, stężenie enzymów tlenowych

– U chorych z POChP : spadek stężenia testosteronu

– 100 mg/tydz + tr.siłowy

– Wzrost masy i siły mięśni

�� Wzrost poziomu hemoglobinyWzrost poziomu hemoglobiny�� Spadek cholesterolu HDSpadek cholesterolu HD�� Wzrost mo żliwo ści zachorowania na raka prostatyWzrost mo żliwo ści zachorowania na raka prostaty

�� Hormon wzrostuHormon wzrostu�� Hormon wzrostuHormon wzrostu�� Wzrost siły Wzrost siły �� Wzrost wytrzymało ściWzrost wytrzymało ści

mięśni obwodowychmięśni obwodowych�� GrelinaGrelina

�� Korzystny wpływ Korzystny wpływ u chorych z u chorych z cachexi ącachexi ą

REHABILITACJA ODDECHOWA WEDŁUG ERS/ATS

Choroby śródmi ąższowe płuc ?Choroby śródmi ąższowe płuc ?

Rehabilitacja w ILD ?Rehabilitacja w ILD ?

�� PulmonaryPulmonary rehabilitationrehabilitation. . ACCP/AACVPRACCP/AACVPR PulmonaryPulmonary RehabilitationRehabilitationGuidelinsGuidelins Panel, Panel, ChestChest 19971997, , 112112, , 55

�� str.str.13901390: : FutureFuture recomendationsrecomendations for for researchresearch::•• 11. . WhatWhat isis the role of the role of pulmonarypulmonary rehabilitationrehabilitation in in diseasesdiseases

otherother thenthen COPDCOPD . ...... .....

•• 22. . WhatWhat areare thethe long term long term benefitsbenefits of of pulmonarypulmonaryrehabilitationrehabilitation ??

•• 22. . WhatWhat areare thethe long term long term benefitsbenefits of of pulmonarypulmonaryrehabilitationrehabilitation ??

•• 33. Itd. . . Itd. .



�� 402 402 ptspts�� 11 lat11 lat

�� (+) stan czynno ściowy /6MWT/, duszno ść, jako ść życia(+) stan czynno ściowy /6MWT/, duszno ść, jako ść życia�� Efekt rehabilitacji mniejszy ni ż w POChPEfekt rehabilitacji mniejszy ni ż w POChP�� Efekt rehabilitacji mniejszy ni ż w POChPEfekt rehabilitacji mniejszy ni ż w POChP�� Zanika po 6 mZanika po 6 m --achach�� Powszechna Powszechna desaturacjadesaturacja wysiłkowa i nadci śnienie płucnawysiłkowa i nadci śnienie płucna�� Suplementacja tlenem i monitorowanie Sat02 w trakci e Suplementacja tlenem i monitorowanie Sat02 w trakci e

wysiłkuwysiłku


MykowiscydozaMykowiscydoza ((CysticCystic fibrosisfibrosis ) ?) ?

�� Mukowiscydoza (Mukowiscydoza (CysticCystic fibrosisfibrosis))�� Brak jest nowych, warto ściowych, randomizowanych bada ń o Brak jest nowych, warto ściowych, randomizowanych bada ń o

skuteczno ści rehabilitacji pulmonologicznej w CFskuteczno ści rehabilitacji pulmonologicznej w CF

�� regularne uprawianie ćwiczeń fizycznych stanowi regularne uprawianie ćwiczeń fizycznych stanowi

American American ThoracicThoracic SocietySociety Statement Statement 20132013

�� regularne uprawianie ćwiczeń fizycznych stanowi regularne uprawianie ćwiczeń fizycznych stanowi nieodł ączny element leczenia chorych z CFnieodł ączny element leczenia chorych z CF

�� ćwiczenia fizyczne poprawiaj ą wydolno ść , sił ę oraz jako ść ćwiczenia fizyczne poprawiaj ą wydolno ść , sił ę oraz jako ść życia a w niektórych przypadkach powoduj ą mniejszy spadek życia a w niektórych przypadkach powoduj ą mniejszy spadek czynno ści płucczynno ści płuc

Mukowiscydoza (Mukowiscydoza (CysticCystic fibrosisfibrosis) c.d.) c.d.

�� Intensywny trening fizyczny i aktywno ść fizyczna s ą Intensywny trening fizyczny i aktywno ść fizyczna s ą związane z popraw ą mineralizacji ko ści u chorych z CFzwiązane z popraw ą mineralizacji ko ści u chorych z CF

�� Ćwiczenia fizyczne poprawiaj ą właściwo ści reologiczne Ćwiczenia fizyczne poprawiaj ą właściwo ści reologiczne plwocinyplwociny

�� Uwaga na transmisj ę zakażenia Uwaga na transmisj ę zakażenia → odległo ść co najmniej → odległo ść co najmniej 1 1 mm


Astma oskrzelowa ?Astma oskrzelowa ?

G I N A 2 0 0 8G I N A 2 0 0 8Aktywność fizyczna w astmie Aktywność fizyczna w astmie

�� Trening i odpowiednia rozgrzewka zmniejszaj ą często ść Trening i odpowiednia rozgrzewka zmniejszaj ą często ść wyst ępowania i nasilenia wyst ępowania i nasilenia powysiłkowego skurczu oskrzeli powysiłkowego skurczu oskrzeli

Reiff DB i in., 1989; Ram FS i in., 2000.(jako ść danych: B)Reiff DB i in., 1989; Ram FS i in., 2000.(jako ść danych: B)Reiff DB i in., 1989; Ram FS i in., 2000.(jako ść danych: B)Reiff DB i in., 1989; Ram FS i in., 2000.(jako ść danych: B)

Astma oskrzelowaAstma oskrzelowa�� Chorzy na astm ę oskrzelow ą unikaj ą wysiłków z fizycznych z Chorzy na astm ę oskrzelow ą unikaj ą wysiłków z fizycznych z

powodu ryzyka zaostrze ń i napadów duszno ścipowodu ryzyka zaostrze ń i napadów duszno ści


�� Trening fizyczny u chorych na astm ę Trening fizyczny u chorych na astm ę niezale żnie od ci ężkości niezale żnie od ci ężkości astmy:astmy:�� Poprawia kontrol ę astmyPoprawia kontrol ę astmy�� Zmniejsza objawy i ilo ść zaostrze ńZmniejsza objawy i ilo ść zaostrze ń�� Zmniejsza znu żenie, depresj ę, poprawia jako ść życiaZmniejsza znu żenie, depresj ę, poprawia jako ść życia

LECZ !!!LECZ !!!�� Przed wysiłkiem nale ży użyć Przed wysiłkiem nale ży użyć

bronchodilatatorybronchodilatatory�� Bardzo wa żna rozgrzewka Bardzo wa żna rozgrzewka �� Zaleca si ę przed programem Zaleca si ę przed programem


�� Zaleca si ę przed programem Zaleca si ę przed programem rehabilitacji wykona ć test wysiłkowy rehabilitacji wykona ć test wysiłkowy krążeniowokrążeniowo --oddechowy celem oddechowy celem wyznaczenia pułapu powysiłkowego wyznaczenia pułapu powysiłkowego skurczu oskrzeliskurczu oskrzeli

Nadciśnienie płucne Nadciśnienie płucne ((PulmonaryPulmonary ArterialArterial HypertensionHypertension))

�� Wysiłek fizyczny jest bezpieczny nawet u chorych z ci ężkim PAH Wysiłek fizyczny jest bezpieczny nawet u chorych z ci ężkim PAH

American American ThoracicThoracic SocietySociety Statement Statement 20132013

�� Wysiłek fizyczny jest bezpieczny nawet u chorych z ci ężkim PAH Wysiłek fizyczny jest bezpieczny nawet u chorych z ci ężkim PAH �� Czas trwania i intensywno ść ćwiczeń należy wst ępnie okre ślić w oparciu o test Czas trwania i intensywno ść ćwiczeń należy wst ępnie okre ślić w oparciu o test

6MWT lub CPET6MWT lub CPET�� Początkowo protokół zawiera ćwiczenia aerobowe o niewielkim obci ążeniu i Początkowo protokół zawiera ćwiczenia aerobowe o niewielkim obci ążeniu i

krótkim czasie trwania, mo żna doł ączyć trening krótkim czasie trwania, mo żna doł ączyć trening gibko ściowygibko ściowy�� Unikać treningu Unikać treningu intrewałowegointrewałowego (ryzyko omdle ń, nagły wzrost ci śnienia (ryzyko omdle ń, nagły wzrost ci śnienia

tt.płucnychtt.płucnych) oraz zminimalizowa ć ryzyko upadku (antykoagulanty)) oraz zminimalizowa ć ryzyko upadku (antykoagulanty)


Rak płuc ?Rak płuc ?

AMERICAN COLLEGE OFAMERICAN COLLEGE OFSPORTS SPORTS MEDICINEMEDICINEROUNDTABLEROUNDTABLE ON ON EXERCISEEXERCISEGUIDELINESGUIDELINES FOR FOR CANCERCANCERSURVIVORSSURVIVORSEXPERT EXPERT PANELPANEL

KATHRYNKATHRYN H. SCHMITZ, H. SCHMITZ, PHDPHD, MPH, FACSM, MPH, FACSMKERRYKERRY S. S. COURNEYACOURNEYA, , PHDPHDCHARLES CHARLES MATTHEWSMATTHEWS, , PHDPHD, , FACSMFACSMAND CO.AND CO.

MEDICINE & SCIENCE IN SPORTSMEDICINE & SCIENCE IN SPORTS& EXERCISE 2010& EXERCISE 2010

•• RAK SUTKA, JELITA GRUBEGO, RAK SUTKA, JELITA GRUBEGO, NOWTWORY DRÓG RODNYCH, NOWTWORY DRÓG RODNYCH, NOWTWORY KRWINOWTWORY KRWI

•• UNIKANIE AKTYWNO ŚCI FIZYCZNEJ UNIKANIE AKTYWNO ŚCI FIZYCZNEJ NIE !!!!!NIE !!!!!

•• TRENING WYTRZYMAŁOŚCIOWY TRENING WYTRZYMAŁOŚCIOWY (AEROBOWY)(AEROBOWY)

& EXERCISE 2010& EXERCISE 2010•• TRENING GIBKOSCI (FLEXIBILITY) TRENING GIBKOSCI (FLEXIBILITY)

–– U CHORYCH Z RYZYKIEM U CHORYCH Z RYZYKIEM PRZYKURCZYPRZYKURCZY

•• 33--5 dni/5 dni/tydztydz, 20, 20--60 min60 min•• 4040--85% max HR 85% max HR

(UWAGA: (UWAGA: ββ--BLOKERY)BLOKERY)•• 12 12 –– 16 Borga16 Borga•• CZĘSTOŚĆ > CZAS > INTENSYWNOŚĆCZĘSTOŚĆ > CZAS > INTENSYWNOŚĆ

REHABILITACJA REHABILITACJA POPO OPERACJIOPERACJI RAKA PŁUCRAKA PŁUC

REHABILITACJA PRZED OPERACJĄ RAKA PŁUC REHABILITACJA PRZED OPERACJĄ RAKA PŁUC

REHABILITACJA REHABILITACJA CHORYCH CHORYCH Z NIEOPERACYJNYM Z NIEOPERACYJNYM RAKIEM PŁUC RAKIEM PŁUC W TRAKCIE CHEMIOTERAPIIW TRAKCIE CHEMIOTERAPIIZ NIEOPERACYJNYM Z NIEOPERACYJNYM RAKIEM PŁUC RAKIEM PŁUC W TRAKCIE CHEMIOTERAPIIW TRAKCIE CHEMIOTERAPII

REHABILITACJA CHORYCH REHABILITACJA CHORYCH Z Z RAKIEM PŁUC PO RAKIEM PŁUC PO ZAKOŃCZENIUZAKOŃCZENIU LECZENIA LECZENIA





Lung Cancer Lung Cancer 72 (2011) 13972 (2011) 139––153153ContentsContents listslists availableavailable atat ScienceDirectScienceDirect

LungLung CancerCancer

journaljournal homepagehomepage: : www.elsevier.com/locate/lungcanwww.elsevier.com/locate/lungcan

ReviewReviewExercise intervention to improve exercise capacity Exercise intervention to improve exercise capacity and health related quality and health related quality ofof life life for patients for patients


and health related quality and health related quality ofof life life for patients for patients with with NonNon--small cell lung cancer: A systematic reviewsmall cell lung cancer: A systematic review

C.LC.L. . GrangeraGrangera,,∗∗, C.F. , C.F. McDonaldbMcDonaldb, S. , S. BerneycBerneyc, C. , C. ChaocChaoc, L. , L. DenehyaDenehyaa a Department of Physiotherapy, School of Health Sciences, The University of Melbourne, Level 1, 200 Berkeley Street, Parkville Department of Physiotherapy, School of Health Sciences, The University of Melbourne, Level 1, 200 Berkeley Street, Parkville 3053052, Victoria, Australia2, Victoria, Australiab b Department of Respiratory and Sleep Medicine, Institute for Breathing and Sleep, Austin Health, Austin Hospital, Heidelberg 3Department of Respiratory and Sleep Medicine, Institute for Breathing and Sleep, Austin Health, Austin Hospital, Heidelberg 3081081, Victoria, Australia, Victoria, Australiac c Physiotherapy Department, Austin Health, Level 3 Harold Stokes Building, Austin Hospital, Heidelberg 3081, Victoria, AustraliPhysiotherapy Department, Austin Health, Level 3 Harold Stokes Building, Austin Hospital, Heidelberg 3081, Victoria, Australiaa


ResultsResults: : changechange in in exerciseexercise capacitycapacity in in reviewedreviewedobservationalobservational trialstrials ..

Author Author n n MeasureMeasure MeanMean changechange (SD) Lower 95%CI Upper 95%CI(SD) Lower 95%CI Upper 95%CICesarioCesario [2007] 103 6MWD [2007] 103 6MWD (m) (m) 98.8898.88±±63.55 86.5 111.363.55 86.5 111.3Jones Jones [2008] 19 VO2peak 1.1 −[2008] 19 VO2peak 1.1 −0.3 0.3 2.52.5Morris Morris [2009] 11 6MWD [2009] 11 6MWD (m) (m) 63.363.3±±63.77 20.4 106.1 63.77 20.4 106.1 RiesenbergRiesenberg[2010] 45 6MWD [2010] 45 6MWD (m) (m) 63.063.0±±61.61 44.49 81.5161.61 44.49 81.51SpruitSpruit [2006] 10 6MWD [2006] 10 6MWD (m) (m) 156.9156.9±±95.95 88.26 225.5395.95 88.26 225.53

AbbreviationsAbbreviations: 6MWD, 6min walk : 6MWD, 6min walk distancedistance; CI, ; CI, confidenceconfidence intervalinterval; VO2peak, ; VO2peak, peakpeak oxygenoxygenconsumptionconsumption..ResultsResults areare presentedpresented from from prepre to post to post interventionintervention..

Granger i wsp.: Wxercise intervention to omprove exercise capacity and health related quality of life for patients with Non-small cell lung cancer: A systemic review. Lung Cancer 2011; 72: 139-153


�� Relatywnie niedu ża poprawa w zakresie czynno ści Relatywnie niedu ża poprawa w zakresie czynno ści układu sercowoukładu sercowo--naczyniowego (<naczyniowego (<1010%)%)

�� Mała poprawa spirometryczna (rzadko)Mała poprawa spirometryczna (rzadko)�� Jones i Jones i wspwsp. . 20112011: :

�� Ograniczenie rezerw wentylacyjnych i zaburzenie Ograniczenie rezerw wentylacyjnych i zaburzenie wymiany gazowej u chorych po resekcji tkanki wymiany gazowej u chorych po resekcji tkanki wymiany gazowej u chorych po resekcji tkanki wymiany gazowej u chorych po resekcji tkanki płucnejpłucnej

�� Po operacji raka płuc:Po operacji raka płuc:� → zmniejszona zdolność do dostarczania tlenu

przez układ sercowo-naczyniowy

� → myopatia mięśniowa (po leczeniu sterydami)

� → roztrenowanie (brak aktywności fizycznej)

� → wysoki poziom markerów prozapalnych (związanych z chorobą i leczeniem)





REHABILITACJA PRZED OPERACJĄ RAKA PŁUCREHABILITACJA PRZED OPERACJĄ RAKA PŁUC

�� 2 różne programy rehabilitacyjne u chorych z RP i 2 różne programy rehabilitacyjne u chorych z RP i POChPPOChP (III_IV)(III_IV)

�� Badanie randomizowane (grupy kontrolne)Badanie randomizowane (grupy kontrolne)

�� Badanie wieloo środkowe (5 o środków akademickich w USA w tym Badanie wieloo środkowe (5 o środków akademickich w USA w tym UniversityUniversity of Pittsburgh i Mayo of Pittsburgh i Mayo ClinicClinic))

�� I program: 4 tyg. PR I program: 4 tyg. PR POChPPOChP

�� Duża trudno ść w rekrutacji chorych: 5 + 4 /kontrola/ Duża trudno ść w rekrutacji chorych: 5 + 4 /kontrola/

�� Bez ró żnic PR vs. KontrolaBez ró żnic PR vs. Kontrola

�� II program: 10 intensywnych sesji /bie żnia, ćw. kończyn dolnych, II program: 10 intensywnych sesji /bie żnia, ćw. kończyn dolnych, ćw. kończyn górnych, mm. wdechowe /ćw. kończyn górnych, mm. wdechowe /ThresholdThreshold/, /,

Please cite this article in press as: Benzo R, et al. Preoperative pulmonary rehabilitation before lung cancer resection: Results from two randomized studies. Lung Cancer (2011), doi:10.1016/j.lungcan.2011.05.011

REHABILITACJA PRZED OPERACJĄ RAKA PŁUCREHABILITACJA PRZED OPERACJĄ RAKA PŁUC

• 3 dni (p=0.058)• Krótszy czas

intubacji po zabiegu operacyjnym

Please cite this article in press as: Benzo R, et al. Preoperative pulmonary rehabilitation before lung cancer resection: Results from two randomized studies. Lung Cancer (2011), doi:10.1016/j.lungcan.2011.05.011

Box plot of days in the hospital by treatment arm.

operacyjnym




REHABILITACJA CHORYCH REHABILITACJA CHORYCH Z NIEOPERACYJNYM RAKIEM PŁUCZ NIEOPERACYJNYM RAKIEM PŁUC


METODYKA:METODYKA:

�� NSCLC (IIIB LUB IV)NSCLC (IIIB LUB IV)�� Zdolni do wykonania Zdolni do wykonania 6 6 MWT, PS MWT, PS 00--11�� 16 16 sesji (sesji (22x/x/tydztydz, , 2 2 mm--cycy))�� 9090--120 120 min: min:

�� 10 10 min. rozgrzewka ( ćwiczenia mm. k. górnych i tułowia)min. rozgrzewka ( ćwiczenia mm. k. górnych i tułowia)�� 30 30 min. ćwiczenia na bie żni i cykloergometrze (min. ćwiczenia na bie żni i cykloergometrze ( 7070--8585% max.HR)% max.HR)�� 30 30 min. ćwiczenia na bie żni i cykloergometrze (min. ćwiczenia na bie żni i cykloergometrze ( 7070--8585% max.HR)% max.HR)�� 3030--40 40 min. treningu oporowego mm. k. górnych i dolnyc hmin. treningu oporowego mm. k. górnych i dolnych

�� Oceniano jako ść życia : FACT (Oceniano jako ść życia : FACT (FunctionalFunctional AssessmentAssessment of of CancerCancerTherapyTherapy) + LCS () + LCS (LungLung CancerCancer SubscaleSubscale) + HADS () + HADS (HospitalHospital AnxietyAnxietyand and DepressionDepression ScaleScale))

�� 20042004--20072007: : 25 25 chorychchorych

Temel J.S., Greer J.A., Goldberg S. i wsp.: A structured exercise program for patients with advanced non-small cell lung cancer. J. Thorac. Oncol. 2009; 4(5): 595-601


Jedynie poprawa w LCS, poza tym FACT i HDS b.z.



6 MWT: poprawa, ale bez s.s., jedynie ćwiczenia rozciągajęce stawu łokciowego s.s


PulmonaryPulmonaryrehabilitationrehabilitation in in advancedadvanced lunglungcancercancer patientspatientscancercancer patientspatientsduringduringchemotherapychemotherapy ––preliminarypreliminary reportreport

Aim of Aim of thethe studystudy ::

ToTo assessassess thethe effectseffects of pulmonary rehabilitation of pulmonary rehabilitation on:on:

�� mobilitymobility (6(6--min min walkingwalking test /test / 6 MWT/), 6 MWT/), �� dyspnoeadyspnoea (( MRC, OCD, BDIMRC, OCD, BDI), ), �� qualityquality of life (of life ( SFSF--36, FACT, EORTC)36, FACT, EORTC) and and resultsresults�� qualityquality of life (of life ( SFSF--36, FACT, EORTC)36, FACT, EORTC) and and resultsresults

of of �� pulmonary pulmonary functionfunction teststests (FVC, FEV1, (FVC, FEV1,

FEV1%VC)FEV1%VC)in in patientspatients with with advancedadvanced lunglung cancercancer duringduring

chemotherapychemotherapy

GROUP OF EXAMINED PATIENTS

• 30 patients with lung cancer in III b or IV stage diagnosed in the last 6 weeks

(or in a earlier stages disqualified from surgical procedures), confirmed by

results of cytological or histopathological examination.

• The rehabilitation programme consists of four 3-weeks sessions where one• The rehabilitation programme consists of four 3-weeks sessions where one

week includes hospital rehabilitation- and the next two weeks include

rehabilitation conducted at home.

• After 6 weeks of rehabilitation an evaluation of its results was conducted.

The rehabilitation programme was connected with chemotherapy (3 weeks of

chemotherapy with periods of PN or GC).

Patients depending on the results of six-minutes (6MWT) walk test were divided into 2 groups:

• Group A- the result of the 6MWT > 200 m,

• rehabilitation was conducted with the use of Nordic Walking programme, the distance was established depending on the results of the introductory walking test, exercises were conducted 2 times a day for at least 5 days a week, compliance was assessed based on indication shown on a pedometer given to every patients,

• Group B – the result of the 6MWT < 200m,

• exercises of respiratory muscles and peripheral muscles- upper and • exercises of respiratory muscles and peripheral muscles- upper and lower extremities (rotor), the programme was determined individually

6 6 MWT & MWT & LungLung FunctionFunction TestsTests

•• AfterAfter 66 weeksweeks ofof rehabilitationrehabilitation inin thethe groupgroup ofof patientspatients underunder

examinationexamination nono significantsignificant improvementimprovement hadhad beenbeen noticednoticed inin thethe 66

MWTMWT testtest..

•• TheThe averageaverage distancedistance beforebefore thethe programmeprogramme waswas 512512,,8686 mm ±± 4444,,0909•• TheThe averageaverage distancedistance beforebefore thethe programmeprogramme waswas 512512,,8686 mm ±± 4444,,0909

andand afterafter 1212 weeksweeks 513513,,1010 mm ±± 4444,,3434

•• FVC,FVC, FEVFEV11,, FEVFEV11%%VCVC –– nn..ss..

DyspnoeaDyspnoea

•• MRC 1MRC 1..24 v24 vss 00..81 (p< 81 (p< ..05),05), OCD OCD 22..76 v76 vss 11..43 (p< 43 (p< ..05),05),

Borg Borg scale 3scale 3..14 v14 vss 11..81(p<81(p<..05)05)

�� BDI (basic dyspnea index) revealed general improvement of BDI (basic dyspnea index) revealed general improvement of

parameters of the whole domain (6parameters of the whole domain (6..71v71vs s 88..7171 p<.05p<.05)) which which

was matched the improvement of all parameters: was matched the improvement of all parameters:

SF SF -- 3636

�� TheThe evaluationevaluation ofof domainsdomains showsshows improvementimprovement::

painpain (BP)(BP):: 5454..2929 vvss 6262..9494 ((nsns)),, physicalphysical functioningfunctioning (PF)(PF):: 5959..6868 vvss 6666..5353 ((nsns)),, socialsocial

functioningfunctioning (SF)(SF):: 6060..1313 vvss 6464..7575 ((nsns)),, mementhnth healthhealth (MH)(MH):: 6060..5353 vvss 6565..2020 ((nsns)),, vitalityvitality

((VitVit)):: 5656..2525 vvss 6161..9999 ((nsns),), limitationslimitations causedcaused byby physicalphysical disordersdisorders (RP)(RP):: 55..8282 vvss

5959..7171 (p<(p<00,,0505))

�� WorseWorse evaluationevaluation ofof qualityquality ofof lifelife inin domainsdomains::

limitationslimitations causedcaused byby emotionalemotional problemsproblems (RE)(RE):: 6666..1616 vvss 4545..1212 ((nsns),),

generalgeneral healthhealth conditioncondition (GH)(GH):: 5050..8686 vvss 5050..8484 ((nsns),),generalgeneral healthhealth conditioncondition (GH)(GH):: 5050..8686 vvss 5050..8484 ((nsns),),

DomainDomain analysisanalysis showedshowed insignificantinsignificant improvementimprovement ofof accumulatedaccumulated mentalmental

conditioncondition (MCS)(MCS):: 5757..5656 vvss 5599..6060 ((nsns))

AccumulatedAccumulated physicalphysical conditioncondition evaluationevaluation showsshows improvementimprovement ofof qualityquality ofof lifelife

(PCS)(PCS):: 5656..7878 vvss 5959..8787 ((nsns))

EORTC (QLQ EORTC (QLQ –– 30, QLQ 30, QLQ -- LC13LC13))

�� QLQ QLQ –– 30 30 questionnairequestionnaire showsshows improvementimprovement of of functionalfunctional scalescale

and and symptomssymptoms scalescale in in domainsdomains::

overalloverall qualityquality of life (of life (QoLQoL): 4.36 vs 3.93 ): 4.36 vs 3.93 (p<.05), (p<.05),

functioningfunctioning in family and in family and socialsocial rolesroles (RF): 1.93 vs 1.64 ((RF): 1.93 vs 1.64 (nsns))

emotionalemotional functioningfunctioning (EF): 2.24 vs 1.90 (p<.05), (EF): 2.24 vs 1.90 (p<.05),

socialsocial functioningfunctioning (SF): 2.14 vs 1.76 ((SF): 2.14 vs 1.76 (nsns))

fatiguefatigue (FA): 1.98 vs 1.92 ((FA): 1.98 vs 1.92 (nsns), ), dyspneadyspnea (DY): 2.14 vs 2.05 ((DY): 2.14 vs 2.05 (nsns) )

�� DeteriorationDeterioration of of ratingsratings of of qualityquality of life in of life in domainsdomains ((nsns):):

cognitivecognitive functioningfunctioning (CF), (CF),

nauseanausea and and vomitingvomiting (NV), (NV),

painpain (PA), (PA), sleeplessnesssleeplessness (SL)(SL)

ConclusionsConclusions

•• PatientsPatients sufferingsuffering fromfrom lunglung cancercancer undergoingundergoing chemotherapychemotherapy

underunder hospitalhospital carecare maymay bebe treatedtreated withwith respiratoryrespiratory rehabilitationrehabilitation

programmeprogramme,, whichwhich isis safesafe andand wellwell toleratedtolerated..

•• RespiratoryRespiratory rehabilitationrehabilitation programmeprogramme positivelypositively influencesinfluences thethe

levellevel ofof dyspndyspnooeaea..

•• RespiratoryRespiratory rehabilitationrehabilitation ofof patientspatients withwith lunglung cancercancer undergoingundergoing

chemotherapychemotherapy affectaffect positivelypositively onon qualityquality ofof lifelife

Przeszczep płuc (LT)Przeszczep płuc (LT)

•• Rehabilitacja przed LTRehabilitacja przed LT

AMERICAN AMERICAN THORACICTHORACIC SOCIETYSOCIETY STATEMENT 2013STATEMENT 2013

•• Rehabilitacja przed LTRehabilitacja przed LT•• Rehabilitacja po LTRehabilitacja po LT

AMERICAN AMERICAN THORACICTHORACIC SOCIETYSOCIETY STATEMENT 2013STATEMENT 2013

•• Rehabilitacja oddechowa integraln ą częścią procedury kwalifikacji do Rehabilitacja oddechowa integraln ą częścią procedury kwalifikacji do LTLT

•• Trening interwałowy podobnie skuteczny jak trening ciągły u chorych Trening interwałowy podobnie skuteczny jak trening ciągły u chorych kwalifikowanych do LTkwalifikowanych do LT


Podsumowanie:Podsumowanie:�� Są dowody na skuteczno ść treningu fizycznego jako cz ęści Są dowody na skuteczno ść treningu fizycznego jako cz ęści

rehabilitacji oddechowej (trening wytrzymało ściowy, trening rehabilitacji oddechowej (trening wytrzymało ściowy, trening siłowy, trening interwałowy, trening ko ńczyn górnych, siłowy, trening interwałowy, trening ko ńczyn górnych, przezskórna elektrostymulacja nerwowoprzezskórna elektrostymulacja nerwowo--mi ęśniowa)mięśniowa)

�� Rehabilitacja oddechowa w innych chorobach układu Rehabilitacja oddechowa w innych chorobach układu oddechowego ni ż POChP poprawia tolerancj ę wysiłkow ą, oddechowego ni ż POChP poprawia tolerancj ę wysiłkow ą, oddechowego ni ż POChP poprawia tolerancj ę wysiłkow ą, oddechowego ni ż POChP poprawia tolerancj ę wysiłkow ą, redukuje objawy i poprawia jako ść życiaredukuje objawy i poprawia jako ść życia

�� Rehabilitacja oddechowa prowadzona u chorych zaraz po Rehabilitacja oddechowa prowadzona u chorych zaraz po hospitalizacji z powodu zaostrzenia POChP jest skut eczna i hospitalizacji z powodu zaostrzenia POChP jest skut eczna i zmniejsza cz ęsto ść nawrotówzmniejsza cz ęsto ść nawrotów

�� Rehabilitacja oddechowa mo że być stosowana u chorych w Rehabilitacja oddechowa mo że być stosowana u chorych w ciężkim stanie lub u chorych w stanie terminalnym, ciężkim stanie lub u chorych w stanie terminalnym, poprawiaj ąc jako ść życiapoprawiaj ąc jako ść życia

Documents

Rehabilitacja oddechowa według ERS/ATS · Trening oporowy / siłowy Wi ąże si ę z mniejsz ą konsumpcj ą tlenu, mniejsz ą wentylacj ą minutową i mniejsz ą duszno ści ą